Historiae, vol. I, libri I-III (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Latinorum Teubneriana)

� ,;'

Β. G. Τ Ε V Β 'Ν Ε R Ι

i,ι,'

POLYBII HISTORIAE VOL. Ι . LIBRI Ι-ΙΙΙ

EDITIONEM

Α

LVDOVICO DINDORFIO CVRATAM R ETRACTAVIT

THEODORVS BVETTNER-WOBST

EDITIO STER EOTYPA EDITIONIS ALTERIVS (MCMV)

STVTGARDIAE ΙΝ AEDIBVS Β. G. ΤΕΥΒΝΕΗΙ MCMXCIII

Die Deutsche Bibliothek - ClP·EioheitsaufoobIne I'olybius: [ΠίθΙΟΓίο(") Polybii ΗίδΙΟΓίοε Ι ed. a Ludo'lιico Dindorfio cur. ΓεΙΓΔcΙονίι T Ilt"odorus Βuettοer-"Όbst. - Ed. stereotypo. - Stutgardiae : Teubner. lBibliotheca scriptorum Graecorum εΙ RomsDorum Teubneriona) NE� Buettner-Wobst. Tbeodor [Ηrsι;.] Ε(Ι. stereotypa ΥοΙ. Ι. Libri ι-πι. - Ει1. stereotypa ed. 2. (1905), unH�·riind. Naclldr. - 1993 ISBN 3·519-01715-6

ΟΙΙIl "'ι'rk eiosclllieBlich al1er "f'iner Teile ist urheberrecbtliclt geschUtzt. Jede Ver\Hrtuog auBerltoIb (Ier eng('D Gr�Dzen des Urheberrccl1lsgesetzes 1θΙ ο}ιοε Ζuι;tίmnιuοg des Verlages υηzυliίBBίι; und strafbar. Das gilt besonders fUr Verviel­ fiίltigUDfζen, ObprsetzungeD. Mikroverfilmungen uo(1 die Einspeicllt'rung und \'f'rarIH�ittIDg ί ο elektronischen SysteuIen. {f;.. Β. G. Teuhner Stuttgart 1985

Printed ίο Germany Druck und BindUDfζ: Gutmann u. Co. GmbH, Heilbl'ono

PRAEFATIO. Ιn

annotatione

critica

alterius Polybii

editionis,

cuius volu.mina tria priora nihil aliud esse volumτιs ηίΒί

supplementa. editionis pendiis utllnur his:

Hultschianae,

c o d i c u!ll

com­

Α Vaticanus 124 saeculi ΧΙ. ab Hllltschio collatus, quo continentur ctuinque libri priores. Est omnium Ρο­ lybii codicum longe pra.estantissimus ac fide dignissi­

mus.

ΑΙ prima ma.nus, Α2 secunda. manus, quae et libro archetypo inspecto et coniciendo videtur

verba tradita

BWl pra.ef. ΙΙ 5-16 ) .

Αr duae vel tres manus recentes ΙΙ 16-22).

(ν.

mutasse

(ν.

Β W 1 praef.

R codices recentes quinque priorum librorum vel

omnes

vel complures.

Εχ iis singuli sunt afferendi: Β Britannicus 11728, olim Florentinus a Gronovio passim inspectus; descriptum eum θΒΒθ anuo 141 7 e codice Α demonstravit BW Griech. Stud. f. Η. Lipsius. Lipsiae 1894, 18 ΒΒ. C ΜοηθοCθηΒίΒ 157 saeculi XIV. Hunc utιum librum manu scriptum e bibliotheca Matthiae Corvini pro­

(ν. Η. Simonsfeldium Sitz.-Ber. d. philos.­ philol. u. d. hist. Clαsse d. kgl. bαger. Λkαd. d. Wiss. fectum

1902,534 ss.

)

a Vincentio Obsopoeo, cuiτιs nomen

patriu.m erat Heidnecker ad

esse

editionem

Polybii

(ν. Simonsfeldium Ι c. 541 ), principem (ν. infra Ob)

adhibitum primus perspent Schweighaeuser

IV

PRAEFATIO.

Ι, xx:nv ••. ; idem vir doctus eum codicem , quem dicere consuevit Bavaricum , excussit. D Monacensis.388 saeculi XIV., ut videtur, a Schweig­ hιi.eusero, qui Θum appellat Augustanum, collatus. Ε Parisinus 1648 saeculi XV. eriremi a Schweig­ haeusero, qui eum dicit Regium Δι comparatus. Σ Cpolita.nus25 saeculiXV. a BW collatus (v.Fleck­ eis. annal. 1898, 887 ss.). ΣΑ secunda manus , quae coniciendo studet verba tradita corrigere. Omnes hi codices rooentes θΧ codice Δ aut θΧ eius archetypo η ο η sunt desclipti , sed verisinιillimum θΒΒθ videtur θΧ eodem libro (Φ ) continente aut Polybii lίbros XVIII priores integros aut libros quinque priores et excerpta antiqua, θΧ quo codex Urbinas (F) deductus est, alterum codicem plenum coniecturis θΧ eoque libros recentes (ΟDΕΣ) ita flnxisse, ut liber Bavaricus (Ο) longe simillimus sit codici sed Augustanus {D) et Regius Δ (Ε) et Opolitanus (Σ) artiore quodam vinculo

(Χ)

Φ,

cohaereant cum Vaticano (Α). Itaque quicquid in recen­ tioribus illis libris (Ο DΕΣ) reperitur, ηοη omne vide­ tur θββθ eiusmodi , ηΙ appareat- θΒΒθ excogitatum a cor­ rectoribns, sed in propatulo est p o s s e quidem redire bonas scripturas ad auctoritatem libri illlus archetypi haud mali (v. BW1 praef. Π 29). F Urbinas 102 saeculi ΧΙ. vel ΧΙΙ., quo continentur excerpta antiqua. Eum librum partim Hultschius ίΡΒθ,

partim Wilmanns et Hinckius in θίαι usum con­ tulerunt. Ioannes Tschiedelius meum ίη usum eum codicem inde a libro ηοηο compa.ravit. Oodex Urbinas θΧ ίΡΒΟ Vaticano (Δ) vel θΧ eius archetypo continente libros Polybii xvm priores integros ηοη videtur θΒΒθ derivatus; sed ipse docui in praefatione alterius voluminis ρ. 52 Β8. Urbinatem redire 3d librum quendam (Φ) continentem aut Ρο­ lybii libros xvm priores aut libros quinque priores et excerpta antiqua, qui θΧ eodem archetypo deductus

PRAEFATIO.

v

( De

e quo fluit codex Vaticanus Α.

θΒΒθ videtur,

ratione, quae inter Urbinatem et libros R intercedat

)

Υ.

θθο quae supra exposui .

F1 ρήωο. mo.nus, F2 secunda manus, quae et ίρβο archetypo iterum inspecto et coniecturis emendat

ΙΙ 55 ).

FS tertia manus,

(ν.

BW1 praef.

quae coniciendo verba depravata

studet sanare.

F" recentes manus correctorum coniecturis emendo.n­ tium. S codices recentes excerptorum antiquorum a Scbweig­ ho.eusero collo.ti vel omnes vel complures. Εχ iis singuli sunt afferendi:

D

Monacensis 388, Schweighaeuseri Augustanus.

Est inter libros recentes longe vetustissimus et emenda.­ tissimus,

(Χ)

derivatus,

nisi

fallor,

(ν.

θΧ

codice

archetypo

ρ. IV ). Dm ma.nus antiqu..o., quo.e iD. margine Augustani verbo. librorum recentium

deprava.ta et θΧ altero codice perbono et coniec­

(ν. (ν. (ν. Regius Ε (ν. eundem Π, ΧΠΙι. Oxoniensis (ν. eundem Π, χ ).

)

tura. studet emendare BW1 pro.ef. Π 58 s8. . G Mediceus Schweighaeuserum Π, ΥΠ ι. VI 304 . Η Regius D eundem Π, ΙΧ •. VI 305 ).

Κ L Ηί

omnes codices

GΗ Κ L

)

νι 305 ) .

a Schweighaeusero

collati

(Ψ) derivato θΧ eo­ fluxit Urbinas, ducti esse (ν. BW1

videntur θΧ libro quodam recentiore dem archetypo, e quo

)

praef. Π 58 .

Praeterea nonnullis lοοίΒ verba sunt facienda de

codicibus Regiis F et G, Vesontino, Tubingensi, quos omnes a Schweighaeusero ad

unum redire

)

(ν.

archetypum

eundem Π, χ ι •. verisimile

praef. ΙΙ, 58 . Μ Vaticanus 73 palimpsestus saeculi

XjXJ..,

est

) excussos (ν. BW1

quo excerpta

ΠΕ(>! γνωμών continentur, a Μώο inde a νι libr()

( ν.

a8

infra sub

Μα),

o.b ΗθΥΒίο inde ab initio

(ν.

infra

νι

Ρ

Q

Τ

Υ

Ζ

PRAEFATIO.

sub Hey) editus, meum ίη ufIum comparatus a Boisse­ vainio (v. infra sub Βο). Cf. BWl praef.lV 16 •. Peirescianus, nunc Turonensis 980 , membranaceus saeculi ΧΙ., cui insunt excerpta ΠΕ(>ί &(>Ετης καί κα­ κ{ας, a. Valesio (v. ίηΠΒ sub Υα) inde a VI. libro editus, in usum Hultschii a Wollenbergio cum editione Didotiana collatus; ipse θηω anno 1893 comparavi. Cf. BWl praef. ιν 13s8. Scorialensis ι, Ω, 11 saeculi ΧΥΙ., in quo eclogae ΠΕ(>! Επι{30vλων servatae sunt, et a Carolo Muellero et a Federo eX(Jussus. Parisinus suppl. Gr. 607, cuius media pars, qua excerpta �(>l στ(>ατηrημιΧτων continentur, Χ. saeculo videtur esse exarata. Wescher eum contulit (v. ad 21, 27, 1). codices, quibu8 excerpta in8unt ΠΕ(>ί π(>έσ{3εων έ&νων π(>ός tΡωμαwvς (v. BWl praef. ιν 388.), a de Βοοιίο (exc. de leg. vol. Π., Berol. 1903) collati vel οωηθΒ vel complures (v. BW 1 praef. ιν 25 ann. 2 ). Εχ ii8 singuli sunt afferendi: Χ Ambrosianus Ν 135 sup. chartaceu8, manu Dar­ marii exaratus et 24/Vill 1 574 finitus, meum ίη usum inde a libro ΧΧ. a Domenico Ba8sio collatus. Εχ θΟ derivati sunt ceteri codices: Π* Vaticanus 1418 chartaceus, aHa ac Darmarii ωβηη XVI. saeculo scriptus et cod. Neapolitanus ΠΙ Β 15 chartaceus eadem manu XVI. saeculo scriptus. Eos adhibuit Fulvius Ursinus; meum ίη USum Graevenus inde a libro ΧΧ. contulit Vaticanum, Martinius Neapolitanum. Ο Monacensis 18 5 chartaceus, manu Darmarii XVL saeculo scriptus, a Schweighaeusero, Hultschio, de Boorio collatus. codices, quibus excerpta Constantiniana continentur πε(>! πρέσ{3έωνΙΡωμαΙων π(>ος Ε&νικοvς (cf.B W1pra.ef.IV cap. ι), a de Βοοήο (exc. de leg. vol. ι., BerDl.1903) col­ lati vel οωηθΒ vel complures (v.B -nr1praef. ιν 2 5 ann.2).

ΥΠ

PRAEFATIO.

Εχ ίϊΒ singuli sunt afferendi: V Scorialensis R ΠΙ 14 chaι-taceus, Darmarii manu exaratus et 27JVI 1574 finitus.

W Bruxellensis 11301/16 chartaceus, alia ac Dar­ marii manu ΧΥΙ. 8aeculo exaratus (ν. Chαrles

Iustice, Le codex Schottanus cεΙ Gαnά ί896, 9 8. ).

Est alter codex Schottii, de quo exposuimus in praef. ιν

5 Β8.

Meum

ίη usum hunc

1ibro ΧΧ. contu1it Caro1us Iustice.

inde

a

Ν Monbocensis 267 chartaceus, Darmarii manu XVI. saeculo scriptus. Hunc primus contulit Hultschius,

deinde de Boorius. U Vaticanus 1418 chartaceu8,

alia βc Da,rmal-ll

manu XVI. saeculo scriptus. Ηηηc adhibuit Ful­

vius Ursinus, meum ίη usum inde a libro ΠΙ. contulit Fridericus Spiro. Quotiescunque littel'ae codicis supra est s, ve1ut U·, testimouium ηοη est certum, sed

additum

θΧ

silen­

tio, ut dicunt, derivatum.

Βί littera,e σοαιcίΒ supra adiectum est m, velut um, Cwn

in margine σοαιcίΒ scripturam inveniri sigώficatur.

codicis nota vel aliud quoddam compendium 1lncis 1η­ ηβιίΒ est incln8a. ve1ut

αlτιονlW (Ν),

scriptura huius

1ibri ve1 editionis est quidem eadem atque σοαισίΒ antea citati, sed aut de rebus orthographicis aut de 10σο, quo ΒίΙ exaratum vocabulum, consensus ηοη est. υηcίΒ quadratis spuria includimus, 1unatis addita coniecturis. nota p o s t scripturam addita significat versum ex­

Ι

*

* *

,.

euntem,

ante

scripturam

a,diecta

versum

in­

euntem.

sigώficat ίη contextu locnm corruptum, in anno­ tatione singulas litteras erasas. significat ίη contextu lacnnam. sigαifica,t spatium αηίη8 litterae in 1acuna.1

)

1) In scripturis codicis Μ allatis pnncta. signifioant H� Γββ singula,s, quae obs-curatae dispici ηοη possuntj Βί "7θrO ία

vm

PRAEFATIO.

Praeterea in annotatione critica, in qua praeter ootera praecipue id agimus, ut ηοη solum θΟΒ ηοωί­ natim affer&mUS, qui quandam coniecturam primi pro­ posuerunt, sed etiam eorum editorum addamus nomina, qui quandam emendationem primi ίη conte:rium rece­ perunt, adhibemus compendia 1) haec: Polybii historiarum libri quinque opera Vincentii O b s o p o e i in lucem editi. Haganoae 1530. (Numeri Arabici additi significant folia) . De fonte huius editionis principis Υ. sub σ ρ. m. Re emendationes viri cuiusdam docti, quae servatae sunt in codioo Parisino 1649 ( est Schweighaeuseri Re g iu s Β) descripto θΧ Obsopoei editione ( v. Schweighaeuserum Ι, LΠ ...). Re* emendationes, quae exstant in R e g ί ο C, libro Ob

lectionibus eiusdem codicis allatis puncta i nfr a litteras singulas sunt ροβίαι, volumus intellegi θββ certe discerni nunc non posse. 1) Compendia secundum tempornm rationem ita ordi­ nata suut, υΙ ex singnlis annotationibus οήΜοίΒ lucwenter appareat, quae inde ao Obsopoeo usque ad haec tempora vιΉ docti proposueήnt digna memoratu editoresque in con· teΣtum recepeήnt. Quod igitur, υΙ θXemplum afferam, ad lχέναι Υ,πα�αιξ"'1xέ"αι vulgo post 31, 1, 3 adicimus πα�αιξl • Rei 718 Sch, s ed cf. &ΠΕχταχ6ΤΕς 1 1, 18, 10, iμΕμ�αδVΧΕΙ Luc. symp. 20, &ΠOΤEτ�ά%lIXE" Dion. Hal. de comp. verbb. ρ. 155, 11 '. intellegi volumus πα�αιξllχέ"αι codicum repeti m editionibus Ursini, Casauboni, Gronovii, Emesti. πα�­ αιξ1l1χέ"αι inιmerito mutatum a Reiskio irrepsisse in editio­ nes Schweighaeuserianam, Didotianam, Bekk.erianam. Din­ dorfianam, Hwtschianam, denique β nobis comparantibuB formaβ simillimas. quas citamus, restitutam θΒββ codicum scήρturamπα�αιξ1lXέναι. Praeterea addendum θβββ videtur voculam vulgo a nobis in annotatione cήΜcο. haud raro afferri, lJ.uae quomodo ΒίΙ accipienda, θΧ ceteris verbis appositis intellegi potest. Velut quod infra adicimus vol. IV p. 1S6, 18 • μαΧΕ80"Ιας (Υ) ante ΒΒί .678 Sch , μ.αXEιJ6"ας α". vulgo', patet μ.ι:tXE86"ας inde ab Ursino in editionibus Casauboni. Gronovii, Emesti inveniή, Schweighaeuserum vero astipu­ latum Reiskii emendationi, quam codicum consensu com­ probari nuuc ίη propatulo est, MαxEιJoνΙας revocasse.

ΙΧ

PRΛEFA.TIO.

codici Parisino 1649 simillimo , cυίηΒ prior pars Parisiis, pusterior Oxoniae servatnr. He Polybii Megalopolitani Historiarnm libri quinqne priores - item epitome seqnentium librornm usqne ad χνπ. Basileae per Ioannp,m H e r v a g i n m 1549. (Numeri.Δrabici additi 8ignilicant paginas). Praeter editionem principem ab Hervagio adhibitum esse codicem D docuit Schweighaenser Ι, ΧΥΙ 88. Εχ libris Polybii Megalopolitani selecta de lega­ Ur tionibns . . .. Εχ bibliotheca Fnlvi U r s i n i Ant­ verpiae 1 58 2. (Numeri Romani additi excerptornm numeros, numeri A.rabici adiecti paginas significant; nnmeri .Δrabici coniuncti σηω litteris α vel b refe­ rendi sunt ad eius emendationes in Polybium, quas in altera sui libri parte ρ. 149-18 2 binis colum­ nis distinctas proposuit. Ur not. adiectis numeris Arabicis significat Ursini notas in Polybium). Cf. Β W1 praef. ιν 4 Β. Οα Polybii ... historiarum libri qui supersunt. Isaacus C a s a u b o n u s emendavit. l?arisiis 1609. (Nnmeri .Δrabici additi paginas significant). Cf. B"W 1 praef. ιν 58S. Va Polybii ... excerpta θΧ collectaneis Constantini Augusti Porphyrogenetae Henricus V a l e s i u s edidit cet. Parisiis 1634. (Nnmeri Arabici additi significant paginas; Va ann. adiectis numeris Ara­ bicis specta.t ad Valesii annotationes in collectanea, Constantini Porphyrogenetae cet. editioni affixas). Cf. Β W1 praef. IV 13 ss. Gro Polybii ... historiarnm libri. Iacobus Gr o n o v i u s recensuit. Amsteloda,mi 1670. Grom Gr o n o v i i annotationes margini editionis ascriptae, quas a Davide Ruhnkenio θΧ bibliotheca publica universitatis Lugdunensis Ba,tavae Schweigha,euser (v. vol. Ι, XXllI ss.) a,ccepit et ad suam adhibnit editionem. Ernestus Polybii ... Historiarnm quae

snpersunt

cet.

χ

PRAEFATIO.

Praefationem et glossarium Polybianum adiunxit. 10 . Augustus Ernes t i. Lipsiae 1763/4. Bε� 10 annis 1acobi R e i ske animadversionum ad Grae­ cos auctores vo1. Ν., quo Polybii reliquil\e per­ tractantur. Lipsiae 1763. (Numeri Λrabici additi signi:ficant paginas). 8ch Polybii Megalopolitani historiarum quidquid super­ est. Recensuit ... 10hannes S chwe i gh a e u s er. Lipsiae 1789-1795. Μα Scriptorum vetel'UDl ηΟΥθο collectio e Vaticl\nis codi­ cibus edita ab Angelo :Μθοίο. Τοωαι ll.Romae 1827. Polybii historiarum excerpta Vaticana in titulo de Ge sententiis recensuit Iacobus G e e 1. Lugd. Batav.1829. Polybii et Λρρίθοηί historiarum excerpta Vaticana Lu ... recognita ab 10hanne Friderico Lucht. ΔΙ­ tonae 1830. Didotiana llo'!v{Jtov κα1 'ΑπΠ!ιανοv τα σωζόμενα. Poly­ bii et Appiani quae supersunt cet. Paris. editore Λmbrosio Firmin Did o t 1839. Ben De hiatu ίη oratoribus Atticis et historicis Graecjs ... disputavit G. Ε. B e n s e l er. Fribergae 1841. Βε Polybius θΧ recognitione Immanuelis B ekke ri. Berolini 1844. Hey Polybii historiarum excerpta gnomica ίη palimpse­ sto VI\ticano LXXIΠ. Λng. Maii curis resignata re­ tractavit Theodorus Hey s e. Berolini 1846.1) Να Polybiana scripsit S. Λ.Na ber Mnemos.Vl(1857). (Numeri Arabici additi pa.ginas signi:ficant). Kritiscke Unte.rsuchungm uber die Quellm der vier­

Ni

ten ιιnι;l (un(ten Dekαde des Livius von ΗeinricΙι

Berolini 1863. (Numeri Arabici additi signi:ficant paginas). Polybii hi!3toria. Edidit Ludovicus Dindorf ius. Lipsiae 1866. Volumen ΠΙ. prodiit 1867, IV.1868. Nissen.

Di

1) Nonnulla Heysiu8 retractavit in Zimmerma.nni (Zeitschr. f d. Alt.- Wiss. 1847, 327).

libu8

anna­

ΧΙ

PRAEFATIO.

(Si adiecti sunt ητιωθή Romani cum Arabicis con­

iuncti, velut Ι

Mc

Hu

66,

praefationes voluminum singu­

)

lorum significantur . De

Polybii

librorum

xxx-xxxm

fragmentis

ordine collocandis.

Diss. inaug. quam scripsit Δτι­

gustus M e tzu n g.

Marburg. Catt.

Polybii

Edidit

historiae.

Berolini.

ΠΙ.

Volumen ι 9. prodiit

1870, IV. 187 2.

1871.

Fridericus

Hultschius.

1888, llj!. 189 2,

Hu1 spectat ad editionem

priorem, Hu 2 ad posteriorem.

(Βί

adiectum est

qu. Ι. vel qu. π., intelleguntur quaestiones Poly­ bianae Progrαmm des Gymnαsiums zu Zwickαu 1859

vel Quaestiones Polybianae Progrαmm des Gymnα­

Stei

siums der Κre'!ΙΖschule zu DI'esden 1869). De

Polybii

Diss.

inaug.

olympiadum Viadriιιt.

ratione

quam

et

oeconomia.

scripsit

Hermannus

St e i g e m a n n. Suidniciae 188 5. additi paginas significant .

Hu

Βο

)

(Numeri ΔrIIobici

Ε. Ζ. Die erztihlenden Zeitformen δΒί Polybios υorι Friedrich H u l tsch (Abh. d. KOn. Sachs. Gesellsch. d. Wissensch ΧΙΙΙ (1891), 1-210, ΧΙΙΙ(1892),

347-467, ΧΙΥ (1893), 1-100).

θΒ. quae θΧ codice Vaticano Μ descripsit et me­ cum anno 190 2 communicavit Ursulus Philippus B o i s s ev a i n i u s.

Β W editoris

conieeturae. (Βί adiecti sunt numeri Romani cum Δrabicis coniuncti, velut Ι 66, ιν cap. IV, paginae vel capita praefationum vel primi vel secundi vel quarti tomi intel1egunturj Β W1 spectat ad editionem priorem, Β W2 ad posteriorem .

)

BW Beitr.: Beitrdge zu Polybws von Theodor Buttner­ Wobst. Jαhrf3$ber. der Kreuzschule zu Dresden

1901.

(Ν

umeri Δrabici a.dditi paginas significant). Ceterum usi SumU8 Athenaei editione Kaibeliana,

Diodori Vogel· Dindornana , Suidae Bernhardyana.

ΑΝΝΟΤΑΤΙΟ CRITICA. Lib. Ι. 2, s (c. Ι,6) 0-6% A M FrR vulgo a,nte Hu, έ" 0-6% Μ secun­ dum Hey, Hu. ibid. ίί�ως Μ secundum Hey, o�oισ a,gnovit. Βο. 8 (C. 2, 1) δ' Εστην vel IJ' εατιv Μ, � Ιατι τι vel �. Ιτ' έατlΙegera.t Hey. ibid. το A'R, τι ΑΙΜ, τΙ Fr. 9 (c. 2, ι) o�ω; A (M)Fr, ο.ι;τω R" vu1go a.nte Ht'. 3, 1 (C. 2, β) Ια%vώ; ηοη θβΙ muta.ndum, etsi Polybius hoc voca.bulo ηοη utitur a.1io· bistoria,rum 10co, quonia.m ίη duobus prioribus libris θίηβ Βωρtoηβ ha,ud pa,uca,e occurrunt 10cu­ ωοηθβ (V. a,d 8, 12. 4, 6. 8,16. · Ι9, 30. 22, 112. 90,31. Ι27, 17)� qUa,8 Polybiu8 a,libi a,dbibere dubίω.t. 3β8. (c. 2, 78.) α-ότoΙ� (&ναμφισμτιτη)τον μεν, τοΙ; (VVv /ιπάQ%οv)αιv, &vvπέ(Qμ�-ητοv IJ' Ι'σως καΙ) τοΙ; έπιyι(νoμiνoις την) &11%11'11 κα(τέστηααν. 'Ω; rveI Πώς} �' /ιπο) ιJvναστεΙ(αν Ιπεσε) μΙαv τα o�α, δια τ(ή; iπομ{"1jft Υιια)φή; έξέσται KΤ�. Stichius Philol. Ι890, 865 β. 19 {c.3, 1) iκατοατή τε _Ι τετταιιακοστή] pa,rticulis τε καΙ numen ηη 110 a,lio Polybii 1000 iuter βθ iunguntur; v. a,d 8,1. 17 (ibid.) ante KoΙ�η; Μ non a,dd. τής. 114 (C. 3, ι) αvνέμαινεν Μ. 31 (c. 8, 4) rlvea.ftat, forma, recentior, ίη codice Μ ubique fere serva,tur; rlrvea.ftat compa.ret, βί librum primum respicimUB, ηθ uno quidem 10co (v. Hu' pra,ef. Ι 3ΙΒ.): 4, 6 (c. Β, 6) i.fttiQa1jaav Α M R, retinui cunι Hu' praef. Π 4.; v. ad 8, 1. 19 (C. 3, 8) μ'lψ�ο; per 'Ι scriptum comparet in codice Μ, βί libros tres pnores specta,s, Ι, Β, 10; 16, 1; contra μιμ�oς, a.1tera. forma, Polybio ηοη ooncedeJlda" 1,3,8. 2, ι, 1. 3, 9, 3; 311.1 et 2; utrum 1,15, 6 μtSμ�ον exa.ra,tum ΒίΙ, an μιμλοv, discerni ηοη potest. δ,4 (c. 4 , 1) κα! (δΈΤ) ιJια τής ΙατοιιΙΙΧ; νπο μΙαν] quod ΗθΥΒίηΒ e codice Μ a,ttulera,t νπο .1J8 μΙαν, olim edidera.m νπο μΙα" (δΈΤ) , cui coniectura.e Ia,cobyus ΡΙιίΙοΖο 1886, 331 astipu­ latur; nunc vero, quoniam Bbisaeva.inii testimonio consta,t illud δε in codice Μ deesse, cum Hultschio a.nte IJta addo δΕΙ. 8 (C. 4, ι) τoiίτ6 (Υε) Lammertus Fleckeis. anna.1. Ι888, 6318. col1. Ι2, 2 6d, 2. !Ο (c. 4, 4.) ιJ' ιbφE�ιμ&ιτατoν BW! co11. 6, 11, Β.

ΑΝΝΟΤΑΤΙΟ CRITICA.

ΧΙΙΙ

39, 8, 1, και ιbφεlιμώτατoν ΛR cum hia,tu intolera,bili (Ι'. Fleck­ θίΒ. s,nns,1. 1889, 683). �9 ( c. 4, 6 ) fJnolaILfltivH BW!I 228. co11. 3, 6, "; �O, 4. 34, 8, 3, Plut. conso!. s,d Apol!. 16 ρ. 109 F., -όποlάβΕι Α, -όποl&.βοι R" vulgo. Eandem emends,tionem pro­ ροηίΙ, υΙ sua.m Fs,ssbιιnder de Pol. βθηι. condic. Progr. d. ReaEgymn. Ζ. Munster ί. W. 1895, δ. Cf. s,d 249, 16. 6, �O 8β. (c. 4, 11) &μα και το %ρήσιμο" και το ΤEρπνlιν ... .χμα (om. CD) λαβΕίν AR, .xπαVΤα -- &μα ].αβΕίν BWI pro­ bs,nte Is,cobyo l. c. 331, &μα - &ναΙαβείν Σ ante Be. 8, 16 (C. 6 , 7) τ&.ς ΤΕ δ"ν&.μeις και π6ρρον Α FrR, τ&.ς τΕ [immo τ'] (ήπειρwτικας e].όVΤΕς) δ"νάμΕις κτ].. Rei 9, τάς γΕ δ"ν&.μΕις κατα Π1Jf!ΡΟV BothiU8 Polyb. Lip8. 1844, 7, τ&.ς ΤΕ [immo Τ' ] MtVEla!> δ"νάμΕις κτ].. Cs,mpius qUs,est. Ρο!. Π. Progr. d. Gymn. Ζ. Greiffenberg 1856, 8 β., τάι; τε 6"νάμειι; ίη 8U8pioionem νoos,t Is,oobYUB 1. c. 331; sed v. Sch V 153 et cf. s,d 3, 1. 20 (ο. 6, 8) οΙκούνται; Α ι Β W ι Ι 6 0011. 2,23, 13 [21, 46, '" s,dd. Hu], κατοικούνται; A ' F rR vulgO. 26β8. (0. 7, s) μΕσσήνην­ παράσπονδοι AFrR, MEaσήνrι-παράσπoνδoι SchHu" Μεσσήνην

- παρασπονδΕΤν Re vulgo post Οα 6, v. Ks,elkerum quaest. de

eloo. Polyb. Di8S. inau�. Lips. 1880, 294. 9, 29 (C. 7, 11) ζαηρια Α(Ε), ζωγρεΙα R" vulgo post Οα 7 (ζω­ γΡΕΙα Ob 2u, ζωγΡΕΤα He 3). Dindorfiiιm recte edidisse ζωγρΙα J'aoientem oum Suida θοΟ ScaIigero (Ι'. Sch V 167 ) et codiois Α auctoritas confirmat (Ι'. Hu Fleckeis. s,nnal. 1867, 310) et il'l­ scriptionis ouiusds,m testimonium (v. Dittenbergerum 8Υ11.· n. 318, 30) demonstrat et rs,tio poscit VOCs,buli derivs,ndi a ζωγρεΤν. 12, 7 (C. 9, 8 ) nQOafjYOQE1J.ftfj (κα1 τiiιll ΣVρακoσΙωll και) τiiιν σ"μμ&.Ζων BW" sed v. Hu' prs,ef. Ι 31>s. �� ( ο. 10, 4.) ζηΤΕίll secludit Hu; sed Υ. Β W Fleckeis. annal. 1889 , 137 S. 29 (ο. 10, δ) σαρδάνιον Λ, σαρδόνΙΟll R vulgo, Σαρδώο ν Hu; scripturs,m vulgatam tuetur R W Fleckeis. anns,!. 1884; 113 et 1889, 138. 13, 16 ( ο. 11,2) ΤΕτρ"μμένυι AMRBW' (Ι'. Hu Fleokeis. anns,!. 1867, 81'2), ΤΕτριμμένοι Σ, ΤEτρ,,� ώμενoι Ob 3 He 4, 'CEτ(l1J­ Ζωμένοι Οα 10 vulgo s,nte Be , τετρvμέ1l0Ι D Βεί 65 Be, τε.fJ'ρ"μ­ μέν οι Re* Rei 514; v. s,d 86, 22; 98, 9. 10, �� (c. 12, 7) τώ oorr. Re Οα 11, το ArMR. 16, 11 (ο 13, s) �ι Μ a,nte Οα 1 2 , δς ArR vulgo ante Οα. 13 (ο. 13, 3) τα ante πρ. a,dd. Ar(M) R, del. Re Οα 12. 17, 3 (C. 13, 9) εfιμαρή Η. Roehlius Progr. d. Domgymn. Ζ. Halberstαdt 1897,14. 9 (0.13,11) πλεΙο"σ Μ s,nte Re Οα13, πλΕ{­ στο"ς AR vulgo s,nte Οα. 31 (C. 14,4) Εκ{1&.λοι C vulgo ante HιJ., Εκ{1&.λλοι AMR Hu.

18, s (c. 14, δ) τήσί Μ. 3 σταν yιXf! τις το τής lστορΙαι; fj.fJ'O' &ναλαμ{1άνrι - 14 Επαινείν 6κνητέον Λnn . Comn. pra,ef. ρ. 6, 208Β. 1iberius repetit e Polybio a,uctoris nominc dissimu-

.ΑΝΝΟΤΑΤΙΟ CRlTICA.

15 (ε. 14, 7) ε1'ιλαμητέον] hoc verbum ίη εΡΙΙιΙίο littera.­ novem vel decem a librario codicis Μ consulto omittitur. 16 (ε. 14, 7) άl!� Μ. 23 (ε. 15,1) {Μμλο" Μ, Υ. ad 4, 19. 24 et 27 (ε. 15, 1 et 2) avflaxovalova Μ (R). 1 9, 30 (ε. 15 , 10) �πολέΙΙΟV1J AR Ob 4" Ηε 6 Sch Stichius Neue phil. Rundsch. 1888,111, �πολιόρχοvv Βε Οα 14 vulgo ante ΒΜ et post Be; v. ad 3, 1. 20, 1 (ε. 15, 10) ΙπαΡΧΕΙα Glaser de ratione, quae intercedit inter serm. Polyb. et eum, ο­ "ό(>ιν.fJ"ον πραξ(ικοπ)είν Hu qu. Ι 1 2 , το τον Άκροκόριν.fJ"ον πραξ(ικοπήσαντας καταλα�)είν Β "ΙΥ' Ι 32 c011. 1, 55, 6. 21, 82b. 1 8 1 , 30 8. (c. 47, 5) οϋτ' ix{T(>ov οϋτε ποϊ.έμιον A R , οϋτ' εχ.fJ"ρΟν οντε φίλον C Vlllgo (ν. C. \Vundererum Philol. 1894, 48 Β.), ov.,, ' έχ.fJ"ρον ον."ε πολέμ ιον (οϋτε φίλιον) B W ' 1 5 4 (concinni­ tatem orationis ποη pOBtu1are, ut .bina vocabula ίη utraque 8ententiae parte exstent apparet e 3, 4, 7 πότερον έπ α ι ν Ε τ η ν

κ α Ι ζη·λ ω τ η ν 7) ψ ε κ τ η ν ΥΕΥονέναι νομιστέον την &ρχην αύτών), ov τ ε σύμμαχο ν oνrε πoϊ.iμιoν coni. Hu ' praef. Ι 56 Β . , 01)τε (συνε)ΡΥον οvτε πυλέμιαν Β W FleckeiB. anna1. 188U, 144 Β. 182, 25 (c. 48, s) δι(ειϊ.ήφει) B W ' Ι 54 , δει . . . . . A (R), δείγμα ποιούμενος C vulgo , διενοείτο Hu. 180, 11 (c. 50, 6) (&να)φ'ρειν Bentenus 1. c. 21 , Bed BiCUt Polybius pro &ναφέρειν ."ην αΙτίαν έπ! τινα ve1 εΙ:ς τινα (4, 60, 7. 7, 13, 3. 1 0, 5, 8 ) ηοη dubitat adbibere φέρειν την αl­ τίαν επί τινα 33, 11, 2 (hoc quoque 10co Bentenus 1. c. 52 pro φέρων conicit &ναφέρων atque ita biatum obtrudit P01ybio intolerabilem), ita ηοπ est, cur ίη BUspicionem vocemUB φέρειν τα. πράγματα έπΙ τινα. 29 (c. 50, 11) πρoελ.f7';'ν Να 2 53 Β Π' ρτο πρoσελ.f7';'ν c011. 3, 63, 2; v. ad 96, 1 9 . 191 , 1 6 (C. 55, 9) κατίσχυνεν Ρ. 17 (ibid.) κϊ.ιτώριαι Ρ. 25 (C. 56, 2) παραλειπείν Α, COl"r. R, v. Htt Ε.Ζ. χχν 20 extl·. et cf. ad 237, 31. 193, 3 (c. 66, 11) τον πάντα B W ' Ι 19, Ι πάντα τον A'(R), Ι *****τα τον Α ', σύμπαντα τον εοηί. Hu. 22 (C. 56, 15) τι ­ μών Α Β Di, τιμωρών R VUlgO , τιμ(ωρησά/LΕνος και στεφά­ ν)ων coni. Hu , ne concinnitas sermonis vi01etur; sed Υ. ad 181, 80 Β. 190, 28 (c. 58, 10) /ιη.fJ"eν APR Sch , μηδεν vu1go ante Sch. 196, 1 (C. 58, 1 1) ; 31 (c. 59, 2). 19'1, 8 (c. 59, 5) ; 15 (C. 59, 7) φΗ Ρ, Υ. ad 198, 22. 200, 14. 2 0 1 , 21 . 196, 10 (c. 58, 13) &νοίας ante Scaligerαιn, Bed v. Rei 85 : ,ίΧΥνοια respondet 1atino error et Σ usurpatur a Polybio ρτο ίΧνοια stultitia'. 15 (c. 58, 14) ταυτα Α Ρ Κ" Ob 35 He 57, ταυτα Σ σα 144. 20 (c. 59,1) τcτυραννικότα μΕν Ρ. 21 (c. 59, 1) δ' Ρ. 29 (c. 59, 2) τους δ ' &πιστουντας om. Β Ρ. 197, 16 (c. 59, 7) gδωΚΕ P R" vu1go, lJδω κεν Α B W2, gδωκ' &ν Hu B W ' ; s01et enim Polybius etiam de rebus ηοη veris

XXIV

ΑΝΝΟΤΑΤΙΟ ORITIOA.

ηΙί indicativo praeteriti particula /Χν non addita in sententiis primariis enuntiatorum condicionalium, Βί intel1egi vult σοη­ sequentia, θΒΒθ prorsus necessaria, velut 2, 63, S et , . 8, 58, 1. 4, 61, 8. 18, 13, 8; 85, 6. 31, 22, '; cf. Stichium de ΡοΙ. dicendi genere Diss. inaug. ΒίροηΙ. 1883, 1988. 17 (σ. 59, 8) αιμχ τοϋ Ρ 31 (σ. 60, 2) /XQCi τώι Ρ. 21 (σ. 69, 8) τόν Ρ manu recentissima, τώv ρι. 80 (σ. 60, ι) &.ιJ-ώoσ Ρ. 198, 2 (σ. 60, 2) καΙ A P R Ob 35u, om. He 57 σα 145 , a,dd. e Ρ Gro , κί'iν ΒΜ, Hu, B W 1, sed v. Bothium 1. c. 18 et cf. a,d 1 97, 16. 5 (σ. 60, s) παQΕσπόvδ1)σι; Ρ. 14 (σ. 60, δ) αυτοv. (a,ccentu era,so et ο in ra,sura,) Ρ. 16 (σ. 60, 6) ι!ΠΕΙ Ο, ι!πΙ A R, 22 (σ. 60, 7) φΗ Ρ, v. ad 196, ι. 27 (σ. 61, 1) ι!πι (s. a,CC. ) Ρ. ΖωQις� Ρ. 28 (ibid.l ιl'1) i.ov (s. acc.) 3τι Ρ. 199, 5 (σ. 61, s) 1) Ρ. 10 (σ. 61, 4) ηΙ 201, 17 (σ. 62, 10) μ,εσήV1)ν Ρ, v. a,d 201, 17. 16 (σ. 61, 5) μ,εγαλοποΜται Ρ. 27 (σ. 61, 8) &Q' (s. a,cc.) Ρ ίηίιϊο folii. 200, 7 (σ. 61, 11) ι!πιστησαι Ρ. 8 (ibid.) δι" τιvος Ρ παQΟQμ,ησαι Ρ. 11 Β. (σ. 61, 12) r' ι!1μ,οι (s. a,CC.) Ρ. l' (σ. 62, 1) φΗ Ρ , Υ. ad 196, 1. 198, 22. 201, 21. 24 (σ. 62, s) ΠOλEμ,Qν Ι (s. acc.) Ρ. 201 , 10Β. (σ. 62, 8) ου καπι;ποικόσ &'11 Ρ 14 (σ. 62, 9) τολμ,ήσι;ψ Ρ, τολμήσι;ιι;ν Σ. Ι7 (σ. 62, ιο) μ,εσήΡ1)ν Ρ, Υ. a,d 199, 10. 21 (σ. 62, 11) φΗ Ρ , v. ad 196, 1. 198, 22. 200, 1'. 2S (c. 63, ι) ιl'ixa fιμ,έQαις APR vulgo , BiZ' rιμ,ΕQαις Ben 214 BW σοΙΙ. 10, 7, 6 , rιμ,ΕQαις Bixa HuI• 202, Ι8 (σ. 63, 5) φαναι A BsOEs vuIgo , φαναι (s. acc.) Ρ, σοπ. D Sch. 204, 6 (σ. 66, 5) ΕΙς δισμ,VQlοvς dκτακισ�ιi.lΟ'Jς] θΧ singulis numeris, quos oSupra, ΡΟ8ηίΙ Polybius, σοηίίσι peditum summam 27 600 , pro quibus numero rotundo [ideo adhibetur εΙς] ηηησ afferή 28 000 recte annotat Sch V 480 ; v. Κromayerum Ant. Schlachtf. Ι Berol. 1903, 228 ann. 1 . 200, ιο (σ. 66, 2 ) ΠQός τ ό ILiJ..i.ov coniungendum θΒΒθ cum τινας ΙΙπιβολας docet Bothius 1. σ. 19, v. Κromayerum 1. σ. 246. 22 (σ. 66, 6) ΉπεΙQmας pro ΚQητας Schornius Gesch. Griechenl. Βοηη. 1833, 132 ann. 2, Υ. Κroma,yerum 1. σ. 233 ann. 2. 206, Ι5Β. (σ. 67, 2) τας σπι;lQας τών �zαιών ΕQήμοvς Εκ τών κατόπιv o.ιJσας] v. Κromayerum 1. σ. 247 ann. 1 . 208, 6 (σ. 68, 8) δ'ι'] v. Rei 2δ1 ΒΒ. et Β W FIeckeis. annal. 1889, 14δ. 9 (σ. 68, 9) την κατα (ΚΟQvφηv) στ"σιν Lammertus F1eckeis. annal. 1888, 632 , sed v. Rei 18δ et Sch V 489. 209, 9 (σ. 69, 7) καταβαλουσαι pro μι;ταβαλουσαι Rei 185 s. B W, v. δ, 85, 9. 11, Ι5, 6; Ι6, ι. 18, 24, 9. ιο (ibid.) avvipιxi.i.ov A F R Sck, συνέβαλον Ο vuIgo ante 8chweighaeuserum Be, Hu 1, B JιT l ; imperfectum restituit Hu 2, v. ad 26, s. 210, 2 (σ. 70, 2) παQ ' 6λΕγον Ο. Wunderer σοηί. ΡοΙ. 26 88.

ΑΝΝΟΤΑΤΙΟ CRITICA.

et Philol. 1 894 , 62 οοΠ. Plut. Cleom. ο. 2 7 extr.

Ε(ΤΕ Rei 188, ΕΙς Α (Μ) Β, εΙ R vulgo a,nte Be . Βε, ΕΙ AMR, ΕΙς Ur Ι δδΑ vulgo.

χ:χν

s (ο. 70, s) 6 (ibid.) Sni

Lib. ΠΙ.

216, 8 (ο. 4, s) καί om. Μ. 27 (ο. 4, 7) O1JaL Μ. 29 (ibid.) δ� Μ SΠΙ1ιvοιιέvοις Hertleinius Fleokeis. a,nna.1. 187 7 , 34 BW t, sed Υ. Ηιι Ε. Ζ. x:xm 12 ρ. 361 a.nn. 2 et cf. 3, 117, 5. 21 ?, 6 (ο. 4, 10) τοvσ Μ. 22 (ο. 5, 1) ήν δ' iι Re , ηι1η 25 (ibid.) ιιασσανασην (s. a,CC.) Δ R, Εν Ι l]δη Μ , ηδ' iι C. A(R) vulgo a,ntεo Sch, μ,ασσανιΧσσην Β vulgo post Sch, οοπ. BWl Ι 7 4 ; Υ. Dittenbergerum syll. ι Ι n. 3 05 ann. 1 . 218, 1 (ο. 5, 3) τον βΙου καί της άρχης] de figura υστέρου

προτέρου v. ad 16 1, 25. 16S. (ο. 5, 7) προσδΕί] ;ρ Μι Μ. 16 (ibid.) δ' Ιτι της BWl, δε τά της A M R Οό 39 Ηε 63 Sch V 504 , δε τών της vulgo post Οα 161 , δΑ τά ννν της vel δΕ ταfJΤrι καί Rei 195, δΕ της Ca,mpius progr. Rup pin . 1849 , 8, δε καί Hu. 18 (ο. 5, 8) 1άρ freilich, v. J. Μ. Stah1ium Rhein. MU8. 19 02 , 1ΒΒ. et of. a,d 225, 10. 20 (ibid.) άξΙΟΧΡΕ(ον Ι (8. a,oo.) Μ το κάλ/λα. Α (Μ), το καί άλλους Β (v. BW Fleokeis. an­ na1. 1889,691), το καλώς R Οό 39 Ηε 63, (δε) το κάλλος vulgo post Οα 16 2, το κάλλους σΓ Ιό5 " Ηιι BW1. 28 (C. 6,1) δΕ τών Μ. 31 (ibid.) συνέστη non θΒΒθ soribendum dooet Rei 196. 219, 15 (c. 6, 6) τΟν κατά Βε auctore Sch V 5 05 , την κατα Α Μ Β, τον κατά τών R vulgo. 25 (ο. 6 , 7) παρα1ινόμΕ.{1α Μ, Υ. όηλον δ' οlμαι Stichius Νειιε ρΜΙ. Rundsch. Ηιι S praef. Ι 31 s. 1 889, δ. 30 (c. 6, 1 0) σατριχπιών A R , Β. acc. Μ, οοττ. C. 220, 2 (ο. 6 , 11) δΕυτέραν Al (M) R Οό 39 Ηε 64 , δεvτέρα* Α!(Β) Οα 16 3 monente Ur 155 ". 4 (ibid.) οΜΕ AR, Μ s. aco , corr. C. 8 (C. 6,12 ) Ρα.{1vιιlαv Μ. 16 (C. 6,13) ήτοίιιαζΕν Μ. 23 (0. 7,2) πολιψού Μ. 26 (ibid.) snLytvoILivfjv Μ, Υ. ad 216, 29.

27 (ibid.) Ι � Μ. 221 , 16 (c. 7, 7) Εστι (s. acc. et spir.) Μ. 222, 23 (ο. 8, 10) τίν' BWl, τί l' Lammertus Ι. c. 632, sed Υ. Hu Philol. 1 859, 292. 223, S (0. 9,2) παρά de1. B Wt, Υ. Hu ' praef. 1 42 ann. 2. 6 (ο. 9,3) βΙΡλουσ Μ, v ad 4, 19. 24 (ο. 9, 7) στρατόΠΕό' iv ooni. Ηιι , sed Υ. BW Fleckeis. anna,1. 1889, 147 27 (ibid.) ιΙ"'1ής R vulgo (ν. C. Wundererum Philol. 1894 , 49 s.), ιΙρ*ης Α , δριιη. Ηιι BW·. 224, 7 (ο. 1 0, 2) ήν de1. Bentenus 1. c. 23 Ηιι ', 8ed v. BW 1. C. 1478. 226, 10 (ο. 11, s) 1άρ] 1ούν vulgo P08t Οα 167 a,nte Sch·, qui 1άρ restituto coniecit δ�. Cf. a,d 218 , 18. b POLYB. ΗΙΒΤ. Ι.

ΧΧνΙ

ΑΝΝΟΤΑΤΙΟ CRITIC A.

226, 14 (ο. 12, 4) πάσιν AR vulgo (Υ. C. Wundel'erum Blίitt. (. d. bayι-. GYIIIn. 1889, 3(5), πάσαν Βε Hu B W ' . 16 (ibid.) παΤQώαv AMR, οοπ. Οα 1 68. 21 (ο. 12, 5) ποτΕ ΑΜ, corr. RB. 23 (ο. 12, 6) νομΕζοντας A (M)R, καί πο τε Α (Μ), corr. R". corr. Οα 168. 230, 22 (c. 1 6, 1) άρμοζόμενοι Α RΥ, άρμοζοιιέν-η Scaliger vulgo post Βε, traditam scripturam tuetur B Jt" Ι 7 s. οοl1. 1, 31, 8 ; 34, 2 . 3, 86, 6Β. fr. 150. 231, 14-18 (ο. 16, 5 εΙ 6) διεψεVσ.fJ'-ησαν - Ίταλίαν ίη ΒΙΙΒρί­ cionem vooat Sieglinus D. ChrQ'n,Ql. d. BeZag. v. Sagunt Diss. inaug. Lips. 1878, 19 ann. 30, sed v. Meltzerum Gescl1. d. KartlI . rr 1)88.

232, 9 (ο. 1 7 , 6) oM�ν' Α Ι, οΜέν' Α! B W " ούδένα C, corr. R. 233, 29 (c. 1 8 , 8) άv.fJ'ρώπωv διαφερόντων] Υ. B 'JlT Fleckeis, annal. 1 88(), 148 εΙ cf. 10, 3, 4. 234, 24 (c. 1 9 , 4) τού ϊ.όφου Βεί 202 Ωί, sed v. Krebsium D. Priipos. oet. 92 ann. 1. 236, 1 (ο. 20, 2) τε Μ. 16 (ο. 20, 5) Μη Μ (υΙ videtur). ]8 (ibid.) έμόί γε Μ (ιιΙ yidetur). 26 (ο. 20, 8) έκδότους διδόναι Qωμαίοις επαιτεον (s. spir. εΙ acc.) Α , έκδ. δ. 1$. έπετέον Β, inιY. δ. 1$. έπαιτέον (άπαιτ-ητέον Ν εΙ ood. Pa1. Yat. 41ί!ί Υ, έκδ. δ. 1$. άπrίτoυυ R, Ι:κδ. δΌ ρ. έκέλευον οοηί. Ωί Ι 7, Γ Ι:κδότους διδόναι] 'Ρω,ίι αίοις έκδοτέου Β WI Ι 57 probante Wielandtio 1. 0. 2 1 s. , oorr. Hu Fleokeis. annal. 1887, 763 8. et comment. Fleckeis. 83. Quod autem Stichius Neue phil. RU1�d$ch. 1889, 5 o ffensioni esse oontendit , Ι:πιτάττειν ηοη ooniungi cum dativo personae , ουί aliquid mandetur , patet a Polybii diotione ηοη alienum θΒΒθ id vocabulum adhibere nul10 addito dativo , Βί conferas 3, 93, 8. 3 1 , 18, 10. 23'1, Ι6 (ο. 21, 4) άμφοίν pro α-ότών B Tt"'1 1 85 οοι1. 3, 27, 3 ; 29, 4 et 6 ; 69, 5 . 19 (ο. 21, 6) ΤΟΟ'μΕν ΤΟ ΑΙ, το μεν τ ο Α', το μευ ARY vulgo, τότε μεν το Hu, τού μεν B W ' 1 22 probante Wielandtio 1. c. 22. 2888. (ο. 21, 8) δε κοινωνείνουν καl.fJ'ο­ λικΟΟτερου Α, δε ΚOΙ�'ωνείν κα.fJ'. Β, δε κοινωνείν ο{; κα.fJ'. C vu)ι;ro ante Οα , δΕ κοινωνείν ο-ό κα.fJ'. R, δΕ κοινωνείν συγ­ κα.fJ'οl.ικι1Jτερον Υ, δε κοινωνείν * * * Ofl κα.fJ'. Οα 1 7 6 , δΈ κο ι­ νω�·είν. οt!τω κα.fJ'. α(ι ίη ora ed. Basil. (Sch Υ 625), δ'/, κοινωνείν (προς πόλεμον παρασκευάζεσ.fJ'αι) ο{; nu.fJ'. Scaliger, δε κοινωνείν (τοϋ άδικήματος [cum hiatu] καΙ τον πόλεμον συνa:ναδ'{χεσ.fJ'αι · οί μεν) ο';;ν nιx.fJ'. Rei 202 Β. , δή κοινωνείν. ουτω κα.fJ'. Sch, δΕ κoινω�'Eίν (τijς &δικlας καΙ σ-υvαναδ'έχεσ.fJ'αι τον πόλεμον. οι. μεν) ο.υν nu.fJ'. B Hrt 1 32. 31 παραϊ.ιπείν A R Y , Υ. Htt Ε.Ζ, ΧΧΥ 20 extr. εΙ cf. ad 191, �5. 238, 17 (σ. 22, 2) δυείν B 1V l Ι 78 Β. et Fleckeis. anna1. 1 �84. 1 1 5 pro δυΟίν ; Υ. ad 324, 10.

.ΔΝΝΟΤΑΤΙΟ CRITICA.

ΧΧΥΙ1

240, 14 (ο. 24, 2) Μαστία Ταρσηtων Meltzer Gesch. d. Kαrth. Ι 520. 18 (ο. 24, 3) και Τυρίων J κυρίων Ο. Hir8chfeldiu8 Rhein. 1�[U8. 1896, 475 ooll. 7 , 9, 5 , sed v. J. Belochium Beitr. Ζ. alt. Gesch. hI·sgegeb. v. C. F. Lehmαrm 1 \10 1 , 283 s., qui oenset aut traditam soripturam θ8Βθ retinendam aut και ante ΤυρΙων θ88θ delendam. Cf Meltzerum Gesch. d. Kαl'th. Ι 340. 241 , 7 (ο. 24, 11) ***1 ιιιΊιίΙ emunto Pel'ottu8 221, lao. indicat Οα 1 7 9 ίη latini8 et add. ιιευε εο appellito , μηοε (immo μήτ') &γοραζέτω μηδέν 8ch, v. Meltzerum 1. c. Ι :!41. 30 (r. 25, 3)

post gγγραπτον di8tinguunt omnes ante Madvigium adver8, crit. 1 48 1 Hauniae 1 87 1 , ante lΥΥραπτον B W ' Hu � ; ad ve­ terem rationem θΒΒθ redeundum dem on8trant Nie8iu8 Gesch, d. gI', u. maked. 8taαten Π 42 ann. 2 , Beloohiu8 1. ο . , Β "γ Beitr. Ζ. alt. Ges(·h. hrsgegeb. v. C. F. Lehrnαnn u. Ε, Κοτιιε­ mαnιι 1 903, 1 3 1 e8. 30β8. (ibid.) άμφότεροι. ίνα ο' έξπ - χ ώρ ι;< , όπότεροι αν χρεΙαν lχωσι τής {Jοη.ffε Ιας, τά πΛ.οία oet. BelochiuB 1. c. , 8ed v. B W 1. ο. 242, 3 (ο. 25, 4) &φοοον ρτο lφοοον Εεί 205 , C. Waohs­ muthius Fe8t.�chr. Ζ. deutsch. Historikertag Lip8. 1894, 58 8S. B W" ; \' . B W 1 . c. 1 3 3 . 9 (ο. 25, 6) διά l[,ff rov A R (Y) C. Wunderel' Philol. 1897, 189 88. , οια l[,ffov C vulgo, ΟΟΠ. Βαι et [ΤΙ' 1 56", Erne8tus. 11 (ibid.) οια l[,ffrov A R Wunderer 1. c., οιά ll.ffov C. ΔΙα l.i.ffov [Tr 1Mb Ernestus, 14 (c. 25, 8) μοι εl'η Di pro ποιείν , Υ. C. Ι Α. Π 842, 1 88 . et of. Scalam D. StaatsvertI·. d. Alte·I·t. Lips. 1898 Ι 140, 24 . 243, 22 (c. 27, 2) και ΣικεΛ.iας άπάσης και ί. θ. unum ver8um add. B W ' 1 58 . 240, 12 ( c . 29, 4) σΙΚEΛ.iαν Α Υ Β "Γ Fleckei8. anna1. 1884, 120 et 1889, 1 4 8 8., σΙΚΕλίας R vulgo , v. ad 114, 29. 246, 18 (ο. 30, 3) P08t άπώλsιαν add. και τήν τού "Ι{Jηρος (immo τήν "Ι{Jηρος, v. 3, 14, 9 ; 76, 2 et 6. 4, 28, 1. 10, 35, 3 θΙ of. Β W Philol. 1 903, 54888.) ποταμΟύ οιά{Jασιν et ρτο α Ιτία ν coni. αΙτίας Η. Hes8elbarthiu8 hist. - kI·it. Unters. ί. Be1". der 3. Dek. d. Liv. pt'ogl·. Lipp8tad. 1882, 8 et hi.'5t.-krit. Unters. Ζ. 3. Dek. d. Liv. Ha1. 1899, 9 1 8. ; v. Meltzerum 1. ο. Π 597. 247, 1 (ο. 31, 2)

24

BELLUM PUNICUM 1

ΠαtιαtJκεvηv 0& μΕν &λλοι tJύμμαχοι πάντες fί,f}Qot�ov α-ότοiς καΙ παQηγοv εΙς ΈQ(:J't'/tJόv, α-ότo� δ' Εκ ταύ­ τηι;: τη!: πόλεωι;: ο-ό fLaUQιXv υπαQχούtJηι;: &γοντει;: καΙ φ{Qοντει;: dvveXror; τας &roQtkr; δαψιλη Jt'dvaruaia 6 δφίtJι παQεσκεύα�ον. π{ντε μΕν ο.ον l'tJrog μηναι;: EΠ�22. των α-ότων δι{μενον, οΜΕν δλοtJχεQsς ΠQοτέQημα δυνάμενοι la(:Jeiv κατ' &λλήλων πλην των Εν α-ό7 τοiι;: τοiι;: &UQO(:JolttJfLoir; συμβαινόντων. dVvarOfLl­ νων δΒ τφ λιμφ των ΚαQχηδονίων δια το πΜί,f}ος των Εν τϋ πόλΗ tJVrUEulEttJfLlvrov &νδQων - ο-ό γαρ 10 Ελάττουι;: πέντε μVQιάδων υπηQχον - δvtJΧQηtJτούμε­ νοι;: 'Aννί(:Jαι;: ljδη τοiς ΠQάγμαdιν, δ τεταγμένος ΕπΙ των πολΙΟQκοvμένων δυνάμεων, διεπέμπετο tJVV­ εχως εΙς την ΚαQχηδόνα τήν τε πεQίtJταδιν διαι1α8 φων καΙ (:Jon,f}civ ΠctQακαλων. 0& δ' Εν ττί KaQXrJ- 16 δόνι των ΕΠΙι1υνηγμένων σΤQατιωτων κα� ,f}ηQίων γεμίι1αντες τας ναύς Εξέπεμψαν εΙς την Σικελίαν 9 ΠQος 'Άννωνα τον ετεQον ι1ΤQατηγόν. δς δυναγα­ γων τα!: παQαι1κεvας κα� δυνάμεις εΙς ΉQάκλειαν ΠQωτον μΆν ΠQαξικοπήtJιχg κατέtJχε την των ΈQ(:Jη- 20 ι1{ων πόλιν κα� ΠΙΧQείλετο ται;: &rOQιXr; κιχΙ την των &ναγκαίων XOQrJrCav τοiι;: των υπεναντίων ι1ΤQατο10 πέδοις. Εξ ο-δ dvνέ(:Jη τουι;: 'Ρωμαίους έπ' [ι10υ πο­ λΙΟQκεiν καΙ πολΙΟQΚΕiι1,f}αι τοiς ΠQάγμαι1ιν. εΙι;: 'J'CtQ τoVτo tJvνήγοvτο τϋ tJιτοδείο/- κα� δπάνΗ των &ναγ- 25 Κάίων ωι1τε πολλάκις (:JοvλεύstJ,f}αι πεQ� τού λύειν 1 1 την πολΙΟQκίαν. δ δη καΙ τ{λοι;: (Χν Εποίr,σαν, εΙ μη παδαν ι1πουδην κα� μηχανην ΠQΟι1φεQόμενος Ί{­ ('ων τα μ{ΤQΙCΙ καΙ τ&ναγκαϊα tJφίι1Ι παQει1κεύαξε 22. 19τwv XOQrιrCrov. μετα δΕ ταVτα ,f}croQwv δ ΠQοεΙQη- 80 μένο!: &νη() τους μεν 'Ρωμαίουι;: ύπό τε της νόι10υ

POLYB. mSTOR. Ι 18. 19.

25

κα� τής iνδείας άc1'&Ενώς διακειμένους δια το λοι­ μι,κην εΙναι πα(! α-όΤΟίς κατάστασιν, τα δ! σφέτεQα σΤQατόπεδα νομίζων άξι6ΧQΕα ΠQος μάχην fJπάQχειν, άναλαβων τά τε .&ηQία πεQί πεντήκοντα τον άQι.&- 2 � μαν δντα κα� την λοιπην δύναμιν f}παιιαν ΠQοηγΕ κατα ιιπουδην iκ της ΉQακλείας, παQαγγείλας τοίς Νομαδικοίς ΙΠΠΕύσι ΠQΟΠΟQεύειι.&αι κα� ΙΙυνηγί6αΙΙι τφ χάQακι τών iναντίrov έρε.&ίζειν κα� πειρα­ ΙΙ.&αι τους ιππείς αύτών έκκαλείσ'&αι , κl1ΠΕιτα πά10 λιν iκκλίνασιν άποχωQείν, [ως ((ν aiJTfji 6υμμίξωc1Ι. ΠQαξάντων δε το ιιυνταχ.&εν τών Νομάδων κα� 3 28. προσμι ξάντων .&ατέριΡ τών c1τρατοπΙδων, εύ.&υς ο! τών 'Ρωμαίων ιππείς iξεχΙοντο καί ifραιιΙως έπ­ έκειντο τοίς Νομά6ιν. οι δε Δίβυες fJπεχcEψουν κατα 4, 15 το παράγγελμα, ILIXQt 6υνΙμιξαν τοίς περΙ τον "Λν­ �'ωνα ·. λοιπ6ν τ' έκ μεταβολής περιχυ.&έντες iπ­ έκειντο τοίς πολεμίοις κα� πολλους μεν αiJτών &π­ έκτειναν , τους δ! λοιπους [ως εΙς τον χάρακα c1υνεδίωξαν. γενομένων δε τούτων iπε6τρατο1dδευ- 5 20 6αν οϊ περ� τον �νναινα τοίς 'PωμαίOιr;, καταλαβ6μενοι τον λ6φον τον καλούμενον T6Qov, ώς δέκα σταδίους άπέχοντι;ς τών fJπεναντίων. κα� δύο μεν 6 μηνας έμενον iπ� τών fJποκειμΙνων, ο-όδεν δλΜχε­ (ISr; πράττοντες πλην άκροβολιζ6μενοι κα.&' Εκά15 6την ήμΙραν. τού δ' Άννίβov διαπυριιενομΙνου κα� 7 διαπεμπομΙνου 6υνεχώς iκ της π6λεως προς τον 'Άννωνα κα� δηλούντος στι τα πλή.&η τον λιμον ούχ ύπομένει , πoλλo� δ! κα� ΠQος τους πο),εiLίους α-δτομολούσι δια την Ινδειαν, έγνω διακινδυνεύειν 50 δ τών ΚαQχηδονίων στ(>ατηγ6ς, oiJx �ττoν iπ� τούτο φεQομένων κα� τών 'Ρο:ψαίων δια τας προειρημ.{νας POLYB. Hr.sT. Ι. 2

26 8 α.Ιτ(α.ς.

BELLUM ΡυΝΙονν 1

διόΠΕΡ sςα.'J'α.'J'όVΤΕg άμφόΤΕ(JΟΙ τάς Hvvd­ μΕΙ!; Ε4; το", μετα.ςv τόπο", τω", στρα.τοπέδω", t1vv9 Εβα.λλο", άλλήλοιg. sπt πολν", δ� χρόvοv 'J'Εvομέvηg τή!; μάχη!; τέλο!; SτρέΨα.VΤO τον!: προκιvδVVΕV(1α.vτα.g 28. ΙΟμιιι'&οφόρου!: τω", Κα.ρχηδ'οvίωv οΙ ·Ρωμα.'i:ΟΙ. τού- δ τω", δ� ΠΕf1όvτωv ΕΙ!: τά .&ηρ(α. "ιxt τά!; λοιπά!; τάξΕΙ!; τάg sφΕt1τη"v(ιχg t1vvέ{Jη πα.", t1vvτα.Qα.χ.&ijvα.ι το 11 τω", Φοιv("ωv t1ΤQα.τόΠΕδ'οv. 'J'Εvομέvοv δ" S'}'iIClt­ μα.το!; δλΟ6ΧΕρου!: οΙ μ�1T π,ιΕl't1τοι δ'ΙΕφ.&άQηt1α.v alJ­ τωv, τιv�g δ' Ε4; ΉQάκλΕΙα.v άΠΕχιbQη(1α.v· οϊ δ� 10 '-ProΜΙXl'ot τω", ΤΕ πλΕίΙΙτω", SiICVQ{EV(1ΙXV .&ηρtωv "ιχΙ 12 τη!; SΠΙ6ΚΕvηg ιΧπά6ηg. SΠΙ'J'Εvομέvηg δ'� τη!; vvκτόg, "α.Ι διά τη", SiIC τω", κα.τορ.&ωμάτω", XfXQciV κα.Ι διά το", κόπο", 6Cf.&vμόΤΕρ.οv τα.'i:g φVltxiICtx'i:g α.υτω", ΧQη6α.μέvωv, άΠΕλπίσα.!; 'AVVί{Jag τά πρ&γμα.τα. κα.Ι 'Vo- 15 llltrtxg ΕΧΕΙ'" Ευφυή κα.ιρΟ", ΠQοg 6ωτηρ{α.ν διά τάg ΠQΟΕιρημένιχg α.lτία.g, αιρμηΙΙΕ ΠΕΡΙ μέιια.!; vVκτα.g sIIe24:. 18 τη!; πόλΕωg, Εχω", τάg gEVLiICcig δvvάμΕιg. Xιb6α.ς δ� φορμΟl'g άχυρω", 6Ε6α.'J'μέvοιg τα!: τάφ(Jοvg 8λα..&Ε τον!: πολΕμίου!; ά1Ι!α.γα.Υαι", άc1φαλd'ig τ.η", δ'Vvα.μιv. ιο 1 4 οΙ δ� 'ProΜΙXl'oL τη!; ήμέQα.g ΕΠΕλ'&ΟV6ηg f1vvέVΤΕg το '}'E'J'OVbg iICtxt τηg ουρα.γία.!: τιηg τω", ΠΕQί το", 'Av­ vt{Jιxv Επί βριχχν κιχ.&ιχψάμεvοι μΕτά τα.VτΙX πάvτεg 15 αιρμηc1α.v προ!; τάg πVλα.g. OVΔEVOg δ' Εμποδαι", ιχυτο'Cg C6τιχμέvοv, πα.ΡΕιt1ΠΕ6όVΤΕg διήρπιχιιιχ", τ.η", �5 πόλι", κιχί πολλω", μΕ", 6ωμάτσJV, πολλης δ� ΚΙΧί πα.vτοδ'α.πηg Ε'}'έvοvτο κα.τα.t1κεvηg Ε'}'κρα.ΤΕ'Cg. 20 της δ' ά'}''}'Eλlιxg άφικομέvης Ε4; τη", ιιύ'}'κλητο", τ{bv 'Ρωμιχtωv ύπΕι;> τω", ΚΙΧτά το", 'ΛΚQ,χ'}'ιχvτιχ, ΠΕ­ (JtXtxQErg 'J'ΕvόμΕVΟΙ κιχΙ ΤΙΧl'ς διιxvοία.Ιf! Επα.ρ.&δVΤΕg 80 ουκ εμεvοv Επί των s; άQχηg λΟ'J'Ιc1μωv oVΔ' ''Q-

POL ΥΒ. HISTOR. Ι 19. 20.

27

κούντο ιJHIωκέναι τους Μαμερτίνους oiιδε ταΙς Εξ αtιτoϋ τού πολέμου γενομέναις ώφελείαις, Ελπί(Jαν- 2 τες δε κα41όλου δυνατον εΙναι τους Καρχηδονίους ΕκβαλεΙν Εκ τής νή(Jου, τούτου It1, γενομένου μεγάλην δ EπίδoιJι'ν αύτών λήψειJ41αι τα πράγματα, προς τού­ τοις ή(Jαν τοΙς λογισ'μοΙς κα� ταίς περ� τούτο το μέρος Επινοίαις. τα tL1,V ovv περ� τας πεζικας δυ- 3 ν«μεις έώρων κατα λόγον σ'φίιJΙ προχωρούντα ' μετα 4 γαρ τους τον 'Ακράγαντα ΠOλΙOρκήιJαντας 0& κατα10 στα,f}{vτες ιJτρι:tτηγO� Λεύκιος Οόαλ{ιμος και Τίτοr; 24.'Oτακlλιoς Εδόκουν Ενδεχομένως χειρίζειν τα κατα την Σικελίαν. τής δ1, 41αλάττης ακονιτι τών Καρ- 5 χηδονίων Επικρατούντων Εζυγοστατείτ' ι:dπoΙς δ πό­ λεμος' Εν γαρ τοΙς έξης χρόνοις, κατεχόντων αυ- β 15 τών 11δη τον 'Ακράγαντα, πολλαι tL1,V πόλεις πρOιJ­ ετί,f}εντο τών μεσογαίων τοΙς 'Ρωμαίοις, αγωνιώσιχι τας πεζικας δυνάμεις, ετι δε πλείοvr; αφίσταντο τών παρα,f}αλαττίων, καταπεπληγμέναι τον τών Καρχη­ δονίων στόλον. 541εν δρώντες αΙει κα� μάλλον Elr; 7 20 έκάτερα τα μέρη ροπας λαμβάνοντα τον πόλεμον δια τας προειρημΕνας αΙτίας, ετι δ1, την tL1,V Ίτα­ λίαν πορ410υμΕνην πολλάκις ύπο τήr; ναυτικης δυ­ νάμεωι;, την It1, Διβύην είς τέλοι; αβλαβη διαμένου­ ιJαν, αιρμηιJαν Επι το (Jvνεμβαίνειν τοΙr; ΚαρχηδοΙδ νίοιι; είς την ,f}άλατταν. διο καΙ τούτο το μέρος 8 ovx ηκιιJτά με παQαιQμηιJεν ποιήιJα(J41αι μνήμην EΠ� 26. πλείον τού προεΙQημΕνου πολέμου XιXQLV τού μηδε ταύτην αγνοεισ41αι την αρχήν, πώr; και πότε και δι ' ag αίτίας ΠQώτον Ενέβησαν είς 41άλατταν 'ΡωμαΙΟΙ. SO ,f}croQ0VvτEf; δε τον πόλεμον αύτοΙς τρι{:Jην λαμβά- 9 νοντα, τότε πρώτον Επεβάλοντο ναvπηγείσ,f}αι σκάφη,

28 10 πεντηρικα

BELLUM PUNlCUM L

μ�ν έκατόν, εlκοσι δ� τριήρεις. τών δΒ ναυπηγών είς τέλος &.πείρων δντων της πεΙ,JΙ 1:ας πεντήΙ,Jεις ναυπηγίας δια το μηδένα 1:ότε 1:ών κα1:α την Ίταλίαν κεΧΙ,Jησ8'αι 'toLomoLf; σκάφεσιν, πολλην 1 1 α-ότοϊ!; παΙ,J8iχεν τούτο το μέΙ,Jος δυσχέΙ,Jειαν. Εξ ων & καΙ μάλιστα συνtδoι τις ΙΧν το μεγαλόΨυχον καΙ 12 παΙ,Jάβολο'V της 'Ρωμαίων α{Ι,Jέσεως. ο-ό γαΙ,J οΤον ε-ό­ λόγους &.φΟΙ,Jμαι; έχοντει; ? &.λλ' οΜ' &.φΟΙ,Jμαι; κα8'­ άπαξ ο,Μ' Επίνοιαν ο-όδι!πΟ1:ε ποιηι1άμενοι της 8'αλάτ1:ηι;, τότε δη ΠΙ,Jώτον Εν νφ λαμβάνoντε� οi5τω� τολ- 10 μηΙ,Jώ� ΕνεχείΙ,Jησαν lDστε ΠΙ,JΙl1 η πεΙΙ,Jα8'ijναι τού ΠΙ,Jάγματοι;, εύ8'υ� Επιβαλέσ8'αι ΚαΙ,Jχηδονίοιι; υαυ­ μαχείν τσί� Εκ ΠΙ,Jογόνων έχουσι την κατα &.άλατμαΙ,JτυΙ,Jίφ δ' l1ν τιι; ΧΙ,Jή­ 13 ταν fιγεμoνίαν &.δήριτον. σαιτο προς την &.λή8'ειαν ιτών νύν -δπ' Εμού λεγα- 1& μένων καΙ ΠQΟ� το Πθtράδoξoν α-ότών της τόλμης' 8τε γα" το ΠQωτον Επεχείρησαν διαβιβάξειν εΙς την Μει1σήνην τα!; δυνάμειι;, ούχ οΤον κατάφρακτοι; tx-fJ25. τοίς -δπηρχεν ναύς, &.λλ' ο-όδΒ κα8'όλου μακρον πλοίον 1 4 oM� λέ�ιβoι; οΜ' εΤς, &'λλα παQα Ταραντίνων καΙ 20 Λοκρών έτι δ' Έλεατών καΙ Νεαπολιτών ΙΙυγχρη­ ιιάμε'υοι πεντηκοντόρουι; καΙ ΤQιήρειg ΕπΙ τούτων 15 παραβόλωι; διεκόμΙι1αν τους lΧνδρας. Εν Φ δη καιρφ των Καρχηδονίων κατα τον ΠΟQ8'μον Eπαναx8'έντωv α-ότΟίς, καΙ μιάι; νεως καταφQιt,κτου δια την προ- 2& ,f}υμίαν προπε60ύσης, ωστ' Εποκείλασαν γενέσ8'αι τoί� 'Ρωμαίοιι; {)ποχείριον, ταύτπ παραδείγματι XQch­ μενοι τότε ΠQΟΙ; ταύτην έποιούντο την τού παντοι; 16 στόλου ναυπηγίαν, αις εΙ μη τούτο συνέβη γενέ68'αι, δήλον d:ιι; δια την &.πεΙQ{αν είι; τέλος ΙΧν 'κωλυ- 90 21 ,f}ηι1αν τήι; Επιβολήg. ού μην &λλ' οίι; μ�ν Eπιμελ�ι;

POLYB. HISTOR. Ι 20. 2 1 .

29

.ην της ναυπηγίας, έγίνοντο πεQΙ την των πλοίων κατασκευήν , ο{ δs τα πληQώματα συναfFQοίσαντες έδίδασκον Εν τfΊ γfΊ κωπηλατείν τον ΤQ6πον τούτον·26. καfFίσαντες Επι των εlQει1ιων Εν τfΊ r/Qι1rp τους ltv- 2 5 δQας την αiJτην [χοντας τάξιν ταίς Επ' αiJτων των πλοίων καfFέδQαις, μέσον δ' Εν αυτοίς ι1τήσαντες τoiι κελευστήν , αμα πάντας Ιχναπίπτειν Εφ' αvτους αγοντας τας ztiQ.xr; και πάλιν ΠQuνεύειν ΕξωfFούν­ τας ταύτ�ς σvνείfFι�ον αρχεσfFαί τε και λήγειν των 10 κινήσεων ΠQος τα τού κελευστού παQαγr.{λματα. ΠQΟΚιΧται1κευασfFέντων δs τούτων, αμα τφ συντελε- 3 (jfFijvat τας ναύς καfFελκύσαντες και βραχυν χρ6νον έπ' αύτης τη� &lrJfFtiar; έν fFαλ&ΤΤΏ ΠΕιQαfFέν­ τες Επλεον παQα την Ίταλίαν κατα τΘ πρ6σταγμα 15 τού στρατηγού. δ γαρ Επι της ναυτικης δυνάμεως 4 τεταγμένος τοίς 'Ρωμαίοις Γνάιος Koρνήλ�oς όλίγαις ήμέραις ΠQότερον, συντάξας τοίς ναυάρχοις, Επειδαν καταQτίσωσι τον στόλον, πλείν ως Επι τον πορfFμ6ν, αiJτος &vaxfFEtr; μετα νεων έπτακαίδεκα προκατ20 έπλευσεν Επι την Μεσσήνην , σπουδάξ;ων τα κατ­ επείγοντα προς την χρείαν παQασκευάσαι τφ στ6λφ. προσπεσούσης δ' αυτφ ΠQάξεως Εκεί περι της των 5 Λιπαραίων πόλεως, δεξάμενος την Ελπίδα προχεΙQό­ τερον τού δέοντος [πλει ταίς ΠQοειρημέναις ναυσι 26. και καfFωQμίσfFη προς την πόλιν. δ δs των Καρ- 6 χηδονίων σΤ(Jατηγος 'Αννίβας, &κούσας Εν τφ Παν­ όρμφ το γεγονος Εξαποστέλλει Βοώδη τijς γερου­ σίας ύπ&ρχovτα, ναύς εΙ'κοσι δούς. δς έπιπλεύσας νυ- 7 κτος Εν τφ λιμένι συνέκλεΙι1ε τους πεQΙ τον Γνάιον. 80 1ιμέρας; δ' Επιγενομένης τα ELev πληQώματα προς φυγην roqfLrJt1EV ι:ις την γην, δ δs Γνάιος Εκπλαγης 2·

30

BELLUM PUNICUM L

"ενόμενος και ποιείν έχων ovoEV τέλος παqέοωκεν αυτον τοίς πολεμίοις. 0& οε ΚαqΧ'ηοόνιοι τιΧς ΤΕ ναύς και τον ι1τqαΤ'η"ον των Vπεναντίων VπOXclQtOV 9 έχονΤΕς παqαχqημα προς τον 'Δννίβαν &πηqαv. μεl Ov πολλας ο' ήμέqας, 01Jτως ivιxqrovr; δντος και δ Πf!Οι1φιΧτου τού πεf!Ι τον ΓνιΧιον &τυχ'tjματος, παρ' όλίγον αVΤΟς 'Δννί{Jας εΙς το παf!απλ'tjι1ιον ltμιΧf!10 Τ'ημα Πf!οφανως ένέΠΕι1εν. &κού6ας γα,! τον των : τόν των KCt(JXfJ­ δονίων /1τόλΟ1Ι, ΠΙΧ(Jιχγγείλιχς τοίς Ιδίοις πλη(Jώμιχ- 25 dtv επε/18'αι '60ίς �γoυμένoις, ιxfJτoς W(JELfJ/1E π(Jb των 2 6!λλων, €Xων δέκα vιxiig δμοπλΟΟV/1ιχς. οϊ δΕ Κα(JΧη­ δόνιοι d1Jvιδόvτες τών {,πεναντίων τους μ�ν Itκμηv iμ(:Jαίvοvτιχς, τους δ' ItvιxroELlvovg, τους δε Π(Jιb­ τους πολυ ΠQοειληφότctς τών 6!λλων, iΠΙ/1ΤQέψαvτες 80 S α-t>τοt'g &πήντων. ΚΙΧΙ κυκλιbdαvτες τας μ�11 6!λλας 7 Ka�'X,ηδoνίων

POLYB. mSTOR. 1 24-26.

35

διέφ.f1'Ε&(!αν, την δ� τού ιιτ(!ατηγού ναύν πα(!' dlt­ γον αiJτανδqον Βλαβον. ού μην &λλ' αf5τη μ�ν ταΤς vπηqεΙΙίαις sξηqτυμένη κα� ταχυναυτούΙΙα διέφυγε πα(!αδόξως τον κίνδVΝOν, α! δε λoιπα� των 'Ρωμαίων 4, 6 sπιπλiουΙΙαι κατα (JqaXV ιιυνη.fFqοίζοντο. γενόμεναι δ' Sv μετώπφ συνιfβαλλoν τοϊ:ς πολεμίοις κα� δέκα μΕν αύτιΧνδqους ναύς Ιλαβον, όκται δε κατέδυΙΙαν. αί δε λoιπα� των Κα'lχηδονίωίl &πεxώrιηιιαν εΙς τας Διπαqαίας καλουμένας νψ;ους. 10 'Εκ δε ταύτης της ναυμαχίας &μφότεqοι νOμίζOVΤες 5 Ιφάμιλλι>ν πεποιησ.ftαι τον κίνδυνον, ωqμηιιαν δλο-ΒΙ. ιιχε(!{ιιτεqον lπ� το ΙΙυνίιιτασ.ftαι ναυτικα� δυνάμεις κα! των κατα .fFάλατταν &ντέr,εσ.ftαι πqαγμάτων. aCG δ� πεζικαΙ δυνάμει!; εν τοίι; κααι ταύτα χαι(!οϊ:ς ούδεν 15 επqαξαν �.ύν μνήμης, &λλά πεq� μικqας "al τας τυ­ χούιιας πqάξεις κατέτqιψαν τους χqόνους. διο παqα- 7 ιικευασάμενοι, κα&άπεQ εΙπον, εΙς την ΙπιφεQομένην .ftEQcCav &νήχ.ftηιιαν 'Ρωμαίοι μεν ΤQιάκοντα κα� rqtιx­ κοσίαις μακ(!αι:ς ναυΙΙ� καταφqάκτοις κα� κατέιιχον ΒΙ. εΙς Μεσσήνην. f).fFcv &ναχ.fF{ντες επλεον δεξιαν έ'χον- 8 τες την Σικελίαν, κάμψαντες δε τΟυ Πάχυνον VπEQ­ ijqav εΙς 'Έκνομον δια το κα� το πεζον στqάτευμα πεql τούτους αύτους εΙναι τους τόπους. Καqχη- 9 δόνιοι δ� πεντήκοντα "al ΤQιακσιιίαις ναυιι� κατα25 φqάκτοις &ναπλεύΙΙαντες Διλυβαίφ πqοιιέσχον, Ιν­ τεV.ftεν δ� πqος Ήqάκλειαν την Μινφαν κα.ftωQμί­ ΙΙ.fFηιιαν. .ην δ� των μ�ν 'Ρωμαίων πqό.fFειιις εΙς26 την Διβύην πλεΙ:ν καΙ τον πόλεμον Ικεϊ: πεQιιιπαν, ϊνα τοΙ:ι; ΚαQχηδονίοις μη πεql Σικελίας, &λλα πεql 30 ιιφων α-ότων καΙ της Ιδίας Xcbqag δ κίνδυνος γίνη­ ται. τοίς δε Καqχηδονίοις τ&ναντία τούτων Sδόκει · 2

36

BELLUM PUNICUM Ι.

ιιυνιδόνΤE� γα() ιb� EMφoδό� Ε6τιν iι Λιβύη καt πα� δ κατα την χαι()αν λαo� EύX8ί()ωτo� τoZ'� δ!παξ El� αύτην ΕμβαλΟύσιν , ovX οΤοί τ' ησαν Eπιτ()έΠCΙν, 8 άλλα διακινδυνEύCΙν καt ναυμαΧΕΖ'ν έ6ΠΕυδον. δν­ των δ� των μ�ν π()οg το κωλύΕιν, των δ� π()o� το 5 βιάζΕσ.fTαι, π()οφαvηg .ην δ μέλλων άγων Εκ τ.η� iκα4 τέ()ων 6vvίστα6.fTαι φιλoτιμ{α�. οϊ μΕν otnι 'ΡωμαΖ'οι π(!οι; άμφόΤΕ()α την παQιχι1ΚΕvην «Qμόζουσαv Εποι­ ούντο ΠQό� ΤΕ η}ν κατα .fTάλατταν XQEtav κα� ΠQοg Ι) την άπόβα6ιν την Elg την ΠOλCΜίαν. διόΠΕΙ> Επιλέ- 10 ξαVΤΕg Εκ των ΠΕζικων στ()ατοπέδων τα� άQί6τας ΧΕΙ:­ ()ας δΙEZ'λo�ι την παΙΙαν δύναμιν, ην tjμΕλλΟν άνα6 λαμβάνΕιν, EΙ� τέττα()α μέ()η. το δ� μέ()o� 8κα6τον διττα� εΙΧΕν π()οσηγο()ίας · πρμ,τον μΕν γα() ΕκαλΕίΤΟ στρατόπεδον κα� πρωτος στόλo� κα� τα λοιπα κατα 16 λόγον. το δ� τέτα()τον κα� τρίτην !πωvvμίαν έτιΒ2. πρoιιcιλήφcι· τριάριοι γαρ ιbνoμάζoντO κατα την Εν 7 τοΖ'ς πεζικοΖ'ς 6ΤQατοπέδοις 6υvή.fTειαv. κα� το μΕν ιιύμπαν ην στράτευμα τούτων τιη� νιxvτικ.ης δυνά.., μεως περ� τέτταρας κα� δέκα μυριάδας, ιbς CtV iκά- 26 6της ν8ως λαμβανoύιιη� Ερέτας μ�ν ΤQιακοιιίους, EΠΙ� 8 βάταr; δ' έκατον εlκο6ιν. ο! δ� ΚαQχηδόνιοι το μΕν πλεΖ'ον κα� το παν iιQμ6bοντο ΠQοr; τοv κατα .fTάλατ82.ταv κίνδυνον· τό γε μην πλή.fTος αυτων ην -δπΕρ πεντεκαίδεκα μυ()ιάδα� κατα τον των ν8ων λόγον. 20 9 Εφ' oί� ovx οΤον l1ν τι� παρων κα� .fTεαιμΕνοr; -δπο την δψιν, άλλα κ(tν άκούων καταπλαγείη το του �ινδύνoυ μέγε.fTος κα� την των πολιτευμάτων άμ­ φοτέρων μεγαλομερίιχv κιx� δύναμιν, ιιτοχαζόμενοι: Εκ ΤΕ τού των &.νδρων καΙ τού των νεων' nMj.fTovr;. 80 10 οϊ Ife 'ΡωμαΖ'οι δ'vλλογΙbόμεvοι διότι τον μ8ν πλουν

POLYB. mSTOR.

Ι 26. 27.

37

ε Ιναι συμβαίνει πελάγιον , τους δε πολεμίους τα­ χυναυτείν, πανταχό-Β-εν Επειρώντο ποιείσ-Β-αι την τάξιν Μφαλή κα� δυσπρ6σοδον. ται; μλν o(ιv lξή('εις δύ' 1 1 01Jffag, Εφ' ω ν έπλεον ο { στρατηγo� Μάρκος Άτίλιοι; 5 και Δεύκιοι; Μάλιοι;, πρώται; Εν μετώπφ παραλλήλουι; έταξαν. τούτων δ' Εκατέρf! συνεχείι; κατα μίαν ναύν 12 Επιτάττοντει; τf] μεν τον πρώτον, τf] δε τον δι;ύτε­ ρον 6τόλον EπέιJτησαν, άει κα-Β-' Εκάστην ναύν Εκα­ τέρου τού στόλου μειζον το μεταξυ ποιούντες διά10 στη μα. ταιι; δ� πρώρραιι; [ξω νεύοντα τα σκάφη την Επίσταοιν Επ' άλλήλοις εΙχεν. Επειδη δ� τον 13 πρώτον και δεύτερον στόλον άπλώς ε Ιι; έμβολον Ιτα­ ξαν , ΕπΕβαλον τούτοις EΠ� μίαν ναύν Εν μετώπφ το τρίτον στρατόπεδον · ων Επιστάντων άπετελέσ-Β-η 15 τρίγωνον το παν εΊδοι; τ.ηι; τάξεως. Επι δε τούτοις 14 Επέ6τησαν ται; {ππηγούι;, Qύματα δόντει; Εξ α-ότών ταίι; τού τρίτου στόλου ναυσ.{ν. ταύταιι; δε κατόπιν 15 Επέβαλον τον τέταρτον στόλον, τους τριαρίους κλη­ -Β-ένται;, Επι μίαν παρεκτείναντει; ναύν, αιι; {;περτεί20 νειν ίξ Εκατέρου τού μέρουι; τουι; προ Εαυτών. κα1 16 συναρμοσ-Β-έντων πάντων κατα τον ι;lρημένον τρό- 88. πον, το μ�ν σλον άπετελέσ-Β-η σΧϊίμα τ.ηι; τάξεως έμβΟλον, ο{, το μεν Επι τήν κορυφην μέροι; �ν κο1:­ λον , το δε προι; τf] βάσΗ στερεόν , το δε σύμπαν �5 Ενι;ργον και πρακτικόν , αμα δε και δυσδιάλυτον. οΙ δε των Καρχηδονίων στρατηγοι κατα τον α-ότον 27 καιρον παρακαλέσαντει; τα πλή-Β-η δια βραχΙω'ι! και συνυποδείξαντες α-ότοίι; στι 1lικήσαντει; μΕν τf] ναυ­ μαχίf! περι Σικελίας ποιήσονται τον πόλεμον, ήτ88. τη-Β-έντει; δε περι τ.ηι; σφετέρας πατρίδοι; κινδυνεύ­ σουσιν και τών άναγκαίων, οϋτως α&οίι; παρήγγει-

38

BELLUM PUNICUM L

λαν Εμβα{νΕιν ΕΙς τας ναυς. π;�o&ύμως δ� π;άντων π;οιούντων το παραrγΕλλόμΕνον δια το π�00�ίΧ6.ftαι το μέλλον Εκ των εΙ�ημένων, EV.ftaQtJWg άνήγοντο 3 κα� καταπληκτικως. .ftΕωρουνΤΕς δ� την των πολε­ μ{ων τάξιν οϊ ι1τ�ατηγoί καΙ π;ρος ταύτην &�μo�όμE- 5 νοι τα μΕν τρ{α μέρη της αύτων δυνάμΕως EΠ� μίαν έταττον ναυν, προς το πέλιχγος άνΙΧΤΕ{νανΤΕς το δε­ ξιον κέ�ιxς, ως κυκλώ60νΤΕς τους {,πεναντ{ους, π;ά6ας ί6τάνΤΕς άντιπρώρ�oυς τας ναυς τοΙς πολΕμ{οις. 4 το δε τέταρτον Εvώνυμον της 5λης τάξΕως Εποίουν, 10 δ Εν ΕπικαμπίιΡ νΕυον π;ρος την "ην. -ήγουντο δε των Κα�χηδο'Vίων του μΕν δεξιου κέρως, Εχων Επίπλους κιχι π;εντήρεις τας μάλιι1τα ταχυναυτού6ιχς προς την -όπερκέΡΙΧι1ιν, 'Άννων δ περ� τον 'Δκράγαντα λΕιφ.ftΕΙς 6 τf] παρατάξcι· των δ' ευωνύμων Είχε την ΕπιμέλΕΙOtv 16 'Δμίλκιχς δ ΠEΡ� την Τυνδιχρίδα ναυμιχχή6ιχς· δς τότε κατα μέ6ην την τάξιν ποιούμΕνος τον κίνδυνον Εχ(>ή7 ι1ατό τινι 6τρατηγήμιχτι κιχτα τον άγωνα τοιφδε. των γαρ ·Ρωμιχ{ων 6υv.ftΕαι1ιχμένωv EΠ� λΕπτον ΕΚΤΕταμέ­ νους 1:0υς Καρχηδον{ους και π;οιηι1ιχμένων την δρ- 20 μην ΕπΙ μέι10υς, την μεν άρχην δ κίνδυνος ΕλαβΕ 8 τοιαύτην. ταχυ δΕ των ΠΕρι τα μέ6α ΚαΡ1,ηδονΙων Εκ παριχrrέλμιχτος κλινάντων προς φυγην χάριν του διιχι1πά6ιχι την των 'ΡωμιχΙων τάξιν, οvτοι μΕν -όπ­ Exώ�oυν μετα 6πουδ'ης, οϊ δΕ 'ΡωμΙΧίΟΙ κατόπιν ήΚΟ- !5 9 λού.ftουν Eκ.ftύμως. δ μΕν otw πρωτος και δ'Εύτερος 6τόλος Επέκειτο ΤΟ'&ς φΕύγουt1ιν, το δε τρίτον και το τέταρτον 6τριχτόπεδ'ον &πεtfπίΧτο, των μεν �υμoυλ­ κoύvτων τας [ππηγους ναυς, των δε τρια(ltων tfυμ-84,. 10 μΕιιόντων και t1υvεφεδf!Ευόvτων τούτοις. Sπ:εί δε 80 τον ΠQωτον καΙ δEmE(lOV t1τόλον [κανον των &λλων 2

POLYB. mSTOR. Ι 27. 28.

39

Ιδόκουν &πειιπακ{ναι τόπον oC ΚαQχηδόνιοι, ιιvν.ftή­ μ,eιτO!: άQf)-{ντος Ικ της 'Λμίλκου νεως μετεβάλοντο πάντες ίΧμ.α κα� ιιυν{βαλον τοίς Επικειμ{νοις. άγω- 1 ι 84:.νος δΈ ΙΙυιιτάντος καQτεQου, τφ μΈν ταχυναυτείν Εκο ΠΕριπλ{οντες κα� f!rrrSiWf; μΕν ΠQοιιιόνΤΕς όξ{ως δ' &ποχωQΟύντες πολυ περιηα'αν οί Καρχηδόνιοι, τφ 12 δΈ βιαιομαχείν κατα τας ι1υμπλοκας κα� ι1υνδείν τοίς κόραξιν τους ίΧπαξ ΕγγίΙΙαντας, ίΧμα δΕ κα� τφ α'υν­ αγωνι�oμένων &μφοτέρων των ι1τρατηγων Εν δψει 10 των fιγoυμένων ποιεία'.ftαι τον κίνδυνον, O-DX ήττον Επικvδεt1Τ{Qας είχον οΙ 'ΡωμαίΟι των ΚαQχηδονίων τας Ελπίδας. � μΈν ovv κατα τούτους μάχη τοιαύ- 18 την είχε διά.ftεσιν. κατα δΈ τον αVτOν καΙQον το 28 μΈν δεξιον "&Qar; έχων 'Άννων, το μείναν Εν &πο15 ι1τάι1ει κατα την ΠQώτην ι1υμβολήν, τό τε πέλαγος ύπεQιΧQας Ενέβαλε ταίς των τριαQίων ναυΙΙ� κα� πολ­ λην &ΠΟQίαν παΡΕίχε κα� δυι1χρηι1τίαν αi!ΤΟίς. oC2 δΈ παρα την γην τεταγμ{νοι των ΚαρχηοονCων παραγεrOpότες είς μέτωπον Εκ της προϋπαρχούιιης 110 τάξεως κα� ποιήΙΙαντες &ντιπρώρρους τας ναυς Εν­ {βαλον τοίς f!vμοvλκουι1Ι τας {ππηγούς ' oC δ' &φ­ (μενοι τα f!ύματα ιιυνεπλ{κοντο κα� διηγωνί�oντo τοίς πολεμίοις. ,ην δΈ τρία μέρη της ολης ιιυμπλο- 8 κης, κα� ΤQείς ναυμαχίαι ι1υν{ι1τηι1αν πολυ κεχωQΙ25 ι1μέναι τοίς τόποις &λλήλων ' τφ δ' Ικατέρων πάρ- 4, ιι1α τα μέQη rενέι1.ftαι κατα τον Εξ ItQliir; χειρΙι1μον έφriμιλλ.ον είναι ιιυνέβαινε κα� τον κίνδυνον. O-D Ι) μην άλλα 7:0 κατα λόγον Εν Ικάι1τοις ΕπετελείΤΟ ΠΕρt την μάχην, οπερ είκος οταν -n παQαπλήιιια 80 πάντα τα των άγωνι�oμένων. οϊ γα,! πρωτοι (κιν- 6 δυνεύι1αντες π()ωτοι) κα� δΙΕΚρί.ftηι1αν · τέλος γαρ Εκ-

40

BELLUM PUNICUM Ι.

βιασ8'Eντε� οΙ περΙ τον 'Δμίλκαν εΙ� φυ1'ην {f,ι;ψηδ μ�ν Ofw Δεύκιo� &νεδΕΕτο τα� αlχμαλώτovg ναiί�' δ δε Mάρκo� ιιυνο(!ων τον περΙ τοv� τριαρί­ oυ� καΙ τα� Ιππη1'ΟV� &1'ωνα κατα σπουδην έβοή8'ει τούτοιg, έχων τoiί δευτέρου ιιτόλου τα� &κεραίoυ� 6 8 ναiί�, ι1υνάψαντo� δε καΙ πρoιιμίξαντo� α-ότoiί τoί� 3Ι;. περΙ τον "Άννωνα, ταxέω� άνα8'αρρήιιαντε� οΙ τριά­ ριοι, καίπερ ήδη κακω� &παλλάττoντε�, πάλιν Επερ86. 9 ρώιι8'ηι1αν πρo� τον κίνδυνον, οΙ δΕ Καρχηδόνιοι, των μ�ν κατα πρόιιωπον α-ότΟί!: ΠΡοι1μαχομένων, 10 των ίJ'ε κατα · νώτου Πl!οι1πιπτόντων, δυΙΙχρηι1τού­ μενοι καΙ παραδόξω� ύπο τΙ»ν βοη8'ησάντων κυ­ κλούμενοι, κλίναντε� πελα1'ία71 iπoιoiίντo την ύπο10 XcbQfJt1tv. κατα δε τον α-ότόν καιρον ($ τε Δεύκιo� έπανιχπλέων .fίδη καΙ 8'εωρων ι1υ1'κεκλειt1μένον Πl!Ο� 15 τfΊ 'YfΊ τον τρίτον στόλον ύπο τoiί των Κ(Χ()'ι,ηδονίων ε-όωνύμου 'ΚEΡΙXΤO�, ($ τε MdQnos έν &t1φαλεί κα­ ταλιπαιν τα� Cππηrοv� καΙ τοv� τριαρίoυ� {f,ι;ψη1 1 σαν &μφότε(lοι βόη8'είν τοίς κινδυνεύουΙΙι. πα(lα.­ πλήσιον 1'd(l ην .fίδη το rινόμενον πολιο(lκίf!' κα.Ι 20 πάντες (tv &πολώλεισαν οvτοί rε πρoφανω�, ε' μη δεδιότες τοvς κόρακας οϊ Καρχηδόνιοι πεQιφ(lάξαντες μεν α-ότοvg προς τfΊ 1'fJ ιιυνείχον, προς δΕ τα� έμ­ βολας δια ;Ζ;ην συμπλοκην ε-όλαβω� έχοντε!: ο-ό ΠΡΟι112 '!1εσαν. ταχ{ωs δ' ΕΠΙ1'ενόμενοι καΙ κυκλώΙΙαντες ο! 26 ι1τρατηrοl 1:0Vg KαΡX'Y}δoνίoυ� α-ότάνδρovς μεν έλα'­ βον ΠΕ.ν;Ζ;ήκοντα ναiίς των πολεμίων, όλίrαι δΕ τι18 νε� παρα την rήν έξελι'ξΧι1αι διέφυγον, ό μ�ν ο.ον κατα μέ(lo� κίνδυνος τοιαύτην έι1χε την διcX8'ειιιν, -το δΕ 'tllog τής συμπcXιιης ναυμαχίας έγένΕΤΟ κατα 30 14 fovg ·Pαιμαίoυ�. διεφ8'cXl!'Υ} δΕ τούτφν μΕν ε(κοσι 7 σαν,

POLΥΒ. mSTOR. Ι 28. 29.

41

κα� τέτταρα ι1κάφη, τ{1Jν δε Καρχηδον.ίων ύπερ τριά­ κοντα. ναύς δε τ{1Jν μεν 'Ρωμαίων αi$τανδρoς O-fJ­ δεμία τοίς πολεμίοις Eyivc,f}' iJποr.είQιος , τ{1Jν δ;; Καρχηδονίων Εξήκοντα κα� τΙτταρες. 5 Μετα δε ταiίτα πάλιν οΕ 'Ρωμαίοι πρot1εΠιf5ιτι- 29 f5riflcvOt κα� τας αΙχμαλώτους ναύς καταρτίσαντες, έτι δε την άρμόζουσαν τοίς προτερήμαιιιν ΕπιμΙλειαν ποιησάμενοι τ(iJν πληρωμάτων &νήγοντο ποιούμε­ νοι τΟν πλοϋν αις Eπ� την Λιβύην. προσσχόντες 2 10 δ'� ταίς πρώταις πλεούσαις ναυδ'�ν ύπο την lXκqαν την 'EQflaLav Ιπονομαζομένην, η προ παντος τού περ� την Καρχηδόνα κόλπου κειμένη προτείνει πε­ λάγιος αις προς την Σικελίαν, κα� προσδεξάμενοι τας Ιπιπλεούσας lνταύ,f}α ναύς και πάντα δ'υν-86. 16 α,f}qοίδ'αντες τον στόλον έπλεον 'ltaqa την xcbqav, εως Ιπι την 'Ασπίδα καλουμένην πόλιν t5:φίκοντο. 86. ποιηδ'"με·υοι δε την &πόβαδ'ιν iνταύ,f}α και νεωλκή- 3 σαντε\; , έτι δε τ"φqφ και χ"qακι πεqιλαβόvτες τας ναύς Ιγίνοντο 'ltqvr; το πολιοqκείν α-fJτήν, O-fJ POv.20 λομένων Εκουσίως σφίδ'Ι πqΟδ'χwρTjσαι τ{1Jν κατ­ εχόντων την πόλιν. οΕ δε διαφυγόντες lx τού κατα 4 iTjv ναυμαχίαν κινδύνου τ{1Jν Καqχηδονίων κατα­ πλεύσαντες και πεπεισμένοι τους ύπεναντίους Εκ τού γεγονότος προτερήματος iπαρ,f}έντας E-fJ,f}lrog 25 ποιήδ'εδ',f}αι τον Ιπίπλουν Επ' α-fJτην την Καρχη­ δόνα, παρετήQουν ταίς πεζικαίς και ναVΤικαίς δυν"­ flEf5t τους προκειμένουg τΤις πόλεως τόπους. Επι- 5 γνόντες δε τους 'Ρωμαίους &.σφαλ{1Jς &.ποβεβηκότας καΙ πολιοqΚΟVvτας την 'Ασπίδα , τού μΕν παραφυ50 λ"ττειν τον Επίπλουν &.πέγνωσαν , (J'υνή,f}qοιζον δε τας δυνάμεις και περ! φυλακην 'γίνovτo τΤις τε

BELLUM ΡυΝΙΟυΜ L 6 πόλεωg καΙ Tli'jg χώ()a:g.

0'& δ'� 'Pιiψιxϊσι "V()tEtStIavτEg Tlijg 'Λιιπlδ'σg καΙ φυλακήν άπσλιπόντεg rijg -πόλεωg καΙ χώQαg, ΙΤι δ'� "QEtIfJEvrag Elg τήν 'Ρώμ,rJν πέμ,­ Ψαντε!; τσύ!; άπαγγελoVντa;!; μ�ν πε()� των γεγσνό­ των, iQηιισριένσvg δ'� "EQl των μ,ελλόντων τί δ'ΕI: 5 πσιε1:ν καΙ πω!; XQi'ίtt4}aι τσϊ!; πρ&γμ,αιιιν, μ,ετα δ'� ταύτα Π&ΙΙΏ Tlf1 δ'υνιΧμ,ει κατα ιιπovδ'ην ανα�δύ;αVΤε!; 1 ωf/μ,rJι1tw ΑπΙ το πσ()4}εϊν την χώQαν. σ'όδ'ενο!; δ" Ιμ.πσδ'αιν &ιιταμένσυ, πσλλα!; μ,εν σlκήι1Ειg πεQιττωg κατειΙκευαι1μένα!; δ'ιέφ4}εΙQαν, πσλ" δ'� πλή4}σ!; τή!; 10 τ:ετραπόδ'συ λεία!; περιεβιΧλσντσ ' ι1ώμ,ατα h� πλείω Αν δ'� 8 των δ'ιιιμ,υρ'ίων Iπ� τα!; 'ΙΙαυ!; ανήγαγσν. τσύτφ τιρ καιριjί παρηι1αν Ακ τ.ηg 'Pι6iLrJg 0'& δ'ιαΙΙα­ φσi}Vfεg 3τι δ'εl: τον μ,εν wa των tIrQrxrfjrwv iLlvEtv EXσVΤα δ'υν&μει!; τα!; aQxσtStItxg, τον δ" Ετερσν απσ- 15 9 κσμ,lζειv εΙ!; την 'Ρώμ,ην τον ιιτόλσν. δ μ,�ν σδν Μ&ρκσ!; Εμww, -δπσλειπόμ,ενσ!; 'ΙΙαυ!; τετταρ&κovτα καΙ π�ζσvg iLvQlσvg κα� πεvταΚΙι1χιλίσvg, &ππεl:g δ'� 10 πwτακσΙΙίσvg' δ δ'� Δεύκισ!; αναλαβαιν τα Πληρώ­ μ,ατα καΙ το των αΙχμ,αλώτων πλij4}σg κα� κσμ,ι- 20 ΙΙ4}εΙg παρα τήν ΣικΕλίαν &.tιφαλω!; �κεν εΙ!; τήν 'Ρώμ,rJV• 30 0& δ'� Καρχηδ'όνισι 4}EwQO'vvrEg τήν τών π01ε-8'1. 87. μίων παραιικεvή'll ΧQοvιωτέQαv Ο'δι1αν, "Qwrσv μεν ιITlQlXTlfJrσvg εαυτων εϊλΟ'ντΟ' δ'ύΟ' , τόν τ' "ΛνναιυΟ'!; 2δ 'Λιιδ'ρούβαv καΙ ΒώιιταQΟ'V, μΕτα δ'� ταύτα "Qog τον 'Λμίλκαν 6πεμπσν εΙ!; τήν Ή()ιΧκλειαν, xaiσvvτEg 2 κατα τ&χσ!; "lιτόν. δ δ" αναλαβαιν ίΠΠΕI:!; Π6VΤα­ κοιιίου!; καΙ πεζσvg πεvτακιΙΙχιλlσvg παρην εΙ!; τήν Καρχηδ'όνα' καΙ καταιιτα4}ΕΙg cfrQfXrfJrog TlQlrO'g 30 ΙβσυλεύΕτσ μΕτα των "EQt τον 'Λσδ'ρούβαν πω!; δ'εε

POL ΥΒ. mSTOR. Ι 29. 30.

43

XQija.{)-ιxt το1:ι; ΠΙΧQοvσιv. lδοgεv ουν ιχύτο1:ι; (:Jοη-f}ε1:v 3 τΥ χώQ� κιx� μη πεQΙΟQάv ιχύτην Μεώς ΠΟQf}οvμέ­ νην. ό δΕ ΜιΧqκοg μετιΧ τινιχι; fιELlQιxr; ΕπεΠΟQεύετο, 4τα μΕν &τείχιστιχ τών έQvμιΧτωv Eg έφ6δο'!) δΙΙΧQδ πιX�ων, τα δΕ ΤΕτειχισμΕνιχ πολΙΟQκώv. &φικ6μενοι; 5 δΕ ΠQοg π6λιν 'Λδυν >6XQSro, πεQΙΙ!ΤQιχτοπεδεύσιχι; τΙΧύτην συνίστιχτο μετα Οι1ήγαγου τaς ll1JXavιXg. �'fδίωι; δε του παρα {}άλατταυ πύργου πεtfόvτοι;, καΙ {Jtatfallivrov 10 ταVτl1 τώυ tfτοατιωτif:Jv, fι μευ καλουμέυη Νέα πό­ λις Eαλιbκει κατα κ()άτοι;· fι δε Παλαια "()OtfarO()EV­ OlllV1J τoVτoυ tfvμβάvτοι; έκιvδύvεVtfev. δια καΙ τα10 χέως έυέδωκαυ αύτηυ οϊ κατoικoυυτε�. γευόμευοι δ' έγκ()ατεϊ:ς ο&οι μευ &πέ�λεvtfαv εΙς τηυ 'Pιbμηυ, 15 39 &πολιπόυΤΕς φυλακηυ τήι; πόλεωι;. μετα δε ταϋτά τήι; {}ε(/είας έπιγεvομέVf/ς οϊ καταtfτα.f1'6vτει; �ρxoυτει; Γνάιος Σερουίλιοι; κα� Γάιος Σεμπριbυιoς &υέπλευ47. tfav παυτ� τιρ ό'τόλφ καΙ διά(/αυτες εΙς τηυ Σικε2 λίαυ &φιbρμ1Jι1αv έvτευ{}ευ εΙς τηυ Διβύηυ. κομι- 20 ξόμευοι δε παρα τηυ Xιbqav έποιουυτο ,,"Ι πλείtfτας &ποβάtfεις. έυ αΤς ot'1δευ &ξιόλογου πράττουτες παρ­ εγίυουτο π('aς τηυ τ(1Jv Δωτοφάγωυ vijtfov, ;ι κα­ λεt'"ται μΕν Μηυιγξ, oiJ μακραυ δ' &πέχει της μικράς 3 ΣVρτεως. έυ 'δ π('OtfΠΕι1όVΤΕS ΕΙς τιυα βράχεα δια Ι5 τηυ &πειρίαυ, γευομέυης &μπιbτεως καΙ κα{}Ιό'άvτων 4 τών πλοίων εΙς πίΧι1αν �λ{}oν &πορίαυ. oiJ μην &λλα πάλιυ &vελπίdτως μετά τιυα χρόνου έπευε­ x.ftsltf1J!; της {}ιiλάττης, έκρίψαυτες έκ τ(1Jv πλοίων ό πάντα τα βάρη μόλιι; έκούφιtfαv ται; υαυς. olί γε- 80 υομέυου φvγfj πα()απλήttιον έποιήtfαvτο τOv &πό-

POLΎΒ. mSTOR. Ι 88. 39.

55

πλουν. &ψάμενοι σΕ τηι; Σικελίαι; κα� κάμΨαντες το Διλύβαιον κα.f}ω(ψίt1.f}ησαν εΙς Πάνοqμον. έν- 6 τεύιfTεν δΕ ποιούμενοι παqα{Jόλωι; κα! σια πόqου τον πλούν εΙι; την 'Ρώμην πάλιν πεqιέπεσον χειμώνι τη5 λικούτφ το μέγε.f}οι; ωt1τε πλείω τών εκατον κα� 4,7. πεντήκοντα πλοίων άποβαλείν. Οί δ' έν τfj 'Pώμrι τούτων ιιυμβάντων, καίπεq ον- 7 τει; έν παντ� φιλ6τιμοι διαφεq6ντωι;, σμωι; τότε δια το μ{γε-Β-οι; κα� το πλη.f}οι; τών t1υμπτωμάτων τού 10

μ�ν [ΤΙ δ'τόλον &-Β-(Jοίζειν αναγκασ-Β-{ντες ύπσ των

πqαγμάτων άπέt1τηt1αν, έν δΕ ταίι; πεζικαίι; δυνάμεσι 8 ται; {nτoλoίπoυι; [χοντει; έλπίδαι;, τουι; μεν στqατη­ γουι; απέt1τελλον Δεύκιον Καικίλιον κα� Γάιον Φού­ qLOV κα� στqατόπεδα μετα τούτων εΙι; τηυ Σικελίαν, 15 εξήκοντα δΕ μόνον έπλήqωΙΙαν ναύι; xcfqLV τού ται; tlroqCtt; κομίζειν τοίι; t1τqατοπέδοιι;. έκ δΕ τών εΙqη- 9 μένων πεqιπετειών t1υνέ{Jη πάλιν έπικυδέt1τεqα γενέ­ σ-Β-αι τα τών Καqχηδονίων πqάrματα. τηι; μΕν raq 10 .f}αλάττηι; αδεώι; lπεκqάτουν έκκεχωqηκότων τών 20 'Ρωμαίων , έν δΕ ταίι; πεζικιχίς δυνάμεσι μεγάλαι; εΙχον έλπίδαι;. κα� τούτ' lπαt1χον ουκ άλόγωι;' οϊ 1 1 γαι! 'Ρωμαίοι, διαδο-Β-είt1ηι; φήμηι; πεq� τηι; έν τfj ΔιβύΥ μάχηι; 8τι τα .f}ηqία τάι; τε τάξειι; αυτών διαδ'πάσαι κα! τούι; πλείστουι; διαφ-Β-είqαι τών άν25 oqtXJV, omror; ήσαν κατάφοβοι τούι; έλέφανται; ιόι; 12 4,8. έπ� δύ' ένιαυτούι; τούι; εξηι; τών πqοειqημένων και­ (Ιων πολλάκιι; μεν έν τfj Διλυβαιίτιδι χώq,!, πολλάκιι; δ' έν τfj Σελινουντί'f παqαταττόμενοι τοίι; πολεμίοιι; (έν) �ξ κα! πέντε σταδίοιι; ούκ έ-Β-άqqηιιαν oVΔέΠOτε 30 κατάρξαι τηι; μάχηι; ουδ' εΙι; τούς δμαλούι; κα.f}όλου συγκαταβηναι τόπουι;, δεδι6τει; την τών έλεφάντων

56

BELLUM ΡΌΝΙΟΟΜ L

έφοδον. ΘlQμαv δΕ μόνον καΙ ΛιπάQαv Εξεπολιό(J­ κησαν Εν τούτοις τοΤς καΙQΟΤς, άντεχόμενοι των 14 llQELVibV 'JClXt δυ(fδια{jάτωv τόπων. διο καΙ .f}oEroQoiίv­ τες 0& 'ΡωμαΙΌι την Εν τοΤς πε�ικoί'ς σΤQατοπlδοις πτοίαν καΙ δυσελΠΙ(fτίαv α{,.f}oις Βγνφσαν Εκ μετα- 5 15 μελείας άvτιλαμ{jάvεσ.f}oαι της .f}oαλάττης. καΙ κατα­ (fTίti(flXVTίE!: σΤQ(Χ.τηrοVς Γάιον 'Λτίλιον καΙ Λεύκιον ll.fιXltov vαυΠ'l1'ί'οiίvται πεντ-ήΚOVΤα (fκάφη καΙ κατ­ lrQαφοv καΙ (fvvti.f}oQOt�OV (fτόλοv Ενε(ηΙώς. 40 Ό δΕ ΠQοε(fταις τών ΚαQΧ1Jδοvίωv 'ΛσδQού{jας, 10 δQωv άποδειλιωντας τονς 'Ρωμαίους Εν ταί'ς ΠQοrε­ '}'εV1Jμlvαις παQατάξεσιv, πυ.f}oόμεvος τον μΕν ενα των (fτqατηrωv μετα της ήμισείας δυνάμεως εΙς την Ίτα-48. λίαν &πηλλάχ.f}oαι, ΤΟν δΕ Καικίλιον Εν τιji ΠαvόQμφ διατqlβειv το λοιπον ELlQof: Εχοντα της (fΤQατιας, u; βουλόμενον ΕφεδQεiίσαι τοί'ς 'tiiJv συμμάχων 'XΙXQ2 ΠOί'g cbeftlXtoV(f1Jf: της (fυrκομιδης, &ναλαβαιν Εκ τoiί Λιλυβαίου την δύναμιν wqft1JtfEV και κατεt1ΤQατοπl­ δευ(fεv πqος TίoE'g ίJQotf: της XchQag της ΠαVΟQμίτιδος. 8 δ δΕ ΚαικCλιος, .f}oEroQwv αύτον κατατε.f}oαQQηκότα, 20 κιχι (fπουδά�ωv Εκκαλεί'(f.f}oαι την δQμηv α-ότoiί� (fvv4 εί'χε τους (fTίQaTitchTiaf: Εντος των πυλών. οΙς Επαι­ Qόμεvος 'ΛcrδQούβιχς, άις ο-ό τολμώντος άvτεξιlvαι τoiί Kιxικιλtoυ, .f}oQMlrof: δ(ψή(fας παντι τιji (fTίQΙX­ τεύματι 'XaTίTjQE δια των (fTίEvwv εΙς την ΠαVΟQ- 25 /) μί'τιν. φ.f}oείqοvτος δΕ τονς καQποvς α-ό'lioiί ftiXQt της πόλεως, Ιμενεν Επί της Vπoκειμε'νης rvιfψ1Jς δ Καικίλιος, εως α-ό'lioν ΕξεκαΜ(fατο διαβηναι τον πqο 6 της πόλεως ποταμόν. ΕπεΙ δΕ τα .f}o1J"Cιx διεβlβασαν 0& ΚαQχηδόvιοι και την δύναμιν, το Τ1Jvικαiίτα δΕ 80 49.το νς ε-ό�ώνoυς Εξαποιιτε'λλων ήQέ.f}oι�ε, ELlXQt παν 18

POL ΥΒ. HISTOR. Ι 39. 40.

57

αfπoυς 'κτάξαι το δτι!ατόπεδον ήνάl'και1ε. δ'υν.{)οΕα- 7 δ'άμεvoι; δΕ γινόμενον δ πι!οέ.{)οετο, τιναι; μΕν τών εvκιν1jτων Πι!Ο τον τείχους κα� τάφι!ου παρεν­ έραλε, Πι!Οδτάξαg, (1ν Ιγγίζrι τα .{)οηι!ία Πι!0ς αfπOύς, 5 Χρήδ.fJ'αι τοίι; βΙλεδιν άφ.fJ'όνωg, οτ-αν δ' ΙκπιΙζων- 8 ται, καταφεύγειν εΙι; την τάφρον κα� πάλιν Ικ ταύ­ τηι; δρμωμΙνουι; εΙσακοντίζειν εΙι; τα ΠΡΟδπίπτοντα τών ζφων ' τοίι; δ' Ικ τήι; άγορας βαναύι10ΙΙ; φl- 9 ρειν προσΙταξε τα βΙλη και παραβάλλειν [ξω παρα 10 τον .fJ'SfLlltov τον τείχους. αVτoι; δΕ τας δημείαι; 10 έχων Ιπι τήι; κατα το λαιον κέι!ας τών ύπεναντίων κειμένηι; πύλης Ιφε6'τήκει, πλείους άε� και πλείους ΙπαΠΟδτέλλων τοίι; άκρο(Jολιζομiνοιg. {Χμα δΕ τφ 1 1 τούτων δλOf1χερει1τέραν ysvltf.fJ'at την ι1υμπλοκην 15 άντιφιλoδoξoiίvτει; οϊ των Ιλεφάντων lΠΙt1τάται προι; τον 'Λt1δρού(Jαν και βουλόμενοι δι' αVτων ποιηι1αι το προτέ()ημα πάντες ωρμηι5αν Ιπι τους προκινδυ­ νεύοντας ' τρεΨάμενοι δΕ τούτους ρ�δίως ι1υνεδίω­ ξαν εΙς την τάφρον, ΠΡΟι1πει1όντων δΕ των .fJ'η- 12 20 ρίων κα� τιτρωσκομένων μεν {ιπο των Ικ τον τεί­ χουι; τοξευ6ντων, δυνακοντιζομlνων δ' Ινεργοίι; κα� 4:9. πυκνοίι; τοίι; {ιι1σοίι; και τοίι; γρόσφοιι; {ιπ' άκεραίων των προ τ.ηι; τάφρου διατεταγμΙνων, δυ:.ιβελή γιν6- 1 3 μενα και κατατραυματιζ6μενα ταχΙωι; διεταράχ.fJ'η 25 κα� ι1τραφΙντα κατα των Ιδίων ΙφΙρετο , τotιι; μΕν l1νδQαg καταπατονντα κα� διαφ.fJ'είροντα, τας δΕ τά­ ξεις δυγχέοντα και κατασπωντα τας αVτων, & και 14 κατιδιbν δ Καικίλιος Ιξήγε την δύναμιν 'νεργως ' και ι1υμπει1ων 'κ πλαγίου κατα κΙρ.ιχς τεταραγμl80 νοιι; τοίς πολεμίοιι; άκεραίους έχων και δυντεταγ­ μΙνουι; τροπην Ιποίει των {ιπεναντίων Ιι1xυρα�}

58

BELLUM ΡυΝΙΟυΜ L

""� πολλοvg μΕν αύτών &Πέκτεινεν, 'toog δΕ λoιπoυ� φεVγειν π(lοτ(lοπάδηv. 3'-ηρ{α δΕ tJvv av­ 'tot'g μΕν Ίνδοτς έλαβε δέκα, των δΕ λοιπων 'tovg 'Ιvδοvg &πε(l(lιφότwv μετα την μάχην περιελαtJdμε16 vog iκv(l{wtJε πάντων. ταύτα δ' iπιτελεtJάμεvοg δ 50. δμολογοvμέvwg αlτιοg έδόκει γεγονέναι τοt'g �μα δ' έπΙ

τφ π�αδ'όξφ τη!; έλπίδο!; ύπει;ιχαι;ιΕ!; ύπάι;ιχον μετα κι;ιότου καΙ κι;ιαυγη!; παι;ιεκάλΕΙ τoυ� εltfπλέοvτα!;.

so

POLΎΒ. ΗΙΒΤΟΕ. Ι

43-45

63

Άννίβαι; δ� πα(Jαβόλωι; κα� τε&αΡ(Jηκότωg εΙt1δ(Jα- 6 μroν κα� κα&Ο(Jμιt1&ε�ι; εlι; τον λιμΙνα μετ' &t1φα­ λείαι; άπεβίβαt1ε τουι; t1Τ(Jατιαιταg. οΙ δ' Εν τf] πό- 7 λει πάντες oiJX 01Jτως ηt1αν Επ! τf] της βοη&είας 5 πα(Jουt1ίο/> πε(Jιχα(Jείς, καίπε(J μεγάλην Ελπίδα κα! χεί(Jα Π(JOf1ειληφότες, ιbς Eπ� τιρ μη τετολμηκΕναι τους 'Ρωμαίους xwltJt1rit τον έπίπλουν τών Kri(J'l,noo­ νίων. Ίμίλκων δ' δ τεταγμΙνος έπ! της πόλεωι; ι5ΤQα- 45 τηγός , &εω(JWv την δ(Jμην κα! Π(Jο&υμiαν τών μεν 10 Εν τfί πόλει δια την παρουσίαν της βοη&είας τών δε πα(Jαγεfοvότωv δια την άπειρίαν τών περιεσται­ των κακών, βουλόμενος άκεραίοις άΠΟΧ(Jήι5αt1&αι 2 τιχίς έχιχτέ(Jωv δρμιχίς προς την δια τον πυρος Επ{­ .f}εσιv τοίς l(JfOlfj, συνηγΕ πάντας ΕΙς Ιχκλησίαν · 15 παρακαλiσας δε τιρ καιρ ιΡ τα πρέποντα δια πλέιό- 3 νων κιχί ΠΙΧ(Jιχστήσας δρμην {;π:ερ(:Jάλλουt1αv διά τε το μέγε&ος τών έπαγγελιών τοίς κατ' ΙΜαν άνδρ­ αγα&ήσασι καί τα,g κιχτα χοινον it1OILivar; χάριτας α-ότοίς κιχί δω(Jεα,ς πα(Jα Καρχηδονίων , δμο.f}υμα- 4 20 δον EπιιιημιuνoμIνων κιχ! βοαιντων μη μέλλειν, άλλ' &γειν αtJτOύς, τότε μεν έπαινέt1ας καί δεξάμενος την Π(Jο&υμCαν άφηκε , πα(Jαγγείλας άναπαύεt1&αι xa.f}' ωραν χα! πει&αρχείν τοίς ήγουμένοις· μετ' 6 oV πολυ δε IJVΙYXaMt1ar; τους Π(Jοει5τώτας αtJτών 25 διένειμε τους ά(Jμόbοντας Π(J0ς την iπatεt1ιν έχά­ ιιτοις τόπουι; χα! το σύν&ημα κιχ! τον xat(JOV της Ιπι&έσεως Εδήλωσε κιχ! παQήγγειλε τοίς ήγεμόΙΙΙ μετα πάντων τών fJποτεταγμένων Επ! τοίς τόποιςσ4:. έω&ινης εΙναι φυλάκηι;. τών δ� πει&α(Jχηt1άvτων, 6 80 Ιξαγαγroν την δύναμιν [Χμα τιρ φωτ! κατα πλε{ους τόπους Ινεχείρει τοίς έργοις. οΙ δε 'Ρωμαίοι δια 7

64

BELLUM ΡυΝΙσυΜ Ι.

το π(!οο(!&ΙΙθ-αι το μέλλον ο,)κ &(!ιyfbg οΜ' άπα(!α­ ιικεύωg εΙχον, &λλ' έτοίμωg Εβοήθ-ονν 'lt(!og ΤΟ δε­ όμενον κα� διεμιXxovτo 'toig 'ltolcEttoLg E(!QOJEtivwg. 8 πάVΤων δ' Εν β(!αχεί χ(!όνφ ιιυμπειιόvτων &λλήλοιg .φι &γων 'ltfX(!ιX{:Jolog πέ(!ιξ τού 'tElXOVg' 0& μΈν r«(! δ 55.Εκ 'tijg πόλεωg "ιιιαv ο,)κ Ελάττovg διιιμυρίων, οί 9 δ' lξωθ-εν έτι 'ltlclovg τούτων. δΙΙφ δΈ ιιυνέβαινε 'tovg lXvd(!fXg Εκτοg τάξεωg ποιείιιθ-αι τ�ν μάΧ"lν &να­ μΙξ κατ« 't«g αυτων 'lt(!OfXttlittEtg, τοιιούτφ λαμπ(!ό­ 'tE(!og "ιν

δ Klvdvvog, dJg av Εκ τοιιούτου πλήθ-οvg 10

κατ' ΙΧνδ(!α κα� κατ« �υγOν olovc� μονομαχική!; ΙΙνν­ ειιτιΟΙΙ"lg πε(!� 'tovg &:rWVL�oEtivovg 'tijg φιλοτιμίαg.

'fί τε κ(!αυγ� κα� το ιιύιιτ(!εμμα διαφέ0& ΙY«(J &:llXijθoW

10

ο-ό μ�ν &:λλ'

11

ρον .ην προς α-ότοίg τo� EtIfotg.

Επ' α-ότφ τούτφ παρ' &:μφοίν ταχθ-έντεg, ol μΈν EΠ� 1S τιρ τρέΨαιιθ-αι 'tovg EΠ� τι:6ν Ε(!γων 0& δ' Επι τιρ μ�

προέΙΙθ-αι ταύτα, τηλικαύτ"lν EπoιoϋVτO φιλοτιμίαν

και ιιπουδήν, 0& μΈν ι1ξι:6ιιαι ιιπεύδοντεg, 0& δ' ο-όδαμι:6ι; εΙξαι τούτοιι; τολμ,ωντεg, (ΙΜτε) δι« την π(!οθ-υμίαν 'tilog Εν α-όταίg μένουτες ταϊς Εξ &:(!Xijg χwραιg &:π- 20 12 iθoV1j(fKOV.

0'( γε μ�ν {Χμα 'tomotg &:ναμεμιγμένοι,

dif.dfX κα� ΙΙτυππίον κα� Πύρ έχουΤΕς, ο{Jτω 'tOlEtfJ(!wg καΙ πaνταχόθ-Εν {Χμα προιιπίπτονΤΕς Ενέραλλον ταίς EtfJXfXvaig EnιιΤE 'tovg 'PwEtfXtovg E[g τον έιιχατον παρα­ 'YEvitJθofXr. κίνδυνον,

μη δυναμένους κατακ(!ατijιιαι Βδ

18 'tijg των Εναντίων Επι{:Jολήg.

ιιτρατηγος

δ δ6 των Κα(!χηδονίων

θ-Εωρων Εν μΈν τιρ κινδύνφ πολλουι;

ιiποθ-vήιικοvταg, ov δ'

Ενεκα ταϋτ' έπραττεν, ο-ό

ιYvvfXEtlvovg κρατήιιαι των έργων, &:νακαλεϊΟ"θ-αι τουι; 14 έαvτ:oϋ παρήγγΕιλΕ 'toig ΙΙαλπιΙΙταig.

ol δ6 'PwEtfXtot 30

παρ' ο-όδ6ν iλθ-όVΤΕg τού 'ltιXtJfXg &ποβαλεϊν τ«ς παρα-

POLΥΒ. HISTOR. Ι 46. 46.

65

6κευάς, τέλος έκράτησαν των εργων καΙ πάντα δι­ ετήρη6αν &σφαλως. Ό μεν OVv Άννίβας μετα την χρείαν ταύτην Εξ- 46 έπλευ6ε νύκτωρ ετι μετα των νεων lιx-l}-wv τους πο-σο. δ λεμίους εΙς τα Δρέπανα. προς Άτάρβα.ν τον των Κα.ρχηδονίων στριχτηγόν. δια γαρ την εiJκαιρία.v 2 τού τόπου κιχι το κάλλος τού περι τα Δρέπιχνα. λι­ μένος άει μεγάλην έποιούντο 6πουδην οί Κιχρχηδό­ νιοι περι την φυλιχκην ιχiJτού. συμβΙΧίνει δε τού 3 10 Λιλυβαίου τούτον &πέχειν τον τ6πον ώς αν έκιχτον και εΙ'κσσι στάδια. τοίς δ' έν τfj Καρχηδόνι βου- 4 06. λομένοις μεν εΙδ{ναι τα περι το Λιλύβιχιον, oiJ δυ­ ναμένοις δΕ δια το τους μΈν 13υγκεκλείσ,f}αι τους δΕ πα(Jαφυλάττεα,f}αι φιλοτίμως, έπηγγεtλατ6 τις άνηρ 15 των Ινδόξων, 'Αννίβας έπικαλούμενος απλή6ιον ποιείν' εξ ι:bν 0& 'Ρωμαίοι δυ6χ(>η­ t:1τούμενοι τιρ 6υμβαίνοντι χωννύειν το t:1τόμα τού 80 4 λιμένο!: επεχεΙρη6αν. κατα μ�ν oiJv το πλείt:1τοv •

POLYB. mSTOR. Ι 46-48.

67

μέρος της Επιβολης οvδεν �νυoν δια το βά�oς τής �αλάττης και δια το μη�εν δΎVασ�αι τών Εμβαλλο­ μένων στηναι μηδε συμμείναι το παράπαν , άλλ' fιπό τε τού κλύδωνος και της τού ρού βίας το ι; Ρίπτούμενον cv�lro:; Εν τj] καταφοψ!- παρω�είσ�αι καί διασκορπίζει1,f}αι , κατα δέ τινιχ τόπον {χοντιχ 5 βιμχχειχ ι1υνέι1τη χώμιχ μδτα ΠOλλiίς τΙΧλιχιπωρίας, Εφ' Φ τετρήρης Εκτρέχοve;ιχ νvκτoς ΕκιΧ,f}ιι1ε κιχί τοίς πολεμίοις fιπoχείριoς Εγένετο , διιχφέρουι1ΙΧ τj] κιχτιχ10 (fXCvf7 τiίς ναυπηγίας. Ijς οϊ 'Ρωμαίοι κρατήe;αντες 6 καί πληρώματι κιχταρτίσαντες Επιλέκτφ πάντας τους εισπλέοντας, μάλιστιχ δε τον 'Ρόδιον, Επετήρουν. δ 7 δε κατα τύχην εΙι1πλεύe;ας νVΚΤOς μετα ταύτα πάλιν άνήγετο φανερώς. �εωρών δ' Εκ καταβoλiίς αfπφ 15 την τετρήρη ι1υνεξορμήι1ασαν, γνους την ναύν δι­ ετράπη. το μεν ουν πρώτον ωρμησεν ιbς καταταχή- 8 σων' τj] δε τον Πληρώματος παρασκεvf7 καταλαμβΙΧ- 57. νόμενος , τέλος Επιστρέψας ήναγκάσ�η ι1υμβΙΧλείν τοίς πολεμίοις. καταπροτερούμενος δε τοίς ΕπιβΙΧτι- 9 20 κοίς διά τε το πλη�oς και δια η}ν Εκλογην τών άνδ'ρών Εγένετο τοίς El,f}QOig fιπoχείριoς. οϊ δε 10 58.'ΡωμαίΟΙ, κυριεύι1αντες κιχι ταύτης της 'ΙΙεroς ευ κιχτ­ εσκευΙΧι1μένης και κιχτιχρτίσαντες αύη}ν τοίς προς την χρείαν, oiίτως Εκώλυσιχν τους κιχτατολμώντας ιδ κα! πλέοντας εΙς το Λιλύβαιον. Τών δε πολιορκουμένων τΙΧίς μεν άΗοικοδομί- 48 ιχις Ενεργώς χρωμένων, τού δε λvμαίνει1,f}αι κιχι διιχ­ φ�είQειν τας τών fιπενιxντίων παρασκευας άπεγνω­ κ&των, γίνετΙΧί τις &νέμου ι1τάι1ις {χουι1ΙΧ τηλικαύτην 2 80 βίιχν κιχι φοραν εΙς ΙXVτας τας τών μηχανημάτων ΠΡΟι1ΙΧιΥωγας {Dστε και τας στοας δ'ιιχσΙΧλεύειν και

68

BELLUM PUNICUM Ι.

τουί; Π(JΟΚΕιμS110Vί; τούτων πύ(JγΟVί; τ'ίj (:Jllf (:Jα(fΤιΧ�Eιν. W φ 'XlXL(Jιp ι1vνvοή(fαντSί; τινΕί; των Έλλη­ νικων μιι1{}οφό(Jωv την ΕπιτηδΕιότητα τήί; "EQt(ftιX­ ([Εωί; "(Jor; την -των E(Jγwv διαφ{}Ο(Jαν Π(Jοσφέ(JΟV(fΙ 4, τιΡ σΤ(JατηγιΡ την Επίνοιαν. τού δ2: δΕξαμένov καΙ 5 ταχέωί; itOttLιX(ftxvtor; παν το "(JO!; την X(JEttxtI &(Jμό­ �oν , (fvσΤ(JαφέVΤΕί; ο! νΕαν{σκοι κατα Τ(Jιττουί; τόΙ) πουί; ένέβαλον πύΙ} τοίί; E(JγOLg. ιbί; δ' &ν τών μεν Κtxτα(fΚEVα(fμιΧτωv δια τον Χ(Jόνοv ΕV πα(JΕι1ΚEVα­ σμενων "(JO!; το Ριfδ{ωί; lμΠ(Jησ3'-i}vαι, τήί; δε τού 10 πνΕύμαΤΟί; β{αί; φυι1αισηί; κατ' αfJτώv τών πύ(Jγωv 'Jetxt μηχανημιΧτων, την μεν νομην τού "V(JO!; lVE(J­ γον 6υνέβαινΕ γtVE(f3'txt 'Jetxt Π(Jακτικήv, την δ" 8Π&1!­ ΚΕιαν Κtxt βοή3'Ειαν τοίί; 'ΡωμαίΟΙί; Είί; τέλΟί; {ΧΠ(JΊχ6 κτον καΙ δV(fΧΕ(J-i}. τοιαύτη.,) γαΙ} εκπληξιν πα(J{(fτα 15 το ([υμβαίνον τοίί; βοη3'ούσιν {fJι1ΤE μήτΕ IιvvVOij(ftxL μήΤΕ ([υνιδΕίν δύvα(f3'αι το γινόμΕνον, &λλ' &πο­ σκοτουμένουί; inι:o τηί; Είί; αfJτουί; φΕ(Jομέν1jί; λιγνύΟί; και των φΕψαλύγων, έτι δε τηί; τού καπνού πολυ­ πλη{}ίαί;, OfJ" dΛCrOV!; &πόλλυσ3'αι και Π{ΠΤΕιν, μη 20 δυναμένουί; lrγttJIXL "(JO!; αfJτηv την τού "V(JO!; βοή7 .&ειαν. 3σφ δε μEί�ω συνέβαινΕ γίνεσ3'αι την δυσ­ X(J1j(ft{txV "E(Jt τουί; inι:Eναντίσυί; δια ταί; "(JOEL(J1j­ μέναί; αίτίαί;, τοσούτφ πλείων ΕfJΧ(J1jστία "E(Jt τουι; β ένιένται; .ην το πύ(J. το μεν γαΙ) ΕΠι(fκοτούv και 25 09. βλ&πτειν δυν&μενον παν έξΕφV(fατο και Π(Jοω3'Είτο68. κατα τών {;ΠΕναντ{ων, το δ8 βαλλόμΕνον .η 6ιπτού­ μενον Επί ΤΕ τουg βοη.&ούνταί; και την τών E(Jγwv διαφ{}ΟQιΧv Εi$στοχοv μεν ΕπεγίνΕΤΟ δια το IιVVO(J&V τουί; &φιένται; τον προ αύτων τόπον, πρακτικον δ2: 80 δια το ιΥίVΕtf{}αι ιJφοδ(Jαv την πληιΥήν, tfVVΕΡιΥούtfηg 3

POL ΥΒ. mSTOR. Ι

48. 49.

69

τοlς μ"λλουιιι της τού πνευματος μ{ας. το δΕ ΠΙQας 9 τοιαύτην 6υνιμη rEvltf.fJ'aL την παντΙλειαν της κα­ ταφ.fJ'ΟQας ωιιτε κα! τας (:JιXιιεις των ΠVQγων κα! τα ιιτύπη των κριων fmo τού πυρος &XQEιro,f)ofjvat. του- 10 5 των δΕ ιιυμβ"VΤων το μΕν έτι δια των EQfrov πο­ λιορκείν &πIγνωιfαν οϊ 'Ρωμαίοι· πεQιταφρεVιfαντες δΕ κα! χάρακι περιλαβόντες κύκλφ την πόλιν, §ΤΙ δε τi'jς Ιδίας ιfτρατoπεδ'είας τείχος προβαλόμενοι τφ χρόνφ παρIδOιfαν την πράξιν. οϊ δ" Ιν τφ Διλv- 1 1 10 βαίιΡ το πεπτωκος Iξoικoδoμηιfάμενoι τείχος E{},f)oafΓ ιιως iιπIμενoν tjδη την πολιορκ{αν. ΕΙς δΕ την 'Ρώμην ΠΡOιfπειfόντων τούτων, και 49 μετα τιχυτιχ πλειόνων &νιχγγελλόντων διότι ιfυμβιxί­ νει των &πο τού ιfτόλoυ πληρωμάτων το πλείΙΙτον Ιb μΙρος Εν ΤΕ τοίς Εργοις κιχ! τΏ ΚΙΧ.fJ'όλου πολιορκίlf διεφ.fJ'άρ.fJ'αι, ιfπoυδΏ κιχτΕγριχφον ναύτας κιχ! ιfυνιx- 2 .fJ'ΡΟCιfιχντες εΙς μυρίους ΙξΕπεμψιχν εΙς την Σικελ{αν. αιν δια τού πορ.fJ'μού περαιω.fJ'έντων κιχ! πε�Ώ πα- 3 ριχγενομένων εΙς το ιfτρατόπεδoν, ιfυνιxγιxγων τους 20 χιλιάρχους δ ιfτρατηγoς των 'Ρωμιχίων Πόπλιος Κλαύδιος έφη κιχιρΟν εΙνιχι πλείν Ιπ! τα- ΔρΙπανιχ πιχντ! τφ ιfτόλφ. τον γαρ ιfτριxτηγoν των Κιχρχη- 4 δονίων Άτάρμιχν τον τεταγμΕνον Ιπ' αiJτων &πιχ­ ράιfκευoν εΙνιχι προς το μέλλον, &γνooiίvτιx μΕν την 25 παρoυιfίιxν των πληρωμάτων , πεπεισμΙνον δΕ μη δύναιf.fJ'ΙΧΙ πλείν τον ιxiιτων 6τόλον δια την γεγεν'η­ μένην Ιν τΏ πολΙΟQΚClf καταφ.fJ'οραν των &νδρων. προχε{ρως δ' αiJτων ιfvγκιχτιχτι,f)oεμsνων, E{},f)oiror; Ιν- 6 εβίμιx�ε τά τε ΠQοϋπάρχοντιχ κιχ! τα ΠΡOιfφάτως πιχ80 ριχγεγον6τα πλη(μ»μιχτα, τους δ' ιπιμάτας Ικ παντΟς Οι). 60. ΙπΕλεξε τοiJ ιιτρατευματος i.fJ'ελοντην τους &Qίιfτοvς,

70

BELLUM PUNICUM L

/Χτε δη τού μΕν πλού 6ύνΕ'}'γυ!; (5ντο!;, -τη!; δ' &:ιφεταύτα δΕ παQαι1κευ­ αι1άμε'ΡΟ!; &νήχ&η 'JiEQ� μέι1α!; νύΚτα!;, λα&roν τουΕ: πολεμίου!;. κα� τα!; μεν &QXa!; /X&Qov!; Επλει, δεξιαν ' 7 δχαιν την γην. /Χμα δε τφ φαιτ� των ΠQαιταιv έπ� 6 τα ΔQέπαvα νεΩV έπιφαινομέναιν, κατιδroν 'ΔτάQ­ {3α!; το μΕν ΠQwτον έξενίι1&η δια το παQάδοξον · 8 ταχυ δ' έν αύτφ γενόμενο!; και νοήι1α!; τον έπί­ πλουν των {)πεναντίαιν έΚQινε παντo� EQfOV πεϊ­ (Ιαν λαμ{3άνειν κα� πάν {)πομένειν XιXQLV τού μη 10 πεQιιδείν σφα.ι;;. εΙ!; ΠQόδηλον ι1υγκλεισ&ένται;; ποδιόπεQ εύ&έαι!; τα μΕΡ πληQαιματα 6υν­ 9 λΙΟQκίαν. ηγε 'liQO!; τον αίγιαλόΡ , τουι;; δ' έκ τη!; π6λεαι!; 10 μΙι1&οφόQου!; η&Qοι�ε μετα κηQύγματο!;. των δε 6υλλεχ&ένταιν, έπε{3άλετο δια {3QlXXlGJ1J είι;; έννοιαν 15 α-ότσυ!; /Χγειν τηι;; τε τού νικα.ν έλπίδο!;, έαν τολμή­ σαιι1ι ναυμαχεϊν, κα� τη!; έν τjί πολΙΟQκίtf δυ6χρη­ ι1τία!;, έαν καταμελλψ1αι6Ι προι:δόμενοι τον κίνδυ1 Ι vw. έτοίμαι!; δ' α-ότων παρορμη&ένταιν προ!; τηv ναυμαχίαν και {30αινταιν lΧγειν ΚάΙ μη μέλλειν, 20 έχαινέι1α!; κα� δεξάμενο!; την δQμην παρήγγειλε κατα τάχο!; έμ{3αίνειν και βλέποντα!; 'liQO!; την αύτού 12 ναύν ;πει1&αι ταύτπ κατα πρύμναν. δια6αφή6αι: δε τα προειρημένα κατα 6πουδην ΠQωτο!; έποιεϊτο τον &νάπλουν, {)π' αύται;; ται;; πέΤQας έπι &&τερα 25 μtQη τού λιμένος έξάγων τού των πολεμίαιν εί650 πλο'υ. Πόπλιοι;; δ' δ τών 'Ραιμα{αιν σΤQατηγος &εαι­ (Ιων τουι;; μεν πολεμίουι;; παρα την αύτού δόξαν 0&' εΙκοντα!; ούτε κιχταπε1iληγμένου!; τον Επ{πλουν &λλα 2 'liQO!; τφ ναυμαχείν (5ντιχι;; , των δε ι1φετέραιν VEwV 80 τά� μεν έντΟι;;. tjδη τού λιμένο!; οi5ι1α!; ται;; δ' Εν 6 λεία!; έτοίμου ΠQοφαινομένη!;.

POLΥΒ. HISTOR. Ι 49-51.

71

αiπφ τφ ιrτόματι , τα� δΕ φε(!ομένας Επ! τον είιr­ πλουν , πάιrαι� &'να6τ(!έφειν παρήγγειλε κα� ποιεΖ:... 6ftαι τον πλούν έξω πάλιν. {vftιx δη τωv (kfV Εν 8 τφ λιμένι των δΕ κατά τον Εlσπλουν Εκ τη� με6 ταβoλη� ιrυμπιπτoυσων, oiJ μόνον ftόρυβο� .ην Εκ 61. των &'νδ(!ων lίπλετo�, &'λλά κα! τoυ� ταρ60υι;; Εft(!αύ- 60. ovft' at νηε� ά.λλήλαι� 6υγκρούουι>αι. 3μωι;; δ' otw 4 ά.ε! τov� ά.νατρέxoντα� έκτάττoντε� ot τριήQαρχοι πα(!' . αtJτην την γην ταχέω� έποίουν ά.ντιπρro(!ρoυ� δ δΕ Πόπλιo� αότo� έπέπλει μΕν 5 10 τoί� πoλεμίoι�. ά(!χηftεν κατόπιν Επ! παντ� τφ ι>τόλφ, τότε δ' έπι­ oτ(!έψα� κατ' αότον τον πλούν π(!o� το πέλαγo� Ελαβε την εtJώνυμον τη� oλη� δυνά�ως τιΧξιν. ' ΆτιΧ(!βαι;; δΕ κατα τον ccύτον και(!ον fJπε(!ιΧ(!α� το 6 15 λ«ίον των πολεμίων ['Ρωμαίων] , έχων πiντε ναυι;; Επίπλουι;; , fJπέστησε την Εαυτού ναύv &'ντίπρω(!(!ον τοίς πoλεμίoι� &.πα του κατά το πέλαγo� μέ(!ουι;; ' f1fklX δΕ xal των Επιπλεόντων &'ε! τοίς ιrυνιXπτoυ6ι 7 πρoσεπιταττoμένoι� ταtJτο ποιείν πα(!αγγείλαι;; διά 10 των 1mηρετων , καταστάντων δΕ πάντων είι;; μέτω- 8 πον ιrημήνας δια των 6υνftημιΧταιν ται;; μΕν &'ρχαι;; Εποιείτο τον Επίπλουν Εν τάξει, μενόντων π(!o� τfj yfJ των 'Ρωμαίων σιά το Π(!ΟrJδέχε6ftαι ται;; Εκ του λιμένo� &'νατ(!εχoύσα� ναύ�. Εξ oiΊ 6υνΙβαινε με- 9 25 γάλα τov� 'Pωμαίoυ� Ελαττωftfjvαι πρα� αvτfj τfj yfJ ποιηrJαμένου� την ιrυμπλoκήν. έπειδη δΕ rJύvεγγυ� 51 ιxmwv ήσαν, &'ρftέvτων των ιrυvftημάτωv έφ' Εκα­ τέρα� τη� ναυα(!χίδo� ι>υνέβαλλον &λλήλοιι;;. το 2 μΕν otw π(!ωτον ί6ό(!ρoπo� ην δ κίνδυνo�, ι&� &ν 80 &μφοτέ(Jωv τοίς &(Jί6ΤΟΙ� Εκ τη� πεζικη� δυνάμ,εω� Επιβάταιι;; χρωμΙνω'ρ ' ιω δΕ μάλλον fJπε(!είχον 0& 3

72

BELLUM ΡυΝΙσυΜ 1.

ΚΙΧQχηδόVΙΟΙ δια. το πολλα. ΠQοτε()ήμιχτιχ πιχι!' 3λοv έχειv τοv άγωvιχ. τφ τε γα.,! ΤΙXXυνΙXVΤείV πολ", "EQtfjttιxv δια. τηv διιχφΟQιΧv τfj� vιxυπηγ{ιx� κιχι τηv τωv πλη()ωμάτωv έ'ξιv, 11 τε XιD()ΙX μεγάλΙΧ ι1υνε{J.άλ­ λετ' ιxiπoί�, ftτε πεποιημέvωv τηv Ικτιχξιv άπο τωv δ Ι) κιχτα. το πέλιxγo� τόπωv. ε!τε γα,! πιέtοιvτό τιvει: ύπ;ο τωv πολεμ{ωv, κιχτόπιv άVεXιD()OυV άι1φιχλωι;62.δια. ";0 τιχχυνιχυτείv εΙι: τοv άvιχπεπτιχμέvοv τόποv· 6 κl1πειτ' έκ μSΤΙXβOλήι: τοίι;- π(/οπίπτουι1Ι τωv διω­ κόντωv, τοτΕ μΕv πεQιπλέοvτε� τοτΕ δΕ πλάγιοι 10 ΠQΟι1π{πτοvτει: ι1ΤQεφομέvοιι: κιχΙ δvι1ΧQηι1τουι1Ι δια. το {:JιXQOb' τωv πλο{ωv κιχΙ δια. τηv άπεΙQίιχv τωv πληQωμιΧτωv, έμβoλιX� τε ι1υvεχείΕ; έδίδοι1ιχv ΚΙΧΙ 7 πολλα. τωv ι1κιχφωv έ{:Jάπτιtοv· ε!τε κιvδυvεύοι τιι: τωv ι1υμμ&χωv, έτoίμω� ΠΙΧQε{:Jοή-fTοvv έξω του δει- 15 vοϊί κιχΙ μετ' άι1φιχλε{ιχι;-, πιχ()α. τα.Ε; ΠQύμvιχι: κιχτα. τοίι;- '}'ε μην 8 το πέλιχγΟΕ; ποιούμεvοι τοv πλουν. 'Pωιιιxίoι� τάvιχvτίΙΧ τούτων ι1υνέβιχιvε· τοt'g τε γα.(! "tEtotLiVOt!: oim �v sl� το�πιι1-fTεv δυνιχτον άποχω­ QeiV, "Qog τl1 r11 ποιουμέvοιι: τον κ{vδυvον, άεΙ δΕ 20 ΤΟ -fTλι{:Jόμενον ύπ;ο των κιχτα. π()όt1ωπoν ι1κ&φοι: 1} τοίΕ; β(/ιχχέι1Ι πε(/ιπίπτοv iud-fTtts κιχτα. ΠQύμvιχv 1} 9 π(/οι: την γ.ηv φε(/όμΕνΟV έπιDκελλε. διεκπλείv μΕv OfW δια τωv πολεμ{ων vεων κιx� κιχτόπιv έπιφιχι. vει1-fTιχι τοiι: ith1J "Qog έΤΕQοvg δΙΙXΙΙΙXXOμEVOιr;, δπε" 25 έv τφ vιχυμιχχεϊv έι1τι ΠQΙΧΚΤΙΚcDΤΙΧΤΟV, άδυvάταιι; εΙχοv δι& τε τηv {:JΙΧQύτ1JΤΙΧ τωv πλο{αιv, ΠQΟdΕΤΙ 10 δ8 κιχΙ τηv άπεΙQίΙΧV τωv ΠληQαιμ&ταιv. οΜε μ.ηv6Ι. έπι{:Jοη-fTεiv τοϊΕ; δεομΕVΟΙΕ; κιχτα. ΠQύμνιχv έδύvιχντο δια. το ι1vγΚΕκλΕiΟ'-fTΙΧΙ "QOr; τfJ yfJ καΙ μηδ8 μΙΚ(JΟV 50 άπολΕ{πει1-fTιχι τόπον τοίι: βουλομΕνοιι: htΙX(JusrV τφ 4

POLΥΒ. HISTOR. Ι

5 1 . 52.

73

δεομένφ. τοιαύτης δε δυσχρηστίας -δπαρχούt1ης περΙ 11 τον ολον &γωνα, καΙ των μεν κα&ιζ6ντων έν τοίς {Jράχεt1ι, των δ' έκπιπτ6ντων σκαφων, κατιδων δ t1Τ(Jιχτηγος των 'Ρωμαίων το συμβαίνον w(JfLTJtJE ι; προς φυγήν, &πο των εvωνύμων παρα την γ-ην έξ­ ελtξας , κα� t1vv αVτφ περ� Τ(Jιάκοντα ν-ηας , α'ϊπε(J Ετυχον έργυς OVt1at. των δε λοιπων σκαφων, δν- 1 2 των ένενήκοντα κα� Τ(Jιων , έκυρίευ6αν ο{ Ka(JXTJ­ δόνιοι κα� των πληρωμάτων, οσοι μη των &νδρων 10 τας ναύς είς την γ-ην έκβαλόντες &πεχώρησαν. Γενομένης δε τ-ης ναυμαχίας τοιαύτης 'Λτά(Jβας 52 μεν ε-όδοκίμει παρα τοίς Καρχηδονίοις, ως δι' amov καl δια την Ιδίαν πρ6νοιαν καl τ6λμαν κατωρ&ω63.κώς, Πόπλιος δε παρα τοίς 'Ρωμαίοις ήδόξει κα� 2 16 διεβέβλητο μεγάλως, ως εlΚfj καΙ &λογ(στως τοϊς 1ι:ράγ­ μασι κεχρημένος καl το κα&' amov OV μΙΚΡΟίς έλαττώμασι περιβεβληκως την 'Ρώμην ' διο καΙ μετα 8 ταύτα μεγάλαις ζημίαις καΙ κινδύνοις κρι&εΙς πε­ ριέπεσΕν. OV μην ο'ϊ γε 'ΡωμαίΟΙ, καίπερ τοιούτων 4 20 συμβεβηκότων, δια την -δπερ των ολων φιλοτιμίαν 62. οvδεν &πέλειπον των ένδεχομένων, &λλ' εΙ'χοντο των Εξ-ης πραγμάτων. διο κα! σvνάψαv.τος τού κατα 5 τας &QXat(JEatag χρόνου, t1τρατηγοvς -δπάτους κα­ ταt1τήσαντες πα(Jαυτίκα τον ετερον αvτων έξέπεμ96 πον Λεύκων 'Ιούνιον, τάς τε t1ιταρχίας παρακομί­ ζοντα τοiς το Λιλύβαιον πολΙΟ(Jκούt1ι καΙ τας &λλας &rO(JιXg καl χορηγίας τφ (JΤ(Jατοπέδφ ' προς δε καΙ πα(Jαπομποvς τούτοις έπλήρωt1αν Εξήκοντα ναύς. δ δ' 'Ιούνιος &φικόμενος εΙς την Μεt1t1ήνην κα� 6 80 προσλαβων τα t1vνηντηκότα των πλοίων &π6 τε τού t1τρατοπέδου καΙ τ-ης &λλης Σικελίας παρεκομίt1&η POLYΣI. ΗΙ8Τ. Ι.

74

BELLUM PUNICUM L

,,"τα ι1πουδΤΙν elg 'Cag ΣvQακούι1αs, έχων Ε,,"τον εΙ:κοι1Ι ι1κdφη κα� την &γοραν ι1χεδον -Εν όκτακοι1C'1 atg ναvι1l φορτηγοϊ:ι;. δντεv-&εν δΕ παραδουι; τοl:g ταμίαιι; ται; .§ιμΙι1είαι; φορτηγουι; καί τινα των μα­ XQwv πλοίων iξαπltfτειλε, διακομιtf.ftηναι ι1ποvδd- δ 8 tmv τφ tfΤQατοπέδιΡ τα 'JtQog την χρείαν. α'l'ιτσι; δ' δν ταΙι; Σvqακούι1αιι; -δπέμενε , τούι; τε ,,"τα πλονν &φvtfτεροvνται; Εκ της Μstf6ήνηι; &ναδεχ6μενοι; xιxl 'JtfXQO: των Εκ της tLEtfoyιxtov tfvtLtLdXmv ι1ϊ:τον 'JtQOtfavalιxtL(Jdvmv. 10 Κατα δΕ' ΤOυ€; .α'l'ιτoυι; xιxtQovr; 'Λτdρ(Jας μεν ΙΧν53 δρας 'Covg Εν Τ11 ναυμαxί�, ληφ-&έντας κα� τας αΙχ­ μαλαιτοvς 'Ι1ηαι; Εξαπέtfτsιλεν εΙι; την Κο:ρχηδ6να, 2 KfXQ.ftdlmva δΕ τον tfvνdρχοντα δους τριά..κοντα vιxvr; Εξέπεμψε 'ItQor; αΤς έχων α-ότος Εβδομήκοντα κατ- 15 S lπλcvtfεν, ΠQοtfτ&ξαι; l1φνω προtfπεtf6ντα ταϊ:ς δρμοv­ tfιxtg παρα το AtlV(JΙXLOV των πολεμίων vιxvtftv, ων μεν (iv δυνατοι; iί κvριεVtfαι, ταϊ:ς δΕ λοιπαl:g πiί.q 4 έμβαλεϊ:ν. πειtf,fFlντος δΕ τοϊ> Καρ-&dλωνοι; κα� ποι64:. ηι1αμένου τον Επίπλουν -δπο την Εω-&ινην κα� τα 20 μΕν δμπιπρωντος τα δ' &ποtfπωvτοι; 'των πλοίων, tLsydlfJV tfvνέπεtfε yevιItf-&ιxr, ταραχην περ� το των δ 'Ρωμαίων tfτρατ6πεδον. προtf(Jοη-&οVντων yaQ α-ό­ των Επl ται; vιxvr; καί γινομένηι; κραυγηι;, ι1υννο­ ήtfαι; Ίμίλκων δ το Διλύβαιον τηρων "al -&emQWV 95 �δη τηι; .§ιμέρας -δποφαινούι1ηι; το ι1υμβαϊ:νον, Επ6 αΠΟ(fτέλλει τουι; Εκ της π6λεως μΙι1-&οφ6QΟVΙ;. oC δs δεινοϊ> παvταxό-&εν α'l'ιτoυς περιtfτdν-63. τος, oVx εΙι; μΙΚQαν οvδ' εΙς την 'Cvxovtfav ήλ-&ον '1 διατροπήν. δ δε των Καρχηδονίων ναύαρχος όλίγα 80 των tfκαφων τα μεν &ποtfπdtfαι; τα δs ι1υντρίψαι;,

POLΥΒ. mSTOR. Ι 52-54.

75

μετα ταύτα μικρον άπο τού Λιλυβαίου παρακομι­ ιι&ε�ς ώς έφ' Ήρακλείας έτήΡΕΙ, βουλόμενος διακω­ λύΕιν τους έπ� το ιιτρατόΠΕδον πλ{οντας. προιιαγ- 8 γειλάντων δε των ιικοπων πΜj&ος {κανον πλοίων 11 προιιφέΡΕΙΙ.fJ'αι παντοδαπων και ιιυνΕγγίζειν, ιW­ αχ./}'εΙς έπλει, ιιυμμίξαι ιιπεύδων δια το καταφ(Jονεtν των 'Ρωμαίων έκ τού προγηΕνημένου ΠΡΟΤΕρήμ(t­ τος. δμοίως δε και τοίς έκ των ΣvρακσurJωv προ- 9 απει1ταλμένΝς ταμίαις άνήγγειλαν ο! προπλείν είο ί 10 10 ,f}-tιYftiVOt λέμβοι τον lπίπλουν των ύΠέναντίαιν. δε νομίrJαVΤΕf; ούκ άξιόΧ(Jεως rJφας αύτους εΊναι προς ναυμαχίαν, κα./}'ωρμίιι./}'ηι1αν πρός τι πολΙι1fΙιΧτιοv των -δπ' α-ότους ταττομένων, &λίμενον μέν, ι1άλους δ' έχον και προβολας περικλειούιιας έκ της γης 111 εVφυΕίς. oiί ποιηιιάμενοι την άπόβαΙΙιν και τούς 11 ΤΕ καταπέλτας και τους πεΤ(Jοβόλοvς τους έκ της πόλεως έπιιιτήσαντες προιιεδόκων τον Επίπλουν των -δπεναvτίων. ο{ δε Καρχηδόνιοι ιIvvεyyifiav- 12 τες το μεν πρωτον έπεβάλοντο πολΙΟΡΚΕίν τούτους, 20 ύπολαβόνΤΕς τους μεν ΙΧνδρας καταπλαγέντας Είς το πολισμάτιον άποχωρήσΕιν, των δε πλοίων άσφαλως κυριεύΙΙΕιν' ού προχωρούσης δ'Ε της έλπίδος, άλλα 1 3 ΤΟVναντίοv άμυνομένων γενναίως, καΙ τού τόπου πολλας Εχοντος και παντοδαπας δυι1χρηστίας, όλίγα 6δ. των τας &γορας έχόντων πλοίων &ΠΟι1πάι1ανΤΕς άπ­ ΕπλΕυΙΙαν πρός τινα ποταμόν, έν Φ κα./}'ορμΙι1&Εντες έπετήρουν τον άνιΧπλουν αύτων. Ό δ' έν ταίς ΣVραΚOύσαις -δπολειφ./}'εΙς ιιτρατη- 54 γός, έπει τα κατα την πρό&Εσιν Ιπετέλει1έν, κάμψας 80 τον Πάχυνον IΠΟΙ"Είτο τον πλoiίν ώς έπι το Λιλύ­ βαιον, oiιδεν Είδαις των περι τους προπλέοντας ιιυμ-

76

BELLUM PUNlOUM L

βεβηκότων. δ δΒ των ΚαΙl1,ηδονίων ναύαρχος, ιιη­ μην&ντων των tfκοπwν α1.ιτιΡ πάλιν την έπιφ&νειαν των inτεναντίων, &ναχ.ιΤεΙς [πλει μετα tfπουδfjς, βουλόμενος α1.ιτοϊς αις πλεt'tfτον &πέχουιιι των ol3 κείων νεων tfυμ{.Jαλεi:ν. δ δ' 'Ιούνιος κατιδαιν iκ6i. πολλού τον ιιτόλον τον των Καρχηδονίων καΙ το πλfj.ιΤος των ιικαφων, o1Jτε tfυμ{.JαλεΤν τολμων οi$τ' έκφυγεΤν Ετι δυνατος �ν δια το tfΎVa'J''J'vg εΙναι τούς ΠΟλεμίους, έγκλίνας εΙς τόπους τραχεϊς καΙ κατα 4 πάντα τρόπον έπιιιφαλεΤς κα.ιΤωρμίtf.ιΤη, κρίνων α{- 10 ρετώτερον inτ&ιnειν 3,τι δέοι πα.ιΤεϊν μάλλον � τοΤς πο;l,εμίοις α1Jτανδρoν το tfφέτεQον tfΤQατόπεδον inτo5 XatQLov ποιfjtfαι. tfvvttJCov δΒ καΙ το "EQ� τούτου 'ΥΕγονος δ των ΚαQΧηδονίων ναύαQχος το μΒν παQα­ {.J&λλεtf.ιΤαι κα� ΠQοtf&'J'ειν τοιούτοις τόποις &πεδο- 16 κίμαιιε, λαβαιν δ' lXΚQαν τινα κα� ΠQοtfΟQμιtf.ιΤεΙς ταύτ'!1 μεταξύ των ΙΙτόλων έτήQει κα� ΠQOtfεΤχε τον β νούν &μφοτέQοις. έπ,γενομ{νου δΒ χειμωνος κα� πεQιtfτ&tfεωg ΠQοφαινομ{νης έκ τού πελ&γουι: δλο­ tfχεQεtfτέρας, ο{ μΕν των Καρχηδονίων κυ{.Jερνfjται !Ο δι& τε την των τόπων και την τού πρ&γματος έμ­ πειρίαν προορώμενοι το μέλλον και ΠQολ6'J'οντες το ιιυμβηιιόμενον έπεισαν τον ΚαQ.fT&λωνα φv­ γεϊν τον χειμωνα και κ&μψαι την lXΚQαν τού Πα7 XΎVoυ. πειtf.fTέντοg δε vovvaxwg, oVτoι μΕν πολλα 25 μοχ.fTήtfαντεg και μόλις {)πεQ"Qαντεg την lXΚQαν έν 8 &ιιφαλεϊ κα.ιΤωf;ψίtf.fTιηtfαν, οε δΒ των 'Ρωμαίων ΙΙτό­ λοι, τού χειμωνοι: έΠΙ'J'ενομένου καΙ των τόπων a{g τέλος inταQχόντων &λιμ{νων, o1Jτως διεφ.ιΤ&ρηΙΙαν IJJtfΤ8 μηδΒ των ναυαγίων μη δΕν γεν{σ.ιΤαι χρήιιιμον, &λλ' &μ- 80 φοτέρουι: α-ότούι; lXQδην καΙ παραλόγωι: &ΧΡΕιω&ηναι.

2

POLΥΒ. mSTOR. Ι 54. 56.

77

Τούτου δΕ t1vμβάντος τα μεν των ΚαQχηδο- 55 νίων ιxtJ&tf; &νέκυψε κα! πάλιν ΙΠΙQQεπεt1τέQας εΖχε τας Ιλπίδας, οΙ δΕ 'Ρωμαϊ:ΟΙ ΠQότεQον μΕν Ιπ! πο- 2 t10V ήτυχηκότες τότε δ' δλOt1χεQως Ικ μΕν της &α6 λάττης lξέj3ηt1αν, των δ' inιαί&(!ων έπεκ(!άτουν ' Κα(!χηδόνιοι δΕ της μΕν &αλάττης Ικυ(!ίευον, της δΕ Υης otιx ολως &πήλπιζον. μετα δΕ ταύτα πάντες 8 έπ! μΕν τοϊ:ς ολοις lt1χετλίαζον, οί: τ' Ιν τfj 'Pιfψ'!1 κα� τα περΙ το Διλυβαιον t1τριχτόπεδα, δια τα ΠQΟ10 ειρημένα t1vμπτώματα' της Υε μην προ&έσεως otικ4 65. &φίt1ταντο τηι:; κατα την πολιορκίαν , άλλ' οΙ μΕν έχορήΥουν κατα Υην &προφιxt1ίt1τως, οΙ δΕ ΠΡOt1εκαρτέρουν ταύτ?/ κατα το δυνατόν. δ δ' Ίουνιοι:; 5 &νακομιt1&εΙg Ιπ! το σΤQατόπεδον Ικ τηι:; ναυαΥίαι:; 'Υένετο προς το καινοτομηt1αί 15 κα! πεQιπα&ης ων τι κα! ΠQάξαι των δεόντων, t1ποvδάζων &ναμαχέ­ t1at1&at την Υεγενημένην περιπέτειαν. διο καΙ βρα- 6 χείαι:; αtιτιfj παραπεt10vt1ης &φΟQμης, καταλαμβάνει πραξικοπήt1ας τον 'Έρυκα καΙ Υίνεται τού τε της δ δ' 7 20 'Δφρο.δίτης Ιερού κα! της πόλεως 'Υκρατής. 'Έρυξ εt1τι μΕν δρος παQα &άλατταν τηι:; Σικελίας Ιν τfj παρ« την 'Ιταλία", ΚΕιμέν'!1 πλεv(!i'j. μεταξυ ΔQεπάνων καΙ Πανόρμου, μάλλον δ' δμορον και t1vνάπτον προς τα Δρέπανα, μηέ&ει δΕ παρα πολυ 25 διαφέρον των κατα την Σικελίαν 6Qwν πλην της ΑΙτνης. ΤOVτOυ δ' 'π' αtιτης μΕν της ΚΟQvφηg, 015- .8 σης έπιπέδου, κεϊ:ται το της 'Λφ(!οδίτης της 'Ερυ­ κίvης {ερόν, δπερ δμολοroυμένωι:; Επιφανέt1τατόν έt1τι τώ τε πλουτω και τfj λοιπΏ πρOt1ταf1ία των κατα 30 τ�ν Σικελίαν Ιερών' 1ι δΕ π6λις inι' α&ην την κο- 9 ρυφην τέτακται, πάνυ μακραν lXOVt1ιx καΙ ΠQοt1άντη

66.

ι

4*

78

BELLUM ΡυΝΙΟυΜ 1.

έπί τε δη την ΚΟQVφηv έΠΙc1τή6α!; φυλακήν, δμοίαις δε και την &πο Δ(μπά­ vαιv πρό6βαc1ιv έτήρει φιλοτίμαι!; &μφοτlρου!; του!; τόπου!; κα� μάλλον ετι τον τη!; &ναβολη!;, πεπει­ c1μlvο!; οf5ται!; κα� την πόλιν &6φαλω!; κα� το ιrύμ- 6 παν δρο!; {,φ' α{,τον Ε'ξειν. 6'1.56 ΟΙ δε Καρχηδόνιοι μετα ταύτα ιrτρατηΨ0ν κατα­ ιrτήσαντε!; α{,των 'Αμίλκαν τον Βάρκαν έπικαλού2 μενον , τούτφ τα κατα τον 6τόλον ένεχείρι6αν' δ!; παραλαβων τα!; ναυτικας δυνάμεις �ρμη6εν πορ4}ή- 10 c1mv την 'Ιταλίαν. /!το!; δ' �ν (,κταικαιδlκατον τιρ 3 πoΛSμφ. κατα6ύρας δε την Λοκρίδα κα� την Βρετ­ τιανην χώραν, &ποπλέαιν έντεύ4}εν κατηρε παντ� τφ δ'τόλφ προς την Πανορμίτιν κα! καταλαμβάνει τον έπ� τη!; Ε{ρκτης λεψόμενον τόπον , δς κείται μlV 16 'Έρύκος κα� Πανόρμου μεταξυ προς 4}αλιΧΤΤΏ , πoΛV66. δΙ τι των αλλαιν δοκε1: διαφlρειν τόπαιν επιτηδειό­ τητι προ!; &δ'φάλειαν δ'τ(!ατοπlδαιν κα� 'ΧρονΙδ'μόν. 4 ε6ΤΙ ψαρ δ(!ο!; πε(!ίτομον εξανεc1τηκος εκ τη!; ΠΕQΙ­ κειμlνης χώ(!α!; εΙ!; f5ψο!; (κανόν. τούτου δ' ή 'Πε(!ί- 20 μετ(!ο!; τη!; αναι δ'τεφάνης ο-ι) λείπει των Εκατον c1ταδίαιν , {,φ' ή!; δ πε(!ιεχόμενο!; τόπος εijβοτο!; {,πάρχει και ψεαι(!ψήιιιμος, προ!; μεν τα!; πελαψίου!; πνοια!; ε-ι)φυως κείμενο!;, 8'αναc1ίμαιν δε 4}η('ίαιν 5 εΙ!; τlλος l1μΟΙQΟ!;. ΠΕ(!ιέχεται δε κ(!ημνοίς &.ΠQΟδ'- 26 ίτοις l� ΤΕ τού κατα 4}«λατταν μΕρους κα� τού παρα την μεt1όγαιαν παQήκοντοg, τα δΒ μεταξύ τούτων β εt1τιν όλίγηg κα� βQαχε{αf; δεόμενα καταιrκευης. Ιχει δ' εν α-ότιΡ κα� μα6Τ61ι, δς ctμα μεν &.κ(lοπ6λεωg, {[μα δε ιικοπης ε-ι)φυούς λαμβάνει τάξιν κατα της so 7 ύΠΟΚΕιμένης χώ(!ας. κρατε1: δε και λιμΙνος εύκαΙ10 πανταχό4}εν την &vάβαc1ΙV.

POLYB. mSTOR. Ι 55-57.

79

ρου πρo� τον &πο Δρεπάνων και Λιλυβαίου δρ6μον Επι την Ίταλίαν, εν φ πΜjiTο� υδατo� &φiTονον ύπ­ άρχει. Π(Jod6δου� δs τα� πάσα� εχει τριττας δυι1χεtμίς, 8 δύο μεν &πο τή� χώρας, μίαν δ' &πο τη� iTαλάττη�. 6 Εν φ καταστρατoπεδεύσα� παραβ6λως 'Αμίλκας, ώ� 9 αν μήτε π6λεω� oίκεία� μήτ' &λλης ελπίδo� μηδε­ μιας &ντεx6μενo�, εI� μ{σους δs τους πολεμίους έαυτον δεδωκώ�, 8μως ού μικρους OMS τoυ� τυχ6ν68. τα� 'Pωμαίoι� αγώνας και κινδύνους παρει1κεύασεν. 10

ΠQwτον μ�ν yitQ ΕντεύfFεν δQμώμενοs κατα fFάλατ- 1 0

ταν την παραλίαν τής Ίταλία� Επ6ρiTει μ{χρι τiί� Κυμαίων χώρας, δεύτερον δs κατα γήν παραστρα- ι ι τοπεδευσάντων αύτιji 'Ρωμαίων ΠQΟ τiί,; Πανορμι­ των π6λεως Εν l't:Jrog πΙντε t:Jταδίοιg πολλου>; και 15 ποικίλου>; αγώνα>; t:Jυνεστήσατο κατα γiίν t:Jχεδον Επι τρε1:>; ενιαυτούg. περι ιbν OVx οΤ6ν τε δια τiί,; γρα­ φiί� τον κατα μΙρο>; &ποδούναι λ6γον ' καiTάπεQ 57 γαρ Επι των διαφεQ6ντων πυκτών και ταί>; γενναι6τησι και ταί>; εύεξίαιs, 8ταν εί>; τον ύπεQ αύτού 20 τού ι1τεφάνου συγκαταστάντες καιρον διαμάχωνται67. πληγην επι πληγfj τι{}{ντε� αδιαπαύι1τως, λ6γον μεν η π(J{5νοιαν εχειν ύπεQ έκάστη>; επιβολή>; και πλη­ γη>; οi}τε τοί>; &γωνιζομΙνοι,; οi}τε τo1:� .fJ-εωμΙνοις εστι δυνατ6ν, εκ δs τή� κα.fJ-6λου των ανδρών lVEQ- 2 25 γεία� και τη>; έκαΤ{Qου φιλοτιμίας εστι και τiί>; εμ­ πειρίας αύτών και τiί� δυνάμεωg, προ>; δs και τiί>; εύΨVχίαg , {κανην EVVOtav λαβείν, οϋτως δΕ και πεQΙ τιQv νiίv λεγομΙνων στρατηγών. τα>; μ'ε ν ritQ αΙ- 3 τία>; η του>; τρ6πουg, δί' ιbν &ν' έκάστην ήμΙραν 80 Εποιούντο κατ' αλλήλων ένΙδρας, αντενlδ'Qας, έπι­ .fJ-Ιt/ειg, ΠQοσβολάg, om' αν δ γράφων έξαQι.fJ-μού-

80

BELLUM PUNICUM 1

μενος έφίκοιτο , τοίς τ' &κούουδ'ιν &πέραvτoς &μα δ' &ναιφελrIς (1ν έκ της &ναγνώσεαις ιΥίνοιτο χρεία' 4 έκ δε της κα&ολικης &ποφάσεαις περι a&cfhv και τού τέλους της φιλοτιμίας μαλλον ΙΧν τις εΙς έννοιαν έλ6 &οι των προειρημέναιν. 01)τε ιΥάρ των έξ {στορίας 5 στρατηγημάταιν 01)τε των έκ τού καιρού και της 1Jπo­ κειμένης περΙδ'τάσεαις έπινοημάταιν οi)τε των εΙς παράβολον και βίαιον &νηκ6νταιν τ6λμαν O{Ιδ�ν παQ6 ελείφ&η. κρίδ'ιν ιΥε μην δλοσχερη ιΥενέσ&αι διά πλεί­ ους αΙτίας oiιx οΤ6ν τ' ην' α'ί: τε ιΥάρ δυνάμεις &μ- Ι0 φοτέραιν ήσαν έφάμιλλοι, τά τε κατά 'tOVi; χάρακας 69. δμοίαις &πρ6δ'ιτα διά την όχυρ6τητα, τ6 τε διάδ'τημα 8περ αΙτιον ην '1 των στρατοπέδαιν {iQctxv παντελως. μάλΙι1τα τού τάς μ�ν κατά μέρος δ'υμπτώσεις &παύ­ t1τους ιytvεt1&fXL κα&' ήμέραν, δλσδ'χερες δε δ'υντε- 15 8 λείδ'&αι μηδέν. τούτους γάρ αiιτοvς &ει δ'υνέβαινε διαφ&είρει1&αι κατά τάς δ'υμπλοκάς, 'tovr; έν χειρων ν6μφ περιπει16ντας' oC δ' &παξ έιyκλίναvτες εiι&έαις έκτος τού δεινού πάντες ηδ'αν ύπο ταίς αVτων &ι1φαλείαις και πάλιν ι'κ μεταβολης έκινδύνευον. 20 Oiι μην &λλ' {Μπαρ &γα&ος βραβευτης ή τύχη 58 μεταβιβάδ'αt1α παραβ6λαις α{ιτοvς έκ τού ΠQοειeη­ μένου τ6που και τού προijπάQχοντοg &&λήματος εΙς παραβολώτεQον &γώνΙδ'μα και τ6πον έλάτται 6'υν2 έκλειι}εν. δ ιΥ.}Ρ 'Αμίλκας, των 'Ραιμαίαιν τόν "ΕQυκα 25 τηρούνταιν έπί τε της κορυφης και παρά την Qίζαν, 68. κα&&περ εlπομεν, κατελάβετο την π6λιν των 'EQV­ κίναιν, iίτις ην μεταξv της τε κορυφης και των προς .a τf'ι Qίζn t1τρατοπεδευι1άνταιν. έξ oij t1vvlPatvs παρα­ β6λαις μεν -δπομένειν και διακινδυνεύειν πολΙΟQ- 80 κουμένους tovr; την κορυφην κατέχοντας των ΙΡαι_

POLΥΒ. HISTOR. Ι 57-59.

81

μαίαιν, tiπίι1Ται� oS τoυ� Kαρxηδoνίoυ� tiντΙχειν, των τε πολεμίαιν πανταχό,f}εν ΠΡΟΙΙκειμΙναιν κα! των χα­ ρηγιων ο-ό Ρf!δίαι� αvτοt� παρακομιζομ/ναιν . Φ.� &ν της: ,f}αλάττης "a,f}' ενα τόπον κα! μίαν πρόt10δον δ tiντεχομΙνοις. ού μην tiλλα πάλιν ένταv,f}α πάιιαις 4, μsν tiμφότεQΟΙ ταίς πολιορκητικαϊς έπινοίαις κα� βί­ αις ΧQηt1άμενοι κατ' tiλλήλαιν, παν QS γ/νος ένδείας tiναιιχόμενοι, πάσης δ' έπι.σ-/t1εαις κα! μάχης πείQαν λαβόvτες, τ/λος OVx, Φς Φάβιός φηt1ιν, έξαδυνα- 5 10 τoiίνΤδς "at περικακoiίντες , &λλ' Φς ίΧν &πα-Β-είς κα! tiήττητοί τινες: l1vhQcr; {EQOV έποίηt1αν τον t1τΙφα­ νον. ΠQότερον yaQ 11 'κείνους tiλλήλαιν έΠΙΚQατη- 6 tJat , καίπεQ δύ' έτη πάλιν έν τούτφ τφ τόπφ δι­ αγαινιιιαμ/νους, δι' &λλου τρόπου t1υνέβη λαβείν τον 16 πόλεμον την "Qlt1tv. τα μsν ovv περ� τον ''ΕQυκα κα! τας πεζικας 7 δυνάμεις τοιαύτην lt1XE διά-Β-εt1ιν. τα QS πολιτεύ­ 'ί ο. ματ' �ν tiμφοτέραιν παQαπλήt1ια τοίς ψυχομαχουιιι των cVysvwv όQνί,f}αιv. έκείνοί τε yaQ πολλάκις 8 20 tiπολαιλεκότες τας πτέQvγας δια την tiδυναμίαν, aVTfJ QS τΏ ψυχf] μ/νοντες lκβάλλουt1ι τας πληγάς, εαι� &ν αύτομάταις ποτs πεQιπει1όντες αύΤΟίς και­ ρίαις &λλήλαιν διαδQάξαιvται , κ&πειτα τούτου γενο­ μ/νου t1vμβfj τον fTEQOV α-(;των προπεt1είν ' οϊ τε 9 26 'Ραιμαίοι κα! Καρχηδόνιοι κάμνοντες tjδη τοίς πό­ νοις δια την ΙΙυνέχειαν των ΚΙ1fδύναιν εΙς τέλος &πήλγουν τήν τε δύναμιν παρελέλυντο κα! παQείντο δια τας πολυχρονίους εί(JφΟQας κα! δαπάνας. δμοίαις 59 OS 'Ραιμαίοι ψυχομαχουντες, καίΠδq {τη t1XcQOV tjδη 80 πέντε των κατα -Β-άλατταν ΠQαγμάταιν δλοσχεQως &φεt1τηκότες διά τε τας: πεQιπετείας κα! δια το πε-

82

BELLUM ΡυΝΙΟΟΜ 1.

πείtt,f}αι δι' αfπών τών πεζικών δυνάμ,εων Κl!ινEίν 69. πόλΕμ,ον, τόΤΕ ttvvoQrovorEf: ofJ προχωρούν ιxfn:otf: oroiJQyov κατα 'tO.Vf: έκλογΙιJμ,ΟVf: κα� fLιXltttorιx δια την τόλμαν τού τών Καρχηδονίων fιYEfLQvof:, έκριναν το τρίτον ιΧντιποι'fjιJαtt,f}αι τών έν orιxif: ναvτικαίf: δυνά- 5 3 μ,ειJιν έλπίδων, {ιπολαμ,βάνΟVΤΕf: δια τ.ηf: έπιvοίαf: ταύτηf:, ΕΙ "ιxtQCrof: ΙΧψαιντο τ.ηf: έπιβολ.ηf:, fLQvrof: �ν of5τrof: π{ραf: έπι,f}Είναι τφ πολέμ,φ ttvμφ{ρον. δ 4 κιx� or{lOf: έποίησαν. το μ,�ν γαρ πρώτον έξΕχάιρη­ ιJαν τ.ηf: ,f}αλάττηf: Εl'ξανΤΕf: 'tOif: έκ τ.ηf: τύχηf: ιJυμι- 10 πτάιμ,αιJιν, το δ� δΕύτΕρον έλαττω,f}{νΤΕf: τΥ ΠEΡ� τα 6 Δρ{πανα νaυμ,αχίψ τόΤΕ δ� τρίτην έποιούντο ταύ­ την την έπιβολ'fjν, δι' fif: νικ'fjιJανΤΕf: κα! τα ΠEΡ� τον 'Έρvκα ιJΤQατόπεδα τών Καρχηδονίων άποκλΕί­ ιJιxvorEf: τ.ηf: κατα ,f}άλατταν χορηγίαf: τ{λΟf: επ{,f}ηκαν 15 6 orotf: 8λΟΙf:. �ν δ� orfjf: επιβολ.ηf: το πλΕίον ψυχο­ μαχία. χορηγία μ,�ν γαρ ofJX {ιπ.ηΡΧΕ ΠΡΟf: την πρό­ ,f}IJtttv εν 'tOif: "otvoif:, ofJ μ,ην άλλα δια την τών πρoειJτάιτων ιΧνδρών Elf: τα κοινα φιλοτιμαν κα� 7 γΕνναιότητα πρOιJΕvρ{,f}η ΠΡΟf: την ιJυντ{λEιαν. κατα 20 γαρ orCtf: τών βίων ΕfJκαιρίαf: "a,f}' ενα κα� δύο κα� orQEif: {ιφίιJταντo παρ{ξειν ΠΕντ'fjρη κατηρτιttμ{νην, 'l1. έφ' φ την δαπάνην κομ,ιούνται, κατα λόγον τών 8 Π(Jαγμάτων Π(J οχω (Jη σάv�ων. τφ δε τοιούτφ Τ(Jόπφ oraX{rof: §orOtfLΙXιJ,f}{vorrov διαΚοι1ίων πλοίων πεντη(J L- 25 κών, ων εποι'fjιJαvτο την ναυπηγίαν Π(JΟf: [πα(J ιi­ δειγμ,α] την τού 'Ροδίου ναύν, μετα ταύτα ιJτρατη­ γον καταιJτΨtαVΤΕf: ΓάΙ:ον Λυτάτιον εξ{ΠlJμ,ψαν ιΧρδf: κα! παραδόξΜf: έπιφανε�� 9 χομ,{νηf: τ.ηf: ,f}lJQlJCIXf:. 'tOif: κατα τ1}ν ΣΙΚlJλtα,ν τόποις τόν τε ΠlJΡ� τα Δρέ- 50 πα,να λιμ,{να κατέι1χε κα,� 'tOVf: περ� το ΛιλύΡαιον 2 τΟν

POLΥΒ. mSTOR. Ι 69.

60.

83

8ρμους, παντος &νακεχωρηκ6τος εΙς την οΙκε{αν τού των Καρχηδονίων ναυτικού. �υι1τηι1άμενoς δΒ περ� 10 την lν τοίς Δρεπάνοις π6λιν εργα κα� τ&λλα προς την πολιορκ{αν παραι1κευαι1άμενος , ίΧμα μεν ταύτrι δ πρΜεκαρτέρει τα δυνατα ποιων , ίΧμα δε προορώ- 1 1 μενος την παρουι1ίαν τού Καρχηδονίων ι1τ6λου κα� μνημονεύων της εξ άρχης ΠΡΟ,f}έοεως 8τι μ6νως 70. δύναται δια τού κατα ,f}άλατταν κινδύνου κρίι1εως τα ολα τυχείν, ουκ άχρε.ίον ουδ' άργον εϊα γίνε-

10

(J,f}at τον χρ6νον, άλλ' άν' έκάστην ήμέραν &ναπείραι;; 12

κα� μελέτας ποιων τοίς πληρώμαι1ιν οΙκε{ως της επιβοΜίς τl1 τε λοιπfj τjj κατα την δίαιταν επιμε­ λείlf ΠΡΟ6καρτερων &,f}λητας &πετΕλεσεν προς το προκε{μενον εν πάνυ βραχεί χρ6νφ τους ναύτας. J5 Ο{ δε Καρχηδ6νιοι , παρα την -όπ6νοιαν προσ- 60 πει16ντος α1'ιτοίς τού πεπλευκΕναι 6τ6λφ τους 'Ρω­ μαίους κα� πάλιν &vτιποιείι1,f}αι της ,f}αλάττης, παρ­ αυτίκα κατήρτιζον τας ναύς , κα� πληρώι1αντες οί- 2 του κα� των &λλων επιτηδείων εξέπεμπον τον ι1τ620 λον, βουλ6μενοι μη δεν ελλείπειν τα περ� τον 'Έρυκα ι1τρατ6πεδα των άναγκαίων. κατέι1τηfiαν δε κα� 3 ι1τρατηγον επ� της ναυτικης δυνάμεως 'Άννωνα ' δς &vaX,f}c�g κα� κατάρας επ� την Ίεραν καλουμένην νησον ει1πευδε τους πολεμίους λα{Των διακομισ,f}fjt5 "ο:ι προς τον 'Έρυκα κα� τας μεν &γορας &πο,f}s­ (J,f}at κα� κουφίσαι τας ναύς, πρΜλαβων δ' επιβά­ τας Εκ των μισ,f}οφ6ρων τους επιτηδε{ους κα� Βάρ­ 'ί'2.καν μετ' αυτων, ο{iτως συμμίι1γειν τοίς -όπεναντ{οις. δ δε Λυτάτιος ι1υνε�ς την παρουι1{αν τών περ� τον 4 $/)'Άννωνα κα� ι1υλλογΙι1άμενος την επ{νοιαν αiJτωv, άναλαβων άπο τού πεζού ι1τρατεύματος τους άρ{-

84

BELLUM PUNICUM Ι.

dτους {Χνδ(μις ΕπλΕυσΕ ΠQος την Λίγούσσαν vfjtfov ΠQΟ τού Λιλυβαίου ΚΕιμένην. κ&νταύ.&α παQα­ καλέσας τα ΠQέποντα τφ "rxLQrji τας δυνάμΕις δι­ ΕσάφΕΙ το ις κυ{JΕQνήταις ως έσομένης Είς την «iJQΙOV 6 ναυμαχίαι;. -δπο δ� την Εω.&ιν7)ν, tjδη 'tfjr; i}μέQας 5 iJπoφαινoύσης, δQων τοις μ�ν έναντίοις φΟQον {ΧνΕ­ μον καταQQέοντα "rxt λαμΠQ6ν, σφίσι δ� δυσΧΕQη γιν6μΕνον τον &νάπλονν ΠQος &ντίον το πνΕύμα, κοίλης καΙ 'tl?fXXECrxg οiJσης της .&αλάττης, το μ�ν 7 ΠQωτον διηπ6ρει τί δΕ;: XQijtf'&at το;:ς παΡΟύσι. συλ- 10 λoγι�6μEνoς δ' ως έαν μ�ν παQα{Jάλληται ΧΕιμωνος i)ντος, προς 'Άννωνα ΠΟΙψ1Εται τον &γωνα καΙ ΠQος α-ότας τας ναυτικας δυνάμεις καΙ προς έτι γέμοντα 8 τα dκάφη , έαν δ� τηρων Ε-όδίαν καΙ καταμέλλων ltltf'Y διiiQαι, καΙ dυμμ;:ξαι τοις tfΤQατοπέδοις τοVς 71. πολΕμίους, ΠQός τι; τας ναύς Eiικινήτoυς καΙ ΚΕκου­ φισ.μ,ένας &γωνΙΕιται ΠQ6ς ΤΕ τους &l?ίστους {ΧνδQας των έκ τού ΠΕtού σΤl?αΤΕυμάτων, το δΕ μέγιστον, προς την Άμίλκου τόλμαν, 1jr; oM�ν ην τότε φο9 βΕραιΤΕρον ' δι6ΠΕl? ΕΚQινε μη παρείναι τον ένΕστωτα 20 καιρόν ' συνιδαιν δε τας των πολΕμίων ναύς {tfτιο10 δρομούtfας &ν7)γΕΤΟ μΕτα tfποvδης. των δ� πληρω­ μάτων Ε-όΧΕρως &ναφΕρόντων τον κλύδωνα 't'«ig Ε-όΕξίαιι;, ταχέως έπΙ μίαν έκτείναι; ναύν &ντίΠf!ωQ61 Qov κατέtfτηdε 't'org πολΕμίοις τον στόλον. 0& δΕ 25 ΚαQχηδόνιοι κατιδόνΤΕς τον διάπλουν α-ότων Πf!Ο­ κατέχοντας τους 'Ρωμαίους, κα.&ΕλόμΕνοι τους &στους καΙ παQακαλέdανΤΕς κατα ναϋν ίfφiiς αiιτoυς dvvτης δ' δκατΙρων πα€!α­ 2 έβαλλον τσΕς iJπE'PαντίOις. dΚΕ'ι.Jfjς την lvamtav lχούdης δ'ιά3-Εdιν τΥ ΠE€!Ι 't'ιx 3Ο Δρέπανα 'Υενομ{ν'Υ VΙXVΜΙXlitt, καΙ το τέλος Jκατέl?ΟΙf: Ι) την

POLYB. HlSTOR. Ι 60-62.

85

της μάχης εΙκότως έναντίον &πΙβη. 'Pωμαίo� μεν 3 γιψ τήν ΤΕ ναυπηγίαν μετειλήφεσαν κα� τα {JιXQf} 73. πάντα XUJQ�g τών ΠQος η}ν ναυμαχίαν έπιτηδείων lξετέ,f}ειντο ' τά τε πληQώματα συγκεΚQοτημiνα δια5 φiQουσαν α(,τοίς την XQctav παQείχετο , τούς τ' έπιβάτας κατ' έκλογην f1VOQag &παQαχωQήτους έκ τών πεζικών ι1ΤQατοπέδων εΙχον. πεQ� δε τούς 4 KaQXfJoovtOvg τ&ναντία τούτοις {mijQlCV. αϊ μεν ιΥιψ νήες ιΥέμουσαι δυι1ΧQήιιτως διέκειντο ΠQος τον 10 κίνδυνον, τα δε πληQώματα τελέως ην &νάσκητα κα� ΠQος xaLQOV έμβι:βλημΙνα, τα δ' lπιβατικα νεο­ σύλλογα κα� ΠQωτόπειQα πάσης κακοπα,f}είας κα! παντος δεινού. δια γαι! το μηδέποτ' ((ν έτι τούς [) 'Ρωμαίους έλπίσαι της ,f}αλάττης &ντιποιήσασ,f}αι 15 καταφQονήσαντες ώλιγώQΟVV τών ναυτικών δυνά­ μι:ων. τοιγαQούν /Χμα τφ συμβαλείν κατα πολλα 6 (LiQf) τής μάχης έλαττούμενοι ταχέως lλείφ,f}ησαν, κα� πεντήκοντα μεν α(,τών ναύς κατΙδυσαν, εβδο­ μήκοντα δ' [άλωσαν α.vτανδQΟΙ· το δε λοιπον πλή- 't 20 ,f}O!; lπαQάμενον τους [(iτοvς κα� κατουQωσαν av,f}Lg άπεχώQΕι ΠQος την 'IEQ'Llv νησον, ε(,τυχώς κα� πα­ Qαδόξως (έκ) μεταβολης α-ι)τοίς ΠQος τnν δέοντα και- 72. QOV" τού πνεύματος συνεQγήσαντος. Ό μεν ουν τών 'Ρωμαίων σΤQατηγος άποπλεύ- 8 25 δ"ας 'ltQOg το Λιλύβαιον κα� τα 6ΤQατόπεδα πεQ� την τών αlχμαλώτων πλοίων και τών σωμάτων οΙκονο­ μίαν έγίνliΤΟ, μcγάλην ουιιαν ' 0(, γαι! πολύ των (LVQtrov έλliιπε σωμάτων τα ληφ,f}iντα ζωγQί� κατα­ τον κίνδυνον. 30 ot δε ΚαQχηδόνιοι, ΠQΟι1πεδ"ούσης α(,τοίς άΠQΟι1- 62 δοΧήτως της ηττης, ταίς μεν δQμαtg κα� ταίς φ,λα�

86

BELLUM PUNICUM Ι.

τιμίαις &:κμή1l ετοιμοι πολεμείν ήσαν, τοίς δ� λογι(1μοίς Εξηπόι,>ουν. 01Jτε γαρ χορηγείν Ετι ταίς Ιν τfj Σικελίq. δυνάμΕσιν οΤοί τ' ήσαν, κρατούντων της &αλάττης τών 1JΠΕναντίων' &:πογνόνΤΕς δΕ ταύτας κα� προδόται τρόπον τινα γΕνόμΕνοι, ποίαις xερσ�ν 5 8 η ποίοις -rιγEμόσιν πολεμήσΕιαν oiικ Είχον. διόπει,> όξέως διαπεμψάμενοι προς τον Βάρκαν ΙπέΤΡΕψαν έκείνφ ΠΕΡΙ τών 6λων. δ δ� και λίαν έποίησΕν 74. 4 Εργον -rιγεμόνoς &:γα&ού και φρονίμου. μέχι,>ι μΕν γαρ δκ των κατα λόγον ήν τις έλπις δν τοΙς 1Jποκει- 10 μένοις, oiιδEν των παραβόλων η δΕινών δοκούντων Εlναι παι,>lλΙΠΕν, άλλα πάσας ταί: τού νικάν Ιν τφ πολεμΕίν Ιλπίδας, εί καί τις &λλος -rιγEμόνων, Εξ5 ήλCΓξεν. Ιπειδή δΕ περιΙστη τα πράγματα, και τώ1l κατα λόγον OiιδEν Ετι κατελΕίΠΕΤΟ προς το σΦ�ειν 15 τούς 1Jπoταττoμlνoυς, πάνυ νουυΕχώς καΙ πι,>αγματι­ κως ΕΙ'ξας τοίς παρούσιν ύπΕρ σπονδών καΙ διαλύσεων τού γαρ α{ιτού νομιστlον 6 έξαπΙστελλΕ πρεσβΕυτάς. iιγεμόνoς εΙναι το δύνασ&αι βλlΠEιν τόν τε τού νι7 κάν, δμοίως δΕ και του τού λΕίπεσ&αι καιι,>όν. τού 20 δΕ Λυτατίου προ&ύμως δΕξαμένου τα παρακαλού­ μενα δια το συνειδέναι τοϊς σφετέροις πράγμασι τε­ τρυμένοις και κ&μνΟVdιν l1δη τφ πολέμφ, συνέβη τέλος έπι&είναι τ1Ί διαφοι,>C# τοιούτων τινών συν&η8 κων διαγQαφεισων' "Επι τοίσδε φιλtαν εΊναι Και,>- 25 "χηδονίοις και 'Ρωμαίοις, έαν και τφ δήμφ τών ,,'Ρωμαίων συνδοκΏ. έκχω(Jείv Σικελίας ιΧπάdης "Κα(Jχηδονίοvς και μή πολεμείν Ίέ(Jωνι μηδ' έπι­ "φΙι,>ειν 6πλα ΣVρακot1ίOις μηδΈ τών Σvι,>ακot1ίων 73. άπoδoVναι Κα(Jχηδονίοvς 'Pωμa{oις 80 9 "συμμάχοις. "χω ρις λύτρων Ε1παντας τούς αίχμαλαιτους. &:ι,>γυ2

POLYB. HISTOR. Ι 62. 63.

87

"ρίου κατενεγκείν Καρχηδονίους 'Ρωμαίοις έν ετεσιν "εΙ"οσι δισχίλια κα� διακ6σια τάλαντα ΕiJβοϊκά." τούτων δ' Επανενεχ&!ντων εΙς την 'ραιμην, oiJ 63 προσεδέξατο τας f1vν&ήκας δ δήμος. &λλ' έξαπδ έf1τειλεν l1νδρας δέκα τους Eπιeικεψoμένoυς {)περ τών πραγμάτων. οϊ κα! παQα1'εν6μενοι τών μεν 2 ολων ούδεν ετι μετέ&ηκαν, βραχέα δε πρoeιεπέτειναν τους Καρχηδονίους. τ6ν τε γαρ χρ6νον των φ6ρων 3 Εποίηι1αν ημΙ6υν, χίλια τάλαντα πρoeι&έντες, τών 10 τε νήeιων Εκχωρείν Καρχηδονίους πρoeιεπέταξαν, οσαι μεταξυ τής 'Ιταλίας κείνται και τής Σικελίας. Ό μεν oi'Jv 'Ρωμαίοις κα� Καρχηδονίοις συ6τας 4 'ί5 . περι Σικελίας π6λεμος ΕπΙ τοιούτοις και τοιούτον έ6χε το τέλος, {τη πολεμη&εις εΙ"Ο6ι και τέτταρα 15 f1VVElιXιg, π6λεμος αιν i;μείς Ι'6μεν &κοΥ μα&6ντες πολυχρονιαιτατος και 6υνεχέ6τατος και μέγΙ6τος. Εν fi φ χωρις τών λοιπών &γαιναιν καΙ παρασκευών, κα&­ άπερ εΙ'πομεν &.ναιτερον , απαξ μεν οΕ 6υνάμφω πλείΟ6ιν· η πεντακοσίοις, πάλιν δε μικριΡ λεί1tΟV6ιν , 20 Επτακοσίοις σκάφε6Ι πεντηρικοίς έναυμάχησαν προς &'λλήλους. &.πΙβαλ6ν γε μην 'Ρωμαίοι μεν Εν τιρ 6 πολΕμιΡ τούτιΡ πεντήρεις μετα τών Εν ταίf] υαυα­ γίαις διαφ&αρεισών εΙς Eπτακoeιίας, Καρχηδ6νιοι δ' sig πεντακοσίας. αι6τε τους &αυμάζοντας τας Άν- 7 25 τιγΏνου και Πτολεμαίου και Δημητρίου ναυμαχίας και τους 6τ6λους εlκ6τως (1ν περι τούτων Ε6τορή­ σαντας έκπεπλήχ&αι την {)περβολην των πράξεων. εί δέ τις βουλη&είη 6υλλOγίeια6&αι την διαφοραν 8 τών πεντηρικών πλοίων προς τας τριήρεις, αΙς οϊ 30 τε Πέρeιαι προς τους 'Έλληνας και πάλιν Ά&η ναίοι και Λακεδαιμ6νιοι προς &λλήλους έναυμάχουν, οiJδ'

88

BELLUM PUNICUM Ι

ttv κα.3'όλου δυνη.3'είη τηλικαύτας δυνάμεις cfJ(!Efv 9 lv .3'αλάΤΤTJ διηγωνισμΙνας. έξ ιhν δijλον το π(!ο­ τε.3'εν ήμίν έξ α(!χijς αις oiJ τύΧTJ 'Ρωμαίοι, κα{}άπε(! Ενιοι δοκούσι των Έλλήνων, oiJIt' α&ομάτως, αλλα κα� λίαν εΙκότως Ιν τοιούτοις xrxl τηλικούτοις ΠQάγ- 5 μασιν Ινασκή'ι1αντες oiJ μόνον lπεβάλοντο τfj 't'iiJv 74:. ολων -fJrCELovtq. και ItVVM't'ECq. τολμη(!ως, αλλα xrxl 64 xrx{}Cxov't'o τijς προ{}Ιοεως. xal τί δήποτ' έση το αΙ'τιον, απο(!ήοαι τις lΧν, o't'L κεκ(!ατηκότες των ολων xal πολλαπλασίαν lfχοV't'cς fJπε(!OXην νύν η ΠQόσ{}εν 10 oi)τ' αν 1ιληQωσαι τοσαύτας ναύς 01)'t" αναπλεύσαι 2 τηλικούτοις σ't'όλοις δυνη{}είεν ; oiJ μην αλλ α πε(!l μΕν ταύτης τijς &πορίας σαφως lξΙσται τας αΙτίας κατανοείν., σταν lπl την lξήγησιν rxiJ't'iiJv τijς πολι­ τείας Ifλ{}ωμεv · -όπε(! ης oiJ{}' ήμίν lν πα(!Ι(!γφ �η- 15 τέον 01)'t'ε τοίς ακούουσιν α(!γως πρσσεκτέον. το 3 μεν γα(! .3'έαμα καλόν , σχεδον δ' · αις έπος εΙπείν lΧγνωστον εως 't'OiJ νύν χά(!ιν των περl αiJΤijς συγοΙ μεν γαρ ήγνοήκασιν, οΙ δ' ασαφij 4 γεγ(!αφότων. 76 . δ και τελέως αvωφελij πεποίηνται την lξήγησιν. πλην 20 Εν γε τφ π(!οει(!ημένφ πολέμφ τας μεν των πολι­ τευμά't'ωv &μφοτΙρων προαιρΙσεις lφαμίλλους εi5(!OL τις ιtν γεγενημένας oiJ μόνον 't'αίς lπι{Jολαίg άλλα και ταίς μεγαλοψυχίαιg, μάλιστα δε τfj πεQΙ των 6 πρωτείων φιλοτιμίq., τούς γε μην lΧνδρας oiJ iLLXQip 115 πολλφ δε γενυαιοτέQουg Ιν παν't'l 'ΡαΙμα{ους ' 7)γεμόνα δε xrxl γνιrψrι xal τόλμrι .3'ετέον &ριστον 'Δμίλκαν των τότε γεγουέναι τον BιXQxav lπικαλούμενον, πα­ τέρα δε "ατα- φύdιv 'Δννίβου τού μετα ταύτα πο80 λψήσαντος 'Ρωμαίοις. 65 Μετα δε τας διαλύσεις ΤΙΚύτας Ιδιόν τι και πα�

POLΥΒ. HISTOR. Ι 63-66.

89

(Ιαπλήσιον &μφοτέροις συνέβη πα.fJ'εlv. Eξε�έξατo 2 γα!! πόλεμος έμφύλιος 'Ρωμαίους μεν δ Π(Jος τονς Φαλίσκους καλουμένους, δν ταχέως κα! συμφε(Jόvτως έπετέλει1αν, έν όλίγαις ήμέ(Jαις έγΚ(Jατείς γεν6μενοι 5 τής πόλεω� α.vτων, ΚαQχηδοvίου� δ� κιχτα τον ιxv- 3 τον καΙQΟV OV μΙΚ(Jος OVo' εvκιχτιχφ(Jόvητος δ Π(Jος τoυ� ξ{νoυ� κιχ! τους 1VofLdoιx� κιχ! τoυ� �μιx τού­ τoι� ιΧποστάντιχς Λίβυιx�, Εν Φ πολλους κιχ! μεγά- 4 λους vπομείνιχντε� φόβoυ� τ{λo� oV μόνον -όπερ τή� 10 xώριx� Εκινδύνευσιχν, &λλα κιx� πε(JΙ σφών ΙX.vτι'bν κιχ! τού τiί� πιxτρίδo� Eδάφoυ�. EΠ� δ� τον πόλεμον Ι) τούτον έΠΙι1τήσιχι μεν &ξιον δια πλείoυ� ιxΙτίιx�, ΕπΙ κεφΙΧλΙΧίου δ� κιχ! δια βριχχέων ιx.vτoύ ποιήσιχσ.fJ'ΙΧΙ 75. την Eξήγηιrιν κιχτα την έξ &ρχης πρό.fJ'ει1ΙV. τόν τε 6 15 γαρ παρα τοίς πολλοίς λεγόμενον &ιrπoνooν πόλε­ μον, τίνα φύσιν έχει καl OLd.fJ'EqLV , μάλιι1Τ' &ν τις Εκ τών τότε γεγονότων έπιγνοίη , τούς τε χρωμέ- 1 νqvς μισ.fJ'οφορικαίς δυνάμεσι τίνιχ δεϊ: προορίi.σ.fJ'ΙΧΙ κιχ! φvλάττεσ.fJ'ΙΧΙ μιχκρό.fJ'εv, ένιχργέστιχτ' ΙΧν Εκ τή� 20 τότε πε(Jιιrτάσεως ι1υv.fJ'εωρήι1ειεvι προς δε τoύτoι� τί διαφ{ρει κιχ! κατα πόσον tj.fJ'η ιrύμμικτα κα! ράρ­ Ριχριχ τών Εν πιχιδείιχις κιx� νόμoι� κιχ! πολιτικοϊ:ς έ.fJ'εσιv έκτε.fJ'ριχμμέvωv · το δε μέγιστον , τας ιχΙτίιχς 8 Εκ των Εν έκείνοις τοίς κιxιρoϊ:� πεΠQιχ'}.ιμ{vων κιχτιχ77. νοήσειεν, δι' &ς δ κιχτ' Άννίραν συν{στη 'Ρωμιχίοις κα� Καρχηδονίοις πόλεμος. -δπερ ο-δ δια το μη μό- 9 νον παρα τοίς συγγραφεύιrιν, &λλα κα� CaQft τοίς πεπολεμηκόι1ιν έτι νύν &μφιιr(Jητείσ.fJ'αι τας αΙτίας, xρήιrιμόν έση την &λη.fJ'ιvωτάΤ1/V παριxιJτηoαι διά30 ληψιν τοϊ:ς φιλομα.fTούl1ΙV. 'Ως γαρ {Tίi.ττoν ·έπιτελεσ.fTεισώv των προειρημι!- 66

90

BELLUM POENORUM AFRlCUM.

νων διαλύ6εων &ποκατέ6τηι1ε τα� περ� τον 'Έρυκα δυνάμει� εΙ� το Διλύβαιον δ Bάρκα�, ciJ.f}lro� α-ό­ τo� μ�ν &πέ.f}ετο την άρχήν, δ δ' EΠ� τη� πόλεως ι1τρατηγo� Γέι1κων Εγίνετο περ� το περαιοvν 'tOV� 2 ι1τρατιώτα� εΙ� την Διβύην. πρoι·δόμενo� δ� το 5 μέλλον Eμφρόνω� Eνεβίβα�ε κατα μέρη διαιρων α-ό8 'tov� κα� διαλείμματα ποιων τή� Eξαπ{)ι1τoλή�, βου­ λόμενo� &να6τροφην δι�όναι τoί� Kαρxηδoνίoι� εΙ� το 'tov� καταπλεύι1αντα� κα� μΙ6.f}οδοτη.f}έντα� τα ΠΡΟ60φειλόμενα των όψων(ων φ.f}άνειν .άπαλλαττο- 18 μEνoυ� Εκ τη� Kαρxηδόνo� εΙ� την οΙκείαν πρ�ν 11 4 ΤΟV� έξή� περαιoυμένoυ� Επικαταλαβεϊ:ν. δ μΒν o.(;v Γέι1κων Exόμενo� ταύτη� τή� Eννoία� οi)τω� EXE(Qt�E δ τα κατα την ΕξαΠΟ6τολήν. ο! δ� Καρχηδόνιοι τα μ�ν ο-όκ ε-όπορούμενοι χρημάτων δια τα� προγεγε- 15 νημένα� δαπάνα�, τα δΕ κα� πεπεΙι1μένοι παραιτή­ ι1ει1.f}αι 'tOv� μΙι1,fTοφόflΟV� μέρo� τι των προσοφειλο­ μένων όψων(ων, Εαν κα� 6υνα.f}ΡΟ(ι1ω6ι κα� δέξων­ ται πάντα� εΙ� την Καρχηδόνα, παρακατείχον Εκεε ΤΟV� καταπλέoντα� δια ταύτην την Ελπίδα. κα� ι1υν-'ί6. 6 εΤχον Εν 'tfj πόλει. γινομένων δ� πλειόνων &δικη­ μάτων κα� νvκτωρ κα� lLC.f}' i]μέραν, το μ�ν π(!ωτο'fl -όπιδόμενοι τόν iSχλον κα� την 6υμβα(νουι1αν &κ(!α­ ι1ίαν ήξίω6αν 'tOV� ήγεμόνα�, E�� (Χν Ετοιμαι1.f}fj μ�ν τα κατ� τα� ι1ιταρx(α� α-ότoΤ�, ΠΡ06δέξωνται 25 δε τoυ� &πoλειπoμένoυ�, &να.χωρηι1αι πάvταg εl!: τινα πόλιν την ΠΡΟι1αΥσρευομένην Σίκκαν, λαβόν7 τα!: εΙ� τα κατεπε(γοντα χρυ60ϋν εκα6τον. ΠΡΟ:Β'ύ­ μω� δΕ 6υνυπακουι1,χντων προς την έξοδον κα� 'ί8. βουλομένων α-ότοv καταλΙΠ9.ίν τας &ποσκευ,χς, ua.f}- 80 άπερ κα! τον πρωτον χρόνον {ιπήρχον, ιb� .f}αττον

POLYB. HISTOR. Ι 66. 67.

91

Εσομlνηf: tfjf: Επανόδου ΠΡΟf: τους όψωvιασμούf:, &1'rovLCJVtEf: ο{ Καρχηδόνιοι μ,ή ποτε δια χρόνου πα- 8 ρα1'ΕγοvόΤΕf:, κα� 'tLνSf: μ,�ν τ{κνων ένιοι δ� κα� γυναικών {μ,είΡΟVΤΕf:, ot μ�ν oiJx Εκπορευ-&ώσι το δ παράπαν, ot δ' Εκπορευ-&{ντες αtι-&ις &νακάμπτωσι '1tQOf: ταύτα , κα� τφ τοιούτφ τρόπφ μηδ�ν ήττον &δίκη μα γίνηται κατα την πόλιν, ταύτα προορώμε- 9 νοι μετα πoλλη� &πεχ47εία� oύδαμώ� βoυλoμ{νoυ� τoυ� &ν-&('ώπoυ� ήνάγκασαν τα� &πoσκευα� με-&' 10 αύτών άπαγα1'εΙ:ν. οί δε μΙι1fTοφ6ροι 6vνaVaxfTtv- 10 τε� είς την Σίκκαν κα� δια πολλού χρόνου τετευ­ χότε� &ν{ι1εω� και' σxoλη�, 8περ &φυ{στατον -δπάρ­ χει ξενικαl'ς δυνάμεσι και' ι1χεδον ώς ε{πεl'ν &ρχη1'01' και' μόνον αΙ'τιον γίνεται 6τά6εως, διηγον 15 &δεώς. ίΧμα δ� Ρl7fTυμούυτες, τιν�ς μ�ν αiJτώv έξε- 1 1 λoγί�oντo τ α ;rροσοφειλόμενα σφίι1ι τών όψωνίων έπ/' το πλεl'ον και' ι1υγκεφαλαιούμενοι πολλαπλάσια τώυ κα-&ηκόντων ταύτ' εφασαν δεl'v &παιτεl'v τους Καρχηδονίους ' πάντες δ' &ναμιμνησκόμενοι τών 12 20 έπα1'Υελιών, dιν ο{ οτρατηγο/' κατα τους έπισφαλεl'ς τών καιρών παρακαλούντες σφα.ς έπεποίηντο, μεγά­ λας είχον έλπίδας και' μεγάλην προσδοκίαν της έσο­ μ{νης περι αiJτους έπανορ-&ώσεως. διόπερ ίΧμα τφ 67 ι1υλλεχfTηναι πάντας είς την Σίκκαν, και' παραγενό25 μενον ':Αννωνα 1:01' iJπάρχoντα στρατηγον έν 'tf1 Λιβύτι τότε τών Καρχηδονίων μη οίον τας έλπίδας και' τας έπαγγελί/Jς έκπληρούυ, &λλα 'toiJvaνtloν λέγοντα το βάρος τών φόρων κιx� την κα-&όλου '1'1. οτενοχωρίαν της πόλεως lrXEtqcl'ν παqαιτεl'σ-&αι 30 μ{�oς τι τών έξ δμολόγου πqοσοφειλομ{νωv όψω­ νίων, εiJ-&{ως διαφοqα και' 6τάσις έγεννα.το xal συν- 2

92

BELLUM POENORUM AFRICUM.

δQομιχ� συνεχβς έγίνοντο, ποτε μΕν κατα γέVΗ, ποτ"/; δ' δμού πάντων. ως δ' (Χν μή{)' δμοε{}νών μή{}' δμογλώττων VΠΙΧQχόντων, �ν &μιξίιχς κιx� {}ΟQύβοv κιx� της λεγομένης τύQβη� πΜίQε� το σΤQιχτόπεδον. 19. 4 ΚΙΧQχηδόνιοι rιXQ &ει ΧQώμενοι ποικίλιχις και μι- 5 σ{}oφo(μκα7:� δυνάμεσιν, ΠQος μΕν το μη ταxέω� συμ­ φQονήιrαντιχ� &πει,fFείν μηδε δυσκαταπλήκτoυ� εΙναι τoί� ήγoυμένoι� όQ{}ώ� στoxά�oνται, ποιούντες έκ δ πολλών γενών την δύναμιν, ΠQΟ� δε το γενoμένη� όQγη� 11 διαβoλη� 11 στάσεως διδάξαι και ΠQαiJναι 1!) κα� μετα{}ε7:ναι τoυ� ήγνοηκότας δλοσχεQώς &ι1τοOfJ rιXQ οΤον &ν{}Qωπ{νΥ ΧQησ{}αι κακίο/­ 6 χούσιν. συμβαίνει τας τοιαύτας δvvιΧμεις, 8ταν ΕΧπαξ εΙς όQγην και διαβολην έμπέσωσι ΠQό� τινας, &λλ' &πο­ {}ηQιούσ{}αι το τελευτα7:0ν και παQαστατικην λαμ- 15 7 βάνειν διιΧ{}εσιν. 8 κα� τότε σvvέβη γενέσ{}ιχι πε�ι ιxfJτoύ�· ήσιχν raQ ο! μΕν ''ΙβηQες, ο! δε Κελτοί, τινε� δε Διγυστίνοι και BιxlLIXQC't�, oiJ" όλίγοι δε μιξέλληνες, Φν ο! πλείους αfJτόμολοι και δούλοι · 8 το δε μέγιστον μέQΟ� αfJτών ήν Δίβυε�. διόπε!! 200 oi}τ' έκκλησιάσαι σvνα{}Qοίσαντα π&ντα� δμού δυ­ νατον ήν οi$τ' ΙΧλλην ΟfJδεμίαν EVQιItJ{}ιxt ΠQος τούτο 9 μηχανήν. πώ� rιXQ ο Τόν τε ; τον μΕν rιXQ σΤQατηγον εΙδέναι τιΧς έκάστων διαλέκτoυ� &δ'ύνατον· διιΧ πλειόνων δ' έQμηνέων έκκλησιάζειν, ΕΧμα τεΤQάκις 25και πεντάκις πεQΙ ταfJτού λέγοντα ΠQάγματο�, σχε10 δον ως εΙπε7:ν ετι τού ΠQόσ{}εν &δvνατώτεQον. λοι­ πον .ην δια τών ήγεμόνων ποιείσ{}αι τα� &ξιώδΈις και παQακλήσει�· οπε", έΠΕιQατο τότε συνεχώς ποιε1:ν 1 1 [δ] '�ννων. &κμην δΕ κα� τoύτoυ� συνέβαινεν lt μΕν 80 oiJ" αlfJ{}ιΧνεσf1'αι των λεγομ{νων, lt δε κα! ι1υναι8

POLYB. mSTOR. Ι

67. 68.

93

ν{σαντας Ενίοτε τφ t1τρατηγφ τ&ναντία προς τουι: :πολλους &ναγγ/λλειν, τους μ�ν δι' lf.γvοιαν, τους δε δια κακίαν ' Εξ αιν �ν &σαφείας, &πιστίας , &μι­ ξίας απαντα πλήρη, προς γαρ τοίς lf.λλοις φοντο 12 5 κα� τους Καqχηδονίους Επίτηδες τους μΕν εlδόταg 78. (Jτqατηγουg τας γεγενημ/νας 'Χρείας κατα Σικελίαν έξ αύτων κα� πεποιημ/νους t1φίσι τας έπαγγελίας ούκ Εξαποστ/λλειν ώς αύτούς , τον δε μηδενι τού­ ταιν παΙ,Jηκολοv{tηκότα τ&VτOν έκπεπομφΕναι, τ/λος 13 10 δ' ovv &παξιώο-αντες μΕν τον 'Άνναινα , διαπιιtτή80, 6αντες δε τοίς κατα μ/Ι,Jος ήγεμόιιιν, ΕξοργΙ(f{t/ντες δε προς τους ΚαΙ,Jχηδονίοvς WΙ,Jμηt1αν πqοs την πόλιν ' και κατεffτρατοπ{δεvιtαν &π/χοντες ώς &ν έκατόν και είκOffΙ f1τάδια τής Καρχηδόνος 'EΠ� τφ 15 καλουμ/νφ Τύνητι, πλείους 5ντες τών δΙι1μvqίαιν, ot δε Καρχηδόνιοι τότε προ 6φ{tαλμών Ελάμβα- 68 νον την airrwv lf.γνοιαν, στ' .ην ούδεν 5φελος, με- 2 γάλα μεν γαΙ,J ημαρτον, είς ενα τόπον ά{tροίt1αντες ΤOffούτο πλfj{tος μΙ(f{tοφόραιν , έχοντες ούδεμίαν 20 Ελπίδα πολεμικής χρείας έν ταίς πολιτικαίς δυνά­ μει1b' τούτου δε μείζον έτι, προ/μενοι τα τ/κνα καΙ 3 τας γυναίκας και t1vv τούτοις τας &ποt1ΚΕvάς' ο'[ς 'ξήν δμήΙ,Jοις χρηι1αμ/νους &ι1φαλ/σΤΕρον μ�ν αυ­ τους βοvλεύι1αff{tαι ΠΕqι των υποπιπτόνταιν, εύπΕι25 {tει1τ/ροις δ' έΚΕίνοις XI,Jfjt1{tfXt ΠΙ,Jος τΟ παρακαλού­ μΕνον, oV μην άλλα και καταπλαγ/νΤΕς την στρα- 4 τοπεδείαν παν ύπ{μΕνον, σπουδάζονΤΕς lξιλάt1α(f{tαι την όργην αύτων, και τάς ΤΕ τώ1Ι έπιτηδΕίαιν &γο- 5 qιXr; έκπ{μποντες δαψιλΕίς Επώλουν, κα{tως Εκείνοι 30 βούλοιντο και τάΤΤΟΙΕν τας τιμάς, τών τε τr,ς. γΕ­ ρoυιtίας &εί τινας ΕξαΠ{ι1τελλον ΠΡΙι1βεις, Vπιιtχνoύ-

94

BELLUM POENORUM AFRICUM.

μενοι ποιήι1ειν παν ο,τι ποτ' t(v αirτoυς άξιώσαιεν .ην δΕ πολυ το κα.{}' 8κάστην izlLlQΙXV παQα τοις μΙ6.{}οφόQοις έπινοούμενον, ΕΧτε δη κατατε.{}αQQηκότων μΕν κα! 6vντε.{}εωQηκότων 7 την κατάπληξιν καΙ πτοίαν των ΚαQχηδονίωv, πε- 5 φQονημαΤΙι1μένων δΕ καl πεπεισμένων δια τους ΠQογεγονότας αiιτoις Εν ΣικελίCf ΠQος τα Ψωμαι·κα σΤQατόπεδα κινδύνονς μη οΤον ΚαQχηδονίοvς ιΧντο­ φ.{}αλμ1'ίσαί ποτ' t(v ΠQος αiιτoυς έν τοις οπλοις, άλλα 8 μηδΕ των λοιπά')ν άν.{}Qώπων μηδένα QCfδίως. διό- 10 πεQ ΕΧμα τφ σvγχωQ1'ίσαι τα πεQί τά')ν όψωνίων αiι­ τοε-ς τους ΚαQχηδονίοvς εiι.{}έως Επέβαινον καl τά')ν ΠQοσδεξα­ 9 τε.{}νεώτων ϊππων άπΥτονν τας άξίας. μένων δε καί τούτο , πάλιν τ1'ίς ΠQ0ι10φειλομένηι;79. σιτομεΤQίας Εκ πλείονος ΧQόνοv την μεγίστην γε- 15 γοννιαν Εν τφ πολέμφ τιμην έφαι1κον αVτoυς δειν κα.{}όλον δ' (ιX)ct τι νέον (και) καινον 10 κομίζεσ.{}αι. 81. πρΟι1εξεύQισκον, εΙς &δύνατον Εκβάλλοντες την διά­ λνσιν δια το πολλους καχέκτας καl στασιώδεις Εν 1 1 αirτoίς fnr:ιXQXEtv. oiι μην άλλα πάν το δννατον 20 .[;πισχνονμένων τά')ν ΚαQχηδονίων, κατένενσαν Επι­ ΤQέψειν πεQί τά')ν &μφιϊ5βητονμένων 8ν! τά')ν Εν ΠQος μεν ουν 12 ΣικελίCf γεγονότων σΤQατηγων. 'Δμίλκαν τον ΒιΧQκαν, με.{}' OV σνγκεκινδννεύκεσαν Εν Τf1 ΣικελίCf, δvσχεQά')ς εΙχον, δοκοϋντες oiιx 115 f/κιστα δι' Εκεινον όλιγωQεισ.{}αι τφ μήτε ΠQε­ σβεύειν ΠQος αiιτoυς τήν τε ι1ΤQατηγίιχν 8κονσίως 18 δοκειν &ποτε&εισ&αι · ΠQος δΕ Γέσκωνα πιΧνν δι­ έκειντο φιλαν&Qώπως, 8ς Εγεγόνει μεν Εν ΣικελίCf . ι1ΤQατηγός, Επεποίητο δ' αiιτά')ν ΠQόνοιαν την Ενδε- 30 χομένην Εν τε τοις 6!λλοις κιχί μάλΙι1τα πε(>ί την 6 εΙ κατα δύναμιν.

POLΥΒ. mSTOR. Ι 68. 69.

95

&νακομιδήν. δι6περ έπέτρεψαν τούτφ περ! τών &μφιtJβητουμδνων. δς παραγεν6μενος κατα .&άλατ- 69 ταν μετα τών χρημάτων κα! προοπλεύ6ιχς προς τον Τύνητα, το μsν πρώτον λαμβάνων τους ήγεδ μ6νας, μετα δs ταύτα 6υνα.&ροίζων κατα γένη τους πολλούς, α μsν έπετίμα περ! τών γεγον6των, α δs 2 διδά6κειν έπειρατο περ! τών παρ6ντων · το δs πλείον παρεκάλει προς το μέλλον , &ξιών αύτους ευνους iJπάρχ,ειν τοίς έξ &ρχης μΙ6.&οδ6ταις. τέλος δ' ωρ- 3 Π(10ς το διαλύειν τα Π (10σοφειλ6μενα τών 10 μησε όψωνίαιν, κατα γένη ποιούμενος την μΙΟiJ'οδοΌίαν. �ν δέ τις Καμπανος ηύτομοληκως παρα τών 'Ρω- 4 μαίων δΟύλος, Ιχων οωματικην δύναμιν και τ6λμαν iv ro'lg πολεμικο'lς πα(1άβολον , δνομα Σπένδιος. εύλαβούμενος μη παQαγεν6μενος ιxVTOV δ 5 15 o.vτoς δε6π6της κομί6ηται, και κατα τους 'Ρωμαίων ν6μους αlΚΙ(i.&ε!� διιχφiJ'αQf] , παν έτ6λμα και λέγειν και ΠQάττειν, 6πουδάζων διακ6ψαι τας διαλύοεις τας προς Καρχηδονίους. ίΧμα δΕ τούτφ κα! Λίβυς τις 6 20 MιXiJ'rog, δς �ν μεν iλεύiJ'εQος και τών 6vvtoTQarEV­ μένων, πλεί6τα δΕ κεκινηκως κατα τα-ς ΠQοειρημένας ταραχάς. &γωνιών ουν μη τίorι και την ύπερ τών λοιπών δίκην, iπι της αύτης έγένετο γνώμης ro'lg80. πεQΙ τον Σπένδιον. και λαμβάνων τους Λίβυας 7 25 iJπεδείκνυε δι6τι μετα τον οψωνια6μον χωQΙ6iJ'{ντων 82.τών lΧλλων γενών εΙς τα-ς παΤQίδας &περείοονται και την ύπερ iκείνωv ΟQγην tlg αύτους οϊ Καρχη­ δ6νιοι και βουλήοονται δια της εΙς οφας τιμωQίας Ε1παντας καταπλήξαοiJ'αι τους έν τϋ ΛιβύΥ. ταχυ 8 8α-81. τηγον ιbταιτείν έκ{λευεν. ο{ δ' έπ� τoιJoύτoν διαιq- 4 γίιJ8-ηι1αν ωστ' O-DQ}, τον τυχ6ντα XQ6vov «ναI'JΤf/Ο­ φην δ6ντε� {(ψμησαν το μ�ν ΠQiJJτον έπ! το διαQ5 πάζειν τα ΠQ6χεΙQα τών ΧQημάταιν, μετα δ}, ταύτα συλλαμβάνειν τ6ν τε Γέι1καινα κα! τoυ� μετ' α-ότου Καf/χηδονίοv�. ο{ δ}, πεQ! τον MrX,f1.ro κα! τον /) Σπένδιον ύπoλαμβάνoντε� τάχιι1τ' αν ovται� έκκαυ8-ηναι τον πόλεμον, εΙ παQάνομ6ν τι πράξειαν και 10 παQάι1πονδον, ι1υνήQγουν ταί� τών δχλαιν άπoνoίαι� κα� την μ},ν &ΠΟl'Jκευην των ΚαQχηδονίαιν ΕΧμα τoί� ΧQήμαι1Ι διήQπαζον, τον δε Γ{ι1καινα και τoυ� ι1υν α-Dτφ δήι1αVΤε� ύβQtι1τικω� εI� φυλακην παQεδCδο­ ι1αν. κα� το λοιπον έπολ!μουν iίδη φανεQiJJ� ΠQΟ� 6 15 τoυ� ΚαQχηδονίοv�, ι1υναιμOι1ία� &ι1εβεί� και παq,χ τα κοινα τών &ν8-Qώπαιν έ8-η ποιηl'Jάμενοι. Ό μ},ν oi'Jv πqο� τoυ� ξ{νoυ� και Διβυκος έπι- 'Ι κλη8-ει� π6λεμo� δια ταύτα κα� τοιαύτη ν έλαβε την &Qχήν. ο{ δε πεQΙ τον Μά8-αι ι1υντελει1άμενοι τα 8 20 ΠQοεΙQημ{να παQαvτίκα μεν έξαΠ{ι1τελλον ΠQ{t1βειrι έπι τα� κατα την Διβύην π6λει�, παQακαλούντε� Επι την llEv,fJ-EQtιxv και δε6μενοι ι1φίσι βοη8-είν καΙ συνεπιλαμβάνει18-αι τών ΠQαγμιΧταιν. μετα δε ταύτα 9 πιΧνταιν σχεδον τών κατα την Διβύην έτοCμαι� ι1υν25 υπακουσιΧνταιν α-Dτοί� ΠQΟ� την άπο τών ΚαQχη­ δονίαιν &πόι1τασιν και τάς τε ΧΟQηγίας και τα� βοη­ ,fJ-ECar; ΠQο,fJ-ύμαις έξαποστ ελλόνταιν , διελόντε� ι1φίi� πολΙΟQκείν ένεχείQησαν ο{ μεν την Ίτύκην , ο{ δε τους ΊππαΚQίτας, δια το ταύτας τας π6λεις μη βού30 λεσ8-αι μετασχείν α-DΤΟίς της &ποστιΧσεαις. ΚαQχη- 7 1 δ6νιοι δ ε τους μεν κατ' ίόίαν βίους άει όιεξαγαPOLY15. HIST. Ι.

5

98

BELLUM POENORUM AFRJCUM.

γόνΤΕς &πο των Εκ της XchQag γΕννημάτων, τας δ� κοινας παQαt1ΚΕυας κα� ΧΟQηγίας &&QοίζονΤΕς Εκ των κατα την Λιβύην ΠQοσόδων, ετι δ� πολεμείν εl&ι2 σμένοι ξενικαϊς δυνάμεσι, τότε πάντων αμα τούτων ού μόνον Ει1ΤΕQημένοι παQαλόγως, &λλα κα� κα&' 5 αVτων δQωντες εκαστα των ΠQοειQημένων ΕΠΙt1ΤQέ84.φοντα, τελέως Εν μεγάλ'!1 δυσ&υμί� κα� δυσελπιστί� κα&έστασαν, ατε παρα την ΠQοσδοκίαν αVτoϊς των τεΤQυμένοι γαρ έν τιρ 3 ΠQαγμάτων &ποβεβηκότων. πεQί Σικελία!; πολέμιΡ συνεXίJ'J!: tίλπιζoν έπιτελεσ&ει-82. σων των διαλύσεων &ναπνοη!; τινο!; τεύξεσ&αι κα� 4 καταστάσεω!; ΕVδοκουμένηg. ι1υνέβαινε δ' α-ότοϊ!; τ&ναντία ' μΒίζονΟf; raQ ένίι1τατο πολέμου καταQχη 5 κα� φο{:JΒQωτέQου. ΠQόσ&ε� μεν raQ fm:EQ ΣΙΚΒλίαf; ήμφισ{:JήΤOυν 'Ρωμαίοιg, τότε δε πεQ� σφων α-ότων 15 κα� τη!; παΤQίδΟf; εμελλον κινδυνεύι1ειν, πόλεμον ΠQοg δε τούτοι!; ο-όχ 6 &ναλαμ{:Jάνοντεf; έμφύλιον. 3πλων πλη&οg, ο-ό ναυτικη δύναμ% ο-ό πλοίων κα­ τασκευη παQ' αVτoϊ!; .ην, ιb!; tlv τοσαύται!; ναυμα­ χίαι!; πεQιπεπτωκότων ' κα� μην ο-όδε ΧΟQηγιών διά- 20 &ει1ι!: oM� φίλων οΜε συμμάχων των βοη&ηι1όντων 7 εξω&εν έλπί!; οΜ' ήτισούν {ιπηQχεν. διο και τότε ι1αφω!; Εγνωι1αν ijλίΚ'Yjν εχει διαφΟQ"ν ξεf'ικοg και διαπόνΤΙΟf; πόλεμο!; έμφυλίου ι1τάι1εω!: κα� "tftQrtXf)f;. 8 ο-όχ ηκιστα δ' αvτο� ιJφίιJΙ των τοιούτω11 κα� τηλι- 25 72 κούτων κακών έγεγόνειι1αν αίτιοι. κατ" γαΙ} τον ΠQογεγονότα πόλεμον ε-όλόγου!; &φΟQμαg Βχειν {ιπο­ λαμβάνοντε!; ΠΙΚQωg έΠ8στάΤ'Yjι1αν των κατα την 2 Λιβύην &ν&Qαιπων, παQαιρούμ8νοι μεν τών &λλων πάντων των καQπών "tOVf; ijμίι1ειg, διπλαι1ίου!; δε 30 "tιxtf; πόλ8ι1ι του!; φόQουg 11 πριν έπιτάττονΤ8f;, συγ-

POLYB. mSTOR. Ι 71-Ί3.

99

γνώμην δ1: τοίς &π6�oις η ι1υμπεQιφΟQαν οΜ' ήν­ τινούν Επ' ο-ΌδΈν! τών ΠQαττομέναιν διδ61lτες, -Β'αυ- 3 μάζοντες δ1: κα� τιμώντες τών &ε� ι1ΤQατηγών ού τονς ΠQ4αις κα� φιλαν-Β'Qώπαις τφ πλή-Β'ει x�ιxηι ένoυς, δ άλλα τονς αύτοίς μέν Ετοιμάζοντας πλείι1τας ΧΟQη­ γίας και έπισκευάς, τοίς δ1: κατα την χώQαν ΠΙΚQ6τατα 'X,QrofLlvovg, ιbν εΤς �ν 'Άνναιν. τoιγαρoύv ol 4, μέν lXVDQog ούχ ο[ον παρακλήσεαις ΠQος την &π6ι1ταιιιν, &λλ' &γγΙλου μονον Εδεή-Β'ηι1αν ' α! δέ γυ- 5 10 ναίκες α! τον ΠQΟ τού XQ6vov &παγομένους πεQΙ­ OQroIJat τους ι1φετiQους IXVDQar; και γονείς ΠQΡς τας εlι1φΟQrXς, τ6τε ι1υνομνύουι1αι κατα π6λεις Εφ' φ 8σ. μηδ�ν ΚQύψειν των {ιπαQχ6νταιν αvταίς, &φαΙQού­ μεναι τον κ6ι1μον εlι1iφεQον &ΠQοφασίσταις olg τους 15 όψαινιασμούς. και τοιαύτην παQει1κεύα(Jαν εύΠΟQίαν 6 τοίς πεQ� τον Μά-Β'αι και ΣπΕνδιον ωστε μη μ6νον83. διαλύι1αι τα ΠQΟι10φειλ6μενα τών όΨαινίαιν τοίς μι­ ι1-Β'οφ6Qοις κατα τας Επαγγελίας, ag Εποιή(Jαντο ΠQος την &π6ι1τα(Jιν, άλλα και ΠQος το (Iυνεx�ς εύΠΟQή20 σαι ΧΟQηγίας. ο{ίταις ούδΙποτε δεί ΠQος το παQον 7 μ6νον, Ετι δ1: μάλλον ΠQος το μΙλλον &πoβλlπειν &ε� τους dQ-B'rog βουλευομΙνους. Ού μην άλλα κα{πεQ Εν τοιούτοι ς κακοίς δντες 73 ο! ΚαQχηδ6νιοι, ΠQοι1τησάμενοι τον 'Άνναινα σΤQατη25 1'ον δια το δοκείν τούτον κα� ΠQ6τεQον αύΤΟίς τα κατα την Έκατοντάπυλον τής Λιβύης κατασΤQΙψα­ σ-Β'αι, ι1υνή-ftροιζον μεν μισ-Β'οφ6Qους, κα-Β'ώπλιζον δ1: τους Εν ταίς iιλικίαις τών πολιτών' Εγύμναζον δε 2 και ι1υνΙταττον τους πολιτικους {ππείς ' παQεσκεύαζον 30 δέ και τα πεQιλιπή των πλοίαιν, ΤQιήQοις κα! πεντη­ ΚΟ11τ6Qους κα� τα μΙγΙι1τα τών &κατίαιν. ο{ δέ πεQ! 3

100

BELLUM POENORUM AFRICUM.

τον Μά.&ω, παραγενθμένων αiιτoίς εΙς έπτ,χ μυριάδας Διβύων, έπιδιελόvτες τούτουs, &ιιφαλώς Επολιόρ­ κουν τους IΙτυκαίους κα� τους 'ΙππακρCτας, βεβαCως δε την Εν τφ Τύν'1jΤΙ ιιτρατοπεδείαν κατείχον, &πο­ κεκλείΚΕιιαν δε τους ΚαρΧ'1jδονCους ιΧπάΙΙ'1jς της 5 4 έκτος ΔιβV'1jς. -ή γαρ ΚαΡΧ'1jδαιν αiιτη μεν έν κόλπφ ΚΕίται, ΠΡΟτεCνΟυσα κα� ΧεΡΡΟν'1jιιίζΟVσα τΏ '&Εσει, το μεν τΏ .&αλάΤΤΏ το δέ τι, κα� λίμνΏ περιεχομέν'1j 5 κατα το πλείΙΙτον ' δ δε ΙΙυνάπτων Ιιι.&μΟς αfJτην τΏ ΔιβύΏ το πλάτος αις είκοσι καΙ πέν7:ε σταδίων έσ7:ιν. 10 τούτου δ' έπι μ�ν τού προς το πέλαγος νΕύοντος μΕρους OfJ μακ(!αν -ή τών ΊτυκαCων κείται πόλις, 6 έπ� δε .&ατέρου πα(!α την λCμν'1jν δ TVV'1jg. Εφ' ών §κατΕ(!ων τότε ιιτραΤΟΠΕδεύι1αντες οϊ μιι1.&οφόροι και διακλείσαντες &πο της χώ(!ας τους Κα(!Χ'1jδο- 11> '1 νίους λοιπον έπεβούλευον α1'lΤfj τΏ πόλει, και ΠΟ7:ε μ�ν -ήμΕ(!ας, ΠΟΤ8 δΕ και νύκτω(! παραγινόμΕνοι 86.π(!Ος το τείχος εΙς φόβους κα� .&ο(!ύβους δλοσχε74 (!είς ένΕβαλλον τους ένδον. 'Άννων δε περ� μ�ν τας πα(!αι1ΚΕυας ένδεχομένως έγίνΕΤΟ ' και γα(! �ν π(!ος 20 2 τούτο το μιfιιoς ε1'lφvής' έξορμψ1ας δε μετα της δυ­ νάμεως gτερος �ν ' και γαρ τοίς καΙΡΟίς &στ6χως84. έχιιητο κα� τοίς 8λοις πιιάγμαι1ιν &πείρως καΙ νω3 .&(!ώς. διο κα� το μ�ν π(!ώτον εΙς Ίτύκ'1jV πα(!α­ βοη.&'ljσας τοίς πολιο(!κουμΕνοις και καταπληξάμενος 25 τους υπεναντίους τφ tItl'lj.&Eι τών .fJ''1jQtwV· εΕχεν γα(! ο-όκ Ελάττου!: έκατον έλεφά.ντων· και μετα ταύτα λαβαιν προτεQ'ljματος &(!χην δλOιJxερoύς ουτως ixq'lj­ σατο κακώς ωι1τε κινδυνεύσαι πρΟι1απολέσαι και 4 τους πολιο(!κουμ {νους. κομίιιας γαρ Εκ της πόλεως 80 τους καταπιfλταr; και τα βέλη και (ίυλλήβδην άπά-

POL.YB. HISTOR.

Ι 73. 74.

101

σας τας ΠQος την πολΙΟQκίαv παQασκευαι; κα� σΤQα­ τοπεδεύfiαι; προ τηι; πόλεαιι; έvεχείQησε ΠQοσβάλ­ λειν ΠQΟΙ; τον τών ύπεναντίαιν XιXQaxa. τών δε 5 .ftηQίαιV βιασαμέναιν εΙι; την παQεμβολήv, oiJ δυνά5 μενοι το βάQΟΙ; oiJIJE την εφοδον οΙ πολέμιοι μείναι πάντες έξέπεσον έκ τήι; στρατοπεδείαι;. κα� πoλλo� 6 μεν αiJτώv &πέ.ftανοv τραι.ftέvτει; υπο τών .ftηρίαιv, το δ), διασφbόμεvοv μέροι; πρόι; τινα λόφον Ζρυ­ μνον κα! σύμφυτον εμενεν, πιοτεύον ταίι; έξ αfuώv J.O τών τόπαιν &σφαλείαιι;. δ δ' 'Άνναιν εl.ftισμέvοg 7 Νομάσι κα! Λίβυοι πολεμείν, οϊτινει; οταν απαξ έγ­ κλίναισι ποιούνται την φυγην έπ! δύ' ήμέραι; κα� τρείι; έκτοπίbοvτει; αυτούς , ύπολαβων κα� τότε πέ­ Qag εχειν τού πολέμου xal νενικηκέναι τοίς ολοις, 15 τών μεν στρατιαιτών ώλιγώQησε κα! κα.ftόλου της 8 παρεμβολης, αiJτος δ' cificl.ftdJv είι; την πόλιν έγί­ νετο πεQ� την τού σώματος .ftεQαπείαν. οΙ δε συμ- 9 πεφευγότει; τών μισitοφόραιν εΙι; τον λόφον , σΎV­ ΤQοφοι μεν γεγονότει; τηι; Βάρκα τόλμηι;, συvή.ftειι; 20 δ' έκ τών κατα Σικελίαν &γώναιν πολλάκιι; τήι; aiJ­ τής ήμέραι; ποτε μεν υποχαιρείν , ποτε δε πάλιν έκ μεταβολήι; έγχειρείν τοίι; πολεμίοιι;, κα� τότε συν- 10 87. ιδόντει; τον μεν στρατηγον &πηλλαγμένον clg την πόλιν, τουι; δ), πολλους δια το προτέQημα Qι;c&υ25 μσύνται; κα! διαρρέοντας έκ της στρατοπεδείαι;, συ- 1 1 στραφέντες έπιτί.ftεvται τ φ χάρακι κα! πολλους μεν αiJτώv &πέκτειναν, τους δε λοιπουι; ήνάγκασαv φυ­ γείν αlσΧQώι; υπο τα τείχη κα� ται; πύλαι;' έκυρί- 12 ευσαν δε της &ποσκευήι; άπάσης κα! τηι; τών πο30 lΙOQXOvttlVrov παρα(fΚευής, ην 'Άνναιν προι; τοίι; lΧλ- 85. λοις έκκομίσας έκ τής πόλεαις έποίησε τοίς έχ.ftροίr; 5*

102

BELLUM POENORUM AFRICUM.

ύποχείριον. OfJ μόνον δε περ! τούτον τον καΙ(10ν οtJτωg &.νεσΤ(1άφη νω&ρωg, &.λλα κα! μετ' όλίγαg ήμι!ραg περι την καλουμι!νην Γόρζ;αν &'ντιστρατοπε­ δευl1άντων αi;τφ των πολεμίων, λαβαιν καιρουι; διg μεν έκ παρατάξεωg slg το νικάν διg δ' έξ έπι- 5 1-1, &ll1srog, lΧτε και l1τρατοπεδευό""των I1vvεrrvg αfJτφ τών υπεναντίων , &.μφοτι!ρουg δοκεί τούτουι; είΚύ και παραλόγωg προι!ο&αι. 75 Διόπερ ο! Καρχηδόνιοι &εωρούντεg αfJτον κακωg χειρίζ;οντα ται; πράξειg, 'Λμίλκαν τον έπικαλου- 10 2 μενον Βάρκαν ιx-b&Lg προεοτήl1αντο, και τούτον έξ­ ι!πεμπον clg τον ένεστωτα πόλεμον l1τρατηγόν, δόν­ τεg Εβδομήκοντα μεν έλι!φανταg και τοvg lntl1VV­ ηγμι!νουι; των μιο&οφόρων και τοvg ηfJτομοληκόταg άπο των πολεμίων , ΙΧμα δε τοvτοιg πολιτικοvg {π- 15 nctg και nSbovg, ωl1τε τοvg I1vμπανταg εΙι; (LVQiovg 3 fJnlXQXELV. δι; κατα την πρώτην EfJ&lrog έ'ξοδον κα­ ταπληξάμενοg τφ παραδ'όξφ τηg έπιβοληg fjττησε μεν ταg ψυχαg των υπεναντίων, Eλυo� δε την τηg Ίτvκηg πολιορκίαν, έφάνη δ' &ξιοg των προγεγονό- 90 των Εργων και τηg παρα τφ πλή&ει προtJδ'οκίιχg. 4 το δε πραχ&εν .ην ύπ' αfJτού περι την χρείαν ταυ­ την τοιούτον. τών γεωλόφων των έπιζευγνυντων τον ιxfJxlvιx τον l1υνάπτοντα την ΚαQχηδόνα προι; την Διβύην 5ντων δυdβάτων και χεΙΡΟΠΟΙ1jτουι; 25 έχόντων διεκβολttg Επί την χώριχν, l1υνέβαινε τουι; περί τον Μά&ω πάνται; τουg δια των προεΙ(1ημι!­ νων λόφων εfJκαίρωg UELfLlvovg τόπουg φυλακαϊι; δι88. 5 ειληφέναι, προι; δε τοvτοιg τού προι1αγορευομlνου Μακάρα ποταμου διείργοντοι; κατά τιναg τόπουg πα- 30 ραπληCiίωι; την έπι την χώραν τοig Εκ τηg πόλεωι; 13

POLYB. HISTOR. Ι 74-76.

103

Ε'ξοδον και δια το πλη-Β'ος τού ρεύματος &βάτου κατα το πλεί6τον ύπάrnοντος, μιάς δ' ΟfJ6ης Ιπ' αυτφ γεφύραg, και ταύτην τηρείν τήν δίοδον &ι1φα­ λώg , π6λιν έπ' αυτης; φκοδομηκ6ταg. Ιξ αιν 6υν- 6 5 Εβαινε τους Καρχηδονίους μη ο Τον 6τρατοπΕδφ της; χώρας έπιβαίνειν, άλλα μηδΕ τους; κατ ' ίδίαν -B'i­ λοντας διαπε6είν Ρf!.δίως αν δύνα6-Β'αι λα-Β'είν τους ύπεναντίους. είς; α βλΙπων 'Αμίλκας και παντΟς7 86. πράγματος και καιρού πείραν λαμβάνων δια το δυ610 ΧQηστεiν πεQΙ την έ'ξ οδΌν διενοή-Β'η τι τοιούτον. τού πρosιρημEνoυ ποταμού κατα την εΙς -Β'άλατταν 8 έκβολΎlν 6υν-Β'εωρή6ας κατά τινας &νΙμων 6τά6εις &ΠΟ-Β'ινούμενον το στ6μα και τεναγώδη γινομlνην την παQ' αύτο το. στ6μα πάροδον, ποιή6ας ε-ό15 ΤQεπη τφ 6ΤQατοπΙδφ τα προς την Εξοδον και κρύ­ πτων έν αύτφ την iπιβοληv έτ ήρει το προειρημέ­ νον 6ύμπτωμα. παραπε66ντος δε τού καιρού, νυ- 9 κτος έξορμή6ας Ελα-Β'ε πάντας αμα τφ φωτι τον ΠΡΟΕι(JημΙvον τ6πον διαβιβά6ας την δύναμιν. πα- 10 20 ραδ6ξου δΕ τού πράγματος φαν{ντος καΙ τοίς Ιν τύ π6λει και τοίς ύπεναντίοις, δ μεν 'Αμίλκας ΠQοηγεv δια τού πεδίου , ποιούμενος την πορείαν Ιπι τους την γ{φυραν φυλάττοντας. ο{ δε περι τον ΣπΙν- 76 διον 6υνΙντες το γεγονος &πήντων εΙς το πεδίον 25 και παρεβοή-Β'ουν &λλήλοις, ο{ μΕν έκ της; πε(JΙ την γέφυραν π6λεως 15ντες ΟVΚ έλάττους μυρίων, ο{ δ' άπο της 'Ιτύκης ύπε(J τους μυρίους και πεντακι6χι­ λίους. έπει δ' εΙς σύνοπτον ήκον &λλήλοις, νομί- 2 6αvτες έν μl6φ τους ΚαQχηδοvίους &πειληφΙναι, 80 6πουδjj παQηγγύωv αμα π� τον Άμίλκαν, καλώς μεν τών &ηQίων &γω­ νισαμένων, έπιφανεστάτην δε τού ΝαQαύα παQα­ σχομ!νου XQcCav. δ μΕν ovv ΛύτάQιτος κα� Σπ!ν- 12 διος δι!φυγον, τών δΕ λοιπών έπεσον μΕν είς μυ­ ρίους;, έάλωσαν δ' εΙς' τεΤQακισχιλίοvι;;. έπιτελε- 13 10 ι1&!ντος δΕ τού καΤΟQ&cbματοι;; , 'Αμίλκας τοίι;; μΕν βουλομ!νοις; τών αίχμαλώτων με&' εαυτού ι1vσΤ(Jα­ τεύειν έξουσίαν έδωκε κα� κα&ώπλι�ε τοίς &πο τών πολεμίων σκύλοις;, τους δΕ μη βουλομ!νους; &.&(JOt- 14 (/ας; παQεκάλει φάi5κων, εως; μΕν τού νύν συγγναι15 μην αfιτoίς; έχειν τών ήμαQτημ!νων · διο κα! συγ­ XroQciV Τ(J!πεσ&αι κατα τας; lδίας; δQμας; OV ποτ' αν εκα(/τος; αfιτών ΠQοαΙQηται. μετα δε ταύτα δι- 15 ηπειλήσατο μη&!να φ!Qειν δπλον πολ!μιον κατ' αfιτών , ώς;, έαν &.λφ τις;, &1ω�ιτήτoυ τευξόμενον 20 τιμωQίας;. Κατα δε τουι; αfιτoυς; καΙ(Jούς οϊ την ΣαQδόνα 79 [την νησον J ΠΙΧQιχφυλάττοντες; τών μισ&οφόQων, �ηλώ92. σιχντες; τούς; πεQ! τον Μά&ω κιχ! Σπένδιον, έπιτί­ &εντιχι τοίς; έν τfJ νήσφ ΚΙΧQχηδονίοις;. ΚΙX� τον 2 25 μΕν τότε ΠΙΧQ' ιxfιτoίς 5ντιχ βοή&ΙΧQχον Βcb(/ΤΙΧQΟV (/υγκλείσιχντες; εΙι; την &κ(>όπολιν μετα τών εαυτού πολιτών &πέκτεινιχν. ιxv&tf: δΕ τών ΚαQχηδονίωv 3 σΤQιχτηγον έξιχποστειλάντων μετα δυνάμεως; ".Αννωνιχ, κ&πειτα κα! τούτων τών δυνάμεων έγκιχταλιπουσών 80 τον 'Άννωνιχ κιχ! μετιχ&εμ!νων ΠQος σφας;, γενό- 4. μενοι �rofQtlf κύQΙΟΙ τού ΠQοεΙQημ!νοv, ΠΙΧQΙΧVΤ{ΚΙΧ

108

BELLUM ΡΟΕΝΟΕυΜ ΛFEIoυM.

τούτον μΕν &vεσταύQωσαv, μετα δΕ ταύτα παQηλ­ λαγμένα!; έπινοούντε!; 'CLfLWQCιxr; πάντα!; του!; έν τl1 δ νήιιφ ΚαQχηδοv(ουr; σΤQε(3λούvτεr; &πέκτειναν · και το λοιπον ijδη ποιηι1άμενοι τα!; πόλει!; -όφ' Εαυτου!; είχον έγΚQαΤώr; την vηtJΌV, 1ω!; ov σταΙΙιάσαντε!; δ ΠQοr; του!; ΣαQδοvίουr; Εξέπειιον Vπ' Εκείνων εΙ!; την Ίταλίαν. 6 Ή μΕν o-ov ΣαQδαι τούτον τον ΤQόποv &πηλ-ΟΟ. λΟΤQιώ-Β-η ΚαQχηδοvίωv , νήΙΙο!; κα� τφ (LEfl.ftct. κα� τl1 πολυαv-Β-(Jωπίif κα� τ(}ϊ!; γεννήμασι διαφέQουΙΙα. 10 7 τφ δΕ πολλου!; και πολυν -όπΕΙ,) α{ιτη!; πεποιηιι-Β-αι λόγον ο{ικ &ναγκαϊον ήγούιιε.ft' εΊναι ταυτολογεΙν Μά-Β-ω!; δΕ και Σπέν­ 8 VπEι,> τών δμολογουμένων. διοr;, /Χμα δΕ τούτοι!; Δ{ιτάQι,τοr; δ Γαλάτη!; Vπιδό­ μενοι την 'Δμίλκου φιλαvfJ'(Jωπίαv εΙ!; του!; αΙχμα- 15 λώτου!; και φο(3ηfJ'έvτεr; μη τφ τοιούτφ ΤQόπφ ψvχαγωγηfJ'έvτεr; δQμήσωιιι ΠQοr; την -όποδεικνυμέ­ νην &ιιφάλειαν οΟΙ τε Λί(3υε!; και το τών μΙι1fJ'οφό­ QWV πλή-Β-οr;, έ(30υλεύοντο πώ!; �ν καινοτομήσαντέ!; τι τών ΠQοr; &t1l(3EιΙXV εΙ!; τέλο!; &ποfJ'ηQιώιιεια, τα I� 9 πλήfJ'η ΠQοr; του!; Κα(Jχηδοvίουr;. έδοξεν OVV αiι'CoΙ!; ttvvιx-B-QoidΙXΙ του!; πολλούr;. γcνομlνου δε τούτου γι,>αμμ.ατοφ6ι,>ον εΙι1ήγαγον, αι!; &πεt1ταλμέvοv Vπδ ή δ' Επιιιτολη 10 τών Εκ τη!; Σαι,>δόνοι; α{ι,>ετιστών. δΙΕιιάφει τόν ΤΕ rlt1xwvιx και του!; μετ' α{ιτού πάν- 25 'CCtr; , o-Dr; παι,>ειιπόνδηt1αv έν τφ Τύνη7:Ι, καfJ'άπεQ Επάνω ΠQοεtποv, φυλάττειν έπιμελώr;, ιb!; ΠQαττόv98. 'CQ1V τινών έκ τού t1ΤQατοπέδου τοϊ!; ΚαQχηδονίοιr; 11 -όπΕ!! τη!; τούτων t1ωτηQίαr;. λα(3όμενο!; δΕ τ.η!; ά.φΟQ­ μη!; ταύτη!; δ Σπένδιο!; ΠQώΤΟV μΕν παρεκάλει μη ΒQo πιστι;ύειν τrιν -όπα τού t1ΤQιχτηγού τού τών Kαρxrι-

POLΎΒ mSTOR.

Ι 79. 80

109

&νίαιν γεγενημ/νην φιλανftραιπίαν προς τους αΙχ­ μαλώτους · ου γαρ σωσαι προαιρούμενον αυτον 12 ταύτα βεβουλεύσ-ftαι περ� τών άλόνταιν , &λλα δία της Εκείναιν &φ/σεαις ήμών Εγκρατή γεv/σ-ftαι σπου5 δάζοντα, προς το μη τινας &λλα πάντας ήμας ΕΧμα τιμαιρήσασ-ftαι πιστεύσαντας αυτιji. προς δε τούτοις 13 φυλάττεσ-ftαι παρ?ίνει μη προ/μενοι τους περ� τον Γ/σκαινα καταφρονη-ftωσι μεν ύπο των Ix-ftQCJV, με­ γάλα δε βλάψαισι τας ίδίας πράξεις, &νδρα τοιού10 τον κα� στράτηγον άγα470ν tάσαντει;; διαφυγείν, δν εΙκος ix-ftQov αυτοίς εfJεσ-ftαι φοβεραιτατον. έτι δε 14 ταύτα λέγοντος αυτού παρην &λλος γραμματοφόρος, ώς άπο των tx τού Τύνητος άπεσταλμένοι;; , παρα­ πλήσια τοίι;; Εκ τής Σαρδόνοι;; διασαφών. Εφ' δν 80 91. 15 Αυτάριτος δ Γαλάτης Επιβαλων μίαν εφη σαιτηρίαν είναι τοίς έαυτων πράγμασι το πάσας &πογνωναι τας Εν Καρχηδονίοις Ελπίδας · εαις δ' (Χν &ντ/χηταί2 τις τή� Eκεiναιν φιJ,αν47ραιπίας , ου δυνατον αυτοίς ιίλη-ftινον γεν/σ-ftαι τον τοιούτον σύμμαχον. διόπερ 3 20 ήξίου τούτοις πιστεύειν, τούτοις άκούειν, τοίς τοι­ ούτοις προσ/χειν τον νούν, οϊτινες (txv) &εί τι των &πεχ-ftεστάταιν κα� πικροτάταιν εlfJαγγ/λλαισι κατα ΚαΡΧ"1δονίαιν· τους δ' Εναντία τούτοις λ{γOVΤιxg προδότας κα� πολεμίους ήγείσ{7αι παρΥνει. ταύτα 4 25 δ' είπων συνεβούλευε τόν τε Γ/σκαινα καί τους μετ' αυτού (fυλληφ-ft/ντας καί τους f)στερον γενο­ μ/νους αίχμαλώτους των Καρχηδονίαιν αίκισαμέ­ νους &ποκτείναι. πρακτικώτατος δ' ην οvτος 1'/1 5 ταίς συμβουλίαις δια το πολλους η}ν φαινην α,)τού 80 συνι{ναι. πάλαι γαρ στρατευόμενος Ώδει διαλέγε- 6 σ-ftαι Φοινικιστί· ταύΤΥ δέ παις ο[ πλείστοι συν-

1 10

BELLlJM POENORUM AFRICUM.

εσαίνοντο τ'!1 διαλέκτφ δια το μηκοι; τηι; Π/lογεγενη94-. 7 μένηι; σΤ/lαΤΕίαg. δι6ΠΕΙ! έπαινέσαντοι; αiJτον δμο­ .fF'tψιxιYoν τού πλr1.fFουg, ο-ότοι; μεν ΕiJδοκιμών &'118 εχώ/lησεv. πολλών δε Π/lΟΠΟ/lευομένroν &φ' Εκάστου γένουι; f1ELCt κα� (30υλομένroν αiJτήν πα/lαιτεiσ.fFαι 5 τήν αΙκίαν δια τιXg γεγενημένιχg έκ τού Γέσκroνοι; εΙι; αiJτοvg ciJe/lfctJCιxg, ούτε μην τών λεγομένroν oiJ.fFSv .ην συνετ6ν, ιbι; &'11 f1ELιx πολλών, Εκάστου 9 δΕ κατα τήν (δίαν διάλεκτον συμ(30vλεύοντοg· έπε� δε κα� πα/lεγυμνώ.fFη δι6τι τήν τιμro/lίαν πα/lαι- ι() τούνται, καί τιι; έκ τών κα.fFημένroν εΊπεν (3άλλε, 10 πάνται; f1ELIX κατέλευσαν τουι; Π/lΟΠΟ/lευ.fFένταg. κα� τούτουι; μεν αισπεΙ! {,πο .fFη/lίroν διεφ.fFΙΧ/lμέvουg 1 1 iξέφε/lον οί Π/lοσήκοντεg. τουι; δΕ πε/l� τον Γέ­ ΙΙκroνα λα(36ντεg, δνται; εΙι; Επτακοσίουg, .ηγον έκ 15 τού χά/lακοg oC πε/l� τον Σπένδιον· κα� Π/lοαγα­ γ6ντει; (3/lCtXV Π/lΟ τηι; σΤ/lατοπεδείαg Π/lώτον μΕν 12 &πέκοπτον ται; Xci/lιxg, ποιούμενοι την &/lXTjν &πο τού Γέσκroνοg, (8'11) (3/lαι,ε& Χ/l6νφ Π/l6τε/lον έκ πάν­ τroν KΙX/lXTJιYoνtroν Π/lΟΚ/lίναvτεg &νέδειξαν μΕν 2() εiJε/lγέτην αύτών, iπέΤ/lεψαv δ'Ε πε/l� τών &μφιιι(3η-92. 13 τουμένroν. έΠΕιδη δΕ τάι; Xci/lιxg &πέκοψαν, ήΚ/lro­ τη(Jίαζον τουι; ταλαιπώ(Jουg· κολο(3ώιιαντει; δΕ κα� τα σκέλη ιιυVΤ/lίψαντεg Ετι, ζώνται; ε(Jqιψαv εΙ'ι; τινα τάφρον. ΕΙΙ Οϊ δΕ Κιχ(!χηδ'6νισι τού δυστυχήματοι; αiJτοig 81 &ναγγΕλ.fFέ'Ilτοg ποιείν μεν oiJιYsν εΙχον, έσχετλία­ bOV δΒ κα� ΠΕ/lιπα.fFΕίg γιν6μενοι τfΊ ιιυμφοqίJ πqοg μεν 'Δμίλκαν κα� τον lτεqον τών ΙΙΤ/lατηγών "Αν­ νroνα Π/lεΙΙ(3εvταg έξέπεμπον, δ'ε6μΕνοι (30η.fFείν κα� Β() 2 τιμroqΕίν τοϊι; ήτυχηκ6ιιι. ΠQοg δΕ τουι; ήιιε(3ηκ6ται;

POLΎΒ. HISTOR. Ι 80. 81.

111

κήρυκας: sξαΠΕι1τελλον περί της: τών νεκρών &ναι­ ρEι1εCιJς:. ol δ' οi$τ' ΕδΟι1αν, προείπόν τε τοίς: παρ- 3 οϊίσιν μήΤΕ κήρυκα πΕμπειν προς: 6φας: μήΤΕ πρε6βευτήν, ιbς: της: αύτης: ΚOλάσεCιJς: ύπομενούσης: τους: δ παραγενομένους: �ς νύν ΓέfJκCιJV τέτευχε. προι: δε 4 το λοιπον sδογματοποίησαv καί παιηίνεσαν αύτοίg, 95. ον μεν αν λάβαιfJΙV Καρχηδονίαιν , τιμαιρη6αμένoυ� άποκτείνειν ' δν δ' αν τών 6υμμαχούνταιν αVτοίg. άποκ6ψαντας: τας χείρας ",{,,f}-Lg εΙς Καρχηδόν' άπο10 πΕμπειν. δ δη κα! διετέλεσαν Επιμελώς ποιούντες:. διόπερ εΙς ταύτα βλέπων ούκ &ν τις εΙπείν όκνή- 5 fJEιEV ώς ού μόνον τα fJώματα τών &ν,f}-ρώπω11 καί τινα τών έν αvτοίς γεννωμένων έλκών κα! φυμά­ των &πο,f}-ηριούσ&αι συμβαίνει .καί τελέως: &βοrj,f}-ητα 15 γίνει1&αι, πολυ δε ρ'άλιστα τας ψυr,άg. Επί τε γαρ ει των έλκών, sctv μεν ,f}-CQaΠEtav τοίς τοιούτοις ΠΡΟι1άγ'!1 τις:, ύπ' αvτης: sνίοτε ταύτης sρε,f}-ιζόμενα ,f}-ατ­ τον ποιείται την νομήν ' έαν δΕ πάλιν αφf; , κατα την sξ αύτών φύfJιν φ,f}-είροvτα το c1vvcxeq ούκ fc1XEL 20 παύλαν, Ιως αν &φανίι1r; το ύποκείμενον ' ταίς: τε 7 ψυχαίς παραπληι1ίως τοιαϋται πολλάκις sπιφύονται μελανίαι καί fJηπεδόνεg ΕΜτε μηδεν ασεβέστέρον &ν,f}-ρώποv μηδ' ιbμότερoν &ποτελείσ,f}-αι τών ζφων. οίς έαν μεν fJvγγνώμην τινα πρσσάγr;ι: καί φιλαν- 8 25 ,f}-ραιπtαν, έπιβουλην καί παραλογισμον ήγούμενοι το ι1υμβαίνον άΠΙfJτότεροι καί δυσμενέστεροι γίνον­ ται προς τους φιλαν&ρωποϋντας. · SctV δ'· άντιτι- 9 μωρfJ , διαμιλλώμενοι τοίς ,f}-vμoig ουκ {στι τι τών 93. &πειρημΕνων .η δεινών δποίον ούκ &ναδΕχονται, c1vv 80 καλφ τι&Εμενόι την τοιαύτην τόλμαν ' τΕλος δ' απο­ ,f}-ηριω&Εντες έξΕστησαν τής άν,f}-ρωπίνης φύσεωr::.

112 10 της

BELLUM POENORUM AFRICUM.

δ� htιx.ftl�Erog &ρχηγον μ�ν καt μεγί�την μερίδΙΧ νoμι�τέoν έ.ftη μοχ-Β'ηριΧ καt τροφην Εκ 'Παίδων κα­ κήν, �VVEQrιX δ� καt 'Πλείω , μέγι�τιx δ� τών �υν­ εργων τιΧς &ε� των πρoε�τώτων fJpQfLg καΙ 'Πλεο11 νεξίας. (l δη τότε �υνέβιxινε κα� 'ΠερΙ μ�ν το dv;.. ' s (fuιμα των μΙ6.ftοφόρων, έτι δ� μάλλον 'Περ� τους 1ιγεμόνας α-ότων -δ'Π«ρχειν. 'Αμίλκας δε δvtJχρηtJτοvμενος τΥ των 'Πολεμίων 82 96. &'Πονοίtf τον μ�ν 'Άννωνα 'Προς Eα�τoν Εκάλει, 'Πε­ 'ΠΕι6μένος ι!t.ftροιtJ.ftέντων δμου των �τρατo'Πέδων 10 2 .ftάττον Ε'Πι.ftή�ειν τέλος τοίς 8λοις. των δ� 'Πολε­ μίων ofJg 'Ποτε κρατή�ειε, τονς μεν Εν χειρων νόμιΡ διέφ.ftειρεν, του!; δ� �ωγρίtf 'Προς αfJτoν El�ΙXVΙXX.ftlv­ τας fJπέβαλλε τοίς ,f}ηρίoις, μίαν δρων λvtJιν ταυ­ την , εΙ δvνη.ftείη τους Εχ.ftρους ΙΧρδην &φ"νίd"Ι. 15 3 δοκούντων δ� των Κ"ρχηδονίων E'Πικυδε�τέρ"ς Ελ­ 'Πίδας έχειν fjδη κατιΧ τον 'Πόλεμον, 'Υίνετ"ί τις δλοtJχερης κα� 'Παράδοξος 'ΠερΙ α-ότου!; 'Παλίρροια των 4 'Πραγμάτων. 07, τε ιΥιΧρ �τρ"τηγoΙ dvνελ3-όντες Ε'ΠΙ ταfJτo διε�ταtJία6αν 'Προς �φάς E'Π� τοtJοiίτον Φ�τε 20 μή μόνον τους κατιΧ των Εχ.ftρων παραλεί'Πειν και­ ρους, &λλιΧ καΙ κατιΧ �φων αfJτων 'ΠολλιΧς &φορμα!; διδόναι τοίς -δ'Πεναντίοις δια την 'Προς &λλή}.ους φιδ λονικίαν. (l δή κα� �υνέντε!; οϊ Καρχηδόνιοι τ� μΕν Eν� των �τρατηγων &'Παλλ«ττε�.ftαι 'Πρo�έταξαν, 25 τφ δ' έτέρljJ μένΕιν, ον &ν .αί δυν«μεις 'Προκρίνω6 tJtv �μα δε τoVτoις καΙ τας 'Π"ρακoμι�oμένας &γο­ ρ.ας Εκ των 'Παρ' ιxfJτo'Cg κ"λουμένων 'Εμ'Πορίων, Ιφ' "Τς εΤχον τιΧς μεγί τών Καρ5 χηδονίων άπidτηdαν , ΕΠΙι1πωμΕνων α-ότους ΕπΙ την νήσον ο{.χ VπήΚOυι1αν· τών δ' Ίτυκαίων Εγχειρι­ ζόντων σφας, ο-ό ΠΡΟι1εδΕξαντο, τηρούντες τα κατα τας ι1υν.ftήκας δίκαια. ΚαQχηδόνιοι μεν OVv της παQα τών προειρημέ- 12 10 νων φίλων τυγχάνovτες ΕΠΙΚΟVΡίαg VπEμενOν την πολιοqκίαν. το;:ς δε πεQ� τον Μά-&ω κα� ΣπΕνδιον 84 ο-όχ ήττον πολιορκείd.ftαι ι1υνέβαινεν η πολιορκείν. εΙς τοιαύτην riXQ α1'Jτoυς οϊ περ� τον '.Αμίλκαν έν- 2 δειαν κα.ftίι1ται1αν τών lπιτηδείων αιι1τ' άναγκα15 (j.ftijvaL τέλος α-ότους διαλύι1αι την ΠΟλΙΟQκίαν. μετα 3 δέ τινα ΧQόνον ά.ftροίι1αντες τών fE μΙι1.ftοφόρων τους άρίdτους κα� Λιβύων, τους μπαντας είς πεν­ ταΚΙι1μυρίους, fLE.ft' αιν ην κα� Ζάρζας δ Λίβυς έχων τους ύφ' αύτον ταττομΕνους, αιρμησαν av.ftLf) άντι20 παράγειν Εν τοίς ύπαί.ftQοις κα� τηρείν τους πεQl96. 99. τσν 'Λμίλκαν. τών μεν ουν πεδινών τόπων άπεί- 4 χοντο , καταπεπληγμένοι τα .ftηρία καΙ τους πεQΙ τον ΝαQαύαν (ππείς, τούς δ' iJQ E tVOVf) κα� ι!τενους ΕπεΙ(Jώντο ΠQοκαταλαμβάνειν. Εν οίς xat(Jolg ι!υνέβη 5 25 ταίς μεν Επιβολαίς καΙ τόλμαις μηδεν α{.τους λεί­ πει1.ftαι τών iJπεναντίων, δια δε την άπεL{!ίαv πολ­ λάκις έλαττούσ.ftαι. τότε γdφ ην, ιbς έοικε , συν- 6 ιδείν έπ' α{.της της άλη&είας πηλίκην έχει διαφΟQαν εμπειρία με&οδικη κα� ιΙτρατηγικη δύναμις άπειρίας SO κα� ΤQιβfjς άλόγου (καη ι!τρατιωτικης. πολλους μεν 7 rιXQ αύτών Εν ταίς κατα μέf}ος 1,QE{atf; άποτεμνόμενος

116

BELLUM ΡΟΕΝΟΕυΜ AFRICUM.

και .συγκλεΙων αιtJπερ &γα470ς πεττευτ.ης &μαχει -δι... πολλους δ' Εν τοίς δλοιιχεf!έιιι κινδύνοιι; τους μ�ν εΙι; Ενέδf!ας &νυπονοήτουι; Επαγόμενος &vfιf!Et, τοΙς δ' &νελπίιιτως και παf!αδόξωg πoτ� μ�ν με47' ήμέf!αν ποτΕ δ� νύκτω,! Επιφαινόμενοι; Εξ- 5 έπληττεν' ών διιovς λάβοι ζω"f!t", πι!νται; παf!έ{:Jαλλε () ,,;οΙς 47ηf!ίοιg. τέλος δ' ΕΠΙΙΙΤf!ατοπεδεύιιαg α�τoΙι; &νυπονοήτωι; Εν τόποιι; &φυέ6Ι μ�ν Πf!οg την iUct­ νων Xf!ciιxv ευφυέ6Ι δ� Πf!οg την έαυτού δύναμιν εΙς τούτ' t1rΙXl'E περιιιτάιιεωι; αιιιτε μήτε διακινδυ- 10 νεύειν τολμωνται; μήτ' άποδf!αναι δυναμένουι; δια το τάφf!φ και χάf!ακι πεf!ιειλfίφ47αι πανταχό47εν τέ­ .tO!> ύπο τήι; λιμού συναγομένουι; Ε647ίειν &λλήλων 10 &ναγκα64}ijναι, τού δαιμονίου την οΙκείαν &μοιβήν αυτοΙς Επιφέf!οντοg 'Cf] Πf!οg τους πέλαι; &tJc{:Jct" και 16 1 1 παf!ανομί". Πf!οg μ�ν rrtf! τον κίνδυνον o�κ lτόλ­ μων Εξιέναι, Πf!οδήλου τής .ηττηι; και τήι; τιμωf!ίας τοίι; &λιιικομένοιι; ύπαf!χούσηg, πεf!Ι δ� διαλύιιεωι; o�δ' fJπενόοvν ποιεί/147αι μνήμην, σvνειδότες σφtσι 12 τα πεΠf!αγμένα. Π(!Ο/1ανέχοντει; δ' &ει ταϊς Εκ τού 20 TύVΗΤoι; {:Joη.f1'ctatg δια τας των ήγουμένων έπαγ­ γελίας παν ύπέμενον ποιεϊν κατα ιιφων αiπων. 85 lπει δ� κατεΧf!ήιιαντο μ�ν &ιιεβως τους αΙχμαΜιτους, Τf!οφf] ταύτ?1 Χf!ώμενοι, κατεΧf!ήσαντο δΕ τα δοv­ λικα των ιιωμάτων, Εβοή47ει δ' Εκ τού Τύνητος o�- 25 Ι00.2 δείς, τότε Πf!οδήλου τής αΙκtας δια την πεf!ικάκη-97 . ΙΙιν Εκ των πολλων τοΙς fιγεμόιιιν vπαf!χούσηg, lUf!L­ ναν οϊ πεf!Ι τον Λ�τάf!ιτον και Ζάf!ζαν και Σπέν­ διον Εγχειρίζειν έαυτουι; τοίι; πολεμiοιg και διαπέμψαντες otιν θΟ 3 λαλείν πεf!Ι διαλύιιεωι; 'ΛμiλΚtt. κήf!vκα και λαβόντει; t1vγχώρημα πεf!Ι πρειι{:Jεtιχι; 8 έφ47Ειf!ε,

POLΥΒ. mSTOR. 1 84-Ε6.

117

ήκον, 6vτες δ{κα, προς τους KαΡXηδoνίoυ�. προς 4, oVg 'Αμίλκας δμολογίας ΕΠΌιήι1ατο τοιαύτας ' Eξε� ναι Καρχηδονίοις Εκλέξαι1-Β'αι τών πολεμίων οϋς αν αύτo� βούλωνται δέκα ' τους δε λοιπους &φιέ5 ναι μετα χιτώνος. γενομένων δε τούτων εύ-Β'έως 5 'Αμίλκας εφη τους παρόντας Εκλ8γει1-Β'αι κατα τας δμολογίας. τών μεν oiJv περ� τον Λύτάριτον και Σπένδιον κα� τών &λλων τών Επιφανει1τάτων �γε­ μόνων τούτον τον τρόΠΟ1Ι έΚVQίεVfJαν οΙ ΚαQχηδ610 νιοι. των δε Διβύroν, έΠE� την t1ύλληψιν ·f1t1,f}οντο 6 τών fιγεμόνων, νομιι1άντων αύτους παρει1πονδη6-Β'αι δια το τας 6υν-Β'ήκας &γνοείν, κα� δια ταύτΗV την αίτίαν δρμηt1άντroν έπ� τα 3πλα, περιστήt1ας αυτοίς 7 'Αμίλκας τά ΤΕ &ηρία κα� η}ν λοιπην δύναμιν {1παν15 τας διεφ&ειρε, πλείους δντας τών τεΤQακισμVQ{roν, περ� τον τόπον τον ΠQίονα καλούμενον' δν ι1υμ­ βαίνει δια την δμοιότητα του t1χήματος προς το ννν εlQημένον δQγανΟν ταύτης τετευχέναι της ΠQοι1η­ γορίας. 20 Πράξας δε τα ΠQοδεδηλroμένα τοίς μεν KΙXQXfJ- 86 δονίοις αiί&ις έλπίδα παQέστησε μεγάλην προς το βελτιον, καίπεQ &πεγνωκόσιν 1jδη την ι1ωτηρίαν' αύτος δε μετα ΝαQαύα κα� μετ' 'Αννίβου τήν χώ­ ραν έπτίει κα� τας πόλεις. ΠΡΟι1χωQούντων δε κα� 2 25 μετατι,f}εμενων προς αύτους τών Διβύαιν δια το γεγονος ευτύχημα, ποιησάμενοι τας πλείστας πόλεις -όφ' έαυτους ήκον έπ� τον Τύνητα κα� πολΙΟQκείν ένεχείρηι1αν τους πεQΙ τον Μά&ω. κατα μεν oiίν 3 την &πο Καρχηδόνος πλεVQαν ΠQΟι1ει1ΤQατοπεδεVι1Εν 101. 'Αννίβας, κατα δε την &πέναντι ταύτης 'Αμίλκας. μετα δε ταύτα προσ,ιχγαγόντες ΠQος τα τείχη τους 4, 98

.

1 18

BELLUM POENORUM AFRICUM.

ΠΕ(J� τον Σπένδιον αlχμαλώτοvg it1ταύ(Jαιt1αν έπιοϊ δε πε(JΙ ΤΟ1l' Μά-Β'αι κα7:ανοήι1αντει; τον 'Αννίβαν ι//'f-Β'ύμαιg κα� κατα7:ε-Β'α(J(Jηκόταιg &vαt1Τ(Jε­ φόμενον, έπι-Β'έμενοι 7:φ χά(Jακι :πολλουι; μΕν των Κα(Jχηδοvίαιv &πέκτειναν, πάυται; δ' Εξέβαλον Εκ 5 7:fjg (ίΤ(Jατοπεδείαg, έκυρίευι1αν δε και τηι; &ποι1κευηι; ιtπάι1ηg, έλαβου δε και 7:0υ ι1Τ(Jα7:ηγοv 'Αννίβαν ζαι7:0VτOν μευ oVv πα(JαΧ(Jημα πqοg τον 7:0iί 6 f(Ji/'f. Σπενδίου ι1τtX1J(JΟV &γιχγόντει; και 7:ιμαι(Jηι1άμεvοι ΠΙΚ(Jωg έκείνον μεν κα-Β'είλον, 7:0ύτον δ' &VE-B'ct1ΙXv 10 �ωVΤα: και πε(Jικα7:έι1φαξαv 7:('ιάΚOVΤα των Κα(Jχηδο­ νίαιν 7:0υι; Επιφανει1τάτουι; πε('ι 7:0 τού Σπι;νδίου 7 ι1ωμα, τηι; τύχηg f/Jι1πε(' έπίτηδει; έκ πα('α-Β'έt1εαιg &μφοτέ('οιι; έναλλαξ διδούι1ηι; ά,φοqμαg ι;lg υπε('βο8 λην τηι; κιχτ' &λλήλαιν τιμαι(JCιχg. δ δΕ BιX(JIΚfXg όψε 15 μευ ι1υυηκε την iπi-B'ct1tv των έκ τηι; πόλεαιι; δια την άπόι1τα6ιν των t1τ('ιχτοπέδαιv· οΜε μην t1VVElg ο'Μ' ο{;ταιg κατι;τάχει ΠQοg την βοή-Β'ειαν δια ται; 9 με7:αξυ rJVt1XmQCιxg. διόπε(' ά,vαζι;ύξαg άπο τού ' Τύ­ νητοι; και πα(Jι;λ-Β'αιv έπΙ τον MΙXIΚdQΙXV ποτο:μον 20 ικιχτει1Τ(Jατοπέδεvt1ε ΠQοg τφ ι1τόμιχτι τού πταμου καΙ τ1] -Β'αλάΤΤl1. 87 Οϊ δε ΚαQχηδόνιοι παQαδόξοv της πεQιπετείαg «ότοϊ:ς φαvείt1ηg δvt1-Β'ύμαιg και δvt1ελπίι1ταιg εΊχον πάλ�ν· liQΤΙ rrXQ &vα-Β'α(J('οiίvτεg ταίι; 'ψυχα7:ι; πα(Jα 25 2 πόδαι; έπιπτον ιtV-B'ιι; ταίι; Ilnit1tv. oiJ μην ά.φ3 ίt1τα:vτο τoiί ποιε;;ν τα Π(Jοg η}ν ι1αιτη(Jίαν. διο και Τ(Jιάκο1lΤΙΧ μεν της ye(JOtJt1lιxg Π(Jοχ,cιl!ιt1άμενοι και μετα τούταιν τον πρότ.ερου μΕν ά.πελ-Β'όντα ι1Τ(Jατη­ γον 'Άνναινα, (τότε δ' Απαναγαγόντα:), t1Vv δΕ -tooύ- 80 ΤΟΙΙ; τοούι: υπολοίπουι; των Ίν τΙΧ7:ς ήλικ/αις IΚtX,f}5 φαvωg.

POLΥΒ. mSTOR. Ι 86

-

88.

1 19

οπλίσανΤΕς, οΤον lσχάτην ΤΡ{ΧOVΤEς ταύτην, lξαπ­ έσΤΕλλον προς τον Βάρκαν, lνΤΕιλιχμΕνοι πoλλιt τοίς 4 τη� γEρoυσία� κατιt πάντα τρόπον OLaliil1at τους στρατηγοv� lκ της ΠΡOγCΓEνημένης διαφοράς κα� δ συμφρονΕίν (IφίX� &ναγκάσαι, βλiψαvτας El!; τα πα�­ όντα τών ΠQαγμιχτωv. ιbν πολλους καΙ πoιxίλoυ� 5 σια&CΜ{νων λόγους, lπcιoη συνήγαγον δμόl1E τοv� σΤQατηγούς, rιναγκάσ&ησαν συγχωΡΕίν κα� ΠΕt&Ε- 99. σ&αι τοίς λcγoμένoις (ot) ΠEΡ� τον 'Άννωνα καΙ τΟν 10 Βάρκιχν, κιχ! το λοιπον t/Orj συμφρονήσανΤΕς μιiJ 6 γνώμΥ πάντα κατιt νούν επραττον τοίς Καρχηδο­ νίοις, ωσΤΕ τοvς ΠΕΡ! τον Μά&ω δυσχρηστουμΕνους 7 lν τοΙς κατιt μέρo� κινδύνοις - πολλους γιtρ lποιή­ σαντο ΠΕρί ΤΕ την Λέπτιν προσαγΟΡΕυομένην καί 15 τινας των l(llrov πόλΕων - τέλος lπ� το δια μάχης κρίνcιν δρμησαι τιt πράγματα, προ&ύμως Εχόντων προς τούτο το ι'.ιέρος καΙ των ΚαρχηΟονίων. διόΠΕΡ 8 &μφόΤΕQΟΙ τοϋτο προ&έμΕνοι παΡΕκάλουν μεν πάν­ τας τοvς συμμάχους προς τΟν κίνουνον, l1υνηγον 20 0S τας φρουQας Εκ τών πόλΕων, dις ΙΧν μέλλονΤΕς ΕκκυβΕύΕιν fmSQ τών σλων. έπcιδη δ' έκαΤ{Qοις ήν 9 τα προς την έπιβολην ετοιμα, παραταξάμΕνοι συνέ­ βαλλον άλλήλοις έξ όμολόγου. γενομ{νου δε τού 1 0 νικήματος κιχτα τοvς Καρχηδονίοvς, ο{ μsν πλ Είστοι 25 τών Λιβύων έν αύτφ τφ κινδύνφ διεφ&άρησαν, ο{ δε πρ6ς τινα πόλιν συμφυγόνΤΕς μΕΤ' oiJ πoΛV παρ­ Εδοσαν έαυτούς, δ οΕ Μά&ως ύπOXEίριO� έγένΕΤΟ τοίς έΧ&ΡΟίς �royQilf' τα μεν 01Jv αλλα μέρη της Λιβύη� μcτα. την 88 30 μάχην Ε-D&έως vπήκουl1ε τοίς Καρχηοονίοις' iι δε 2 των ΊππακριΤών κα� τών Ίτυκαίων πόλις ΕμΕνον,

Ι02.

120

BELLUM POENORUM .AFRICUM.

ΟfJδΕμίαν &φΟQμην lX0,l)tJιxt ΠQοg διάλυσιν δια το μη καταλΕίΠΕσ,f}-αι σφίι1Ι τόπον έλloυς μηδ� συγγνώ8 μης κατα τας ΠQώταg έπιβολά,ς. ο{ίτως καt κατα ταυτας τα� &μαQτlαg fLCΓcfl'YjV έχει διαφΟQtXν iJ με­ ΤQιότηg καΙ το μηδ�ν &νήκεστον έπιτηδευειν έκου- δ 103. 4 ι1ίως. OfJ μην &λλα παQασΤQατοπεδεVι1αντεg fi μΕν '�ννων fι δ� ΒάQκαg ταχ{ως ήνάγκαι1αν αfJτουg δμολογίαg ποιήι1ασ,f}-αι καΙ διαλυσεις εfJδοκουμ{ναg ΚαQχηδονίοιg. 5 Ό μ�ν oiJv Λιβυκος πόλεμος clg τοιαύτην &γα- 10 γαιν πεQίι1τασιν ΚαQχηδονίουg τοιούτον ει1χε το 't{log ωστε μη μόνον κυQιεύσαι πάλιν τ.ης Λι{Jvηg τους ΚαQχηδονίουg, &λλα και τους αΙτίους τ.ης &πο6 στάσεως 'tLfLfiJQrjdιxd,f}-ιxt καταξίωg' το yιXQ πέQαg, &γα­ rόντεg οι ν{οι τον ,f}-QtrtfL(JOV δια 'tfig πόλεως πασαν 100. 7 αΙκίαν έ(να)πεδΕίξαντο 't'oig πεQΙ 't'ov MιX,f}-ro. 't'Qla μΕν oiJv E't'11 και 't'{τ't'ΙΧQάg που [Lfivιxg έπoλlμ11σιxν οι μΙι1,f}-οφόQΟΙ ΠQοg 't'ovg ΚΙΧQχηδονίουg πόλεμον, αιν fjfLcig Ι'ι1μεν &ΚΟ?] μιχ,f}-ό,1τεg, πολυ τι 't'ovg &llovg 8 ιbμότητι καt ΠΙΧQιχνομίο/- (δι)ενηνοχότα. 'Ρωμαίοι δ� 20 κιχ't'α τον καΙQον τούτον ilπσ τών έκ τής ΣΙΧQδόνοg αfJτομοληι1ά,ντων μΙι1,f}-οφόQων ΠQοg σφαg έκκλη,f}-{ν­ τες έπεβάλοντο πλείν έπι την ΠQοεΙQημ{ν11ν ν-ησον. 9 τών δ8 ΚαQχηδονίων &γανιχκτουντων, ως ΙΧfJτοίg κιχ,f}-ηΚΟVι111ς μίΧλλον τ.ης τών ΣΙΧQδφων δυναστείας, 25 ΚΙΧΙ ΠΙΧQιχσκευιχ�ομ{νων μεταΠΟQεvεσ,f}-ιχι τους &πο10 ι1τήσιχντας αυτών την νησον, λΙΧβόμενοι τ.ης &φΟQ­ μ.ης ταvτηg οι 'Ρωμαίοι πόλεμον έΨηφ{ι1ιχντο ΠQοg τους ΚΙΨΧ11δον{ους, φάσκοντες αύτους ουκ Απι ΣΙΧQδσν{ουg, &λλ' Aπ� t1φί'i.g ποιείι1,f}-αι την παQΙΧ- 30 11 σκευήν. οι δ� ΠΙΧQΙΧδόξωg διαπεφευγότες τον ΠQΟ-

POL ΥΒ. mSTOR. Ι 88.

121

ειρημένον πόλεμον, κατα πάντα ΤQόποv αφυώς δια­ κείμενοι κατα το παρον προς το πάλιν αναλαμβά­ νειν την προς 'Ρωμαίους aπέχ.ftειαv , εΙξαντες τοϊ:ς 1 2 καιροίς oV μόνον απέιJτηαιν, Επαν κρατήσαιttι, κα! την Επιγ/,>αφην τών σπλαιν έαυτφ συγχαιρείσ&αι. 10 τινών δέ, κα! μάλιttτα τών πιροι:όνταιν π/,>ος την ά/,>­ χήν, &.μφισβητoΎVταιν π/,>ος τα λεγόμενα καί παρα- 1& καλούνταιν τα πλή&η μη προδιαλαμβάνΕιν, άλλ' άκέ/,>αιον εάν, Φ ποτ' ΙΧν � τύχη βουλη&Ώ περι&εί11 ναι τούτον τον ttτέφανον, Βδοξε το;;ς ΑΙταιλοίς, δς ΙΧν lπικαταttτα&εΙς c1τρατηγος κρατήσrι της πόλεαιι;, κοινην ποιείν τφ προϋπάqχοντι κα! την οΙκονομίαν 20 3 τών λαφύ/,>αιν και την Επιγ/,>αφην τών σπλαιν. δε� δογμέναιν δΕ τούταιν, καΙ δέον Τ'Π κατα πόδας �μέ/,>� ycvltt&ιxt την ix'Ί:ρεttιν και την πα/,>άληψιν της &./,>­ χης, κα&άΠΕρ έ&ος εttτιν ΑΙταιλοίς, πqΟ($πλέουσιν τηι; νυκτος έκατον λέμβοι π/,>ος την ΜΕδιαινίαν κατα 25 τους εγγΙc1τα τόπους της πόλεαις, εφ' Φν ήι1αν Ίλ2 λυριοι ΠΕνταΚΙι1χίλιοι. κα&ορμισ&έντες δΕ και της ήμ,έqας ΕπιγΕνομlνης Ενι:/,>γον και λα&ραίιxv ποιηι1ά­ μι:νοι n}ν άπόβαιιιν καί χρηttάμι:νοι τj] παρ' oιfJ­ τοίς ι:l.f}Ιι1μένrι τάξι:ι προήγον κατα t1πι:ί(l αg Επί την 80 3 τών ΑΙταιλών t$Τ(lατοπι:δΕίαν. ο{ δ' ΑΙταιλοί t1vv7

POLYB. HISTOR. Π 2-4.

1 25

εντεg το γιν6μενον επ! μΕν τφ πα(>αδ6ξφ και τϋ τ6λμl1 των Ίλλυ(>ιων ήσαν εκπλαγείg · πεφQονημα­ τισμένοι δ' εκ πολλου XQ6vov και καταπιt1τεύt1αν­ τεg ταίg lδίαιg δυνάμεσιν κατα ποσον ov.&ΙXQt1iiJg εί6 χον. (το) μΕν ούν πολυ (LiQog τών δπλιτών καΙ τών 4 10Ι. {ππέων α-ι)του ΠQΟ τηg t1ΤQατοπεδείαg εν τοίg επι­ πέδοιg παQΕνέβαλλον , μέ(>ει δέ τινι τηg ϊππου και τοϊg ε-ι)bώνοιg τοvg 1JπερδΕξίοvg και προ τού χάριχxog Ε-ι)φvώg κειμένοvg τ6ποvg προκαΤΕλάμβιχνον. 10 οϊ δ' Ίλλυριοι τουg μΕν ελαφQοvg εξ εφ6δου ΠQοt1- Ι> 107. πεt16νΤΕg τφ ΤΕ πλή.ftει και τφ βάρει τηg σvντάξεαιg εξέαισαν, τουg δΕ μετα τούταιν (ΠΠΕϊg t1vγκινδvνΕύ­ ονταg ήνάγκασαν &ποχαιρηt1αι προg τα βαρέα τών ΟΠλαιν. λoιπbν εξ 1JΠΕρδΕξίοv ΠΟΙΟύμΕVΟΙ την έφ- 6 15 οδον επι τοvg εν τφ ΠΕδίφ ΤΕταγμέvοvg ταχέαιg εΤQS­ ψαντο , t1vνΕπι.ftεμέ7ιαιν τοίg Αlταιλοίg ΕΧμα και τών ΜΕδιαινίαιν εκ τηg π6λεαιg. και πολλουg μΕν α-ι)- 7 των &πέκτειναν , [τι δΕ πλείοvg αlχμαλώτοvg έλα­ βον · τών δ' οπλαιν και τηg &ποt1ΚΕvηg εγένοντο 20 πάt1ηg εγκ(>αΤΕίg. ο{ μΕν ουν 'ΙλλVQΙΟΙ ΠQάξανΤΕg 8 το σvνταχ.ftΕν 1JΠο τού βαt1ιλέαιg και διακομίσαν­ ΤΕg την &ποσΚΕυην και την ΙΧλλην αιφέλειαν επι τοvg λέμβοvg Ε-ι).ftέαιg &νήγοντο , ποιούμΕνοι τον πλoVΝ Elg την οlΚΕίαν. ο{ δΕ ΜΕδιώνιοι ΤΕΤΕvχ6ΤΕg 4 25 &νΕλπίt1ΤΟV σωτηρίαg, ά.ftροιt1.ftέντεg olg την εκκλη­ σίαν έβουλΕύοντο περί ΤΕ των ΙΧλλων και ΠΕQΙ τηg τών οπλαιν επtγραφηg. έδοξΕν ούν ιxmoig κοιν1}ν 2 ποιήσΕιν την επιγραφην &π6 ΤΕ τού την &qχην τών ΑΙτωλών Εχοντοg και των Elg το μέλλο", προπορΕυ80 0μΕναιν κατα το τών ΑΙτωλών δ6γμα, τηg τύχηr; 3 ω�EΡ επίτηδΕg και τοίg lXλλοιg &ν.ftQώποιg lπ! τ.ών 6*

126

RES ILLYRICAE.

Εκείνοις δυμPαινόVΤων Ενδεικνυμένης την amijr; δύίΧ γιΧ(! {,πο τών Εr}'(!ώv α-ότo� π(!οσεδόκων 8σον tjδη πείσεσfJ'αι, ταϊίτα ΠQάττειv α-ότοίς Εκεί­ νοις πα(!έδωκεν Εν πάνυ β(!αχεϊ: χρόνφ κατα τών 5 πολεμίων. Aίτωλo� δε τfj πα(!αδόξφ χ(!ησάμενοι 5 σvμφο(!� πάντας Εδίδαξαν μηδέποτε Ρουλεύεσ&αι περ� τοϊί μέλλοντος ιbς tjδη γεγονότος, μηδε π(!ο­ κατελπί�ειν βεβαιουμένους -όπε(! ων &.κμ,ην Ενδεχό­ μενόν Εστιν &λλως rcvia,f}at, ρ{μειν δε με(!ίδα τφ παραδόξφ παvταχfj μΕν &.vfJ'(!ώπους δντας, μάλΙδτα 10 δ' Εν τοϊς πολεμικοϊ:ς. 6 Ό δε βασιλευς 'Άγ(!ων, ΕπεΙ κατέπλευσαν ο ϊ λέμβοι, διακούι1ας τών ήγεμόνων τα κατα τΟν κίνδυνον καΙ πεQιχαQηg γενόμενος EΠ� τφ δοκεϊ:ν Αίτω- 104. λους τους μέγιστον Εχοντας το φ(!όνημα νενικηκέ- 15 ναι , ΠQος fti,f}ag καί τινας τοιαύτας &λλας ε-όωχίας τι,:ιαπεΙς Ενέπεδεν είς πλεvι,:ιiτιv' Εκ δΕ ταύτης Εν 108. 7 όλίγαις ήμέQαιg μετήλλαξε τον Ρίον. την δε βασι­ λείαν ή γυνη Τεύτα διαδεξαμένη τον κατα μέQος xε�ιΙΙμoν τών πι,:ιαγμάτων Εποιείτο διιΧ της τών φί- 20 8 λων πίστεως. ΧQωμέvη δε λΟ'}'Ιδμοϊς γvvαικεtοιg κα� πι,:ιΟί; α-ότο το '}'E'}'Ovog ε-ότύxημιt μόνον &.ποβλέ,· πουδα, τών δ' Εκτος ο-όδΕν πει,:ιισκεπτομένη πρώ­ τον μεν δυνεχώι,:ιηδε τοίς κατ' Ιδίαν πλέovσι λy�ε9 σ,f}αι τουg Εντυ'}'χάνοντας, δεύτεQΟV δ' &fJ'Qοίδαδα 25 δτόλον κα� δύναμιν ο-όκ Ελάττω τής πqότεQΟV Εξ­ έπεμψε, πίΧδαν (παι,:ιαλtαv) &.ποδείξαι1α πολεμίαν τοίς 5 ήγουμένοις. οϊ δ' έξαποσταλέντες την μΕν ΠQώτηv έπιΡοΜlν ει1χον έπ� την 'Hlctav κα� την Me6drJVUxV' ταύτας rιX(J &.εΙ τας χώ(Jας ΊλλV(JΙΟ� ποqfJ'οvvτες δι- 30 2 ετέλοvv. δια γα!! το μηκος της παQαλίας κα� δια το 4 ναμιν.

ΡΟΙΥΒ. mSTOR. π 4. 6.

1 27

ftE(fOyιxtovg εΙναι ταf; δυναστευούσαι; έν αύταίf; πό­ lEtf; μαΚ(JαΙ καΙ β(Jαδείαι λίαν έγίνοντο τοίf; Π(JΟ­ οΙQημ'vοιg αΙ πα(Jαβοή.ftειlXΙ Π(Jοg ταf; &ποβάσεΙf; τών ΊλλυQιώV· 5.ftcv &δεώf; έπέΤQεχοv καΙ κατέσvQοv &εΙ 5 ταύτας ταf; χώQαf;. ού μην άλλα τότε γενόμενοι 3 της ΉπείQου κατα Φοινίκην ΠQοσέσχοv έΠΙι1ιτισμού XdQLV. συμμίξαντες δ'� τών Γαλατών τιι1ιν, οΊ μι- 4 (f.ftοφΟQούντες παQα τοίι; ΉπεΙQώταιg διέΤQιβοv έν τύ Φοινίκτι , το πλη.ftος {)ντες είι; 6κτακοσίους, κα� 10 κοιvολογη.ftέvτες τούτοιι; πεQ� ΠQοδΟι1ίας τηι; πόλεωg ' έξΙβιηι1αν , ι1υγκατα.ftεμέvωv σφίσι τών ΠQοεΙQημέ­ νων, καt τηf; πόλεωι; έξ έφόδ'ov καt των έν ιxtΊτfJ κύριοι κατέστησαν , ι1υνεργηι1ιΧντων Edro.ftev αύτοίι; τών Γαλατών. ot δ' 'ΗπειQώται πv.ftόμεvοι το γε- ό 15 γονοι; έβοή.ftοvv πανδημε� μετα ι1ποvδηf;. παραγε­ νόμενοι δΕ Π(Jος την Φοινίκην κα� Π(Jοβιχλόμεvοι τον ΠlXQα τfι πόλει ρlovτα ποταμον lι1Τfμχτοπlδευ­ σαν , τηf; έπ' αύτφ γεφύQαf; &ναι1πάσαντες ται; σα­ νίδ'ας &ι1φαλείαf; χάQΙV. Π(Jοσαγγελ.ftέvτος δ' αύΤΟίς 6 20 Σκε(Jδιλαtδ'αv [χοντα πεvταΚΙι1χιλίουf; Ίλλυριους πα- 100. Qαγίvεσ.ftαι κατα γην δια τών παρ' 'Αvτιγόvειαv 109. ι1τενών , με(Jίσαvτεg α{)τών τινας έξαπΙστειλαν πα­ Qαφυλάξοvτας την 'Αντιγόνειαν · αύτo� δ'� τά τε λοιπα �.ftoύftWf; δ'ιηγον, &πολαύοvτεf; τών έκ τηf; χώ(JlXς 25 &νΙδην , τών τε κατα τας φυλακας κα� προκοιτίας ιbλιγώQουv. οΙ δ' 'IllVQtO� ι1υvΙvτεf; τον μερισμον 7 αύτών κα� την λοιπην ρq:.ftυμίαv έΚΠΟ(Jεύοvται νυ­ κτός · καt τύ γεφύρι:: σανίδας έπιβαλόντες τόν τε ποταμον &σφαλώς διΙβηι1αν και λαβόντες 6XVQOV 80 τόπο ν Ιμειναν το λοιπ&ν μΙρος της νυκτός. έπι- 8 γενομένης δε της rιμ έρας, κα� παραταξαμΙνων &μφο-

1 28

RES ILLYRlCAE.

τiιμDν προ τη� πόλεω�, συυέβη λειφ&ηυαι τoυ� Ήπει­ ραιτα�, "al πoλλoυ� μευ αfπώυ πεσείυ, έτι δε πλείoυ� άλώυαι, τoυ� δε λoιπoυ� διαφυγείυ ιb� Επ' ΆτιυτιXvωυ. 6 (}{;τοι μευ ούν τoιoύτoι� περιπεσόυτε� ά't'tJχήμαιιι "al 'JtddfX� άπoλέσα1;τε� τ«� Ευ αύτoί� i.λπί- 5 δα� Επρέσβευον πρo� τoυ� ΔΙτωλoυ� "al το τώ.ν Άχαιώυ έ&υo�, δεόμευοι με&' (κετηρία� σφίσι βοη2 &είυ. ο! δε κατελεήσαυτε� τ«� συμφoρ«� α-ότών ύπήκουιιαυ "al μετ« ταύτα παραβOη&Oύυτε� .ηκου 8 εΙ� Έλίκραυον. ο! δε τηυ Φοιυίκην 'κατασxόυτε� Ι() το μευ πρώτον, παραγευόμευοι μετ« ΣκεQδιλαtδοv πρo� το χωρίου, παρεστρατοπέδευσαυ τoί� pcpofj{1fj4 κόσι, βουλόμευοι συμβαλείυ. δυσχρηστούμευοι δε δια τα� δυσxωρία� τώυ τόπων, /Χμα δε "al προσπε­ σόυτωυ παρα τη� Tεύτα� Ύραμμάτωυ, δι' ibv φετο 15 oc'Cv α-ότoυ� τηυ ταχίσΤfjV εΙ� οίκον άvαχωρε'Cv ' δια το τινα� τών 'Ιλλυριώυ άφεσΤfjκέναι πρo� τoυ� Δ1αρ6 δαυεί�, 01Jτω λεηλατήσαυτε� τηυ 'Ήπειρον άυoxα� 6 EπoιήσιxvτO πρo� τoυ� Ήπειραιτα�. Εν αΤ� τα μευ έλεύ&ερα σαιματα "ιxl τηυ πόλιυ άπολVΤQαισαvτε� 2Q aVτO'C�, τα δε δουλικα καΙ τηυ lOt:1tfJV ιικευηυ άυα.. λαβόυτε� εΙ� τoυ� λι!μβoυ�, ο! μευ άπέπλευσιtν , ο{ δε 'JtCQl του ΣκερδιλαΊ'δαυ πε�l1 πάλιυ άυεχα/.ρησ(Χυ 7 δια τώυ παρα τηυ Άυτιγόυειαυ στευώυ , ο-ό μικρ�υ o�δε τηυ τυχούσαυ κατάπλη�ιυ "ιxl φόβου Ευεργασά- 25 1 10. μευοι τoί� τ«� παραλία� οΙκούσι τών. 'Ελλήυων. 106. 8 Εκ(Χστοι Ύαρ &εωΡOύυτε� τηυ όχvρωτάΤfjV /Χμ(Χ καΙ δvvατωτάΤfjV πόλιυ τώυ Εν Ήπείρφ π(Xραλόγω� 01Jτω� Eξηυδραπoδισμι!υηυ o�κέτι περΙ τώυ άπο τη� Xαιρα� 1ίγωυίων, κιχ&άπερ έυ 'to'C� εμπροσ.f7εv χρό- 80 υoι�, άλλα περΙ σφώυ α-ότώυ καΙ τών πόλεων.

POLYB. mSTOR. π 6-7.

129

Ο{ δ' ΉΠCΙ(!ώται πα(!αδόξως δια�ε�ω�μένoι το- 9 60ύτον &πείχον τού πει(!άζειν &μύνε6,f}αι τούς ήδι­ κηκόται: η χά(!ιν &ποδιόόναι τοίς βOη.ftήδα�ιν ΕΜτε τούναντίον όιαπ(!εt1βευt1άμενοι π(!ος την Tcmav ι; 6υμμαχίαν [,f}εvτο μετ' 'Λκα(!νάvαιv π(!οι: τουι: Ίλ­ λυ(!ιούι:, ua,f}' ην iUcCvotI: μΕν κατιl τουι: έξηι: και- 10 (!ουι: t1vνήργοvν, τοίι: δ' 'Λχαιοίι: και τοίι: Αlτωλο'Cι: &ντέπραττον. i; 6v iγέvοντο καταφαvε'Cι: &κρίτωι: 11 μεν κεχ(!ημένοι τότε τοϊι: εύεργέταιr;, &φρόνωι: δ' 10 έξ &:l1Xiίg μεμουλ ευμ ένοι πε(! � των κα.{7' αύτους π(! α'Υ­ μάτων. το μΕν 'Yιl(! &ν&ρώπουι: δνται: πα(!αλό'Υωι: 7 πε(!ιπε6είν τινι τών δcινών ού τών πα,f}όvτωv, τηι: τύχης δε και τών πραξάντων lστιν έ'Υκλημα, το δ' 2 &κρίτωι: και π(!οφαν ωι: περιβαλείν ιxVτoυς ταίι: με16 γίστ,αιι: συμφοραίς δμολογούμενόν it1τι τών πασχόν­ των &μάρτημα. όιο και τοϊς μεν lκ τύχης πταίου- 3 σιν έλεος Επεται μετα συ'Υγνώμηι: και �πικoυρία., τοΙς δε δια την αύτών &βουλίαν δνειόος και Επιτίμησις (JVvcgauolov,f}ci παρα τοίς εlJ φρονούδ'ιν. ct δη 4 τότε πα(!α, τών Έλλήνων εlκότωι: &ν τοίς 20 και Ήπει(!ώταιι: &πηυτή8-η. πρώτον γα,(! τίι: ούκ &ν 6 την κοινην πε(!ι ΓαλαΤών φήμην ύπιδόμενοι: EVla­ βη,f}είη τούτοις εγχειρίt1αι πόλιν εVΔαίμOνα και πολ­ λα,ι: &φο(!μαι: ElOvt1fXV clg παραδ'πόνόηt1ιv ; δεύτε(!ov 6 95 τίς oVU &ν εφυλάξατο την amofJ τού t1vt1τήματοι: Εκείνου προαίρεσιν; οϊ γε την μεν &(>χην εξέπεδ'ον εκ της lδίας , συνδ(!αμόντων Επ' amovg τών δμο­ c,f}vfhv δια το πα(!αδ'πονδησαι τους αVτών οΙκείουι: και δ'υγγενεϊς' {ιποδεξαμένων γε μην αvτουg Κα(!χη- 7 80 δονίων δια το κατεπείγεσ{}αι πολέμφ, το μεν π(!ώτοv γενομένης ΤΙ1fοg &ντι(!(!ή�εως τοίς δτ(!α.τιώταις Π(Jος

130

RES ILLYRICAE.

111. τούς δτραΤ1/γούς WtEQ όψωνίων i; αvτης iπε{Jά­ λοντο διαρπάζsιν την τών 'Δκραγαvτίνων πόλιν, 107. φυλακής χ,ά,ριν εltrαχ.f}έvτες εΙς αVτήν , δντες τότε 8 πλείους τών τρΙδχιλίων ' μετα δΕ ταύτα παρεΙδ­ αγαγόντων αVτoύς πάλιν εΙς 'Έρυκα της αVτης χρείας δ Ενεκεν, πολιορκούντων την πόλιν 'Ρωμαίων, iπ­ εχείΡ1/δαν μΕν και την πόλιν και τούς trυμπολιO"(J9 κουμένους προδΟύναι' της δΕ πράξεως ταVτ1/ς &πο­ τυχόντες 1jvτομόλ1/trαv προς τούς πολεμίους' παρ' οΙς πιtrτευ.f}έvτες πάλιν έδύληδαν το της 'Δφροδί- 10 1 0 της τής Έρυκίνης ίερόν. διο δαφώς έπεγνωκότες 'ΡωμαΊοι την &δέβsιαν αvτώv ίΊμα τφ διαλύtrαι1.f}αι τον προς Καρχηδονίους πόλεμον οvδΕV έποιηδαντο προυργιαίτερου τού παροπλίδαντας α-ότους έμβαλεΊν εΙς πλοΊα και της 'Ιταλίας πάδης έξορίδτους κατα- 15 1 1 6τηδαι. oi)g 'ΗΠCΙQfbται της δημοκρατίας και τών νόμων φύλακας ποιηδάμενοι καΙ την εVδαιμοvε6τάΤ1/ν πόλιν iγχsιρί6αvτες, πώς ο-όκ ttv εΙκότως φανείηδαν αVτOΙ τών δυμπτωμάτων αυτοίς αΙτιοι 20 γCΓOνότες ; Περί μΕν ο-δν τής 'ΗπειρωΤών &γνοίας και περι 12 τού μηδέποτε δείν τους ε-δ φρονούυτας Ιδχυροτέραν cltrιXrEtr.f}at φυλακην &λλως τε και ΡαρβιΧρων" lπi 8 τotroVτoν Εκρινον ποιηδασ&αι μνήμ1/ν.

οί δ' 'Ιλλυ­ ριοι και κατα τους &νωτέρω μΕν χρόνους συνεχώς 21> 2 ήδίκOΥV τούς πλοι'ζομένους απ' 'Ιταλίας ' κα.f}' oi)g δΕ καιρους περι την Φοινίκην διέτριβον, και πλεί­ ους &πα τού στόλου χωριζόμενοι πολλους τών 'Ιτα­ λικών έμπόρων Et1.f}' oi)g μΕν lt1tSlrJ6ΙXV, oi)g δ' &πέ6φαξαν, σ-όκ όλίγους δΕ καΙ ζωγρ{Cf τών. &λιt1κο- -80 3 μlνων &νηγον. οί δΕ 'ΡωμαΊοι παρακούοντες ταν

POLΎB. mSTOR. π 7. 8.

131

πqο τού χqόνον των Εγκαλούντων τοες ΊλλvqιοΤς, τότε και πλειόνων Επελ.ftόvτων Επι την 6ύγκλητον, κατέστη6αν πqε6βεvτας εΙς την Ίλλvqίδα τους Επί­ σκεψιν ποιη60μένους πεqι των πqοειqημένων rιXrOV 6 και Δεύκιον Κοqογκανίοvς. iι δε Τεύτα, καταπλευ- 4 σάντων π(!ος αύτην των Εκ της Ήπεί(!ου λέμβων, 112. καταπλαγεί6α το πλη.ftος και το κάλλος της &γομένηι; κατασκευής - πολυ yaQ iι Φοινίκη διέφε(!ε τότε των κατα την 'ΉΠΕιqοv πόλεων εiJδαιμοvίr; - διπλα- 108. 10 σίως ΕΠΕQQ ώσfFη ΠQΟΙ; �ην κατα των Έλλήνων &δι­ κίαν. oiJ μην &λλα τότε μεν Επέσχεν δια τα� έγχω- 5 QCovf: τα(!αχάς, κατα6τησαμένη δε ταχέως τα κατα τουι; &ποστάντας 'Ιλλυ(!ιους Επολιό(!κει την 'Ί6σαν δια το ταύτην έτι μόνην &πει.ftείν amfj. κατα δε 6 15 .τΟν και(!ον τούτον κατέπλευ6αν οϊ τών 'Ρωμαίων ΠQέ6βεις' και δο.ftέvτος αύτΟίς καΙQΟύ π(!ος έντευ­ ξιν διελέγοντο πεQΙ των εΙς αiJτοvς γεγονότων Μι­ κημάτων. iι δε Τεύτα κα.ftόλοv μεν πα(!' 3λην την 7 κοινολογίαν &ysqdJXWf; και λίαν vπεqηφάνως αύτων 20 διήκουεν. καταπαυ6άντων δε τον λόγον, κοινfj μεν 8 εψη πει(!ίi.σ.ftαι φροντίζειν ί'να μηδεν Μίκημα γίνη­ ται 'Ρωμαίοις Εξ 'Ιλλυριων ' IhlCf γε μην oiJ νόμιμον εΙναι τοίς βα6ιλεύσι κωλύειν 'Ιλλυριοίς τας κατα .ftάλατταν ιbφελείας. δ δε νεώτεqος των πρεσβευ- 9 25 των δυσχεράνας Επι τοίς εΙρημένοις Εχρήσατο παρ­ qfJeflCf κα.ftηκούσΏ μέν, οΜαμως δε προς καιρόν. ε'ίπεν '}ΙιΧ(! 3τι 'Ρωμαίοις μέν, αι Τεύτα, κάλλιστον 10 l.ftof: Εστι τα κατ' Ιδίαν ιΜικήματα κοινfj μεταπο­ ρεύεσ.ftαι και {Jofj.ftsiv τοίς &δικουμένοις' πειρασό- 1 1 80 με.ftα δη .ftsoij βουλομένου 6φόδρα και ταχέως &ναγ­ κάσαι σε τα βασιλικα νόμιμα διορ.ftώ6ασ.ftαι πqος

132

RES ILLYRICΔE.

,� δ� γυνιχικο&ύμαις κιx� &λογίστlX!ς δε;ιχ­ μένη την πιχ(!(!ησίιχν sπ� τοσούτον SξmQγίσ.ftη προι; το 6fJ.ft�v ώι; 6λιγαιρήσιχσιχ των ΠΙΧ(!' &v.ftQαιποιg ώρισμέναιν δικΙΧίαιν &ποπλέουσιν ΙΧfJτοig sπιχποστεΤ"'­ λιχί τινα:ς τδν πιχρρησιασάμενον των π(!έσβεαιν &πο- δ 18 κτείναι. προσΠΕσόντος δ� τού 'ΥΕ'}'ονότοι; εΙι; την 'ραιμην, διο(!γισ.ftέvτες Επί τfJ παQαvομίq. τηι; γυναι­ κοι; EfJ.ftlmg 'JtEQ� παQασΚΕvηv sγίvοvτο καί στ(!ατό­ ΠΕδα κατέγQαφοv καί στόλον σvvή.ft(!οι�οv. 118. 9 Ή δ� ΤΕύτα, της ωρας sπιγεvομέvης, sπισΚEVά- 10 σασα λέμβουι; πλΕίους των ΠQόΤΕ(!ΟV sξαπέστcιλε 2 πάλιν εΙς τους κατα την Έλλάδα τόπους. ιbν 0& μ�ν δια πόρου τον πλουν sπί την Κέ(!κυραν Εποι­ OυVΤO, μέ(!ος δέ τι προσέσχε τον των ΈΠJιδαμνίαιν λιμένα, λόγψ μ�ν ύδΡΕίιχς :καί έπισιτισμού χάριν, έργφ 15 8 δ' sπι{Jοvλης :καί πράξεαις ΕΠΙ την πόλιν. των δ' 109. Έπιδαμνίων (&)κάκαιι; f1μα καί Qq.&ύμmg αfJτουg πα­ (!αδΕξαμέναιν, εlσελ.ftόvτες sv ΙΧfJτοiς 1{oig περι�αι­ μασιν ώς ύδρευσόμενοι, μαχαί(!ας έχοντες έν τοϊς ΚΕραμίοις, οf)τmς κιχτασφάξανΤΕς τους φυλάττονται; 20 την πύλην ταχέαις έγκρατείς sγέvοvτο του πυλωνος. 4 Ιπιγενομένης δ� :κατα το συντεταγμένου Ενεργως της &πο των πλοίαιν βοη.ftείας, πιχρΙΧδεξάμενοι τούδ τους 6ιΥ.δίαις κατείχον τα πλείστα τών τειχών. των δ' Sx της πόλεαις &παρασκεύαιι; μsv δια το παρά- 25 δΌξον, Sκ.ftύμmr; δ� βοη.ftούvτmv καί διαγαινι�oμέναιν, συνέβη τους 'IllvQLovg Επί πολυν χρόνον &ντιποιη6 σαμένους τέλος έκπε6είν Εκ της _πόλεως. Έπιδά­ μνιοι μw 01nι SV ταύτrι τfJ ΠQάξtt δια μ�ν την 6λι­ ym(!Ca:v έκινδύνευσιχν άποβιχλείν την ΠΙΧΤQίδΙΧ, δια 80 δ� την lifJψυχίιχν άβλαβως Sπιχιδεύ.ftf/σιχν προς το 12 ΊλλVQιούg.

POLΥΒ. mSTOR. π 8-10.

1 33

μέλλον. τών δ' 'Ιλλυριών οϊ προειιτώτες κατα ιιπου- ., δην &VΙXXftlvτcg και ιιυνάψαντες τοίς προπλέουιιι κατηραν εις την Κέρκυραν ' και ποιησάμενοι κατα­ πληκτικην την άπόβαιιιν ένεχείρησαν πολιορκείν την 6ν συμβαινόντων οΙ Κερκυραίοι δυι5χρη- 8 6 πόλιν. στούμενοι και δυι5ελπίιιτως διακείμενοι τοίς ολοις lπρεσβεύοντο πρός τε τους 'Λχαιους και τους Αιτω­ λούς, {Χμα δ� τούτοις 'Λπολλωνιαται και Έπιδά­ μνιοι, δε6μενοι σφί(JΙ βοηftεiν κατα (Jπουδην κα! μη 10 περιιδείν tιφας α{πους &ναtιτιXτoυς γενομένους -όπο των 'Ιλλυριών. οΙ δ� διακούσαντες των πρΙσβεων 9 και ΠQοσδεξάμενοι τους λόγους έπλήρωσαν "Otv1j τας των 'Λχαιων δΙκα ναύς καταφ(Jάκτους, καταρτί114. 0αντες δ' Ιν όλίγαις fJ ELiQ«tg �ltov έπ! της ΚεροΙ δ' 10 15 κύQας, έλπίζοντες λύt1cιν την πολιορκίαν. 'ΙλλυριοΙ t1υμπαραλαβόντεg 'Λκαρνάνων ναύς κατα την t1VELtLlXxlav, οi)σαg έπτα καταφ�ιixτoυς , άνταν­ αχftέvτες t1υνέβαλλον το;;ς των Αχαιών t1κάφεσιν περι τους καλουμένους Παξούς. οΙ μΕν ovv 'Λκαρνανει; 2 20 κα! των 'Λχαι:κων νεων αΙ κατα τούτους ταχftεit1αι πάρισον έποίουν τον άγωνα κα! διέμενον άκέραιοι κατα τας συμπλοκας πλην των clg αiJτους τους &.ν- 1 10. δρας γινομένων τραυμάτων. ο! δ' 'Ιλλυριοι ζεύ- 3 ξαντε!: τους παρ' αVτων λέμβους άνα τέττα('ας συν26 επλέκοντο τοίς πολεμίοιg. κα! τών �ν Ιδίων ιbλι­ γώρουν κα! παραβάλλοντες πλαγίους συνήQγοvv τα;;ς έμβολα;;ς των bπεναντίων. οτε δΕ τρώt1αντα 4 καί δεftέντα κατα τα!: έμβολας ιtvσΧQήt1τως (διέκcιτo προς το παQον) τα των άVΤιπάλων t1κάφη, προt1κρε80 μαμένων αiJτο;;ς πεQ! τους έμβόλους των έζευγμl­ νων λέμβων, τ6τ' lπιπηδωντες έπι τα καταt1τρώ-

134

BELLUM ROMANORUM ILLYRICUM.

μιχτιχ των 'Αχιχι;κων νεων κιχτεΚQάτοvv διά το πΜjτων Ιπιβιχτων. ΚΙX� τούτφ τφ ΤQόπφ τεττάQωv μΕν πλο(ων Ικυρ(ευι1ιχν τεΤQηQικωv, μ(ιχν δΕ πεν­ τήQη ι1υν ιχiJτοi� τoί� &vδQάι1ΙV ιβύ.ιΤιι1ιχν, Ιφ' ή� έπλει MιXQ'J'o� δ ΚΙΧQvvεύ�, &vηQ πάντιχ τά δtκιxιιx δ τφ κοινφ των 'Αχιχιων πολιτεύ(LΙΧΤΙ πεποιηκrog μέΧQΙ 6 τη� ΚΙΧΤΙΧι1ΤQοφij�. οΙ δε ΠQΟ� τoυ� 'AΚΙX6!νάνιx� διιχ­ γωνι�όμενoι, ι1υνιδόντε� το κιχτά τoυ� 'ΙλλVQΙΟV� ΠQοτέQημιχ κιx� ΠΙι1τεύoντε� τφ τιχχυνιχυτείν, Ιπου­ Qώι1ιχvτε� &ι1φιxλω� την &ποχώQηι1ΙV elg την οΙκε(ιχν 10 7 1ποιήσιχντο. το δε των 'IllVQLWV πλη.ιΤοg φ6!ονη­ μΙΧΤΙι1.ιΤεν lπ� τφ ΠQοτε6!ήμιχτι λοιπον tjδη �o/-δ(ω� Β έΧ6!ήιιιχτο τfj πολΙΟQΚ(lf κιx� τε.ιΤΙΧQQηκότωg. ot δε ΚεQΚVQΙΧiΟΙ δυσελΠΙι1τήιιιχντες τoί� 8λoι� Ικ των συμβεβηκότων, β6!ιχχυν έτι ΧQόvοv -δπoμε(νιxντε� την 15 1 15. πολΙΟQΚ(ΙΧV ιιυνέ.ιΤεντο τoί� 'ΙλλVQιοi� κιx� ΠΙΧ6!εδέ­ ξιχντο φ6!ΟVQάv κιx� μετά τη� φQΟVQά� ΔημήΤQΙΟV \} τον ΦάQΙΟV. τούτων δε ΠQιχχ.ιΤέvτωv eiJ.ιTlw� οΙ των 'IllvQLWv Π6!oεστωτε� &νήγοντο ' κιx� "ιxτιXQιxv­ τε� εΙς την Έπ(διχμνον τΙΧύτην πάλιν έπεβάλοντο 20 πολΙΟ6!κείν την πόλιν. κιχτα δε τους ιxfJτoiJg "ιxLQovr; των τας -δπάτους 11 &6!χας 'χόντων Γνάιος μΕν Φόλουιος Ιξέπλει νιxυι1� διιχκοσ(ιχις Ικ της ίδΟf;, Ε1μα καταστρεφ6μενοι ΤΟVf; 'AQOtalOVf;. συμμιξάντων δε πι,>ει1{3ευτων αύτοtf; κα� 1 1 πλειόνων, (αιν) ot παι,>α των Παι,>&ίνων ήκον έπιτρέ­ ποvτεf; τα καιf}' αVτούf;, δεξάμενοι τούΤΟVf; clf; την 80 φιλίαν, παQαπλησίωf; δε κα� ΤΟVf; παρα των 'Λτιν­ τάνων ΠQοσεληλv&6ταf; προηγον rof; έπ� την 'Ίσι1αν

136

BELLUM ROM.ANORUM ThLYRICUM.

δια το "ιxl ταύτηv .{,πο τωv 'IλλυριΩV πολιορκει'12 ιI.fJoΙXt τ�v πόλιv. &φικόμεvοι δ� και λύά'αvτεg τ�v πολιορκ(ΙΧv προιιεδέξαντο "ιxl 'tovg 'IIfIfιxtovg Elg τ�ν 112. 18 Εαυτωv πίιιτιv. είλοv δ� και πόλειg τιvάg 'IλλVf}ίδαg ΈV τφ πα(}ιΧπλφ κατά κράτοg' Εv ιxlg πε(}ι N�υ- 5 τρίαv ov μόvοv τών ιιτρατιαιτων &πέβαλον "ollotSg, 14 &λλά καΙ τωv l,ιλιιΧρχωv τιvάg κα� τοv ταμίαv. iκυ­ ρίευΙΙαv δ� και λέμβωv εΙκοι1ι τωv &ποκομιξόvταιv 16 τ� Εκ 'tiig χώραg ιbφέλειαv. των δ� πoλιoρκoΎV­ τωv τ�v 'ΊΙΙΙΙαv οε μ�v Εv 't'l1 Φ&ρφ δια τον Δημ-ή- 10 τριοv &fJlιxfJE1:g έμειvαv, οε δ' &λλοι πάντει: εΨVΙYov 16 εlι: τοv ΗΛf}βωvα ιικεδαΙΙ,f}έvτεg. -ή δ� Τεύτα πάνυ μετ' όλίιΥωv Elg τοv 'Ρίξοvα διειιώ,f}'fj , πολιιιμάτιον ει, 'ltf}og όχυρότητα κατεΙΙΚEVαΙΙμέvοv, &vακεχαιρηκδg μ�v &ΠΟ τηg .fJoαλάττηg, Επ' αύτφ δ� κείμεvον τφ 15 17'Ρίξοvι ποταμφ. ταVτα δ� πράξαvτεg και τφ Δη­ μητρίφ 'tovg πλείιιτοvg vποτάξαvτεg τωv 'Ιλλυριωv καΙ μΕ'}'άληv αύτφ περιλtέvτεg δvvα(Jτείαv &νΕχώρη­ ΙΙαv εlι: τ�v Έπίδαμνοv Ημιχ τφ ιιτόλφ καΙ "'l1 πε20 ξικ'l1 δννάμι;ι. 12 rvάιοg μ�v ow Φόλουιος Elg τ�v 'Ρώμηv Iιπέ'ltlEVιI6, το πλε1:0ν έχωv μέροg της τε vιxvτικηg και 2 πεξικηg ιιτρατιiXg. δ δ6 Ποιιτόμιος vπολειπόμεvοg τετταράΚOVΤα ιικάφη "ιxl ιιτρατόπεδοv Ι:: τωv περι117. κειμέvωv πόλεων Mtροίιιαg παρι;χι;ίμαξι;, ιιυvεφε- 95 δρεύαιv τφ τε των 'Λρδιαίωv E,fJovct και 'to1:g &llOLg .{,πο δ'� 8 'Coi'g δεδωκόιιιv lιxvτovg clg τήν πίιιτιv. τήv Εαριvήv lJJ(}ιxV tι Τεύτα διαπρεΙΙβευιιαμέvη προg 'tovg fΡαιμαίοvg ποιε1:τιχι ΙΙvv.fJo-ήκα,g, Εv arg εvδόΚ'fjΙΙ8 φόροvg Τ8 'tovg διαταχ.fJoέvταg olIfEtv πάιιηg τ' &να- 50 χωρ-ήΙΙΕΙV "iig 'Ιλλυ(}ίδος πλ�ν 6λίΥωv τόπωv, καΙ

POLΥΒ. HI8TOR. Π 11-13.

137

το ιιυνέχον, δ μ&λιιιτα προς τονς 'Έλληνας διέτεινε, μη πλεύΙΙειν πλέον 1} δ'υιJ� λέμβοις [ξω τού AttJtJov, καΙ τούτοις &νόπλοις. Φν ΙΙυντελεσ{}έντων δ Πο- 4, tJτόμιος μετα ταύτα πρεσβευτας εξαπέιιτειλε πρός 5 τε τονς ΑΙτωλονς καΙ το των Άχαιών [{}νος' oi: καΙ παραγενόμενοι πρώτον μΈν &πελογΙιιαντο τας αΙτίας τού πολέμου κα! της διαβάιιεως, έξης δ! τού­ τοις τα πεπραγμένα διεξηλ{}ον κα! τας ιιυν{}'1jκας παρανέγνwt1αν, ίΧς επεποιηντο προς τονς 'Ιλλυριούς, 113. 10 τυχόντες δ! παρ' έκατέρου τών ε{}νών της κα{}- 5 ηκούtJης φιλαν{}ρωπΙας αυ{}ις άπέπλευΙΙαν εΙς την Κέρκυραν, ίκανού τινος &πολελυκότες φόβου τονς 'Έλληνας διά τας προειρημένας ιιυν{}'1jκας. OfJ γαρ 6 ΤΙΙΙ�ν, &λλα παιιι τότε κοινονς εχ{}ρονς εΖναι ΙΙυν15 έβαινε τονς 'Ιλλυριούς. Ή μ!ν ούν πρώτη διάβασις 'ΡωμαΙων μετα δυ- 7 ν«μεως εΙς την 'ΙλλυρΙδα καl ταύτα τα μέρη της Ε-ύρώπης, ετι δ' επιπλοκη μετα πρεΙΙβεΙας εΙς τονς κατα την Έλλάδ'α τόπους τοιάδ'ε καl δια ταύτας 20 εγένετο τας αΙτίας. άπο δ! ταύτης της καταρχης 8 'Ρωμαίοι μ!ν ffJ{}iW!; &λλους πρεΙΙβευτας εξαπέστει­ λαν προς Κοριν{}Ιους καl προς Ά{}ηναίους, οτε δ'η κα� Κορίν{}ιοι πρώτον άπεδ'ε'ξαντο μετέχειν 'Ρωμαί­ ους τού τών 'ItJ{}μίwν άγώνος. 25 ΆtJδ'.ρούβας δ! κατα τονς αfJτονς χρόνους - Εν 13 γαρ τούτοις άπελίπομεν τα κατα την'Ιβηρtαv - 'ΙΙουν­ εχώς κα! πραγμαΤΙΚώς χειρΙζων τα κατα την &ρχ1}ν εν τε τοίς ολοις μεγάλην εποιείτο προκοπ'1jν, τ'1jν τε παρα μ!ν τιιι! Καρχηδόνα, παρα δ! τιtJl Καινην 118. πόλιν προt1αγορεvομ{νηv καταt1κεv&ιιας OfJ μικρά, μεγάλα δ! ΙΙυνεβάλλετο Καρχηδονίοις εΙς πραγμ&-

138

ΒΕΒ

HISPΑΝΙΟΑΕ.

των λόγον, κιx� μάλΙεται ΠΕι,>ί κυνος έπιτολήν, αiJξόμεVός -δπο του πλή-Β-ovς των &ναΤΤίκομένων χιόνων Εν τοϊ:ς 30 10 ΠΡΟΕΙρfJμέvοις 6(JEιItV. &ναπλΕϊ:ται δ' έκ fJ'αλάττης'

POLYB. HISTOR. Π 16. 17.

143

κατα το ιιτόμα το καλούμενον 'Όλανα ιιχεδον Eπ� δισχιλlους ιιταδίους. την μεν γα/? π/?αιτην Εκ τών 1 1 πηγών έΧΗ �ύσιν άπλήν, σχίζεται δ' εΙς δύο μέ/?η κατα τους π/?οιιαγο/?ευομένους Τ/?ιγαβόλους ' τού5 των δε το μεν gτε/?ον ιιτόμα π/?οσονομάζεται Πα­ δόα, το δ' ετε/?ον "Ολανα. κείται δ' EΠ� τούτφ λι- 12 μήν, ο-όδενος τών κατα τον 'Λδ/?{αν ηττω πα/?ΕΧ,ό­ μενος lχιιφάλΕιαν τοίς Εν α-fJτφ κα.fTο/?μιζομένοις. πα/?ά 'Ρε μην τοίς ΕΥχωρίοις δ ποταμος π/?οιιαγΟΡΕύ10 Εται Βόδεγκος. τ&λλα δε τα ΠE/?� τον ποταμον του- 13 τον {ι1το/?ούμενα πα/?α τοίς "Ελληι1Ι , λέγω δη τα πε/?� Φαέ.fTοντα κα� την ΕΚΕ{νου πτώσιν, έτι δε τα δάκ/?υ« τών αΙγΕί/?ων κα� τους μΕλανΕίμονας τους 1 18. ΠE/?� τον ποταμον οlκουντας, οϋς φαιιι τας Εσ.fTη15 τας εΙσέτι νυν φοqείν τοιαύτας άπο τού κατα Φαέ­ .fTοντα πέν.fTους, κα� πάιιαν δη τ-ι)ν τ/?αγικην κα� 14 128. ταύΤΏ Π/?06εοικυίαν ϋλην EΠ� μεν τού πα/?όντος Vπε/?.fTηι1όμε.fTα δια το μη Μαν κα.fTήΚΗν τφ της π/?οκατασκευης γέυει την πε/?ι των τοιούτων &κ/?ι20 βολογ4αν. μΕταλαβόντες δε και/?ον άqμόττοντιt ποι- 15 ηι1όμε.fTα την κα.fTήκουσαν μνήμην , κα� μdλιιιτα δια την Τιμαίου πεq� τους π/?οEt/?ημένουg τόπους &γνοιαν. Πλην ταύτά γε τα πεδ{α το παλαιον Ενέμοντο 1 7 25 Tv/?qrJVo{, κα.fT' oi)g χQόνΟυς και τα Φλlγ/?αιά ποτε καλούμενα τα πε/?� Καπύην κα� Ναιλην' t( δη κα� δια το πολλοίς Εμποδων εΙναι και γνω/?ίζεσ.fTαι με­ γάλην Επ' ιΧ/?ετ'n δόξαν εΙληφεν. διο κα� τους {δτο- 2 /?oiίντας τας TVQ/?rJvfJJv δυναδτε{αί] ο-ό χ/?η ποιεί80 tf.fTat την &ναφΟQαν Επι την νύν καΤΕχομένην υπ' α-fJτών χαι/?αν , &λλ' Επι τα ΠQΟΕι/?ημένα πεδ{α και

144 8 ";ά� Εκ

RES G.Δ.LLICAE.

τούτων .,;ibv .,;όπων &φο(ψά!:. ol� Επιμιγνν­ μενοι κ«τα .,;ην πα(!ά&ει1ιν KEl.,;ot xat πε(!� ";0 κάλ­ λo� .,;η!: χαι(!α!: όφ&αλμιάι1αV7:ε�, Εκ μικ(!ίX� π(!οφ,χ­ rJcOJ� μΕγάλ11 ι1.,;(!α.,;ιij. πα(!αδό;ω� Eπελ&όν";E� Εξέβα­ λον ίκ τη� ΠΕ(!t τον Πάδον Xαι(!α� Tυ(ψηνoυ� καΙ Ii 4 κατέtJχοv αύτοΙ τα πεδία. .,;α μδν Ovv πqibΤά καΙ ΠΕ(!Ι .,;α� &νατoλα� τοv Πάδου ΚΕίμΕνα Λάοι xat Λεβέκιοι, μΕ7:α δδ τoύτoυ� 'ΊvtJο{J(!ε� κα.,;φΚ"lι1αv, δ μέγιtJτοv E&vO!: ην αύτibv ' έξη� δ8 .,;ούτοι!: πα(!α Ι> τον πο.,;αμΟν ΓονομιΧνοι. τα δ8 Π(!Ο!: τον 'Λδ(!ίαν 10 .f10"l π(!οtJ-ήκοvτα γένο!: ΙΧλλο πάνυ παλαιον διακα.,;­ itJXEV' Π(!06αγΟ(!Εύον.,;αι δ' ΟύένΕ7:0Ι, τοίg μ8ν E&EtJt καΙ τιρ xόtJμιp {JQαΧΕΤ διαφέQόVΤΕ� ΚΕλτibv, γλάιΤΤ11 ΠΕQΙ ιbν 0& τ(!αγφδιογQάφοι 6 δ' &λλοί,? XQthELEVOt. πολύν τινά ΠΕποt1'jvται λόγον καΙ πολλην διατέ&Ειν- 15 '[ .,;αι ΤΕ(!αΤΕίαν. τα δδ πέ(!αν τοv Πάδου τα ΠΕ(!Ι τον 'ΑΠΕvvtvοv π(!ibτοι μΕν "Λνα(!Ε!:, μΕτα δΕ τού­ τoυ� Β.οίοι κατφΚfjι1αv' έξη� δ8 τούτων ιb� Π(!O� τον 'Αδ(!ίαν ΛίγγονΕ!:, τα δΕ τελεvταία Π(JΟ� .ιΤα8 λάΤΤ11 Σ'1jνωνε!:. τα μΕν ovv Επιφανέι1τατα τ{bv κα- 119. 124:. ΤάtJχόvτωv του!: Π(JοεΙ(!fjμέvοv� τόπoυ� i&vibv ταV&' ιpxOV'1l" δ6 κατα καιμα� &.,;ειxlδ'τoυ!:, τη� 9 Vπη(!XΕV. 10 λοιπη!: καται1κεvη!: ΙΧμοι(!οι κα&ΕtJτib.,;ε�. δια γα(! ";0 tJτιβαδοκοι.,;είV καΙ κ(!εαφαγ.είν, έτι δ8 ELfj08V ΙΧλλο πλην τα πολεμικα καΙ τα κατα γεω(!γίαν ' &tJXErv S/l &πλοv� εΙχον τoυ� βίου!:, oiΠ' iπιtJτ-ήμfj� lXllfj!: ol:!τε .,;ixv"l� πα(!' αύτοί;. ";0 παQάπcw rtvrotJXOELi11 vfj�. .f$πα(!ξt!: γε μην έκάι1.,;oι� ην .f}(!έμματα καΙ x!?v­ tJO� δια το μόνα ταvτα κατα τα� πε(!ιtJτάtJειg �'?­ δί� δύvαtJ.f}αι πανταχ'!1 πεQιαγαγείV καΙ με.f}ιtJτάVάΙ 80 12 κατα τα� αfJτibv ΠQοαΙQέι1ει!:. ΠΕQΙ' δ8 τα!: lτaLQstag

POLYB. HISTOR.

Π 17. 18.

140

μsγίιtτην ιtπoυδηv Iπoιoύvτo διιt το κιχ! φoβε�άJτα­ τον "at δυναταιτατον εΙναι πα�' αVτol:ς τούτον llg Ctv πλΕίιtτοvg έχειν δοκfj τοvg .fTε(>απεVοvταg κιχι ιtvμπε�ιφΕ�ομiνοvg αVτφ. TιXg μξν oVv lt�xιXf: OfJ μ6νον τηf: Xro�txfJ EΠEκ�ά- 1 8 δ τουν , άλλιt καΙ τών ιtvVEγYVg πολλοvg Vπηκ60vg Επεποίηντο , τfj τ6λμΏ καταΠΕπληγμένοι. μετιt δέ 2 τι'llα x�όνoν μάΧΏ νικήιtαvτεg 'Ριrψαίοvg καΙ τοvg μΕτα τοmωv πα�αταξαμένΟVf:, ΕπόμΕνοι τοt{: φΕύγου10 ι1ι Τ(>Ιδ'� τηg μάχηg ήμ{�αιg f)ιtΤΕ�ον καΤ{δ'χον αVτην την 'ραιμην πλην τού KαΠEτωλiov. γΕνομένου δ' 3 άνΤΙ(fπιΧι1ματοg, καΙ τών ΟfJΕνέτωv Eμβαλ6vτων Elg τη'!., xαι�αν αVτών, τ6ΤΕ μξν πoιηιtάμEνoι ιtvv.fTήκιχg π�οg 'Ρωμαίοvg κα! την πόλιν άποδόνΤΕg Επανήλ15 .fTov Elg την οίκείαν. μEΤιt δ� ταύτα τοΤg iμφvλίοιg 4 δ'υνΕίχοντο πολέμοΙf:' ένιοι δ� και τών ταg ΗΑλΠΕιg κατοικούντων δ�μάf: Εποιοϋντο καΙ ιtvvn.fT()Ot:OVΤO πολλάκιg έπ' aVτovg, .fTEro�OΎVΤEg Εκ π�α.fTέδ'Εωg την πα�αyεγEνημένην aVτOif: ΕfJδαιμονίαν. Εν Φ 6 20 και(>φ 'ΡωμιχΤοι τήν τε δ'φEτE�αν δύναμιν &νΕλαβον καΙ τd κατιt τοvg Δατίνοvg ιxiι.fTtg π�άγματα δ'υν­ Eδ'τήδ'αVΤO. πα�αγEνoμένων δ� πάλιν τών ΚΕλτών 6 Elg 'Άλβαν ιtτ�αΤΕvματι μΕ')'άλφ μΕτα την τηg πό­ lErog κατάληψιν έΤΕΙ τqιαΚΟδ'τφ, τόΤΕ ,uv οfJκ l�όλ15 μllδ'αν άντεξαΥαγΕt'ν 'Ρωμαt'οι τιt ιtτ()ατόΠEδα διιt το πα()α-όόξου Υενομένηg τηg lφ6δου π()οκαταληφ.fTηναι και μη καταταχηδ'αι τάg τών δ'υμμάχων «.fT()Oiιtav- 126. Τίx� δvvάμΕιg. aiι.fTtg δ' Εξ Επιβοληg Ετέ()α"?; ετει δω- 7 120. δεκάτφ μετα μ.εγάληg ιtΤ(Jατιαg IΠΙΠΟ(JΕvομ{νων Π(JΟ50 αΙδ'&6μΕνοι και (fvvaYEt(Jιxvτeg τοvg δ'vμμάχοvg μEΤιt πολληg πqο.fTvμίαg &πήVΤων, ιtπevδοvτεg ιtυμβαλEίν POLY1I. HuιT.

Ι.

7

146

RES GΔLLICAE.

καΙ διακινδυν"ύdαι π,,(>Ι τιbν 8λων. 0& δ� Γαλάται καταπλαγέντ"ι; τήν Εφοδον (/ιότiίJν καΙ διαdταdιά­ dαντ"ι; προι; dφάε; νvκτoε; έπιγ"νομένηε; φvγ17 πα­ (>απληdίαν έποιήdαντο τήν &ποχα1(>ηdιν "lι; τήν ol9 :κι;ίαν. &πο δ� τούτου τού φόβου τριακαίδ"κα μ�ν 5 Ετη τήν ijdvxlav έdχον, μι;τα δ� ταύτα dVΝO(>iίJνΤE!: α�ξανoμένην τήν 'Ρωμαίων δύναμιν "l(>ήνην lπo� 19 ήdαντο :κα� dvν&ήκαg. Ιν αΙε; έτη τ(>ιάκοντα μ,,[.;. νανΤΕ!: lμΠEδiίJι;, α-Ο&ιε; γΕνομένου κινήματοε; Ικ τiίJν Τ(>ανdαλπίνων, δ"ίdανΤΕΙ; μή πόλ"μοι; amorg lr,,(>41fJ 10 βαρύ�, &πο μ�ν αύτiίJν έτ(>"ψαν ται; δρμαι; τiίJν έξ­ ανΙdταμένων, δωροφο(>ούνΤΕΙ; :καΙ Π(>Oτι.fFέμEνOΙ τήν dυγγένΕιαν, ΙπΙ δ� ·Ρ.αιμαίουε; παριbξυναν και μι;τ2 έdχον amorg τηι; dτ(>αΤΕίαι;. έν rί τήν Εφοδον ποι­ ηdάμ"νοι δία Τυρρηνίαg, δμού dυdτ(>αΤΕυdαμένων 1& dφίdΙ Tυ(>(>ηνiίJν, καΙ ΠΕ(>ιβαλόμ"νοι λΕίαε; πλ.η&οι; l" μ�ν τ.ηε; 'Ρωμαίων Ιπα(>χία,,; &dφαλiίJ,,; Ιπανηλ&ον. 8 El,,; δ� τ.ην οlΚΕίαν &φικόμΕνοι κα� dταdιάdαvτ"g ΠΕ(>Ι την τiίJν ΕΙλημμένων πλΕονΕξίαν 'tfjg ΤΕ lElag καΙ τ.ηι; αύτιbν δυνάμΕωε; το πλΕΤdτον μέ(>οι; δ� 20 4 έφ&"ιραν. τούτο δ� dύν'1j&έg ΙdΤι, Γαλάταιε; πράτ­ ΤΕιν, έΠΕιδαν dφετερίι1ωνταί τι τiίJν "ilag, καΙ μ&­ ltdm δια -eltg &λόγοvg οlνοφλυγίαι; καΙ πλ'1jdμον«g. δ μετα δ� ταίΠα π«λιν ΙΤει τετ«ρτφ dυμφ(>ονήdανΤΕ!: liμα ΣαυνΤται καΙ Γαλ&ται πα(>"τ«gαντο 'Ρω- 115 μαίοιι; έν τ17 ΚαμΕρτίων χώρφ καΙ πολλούε; amiίJv 6 έν τφ κινδύνφ διέφ&Ειραν. Ιν φ καιρφ ΠΡΟdφι­ λoνικήdαVΤE� προg το γΕ'}'ονο!: Ιλ&ττωμ' ιxmorg 'Ρω­ μαΤοι μετ' όλί'}'αg ijμiQag έξήλ&ον καΙ dVΜβαλόν­ ΤΕ!: πάdι τοΤι; dτρατοπέδοιι; Ιν -tf1 τiίJν ΣEVΤινατiίJν 30 χα1ρφ π(>οε; τονε; Π(>ΟΕι(>ημένουε; τo�!: μ�ν πλ"ίdτοvg 8

POLYB. HI8TOR. Π 18-20.

147

&π{κτειναν, τους o� λοιπους ήνάγκαι1αν προτροπά126., οην έκάι1τους εΙς την οΙκείαν φυγείν. οιαγενο- 7 μ{νων o� πάλιν Ετών ο{κα παρεγ{νοντο Γαλάται μετα μεγάλης ι1τρατιας, πολιορκήι10ντες την Άρρη- 121. 5 τίνων πόλιν. 'Ρωμαίοι o� πα�αβοη.ftήι1αντες κα� 8 ι1υμβαλόντες προ της πόλεως ήττή.ftηι1αν. {ν o� τΏ μάχ:υ τq;ύτn Δεvκίoυ τού ι1τρατηγού τελευτήι1αν­ τος Μάνιον {πικατέι1τηι1αν τον Χόριον. ov πρε- 9 ι1βευτας {κπ{μψαντος εΙς Γαλατίαν -όπερ τών αΙχμα10 λ ώτων, πα(Jαι1πονδήι1αντες {πανεtλovτo τους πρl­ σβεις. τών o� 'Ρωμαίων -όπο τον .ftυμoν Εκ XEι(JOf; 10 {ΠΙι1τρατευι1αμένων, &παVΤήι1αντες ι1υνΙβαλλον οΙ Σή­ νωνες καλούμενοι Γαλάται. 'ΡωμαΤοι δ' iκ πα(Jα- 1 Ι τάξεως κρατήι1αντες αiπών τους μεν πλείι1τους &π15 ΙΚΤΕιναν, τους o� λοιπους {ξέβαλον, της o� χώρας έγ{νOVΤO π&ι1ης lγκρατεΤς. εΙς ην καΙ π"ώτην της 1 2 Γαλατίας &ποικίαν Ει1τειλαν την Σήνην Π(JΟι1αΥΟ­ (Jεvομένην πόλιν , δμώνυμον oVdav τοl'g Π(Jότε(Jον αiπην κατοικουι1ι Γαλάταις, ύπ�" .ης &ρτίως διει1α- 13 20 φήι1αμεν , φάσκοντες α.fιτην παρα. τον ΆΟρία.ν ΕπΙ τφ πέρατι κείι1.ftuι τών πε"Ι τον Πάσον πεό{ων. ο{ o� Βοίοι .ftεω(Jούντες Εκπεπτωκότας τους Σή- 20 νωνας , καΙ οείι1αντες πε(J� σφών καΙ της xa1(Jetg μη πά.ftωι1ι τό παραπλήι1ιον Εξει1τ,,&τευι1αν πανοη25 μ,εΙ πα"ακαλέι1αllτες Τυ"Ρ1/νούς. ά.ftΡΟΙι1.ftέντες δε 2 περ� την Όάόμονα ΠΡΟι1αγορευομένην λtμνην παρ­ ετάξαντο 'Ρωμαίοις. Εν δ'� τ?) μάχυ ταύτυ Τυ(ψη- 3 νWν μ�ν ο{ πλείι1Τοι κατεκόπηι1αν, τών δ� Βοίων τελέως iJltrot σιέφυγov. o.fι μην &λλα. τφ κατα. πό- 4, 80 σας lνιαυτφ ι1υμφρονήι1αντες aV.fJ'tg ο{ προειρημέ­ νοι κιU τους ΙΧρτι τών νέων ήβώντας κα.fJ'οπλtι1αν-

143 δ 'fJEg

ΕΕ8 GALLICAE.

πιχ(»ετάξιχντο προg ·Ραιμιχίοvg. 1ιττη.f}έvτεg δ' δλοιιχερiiJg 'fJf1 μάxrι μόλιg είξιχν 'fJιxig ΨVxιxig κιχΙ διιχ­ πρειrβευιιάμενoι πε(l'ί ιιποvδiiJv κιχ'/, διΙΧλύΙΙεαιν ΙΙυν6 4Τήκιχg Ε4Τεντο προι; ΌΡαιμιχtοvg. τΙΧύτιχ δ8 tJvvi{Jιxιvcv '}'lvetf.f}ιxt τφ τ(»ίτφ πρότερον έτει 'fJfjg Πύρρου διιχ- f) {JιXtfcrog clg την 'Ιτιχλίιχν, πέμπτφ δ$ 'fJfJg ΓΙΧλιχτiiJv περι 7 Δελφουg διιχφ.f}ορίΧg. iv '}'αΙ! τούτοιg ή τύχη τοίι; ΚΙXt(Joig ιbιιιxνε� λοιμικήν τινιχ πολέμου cJtιX.f}Etftv έπ127. 8 (ι1τηι1ε πίΧΙΙι rιxlιXτιxtg. ix δ$ 'fJiiJv ΠQοειρημέvαιv �'}'ιbναιν δύο τα κάλλιΙΙΤΙΧ ιιvvεκύ(Jηιιε 'Ραιμιχtοιg' τού 10 '}'αρ ΚΙΧΤΙΧΚόπτεΙΙ.f}ιχι tJvvή.f}ειιχv iιιχηκότεg fnι;o Γιχ­ lιxτcf)v ο-όδΒν 't}δύνΙΧντο δειvότεQΟV (δε;;", ο-όδ$ προtJ- 122. 1) δοκηιιιχι 'fJiiJv ιxino;;g 41δη πεπριχ'}'μέναιν' i; ών πρόg τε Πύ(JΡΟV ά.f}λητιχ'/, τέλειοι '}'Ε'}'οvότεg 'fJiiJv κιχτα πό10 λεμον EffJ'mV ιιv'}'κατέιιτηtJιχv, τήν τε ΓΙΧλατiiJv τόλ - 15 μαν iv κιχιρφ κιχτιχπληξάμενοι λοιπον !tπεριιιπάι1Ταιι; το μ$ν πρiiJτοv προg Πύρρον περ'/, 'fJfjg 'Ιταλtιχg iπο­ λέμουν, μετα δ$ 1ΞΙXiίτΙX προι; Κιχρ:χηδονίου;; fnι;EΡ τη;; ΣικελιαιτiiJv άρχηι; διη'}'αινίζovτo. 21 ΓΙΧλάτιχι δ' ix 'fJiiJv Π(JοεΙQημέvαιv iλιχτταιμάταιv 20 έτη μ8v πέντε κιχ'/, τεττΙΧ()άκοντιχ την 1ιιιυχίιχν EIfXOV, 2 εΙρήνην lf.'}'οvτε;; προ;; ·Ραιμιχίου;;. Επε'/, δ' οϊ μΕν ιχ1'Πόπτ«ι t'}'Ε'}'οvότεg 'fJiiJv cJEtviiJv ix τού ζήν Εξεχώ­ ρηΙΙαν δια τον χρόνον, IΠΕ'}'ένοντο δ$ νέοι, 4Tvμοϋ μ6ν άλογίι1του πλή(Jειg, lf.πεΙ(JΟΙ δε και άό(Jατοι Π«V- aρ 8 'fJog κιχκοϋ κιχ'/, πάι1ηg πε(JιtJτάιιεαιg, ιxv.f}tg -ij(JgΙXVΤO τα κιx.f}ειιτώτιx xtVEϊ:V, δ φύιιιν Εχει rlveIf.f}ιxf, κιχ'/, 'fJQιxXtJvetf.f}ιxt μΕ", ix 'fJiiJv τνXόνταιv Π(Jοg "ΡαιμΙΧίοvg, 4 SπιΙΙπίΧΙΙ.f}ιχι δ8 του;; Εκ 'fJiiJv. 'Ά.λπεαιν F'ιxλάτιχg. το μΒν olw Πf/ι'1Ιτoν XroQl;; τού πλή.f}οvg δι,' ιxiniiJv 'fJiiJv 3Ο ΙΙ'}'OυμένΑΙV iv !tπΟQQήτοιg inράτ�ετο τα ΠQοειρη-

POLΥΒ. mSTOR. π

20-22.

149

μ{να. διο κα� παραγενομέναιν των Τρανιιαλπίναιν 6 lmg '.Αριμίνου μ:ετα δvνάμεωg, δΙΙXΠιιιτήιιαVΤα τα πλή.ιhj των Βοίων και ιJταC1ιάιιμvτ.α πρόg τε τουg {αυτων προειιτώταg και προg τοvg παραγι;γονόταg 5 &νεΤλον μΕν τοvg lδίovg {jιxσtlEfg ΝΑτιν και Γάλα­ τον, κατ{κοψαν δ' &lloήlovg, tJviLfjaldvτEg Εκ πα­ ρατάξεlDV. δτε δη και 'ΡωμαΤο ι κατάφοβοι γενόμε- 6 νοι τηv εφοδοv ιΙξηλ'&ον μετα ιιτρατοπΙδov' ΙΙvνlν­ τεg δΕ �ν α-ό.&αίρετον καταφ.&οραν των Γαλατιi'ιv 10 ιxfJ.fJ.tf; ι!tvεχ.ιψηιιαv εΙς την οlκείαν. μετα δΕ τον- 7 τον τον φόβον [τει πέμπτφ, Μάρκov Δεπέδov ιιτρα­ τηγοVντοg, κατεκληροvχηΙΙαv ΙΙν Tιxlιxτtc: 'ΡαιμαΤοι τηv Πι'Κεvτίνηv π()οιιαγο()ευομ{νην χώραν, ΙΙξ .ης 128. νικήιιαντεg ιΙξέβαλον τοvg .Σ1jναινας ΠΡΟΙΙαγορευομέ15 νους Γαλάταg, Tιxtov Φλαμινίov ταύτην τ.ηv δημα- 8 γωγίαν εlιιηγηιιαμέvοv και πολιτείαν, .J1v δη καΙ Ψαιμαίοιg ι:bg [πος είπεΤν φατέον &('1,ηγον μΕν γε­ vitJ,f;ΙXt τηg ΙΙπι το XEtQov τον δήμου διαΙΙτ()οψi'ιg, αlτίαv δΕ και τον μετα ταVτα πολέμov ιιυΙΙτάvτoς 128. so αfJτoΤς 1I;(J bg- τοvg Π(JοεΙ(Jημ{νοvg. πολλοι μΕν γαι! 9 τωv ΓαλατΏV iJπεδυovτo τήν πραξιν, μάλιιιτα δ' ot ΒοΤοι δια το ΙΙυντερμονεΤν τfj ταιν 'Proμιxtmv χώ(Jlf , voiLtfιιxvτEg ο-όχ iJπEι! iιγεμoνίας Ετι και δυ­ ναιιτείιχg 'ProiLιxtOVg τον Π(Jοg αfJτoυς ποιήιιαιι.{tαι 2Γ> πόλεμον, άλλ' iJπΈρ blOΙΙXE(JOvg Εξαναιιτάιιεαιg 'Και 'Καταφ.{tΟ(Jαg. Δι6πεQ EtJ.&lrog τα μ{γιιιτα ταιν i.{tvWv, τό τε 22 των 'Ινιιόμβ(JlDV και Βοίων, ιιvμφ(Jονήιιαvτα διεπέμ­ ΠOVΤO Π(Jοg τοvg κατα ταg Δλπειg και πε(JΙ τον 80 'ΡοδαvOv ποταμον κατoι'ΚoVvτας Γαλάταg, π()οιιαγο­ (JEVOILiVOVg δΈ δια το μot/J.{tOiJ ιιτρατευειν Tιxt/JιXτOVfI ' Η

7*

150

RES GA.LLICAE.

1) '}Ιαρ λέξι� αfJτη τούτο ι1ημαίνει κυρίω�. ων τo7:� βαι1ιλEiΊι1Ι Κο'}lκολιτιΧνrp "at 'Λνηροέι1τφ παραυτίκα tLW χρυι1ίov ΠΡOτείναVΤε� πMί-θ'o�, εί� το μέλλον (δ') -όπoδεικνύντε� το μέ'}Iε-θ'o� τή� 'Ρωμαίων εiJδαιr μoνία� και το πλή-θ'o� των iJπαρξόντων αiJτο7:� &rτx- 6 -θ'ων, έαν κρατήι1ωι1Ι, ΠQοεΤflέποvτο "at παρώξυ110ν 8 Π(JΟ� την iπt 'Pωμαίoυ� ι1τρατείαν. Qtfδίω� δ' Ιπει­ ι1αν, {lll'lt τo7:� ΠQοειρημένοι� διδόντε� μ�ν τα πιι1τα πεflΙ -r;ή� amwv ι1υμμαxία�, &ναμιμνήι1κοντες δ� τής 4 των ίδίων Πflο'}lόνων ΠQιΧξεω� αiJτού�' έν fί 'κείνοι 10 t1τρατεύt1αντe� oiJ μόνον ένίκησαν μαχόμΕνοι 'Ρω­ μαίoυ�, &λλα "at μετα την μιΧχην έξ έφόδου "ιx-r;5 έσχον αtιτ.ην την 'Ρώμην' '}Ιενόμευοι δε "at των -όπαρχόντων ltπιΧντων i'}lκρατείς "at τής πόλεω� αiJ'l:ή� Επτα μήνα� κυριεύσαντε�, τέλo� i-θ'ελοντt και lf> μετα χάριτος παραδόντε� τ.ην πόλιν, ΙΧ-θ'ραυστοι και &ι1ινεΊ� Ιχοντες την ιbφέλειαν εί� την οίκείαν έπ6 ανήλ-θ'ον. ων &κoύoντε� οε περι aiJ'l:ovg fι'}lEtLdvc� 129. οfJτω παQωQμή-θ'η6αν έπι την ι1ΤQατείαν ωtJτε μηδέ­ ποτε μήτε πλcίοv� μήτ' ένδoξoτέρoυ� μήτε μαχιμω- 2& 'tlQOV� lXνδflα� iξcλ-θ'Ε7:ν έκ τούτων των τόπων της 7 Γαλατία�. κατα δε τουι; "txtqovr; τoύτoυ� 'ΡωμαΕοι τα μεν &κoύOv-r;c� τα δε καταμαvτcvόμcνοι -r;0 μέλ­ λον εlι; φόβoυ� ένέπιπτον IfVVcXci� κα� -r;aqaXιX� 8 έπt τοσούτον, ωι1τε πρτε μεν ι1τρατόπεδα κατα'}lqιΧ- 25 φειν καΙ ι1ίτου καΙ των έπιτηδεΙων ποιαι1-θ'αι παqα­ ι1κcvιΧς, ποτε δε "ιxt τα� δυνιXμει� έξιΧ'}Ιειν iπt τoυ� 124. 8qοvι;, ιbι; l1δη παρόντων εί� τ.ην χώραν των πολε­ μίων, otιδέπω κεΚΙllηκόfων έκ τη� oίκεία� των Κελ9 των. otικ έλ&χΙι1τα δ� tJVv·rjQ'}IrJtJcv και Καqχηδο- 30 νίoιg τούτο το κίνημα πρo� το καται1κευ&ι1αι1-θ'αι τα 2

POLΥΒ . .8ΙSΊΌR. n 22. 23.

151

κατα την Ίβηρίαν &ιjφαλω�. 'Ρωμαίοι ιΥάρ, ιb� καΙ 10 πρόtJfJ'εv ήμίν εtρηται, κρίνoντε� &ναγκαιότερα ταύτα δια το πρo� ταί� πλEυραί� αVτών -δπάρχ,cιν παροραν ήναιΥκάζοντο τα κατα την Ίβηρίαν, tJπουδάζοvτε� 5 πρότερον έν καλφ fJ'ltJfJ'ιxt τα κατα τoυ� Kελτoύ�. διόπερ &σφαλισάμενοι τα πρo� τους Καρχηδονίους 11 δια τών πρός τόν 'Λ(Jδροvβαv δμολογιών, -δπερ 6ν ιiρτι δεόηλώκαμεν, έvεχείρη(Jαv δμοfJ'υμαόοv έν τού­ τοις τοΤι; καιροίι; πρόι; τουι; κατα (την Ίταλίαν) πολε10 lLiovg , 'lI0μί�oντει; συμφ{(μιν (Jφί(JΙ τό διακ(>ι.fΗίvαι προς τούτους. ΟΙ δε Γαισάται Γαλάται (1υστησάμενοι δύναμιν 23 πολυτελη καΙ βαρείαν ήκον ύπεράραντει; τα� 'Άλ­ πειι; εl� τον Πάδον ποταμΟύ ετει μετα την της χώ15 ραι; διάδοσιν όγδόφ. το μεν OVV τών Ίνσόμβρων 2 καΙ Βοίων ϊ'ένo� εμεινε γενναίωι; έν ταίς έξ ά(>χης έπιβολαίς, οι δ' ΟΜνετοι κα� Γονομάνοι, διαπρε­ σβευσαμένων 'Ρωμαίων, 'romotg εϊλοντο tJVlLlLctXeiV. διο κα� μέρος τι της δυνάμεως καταλιπείν ή'llαγκά- 3 20 σfJ'ησαv οι βασιλείς τών Κελτών φυλακης χάριν της χώρας προς τον &πό τούτων φόβον. α-ότo� δ' έξά- 4 ραvτε!: παντ� τφ στρατενματι κατατεfJ'αρρηκότως αψμηt1αv, ποιονμενοι την πορείαν ιbς έπι Τυρρη180. νίας, έχοντες πεζους μεν εΙς πενταΚΙ(Jμυρίους, ιπ!δ πείς δε και συνωρίδας εΙς δισμυρίους. 'Ρωμαίοι δ' 5 ώς fJ'άττον f1κουtJαν τους Κελτους -δπερβεβληκ{ναι τας 'Άλπεις, Δενκιον μεν ΑΙμίλιον -σπατον μετα δυνάμεως έξαΠ{(Jτειλαv ιbι; έπ' Ά(μμίνου, τηρή(Jοντα ταύτrι τών έναντίων την εφοδο'll , ενα δε τών έξα30 πελ{κεω'll εΙς Τυρρηνίαν. δ μεν γαρ ετε(Jος τώ'll 6 ύπάτων Γάιος Άτίλιος ΠΡΟοΞξεληλυfJ'ώg έτυχεν εlι;

1 52

BELLUM GALLICUM CISALPINUM.

Σαρδόνα με-cα τών 6τρατοπΕδων, ο{ δ' Ιν τΥ 'pαιμrι πάντες περιδεείς η6αν, μέγαν καΙ φοβερον α{ποί!> 126. Vπoλαμβάνoντει; Επιφlρε6.fJ'αι κίνδvνoν. έπαtJχον δ8 τούτ' εΙκότωι;, Ετι περΙ Γαλατών Eγxa.fJ'1JμEvOV ταίς 8 ΨVXαίς αVτων τού παλαιού φόβου. διο κα� προι; ιΙ ταύτην άναφlροντει; την έννοιαν τα μΕν tJvν'lj.fJ'ροι­ ζον, τα δΕ κατέγραφον tJτρατόπεδα, τοίς δ' έτοίμοιι; 9 Elvat. παρ'ljγγελλον των tJvfLfLιXXrov. κα.fJ'όλοv δε τοίι; Vπoτε-cαγμένoις άναφέρειν Επέταξαν &πογραφαι; των Εν ταΤι; iιλικίαιι;, tJποvδάζοντει; εΙδέναι το tJvμπαν 10 11 πλή.fJ'ος τήι; VπαρχοvtJηι; αVτOΤι; δυνάμεωι;. ι1ίτου δΕ κα� βελων κα� τήι; lXll1J!; ΕΠΙΤ1JδειόΤ1JΤΟΙ; προς πόλεμον τηλικαύτην Εποι'ljtJαντο καταtJκεvην ήλίκην 12 0ύδείι; πω μνημονεύει πρότερον. tJvν1Jργείτο δ' καταπε- ιι1 18 αVτoΤι; πάντα καΙ πανταχό-Β'εν έτοίμωι;. πληγμένοι γαρ ο{ την Ίταλίαν οlκούντει; την των Γαλατων έφοδον ΟVκέτι 'PωμιxtoL!; iιγoύντo ι1υμμα­ χετν οvδΕ περ� τήι; τούτων ήγεμονίαι; riVEtJ.fJ'at τον πόλεμον, άλλα περt ι1φων Ινόμιζον εκαtJτοι καΙ τijι; Ιδίαι; πόλεωι; καΙ χαιρας ΕπιφέρεtJ-Β'αι τον κίνδvνoν. 20 14 διόπε,l έτοίμωι; τοΤι; παραγγελλομένοιι; Vπ'ljxovov. 24 "1να δΕ tJvμφανΕΙ; Επ' αVτων γένηται τών έργων iιλίκoιι; 'Αννίβαι; iτόλμηtJε πf!άγμαι1ιν Επι.fJ'έ6.fJ'αι 181. [με-cιX δΕ ταύτα] καΙ προι; ήλίκην δvναtJτείαν παρα­ βόλωι; ιXnOφ.fJ'alfL'ljtJoιg έπt τοtJούτο κα-B'ίκε-co τijι; Ιδ προ-Β'έtJεωι; ωtJΤ6 τοΤι; μηίι1ΤΟΙΙ; ι1υμπταιμαι1Ι περι2 β&.λλειν 'Ρωμαίουι;, �ητioν ttv εΙη την παραtJκεvην καΙ το πλή.fJ'οι; τήι; {,παρχούtJ1JΙ; aVτol'g τότε δυν&.8 μεωι;. με-cα �ν δη των {,πάτων Ι;εληλύ-Β-ει τέτταρα 6Τl/ttτόπεδ'α 'Ρωματκά, πεντάκιι; μεν χιλίουι; καΙ 80 διαΚΟι1tovs πεζούι;, Ιππείι; δε τριαΚΟ6ίουι; lχον 7

POLΥΒ. HISTOR. Π

23. 24.

153

Εκαστον. σύμμαχοι δΕ με&' Εκατέρων ήσαν ο! σvv- , άμφω πεζοl μεν τ(μσμύριοι, δισχίλιοι δ' lππεrς. τών δ' Εκ τού καιρού προιιβοη&ησάντων Elg την Ι) 'Ρώμην Σαβtνων καΙ Τvρρηνών lππεrg μΕν ήσαν δ Elg τετρακισχιλίοvg, πεζοl δΕ πλείους τών πεντακισ­ μυρίων. τούτοvg μΕν &&ροίσαντεg ιbg ΕΠΙ Τυρρη- 6 126. vCag προεκά&ισαν, έξαπέλεκvv aiιτoig WEfLdva συ­ στήσαvτεg. oC δΕ τον Άπεννίνον κατοικούvτεg 'Όμ- 1 βροι καΙ Σαρσινάτοι σvvήχ&ησαν Elg δΙι1μvρίοvg, 10 μετα δΕ τούτων ΟΜνετοι καΙ Γονομάνοι δΙι1μύριοι. τούτοvg δ' έταξαν EΠ� τών Είρων τijg Γαλατίας, ί'ν ' 8 Εμβαλόντεg Elg την τών Βοίων χώραν &ντιπερι­ σπώι1ι τουg Εξεληλv&όταg. τα μευ otιν προκα&­ ήμενα στρατόπεδα τijg XaJqag ταύτ' ήν. Εν δε τϋ 9 15 'ΡώμΊ1 διέτριβον ήτοιμασμένοι χάριν τών συμβαι­ νόντων Εν τοίg πολέμοιg, Εφεδρείαg έχοντες τάξιυ, 'Ρωμαίων μΕν αυτών πεζόΙ δισμύριοι, μετα δε τού­ των tππεrg χίλιοι καl πεVΤακόι1ιoι, τών δε ι1υμμά­ χων πεζοl μεν ΤΡΙι1μύριοι, δΙι1χίλιοι δ' {ππεrg. κα- 10 20 ταγραφαΙ δ' &νηνέχ&ησαν Λατίνων μΕν όκτακισ­ μύριοι πεζοί, πενταΚΙι1χίλιοι δ' lππε1:g , Σαυνιτών δε πεζοl μεν έπταΚΙι1μύριοι, μετα δΕ τoVτων {ππείg έπταΚΙι1χίλιοι , καΙ μην Ίαπύγων καΙ Μει1ι1απίων ι ι ι1υνάμφω πεζών μΕυ πέντε μυριάδες, {ππείg δε μύ25 ριοι ι1υν έξαΚΙι1χιλίοιg, Λευκανών δε πεζοl μΕν τριι1- 12 182. μύριοι, τρΙι1χίλιοι δ' {ππε1:g, Μαρι1ών δΕ καΙ Μαρ­ ρουκίυων καΙ Φερεντάνroν, έτι δ' ουει1τίνων πεζο! μεν δΙι1μύριοι, τετραΚΙι1χίλιοι δ' {ππείg. έτι γε 13 μην καΙ Εν Σικελlι; και Τάραντι ι1τρατόπεδα δύο παρ30 εφήδρευεν, αιν ΕκιΧτερον ήν &να τετρακισχιλίοvg καΙ διαΚΟι1ίοvg πεζούg , {ππείg δε διαΚΟι1ίους. 'Ρω- 1 4

154

BELLUM GALLICUM CISALPINUM.

μιχίων δΕ καί Καμπανibν iι πλη,f}vg πε�ibν μΕν εΙι: EΙκoιJι καί π'ντε κατελSχ,f}'ηιJαν ELVQLtXItEg, ϊππέων δ' ΙΙπί ταίι: δύο ELVQLdιJtv ΙΙπήιJαν έΥι ΤQετg XtltdItEg. 1 5 ωιJΤ' εΙναι το [κεφάλαιον τibν μΕν ΠQοκα.,f}ημ'νων τήι: 'Ρώμηι: δυνάμεων πε�oί μΕν {,ΠΕQ πεντεκαίδεκα δ 16 μvριάδεg, ϊππείι: δΕ προι: iξαΚΙιJχιλίοvg, το δΕ] tιύμ­ παν πλij,f}οg τibν δυναμ'νων 8πλα βαιJτάζειν, afπibv τε 'Ρωμαίων καί τibν tιυμμάxων, πεζibν iJπEQ ται: Εβδομήκοντα μvριάδαg, ϊππ'ων δ' εΙι: έπτα μυριά17 δαg. ΙΙφ' oi)g 'Δννίβαι: ιΙλάττουι: Εχων δΙιJμυρίων 10 Ιπέβαλεν εΙς; την Ίταλίαν. πεQΙ μΕν ουν τούτων 127 . Ιν τοίι: έξήι: ιJαφέστερoν ΙκπoιήιJει κατανοείν. 25 Οϊ δε ΚΕλτοί κατάρανΤΕ!: εΙι: την TVQQrJvtav ΙπεΠΟΡΕύοντο την χώραν, πορ3'οϋντει: άδεώg' ουδΕνοι: δ' αυτοίι: άντιταττομένου, τέλοι: Ιπ' αυτην ωρμηιJαν 15 2 την 'Ρώμην. �δη δ' αυτών ΠΕQί πόλιν 8ντων 1} καλείται μΕν KλoύιJιoν, απέχει δ' iιμερών ΤQιibν δδον απο τήι: 'Ρώμηg, προι1αγγέλλεται διότι κατόπιν αυτοίι: Επονται καί ιJυνάπτoυιJιν αϊ προκα3'ήμΕναι, 3 τών 'Ρωμαίων Ιν τ'j1 Tυρρηνί� ItvvdELEtg. ο[ δ' ακού- 20 ιJανΤEς; Ιξ ύΠOιJτρoφήι: απήVΤων, σΠΕύδονΤΕ!: τούτοιι: 4, ιJυμβαλEίν. EγγίιJαντει: δ' άλλήλοιι: �δη ΠΕρί δυ­ σμαι: iιλίoυ, τότε μΕν έν συμμέτρφ διαιJτήματι καταΙ) ιJτρατoπεδεVιJανΤE!: ηυλίσ,f}ηιJαν &μφόΤΕΡΟΙ. τήι: δΕ νVΚΤoι: έπιγΕνομένηι: πϋρ άνακαύιJανΤE!: οϊ Κελτοί 25 τουι: μεν ίππετg απέλιπον, ιJυντάξανΤE!: Ομα τφ φωτί 188. συμφανείι: γενομένουι: τοίι: πολι;μίοιι: iJπoxωΡEίν κατι:!: 6 τον αυτον ιJτίβOν. αυτοι δΕ λα3'ραίαν ΠOιηιJάμενOΙ την αΠOXώρηιJιν ώι: ΙΙπί πόλιν ΦαιιJόλαν αυτού παρ­ ενέβαλον, ΠQό,f}ΕιJιν ΕχονΤΕ!: Ομα μΕν iκδέχειJ,f}αι 30 τουι: iαtιτών {ππετg , Ομα δΕ παραδόξωι: ένoxλήιJαι.

POL ΥΒ. mSTOR. π 24-26.

155

την των fJπεναντίων έφοδον. ol δε 'Ρωμαίοι τηι; 7 ήμέ(!αι; έπιγενομένηι; συνιδόντει; τουι; (ππείι; αvτουι; καΙ νομίσαντει; τουι; Κελτουι; &.ποδεδ(!ακέναι, κατα ,,-πουδην ήκολον-θ'ουν τοίι;; lππεύσιv κατα την έκείνων 5 αποχώ(Jησιv. Ε1μα δε τφ συνcγγίζειν τοίι;; πολεμίοιι;; 8 διαναι1τάντων των Κελτων κα� συμπεσόντων @τοϊ:ι; ην αγων ται;; ιX(JXιXr; έξ αμφοίν βίαιοι;;. τέλοι; δε κα-θ'- 9 vπε(Jεχόvτωv τών Κελτών τf] τόλμΏ κα! τφ πλή-θ'ει, συνέβη διαφ-θ'α(!Ύιναι μεν τών 'Ρωμαίων oVκ έλάτ10 τουι;; έξακισχιλίων, τους δε λοιπους φεύγειν ' Φν ol πλείουι; ΠQόι; τινα τόπον έρυμνον αποχω(!ψιαντει; Εμενον. oi}g το μεν πρώτον ol Κελτοl πολιο(!κείν 10 έπεβάλοντο' κακωι;; δ) απαλλάττοντει;; έκ τfις προγε­ γενημένηι; έν τf] νυκτΙ πορεlαι; καΙ κακοπα-θ'είας καί 15 ταλαιπωρίαι;; ωρμησαν προ!; ανάπαυσιν καΙ -θ'ερα­ πείαν, φυλακην απολιπόντει; τών Ιδίων {ππέων περΙ του λόφου, πρό-θ'εσιν έχοντει; κατα την έπιούσαν 1 1 πολΙΟQκεl'ν τουι; συμπεφευγόται;, έαν μη πα(!αδώtJιv 128. εαvτοvι;; έκουσίως. 20 Κατα δε τον καιρον τούτον Δεύκιοι;; ΑΙμίλιοι; δ 26 προκα-θ'ήμενοι;; έπί τών κατα τον 'Λδρίαν τόπων ακού6αι; τουι; Κελτουι;; δια Τυρρηνίαι; έμβεβληκότα; tιυνcγγίζειν τf] 'Pώμrι , παρfιν βΟ1J-θ'ωV κιx-rCt tJποv­ δην εvτυχώι;; Elr: δέοντα καιρόν. καταστ(!ατοπεδευ- 2 115 tJαvτοι; δ' αVτOϋ tJVVCΓyvr; τών πολεμίων, κατιδόν­ τει; τα πυ(Jα κα! νοήσαντει; το γε'}'ονος ol ιιυμπεφευ­ '}'ότει; έπί τον λόφον ταχέωι;; αvα-θ'αρρήtJαvτει; έξ­ απέστειλαν αVτων τιναι; Τfιι; νυκτοι;; ανόπλουι; δια τΎις iJληι;; ανα'}'γελοϋνται; τφ ιιτρατηγφ το ίJυμβεβη30 κόι;. δ δε διακούσαι; καί -θ'εαιρών οΜε διαβούλιον 3 αVτφ καταλειπόμενον ύπερ των ένεστώτων, τοίι;;

156

BELLUM G.ALLICUM CIS.ALPINUM.

μεν xιλ Ι«ρxoι� {Χμα τφ φωτ� παρήγγειλε τoύ� πεtου� 184,.iξάγειv, ιxin:o� δε τoύ� {ππεΙ� άναλαβών κα,f}ηrεΙτο της δυνάμεω�, πoιoυμενo� τήν ποqείαv iπ� τον 4 προειρημένον (Jοvvόv. ο{ δε 'tW'P Γαλατwv ήγε­ μόνε� άφορωντες τι!: πυρa της νυκτo� κα� συλλογι- Ι> tόμεvοι τήν παρουσίαν τώv πολεμίων σvvήδρεvov. 5 οlς 'Λνηρόέστη� δ βασιλεύ� γνώμην εltJέφερε λέγων 8τι δεΙ τοσαυτης λείας6'}'Κριχτε'&ς γεroνότιxς- ήνγάρ, ιb� έοικε, καΙ το των σωμάτων κιχΙ ,f}qεμμάταιv πλη,f}ο�, lτι δε της άΠΟιJκεV'i'jς .fίς είχον, άμυ,f}ητoν 10 6 διόπεq έφη δεΙν μή κινδυνευειν έτι μηδε παραβάλλε­ ff,f}at τοΙς 8λοις, άλλ' εΙς τήν οΙκείαν άδεω� iπαvάγειv' ταVτα δ' άποtfκεvασαμέvοvς κα� 'YEVOttiVOV� EiItdJvovg av,f}L� irxELQErv δλoσxερω�, iav δoκfι, τoί� 'Pωμα{αιv 7 πράγμιχt1ιv. δόξαvτoς δε σφίl1Ι κατι!: τήν 'Λνηροέl1του 11> γνώμην χρήt1αl1,f}ιχι τοΙς παρούtfιv, ο&οι μεν τή� vvκτo� ταύτα (JovlΕVtfιXlLEvoL, προ φωτo� ItvιxtEv­ ξαντε� πqοηγοv παρα ,f}άλατταv δια τη� Τυρρηνων 8 XdJqιx�. δ δΕ Λεύκιος άναλαβών igc τού (Jovvov το διαt1φtόμεvοv τού tfτρατοπέδov ftlqog {Χμα ταΙ� 20 Ιδ{αι� δvvάμεl1Ι το μεν δι(Χκινδυνευειν iκ παρα­ τάξεαι� ούδαμως έκρινε t1vμφέρειv, iπιτηρεΙv δΕ μάλλον καιρoύ� καΙ τόπovς εύφυεις επόμενος, iιXv 129. που τι βλάψαι τούς πολεμίους 1J τη� λε{α� άΠΟl1πάl1aι δvvη,f}fJ. 25 27 Κατα δε τoύ� καιρoύ� τoVτoυς iκ Σαρδόνo� μετι!: των tfτρατοπέδαιv Γάιo� 'Λτίλιo� 15πατος εΙ� Httfct� καταπεπλεvκώ� προηγε μετι!: τη� δυνάμεαι� εΙς ΌΡώμην, ivαvτίαv πoιoυμενo� τoΙ� πoλεμίoι� τήν \'Ι πορείαν. �δη δε περΙ Τελαμωνα της Τvqρηv{α� 80 των Κελτων -δπαρχόντων, οΙ πρoνoμευovτε� iξ rdJτων -

POLΥΒ. mSTOR. π

26.

27.

157

iμπει1όντεg elg τουg παρα. roiJ Γαtoυ προπορευο­ lLivovg έάλαι(/αν ' κα� τά τε προγεγονότα διει1άφΟVf1 8 άνακρινόμενο.ι τφ ι1Τf!ατηγφ κα� η}ν παρου(/{α", άμφοτif!αιv τών ι1τρατοπέδαιν άνήγγελλον, ι1ημαl5 νοντες; διότι τελείαις ι1ύνεγγύς είι1ιν οϊ &λτo� κα� 135. τούταιν κατόπιν οϊ περΙ τον Λεύκιον. δ δ1: τα μΕν 4ξεvισ1'}ε�g EΠ� τoίg πρΟΟ'πίπτουσι', τα δ' εvελπιg γεν6μεvοg ΕπΙ τφ δοκείν μiσοvg κατιΧ πoρείaν άΠΕιλη­ φέναι τουg Κελτούg, τοίg μεν χιλιάρχοιg παρήγγΕιλε 10 τάττειν τα (1τρατόπεδα κα� βάδην elg τοi)μΠf!Οι1.f}εv προάγειν, κα&' 3ι10ν CtV οϊ τόποι Πf!Οι1δIΧαJvται την μεταιπηδον εφοδον. αύτος δ1: ι1vv&εαιρήι1αg εύκαίραις 5 λόφον κείμενον iJπ�ρ την δδόν, iJφ' δν έδει παρα­ πορευ&ηναι τους Κελτούς, άναλαβών τους ίππεΤς 15 Εόρμηι1ε ι1πεύδαιν προκαταλαβlι1&αι η}ν άκρολοφίαν κα� πρώτοg κατάρ;αι τού κινδύνου, πεπειι1μlvοg τηg έπιγραφης τών Εκβαινόνταιν πλείι1τον οϋται κληρονο­ μήι1cιν. οί δε Kελτo� το μεν πρώτον την παf!ΟVι1ίaν 6 τών περΙ τον Άτίλιον άγνΟΟύντες;, Εκ δ1: τού συμ20 β«ίνοντος iJπολαμβάvοvτεg τουg περΙ τον Λίμίλιον περιπεπορεύι1&αι την νύκτα τοίg ίππεύι1Ι κα� προ­ καταλαμβάνcι1&αι τους τόποvg, εύ&lαις; Εξαπέι1ΤΕλλον τους; παρ' αmφv [ππείg καί τινας; τών εύ�ώναJν, άvτιποιηι10μέvοvg τών κατα. τον βουνον τόΠαJν. ταχυ 7 25 δε ι1vvέVΤΕg την τού ΓαίΌυ παρουι1ίαν εκ τινος τών άχ&ένταιΖΙ αΙχμαλώταιν ι1ποvδfj παρενΙβαλον τους πε\;ούg, ποιούμενοι την έκταξιν lXlL" προg εκατέραν την έπιφάνcιαν , κα� την άπ' ούρας; κα! την κατα Πf!όσαιποv ' oiir; μΈν γιΧρ f}δεσαν επομlνους; amoig, 8 180. 30 oiir; δε κατα. το στόμα ΠΡΟι1εδόκαιν άπαντήσειν, έκ τε τών προσαγγελλομlναιν τεκμαιρόμενοι καΙ τών

158

BELLUM GALLICUM CISALPINUM.

28 κατ' α&ον τον καιρον tJvμ{Jαινόντων. οί δ'Ε ΠEρ� τον ΛΙμίλιο;' &κηκοόΤΕς μΕν τον ΕΙς τάς Πίιιας �τάπλoνν των tJτρατοπέδων, οi5πω δΕ προtJδοκων­ τες α&α tJvνεrrίζΕιν, τότε σαφως Εκ του ΠEΡ� τον λόφον &γωνος δγνωι1αν διότι ΤΕλέroς Εγγυς ΕΖναι 5 2 tJVft{JatVEt τας ΟΙΚΕίας αύτων δνράμεις. διο κα� τους μΕν ΙΠΠΕϊς παραντίκα {Jοη.ftήσοντας Εξαπ­ έσΤΕλλον τοϊς Εν τφ λόφφ διαγroνιζομένοις, αύτo� δΕ κατα τας el.fttιIftivag τάξεις διαΚΟι1μήtrανΤΕς τους 186. S ΠΕζους προηγον EΠ� τους {ΥπΕναντίονς. ο{ δΕ ΚΕλ- 10 τοι τους μΕν Εκ των 'ΆλΠΕroν ΓαΙι1άτονς προtJ­ αγΟΡΕνομένονς δταξαν προς την &π' ο-όρας ΕπιφάνΕιαν, fί προt1Εδόκroν τους ΠEΡ� τον ΛΙμίλιον, EΠ� δΕ τού4τοιι; τους "ΙνtJομ{Jρας· προς δΕ την κατα πρόι1ωπον τους Ταvρtt1κοvς καΙ τουι; ΕπΙ τάδε του Πάδον 15 καΤOΙΚOυVΤας Βοίονς παρενέΡαλον, την Εναντίαν μΕν tJτάtJιν δχ,ovτας τοϊς ΠΡΟΕιρημένοις, Ρλέπονται; δΕ .Π(JΟς την των του Γαίον tJτρατοπέδroν Εφοδον. 5 τας δ' άμάξιχς καΙ tJvνω(Jίδας Εκτοι; έκατέ(JΟV του κέ(Jατοι; πα(JέtJτηt1αν, τ'l'}ν δΕ λείαν εΙι; τι των πα(Jα- 20 ΚΕιμένων d(JfJJv φνλακην ΠΕριι1τήt1αVΤΕΙ; .fj.ftροιζον. 6 'ΥΕνομένης δ' &μφιt1τόμοv της των Κελτων δννά­ μεωι;, ο-ό μόνον καταπλη'fτικην &λλα καΙ Π(Jακτικηv 'l ΕΙναι tJVvifjatVe την τάξιν. οί μΕν Ofw "IvtJoftfJ(JEg καΙ Βοϊοι τας &ναξV(Jίδας δχ,ovτες καΙ τους ε-όπετεϊς 25 8 των t1ιXrrov πε(!Ι αύτους έξέταξαν. οί δε TattJιXτat διά ΤΕ την φιλοδοξίαν κα� το .ftιX(JιIO!; ταiίτ' &ΠΟf/f/ί­ ψαVΤEΙ; 'ΥνμνοΙ μΕτ' αυτων των δπλων π(!ωτοι τής BVVιXfterog κατέtJτηtJαν, {ΥπολαΡόνΤΕς ο{Jτωι; lfιIEtJ.ftat #f!ακτικώτατοι δια τό τινας τών τόπων Ρατώδεις 80 δντας έμπλέκεtJ.ftιχι ΤO'Cς Εφάμμασι κιx� παριχποδίζει'll

POLYB. mSTOR. n 27-29.

1 59

την τών 5πλων χρείαν. το μεν OVv πρώτον α{ιτος 9 δ κατα τον λ6φον ένείστήκει κίνδυνος, {Χπασιν Chv C1ύνοπτος, αις αν {Χμα τοσούτου πλή-Β-ους {ππ{ων άφ' έκάστου τών C1τρατοπ{δων &ναμ�ξ άλλήλοις 181. 5 συμπεπτωκ6τος. έν δε τούτφ τιρ καιριΡ συν{βη 1 0 Γάιον μεν τον i!πατον παραβ6λως &γωνιζ6μενον έν χειρών ν6μφ τελευτησαι τον βίον, την δε κεφαλην α{ιτού προς τούς βασιλέας έπανενεχ.f}ηναι τών Κελ­ τών' τούς σε τών Ψωμαίων {ππείς κινδυνεύσαντας 10 έρρωμένως τέλος έπικρατηδαι τού τ6που κα� τών υπεναντίων. μετα δε ταύτα τών πεζικών στρατοπέ- 1 1 δων �δη σύνεγγυς δντων &λλήλοις (διον .ην κα� 187. ,f}αυμαστον το 6VfL(:Jai'l!OV ο{ι μ6νον τοίς έν α{ιτιΡ τιρ καιριΡ τ6τε παρούσιν, άλλα κα� τοίς ποτε μετα 15 ταύτα δυναμένοις ύπο την δψιν λαμβάνειν έκ τών λεγομένων το γεγον6ς. πρώτον μεν γαρ έκ τριών 29 στρατοπέδων της μάχης συνισταμένης , δηλον αις ξένην καΙ παρηλλαγμένην εlκος κα� την έπιφάνειαν κα� την χρείαν φαίνεσ,f}αι τού συντεταγμένου. δεύ- 2 20 't'clJOV δε πώς ο{ικ αν &πορήσαι τις και νύν κα� τ6τε παρ' α{ιτον Chv τον καιρον π6τερον ο{ Kελτo� την έΠΙ6φαλεδτάτην εΙχον χώραν, έξ &μφΟΊν τοίν [LE(JOiV {Χμα τών πολεμίων έπαγ6ντων α{ιτοΊς, 11 3 τούναντίον την έπιτευκτικωτάτην, {Χμα μεν άγωνι25 ζ6μενοι προς άμφοτέρους, (Χμα δε την &φ' έκατέρων άσφάλειαν έκ τών δπισ,f}εν αVτOίς παρασκευάζοντες, το σε μέγιστον, άποκεκλειμένης πάσης της clr; τοί).. πισ,f}εν &ναχωρήσεως κα� της έν τιΡ λείπεσ,f}αι C1ωτηρίαςj ή γαρ της άμφιστ6μου τάξεως {δι6της 4, 80 τοιαύτην Εχει την 'Χρείαν. τούς '}'6 μην 'Ρωμαίους 5 τα μεν ε{ι,f}αρδείς έποίει το μέσους και πάντο,f}εν

160

BELLUM GALLICUM CISALPINUM.

πε"ιειληφένιχι τούς πολεμίους, τα δ8 πιΧλιν δ κόιιμος ΙΧύτούς καί .fίό"υβoς ΙΙξέπληττε της τών Κελτών 6 δυνιΧμεως. lινιχl!ί.ftμ:ητον μ8ν 'Υα" �ν το τών {Jv­ κιχνητών κιχί ιιιχλΠΙ'J'κτών 'Jtlij.ftog. οΤι; {Χμιχ ΤoV πιχντος στ"ιχτοπέδου ΙΙυμπιχιιχνίζοντος τηλικιχυτην 1\ καί τοιΙΧύτην ΙΙυνέβιχινε 'J'tveιI.ftιxt κ"ιχυγ-ην (!Jι1τε μ-η μόνον τας ιιιΧλπιγγιχς καί τας IJvvιX{tcιg, lιλλα καί τούς πιχ"ιχκειμένους τόπους ΙΙυνηχούντιχς ΙΙξ ΙΧ{πών '1 δοκεϊν 'Jt"otctJ.ftlXt φωνήν. ΙΙκπληκτικ-η δ' �ν κιχ) τών 'Υυμνών πl!οεστώτωv lιvδl!ώV .fί τ' ΙΙπιφιΧνειιχ 182. καί κίνησις, ιbς (XV διαφεl!6vτων ταίς lικμαΙς κιχί 8 τοίς cCIJcιIt. πιΧντες δ' οϊ τας π"ώτας κατέΧΌντες σπείl!ιχς X(Jvt10ig μανιιΧκαις καί 'JtEQtXE(.(JOtr; �σιxν 9 κατιχκεκοιιμημένοι. 'Jtl!0!: α βλέΠOVΤες οΙ 'Ρωμαίοι τα μ8ν έξεπλήττOVΤO, τα δ' ύπο της τού λυιιιτελούς 15 ΙΙλπίδος lιγόμενoι διπλιχσίως παl!ωξvvοvτο 'Jtl!0!: τον 138. 30 κίνδυνον. πλ-ην αμιχ τφ τούς lικovτιιιτας 'Jt(JOEl­ .fίόvτιxς Ακ τών ΊtDμΙΧΙ:κmν ΙΙΤ(Jιχτοπέδωv κατα τον i.ftισμΟν εΙΙΙακοντίζειν ivcl!yotg κιχί πvκνoϊς τοίς βέλειιιν, τοΙς μδν όπίσω τών ΚελΤών πολλ-ην εfJχqη- 20 2 στίιχν οΙ ιιιΧγοι μετα τών lινα;υl!ίδωv 'JtιxqciXOV' τοίς δ8 γυμνΟίς πl!οεστώt1ι 'JttXl!ιx τ-ην πl!οσδοκίιχv τού Π(JιΧγματος συμβαίνοντοg τlιναvτία πολλην lιποl!ίαν 3 καί δυσχl!ηστ{αν 'JtlXl!cixc το 'Υινόμενον. ofJ 'Υα" δυναμένου τού Γαλατικού .ftv()EoV τον !Χvδ(JΙΧ πε()ι- 25 σκέπειν, 3σφ γυμνα καί μείζω τα ι1ώματ' �ν, τοσούτφ 4, συνέβαινε μάλλον τα βέλη πl.π:τειν Ενδον. τέλοg δ' ofJ δυνάμενοι μ8ν ιfμVvασ.ftα6 τούς εlΙΙακοvτίζοvτιχg δια τ-ην ιΧπόιιτΙΧΙΙιν καλ το πλη.ftος τφν πιπτόντων βΕλών, πεQικαΚΟύvτες δΕ κιχί δvιJΧ(Jηι1τοvμεvοι τοϊς 80 'JtΙXQOVdtv, οί μεν εΙς τούς πoλεμίιnις ύπο τού .fίvμoύ

POLYB. HISTOR. Π 29- 31.

161

κα� τήι; &.λογιστίαι; εlκπ προπίπτοντει; κα � διδ6vτeς σφαι; αυτουι; Εκουσίωι; &.Π/.ftνησκον, ο! δ' είς του!; φίλους &ναχωΡΟύντει; Επι πόδα κα� προδήλως &.πο­ δειλιωντει; δι/στρεφον τουι; κατόπιν. το μΒν OtJv 5 5 των ΓαΙ(J&των φρόνημα παρ α τοϊι; &.κovτισταϊι; τούτφ τφ τρόπφ κατελύ.ftη, το δΈ των Ίνσόμβρων και Βοίων G [ΤΙ δΈ Ταυρίσκων πλi'j.ftος, &μα τφ τoVς 'Ρωμαίους δεξαμένους τους Εαυτων ακοντιστας προσβ&λλειν t1φίt1ι τας t1πείρας, 6υμπεσον τοϊς πολεμίοις Εκ χειρο!; 10 έπoίcι μ&χην έχυράν. διακοπτόμενοι γαρ εμενον 7 έπ' ΓιJoν ταϊς ΨVχαϊς, α-Dτφ τούτφ και' κα.ftόλοv και' κατ' fXvδQα λειπ6μενοι, ταί� τών οπλαιν κατιχ­ σκεvαig. ο{ μεν OtJv .ftvQCoΙ προς ιJ:σφάλειαν, α! δε 8 μάχαιραι προι; πραξιν μεγ&λην διαφοραν * * * * εχειν, 15 την δΈ Γαλατικην καταφοραν εχειν μόνον. έπε� δ' 9 138. έξ ύπερδι:ξίων κα� κατα κ/ρας ο! των 'Ρωμαίων {π­ πείς έμβαλόντες απο τού λόφου προσ/φερον τάι; 139. χείρας έρρωμένως, τό.ft' ο{ μΈν πεζοι των Κελτων έν αυτφ τφ τής παρατάξεως τόπφ κατεκόπησαν, ο! 20 δ' {ππεϊς προς φυγην ωρμησαν. Άπ/.ftανον μεν OtJV των Κελτων εΙς τετρακισμυ- 3 1 ρίους, Εάλωσαν δ' Ο-DΚ έλ&ττους μυρίων, έν οlς και των βα6ιλέων Κογκολιτ&νος. δ δ' ετερος αυτων 2 Άνηρόεστος εΙ'ς τινα τόπον συμφυγών μετ' όλίγων 25 προσήνεγκε τάς χείρας αVτφ και' τοϊς αναγκαίοις. δ δε στρατηγος των 'Ρωμαι'ων τα μεν ιJκύλα συν- 3 α.ftροίσαg εΙς την 'Ρώμην ιΧπ/στειλε, την δε λείαν ιΧπέδωκε τοίς πρoσήΚOυιJιν. α-Dτος δ' &.ναλαβών τά 4 στρατόπεδα και διελ.ftών παρ' α-Dτην την Λιγυστι80 κην εlι; την των Βοίων έν/βαλε χώραν. πληρώσας δε τάς δρμας των f5τρατοπέδων τής ώφελείας, έν

162

BELLUM GΛLLICUM CISALPlNUM.

όλίγαι!; ήμέραις ήκεν μετα τών δυνάμεαιν είς την κα� το μΕν Καπετώλιον iκόc1μηc1ε ταΤς τε 6ημεΙαις κα� τοες μανιάκαις - τοvτο δ' εστ& X(Jvc10Vv ψΕλιον, δ φΟ(JΟVc1Ι πε(J� τον τράχηλον οϊ Γαλάται 6 τοΤς δε λοιποΤς (Ικύλοις κα� τοΤς αίχμαλώτοις προς 5 την eCc10Itov έχρήc1ατο τ11ν έαvτοv κα� Π(Jος την τοv .ft(JιάμβΟtJ διακόσμηc1ιν. 7 'Η μΕν ovv βαρυτάτη τών Κελτών Εφοδος οϋται κα� τούτφ τφ τρόπφ διεφ.ftάρη , πασι μεν Ίταλι­ ώταις, μάλιc1τα δε 'Ραιμαίοις μέγαν κα� φοβερον 10 8 έπικρεμάc1αc1α κίνδυνον. άπο δΕ τοv καΤΟ(J.ftώματοι; τούτου κατελπίι;αντες 'Ραιμαίοι δvνήc1εc1.ftα� τουι;. Κελτους Ικ τών τόπαιν τών περί τον Πάδον δλο­ (Ιχερώι; ΙκβαλεΤν, τούς τε μετα ταVτα καται;τα.ftΕντας ύπάτους Κόϊντον Φόλουιον κα� Τίτον Μάλιου 15 &μφΟΤ{(Jοvς κα� τας δυνάμεις μετα παραc1κεvής με9 γάλης δξαπΕστειλαν έπ� τουι; Κελτούς. ο&οι δΕ τους μΕν Βοίους έξ Ιφόδου καταπληξάμενοι Ι;υν­ ηνάγκαc1αν Είς την 'Ραιμαίαιν έαυτους δοvναι πίι;τιν, 10 τον δΕ λοιπον χρόνον τής (Ιτρατείας, ΙπιγΕνομέναιν 20 δμβραιν iξαιc1ίαιν, [τι δΕ λοιμικής δια.ftic1εαις έμπε140. 32 ι;ούc1ης αiJτοίς, εΙς τέλος &πρακτον εΙχον. μετα δΕ τούτους καταc1τα.ftένΤΕς Πόπλιος Φού(Jιος κα! Γάιος Φλαμίνιος av.fttr; δνέβαλον εΙς την Κελτικην δια 184.. τής τών Άνάραιν xcb(Jag, οΙς (Ιυμβαίνει μη μακραν 25 2 άπο Μαc1c1αλίας* [χρν την οCκηc1ιν. 0-3ς εΙς την φιλίαν Π(Joc1αγαγόμενοι διΙβήΙ;αν είς την των Ίν­ (Ιόμβραιν "ήν κατα τας IjV(JQOiag τού τ' Άδόα καΙ 8 Πάδου ποταμού. λαβόντες δΕ πληγας ΠΕ(Jί τε την διάβαι;ιν κα� ΠEΡ� την (ΙτραΤΟΠΕδΕίαν παραVΤίκα 80 μΕν [μΕιναν, μΕτα δΕ ταvτα (ΙπειΙ;άμενοι xa.ft' δμοΙ) 'Ρώμ/ΥΙν.

POL ΥΒ. HISTOR. Π 3 1 . 32.

163

λογίαν &νελυ6'αν lκ των τόπων. πε(Jιελ.ftόντεg δε 4, πλείους ήμΙ(Jας κα� διελ.ftόντεg τον Κλούι1ιον πο­ ταμΌV �l.ftov εΙς την των Γονομ&νων χάψαν κα! Π(JΟ6λαβόντες τούτους , δντας 6'υμμάχους, ένΙβαλον δ πάλιν &πο των κατα τας "Άλπεις τόπων εΙς τα των ΊνtJόμβ(Jων πεδία καΙ. τήν τε γην lδyoυν κα� τάς κατοικίας αt'!των lξεπόρ.ftοvν. ο{ δε των Ίνι1όμβρων " πρoειJτωτες .ftcroQoiIVTEf: &μετά.ftετον Ο-Qι1αν την έπι­ βολην τών 'Ρωμαίων , lXQLvav της τύχης λαβείν 10 πείραν κα/. διακινδυνεύ6αι προς α-Dτoυς δλΟι1χερως. tJVvιx.fJoQOttJΙXVTff: otιν 'άπάι1ας (τας ύπαρχούtJας δυν&- (j μεις) Επί ταtJτον και τας χρυι1άς ι1ημε{ας τας &κι­ νήτους λεγομΙνας κα.fJoελόντες έκ τού της Ά�ηνάς lE(Jov κα/. τ&λλα παρα6ΚΕυασάμενοι δεόντως μετα 16 ταύτα τε.fJoαρρηκότως κα� καταπληκτικώς &ντεtJτρα­ τοπΙδεvtJαν τοίς πολεμίοις, iJντες το πλη.ftος εΙι;; πΙντε μυρι&δας, ol δε 'Ρωμαίοι τα μεν δρωντει;; 7 6φάς έλ&ττους δντας παρα πολυ τών έναντίων, έβούλΟντο 6VYXQij6.ftιxt ταίι;; των 6υμμαχούντων ιxtJ20 τοίι;; Κελτών δυν«μΕ6Ι ' τα δε 6υλλογΙ6&μενοι τήν 8 τε Γαλατικην &.fte6iιxv κα� διότι προι;; δμοφύλους των ΠΡΟ6λαμβανομΙνων μΙλλου6Ι ποιείtJ.fJoαι τον κίνδυνον, εt'!λαβούντο τοιούτοις &νδΡ&6ιν τοιούτου καιρού κα� πρ&γματοι;; κοινωνείν. τΙλοι;; δ' OVv 9 Sδ αVΤΟί μεν ύπΙμειναν έντοι;; τού ποταμού, τουι;; 141 . δε τών Κελτων 6φί6Ι 6υνόντας διαβιβ&6αντει; εΙι;; το πΙραν &νΙ6παι1αν τας έπl. τού Qct.ftQov γε­ φύραι;; , ΙΧμα μεν &6φαλιζόμενοι τα προι;; έκείνους, 10 ΙΧμα δε μίαν έαυτοίς άπολείποντες Ελπίδα τηι;; 6roδια το κιrrόπιν αt'Jτοίι;; 30 τη(Jίαι;; την έν τφ νικάν &βατον δντα παρακείι1.ftαι τον προεΙ(Jημiνον ποτα- 180.

164 1 1 μόν.

BELLUM GΛLLICUM CISALPINUM,

πράξαvτεg δΕ ταύτα πρo� τφ διακινδυνεύειν ήι1αν. 33 Δοκοϋσι δ' Eμφρόναι� κεχ,ρήσ-&αι τfΊ μάχ,Ώ ταVτΏ 'Ραιμαίοι, των χ,ιλιάρχ,αιν -δποδειξάνταιν Ibg δε;; πο(,­ είι1-&αι τον άγωνα uotvfj κα� κατ' lδtαv έκάι1τoυ�. 5 2 ι1υνεαιρακότες γαρ Εκ των ΠΡO'J'εroνόταιν κινδΎVαιν 8τι το;;ς τε {Τυμοίς κατα τήν πρώτην έφοδον, εαις ttv άκέραιον �, φοβερώτατόν Εt1τι πάν το Γαλατικον 3 φύλον, α"ί τε μάχαιραι ταΤς κιχτασκευαΤς:, κα-&άπερ εlρηται πρότερον , ELtιxv έχ,ουι1ι την πρώτην κατα- 10 φοραν καιρίαν, άπο δΕ ταύτης ε-ό-&έαις άποξυσΤΡΟύν­ ται, καμπτόμεναι κατα μήκος: κα� κατα πλάτος: EΠ� τρt10ύτοv wt1oτ' Εαν μή δφ τις: άvαt1τροψηv τοΤς χ,ραι­ μένοις: Ερείσαντας: προς: τήν γψ άπευ-&ύναι τφ ποδt, τελέαις: &:πρακτου είυαι τήν δευτέραυ πληγήν 15 4, α-ότων · άvαδόvτcς: otιν οΙ χ,ιλtαρχοι τα τί'fJυ OΤQtIXQtwv δόρατα τί'fJυ κατόπιυ EφεστώτΑΙV ταίς: πρώταις: t1πε{­ (Jιxtg κα� παραγγεtλαvτες: Εκ μεταλήψεαις: τοΤς: ξί­ φεσι χρησ-&αι συυέβαλον Εκ παρατάξεαις: κατα πρόt15 αιπου τοΤς: ΚελτοΤς:. {Χμα δΕ τφ προς: τα δόρατα 20 ταΤς: πρώταις καταφοραΤς χραιμέυαιν τί'fJυ Γαλατί'fJυ άχρειαι-&ήυαι τας: ELιxxιxtQιxg συυδραμόυτες: εΙς oτag χείρας: oτovg μΕυ Κελτους: άπράκτους: Εποtησαv, άφ­ ελόμευοι τήν Εκ διάρσεαις: ιxiJoτfJJv μ&χηυ, δπερ (διόυ Εστι Γαλατικής: χρείας, δια το μηδαμί'fJς: κέντημα το 25 6 ξίφοg έχειν· α-ότο! δ' ο-όκ' Εκ καταφo{!ίiι; άλλ' Εκ διαλήψεαιg όρ-3'αίg χρώμενοι ταΤς μαχαίριχις, π{!ιχ­ κτικού τού κεντήματος περ� ΙΧ-ότας -δπάρχοντος, τύ­ πτουτες clg τα ($τέρνα κα� τα πρόt1αιπιx κιx� πλ'ηγήν EΠ� πληγfΊ φέρουτες διέφ-&ειριχν τους πλείστους τί'fJν 80 Ι4:2. παραταξαμέυαιυ δια τήν τί'fJν χιλιάρχαιν πρόυΟΙlΥ.ν.

POLYB. HlSTOR. u

Π

32-34.

1 65

μεν γα(> δτ(>ατηγo� Φλαμίνιος ουκ ό(>-Ι1ώς δΌκεί 7. κεχ(>ηδ-11α ι nρ π(>ocι(>ημIνcp κινδύνcp. πα(>' αυτην γα(> τ-ην όφ(>υν τού ποταμού ποιηδάμενος την lκτα­ ξιν διiφ-l1ει(>ε το της 'ΡωμαΙ'κής μάχης t:δ ιον , ουχ δ ύπολειπόμενος τόπον προς την έπ� πόδα ταίς δπεί­ ραις &ναχώ(>ηδιν. εΙ γα(> δυν/βη βραχυ μόνον πιε- 8 ίιχν fnιo πλειόνων ΕκδεδόtJ.ιJoιχι κιχ! ψνώ- 140. QLftov {)πάρxeιν (1πιχtJιv, Εν δ� τοίς κιx.ιJo' ήμί'fς κιχι­ (>οϊς .μηδ�ν ιχυτοίς Εξηλλιχγμ{νον &πηντησ.ιJoιxι μηδ� ΠΙΧQάλοΡΟV fnιo της τύχης ωtJΤΕ π(>oσδείσ.ιJoιxι της '1 των ΠQΟΡeγοvότωv {)πομνήσΕως. πεQΙ δΕ τοϊι των 'Αχαιων έ.ιtνoυς κιχ! ΠΕQΙ της ΜΙΧΚΕδόνων οΙκίας 10 6:QμόtJΕΙ δια Ρ(>ιχχέων &ναδ(>αμΕίν τοίς ΧQόvοις, 8 εΠΕιδη ΠΕQΙ μ�ν ταύτην δλοσχε(>ης Επιχνα{QΕσις, ΠΕQΙ δ� τούς 'Αχαιούς , κα.ιJoάΠΕQ Επάνω ΠQΟΕίποv, ΠΙΧ(>&­ δοξος αiJξησις καΙ tJvμφQόvησις Ιν τοίς κα.ιJo' ήμJiς 9 ΚΙΧΙQοίς ρέρονΕ. πολλων pdQ Επιβαλομένων Εν τοίς 15 147. παQεΙηλv.ιJoόtJι χQόvοις ΙπΙ ταυτο σvμφέQΟV &ραΡΕΤν Πελοποννησίους, ΟfJδΕνο� δ� κα.ιJoικέσ.ιJoαι δυνη.ιJo'ν­ τος δια το μη της κοινης llev.ιJoeQiag ΕνΕΚΕν &λλά της σφeτέQιχς δvvιχtJτείας X«QLV Εκάστους ΠOΙEίσ.ιJoαι 10 την σπουδήν, τοιαύτην καΙ τηλικαύτην Εν τοίς ΚΙX.ιJo' 110 iJftiif; "aLQOig έσΧΕ ΠQοκοπην καΙ tJtJVΤllEtΙXV το'ίιτο το ftlQOf: ω(Jτε μη μόνον συμμαχικην κιχΙ φιλικην κοινωνίαν ΡΕρονέναι πραρμάτων πι:ρΙ αfJτούς, &λλα καΙ νόμοις XQfia.ιJoat τοίς ιxmotg καΙ tJΤΙΧ.ιJoμοίς καΙ μέτροις καΙ VOftCtJftcttJt, ΠQος δε τούτοις lXQlovtJt, .15 11 ΡονλΕυταίς, δικαδταίς, τοίς αfJτοΤς, κα.ιJoόλOV δε τούτφ μόνιΡ διαλλάΤΤΕιν τοϊι μη μιας πόλεως δι&.ιJoΕtJι.v έχειν tJχι:δοv την tJύμπαtJαν ΠΕ).οπόννηδον, τφ μη τον ΙΧfJΤΟV πεQίβολον fnιά(>XEιν τοΤς κιχτοικοvtJιν αυτήν, τΙΧλλα δ' ΕΙνιχι καΙ ΚOινfι "αΙ "ατά πόλEιf: 80 Εκ&tJτοις ταυτα καΙ .παραπλrjtJ.ιιχ.

POLYB HlSTOR. Π 3'1. 38.

171

Πρώτον δέ, πώς Επεκράτησε κιxl τίνι τρόπφ το 38 τών 'Αχαιών 3νομα κατα πάντων Πελοποvvηt1ίωv, oVκ &ΧΡ,l,/ΙΙΤΟV μα&είν. ούτε γαρ χώρας κα� πόλεων 2 πλή&ει διαφέρουσιν ol πάτριον Εξ &ρχής έχοντες την 5 προσ,l,/γορίαv ταύτ,l,/V ουτε πλούτοις ούτε ταίς τjbv &νδρών &ρcταίς. τό τε ')Ιαρ τών 'Αρκάδων έ&νος, 3 δμοίως δΕ κα� το τών Λακώνων πJ.ή&ει μw &νδρών κα� χώρας ούδΕ παρα μικρον υπερέχει' και μην ούδΕ τών τής άνδρα')lα&ίας πρωτείων ούδΕνι τών ιο Έλλήνων οίο' τ' clIf�V ούδΕποτε παραχ,ωQε1:V ο{ ΠQΟΕιρ,l,/μέvοι. πώς otιν καΙ δια τί νύν ε-όδοκούσιν 4, οvτοί τε και το λοιπον πΜί&ος τών ΠελΟΠΟVV,l,/ΙΙίωv, 141 flμα την πολιτείαν τών 'Αχαιών καΙ την προσηγορίαν μετειληφότες ; δήλον ιbς τύχ,ην μεν λέγειν ούδαμώς Ι> Ι5 flv εlη πρέπον ' φαύλον ')Ιάρ ' αΙτ'αν δε μάλλον ζητείν. xωρ�ς γαρ ταύτ,l,/ς ουτε τών κατα λόγον ούτε ταιν παρα λόγον είναι δοκούντων oiιδεν οΤόν τε ιιυντελεΙΙ&ήναι. έ6ΤΙ δ' otιv, φς Εμη δόξα, τοι­ αύτη τις. Ισηγορίας καΙ παρρη6ίας κα� κα&όλου 6 ιο δημοκρατίας άλη&ινής σύστημα καΙ προαίρεσιν εΙλι­ κρινε6τέραν ο-όκ flv εϋροι τις τής παρα τοίς Άχαιοίς 14:8. υπαρχούσης. aVτ,l,/ τινας μεν έ&ελοντην αερετιι1τας 7 EfJQE Πελοποννηιι(ων, πολλους δΕ πει&ο1: κα� λόγφ ΠQοσηγάγετο ' τινας δε βιαι1αμένη 6Vv καιρφ παρα15 χρήμα πάλιν ε-όδοκε1:ν έποίηι1εν αυτΌ τους άνα')lκα­ ι1&έVΤιxg. oύδεν� γαρ ούδεν υπολειπομένη πλεον8- 8 κτημα ταιν Εξ &ρχής, l't1a δΕ πάvτα ποιούσα τοίς άε� προΙΙλαμβανομένοις ταχέως κα&ικνε1:το τής προκει­ μένης Επιβολής, δύο ι1υνεργοίς χρωμένη τοίς Ιιιχυ30 ροτάτοις, l6ότητι και φιλαv&ρωπίff. διο ταVτην 9 &ρχηγον και (παρ)ΙΧίτιον iιγητέoν τού ιιυμφρονήΙΙιχντας,

172

RES A-CHAEORUM.

Πελοποννηιιίους την ύπάρχουιιαν α(,τοϊ:ς ε-όδαιμον{αν καταιrτήtrαtr,f}αι. 10 τα μΕν olrv τής "QoatQiιrcrog και το τής πολιτείας ΙδίάJμα το νv-ν εΙρημένον και ΠQότεQον 11 ύπήQχε "ΙXQιX τοϊ:ς 'Αχαιοϊς. δήλον δΕ τούτο και δί' D έτΙρων μΕν πλειό�'ων, προς δξ το παρον ftQκitrει πίιιτεως χάριν Εν .η και δεύτερον ληψfrΕν μαρτύριον. 39 "a,f}' ους '}'αρ καιρους έν τοϊ:ς κατα την Ίταλίαν τόποις κατα την MEfdlfjV Έλλάδα τότε πρoιrαγo­ ρευομΙνην ένεΠΡψ1.fJ'η τα ιιυνέδρια των nv.fJ'aroQctrov, 1(} 2 μετα ταύτα '}'ενομένου κινήματος δλoιrχεQούς "EQl τας πολιτείας, δπεQ εΙκός, ως t1v των πρώτων ftv­ δρων έξ έκάστης πόλεως οtJτω παQαλόγως διαφ,f}α3 ρΙντων, ιrυνέβη τας κατ' έκείνους τους τόπους Έλληνικας πόλεις ftναπλησ.&ήναι φόνου καΙ ιrτάιιεως 15 '" καΙ παvτoδαπής ταραχής. έν οίς "at(JOrg &ΠΟ των πλείιrτων μερων τής Έλλάδος πρεΙΙβευόvτων ιπι τας διαλύιrεις, 'ΑχαιοΤ:ς κάι τfj τούτων πίιrτει ΙΙυν- 14-2. εXρήιrαντo προς την των παρόντων κακων Ιξ5 αγωγήν. ο-ό μόνον δΕ κατα τούτους τους "at(JOvg 20 &πεδέξαντο την aZQEι1tv των 'Αχαιων, άλλα και μετά τινας ΧQόvους δλοιιχερως WQμηιrαν ιπι το μιμηται 6 '}'Eviιr.fJ'at τής πολιτείας α-ότων. πα(ίακαλέιιαvτες "αρ ιrφας και ιιυμφρoνήιrαvτες Κ(Jοτωνιαται, ZJυβαρϊ:ται, 149. Καυλωνιαται, ΠQωτον μΕν άπέδειξαν Διος Όμαρίου 25 κοινον {ερον και τόπον, έν φ τάς τε ιιυνόδους καΙ τα διαβούλια ιrυνετEλoυν, δεύτερον τους έ.&ιιιμους καΙ νόμους Iκλαβόvτες τους των 'Αχαιων έπ�βάλoντo χρήtr,f}αι και διοικείν χατα τούτουΒ την πολιτείαν. 7 ύπο δΕ τής ΔιovυΙΙίρυ ΣυραΚOιfίOυ δυναιrτείας, ιτι 80 δΈ της των περιοικοVvτων βαρβάρων Επικρατείας

POL ·ΥΒ. HISTOR. Π 38-40.

1 73

έμποδισftέντες ούχ εκουσίως άλλά κατ' άνάγκην αύτών άπέστησαν. μΕτά δε ταύτα Λακεδαιμονίων 8 μεν παQαδόξως πταισάντων πεQ� την έν ΛεύΚΤQοις μάχην , Θηβαίων δ' &νελπίστως &ντιποιησαμένων 5 της τών Έλλήνων ήγεμονίας, .ην &ΚQισία πεQ� πιΚν­ τας μεν τους "Έλληνας, μάλιστα δε ΠΕQ� τους ΠQΟ­ EtQημένους , ιJJς &'11 τών μεν μη συγχωQούντων ήττησ,f}αι, τών δε μη πιστευόντων στι νενικήκασιν. ού μην άλλά γε περ! τών &μφισβητουμένων έπέτρε- 9 10 ψαν ΘηβαίΟΙ κα! Λακεδαιμόνιοι μόνοις τών Έλλή­ νων 'ΑχαιοΤς, ού ΠQος την δύναμιν άποβλέΨαντες 11) σχ,εδον yιXQ δλαχίστην τότε δη τών Έλλήνων εΙχον το δε πλείον είς την πίστιν κα! την ολην καλοκά­ ya.ft'iocv. δμολογουμiνως γαρ δη τότε ταύτην περl 15 αύτών πάντες εΙχ,ον την δόξαν. Τότε μεν ουν ψιλώς αύτα τα κατα την προαί- 1 1 ΡΕσιν {ιπηρχ,ε παρ' αύτοίς' άπoτiλεσμα δ ' � πρα­ ξις άξιόλογος προς (1)ξησιν τών Ιδίων άνήκουσα πραγμ.άτων ούκ έγίνετο , τφ μη δύνασftαι φύναι 12 20 προστάτην αξιον της προαΙQέσεως, άε! δε τον {ιπο­ δει'ξαντα ποτε μεν {ιπο της ΛαΚΕδαιμονίων άρχης έπισκοτείσ.ft'ο:ι χα! κωλύεσ.ft'αι , ποτε δε μάλλον VΠO τής Μακεδόνων. έπε! δι ποτε συν καιρφ προστά- 40 τας άξιόχ,ρεως cvQEν, ταχέως την α.vτης δύναμιν 14-3. 2 5 Εποίησε φανΕράν, έπιτελcσαμ.ένη το κάλλιστον [ρ­ γον, την ΠελΟΠΟ1ινησίων δμόνοιαν. ,ης άρχηγον 2 μεν κα! καftηγεμόνα τής σλης Επιβολής 'Άρατον '110100. μιστέον τον Σικυώνιον, άγωνιστην δε xal τελειJι­ δυργον τής πράξεως Φιλοποίμενα τον Μιψα).οπολί80 την, βεβαιωτην δε τού μόνιμον αύτη ν έπ� ποσον y.vIaftat Λυκό(Jταν χα! Tovg ταύτα τούτφ προελομέ-

8*

174

RES ACHAEQRUM.

vovg lΧνδ(!ας. τίνα δ' �ν iκάt1τοις τά πραχ47έντα κα� πώς κα� κατά ποίοvς XfXt(!OVg πεΙDαt1όμε47α δηλoνν� &ε� κατά το π(!έπον 'tfj ')'(!αφf; π-οιούμενοι τήν 4 Επίt1ταt1ιν. τών μέντοι ')" 'Δ(!άτφ διφκημένων κα! ννν και μετά ταντα πάλιν Επικεφαλαιούμενοι μνη- 5 t147ηt1όμε47α δια το κα� λtαν &λη47ινοv� και t1αφετς Εκείνον πε(!ι τών Ιδίων t1vντεταχέναι π(!άξεων ύπο5 μνημαΤΙt1μούς, τών δΕ τοίς liλλoι� &Κ(Jιβεt1τέραν κα! μετά διαt1τοΜίς ποιηt1όμε-ftα τήν Εξήγηt1ιν. ύπολαμ­ βάνω δΕ 64t1τ;ην Εμοί τ' αν ycVEt1-ftfXt τήν iJtfjyfjt1LV 10 και τοίι; Εντvγχάνοvt1ιν εtιπα(!ακολού-ftητον τήν μά­ &fJt1tv, El ποιηt1αίμε-ftα τήν iπίt1ταt1ιν &πο τούτων τών xιxti"iJV, Εν oί� κατά πόλιν διαλv-ftέντος τον τών 'Αχαιών E&vovg Vπo τών Εκ MαΚEδoνία� βαt1ι­ λέων &ρχη πάλιν Εγένετο και t1ύννεvt1ις τών πόλεων 15 6 π(!ος &λλήλα�. &φ' .η� αtιξανόμενOν κατά το t1vv­ εχΕς το E-ftVOg εΙς ταύτην ,ηλ-ftΕ τήν t1vντέλειαν, Εν rί xrx-ft' iιμας ,ην, VπEΡ .ης κατά μέ60!: &ρτίως είπον. Όλvμπιάς μΕν �ν εΙΚOt1τή κα! τετάρτη πρo� ταί� 20 41 δκατόν , 3τΕ Πά.Τ(!EΤ� lίρξαvτρ tιVμφρονεiν κα� Δv2 μαίΟΙ, και(!οι δΕ xιx-ft' 01}ς Πτολεμαίος δ AιXyov και ΔVt1ίμαχοg, Ετι δ'Ε Σέλεvκος κα� ΠτολΕμαΤος δ ΚΕ­ (!fXVVOf; μετήλλαξαν τον βίον. πάντες γάρ oiίτoι πε(!ι η}ν προειρημένην όλvμπιά{Jα το �1ίν Εξέλιπαν. 25 8 'tovg μεν o.ov &νώτερον τούτων χ(!όνovς 'tOLfXm1t 4 τιι; ήν iι περ! το π(!οει(!ημένον l&vog iJtιX,f}Et1tg. &πο γάρ Τιt1αμενον βαt1ιλεv&ένΤΕς, 8ι; �ν Όρέt1τov μΕ." vCός., κατά δ'Ε την τών 'Ηρακλειδών xci-ftoftov Εκπε­ t1aιv 't1jg Σπά(!'ιης κατέt1ΧΕ 'tovg ΠΕ(!Ι 'AXatrxv τόποvς, 80 Ii &πο 'tomov κατά το t1vvcxe!: και κατά το γένος Κως 3

POLΎΒ. mSTOR. ΙΙ 40. 41.

1 75

�Grύγου βα6ιλεvfl'{ντε�, μετα ταύτα δυ6αQε6τή6αν- 14,4,. τε� τoί� τού ΠQΟΗQημ{νου παιι1�ν EΠ� τιji μη VOtltl i> l . μως &λλα δεσπoτικώ� α-(Υτών &QXEtv, μετ{στησαν εΙι; σημΟΚQατίαν την πολιτείαν. λοιπον �ση τουι; έξήι; 6 5 ΧQόνΟVΙ; tl{lQt τή� �λεξάνδQου κα� Φιλίππου συνα6τείαι; &λλοτε μεν &λλω� ΕχώQει τα ΠQάγματ' α-(Υτοίι; κατα τα� πεQΙ6τά6Ηg, τό γε μην κοινον πολίτευμα, καfl'άπεQ είQήκαμεν, Εν δημΟΚQατίt;' συν{χειν Επει­ (ίώντο. τούτο δ' .ην Εκ δώδεκα πόλεων, cxι; έτι και 7 10 ννν ι1υμβαίνει διαμ{νειν, πλ?}ν Ώλ{νου κα� Έλίκηι; τήι; προ τών ΛεVΚΤQικών ύπο τήι; fl'αλάττηg κατα­ πο{}είt1ηg · αvται σ' εί6ίν ΠάΤQαι, Δύμη, Φα'1αί, ΤQΙ- 8 ταία, Λεόντιον, (AlIyιo!l), Λίγειρα, Πελλήνη, BovQa, Καρύνεια. κατα δε τουι; V6τέQOVΙ; μεν τών κατ' 9 15 �λέξανδQΟV καιρών, ΠQοτέροvι; δε τήι; &Qn ρη­ fl'εί6ηι; όλυμπιάσοι;, εΙι; τοιαύτην διαφοραν και καχεξίαν Ενέπει10ν , και μάλΙι1τα δια τών Εκ Μακε­ δονίαι; βασιλέω'll , Εν Ti 6υνέβη πάl1αι; ται; πόλειι; XroQtl1fl'ci6lXg &φ' αυτών Εναντίωι; το l1υμφέ'10ν 20 &γειν &λλήλαιι;. Εξ ου I1vν{πεl1ε ται; μεν Εμφρού- 10 ρουι; αiJτών ycV{6fl'lXt σιά τε ΔημηΤQίοv και Κα6σάν­ DQOV και μετα ταύτα δι' �ντιγόυov ΤoV Γονατά, τας δε και τυραννείl1fl'αι · πλεί6τουι; γαρ δη tlOvtXQ­ χουι; ο{ποι; Iμφvτενl1αι δοκεί τoί� "Ellnl1t. περι 1 1 !Ιό δε την εlΚΟl1την και τετάρτην όλυμπιάδα ΠQΟΙ; ταίι; Εκατόν, καfl'άπε'1 Επάνω προείπον, ιxvfl'tg �ρξαντo μετανοήιιαντει; 6υμφρονείν. ταύτα δ' .ην κατ« την fl1Jflf!OV διάβα6ιν εΙι; 'Ιταλίαv. και πρώτοι μεν ι 2 I1vvέl1τηl1αν Δυμαίοι, Πατ,μίι;, Τριταιείι;, ΦαραιείΙ;· 30 διόπε� oiιδε ι1τήλην vπtXQχειν ι1υμβαίνει τών πόλεων τούτων πεQΙ τήι; ι1υμπολιτείαι;. μετα δε ταϊίτα μά- 13

1'76

RES ACHAEORUM.

λΙ(fτά παιg ΕΤΕΙ πΙμπτιΡ την φρο'Vραν έκβαλόνΤΕg AI'}'tEig μετέtf'χ,oν τijg (f'VμπολΙΤΕίαg ' έξijg δ� τούτοιg 14 Βούριοι, τον τύραννον &ΠΟΚΤΕίνα'V-ΤΕg. {Χμα δ� τού­ τοιg KaQ'VνEig ιΧποκατέστη6αν. 6'Vνιδrον '}'αρ 'I(fiag δ τijg KaQ'VVECιxg τότε τ'VραVVΕύωv έκπι;πταικ'Vίαν 6 152. μ�ν έξ Ai'}'to'V την φΡΟ'VQάv, &πολαιλότα δ� τον έ1' τf] Bovqlf μό1'αρχο1' δια MιXQ'}'o'V καΙ των 145. 'Αχαιών, έαvτoν δ� παvταxό&E1' δρώ1' 8(fo1' ο-όκ 15 �δη πολΕμη&η(fόμε1'Ο1' , ιΧπο&iμενοg τη1' ιXQXTι1' καΙ λαβωιιι τα ΠΙ(fτα παqα τών 'Αχαιώ1' -δπ�ρ τijg Μφα- 1\1 lEtag πqΟ(fi&ηΚΕ την πόλιν πqοg το τών 'Αχαιώ1' (fύ(fτημα. Tt1'og olw χάριν έπ� τουg χρό1'οvg τούτο'Vg &1'42 iδqαμο1' ; ί'1'α π(}ώτο1' μΈν '}'Ινηται (f'Vμφαv�g πώg καΙ κατα ποίο'Vg "ιxt(}Ovg καΙ τίνΕg ΠQώΤοι τών έξ 15 άρχijg 'Αχαιών lXV&tg έποιή(fαντο την έπιβολ1JV 'Cijg 2 ννν 6'V(fτά(fΕαιg, δΕύτ Ε(}ον δ' ί'1'α καΙ τα τijg ΠQοαι­ (}i(fEOJg μη μό1'Ο1' δια τijς ήμετέραg ιΧποφά(fΕαιg, άλλα καΙ δι' α-ό'Cών τών πρα'}'μάταιν πίσΤΕαις τ'Vrχ&vrι, g διότι μία τις &ΕΙ τών 'Αχαιών αί'ρε6ις iJΠ:ij(}ΧΕ, κα&' 2Ο �ν πρΟΤΕίνοvτεg με1' την παf/' amoig 16'YJ'}'OqCav καΙ παQQησίιχν, πολεμονντες δ� και κατα'}'αι1'ι�όμε1'OΙ (f'V1'EXiiJg τους .η δι' αύτώ'U .η δια τώ1' βα(fιλiαι1' 'Cag (fφετif/αg παΤf/ίδας καταδσ'Vλο'Vμi1'ο'Vς, τσύτφ τφ Τf/όπφ και ταύτ'Ι1 'Cf] Πf/ο&έ6ΕΙ τοντσ 'COV(Jro1' έπ- 115 ΕτέλΕ(fαν, τα με1' δι' ιχiJτώ1', τα δε καΙ δια. τώ1' (f'V(Jι4 μάχαι1'. καΙ ')'α.(} "α. δι' έ�είναι')! 6'V1'ερ'}'ήμιχτα ,},E'J'O­ νότα Πt;Jος 'COvt:O t:O μiροg έν. t:Oig έξijς ΧQό1'οις έπΙ 5 t:TJ'll τ€ιν 'Αχαιών προαίΡΕ(fιν �νοι(fτ'ον. πολλΟi'g "αρ κοιναι1'·η(fανΤΕς πρα'}'μάται1', πλεlσταw δ� καΙ'30 καλλί6των 'Ρωμαίοις δ-όδIΠΟΤΕ το παρ&παν έπε&ύ-

PULYB. HISTOR. Il 41-43.

177

μηιιαν έκ τών καΤΟQ.ι7ωμάτων ουδενος lδίCf λυΙΙιτε­ lQijIJ, &λλ' &ντ� πάf1ης τής εαυτών φιλοτιμίας, -ΙΙν 6 παρείχοντο τοίς ΙΙυμμάχοις, &ντικατηλλάττοντο την εκάιιτων έλευ.ι7εQίαν κα� η}ν κοινψι δμόνοιαν Πελο5 ποννηιιίων. f1αφέιιτεQον δ' vπεQ τούτων [f1ται δια- 7 λαμβάνειν 'ξ αυτών τών πεQ� τας ΠQάξεις ένεQγη­ μάτων. Εi'κοf1ι μΕν oi'Jv [τη τα πρώτα κα� πέντε ΙΙυν- 43 επολιτεύf1αvτο με.ι7' εαυτών αί ΠQΟΕιρημέναι πόλεις, 10 γραμματέα κοινον έκ περιόδου ΠQοχεΙQι�όμεναι κα� δύο f1ΤQατηγούς. μετα δε ταύτα πάλιν Εδοξεν αυ- 2 τοίς ενα κα.ι7ιιιτάνειν κα� τούτφ πιf1τεύειν ύπερ τών Ολων. κα� ΠQώτος έτυχε τής τιμfjς ταύτης ΜάQγος 108. δ Καρυνεύς. τετάρτφ δ' f)ιιτερον Ετει τού ΠQοει- 3 1 5 QTJfLSVOV f1ΤQατηγούντος ΗΑQατος δ Σικυώνιος, [τη μεν Εχων εΙ'κΟΙΙΙ, τυραννουμένην δ' έλευ.ι7ε(!ώΙΙάς την παΤQίδα δια τής &QεΤfjς τfjς εαυτού κα� τόλμης 146. ΠQΟf1ένειμε ΠQος την τών Άχαιών πολιτείαν, &(!xfj.ι7εν ευ.ι7υς έQαt1της γενόμενος τής ΠQοαι(!έιιεφς αυόγδόφ δε πάλιν [τει ιιτ(!ατηγος α{(/ε.ι7ε�ς το 4 20 τών. δεύτεQον κα� ΠQαξικοπήιιας τον ΆκροκόQιν.ι70ν, Άντιγόνου κυQιεύοντος, κα� γενόμενος ΑγΚQιχτης μεγάλου μεν &πέλυf1ε φόβου τους την Πελοπόννη­ f10V κατοικούντας, έλευ.ι7εQώf1ας δΕ KoQtvfttovr; ΠQΟΙΙέπ� δε δ 25 ηγάγετο π(!ος την τών Άχαιών πολιτεlαν. τής αυτής &Qlfjr; κα� την τών MEγΙXQlrov πόλιν δια­ ΠQαξάμενος π(!οιιένειμε τοίς ΆχαΙΟίς. ταύτά τ' έγί- 6 νετο τφ ΠQότεQον εΤΗ τής Κα(!χηδονίων fjττης, έν fι κα.ι7όλου Σικελίας έκχωQήιιαντες ΠQώτον vπέμει-vαν 80 τότε φόρους ένεγκείν 'Ρωμαίοις. μεγάλην δε π(!ο- 7 κοπην ποιήι1ας της έπιβολfjς έν όλίγφ ΧQόνιΡ λοι-

178

RES ACHA.EORUM.

πον i1ιY?] διετέλει. ΠΡ0ι1'r;ατών μ�ν του τών 'Αχαιών l,f}VOV€;, Π"ιf.α€; δ� τά€; έπιβoλά€; κα� πρ"ξει€; πρo€; 8 �ν τέλo€; άναφέρων' τούτο δ' .ην το Mακεδόνα€; μ�ν Ικβαλείν έκ Πελοποννήσου, τά€; δ� μoναρxία€; κατα­ λύ6αι, βεβαΙώσαι δ' EκιX6ΤOΙ€; την κοινην κα! Π"- 5 9 τρων Ιλεv,f}ερlαν. μέχρι μ';;ν OVv (.ην) 'Αντίγονο€; δ TIJνατα€; , πρό€; τε την έκείνου πολυπραγμΟ6υν-ην καΙ ΠΡΟ€; την ΑΙτωλών πλεονεξίαν άντιταττόμενo€; δι10 ετέλει, πραγματιΚώ€; εκαστα χειρίζων, καίπερ ει€; τούτο προβ"ντων άμφοτέρων άδικία€; κα! τόλμ-ης 10 [Μτε ποιή6ασ,f}αι 6vν,f}ήκα€; πρo€; άλλήλoυ€; {ιπ�ρ 44 ιYtatQit1EW€; τού τών 'Αχαιών l,f}vOV€;. 'Αντιγόνου δ� μεταλλάξαντo€;, κα� 6vv,f}Eμivwv τών 'Αχαιών κα� συμμαχίαν πρo€; Αlτωλοv€; κα! μΕτα6χόντων EfJre­ νώ€; t1φίt1ι του ΠΡΟ€; Δ-ημήτριον πολέμου, τά μ�ν 15 τή€; άλλoτριότ-ητo€; κα� δυt1μενεία€; i1Q,f}n κατα το παρόν, {ιπηέllετο δ� κοινωνικη κα! φιλική τι€; afJ154-. 2 τoί€; ιYtd,f}Et1t€;. Δ-ημητρίου δ� βαt1ιλεvσαντο€; δέκα μόνον Ετη κα! μεταλλάξαllΤO€; τον βίον περί τήν πρώτην ιYtdfJfXt1tv εί€; την Ίλλυρίδα 'Ρωμαίων , έΥέ- 20 νΕτό ΤΙ€; EflQota πραγμάτων ΠΡΟ€; την έξ άρxή€; έπιοί γαρ έν Τfl Πελοποννή6φ 3 βολην τών 'Αχαιών. μόναQΧΟΙ δυt1ελπιt1τήσαντε€; έπ! τφ μετ-ηλλαχεναι μ�ν τον Δ-ημήτριον, Ο€; .ην αiιτoΤς ο {ονε! xoρ'ηγo€; 14-7. κα� μΙι1,f}οδότης, έπικείι14}αι δ� τον ΝΑρατον, οίόμε- 2ι. νον δείν ι1φας &ποτ{,f}ει1,f}αι τα€; τυραννίδας κα� τoί€; μ�ν ΠΕιfι,f}είι1ι μεγάλας δωρεάς κα! τιμας προ­ τείνοντα, τοΙς δΕ μη πρΟ6εχου6ιν [τι μEί�oυς έπ­ ανατεινόμενον φόβους κα! κινδυνους διά τών 'Αιχ,ιχιών, 4 W(Jμ-η6αν έπ! το πι;ισ,f}εντες &πο,f}ε6.fJ'αι μ';; ν τάς τυ- 30 ραυν{δας, έλεv.fJ'Ερώσαι δ2 τας έαυτών παΤQ{δας,

POLΥΒ. mSTOR. ΙΙ

43-45.

179

uετασχεtν δε τής τών 'Αχαιών πoλιτcίας. Δυδι&δας 5 μεν o&v δ Μεγαλοπολίτης ετι �ώντoς ΔημηΤQίου, κατ� την αυτού προαίρεσιν, πάνυ πραγμα-,:ΙΚώς κα� φρονίμως προrδόμενος το μέλλον &:πετέ.ftειτο την f> τυραννίδα κα� μΕτε6χήκει τής έ.ftνικής συμπολιτείας. ΆριστόμαΧΟf: δ' δ τών Άργείων τύQαννος κα� �έ- 6 νων δ τών Έρμιονέων κα� Κλεώνυμος δ τών Φλια­ σίων τότ' άπο.ftέμενο, τΙΙς μοναρχίας έκοινώνησαν τής τών Άχαιών δημοκρατίας. 10 Όλοσχερεστέρας δε γενομένης αiιξήιYεως δια 45 ταύτα κα! προκοπής περl το f.ftvog, AΙτωλo� δια την εμ,φυτον άδικίαν κα� πλεονεξίαν φ.ftονήσαντες, το δ;' πλείον έλπίιΥαντες καταδιελέσ.ftαι τ�ς π6λεις, κα.ft­ άπερ καl πρ6τερον τας μεν Άκαρνάνων διενεt15 μαντο ΠQος Άλέξανδρον , τας δε τών Άχαιών έπ­ εβάλοντο προς Άντίγονον τον Γοναταν, κα� τ6τε 2 παραπλησίαιι; έλπίfJιν έπαρ.ftέντες &:πετ6λμη6αν Άντιγ6νφ τε τφ κατ' έκείνους τους καιρους προ­ ε6τώτι Μακεδ6νων, έπιτροπεύοντι δε Φιλtππσυ παι20 δος οντος, καl ΚλεομένΗ τφ βαιΥιλεί Λακεδαιμονίων κοινωνεεν κα! 6υμπλέΚΗν άμφοτέρσις f1IJft τας χεε11)1). ρας. δρώντες γαρ τον Άντίγονον κυριεύοντα μεν 3 τών κατ� Μακεδονίαν άσφαλώς, δμολογούμενον δε καl πρ6δηλον ix.ftQov οντα τών Άχαιών δια το ΤΟ1} 25 Άκροκ6ριν.ftον πραξ(ικοπήt5αυτας καταλαβ)εΤν, υπ- 4, έλαβον, εί τους Δακεδαιμονίους ΠΡΟ6λαβ6ντες [τι κοινωνους σφίσι τής έπιβολής προεμβιβά6αιεν είς την προς το f.ftvog qπέχ.ftειαν, qttδ{ως (Clv) καταγω­ νί6α6,f}αι τους 'Δχαιους εν καιρφ tJυνεπι,f}{μενοι καl 148. �o πανταχ6,f}εν περΙ6τήc1αντες αiιτoες τον π6λεμον. δ5 δη "al ταχέως tιν εκ τών κατά λ6γον επετ{λε6"ν,

1 80

RES ACHAEORUM.

ΕΙ μη το κυριώτατο.ν παΡΕΊδο.ν της προ..ftiι1εαις , o.v ι1υλλο.γΙι1«μενσι διότι ταίς έπιβσλαίς "Λρατσν Ε'ξσυ­ ι1ιν &νταγαινΙι1τήν, lΧνδρα δυν«μενσν πιΧ6ης εVι1τσ6 ΧΕίν ΠΕρΙι1τιΧι1εαις. τσιγαρσύν δρμήι1αντες έπ� το πσλυ­ πραγμσνείν κα� χειρών lXρχcιν &δίκαιν σVl σΤσν �νυ- δ f1ιXv τι τών έπινση.ftivταιν, &λλα τσVναντίο.ν κα� τον "Λρατσν τότε προ.Μιτώτα κα� το l.ftvσr; έι1αιματο.πο.{η­ ι1αν, πραγματικώς &ντιπεριι1πιΧι1αντσς έκε{νσυ κα� 7 λυμηναμΙνσυ τας έπιβο.λας αVτών. ιbς δ' lXEtQld.ftf] τα σλα, δηλο.ν [ι1ται δια τών λiγει1.ftαι μελλόντων. 10 46 Θεαιρών γαρ το.υς Λίταιλσυς δ προ.ειρημΙνσς &νηρ τον μΕν πόλεμο.ν τον προς αiιτo.υς alt1xvvo.ELi­ νο.υς &ναλαβεΊν έκ το.ύ φανερο.ύ δια το κα� λίαν Είναι πρσι1φιΧτσυς τας έκ τών 'Αχαιών EVEQyedtar; 2 περ� το.ν Δημ'ητριακον πόλεμο.ν είι; αiιτσύς, ι1υμβο.υ- ί5 λευο.μένσυς δΕ το.ίς Λακεδαιμον{σις κα� φ.ftσνούν­ τας τσίι; 'Αχαιο.ίς έπ� τσι1σύτο.ν ωfJτε ΚλεσμΙνους πεπραξικσπηκότσς αiιτoυι; κα� ΠΙΨ!1ρημένσυ Τεγέαν, Μαντ{νειαν, Όρχομενόν, τας Λίταιλο.ίς σiι μόνσν ι1υμμαχ{δας -δπαρχο.ύι1ας, &λλα και ι1υμπο.λιτευο.μΙναι; 2(ι τότε πόλεις, σiιχ σΤο.ν &γανακτο.ύντας έπ1, τσύτο.ις, 156. 8 &λλα καΙ βεβαιο.ύντας αVτφ την παριΧληψιν, κα� τσυς πρότερσν κατα τών μηδΕν &δ'ικσύνταιν πii.fJαν {κανην πσισυμένσυς πρόφαιιιν είς το πο.λεμείν δια: την πλεσνεξίαν τότε ΙΙVΝσρων έκσVfJ{αιg παραι1πον- 25 δ'συμένσυι; κα� τας μεγίι1τας ιΧπσλλύντας πόλεις i.ft6λσντην έφ' φ μόνσν ίδ'είν &ξιόχQεαιν γενόμενσν 4 ανταγαινιιιτην Κλεο.μδνη τσίς 'Αχ"ισΊς, [γναι δείν εΙς ταύτ" βλiπαιν σm:dg Τ6 κ"1, πιΧντες δμσίαις σ! προει1τώτες τσύ τών 'Αχαιών πσλιτεύματσς πο.λέμου 80 μΕν προς μηδ'ένα κtJιτιXΡXEιν, ένlιιταιι.ft"ι δ'Ε ταίς τών

POLYB. mSTOR. ΙΙ 46-47.

181

Λακεδαιμονίων Επιβσλαίς. το μξν O-W πρώτον EΠ� 6 τούτων "'t1av τών διαλήψεων ' -Β-εωρούντες δξ κατα τοvς έξης χρόνους τον ΚλεομΕνη -Β-ραδΕως Εποικο­ δομούντα μξν το καλούμενον Ά-Β-ήναιον Εν τύ των 5 Μεγαλοπολιτων χώρq., πρόδηλον δΕ κα� πικρον &να­ δεικVΎVΤα tJφίt1ι πoλlμιoν έαυτόν , τότε δη t1vvιx- 6 14:9 .f»ροίt1αντες τοvς 'AXΙXLov;; έκριναν μετα της βουλής &ναλαμβάνειν φανερώς την προς τοvς Λακεδαιμο­ νίους &πδχ-Β-ειαν. 10 Ό μΕν oVΝ Κλεομενικος πρotJαγoρευ-B-ε�ς πόλε- 7 μος τοιαύτην έλα.βε την &ρχην κα� κατα τούτους τοvς καιρούς. οΙ δ' Άχαιο! το μξν πρίbτoν δια τής 47 ίδίας δυνάμεως wρμηt1αν άντοφ-Β-αλμείν το1:ς Δακε­ δαιμονίοις, fiμα μξν Vπoλαμβάνoντες κάλλιt1τον cl15 ναι το μη δι' έτέρων t1φίt1ι πορί�εt1-Β-αι την t1ωτη­ ρίαν, άλλ' a1'rrov;; δι' αυτών t1ιp�HV τας πόλεις κα� την χώραν, fiμα δξ βουλόμενοι κα! την προς Πτο- 2 λεμαίον Τ'Υ}ρείν φιλίαν δια τας προγεγενημδνας EiJ­ Εργεδίας κα� μη φαίνΕtJ.f»αι προς έτΕρους ΕΚΤΕίνονtjδη δ' EΠ� πotJον τov πολΕμου 8 20 ΤΕς τας ΧΕ1:ρας, π(/οβαίνοντος, κα� τού ΚλΕομδνους τό ΤΕ πάΤQιον πολίΤΕυμα καταλύt1αντος κα� την έννομον βαδιλΕίαν Elς τυραννίδα μΕταt1τήt1αντος, χρωμδνου δξ και τφ πολΕμφ πρακτικώς κα� παραβόλως, προορώμΕνος 4 25"Δρατος το μΕλλον κα! δΕδιαις τήν ΤΕ τών ΔΙτω1 6 7 . λων άπόνοιαν και τόλμαν εκρινΕ προ πολλού λυμιxtvEtI.fJ'at την Επιβολην α'iJτώv. κατανοών δξ 6 τον :ΔVΤίγOνOν καί πραξιν έχοντα καί tJύνΕt1ι ν καί πίt1ΤΕως &ντιποιούμΕνον , τοvς δΕ βασιλΕΤς 30 t1αφώς ΕΙδαις φύιιει μΕν oiJδivα νoμί�oντας oiίτε (t1υVΕ)ργον ουΤΕ πολΕμιον, ταίς δΕ τού t1υμφiροντος

•

1 82

BELLUM CLEOMENICUM.

Ψήφοιι; ιxlc� μεΤQούvτιχg ται; EX8'Qιxg κιx� ται; φιλ{ιχg, λΙΧλείν προς τον εlQημέvοv {3ΙΧι1ιλΙιχ κιx� ιιυμπλέκ�ιν ται; XciQιxg, {ιποδεικνύων ΙΧfJτφ το ιιυμ­ '; {3ηι1όμενον Εκ τών ΠQΙΧ'J'μάτωv. ΠQοδήλωg μεν ovv ιxfJτo ΠQάττειv &ι1ύμφΟQΟV fι'J'είτο δια πλε{ουι; ιχΙτ{ιχg. 5 τόν τε 'J'ιXQ Κλεομlνη κιx� τούι; ΑΙτωλούς &VΤΙΧ'J'ωvι8 ι1ται; ΠΙΧQΙΧι1κευάζcιv -$jμελλε ΠQος τήν Επι{30λήν, τούς τε πολλούι; των 'Αχιχιών διιχτρέψειν , κιχτιχφεύ'J'ωv EΠ� τούς iX8'QOtJg κιx� δοκών δλΟι1χεQώg &ΠΕ'}'νωκένιχι ται; έν ιx�τoίι; έλπίόιχς' οπεQ ηκιι1ΤΙΧ φιχίνει18'ιχι ΠQάτ- 10 9 των έ{30ύλετο. διόπεQ έχων τοιΙΧύτην ΠQό8'ειιιv &δήΕξ o-Q πολλι! ΠΙΧQα 150. 10 λως ιχfJτα διενοείτο xcιρίζειν. την έιχυτού 'Υνώμην ήVΙΧ'J'κάζετο κιx� λl'J'cιv κιx� ποιείν ΠQος τούι; lκτός, δι' ων �μελλε την ένιχντ{ιχν έμ­ φιχι1ιν {ιποδεικνύων τΙΧύτην έΠΙΚQύψε68'ΙΧΙ τήν ol- 15 1 Ι κονομ{ιχν. ων χάριν ένιιχ τούτων ο,Μ' έν τοίι; {ιπο­ μνήμΙΧ6Ι κιχτέτιχξεν. ΕΙδαιι; δε τούς ΜΕ'}'ιχλοπολίτιχι; κιχκοΠιχ8'ούντιχς 48 μΒν τφ πολέμφ δια το ΠΙΧQιχκειμΙvους τΥ ΔιχκεδΙΧl­ μονι πρoπoλCΜείν των {Χλλων, o� τυ'J'χάvοvτιχς δΒ 20 τήι; κΙΧ8'ηκού6ηι; έπικουρίιχι; {ιπο τώ1/ 'Λχιχιών δια το κ&κείνουι; δυΙΙΧQηtJτείΙΙ8'ΙΧΙ 8'λι{30μΙνουι; {ιπο τής 2 πεQΙι1τά6εωg, ιιιχφώς δΒ 'Υινώ6κων οlκε{ωg διιχκει­ μένουι; ΙΧfJτούg ΠQοg τήν Μιχκεδόνων οΙκίιχν Εκ τών 3 κιχτα τον 'Λμύντου ΦΙλιππον εfJεΡ'J'ε6ιώv, δι(ειλήφει) 21> διότι τιχχέως (tV {ιπο τού Κλεομένους πιεζόμενοι κιχτιχφύ'J'οιεv ΕπΙ τον 'Λvτί'J'ονοv κιx� τας Μιχκεδόνφν 4 έλπίδιχς' κοιvολΟ'J'η8'εΙι; 01Ίν δι' &πορρήτων περΙ τής 1lί8. 8ληι; Επιβολής Νικοφάνει κa� Κερκιδfj τοίι; Me'J'ΙX­ λοπολίτιχις, ο'ίτινες ή6ιχν ιxfJτoύ πιχτρικοl ξένοι "ιxl 80 Ι) προς τήν Επιβολήν εfJφvείς, Q'fιYlror; δι.α τούτων 6 Επε{3άλετο

POLYB. mSTOR. π 47-49.

183

δQμ:ην παQέστησε τοίς Μεγαλοπολίταις εΙς το πρε­ σβεύειν προς τους Άιαιους κα� παρακαλείν πέμπειν προς τον 'Λvτίγoνoν vπεQ βοη.fJ'είας. οΙ μεν ovv Μεγα- 6 λοπολΙ-ται κατ!στησαν αυτους τους πεQ� τον Νικο5 φάνη κα� τον Κερκιδά.ν ΠQεσβεvτάς πρ6ς τε τους ΆχαιoVς κιkκεί.fJ'εv ciJ.fJ'lror; ΠQος τον ΆντίΥονον , ttv aiJrotg ι'Jvγκατά.fJ'ηται το l.fJ'vog. ο{ δ' Άχαιo� συν- 7 εχώρησαν πρεσβεύειν τοΙ-ς Μεγαλοπολίταις. σπoυδfι 8 δ); σvμμίξαντεg ο{ περ� τον Νικοφάνη τφ βασιλεϊ 10 διελlγoντo πεQ� μεν τfjg έαυτών πατρίδοg αiJτα τιkναγκαία διά βραχΙων κα� κεφαλαιωδώg, τα δε πολλά περ� τών σλων κατά τας iντολαg ritg Άράτου καl rιXg Vπο.fJ'lσειg. αvται δ' ήι'Jαν iιπoδεικνύναι 49 την Λίτωλών κα� Κλεομ!νουg κοινοπραγίαν τί δύνα15 ται κα� ποί τείνει , κα� δηλούν στι πρώτοιg μεν aiJrotr; ΆχαιοΙ-ς εiJλαβητ!ον , έξηg δε κα� μά.λλον Άντιγ6νφ. τούτο μεν γάρ, ώς 'Axatol τον i; ά.μφΟίν 2 π6λεμον οiJκ &ν νπενΕΥχ.αιεν, εV.fJ'εώρητον εΙναι πάσι, τούτο δ', Ibg ΛίτωλοL κα� Κλεομ!νης κρατήσαντες 1δΙ. 20 τούτων οiJκ εiJδοκήσΟVι'Jιν ουδΈ μη μείνωσιν έπ� t:wv vποκειμένωv, ετι τού πρ6σ.fJ'εν Qif.OV εΙναι τφ νούν εχοντι συνιδείν. τήν τε γαρ ΛΖτωλών πλεο- 3 νεξίαν ονχ οίον τοις Πελoπoννηι'Jίων οροις ευδοκη­ σαί ποτ' &ν περιληφ.fJ'είt1αν , &:λλ' ονδε rotg της !5 ΈλλιΧδοg, τήν τε Κλεομlνοvg φιλοδοξίαν κα! την 4 ολην iπιβολην κατά μεν το παρον avrTίg έφίεt1.fJ'αι τηg Πελοποννησίων ά.ρχfjg, τυι6ντα δε ταύτηg τον ΠQοειρημ!νον κατά π6δαg ά.ν.fJ'lξεt1.fJ'αι τfjg τών Έλλή­ νων fιYStLovCag. ήg ουι ο[6ν τε κα.fJ'ικέσ.fJ'αι μη oiJ 6 30 πρ6σ.fJ'εν καταλύσαντα την Μακεδ6νων ά.ρχήν. σκο- 6 πείν oVΝ αυτον ήξίουν , προορώμενον το μέλλον,

184

BELLUM CLEOMENICUM.

πότεl!ον ιιvμφέl!CΙ τοΙς ιιφετέl!οιg Πl!,χrμα6Ι μετ' 'Αχαιών κα� Βοιωτών Εν ΠελοποννήιιιΡ Πl!οg Κλεο159. μένη πολεμείν ύπ�ι! της τών Έλλήνων ήγεμονίας " Πl!οέμενον το μέγιιιτον έ.&νος διακινδυνεύειν Εν Θετ­ ταλtff Πl!οg ΔΙτωλούς κα� Βοιωτούς, έτι δ' 'Αχαιούς 5 κα� Δακεδαιμονίους, ύΠ�ι! της Μακεδόνων &l!Xfjg. 7 Νιν μ�ν ο-Ον ΔΙτωλo� την Εκ τών 'Αχαιών εΙς αiJτούg γε'}'ενημένην ci5votav Εν τοΙς κατα ΔημήΤl!ιον καΙl!οίg ΕVΤl!επόμενοι την -ήι1υχίαν ΙΧγειν VΠΟΚl!tνωνται, κα'&,χ­ περ κα� νυν, πoλεμήιιcιν αfJτoύς έφαιιαν τούς 'Αχαι- 10 QiJg Πl!οg τον Κλεομένη · "ttv μ�ν ή τύχη ΙΙυνεπι­ λαμβ,χνηται, μη δείΙΙ.&αι Xl!ctag τών βοη.&ηιιόντων· 8 ttv δ' &ντιπίΠΤΏ τα της τύχης, ΔΙτωλo� δε ΙΙυνεπι­ τί.&ωνται, Πl!οιιέχειv αiJτον παl!εκ,χλοvν τοΙς Πl!,χ'}'­ μαιιιν, ί'να μη Πl!όηται τούς καΙl!ούg, έτι δ� δυνα- 15 9 μένοις ιιΦ �ειι.&αι Πελοποννηι1ίοις Επαl!κέιιrι · πεl!� δ� πίιιτεως κα� χ,χl!ιτοg &ποδόιιεως Ρ/f.&vμεΙν αfJτoν φοντο δεΙν· της γαι! Xl!ctag Επιτελουμένης αiJτοv εVl!ήιιcιν τον "Δρατον εiJδοκοvμέναg &μφοτέl!οιg 10 ύπιιιχνουντο πίιιτεις. δμοίως δ' έφα6αν κα� τον 20 "atl!0V της βοη.&είας αfJτoν ύποδει'ξειν. 50 Ό �ν OfJv 'Αντίγονος &κούι1ας ταύτα κα! δόξας &λη.&ινώς κα� Πl!αrματικώg ύπoδεικνΎVαι τον ΗΔρατον, Πl!οιιείχε τοίς έξης Πl!αττομένοιg Επιμελώς. 2 Ε,},l!αψε δε κα� τοίς Mεrαλoπoλtταις, Επα'}''}'ελλόμε- 25 νος βoη,f}ήιιειν, Νl.ν και τοίς 'Αχαιοίς τουτο βουλο- 152. 3 μένοις 11. τών δΕ πεl!Ι τον Νικοφ&νη και Κεl!'ΠΙδάν έπανελ.&6ντων clr; οΙκον και τ&r; τε παl!a τού βα/1ιλέως έπιιιτολaς &ποδόντων και την λοιπην ε11- 51) 4 νοιαν αfJτoυ και Πl!ο.&vμtαν δια6αφοv.των, μετεω­ (1ι/1.&{ντεr; 0& Μηαλοπολίται Π(10{j-ύμωr; έ/1χον Ιένα,

POLΎΒ. ffiSTOR. Π 49. 60.

185

προ!; την l1ύνοδον τών Άχαιών κα� παρακαλείν Επι-6πάσασ,f}αι τον Άντίγονον κα� τα πράγματα κατα σπουδην ΕγχειQίζειν α-fJτφ. δ δ' ΝΔQατοg διακούσαι; 5 κατ' Ιδίαν τών περ� τον Νικοφάνη την τού βαl1Ι5 λΕαιι; αϊρεσιν, ην [χοι ΠQ6g τε τουι; Άχαιουι; κα! προ!; αiιτόν, περιχαρη!; ήν τφ μη δια xcvijg πεποιη160. t1,f}ctt την Επίνοιαν μηδ' EvQij:τοg ΠQοg '.Δ.ντίγονον iβεβαιώt1ατο τα πε(>ι "Tjg !5 6 {jofJ,f}ctag. παQεϊ:χ ε δ' αvτοϊ:g άΠΟQίαv και δυt1ΧQη­ στίαν μεΥίιιτ'YjV το μήτε τον βαιιιλiα δοκεΙ:ν CΙν βοη,f}ηιιαι XWQig τού 'JtofLCtfatf,f}at τον ΆΚQοκόιμv,f}ΟV και λαβείν δQμητήQΙΟV ΠQοg τον Ενεστώτα πόλεμο" την τών ΚΟfμV,f}Cωv πόλιν, μήτε 'toVf) 'AXatovg tlv 80 τολμήιιαι KOQtv,f}Covg t1κοvται; iYX�tQtffat Μακεδόιιι.

PUL ΥΒ. HISTOR. ΙΙ 50-52.

187

διο και το πρώτον ύπέρ&εσιν έσχε το διαβούλιον 7 χάριν της περι τών πίδτεων έπισκέψεως. δ δε 52 Κλεομένης καταπληξάμεvoς το1:ς προειρημένοις εύ­ τυχήμασι λοιπον &δεώς έπεπορεύετο τας πόλεις, 5 ΙΧς μεν πεί&ων αΙς δε τον φόβον &νατεινόμενος. ΠΡΟι1λαβων ιΗ τφ τι,>6πφ τούτφ Καφύας, Πελλήνην, 2 Φεllεόν, ΗΑι,>γος, ΦλΙΟύντα, Κλεωνάς, ΈΠίδιχ.VQον, Έρμιόνα , Tρoί�ηνα, τελευτα1:0ν Kό€!ιν-&oν, α-ότος μ'έν προι1ει1τι,>ατοπέδΈυσε τfι τών Σικυωνίων πόλει, 1 64. ιο τούι; δ' Άχαιούς &πέλυσε τού μεγίστου προβλήματος. τών γαι,> Κοριν&ίων τφ μεν Άράτφ στρατηγούντι 3 και τοίς 'ΑχαΙΟίς παραγγειλάντων έκ της πόλεως &παλλάττεG'&αι, προς δε τον Κλεομένη διαπεμπομέ­ νων και καλούνcων, παρεδό&η τοίς Άχαιο1:ς &φορμη ης έπιλαβόμενος "Αρατος 4 15 και πρόφασις εVλΟΥΟS. 162. και προτείνας Ά υΤιιΥό νφ τον Ά "ροκόρι ν&ον , κατ­ εχόντων Άχαιών τότε τον τόΠΟl1 τούτον, έλυδε μεν το γεγονος εγκλημα προς την οΙκίαν, {κανην δε πίG'τιν παρέG'χετο τής πι,>ος τα μέλλοντα κοινωνίας, 20 το δε G'VvlXOV, δι,>μητήι,>ιον παρεσκεύασεν Άντιγόνφ πι,>ος τον κατα Λακεδαψονίων πόλεμον. Ό δε Κλεομένης έπιγνούς τους Άχαιους συντι- 5 &εμένους τα προς τον Άντίγονον, &να�εύξας &πο τού Σικυώνος κατεστρατοπέδευσε πει,>ι τον 'Ιδ&μόν, 2. διαλαβων χάι,>ακι καΙ τ&φι,>φ τον μεταξυ τόπον τού τ' Άκι,>oκoρί�'&oυ και τωv Όνείων καλουμένων όρών, πάσαν tjδη βεβαίως περιειληφως ταίς έλπίσι την Πελοποννησίων &ρχήν. Άντίγονος δε πάλαι μεν 6 .ην έν παρασκευfι , καραδοκών το μl;Λ.λον κατα τας 80 ύπο&έσεις τας Άι,>άτου' τότε (δε) δυλλoγι�όμενoς Εκ 7 τών προσπιπτόντων 8σον οvπω παρ είναι τον Κλεο-

188

BELLUM CLEOMENICUM.

μΙνη μετα τη� ιtυνάμεω� εI� Θετταλ{αν, διαπεμψά­ μενo� π(>ό� τε τον 'Ά(>ατον κα� τoυ� Άxαιoυ� υπ1ψ των ιbμoλoγημlνιrJν Ιίκεν έχων τα� δυνάμει� δια 8 τη� Eύβoία� έπι τον 'If1.ftμόν. οΙ γα(> ΑΙτωλο! Π(>O� τoϊ� &λλoι� και τότε βουλόμΕνοι κωλύ6'αι τον Άντί- ι; γονον τη� {Joη.ftctιx�, άπεϊπον αύτφ πο(>εύεf1.ftαι μετα δυνάμεω� Eντo� Πυλων' εΙ δε μή, διότι κωλύΙΙ0υΙΙι lLC.ft' 5πλων ιχύτού την δίοδον. 9 Ό με", O.VV Άντίγoνo� κα� Kλεoμένη� άνΤΕιιτρατοπέδευον άλλήλoι�, δ μεν εIΙΙελiJ'εϊν f1πουδάb"ωv εί� 10 Πελοπόννη6'ον, δ δε Kλεoμένη� κωλύΙΙαι τη� cltJ53 όδου τον Άντίγονον. οΙ δ' Άχαιοί, καίπερ ού μΕ­ τρίω� iιλαττωμένoι τoϊ� 5λoι�, 5μω� ούκ άφί6'ταντο τη� προ.ftέf1εω� ούδ' Εγκατέλειπον τa� έν αύτoϊ� έλ- 156 .. 2 πίδα�, άλλ' /Χμα τφ τον Ά()Ι6'τοτέλη τον Ά()γεϊον 15 έπαναιιτηναι τoϊ� Kλεoμενιιιταϊ� (Jοη.ftήf1αντε� κα! πα()ειιιπε6'όντε� μετα Τιμοξένου τού 6'τ()ατηγού κατs έλαβον την των Ά()γείων πόλιν. δ δη και νομι168. ιιτέον αΙτιώτατον γΕ'}'ονέναι π()αγμάτων κατο()-ft'ώ6'Eω�. το γα() έπιλαβόμενον τη� δ()μη� τού Κλεο- 10 μένoυ� και π()οηττη6'αν τα� ΨVxα� των δυνάμεων τoiίτ' �, ιb� έξ αύτων φανε.()Ον έγένετο των πραγ4 μάτων. και γά() τόπoυ� εύφvε6'τέ()Oυ� π()οκατέχων και xo()ηyίαι� δαψιλE6'τέ()αι� Άντιγόνου x()ώμεvo� και τόλμrι και φιλoτιμί� lLctb"OVt πα()ω()μημένo�, Ι!δ 6 olLwg /Χμα τφ Π()ΟΙΙΠΕι1είν αύτφ διότι κατειληφ-ft'αι 6υμβαίνει την των 'A(Jyctwv πόλιν -δπο των 'Αχαιών, cv-ft'v� &νάιtπα6'ΤO�, &πολιπων τα προδΕδηλωμένα πt,Jοτεt,Jήματα, φυγn πα(lαπληιtίαv έποιεϊτο την &πο­ χάψηιιιν, δEί6'α� μη παvταχό-ft'ΕV αυτον ΠΕ(Jιιtτωιtιv 3Ο 6 0ϊ πoλlμιoι. πα(Jαπειtwv δ' ΕΙς HA(JYO� και κατα

POLΥΒ. mSTOR.

π 52-54.

189

ΠΟ($Ον. ιΧντιποιηc1άμενος της πόλεως, μετα τΙΧύτΙΧ γεννΙΧίως μεν τών 'ΑχαΙών, φιλοτίμως δΕ τών Άρ­ γείων Εκ μεταμελείας α-ότον άμυναμένων, άποπε­ ιιαιν κα� ταύτης της Επιβολής κα! ποιηΙΙάμενος την .5 ΠΟQείαν δια Μαντινείιχς ο{Jτως Επιχνηλ,f}εν εΙς την ΣπάQτην. δ δ' Άντίγονος �c1φιχλώς ε/ς την Πελο- 54 π6ννησυ", εlΙΙελ,f}αιν παQέλαβε τον ΆΚQοκόQιν,f}ον, ούδένα δε XQ6νov μείνιχς εlχετο τών ΠQοκειμένων κιx� πaQήν εΙς 'ΆQγος. Επιχινέ($ας δε τους Άργείους 2 10 κιx� ΚΙΧΤΙΧ($τη($άμενος τα κατα την πόλιν ιxv,f}tr; Εκ ποδος Εκίνει , ποιούμενος την πορείιχν ιbς ιπ' Άρ­ κΙΧδίιχς. έκβΙΧλαιν δΕ τας φQουρας έκ τών Εποικο- 3 δομη,f}έντων χωρίων ύπο Κλεομένους κιχτά τε την ΑΙγύτιν κιx� Βελμινατιν χώριχν κιx� πιχραδους τα 1 5 φQούριιχ Μεγιχλοπολίτιχις ήκε προς την τών Άχαιών ($ύνnή'()ν εΙς Αϊγιον. ιΧπολογΙ($άμενος δε περ� τών 4 κιχ{j-' α,ύτον ΚΙX� χρηματίσας περ! τών μελλόντων, ετι δε κιχτα($τα,f}ε!ς ήγεμαιν &πάντων τών ($υμμά­ χων , μετα ταύτΙΧ ΧQόνΟν μέν τινα πιχραχειμάζων 5 της δ' έαρι20 διέτριβε περ! Σικυώνιχ κιχ! Κ-όΡι1ι,f}ον. ν1ίς ωριχς ένιστιχμένης ιΧνΙΧλαβαιν τας δυνάμεις 156. ΠQοηγε. κιχ! διιχνύ($ας ΤQιτιχίος προς την τών Τε- 6 164:. γειχτών πόλιν , άπηντηκότων κιχ! τών Άχαιών Ε.ν­ ταύ,f}a , πεΡΙΙΙΤQιχτοπεδεύ($ας f)ρ;ατο πολιορκείν ιχ-ό25 τήν. τών δε Μιχκεδόνων Ενεργώς χρωμένων Τf'1 τε 7 λοιπf'1 πολΙΟQκίf! κιx� τοίς σρύγμα($Ι , τιχχέως ιΧπελ­ πί($αντες ο{ Τεγεαται την ($ωτηρίιχν πιχρέδΟ($ιχν αύ­ τούς. δ δ' Άντίγονος ιΧ($φαλισιΧμενος τα Κα'l'α την 8 πόλιν ειχετο κατα το ($υνεχες τών Εξης κα! πρΟήγε 30 κατα ($πουδη ll εΙς την Λιχκωνικήν. έγγί($ιχς δε τφ 9 Κλεομένει προκιχ,f}ημ{νφ της Εαυτού χώρας κιχτεπεί-

1 90

BELLUM CLEO:MENICUM.

ραζε κα� 6vvtfJoτaoτ6 τινας &κροβολισμούς. προσπε­ σ6ντος δΕ δια. τών κατασκ6πων α-ότφ τους έξ 'Ορ­ χομενού ιιτρατιώτας παραβεβοη&ηκέναι προς τον Κλεομένη , παραυτtκα ποιψlάμι;νος &ναζυ1"ην ήπι;t1 1 γι;το. κα� τον μεν 'Ορχομενον έξ έφ6δου κατα κρά- 5 τος εΤλι;· μετα δε ταύτα πι:ψ στqατοπεδεύσας την 12 τών Μαντινέων έπολι6ρκΕι π6λιν. ταχυ δε κα� ταύτην καταπληξαμένων τών Μακεδ6νων κα� λα­ β6ντων ύπoxείριoν� &ναζι;ύξας προηγε την έφ' 13Ήραtας καί Τι;λφούσης. παραλαβων δε κα� ταύτας 10 τα.ς π6λεις, Ε&ελοντην προιιχωρησάντων α-ότφ τών κατοικούντωυ, οϋτως ηδη 6υνάπτοντος τού χειμώνος παρfjν ι;Ις Λϊγιον προς την τών 'Αχαιών fJύνοδον. 14 κα� τους μεν Μακι;δ6νας Επ' οϊκου διαφηκε πάντας εΙς την χειμαt1tαν, α-ότος δε τοίς 'Αχαιοίς διελέγι;το 15 κα� ΙΙυνδιενοείτο περ� τών ένεστώΤων. 65 Κατα δΕ τους καιρους τούτους (Jvv&eroqiJJv δ Κλεομένης τας μεν δυνάμεις διαφειμένας, τον δ' 'Avoτtyovov μετα τών μΙfJ&οφ6ρων έν Alytrp διατρ?­ βοντα κα� τριώυ f}μερών δδον &φε(Jτώτα της Μεγά- 20 2 λης π6λεως, την δε π6λιν ταύτηυ εlδmς δVfJφύλα­ κτον οiJιιαν δια το μέγε&ος κα� την έρημtαv, τ6τε δ'ε και ρι::&ύμως τ,lρσυμένην δια την 'Αντιγ6νου παροvιιtαν, τό δε μέγιστον, &πολωλ6τας τους πλεί­ ΙΙτους τώ'/.' έν ταίς ήλικtαις εν τε τΏ περί το Λύ- 25 3 καιον και μετα ταύτα τΏ περι Δαδ6κεια μάΧΏ , λα160. βων ιιυνεργούς τινας των Εκ ΜΕfJιιήνης φυγάδων, o� διατρίβοντες έτύγχανον έν τΏ ΜεγάλΏ π6λΕΙ, παΡΕΙ6ηλ&ε δια τούτων λά&ρ� νυκτος έντος των 4 τειχών. της δ' ήμέρας Επιγενομένης παρ' όλtγoν ΙοΊ. ηλ&ε τού μ.η μ6υον Εκπεσείν, &λλα και το;;ς δλοις 10

ΡΟΙ ΥΒ.

HISTOR. Π 54 -66.

191

κινουνευι1αι οια την εiJψυχίαν τών MCΓαλoπoλιτών. δ οη κα� τ�ισ� μηι1l, π�ότε�oν αiJτrp ι1υνέβη πα8'είν 5 πα�ειι1πεσόντι κατα τον Kωλa�oν πρoσαγo�ευόμενoν τόπον τη� πόλεω�. τότε 01; τφ πλή&ει τη� δυνά- 6 5 μεω� και τφ π�oκαταλαμβάνεσ&αι τoυ� εiJκαίρου:; τόπoυ� κα&ίκετο τη� έπιβoλη� και πέρα� έκβαλroν τoυ� ΜcγαλΟΠ(Jλίτα� κατέσχε την πόλιν. γενόμενo� 7 έγκ�ατη� ο{;τω:; α.fπην πικρώ� διlφ&cιρεν και δυι1μενώ:; rot1τε μηδ' έλπίσαι μησlνα διότι δύναιτ' ]0 αν συνοικισ&ηναι πάλιν. τούτο δ1; ποιf}σαί μοι 8 δοκεί οια το κατα τα� τών καιρών περΙι1τάι1ει� πα�α. μόνoι� MCΓαλoπoλίται� κα� Στυμφαλίoι� μηδέποτε ουνη&ηναι μή&' α{ρεΤΙι1την κα� κοινωνσν τών ίοίων έλπίδων μήτε προδότη ν κατασκευάσαι1&αι. το μ1:ν 9 15 γα.� Κλειτορίων φιλελεύ&ι:ρον και γενναίον εΙ:; &νη� κατfισχυνε οια την Εαυτού κακίαν , Θεάρκη� ' δ ν είκότω� έξα�νoύνται Κλειτόριοι μη φύνα., παρ« ι1φίι1Ι, γενlσ&αι δ' υποβολιμαίον έξ 'Ορχομενού τών έπηλύδων τινo� ι1τρατιωτών. 20 Έπει 01; τών κατα τoυ� αύτoυ� καιρoυ� Άράτφ 56 γεγqαφότων .πα�' ένίoι� &πoooχη� &ξιούται Φύλαρ­ 'xo�, έν πoλλoί� &ντιοοξών κα� τ&ναντία γ�άφων αiJτrp, χρήσιμον αν el'n, μάλλον δ' &ναγκαίον fιμίν, 2 Άράτφ Π�Ο'!Jρημlνοι� κατακολου&ειν περι τών Κλεο25 μενιΚών, μη παραλιπείν &ι1κεπτον τούτο το μ/�o�, ϊνα μη το ψεύδo� έν τoί� συγγράμμαι1ιν ίι10δυνα166. μούν άπολείπωμεν π�o� την άλή&ειαν κα&όλου 3 μεν ovv δ ι1υγγραφευ� οvτοg πολλα πα�' 5λην την πραγματείαν ε{κfl κα.Ι ιb� ετυχεν el'ρηκεν. πλην πε�ί 4 30 μεν τών &λλων ['ι1ω:; ούκ &ναγκαίον Επιτιμάν κατα. το παρον ούδ' έξακριβούν ' 5σα δε συνεπιβάλλει

192

BELLUM CLEOMENICUM.

τοΤς fJq! ήμών γt,Jαφομένοις καΙt,Jοlς - ταύτα δ' έΙΙτιν τα πεt,JΙ του Κλεομενικον πόλεμον - fJπεt,J τούτων 5 άναγκαίόν Ειιτιν ήμίν διεvκt,Jινείν. έιιται δΕ πάν� τως άt,Jκούντα ταύτα Πt,Jος το κα! την 8λην αVτoύ Π(Jοα{(Jεf1ιν κα� δύναμιν Εν Τf1 Π(Jαγματε{ff καταμα- 158. 6 ,f}civ. βουλόμενος δη διασαφείν την ιbμότητα την 'Αντιγόνου καΙ ΜαΚΕδόνων, [Χμα δΕ τούτοις την 'Αt,Jάτου καΙ τών 'Αχαιών, φησ1 τους Μαντινέας γενομένους fJποχεΙ(J{ους μεγάλοις πε(Jιπεf1είν άτυχή­ μασι, καΙ την άt,Jχαιοτάτην καΙ μεγ{στην πόλιν των 10 κατα την 'Αt,Jκαδίαν τηλικαVταις παλαίc1αι συμφο­ Qais αιtJτε πάντας cls ΕΠ{c1ταtJιν καΙ δάΚt,Jυα τούς 7"Ελληνας άγαγεεν. σπουδάζων δ' cls έλεον έκκα­ lcif1,f}ctt τούς άναγινάισκοντας καΙ f1υμπα,f}εiς ποιείυ τοΤς λΕγομένοις, cltJιXYEt πε(Jιπλοκας γυναικών κα1 15 κάμας δΙΕt,JQιμμένας και μαστών έκβολάς, Πt,Jος δΕ τούτοις δάκt,Jυα και ,f}t,Jήνους άνδQών καΙ γυναικών άναμΙξ τέκνοις καΙ γονΕύιιι γηt,Jαιοiς άπιχγομένων. 8 ποιεΤ δε τούτο παt,J' 8λην την (tJΤΟ(J{αν, πει(Jάιμενος (Εν) [κάστοις άει Πt,JΟ οφ,f}αλμών -rt,f}lvctt τα δεινά. 20 9 το μ�ν ovv άγEνν�ς καΙ γυναΙΚώδες τής a{Qlf1crog αVτoύ παQΕ{tJ,f}ω , το δΕ τής {σΤΟQ{ας οlκεiον [Χμα 10 καΙ ΧQ'ήιιιμον έξΕταζέf1,f}ω. δΕΙ 'rOtyat,JOiiv οiJκ έπι­ πλήττειν τον tJυγγ(Jιχφέα τεt,Jατευόμενον δια τής {tJΤΟ(Jίας τούς έντυγχάνοντας οΜΕ τούς ένδεχομέ- 25 νους λόγους ζηΤΕίν και τα παt,Jsπόμsνα τοίς -δπο­ κειμένοις έξα(Jι,f}μείf1,f}αι, κα,f}άπεt,J ο{ Τ(Jαγφδιογt,Jά­ φοι , των δΕ Πt,Jαχ,f}έντων καΙ ρη,f}έντων κατ' άλή­ ,f}Etιxv α1Jτών μνημονεύειν πάμπαν, (κ)lXν πάνυ μέΤ(Jια 11 τυγχάνωιιιν δντα. τ{, γα(! τέλος {στορίας καΙ τ(!α- 30 γφδίας 01J ταύτόν., &λλα το1Jναντ{ον. έκεί μΕν γαρ

POLYB. mSTOR. ΙΙ 66. 67.

193

δε;: δια τών πι{Τανωτάτων λόγων έκπληξαι κιx� ψvχαγωγήσαι κατα το πα(,Jον τούς ακοvοντας, έν{Τάδε δΒ δια τών αλη{Τινών l(,JYrov κα� λόγων εΙς τον πάντα Χ(,Jόνον διδάξαι κα� πεισαι τούς φιλομα{Τούν5 τας, έπειδήπε(,J έν έκείνοις μεν ήγειται το πι{Τανόν, 1 2 κ&ν Ώ ψεύδος, δια την απάτην τών {Τεωμένων , έν δΒ ΤOVτOις ταλη{ΤΒς δια την ώφέλειαν τιΡν φιλομα­ &ούντων. XW(,Jl!; τε τούτων τας πλείστας ήμιν έξη- 13 γειται τών περιπετειών , OVl {yπoτι{Tε�ς αΙτίαν καΙ 10 Τ(,Jόπον τοις γινομένοις, ιbν χωρ�ς οtJτ' έλεειν E-fJ­ λόγω� om' όργί�εσ{Tαι κα{Τηκόντως δυνατον έπ' ουδενί τών συμβαινόντων. tπε� τCς αν{Τρώπων o-fJ 14 1 09. δεινον ήγειται τύπτεσ{Ται τούς έλευ{Τέρους; αλλ' σμως, /αν μεν &ρχων &δίκων χειρών πά{Τ!1 τις 16 τούτο , δικαίως Κ(,Jίνεται πεπον{Τ{ναι ' έαν δ' έπ� διορ{Τώσει καί μα{Τήσει ταVΤΟ τούτο γίνηται, Π(,Jοσ­ έτι κα� τιμης καί χά(,Jιτος ο{ τvπτοντες τούς έλευ­ {Τ{ρους; αξιούνται. καί μην τό γε τούς πολίτα;; απο- 1 5 κτεινύναι μ{γιστον ασ{βημα τί{Τεται κα� μεγίστων 20 &ξιον Π(,Jοt1τίμων ' καίτοι γε Π(,Jοφανώς δ μεν τον κλ{.πτην η μοιχον αποκτείνα;; α{Τφ6ς /στιν, δ δΒ τον Π(,Jοδότην η ΤV(,Jαννον τιμών καί Π(,Jοεδρείαg τυγ­ χάνει παρα πασιν. οϋτω;; /ν παντ� το τέλος; κειται 16 τή;; διαλήψεω;; VΠS(,J τοvτων ΟVΚ /ν τοις τελουμέ25 νοις, αλλ' /ν ταις αίτίαις καί προαΙQ{σεt1ι τών ΠQατ­ τόντων καί ταις τοvτων διαφΟQαις. Μαντινει;; τοίνυν το μεν ΠQώτον έγκαταλιπόν- 57 τες; την μετα τών 'Αχαιών πολιτείαν /{Τελοντην ΑΙ­ τιnλoι;; /νεχείQισαν αVτoύς καί την παΤQίδα , μετα γεγονότες δ' /π� τοιαvτης 2 θΟ δε ταύτα Κλεομ{νει. προαιρέσεως καί μεΤΕχονΤliς τής Λακεδαιμονίων πο-

1 67 .

POLY13. fIl8T. Ι.

9

194

BELLUM CLEOMENICUM.

168. λΙΤlΞία� Ετει ΤlΞτάQτφ ΠQότεQΟV τfί� 'Αντιγόνου πα­

Qov(Jta� έάλαι6αν κατα ΚQάτο� {,πο τών 'Αχαιών, 'ΑQάτοv ΠQαξικοπήσαvτο� α-ότών την πόλιν. Ε'ι' ,φ xaLQtfi τοσούτον &πΕ6χον τού πα&είν τι δεινον δια την ΠQΟΗQημ{v'ην άμαQτίαv ώ� κα� πεQιβόητοv 6υν- Ι) {βη γεν{σ&αι το ΠQαχ&εν δια την όξύτητα τη� κατα 4, την ΠQοαίQΕ(Jιν &μφΟΤ{Qαιν μlΞταβOλη�. αμα rtlQ τφ κατα(Jχείν την πόλιν "ΑQατο� παQαvτίκα μεν τoί� {,φ' αVτoν ταττoμ{νoι� παQήγγελλε μηδ{να μηδενo� 5 απτεσ&αι των άλλΟΤQίαιν, Eξη� δε τoύτoι� τoυ� Μαν- 1() τιν{α� σvvα&Qοίσα� παQεκάλε6ε &aQQEiv κα� μένειν EΠ� των Ιδίαιν' {,πάQξειv rCtQ α-ότo;;� την &(Jφάλειαν 6 πoλιτευoμ{νoι� μετα των 'Αχαιών. τoί� δε Μαντι­ νεύσι'ιΙ &:νυπονοήτου κα� παραδόξου φανείση� τη� Eλπίδo�, παQιχυτί"α πά:ντε�1 EΠ� τw Eναντία� Εγέ- 15 7 νοντο γνώμrι�. κα� ΠQΟ� 01)� μΙΚQφ ΠQότεQΟV μα­ χόμενοι πoλλoυ� μεν των &ναγκαίαιν Επείδον &:πολ- 160. λυμένoυ�, ο-όκ όλίγoυ� δ' ιχ-ότών βιαίόι� ΤQαύμα(JΙ πεQιπεσόvτα�, τoύτoυ� εΙ� τας Ιδία� oΙκία� εΙσαγό­ μενοι και ποιησάμενοι σφίσι και τοΙς lίλλoι� Ιι.ναγ- 20 καίoι� δμε(Jτίοv�, ο-όδεν Ιι.π{λειπον τη� μετ' Ιι.λλήλαιν 8 φιλοφQΟ6ύvης. κα� τoiίτ' εΙκόταις Εποίουν ' ο-ό γαρ οΙδ' εΙ: τινες Iι.V&Qώπαιν ε-όγναιμονε(JτέQοις ενέτυχον πoλεμίo� ο-όδ' ε;: τινε� άβλα{#(JτεQΟV επάλαιΙΙαν τoί� μεγί(JΤΟΙf: δοκού(fιν είναι σvμπτώμα(JΙ Μαντινέαιν 21'> δια την 'ΑQά.τοv και τών 'Αχαιών εΙ� αiπoυ� φιλαν58 &Qαιπίαν. μετα δε ταiίτα ΠQΟΟQώμενοι τα� Εν α{,­ τοίς στά.(Jεις κα� τα� {,π' ΑΙταιλων και Δακεδαιμο­ νίαιν Eπιβoυλά.�, ΠQεσβΕύσαvτε� ΠQΟ� τους 'Αχαιουι; 2 ηξίαι6'αν δούναι παQαφvλακην αVτoί�. 0& δε πεtι- 8() σ&έντες lι.πεκλήQαισαν Εξ αVτών ΤQιαΚΟ(Jίοvς lίνδQας ' 3

POLYB. mSTOR. π 57. 58.

195

ιbν οΙ λαχ6ντες ωρμησαν, άπολιπ6ντες τας Ιδίας πα­ τρίδας κα� τους βίους, κα� διΙτριβον έν Mαντινείιr-, παραφυλάττοντες την έκείνων έλεvftερίαν αμα κα! tJωτηρίαν. συν δ); τούτοις κα� μιtJftοφ6ροvς διακο- 3 5 tJ(οvς έξΙπεμψαν, οί' μετα τών 'Αχαιών c1vvδιετήροvν 169. την VπoκειμΙνην α-&ΤΟίς κατάστασιν. μετ' 0-& πολυ 4 δ); c1ταtJιάσαντες προς 6φας oC Μαντινείς κα� Λα­ κεδαιμονίους έΠΙc1πα6cXμενοι τήν τε π6λιν lvcxci/!L­ σαν "al τους πα/!α τών 'Αχαιών διατ/!ίβοντας πα/!' 10 αυτοίς κατέσφαξαν . ο{ι μείζον πα/!αιίπ6νδημα "al δειν6τερον οΜ' εΙπείν εVμα/!Ις. έπειδη γαρ εδοξε 5 tJφίtJι 'Jtaft6lov την προς το εftνος χάριν κα� φιλίαν &ftnciv, τών γε προειρημένων άνδρών έχρην δήπov φειtJαμΙvοvς έασαι πάντας VπotJπ6νδoυς &πελftείν' 15 τούτο γαρ "al τοίς πολεμίοις iftος έtJτ� tJVrxroqc;;... 6 tJftαι κατα τους κοινους τών &ν{tράιπων ν6μους;. oC δ' ί'να ΚλεομΙνει 'Jtal Λακεδαιμονίοις {κανην πα- 7 ράtJχωνται πίστιν προς την lvεtJTGJtJav Επιβολή1l, τα κοινα τών ανftράιπων δίκαια παραβάvτες το μΙγι20 στον &οΙβημα κατα προαίρεσιν έπετΙλεtJαν. το γαρ 8 τούτων α-&τ6χειρας γενΙtJftαι κα� τιμωρους οί'τινει; πρ6τερον μεν κατα κ/!άτος λαβ6ντες amovg &ftsJovg &φήκαν, τ6τε δε την Εκείνων llEVftcqtav κα� tJωτη­ /!ίαν έφύλαττον, πηλίκης; όργης ltJTtv &ξιον ; τί δ' 9 161. 2 5 ctV παft6vτες ο&οι δίκην δ6ξαιεν &ρμ6ζοvtJαν δε­ δωκΙναι ; τυχον Ι'6ως εΙ'ποι τις &ν, πραftΙντες μετα τΙκνων 'Jtal γυναικών, έπεl κατεπολεμήftη6αν. άλλα 10 τούτ6 γε "al τοίς μηftεν &tJεβες έπιτελε6αμΙνοις κατα τους τον πολ{μου ν6μους ύπ6κειται παftείν. 80 ελ-&όνταιν εΙι: το 'tJvvlιY(>tov κιx� δΙΙXδΙXφOVvτων ταύτα, δυδχερωι: �ΚOVOV ο! ΚαQχηδόνιοι την α'Ίρε- 8() 10 σιν των πρoτεινoμiνων. Ημωι: cfk ΠQΟδτηι1&μcνο(, •

POLYB. HISTOR. m 20. 21.

237

τον έπιτηδειότατον έξ amwv fί()ξαντO πε()� ι1φων δικαιολογείtJ.ftαι.

τας μ�ν

ούν π()ος Άσδ()ού{3αν 21

δμολογCας πα()ει1ιώπων, ιbς o�τε γΕ'}'ενημένας, El τε yeydvatJtv, oiιδ�ν O�ι1ας π()ος amovg δια το Xω()�ς

δ

της ι1φετέ()ας πεπ()αχ.ftαι γνώμης.

έχ()ωντο δ' έξ 2

α:ότων 'Ρωμαίων εΙς τούτο πα()αδε{γματι.

τας γα()

έπ� Λυτατ{ου γενομένας tJvν.ftήκας έν τφ πολέμφ

τφ πε()� Σικελ{ας, ταύτας εφαtJαν fίδη ι1υνωμολογη­

10

μένας -δπο Λυτατ{ου μετα ταύτα τον δήμον των 'ΡωμαCων &κύ()ους ποιήι1αι δια το Xω()�� τής amoiJ ycvitJ.ftat γνώμης. έπ{ε�oν δΕ καΙ Π()Οι1απη()είδοντο 3

πα()' 8λην την δικαιολογ{αν έπ� τας τελεVΤα{ας tJvv­ .ftήκας τας γενομΙνας έν τφ πε()� Σικελtας πoλlμφ . έν αίς πε()l μ Εν 'Ι{3η(){ας ο όκ Ιφα.ι1αν iJπά()Xειν εγ- 4 15 γ()αφον OVδIv, πε()� δ� τού τοίς έκατΙ()ων ι1υμμάχοις την πα()' τετάχ.ftαι.

&μφοίν &σφάλειαν εΙναι �ητως κατα­ Ζακαν.ftα{οvς δ� πα()εδε{κνυον οvκ δντας 5

τότε 'Ρωμα{αιν ι1υμμάχους κα� παρα.νεγ{νωι1κον προς τούτο πλεονάκις τας tJvν.ftήκας. 'Ρωμαίοι δ� τού 6 208. μεν δικαιολογείι1.ftαι κα.ftάπαξ &πεγ{νωι1κον, φάι1κον- 190. τες άΚΕ()α{ο'l1 μΕν [τι διαμενούι1ης της των Ζακαν­ .ftaCrov πόλεως έπιδΙχει1.ftαι τα π()άγματα δικαιολογίαν

25

κα� δυνατον είναι λόγφ πε()� των &μφΙι1{3ητουμένων διεξάγειν' ταύτης δ� πα()εtJποvδημ{νης η τονς al'':C- 7 ους έκδοτέον εΙναι ι1φίσι, δι' 0-0 φανε()ον ε'ι1ται πα­

tJtv ιbς OV μεΤΕι1χήκαι1Ι τής &δικίας , άλλ' &νευ της

50

α-&των γνώμης πεπ()αχ.ftαι τούτο τοϋργον, 17 μη {30υ- 8 λομένους τούτο ποιείν , δμολογούντας δΕ κοινωνείν (Τής &δικία� κα� ι1υvαvαδ{χει1.ftαι τον πόλεμον. ο[ μεν) -oVV κα.ftολικώτε()όv πως έχρήι1αντο τοίς λόγοις. -ήμίν δ' ιΧναγκαίον είναι δοκεί το μη παQαλιπείν 9

238

FOEDERA ROMANORUM CUM POENIS.

ΙΧσκεπτοv τovτo το μέρος, 1:'11" μή&' οΤς κ"&ήκει, κ"l δι"φέρει το σ"φώς εlδέv"ι τηv hι τούτοις ftκρt­ {JEt"v, π"ρ"π"ίωσι της άλη&εί"ς Αv 'toir; άV"l'καιο10 τάτοις διαβουλίοις, μή&' 0& φιλομα&οϊΊvτες περ� τοΥταιv άστοχώσι, ιιυμπλανιbμεvoι 'tιxir; άl'vοίαις κα� 5 φιλοτιμίαις τώv συl'l'ραφέωv, άλλ' δ τις δμολΟl'ου­ μένη &εωρία τώv &πο της &ρχης -όπαρξάvτωv δι­ κ"ίωv 'Ρωμαίοις κα� Καρχηδονίοις προς &λλήλους εως slg τους κα&' ήμας κ"ιροVς. Γίvοvταt ΤΟΙl'αροϊΊv συv&ηκαι 'Ρωμαίοις κα� Καρ- 10 22 χηδοv';οις πρώται κατα Δεvκιοv 'Iovvtov BρoVτov κα� ΜάQΚΟV 'ΩQάτιοv, τους ΠQιbτοvς καταιιτα&έντ"ς -όπάτους μετα την τώv βασιλέωv κατάλυσιν, -όφ' ωv ιιυνέβη κα&ιερω&ηυαι κα� το τοϊΊ Διος &EQOV 2 τοϊΊ Καπετωλίου. ταϊΊτ" δ' εστι πρότερα της �έρ- 15 ξου διαβάσεως slr; τηv Έλλάδ" τριάκοvτ' Ετεσι λεί3 πουΙΙι δvεiν. ltr; κα&' οσοv ηv δυvατοv &κριβέιιτ"τα διερμηvεvσαντες ήμεiς -όΠΟl'Ε1'ράφαμεν. τηλικαύτη 209. l'aQ ή διαφΟQα l'έγοvε της διαλέκτου κα� παρα 'Ρω­ μαίοις της νϊΊv προς την &ρχ,αί"ν ωστε τους ουvετω- 20 4 τιiτoυς Εvια μόλις ι1ξ ι1πιστιiσεroς διευκριvείν. sltJl δ' α& δ"υv&ηκαι τοιαίδε τινές· "ι1π� τοίσδε φιλίαν "εΙναι 'Ρωμ"ίοις κα� τοίς 'Ρωμαίωv συμμάχοις καΙ "Κ"l!χηδονίοιg καΙ 'toig Καρχηδοvίων συμμάχοις· 5 "μη πλείν 'Ρωμαίουι; μηδΕ τους 'Ρωμαίων ι1υμμάχους 25 "έπέΚΕινιχ τοϊΊ Κ"λοϊΊ άΚQωτηQίοv, ι1αv μη -όπα χει- 196. 6 "μαινος .J} πολεμίων αναl'κασ.ftώι1ΙV· ι1αv δέ τις fJil1 "κατενεΧ&-Ώ, μη ι1ξέστro αiπιjΊ μηδεν ιXl'OQιX�EtV μηδΕ "λαμβάνειν πλην οσα ΠQος πλοίου έπιιικευην .J} ΠQοg 7. 8 ,,&EQιX, (ι1�' πέντε δ' ήμέQαις &ΠΟΤQεχέτω.) τοίς δε 50 "κατ' ΑμΠΟQίαν παραl'ινομ{vοις μηδεv Εστω τέλος

POLYB. mSΊΟR. m 2 1 -23.

239

"πλην Eπ� κήρυκι � ϊ'ραμματετ. 06α δ' αν τούτων 9 "παρόντων πρα,f}fJ , δημοσίry. πίσΤΗ όφΗλέσ,f}ω τφ

"άποδομένφ , σσα αν η έν ΛιβύΥ η έν Σαρδόνι "πρα,f}fJ. έαν 'Ρωμαίων τις εΙς Σικελίαν παρα- 1Ο

5 "γίνηται, .ης Καρχηδόνιοι Επάρχουσιν, {σα Εστω τα

Καρχηδόνιοι δε μη &.δικείτω 6αν 1 1 "δημ.ον Άρδεατών, Άντιατών, Λαρεντίνων, Κιρκαιι­ ,,'Ρωμαίων πάντα.

]0

"Τών, Τα(ψακινιτών , μηδ' &λλον μηδένα Λατίνων, "οσοι ttv inrήκοοι ' Μ.ν δέ τινες μη ιbσιν υπήκοοι, "τών πόλεων &'πεχέσ,f}ωl1αν ' ΙΧν δε λάβωσι , 'Ρω­

12

: :μαίοις &.ποδιδότωσαν &.κέραιον. φρούριον μη Ενοι- 1 3 "κοδομ.είτωσαν έν τ Ώ ΛατίνΥ ' Εαν ιbς πολέμιοι εΙς "την χώραν εΙσΙλ,f}ωσιν, Εν τfj xdJQl! μη έννυκτερεv­ 15

210.

20

Ιτω6αν." Το μεν OVv Καλον άκρωτήριόν έστι το προκεί- 23 μενον αiJτης της Κ(Χρχηδόνος αις προς τας lXι!κτoυς ' 0V κα,f}άπαξ ΕΠΙΚΗνα πλεΤν αις πqος μεtfημβqίαν 2 oiJx ο{ονται δείν οϊ Καρχηδόνιοι τους 'Ρωμαίους μακραίς ναυσ� δια το μη βούλειJ,f}αι γινώσκειν aiJτούς, αις έμo� δοκεί, μήτε τους κατα την Βυσσάτιν μήτε τους κατα την ftLxqCxv Σύρτιν τόπους,

lt

δη

καλούσιν 'Εμπόρια, δια την άρετην της χώρας. έαν 3 δέ τις Vπo χειμώνος η πολεμίων PCl! κατενεχ,f}ε�ς δΙηταί του τών &.ναγκαίων προς CEqιX κα� προς 25 Επισκευην πλοίου , ταύτα , πάρεξ δε μηδεν O{OVΤαι

δείν λαμβά.νειν, (κασ κατ' άνά.γκην Εν πέν,f}' ήμέραις ιΧπαλλιΧττεσ,f}αι τους κα,f}ορμισ,f}Ιvτας. εΙς δε Kaq- 4 χηδόνα κα� πασαν την έπ� τάδε του Καλού &.κqαι­ τηqίου της Λιβύης κα� Σαqδόνα κα� Σικελίαν, .ης έμποqίαv πλείν 'Ρω­

80 Επάρχουσι Καρχηδόνιοι , κατ'

μαίοις Εξεστι, κα� το δί",αιον VπιιιχνOύνται βεβαι-

240

FOEDERA ROMANORUM CUM POENIS.

5 ώ � ιν ο{ Κrψι:ηδόνιοι (δημοσίrt) πίστει. έκ δΕ τού- 19 7 . των των 6υν{tηκων περ� μΕν Σαρδόνo� κα� Λιβύη� έμφαίνουσιν ώ� περ� Ιδία� ποιούμενοι τον λόγον' VπE(J δΕ Σικελία� τ&ναντία διαστέλλονται �ητω�, VπE(J α-(πων τούτων ποιούμενοι τα� 6υν{tήκα�, oιtα 5 τή� Σικελία� {ιπο την Κα(Jχηδονίων πίπτει δυνα6 στείαν. δμoίω� δε κα� 'Ρωμαίοι πε(J� τή� Λατίνη� α'ότή� xchQfXf; ποιούνται τα� συν{tήκα�, τή� δΕ λoιπή� Ίταλία� oiJ μνημονεύουσι δια το μη πίπτειν -δπο την αiJτων Ιξουσίαν. 10 24 Μετα δε ταύτα� Eτέρα� ποιούνται συν{tήκα�, Ιν αί� ΠΡΟι1περιειλήφαtJι Καρχηδόνιοι Tυρίoυ� κα� τον 2 Ίτυκαίων δήμον. Π(JόtJκειται δε κα� τφ Καλφ &Κ(Jω­ τη(Jίφ ΜαtJτ{α Τα(Jσήιον ' ιhν έκτo� οΙ:ονται δείν 8 'Pωμα{Oυ� μήτε λ'lίζεσ{tαι μ,Ιτε πόλιν κτίζειν. εΙσ� 15 δε τοιαtδε τινέ� ' "lπ� τοί6δε φιλίαν εΙναι 'Pωμαίoι� 211. "κα� τoί� 'ProELatrov συμμάxoι� καΙ Καρχηδονtων "κα� TV(Jirov κα� Ίτυκαίων δήμφ κα� τoί� τούτων 4 "tJVELELιXXOt�. τού Καλού &κρωτη(Jίου, Μαι1τtα� TΙX(J­ "ι1ηίου, μη λ'lίζεtJ{tαι έπέκεινα 'Pωμαίoυ� μηδ' έμ- 20 5 "ΠΟ(Jεύεσ{tαι -μηδε πόλιν κτίζειν. ιαν δε Καρχη­ "δόνιοι λάβωσιν Ιν τfj ΛατίνΥ πόλιν τινα μη ιroσαν "iJπήκοον 'ProELιxtot�, τα Χ(Jήματα κα� τoυ� lXνδρα� 6 ".ιχέτωσαν, την δΕ πόλιν &ποδιδότωσαν. Ν,ν δέ "τινε� Κα(Jχηδονtων λάβωσί τινα�, πqο� o{}g εlqήνη 25 "μέν έστιν Εrr(Jαπτο� 'Ρωμαίοιg, μη VπOτάΤΤOνται "δέ τι αiJτοi�, μη καταγέτωιΙαν εΙ� τουg 'ProELιxtrov "λιμ{να�' ιαν δΕ καταχ{ttντο� Ιπιλάβηται δ 'Ρω7 "μαίo�, &φΙ{6{tω. ώι1αύτω� δΕ μηδ' ο{ 'Ρωμιιιίοι 8 "ποιε{τωσαν. lXv Εκ τινo� xchQfX�, �� Καρχηδό1fΙΟΙ 80 "lπιΧ(Jχουt1ιν, iJδωρ 17 έφόδια λάβΉ δ 'Pωμαίo�, μετα

POLΥΒ. HISTOR. m 23-26.

241

"τούτων τών iφοδίων μη &δικcίτιo μηδένα πρα.: "oϋ� εΙρήνη και φιλ{α i�rl (Kαρxηδoνίoι�. ιb�αύ- 9 "τω� δε μηδ' δ) Kαρxηδ6νιo� ποιε{τω. εΙ δέ, μη 10 "lδίq. μεταπορεvέ6.ftω · Ntv δι τι� τoVτo πoιή�?1, Εν Σαρδ6νι "al 11 5 "δημ66ιον γινέ�.ftω το &δίκημα. "Λιβύrι μηδει� 'Ρωμα{ων μήτ' iμπορεvέ�.ftω μήτε "π6λιν κτιζέτω, * * * εΙ μη Eω� τού iφ6δια λαβείν "η πλοίον iπι6κεvά6αι. irXv δε χειμαιν κατενέγΚ1Ί� 198. "έν π{ν.ft' ήμ{ραι� άποτρεχέτω. iv Σικελ{q. �� 12 10 "Καρχηδ6vιοι έπά(!χουιιι κα� έν Καρχηδ6νι πάντα "και ποιείτω και πωλείτω 8�α και τφ πολ{Τ?1 ε;­ "ε6τιν. ιbt1αύτω� δε και δ Kαρxηδ6νιo� ποιε{τιο iv 13 �;PιfΨl1'"

Πάλιν iv ταύται� ταί� t1vv.ftήκαι� τα μ.εν κατα 14 Λιβύην και Σαρδ6να ΠΡO�EΠιτείνoυ6ιν iξιδιαζ6με­ νοι και πά�α� άφαιρούμενοι τα� iπιβά.ftρα� 'Ρω­ μαίων, περι δε Σικελ{α� τάναντία προt1δια(fαφού�ι, 15 περι rfj� -δπ' ιxiJrov� ταττoμένη�. δμoίω� δε και 16 212. 'Ρωμαίοι περί τή� Λατ{νη�' oiJκ οΙ:ονται δείν τoν� 20 Κct(Jχηδονίοv� άδικείν 'Λρδεάτα�, 'Λ.ντιάτα�, Κιρκαι­ {τα� , Tαρρακιν{τα�. αtπαι δ' εΙ�lν αϊ π6λει� αϊ πεΡΙExoυ�αι παρα .ftάλατταv την Λατ{νην χώqαν, Vπερ �� ποιούνται τα� �vν.ftήκα�. 'Έτι τοιγαρούν τελευτα{α� �vν.ftήκα� ποιούνται 25 15 'Ρωμαίοι κατα την Πύρρου IttrXfJfXt1tv προ τού 6υ6τή6at1.ftfXt τoν� Kαρxηδoν{oυ� τον περι Σικελία� π6λεμον' iv αΣ� τα μεν &λλα τηρού6Ι πάντα κατα τα� 2 Vπαρχούt1α� δμoλoγία�, πρ66κειται δ'Ε τούτοιι: τιt VπOγE'}lραμμένα. "iIlV 6υμμαχ(αν ποιώνται πρo� 3 50 "ΠύΡflον ΕγγQαπτον, ποιεU1.ftro6αν άμφ6τεροι, ϊνα "iξfj βοη.ftείν άλλήλοις iv rfi τών πολεμουμένων 15

POLT1I. ΗlβΤ.

Ι.

11

242

FOEDERA ROMANORUM σmr POENIS.

δπότεροι δ' ΙΧν χρείαν εχωσι τή� PofJ,f}cta�, "τα πλοία παΡΕ1,{τωι1αν Καρχηδόνιοι καΙ εΙ,; τηυ "δδον καΙ εΙ!; τ7}1ι ΙΧφοδον, τα δε όψώνια τοt'� α-ό­ δ "των έκ&τεροι. Καρχηδόνιοι δε καΙ κατα ,f}&λατταν ,;Ρωιιαίοιι; βοη,f}είτωι1α'V, (lv ΧΡΕία .Υ. τα δ8 πληριΧι- 11 "ματα μηδE!� &ναιΥκαζέτω δκβαίνΕιν &κoυσίω�." β 7'Ον δ' δρκον όμνύειν ΒδΕΙ τoιoVτoν , δπΙ μεν των πρώτων tJvv,f}fJxiJJv Καρχηδονίουι; μεν τοvς ,f}cov� τοv� πατρΦους, 'Ρωμαίους δε Δία ltltO'V κατά τι παλ«ιOv l,f}og, δπΙ δε τούτων τον ΝΑρην 10 7 καΙ τον Ένυ&λιον. έστι δΕ το Δία ltltov τοιούτον· λαβων εΙς την' 'lβρα ltltov δ πoιoύμενo� τα δρκια ΠΕρι των tJvv,f}fJxiJJv, δπειδαν όμόι1ll δημΟι1ίlf πίtιΤEΙ, 8 λέΙΥΕΙ τ&δΕ· "εόορκούντι μέν μοι ΕΙ:η Τ&ιΥα,f}&· εΙ δ' 199. ΙΙλλαις δια'Vοη.ftΕίηv τι η πρ&ξαιμι, π&ντων των 1tl- 15 λων σφζομένων δν τα;;ς Ιδίαις πατρίι1ιν, δν τοίς Ιόίoι� νόμoι�, δπΙ των lδίUJ1l βίων, ίΕρων, τάφων, 9 διΥΦ μόνος δκπέσοιμι otίτω� ιb� δδε lt8'og νυν." καΙ ταυτ' Ε ιπων �ίΠΤEΙ τον λί,f}ον δκ τής xειρό�. 213. 26 Τούτων δη τοιούτων -όπαρχόντων, κα� τηρου- 20 μένων (των) tιvv,f}rJxiJJ'V έτι νύν δν xαλκώμαtιι παρα τον Δία τον ΚαΠΕτώλιον δν τφ των ιΧιΥορανόμων 2 ταμΙΕίφ, τίς oiJ:!' ΙΧν ΕΙκότως ,f}αvμ&ι1ΕΙΕν Φιλtνoυ τού ι1υγ')'ραφέως, oiJ διότι ταύτ' ήιΥνόει - τούτο μΕν γαρ oiJ ,f}αvμαι1τόν, έΠE� xa,f}' ήμας έτι κα� 'Ρωμαίων 25 κα� Κα(!χηδονίων οΙ ΠΡΕσβύτατοι καΙ μ&λιστα δο3 κούνΤΕς ΠΕl,Jί τα κοινα σπουδ&ζειν -ήγνόουν - άλλα πό-Β-Εν .η πώς έfr&ρρηtJΕ ιΥρ&ψαι τιΧν"ντί" τούτοις, διότι 'Ρωμαίοις κα� Καρχηδονίοις fnt&QXOtEV ι1υν­ -Β-ήκ"ι, x",f}' �ς έδει Ί'ωμαίους μΕν &πέχεtJ,f}"ι Σι- ao 4 ΚΞλί«ς «π&tJης, Καρχηδονίους ό' 'Ιτ"λί"ς, κ"Ι διότι 4, "χώρψ

POLYB. HISTOR. m 25-27.

243

ύπερlβαινον 'Ρωμαίοι τας �vv,f}rίxag κα� τους 8ρκους, έπει EΠOιή�αVΤO την πρώτην εΙς Σικελίαν 8ιάβα�ιν,

μήτε '}ΙειΥονότος μή,f}' ύπάΡXOVΤOς παράπαν έγγράφ01J

τοιούτου μη8εν6ς. ταυτα γαρ Εν τ'f] 8tvτl(Jq. λέγει 5 6 βύβλφ διαt/ρή8ην. περι ων iιμείς Εν τ'f] παρα6κευf] τ� Ιδίας πραγματείας μνη�,f}έντες εΙς τούτον fJπEQ­ ε.f7έμε,f}α τον καιρον κατα μέρος περι αύτών Εξε(J­ ""�fX(1.f7at δια το και πλείους διεψεV�.f7αι της &λη­ .f7ECag Εν τούτοις, πι�τεύ�αvτας τ'f] Φιλίνου rραφfj. 10 ο-ό μην &λλ' εΙ κατ« τούτ6 τις έπιλαμf3fiνεται Ψω- 6

15

μαίων περι της ΕΙς Σικελίαν διαβάΙSεως, 8τι xa.f76λΟυ Μοιμερτίνους προσέλαβον εΙς την φιλίαν και μετα ταύτα δεομένοις έβοή.fJ'ησαν, οϊτινες ο-ό μόνον &λλα καΙ την 'ΡηγίνCιJν την Μεσσηνίων πόλιν πttΡ6(1πόνδηtlαν , ΕΙκότως �ν δόξειεν δυσαρε�τείν. εΙ δ� παρα τους ορκους και τας �υν.f7ήκας ύπολιχμ- 7 β�νει τις αύτους πεποιησ,f}αι την διάβασιν , &γνοεί

προφανώς. Σvντελε�.f7έντος τοίνυν τού περι Σικελίας πολέ- 2 7 ΖΟ μου ποιούνται συν.f7ήκας ΙΧλ λας , Εν αίς τ α �υν{xoντα τών έγγράπτων ην ταύτα' "Εκχωρείν Καρχηδονίους 2 200. 2 14. ,, (και Σικελίας άπάσης και) τών Yήσaιν άπασών τών

25

"κειμένων 'Ιταλίας μεταξυ και Σικελίας. την &σφάλειαν 3 "ύπάιηειν παρ' έκατέρων τοίς Εκατέρων συμμάχοις. "μηδετέρουι; Εν ταίς &λλήλων Επαρχίαις μηδεν έπι- 4,

"τάττειν μηδ' οίκοδομείν δημοσίq. μηδ� ξενολογείν "μηδε προσλαμβάνειν εΙς φιλίαν τους &λλήλων �υμ­

"rdX01Jg. Εξενεγκείν Καρχηδονίους Εν ετε,σιν δέκα 5 "ι}'ισχίλια καΙ διακόσια τάλαντα, παραvτίκα δε δού30 "ναι χίλια. τους αΙχμαλώτους χωρις λύτρων &πο- 6 " δυύναι

πάντας

Καρχηδονίους

τοίς 'Ρωμαίοις."

244

FOEDERA R9MANORUM CίJM POENIS.

μετα δ8 ταυτ" πάλιν, λήξαντος του Λιβυκου πολέμοv, 'Ρωμαϊοι Κα(}χηδονίοις πόλεμον έξενέγκαντες εωι; 8 δόγματοι; Ιπισυν,f}ήκαι; Ιποιήσαντο τοιαύται; ' "lκ­ "χωρείν Καρχηδονίουι; Σαρδόνος κα! προσεξενεγκεϊν "αλλα χίλια κα! διακόσια τιΧλαντα," κα,f}άπερ Ιπάνω 5 9 προείπαμεν. Ιπ! 08 τοίς προειρημένοις τελευταϊ"ι π(}ος 'Λσδρούβαν ΈV Ίβηρίff γίνονται διομολογήσεις, "lφ' φ μη διαβαίνειν ΚαQχηδονίουι; Ιπt πολέμφ 10 "τον "Ιβηρα ποταμόν." 'CaiJ,f}' {ιπηρχε τα δίκαια 'Ρωμαίοις κα! Καρχηδονίοις &πο της &ρχηι; εως εΙ:; 10 τους κατ' 'Λννίβαν καιρού:;. "Ωσπε� otιν την εΙ:; Σικελίαν διιΧβασιν 'Ρωμαίων 28 ο-ό παρα τους 8ρκους εbρίσκoμεν γεγενημένην, ov­ τω:; iJΠ8f! του δευτέρου πολέμου, κα,f}' 8ν Ιποιή­ σαντο τα:; περ! Σαρδό�loς συν,f}ήκα:;, otJτε πρόφασιν 15 2 0tJτ' αΙτίαν ευροι τιι; (tv εi)λογον, &λλ' δμολογου­ μένω:; τους Καρχηδονίους ήναγκασμένοv:; παρα πάντα τα δίκαια δια τον και(}ον έκχωρηοαι μ8ν Σαρ­ δόνος, έξενεγκεϊν δ8 το προειρημένον πλη,f}ο:; των 3 χρημάτων. το μ�ν γα(} -δπο 'Ρωμαίων πιφ� τούτων 20 λεγόμενον έγκλημα, διότι τουι; πα(}α σφων πλoί�o­ ILivOV!! ήδι'κουν κατα τον Λιβυκον πόλεμον, έλύ,f}η καθ-' oiir; καΙ(Jους κομιοιΧμενοι πα(}α Κα(}χηδονίων ΙΧπανται; τους κατηγμένους &ντεδω(}ήσαντο XWQlg 210. λύτρων έν χάριτι τους παρα 6φίσιν -δπά(}XOVΤας 25 4 αΖχμαλώτουι;. -δΠ8ρ 6ν ήμεϊς τα κατα μέQος Ιν τ Υ 5 προ ταύτης βύβλω δεδηλιhκαμεν. τούτων δη τοιού- 201. των fJπtXQXQVΤWV, λοιπσν διεvκρινησαι καl σκέψα­ tt,f}at πεQt του κατ' Άννίβαν πολέμοv ποτέροις α-fπων την αΙτίαν &να,f}Ε-τέον. 80 29 τα μ�ν ο-Ον -δπσ ΚαQχηδονίων τότε ρη,f}έvτα οε7

POLYB. mSTOR. ΠΙ 27-29.

245

δηλώκαμΕν, τα δ' tJπα 'Ρωμαίων λcγόμEνα νυν Ερού­ μΕν' οlς τότε μ'Εν ουκ Εχρήσαντο δια τον EΠ� ΤΪί Ζακαν8'αίων &πωλείlf 8'υμόν' λέγΕται δΕ πολλάκις κα� iJπα πολλών παρ' αυτοΤς. πρώτον μ'Εν 5τι τας 2 δ προς Άσδρούβαν γενομένας δμολογίας OVX &8'ετη­ τέον, κα8'άπερ οί Καρχηδόνιοι λέγειν Ε8'άρρουν' ov γαρ προιιέκΕιΤΟ , καfl'άπερ EΠ� του Δυτατίου, 3 "κυρίας ειναι ταύτας , Νι.ν κα� τιρ δήμφ δόξl1 των ,,'Ρωμαίων '" &λλ' αυτοτελώς έποιήσατο τας δμολογίαg 10 Άιιδρού{Jαg, Εν alg .ην, "τον '1βηρα ποταμον μη δια­ "βαίνΕιν ΕπΙ πολέμφ Καρχηδονίους." κα� μην Εν 4ταΙς περ� Σικελίαν συν8'ήκαις .ην Εγγραπτον, κα8'ά­ περ κ&κεΤνοί φασιν, "iJπάρχ,ειν τοt'g &μφοτέ"ων ΙΙ'ι1(Jr "μάχοις την παρ' έκατέρων &ιιφάλειαν," ουκ αυτοΤς 15 μόνον τοΤς τότε ιιυμμαχΟύΙΙι, κα8'άπερ EΠOΙOVvτO την Εκδοχην οί Καρχηδόνιοι' πρOt1Ικειτο γαρ &ν fjτοι το 5 μη ΠΡOσλαμβάνCΙν ΕτΙρους ιιυμμάχους παρα τους iJπάρxovτας 1} 1;0 μη παραλαμβάνει18'αι τους υστε­ ρον προΙΙληφ8'Ιντας τούτων τών ιιυν8'ηκών. 5τε δε 6 20 τούτων ουδΙτερον Εγράφη , προφανες .ην στι παιιι τοΤς lκατέρων συμμάχοις, κα� τοΤς ουσι τότε καΙ τοίς μΕτα ταύτα ΠΡOt1ληφ8'ηιιομένοις, την παρ' &μφοΤν &σφάλειαν &ct δΙον .ην tJπάρχειν. δ δη κα� πάντως 7 ίΧν clxog είναι δόξειεν. ου γαρ δήπου τοιαύτας Εμελ25 λον πσιήσεσ8'αι συν8'ήκας δι' ιLν &φελούνται την Εξουιιίαν ΙΙφών αυτών του ΠΡOt1λαμβάνειν κατα και­ ρούς, ΙΧν τινες Επιτήδειοι φαvώrJιν αυτοΤς φίλοι κα� σύμμαχοι, oVΔε μην προσλαβόντες εΙς την ιιφετέραν 8 216. πίιιτιν περιόψειι8'αι τούτους tJπό τινων &δικουμέ30 νους ' &λλ' .ην &μφοτέρων το tJvvlxov τijς EVVOlag 9 τής εν ταΤς tJυv8'ήκαις των μΕν iJπαΡXόντων &μφο-

246

FOEDERA ΕΟΜΑΝΟΕΌΜ CUM POENIS.

ΤΕ(}οιg τότε δ'υμμιΧχων &φιiξει1&αι κα� κατα μηδiνα τ(}όπον τοvg Ετέ(}οvg πιχ(}α των έτΕ(}ων Επιδέξει1&αί 202. 10 τινιχg τούτων slg t1VfkfkιxxiΙXV, πε(}� δΕ των μετα ταύτα π(}οtfληφ&ηδ'ομένων ιχύτο τοϊίτο , μήτε ξενολογείν μήτ' έπιτιΧτΤΕιν μηδεΤΕ()οvg μηδΕν έν τιxίg &λλήλων 5 hΙX()Xiιxtg κιx� tIVfkfkιxxtΙXtg, ύπιΧ(}χειν τε τ.ην &ιιφι!c­ λειιχν πα.tfι τ.ην ΠΙΧ()' &μφΟίν. Τούτων δ.η τοιούτων υπιχρχόντων, δμολογούμε30 νον ην κ&κείνο διότι Ζιχκιχν&ιχΕ'οι πλείΟδ'ιν έτεδ'ιν �δη π(}ότε(}ον των κατ' 'Λννίβαν και()ων έδεδώκεL- 10 2 (fιxv αύτοvg clg τ.ην των ίαν, Εκ δ' Ίβη(>{α:; εΙς At(:JvTJV διεβί{Jαζε f/τ(>ατιώταg, ΕκδΕf/μΕύων την εκατέ(!ων nt9 f/τιν εΙς &λλήλου:; δια της τοιαύτης οΙκονομίας. ,ηΙΙΑv ' δ' οι διαβάνΤΕ:; εΙς την Λιβύην ΘΕ(>f/'eται, Μαf/τια- 15 10 νοί, π(>ος δΕ τούτοι:; Όρητει: "Ιβη(>ες, ΌλκάδΕς, οε δΕ ιJvμπαντΕg &πο τούτων τi1ιν E&νi1ιν ιππεΊς μΕν χίλιοι διακόf/ΙΟΙ, ΠEζo� δΕ μύριοι Τ(!Ιf/χίλιοι όκτακό11 f/ιοι πεντήκοντα, π(>ος δΕ τούτοις ΒαλιαρεΊς (όκτα­ κόιιιοι εβδομήκοντα), ους κυ(>ίως μεν καλούΙΙι ΙΙφΕν- Ι.. δονήτας, άπο δΕ τfjg χ(>είας ταύτης f/υνωνύμωg κα� το έ&νος αfJτων n(>Ot1fXrO(>EvOVf/t και την vfjf/OV. 12 των δΕ π(!οει(!ημένων τους μΕν πλείους εlς τα Μετα­ γώνια τfjg Λιβύης, τινας δ' εΙς 'α-ότην Κα(!χηδόνα 206. 18 κατέτα�εν. &πο δΕ των π6λεων των Mεταγwνιτων 15 καλουμένων άπέιJτειλε." ΙΧλλους ΕΙς Ka(>XfJιYdVfX πε­ ζους ΤΕτ(!ακιιιχιλίουg, δμη(!είας έχοντας και βοη14 &είας l'Xμα τάξιv. έπι δΕ της 'IfjfJ(>tag &πέλιπε." '.Διιδ(>ούβtf τ&δελφιΡ πεντή(>ει:; μΕν πεντήκοντα, τε­ τρή(>ει:; δΕ δύο και τ(>ιή(Jειg πέvτs" τούτων EXOύιJας 80 πλη(>ώματα πεντή(>ει:; μΕν τριάκοντα δύο, τ('ιή(!ειι:

POLΥΒ. mSTOR. m 33. 84.

251

6! πέντε. καl μην ίππείς Λιβυφοινίκων μΕν κα� 15 Λιβύαιν τεΤQακοσίοvg πεντήκοντα, ΛεQγ'Υ}των δ! t:Qια­ κσιιίους, Νομάδων δ! Μαδυλ{αιν "al ΜαδαΙδυλίαιν "al Μακκοίων 'JefXl MaVQOV6lrov των naQιX τον 'Ωκεα:δ νον χιλίους όκt:ακοtJίοvg, πε�oυς δ! Λιβύων fLVQlOVg 16 χιλίους όκταΚΟδίους πεντήκοντα, Λι/,υδτίνου!: "QLa­ ΚΟδίους, BaltaQefg nena:κOtJtOVr;, έλέφαντα!: εϊΚΟδι "al ενα. ου ΧQη δε .f}α:vμάζειν την &ΚQί{Jειαν τη!: &να- 17 10 γQαφης, εΙ τοιαύτΥ κεχqήμε.f}α ncq� των iJπ' 'Αννί221. βου κατ' 'IfJ'Y}qlav TtEnqartLlvrov oίΊ� μ6λις (ίν χqήσαιτ6 τις αυτος κεχειQικαις τιΧς κατα [LiQog nqιX­ ξΕις, ούδΕ πqοκαταγινώtJΚΕιν, εΙ πεποιήκαμεν naqa­ πλήδιον τo� &ξιοπίδτως Ψευδομένοις των δυγ15 γqαφέων. iJfLcfg -yιXq εύQ6ντεg inl Λακινίφ την 18 '}'Qαψην ταύτ'Υ}ν έν χαλκώματι κατατεταγμέν'Υ}ν iJπ' '.Δννίβου, κα.f}' o�ς "aLQOvg έν τοίς κατιΧ την Ίτα­ λίαν τ6ποις &νεtJΤQέφετο, πάντως ένομίδαμεν αυτην TtEQl γι; των τοιούτων &ξι6ΠΙδτον ι;lναι ' διο "al κατ20 ακολοv.f}εfν είλόμε&α τ� γQιtφfj ταύΤ!1' 'Αννίβαι; δ! nιXνt:a ΠQονοη&εlg ncql της &σφα- 34 λείαι; των τε κατιΧ Λιβύ'Υ}ν πqαγμάτων κα:ι των έν 'IfJ'Y}qlt: λοιπον έκαQαδ6κει "al πqοσεδέχετο τουι; naQιX των Κελτων nQor; αυτον &πΟδΤΕλλομένους ' σαφως 2 25 /'ιXQ έ;'Υ}τάκει καl την &qετην της iJπo τιΧς 'Άλπεις και TtEql τον Πάδον ποταμον XcbQfXg και το πλη.f}ος των κατοικούντων αυτήν, έτι δ� την "QO� τους πολ/μους των tXvδqων τ6λμαν, καΙ το μέγιστον, την iJπιXQXOV- 3 σαν δυδμένειαν αυτοίς έκ τού ΠQογεγον6τοg πολέ80 μου nqor; 'Ρωμαίους, iJπsq ofι διήλ.f}ομεν ήμείς έν ΤiΪ nQO ταύτ'Υ}!; βύΡλω χ«ριν του tJvμπεQιφέQεtJ.f}αι,

252

INITlΔ BELLI PUNICI Π.

τουι; Ιντυγχάνονται; τοϊι; νύν μέλλουΙΙι λέγεΙΙ47αι. διόπεQ ctXc-r:O ταύτηι; -r:fjr; Ιλπίδοι; κα� παν iJπ- 207. LdXVci-r:o , διαπεμπόμενοι; Ιπιμελωι; 'ltQog -r:ovr; δυνά­ ιιται; των Κελτων κα� -r:ovr; Ιπ� τάδε κα� -r:ovr; Ι", 5 ιxt'J-r:ιxE'r; -r:ιxtr; "ΛλπεΙΙιν Ινοικούνται;, μόνωι; ΙΧν -δπο- 5 λαμβάνων iv Ίταλίι:: ιιυιιτήΙΙαιι47αι -r:OV 'ltQO!; ·Ρωμ.aί­ ουι; πόλεμοv, εΙ δυvη47είη διαπεQάt1αι; ται; 'ltQO -r:ού δvt1χωQίαι; εΙι; -r:OV!; ΠQΟCΙQημέvοvι; &φικέιι47αι -r:ό­ πουι; κα� t1VVEQyotr; κα� ιιυμμάχοιι; ΧQ'Yjσαd47αι Κελ6 -r:otr; εΙι; τ.ηv ΠQοκειμέvηv Ιπιβολήν. &φικομέvωv δε 1� -r:wv &γγέλων κιx� τήν -r:c -r:roV Kcl-r:(1)v βούληιιιν κα� ΠQοtJδοκίαv &.παγγειλάvτωv -r:oήV -r:c τωv 'Λλπειvων lJQroV iJ'1tεQβολ.ηv Ιπίποvον με", κα� δυt1χεQij λίαν, Ot'J μ.ηv &.δύvατοv εΙvαι φαιικόvτωv, συνηγε -r:ιXr; δυ­ νάμcις; Ικ -r:fjr; 'ltΙXQfXXCΙΜΙXtJlιxr; {,πο -r:.ηv iαQΙV.ηv WQΙXV. Ιδ 7 προt1πεπ-r:ωκό-r:ωv δε προσφά-r:ωι; αt'Jτφ κα� -r:wv Ικ -r:fjr; ΚαQχηδόvοι;, Ιπαρ47ε�ι; -r:Ijj 47vμφ κα� πιστεύωv 222. Τ11 των 'ltolt-r:qJv ct'Jvotc: παρεκάλει ται; δυvάμειι; φαvεQωι; 71δη 'ltQor; -r:ov "ιt-r:ιX 'Ρωμαίωv πόλεμοv, 8 Ιμφαvί�ωv μεv δν -r:ρόποv Εκδοτοv αt'Jτov Ιγxcιρή- 20> ΙΙαιεν al-r:cttJ47ιxt 'Ρωμαϊοι κα� 'ltciV-r:ιxr; -r:OV!; τού tJ-r:QΙX­ -r:οπέδοv προεστωται;, -δποδεικvύωv δε -r:.ηv -r:fjr; χώ­ (!αι; &Qετrjv, εΙι; .ηv &φι'ξοv-r:αι, κα� -r:TιV -r:roV Κελ-r:φv 9 ευvοι,αv κα� συμμαχίαv. εt'J47ύμωι; δε -r:wv δχλωv at'J-r:ιp σύνεξισταμένων, Ιπαινέσαι; κα� 'ltdQΙXyycilιxr; 21> τακ-r:.ηv ήμέQαv, Ιv fj ποιήt1ε-r:αι -r:.ηv έ'ξοδον, -r:ό-r:ε μsv διέλυσε τ.η'll Ικκλησίαν. 35 Έπι-r:ελέdαr; δε τα ΠQοεΙQημέvα κατά τηv 'ltΙXQlX'Χ,ειμιχσίαν κα� παQαtJκεvάσαι; {καvηv &.ΙΙφάλcιαν -r:otg τε κατά τ.ην Διβύην κα� τοϊι; Ιv ΊβηQίff ΠQάγμα(iΙ, 50 πα(!αγενομένηι: τηι: ταχ47εΙιιηι: ήμΕQαg, 'ltQojJyc, ΠΕ4

ΡΟΙΥΒ. mSTOR. ΙΠ 84-86.

253

ζών μεν εXΣW εΙς 'ννέα fLV(JLdtJas, {ππεl:g δΕ πε(JΙ μυ(Jίοvς καΙ δισχιλίους. κα� διαβας τον "Ιβη(Jα πο- 2 ταμον κατεσΤ(Jεφετο τό τε τών Ίλου(J'}'ητών E,f}-vo:; καl Βα(J'}'ουιιίων ετι δΕ τούς Αl(Jηνοιιίοvς κα! τούς fLix(JL της Π(JΟΙΙα'}'Ο(Jευομiνης ΠV(Jήνης. ι; 'ΛνδΟ($ίνους ποιη($άμενος δε πάντας -δφ' έαυτον καί τινας πό- 3 λεις κατα Κ(J«τος έλών , ταχέως μ�ν κα! πα(J' 'λ­ πίδα, μετα πολλών δΕ κα! μεr«λων &'}'ώνων ετι δΕ πολλής καταφ,f}Ο(Jας &νδρών, iι'}'εμόνα μΕν 'π! π«- 4 10 σης κατελιπε της 'π! τάδε τού ποταμού XaJ(Jag "Αν- 208. νωνα, τών δΕ Βα(J'}'ουσίων καΙ δεσπ6την ' μ«λιστα rtX(J τούτοι:; ήπί($Τει δια την προ:; ύλων τα δΕ συνδε6με>ύοντει;" Εν όλίγφ x�όνφ πολλαι;" η�­ μ06α.ν 6χεδία.S', &�κo>ύ6α.ι;" τ.Υ x�εί� π�oι;" το πα.�όν· 5 Εφ' α.τι;" δ'ιεκομt6.ftη6α.ν &σφα.λωι;" ο-όδενοι;" κωλ>ύοντοS'. 9 κα.τα.λα.Ρόμενοι δΕ τόπον EXυ�Oν Εκείνην μεν τήν ήμέ�α.ν εμεινα.ν &να.πα.ύοντει;" 6φΙΧι;" Εκ τ.ηS' π�oγε­ γενημsνηS' κα.κοπα..ftεία.S', &μα. δε πα.�α.6κευα.ξόμενoι π�oι;" τήν Επιούσα.ν x�etav κα.τα το ΙΙυντετα.γμένον. 10 1 0 κα.� μήν 'Aννί{:Jα.ι;" το πα.�α.πλή6ιoν Εποίει πε�� ται;" 11 iJe.ft' έα.υτου κα.τα.λειφ.ftεtιια.S' δvνάμειS'. μάλιστα. δ' α.-(}τΨ πα.�είxε δVΙΙΧf?η6τία.ν ή των Ελεφάντων διά­ {:Jα.6ΙS'· ο-δτοι δ' �σα.ν έπτα κα.� τ�ιάκoντα. τον &�ι15 .ftμόν. 43 Ο-ό μήν &λλ' ΕπιγενΟμsνηS' 'tijS' πsμπτηS' νυκτο!; οϊ μεν π�οδια.{:Jάντεr; Εκ τού πέ�α.ν υπο τήν έω.ftι­ νήν π�oήγoν πα.ρ' α.-(}τΟν τον ποτα.μΟν EΠ� τουι;" 2 &ντtπε�α. {Ja�fJιX�ovS', δ δ' 'Αννίβα.ι;" έτοίμουι;" ε1.ων τουι;" στ�α.τιώτα.ι;" Επείχε τ.Υ δια.Ρά6ει, 'tovr; μ�ν ΛSμ- 20 {:JOVS' πεπλη�ωκω!; των πελτoφό�ων ϊππέων, τα δε 3 μονόξυλα. των ε-(}κινητοτάτων πεζων. εΙχον δε τήν μΕν ΙΙξ υπε�δεξίoυ κα.� πα�α το QEVfLlX τάξιν οϊ λέμ­ Ροι, την δ' fJπο Τόύτου!; τα λεπτα των πο�.ftμείων, ί'να το πολυ τ.η!; τού �εύματo!; Ρία!; &ποδεχομένων 25 των ΛSμPων &σφαλεστέ�α γtνοιτο τοί!; μονοξύλοι!; 4 ή πα.�ακoμιδή δια τού πό�oυ. κατΙΙ δε 'taS' π�ύμνα.S' otwv λέμβων ΕφSλκειν διενοούντο 'tOVr; ί'ΠΠΟVS' ν80ν­ 'taS', τ�είι;" Elμα. κα.� τέττα.�α.ι;" τοίι;" &γωγεύσιν ivOS' άνδ�oι;" Εξ έκα.τέ�oυ τού μέ�oυι;" τήι;" π�ύμν'Y/!; οΙακί- 30 l;οντοr;, αιστε πλij.ftοr; ϊκα.νΟν ί'ππων συνδιακομίξε-

POLΥΒ. mSTOR. m 42. 43.

263

δ&αι καt'ι� την πqώτην EiJ&lro� διάβαιιιν. ο{ δε 5 {JιXq{JaqoL &εαιqούντε� την Επιβολην των ύπεναν­ τίαιν &τάκται� Εκ τού χάqακο� ΕξεχΙοντο κα! δπο­ ('Μην, πεπεΙι1μένοι καιλύειν EiJXEqw� την &πόβασιν 281. τών Καιn,ηδονίαιν. 'Λννί{Jα� δ' ΙΧμα τφ 6υνιδείν 6 Εν τφ πέqαν Eγγίζoντα� fίδη τoυ� παq' αύΤΟύ 6τqα­ τιώτας;, ι1ημηνάνταιν έκείναιν την παqουι1ίαν τφ 216. καπνφ κατα το δυντεταγμένον , έμβαίνειν ΙΧπασιν f1μα παqήγγελλε κα! βι&ζει1&αι 'Jt(Jof; το ρεύμα το!ς; ιο έπ! των ΠΟ(J.f}μείων τεταγμ{νοιg. ταχ:υ δΕ τούτου 7 γενομένου, κα! των Εν τoί� πλοίοις; άμιλλαιμένων μεν 'lt(Jof; &:λλήλoυ� μετα Κ(Jαvγi'ί ς;, διαγωνιζομέναιν δε 'Jt(Jor; την τού ποταμού βίαν , των δΕ 6Τ(Jατοπέ- 8 δαιν &μφοτέ(Jαιν Εξ έκατέqοv τού μέqους; πα(Jα τα 16 χείλη τού ποταμΟύ πα(Jε6τώταιν, κα! των μεν Ιδίαιν ι1ύναγαινιώνταιν κα! παρακoλoυ-B'oύvταιν μετα 'Xqav­ γ-ης;, των δε κατα πqό6αιπον {Ja(J{JιX(Jrov παιανιζόν­ τφν κα! Π(Jοκαλοvμέναιν τον κίνδυνον, ,ην το γινό­ μενον Εκπληκτικον κα! παqαι1τατικον &γαινίας;. έν 9 20 Φ xatqιp των {Jaq{JιXqrov &:πολελοιπόταιν τας; ι1κηνας; έπιπειιόντε� ΙΧφνω κα! πα(Jαδόξw� ο{ 'Jtlqav Κα(Jχη­ δόνιοι, τινες; μεν (}(,vτων ένεπίμπqα6αν την 6Τ(Jατο­ πεδεία", ο{ δε πλείους; {/ψμηιfαν έπ! τους; την διά­ βα6ιν τη(Jούντας;. ο{ δε {JιX(JfJa(JOL , παqαλόγοv του 1 0 SΙ; Π(Jάγματος; φανέντος; αiJτoίς;, ο{ μεν έπ! τας; ι1κηνας; έφέ(JΟ7lΤΟ βοη-Β'ή60ντες;. ο{ δ' ήμΎVOντO κα! διεμ&­ XOVΤO 'lt(JOg τονς; Επιτι-Β'εμένους;. 'Δννί{Jας; δέ, κατα 1 1 τ�ν Π(Jό&ει1ιν αiπψ t1vνΤ(Jεχόντων των Π(Jαγμ..ιΧτω", EiJ&lrog τονς; πqώτους; &:ποβαίνοντας; 6υνίι1τα καΙ 80 'JtaqEx&lEL κα! ι1υνεπλέκετο τοίς; fJaqfJ&QOLr;. ο{ δΕ 12 Κελτο! κα! δια τήν &ταξίαν κα! δια το πα(JιΧδ'οξο"

264

ΙΝΙΤΙΑ BELLI Ρυ.ΝΙCΙ Π.

τoi'ί fιvμ,βtxίνοντο;: 7:txXirog τρtxπένΤΕg wρμ,ηt1txν προ;: ΨVγήν. 44 Ό δ� fιτρtxτηrοg των Καρχηδονίων Ε1μ," τηι; ΤΕ δΙCΙβ"ΙΙEωι; κtxΙ των 1JπEναντίων ΚΕΚρtxτηκαιg "atJtxV­ τίκ" μ,�ν iιyίνEΤO προ;: 'Cfj πtxρtxκομ,ιδfj των "itJtxv δ 2 ιhιoλEιπoμένων &:νδρων, Π"ι1αι; δ' Εν βραΧΕΊ: χρόνφ hLtxΠEtJtxtrDtttxg τα;: δυν"μΕΙ;: ΕΚΕίνην μ,�ν την νύκτcι 8 "tx(!' cιfπOν τον ποτtxμον ΚCΙΤΕι1τqατοπέδΕVt1Εν, τfj δ' Επtxvqιον &:κοvων τον των 'Ρωμtxίων ΙΙτόλον ΠΕ(>l τα ιιτόμtxτ" τoi'ί ποτtxμοi'ί κtx.ftωqμίΙΙ.fttxι, "(!OXEιqtttιi- 10 μΕνοι; ΠΕVΤtxκοιιίov� των Νομtxδικων {ππέων Εξtxπ282. έΙΙΤΕιλΕ κtxτCΙΙΙΚEψoμ,ένoυι; πoi'ί ΚfXί πόιιοι τυιΥχ"νου4 ΙΙιν iSνΤE!; κtxί τί ΠΡ"ΤΤΟVt1ιν ο{ πολέμιοι. κατα δΒ τον {XfπOν ΚfXΙΡOν κtxί "qO;: την τf1Jν ΕλΕφ"ντων δι"δ {Jtxtttv ΠΡOEXEιρίιιcιτo του;: lπιτηδΕίοvg. {Χ-ότο;: δ� 217. ιιυνcιιycιιyαιν ται; δllν"μ,Ειg Elιtfj?txΙYE του;: βtxιιιλίΙΙκοv;: τους ΠΕ(!ί Μ&γιλον - ούτοι γa(! -ήκον π(!οι; {Χ-όταν Ακ των ΠΕ(!Ι τον Πιiδoν ΠΕδίων - κtxί δι' έ(!μηνέως τα 6 δΕδογμ,έν" "tx(!' {Xfπων διΕσ&φΕΙ τοΤι; C>xlotg. �ν δ� των λΕγομ,ένων lιιχv(!ότtxτtx π(!οι; .ftιi(!tSo;: των πολ- 10 λων π(!ωτον μ,w ή της "tx(!OVt1Ux;: ΕνιΧ(!γΕΙ" των Επιιιπωμ,ένων καί κοινων-ήι1Ειν ΕΠtxγγΕλλομ,ένων τoi'ί 'Ι "('ο;: 'Ρωμ,txίov;: πολέμου, δEVτE(!Oν δε 7:0 τηι; Επαγ­ 'YElltxr; {Xfπων &:ξιόΠΙι1τον, δτι κιχ.ftηγ'fjι10vται δια τόπων τoιoVτων δι' ιbν ο-ό8Ενοι; Επι8Ε-όμΕνοι 'C{1Jv 95 fnιιxγκtxίων ιιυντόμωι; Ε1μιχ καΙ μΕΤ' &:ι1φΙΧλΕίtxg "OL,8 -ήΙΙοντιχι την Ε4; ΊτΙΧλίιχν "OqElιxv, προι; 88 τoVτoιι; ή τηί: 1.ml/txg 'YEννCΙιότηι;, ΕΙ;: .ην &:φ(ξοvτtxι, και το μiιy6&oι;, έτΙ, δ}; των &:νδ(!ων ή Πl/ο3-vμ,ίιχ, μ,Ε.ft' ών ,.,ιfλλoυιιι "OtEitS.fttxt του;: &:ιywvtx;: π(!Ο;: ται;: τf1Jν ·Ρω- 80 9 μcιΙων IvvιXμ.Etg. οϊ μ,ev Ofw ΚΕλτοί τoιαVτα δια-

POLΥΒ. mSTOR. m 48-46.

265

λΕχfJo'ντcς &.νη,ώρηι1ιχν. μετ« δΒ τούτους εlt1ελfJoω1/ 10 Χύτος πρωτον μΒν των προγεγενημ'νων πράξεων &νέμνηι1Ε τοvς δχλους· Ιν α[ς έφη πολλΟίς α-ότους κα! παρα{Jόλοις έργοις καl κινδύνοις Ιπικεχειρηκό· 5 τας 'ν οvδενl διει1φάλfJoαι , κατακολοvfJoήι1αντας τf] 'κεtνσv γνώμτι καl t1vμ{Jοvλtl!. τούτοις δ' έξης εό- 1 1 .&αριιείς εΙναι παρεκάλει, fJoεωροiίντας διότι τ ο μl­ γιι1τον l1νvt1τιχι των έργων, έπειδη της ΤΕ τού πο­ ταμού διαβάιιεως κεκρατήκαΙΙι της τε των ΙΙυμμ&χων 10 evvotar; καΙ προfJovμtας αύτόπται γεγόναι1Ι. διόπερ 12 φετο δείν περ! μΒν των κιχτα μ'ρος �t;'fJoυμείν , ως αύτφ μελόvτων, πειfJoιxρxoύντας δΒ τοίς πιχραγγ'λ­ μαιιιν lf.νδρας &yafJoovr; rtνει1fJoαι καl των ΠQογεrο­ νότων έργων &ξtοvς. τού -δ'Β πλήfJoοvς Ιπιιιημαινο- 18 Ιδ μ{νου κιχl μεγάλην δρμην καΙ προfJovμtιχν Ιμφαίνσν­ τος, έπαιν'ι1ας ιχvτοvς κα! τοίς .&εοίς -όπΒρ άπάντων 233. ευξάμενος διαφηκε , παραγγεtλιχς fJoεραπεύειν ι1φii.ς κιχl παραιικευάζειι.&αι μετ« ιιπουδης, ιbς εΙς την α�­ ριον &ναζυγης έΙΙ0μ{νης. 20 ΛvfJoεtιιης δΒ της έκκληι1tας ήκον των Νομάδων 45 οί ΠQοαΠΟι1τιχλ'ντες iπl την κιχται1κοπήν, τοvς μΒν πλείι1ΤQvς αfJτων &.πολωλεκότες, ο{ δΒ λοιπο! προ­ τροπάδ11ν πεφευγότες. ιιυμπει1όντες γαρ ov μιχκρ«ν 2 218. &ΠΟ της ItJtar; (Jτριχτοπεδείας τοίς των 'Ρωμαtων 2δ {ππεύι1Ι τοίς έπ! την αύτην χρεtιχν έξαπειιταλμ{νοις -όπο τού Ποπλίου τοιΙΧύτην έποιήσαντο φιλοτιμίαν &.μφότεQΟΙ κιχτα την συμπλοκην ωιιτε των 'Ρωμαίων κα! Κελτων ε/ς εκιχτον {ππείς καl τετταράκοντα δια­ φfJoαρijνιχι, των δs Νομάδων -όπερ τους διαΚΟι1tοvς. ao γενομΕνων δΒ τούτων ο{ 'Ρωμαίοι ι1υ1'εγγtιιαντες 8 κατα το δίωγμα τφ των Καρχηδονίων χάριχκι κιι:ι. POLYB, RIST.

Τ.

12

266

INlTIA BELLI ΡυΝΙΟΙ Π.

κατοπτεύι1ιχντει; ιχV,f}ιι; iξ. -δΠΟι1τ()οφήι; -ήπείγοντο, διΙΧι1ιχφήι10ντει; τφ ι1τ()ιχτηγφ την πιχ()ουι1ίιχν των πολεμίαιν · &φικόμενοι δ' εΙι; την πιχρεμβολην &νήγ4 YEClιxv. Πόπλιοι; δ� πιχ()ιχυτίκιχ την ftπOι1κευην &νιχ­ ,f}έμενοι; iπί τάι; νΙΧύι; &νέζευξε πιχντΙ τφ ι1τ()ιχτεύ- 5 μιχτι, κιχΙ προήγε πιχ()ά τον ποτιχμόν, ι1πεύδαιν ι1υμr μΙξιχι, τοΙι; υπενιχντίοιι;. δ 'ΑννίβΙΧι; δ� τfl κατά πόδΙΧι; ήμέρ� τijι; iκκληι1ίa:ι; Εεμιχ τφ φαιτΙ τουι; μ�ν {ππεΙι; π()οέ,f}ετο πάντιχι; ιbι; προι; ,f}άλιχττιχν, iφβδρείΙΧΙ; έχοντιχι; τάξιν, τ.ην δε 10 των πεζων ixlVEL δύνιχμιν ix τού χάριχκοι; εΙι; πο6 ρείιχ.ν. ιxfπoι; δ� τουι; iλέφιχvτιχι; iξεδέχετο κιχΙ τουι; Εεμιχ ΤOύt'OΙΙ; &πολελειμμένουι; lΧνδ()ιχι;. iγένετο δ' 46 ή διιχκομιδη των ,f}ηρίαιν τοιΙΧύτη τιι;. πήξιχντει; tf'χεδίΙXΙ; κιχΙ πλεlουι; &()ιχ()όταιι;, τούταιν δύο Π()ΟΙ; 15 &λλήλΙΧι; ζεύξαντει; βιαίωι; -$ίρειι1αν ίιμφοτέ()αι; εΙι; την γήν κατά την έμβαι1ιν τού ποταμού, πλάτοι; iχούι1αι; το ι1υναμφότερον ιbι; πεντ.ήΚOVΤα πόδαι;. 2 ταύταιι; δ� ι1υζευγνΎVτει; lΧλλαι; ix των iκτοι; π()οι1ήρμοζον, π()οτείνοντει; την καΤΙΧι1κευην τού ζεύγ- 20 S μιχτοι; εΙι; τον πόρον. την δ' &πο roif 6lεύματοι; πλευρaν -ήι1φιxλί�Όvτo τοΙι; ix τijι; γηι; iπιγύοιι;, εΙι; τά περΙ το χεΙλοι; πεφυκότιχ των δΕνδραιν iνάπτον2840. τεg, προg το ι1υμμένειν καΙ μη πα()m,f}εΙι1,f}ιχι τΟ 4 8λον Βργον κατά τού ποταμού. ποιήι1αντει; δ� Π()ΟΙ; 25 δύο πλ!,f}()α τφ μήΚΗ το παν ζεύγμα τήι; π()οβοληι;, μετά τΙΧύτα δύο πεπηγυίΙΧι; ι1χεδ{ιχι; διαφε()ΌVταιι; [τάι; μεγίι1τιχς] Π()Οι1έβιχλον ταΙς Αι1χάταις, Π()ΟΙ; ί:tfJτάς μΕν βιαίαις δεδεμένας, π()ος δε τάς lΧλλας oiίταις {Dι1τ?' εύδιιχκόπους αfπώv εΙναι τουι; δει1μούς. 219. δ �ύματιx δ� καΙ πλείαι τΙΧύταιι; iνηψαν, οΤι; έμελλ·ον

POLYB. HISTOR. m 45-47.

267

ot λέμβοι 6vμοvλκούνΤΕg ούκ lιXt1Etv φέΡΕt1.ftαι κατα ποταμού , {Jl� δ� προg τον 60ύν κατέΧΟVΤΕg παρα­ κομΙΕίν καΙ ΠΕραιώt1cιν ΕπΙ τούτων τα .ftηρlri. μΕτα 6 δ� ταύτα χούν ΕφΕρον Eπ� πrXι1αg πολύν, lmg Επι5 βάλλονΤΕς lξωμοlωt1αν, δμαλ1J1J καΙ t1ύγχροvν ποι­ ούνΤΕς τl1 δια τής xIQt10V φEΡOύt1rι προς την διά­ {Jctt1t'V δδ'φ. των δ� .f}ηρίων El.fttt1fLIvmv τοίς ΊνδΟίς 7 μέχρι μεν προς το ύγρον ιω πcι{tαΡΧΕiν, Είς δε το ϋδωl\> EfLfJalVEiv ούδαμως Ετι τολμώντων, ήγον δια 10 τού χώματος δύο προ,f}-εμΕνοι ,f}-ηλείας, πει,f)-αΡXoύν­ των αύταig των .ftηl\>lων. ΕΠlil 8' Επ! ταg ΤΕλΕυ- 8 τα{αg Επέt1τηt1αν t1Χliδlαg, διακ6ψανΤΕg τουg δεt1μούg, olg πρOt1ή(Jτη1ΙΤΟ προg ταg If.λλαg, καΙ τοi'g lffLfJotg έπιt1παt1άμενοι τα 6ύματα ταχέωg &πέ6παt1αν &πο 15 τού χαιματοg τά τι; ,f}-ηl\>ία καΙ ταg υπ' αύτοίg t1Xli­ δίαg. ο{, YliVOfLIVOV διαταραχ.ftέντα τα �φα κατα 9 μεν ταg CtQXag έt1τρέφετο καΙ κατα πάντα τ6πον ωρμα· ΠΕΡΙliχ6μΕν(Χ δ� πανταχ6.ftΕν υπο τού 6εύμα­ τοg iιπεδειλlα καΙ μένειν ήναγκάζετο κατα χώραν. 20 καΙ τοιούτφ δη τρ6πφ Πt!Ο6αρμο�μένων &εΙ t1XE- 10 διων δυείν, τα πλείt1τα των .ftηρίων έπΙ τούτων διεκομίt1,f}-η, τινα δε κατα [LltJOV τον π6ρον &πέρ- 11 ριψεν clg τον ποταμον αυτα δια τον φ6βον · ων τους μεν Ίνδουg απολέt1,f}-αι t1vνέβη πάνταg, τουg 25 δ' έλέφανταg διαt1ω.ftήναι. δια γαρ την δύναμιν 12 κι>:� το [LIYE.ftog των προβοt1κίδων έξαίροντεg ταύταg VπEΡ το ύγρον καΙ διαπνέοντεg, ΕΧμα δ' έκφvt1ωντεg 2311. πi!tv το παρεμΠίπτον αντέt1χον, το πολυ xιx,f}-' ϋδα­ τοg όρ,f}-οl ποιούμενοι την πορείαν. 30 Πliραιω.ftέvτων δε των ,f}-ηρίωv, αναλαβων 'Αν- 47 vlfIag τουg έλέφαvτας καΙ τουg tππείg προηrι; τού-

268

ΙΝΙΤΙΔ BELLI ΡυΝΙCΙ Π.

τoι� &πουqαγων παρα τον ποταμον &πο &αλάττη� ώ� ΕπΙ την εω, πoιoyμEνo� την πορΕtαν ώ� El� την 2 μΕt1όγαιον 'ti'j� Eόριbπη�. δ δε 'Poδανo� E'[,Et τα� μΕν πηγα� Vπερ τον 'Δδριατικον μυ'l,ον πρo� την ΕrJπεραν VI!VOpt1a�, Εν τoϊ:� άποκλ(νουrJι [LEQErJt των 5 "ΆλΠΕων ιb� ΠΡΟf: τα� ltl/κτου�, ΡΕϊ: δΕ πρo� [τα�] 220. ιYVrJEt� 'l,EιμEρινά�, iκ{:JάλλEt δ' El� το Σαρδφον πε3 λαγo�. φερΕται δ' EΠ� πολυ δι' α.(,λωνO�, 0-0 πρo� μεν τa� ΙΧρκτουι; HΆρδυε� ΚΕλτοl καΤόικουt1ι, την δ' άπο μΕrJημ{:Jρtας α.(,του πλΕυρaν δρ{ξΟVrJΙ παrJαν ((ΧΙ) 10 πρo� ΙΧρκτον ΚΕκλιμέναι των 'ΆλΠΕων παριbΡEιαι. 4 τα δε ΠΕδtα τα ΠΕΡ! τον Πάδ'ον, Vπερ &)ν ήμϊ:v εΕρηται δια. πλΕιόνων, άπο 'tov κατα τον 'Ροδ'ανον α.(,λωνo� διαξΕυγνύουrJιν αϊ των ΠΡΟΕιιιημενων οιιων ά"ιιιbΙΙEιαι, λαμ{:JdvουrJtXι την άΡ'l,ην άπο Μαt1tJαλtαr; 155 εως; ΕπΙ τον του παvτo� 'Δδ'ρ{ου μυ'l,όν· &� τό&' -δΠEράρα� 'Δννtβα� άπο των κατα τον 'Ροδανον τό­ Πων ένεΡαλΕν εl� 'lταλtαν. 6 'Ένιοι δε των γΕγραφότων ΠΕΡ! της; VπΕρ{:Jολfjς; τα·ύτης;, βουλόμΕνοι τους; άναγινώtJκοντας; έκπΜjτ- 21) ΤΕιν τ'Π ΠΕΡΙ των προειρημενων τόπων παραδοξο­ λογtCf, λαν&άνουrJιν iμπ{πτονΤΕ� El� δύο τα πάrJη� ϊt1τοιι{α� άλλοτριώτατα· κάι γαρ ΨΕυδολογΕϊ:ν κα� 7 μα'l,όμΕνα γιιάφΕιν αfJτoϊ:ς; άναγκά�oνται. {Χμα μεν γαρ τον 'Δννtβαν άμtμητόν τινα παρειt1άγοvτε� 11> ιιτρατηγον και τόλμΥ και προνο{'! τούτον δμολο8 γουμενως; ιXπoιYcιxvvovt1tv .§ιμϊ:ν �λογιt1τότατον, {Χμα δΕ καταt1τροφηv ofJ δυν&μΕνοι λαμβ&νΕιν ο.(,δ' Βξ­ οδον του ψΕύδ'ους; &εους; κα! &Εων παϊ:δας; ΕΙς; ΠQαγ286. 9 ματικην {ιιτορ{αν παΡΕιιιάγουΙΙιν. {,πο&Ιμενοι raQ St)o τάς; έρυμνότητας; και τρα'l,ύτητας; των 'Δλπεινων

POLYB. mSTOR. ΠΙ

47. 48.

269

όQων τοιαύτας ω(Jτε μη οίον ί'ππους και (JΤQατο� πεδα, συν δε τούτοις ελέφαντας, άλλα μηδε πε�oυς εi>ζώνοvς ci>XEQrog αν διελ.ftείν, δμοίωg δε και την έQημο1l τοιαύτην τινα πεQ� τους τόπους ύΠΟΥQά6 ψαντες ήμίν fiJ(JTi" εΙ μη .ftE Og � τις ηQroς &παντή� οίι; -όπO'l,cιρίovι; γενεσ-Β-αι �ωνΤfXr;. εΙνιχι δ' Εκ μΕν τΟ'ίί νικαν ά-Β-λον ο-όχ Ζππουι; κα! σάγoυ�, άλλα 10 το π&ντων άν-Β-(>αιπων γενέσ-Β-αι μαΚfX(Jιωτ&τουr;, δ κ(>ατήσαντα� τηι; 'Ρωμαίων ε-όδαιμoνία�, Εκ δΕ τού μαxoμενoυ� τι πιχ-Β-είν, διιxγωνι�oμενov� Εωι; τη� if1'l,&τη� άναπνοηι; -όπΕρ τηι; καλλtf1τηr; έλπίδo� μ.cτ­ ΙΧλλ&;αι τον βίον Εν χει(>ων νόμφ, P/ηδενo� κιχκού 15 6 λαβόντα� πεί(>αν, τοίι; δ' izττωμενoι� κιx� �ια τ.ην π(>οι; το �ην Eπ�μίαν -όπομένουf1Ι φwγειν 1) κιχ"? &λλον τινα τ(>όπον έλoμενoιg το �ην παντοι; κακού 23'1. oiJIJEVΙX γα" of5τω� '1 κιx� Π&f1η� άτυxία� lLcτιxf11,civ. άλόγΙf1τον οΜΕ vw,fJo(JOV ιxfπών -όπ&Ρ'l,cιν, δι; μνημο- 20 vwwv μΕν τού μήκσυι; τηι; δδοϊ; τηι; διηνυσμένηι; Εκ των πcxτ(>ίδων, μνημονευων δΕ τού πλή-B-oυ� !δ4:. των μεταξύ πολεμίων, ε/δωι; �E τα μεγέ,fJoη των ποταμων ών �ιεπέ(JfXtfΕν, Ελπίf1αι ποτ' ltv δτι φευ8 γων Elg τήν ο/κε/αν άφίgεται. διόΠΕ" φCΤO δείν Ι5 fXfπovr;, άπΟΚΕκομμένηι; "fX,fJodlOV τής τοιαυτης έλπί­ δος, τ.ην (Xfπ·ήν δι&ληψιν "OιEif1{ffXt "E(J� των "IΚ.ff' α{πούς Π(JfXγμιχτων 7jνπε(J ά(>τίωι; Εποιοϋντο ΠΕ(JΙ 11 τών άλλοτρίων (Ιυμπτωμ&των. ΚΙΧ-Β-άπε(' γαρ Επ' Εκείνων τον ,uv νικήσαντιχ ΚΙX� τε-Β-νεωτιχ πάντες 80 Eμιxκ&ρι�oν τούι; δΕ �ωνται; 1}λΕουν, of5τωι; ιjJετo 2

POLYB. HISTOR.

m 63. 64.

289

δείν καί περί των κα-&' αVτOυς διαλαμβάνειν κα� πάντας ί/ναι προς τους &γωνας, μάλιστα flSV νική­ σοντας , αν QS μη τούτ' Υ δυνατόν , άπο-&ανουμέ­ νους. την QS τού ζην ήττημένους ελπίδα κατα 10 δ μηδένα τρόπον ήξίου λαμβάνειν εν νφ. τούτιΡ γαρ 1 1 χρησαμένων αυτων τφ λογΙe1μφ και ΤfJ προ-&έσει ταύτrι, καΙ το νικαν αμα και το σφζεσ-&αι ΠQοδήλως σφίι1ι συνε;ακολου&ήι1ειν. πάντας γαι;> τους η κατα 12 ΠQοαίρει1ιν η κατ' &νάγκην ΤOιαύτrι ΠQο&έσει κεΧQη10 μ{νους ούδΙποτε διεψεύt1&αι τού ΚQατεϊ:ν τών άντι­ ταξαμένων. σταν ιyS δη και τοίς πολεμίοιι; ι1υμ- 13 βαίνrι την έναντίαν έλπίδα ταύτης vπάQχειν, δ νύν έt1τι "EQl 'Ρωμαίους, αισΤΕ φεύγουσι ΠQόδηλον εΙναι τοίς πλείι1τοις την σωτηQίαν, παραΚΕιμένης αυτοίς 15 της οίκείας , δη),ον ιbς &νυπόe1τατος γίνοιτ' &ν ή των &πηλπικότων τόλμα. των δε πολλων &ποδεχο- 14 μένων τό τε itctQtfιYHYflct και τους λόγους καΙ λαμ­ βανόντων δρμην καΙ παQάσται1ιν οϊαν δ παQακαλων έσπούδασε, τότε flSV έπαινέι1ας αυτους διαφηκε, τπ 20 δ' επαύριον &ναζυγην αμα τφ φωτί παQήγγειλε. Πόπλιος δε περί τας αύτας fJflIQar; τον Πάδον 64 ποταμον tjιYT} ΠΕπεραιωμένος, τον δε Τίκινον κρί- 238. νων clg τουμπρο1Ρ&εν διαβαίνειν , τοίς flSV έπιτη250. δΕίοις γεφVQΟΠΟΙΕίν παρήγγειλε, τας δε λοιπας δυ25 νάμεις ι1υναγαγων παρεκάλει. τα μεν oiιν πολλα 2 των λεγομένων ήν περί τε τού της παΤQίδος &ξιώ­ ματος καί των προγονικών ΠQάξεων, τα δε τού παQΗJτωτος καΙQού τοιάδε. εφη γαρ δείν καί μηδε- 3 μίαν μεν εlληφότας πείραν έπί τού παQόντος των 80 υπεναντίων , αύτό δε τούτο γινώσκοντας 3τι μέλ­ λουσι προς ΚαQχηδονίους κινδυνεύειν, &ναμφισβήPOLYB� HIST. Ι.

1 :3

290 4, τητον

BELLUM PUN1CUM Π. ΙΝ IT.A.LI.A.

έχειν την τού νικαν έλπίδιχ, κιx� κιx-B'όλov δεινον ijrcitf-B'ιxt κιx� ΠΙΧi/άλογον, εΙ τολμωιιι Κιχi/Χη­ δόνιοι ·Ραιμιχίοιι; άντοφ-Β'ιχλμείν , πολλάκιι; μ�ν fJπ' ιχύτωυ ήττημένοι, πολλουι; δ' έξενηνοχότει; φόi/OVΙ;, μόνον δ' oύx� δουλεύονΤδΙ; ιχύτοίι; tίδη Τ0ι10ύτουι; 5 5 Χi/όυουι;. Βτιχν δέ, XGJi/!r; των Πi/οεΙl!ημέναιν, κιx� των υύυ ΠΙΧi/όνταιν άνδi/ων εχαιμεν έπ! ποΙΙον πείl!ιχν στι μόνον ού τολμωσι κιχτα πρόσαιπον Εδεϊν ήμαι;, τίνιχ Χi/η διάληψιν ποιείσ-Β'ιχι πεi/� τού μέλλοντοι; 6 τους 6ρ-Β'ως λoγι�oμένoυς; κα� μην o1Jτε τους {ππείι; 10 συμπει1όντιχς τοίς παi/' ιχ{)των {ππεύσι πεi/Ι τον ·ΡοδανΟν ποταμΌν άπαλλάξαι κιχλωι;, άλλα πολλους άποβαλόντας ιxfJTrov φυγείν αlσΧi/ωι; tLlXi/t τ.ης {δίας 7 παi/εμ{Jολ.ης, τόν τε ΙΙΤi/ατηγον αύτωυ καΙ την σύμ­ πα,σαν δύναμιν έπιγνόυτιΧς την ΠΙΧi/ουtJίαν των 15 fjtLE�li/rov σΤi/ιχτιαιτων φυγfι ΠΙΧi/ιχπλησίαν ποιήσιχ­ σ-Β'αι την ιΧποχιDi/1}σιν κα� ΠΙΧi/α την ιχ{)των Πf/Ο­ aii/Edtv δια τον φόβον κεΧi/.ηι1-Β'αι τfι δια των 'Άλπεαιν 8 ΠΟi/είlf. ΠΙΧi/είνιχι δ� κιχΙ νύν έφη τον 'Λννί{JΙXν, κιχτεφ-Β'ΙΧi/κότα μ�ν το πλείι1τον μ{i/ος τ.ης δυνάμεαις, 2C το δ� πεi/ιλειπόμεvον άδύνατον κιχΙ δύι1Χi/ηιιτον εχοντιχ δια την κιχκουχίιχν , δμοίαις δ� κα! των ί'π­ παιν τουι; μ�ν πλείι1τους ιΧπολαιλεκότιχ, τουι; δ� λοι­ πους ήΧi/ειαικότιχ δια το μήκος κα� την δυσΧSi/ειιχν 9 Tfjr; δδού. δι' ibv έπιδεικνύειν έΠΕιi/ατο διότι μόνον 25 10 έπιφιχν.ηναι δεί τοίς πολεμίοις. μάλΙf1ΤΙΧ δ' ήξίου fJ'αi/i/είν αύτουg {Jλlπουτιχg εΙς τηυ αfιτoυ ΠΙΧi/ου­ tJCιxv · οvδlποτε rlli/ &ν &πολιπαιν τον (Ιτόλον κιχΙ τας έν 'Ι{Jηi/ίlf ΠQάξειg, έφ' �ς &πεtJτάλη, δεVi/Ο 21\9. 256. μετα τοιαύτης iMJ.civ tJπουδ.ης, εΙ μη καΙ Μαν έκ 80 των κατα λόγου EιDi/lX την ΠQαξιν ταύτην &ναγκαίαν

POLΥΒ. mSTOR. ΠΙ 64. 66.

291

μεν ουΙΙαν τfΊ πατ�ίδι, πρόδηλον γ' έν ιxmfj την νίκην ύπάρχουιιαν. πάντων δε κα� δια την τού 11 λέγοντος πίστιν κα� δια την τών λεγομένων &λή4tEtιxv έκ4tύμως έχόντων προς το κινδυνεύειν, &πο5 δεξάμε�'oς qVτfJJv την δρμην διαφηκε , ΠΡΟf1παρα­ καλiσαι;; έτοίμουι;; είναι προι;; το παραγγελλόμενον. Tfj δε κατα πόδαι;; ijftiQl7 Π(Jοηγον &μφότε(JΟΙ 65 πα(Jα τον ποταμον έκ τού Π(Jοg ται;; "Λλπειι;; fti(Jovg, εχοντει;; evmvvftov μεν ol 'Ρωμαίοι , δεξιον δε τον 10 �oύν ol Κα(JχηδόνιΟΙ. γνόντει;; δε τfj δΕυτέΡl7 δια 2 τών π�oνoμευόντων δτι ΙΙύνεγγύι;; εlΙΙιν αλλήλων, τότε μεν αvτού κατιχιιτριχτοπεδεύσαντει;; εμειναν. τfί 8 δ' έπαύριαν παΙΙαν την ί'ππον &ναλαβόντει; &μφό­ τεροι, Πόπλιοι; δε κα! τών πε�ών τουι; άκοντιιιτάι;, 15 προηγον δια τού πεδίου , σπεύδοντει; κατοπτεύΙΙαι ται;; αλλήλων δυνάμειι;;. Βμα δε τφ πληιιιά�ειν ιxfJ- 4 τοίι;; κιxl ΙΙυνιδείν τον κoνιo�τoν έξαιρόμενον EV4tirog f1vvετάττοντο προι;; μάχην. δ μεν ούν Πό- 5 πλιαι; προ4tέμενος τουι;; &κοντισται;; καΙ τους EXμa 20 τούτοιι; Γαλατικουι; {ππεΤς, τουι; δε λοιπΟ'υι;; έν μετ­ αιπφ κιχτιχστήΙΙας π�oυEΙ βάδην. δ δ' 'Λννίβαι;; 6 την μεν κεχαλινωμ/ν'Yjν ί'ππον κιχ1 παν το στάσιμον αύτήι; κατα πρόσωπον τάξαι;; &πήντιχ τοίς πολεμίοις, τουι;; δε Νομαδικουι;; {ππείg αφ' έκατέρov τού κΙρα25 τος -ήτοιμάκΕΙ προς κύκλωΙΙιν. &μφοτΙρων δε κιxl '1 τών ήγΕμόνων κα1 τών {ππέων φιλοτίμωι;; διακει­ μένων προι;; τον κίνδυνον, τοιαύτ'Yjν &κε(!αίων 3ντων &XEQlXtovg είναι διελάμ{Jαvov 'tag 12 VΠΕQ των δλων Ελπίδαg. 8.fJocv κα� t/1Jvάψαvτοg τoiί Tc{JeQ{01J καΙ των μετ' Εκείνου t/ΤQατοπέδwv καΙ διαΠΟQεvομέvmv δια τηι; 'ραιμηg, Εξ lπιφανείαι; ΕιΜξα13 �oν "Qt.fJofjt/Et/.fJoat, τήν μάχην. ά.fJoQΟΙΙ1.fJoέvτwv δε των 16 t/ΤQατιωτωv κατα τον 3QXOV εΙι; 'ΛQίμιvοv, &ναλαβαιν αύτoVι; δ t/ΤQατηγοg Πt,Jοηγε, σπεύδων t/vv&ψαι 'toig 14 πεQΙ τον Πόπλιον. t/vμμίξαg δε καΙ καταt/Τl/ατοπε­ δεύt/αg πα(!' α(fJΤΟbg) ταΤι; οlκειaιg δvvάμε(fΙ το μεν πΜΙ.&οι; &νελάμβανε των &vδl/ωv, αιι; ttv Εκ Διλv- so βαίου τετταl/ιΧκοvτα ιIvvcxiJJg -ήμέ(!αι; πεπε�ΟΠΟ(Jηκό­ των Elg 'Λ(!ίμινον, ται; δΕ 'Jttx(!txt/xcvtig ΕποιεΤτο πιΧ261. 15 ΙΙαι; αιι; 'JtQog μάχην, αfJτδg δ' ΕπιμΕλωι; t/vvήδ(JΕVΕ τφ Ποπλίφ, τα μεν tjδη γεγονότα πvv.fJoαvόμεvοι;, !5 'JtEQ� δΕ των παQόvτωv t/υvδιαvοοVμεvοg. fJ υ υ ουι; 9 α το g καιρο ι; 'Λννίβαι; πραe Κατα δΕ 6 τ ικοπήt/αg πόλιν Κλαt/τίδιοv, Ενδόντοι; αfJτφ τού ΠΕ­ ΠΙt/τε1Jμέvοv 'Jtaqa 'Ρωμαίων, &vδQοg Βρεvτεt/ίvοv, γενόμενοι; δε XVQtO!; τηι; φρουράι; καΙ τηι; 2 κατέt1χε. τού t/ίτ01J 'JtaQa.fJolt1crog τo�-τφ μεν 'Jt(JOr; το Π{ιl/ΟV 80 lχρήt1ατο, τουι; δε παQΙΧληφ.fJoέvτιχg lXvδQιχg &βλαβΕΤΙ;

POLYB. mSTOR.

m 68. 69.

297

με.ft' EιxmoiJ Π()Οήγε, δείγμα βουλ6μενος �κφέ()ειν 3 244. τής ι1φετέQας Π(10αΙ(1έι1εως Π(10ς το μη δεδι6ταr; &πελπίζειν την πα(1' α-ότον ι1ωτη(1ίαν τους {mo τών καΙ(1ών καταλαμβανομένους. τον δ� Π(10δ6την 4 5 έτίμηι1ε μεγαλείως, έκκαλέσασ.ftαι ι1πουδάζων τους έπ! Π(Jαγμάτων ταττομένους Π(10ς τας Κα(1χηδονΕων έλπtδας. Μετα δ� ταντα ι1υν.ftειιJ(1ήσας τινας τών Κελ- 5 τών, or κατφκουν μεταξυ τον Πάδου κα! τον Τ(Jεβtα 10 ποταμον, πεποιημένους μεν καί Π(10ς αύτον φιλΕαν, διαπεμπομένους δ� κα! Π(10ς αχ/ιν καΙ δυι1χ(>ηt1τίαν t1VVEfjatvc rlvet18'«t 2 πε(>Ι ται; των 'Ραιμαίαιν δυν«μcιι;. τέλοι; δ' &μ,φ6τε(>α (τα) κέ(>ατα των πε(>Ι τον Τεβέ(>ιον ΠιE�oυμεν« 4κατα π(>όι1αιπον μ�ν {mO των 8'η(>ίαιν, πέ(>ιξ δ� κ«ι 21)0. κατα ται; εκ των πλαγίαιν επιφανε'ιχι; υπο των εiι�ώ­ ναιν, Ετ(>ιΧπησαν κα� t1υναι8'ουντο κατα τον διαιγμον 8 π(>οι; τον υποκείμΕνον ποταμόν. τούτου δ� t1υμ­ βάντοι; οΙ κατα μέι10ν τον κίνδυνον ταx8'έvτει; των 'Ραιμα'αιν οΙ μ�ν κατόπιν έφΕστωτει; υπο των εκ 10 τήι; ενέδ(>αι; π(>οσπεt1όvταιν &πώλλVΝΤO κιχΙ κακωι; 4 ΕΠΙΧι1χον , οΙ δ� πε(>Ι ται; π(>ώται; χώ(>αι; επανιχγκιχ288. ι18'έντει; lκ(>άτηι1ιχν των Κελτων κιχι μέ(>ουι; τινοι; των Διβυαιν κιχι πολλουι; ιχ.(ιτων ftπoκτείνιxντει; δ διέκοψιχν την των Κα(>χηδον'αιν τάξιν. 8'εαιQουντει; 16 δε τουι; &πο των lδίαιν κε(>ιΚταιν έκπεπιεΙΙμένουι;, το μΕν Επιβοη8'ε1:ν τούτοιι; 1} π«λιν εΙι; την εαυτων &πιέναι πα(>εμβολην &πέγναιΙΙιχν, υφο(>ώμενοι μ�ν το πλή8'οι; των Ιππέαιν, καιλυόμevοι δΕ δια τον ποταμον κιχι την ΕπιφΟQαν καΙ t1υt1ΤQοφην τoiί κιχτα κεφαλην 20 6 δμβ(>ου. τη(>oiίvτει; δε ται; τά;ειι; &8'(>όοι μετ' &ιιφα­ λείας &πεχώ(>ηιιαν εΙς Πλακεντίαν, δvτες oiικ Ελ«ττων δΕ λοιπφν οΙ μ�ν πλε1:ι1τοι πεQΙ 7 τους μυ(>ίαιν. τον ποταμον Εφ8'ά(>ησαν iιπό τε των 8'η(>ίαιν καΙ 8 των ίππέαιν, οΙ δΕ διαφυγόντες των πε�ων και το 25 πλε1:ι1τον μέ(>ος των Ιππέαιν Π(>ΟΙ; το ΠQοεΙQημένον ι1ύστημα ποιουμενοι την &ποχroQησιν &νεκομίι18'ηιιαν 9 Fίμα τούτοιι; εΙι; Πλακεντίαν. το δΕ των ΚαQχηδο­ ν'αιν t1ΤQατόπεδον 1αιι; του ποταμού κατΙΧδιωξαν τουι; πολεμίουι;, υπο δΕ τoiί χειμωνοι; ουκέτι δυν«- 30 μενον ΠΟQQαιτiQαι ΠQοβαίνειν Επανήλ8'ε πάλιν εΙι;

POLYB. HISTOR. m 74. 70.

305

την παρεμβολήν. καΙ πιχνΤΕ!; iπΙ μΕν τfJ μιχΧrJ ΠΕρΙ- 10 XΙXl!Etg �οαπέt1ΤΕιλΕ ΚotXτfXt1ΚoEψoftivag δύο vιxijg ταχvπλοούt1ιig Μαt1t1αλιητικιΧg · xal "αl,> πl,>οκαfJ'­ ηrοiJvτο κα! Πf;Jοεκιvδύvεvοv oVτoι καΙ παt1αv άπα'l τ-όμαιΕ; t1φίt1ι παl,>ε{χοντο την xl,>c{av. ε-όγενωΕ; rti(J, 25 εΙ καί τινει; lΤΕqοι, κεκοιναιvήκαt1ι Ψαιμα{ΟΙΕ; Πf;Jαr­ μιΧταιν κα1 Μαt1t1αλιωται, πολλάΚΙΕ; μΕν καΙ μ,ετα 'tama, μιΧλιt1τα δΕ κατα τον 'Δννι{:Jιακον πόλεμον. 8 διαt1αφούvταιv δΕ των Επ1 την καταt1κοπηv ΕΚΠΕμ­ φfJ'έvταιv 3τι πεf;JΙ το t1τόμα 'toij ποταμοv t1Vft{:Jal- so 'ΙΙΕΙ τον τωv ύΠΕναντ{αιν δρμε'ϊν t1τόλοv, άvtfγετο \

POL ΥΒ. HISTOR. m 95. 96.

331

κατα σπουδήν , βουλ6μενος &φνω ΠQΟι5πεσείν τοίς πολεμίοις. οΙ δs πεQ! τον Άι5δρούβαν, ι5ημηνάν- 96 των αύΤΟίς τών σκοπών εκ πολλού τον επίπλουν τών υπεναντίων, ΕΧμα τας πεζικας εξέταττον δυνά292. μεις παρα τον αΙγιαλον κα! τοίς πληρώμαι5Ι παρ­ ήγγελλον εμβαίνειν εΙς τας ναύς. �δη δs κα! τών 2 'Ρωμαίων σύνεγγυς δντων, ι5ημήναντες πολεμικον &νήγοντο , κρίναντες ναυμαχείν. ι5υμβαλ6ντες δs τοίς πολεμίοις βραχυν μέν τινα χρ6νον &VΤεΠOιή10 ι5αντο της νίκηs, μετ' ού πολυ δs προs το κλίνειν αιQμησα1J. ή γCφ εφεδρεία τών πεζών ή περ� τον 3 ' αΙγιαλον ούχ οϋτως αύτους ι))vηt1ε, -ftιXQ παριστά­ νουύτ'Υ/τα κα� π(>ο(/­ πα(Jιιτι.f}Ε!Ι: τήν ιι{)τού μΕτιΧ.fTΕΙΙΙV πολλοvg 'IPfj(JWV Βώ­ 8 πα(Jώ(Jμ'Υ/ΙΙΕ Π(Jος τήν τi'1Jv 'Ρωμαίων φιλίαν. ιιτω(> δ� πιιιδικώΤΕf/ΟV (1)) κ«τα τήν .§ιλικkv δόξας 15 ΕγκΕΧΕΙ(Jικέvιιι τους δμή(Jοvg τοΤg πολΕμίοις o1Jx Elg 9 τουι: τυχόνται: ΕΠΕπτώΚΕΙ κινδύνους. κα� τόΤΕ μΒν, txg ΚΙΙΤΕΠΕιγούΙΙ'Υ/ς, δ'ιέλvov ΕΙς ΠΙΙ(JαΧΕΙ­ μιιΙΙίιιν &μφόΤΕ(>ΟΙ τας δυνιΧμΕις, Ικανού τινος ΕΗ τi'jg τύΧ'Υ/ς 'ΥΕΥονότος ΙΙVVΕ(>γήματοg τοί(; 'Ραιμιιίοιι: 20 τού ΠΕ(J� τους παΤδας Π(Jος τας ΕΠΙΚΕιμΕvιιg Επιβο­ λιΧι;. κα� τα μ�ν κιιτα τήν 'IP'Y/(JttxV Εν τούτοιι: �ν. 100 Ό δΕ ιιτ(>ατηγος '.Αννίβας, fS.fTEV &ΠΕλίπομΕν, πυν- 2'27 .f).ιιvόμΕvΟΙ; ΠΙΙ(Jα τi'1Jv κιιτιιι1κόπων πλΕΤι1τον -όπιΧ(JΧΕΙV ι1Ττov Εν τΥ ΠΕ(J! τη", ΔΟVΚΙΙ(Jίιιv κα� το κιιλούμΕνον 25 ΓΕ(ιούνιον Xrb(J�, Π(Jος δ� τη", ιιυνιιγωγήν E1JφVi'1Jg 2 ΕΧΕιν το rE(JOtJVtOV, "(Jlvtxg ΕΚΕΤ ΠΟΙΕΤ(J.fTιιι την ΠΙΙ(Jα­ ΧΕιμιιΙΙίαν, Π(Jοi'jγΕ ποιούμΕνος τήν ΠΟ(>Είαν ΠΙΙ(Jα το 29'1. *ΔίβV(JVΟV iS(Jog EΠ� τουι; Π(JΟΕΙ(Jημέvοvς τόποvg. s &φικόμΕvοg δ� Π(JΟΙ; το rE(JOtSVLOV, δ τi'jς ΔΟVΚΙΙ(Jίιιι; 80 άπΕΧΕΙ διιικόιιια ι1τ&διιι, τας μΕν &(JXti!: δια λόγων

•

POL ΥΒ. mSTOR. ΠΙ 99-101.

337

τoυ� ένoικoύντιx� εί� φιλίιχν προυκιχλείτο κιχΙ πί�τει� Εδίδου Τd)ν Επιχγγελιών, o-(;δενo� δε πρMIxovτo�, πολιο(lκεΙ:ν Επεβάλετο. ταχυ δε '}'61Ι6μενος κv(μοg 4τoυ� μεν oίκήτoρα� κατέψf}ειρε, τα� δε πλεί�τιx� δ olxCιxg &κεραίoυ� διεφύλιχξε καΙ τα τείχη , βουλόμε­ νo� �ιτoβoλίoι� χρή�ιx�{7ιxι ΠΡO� την παρtx'χειμαι#αν. την δ� δύναμιν προ τη� πόλεω� παρψβαλων ιbXυ- δ ρώιιιχτο τάφρφ κιχΙ χάρακι την ιιτρατοπεδείαν. γεv6- 6 �cvog δ' άπο τούτων τα �εν δύο μέρη της δυνά10 μεως 'πι την ιιιτολογίαν 'ξι[πεμπε, προιιτάξας κα{7' έκά�την �μ/ραν τιχκτον &ναφέρειν μέτρον Eκα�τov τoί'f; ίδίoι�, έπιβολην τού τάγματo� τοίς προκεχειρι­ σμlνοις έπΙ την οΙκονομίιχν ταύτην, τιji δε τρίτφ '1 μέρει τήν τε �τρατoπεδείαν έτήρει καΙ τοίς σιτολο15 γούσι παρεφήδρευε κατα τόπoυ�. οϋ6ης δε της μεν 8 χώρας της πλεί�τη� ε-(;εφόδου, κα1 ΠΕδιάδος, τών δε συνιχγόντων ιb� Επος είπείν &ναρι,f7μήταιν, Ετι δε τη� αιριχι; &κμαζoύιιη� ΠΡO� την �υγκομιδή'/l, &πλΕτον συνέβαινε κα{7' έκάστην �μέραν ι!:{7ρoί�E�{7αι τoiί 10 σίτου το πλη{70g. Mάρκo� δε παρειληφωf! τα� δυνάμει� παρα. Φα- 101 βίου το μεν πρώτον &ντιπαρήγε ταί'f; tXκρωρείιχιg, ΠEΠειιιμένo� &ε1 περΙ τα.� -δπερpoλα.� �υμΠδ(/Eί(/{7α{ ποτε τοίg Kαρxηδoνίoι�. &κoύδ'ΙX� δε το μεν Γερου- 2 Ιδ νιον τους (περΙ τ'ο ν Άννίβιχν) �δη κατέχειν, την δε χώραν �ιτoλoγείν, προ δε τη� πόλεαις Xr#qιxκιx βε­ βλη�ένoυς (/τρατοπεδευειν, έΠΙ6τρέψιχ ς έκ τών (&κρω- 27 8. ρειών) κατέβαινε κατα. την έπΙ τα. πεδία κατατε{νου�ιxν 6άχιν. &φικόμενος δ' έπΙ την &κραν, .J} κείται 8 ao μεν έπΙ της Λαρινάτιδοg χώρας πρΜαγορεύετιχι δε 298. Καλήνη, κιxτε�τριxτoπέδευ�ε περΙ ταύτην, πρόχειρος POLT1I. Hxs1'.

Ι

16

338

BELLUM ΡΌΝΙΟυΜ Π. ΙΝ ITALIA..

a,v Εκ πιχvτοg ΤQόποv ιιvμπλέκειιftαι τοi:g πολεμίοιg. 4 'Δvvί{Jιχg δΕ ftEfiJQI'iJV iιΥιΥίeοvτιχg τοvg πολεμίοvg το ILW ΤQίτοv ILiQog τηι; δυνάμεαιι; εΙαιιε ιιιτολΟιΥεi:v, τα δΕ δύο μέρ'η λαβαιν κιχΙ προελftαιv ιhto τηι; πό­ λεαιι; Εκκαίδ'εκιχ ιιτιχδ(ουι; προι; τοvg πολεμίουι; Επί 5 τιvοg βουνού κατειιτρατοπέδευιιε, βουλόμενοι; ί!μιχ μΕν κατιχπλήξαιιftαι τουι; VπεναντίOυι;, ί!μιχ δΒ τοi:ι; δ ιιιτολΟιΥούιιι την &ιιφάλειιχν πιχραιtκεvάeειv. μετα δΒ τιxVτιx, ιΥεαιλόφου τιvοg -δπάρχοντοι; μετιχξυ τών ιιτριχ­ τοπέδαιν, 8ι; ε-όκΙΧίQαιι; καΙ ιιύνειyιyvι; Επέκειτο τΏ τών 10 πολεμίαιν ΠΙΧQεμ{JολfJ, τούτον έτι νυκτοι; ΕξιχποιιτείλΙΧΙ; 6 πεQΙ δΙΙΙχι).,(οvg των λΟιΥχοφόQαιv κιχτελάβετο. o-Dg iΠΙιΥεvομέV'ηg τijg ήμέριχg ΙΙυνιδαιν Μάρκοι; ΕξήιΥε 7 τοvg ε-όeα1vοvg κιχΙ ΠQοιιέβΙΧλε τώ λόφαι. ιΥενομέV{)v δ' ftΚQο{Jολιιιμού νεανικού ; τέλοg hεΚQάτ'ηιιαv 0& 15 'Ραιμαi:οι κιx� μετα ταύτΙΧ την δλ1jV ιιτ('ιχτοπεδείαν 8 μετεβίβαιιαν Elg τούτον τον τόπον. δ δ' 'Δvvί{Jαg lιog μέν τινοι; δια τ7}v ftVΤΙΙΙΤQατοπεδείιχν ιιυνεΤχεν 9 το πλεi:ιtτοv ILiQOf; τηg δ'V'Vάμεαιg εφ' ιxiJτόν. πλειό­ ναιν δΒ ΙΥΕνομέναιν -IιILEQCJV, ήVΙΧιΥκάeετο τοvg μΕν 10 ΕπΙ την 'ΙΙομην τών ftQεμμάταιv ftπομεQίeειv τοvg 10 δ" ΕπΙ την ιιιτολΟιΥίαν, ιιπoυδά�αιν κατα την Εν ftQxfJ ΠQόftειιιv μ-ήτε την λείαν καταφftεi:ραι τόν τε ΙΙi:τοv ιbg πλεi:ιtτοv dvvιxιyaΙYEi:v, ί'να πάνταιν .Υ κατα την πιχριχχειμιχιιίαν διχψίλεια τοίι; ftνδράιιιν, μη χείρον Ζιι 11 δΒ τoi:ι; -δπo�υιyίoιι; καΙ τοi:ι; ί'πποιg· εΙχε raQ -eag πλείιιτιχι; iλπίδιχg τη!; αiJτού δυν&μεαιι; Εν τφ τών &ππέαιν τάιΥμιχτι. 102 Kaft' 8ν δη "aLQov Μ&ρκοι; ιιvvftεαιQήιιαg το πολυ ILiQog τι'iJν -δπεναντίαιν ΕπΙ ταg π('οεΙΡ'ημέvαg 80 χρείαι; κατα τηg Ζα1Qιχg ΙΙκεδαννύμενον, λιχβαιν τον

POLYB. HISTOR. ΙΠ 101. 102.

339

ιbeμ,αιότατoν καιρον της ήμlρας Εξηγε την δύναμιν κα� ι1υνι:γγίιιας τΥ παρεμβολΥ των Καρχηδονίων τα 2 279. μεν βαρέα των 5πλων έξέταξε, τους δ' Ιππεις κα! τους εoό�ώνoυς κατα μέρη διελων έπαφηκε τοϊς προ5 νομεύου6Ι , παραγγείλας μη δέv.α �ωγρεΙν. Άννίβας a 299. δε τούτου ΙΙυμβάντος slg &πορίαν Ενεπεπτώκει με­ γάλην ' οiJτε γαρ &ντεξάγειν τοις παρατετιημένοις &ξιόχρεως �ν oiJTE παραβΟ1/.ftειν τοις έπ! της χώρας διεδπ"ρμένοις. των δε 'Ραιμαtωv οΙ μΕν Eπ� τους 4 10 προνομεύοντας έξαΠΟι1ταλΕντες πολλους των Ε6κε­ δαι1μένων &πέκτειναν ' οΙ δε παQατεταγμένοι TIlOf/ slg τούτ' ήλ-Β'ον καταφQοvήι1εως αιι1τε κα! διαιιπαν τον zιXQaxa κα� μόνον ο-ό πολΙΟQκsιν τους ΚαQχη­ δονίους. δ δ' 'Λννtβας ήν μεν Εν κακοϊς, δμως δε 5 16 xειμα�όμενoς εμενε, τους πελά�oντας &.ΠΟΤQιβόμενος κα� μόλις διαφυλάττων την παρεμβολήν , εως 'Λι1- 6 δρούβας &.ναλαβων τους &.πΟ της χώQας ιιυμπεφευ­ γότας slg τον xiXQaxa τον πεQ! το ΓεQούνιοv, δVΤας slg ΤΕΤQαΚΙι1χιλίοvς , �κε παQαβοη.ftων. τότε δε μι- 7 jO XQOV &.να-Β'αQρήιιας Επεξη ΝΒ-ε κα! PQaxv ΠQΟ της ι1ΤQατοπεδείας παQψβαλωv μόλις &.πεΙΙΤQέψατο τον Ενει1τωτα κtνδvνον. MιXQxog δε πολλους μεν Εν TfJ 8 πεQ! τον XιXQaxa ιιυμπλοκΥ των πολεμίων &.ποκτεt­ νας, έτι δε πλε{ους Επ! της χώQας διεφ-Β'αQκώς, τότε 25 μεν Επανηλ-Β'εν, μεγάλας έλπtδας έχων -όπερ τού μέλ­ λοντος. τΏ δ' ΕπαύQιον Εκλιπόντων τον xιXQaxa 9 των ΚαQΧ1/δον{ων , Επέβη κα� κατελάβετο την Εκε{­ νων παQεμβολήν. δ γα", 'Λννφας διαγωνιάιιας τους 10 'Ρωμα{ους μη καταλαβόμενοι νvκτoς έQημον δντα 80 τον Επ! τφ TEQOVVCrp xιXQaxa κύQΙΟΙ γ{νωνται της &.ΠΟι1κευης κα! των παρα-Β'έι1εων, έκρινεν α&ος &.να15 '"

22'"

340

BELLUM ΡυΝΙΟωΙ Π. ΙΝ IT.Δ.LIA.

χm('εΤν κα� πdλιν ΕκεΤ πoιεΊ:�&αι Τ�1' ιιτ('(Χτοπεδε{(Χν. 11 &πο δ8 τούτων τι'Ον και('ι'Ον οε μ8ν Κα('χηδόνιοι,

ταΤι; π('ονομαϊς S1Jλαβέιιτε('οv Εχ('ι'Οντο κα� φVλακτι­ κώτε('ον, οε δ8 'ΡωμαΤοι τ&ναντ{(Χ ιJoα('('αλεώτε('oν κα� π('οπετέιιτερον. δ 103 οε δ' Εν τΏ 'Pώμrι, Π('OΙΙπε�όντoς ι1φ{ιιι του 'Υε'Υονότοι; μει�όνωι; 1} κατά τ�ν &λή&ειαν , πε('ιχ,α('ε�ι; ήι1αν διά το πρι'Οτον μ8ν Εκ "i'ji: π('οϋπα('χούιιης -δΠ8(' τι'Ον 3λmν δvdελΠΙι1τίας οΙονεΙ μεταβολήν τινα. 280. 2 π('ος το βέλτιον α-ότόtς π('οφα.ίνειι&αι, δεύΤΕρον δΕ 10 800. κα.� δια το δΟΚΕΤν τον π('ο τούτου χρόνον τ�ν ιΧπ('α­ 'Υίαν κα.� κατdπλη;ιν τι'Ον ιιτρα.τοπέδmν .ιι� πα.ρα τ�ν "ι'Ov δvvdμεων &πoδειλία�ιν, &λλα πα.ρα τ�v του 3 προει1Τι'ΟΤΟΙ; E1JldfJEtrxv 'J'E'}'oVIVlXt. διο κα.� τον μεν Φdβιον ύτιι'Οντο κα! κατεμέμφοντο πdντει; Φς &τόλ- 15 μωι; χρώμΕνον τοΤι; κα.ι('οΤι;, τον δΕ Μdρκοv Επι το­ ιιoVτoν η-δξον δια το ιιυμβΕβηκοι; ιΖι1τε τότε 'Yενιfι1&α.ι, 4 το μηδέποτε rεrοvόι;' α.(ιτοκρdΤΟl/α. 'Υάρ κιΧκεΤνον κατέιιτηιια.ν, ΠΕπειιιμένοι τα.χlmς α.-ότΟν τlλος Επι­ &ήιιειν τοΤι; πρdrμαιιι' κα� δ� δύο δικτά.ΤΟ('ΕΙ; E'J'E- ιο 'ΥόνΕιιια.ν ΕπΙ τάς α.-ότάι; π('dξειι;, δ πρότερον οΜIδ ποτε ιιυνΕβεβήκει πα.ρα ·Ρωμα.ίοιι;. τrjι δΕ ΜdρκιΡ διαιια.φη&ε{ιιηι; τήι; ΤΕ τον πλή&ουι; ciJvo{lXi: κα.ι "i'ji: πα.ρα του δήμου δεδομένηι; ιXQXi'jr; α.-ότrjι, διπλαd{ωι; πα.ρωρμή&η προς το πα.ρα.βdλλειι&α.ι (κα.�) κατα.τολμάν 25 6 τι'Ον πολεμ(mν. .ηκε δΕ κα.� Φdβιοg Επι τάι; δvνdμειg οΜ8ν f}llotmfLlvor; -δπό τι'Ον ιιυμβεβηκότων, !ΤΙ δΕ βΕβαιότε('ον μένων Ιπι της Ιξ ιΧ(,Ζήι; δια.λήψεmς. 7 &εm(!ι'Ον δΕ τον Μdρκον ΕκπεφVdημένον "lXl ""og "dn' &ντιφιλονικουντα. κα.ι κα.&όλου πολυν δντα. ιο προι; τφ δια.κινδυνΕύειν, α.ϊρεσιν α.1Jτφ προύτεινε

POLYB. mS'rOR. m 102-104.

34 Ι

τοιαύτην, 1} κατ« μέQοg lXQXEιV 1} διελόμενον τ«g δvv&μειg ΧQf)δ'-θ'αι τοtg δ'φετέQοιg δ'ΤQατοπέδοιg κατ« την αύτού Π(JοαίQει:Jιν. τού δδ κα! λtαν &σμέvωg 8 δεξαμένου τοv μεΙΙΙδ'μόν, διελόμενοι το πλή-θ'οg χω5 (Jlg έστιιατοπέδευι1αν &λλήλωv, &πέχοντεg cbg δώδεκα δ'ταδ{οvg. 'AVVC{Jag δ8 τ« μ},ν &XOVωV τώv &λιδ'κο- 104 μέναιν αίχμαλώταιv, τα δ8 -Ifcro(JdJv έκ τών πιιαττο­ μέναιν Τιδει τήν τε τών iιγεμόναιν προg &λλήλοvg φιλοτιμίαν καΙ την διιμην καΙ τηv φιλοδοξίαν τού 281. 10 MιXQXov. σιόπεQ ov κα&' αυτού , ΠQοg αυτού δ6 2 νομίσαg είναι τα σvμ{Jαίνοντα πεQ! το.υg iναντίοvg, έγίνετο περ! τον MιXQXOV , ι1πουδάζαιν n}v τόλμαv &φελέσ&αι κα! προκαταλ α:{Jείν αυτού τηv δQμήν. 80 1 . oiJfJrJg δέ τινοg υπcιιοχής μεταξυ τijg αvτου κα! τήg 3 15 του MιXQXOV σΤQατοπεδείαg δvναμένηg έκατέροvg {Jλάπτειν, έπε{Jάλετο καταλα{Jείν ταύτην. ('JaΙPUJg δδ γινroσκαιν lκ του ΠQογεγονότοg καΤΟQ&roματοg 8τι παQέσται {JΟη-θ'ών lκ ZEιQog ΠQοg ταύτην τ-ι}ν ιπι­ {Jολήν , lπινοεΤ τι ΤΟΙαγεvηiTέντει;, ΙΧμα τφ φωτ! τύ κατα πόδας ήμέρCf παρετάξαντο ' τοίς os κατα Τυρρηνίαν &γωνισα- 9 μένοι,:; OfJ! οΤον πρότερον, &λλ' OfJO ' Ιν αfJΤfι τύ μάΧΏ ι1υνιδείν Εξεγένετο τους πολεμίους δια iO το περι τον &έρα γενόμενον σύμπτωμα. νυν γε .10 μην πάντα τ&ναντία τοίς προειρημένοις iιπάρχει. πρώτον γαρ ήμείς &μφότεροι πάρει1μεν, ofJ μόνον 109 αfJΤΟΙ κοινωνήι10ντες iιμίν τών κινδύνων, &λλα καΙ τους Ικ τού πρότερον έτους &ρχοντας έτοίi!; μουι; παρεσκευιΧκαμεν προς το μένειν και μετέχειν τών αfJτών &γώνων. iιμείς γε μην ού μόνον έω- 2 (>άκατε τους κα{fοπλισμούς; , τας τάξεις, τα πλή-Β'η τών πολεμίων, &λλιΧ καΙ διαμαχόμενοι μόνον ού κα-Β" έκάστην ήμέραν δεύτερον Ινιαυτον tjon σιατε30 λείτε. πάντων OVv τών κατα μέρος Εναντίως Εχόν- 3 των ταίς προγεγενημέναις μάχαις, εΙκος xal το τέλος

348 4 Εναντίον

BEIJLUM PUNICUM Π. ΙΝ ITALlA..

Εκβήσεσ&αι του νυν rtyrovog. καΙ γαρ ΙΧΤΟ­ πον, μάλλον δ' αις εΙΠΕΙν &δ'ύνατον, Εν μΑν τοΤς κατα ttlqo:; &κqοβολισμοt":; ίσου:; πqος ίσους συμ­ π{πτοντας το πλΕΤον Επικρατετν � δμου δΑ πιΧντας παqατ-α.;αμένοvς πλε{ους (Sντας 1) διπλασ{ους των 11 5 ύΠΕνα1Π{ων Ελα,"ω&ηναι. διόπερ, Φ ΙΧνδΡΕς, πιΧν­ των ύμΙν παΡΕσκευασμένων προς το νικάν, Ενος ΠΡOσδEt"ται τα πριΧγματα, της ύμΕτέqας βουλήσΕως καΙ προ&vμίας, .vπΑρ ή:; oiιδ'E παρακαλΕισ&αι πλε{ω τοΙς μέν γΕ μισ&ου 10 307. β πρέΠΕιν .vμιν {ιπ:ολαμβάνω. παρά τισι στραΤΕυομένοις 1} τοΤ:; κατα συμμαχίαν fJπAρ τών πΙλας μΙλλουσι κινδυνΕύειν, οΤς κατ' αiι­ τον τον &γωνα καιρός έστι δΕινότατος, τα δ' Εκ τών &ποβαινόντων βραΧΕΤαν ΕΧΕΙ διαφοράν, &ναγκαΙος 'Ι δ τή:; παρακλήι1Εω:; γίνΕται τρόπο:;· οΤ:; δέ, κα..&- 16 άΠΕΡ ύμ;;ν νυν, oiJX ύπΑρ Ετέρων &λλ' -όπΕρ 6φων αiιτων καί πατρίδος καΙ γυναικων κα.Ι τέκνων δ κ{ν­ δυνοι; συνέστηΚΕν, καΙ πολλαπλa6{αν τα μΕτα ταυτα συμβα{νοντα την διαφοραν ΕΧΕΙ τών Ενεστώτων &ΕΙ κινδύνων, fJπoμνήσEωι; μόνον, παρακλήσεως δ' oiJ 287. 8 προσδΕΙ. τ{ς γαρ ούκ "ν βούλοιτο μιΧλιστα μΑν νι­ κάν &γωνι�όμEνo:;, εΙ δΕ μη τούτ' ΕΙ'η δυνατόν, τε47vdvat πρό�&Eν μαχόμΕνο!; 1} �ών έπιδΕΙν την των 9 προειρημένων iJβριν καΙ καταφ.&οράν; διόπερ , ώ ΙΧνδΡΕ:;, χωρΙ:; τών {ιπ:' έμου λΕγομΙνων, αύτοΙ λαμ- 25 βάνονΤΕς προ όφ&αλμ.ων την Εκ του λε{ΠΕσ&αι καΙ του νικάν διαφοραν καί τα ι1υνΕ;ακολου.&οϋντα τού­ τοι:;, οiJτωι; EaVΤOV:; παραστήσΕι1.&ε προ:; την ttdXf/V αις τής πατρίδο:; oiι κινδ'VVΕvούσf/ς νυν αύτοΙ:; τοΤ:; 10 στρατοπέδοις, &λλα τοΤς 3λοι:;. τι γαρ {τι πρ σσ.&εισα 30 τοl'ς fJπOΚEιμΙνoις, έαν ΙΧλλω:; πως τα παρόντα κρι.&fj,

POL ΤΕ. mSΊΌR. m 109. 1 10.

349

περιyεν-ήt1CΤαι των iχ,fί'ρων, ο-όκ Εχει. πάι1αν Υαρ την 1 1 αύτης πρo,fί'υμίαν κα� δύναμιν εΙς -όμάς &πήρεΙι1ται, καt πιίι1ας τας lλπίδας Εχει της ι1ωτηρίας iv -όμίν. ιhν -όμεϊς α-ότην μη διαψεύι1ητε νυν, &λλ' &πόδοτε 12 5 μεν τ1] πατρίδι τας &ρμo�oύι1ας χιί()ιτας, φανε()ον δΕ παι1ιν &ν8'()ώποις ποιήι1ατε διότι καt τα π()ότε()ον iλαττώματα ΥέΥονεν ο-ό δια το 'Ρωμαίους χεί()ους l:1.νδ()ας εΙναι Καρχηδονίων, &λ).α δι' &πει()ίαν των τότε μαχομένων και δια τας iκ των καιρων πε()ιι1Τιί10 ι:ιεις." τότε μΕν ovv ταύτα καί τοιαύτα πα(!ακαλ{ι.1ας 13 δ Λεύκιος διαφηκε τους πολλούς. Tfί δ' έπαύριον &να�εύξαντ"ς ήΥον την δύναμιν 1 10 308. ov τους πολεμίους t1κουον ι1τ()ατοπεδεύειν. σευτε­ ραίοι σ' έπιβαλόντει; παρενέβαλον, περί πεντήκοντα 15 σταδίους άποσχόντες των πολεμίων. δ μεν otnι Δεύ- 2 κιος ι1υν,fί'εαι1ιίμενoς έπιπέσους και ψιλους δντας τους πέριξ τόπους ο-όκ Εφη δείν συμβιίλλειν Ιππο­ κ(!ατούντων των πολεμΕων, &λλ' έπιι1πάι1,fί'αι καί π(!οιίΥειν μάλλον εΙς τόπους τοιούτους έν οΙς το 20 πλέον ει1ται δια των πε�ικων ι1τ(!ατοπέδων ή μιίχη. τού δ8 ratov δια την &πει()ίαν fJπε(! τ.ης Εναντίας 3 -όπιίρχοντος Υνώμης, .ην &μφΙι1βήτηι1ις και δυι1χ()η­ ι1τία περί τους ήΥεμ6νας, δ πιίντων Ει1τί ι1φαλε()ώ­ τατον. τ.ης δ' ήΥεμονίας τφ ratιp και3'ηκούι1ης εΙς 4 25 την Επιουσαν ήμέ()αtl δια το πα(!α μίαν έκ των έ,fί'ι- 288. σμων μεταλαμβιίνειν την ά(!χην τους fJπιίτoυς, &να­ ι1τρατοπεσεύι1ας Π()Oiίyε, βουλόμενος έγΥίι1αι τοίς πο­ λεμίοις, πολλα διαμαρτυρομένου και κωλύοντος του Λευκίου. δ δ' Άννίβας &ναλαβων τους ε-ό�ώνOυς 5 so και τους Ιππείς &πήντα και Π()Οι1πει1ων Ετι κατα πορείαν ο-όι1ι παραδόξως ι1υνεπλέκετο και πολυν

350

BELLUM PUNICUM Π. ΙΝ ITALlA.

έv αiπoΤι; έποιεΤτο -θ'ό�υβov. οί δε ούν" έφη "πqωτον μεν τοίς ftcoig εχετε xιXqtv ' 10 Εκείνοι γα.(! ήμίν ιιvγκαταΙΙΚEυάζoνΤEς την vtXfjV Είς τοιούτους τόπους f1xlXιIL τοvg IX,9'qovg' δεύτεqον δ' 4 ήμίν, 8τι και ELιXXEtJftιxt τους πολεμίους tJVVrJVΙXYXιX­ ΙΙαμεν ' ου yaQ έτι δύνανται τούτο διαφυγείν' και μάχει1ftαι πqοφανωg έν τοΙς ήμετέqοις πqοτεqήμαι1Ι. 1� το δ'ε nιxqlXxιxlciv {ιμάς νVΝ δια. πλειόνων cvftaq- 5 ι1είς και nqoftVELovg είναι "qog τον κίνδυνον ο'Μα­ μως μοι δοκεί xaftfjXELv. 8τε μεν γαι! &ncCqcog 6 διέκειt1ftε τijς nQOg 'Ρωμαίους μάχης , έδει τούτο ποιείν, και ELcft' {ιποδειγμάτων έγαι nqog {ιμάς πολ20 λους διεftέμηv λόγους ' 8τε δε κατα το ι1υνεχες τqΙ6Ι 7 μάχαις τηλικαύταις έξ δμολογουμένου νενικήκατε 'Ρωμαίους, ποίος lXV έτι λόγος {ιμίν Ιι1χvqότεqον παqαιιτήfιαι ftιXqιI0g αυτων των Eqycov ; δια μεν ουν 8 810. των nqo τού κινδύνων κεκqατήκατε τijς Xcbqιxg και »5 των Εκ ταύτης &yιxftwv κατα τας ήμετέQας έπαγγε­ λίας , &ψευtJτούvτωv ήμων έν natJL τοίς nqog {ιμάς είqημένοις' δ δε νύν &γαιν ένέι1τηκεν neqL των πό­ λεων και των έν αύταΙς &yaftwv. 0.0 κqατήtJαvτεg 9 XVQLot μεν εtJεσftε παqαΧqημα πάtJης 'Ιταλ(ας, &παλ50 λαγέντες δε των νύν πόνων , γενόμενοι ι1υμπάι1ης έγΚQατείς της 'Ρωμαίων ευδαιμονίας, ήγεμόνες I!lELlX

352

BELLUM PUNICUM Π. ΙΝ · IT.A.LI.A.

κα! δε6πότfXΙ πάνταιν 'Υενήι1ε6&ε δια. ταύτηg τήg 10 μάχηg. διόπερ ο-όκέτι λόγαιν &λλ' ερrαιν Ε6τ!ν iι χρεία' &εων 'Υα.ρ βουλομέναιν 3ι10ν οi)παι βεβαιαι11 6ειν {ιμϊν πέπeιι1μαι τtXg �παγrεltας." ταντα δΕ κα! τούτοιι: παραπλή6ια διαλεχ&εlg, προ&ύμαιι: αfJτoν δ iπΙ6ημαινoμένoυ τον πλή&ουg, iπαινέι1ας καΙ δεξά­ μενος αfπων τήν δρμήν &φηκε κα! παραχρημα κατ­ ε6τρατοπέδευ6ε, ποιούμενοι: τον χάρ';;κα παρα. τήν α-ότήν πλευρα.ν τον ποταμον τfj μείζονι 6τρατοπε- 290. 10 δείr; των iJπεναντίαιν. 112 Tfj δ' EXOμέvrι περ! παρα6κευήν καΙ &εραπείαν παρήγγειλε 'Υίνε6&αι πi'l6ι. τfj δ' έξήι: παρα. τον ποταμον Εξέταττε τα. 6τρατόπεδfX κα! δήλοg .ηv μάδ δΕ Δεύκιόg 2 χε6&αι 6πευδαιν τοϊg VπενfXντίοιg. δυt1αρεt1τούμενοg μΕν τοϊg τόποιg, δρων δ' 3τι τα- 15 xirog &ναγΚfX6&ήι10νται μεΤfX6τρατοπεδεύειν οΙ Καρ­ χηδόνιοι δια. τον ποριt1μον των δπιτηδείαιν, εΙχε τήν fjt1υχίαν, &t!φαλιt1άμεvοg ταε'ι: tφεδρε{fXιg τα.ι: Β παρεμ{:Jολάg. 'Λννt{:Jαg δΕ χρόνον Ικανον μεtVfXg, ο-όδενοι: &ντε;ιόντοg, τήν μΕν λοιπήν δύναμιν fX{;&tg 20 εΙς χάρακα κtXτέ6τηι1Eν, τους δΕ Νομάδας ΕΠάφηκε τοε-ς Μρευομένοις &πο τήι: Ελάττονος παρεμβολής. 4 των δΕ Νομάδαιν [αις προς α-ότον τον χάρακα προt1πιπτόνταιν καΙ διακαιλυόνταιν τήν {ιδρείαν, 3 τε Γάιος Ετι μαλλον Επ! τούτοις παραιξΎVετo , τά τε 25 πλή&η π()οι: τον κίνδυνον δρμήν ΈΤχεν καΙ δυt1χερως δ έφερε τα.g Vπερ&έ6ειg. βα()ύτατοι: 'Υά() δή πi'lι1ιν &ν&ρmποιg δ τον μέλλειν rtνετceι χρόνοg· 8ταν δ' �παξ xρt&fj, 8,τι ttv .Υ πά6χειν πάντων των δο­ .811. 6 κoΎVτων εΙναι δεινων iJπoμενετέOν. Elg δΕ τήν 80 'ραιμην ΠΡΟ6πεπτωκότοι: 3τι παρα6τρατοπεδsvουt1ιν

POL ΥΒ. HISTOR. ΠΙ

1 1 1 - 1 13.

353

&λλήλοις και συμπλοκαι γίνονται τών Π(Jοκινδυ­ νευ6ντων &'11' έκάστην fJiLi(Jιxν, ό(J,ι}-η και %Ε(Jιφοβοs �ν ή πόλις, δεδι6των μ�ν τών πολλών το μέλλον 7 δια το πολλάκις �δη Π(Jοηττiiσ,ι}-αι , πqοοqωμΕνων δ δ� και πqολαμβανόντων τα συμβηt1όμενα ταίς έν­ νotιxtg, έαν σφάλλωνται τοίς 8λοις. πάντα δ' ήν 8 τα παρ' αvτοίς λόγια πάσι τότε δια t1τόματος, 6η­ μείων δ� και τε(Jάτων πάν μεν {ερόν, πάσα δ' ήν oixtιx πλήρης, ιiξ ιbν ευχαι και .ι1υιιίαι και .ι1εών 10 (κετηρίαι και δεήδΈις ιiπείxoν τ,ην πόλιν. δεινοι !Ί γαρ έν ταίς πε(JΙ6τάσειιι 'Ρωμαίοι και -Itcotlg έξιλά­ σαt1.ι1αι και &ν.ι1(Jώπους και μηδεν άπρεπες μηδ' &γεν­ νες Εν τοίς τοιούτοις καΙΡΟίς ήγεί6.ι1αι τών ΠΕqι ταύτα συντελουμένων. 15 Ό δΕ Γάιος αμα τφ παραλαβcί'll τΥ κατ α πόδας 1 13 iJiLiql!- τήν &ρχήν, ftρτι 't'Yίg κατα τον ηλιον &νατοΜίς 291. έπιφαινομένης, Εκίνει τήν δύναμιν έξ έκατέρας αμα τής παρεμβολής και τους μΕν έκ τού μεί�oνoς χά- 2 qιxxog διαβιβά�ων τον ποταμον ευ.ι1έως παρcνέβαλε, 20 τους (δ' ) έκ .ι1ατΕ(Jου συνάπτων τούτοις έπι τήν αVτην ευ.ι1είαν . ιiξιlταττε, λαμβάνων πάι1ι τήν έπιφάνCΙαν την Π(Juς μεσημβ(Jίαν. τους μεν ο{ιν τών 'Ρωμαίων 3 {ππείς παρ' αυτον τον ποταμον έπι τού δεξιΟύ κέρα­ τος κατ!.στησε, τους δ� πε�oυς ιIVVcXcig τούτοις έπι 2� της αυτής ευ.ι1είας έξέΤΕινε, πυκνοτέρας η πρόΙΙ.ι1εν τας ιιημείας κα.ι1Ιdτάvωv , και ποιών πολλαπλάσιον το βά.ι1ος έν ταίς ιιπείραις τού μετώπου' τους δε 4 τιi)ν συμμάχων {ππείς εΙς το λαιον xl(Jιxg πα(!εν­ έβαλε ' πάσης δε της δυνάμεως προέιιτησε τους ευ30 �ώνoυς Εν &ποΙΙτάdΕι. ήσαν δΕ συν τοΙς συμμάχοις " ΠE�ών μΕν είς όκτro μυ(Jιάδας, {ππε'Cς δ� ULX(Jifi POLYB. ΗI8Τ. Σ.

23

354

BELLUM PUKICUl\{ Π. ΙΝ IT.ALIA.

τών έξακισχιλ{ων. 'Ανυίβαι; δΕ κατα του α-ότον καιρον τούι; μΕν Βιχλιαρείι; κα! λογχοφόρουι; διαβιβάσαι; τον ποταμόν προεβιΧλετο τηι; δvvιΧμεωr;, τούι; δΕ λοιπούι; Εξαγαγαιν Εκ τού χάρακοι; κιχ! πε812. ραιώσαι; κατα διττούς τόπους το QEVftQov &vτετάτ- 5 'ί τετο τοίι; πολεμ{οιr;. Eτί,f}ει δ' Επ' αύτόν μΕν τόυ ποταμόν, Επ! των εύωυύμων, τούι; "Ιβηρας καΙ Κελ­ τούι; {ππείι; ιΧντ{ουι; τοίι; τών 'Ρωμαίων {ππεύσι, ttvVEXEir; δΕ τούτοιι; πε�oύι; τουι; ήμίttειr; τών Εν τοίι; βαρέσι κα&οπλισμοίι; Διβύων, έξηι; δΕ τοΤι; 10 εΙρημένοιι; 'Ίβηραι; καΙ Κελτούς. παρα δΕ τούτοιι; τό λοιπόυ μέροι; f&ηκε των Διβύων, ΕπΙ δΕ τού 8 δΕξιού κέρωι; Επέταξε τουι; Νομαδικουι; {ΠΠΕίr;. Eπε� δΕ πάυτ' ΕπΙ μίαν εύ&είαν Εξέτεινε, μετα ταύτα λαβαιυ τα μέσα τωυ Ίβή(lων καΙ ΚελΤώυ τάγματα 15 προηγε κα! τ�λλα τούτοιι; έκ τού κατα λόγον παρ­ tl1rΙXVE �υγoύντα, μηνοειδΕι; ποιων τό κύρτωμα καΙ 9 λεπτύυων το τούτωυ αύτων 6χημα, βουλόμενοι; έφ­ εδρε{αι; μΕν τάξιν Εν τΥ μιΧΧ17 τούι; Δίβυ«ι; α-ότώυ έχειν, προκινδυνεύσαι δΕ τοίς 'Ί{Jηρttι κα! Κελτοίς. 20 114 'fHv δ' δ κα&οπλιttμοr; των μευ Διβύων 'Ρωμαι'κός, ο.ι;ι; πάνται; 'Αυνίβαι; τοίι; Εκ τηι; προγηευη- 292. 2 μένηι; μ«χηι; σκύλοιι; ιΙκλέξαι; κατακεκοσμήκει ' των δ' Ίβήρων κα! ΚελΤών δ μΕν &υ(lεόι; ην παραπλή3 σιοr;, τα δΕ ξίφη τηυ ιI�'αντίαν είχε διά&εσιν' τηι; 25 μευ γαρ OfJx έλαττου τό κέυτημα τηι; καταφοράς CttxvE πρόι; το βλάπτcιν , ή δΕ Γαλατική μάχαιρα μίαυ είχε χρείαν την Εκ καταφοράr;, κα! ταύτ·ηυ Εξ 4 &ποστάσεωr;. Εναλλαξ ίδΕ) ταϊς σπε{ραιι; αύτών πα­ ρατεταγμέυων, κα� τωυ μευ ΚΕλτών γυμνωυ, τών 30 δ' Ίβήρων λινοίι; ΠΕριπορφύροιι; χιτωνίσκοιι; κεκο6 πλείoυ�

POLYB. mSTOR. m 1 l3-1l5.

355

σμημΙνων κατα τα πάη)ια, ξενίζουιιαν ;Χαα κα! κα­ ταπληκτικην ιιυν'βαινε rίνειι,f!αι την πl!όιιοψιν. �ν 5 δ� το μ�ν τών {ππικών πλή,f!ο� το ιιύμπαν τoί� Kαρxηδoνίoι� εΙ� μυρίoυ� , το δΕ τών πεζών ού δ πολυ πλείoυ� τεΤ(Jακιιιμυρίωv ιιυν τoί� Kελτoί�. είχε δΕ το μΕν δεξιον των 'Ρωμαίων ΛΙμίλιo�, το 6 δ' EύώνυμΣV Γάιo�, τα δΕ μΙιια Mάρκo� κα� Γνάιος οΙ τφ πl!όΤΕρον έΤΗ c1τρατηrοϋvΤΕς. 't'OJv δΕ Kal!- 7 χηδονίων το μΕν EiJrbVVfLOV 'AtJιYI!OtJfJar; ΕίΧΕ, το δε 313. δεξιου "Λννων' ΕπΙ δε τοΙς μέι10ις αύτος ήν 'Λννί­ βας, έχων με,f!' εαυτού ΜάΥωνα τον άδΈλφόν. βλε- 8 πoύση� δΕ τής μΕν των 'Ρωμαίων τάξεως ΠQος μΕ­ ι1ημβ(!ίαν, ιbς Επάνω Π('οειπα, της δΕ τών Καρχη­ δονίων προς τας 6(1κ.τoυ�, εκατ'ρoι� άβλα{JfΊ tJvv15 έβαινΕ riVctJ&at 't'ήν κατα τον ηλιον άνατολήν. ΓενομΙνης δΕ της c1υμπλοκής της πρώτης Εκ τών 115 Π(JοτεταrμΙνων, τας μΕν άρχας αύτών τών Εύζώνων Επιοος ήν δ κίνδυνος, αμα δΕ τφ τους "Ιβηρας 2 και ΚΕλτους Ιππείς άπο τών εύωνύμων πελάtJαι 20 τοΙς 'Ρωμαίοις Εποίουν ο&οι μάχην άλη&ιν ην και βαρβαρικήν ' ού Υαρ ήν κατα νόμους ΙΙξ &ναc1τροφης 3 και μεταβολής δ κίνδυνος, άλλ' ΕΙιιάπαξ tJυμπεc1όv­ τες Εμάχοντο c1υμπλεκόμενοι κατ' IivιYfla, παρακα:α­ βαίνοντες άπο τών ϊππων. Επειδη δ' ΕΚ(JιΧτηtJαν 4 25 οΙ πα(Jα των Καρχηδονίων και τους μΕν πλείιιτους άπέκτειναν Εν τf} c1υμπλοκf], πάντων Εκ&ύμως καΙ γενναίως διαΥωνιζομΙνων τών 'Ρωμαίων , τους δΕ λοιπους i1lavvov π"l!α τον ποταμον φoνEύOVΤEς και προσφέροντες τας χείρας άπαραιτήτως, τόΤΕ δη τα 293. 30 ΠΕζικα tJτρατόπΕδα διαδΕξάμενα τους εύζώνους c1vv­ ΕπεtJΕV &λλήλοις. ίπΙ βραχυ μΕν ο-όν των Ίβήρων 5

356

bELLUM ΡυΝΙονν Π. ΙΝ IT.A.LIA.

κα� των Κελτων έμενον αϊ τ"ξειg κα� διεμ"χοντ& τοig 'Ρωμαίοιg 1'ενvαίωg' μετα fJs ταύτα τφ {jιXQEι .fJoλιβόμενοι κλίνοντεg fntSXcbQovv slg τοvπίσω , λύ6 f1αντεg του μηνίσκον. αϊ fJs τωυ 'Ρωμαίων σπεiQαι κατα τ-ι}ν Εκ4tvμίαν έπόμεναι τούτοι{; διΙκοψαν ��- 5 δίωg την των ύΠΕναντίων τάξιν, ατε δη τωυ [Lsv Κελτων EΠ� λΕπτον Εκτετα1'μένων, α(,τo� tJs πεπυ­ κvωκότsg άπο των κεQ"των ΕπΙ τα μέσα κα� τον 7 κινδυνεύοντα τόπον ' 0(, 1'ιXQ αμα ιΙυνΙβαινε τα κΙ­ ρατα κα� τα μΙιΙα συμπ{πτειν, άλλα ΠQiJJτα τα μέσα 10 δια (το) τοv{; KslTfovg Εν μηνοειδεϊ ιΙχηματι τετα1'­ [Livovg 'ltolv ΠQΟΠΕπτωκiναι των ΚΕQ"των, ατε τοiJ μηνίσκου το κύQτωμα 'ltQO{; του!: πολΕμίου{; Ιχοντος. 8 πλην έπόμενοί 1'ε τούτοιg οϊ 'Ρωμαϊοι κα� σvνΤQi314. XOVTfEg EΠ� τα μΙσα κα� τον εΙκοντα τόπου των πο- 15 λεμίων οtJτως έπ� 'ltolv προέπεσον αιστ' Εξ έκατέQΟV τού [LEQovg κατα τα{; Εκ των πλα1'ίων Επιφανείας τουg Λίβυας α(,των 1'svi64tιxt τους Εν τοϊς βαQέσι 9 κα4tοπλισμοίς' ιbν οϊ μΕν άπο τού δεξιΟύ κέQατος κλίναντες Επ' ά6πίδα κα� την Εμβολήν Εκ δό()ατος 20 ποιούμΕνοι παQίσταντο 'ltfXQιX 'ltlEVQιXv τοϊς πολε10 [LCotg, οϊ δ' άπο των ε(,ωνύμων έπ! δό()υ ποιού­ μενοι τήν κλίσιν Εξ άσπίδοg ΕπιπαQΕνέβαλλον, α(,­ τού τού ΠQ"1'ματοg δ δέον .ην ΠΟΙΕίν fntοδξικνύντος. 1.1 Εξ ο-Q σvνi(:Jη κατα τήν 'Δννί(:Joυ π()όνοιο:ν μ{ι10υς Ζ5 αποληφ4tfjvαι τους 'Ρωμαίοvg fnto των Λιβύων κατα 12 τη1- EΠ� τοvς Κsλτοvς παρ"πτωι1ιν. ο&οι [Lsv om, ofJκέτι φαλΟ:1'1'ηδόν, άλλα κατ' &.νδQα κα� κατα σΠΕί­ qag ι1ΤQεφόμενοι 'ltQog τουg Εκ τωυ πλΟ:1'ίωυ πρΟι11 16 πεπτωκότας EΠOΙOϋVτo τ� ν μ"χην' Λεύκιος fJs καί- �o ΠΕΡ fhv Εξ &ρχης έπ� τού δεξιού κέρατος κα� με-

POL γΒ. HISTOR. ΠΙ 1 1 5. 1 1 6.

357

ται1χιι)υ έπί (τι) τού τών Ιππέων άγωνος ομως l!τι τ6τε διει1φbετο. βουλ6μενος δε τοίς κατα την Πα.- 2 qιχκλη6ιν λ6γοις άκολού&ως Επ' aiJrrov γίνε6&αι τών έργων κα� &εωρών το συνέχον τής κατα τον 5 ttγώvα κρίσεως Εν τοίς πεbικοίς ι1τρατοπέδοις κεί- 294. μευον , παιμππεύων EΠ� τα μέσα της ολης παρατιχ- 3 ξεως l1μα. μεν αiιτoς συυεπλέκετο κα� προσ{φερε τας χείρας τοίς iιπεναντίoις, αμα δε παρεκιχλει και 'ItctQ­ αιξυυε τούς παρ' αύτου στρατιώτας. το δε παρα- 4 ιο πλή6ιον Άννίβας Εποίει' κα� yaQ ο{ιτος έξ άρχης Επι τούτοις τοίς μέQεσιν Επέστη τής δυνιχμεως. ο[ 6 δε Νομιχδες άπο τού δεξιού κέQατος ΠQΟ6πίπτοντες τοίς iιπεναντίoις {ππεύσι τοίς EΠ� των εiJωνύμων τεταγμένοις μέγα μΈν Oυr' Εποίουν ούδεν οϋτ' 15 επασχον δια την {δι6τητα τής μιχχης, άΠQιχκτους γε μ.ην τους πολεμίους παQεσκεύαbον, Π'εQιι1πώντες και πανταχό&εν ΠQο(/π{πτοντι:ς. Επι:t δ' ο[ ΠΙ:QΙ τον 6 Άι5δQούβαν άποκτείναντες τους πεQΙ τον ποταμον {ππεΙς πλην πανμλως όλίγων παQεβοή&ησαν άπο sισ. των εiJωνύμων τοίς Νομιχι5ιν, τότε ΠQοrδ6μενοι την [φ(lδον aiJrrov ο{ 6ύμμαχοι τών 'Ρωμαίων {ππείς .έκκλίναντες ttπι:χαιQουν. Εν Φ καΙQιΡ ΠQαγματι.κΟν 7 δοχεί ποιησαι και φQόvιμον iQ'Y0V ΆσδQούβας ' &εω­ �ώυ yaQ τους Νομιχδας τιΡ τε πλή&ει πολλους δντας 25 και ΠQακτικωτιΧτους και φοβερωτάτους τοίς απα; εγκ}.ίνα6ιν, τους μεν φεύγοντας παQέδαικε τοΙς Νο­ μάσιν, 'ItQOr; δε την των 'JtEbiiJv μιXXΎJV ήγείτο, σπεύ­ σων πα(!αβοη&ήσαι τοίς Λίβυσι. ΠQοσπεσCίJν δε τοίς 8 'ΡωμαΙ·ϊι.οίς (/ΤQα.τοπέδοιι;; κατα ναιτου και π()ιούμι:su ιvσς Εκ διαδοχης ταΙς Ιλαις έμβολαι;; aμα κατα πολ.­ ιους τόπους επέ(JQωσι: μεν τους Λίβυας , Εταπι:ί-

358

BELLUM PUNICUM Π. ΙΝ ITALlA..

vrotJc δ]; καΙ κατ/πληξε ταΊ!; ΨVXαΊ!; του!; Ψωμαlου!;.

9 έν Φ καιρι:ji καΙ ΔEVκιO!; ΑΙμίλιο!; ΠΕ(!ΙΠΕtJών {JLIXl(lti:!

πλη'J'αΊ!; έν χει(!ων νόμφ μετήλλαξε τον βίον, &νη(! πάντα τα δlκαια τ.Υ πατρίδι κατα τον λοιπον βίον κα� κατα τον ισχατον καιρόν, εΙ κα! τι!; Ετερο!;, δ 10 ποιήtJα!;. οΙ δ]; 'ΡωμαΊοι μ/χρι μεν έμάχοντο κατα τα!; Επιφανεία!; tJΤΡΕφόμΕνοι προ!; του!; ΚΕκυκλαικό1 1 τα!;, &ντείχον' &εΙ δ]; των πέριξ &πολλυμέναιν, κα! κατα βραχυ συγκλειόμενοι , τέλο!; α-ότού πάντε!;, έν οΙ!; "-/lt:! Μά(!κο!; κα! Γνάιο!;, ΙπεtJον, οΙ το πρόΤΕ(!ον 295. ετο!; fJ'Πατoι 'J'E'J'oVME!;, lΧνδρε!; &γα-3'o� κα! τή!; 'Ρώ12 μης lΧξιοι 'Υενόμενοι κατα τον κίνδυνον. κατα δ]; τον τούτων φόνον κα! την tJυμπλοκην οΙ Νομάδε!; έπόμενοι τοίς φεV'J'ουσι των ' Ιππ/αιν τους μεν πλΕί­ στους &πέκτειναν, τους δξ καΤΕκρήμνιιιαν &πο των 15 13 ϊππαιν. llll'J'OL δ/ τινες ΕΙ!; Ο-όενουσίαν δι/φυ'J'ον, Εν οΙ!; 1ίν κα! Γάιος Τε(!έντιο!; δ των 'ΡαΙμαlαιν στρατη'J'ό!;, &νηρ α,ιιιχραν μεν την ψυχην &λυσιτελή δ]; την &(!χην την α,υτού τ.Υ πατ(!ίδι πεποιημένο!;. 117 Ή μ�ν otιν ΠΕ(!! Κάνναν 'ΥΕνομένη μάχη 'Ραι- 20 μα,lαιν κα! Κα,ρχηδονlων Επετελέσ.ftη τον τ(}όπον 316. τούτον, μάχη 'ΥΕννα,ιοτάτου!; lΧνδ(}α,ς εχουσα καΙ τους 2 νικήσαντα!; κα! του!; ήττη-3'έντας. δήλον δ]; τούτ' ΕγένΕΤ' έξ α-ότων των π(!α'J'μάταιν. των μ�ν 'Υα(! έξακισχιλlαιν Ιππέαιν έβδομήκοντα μ�ν εΙς Ο-όΕνου- 25 σίαν μετα Γαίου διέφυroν, ΠΕ(}l τ(}ιακοσlου!; δ]; των 3 ιιυμμάχαιν σπο(!άδΕ!; εΙ!; τα!; πόλει!; Eιιώ,fJvηιiαν ' Εκ δε των πε�ων μαχόμΕνοι μεν έάλαιιιαν εΙς μυ(!lους οΙ δ' έκτός δVΤες τής μάχης - έξ α-ότού δε τού κιν­ δύνου τρισχίλιοι μόνον ι'σαις εΙς τας παρακειμlνας 80 4 πόλεις διέψιηον. οΙ δε λοιποl πάντες, δντες εΙς

POLYB. IΠSTOR. m 116. 117.

359

Επτα μυQιάδας, απ{-t7ανον ευγενως, την μεγί6την χ(μίαν παQειιχημ{νου τοΙς ΚαQχηδονίοις εΙς το νικάν κα! τόΤΕ κα� προ τού (τού) των Ιππέων δχλου. καί 5 δήλον εγένετο τοίς επιγενομένοις 3τι ΚQείττόν εtJτι 5 προς τους των πολέμων καιρους ijμίtJεις έχειν πε­ ζούς , {ΠΠΟΚQατείν δΈ τοίς 3λοις, μάλλον η πάντα πάρΙ(fα τοίς πολεμ{οις έχοντα διακινδυνεύειν. των 6 σΈ μετ' Άννίβου Κελτο! μeν έπε60ν εΙς ΤΕτρακισχι­ λίους, 'ΊβηQες oe κα! Λίβυες εΙς χιλίους κα! πεντα10 κοιι{ους, {ππεΙς oe πεQl διαΚΜίους. ο{ όΈ ζωγQη- 7 -t7ένΤΕς των 'Ρωμαίων εκτος έγένOVΤO τού κινδύνου, κα! σια τοιαύτην αΙτίαν. Λεύκιος απέλιπε μυQίους 8 πεζους έπ� τής Εαυτού παρεμβολής, ϊν' ΈCtv μΈ71 Άννίβας όλιγωQήιιας τού χάρακος έκτάξΥ πΜι, πα15 ραΠΕιιόντες οf)τοι κατα τον της μάχης καιρον εγκρα- 296. ΤΕίς γένωνται τής των πολεμίων αΠΜκευής, εαν δε 9 ΠΡΟϊδόμΕνος το μέλλον &.πολίΠΥ φυλακην &.ξιόχρεων, προς ελάττους αυτοίς δ ltIifIl των δλων γένηται 'JttlJ­ δυνος. Εάλω6αν δε τοιούτφ τιν! τρόπφ. καταλι- 10 20 πόντος Άννίβου φVλακην &.ΡΚΟύιιαν έπ! τού x�α­ κος, ίίμα τφ κατάρξαιι-t7αι την μάχην κατα το συν­ -raX-t7EV έπολιόρκουν ο{ 'Pωμιx�oι, προσβάλλοντες τους &.πολελειμμένους εν τφ των Καρχηδονίων χάρακι. το μεν ot)v πρώτον &'vτείxoν ' f1o'!'} δ' αυτων πιεζο- 1 1 3 1 7 . μένων, έπειδη κατα πάντιχ τα μέρη την μάχην Άν­ νίβιχς lκρινε, κα! τότε παρα{30η-t7ήιιας κα! ΤQεψάμε­ νος t1υνΕκλειι1Ε τους 'Ρωμαίους εΖς την {δίαν ltΙXQEμ­ βολην κα! διιιχιλίους μΈν αυτων &.πέκτεινε, των δε λοιπων εγΚQατης εγένετο ζωγρίι;ι πάντων. δμοίως 1 2 30 δε κα! τους έπ! τα κατα την χώQαν έρύματα ιιυμ­ πεφευγότας έκπολΙΟQκήιιαντες ο{ Νομάδες έπαν-

360

BELLUM PUNICUM Π. ΙΝ ITALIA.

ηγον, δντας εΙς δΙι1χιλίους τών εΙς φυγην τραπ!ν­ των ιππέων. 1 18 BQιxfjcv{tctι1fJ� δε της μάxη� τον προειρημένον τρόπον, άκόλου.{J-ον εΙλήφει τα 8λα "QldtV τoί� ύπ' 2 άμφοτέρωv πρOι1δoκωμένoι�. ΚαQχηδόνιοι μεν γα!! 5 δια τη� ΠQάξΕω� ταύτη� παραΧQημα τη� μεν λoιπη� :� παραλίας dXSιYov πάσης ήdαν lγΚQαΤΕίς' ΤaρανΤίνοί τε γα!! ε-ό.&έως ένεxείρι�oν αύτούς, '.ΔργυQιππανο� δε κα� Καπυανών τινει;; έκάλουν τον 'Δννίβαν, οι δε λoιπo� πάνΤΕς &πέβλεπον tjιYfJ τότε προς Καρχηδο- 10 4 νίους' μεγάλα� δ' εΙχον έλπίδας έξ έφό(01) κα� της ;, 'Ρώμης α-ότη� ει1εσ'&αι κύQΙΟΙ' 'Ρωμαίοί γε μην 'tfjv '[ταλιωτών ιYvvιxIJ'tElιxv παQαΧQημα δια την ήτταν άπεγνώΚΕΙι1αν, έν μεγάλoι� δε φόβοις κα� κινδύνοιι;; �σιxν ΠΕQί τε t/φώv α-ότών κα1 ΠΕρ1 τού τη� παΤQί- 15 δος έδάφους, 8ι10ν 01Jπω ΠQΟdδοκώντες 1'7ξειν α-ότον G τον '.Δννφαν. και γα!! WdΠΕQ lπιμεΤQούdη� και 6υνεπαγωνι�oμένης τοίς γεγονόσι της τύχης, συνέβη μΕΤ' όλίγας i}μέρας, τοϋ- φόβου κατέχοντος την πόλιν, και τον εΙς την Γαλατίαν 6ΤQατηγον &πο- 20 (1ταλέντ' εΙς ένέδ(!αν έμπεσόντα παQαδόξως lXQιYfJV 29'1. ύπο τών Κελτώv διαφ.&αQηναι μΕτα της δυνάμεωι;;. 7 ο-ό μην 1'7 γε σύγκλητος ο-όδεν άπέλειπε τών ένδε­ χαμένων, &λλα παQεκάλει μεν τους πολλούς, ήt/φα­ λί�ετo δε τα κατα την πόλιν, έβουλεύετο δε ΠΕQ� 25 τώ'V ένε6τώτων &vδQωδώς. τούτο δ' έγένετο φανε8 QOv έκ των μετα ταύτα συμβάντων' δμολογουμένως γαρ 'Ρωμαίων i}ττη.&έντων τότε κα! παQα'Χ,ωQη9 σάντων της έν τοίς δπλoι� &QΕτης, 'tf1 τού πολιτεύ­ ματος Ιδιότητι και τφ βουλεύει1.&αι καλώ� ο-ό μόνον 30 318. &νεκτή6Ι:WΤO την της 'Ιταλίας δυνα(1τείαν, νικήι1αν-

POLYB. mSTOR. ΠΙ

1 17. 118.

361

τε� μετα ταύτα Kα(1χηδoνίoυ�, άλλα κα� της οίκου­ μΙνη� άπ&ση� iγκ(1ατε;;� iyivoVTo μετ' όλίγoυ� Χ(1ό­ νoυ�. διόπερ iιμε;;� ταύτην μεν την βύβλον iπ� 10 τούτων των έ(1γων κατασΤ(1Ιψομεν, " πε(1ιέλαβεν δ 'IβηQικαιν κα� τών 'Ιταλικαιν Τι τετταρακοστη πρo� ταί� {κατον όλVfιπι&σι δηλώσαντες· δταν δε τα� 1 1 Έλληνικα� πρ&ξεις τα� κατα την αiπην όλυμπιάδα γενομένας διεξιόντες iΠΙ(Jτώμεν τοίς καΙQΟίς τούτοις, τότ' 1ίδη προ,f}Ιμενοι ψιλώς τον {ιπερ αiπη� της 10 'Ρωμαίων πολιτείας ποιησόμε,f}α λόγον, νομίζονΤΕς 12 ού μόνον Π(10� την τη� {(Jτορία� (Jύνταξιν oίκείmι εΊναι την ΠE(1� αύτης iξήγη(Jιν. άλλα κα� πρός τας ταιν πολΙΤΕυμ&των διορ,f}ώσεις κα� κατασΚΕυας με­ γάλα (JvμβάλλΕ(J.f}αι τo;;� φιλομα,f}οiισι κα� πραγμα15 τικo;;� ταιν άνδ(1αιν.