Eski Şiirler Yeni Türküler

Vedat Türkali _ Eski Şiirler Yeni Türküler Kitaplar, uygarlığa yol gösteren ışıklardır. UYARI: www.kitapsevenler.com Kitap sevenlerin yeni buluşma noktasından herkese merhabalar... Cehaletin yenildiği, sevginin, iyiliğin ve bilginin paylaşıldığı yer olarak gördüğümüz sitemizdeki tüm e-kitaplar, 5846 Sayılı Kanun'un ilgili maddesine istinaden, engellilerin faydalanabilmeleri amacıyla ekran okuyucu, ses sentezleyici program, konuşan "Braille Not Speak", kabartma ekran vebenzeri yardımcı araçlara, uyumluolacak şekilde, "TXT","DOC" ve "HTML" gibi formatlarda, tarayıcı ve OCR (optik karakter tanıma) yazılımı kullanılarak, sadece görmeengelliler için, hazırlanmaktadır. Tümüyle ücretsiz olan sitemizdeki e-kitaplar, "Engelli-engelsiz elele"düşüncesiyle, hiçbir ticari amaç gözetilmeksizin, tamamen gönüllülük esasına dayalı olarak, engelli-engelsiz Yardımsever arkadaşlarımızın yoğun emeği sayesinde, görme engelli kitap sevenlerin istifadesine sunulmaktadır. Bu e-kitaplar hiçbirşekilde ticari amaçla veya kanuna aykırı olarak kullanılamaz, kullandırılamaz. Aksi kullanımdan doğabilecek tümyasalsorumluluklar kullanana aittir. Sitemizin amacı asla eser sahiplerine zarar vermek değildir. www.kitapsevenler.com web sitesinin amacı görme engellilerin kitap okuma hak ve özgürlüğünü yüceltmek ve kitap okuma alışkanlığını pekiştirmektir. Sevginin olduğu gibi, bilginin de paylaşıldıkça pekişeceğine inanıyoruz. Tüm kitap dostlarına, görme engellilerin kitap okuyabilmeleri için gösterdikleri çabalardan ve yaptıkları katkılardan ötürü teşekkür ediyoruz. Bilgi paylaşmakla çoğalır. İLGİLİ KANUN: 5846 Sayılı Kanun'un "altıncı Bölüm-Çeşitli Hükümler" bölümünde yeralan "EK MADDE 11" : "ders kitapları dahil, alenileşmiş veya yayımlanmış yazılı ilim ve edebiyat eserlerinin engelliler için üretilmiş bir nüshası yoksa hiçbir ticarî amaçgüdülmeksizin bir engellinin kullanımı için kendisi veya üçüncü bir kişi tek nüsha olarak ya da engellilere yönelik hizmet veren eğitim kurumu, vakıf veya dernek gibi kuruluşlar tarafından ihtiyaç kadar kaset, CD, braill alfabesi ve benzeri formatlarda çoğaltılması veya ödünç verilmesi bu Kanunda öngörülen izinler alınmadan gerçekleştirilebilir."Bu nüshalar hiçbir şekilde satılamaz, ticarete konu edilemez ve amacı dışında kullanılamaz ve kullandırılamaz. Ayrıca bu nüshalar üzerinde hak sahipleri ile ilgili bilgilerin bulundurulması ve çoğaltım amacının belirtilmesi zorunludur." bu e-kitap Görme engelliler için düzenlenmiştir. Kitap taramak gerçekten incelik ve beceri isteyen, zahmet verici bir iştir. Ne mutlu ki, bir görme engellinin, düzgün taranmış ve hazırlanmış bir e-kitabı okuyabilmesinden duyduğu sevinci paylaşabilmek tüm zahmete değer. Sizler de bu mutluluğu paylaşabilmek için bir kitabınızı tarayıp, [email protected] Adresine göndermeyi ve bu isimsiz kahramanlara katılmayı düşünebilirsiniz.

Bu Kitaplar size gelene kadar verilen emeğe ve kanunlara saygı göstererek lütfen bu açıklamaları silmeyiniz. Siz de bir görme engelliye, okuyabileceği formatlarda, bir kitap armağan ediniz... Teşekkürler. Ne Mutlu Bilgi için, Bilgece yaşayanlara. Tarayan: Uğur Karaca Vedat Türkali _ Eski Şiirler Yeni Türküler Vedat Türkali; 1919'da Samsun'da doğdu. Asıl adı Abdülkadir Pirhasan'dır. Ortaöğrenimini Samsun Lisesi'nde yaptı. Yüksek öğrenimini 1942'de istanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü'nde tamamladı. Maltepe ve Kuleli Askeri Liseleri'nde edebiyat öğretmenliği yaptı. 1951'de siyasal eylemlerde bulunmakla suçlanarak tutuklandı. Askeri mahkeme tarafından dokuz yıl hapis cezasına çarptırıldı. Yedi yıl sonra koşullu olarak serbest bırakıldı. Rıfat Ilgaz'la birlikte Gar Yayımları'nı kurdu. 1960'ta Dolandırıcılar Şahı ile ilk senaryo denemesini yaptı. Otobüs Yolcuları, Üç Tekerlekli Bisiklet, Karanlıkta Uyananlar gibi önemli filmlerin senaryolarını yazdı. 1965'te senaryosunu yazdığı Sokakta Kan Vardı ile yönetmenliği de denedi. Kurgusu, anlatım tekniği ve gerçekçi yaklaşımıyla çağdaş edebiyatta bir aşama olarak nitelendirilen Bir Gün Tefe Başına'yı Mavi Karanlık izledi. Yeşilçam Dedikleri Türkiye ve Tek Kişilik Ölüm'le roman uğraşını sürdürdü. Vedat Türkali, Dallar Yeşil Olmalı adlı oyunu ile TRT 1970 Oyun Ödülü'nü, Bir Gün Tek Başına ile Milliyet Yayınları 1974 Roman Yarışması'nda Birincilik Ödülünü ve 1976 Orhan Kemal Roman Armağanı'nı kazanmıştır. Dolandırıcılar Şahı, Otobüs Yolcuları, Üç Tekerlekli Bisiklet, Şehirdeki Yabancı, Karanlıkta Uyananlar, Bedrana, Kara Çarşaflı Gelin'in senaryolarını yazdı. Sokakta Kan Vardı, Korkusuz Aşıklar ve Kopuk filmlerinin ise senaryolarını yazarak yönetmenliğini yaptı. Senaryolarını yazdığı Karanlıkta Uyananlar (1965) ve Kara Çarşaflı Gelin (1977), Antalya Film Şenliği'nde En iyi Senaryo Ödülü'nü almış; yine senaryolarını yazdığı Bedrana ve Güneşli Bataklık filmleri de Carlovy Vary Film Şenliği'nde Cidale ve İşçi Sendikaları Özel Ödülü'nü kazanmıştır. Vedat Türkali'nin yayımlanmış başlıca eserleri: Bir Gün Tek Başına (Roman,1974), Eski Şiirler, Yeni Türküler (Şiir, 1979), Üç Film Birden (Senaryo 1979), Mavi Karanlık (Roman 1983), Eski Filmler (Senaryo, 1985), Bu Gemi Nereye (Yazılar, 1985), Yeşilçam Dedikleri Türkiye (Roman,1986), Tek Kişilik Ölüm (Roman,1990), Ölmedikçe (Yazılar, 1999) ve 141. Basamak (Oyun). Güven en son eseridir.

E n D A S Ü t T V R Vedat Türkali Eski Şiirler Yeni Türküler Yeni Seri: 287 Türk Şiiri: 14 ©Vedat Türkali ve GENDAŞ A.Ş., İstanbul 2001 Tanıtım amaçlı kısa alıntılar dışında yayıncının yazılı izni olmaksızın hiçbir yolla çoğaltılamaz. Genel Yayın Yönetmeni Hasan Öztoprak Yayın Yönetmeni Metin Kaçan Dizgi Serpil Öztürk Kapak Tasarım Melek Koç

Birinci Baskı: Temmuz 2001 ISBN 975-308-332-7 Kapak, İç Baskı ve Cilt Kaya Matbaacılık (0212-656 62 20) GENDAŞ A.Ş. Çatalçeşme Sk. No: 19 Cağaloğlu-İstanbul Tel: (0212) 512 33 86 - 512 94 67 (Pbx) Faks: 520 82 12 e posta: [email protected] Vedat Türkali

YENİ TÜRKÜLER

HE nD fi s 0ü LTÜ R

VEDAT TÜRKALİ İLE BİR SÖYLEŞİ Sorular: Ataol BEHRAMOĞLU Sayın Vedat Türkali, asıl adınızın Abdülkadir Demirkan olduğunu biliyoruz. Daha sonra, Pirhasan soyadını aldınız. Vedat Türkali adını, yanılmıyorsam ilkin senaryolarınızda, sonra da bildiğimiz gibi, romanınızda kullandınız. Bugün Vedat Türkali olarak tanınıyorsunuz. Elimizde Hasan Denizli takma adıyla yayınlanmış birkaç da yazınız var. İlk sorum şöyle: Çeşitli adlar kullanma gereğini neden duydunuz? Herhangi bir adla yayınlanmış şiiriniz oldu mu? Elden ele dolaşan şiirlerinizde kuşakdaşlarınız, kavga arkadaşlarınız sizi, Abdülkadir Demirkan olarak tanıyorlardı kuşkusuz. Şimdi, şiirleriniz bundan böyle yapılacak antolojilerde yayınlansa ya da onları bir kitapta toplasanız, hangi adınızla yayınlanmasını uygun bulursunuz? Gerçekten Ataolcuğum, hangi adı kullanmam uygun olur? İnan ki ara sıra kafama takılır benim de; çözemem. Asıl adım Abdülkadir PİRHASAN. DEMİRKAN soyadına oldum bittim ısına-madımdı. Soyadının ille de öztürkçe sözcüklerden oluşacağı söylenen dönemde, anımsıyorum, hem de yasanın soyadı yazılması için tanıdığı sürenin en son gününde, Belediyedeki memurun bulup koyduğu bir addı DEMİRKAN. Nüfus kâğıdımızda aile adımız PİRHASANOĞLU diye yazılıydı eskiden beri. Ben de mahkeme kararı ile PİRHASAN yaptırdım soyadımı. Kararı veren yargıcın esprisini de unutmam. Adımı, yeni soyadımı okudu bastırarak: "Abdülkadir PİRHASAN... Ne o beyim, tarikat mı kuracaksınız?" dedi. Hasan DENİZLİ, gizlilik döneminde, kişiliğimi saklamak zorunluluğu ile kullandığım addır. O zaman Kuleli Askeri Lisesi 'nde Edebiyat öğretmeniydim. Askerdim. Büyük suçtu askerlerin böyle şeyler yazmaları. Vedat TÜRKALİ de gene bir gizlenme zorunluluğuyla ortaya çıktı. Sinemaya girdiğim 1958'de Demokrat

Parti faşizminin en azgın dönemi yaşanıyordu. Hele sinemada soluk aldırmıyorlardı kimseye. Cezaevinden yeni çıkmıştım. Adımı gizleyerek de olsa sinemada çalışmam düş görünüyordu çoğu arkadaşlara. Deneyelim dedik. Gizli çalışma çabası gösterdik bir süre; ardından 27 Mayıs yetişti, gün günden yol alarak yasal çalışma olanağına kavuştuk. Yılların birikimi Vedat TÜRKALİ adını da alnıma yapıştırdı. Hiç de hoşnut değilim aslında; kendi adımı yeğlerim. Ama çoğuları karşı çıkıyor bu düşünceme. Vedat TÜRKALİ adı yaygınlaşmış; hakkım yokmuş değiştirmeye! Zarar görürmüşüm değiştirmeye kalkışırsam! Sen ne dersin?.. Yazılış tarihlerine göre elimizdeki en eski şiiriniz, "Barselona'dan Mektup." Bu ilk gençlik şiirinizde, galiba on sekiz yaş şiiri, daha sonraki şiirlerinizle karşılaştırdığımız zaman, henüz kendinize özgü bir ses bulamadığınız görülüyor. İçerikte ve söyleyişte, öykünme ölçüsünde Nâzım Hikmet etkisi var. 1938 tarihini taşıyan bu şiirinizden sonraki şiir, "İstanbul," altı yıl sonrayı, 1944 tarihini taşıyor. Yazıldığı dönemin elden ele dolaşan bir şiiri olduğunu bildiğimiz "İstanbul" şiirinde, belki yine Nâzım Hikmet'in açtığı büyük çığırın içinde olmakla birlikte, dar anlamda Nâzım Hikmet etkisinden önemli ölçüde çıktığınız, daha sonraki şiirlerinizde daha da belirginleşen özgün bir sesi bulduğunuz kanısındayım. Artık bir öykünmenin ya da hevesin şiiri değil bunlar; Nâzım Hikmet'in başlattığı büyük akımın içinde, fakat kendine özgü bir söyleyişj, kendine özgü bir edası olan özgün bir toplumcu şairin şiirleridir. Bu özgünlükleri şöyle özetlemeye çalışacağım: Özellikle ilk üç şiirinizden sonra, uyak kullanmaya fazla gerek görmeden ve hatta şiirin biçim yanıyla fazla uğraşılmamış izlenimi veren, çoğalta çoğalta, destansı, akıp giden bir söyleyişiniz var. Sanki şiir alıp sizi götürüyor. Bir konuyla sınırlı değilsiniz. Bir duygu içindesiniz ve o duygu sürüklüyor sizi. O anda düşündüğünüz, gördüğünüz, sezdiğiniz, anımsadığınız, algıladığınız her şey, şiirin yapısı içine girerek bütünleşiyor. Bu bakımdan, bütün şiirlerinizi birlikte okuduğumuzda, sanki tek bir şiiri, tek ve büyük bir şiiri okumuş olduğumuz duygusuna kapılıyoruz. Şiirlerinizin görebildiğim en genel ve özgün özelliği bu. Bir başka özelliğiniz, şiirin neredeyse dizginsizce akıp giden genel yapışma karşın, tek tek dizelerin kendi içlerindeki tutumluluğu özlü-lüğü. Bu düşüncemi "Hücreye Mektup" adlı şiirinizdeki şu dizelerle örneklemek istiyorum: "Günlerce günlerce uykusuz / Bir onulmaz yerinden yakalamış / Yüreğim parça parça / Baş kaldırmış yüreğim ateşler içinde / Yüreğim külhan ortasında yanmış / Bir büyük kanlı yarışmada / Birdenbire yüzüstü kapaklanmış..." Aynı şiirin bir başka yerindeki şu dizelere bakalım: "Ölüm yaşayanlara çok şeyler öğretir / Masalın mübarek olsun şeytan / Kaf dağından masal getir Hint'ten Yemen'den getir / Yurttan civan delikanlıları / Gözlerini bağla yadellere götür..." Gerek dizelerin özlü söylenişinde, gerek kullanılan sözcüklerde, gerekse bu her iki alıntıdaki uyaklarda, Nâzım'dan daha başka kaynakların, belki halk şiirine yakın kaynakların izleri olduğunu düşünüyorum. Elimizdeki en son şiiriniz olan "İşte Özgürlük" teki "Zenginin zalimin gül benzi solsun / İstanbul dediğin İstanbul olsun..." dizeleri bu kanımı pekiştiriyor... Yine, en güzel şiirlerinizden biri olan "Hücreye Mektup"ta, hemen hemen her kıtanın sonuna gelen "karım" sözcüğüyle, başka bir örneğine rastlamadığım özgün bir uyum sağlanıyor şiirin bütününde. Bu uzunca açıklamalara bağlı olarak, şimdi şunları sormak istiyorum size: "Nâzım Hikmet ve Sanat" adlı kısa fakat çok özlü yazınızdan büyük ve bilinçli hayranlığınızı bildiğimiz Nâzım Hikmet'in şiiriyle, kendi şiirleriniz arasındaki bağıntıyı nasıl görüyorsunuz? Şiirinizi besleyen başkaca kaynaklar konusunda düşünceleriniz nelerdir? Sözünü ettiğin yazı, aklımda yanlış kalmadıysa, "Önce her şey Nâzım Hikmet'ti." tümcesiyle biter. Bugün de böyle düşünüyorum; kendimi de böyle bildim. İnandığımız doğruların yörüngesinden sapmadan sanatta yaratıcılık görevini sürdürmek, çocuk denecek çağlarımızda, Nâzım'dan öğrendiğimiz şeydi bizim. Yaşadığım iyi kötü günler inandıklarımın ayrıntılarından kuşku yok ki çok şeyi değiştirdi; hiçbir gün kendimi bu "anayol"un dışında düşünmedim, bilerek sapmadım bu yoldan. Yalnız -varsa-şiirimin değil, kişiliğimin de kaynağında Nâzım'a olan hayranlık önemli yer tutar. Sana bir talihsizliğimi söyliyeyim: Eski kuşaktaki devrimcilerden tanıma olanağı bulamadığım birkaç kişiden biridir Nâzım. O günün gizlilik koşullarında kendisini görme olanağı bulamadım bir türlü.

Bizim proleter devrimcilik tarihimiz, en genel çizgileriyle bile henüz ortaya konmamıştır. Nâzım'm siyasal savaşım çizgisi de gizlidedir daha. Doğrular bilinmeyince de, her konuda, herkes için yakıştırmalar, işine gelenlerin işine geldiği biçimde yaptıkları abartmalı övgüler, aşağılayıcı suçlamalar çok önemli doğrularmış gibi yutturulur. Sakın günümüze özgü bir şey sanılmasın bu; oldum bittim böyle olageldi. Gizlilik zorunluluğunun, baskı koşullarının doğurduğu, çoğu kez de görevli kışkırtmacıların becerikli biçimde dürtüşledikleri bir şeydi bu. Devrimciler katında, siyasal çizgide en ağır suçlamalardan en yüceltici övgülere kadar her türden yaklaşım biçimine hedef olmuş biridir Nâzım da... O çelişkili savlan bir yana bırakarak diyeceğim ki, devrimci sanatımızda Nâzım'm, kendinden sonraki kuşaklan emziren dev kişiliği bence her türden tartışmanın ezici biçimde üstündedir. Fıkara işçi mahallesinin Lise'de okuyabilen çocuğu olarak ileri yolda ilk adımlarını atmaya da, o yolda yapabileceğim en yararlı iş olduğu inancıyla devrimci şiirler yazmaya da Nâzım'la başladım. Başka kaynaklar diyorsun. Bence, devrimci yoldaki görevli, işini en etkili, en ustaca yapmakla yükümlüdür. Nerde okuduğumu anımsayamıyorum, pek sevdiğim bir söz kalmıştır aklımda bu konuda söylenmiş: "Bizi iyi savunamayacak avukatı neyliyeyim?" gibi bir şey... Çoğaltalım bunu istersen: Bizi düşmana yendirten kötü asker devrimci generali, kurduğu köprü yıkılıveren cahil devrimci mühendisi, uçağımızı daha çakan devrimci acemi pilotu vb... neyliyeyim?.. Devrimci ozandan beklenen de girdiği sanat alanındaki savaşı ustalıkla, alnının akıyla kazanmasıdır. Şiirin ustalığı her türden şiirin tadına, keyfine, ustalığının, becerisinin sımna varmakla; yani her türden şiirde dilin, sözcüklerin sonsuz kullanılma olanaklarının incelenmesi, sezinlenmesi, kavranılmasıyla kazanılır. Çeşitli şiir kaynaklarını izleme, çeşitli denemelerden yararlanmaktır ustalığa varmak için tutulacak yol. Söz gelimi ben Yahya Kemal'i de, Cemal Süreya'yı da, Şeyh Galip'i de, Erdal Alova'yı da içten ilgiyle okurum. Melih Cevdet'in, sözcükleri seçme, bağdaştırmadaki, bir anıt duvarına çalışır gibi, akılcı ustalığına şaşıp kalmışımdır. Hilmi Yavuz'un geçmişten gelen şiir sesini imbikten geçirerek sunmakta gösterdiği ustalığa hayranlıkla bakanm. Nasıl ki Divan Edebiyatı'nın o paha biçilmez dizelerini, o dizeleri kurmaktaki akıl almaz ustalıklarına yürekten saygı duymuşumdur; çoğu dizeleri günlerce dilimden düşürmediğim olmuştur. Ama bilirim ki benim yolum başkadır. Devrim için gerekli olduğuna inandığım şeyi açık seçik söylemekle yükümlü saymışım-dır kendimi. Ancak böyledir diye başka bütün yolları suçlamaya kalkmak da aklımdan geçmez; bağnazlık sayarım böylesini. Devrime, devrimci sanata gerçekten zarar getirdiğine yüzdeyüz inanmadıkça doğal ki... Yalnız, böylesine ahkâm keser gibi konuşurken, ilk söyleyeceğim sözü sona bıraktım galiba. Hiçbir savım yok ozanlıkta. Bu şiirleri de, biliyorsun, belki bir döneme tanıklık edecek belgeler diye, biraz da sizlerin üstelemesiyle yayınlıyorum. Birçokları da kaybolup gitti; en az kalanlar kadar tutar kaybolanlar. Belki de iyi etmedim diyorum bugün önemseyip saklamamakla. İçtenlikle söylüyorum, belki de ondan bıraktım şiiri, ozan olmadığımı anladım. Darısı kimilerinin başına!.. Ama tam bırakamadım da şiiri. Özellikle epik oyunlarımdaki türküler bir tür şiir özentileridir! Bir şiir tutkulusu deyin isterseniz; hevesi kursağında kalmış bir şiir tutkulusu. Ah keşke ozan olabilseydim... "Sanatta Güzel" adlı yazınızda, inandıklarından değil, çıkarları için gerçeğin yanında görünen küçük burjuva sanatçılarına çatıyorsunuz. Siz 1950'lerde hapisteyken, hatta daha öncelerden, Nâzım Hikmet'in hapse atıldığı yıllardan sonra, böyle küçük burjuva "gerçekçi" yazarları ortaya çıktı. Bunların ortaya çıkışında, Nâzım Hikmet'le başlayan büyük toplumcu gerçekçi edebiyat hareketini durdurma amacının payı sizce nedir? Bu küçük burjuva edebiyat çevrelerinin size ve şiirlerinize karşı tutumu ne olmuştur? Hele bugünkü ilericiler ortamımızda sanki pek eksikmiş gibi, durup dururken yeni çelişkiler yaratmanın sadece zarar getireceğine inandığım için, izm verirsen, somut ayrıntılar üstünde durmayacağım. Zaten deminki soruna verdiğim yanıtta da bu konudaki yaklaşım biçimini açıkladım. Ama şunu söylemekte yarar var: Nâzım, disiplinli bir örgüte bağlanmış yiğit bir sanat savaşçısı olarak bizim egemen güçlerimizi, deyim yerindeyse, kudurtmuş, deliye döndürmüştür. Zindana atmakla yetinemezlerdi. Onun bıraktığı sanat edebiyat boşluğunu doldurmakla da görevli

sayıyorlardı kendilerini. Yalnız unutulmasının değil, çürütül-mesinin, yadsınmasının da yollarına baktılar sürekli. Kolay iş değildi becermeyi özendikleri şey. Gelişmekte olan gürbüz bir sınıfın görkemli sesini, çökmüş Osmanlı gazelli Yahya Kemal'le, yetenekleri Kemalizm'e kapılanmaktan öte gidemeyen Behçet Kemal'le ya da benzerleriyle; olmadı, hoşgörüyle karşılayıp türeyip üremesine alan açacakları ileriye özentili küçük burjuva sanatıyla örtbas etme yollarını denediler. O da olmadı doğal ki... Ama yeni yetişen kuşaklardan bir süre olsun kopardılar Nâzım'ı, yeraltına ittiler. Ancak yasal olmayan yolları arayan, yürekli kişiler, sanatçılar için var oldu Nâzım uzunca süre. Bütün bu olmuşuz, olumlu çabalar gene de bir birikim yaptı edebiyatımızda. Ürkü, baskı ürünü bu birikim halk sevgisi taşır, çarpıcı bir sadeliğe, yalınlığa yönelmiştir deyişinde; ara sıra göz kırptığı da olur ileri, devrimci kavgaya. Ağır politik baskıdan baş alabilse ola ki daha da bir şeyler diyecektir... Ne diyecektir? Konumuz Nâzım da onun için soruyorum. Örgütlü, gerçekten ileri bir kavganın, geleceğe egemen bir sınıfsal kavganın sanat sorumlusu Nâzım'la, birkaçı bir araya toplanmış da olsa tek başlarına ürkek ürkek yakınanları can kulağınızla dinleyin bakalım; başka söze gerek kalır mı?.. Bana karşı tutumları ne oldu? diyorsun. Yazdığı birkaç parçayı ancak altmışına doğru yayınlama olanağı bulan bir kişiye karşı kimin ne tutumu olur? Ayrıca ben kimseden tutum beklemedim. Sadece "İstanbul" şiiri elden ele dolaştı gizlice. Arif DAMAR (BARİKAT) 1946'da Beşiktaş ta işçi Sendikaları toplantısında okumuş. Çok etkili olmuş dediler. Bildiğin gibi askerdim; böyle bir toplantıda bulunamadığım için, uzaktan uzağa üzülmekten başka bir şey gelmezdi elimden. Sonra "Karar" şiirini çıkardım-dı Cezaevinden dışarıya, yazıldığı günlerde. Beğenilmiş diye duydum, gene de pek öyle ilgi görmedi. "SANSARYAN HANI 953-54 YILLARF'nı yolladım, sanırım ürkü uyandırdı sadece. Baskı korkunçtu memlekette. Sonra birilerinden bir haber geldi. "Artık bugün şiir başka türlü yazılıyor" demişler. Aslında Nâzım'ı susturup içeri attıklarından beri şiir başka türlü yazılıyordu memlekette... Küçük burjuva sahte gerçekçilerinin, sol söz söyleyip sağ estetik konumda duran yazar ve eleştirmenlerin bugünkü tutumlarıyla dün toplumcu gerçekçi edebiyatımıza saldıranların tutumları arasında bir koşutluk olduğu kanısında mısınız? Öte yandan, toplumcu gerçekçi çizgideki arkadaşlara, \sanatlarim siyasal inançları ve eylemleriyle bütünlük içinde '*ürebilmeleri konusunda neler söylemek isterdiniz? Enberi söylediklerim bu sorularından çoğuna yanıt sayıx>a. Yalnız çok önemli bulduğum bir noktayı belirle' %ıce devrimci olmanın bilincini taşıyorsa, gerha »Uf^p IIHlı ıi, ^Jî^ (ı Hunini ^ s& »•»I. Iııplui III |M»1 I Hin iH^r^p Hi I .„..„„| I) ^ ft' -nluluk vardır omuzlarında. Yaratıcılığında "asız yargılarla karşısına alabilir eleşti-Hn yapıtlarını, eğilimlerini. Ama sa-yanlışlardan korumanın uyakla ola ki yaratıcılık yete-;cin... O kadar... Ama jrumsuz saldırılara, süreceği ileri bağlaşma 4klıklara, temelde bireyden kesinlikle kaçınmak zorundadır. Sanatta verdiği savaşın haklılığını ortaya koyacağı yapıtla kanıtlar; hırçın, ölçüsüz, çoğu kez gereksiz, ilerici birikimi bölüp parçalayıcı polemiklerle değil. Gerçekten yıkılası putlar olmasına karşın, Nâzım nice yıllar sonra, "Putları yıkalım!" diye yaptığı çıkıştan ötürü, halkça sevilmiş yazarları gereksiz biçimde ve ölçüde karşıya itmiş olmakla suçlamıştır kendini. Sonunda bir deneme alanıdır sanat alanı. Çevreye hoşgörü ile, giderek yararlanmaya çalışarak bakıp, ama yaratıcılığından kesinlikle ödün vermeden görevini sürdürmektir devrimciliğe yakışan tutum. Ne güzel demiş eskiler: "Ayinesi iştir

kişinin lafa bakılmaz". Hiçbir yaratıcılığı küçümsemeden, olup biteni dürüstlükle, dosdoğru saptayarak, giderek sanatı için o denemelerden de yararlanmanın yollarına bakarak, uyanık, eleştirici, ama yay-garasız, ama sarkıntılığa kalkmayan, alçak gönüllü tavırdır devrimci sanatçı tavrı bence. Ortaya gerçekten yararlı, önemli yapıtlar koyma çabasında olmaktır. (Sanat Emeği, Nisan 1978, Sayı 2)

ESKİ ŞİİRLER

İSTANBUL "Sis" şairine ithaf edilmiştir. Salkım salkım tan yelleri estiğinde Mavi patiskaları yırtan gemilerinle Uzaktan seni düşünürüm İstanbul Binbir direkli Halic'inde akşam Adalarında bahar Süleymaniye'nde güneş Hey sen ne güzelsin kavgamızın şehri Ve uzaklardan seni düşündüğüm bugünlerde Bakışlarımda akşam karanlığın Kulaklarımda sesin İstanbul Ve uzaklardan Ve uzaklardan seni düşündüğüm bugünlerde Sen şimdi haramilerin elindesin İstanbul Plajlarında karaborsacılar Yağlı gövdelerini kumlara sermiştir Kürtajlı genç kızlar cilve yapar karşılarında Bahkpazan'nda depoya kaçırılan fasulyanın Meyvesini birlikte devşirirler Sen şimdi haramilerin elindesin İstanbul Et tereyağı şeker Padişahın üç oğludur kenar mahallelerinde Yumurta masalıyla büyütülür çocukların Hürriyet yok Ekmek yok Hak yok Kolların ardından bağlandı Kesildi yolbaşlarıi}/ Haramilerden gayrısına yaşamak yok Almış dizginleri eline Bir avuç vurguncu müteahhit toprak ağası'

Onların kemik yalayan dostları Onların sazı cazı villası doktoru dişçisi Ve sen esnaf sen köylü sen memur sen entelektüel Ve sen Ve sen haktan bahseden Ortaköy'ün Cibali'nin işçisi Seni öldürürler Seni sürerler Buhranlar senin sırtından geçiştirilir İpek şiltelerin İstakozların Ve ahmak kadınların selâmeti için Hakkında idam hükümleri verilir Haktan bahseden namuslu insanları Yağmurlu bir mart akşamı topladılar Karanlık mahzenlerinde şehrin Cellatlara gün doğdu Kardeşlerin acısıyla yanan bir çift gözün vardır Bir kalem yazın vardır Dudaklarını yakan bir çift sözün vardır Söylenmez Haramiler kesmiş sokak başlarım Polisin kırbacı celladın ipi spikerin çenesi baskı makinesi Haramilerin elinde Ve mahzenlerinde insanlar bekler Gönüllerinde kavga gönüllerinde zafer Bebelerinin hasreti içlerinde gömülü Can yoldaşlar saklıdır mahzenlerinde Boşuna çekilmedi bunca acılar İstanbul Bulutların ardında damla damla sesler Gülen çehreleri ve cesaretleriyle Arkadaşlar çıktı karşıma Dindi şakaklarımın ağrısı Bir kadın yoldaş tanırdım Bir kardeş karısı / Hasta ciğerlerinin taşıdığı çelimsiz kemikli omuzları Ve hüzünlü çehresiyle bebelerini seyrederdi Cellatlara emir verildiği gün haramilerin sarayında Gebeliğinin dokuzuncu ayında Aç kurtların varoşlara saldırdığı Tipili bir gece yarısı Sırtında çok uzak bir köyden indirdi Otuz beş kiloluk sırrımızı Zafer kanlı zafer kıpkırmızı Boşuna çekilmedi bunca acılar İstanbul Bekle bizi Büyük ve sakin Süleymaniyenle bekle Parklarınla köprülerinle kulelerinle meydanlarınla Mavi denizlerine yaslanmış Beyaz tahta masalı kahvelerinle bekle Ve bir kuruşa Yenihayat satan Tophane'nin karanlık sokaklarında Koyun koyuna yatan Kirli çocuklarınla bekle bizi Bekle zafer şarkılarıyla caddelerinden geçişimizi Bekle dinamiti tarihin Bekle yumruklarımız Haramilerin saltanatını yıkılsın Bekle o günler gelsin İstanbul bekle Sen bize layıksın Eylül 1944 Akşehir Yüce dağ başları duman Irmaklar yorgun ağır İnsanlar yapayalnız Nedir üstümüzde bu karanlık bulut Irgatın akşamlara kadar düşündüğü nedir Yabancı bandıralar bayraklar emirler Ne maviliklerde ferahlık ne toprakta güven

Yurda ölüm tüccarları kurulmuş Bu vatan bu millet bu bayrak Satılmaz diyenden hesap sorulmuş Yollar fabrikalar tarlalar Bir hançer altında amansız Dağ taş haber bekler hürriyetten Nedir bu toprakların bitmeyen çilesi Nedir nedir nedir Bir gün karanlıkta Bir çığlık yükseldi memleketten Bayraksız hürriyetsiz neylerim Kınalı keklikler uçtu düz ovalardan tabur tabur Yabancı bu memlekette işin ne Yerin altında damar damar madenlerimiz Bizi bekler Götürüp top dökemezsin Dağlarımız ırmaklarımız bize göre Tarlalarımız bize kadar Ekemezsin Bizim bu topraklara Dökülecek kanımız var Elini kolunu sallayarak bu memlekete Giremezsin Biliriz yağmaya geldin Bu memlekette işin ne Biliyorum bir gün karanlıkta Kesecekler yolumuzu Ya siz çocuklar Nasıl anlatmalı sizlere olup bitecekleri Çocuklar bizim dediğimiz Yüzünüze utanç duymadan bakmaktır Mal değil mülk değil istediğimiz Size namuslu bir dünya bırakmaktır HÜCREYE MEKTUP Çocuklarımız evde bekliyor Sen hücrede bekliyorsun Ben Harbiye'de iki numaralı koğuşta Dostun düşmanın ortasındayız Gelen günle birlikte Karım Biz çocuklarımıza hesap vereceğiz Düşmana değil Borsa verem silah fabrikaları çatlasın Yumurtanın ortasında saklanıp duramaz Gelecek nasıl olsa Korkacaklar senden aranlık hücrende minicik alk kadar tarih kadar insanlık kadarsın Cellatlar yol keser kelle biçer Gözlerde parlayanı solduramaz Gelecek nasıl olsa Yeniden başlar yaşamak bir kez daha başl; Yanımda sen varsın arım Günlerce günlerce uykusuz Bir unulmaz yerinden yakalanmış Yüreğim parça parça Baş kaldırmış yüreğim ateşler içinde Yüreğim külhan ortasında yanmış Bir büyük kanlı yarışmada Birdenbire yüzüstü kapaklanmış Yapayalnız yapayalnızdı Sesinden soluğundan bir baktım Karanlığa ışıklar karışmada Beynimde dönen çark yavaşladı Uykusuz günlerden uzak Sabah bir bakışınla başladı Gülerek kuvvetlisin alnında kederle kuvvetlisin Yüreğin böyle nasıl tertemiz Böyle nasıl tatlısın Kanm Hasan Barış Deniz Bütün kimsesiz çocuklar gibi kurtuluşu bekliyor Seni evden bir cuma sabahı almışlar Çocuklar pencereden ağlaşarak bakmış Bugün kelepçede birleşen ellerimiz Birlikte yıllarca çocuklarımızın

Yüzünde saçlarında dolaşamayacakmış Düşman gelip sancağını memlekete dikmiş Vatanı sevmek yasak seni sevmek yasakmış Yüzükoyun ranzada zaman zaman Senin çocuklarımın sesinde Bana gözyaşlarından bir dünya anımsatıyorsun Borsalarda ölüm kararına varılanlar Binlerce anadan binlerce sevgiliden koparılanlar Sen Kore'de kurban teğmen Tahir Un Sen benim tertemiz öğrencim Maltepe Askeri Lisesi'nde Ölümünü gazetelerden okudum Şimdi Kore dağlarında yatıyorsun Kumral değirmi çehren toprakta Toprak başkalarının vatanı Namuslu insanların vatanı Toprak çamurlaşmış kandan Yüreğime dökülmüş bir kızgın zehir gibisin bu hâlinle Ama gene de daha iyidir herhalde Göğsünde bir silver star taşımandan Ölüm yaşayanlara çok şeyler öğretir Masalın mübarek olsun şeytan Kafdağı'ndan masal getir Hint'ten Yemen'den getir Yurttan civan delikanlıları Gözlerini bağla yâd ellere götür Masalın mübarek olsun şeytan Ölüm yaşayanlara çok şeyler öğretir Seni çocuklarımı sevmek kadar kadınım ölüm bana da kavgayı öğretti Gün yeniden başlıyor Bu uykusuz sabahımda seninleyim Bin dokuz yüz elli üç Kasım'ın on yedisi Günümüz sah Gün yeniden başlıyor Karım Bakalım tarih nerde bitirecek bu kanlı masalı Yarım dünya alkan içinde Yarım dünyada kardeşlik Vardı varıyor sonuna Devlerle cücelerin masalı Ekmekten barıştan özgürlükten Haberler vatandan vatana Sınırlardan sınırlara yürüyor Buffalo zenciler karanlıkta uyanmış Ormanda yapayalnız beyaz adam Korkak zalim darmadağınık Dünya yepyeni bir dünya görüyor Karım Mustafa Suphi'nin vatanındayız Yürekte umut etimizde kırbaç Yeryüzünden kardeş eller uzanmış etimizde kırbaç Bir avuç pirince hasret giden Çinliler özgürlük türküleri söylüyor etimizde kırbaç N ice haşmetli başlar düştü toprağa etimizde kırbaç Sonra bir gün doğrulacatChalkımız Kırbaç vuran da vurduran da Silinip gidecek yeryüzünde bütün çirkinlikler gibi Bütün çirkinlikler gibi eriyip bitecek kanlı masallar Dökülen kanda

Yanakların solmasın Kanm Yüreğimde burkulma Ülkede karanlık Ülkede ölümün kahredici soluğu Bu ölüm karanlığında sakın kaybolmasın Bitişik odada çocuklarımız uyurken Sıcak kollarını boynumda Dudaklarını dudaklarımda duymanın mutluluğu Karım Kasım 1953 Harbiye Cezaevi 195M954TEN NOTLAR 1951 Ekim'inde Sansaryan Hanı'nda cellatlar Hasan Basri'yi pencereden atan cellatlar Neler çektik şu kanlı çatıdan İşgal polisi Mütareke'de Tırnaklarını söküyordu kuvayı milliyecilerin Sonra Ankara sonra Alman faşizmi Ahmet Demir'inden Parmaksız Hamdi'sine kadar İrili ufaklı bir nice uzman gestapocu Yıllar yılı nice canlar yaktı Sonra Hitler yıkılıp gitti cihandan Bu karanlık çatıyı Doların kanlı saltanatına bıraktı 1951 Ekim'inde Sansaryan Han'ında tuzak kurdular Hücre tabutluk falaka Kırbaç altında iki yıl durmadan Bu vatan bu millet bu bayrak Satılmaz diyenden hesap sordular Alır götürürler bir gün Sıcak yüreğinle baş başa Cipten sokaklardan merdivenlerden Yasak kapılardan geçtin mi Hücredesin Bir yatak genişliğinde dört duvar ortası Artık ne insan yüzü ne insan sesi Kapının üstünde tel kafes Telin ardında bir soluk ampul Kapıda sürgülü dikiz penceresi Duvarlarda gölge gölge çizgiler Sözler adlar dizeler el ele Kinden sabırdan inanmaktan umuttan Duvarlarda el ele insanlar Hücrelerde uykusuz yapayalnız dağınık Hücrelerde bu vatan satılmaz diyenler Bir kuyuya düşürülmüş kahpece Liman kıyısında Karanlıkta iki yıldır bekliyor Karanlıkta parıldayan hançer Çatana vapur tren sesi Güvercin çığrışları derinlerde Ayak sesleri kanat sesleri erinlerde hıçkıran bir kadın Derinlerde geceyle başlayan Dayaktan dönenlerin iniltisi Derinlerde bitmeyen çığlıklar Ak benekli güvercinler maviliklerde Dışarda satılmış vatan Dışarda yaprak kum ada Dışarda ateş gibi öpücük Aldanmak mı aldanmamak mı İşte sorun burada Dikiz penceresinde gözler Zaman donmuş yürümez İş yürüdüğünü duymakta Dışarda alabildiğine bekleyen topraklar Sanki uyuyor bir koca ülke

Bir delikanlı gibi uyuyor Dışarda bir tek ağaç altında yüzükoyun Çıplak ayakları toprağa batmış Bir delikanlı uyumakta Dünyayı kucaklar gibi Kollarını iki yana uzatmış Toprağı dinliyor Birden kalkacak İçerde Bir ürperiş damarlarında ansızın Duvara vuruyorlar içerde Tuğla duvarlarda insan yüreği Tabutlukta günlerdir aç susuz Parçalanmış ayakların üstünde Dal gibi bir öğrenci Hukuk Fakültesi'nden Belki sokaktaki bir taş gibi kimsesiz Belki üç günlük karısından ayrılmıştı Aşağıda merdivenlerde bir taze gelin ağlar Elinde erkeğinin kanlı çamaşırları Belki Ortaköy'den tütün işçisi On yıllık evli beş çocuk babasıdır Dışarda Dışarda gözlerini sana dikmiş bekleyen Toprak bezgin insanlar unutulmuş Bir çıplak Anadolu kasabasıdır Güvercinler dizi dizi maviliklerde Mavilikte Çamlıca tepeleri Bir bakarsın tepelerde Süleymaniye Bir bakarsın Galata Köprüsü'dür Dışarda dolar verem eroin On dördünde kızlar kerhaneye düşmüş Dışarda borsalarda satılıp Kore dağlarında yatanlar Irmak yatağından taşmış Toprağı baştan başa kaplayacak Dışarda alaca karanlık Alaca karanlıktan sonra şafakta Ekmek barış özgürlük yüklü güvercin Bir dokunsun gürbüz kanatlarıyla Bu çatıya dikilmiş doların sancağına Yeter •

? ?

?

? Yerin altında uğul uğul kurtuluşun sesidir Hücrelerde serilmiş insanlar Ayaklar kanli paramparça Karanlığın arkasında bekleyen Yurdumun yarınında doğacak şafak İşçi sınıfımın gerçek partisidir / 1954 Harbiye Cezaevi J 5 Ekim 1953 Mahkemedeyiz Salon askerle kuşatılmış Tepeden tırnağa silahla donatmışlar Köylü çocuklarını Ellerinde sten tabancaları Çatık kaşlar altında şaşkınlık Bir bilsen dostunu düşmanını kardeş Bir bilsen nedendir çektiklerimiz Nasıl da başka olacak yaşamanın tadı Seninle başladı seninle bitecek

Sen çeltikte yolda fabrikada madende Sen ince hastalığın ısıtmanın yemi Sen beylerin paşaların kandırdığı Sen yırtılmayan bayrak batmak bilmeyen gemi Çöllerde Kafkaslar'da Kunuri'de yandın Sen Mehmedim sen ne kazandın Açlıktan can verirsin tarlada varoşlarda Ekmeğini patron çalmıştır tarlanı ağan Candarma karını Mehmedim göster yumruklarını Mehmedim Kanını akıtah daha otuz yıl olmadan seni Vatanın harimi ismetinde boğduklarının Efendilerine sattılar Seni gangster emperyalizmin pençesine attılar Sen dostunu düşmanını bilmedikçe Cellatların saltanatı uğruna Zindanlara ölümlere gidilecektir Artık sıra sende hazırlan Balyozunu sterlinin doların göbeğine indir Herkes sırasını savdı Mehmedim Artık sıra senindir Aylar geçti Mahkeme gizli oturumlarda sürüyor Kapılar sımsıkı kapanmış Çıldıranların canına kıyanların Kırbaç altında kan kusanların listesi kabardıkça Anlatılanlar yargıçlardan bir albayı Bıyık altından güldürüyor Mehmet de kimmiş diyeceksin albayım Sille tokat dövüp çizmeni çektirdiğin Emir erin albayım Kunuri'de öldürdüler, gerekirse emrinde Kafkaslar'da öldürecekler Ama sen de albayım sen de kurtulamayacaksın Amerikalı bir teğmenin emrinde Gangsterlere teslim edilmiş koca bir vatanla birlikte Kafkaslar'da seni de ölüme sürecekler Karar 7 Ekim 1954 Perşembe günü saat 10'da Aklımızdan bile geçmez Kararınızı hesaba katmak Işıklı geleceklere akıp giden yolumuzda Tarih aldatmaz bizi ispanya'da yenildik Çin'de kazandık Bütün beklediklerimiz Vaktinde alev alev duman duman yükselecektir Sudan topraktan ateşten denizden Şimdi yasaklanmış türkülerimizi Yürekler dolusu söyleyerek Dünyaya kocaman selamlar göndereceğimiz günler gelecektir Apaydın bir dünyada Apaydınlık Türkiyemizden. 17 Eylül 1954 Harbiye Cezaevi KARAR Dokuz yıl Dokuz bahar demektir sensiz Ellerimle senin aranda Zincir sesleriyle kapıların kapandığı Binlerce akşam demektir Sen kelepçelerden arta kalan

Bir başka dünyadasın Dokuz yıl Aptallar dokuz yıl beklesin kapımızda Toprak dolar da taşar demektir Irgatlar işçiler beklemez Kimseyi beklemeden de Yolunu kesenlerle hesaplaşır bu dünya

Dokuz yıl Özbekistan'da pamuk tarlalarında gülen Toprağa bakıp bakıp gülen insanlar demektir Her karış toprak her kulaç deniz Seylân'dan Guatemala'ya kadar Yepyeni selamlar gönderebilir sancılardan kurtulup Dokuz yıl Belki de ardına kadar açılırken kapılar Gümrüksüz yalansız sınırsız bir dünyaya Belki bir kasabada olacağım Anadolu'da bir cezaevinde Ya da bir duvar dibinde hesabımız görülecek

Dokuz yıl Ölüm demektir Sade benim için Bir çimento koğuşta bitivermişim Yastığımın altında sayfası kıvrılmış kitap Arkadaşlar okur artık Ölüm toptan ölümdür Tarihin kararına karşı yaşamakta inat gösterenlere Ertesi gün bir dünya masmavi gıcır gıcır Yağmurdan çıkmış akasya dalı gibi Ellerin kolların dopdolu Bütün vadettiklerinle birlikte Tarlalardan fabrikalardan alanlardan geçip Kenar mahallelere girmişsin İşte karar... Kasım 1954 Harbiye Cezaevi CEZAEVİNDE BARIŞ TÜRKÜSÜ Kalkın kardeşler ışıklar görülmeye başladı Eski duvarlar değil bu duvarlar Bir ak kuş gelip kondu kara çatıya Dünyayı böylesine sardı mı kollar Ne etsin kelepçe neylesin zincir Kaç kez gösterdi tarih aldatmayacak bizi Bu denizli çiçekli kuşlu dünyada Bir tek acılar mıdır payımıza düşen Dökülsün yollara beş kıtada Ekmek de özgürlük de barışın gülleridir Yumuk elli bebekler pencerelerde bekliyor Dünyayı çepeçevre kuşatan barış kervanlarını Çelik canavarlar gibi tanklar değil Caddelere yakışan özgürlük ekmek türküleridir Limanlar barışla çalkalanmış Çöller dağlar stepler denizler barış fırtınasında Resimler gördük cezaevlerine yakışmayan Kitaplar dergiler gazeteler dolusu

Siz bir meydan dolusu gülen esmer kardeşlerim Kara güller gibi açılmıştınız bir sabah aydınlığında Asya barış diyor Afrika barış diyor Elde silah barış diyor Seren direğinde ufuklara bakan gemici Avrupalı çıkmış toplama kampından Ekmek barış türküleri bekliyor Bombardıman uçaklarını değil Karşısına dikilmiş ölüm tüccarlarının Dünya barış diyor Sevmek yaratmak yaşamak nedir Görelim milyara yakın korkusuz cıvıl cıvıl Görelim Kore'den Çekoslovakya'ya kadar Düşlerimiz ellerimiz sizinledir Barış sizinledir u taş duvarlar bu demir parmaklık kardeş Van Gölü'nden Ağrı'dan Ergene Irmağı'na Çürüyüp dökülmüş karanlıkta kökleri Mapusane bahçesinde el kadar mavilik Bir zaman gerili dursun başımızda Gardiyanlar dolaşsın daha bir zaman Parmaklık hükmünü yürütsün Çiçeklerle donatacak kollarını bahar dalları gibi Karanlıkta barış kervanlarını bekleyen Çileden çileye batmış senin emekçi halkındır Yirmisinde bir delikanlı gibi dalıp maviliklere Yirmisinde bir delikanlı gibi Dudaklarından öpeceğim gün Masmavi özgürlüğün İnan ki yakındır 12 Ağustos 1955 Orhaniye Cezaevi YAŞAMAK SEVİNCİ Memleketi bekliyoruz işte Gelişsin güçlü kuvvetli olsun İşçiler ırgatlar aydınlar köylüler Işıyıversinler toprakta fabrikalarda Işıyıversin elleri Bizi kurtarmaya gelsin Düşman düşmanlığını bilsin Ne diye yüzümüze güler durur Bunca yazı bunca resim bunca söz ne diye Haberler sökün etti mi birbirinden güzel Parıldadı mı gözlerimiz Bir telaş bir telaş Ne diye yüzümüze güler durur Düşman düşmanlığını bilsin Cezaevi avlusuna düşmüş Güneşi gördüğüm için hamdolsun Bir sabah uyandım ki daha duvarlar yıkılmamış Kelepçe parmaklık gardiyan Hepsi yerli yerinde Boşuna akşamki düşler Avluda sabah güneşi Bir selam inmiş maviliklerden Bahçede mavi tavanda Kuşlar bulutlar uçaklar Her şey kımıldar dışarda 1 eder çağırır indancı açtı kapıyı Kalsın insanlığın diyor Kardeşlerini bırak çık git Sana ne alın terinden Neler neler yok dışarda amdolsun dundan geçirmedim el uzatmayı Cezaevi avlusuna süzülmüş \ Güneşi gördüğüm için hamdolsun Ne diye kapanmış kapılar Ellerimiz Rahat rahat uzanmalı ellerimiz Eksiksiz olurdu gülüşün ben seyrederken Neden sürüp gider bu karanlık Vakit tamamdır yıkılsın Hak edenler gülsün Kucaklasınlar evreni Çöllerden yıldızlara kadar Bir gün kanıksayınca kolları Yaşamayı çalışmayı sevişmeyi Çocuklarına bıraksınlar gitsinler Sabırsız bekleyenler gelsin Dudaklarımız sımsıcak her gün hazır Bakarsın kar yağmış yağmur yağmış Bakarsın mavilik kuşlar güneş

Her gün bir oyun en yenisinden Ellerde gözlerde dudaklarda Sabırsız bekleyenler gelsin Namuslu yaşamak sevinci Zindanda ölüm karşısında bizi dimdik tutan Kapla beni sar beni doldur beni \ Sen bir başka güzelsin Yapraklar sararıp dökülüyor Ölüm çırılçıplak Gözleri mantar dudakları soluğu Çelik kasalarda düğmelerinde askerlerin Kristal avizelerde benek benek Nerden bilsin Altınlar besinler çiftleşmeler Kanlı yemişleri yalnızlığın Eteklerinden dökülüyor Öleceğini ne bilsin Demir parmaklığın ardındaki Sana gelince Nasıl olsa alacağım seni Gülüşünden uzak yaşayamam Bırakmam ölümün koynunda Alacağım Özgürlüğümsün 1956 Orhaniye Cezaevi YEDİNCİ YIL Bir bir çekilip gitti arkadaşlar Kimi çoluk çocuğa karışmış Kimi yeni evleniyor Kimi ekmek derdinde Tezgâh başına oturdu Şimdilik ara sıra mektuplar açıyor kapımızı Sonra gazetelerden kitaplardan Dergilerden öğreniyoruz İnsanları dünyayı yurdu Gülen bir dost yüzü değil ki Kara kara yazılar cansız yazılar dünyası Ne kadar okusak Ben karımı son kez istasyonda gördüm Candarmalar iyi çocuklardı bıraktılar Yanımda durdu Bu kadar yakınımda bu kadar ellerimden uzak İhtiyarlıyoruz dedim kırka dayandık Mahzundu gülümsüyordu Sonra çocuklar Düşünceler insanı alıp götürüyor Bir duman sarıyor anlatanı Beni aldıkları gün oğlan iki buçuk aylıktı Ağlayıp duruyordu annesinin kucağında Bugün oğlan yedisinde kız on dördünü sürüyor Biz böyle yıllardır vatanı Cezaevlerinden seyrediyoruz Tarihin en aydınlık çağında Ipıssız bir adada unutulmuş gibiyiz Açıklardan geçip gitmiş sıra sıra gemiler gibi yıllar Kapılar her gün daha düşman Demirler daha soğuk parmaklıklar canavar Duvarlar her gün hazır seni boğmaya Gün olur gözünü uyku tutmaz Cezaevindesin Sevenler unutur unutursa Bir tek düşman unutmaz Kuşatmış dört bir yanı Sen de yaşayacaksın ömür boyunca

Bir an için unutmaksızın düşmanı Ötesinde her şeyin Ülke düşmüş kahpe düşman eline Ülkemiz orta malı Sen yoluna baş koyunca Öylesine dolmalı ki yüreğin Eğilmeli parmaklık Duvarlar heybetinden korkmalı Bekleyen yanık türküler değil Ne Yemen çölleri ne Kafkas Ne kışla kapısında askerler Ne vesika ekmeği Köyler kentler de değil uçak bombardımanında Termonükleer savaş Atom cehenneminde silinmek yeryüzünden Eriyip akıvermiş bir kısır karanlıkta Yumurtaya can veren doğa Bitmiş tükenmiş bebekler Hasan Barış Deniz Bizimkiler Kayarak gidiyorlar gözlerimin önünde Uçurum kıyısında bir umutsuz boşluğa Kollarım taş kollarım güçsüz Donmuş bütün soluklar Üstüme dikilmiş göz bebeklerinde Yılanlar salkım saçak Kapımda kulaklar yolumda pusu Ülke kırbaç altında Ülkede ölüm uykusu Saltanat kurmuş ölüm Topraklardan sürülmüş köylüler Irgat pazarlarında bekleşir İşçiler kan kusar tezgâhlarda Ellerini dipçikle kırdılar Ayaklar parça parça sırt dilim dilim Bir seçim oyununda daha dün Antep'te Namuslu halkımıza tanklarla saldırdılar Bahçeye çıkarıyorlar bu sıra Duvara yaslandım Candarma karşıda Güneşin böyle parlak Göğün lekesiz mavi oluşu Umurumda değil çoktan beri Ayağımın altında bir karınca yuvası Toprakta bıcır bıcır oynaşan serçeler Bir baykuş bir kukumav kuşu Bacada gene dünkü yerinde Bunun böyle her gün gelip bacalara çökmesi Bütün tutukluları öfkelendiriyor Akşam olup da kapılar kapandı mı Derinlerden hırçın boğuk sesi Gerçekten bir tuhaf geliyor adama Karanlık düşüncelerle yüklü başım Kukumav kuşu dedim Bugünlerinde ülkemizin Pek yakışıyorsun karşıki dama Bir beklediğin mi var daha korkunç Bu karanlık günlerden Bir kez insanlar gülmesini öğrendi Haberler geliyor ufukların ötesinden Asya'dan Afrika'dan Pasifikler'den Papatya tarlaları gibi insanlar Ellerinde silah karanlığa karşı Gülmesini öğrendiler Karanlık şaşkın Çaresiz karanlık Boşuna bekliyorsun kukumav kuşu

Zindancı nasıl saklarsa saklasın Uğultularla kaplı ufuklar müjdelerle kaplı Zeytin dalı güvercin kanadı eller Eller Çin denizlerinden Berlin'e Madenlerden uzanmış Tarlalardan atom santrallarından Korkusuz alın teri sere serpe bilek Yapmış yapacağını zincirsiz Tezgâhlardan sere serpe ışık beyinlerinden Yapmış yapacağını bize kan kusturanlara indancı nasıl saklarsa saklasın ğultularla kaplı ufuklar müjdelerle kaplı incir altında yarattığımız imdi ambarlardan demiryollarından taşanlar imdi gemiler şaşkın ürütülmüş mal kokulan basmış limanları aha karnımız doymadan kaldırmışlar .mbarlara kitlemişlerdi Şimdi borsa yapılarını düşlerinde titretiyor Ufuklardan adım adım yaklaşanlar ^anesini bile bırakmadan bizlere / Çatlayıncaya kadar yemişlerdi Parçalanmış gırtlağında bir lokma ateşten Şimdi sonsuz beceri alın teri göz nuru Sen kanlı elleri bileklerinden kesilmiş Böyle şaşkın böyle yapayalnız Sen korkular ülkesinin cüzzamh imparatoru Dudakların pembe damarlarımızda amansız Sen solucan sen topraktaki kımıldayan sülük Şaha kalkmış küheylânın Tcpinen mallarından Koruyabilirsen kendini koru Birden bir taş yağmuru döküldü karşıki dama Beşinci koğuşun bahçesinden Kukumav kuşunu kovaladılar İçeri girmeli Gardiyan düdük çalmadan Ayaz çıkıyor akşama doğru Mahpusluğun yedinci yılında Bunları düşünmenin de mutluluğu var Bir kış günü Anadolu'da Bir cezaevinin bahçesinde Duvar dibinde Güneşe karşı 1958 Adana Cezaevi SULTANAHMET CEZAEVİ Sabah serinliği gün ağarıyor Demir taş küf yosun Sen böyle gecenin ortasında Olan bitenden habersiz Uyuyor musun? Güvercin sesi çocuk sesi tren sesi Parmaklıklara yakışmayan ne varsa Duvarlarında Güneş bütün gün çağıradursun Elden ne gelir Yaşamak böyle kanlı akarsa Maviliğin dibinde böyle gözyaşları Kirli ağır durgun Daha bir süre akıp gidecek Duvarlarında Nisan 1958 Sultanahmet Cezaevi İŞTE ÖZGÜRLÜK Çat diye çatlayıverdi penceremdeki cam Gün ışığından Bir baktım dünya başlamış Dudakların da vardı mini minnacık dudakların Yastıkta Sonra haberler başladı bıraktığımız yerden İşler yolunda Yollar uzayıp gitmiş yıldızlara kadar Günaydın çocuklar Haydi kalkın Sen kavgada güzelsin Şeftali dalında İstanbul seninle güzel İstanbul dendi mi İstanbul Bitmesin Süleymaniyen martıların eksilmesin İşte merhaba işte yollarındayım

Ne penceremde demir ne kapımda kilit Bitti yeşilin mavinin derdi Ekmek parası var şimdi kafamda Yumruklarım cebimde şimdilik Çoktan yollara düştü kayışlar bobinler Sabah karanlığında açtılar kenti Sesler geliyor fabrikalardan Siz kanterlere battınız ben başıboş Bu çeşme bu yol bu alan İnanın tadı yok sizi düşünmedim mi Bulvarda yapraklardan bana ne Dizi dizi arabalar insanlar Bana ne bunların gidiş gelişlerinden İşte Balıkpazarı işte sıra manavlar Elmanın iyisi dört yüz kuruş En öndeki iri elma kırmızı elma Haberin var mı oğlumun dişlerinden İşte meyhaneler çekip gitmiş Sarhoş devrimciler çekilip gitmiş Şimdi güneş var kaldırımlarda Çöpçüler temizledi kusmukları Bir rüzgâr geçsin İstanbul'un üstünden Bacalarda dumanlar eğri büğrü Maviler gülsün ınplar gülsün Boğaz'da Bir de aslanı bağlayalım Ekmeği ağzında tutan aslanı Çocuklar gülsün Bir de biz gülelim caddeler boyunca Zenginin zalimin gül benzi solsun İstanbul dediğin İstanbul olsun Gün bitti bitecek yılanlı yüzlerde Bugün de ellerim boş eve dönmeli Parklardan köprülerden fabrika önlerinden Pencerelerde bekleyen çocuklara doğru Şimdi milyonlarcayız bu akşam saatinde Bak şu yıldızlara mavi alınmasın Alıp gitti martılar şimdi Kızkulesi'ni Başlasın Unkapanı Köprüsü karardı Haliç Kasımpaşa ekmeğini bekliyor bu akşam saatinde Korkakların kahpelerin düşmanın görmedikleri Karanlığın arkasında bekliyor bu akşam saatinde İstanbul büyük kent Akşam oldu kalktı yürüdü elektrik direkleri Tarihin vaadettikleriyle sabırlı İstanbul kavgasında bekliyor bu akşam saatinde Sorkaklar bitti şimdi evler başlıyor Ekmeğini bekleyen evler başlıyor Öyle bakıp durmayın pencerelerden Ellerim boş Merhaba çocuklar sabahı bekleyelim Ocak 1959

BARSELONA'DAN MEKTUP Kardeş Onlar belki de yarın Bu sokakların Sahibi olacaklar Sırtlarımızda silah karnımızda açlık Yarın Madrid'e kaçıyoruz Günde üç öğün yerine Pantolon kemerlerine Üç delik açıyoruz Kan ölüm ateş Kopmuş kelleler insan etleri Serpilmiş şehrin sokaklarına Bu ölüler diyarına Ölümü tepeden indiriyor tayyareler Caddelerde fareler

İnsan eti yemekten Adolf Hitler'e benzedi Bu diyarda karnı toklar karnı açları yedi Şimdi şu anda Bütün şehir kavgada Soluk hastane arabaları Ölüleri ezerek yaralıları taşıyor Akşam yaklaşıyor Bizim emektar güneş Karşılardan Uzattı boylu boyunca Bir fabrika bacasını ayaklarımın dibine Köşedeki meyhane bomboş Belki de bu köpek sürüleri Yarın burada tokuşturacaklar şarap kadehlerini Ama sen gene aldırma Söyle bizimkilere pek o kadar aldırmasınlar Biz bütün İspanya Bütün Barselona Bütün biz Evvelki gece bu meyhanede yemin ettik Bu patron kullarına Bu itoğullarına Göstereceğiz Günü gelecek Kanımızı emen akbabaları Yerlere sereceğiz... Akşam başladı Silah sesleri duyuluyor Meyhaneci baba çekti kapılarını Evvelki gece bu boş pencereler Korkusuz insanların yumruk gölgelerini taşıyordu Gene evvelki gece Akşam yaklaşıyordu Bu korkusuz savaş adamları Bu meyhanede yemin ettiler Meyhaneci Antonyo Baba yumruklarını sıktı Masalardan kalkan adamlar toplandılar Münihli Paul çıktı Dedi "Kardeşler Bu karşımızdaki tasmalı köpek sürüleri Bir avuç yağlı kemik koparmak için kendilerine Bizleri avlamak istiyorlar efendilerine Biz her gün açlıktan Yüzüne bakamazken birbirimizin Onlar silahla örtülü parmak uçlarına kadar Ve kırkikilik toplarından Amerikalı pabuçlarına kadar Hepsi beyinlerimizi çiğnemeye çalışıyor... Bu çok sürmeyecektir Bu patron kullarına Bu itoğullarına göstereceğiz Bir gün gelecek Kanımızı emen akbabalan Yerlere sereceğiz..." Koca şehir nasıl bağırdı bir bilsen O anda bir eğilsen Bizim tarafa Duyardın İstanbul'dan Barselona'da yükselen bu sesi Derken bir alkışla istedi bizimkiler İspanyol kardeşim müzisyen Fernandes'i Fernandes Müzisyendir o Ama ne kadın baldırlarının müzisyeni Ne de deste deste dizili papellerin O indiriyor üzerine tellerin Tarihin hızıyla bir balyoz gibi yayını Bir anda Kalabalık sardı dörtbir yanını Fernandes aldı kemanını Başladı çalmaya Dinledik canu gönülden kardeşimi Fakat ne ağlıyasımız

Ne de başka bir dünyadaki cennete giresimiz geldi O çaldıkça bizim yumruklarımızı Senyör Musolini'nin kafasına indiresimiz geldi Ve sonra bir kavga marşı tutturduk İşte o geceden beri Dillere destan oldu Münihli Paul'ün sözleri Bu patron kullarına Bu itoğullarma Barselona Yarına gidiyor yarına Topraklaşmış kafataslarımızda stadlarını kuracak O taze yepyeni o kavgasız yarının Şen tasasız çocukları Bu çok sürmeyecektir Sen biraz sabret hele Belki pek yakında Asturyalı amele Kırmızı mendili kazmasının sapına bağlayıp Fırlayacak maden ocaklarından Dedim a Aldırma Sonu aydınlıktır bu yasın Lordlar kamarasının kulakları çınlasın 1938-1939 Askeri Tıbbiye Okulu Beyazıt İstanbul

HAMDULLAH'IN TÜRKÜSÜ Bir elim yağ küpünde Pekmez küpünde bir elim Canlarıyla eğri büğrü develer Mavi boncuklu katırlar Çöllerden bellerden hanlardan Uzak kervanlarımla gelirim Bir elim Osman Gazi'den öte Bir elim Ceneviz'de kalyonlarla Akşam sabah kapında bir elim Dayan bre allah kerim Ye yemez misin

Dere gibi hoşaflar Tepe gibi pilavlar Kolum gibi dolmalar Belim gibi sarmalar Testiler şarap dolu Çengiler döner durur Çalkalayıp çalkalayıp Gerdan kırmalar Hepsi de gelir Hint'ten Yemen'den Kısmet değilse ne gelir elden Dayan bre allah kerim Ye yemez misin Yasak ettim düşünmeyi kurmayı Kara kuşa avlatırım telli turnayı Aklı sıra yutturacak Destursuz bağa girmeyi Bağlar benim dağlar benim Yerler benim gök benim Sahibi Allah bekçisi benim Bellemişim kelle vurup Kemikleri kırmayı Aklın varsa bırak oğlum Bana karşı durmayı Dayan bre allah kerim Ye yemez misin Yedi iklim dört bucakta bedesten Haberliyim uçan kuştan her bir nefesten El attım mı umudun kes kardeşten dosttan Solup gider sandıktaki gelinlik fistan Bin yıldır dolanır Gözleri bağlı bir cılız beygir Dönmese neylerdi dolaplı bostan Ne gelirmiş elinden Düşünmek mi Yasak ettim düşünmeyi kurmayı Öttür oğlum keyfine bak zilli zurnayı Dayan bre allah kerim Ye yemez misin Sebiller çeşmeler minareler kubbeler Altınla işlenmiştir yazısı turası İnce kızlar gergef dokur Güvercinler mevlid okur Çarşıda dolanır bir deli Bekir Elinde amansız gümüş palası Canından bezdirir herkesi

Tuğları sancağı fermanı fetvası Sadrazamı Şeyhislâmı müftüsü Has bahçede padişahın tavusu Elma yanak şehzadenin püsküllü fesi Sultan Mustafa'nın sünnet takkesi Kapımda fukaranın en sümüklüsü Bir yanda çengi cümbüş bir yanda ezan sesi Bir de efendim kestim mi sana düşünen kumruyu Vakitsiz öten horozu da kestim Doldurdum elif cüzüne Gel zaman git zaman Hacı Bey'in kıratının kuyruğuna astım Bildiniz mi neymiş efendim Vehbi'nin kerrakesi Dayan bre allah kerim Ye yemez misin Çağımız bilim çağı özgürlük çağı Uçaklar şilepler yedi düvelden Ballı incir alır kurumuş daldan Kısmetinde yoksa ne gelir elden Osmanlıdan tanzimattan meşrutiyetten Kırk elli senedir Cumhuriyetten Bakmayın siz hainlere neler söylemez Dayan bre allah kerim Ye yemez misin Yemez misin Zorla değil özgürlük var İsteyen yemez ZÜHTÜ'NÜN TÜRKÜSÜ Tophane'de topal topçu Ahmet top atarken toparlamış topal topuğunu Çatalca'da topal çoban çatal sapan yapar satar Bilmem parası var mı da çatal sapan yapar satar Bilmem parası yok mu da çatal sapan yapar satar Bu tespihi imamelemeli mi yoksa imamelememeli mi Üç tunç tas kaysı hoşafı Değirmene girdi köpek Değirmenci vurdu kötek Hem kepek yedi köpek Hem kötek yedi köpek Afiyetler olsun Hak dostum hak... Vaa mı içinizde benimle aşık atacak Kıl pıranga kızıl çengi Zır deli kızıl kerrake Atalarımız ne güzel söylemiş Derviiiiiş akçe ile biter her iş Zaman sana uymazsa sen zamana uy demiş Kolay mı efendim nasıl döner bunca konak bunca yalı, Doğru söyleyenin bir ayağı üzengide gerekmiş Safram kabarır ata binemem Doğru dediğinde bir çıkarımız olmalı Herkes de hakkına razı olmalı Gözü çıksın gözü olanın komşusunun böreğinde baklavasında Evkaf nezaretinde memurken Zenneye de çıktım direkler arasında Peder iaşeye bakıyordu İstanbul'da Ahbaplar İttihat Terakki Fırkası'nda Çok şükür allahıma bunaltmadı bizi Ne Mütarekede Ne de Birinci Cihan Harbi sırasında İnan olsun francalayı beğenmiyorduk Süpürge tohumu vesikadayken Af buyurun, bitler cirit atarken milletin yakasında Savaş bitti, kâfir düşman denize döküldü Peder merhumla Ankara'ya geçtik. Efendim Gidiş o gidiş Bir pislik, bir toz toprak 924'lerin Ankara'sında Atalarımız ne güzel söylemiş Derviiiiiş, akçe ile biter her iş... Hamdolsun yaşayıp gidiyoruz şunun şurasında Hak dostum hak Var mı içinizde benimle aşık atacak? (Üçkâğıtçılığa başlayan Selman'ın önünde eğilip mask olarak seslenir:) İşine bak Selman beyciğim, işine bak.

SELMAN'IN TÜRKÜSÜ Fazla üretim de neymiş Ziyanlık Az çıkarıp tonla vuracaksın parayı Bul karayı al parayı Zeytin ekmeğinden işçilerimin Altı ayda yaptırdım bu sarayı Bul karayı al parayı Acımadan vuracaksın yükünü Semer delsin sırtındaki yarayı Bul karayı anam al parayı Papeli gördüm mü elimle sokarım Anamın koynuna zamparayı Bul karayı al parayı Zor çıkar benden beceriklisi Okyanus diye yuttururum Marmara'yı Bul karayı anam al parayı Ver doları al götür Bayrağı sancağı göğü denizi karayı Yağma Hasan'ın böreğiii Bul karayı al parayı Baktın ki işler karıştı Vataaan milleeet diye basıp yaygarayı Bul karayı anam al parayı OYA'NIN TÜRKÜSÜ Yazık ayol şekerim Çantasını yitirmiş Kafeteryada İçinde tam on bir lirası Bir paket de Gelincik sigarası Selman Bey'in Opeli Cumartesi çalışmayız büro kapalı Bir iki arabasına aldı beni Boğaza gittik Bir surat bir surat Süheyla'da Vallahi bu kız deli Karısından korkmasa Hamdullah'la da gideceğiz Ne kötülük varmış bunda Dedikodu olurmuş Aman ne tasa Şimdi kimin umurunda Selman Bey kötü adam sayılmaz Eli sıkı olmasa Aramıza biraz soğukluk girdi Maaşımıza bir zam yapmaz Bir pikap bekliyordum Avrupa dönüşü Getire getire bir çift naylon külot getirdi Bak gene aklıma geldi Takılıyor insanın kafası Yazık ayol şekerim Çantasını yitirmiş Kafeteryada İçinde tam on bir lirası SABAHATTİN'İN TÜRKÜSÜ Ben sınırlarımı bilirim Bir de karargâhı Bir de aslan erlerim Sınırlarım eski haritalarda Renk renk Mavi kalemlerle kırmızılarla çizdim Malazgirt'ten Kosova'dan geçirdim sınırlarımı Donmuş ölüler vardı siperlerde Delik çizmelerimle gezdim Diz boyu karda Tifüsle Bir de hırsız müteahhitlerle Bir de düşmanla savaştım Yüz yirmi bin ölüyle Kafkaslar'da

Balkan'da esir düştüm Sina Çölü'nü aştım Dudaklarım çatlak Çizgi çizgidir alnım Bir ömür boyu Sınırdan sınıra koştum Ötesini nerden bilirim Eski haritalardadır yerim Bir ben Mavili kırmızılı eski sınırlar Bir şanlı karargâhım Bir de yan yana vuruştuğum aslan erlerim HÜSEYİN'İN TÜRKÜSÜ Kulağım biraz ağırdır Hiç bişe duymam işime gelmedi mi Bi kuraklıktan yılgınım Bi de cenderme sopasından Bizim oralarda çoluk çocuk zefilliktir Yuvarlanıp giderik ya gulağasman Yüreğimizin başı delik deliktir Kara eşşek bile bezmiştir Kendi sıpasından Köylük yerde ağamın toprağında iş dutarım Seçim dedi mi ireyimi ağamın sandığına atarım Şaarlarda inşaatlar sıra sıra beni bekler İş bulamadım mı yazın gavun garpuz Gış geldi mi sırtımda küfe muz satarım Eyi muuuuuuuuuuzzzz!... Ağamın trektörü yağlı yağlı parlar güneşte Mandaları bi semiiz bi semiz Ağam hepimizi yıkar güleşte Bi di gafası vardır Hele bir lâf itsin Eskerde acık gözü açılmışın biri Ye de şu yeni yetme öğretmenimiz Ossaat çakar Ve de icabına bakar. Hamdolsun o yüzden emniyettedir. Sağımız solumuz... Eyi muuuuuuuuuuuzzz!... Aaaah bi yirmi dönüm tarla geçse elime Allah guvvet versin belime goluma Şaar yerde ne işim var Köyde gaynar bulgur aşım var Anamdan galan elli dönümü sorarsaaaaz Hepsi baş goymuş yoluna Memlekette iki dayım beş gardaşım var Topal Hüseyin'in ahvali böyle biline Eyi muuuuuuuuuuuzzzz!... Bu yüzdendir düşmüşlüğüm diline Bizim garı deli Selvi'nin Sözü uzatmayalım Hamdullah bey gızmasın Helâl olsun melmekete ganimiz Sayesinde dinimiz, imanımız Bizim garı deli Selvi Vır vır eder dadını gaçırır Cümle kâinata zehir zıkkım içirir Gusuruna bakman onun Bir deli garı Emme gaibi saf, yüreği temiz Eyi muuuuuuuuuuuzzzz!... MEMED'İN TÜRKÜSÜ İki evlek arpa ektim tarlaya Vakitsiz göç ettim uzun yaylaya Haber saldık memleketten hemşerilere Fabrikada bize bir iş peyleye Bir kavgaya girmedim kıyasıya Bir ekmek yemedim doyasıya Daha burnumdadır toprak kokusu Garip Memed düşünüp de neyleye Allah razı olsun Hamdullah beyden Duttuğu altın olsun Selman beyin Allah uzun ömür versin Zühtü beye Benim Kerim'i de kodular fabrikaya Oğlan da hünerli çıktı utandırmadı bizi Ama acık dikbaşlı Zühtü bey geçer diyor delikanlılıktır Daha başında kavak yelleri Zincire yatkın değil henüz elleri Rabbim yardım etsin böyleye Garip Memed düşünüp de neyleye İki yavrum hastalıktan kırıldı Fadimem giz evlâtlığa verildi Bizimkisi bi kör boğaz Hamdolsun mevlâma çalışanı aç komaz Bi derdimiz vardı gördüüüz meclis

guruldu Allah razı olsun Hamdullah beyden Duttuğu altın olsun Selman beyin Allah uzun ömür versin Zühtü beye Garip Memed düşünüp de neyleye HASAN'LA KERİM'İN TÜRKÜSÜ Çileler dolar bir gün Yollar bitmez Bitmez ellerimizin hüneri Rüzgâra bağlı korsan gemisi Bir bakarsın gider pupa yelken Bir bakarsın gömülmüş karanlık sulara Yürekler pırıl pırıl Ellerimiz böyle aydınlık Böyle güzelken Kırbaç neylesin çıplak omuzlara Çileler dolar bir gün Yollar bitmez Bitmez ellerimizin hüneri KERİMİN TÜRKÜSÜ Daha sıram gelmedi Gelince görürsünüz Toprağın altında bir çekirdek varmış Bin yıl da çiğneseler Günü gelince çatlanmış Hepsi boş ne deseler Tulumum kirli biraz Elim yüzüm yağlı Şimdi böyle oyundaki yasalar Konuşamam dilim bağlı Ellerim bağlı Kollarım gürbüz Daha sıram gelmedi Gelince görürsünüz SELVİ'NİN TÜRKÜSÜ Melek cennette melektir Cennetle cehennem karıştı mı Şeytanlar melek Melekler şeytan demektir Bir şey var şuramızda Küt küt atar Ölüm benek benektir Yalnızlığımızda Mutluluk Sıcak bir somunu bölüşmektir Anayım ben Bütün gözyaşları bağrıma akar benim Elim kimsesizlerin alnında Boşuna mı gidecek Verilmiş bunca emek Bunca gözyaşı Nerden çıktı bu zehirli ekmek Mutluluktur derim her işin başı Bizim birlikte mutluluğumuz Işıl ışıl güldü mü bebek Türküye başladık mı yürekten En doğru yoldur tuttuğumuz İşte o zaman derim Şeytanlar Kara kara şeytanlar Bırakmayacağım Cennetin kapısına kadar Yakanızda ellerim

BU ÖLÜ KALKACAK'tan (İki Perdelik Epik Oyun)

BİRLİKTE TÜRKÜ Karagözün hamamı Kubbesi sabırtaşından Lülelerden kan akar Kurnalar taşar gözyaşından Hacivatlar ayrılmaz Karagözün peşinden Niceler geldi geçti Mermer göbektaşından Kimilerin korkusu Külhanın ateşinden Şıkır şıkır Karagözüm Dünyalara nur saçar Kel başından dazlak başından Aman da düşsün takkeler Keller görünsün Sersem kullar uyansın Tatlı düşünden Karagözün hamamı Kubbesi sabırtaşından ODUNCUNUN TÜRKÜSÜ Tohum toprağa düşer Bir bakarsın çıkmış serpilmiş Boyunu aşar Yeşer yaprağım yeşer Sana rüzgâr mı gerekli Esmesi benden Irgala dallarını uzan göklere Akıp gitsin bulutlar kara kara Ortaya atılmam boş yere Beklemesi benden susması benden Ne gölgen kaldı ne yaprakların Kuşlar da birikmez tepende Sözün geçmez oldu Damar damar sulara Yandın kavruldun tükendin Kesmesi benden (Ardından Külhancının türküsü KÜLHANCININ TÜRKÜSÜ Kes gönder kütükleri be Durmuş Külhanım sabırsız Sularım buz gibi akıyor Fakır fakır kaynatmam gerek Buğular yükselsin kurnalardan Soğukta ne var Sevişmemiz sıcakla Varsak sıcakla varız Yansın koca koca kütükler Kan gibiyiz damarlarında yeryüzünün Akarsak sıcakla akarız YANKESİCİNİN TÜRKÜSÜ

Bizde işler harbi Saat gördüm mü dayanamam Çarparım ağbiii Arabayı çarpar kimisi Sekiz silindir Çekip çekip kafayı bulmuş Cüzdanı da kaptırmışsa Kapılar çarpar hırsından Küçük hanım peder beye bozulmu Ne olur iki kez kürtaj yaptırmışsa Kimi çarpar gündelikleri Bir kalemde anam babam Eder şu kadar bin saat Helâl olsun Bende söz harbi Kırılmasın kimsenin kalbi Dayanamam Gördüm mü ossaaat Çarparım ağbiii Herkesin saati kendi boynunda Saat dedin mi zaman Zaman dedin mi yemek Yemek dedin mi emek Bakın ne hesaplar var bunda Emek demek Yemek demek A eşittir A Tamam Ama b'yi çıkaracaksın Geriye kalırsa ne mutlu Zar zor üç öğün yemek Ömür yirmi dört saat demek Her işin bir saati Babanın selkisofu emminin şimendifer saati Sürülerle aktın mı oldu fabrika saati Zillisi sarkaçlısı Kösteklisi gümüşlüsü Kafeslisi kuşlusu Platin broşlusu Altın kapaklısı elmas taşlısı Zembereklisi de atom güçlüsü İster ayyıldızlı ister haçlısı Kel başlısı sırma saçlısı Çipil çipili samur kaşlısı Evlisi bekârı sakallısı tıraşlısı Mızmızı yüreklisi dişlisi Kuru ekmeklisi türlü türlü aslısı Vurdumduymazı ağlamaklısı içlisi Güler yüzlüsü eli kırbaçlısı İster delikanlısı ister yaşlısı Kibarı nazenin oha'lısı çüş'lüsü Ne derseniz deyin Elim saatinizde Ayıptır şüphelenmek başkasından ağbi Hiç kimseden bilmeyin Benden bilin Bizde işler harbi Saat gördüm mü dayanamam Çarparım ağbiiii DİLEKÇECİ KADININ TÜRKÜSÜ Erkenden kalktım bir sabah Güneş doğdu doğacak Mışıl mışıl uyuyor bizim piçler Babalarının koynunda Fabrika düdükleri başlamamış daha Uykuda tornalar presler çekiçler Bir çorba pişirdim sıcak sıcak

Haydin dedim haydin Gün başlıyor mutluyuz Sizin de bebeleriniz var mı Ellerinden tutup götürür müsünüz bayram yerine Mintanını kirletir raftan şeker çalar mı? Benim iki kız iki oğlan En küçüğü bir yaşında en büyüğü dokuz Kalkın dedim kalkın Gün başlıyor mutluyuz Nerden bileyim daha günün başlamadığını Okul mokul görmedik yaşım otuz Çelik halat gibiydi erkeğimin kolları Yamyassı çıkardılar presten Kahpe dünya dönüp gidiyor işte Fabrika da Onsuz Bebelerim var benim bugün her seslenişte Aydınlıktan ışıktan yana Bakmayın yüzleri sarı Bakmayın bugün çıplak olduklarına Ellerinde dünyanın bütün anahtarları Ayçiçeği gibi umut gözlerinde Karşınıza çıkacaklar bi gün Korkusuz ARKADAN VURULANIN TÜRKÜSÜ Ağıt istemem Türküler isterim İyi günler için Üstlerine yürümenin sırası Ağıtlar borsalarda dolaşsın Karalar tütünsün hayınlar vurguncular Görsünler neylermiş kahpe kurşun yarası Kara haber gezsin çarşılarında Bir gün bitecek annemin gözyaşları Ben ağıt istemem Artık hep varım Yirmi bir yaşında olacağım artık hep Sırtımda mermi ile karşılarında GENEL BAŞBUĞUN YAŞAM ÖYKÜSÜ -Kendi tabutunun başında(Türküsünü söylerken bir yandan da bir şeyler tıkınır sürekli) Ben annemden Genel Başbuğ doğmuşum Annemin haberi yoktu bundan Götürüp ilkokula yazdırmış Cahil kadın Genel Başbuğ ilkokula yazdırılır mı -Ben de bütün okullarda anneme inat Yer içer çalışmaz Tam bir Genel Başbuğmuşum Öğretmenler de habersiz bundan Cahil herifler boyuna notlarımı kırmış Hem cahil hem küstah bu herifler Hiç Genel Başbuğun notu kırılır mı Sonra bir savaş patladı ülkede Ha girdi ha girecek düşmanlar Beni karşıya gönderdiler gizli görevle Bir yemeğe başladım düşman içinde Tamtakır oldu bütün ambarlar Bir kaçışı vardı düşmanın Aman allah herkes neyini kurtarırsa Tarihler yazdı böylece Düşmanı nasıl kovduğumu O gün bugün Kalmadı artık bilmeyen Anamdan Genel Başbuğ doğduğumu Gerisini anlatmıyorum

Anlayan anlar BÜTÜN OYUNCULAR - Gözlen kör olsun inşallah Senin gibi Genel Başbuğa kıyanlar AMİİİİNNN KARUN BEYİN VE KARAKULLUKÇUBAŞININ ORTAK YAŞAM ÖYKÜLERİ -Kendi tabutlarının başındaKARUN- Ben anamdan Karun doğmadım Somadan olmadır Karunluğum Tefecilerle birlik Tüccarlıkta birkaç adım Sıra topraklara gelince Ne düzen kaldı ülkede ne dirlik Tanrı da dedi mi yürü ya kulum Ben anamdan Karun doğmadım Sonradan olmadır Karunluğum KARAKULLUKÇUBAŞI- Birden baş olur mu kişi Hem de Karakulluçubaşı Falakayı belledim önce E aylığım da ona göreydi Bir yana sıçratmadan kam Tırnak sökmesini de belleyince Bir yılda iki kez birden yükselttiler Oldum Subaşı KARUN- Tarlalarım ormanlarım uçsuz bucaksız Kentlerde bacalarım yükselir Artık bende ayrılır haklı haksız Dizginler ellerimde Akla ben gelirim Şirketler bankalar borsalar deyince - Yaa akla Karun Bey gelir -Ordular var füzeler var emrimde - Hepsi hepsi emrinde Bir fil kadar duygusuz, kanarya kadar ince Akla Karun Bey gelir emretmek deyince KARAÇULLUKÇUBAŞI- Kişi görevine bağlandı mı yükselir Şimdi telsizler var emrimde Laboratuvarlar, dinleme aygıtları -İşkencede elektrik elektronik İnsanı öylesine getirir aşka Görevde her biri Ama ne derseniz deyin Söz aramızda falakanın tadı başka Ayrıdır onun yeri -Evet falakanın tadı başka - (Ayaklarına bakar) Vız gelir bana artık dünyanın bütün görevleri Görev deyince Gereğinde bir fil kadar duygusuz Gereğinde bir kanarya kadar ince İKİSİ BİRDEN -Tanrının ne sevgili kullarıyız Çok hisseler çıkar bundan Bizi burda da ayırmadı Bir kurtulalım şu oyundan Ellerimiz ersin Güller dikeriz elceğimizle kendi mezarımıza Selviler dikeriz Hele bir doğrulalım Tanrı izin versin Bu törende gözyaşı dökenlerin Görün nasıl anasını.... satarız Hem de size yemin HEPSİ BİRDEN -Amiiinn İKİSİ -Hem de satarlar vallahiEvet amin dedik Bu iş burda biter Tabut omuzlardayken Enseden dikizledik Ellenmemiş kulağının ardı kalmış milletin Oncağızı da satamadan gidersek Gözlerimiz açık gider Gözlerimiz açık gider ŞALLI NATIRLA TELLAKIN TÜRKÜSÜ Hey heeey Evvel zaman içinde Kalbur saman içinde Cinler cirit atıyor Eski hamam içinde Nemize saray bizim Nenize saray sizin Saray saray saray Ayvansaray, Kervansaray, Aksaray Bilemedin Kültürsaray İstersen Galatasaray Size bir hamam gerek Yeni zaman içinde

İşte hamam Çmçınlı hamam Kubbesi tamam Kurnası tamam Külhanı tamam Sular desen gürül gürül Akıtması bizden Isıtması bizden Kırmızı dipli mumlarla Göbektaşına buyur etmesi bizden İşte perçemli güveyi Bir de gelin aldık mı Allı gelin telli gelin Bize ne babasından İster papaz olsun isterse imam Ey sağdaki kuru kalabalık Ey soldaki sulu kalabalık Önce yanyana gelin Görün ki bir eşşeğe çektirirler deveyi Sizde öyle başlar Öyle eller var ki Birbirinden yaman Bırakın dırdırı şamatayı Aç kulaklarını Sözüm biraz da sana Ey dağdaki ayı Geçin soğukluktan Atın çulları üstünüzden Soyunup gelmek sizden Gıcır gıcır yıkamak bizden Bitlerden kurtulun Pisliklerden kurtulun Bay Karun'dan kurtulun Mister Karun'dan kurtulun Sıcağa dayanmaz hiçbiri İki sabun iki tas su Akıp gitsin üstünüzden Karakullukçubaşı Bir kese bir kese daha Genel Başbuğ cumburlop Alnınızın değil elinizin kiri Yunun yıkanın paklanın Ooooooooooooooooohhh Yeni hamam içinde HEP BİRLİKTE TÜRKÜ Aman da Hacivat'ın sersem şakası Eşşek şakası Adamlar girmiş tabuta Ne olur Ya güvercin girer tabuta Ya da Karakoncolos Karakoncolos dedin mi Orda dur Bir yığın sülük bir yığın moloz İşleri onlardan bekledin mi Al sana bir Karakoncolos Yiyip içerler efendimiz Çalıp çırpar oynarlar Tepemizde tepemizde Dedin mi bu işler bizden sorulur Bütün kilitler bizde Sorumlu da kendimiz Ak kanatlı bir güvercin çıkar ortaya Karşısında el pençe divan durulur -Al götür bizi ak güvercin al götür Yüreğimiz sıcak seninle Dostlara selam götür Selam götür acı çeken halkımıza BU GEMİ NEREYE bu gemi - ne gemi- ne yüzer - ne batar - halatı - dümeni -direği - bacası bebeği - ergini - kocası - türkünün - acısı -denizin - delisi - dağların -

yücesi - kaptanın - cücesi -kavganın nicesi - neylesen - ayrılmaz - gündüzü gecesi -bu gemi - ne gemi bu gemi - ne gemi - kazanda - kürekte - dümende - direkte - ellerin - iştedir - yürekler - motorun - sesinde - neylesen - neylesen - ayrılmaz - yılanın gözleri - tasında - bir kaşık - aştadır - yüreğin - düştedir - gözlerin - yaştadır - bu gemi - ne gemi taşımış - barbaros - forsunu - direkler - bilmez mi - yellerin - hırsını - bitirsin - görelim - başlatan - masalın - tersini -dolacak - bordada - açılan - yaraya - yabanın - çağnlı -korsanı - düzenler - emekler - hepsi bir hepsi bir - paraya - öyle mi - bu gemi - ne gemi - tayfanın - özlemi - bu gemi - vurmasın - karaya - bu gemi - nereye ?? ?? ?? ??

82

84

86

88

90

116

152

168

187

193 194 113

229 232 233

241

267 270 269

Vedat Türkali _ Eski Şiirler Yeni Türküler Kitaplar, uygarlığa yol gösteren ışıklardır. UYARI: www.kitapsevenler.com Kitap sevenlerin yeni buluşma noktasından herkese merhabalar... Cehaletin yenildiği, sevginin, iyiliğin ve bilginin paylaşıldığı yer olarak gördüğümüz sitemizdeki tüm e-kitaplar, 5846 Sayılı Kanun'un ilgili maddesine istinaden, engellilerin faydalanabilmeleri amacıyla ekran okuyucu, ses sentezleyici program, konuşan "Braille Not Speak", kabartma ekran vebenzeri yardımcı araçlara, uyumluolacak şekilde, "TXT","DOC" ve "HTML" gibi formatlarda, tarayıcı ve OCR (optik karakter tanıma) yazılımı kullanılarak, sadece görmeengelliler için, hazırlanmaktadır. Tümüyle ücretsiz olan sitemizdeki e-kitaplar, "Engelli-engelsiz elele"düşüncesiyle, hiçbir ticari amaç gözetilmeksizin, tamamen gönüllülük esasına dayalı olarak, engelli-engelsiz Yardımsever arkadaşlarımızın yoğun emeği sayesinde, görme engelli kitap sevenlerin istifadesine sunulmaktadır. Bu e-kitaplar hiçbirşekilde ticari amaçla veya kanuna aykırı olarak kullanılamaz, kullandırılamaz. Aksi kullanımdan doğabilecek tümyasalsorumluluklar kullanana aittir. Sitemizin amacı asla eser sahiplerine zarar vermek değildir. www.kitapsevenler.com web sitesinin amacı görme engellilerin kitap okuma hak ve özgürlüğünü yüceltmek ve kitap okuma alışkanlığını pekiştirmektir. Sevginin olduğu gibi, bilginin de paylaşıldıkça pekişeceğine inanıyoruz. Tüm kitap dostlarına, görme engellilerin kitap okuyabilmeleri için gösterdikleri çabalardan ve yaptıkları katkılardan ötürü teşekkür ediyoruz. Bilgi paylaşmakla çoğalır. İLGİLİ KANUN: 5846 Sayılı Kanun'un "altıncı Bölüm-Çeşitli Hükümler" bölümünde yeralan "EK MADDE 11" : "ders kitapları dahil, alenileşmiş veya yayımlanmış yazılı ilim ve edebiyat eserlerinin engelliler için üretilmiş bir nüshası yoksa hiçbir ticarî amaçgüdülmeksizin bir engellinin kullanımı için kendisi veya üçüncü bir kişi tek nüsha olarak ya da engellilere yönelik hizmet veren eğitim kurumu, vakıf veya dernek gibi kuruluşlar tarafından ihtiyaç kadar kaset, CD, braill alfabesi ve benzeri formatlarda çoğaltılması veya ödünç verilmesi bu Kanunda öngörülen izinler alınmadan gerçekleştirilebilir."Bu nüshalar hiçbir şekilde satılamaz, ticarete konu edilemez ve amacı dışında kullanılamaz ve kullandırılamaz. Ayrıca bu nüshalar üzerinde hak sahipleri ile ilgili bilgilerin bulundurulması ve çoğaltım amacının belirtilmesi zorunludur." bu e-kitap Görme engelliler için düzenlenmiştir. Kitap taramak gerçekten incelik ve beceri isteyen, zahmet verici bir iştir. Ne mutlu ki, bir görme engellinin, düzgün taranmış ve hazırlanmış bir e-kitabı okuyabilmesinden duyduğu sevinci paylaşabilmek tüm zahmete değer. Sizler de bu mutluluğu paylaşabilmek için bir kitabınızı tarayıp, [email protected] Adresine göndermeyi ve bu isimsiz kahramanlara katılmayı düşünebilirsiniz.

Bu Kitaplar size gelene kadar verilen emeğe ve kanunlara saygı göstererek lütfen bu açıklamaları silmeyiniz. Siz de bir görme engelliye, okuyabileceği formatlarda, bir kitap armağan ediniz... Teşekkürler. Ne Mutlu Bilgi için, Bilgece yaşayanlara. Tarayan: Uğur Karaca Vedat Türkali _ Eski Şiirler Yeni Türküler