\
Wpno\iTADZENIE
Do BuoDYZMU TvglrłŃSKIEGo
}*.'-Y
./
\
ł
John Powers
WpRowA DZENTE
Do
BUDDY ZMU
TvBETAŃsrIEGo Bihliotekn .Iagielloriskrr
ililr rllll lllllllr lllI lll 1000320297
Tłu ma czyla
JołnNłJłNtsZEwsKA \)
\'il"A" Ę ''
{{''
i ii" il
ct'lt - 31660
V/pRovłozliNIr Do Buoovzlłu TvsrrłŃsxtrco
Tytuł oryginalu angielskiego INTRODUCTION TO TIBETAN BUDDHISM
Copyright
A
1995
John Powers
by arrangement with Snow Lion Publications, Inc., NY 14851 USA Copyright O for the Polish edition by t07ydawnictwo ,,A"
Krak w
1999
Spts TnlŚcr
Redaktor serii
CEZARY woŹNIAK 13
Opracowanie graficzne
Vstęp
TADEUSZ GUSTA\( \(IKTOR
17
Nota Techniczna
Tlumaczenie przeirzeli i poprawili HENRYK SMAGACZ CEZARY \roŹNIAK
"*w\
un''6l,łcłr. cRlco!ttxslś
Korekra DANUTA VALĄG
1g
Vprowa
3 l\!.tJ9r,
dze
nie
I
IxoYJSKIE Zp,oD
Opracowanie komputerowe JARoS ŁAw PAlirŁo'irs K I
0k.1390, Tybet, Region Centralnl
\(iYDA\flNICT\i/O.A" ul. Rakowicka 21.13,31-510 Krak w
tel./frx 01214?.1783i
[email protected] www.awyd.com.pl
A
Rozozlłr I
Na okladcę
CZTERY MANDALE Z CYKTU \UADZRAVALI
Ł
BunDYZM \r INotłcH )q
Bu dda
Życie i żywoty Budcly E p ilog
3Ż )>
Rozozlłr II
Druk i oprawa .s.c. ZAKŁAD GRAFICZNY "CoLoNEL' w 16, Krak ul. Dąbrowskiego 30-53Ż rsBN 83-90i347-8-9
Bibl. Jaglell r9'9 Bo l.ł E:] l J I
Klrrł włzNYCH DorrnyN Cykliczna egzystencia Pozory tzeczywistoŚć ^
BuoDYJSKICH i9 67
Spls TneŚcl
WpnovłoznNll Do Bunoyzt'łu TYsnrłŃsxIrco
DojŚcie gelugp w do wladzy Siedemnasty iosiemnasty wiek
Roztzttt 3 MToYTACJA Rola medytacji w buddyzmie indyiskim i tybetariskim Medytacja stabilizująca
i analityczna
Pięć buddyiskich ścieżek
Rozoztn
Rozo zt*v
MłHAJANA Żr dla
93
Doktryny mahajany Ścieżka bodhisattwy
KonfliktY zagraniczne
CzternastY Dalailama Okres interregnum CzternastY Dalailama przejmuje władzę Tybet pod Chiriską okupacią
98
M
HrsroRrA r KuLTuRA TvsETU 5
RnucrJNA HrsroRrA Tvsnru Tybet: położeniei geografia rVczesne dzieje Tybetu Okres panowania Pobożnych Kr l w Drugie rozprzestrzenienie się buddyzmu w Tybecie \(lpływy mongolskie idominacja sakjap w
r2i 127
r32 143
t46
t63 t6t 11> 171
186
Rozozlłr 7 FgsrI\(ALE I Ś'urrąre
10i
II
Rozoztnt
6
82
4
1'56
Dv/uDZI'EsTY tWtrr
77
88
1'0
Ónlam
Festiwal maślanychposąg w w Kumbum Taniec sakralnY Inne religifne festiwale V/spÓlne elementy tybeta skich uroczystości religijnych
r97 200
Ż04 Ż06 207
Rozozlłr 8 GTOGRAFIA T ANCHITEKTURA Sakralne położenieTybetu Konstrukcja sakralnych budowli
Stupy
208
Ż12
Ż|8
lVpnovanzrrult
-
Do Bunoyzltłu TyRurłŃ.sK1Eco
III Dor religia mogła wchlonąć elementy lokalnych kult w, nk źe ostatecznie lvytworzyl się specyficzny system religijny. Jak pisze Snellgrove, kiedy jego wyznawcy p źniej napotkali buddyzm, pozosta|ąc wiernym własnej, zakorzenionej juz tradycji, calkiem rozsąclnie llronili swego zdania, iakoby ta sama religia rnusiala clotrzeć clo Indii z Taksig, a Śiakiamuni był manifestacją Szenraba albo nauczycielenl, kt ry przekazyrvał nauki Szenraba tve rvlasnytn inlieniu' Tylko taka teoria n]ożę wyjaŚniĆ twierclzenie (...)
ofiarnym, uosabiając wszystko, Co stalo na przeszkodzie nawr ceniu Tybetu na buclclyzm, poclczas gdy większośćTybetariczyk w pozostaie niemal calkowicie nieświacloma tego, jak wiele przeclbuddyjskich wierze i praktyk przcniknęło do ich
tvyznawc w BÓn, że ich religia lvylvoclzi się z Tirksik tlia Szan}szung, a wszelkie buddyiskie nauki, niezależnie ocl tego kiecly się o nich clowieclzieli, 1uż wcześniej
coclziennyclr aktyrvności oraz ich prljrnotvania ślviataj.
clo nich należily(,.
Korzenie tradYcii Zgo<jnie
4i1
Szenrab, załozyciel Bon
ze źr dlami bÓnp w, tradycja ta przybyla do Tybetu z Taksik,
kt ry w przybliżeniu odpowiada obszarowi dawnej Persji. Szenrab, załoŻyciel tei religii, plzeni Sl ią z Taksik do kr lestwa Szangszung , kt re prawdopodobnie leżało we wschodnim Tybecie, m^jąc z^ centrum g rę Kailaśł.Stam-
Zgodnie z przekazem bÓnpo, założycielem icli traclycji byl wspomniany TÓnpa Szenrab, kt rego imię oznacza ,,Najświętszy Człowiek''. Uważany jcst przez swych wyznawc w za w pelni oświeconego budclę, ktÓry przyl>rał'fizyczną postać po to, by nauczać innych ściezkido oświecenia. !/ iego blografii występują pewne rysy podobne clo historii zycia Śiakjamunie-
tąd rozprzestrzeniła Się ona clo Tybetu. Polożenie Taksik (znanego także jako olrno Lungring) nie wynikt jasno z wczesnych tekst w BÓn. Jak zauważyłKvaerne' być może choc]zi tu o Tadżykistan leżący w Azji Środkowej. Identyfikacja ta opiera się jednakże gł wnie na podobieristwie nazw i na fakcie, że źr d|a BÓn wskazuią, iż Taksik leżałogdzieśna zachodzie' tak więc poprzedniej hipote zy nie da się dzisiaj potwierdzić ani obalić'' Wczesne teksty BÓn napisane zostaly w języku Szangszung, ktÓry wy, 47, 61, 62, 63, 64, 67, 93, 106, 108, n3, 193, 216,220
cierpliwość22, 33,34,67, 89, l03, 109,
n4
jI,
106,
Cykle Dziewięciu ścieżek414-417 cykliczna egzystencja 31,39, 42, 46, 4g, 59-67, 69, 74, 75, 78, 80, 81, 87, 98, 99, 101, 108, 112, n7, 215, 231, 23?, 239, 261' Ż63, 268, 286, 296, 298, 316, 320,325,326, 328, 337,
350, 355,356,363,368, 369, 373, 371, 384,396, 408, 411, 437, 441
T jo6
-
czakra 2i9, 287, ?89, 305, 306, 307, 366, 37Ż
Czam 204 cztery drzwi
108, I 14, 142, 167, 200, 295, 298,
111
315, 316,317,349,362, 370, 374, 375, 377, 408, 440, 454, 457
closkonałoŚć moralności 109
369,310
i
czysta wizia J czystę iluzoryczne cialo z61,265 czyste światlo 2o4, 257 , 262' 264, 299, 309, 31 1, 3r4, 351, 312 cfakini 207, 271, 333, 336, 344, 345' 370'
38i, 387, 388,4i9 debata w Lhasie 137
denron 34,40,47,48' Ą9, I34'
L35, |42,
20), Ż07, 209, 237, 338, 339, 386,
387, 388, 446,447,448' 453,415 150
Dharma 23,24,36, i2,56, 118, 120'
t?8, r29,
131, 133, 135, 136, 138,
140, 141, 142, 143, t15, 15t,Ii6,
193, 194, 198, 199,200,204,207,
2|0, ?L6, Ż|8,2I9, z20, zz2, ?28, 2Ż9,269,27o, ?77, Ż9j, Ż97,334,
$5,
336, 331, 338, 339, 340, 360, 36t,370,396, 402, 409, 419, 4?3'
$j , 43(r, Ą4i , ĄĄ6 , 441 , 449 , 4j4 cloktryna 13, 23, ?9, 51, ,3' i7 ' i8, i9, 7 |, 7z, 73, 77, 78, 93, 9Ą, 95, 96, 99, 1,02,119, 120, t37, t38, t39' 7
c]oskonala mądrość96, 97 closkonała moc l20 closkonałość3i., 92, 95, 237, Ż42, 24i, z4g , zj5, 2'6, 2'9, 26Ż, 280' 282,
, 31l ' 320 , 3Ż6, 3z8 , 333, 345 , 356,359,365, 3 8, 384,405,409,
?99
4Żo, 428, 444, 4i8' 460
kaszang 164,175,178 klasa urnyslu 341, 345, 347, 356, 358,
doskonałośćwysiłku 110
457
61 ,17 ,90, Ż16, 294 czysta kraina Ż49, 281, 313, 314, 361,
va,
closkonalośćmądrości36,
closkonałośćszczodrości l06
cztery szlachetne prawdy 49, 61-72, 65,
Desi
Ixonxs TrnulNÓv
\WpRovłoznxlc Do Buoovzlłu TysntłŃsrtrco
doskonalość aspiracii 119 closkonalośćcierpliwości 109 closkonalośćkoncentracji 11l, 117
clrugie rozpowszechnienie clwanaście ogniw wsp łzależnego 331
458
konceptualność80, 9 , 259, 266,
powstawania 72,21i
clynastia T' ang
308,
133, 143
clzialanie 6Ż,65, 66,73, 23', 377, 438 6 ra,iemna ntantra 261, 431, 458
tathagata i3, 54 terrna 32 , 333,34?,342-347
terton 343, 344,34i,3Ą6, 459
tęczowe cialo 376,460 torrna 458 Trzy Kosze 57
vcze(t 23, 29, Ą6, i0, 5z, i-3, i4, ii, i8, 94,96,97,99, 101, 103, r37,139, 242,243,244,286, ?88, 362, 377,
38i,404, 40i ukryte skarby 326,
333, 342-3Ą7, 458
unrysł czerwonego wzrostu 309 rrmysł czystego świathŻ'8, ?60,261,
26i, 309,3'!2, 328, 372, 4Ą2 unlysł oświecenia ll7, 244, 248, 282, 368,396 urnysł podstawowy 2 0, 309, 3l1', 31Ż, 329,351, 353, 355, 3i8, 376, ĄĄ2 uniwersalna podstawa 350 uspokofenie 40, 48, 61, 77, 84, 85, 91, 109, 218
wadżra 92, 121',2o4
wchlonięcia 46, 8l słiatt 249, zi4, 2'7, 218, zr9, 260, 261, 262,264,302, 304,30t, 30 , 308, 309,366 wielka doskonalośĆ 345
wielka pieczęĆ 376, 4l5
Vielki Festiwal Modlitw 423 wielkie wsp lczucie 31, 98, 101,
105,
107
tantry 252
Sarm';r 331
prakryki wstępne Ż67-288' 377 prew
