PI~C
ZŁOTYCH
Janusz Parchimowicz Tomasz Borkowski
KATALOG BANKNOTÓW
POLSKICH I Z
POLSKĄ
ZWIĄZANYCH
WYDANIE II
Ń...
368 downloads
2763 Views
37MB Size
Report
This content was uploaded by our users and we assume good faith they have the permission to share this book. If you own the copyright to this book and it is wrongfully on our website, we offer a simple DMCA procedure to remove your content from our site. Start by pressing the button below!
Report copyright / DMCA form
PI~C
ZŁOTYCH
Janusz Parchimowicz Tomasz Borkowski
KATALOG BANKNOTÓW
POLSKICH I Z
POLSKĄ
ZWIĄZANYCH
WYDANIE II
ŃEFRYII~ SZCZECIN 1997
Redaktor wydania: Korekta: Projekt
okładki:
Konsultanci:
Janusz Jolanta Tomasz Janusz
Parchimowicz Babiarz Borkowski Parchimowicz
Michal Gaczyński - Łódź Adam Kowalski - Szczecin Wolfgang Mehlhausen - Berlin Ryszard Ukielski - Szczecin
© Copyright by Janusz Parchimowicz, Szczecin 1997
Wydawnictwo NEFRYT ul. H. Wrońskiego 17 71 - 302 Szczecin tel. (091) 48· 721 - 44
Wydanie II Skład:
=>~k
Wydawnictwo NEFRYT
i oprawa: Szczecińskie Zakłady Graficzne S.A. Szczecin, al. Wojska Polskiego 128
ISB:'\'
S3-905709-S-X
SŁOWO WSTĘPNE
Oddajemy do rąk kolekcjonerów wznowienie .. KaTalogu banknotów polskich". Dokonaliśmy w nim s~eregu zmian i poprawek, będących wynikiem pracy, I'rcemyśleli i konsullocji, jakie prowadzili.lmy przez kilka lat, które uplynęly od pierwszego wydania. Katalog obejmuje wszyslkie banknoly polskie i : Polską związane, umieszczone w jednym IOmie. lmieniliśmy uklat;! kalalogu na Taki, który wydaje się bardziej logiczny przy zbiorczym wydaniu. Dokonaliśmy rÓII'nież zmiany numeracji banknotów - obecnie jest to numeracja kolejna, numery nie powlarzają się II' poszczególnych ro:dzialach, tak jak to by lo poprzednio.
Wycena banknolów oparta zosIala na obserwacjach rynku, gield, aukcji i konsultacjach z kolekcjonerami. Podane ceny nie mają charakleru cen oficjalnych. Ceny {Jodone zosraly w zlotych polskich, przy kursie zlotówki ok. 3z1 = 1$. W katalogu umieściliśmy rozdzial zawierający emisje nie wprowad~one do obiegu. Rozdzialu tego nie można jednak traklować jako zamkniętego i skOliczonego. Różne osoby, na różnych eTapach naszej najnowszej hislOrii, na różnych dziwnych zasadach, mialy doslęp do próbnych banknotów. Obecnie co jakiś c~as wyplywa "coś nowego", Nie można uzyskać miarodajnych, oficjalnych informacji. Posiano wiliśmy ookazac' banknoly, klóre są w miarę udokwnenlo\Vane, c~ęSIO jednak informacje o nich są niepelne, a przy tym pochodzą z wielu najprzeróżniejszch Źródel. 5
Dziękujemy wszystkim, którzy pomogli nam \\" pracy nad Katalogiem, a w szczególności Warszawskiemu Centrum NumizmatycZ/temu za udostępnienie \\"ielu cennych materia/ów. Jednocześnie w dalszym ciągu prosimy zainteresowanych o konstruktywne uwagi dotyczące naszego
opracoH'ania.
6
PRZEWODNIK PO KATALOGU
UKŁAD
KATALOGU
- Katalog zawiera wszystkie banknoty polskie i emitowane dla Ziem Polskich podzielone na rozdziały: - bilety skarbowe Insurekcji Kościuszkowskiej, - bilety kasowe Księstwa Warszawskiego.
- banknoty Królestwa Polskiego. - banknoty niemieckich władz okupacyjnych okresu I Wojny Światowej - banknoty Rzeczypospolitej Polskiej 1919 - 1939 - banknoty Wolnego Miasta Gdańska - banknoty niemieckich władz okupacyjnych okresu II Wojny Swiatowej. - banknoty Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, ~ banknoty Rzeczypospolitej Polskiej od 1990. • emisje nie wprowadzone do obiegu.
- Banknoty pokazane
są
obustronnie (awers i rewers). Fotografie zo-
stały
pomniejszone do formatu wynikającego z układu strony. Niestety, w jednym przypadku nie udało się zdobyć oryginału ani fotografii banknotu i banknm ten przedstawiony jest tyłka w formie opisowej. Rleczywiste wymiary banknotu podano między fotografią awersu i rewersu. Wymiary banknotu podane zostaly bez tolerancji, są to wymiary zbliżone do fonnatu bankowego. Wszelkie spotykane "odmiany" wymiarowe są najprav.:dopodobniej wynikiem obcinania lub rozprasowywania banknotu, stąd nie zostały wzięte pod uwagę. - Numeracja banknotów jest kolejna. od numeru I. dla banknotów nic wprowadzonych do obiegu numer poprzedzono literą N. - Banknoty ułożone zostały nominałowo. ze mi w obrębie danego rozdziału.
\vzrastającymi nominala-
- Odmiany banknotów opisane zostały w tabeli poprzez określenie emisji (data), serii (sposób opisania serii) i numeru (ilość cyfr). Do opisu szczególnych przypadków zastosowano odnośniki opisane pod tabelką·
7
-w
przypadku banknotów zbieranych przez kolekcjonerów -,\ zależności od różnych podpisów (Królestwo Polskie. Księstwo Warszu\vskie). podpisy te pokazane zostały w oddzielnych tabelach. \lo których przewidziano również rubrykę na zaznaczenie posiadania danego banknotu . przyjęlo ol.naczac: - znakiem X duhl, drukowaną literę alfabetu - występowanie w tym opisie innych znaków np. A. B, II, S. kropek, przecinków itp. oznacza, że na banknotach wy stępują one dokładnie w takiej formie (np. oznaczenie S 7 cyfr omacza, że na banknotach tego Iypu może wysląpić numeracja 5 cyfrowa, 6 cyfrowa lub 7 cyfrowa.
. Przy opisywaniu serii
C en~ banknotów podane zoslały w złotych polskich dla Irzech .. t.1no\\ zachowania. W zalcżnoSci od banknotu mogą to być siany I "na II. IJ(cena II) i lII(ccna III), lub lI(cena II). Ul(cena Ul) : j\-II;eoa IV). Ustalenie ceny dla banknotów pomiędzy tymi stanarrci. jak i poza nimi pozostawiamy kolekcjonerom. w oparciu o ceny ;x..-x!ane przez nas. Dejlnicje slanów zachowania banknotów podane 5k1\\ niczku Podstawowych Pojęć.
.J"
OBJAŚNIENIA SKRÓTÓW l ZNAKÓW
,Ir,
_o .
.:~nJ
cena
amatorska
duża
litera alfabetu
wartość nominału
I
cena banknotu w stanie I
cena II
cena banknotu w stanie Il
cena III
cena banknotu w stanie III
cena banknotu w stanie IV
zostały
SŁOWNICZEK
Awers
PODSTAWOWYCH POJĘĆ
przednia strona banknotu i miejsce emisji
zawierająca
datę
Rewers
odwrotna strona banknotu
Stan zachowania
-
wyróżniamy następujące
stany
zachowania banknotów: - stan bankowy II
- stan piękny (80% - 90% stanu I), dopuszczalne lekkie zgięcie, minimalne załamanie rogu
III
- stan bardzo dobry (60% - 70% stanu I), banknot czysty, zachowujący sztywność, złożony jeden lub dwa razy
IV - stan dobry (50% stanu I), banknot zachowujący sztywność, lekko przybrudzony, dopuszczalne kilkukrotne załamanie
v -
stan dostateczny (około 40% stanu I), banknot ze śladami znajdowania się w obiegu, dopuszczalne minimalne ubytki rogów i marginesów
9
ROZDZIAŁ
I
BILETY SKARBOWE INSUREKCJI KOŚCIUSZKOWSKIEJ
11
5 GROSZY MIEDZIANE
45mm x 65mm
Na rewersie podpis:
emIsja
seria
numer
13 sierpnia 1794
brak
b.-ak
........ cena IJ
...~~
cena TV
III
Cl'na
GO.-
25.-
40.-
J"lnl~j.....'"ltonl Kochanowski
Ulr. Plm.11l0\\1cz
-
Xcp
5
O~trowl;ki
Ulr. Piramo\\.;cz
~
OSSOlillSki
Ulr. Pimmowh.:z
M'llachowski
Aleksander
.
Połocki
Stanisław ~l.
II
Ulr. Plrarnowl("'Z
Ulr. Pimmowicz
Walenly Sooolewski
=-_".1.
Pirarno\~i("Z
Ord\'nal zamoyski
UlI"
Plrarnowicz
Ulr.
I'lramo\\;ir7.
bilety kasowe Księstwa Warszawskiego
35
14.
5 TALARÓW
175mmx97mm BANKNOT .JEDNOSTRONNY
b • - :J';'
seria
numer
l grudnia 1810
Lit. C.
No.! .. 5 cyfr
l ,gnJdnla 1810·
Lit. C.
No.l - 5 cyfr
rewersie
c~,,"lm;'l proslokątilll»$ol;'li:~
fl.J~~t:\(i!JI~~.li,;(I ..\t>i 1"_,,,.,l',.,I.3IVtS TO V" rAi . ,~
rJi1;,II'\l·'~"'lll'lrhjd~U"i" '"~(l
J'.1t.1-.'Z:J':S :f1.
J
:C.:Y:r.'r
m,;:r,;:Wff> -
)J.'1'.1IJ:.r.':l'fJJl JI.:J'.",H.ll'/T
j'Z@":f'fM
,.···i.....~ .........,H-tl?-~~, ....:>-.1~r ...
182 mm x 125 mm /wzór/ 146 mm x 108 mm /obiegO\\'yj
... ~
....
j
52
banknoty Królestwa Polskiego
ROZDZlAŁID
emisja
seria
l maja 1830
Sr:;IWA 2 cyfry
cena II
cena lIJ
3500.-
2500.-
DUl11er
N~
5-7cyfr
CENY:
cena
IV
1200.-
ZNAK WODNY - z lewej i pn:l.\vej slrony u gÓIJ' dwie korony. on dole dwie liczby 100 w elip~ach. Dookoła ozdobne ornamenty
PODPISY: Lubowidzki
M. Engclhardt
2
LubO\\idzki
GłusZ)'liski
3
LubO\\idzki
B.
ROZDZIAŁ
III
Niepokoyczycki
banknoty Królestwa Polskiego
53
C. POWSTANIE LISTOPADOWE 22.
l ZWTY
63mm x I02mm
BANKNOT JEDNOSTRONNY
54
banknoty Królestwa Polskiego
ROZDZlAŁm
emisja
scna
1831 ROKU
S~ Lil:A.
cena II
cena III
500.-
350.-
numer N~
4-6cyfr
CENY:
ct'tla
TV
200.-
ZNAK WODNY - cyfra I
UWAGA:
dnlkuwane na paplcr:cc zidonym. Egzemplar....e pn,bne drukowano na papierze hlałym.jt:dnak bez numcru i suchej pieczęcI.
PODPISY:
G
0,1f - - D
'U
'-"-'"'-ki------------1EI
D.- !;,ubie"gkl
ROZDZIAŁ
m
,
banknoty Królestwa Polskiego
55
D. BANK POLSKI - WALUTA RUBLOWA 23.
l RUBEL SREBREM
§tł
.~~ Uli
~
;:
1>
•
77 mm x 118mm
H;lJiIl'h PYH.'IIJ CEPF,f,rOT\I'[,.
.JEOl':"
56
banknoty Królestwa Polskiego
RlIBlil. SREBREM,
ROZDZIAŁ ID
emisja
a
1841
seria brak
nUlocr N.6-7cyfr
b
1849
brak
N.6-7cyfr
r
1851
b,ak
N.7cyfr
rl
1852
brak
N.7cyfr
e
t853
brak
N.7cyfr
r
1854
brak
N.7('yfr
g
1855
brak
N.7cyfr
h
1856
brak
N.7cyfr
bez daty·
?
-A. Pkk podnjf' If'n bilnknot.
j~dnakJcst
"
pozy~jlJ,j[, CEPEGPmrD.
.JE IJEX Run EL SREBREM.
58
banknoty Królestwa Polskiego
/
/
ROZDZIAł..
m
emisja
seria
numer
a
1857
bcak
N.G cyfr
b
1858
bcak
N.7ryfr
1864
brak
N.7-8cyfr
d
1866
brak
N.7-Bcyfr
CENY:
cena II
cena III
cena IV
a
1500.-
BOD,-
350,-
b
1500.-
BDD.-
350.-
c
1500,-
BOO.-
350.-
d
1500.-
BOO.-
350.-
ZNAK WODNY - cyfr)' oraz napisy pol!'>kie i rOS)jSkie - cyfry na
rosyjskie i polsklc PODPISY DLA BA."IKNOTU
2
wzdłu1.
le....eJ
j
prawej
gćrzc J
kraw~dl!
n
f'Oi1\., •• r •• cifiOÓl! la .pł.t~ Biletów Ko.y
bilety ktlj()"'~j Kul' 1'01)'Cd:o;..~ .tbo I'U'I>.= .., obitg l~b "W\I~ pII~ oić ". ohl.~ podrobione
Po:iy.:z\;owoj w M."Qch Ni.zni.dicb po (U;. D .. nOll\inlln'~ CI CI Z.mad je I·gubtm:!·
,,,,.!l.'
lub blnowan. bilety. podlega h,u ci,i•
UU>.w.1titgu
W.=.. .
d... ~p~..
.. .. ~ą:~
,
I
":0, ~:o
'.
~
" "0
&lilii 110mm x 70 mm
seria
numer
cena I
cena li
cena III
a
17 maja 1919
xx
6 cyfr
35.-
15.-
6.'
b
17 maja 1919
IXX
6 cyfr"
20,-
10.-
4,'
emisja
•. po lr"cch::j cyfr/e przecinek ZNAK WODNY - omamem w k!'7.1ałck siatki plastra mIodu na ulown)' po:>:lomo lub pIonowo
ROZDZIAŁ V
całej
po\\1erl.chni.
banknoty RP 1919 + 1939
101
60.
l MARKA POLSKA
120 mm
seria
numer
cena II
cena III
23 sierpniu 1919
I Serja X
6 cyfr
8,-
',-
2.50
23 sierpnia 1919
[ SClja XX
6 cyfr
6.'
3.-
2.-
23 sierpnia IBi9
l Serja XX
N: 6 cyfr
3,-
2.-
emisja
,"
75 mm
li:
cena
z........o\.K WODNY - omamem w kszlalri~ ~ialki T. ukOSnh: UI0;>01Wd1 kwndmlÓw na t'aleJ pol'.'ierl.('hnl LW.... G.Ą.;
.l.b
wysokość
lilt'T l;crii I ryli- 2 mm
(' . IV}'sokoS(' lUcr S(>,ill ('yfr 4 rlllll
102
banknoty RP 1919+ 1939
ROZDZIAł. V
61.
5 MAREK POLSKICH
130mmx80mm
seria
numer
a
17 maja 1919
X
6 cyfr
50,-
25.-
10.-
O
17 maja 1919
X
6 c:..fr
50.-
25.-
\0.-
r
17 maja 1919
IX
N! 6 eyfr
50.-
25.-
10.-
t"miSja
cena
('{'na
II
cena
III
ZNAK WODNY - omamem w k.,zla!cie siatki plasll";\ miodu l1a ;ern prezl'sa !:janku Polskiego \\111dyslaw po prawej slronie l\ilt'l1lnkll lnak
~
x -
ROZDZIAŁ
-,
99.
500
ZŁOTYCH
180mm x llOmln
emisja 281ulcgn 1919
sena
5_ A.
::'i.-\K WODNY - \\'iZenmt'K Tadr-1l9-8
~OZDZIAŁ V
numer N~
7
KO~('ltlszkj w
c~·i·r
cena .sD.'
ccna II
cena III
25.-
10.-
kolt'
banknoty RP 1919.;- 1939
143
C. BANKNOTY MINISTERS1WA SKARBU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
100. l GROSZ (BILET ZDAWKOWY )
70mm x SOmm
70 mm x 80 mm
,..
:"....
•
'1",
•
, -~Jl~~9:l;l, 'J\" I\;f
144
~,'
,
,p -,
::'b·
banknoty RP 1919.;- 1939
ROZDZIAŁ V
elniSja
XX
28 Jmietnia 1924
XX
28 kwietnia 1924
XX
28 h,"ietnia 1924
cena I
cen8 II
cena III
45.-
20.-
10.-
6 cyfr*
45.-
20.-
10.-
6 cyfr"
45.-
20.-
10.-
nUIller
6 cyfr*
X.X
6 cyfr"
45.-
20.-
10.-
28 kwietnia 1924
X
7 cyfr
100.-
50.-
25.-
28 kwieinia 1924
X
7 cyfr
100.-
50.-
25.-
28 kwietnia 1924
XX
7 cyt;·
45.-
20.-
10.-
28 kwietnia 1924
XX
7 cyfr
45.-
20.-
10.-
28 h\ietnia 1924
XX
7 cyfr
60.-
30.-
15.-
28 h"\vielnia 1924
XX
7 cyfr
60.-
:>0.-
15.·
~()
~-\K
sClia
28 kwicUlia 1924
numerze g\\-ialdka
WODNY - orn;Jfnenl \\'
kształrif> ~i1ł('l" "i~llki
banknoty RP 1919 + 1939
cena
550.·
('('oa li
cena III
350.-
150.-
na calej powierl.dmi
ROZDZIAŁ V
_08. 5 ZŁOTYCH ( BILET PAŃSTWOWY)
1:11 mm x 80 mm
emisja
25 paidz!ernika 1926
sena SerX
numer 7 cyfr
cena 600,"
cena Il
ccna 111
300.-
120,-
:"iAK WODNY - bez 7.lluku wodnel!o
~ )ZDZIAł. V
banknoty RP 1919 + 1939
153
ROZDZIAŁ
VI
BANKNOTY WOLNEGO MIASTA GDAŃSKA
155
A. WALUTA MARKDWA. NOTGELDSCHEIN DER STADTGEMEINDE DANZIG 109.
100 MAREK
162 m 1II x IDSmm
,
~~dbr;tit\ hlr,S!4b41ttl\fjilbt banM 0(1
.~
nlll
.
~
,
. .1~.:.,),~ . ....... _!;. ~
;';;'f ;,
~i\ft~_
I
.!1i '.1'!!!.
.'
l'misja
Sl"ni:l
numer
31 paidzicrnika 1922
brak
G cyfr
CENY:
eena 200.-
156
100
I
,
cena
"
120.-
banknoty Wolnego Miasta Gdańska
('ena
GO.-
'"
ROZDZIAŁ \':
~10.
500 MAREK
emisja
seria
numer
31 paidziernika 1922
brak
6 cyfr
cena li
cena [II
170.-
90.-
:..!..''Y:
cena
ł
300.-
'JJl: WODr-."'Y ; )ZnZIAL Vl
bl;'/- .makll wodnego
banknoty Wolnego Miasta Gdailska
157
111. l 000 MAREK
:[\l'll~l}.
~ll
brr ftrnnt, Dtrrollllun,g ber 6loiltgPIl1t'inile Dtlm~
l~ ł
~V%l«~ IIIlij .
87 111m x 109 mm
emisja
seria
numer
31 patc1%lefllika 1922
brak
6 cyfr"
cena I
cena II
cena III
300.-
180.-
100,-
• - podwoJ n\!- 1.1latwny CENY:
ZNAK WODNY· lx-z Zllaku wodnego
158
banknoty Wolnego Miasta Gdanska
ROZDZIAŁ y:
2. l 000 MAREK
2>,",,'9"'''''''''''''''''
"bcr6r:MI, Drt1lJaltung ber 6111i:tgemrlnileDarniy
jp.l,.,1\o 187
~MVMIl'~ij .
mm x 109 mm
15 marca 1923
serta
numer
brak
6 "yfI''"
?ojCd~'lIl'I.O Z!lal'zony
::::!:.'"Y: Cf'T1 e
icrzchni
216
cena I
cena II
cena 11-
5.-
3.-
1.5f
trojkątów
banknoty Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
ulotonych
ROZDZIAŁ
VII
66. 2 ZŁOTE ( SERIA LUBELSKA )
135 mm x 69 mm
emisja
numer
XX
6 cyfr
40.-
20.-
8.·
1944
Xx
6 cyfr
40.-
20.-
B..
1944
dX
6 cyfr
40.-
20,-
8.·
1944
XX
6 cyfr
150.-
70.-
25.-
1944
Xx
6 cyfr
150.-
70,-
25.-
150.-
70.-
25.-
x:X
1944 :.'l..o\K WODNY· omamem llENIACII ULTRAFlOLF:TO\....YCH WIDOCZKE JESTGOm.O PRl. l dotycz)" poz: a.b.r.cI.e.l)
lI'ysokośt
b
liter st'rii l c:...fr 3.;. :3.3 mm. serk AA .;. DP
\Vysoko~ć
IlIcr "erii 3 mm. cyfr 3.5 mm. serte DR.;. DZ
d
\VY50ko~(:
I!lcr seriI ,J mm. cyfr 4 mm. serie EA.;. EL
I'
.'}'sokoM' liler serii! cyfr -1- 111111, 'iit'rie
f
-
r::~
.;.
FS. orm': HA.;. ]-lZ
",ysokoS 144 mm x 72 mm
emisja
25 man':IC'lnych arkuszach
emisje nie wprowadzone do obiegu
ROZDZIAŁ X
N 2.
10
ZŁOTYCH
158mm x 85mm
emiSja
selia
2 stycznia 1921:1 • - po llICr7.C
numer
cena
6 C}ir
l SOO.-
~wia7.dka
ZNAK WODNY - Im marginesie profil j!lowy kobit."ly
ROZDZIAŁ
X
emisje nie wprowadzone do obiegu
277
N 3.
20
ZŁOTYCH
164 mm x 86mm
L'\.~
emisja
seria
numer
cena I
2 stycznia 1928
x
6 cyNY -
1)("7.
zlIflku
x
~_
........."" ......
numer
cena I
7 cyfr
450,-
wocln~go
L'WAGA: DrukClw