Wielka Encyklopedia Lotnictwa №75

NAJBARDZIEJ KOMPLETNY ZBIÓR DANYCH Z DZIEDZINY AWIACJI

WIELKA

Lor

J

bu niactn mn

9,95 zf!

\

-

5

4

Samoloty wojskowe świata

Boeing B-29 Superfortress

:

Samoloty wojskowe świata

Boeing 737 wersje wojskowe Samoloty wojskowe świata

SEPECAT

Jaguar Jaguar GR.Mk 1A

Pili Cena 9,95 zł (w tym VAT 0%) IS8N 978-83-252-0286-5

II II

9 ll788325M202866M

00050 >

mi t

Wielka

Co dwa tygodn'e nowa porcja un,katowych ,nformacj,!

Lotnictwa

Knk-inr |iiiblikow,nic k.iny WIELKIEJ ENCYKLOPEDII LOTNICTWA, gromadzone w tcmnuidi i d/iakidi,

si.iprii.nyn Inuin -.-jC jnu ne naradzie

!:d

LOTNICTWA zawiera szczegółowe kai

sirukcjach lotniczych i najważniejszych wydaizcr kana jest bogato iltistruwana c/yielnymi diagram

SPIS TREŚCI NUMERU 50

jrii

lotnicmTKażda

małymi rysunl

ifdinic/nymi i mii karmin i fotograf iaini.

SAMOLOTY WOJSKOWE ŚWIATA

ści myśliwca myśliwca typu tvpu - każda -

P

-

47 Thundcrbolt - powstawa-

lżoną w ezten kaemy. Z kolei i . ! ! Bell wyprodukow ał I I vz/

5- czerwca raerwca 1944 r., z lotniska

.

cym programem ulgę. ulgę jest pewnym niedomówieniem: w B-29 zamwestowano znacznie więcej pieniędzv (3 miliardy USOli mż w ja: kikolwiek kolwiek innv inny samolot. Podczas ki prac konstrukcyjnych natrafiono

>odzespo]y B-29 >( lówne podzespół)

B-29A o lozpietosci/wieks/oncj

temperaturach panuj;

Kl

pm u Indi cli «a..:-..fm.

pierwsze zadamc b0,o«c - . Ic.i

bardzo precyzyjnie yzyjnie zaplanować jegO jego produkcję. ~

masowo w\ puszcz,tt\ 15-29. ,i tak/c

tegocaK skompiikowam ,>.stcm wysokości 10060 m.

wystarczającym do nalotów na Japonię - to musieli y

! ,ic-;bii samolotów rnsia szv bko. gdyż potężne zaktadv w TSA

msiat dz sjinolotu tmiMał d/i.ibć wm.kic-h o >! cm i / pt/ednią «nv.pupo-

Jeśli Amerykanie chcieli dysponować odpowiednią hczbą ？SUperforteC -jedynego Samolotu O Zasięgu

I bvlv produkowane \ pojdukowane w V Jiiad 60 nowych nowych zaklazakl

wrogowi archipelagu Marianów.

..

1

.

rzv wariantu B.29B, pozbawio,ie. n/brr cma ? «M:1tkieni trlncs-u

;[l1o M ka

,

co stanowiło du/a róż-

na Bangkok: Bangkok; naiwicWun największym prob-

nicę, nicc. icśli jeśli chod/i chodzi o zmniejszenie

lemem podczas tej misji oka/anka/ala się tropikalna burza. 15 czerwci dokonano pierw szego nalotu na Japonię, z Chcugdu (jeden z wicIn nowo /budowanych pasów dla

B-29 w Chinach) na /aklad-, stałowe w Yawata. Specjalnie utworzo-

mas\ i stopnia komplikacji -amosamolotu. Wprowadzenie wersji B-29B byio możliwe ze w zględu na coraz słabsze przeciwdziałanie japoń-kidi nnsliwaiw: wiele ...ujicrtortec " zostało w podobny sposób zmodyfikowanych w warunkach zmodyfiko

na 20. Armia Powietrzna (20;ł Air

polowych.

ly w nowych zakładach w Cleve-

na poważne problemy techniczne,

land prowadzonych przez Fisher Body Division. oddział koncernu Generał Motors. Montaż końcowy

które w miarę uphwu czasu jeszcze Fora-) rosła u- sile. W październiku Dowódca XXI Bombcr się mnożyły. Wiele z nich - jak 1944 r. pierwsze B-29 przybyły na Command, gen. bryg. Curtis odpadające śmigła lub zapalające nowo ułożone pasy startowe na LeMay, na początku 1945 r. podjął

prowadzono w trzech budynkach

się silniki - było nadzwyczaj nie-

wOmahaiBcl

,u-

o najwicks/ci na świecie kubaturze: Boeinga w Wichita, Martina ,

.

wyspach Tinian. Saipan i Guam

bezpiecznych i w ciągu trzech mie- w niewiele wcześniej odebranym sięcy prób w locie prototypy wyko-

.w-

odwa/ua dccy/ję /bombardowania

Tokio w nocy i z malej wysokości

'

mej uruchomion;: :v.ilejiia lunę w zakładach Boeinga w Renton.

godzin lotów

Cały proces produkcyjny został

Skomplikowany i wadliwy

uszkodzeń odniesionych w walce. Maszyna nieszczęśliwie zjechała z pasa lerzając się z myśliwcem P-51.

zorganizowany, zanim jeszcze pomalowanv na oliwkowo XB-29 (41-002) po raz pierwszy wzbił się w powietrze. Już od jego pierwszego lotu 21 września 1942 r. (początkowo z trójlopatowy mi

śmiglami) było jasne, że projekt B-29 okaże się wielkim sukcesem Strategiczne znaczenie bombowca B-29 - od 1942 r. nazywanego dla amerykansuperfortecą skiego wysiłku wojennego wynikało z tego, że był to jedyny samolot dysponujący zasięgiem umożliwiającym naloty na Japonię, .

"

-

？

Stwierdzenie, że dobre wyni-

Gdy pierwsze ？superfortece opuszczały linie montażowe, były tak skomplikowane, że zachodziła obawa, iż nikt w wojsku nic podola icli obsłudze. Wszystkie maszyny trafiały do ośrodka modyfika"

cyjnego w Salinie w stanie Kansas, gdzie licząca 600 pracowników grupa operacyjna szybko naprąwita ponad 9900 usterek w pierwszych 175 samolotach, tak pilnie potrzebnych nowemu, 20. Skrzydłu Bombowemu, Ogromne zasoby ludzkie i potęga przemysłowa

USA pozwalały na sprawne usu'

wanie usterek, a B-29 nie tylko

ki osiągnięte przez maszynę o nu-

zaczęły ？nabijać" godziny lotu, ale

merze 41-002 przyniosły kierują-

także załogi stopniowo poznawa-

-

5

'

F-OIOCZAS WOJNV

nu Uzbr

Jednostka napędowa Superlorteca" była napędzana czterema silnikami Wright R-3350-23 Duples Cyclone o mocy 2231 KM Każdy. W początkacn swej kariery R-3350 okazał się Dardzo ？

-

M

Z

:

T it

m

=Q.-i 44 JLilMHI W

bomb. Bomby byty w pionowych stosach. stosach. Pyły zazwyczaj /«/: , pot-

47- 5Ł 101. i 102. .en/oi skiero-

m\ awccm. wzbudzając respekt alianckich pilotów.

Ul :o ™/oiiii nada! wysokościach. Tachikawa Hikoki KK. Samolot ten przechodził próby Potrzeba wyprodukowania jak b\ l w porównaniu /c standardonaiwięk>/c| lic/b\ samolntów w cc- wym Ki-S4 nadzw yczaj ciężki co Myśliwiec WTSokosciowy lu wypo.iżcnia możliwie naiwiek'prawiło, ze je o iizbro|cnie zredn"ri/ccini celem w rozwoju Hayafc /ci liczln senlai oraz dostarczękowano do zaledwie dwóeli dziabyio zbudowanie samolotu o lep,

,

,

,

,

alianckich. Od tej pory samolot ten dwukrotnie restaurowano w USA

,

a w 1973 r

.

zwrócono go Japonii,

u:a iizvipelnicn dla w\niszev()mch

lek kal.

u alką i-tmciąeyeli lednoslek |iowodowała ze dowód/Iwo iolmctwa (Koku Hombu) i ministertwo uzbrojenia skierowało wysiłki podcimowanc v, kierunku niodyfikaep be|i Hayate na trzy cele. Po pierwsze, w obliczu koniecz-

Ki-k ió nnal umożliwię me tylko o rauiezcnie zużycia strategiczmch materiałów, ale także zwiękzenie zatrudnienia pracownikiiw o niskich kwalifikacjach. Z kolei w zakładach Nakajima zbudowano wykonam częściowo ezęśeiowo ze stali pro[jro-

ciach Ki-S4-III hU po prostu adaptacją podstawowego plafnwca do silnika Ha-43 Ru z turbosprężarkij: Ki-S+R pou tal w [jodobiu- i|iosób lecz miał -ilnik 1 la-43-44 z napęmechanicznie dwu dzaną mechanicznie, stopni odwustopniowwąa sprężarką prezarka o trzech hzceli jiredkościaeh prędkościach

eo w\ da[e ic .tosowii\ ni hołdem dla tego wyjątkowego samolotu. Całkowita produkcja Franka"

li w zakładach Nakajima zbudo-

nic oblatano.

wane wersje z silnikiem Mitsubishi

32SS seryjnych Ki-S4-I i Ki-84-II

,

-

'

n.Kti o ramczeina zużyeia metawano kilka samolotów Ki-84-ll

mm. W zamierzeniu

-I oraz nielicznych Ki-84-11 gotour l)\\\ rA.ww pr di ikt jnc Ki-84-111. Ki-106. Ki-113. Ki-116 i Ki-117 ipoprzediun nzii.iczoncęo jako Ki-84N). W latach 1943-1946 zdobyczny Ki-84-Ia z 11. sentai przeszedł sn:iLwnil. że ？żaden \incr\ kaniu mc /.!;inąl « Laosic pode/as d/ial.ni IioiowacIi na lądzie Ostrożny dobór słów w pr/emówicniu prezydenta mial ukryć to żc w ciągu minionych sześciu lat 200 lutników /ginęalszychh 200 2lili zaginęło /aginęio podło. a dals/u czas w\komwania ezas w\koin warna mis|i mis]i n,id nad t\m t\ m mai\ni kr.i|eiiu "snul nith h\]i tez piloci F-100. W 1970 r. tajna kampanią bombardowań w Kambod/y dodała kole|iiv kraj do niapv celów F-100. Jednym /. zadziwiających wydarzeń lej wojny był eo najmniej jeden iu>em alak wv konanc prze/ dwa super sabre\ na ceł |.ołozom "

.

.

w Chinach, prawdopodobnie « ee-

czynnej, podczas gdy K-100C i Flu zabicia jakiejś w.i/.nej osobistolillll- latali /ni-ibili/nwam e/lonko- ici które] lo/samośc do dziś pozowie ANO. W miarę rozwoju konflik- staje nieznana. In dwnmiejseowe |--I()()F zaczęły .

wypełniać nowe zadania jako samo- CharakteiTSh k;i IIun:i" ？

lc-tcl kontroli b.lillol! naprowaloty wysuniętej dzania lotnictwa (MISIYi r.FAC) aia i pionierzy w misjach zwalczania stacji radarowych {W.ld Wa Wemel). ",e

F-100D Super Sabre w czasic działań w Wietnamie bvł juz

konstrukcje, ale pó/me] sial się ]iiz standardiiwMn sanioluteni 1 SAl: 12 ;isnv. pii(jtu|ąe\eli ii)\sIiwl-i F-8() Sabie w c/asie wnjiu kim anskie| lal.ilo bojowo n;i k-1 llll i |>ivew,i/iiie dowod/ilo (Kwi/jonami, 1USAF przestaw inami S \l s/.ybko szybko przestawily się na m\ sliwicc nowej generaeji - MeDonncli 1-1 lii Pliantoni (i października 1962 r. przemianowany na F-4). lecz musiał on jeszodc/.e e/.e dowieść dow ieść swej wartości podczas t;d\ F-111(1 me musiał |n/ me/e ii udowadniać. W czasie wojny w Wietnamie w s/a sl kie ł:-iU0 zmodv fikowanii w warsztatach I SAF dodając hak do lądowania taki sam jak montowam na samolotaeli bazn|ącvch na lotniskowcach l'S Naw Hak -

.

.

,

,

pozwalał pilotowi skorzystać z lim

s.unololow I SA w Azji ['ołudniow

-W sclioclnicj: jego wartość wyniosla 1.1 5 w I%S r, w porównaniu Canl z 1.01 w przypadku B-57 Canberra i ll 2 dla /ajmującego ostatnie miejsee I5-26K invadcr. F-100 wvkonalv także na|więks/,] liczbę zadań bojowych spośród wszystkie! samolotów amerykańskich anicn'kańskich w tym regionie. Na pr/Akiad w 1969 r. F-100 wykonały 52699 zadań bojowAeh w\\ ieliianńe Południowym podczas gdv phantomy zaledwie 19185 a lekkie szturmowe A-37 Dragontlv - S51IS. W szczytow\ m okresie działali latało-M) F-100 w czterech wzmocnionycli skrzvd"

.

'

,

.

łach myśliwskich

.

？

.

.

.

？

,

.

twnnik /adaii liojowych wśród

h.nnnjaeci podczas ładowania awaOstatni bnjowv lum" opuśryjnego. eii Wietnam w 1971 r？ niema! po F-100 nigdy nie by! samolotem ośmiu latach walk Zgodnie z ofiłatwym w olisliidzc i m-iw isowanin ejalnynń claiiynii super sabrey zw łaszcza w prMińt\ w iiveli warun- wvkonałv łąc/nic 360285 zadania kach na które z początku natrafibojowe, USAF straciły 186 sztuk li \iiicrvkanie na lotniskach Azji F-100 na skutek ognia artylerii

sprawdzonym samolotem bojowym PoludmowoAWhodnic) Bvl to z długa lista osiagmec. Wprawdzie n.>cm koszmar inżuiicia Indrau-

dok Gdy w 1964 r. F-100 dokonywa10 lał wcześniej F-100 przecho.kej przely w Laosie pierwszych akcji dził problenn wieku niemowlęceciwko Pafhct Lao |komunistyczny anis tyczny go które e/ęslo pr/esladują nowe i nacjonalish-ezny polityc nacjonalistyczny ruch polityczny), nie było jeszcze wiadomo, jak poto-

zachowa w ab sic |cdnak nadzwyc/a| dobr/c Mial najwyższy wspól-

lika" - powiedział jeden z piłoIow u -.nper sabr/c Po w drożeniu .

w regularn\' cykl operacji F-100

przeciw lotme/cj (żaden nie został /estrzelom przez MiG-a!) siedem ,

podczas ataków Wietkongu na bazy oraz 45 w wypadkach zwiąż nych z operacjami bojowy-:

czą się wydarzenia w tej części Azji.

.

Większość zadali bojowych super sabreA wykonały w Wietnamie Południowym, wspierając wojska amerykańskie. W 1968 r, powrócił) do Laosu, by wziąć udział

J7ł r. jednostka ta

w knlejiiyelr cyklach długiej kampanii, której cel by! jednak inny, niż popr/ednie akcje w tym kraju - już nie zwalczanie powstańców laotanskich

.

ale ataki na wojska

-i

-o

Barwy i kamuflaż

Maksyma'na masa uzbro'en'a: 4536 kg

Jaguar GR.Mk 1A ,,

SEPEOATJAGUAR

Maksyma,ne obc,ążen,e stozy,J,a:

n,e por,ano ,nat,e,:

Francja

a Wysoko- olUMHtL 4.89 m Bozpi?toii: 8.69 m

e: 3,58 m Cięciwa skrzydła przy nasadzie::

ysokości

0

ce:l l3m .

OŚću Rozsław kół: 2.41 m

km*

Jagusi TM 2A: 2.40 f

ikoić lądowania 213 knvh

Rozsław osi 5 69 m ,

wznoszenia na wysotoSć 9145 n

j3gu!l, rm 24: 5 67 1 .

| PuTaJ operacyjny: H 000 m -

tasnei formacii niemal iowna się samooi

przemakających na malej wysokości nad,

Z kolorów

77 Amena syslemu nawi78 Prowadnice i oprofilo-

TTzewnąLnah klapa Hapa dwudwu39 Ożebrowanie kabiny

51 Chwyt (

40 Zawór tiermetyza-

wego silnik;

41 Tylna wrąga ciśnie-

Przegląd

szczelinowa 80 Spoilery prawego skrzydta

E/

"

niaVHF

S

SS

niowa

53 Kanał wlotowy/wyloto-

42 Wylot luty dziallca

wy wymiennika ciepła

62 HydrauPiczny sitów-

71 Nadskrzydtowy pylon

43 Przedział akumula-

54 Kanał linek i przewo-

nik blokujący podwozie

dla pociskw. s-Mwycll

Ca/e po/ szkockich jezior.

torą i wyposażenia elek-

dflw hydraulicznych

główne

72 ****** pocisk

Z

e

Wałek napędowy klapy 83 Watek

84 Napę* spolerow

Punkt mocowani

Nigeria

jar Inlernatlonal

32 Pranosmin

44 cnwyt po.iena lewe-

przek,.].

33 B«n, panel 0«s«.- g-tt

' -

peklywitmegp 1 Przófl kadłuba (morska

34

»wyrzucany Martin-Baker Mk 9 klasy

"

46 Ucnylne, ooMkowe chwyty powietrza

rSzonepasytcel.

iS

'

owoe obucie

S7 usztywnione inlegramie frezowane wręgi

Zomk amunic,

i upr ąży spadochronu

48 Przedni kadłubowy

59 Działko AOEN kał.

nia (powietrze-powietrze,

36 Panel boczny z wypel-

zbiornik paliwa (całkowita

30 mm

3 Dalmierz laserowy

nlaczem ulowym 37 Pleksiglasowa osłona

poj. układu 12001) Zespćł klimatyzacji 49 ZespOl

60 Gniazdo zaster wnĘtrznego

Fwranti 105

tablny (ohńerana do góry)

50 Wtórny wymiennik

61 Koło główne w

4 Rurka Pitota 5 .Klinowe' okna

38 Zagłówek totela pilota

ciepła

nlu wciągniętym

er'.a

.

"

nowego

102 Konstrukcji

Bojowy pmmk __ _ _ szturmowych ;o-tó-/o: 537 km

87 Napędy sterów

99 Zawór odpowietrza-

ka pionowego

Dopusiualneprzecążemeprzi

I 88 Kanał dolotowy kii-

nia paliwa

matyzacji

100 Górna ow

ulowjm

A

li

:mwegc

75 Prowai r

ntytolz

-

76 Prawe

i

Stazyd

"

'

eiepa

96 ZOioroik Oydrauticzni

: .

.

.

li

samoobrony mogą Być umKzezone na pylonach radstazy koreańscy m A i.dllllNCl Si chińscy są że lotnicy młodsi i nie inają takiego -

.

iadczenia, wydawało się. zc

piloci t tat\vi>ki,i |)r/\«rc«.M ))r/t-

po-iictrzna Chin. lecz 8 listopada czters nnslmn- /apiscih sic

wagę sil ONZ m powietrzu. Picraszc stania nnilimrai

Samo/oty m/a/y biate i czarne pasy tmeryhańshiego personelu u-

T

Sitv powietrzne man narki Xa początku »o|nv zcs'p6l

Chim nic wlączih się do ooj-

zl» t daleko i starli się z c/norką

r-M z MiC-ami pozostali nicroz-

sirzigniete, ale II grudnia 19501

nic iv Inclion trzema lotniskosica

SW diplianaticzmeh I listopada 1950 t. rozmreszczona za rzeką Jaln elmiska arliler.a przcciwlotnicza zestrzeliła amerykański samolot F-80C w koieiiisldei przestrzeni

odrzutowców-Por. Russel J. Brown z USAF zestrzelił MiG-a. któn rozbił się po stronie koreańskiej, 185 rn od graniei N,is!epnes;i. dnia kmdr ppor W ilit.iiu Amen

Amen kanie osiaęneli pierw szi sukces - osiem F-86 zestrzeliło sześć z 1) MiG-óii-ł >. Dalsze walki byli ehwilowu niemożliwe, gdyz posicpi koniinnsneznieh wnjsk

mi klasi ..Essei I britijskim HMS .Triumph" i dwoma lotniskowcami eskortoinmi. na których Staeinnowali różne typy samolotów. poeząwszi od odrzutnueów hpu

ci njkz.iiTeh do sił ONZ mysliw-

typu F9F-IB Paiilher. również

i sabre v

m « Korei Jednak mimo zabić-

I-ŚO « prcosszci 11 Iri-tori, ,Av

powietrznei NicdliiŁ;" p.. tun piło- z

Nasi'. pilntu|aei iinślnMcc

ladeiiicli zagrozili bazie Kimpo '

lost Force 77 scspicral kjdossa-

K9K Pantirer, poprzez Alt Skinder.

musiali zostać przesunięte az po samolots z 11 wojny swiato-

Arr "

z.P

purs,

-

F - fighter miśliwicc ! zgłosim\śliwce zestrzelili eiezki bomboli ostrzelanie przez MiG-a-l 5 klón wiec B-29. odlecial w kierunku Chin. Pod koniec miesiąca ćwierć miliona chińskich żołnierze

go nie mogli pełnić dlngotrwalieh

wieli, a ponadto tsIko maszim tlo-

mieszczanie się sil komunisticznich na południe sprawiło z kolei.

nich pokładów, które nadal niialo wiele amenkańskich lotniskowców.

Upadek Pheniantl

znalazło się na terenie Korei.

ze ich czołówki znalazłi się poza

1 maja 1951 r. inposażonc w tor-

Oddziale amen kańskie posunęly się juz daleko w głąb Korci Północne), wepclniaiąe mandat ONZ do ..zabezpieczenia pokoju na Pokuspie KunMii-kini Stolica Kok i ['oluocuci. Plicman zostala zdobyta 19 października 19501

Amen kańska S Armia pobita 11 bitwie nad rzeką Chongehon. została zmuszona do wuotaina sic daleko na południc. Wojna wkroczyhi w nową fazę. MiG-15 bvi dużo lepsze od każdego z myśliwców wchodzą-

zasięgiem MiG-ów. klónch stale bazy znajdowali się wokół nriejscowośei Antuiig z.i rzeką |aln. Wobec takiego rozwoju wydarżeń nabrali wagi operacje wikomwane przez pokładowe samoloty szturmowe z lotniskowców

pcdi ski tiden z USS ..Printeton" uszkodziły lamę Hwaehon na rzece Bnkhan co pozbawiło komunistów możliwości dopasowania pozio11111 wody w rzece do ruchów wojsk przed wiosenna otenss wa Atak sk\riderów przyniósł lepsze wyniki niż

ceni ttllAS ..Siónei ).

tycznej poleganiu sil powietrznvch. glóinire o maszini Jak-9,

"

..

"

.

？

.

"

.

.

,

zadań patroioinch Jednak prze-

kowe mogli startować z drcwiiia-

.

i

"™*1

isk ch.

a wiposazonc kie Skrzydło

;

izycy postanowili skońezyć z pozorami 5 listopada ich piecliota storsow .il.i rzekc I.1I11.

lo na lotnisko Kimpo. Mniej więcej w tym samym czasie wyposażone w samolot 1 [\ yu I -1i4It

łów Amerykanie wysłali na północ silni zespól lotniskowców 7 Flotę US Naiy/mir Foree 77. a dowódz-

Skrzydło Eskortowe (27. FEW) przebiło w rejon działań.

W celu wsparcia swoich oddzia-

two Sil Powietiznich na Dalekim

Thunderjet 27. Mi śfiwskic

4

Weterani wojny

Nowo przibilech irzybytych amerykańskich |H pilotów myśliwskich nic bVlo wie- H piloci latali .az do wyczerpania sil. lu. jednak większość z nich stanojeśli zajdzie taka potrzeba". wili weterani 11 wojm światowej. I

Wschodzie (FF.\F For Kosi Air Forces)1) otrzymało otrzymało rozkaz. rozkaz, b\ 1 jego

P

tkmco pilon MiC;-ów-15

latali nad korcą, próbując wciągnać A:iKT k.iin m a pr/f-li/Lii

B.29A : 98

.

SKnydi* Bonto

ęo

2 Armii Powielunci znuc* bomby na \ .

pótnocnokoieański cel. B-29 wymaga-

ty silnej osłony myśliwskiej, jeśli miaty 1 uniknąć zniszczenia przez MiG-i-15.

1%

KOREA

OSTATECZNY ROZRACHUNEK

serię nocnych rajdów na tę bazę. Dc iicru iiiacL' n:i]r.U. dn \ip];iUmvv\i Po-2 prowadzono z użyciem bomb dlatnkcnm-h » «-agomiar/e 11 kę. Nie spowodował) one wielkich szkód materialnych, ale ich efekt psvchologiezny był wysoki. Ofcnsywa bombowa ON/ nic jiclinla t)C/;ckiuaii (IuimuI/.Iw.i. i;d\ / kem mi liści |)i/\ |)oiii(ic\- dn/c] liczby przymusowych robotni-

do Działań w Każdych Warunkach AlniostLiAC/m cli riui,tiicż dawał osobie znać. dlatego do akcji skicrowano 15 nmliwskich loekheedów F-94 starfire - dwumiejscowej, wyposażonej w radar wersji rozwojowej F-80. Starfire nie spełnił jedn.ik pokladam cli w nim nadziei, <Wy. mc pośiadd etektywnego układu pr/ic;i'.ol)liHl/.ciiiowegO.

ków śzvbku naprawiali uszkodzę-

Nowe skrzydło F-86

ma Rozpoznanie fotograficzne uAka/ato żc prwph-w ciiińskich oddziałowi zaopatrzenia niemal się nie zmniejszył. Ataki bombowe na miasta i główne port)- Korci Piitimtaicj 'nh odpierane pr/e/ o icn artyleiii pr/ccmlotmczej. a naloty były w dużym stopniu oyranir/onc zakazem naiiis/ama terytorium Chin. W tym czasie nabrały ternpa pmwad/one w USA prace nad popiawioną \vvi ]d Sakn/a. k-Slij . We wrześniu 1 51 r. rozpoczęły się dostawv F-86F do 4. Skrzydła ope-

Pod koniec 1951 r. w 51. FIW l-Sói; zastąpiły F-SllC. przez co liczba zniszczonych MiG-ówgwaltownie wzrosła. Liczba zestrzełonycłi MiG-ów-15 przez lotników 4. Sk:/\dła wyaiosila w tym cza-

..

-

.

.

'

sic 144, przv stratach własnych 14 sabreow. Piloci MiG-ów stawali się coraz bardzie] agresywni - za sterami niektórych odrzutowców siedzieli doświadczeni piloci radzieccy; a popiawione osiągi obu iin slmc( A\- S[)[auily, /e liczne walki pow ietrzne odbywały się na wysokościach powyżej 12 000 m.

I rującego z Kinipa Komuniści także

zwiększyli swoje sil\, oprowadza-

'

Doświadczenia z walk wykoray-

stano w planach knnstrukcyjincii

Ła-11,11-10 i Tu-2, dostarczone przez Związek Radziecki, ale też o nieliczne myśliwce MiG-9. hmczasem należące do 4. Skrzydła sabre y które przeniesiono do Japonii z powodu zalania lotnisk pizcz deszcze monsunowe, powróciły do Korei i bazowały yy Suyyon. Nie odparły jednak ataku dziewięciu MiG-ów, których piloci I marca 1951 r. yv pojedynczym przelocie ostrzełali formację B-29 powodu|at awary|nc lądowanie trzecli

sytuację militarną do celów propagandowycli, 10 lipca 1951 r. w Kaesong rozjioczęly siu (iyya|aco dwa lata rozmowę pokojowe.

jąe do wałki drugi pułk wyposażony w MiG-i-i ibis, żmudy tikowainf wersie MiG-a-1 5. łempo walk od razu yezroslo i często można lwio 11 kwietnia dowódca sił ONZ. zobaczyć formacje liczące nawet gen. Douglas MacArtbur, został S(i [iic[)izyiat iclskicli odizulowcow. oduntany jiizcz ]>rc/ydcnta Jedna z napy iększyełi walk w czaTrumana i zasl |>ioiw piz.iv dowód- sie yyojiw koii-aiiskiej sloc/ono eę 8. Armii, gen. broni Malllu w 29 października 1951 r: gdy osiem Ridgewaya. Jedną z ostatnich ope- B-29 w eskorcie 55 F-84 i 54 F-86 racji zapłanowanycli ]iizcd zmiana bombardowało Namsi. na ic ]>ni,idowództwa była ofensywa przeciw- wiła się setka MiG-ów, które zwaiko komunistycznym liniom zaopa- iy sic z eskorta. Kolepiych 50 nie-

F-86, co zaowocowało powstaniem wersji F-86F Od czerwca 1952 r. samoloty- te zaczęto dostarczać do S|, Skrzydła. F-86F to pierwsza

Role odwróciły się 12 kwietnia 195! r gdy około 60 MiG-ów zaatakowało formację 48 B-29 eskortowanych przez s6 I -S ł i bS 17 0£ A F-8Ó Amerykanie merykanie stracili trzy bombowce, lecz zniszczyli 13 wrogich

linii kolejowych na uszkodzenia komuniści wykorzysty wali niemal wyłącznie sieć dróg. Amerykańskie działania otrzyniaK kryptonim Operatkm Strangk.

1953 r. spowodowała zmianę nastayyicnia chińskiej delegacji pokojowej, która w końcu 27 lipca 1953 r. zgodziła się na przerwanie ognia. ognia, Wojna koreańska była pierwszym poważnym konfliktem, w którym [io obu stronacli slarly1 się duże flot\ samolotów odrzutowych, a charakler loczonycli yyówczas walk dowiódł, że era samolotów u zbrój oiwcli tylko w broń lufową dobiegła kouca. Nadchodziła era pocisków klasy powie trze-powie trze,

'

,

,

sabre ow wTaegu.

trzema. Ze względu na wrażliwość

'

przylacielskich maszyn zaatakowało

bombowce, zestrzeliwując trzy z mcii i poważnie uszkadzapic dalsze cztery. Zestrzelono sześć MiC-ów ów ze stratą jednego F-S4. Dowództwo USAF. zanicpoknjone tym, że komuniści dysponuodrzutowców. Pomimo lego sukcc- /dccvdo\v;nu- ataki ją dużą liczba Mi( i-ów, ro/.|)oczęln su było jasne, że F-84 Thundcrjet Wojska ONZ użyK w\cobyyanic części starycli myśliwł hundcrjet użyły wszsslws; me jest jesl równorzędnym idw uoizędin ni przeciwih/i er.'. ji I j dostępnych dosięi;! weli lypów i\i .. nie kich s.minioeow typu b-Sll Shoolmg Star. zastępnjącjc F-84 ta do Korci wysłano nikiem dla MiG-a-15, który pod tów od bombowców b-2ó i B-29 względem niektórych osiągóyy prze- do jednomiejscowy cli |- S(l i b-Sd. drugie. 116. Skrzydło w\ posazonc wyższa! nawet wczesne sabrcy USAF wraz z samolotami TS Na\y. w F-84. Zaa\yaiisowaiiv wiek nocF-86A Tylko wyszkolenie pilotów USMC, Roy al N,.y y, RAAF (lotnie- nych myśliwców F-82 z 347. Grupy amerykańskieh wytównyyyaio ich twa australijskiego) i SAAF (polu- HBHiHHiHHMni ,

.

-

'

'

.

,

'

-

-

szanse w podmcbnycli |)ojedyii-

dnioyyoafiykańskiego| rozpoczęła

kach, Gel komunistycznej ofensywy

mszczenie diog. moslnu, iiia;;azynów i portów, co spowodowało

1951 r,, jakim było zajęcie Korei kolejne ataki MiG-ów, które nadal Poludmoyyej, mc został osi,(gnięt\', bazoyyaty za rzeką Jalu,

iiieinniei cliiiiska iiilciwiaie]a z.mii -

sohiego ])łanu zjednoczenia Korei

.

,

Gdy obie strony próbowały w jak

naiwiekszun stopniu w\ koi/\st1K

i

. .

,.

..

f

!U

Jd

t

/*|

towali się, żc 4. FW operuje

lyfilgtlg

z lol niska Su won, co spowodowało

Śmierć Józefa Stalina 5 marca

W

-om były teraz na porządku dzień-

nym i komuniści szybko zoricn-

wania celów naziemnych. Wiosną 1953 t w Korei znajdowały się czter\ skrzy dła k-S6. a w ciągu ostatnicli sześciu miesięcy wojny samoloty te zupełnie opanowały niebo.

W

Walki sabre ow jirzeeiwko MiG-

siła ONZ do odstąpienia od pier-

wersja Sabre'a, która pod każdym względem byki lepsza od MiG-a-I 5bis, choć uzy yyauo ]C] zarówno do walk powietrznych, jak i atako-

.

WilTO Sia

JL

.

iK-S"''''1 K

HHHlIMESr

"

B

/X

-

Powyżej: Należący do USAF śmigłowiec lypu Sikoisky H-5, wyposażony

tnmydiŹoMęn*

S' J' po'nocny pr'y ra owan"J zes0"yc

Po lewej: Pogromca MiG-ów. kpi. Ralph Parr z 33i. FIS, za sterami F-S6F (nie był to jego ？osobisty" samolot). Wersja ？F" byfa pierwszą wersją Sal3re% która pod każdym względem przewyższała MiG-a-15.

SAMOLOTY OD A DO Z

329 loeing 777 - Boeing 114, 2341414

Boeing 777 (kontynuacja) Dzięki kadłubowi o śted-

z 305 pasażerami). W końcu

mcy 620 cm standardowy

za standard dla tego mo-

łowca i kadłubem dłuższym

Boeing 777 mieści maksy-

delu przyjęto masę startową

o 10,13 m Oblalana w paz-

maine do 440 pasażerów

297 550 kg. Proponowana

dzierniku 1997 r. odmiana

w rzędach po 6-10 (zależnie

wersja 777-200 C Market

ód kasy) foteli.

-rAi ocs'

Początkowo istniały dwa warianty dia których ofero,

wzmocnioną konstruteją pta-

mieści do 550 pasażerów .r..-

gości ponad 14930 km.

towei 299400 kg, anapę-

W projekcie sk yd-

dzaią ją silniki o ciągu oko-

wano wybór silników z oferty

ła wariantu 777 zaslos

srjssss

diapLSS sr

SSS

ISSi? sSŁ- HlHw

300Xz (0 449 k -

ZZ

SS.

Ł>

?S

isasssss

iŁrpo- iSH?

-

isn nss gnn:, sss- ist-

gUL ilit gs

'

Boeing 787 Dreamliner

SSSEei SiSHil ii~ir iSSr SES ~~ ES=: ESS

ESSlf

liiil

jo stworzenia nowych siar

ej

3::

-a ;:::>

ssssste ssSkS

.

sławie elementów modelu

787. Wzorem europejskiego konsorcjum Airbus zdecydcwano się również na końcowy moniaż wariantu 787 z wielkich podzesoolów. pochodzącycn od wielu produ-

787-3 ma do nich dołączyć nieco później, gdy produkcja dwóch pierwszych wariantów osiągnie juz docelową wielkość Wieszczący 290-330 pasażerów Boeing 787-3 bę-

Boeing 7B7-B Dreamliner

l.

= :ed: ;

bbOW4]

we

Własna-110000 kg

Maksymalna slarloiM; 219540 kg Długość; 56 69

« każdy

Wysokość: 17 07 m

,

m

.

Rozojęiość. 60,05 m -

: 5-:v:r,

-

Fręd-G'

leTrenllOOOociąguok. Hi:

i

będzie mógł wchłonąć 35C maszyn klasy modelu 787. co oznacza przychód okoto 400 mld USD. Do sierpnia 2008 r przewoźnicy zamów łącznie 896 dreamlmerów

3n

Ładowność: do 250 pasażemw

SAMOLOTY OD A DO Z

BOEING

1 14, 234 1414 CH-47 CHINOOK)

Boeing (Boeing Yertol/Boeing Helicopters) 114, 234 i 414 (H-47 Chinook) I to 10 maja 1967 r. Drugim

I ulepszonym wariantem byt

| CH-47C (Boeing 234] z sil:

nikami

; 5-L-11Aomocy -

3801 KM. mocniejszą przeo -.a

-

'j-

zz";:-- zz-

Da.-.ws. Pierwszy z sen! 27Z : \cn s" grov/ców odbył swój pierwszy

4al Chinook

c;\zdz:ernikal967f.

o:

.

a na począiku 1968 r. sev recgzc-np:atze zaczę-

-

:c

3.:s- -z. ć dojedno;

e

.

182 C1-M7C wyposażono w kompozytowe !cpa:y .v;n -

-

wrześniu 1974 r, dosiarczono r z. .

z

'

iz

,.

szyn CH-147 {zgodnych ze standardem CH"

Gcas:!

zbrojnych Kanady.

\

-

Podczas wojny w Wietna-

I mie powslaty czlery opance-

Nowy CH-4JF, zewnętrznie niemal identyczny z CH -IJD, pod względem osiągów stanowi prawdziwy skok Jakościowy. Z£

cji złożonych przez pięciu '

sażonym w znacznie moc-

i/

Śmigłowców armia USA wyc-a'3

.

wraz.-. :9-39 r c- e-:

Bccrc vc'!c.'-4 u-

lo się z granatnika Kai, 40 mm

r-oa:.::-

ezyczce pod dziobem

IW. Zdolna do lotów cycn v;a,runkach co-

:-

.

c/c'-:

-

,

:

.

alaQ:-a orze-

v ca'-/"- c-:za.---,. a-

.

,-, :a;i.-cze--a x--s cc-

-

c-e c-'"a :.,--:e a-c::.

'

latach 32 śmigłowce do-

c- a-c c-c;::.c. . . ar:a--

c-c-aczocc co siarcarcc

tu CH-47D. 26 lutego 1982 r.

Chinook HC.Mk 2 {odpo-

'

.

:,

.

bijnycr Pierwszi ystartował oo raz pierwszy me dziatka kal. 20 mm, a pod

-_-: -> c [-cc-, cc wzmocnioną przekładnią, no-

..cc c :a mówiono kolejne 17 maszyn

2 zzż-3 W ..ccc podpisaniu pierwszego kon-

ca ac:cr-.a cc-caccc-,'generatorem mocy, zespołem

c:::a.ceć c . .s-s: :;-r:Co!, HC Mk ? -

'

'

-

.

.

vac: :

a acc aca aa c '

.

-

c.;-

-czc- .- zy-.z-ch ic. sc.c zaccc. - zczncc oiu-

:

.

-cc ac-c~-.a. 7 ol

ca ładunek o masie 1814 kg,

C:H-47A. i ; -acz/- c-z-aa-

a cc

Specyfikaoja obejmowała także podkadlubowy zaczep

seryjnych cosiadaic s.h.k: bowalowe Lycoming T55-L-5

tami kal. 70 mm. Trzy z tych śmigłowców użyto bojowo

a .:dż-.: a.; a.cc:; acc a-aa

a-a-a ;

oraz do transportu każdego

o mocy 2687 KM. Dostawy

elementu składowego syste-

c.s--.vszac" acaa-cc; 2-a

ccc - acc-a.-scf-odmei wy-

mu rakiet klasy ziemia-ziemia wP-r hinrr

seryjnych CH-47A ruszyły ,, sierpniu 952 r.

kazały nieocenioną skuteczność. nie tylko transportując

rampę ładunkową, dostosowanie do ewakuacji rannych

HC.Wk 1A. W późniejszych

zmodernizowanym standar-

m albo

:

cją do standardu Chinook

zmontowano je zgodnie ze

::.va v/każdej burcie fadow-

,.

muzić w ładowni 40 żołnie-

cnowane oojęro moaermza-

CH-47B i CH-47C, po czym

:'-;7 cc: - ;:.:;'c;.;&< foo

:-:::

-;-

,

nym egzemplarzu UH-4 /A,

zb zr. zc::x:z'z: za- a;:

"

- c- ac:,:a-

'i

re w seryjnych CH-47A zasiąpiono odmianą [55 -7

:-c a .; : c

egzemplarzy nie wyprodukowano. Chinooki operujące w Azji

żołnierzy i zaopatrzenie oraz

..

aa-

goiwieio a a-c.a a-zmianami. W ramach zlecenia -

"

Od tamtego czasu po-

-

-a. z-

;a

standardu 472 starszych śmiglowców Boeing rozpoczął

- ccc c c- c a-aa-.-

,z/-

tacji) od istniejących maszyn szkolnych US Navy i wszyst-

e

Hav.k . . c ccz' . w RAF, US Navy rozpocząla trzyletnie prace badawcze vymGgar - aa nowej

.

maszyny szkolnej, która mia-

. e":c.v. to-z co-

z.zz :c:os.-cn,-:; -rocacze 1981 r miała mocne podstawy, W maju 1986 r. pod-

ta o T

pisano kontrakt na dopraco-

wanie techniczne konstrukcji z głównym amerykańskim re-

u

-a5A Goshawk

-czz

o:.c -siniec

dwa warianty: T-45A dostoso-

wany do korzystania z łotnis-

kowców oraz T-45B ograni-

konsKu ce .-. z:. z-_ c cze-

ciążeniami lypowymi dla operowania z lotniskowca. Wzrost

przekrój przedniej części

pokładu mało

(obecnie BAE Systems). od-

nisku. Zatwien

powiedzialny za skrzydła. środkową i tylną część kad-

koncepcja wydłużenia okresu eksploatacji używanych dotąd

'

C3 ？stężenie L:k'ad s:e'c-

_

.

wania i oszklenie kabiny.

r :; c -

kokpit*.

"-2

z-.z-z. J~ \z.v:

do zakupu jedynie wariantu

go wymagały używane pizec US Navy parowe katapulty -/

z

z :.z-z

:.-.::-

zie główne otrzymata amor

losowania stanalowca Hawk

nika pionowego i rozpiętość usterzema poziomego, a poc

iwycti wyma-

tylną częścią kadłuba poja-

Aprowadzono Wzmocniono

wita się spora płetwa Duzv pojedynczy ham '

SAMOLOTY OD A DO Z

BOEING VERTOL 1 07 CH-46 SEA KNIGHT)

!j generaqi. z wyjąlkiem prosto obciętych (acz nie skróconych) końpowiększo-

odowajzioba '

radzi-

o tępych kor

unted

Chociaż p

'

(Adouf 871) na pokładzie lotniskowca USS ？Jofin F Kennedy" rozpoczęty się 4 grudnia 1991 r Pierwszy seryjny T-45A wystanowal 16 grudnia 1991 r, ale za da-

lat roztrząsano

egzemplarze. Na trzech wę-

woczesnymi systemami

-

do szkolenia ogniowego.

standardzi

F124 FI 24 prób nie kontynuowano, koiiyruo/.a" Począwszy od 73. egzempla-

nie obejmującym wyświetlać; nahelmowy. Od czasu wchłonięcia wchtonięca tirmy ---e Douglas prze zyn -v McDonnell grupę Boeinga Boanga w 1997 r T-4i T-45 Goshawk jest określany jaGoshć ko wsi wspólny produkt Boeinga

rza seiyjnego, wprowadzono

221 samolotów. W 2008 r.

i BAe.

Hawk armii USA) stacpnu-

kwestię wymiany silników na

mechar Btl spizęgający ru-

ją na lądzie, przenosząc się

amerykańskie, lecz mimo ob-

chy iotek i steru kierunku, hak do skracania dobiegu oraz

na lotniskowiec szkolny tylko w razie potrzeby. Pierwsze

btu we wrześniu 1997 r. jednego T-45A z silnikiem turbo-

typowy dla US Navy układ

pokładowe próby eksploaia-

wentylatorowym Allied Signal

orzyrządów pokładowych irykańskie wypo; i amerykańskie wyposażęidiowe. Poza tyn

cyjne jne dwóch prototypów napączr pędzanych -.ssilnikiem - - e- F405-RRr-:5-RR400L [Adour 861 -49) oraz

w awionkę obejmującą funkcję radaru z aperturą syntetyczną i umożliwiającą szkolenie w walce elektronicznej. co da juz szkolonym pilotom szansę zapoznania się z no-

Obejmujące 268 samolotów piewotne zamówięamówienie wkrótce zredukowano kowano do 197 maszyn ale w wyniku :.yr k:？ dalszych ustaleń Boeing do kwetnia e-ia 2008r. 2008 r. dostarczył dostarczyi już 209 spośród zamówionych

;

Wprowadzono także nowy

lorowych ekranów wiebfunkcyinych. Wodytikacja spowodcwafa zmianę oznaczenia na T-45C i do nowego standardu doprowadzono w ramach remontów wszystkie

,

'

'

"

.

Boeing Yertol 107 (H-46 Sea Knight) Budowę prototypu nazwanego Vertol 107 rozpoczęto wmaiu 1957 r.. r., a a 22 22 kwietnia w maju 1957 1958 r. maszyna po raz pierwszy oderwała się od

ziemi. Próby fabryczne

r

i prace rozwojowe szły do-

.

skalę trasa pokazowa wzbu-

śmigiowców użytkownikom :

i

T

.

-;C',vSZy"" 'ZZ-s

jem sit zbrojnych zaintere;:: £ :yrr. ,v/próbowaniem '

-

.

ig-

;

: .

lądowe. Już w lipcu 1958 r. armia USA zamówiła 10 nie-

co zmodyfikowanych maszyn

？,

. ...

częla już faworyzować więk3

-

v i ocnie

CH-46 (tułaj CH-46E z jednostki HMM-ZM) slużyl w pierwszej linii jeszcze w WOS r., jednak niedawne konflikty ,

s

-

ic':-

zaprojetóowany pfffiZ VertOta na podstawie modelu Boeing Yertol

.

stmny.

Vertol 114. W rezultacie za-

strukcji sporo uwagi przywią-

trzech maszyn szono do trzech

my Verlol Aircraft Corporation

zywano do rozwiązań pozwą-

którym w ramach nowego

a marcu 1956 r ruszyły pra:

f ptcjektowe nad cywilnym .,.

:

łających przystosować nowy śmigłowiec do służby wo|-

？？c,.;:.,vn.i

.-

,.

systemu oznaczeń nadano

przez USMC. jak i marynarkę

nazwę YCH-46C. Ostatnia

wojenną Dotrwały w służbie

z: e : ż

-

'

mi Przy opracowywaniu kon-

sity zbrojne USA,

o z -

.

.

.

nie jego nabyciem przejawiły

-

-

.

a z:.i i. -

zz

mkl turbowałowe Generał Electric T58-GE-6 o mocy :

:.z'zzz

z z-z.

:

.

nie konfiguracji wnętrza na

RH-45A Sea Knight: kilka tran sportowych CH-46A. wyposażonych eksperymentalnie w środki do wykrywania UH.46A Sea Knight: 14 maszyn dla US Navy

.

zbliżonych

do CH-46A: pierwsze dostawy do dywizjonu HU-1 w lipcu 1964 r.

CH-46D Sea Knight: 266 egzemplarzy dla USMC. identycznych z CH-46A ale wyposażonych w silniki T58-GE-10 ,

o mocy 1420 km UH.46D Sea Knight: 10 śmigłowców dla US Navy w slandardzie zgodnym z CH-46D

. .= -. czeze \\szv-,:-

cywilną siała Się on protdP6 modelu 107-11. któ-

ry oblatano 25 października 1960 r W tym czasie wlaś-

Cicielem tirmy Vertol byt juz

choty morskiej natomiast

do służby liniowej w USMC

toteż

śmigłowce weszty dopiero

i':--e

r5-czą:-

c:s: .vy2;opa

'

9c=

, ,; .

trzenia na pokłady okrętów na

czasu powstało kilka kolej-

pełnym morzu.

nych wariantów,

Boelng Krtol CH-45A Sea Knight

Pułap praMyc ny: 4270 m

Napęd: 2 silniki turbowałowe

tesowala Się piechota morska, jeden z z zz:zz:. posażono w Jilniki T58-GE-8 .

-

.

MasVw,as,,a: 5627 kg

Generał Electric T5e-6E-8B o mocy mate

:;zzzz::;ą

'

-

laina sUlowa 9707 ią

a!ne|l2erKMfji(),

Pr*dtoścmaksymainanapw. ;t c ......

.

.

US Navy v/ykorzystuje wykorzystuje je

Boeing

Wynikiem prób był kontrakt

,

zz-.c--