RENE DESCARTES
MEDYTACJE O PIERWSZEJ FILOZOFII ZARZUTY UCZONYCH MĘŻÓW I ODPOWIEDZI AUTORA ROZMOWA Z BURMANEM
Przełoży...
58 downloads
1216 Views
17MB Size
Report
This content was uploaded by our users and we assume good faith they have the permission to share this book. If you own the copyright to this book and it is wrongfully on our website, we offer a simple DMCA procedure to remove your content from our site. Start by pressing the button below!
Report copyright / DMCA form
RENE DESCARTES
MEDYTACJE O PIERWSZEJ FILOZOFII ZARZUTY UCZONYCH MĘŻÓW I ODPOWIEDZI AUTORA ROZMOWA Z BURMANEM
Przełożyli:
MARIA I KAZIMIERZ AJDUKIEWICZOW1E STEFAN SWIEŻAWSKI IZYDORA DĄMBSKA
Kęty 2001 Wydawnictwo ANTYK
PODSTAWA
TŁUMACZENIA
- Oeuvres de Descartes, Paris 1 8 9 7 - 1 9 1 0 , t. VII - Rene Descartes, Entretien avec Burman, manuscript de Góttingen, Paris, Boivin et C-ie 1 9 3 7 , w y d . C h . A d a m
© 2001 by Wydawnictwo Antyk
Przełożyli: Medytacje Zarzuty
o pierwszej uczonych
Rozmowa
filozofii
mężów
z Burmanem
- Maria i K a z i m i e r z A j d u k i e w i c z o w i e
oraz odpowiedzi
autora
- Stefan S w i e ż a w s k i
- Izydora Dąmbska
Skład i łamanie tekstu: Dariusz L o r a n c K o r e k t a i indeksy: K a t a r z y n a Szeliga-Juchnik P r o j e k t o b w o l u t y : Studio „Cicero", Bielsko-Biała D r u k i oprawa: Cieszyńska Drukarnia W y d a w n i c z a ul. P o k o j u 1, 4 3 - 4 0 0 C i e s z y n
ISBN
83-88524-16-X
W y d a w n i c t w o A N T Y K - Marek Derewiecki ul. S z k o t n i a 2 9 a , 3 2 - 6 5 0 K ę t y T e l . / f a x (033) 8 4 5 4 1 4 9 , (033) 8 4 5 5 0 7 7 , 0 6 0 2 4 3 4 2 1 7 E-mail: w y d a w n i c t w o @ a n t y k . k e t y . p l D y s t r y b u c j a : F i r m a D y s t r y b u c y j n a A N T Y K , tel. (033) 8 5 6 1 5 8 4 , 0 5 0 2 6 3 7 3 0 5
SPIS TREŚCI
OD W Y D A W C Y
5
S Ł O W O WSTĘPNE D O W Y D A N I A PIERWSZEGO
7
BIBLIOGRAFIA
22
Medytacje o pierwszej
filozofii
List do profesorów Sorbony
31
Przedmowa do czytelnika
35
Przegląd treści sześciu poniższych Medytacji
38
Medytacja pierwsza: O czym można wątpić
42
Medytacja druga: O naturze umysłu ludzkiego. Że jest on bardziej znany niż ciało
48
Medytacja trzecia: O Bogu: że istnieje
57
Medytacja czwarta: O prawdzie i fałszu
73
Medytacja piąta: O istocie rzeczy materialnych i raz jeszcze o Bogu, że istnieje
82
Medytacja szósta: O istnieniu rzeczy materialnych i o realnej różnicy między umysłem i ciałem
Zarzuty kilku uczonych mężów dotyczące Medytacji wraz z odpowiedziami
89
autora
Zarzuty pierwsze
105
Odpowiedź autora na zarzuty pierwsze
112
Zarzuty drugie
125
Odpowiedź autora na zarzuty drugie
130
Zarzuty trzecie wraz z odpowiedziami autora
158
Zarzuty czwarte
176
4
R. Descartes, Medytacje o pierwszej
filozofii
Odpowiedź autora na zarzuty czwarte
191
Zarzuty piąte
217
Odpowiedź autora na zarzuty piąte
280
Zarzuty szóste
309
Odpowiedź na zarzuty szóste
315
Zarzuty siódme wraz z uwagami autora, czyli rozprawa o pierwszej filozofii..
333
List do ojca Dinet
413
Rozmowa
z
Burmanem
Słowo od tłumacza
443
Spis rzeczy ułożony przez wydawcę francuskiego
447
Odpowiedzi wątpliwości
Rene Descartesa
od niego samego zaczerpnięte
z jego Medytacji, Zasad filozofii i Rozprawy
Kwestie dotyczące Medytacji
na o
niektóre
metodzie 451
Kwestie dotyczące Zasad filozofii
473
Kwestie dotyczące Rozprawy
484
Indeks pojęć
o metodzie
489
OD W Y D A W C Y Niniejszym tomem pragniemy rozpocząć wydawanie dzieł Rene Descartesa, bez wątpienia jednego z największych myślicieli w historii filozo fii nowożytnej. W najbliższym czasie ukażą się także Zasady filozofii oraz Namiętności duszy. Chcielibyśmy w tym miejscu podziękować za wyrażenie zgody na przedruk Medytacji o pierwszej filozofii wraz z Zarzutami i odpowiedziami autora oraz Rozmowy z Burmanem Państwu: profesorowi Stefanowi Swieżawskiemu, profesor Marii Dąmbskiej i Panu Bron Ajdukiewiczowi. Mamy nadzieję, że lektura dzieł Kartezjusza przyniesie Czytelnikom wiele duchowych uniesień i przyczyni się do poszerzenia zainteresowania filozofią w ogóle. Kęty 3 maja 2001 r.
SŁOWO WSTĘPNE DO WYDANIA PIERWSZEGO Fakt wznowienia polskiego przekładu Medytacji o pierwszej filozofii Rene Descartes'a w niespełna dziesięć lat po jego wydaniu w r. 1948 przez Polską Akademię Umiejętności powinien być bliżej wyjaśniony i naświetlony. Meditationes de prima philosophia , czyli medytacje metafizyczne lub roz ważania nad filozofią czy teorią bytu, są niewątpliwie jednym z najbar dziej podstawowych tekstów filozoficznych w twórczości Kartezjańskiej i dlatego spełniają rolę kluczową przy lekturze zmierzającej do zapozna nia się z głównymi założeniami tej filozofii; dlatego też zapotrzebowanie na ten tekst, w ułatwiającym jego zrozumienie tłumaczeniu polskim, bę dzie trwało nieprzerwanie wraz z utrzymywaniem się i rozwojem kultu ry filozoficznej w Polsce. Oto jeden z argumentów przemawiających za ponownym wydaniem tego tekstu. Ważniejszy jest argument drugi, który oparcie swe znajduje w tym, że Medytacje stały się, zaraz po ukazaniu, tematem żywej wymiany poglądów pomiędzy samym Descartes'em a szeregiem współczesnych mu uczonych i że owoc tych sporów w po staci Zarzutów i odpowiedzi (Obiectiones et responsiones\ jak najściślej ze spolony z Medytacjami i do nich wciąż nawiązujący, od samego początku ukazywał się w druku łącznie z raz po raz powtarzającymi się wydaniami samych Medytacji. Konieczność pojawienia się przekładu Medytacji wraz z całym zespołem Zarzutów i odpowiedzi stawała się coraz bardziej paląca. Biblioteka Klasyków Filozofii postanowiła już dość dawno potrzebę tę zaspokoić, zwłaszcza że jasny i poprawny przekład Marii Ajdukiewiczowej z r. 1948 wzbudził z pewnością u wielu czytelników zainte resowanie dla filozofii Kartezjańskiej; do przekładu tego jednak nie dołą czono żadnych zarzutów i odpowiedzi. Przystąpiono więc do pracy nad 1
2
1
Rene Descartes, Medytacje o pierwszej filozofii,
tłumaczyła Maria Ajdukiewiczowa,
przekład przejrzał Kazimierz Ajdukiewicz, P A U, Kraków 1948. 2
Prima philosophia, czyli „filozofia pierwsza", to nic innego jak arystotelesowska nazwa
filozofii bytu, czyli metafizyki lub ontologii, którą sam Arystoteles nazywał najchętniej r| TrpcÓTrj