Waar vind je het geluk? : levenslessen voor kinderen van tien tot honderd jaar

6e proef 28-02-2007geluk 27-02-2007 20:08 Pagina 1 Waar vind je het geluk? 6e proef 28-02-2007geluk 27-02-2007 ...

Author: Roelof Tichelaar.

12 downloads 322 Views 804KB Size Report

This content was uploaded by our users and we assume good faith they have the permission to share this book. If you own the copyright to this book and it is wrongfully on our website, we offer a simple DMCA procedure to remove your content from our site. Start by pressing the button below!
Report copyright / DMCA form

DOWNLOAD PDF

6e proef 28-02-2007geluk

27-02-2007

20:08

Pagina 1

Waar vind je het geluk?


27-02-2007

20:08

Pagina 2

Deze bladzijde is met opzet leeg gelaten


27-02-2007

20:08

Pagina 3

Roelof Tichelaar

Waar vind je het geluk? Levenslessen voor kinderen van tien tot honderd jaar


27-02-2007

20:08

Pagina 4

© 2007, Uitgeverij Ten Have – Kampen Postbus 5018, 8260 GA Kampen www.uitgeverijtenhave.nl Omslag Varwig Design ISBN 978 90 259 7045 1 EAN 978 90 259 5757 5 NUR 728 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording, or otherwise, without the prior written permission of the publisher.


27-02-2007

20:08

Pagina 5

I N H O U D

Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 1 Kijken naar je lichaam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 2 Ik wil beter presteren! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 3 Het borduurwerkje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 4 Jezelf durven zijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 5 Denken voor anderen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 6 Grenzen stellen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 7 Ruzie maken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 8 Angst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 9 Praten en luisteren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 10 Gescheiden ouders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 11 Omgaan met je eigen verdriet . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 12 Rekening houden met elkaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 13 Trots en bescheidenheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 14 Gevaren op je pad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 15 De kracht van vergeving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 16 Doodgaan, wat is dat? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 17 Geboren worden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 18 Schepping of evolutie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 19 Engelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 20 Bidden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75


27-02-2007

20:08

Pagina 6

21 De geheime wetten van de levenskracht . . . . . . . . . 78 22 Dromen en hun verborgen betekenis . . . . . . . . . . . 81 23 Bijna-dood-ervaringen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 24 Hoog-gevoeligheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 25 De Koning van de engelenwereld . . . . . . . . . . . . . . 91 26 De Geest in ons hart . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94 Tot slot: een goede reis! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98 Woord van dank . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 Over de auteur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101


27-02-2007

20:08

Pagina 7

I N L E I D I N G

Geluk is niet te koop. Je hebt het lang niet altijd zelf in de hand om gelukkig te worden. Soms gebeuren er namelijk dingen die het geluk in de weg staan en waar je niets aan kunt veranderen. Ieder mens heeft wel eens problemen. Dat geldt ook voor kinderen. De problemen van kinderen lijken – als je goed kijkt – heel veel op de problemen die volwassenen tegenkomen in hun leven. Door met aandacht hiernaar te kijken, kun je van die problemen iets leren. Misschien herken je een aantal van de volgende vragen: Voel je je gelukkig? Ben je tevreden over jezelf? Heb jij weleens problemen waar je met bijna niemand over kunt praten? Twijfel je over jezelf en vraag je je af of je wel goed genoeg bent? Ben je soms bang of verdrietig? Durf je ‘nee’ te zeggen als je iets niet wilt? Maak je je wel eens zorgen over je uiterlijk? Denk je wel eens voor anderen? Al deze vragen hebben je stuk voor stuk iets te zeggen over jezelf, over de mensen om je heen of de zin van het leven. Ieder probleem bevat een levensles die je leert meer vrijheid, innerlijke vrede, liefde en geluk te voelen. Het valt niet altijd mee om die levensles meteen te ontdekken. Soms kost dat tijd en moet je heel goed kijken om die les te kunnen zien. Maar dat geeft niet: als jij bereid bent om op een andere manier naar het leven te kijken, zullen de geheimen van het leven zich aan je laten zien. De levenslessen waarmee je in je dagelijks leven te maken krijgt, hebben ook te maken met spiritualiteit. Dat wil 7


27-02-2007

20:08

Pagina 8

zeggen: met wat heel diep in jou aanwezig is, met je geest. Want je bent meer dan alleen maar mens. Soms vraag je je misschien af wat de zin van het leven is, waarom je hier bent en waar je later als je dood bent, naar toe zult gaan. Of je hebt weleens vreemde dromen die je niet begrijpt. En bestaat God nu wel of niet? Kun je over deze dingen praten met je ouders, een broer of zus of misschien met een goede vriend of vriendin? Want je geheimen deel je natuurlijk niet met iedereen. Het moet wel veilig voelen: je moet die ander helemaal kunnen vertrouwen. Daarom kan het in jouw geval ook zo zijn dat je er gewoon met niemand over durft te praten. Als je deze onderwerpen belangrijk vindt in je leven, is het goed om dit boek te lezen. Misschien kan het iets voor je betekenen of vind je hierin zelfs ideeën of oplossingen waar je verder mee kan komen. Ook als je al een kind van 100 jaar bent. Dat maakt niet uit, want kinderen zijn we eigenlijk allemaal! Aan het begin van ieder hoofdstuk vind je een voorbeeld van de les die in dat hoofdstuk besproken wordt. De namen van de mensen die daarin voorkomen, heb ik natuurlijk gewoon bedacht. Aan het eind van ieder hoofdstuk kun je een aantal ‘levenslessen’ vinden. Deze lessen geven in een paar zinnen de kern van het hoofdstuk weer. Ook is een aantal tekeningen opgenomen die met de onderwerpen van dit boek te maken hebben. Ik wens je veel plezier en vooral veel wijsheid toe tijdens het lezen! 8


27-02-2007

20:08

Pagina 9

1 K I J K E N

N A A R

J E

L I C H A A M

Lisa is tien jaar en vindt zichzelf te dik. Tenminste, dat zeggen de kinderen uit haar klas en dat vindt ze erg vervelend. Vroeger lette ze er eigenlijk niet zoveel op, maar vanaf het moment dat iemand haar een ‘dikzak’ heeft genoemd, ziet ze zichzelf ook zo. Ze is er steeds meer op gaan letten en wordt daar erg ongelukkig van. Lisa heeft heel mooie, blauw-groene ogen. Het is een kleur die je bijna nooit ziet, heel bijzonder eigenlijk. Haar oma begint altijd over haar mooie ogen als Lisa bij haar op bezoek is. ‘Kind, kind, hoe kom je toch aan zulke mooie ogen,’ roept ze dan met een luide stem. Oma praat hard omdat ze doof is. Maar de dingen die zij zegt zijn erg lief en Lisa wordt daar blij van. Het is maar goed dat oma er is. Zij zorgt ervoor dat Lisa haar mooie ogen niet vergeet. Want dat was de laatste tijd wel gebeurd. Doordat ze in de spiegel alleen nog maar keek of ze te dik was, was ze haar mooie ogen helemaal vergeten. Lisa kijkt negatief naar zichzelf als ze alleen maar vindt dat ze te dik is. Oma leert haar positief te kijken: naar de dingen die juist zo bijzonder en mooi aan haar zijn. Het is net of oma haar wakker maakt uit een boze droom. De wereld ziet er door oma een stuk beter uit!

9


27-02-2007

20:08

Pagina 10

Lang niet iedereen is tevreden over z’n lichaam. Ieder lichaam is verschillend; er zijn geen twee lichamen die helemaal aan elkaar gelijk zijn. Zelfs de lichamen van een tweeling zijn verschillend als je heel goed kijkt. Vreemd genoeg vinden we het lichaam van anderen meestal mooier dan dat van onszelf. Misschien sta jij ’s morgens ook wel eens voor de spiegel en kijk je naar je eigen lichaam. Als je dat doet, welke dingen vallen je dan op? Let je dan het meest op het mooie van je lichaam of kijk je juist naar de dingen waarover je niet tevreden bent? Als je dat doet lijkt het wel of je op den duur alleen de dingen nog ziet die jij lelijk vindt. Al het mooie lijkt te zijn verdwenen. In werkelijkheid is dat niet zo. Het komt alleen door de manier waarop jij naar jezelf kijkt. Dat is eigenlijk heel wonderlijk, want dat betekent dat wij op verschillende manieren naar de dingen in het leven kunnen kijken en dat daardoor alle dingen er anders gaan uitzien. Het betekent ook, dat de dingen waar we heel erg naar kijken, waar onze aandacht op gericht is, een heel belangrijke plek gaan innemen in ons leven. Hoe meer aandacht ik aan de lelijke dingen van mezelf schenk, des te meer ruimte zij in beslag nemen in mijn denken. Zo kun je ook op verschillende manieren naar andere mensen kijken. En jij kunt door je manier van kijken eigenlijk bepalen hoe de wereld er voor jou uitziet. Zie je hoeveel macht er zit in de manier waarop je kijkt naar jezelf, naar anderen en naar de wereld om je heen? Sommige mensen kijken heel positief naar anderen en heel negatief naar zichzelf. Ze vinden zichzelf maar niets 10


27-02-2007

20:08

Pagina 11

en de ander heel bijzonder. Bij andere mensen is het precies andersom: zij vinden alles van die ander lelijk en zichzelf heel bijzonder en mooi. Waarschijnlijk word je van geen van beide manieren van kijken echt gelukkig. Het zou beter zijn te kijken naar het goede in jezelf en in de ander. De mening van anderen is voor veel mensen erg belangrijk. Sommige mensen hebben zelf helemaal geen mening. Zij kijken voortdurend naar wat anderen vinden en gaan daarin mee. Zo is dat ook met ons lichaam: eigenlijk luisteren wij wel heel erg naar wat anderen daarvan vinden. Op de televisie zie je bijna allemaal slanke of gespierde mensen. Misschien ben jij niet zo slank of gespierd zoals je dat telkens weer op tv ziet. Daardoor ga jij denken dat je lichaam niet mooi genoeg is en daar word je ongelukkig van. En als je dan niet zelf een eigen mening vormt, kun je door de beelden op de televisie als het ware ‘betoverd’ worden doordat deze beelden je manier van denken teveel beïnvloeden. Wees hier dus voorzichtig mee en geloof niet alles wat je op de televisie te zien krijgt. Vraag jezelf ook af of je er gelukkiger van wordt. Het gekke is, dat de mode ieder jaar weer verandert. Sommige dingen die al jaren uit de mode zijn, komen plotseling weer terug. En wat mensen een jaar geleden oerlelijk vonden, vinden ze dit jaar opeens weer leuk! Met ons lichaam is het eigenlijk hetzelfde. In onze tijd vinden we een slank lichaam met een zongebruinde huid heel mooi. Maar in de middeleeuwen vond men een heel lichte huid heel mooi en dunne mensen juist lelijk.

11


27-02-2007

20:08

Pagina 12

Doordat jij precies gaat denken zoals het op tv wordt getoond, raak je je eigen mening kwijt. Dat is natuurlijk niet goed, want het is belangrijk een eigen mening te hebben. Het is prima om naar de mening van anderen te luisteren. Maar je mag je eigen mening niet in de steek laten. Het is minstens zo belangrijk naar jezelf te luisteren.

LEVENSLESSEN: • De manier waarop je kijkt, bepaalt wat je te zien krijgt. • Hoe meer aandacht je aan iets schenkt, des te groter de plek die het inneemt in je leven. • Je mag je eigen manier van kijken bepalen en dat mag je niet laten afhangen van wat anderen denken.

12


27-02-2007

20:08

Pagina 13

2 I K

W I L

B E T E R

P R E S T E R E N

!

Rick is goed in sport, maar hij is nooit helemaal tevreden. Het kan volgens hem altijd beter. Daarom gaat hij bij iedere wedstrijd nog beter z’n best doen. Hij geniet niet van zijn sport, want iedere keer als hij niet bereikt wat hij zich had voorgenomen, voelt hij zich rot. Hij vindt zichzelf dan een slappeling en reageert heel onsportief als hij een wedstrijd verloren heeft. Op een gegeven moment stopt hij er helemaal mee omdat hij er ongelukkig van wordt. Er zijn mensen die altijd en overal de beste in willen zijn. Misschien heb jij dat soms ook wel een beetje, of misschien juist helemaal niet. De één doet z’n best boven anderen uit te steken, terwijl de ander denkt: ‘Het is allemaal wel prima zo!’ Op school wordt ook van je verwacht dat je presteert: je moet goede cijfers halen en zorgen dat je overgaat naar de volgende groep of klas. Sommige kinderen zijn al tevreden als ze overgaan met lage cijfers, anderen moeten van zichzelf juist heel hoge cijfers halen voor ze tevreden kunnen zijn. Anders gezegd: de één is sneller tevreden met z’n eigen prestaties dan de ander. 13


27-02-2007

20:08

Pagina 14

Hoe zit dat eigenlijk met jou? Ben jij iemand die snel tevreden is met z’n prestaties of is het voor jou eigenlijk nooit goed genoeg en moet het altijd beter? Dat is een belangrijke vraag om jezelf te stellen. En wat ook belangrijk is: vraag jezelf eens af waaróm je zo bent. Wie van zichzelf altijd maar meer en beter moet presteren, is eigenlijk nooit tevreden met zichzelf. Dat kan tot gevolg hebben dat je jezelf te zwaar gaat belasten en dat je diep van binnen ongelukkig wordt. Want wie niet tevreden is met zichzelf, kan nooit echt gelukkig zijn. Onze samenleving zit vol met prestatiedrang, dat wil zeggen: mensen die van zichzelf moeten presteren, diploma’s moeten halen, belangrijke banen moeten hebben, veel geld moeten verdienen, enzovoort… Helaas zijn er ook mensen die de waarde van zichzelf of van de ander laten afhangen van de prestaties die zij leveren. Maar eigenlijk zijn alle mensen even belangrijk. De één is niet beter dan de ander door de prestaties die hij levert. Of je nu directeur bent van een groot bedrijf, boekhouder, leraar, automonteur, metselaar, ambtenaar of vuilnisman: het maakt niet uit. Al deze mensen moeten er zijn om onze maatschappij draaiende te houden. En wie de één belangrijker vindt dan de ander, die begrijpt niet de grote (en belangrijke) levensles van dit hoofdstuk. Er kunnen verschillende oorzaken zijn waarom iemand prestatiegericht is. Soms is het zo dat de ouders of leraren daar aan meegewerkt hebben. Als ik bijvoorbeeld vijf jaar ben, en ik heb een tekening gemaakt die ik aan mijn ouders laat zien, dan hoop ik dat zij die tekening mooi 14


27-02-2007

20:08

Pagina 15

vinden en dat ook tegen mij zeggen. Doen zij dit niet, dan ga ik twijfelen aan mezelf. ‘Is mijn tekening eigenlijk wel mooi? Doe ik het allemaal wel goed? Blijkbaar moet ik beter mijn best doen om een compliment van mijn ouders te krijgen. Het is dus niet goed genoeg wat ik doe.’ Zie je? Daar begint het al! Maar bij sommige kinderen is het nog veel erger. Die hebben nooit het gevoel gehad dat ze welkom waren bij hun ouders. En dit is zo belangrijk voor ieder kind! Als ik het gevoel heb dat mijn ouders mij niet aardig vinden en ik eigenlijk niet welkom ben, trek ik mij van binnen terug. Ik doe dan net of ik er niet ben. Soms ga ik op mijn kamer zitten en ben ik verdrietig. Maar meestal ben ik gewoon in de kamer en in mijn gedachten ergens anders. Dan ben ik ‘afwezig’. Daarnaast probeer ik toch de aandacht te krijgen die ik graag wil. Dat kan ik doen door dingen te gaan doen die niet goed zijn, want dan gaan mijn ouders er vast iets van zeggen en heb ik toch die aandacht. Of ik ga extra lief en aardig doen tegen de mensen in de hoop dat zij mij zullen accepteren. Maar als ik dan heel eerlijk naar mezelf kijk, ben ik niet mezelf meer. Het is net of ik een toneelstuk aan het spelen ben om maar aandacht en liefde te krijgen. En dat zal mij op den duur ongelukkig maken, want het is de bedoeling dat je jezelf kunt zijn, zeker bij je ouders thuis! Het is goed om over deze gevoelens te praten. Want als je ouders niet weten wat er in jouw hoofd omgaat, krijgen zij niet de kans om dingen te veranderen. Misschien praat je er liever met iemand anders over die je kunt vertrouwen. Dat is ook prima. 15


27-02-2007

20:08

Pagina 16

Het gaat er niet om wat je doet, maar wie je bent. Dat is de grote les van dit hoofdstuk. Niet wat je presteert is het belangrijkste, maar wie je bent als mens. Je bent als mens geboren om hier op aarde een aantal dingen te leren en een aantal opdrachten uit te voeren. Daarom kun je je leven ook als een soort school zien. En ook op de leerschool van de aarde – want zo heet deze school – moet je een aantal levenssommen maken. Die levenssommen kunnen heel verschillend zijn. De een voelt het bijvoorbeeld als een persoonlijke opdracht om moeder of vader te worden en haar of zijn kinderen goed op te voeden. Een ander wil dokter worden om mensen die ziek zijn te kunnen helpen. Iemand anders wordt stratenmaker of metselaar zodat er wegen zijn waar we overheen kunnen rijden en huizen om in te wonen. Weer een ander wil dominee worden om de mensen over God te vertellen. Zo kan ik nog wel een tijdje doorgaan. Wat het voornaamste is: al deze dingen zijn even belangrijk. Maar bovendien zijn de mensen allemaal even belangrijk! Niet om de levensopdracht die ze hebben uitgekozen, maar om wie ze zijn. We zijn immers allemaal kinderen van God, of we dat nu ervaren of niet. En ons leven heeft een bedoeling die we waarschijnlijk nu nog niet helemaal kunnen begrijpen. Trouwens, nog een opmerking ter afsluiting van dit hoofdstuk: het is goed om met nuttige dingen bezig te zijn. Daarmee help je de wereld en jezelf. Maar je hoeft niet altijd nuttig bezig te zijn. Het is ook goed om zo nu en dan dingen te doen waar je gewoon zelf zin in hebt.

16


27-02-2007

20:08

Pagina 17

LEVENSLESSEN: • Als je betere prestaties van jezelf eist dan je bereiken kunt, word je ongelukkig. • Niet wat je presteert is het belangrijkste, maar wie je bent.

17


27-02-2007

20:08

Pagina 18

3 H E T

B O R D U U RW E R K J E

Er was eens een mevrouw die de hele wereld over reisde om de mensen over de liefde van God te vertellen. Zij droeg altijd een borduurwerkje bij zich. Niet dat ze tijdens het reizen aan het borduren was, nee, het borduurwerkje was al lang af. Het was zelfs al een beetje versleten. Zij gebruikte dit borduurwerkje als voorbeeld van ons leven. Ze zei tegen de mensen: ‘Kijk, zien jullie dit borduurwerkje?’ terwijl ze de onderkant van het borduurwerkje liet zien. De mensen keken dan vol aandacht. Ik weet niet of je wel eens naar de onderkant van een borduurwerkje hebt gekeken, maar dat ziet er niet zo mooi uit. Aan de onderkant zitten allerlei lelijke knopen en de draden lopen soms kriskras door elkaar. Daarom kun je niet goed zien wat het is. De mensen keken ernaar en dan zei deze mevrouw: ‘Dit borduurwerkje is net als jullie leven. Jullie kijken nu tegen de onderkant aan en begrijpen die vreemde draden en knopen niet. Die vreemde, lelijke draden en knopen zijn de moeilijkheden die jullie in dit leven tegenkomen: ziekte, dood, ongeluk, mislukking, angst, verdriet, noem maar op. Jullie begrijpen de betekenis van al die moeilijkheden niet, maar dat kan ook niet omdat jullie tegen 18


27-02-2007

20:08

Pagina 19

de onderkant van jullie leven aankijken.’ En dan draaide ze het borduurwerkje om en daar stond een prachtige kroon afgebeeld. ‘Kijk’, zei ze met stralende ogen, ‘dat is de bovenkant van jullie leven. Al die moeilijke draden en knopen op de achterkant zijn nodig om deze mooie kroon te vormen. Zo kijkt God tegen de bovenkant van jullie leven aan en kent de betekenis van jullie leven als geen ander. Zolang we mens zijn, zien wij alleen de onderkant en begrijpen we soms niets van ons leven. Maar als wij sterven en bij God zijn, zullen we de bovenkant te zien krijgen en precies begrijpen waarom we al die moeilijkheden moesten tegenkomen op onze weg. En God? Hij heeft jullie allemaal even lief omdat jullie zijn kinderen zijn. Hij kijkt niet naar wat jullie doen, maar wie jullie zijn: zijn kinderen!’ Soms hebben mensen wel heel moeilijke levenssommen op te lossen, zoals een ernstige ziekte of het overlijden van een van de ouders of een broertje of zusje. Sommige mensen worden met een handicap geboren en moeten hun leven in een rolstoel doorbrengen. Ik noem maar een paar moeilijke dingen die nu eenmaal kunnen gebeuren. Soms begrijpen we daar als mens helemaal niets van en zouden we het liefst God daar de schuld van geven. Ik kan heel goed begrijpen dat mensen soms boos op God worden en dat mag best even. Immers: God begrijpt je boosheid heel goed! En Hij weet ook dat je behalve boos ook heel erg verdrietig bent. Jouw leven is net zo’n borduurwerkje als in het verhaal over die mevrouw. Je leven is jouw unieke borduurwerk19


27-02-2007

20:08

Pagina 20

je en alle moeilijkheden die je tegenkomt horen ook bij dat leven, al begrijp je dat nu misschien nog niet. De moeilijke draden en knopen zijn jouw persoonlijke problemen, jouw levenslessen en ervaringen die voor jou moeilijk zijn. Misschien ben je een beetje verlegen of ben je gewoon bang. Misschien heb jij een handicap of zijn je ouders gescheiden. Dat valt allemaal niet mee. Het is toch een mooie gedachte dat God een uniek plan heeft met jouw leven en je daarbij wil helpen? Misschien kan het borduurwerkje je helpen om te leren vertrouwen op de bedoeling van je leven. Maar het herinnert je er ook aan, dat je je problemen wel serieus mag nemen. Kinderproblemen zijn net zo belangrijk als volwassen-mensenproblemen. Daarom kun je maar beter gewoon eerlijk kijken naar je problemen en erover praten. Natuurlijk moet het niet zo zijn dat je alleen maar naar je problemen kijkt. Het is ook belangrijk om te kijken naar alle goede dingen die je hebt en de dingen waarvan je kunt genieten. Misschien vraag je je af hoe de bovenkant eruit zou kunnen zien. Ooit komt het moment dat je het mag zien en dan zullen alle vragen waar je nu nog geen antwoord op hebt, beantwoord worden!

20


27-02-2007

20:08

Pagina 21

LEVENSLESSEN: • God heeft een uniek plan met jouw leven, ook al begrijp je dat nog niet. • Ook jouw moeilijke ervaringen horen bij dat leven en zij hebben allemaal een bedoeling die je nu nog niet kunt doorzien. • We mogen vertrouwen op de zin die God aan ons leven geeft; ooit zullen we het begrijpen.

21


27-02-2007

20:08

Pagina 22

4 J E Z E L F

D U RV E N

Z I J N

Ruth lacht altijd op school. Maar diep vanbinnen voelt ze zich ongelukkig. Haar ouders zijn gescheiden en ze heeft bijna geen vrienden of vriendinnetjes. Ze denkt dat het aan haar zelf ligt en is bang dat haar klasgenoten haar straks ook zullen negeren. Daarom doet ze maar net of ze vrolijk is; dan hoopt ze dat de kinderen haar zullen accepteren. Want niemand zit toch te wachten op iemand die verdrietig is? Heb je wel eens een masker gedragen? Het grappige van een masker is, dat andere mensen je echte gezicht niet kunnen zien. Ze kijken tegen een vreemd gezicht aan en herkennen je niet. Met carnaval bijvoorbeeld dragen mensen maskers, zijn ze verkleed en vieren ze feest met elkaar. In het echte leven dragen mensen soms ook maskers. Niet de maskers zoals ik daarnet bedoelde, maar andere maskers. Als iemand niet zichzelf is, zich anders voordoet dan hij is, dan zeggen we soms dat hij ‘een masker draagt’. Zo zul je zelf misschien ook wel eens een masker hebben gedragen door je anders voor te doen dan je je eigenlijk voelde op dat moment. Stel: je krijgt visite en iedereen is blij, behalve jij. Diep vanbinnen voel je je triest of zit je 22


27-02-2007

20:08

Pagina 23

met een probleem. Eigenlijk heb je helemaal geen zin in visite en ben je liever alleen op je kamer. Maar zodra de visite binnenkomt, wil je dat liever niet laten merken. Je trekt een blij en opgewekt gezicht en doet net of je heel veel plezier hebt. Maar vanbinnen voelt het anders. Op zo’n moment draag je dus een masker. Sommige mensen dragen altijd een masker omdat ze nooit zichzelf zijn. Zij denken dat ze bijvoorbeeld altijd vrolijk moeten zijn als er andere mensen in de buurt zijn. Zij durven niet te laten zien dat ze zich verdrietig voelen van binnen. Maar dat betekent ook dat zo iemand nooit getroost kan worden, omdat anderen zijn echte gezicht niet te zien krijgen. Iemand die op zo’n manier een masker draagt, twijfelt heel erg aan zichzelf. Hij gelooft niet dat andere mensen hem accepteren als hij zichzelf is. Eigenlijk accepteert hij dus ook zichzelf niet! Hij is bang dat hij er niet bij zal horen als hij als enige niet vrolijk is. Daarom draagt hij een masker, gaat hij als het ware toneel spelen. Hij speelt de rol van een vrolijke jongen, maar voelt zich van binnen heel anders. Als je zo’n masker blijft dragen, zul je steeds eenzamer worden. Want je durft je verdriet nooit te laten zien en je kunt het daarom ook niet delen met anderen. Daarom word je moe van zo’n masker, van de rol die je probeert te spelen. Maar je wordt ook bang dat anderen je echte gezicht zullen gaan zien en dat ze dan tot de ontdekking komen dat je al die tijd toneel gespeeld hebt. Je wordt er dus zowel moe als angstig van.

23


27-02-2007

20:08

Pagina 24

Als ik me beter voor doe dan ik eigenlijk ben, dan noemt men dat ‘schijnheilig’. Een schijnheilige speelt een rol van heiligheid en vroomheid. Hij doet z’n best om een zo goed mogelijk mens te lijken, terwijl hij van binnen heel anders denkt. Een schijnheilige zal zich altijd stiekem gedragen, dingen in het verborgene doen. Als de juf of de meester in de buurt is zijn zulke kinderen altijd heel braaf en lief, maar zodra juf of meester weg is, gaan ze andere kinderen uitschelden, pesten of dingen doen die niet mogen. Ook zij dragen dus een masker, omdat ze niet echt zijn. Het is beter dat iemand gewoon lelijk durft te zijn waar iedereen bij is, dan wanneer iemand dat alleen maar stiekem durft. Er is niks fijner dan gewoon jezelf zijn. Dat moet je wel durven! Er is moed voor nodig om je echte gezicht te laten zien, aan andere mensen te laten zien dat je niet altijd vrolijk bent. Dat kan immers niet: we zijn allemaal wel eens verdrietig, boos of chagrijnig! En dat mag best. Voor jezelf is dat het allerbeste: gewoon jezelf zijn. Het mag! Je bent goed zoals je bent, ook als je een keertje boos, verdrietig, bang of chagrijnig bent. Jezelf durven zijn betekent ook dat je je mening duidelijk uitspreekt. En als je moeite hebt met iemand die op een vervelende manier met je omgaat, mag je daar op een duidelijke manier iets van zeggen. Maar we moeten natuurlijk niet vergeten dat het ook goed is om anderen complimenten te geven als ze dingen doen die ons blij maken.

24


27-02-2007

20:08

Pagina 25

LEVENSLESSEN: • Het is het beste jezelf te zijn, want als je je anders voordoet dan je bent, zul je op den duur ongelukkig worden. Jezelf zijn maakt je sterk! • Heb vertrouwen dat het goed is zoals je bent: je mag jezelf zijn. • Je hebt – net als ieder ander – het recht je eigen mening uit te spreken. • Soms is er veel moed voor nodig jezelf te laten zien zoals je bent.

25


27-02-2007

20:08

Pagina 26

5 D E N K E N

V O O R

A N D E R E N

Dennis is uitgenodigd op de verjaardag van zijn vriend Marc. Marc is tien jaar geworden en er zijn in totaal twaalf kinderen uit genodigd. Dennis zit op een afstand naar de anderen te kijken. Hij denkt dat ze hem saai vinden. De andere kinderen vragen aan Marc: ‘Wat heeft Dennis nou? Is hij ziek of zo? Waarom komt hij er niet gezellig bij zitten?’ Je hebt het vast wel eens meegemaakt dat je ergens bent waar veel mensen zijn en je je afvroeg: ‘Hoe zouden die mensen tegen me aankijken?’ Eigenlijk begint die vraag ’s ochtends vroeg al, als je je haar kamt en je je afvraagt of je haar goed genoeg zit. Zelf zie je je haar meestal niet, behalve in de spiegel dan, of misschien de keren dat je langs een spiegelend raam loopt en stiekem even naar jezelf kijkt. Behalve de vraag hoe anderen tegen je aankijken, vraag je jezelf ook vast wel eens af wat ze van je vinden. Vinden ze je aardig of niet? Accepteren ze je of zouden ze je misschien liever buitensluiten? Dit zijn allemaal dingen waar 26


27-02-2007

20:08

Pagina 27

je heel onzeker over kunt zijn. En soms (of juist heel vaak) blijft het niet bij een vraag, maar bedenk je ook zelf het antwoord op die vraag. Dan denk je: ‘Ze vinden me vast niet leuk,’ of: ‘Ze zullen me nooit accepteren,’ of: ‘Ze vinden die ander vast aardiger dan mij.’ Zodra je zelf antwoord gaat geven op vragen die in je naar boven komen, denk je voor de ander. Je laat die ander niet aan het woord, nee, je gaat het zelf voor hem denken. Eigenlijk is dat niet eerlijk, want die ander kan immers heel goed voor zichzelf denken en spreken. Bovendien word je er vast niet erg vrolijk van, want heel vaak zijn de antwoorden die je geeft op die vragen eerder negatief dan positief. Tenminste, dat geldt voor de meeste mensen die ik hierover gesproken heb. Zodra mensen de gedachten van andere mensen proberen te raden, gaan ze er meestal vanuit dat die andere mensen negatief over hen denken. Dat komt dan meestal doordat zij zelf diep van binnen negatief over zichzelf denken! Misschien herken je hierin iets van jezelf. Misschien denk jij ook wel eens voor de ander. Als je eerlijk naar jezelf kijkt, zul je zien dat je je steeds ongelukkiger gaat voelen. De gedachten die dan in je hoofd gaan leven, zijn net konijnen. En die konijnen maken steeds meer jonkies, waar op den duur ook weer nieuwe jonkies uit geboren worden. En zo is je hoofd na een tijdje overvol van allerlei zogenaamde gedachten van anderen die jij zelf bedacht hebt. Als je dit gewend bent, is het misschien goed om je af te vragen of het ook anders kan. Zomaar ermee stoppen gaat waarschijnlijk niet omdat het een oude gewoonte van je is. En oude gewoonten leer je niet zo maar even af; daar is tijd voor nodig. Dat is niet erg, als je maar inziet 27


27-02-2007

20:08

Pagina 28

wat je fout doet en een begin maakt om het te veranderen. Door bijvoorbeeld de ander te vragen hoe die over je denkt. Dan laat je tenminste de ander voor zichzelf denken en praten. De kans is groot dat je gerustgesteld wordt en dat die ander helemaal niet zo negatief over je denkt als je wel dacht. En denkt diegene tóch negatief over je, dan is er nog niets aan de hand. Dan weet je tenminste waar je aan toe bent! Je zou ook een rustig moment kunnen uitkiezen om over jezelf na te denken. Hoe kijk je tegen jezelf aan? Vind jij jezelf misschien niet goed genoeg? Heel vaak is het negatieve beeld dat je van jezelf hebt de oorzaak van je gedachten dat anderen jou negatief zien.

LEVENSLESSEN: • Denk niet voor anderen, maar laat hen zelf denken en zich uitspreken. • Het is belangrijk om met elkaar te praten en duidelijk tegen elkaar te zijn.

28


27-02-2007

20:08

Pagina 29

6 G R E N Z E N

S T E L L E N

Stan is een jongen van tien jaar. Hij is erg ondeugend en haalt vaak kattenkwaad uit. Dat is op zich niet zo erg, maar Stan gedraagt zich thuis soms erg moeilijk. Hij plaagt zijn broertje en zusje en luistert niet naar zijn ouders. Als zijn ouders niet ingrijpen, zal het van kwaad tot erger gaan, waardoor het thuis voor niemand meer gezellig is. Daarom hebben Stans ouders besloten om Stan strenger aan te pakken. Ze gaan daarnaast ook regelmatig met hem praten, zodat hij zijn verhaal kwijt kan. Soms moet hij voor straf een uur op zijn kamer zitten. En als hij bijvoorbeeld zijn zusje zomaar een klap heeft gegeven, pakt z’n vader hem soms bij z’n oren. Stans ouders stellen hun grenzen. Dat betekent dat ze duidelijk zijn in wat wel en wat niet mag. Maar Stan overschrijdt die grenzen soms en dan moet hij gestraft worden. Dat heeft hij blijkbaar nodig. Grenzen stellen betekent dat je duidelijk aangeeft wat je wel en wat je niet wilt. Om erachter te komen wat je wel of niet wilt, zul je dus allereerst goed naar jezelf moeten luisteren. Grenzen stellen kan op verschillende manieren. Je kunt grenzen stellen tegenover jezelf maar ook tegenover anderen. Je hebt het je ouders waarschijnlijk zien 29


27-02-2007

20:08

Pagina 30

doen. Bijvoorbeeld die keer dat jij iets wilde en dat het niet mocht. Hoe graag jij het ook wilde, zij vonden het op dat moment niet goed. Zij stelden op dat moment een grens omdat zij vonden dat het nodig was. En zo hoort het ook: ouders moeten grenzen stellen aan hun kinderen. Dat is de taak die zij als ouders op zich hebben genomen, of je het nu leuk vindt of niet. Uiteindelijk is het goed voor je, want ook daardoor kun jij je levenslessen op aarde goed leren. Je kunt hier van leren dat jij zelf je grenzen moet leren stellen. Als je bijvoorbeeld twee euro zakgeld per week krijgt, dan zul je daar zuinig mee om moeten leren gaan. Als je al je geld de eerste dag meteen uitgeeft, dan heb je de rest van de week niets meer. Dan kun je niet opnieuw je ouders om geld gaan vragen, want dat is niet eerlijk. Je hebt het immers zelf uitgegeven en nu moet je de rest van de week zonder doen. Als je dus later in de week nog wel iets wilt kopen, zul je al aan het begin van de week grenzen moeten stellen door niet zomaar alles te kopen wat je wilt. Als je dat kunt, heb je een grens voor jezelf gesteld. En hoe beter jij dat zelf kunt, hoe minder je ouders dat voor je hoeven te doen. Het is de taak van je ouders om goed te kijken of je het zelf kunt of dat je hun hulp erbij nodig hebt. Je bepaalt dus zelf voor een deel hoe streng je ouders moeten zijn! Hoe beter jij je aan de regels houdt, hoe minder zij zich ermee hoeven te bemoeien. Maar als je voortdurend de regels overtreedt, dan vraag je er dus ook om dat je ouders zullen ingrijpen. En dat is natuurlijk nooit leuk! Soms moet je ook grenzen stellen aan anderen. Bijvoorbeeld als iemand telkens geld van je leent en het niet terug 30


27-02-2007

20:08

Pagina 31

betaalt. Dan zul je een grens moeten stellen door hem of haar niet langer geld te lenen. Zo kan het gebeuren dat iemand alleen met je wil omgaan als het hem goed uitkomt, terwijl hij op andere momenten doet alsof je niet bestaat. Dan kun je bijvoorbeeld je grens stellen door dat tegen hem te zeggen, je gevoelens eerlijk uit te spreken en aan te geven dat je je niet laat gebruiken. Een grens stellen betekent dus dat je ‘nee’ moet kunnen zeggen als je iets niet wilt. Soms stel je de ander dan teleur. En omdat je graag aardig gevonden wilt worden, zeg je soms ‘ja’, terwijl je eigenlijk ‘nee’ bedoelt. Daar krijg je achteraf altijd spijt van. Dan denk je misschien: ‘Had ik maar gewoon eerlijk “nee” gezegd!’ Het is belangrijk dat je eerst rustig nadenkt voordat je ergens ‘ja’ of ‘nee’ tegen zegt. Dan voorkom je dat je later spijt krijgt. Als je ‘nee’ zegt, moet je de ander teleurstellen, maar dat is niet erg. Iedereen moet leren omgaan met teleurstelling, ook degene die iets van je wil wat jij zelf niet wilt! Het is niet zo belangrijk dat die ander teleurgesteld is, want die gevoelens horen bij de ander en niet bij jou. De ander is verantwoordelijk voor z’n eigen gevoelens. Daarom hoef jij je daar niet verantwoordelijk voor te voelen. En als de ander jou niet meer moet omdat je een keer iets niet gedaan hebt wat hij wilde, dan wordt het eigenlijk alleen maar duidelijk dat het geen echte vriend was. Dat doet pijn, maar dat is altijd beter dan dat jij allerlei dingen moet doen die jij niet leuk vindt. Bij het stellen van grenzen leer je goed te zorgen voor jezelf. Natuurlijk moeten we allemaal wel eens iets doen waar 31


27-02-2007

20:08

Pagina 32

we geen zin in hebben. Als je ouders je vragen je kamer op te ruimen, dan weet je diep vanbinnen wel dat het goed is om te doen, ook al heb je er geen zin in. Daarom gaat het er niet alleen om te doen wat jij wilt, maar ook om je af te vragen of het goed is of niet. Als we alleen maar doen wat de ander wil en daarbij onszelf vergeten, stellen we onze grenzen te weinig en worden we op den duur ongelukkig. Als we alleen doen wat wij zelf willen en geen rekening houden met anderen, worden we egoïstisch. Je moet dus een middenweg tussen deze twee uitersten zoeken.

LEVENSLESSEN: • We moeten allemaal leren grenzen te stellen aan onszelf en aan anderen. • Het is belangrijk te ontdekken wat je wel en niet wilt. • We mogen leren net zo goed voor de ander te zijn als voor onszelf.

32


27-02-2007

20:08

Pagina 33

7 R U Z I E

M A K E N

Iris is een zacht en vriendelijk meisje van negen jaar. Ze doet altijd precies wat er tegen haar gezegd wordt. Ze maakt het anderen graag naar de zin. Maar op een dag vraagt Bo, een meisje uit de klas, haar of ze even aan de kant wil gaan omdat ze er langs moet met de fiets. Iris wordt woest en begint tegen Bo te schelden, die er helemaal niets van begrijpt. Als de meester het schoolplein opkomt en Iris bij de arm pakt om haar tot rust te brengen, begint ze plotseling hard te huilen. Ze vertelt meester dat Bo al lang vervelende opmerkingen tegen haar maakt en dat ze het nu helemaal zat is. Bo begrijpt er niets van, want nog nooit heeft ze hier iets van gemerkt. Meester praat met de beide meisjes en legt aan Iris uit, dat ze het in het vervolg beter meteen kan aangeven als er vervelende dingen tegen haar gezegd worden. Maar diep vanbinnen is Iris bang om ruzie te maken. Ruzie maken is vervelend maar soms ook noodzakelijk. Het vorige hoofdstuk ging over grenzen stellen. Soms leidt grenzen stellen tot ruzie als de ander het er niet mee eens is. Dat is niet zo erg als je misschien wel denkt. Ruzie maken kan soms heel goed zijn. Het hangt er alleen een beetje van af hoe je dat doet… Sommige mensen zijn te bang om ruzie te maken. Ze zijn 33


27-02-2007

20:08

Pagina 34

bang om daarmee hun vrienden te verliezen. Maar een goede vriendschap kan heel goed tegen een beetje ruzie. Als je te bang bent om ruzie te maken, loop je het gevaar dat je boosheid in jezelf steeds groter wordt. Niemand ziet het, maar jij voelt het wel voortdurend. Die boosheid wordt op den duur net een vulkaan: de druk wordt steeds groter en op een gegeven moment komt hij tot een uitbarsting. De ruzies die na lang ingehouden boosheid ontstaan, zijn vaak veel heftiger en erger dan wanneer je meteen met je boosheid naar buiten komt. Tijdens een ruzie zeg je weleens dingen waar je achteraf spijt van krijgt. Maar soms zeg je ook juist de dingen die belangrijk zijn. In een ruzie komen soms dingen naar buiten die je al die tijd verzwegen hebt, die je niet durfde uit te spreken. Tijdens een knallende ruzie komen die dingen dan opeens wel naar buiten. Soms is dat even schrikken, niet alleen voor degene waar je ruzie mee maakt, maar ook voor jezelf. Boosheid is een gevoel diep vanbinnen dat we eigenlijk liever niet voelen. Maar boosheid is niet verkeerd. Die boosheid is soms nodig om onze grenzen duidelijk te stellen. Het is prima om zo nu en dan boos te zijn. Je moet wel oppassen dat je niet boos blijft, want dat zou jammer zijn. Misschien blijf je boos omdat je geen duidelijke grenzen hebt gesteld of omdat die ander zich daar nog steeds niets van aantrekt. Het is goed jezelf af te vragen waarom je lang boos blijft. Juist dan is het belangrijk om goed naar jezelf te luisteren. Ruzie kan vaak voorkomen worden door eerlijk naar jezelf te kijken. We maken allemaal weleens fouten en het 34


27-02-2007

20:08

Pagina 35

is goed je fouten toe te geven als je zelf inziet dat je een fout gemaakt hebt. Zolang mensen hun eigen fouten niet willen toegeven, zal er altijd ruzie blijven en dat is natuurlijk niet de bedoeling. Soms ontstaan ruzies door een misverstand. Vaak komt dat doordat er te weinig met elkaar gepraat wordt en er vooral te weinig naar elkaar geluisterd wordt. We moeten dus goed met elkaar communiceren. En, daar komt het weer: heel vaak komt het ook doordat we denken voor de ander. Als we duidelijk communiceren, kunnen we veel onduidelijkheid en ruzies voorkomen. Heel vaak vergeten we – doordat we boos zijn – goed naar de ander te luisteren. Dat is jammer, want daardoor zullen we elkaar ook nooit goed kunnen begrijpen.

LEVENSLESSEN: • Ruzie maken is soms nodig om je grenzen te stellen. • Ruzie maakt heel veel dingen duidelijk die normaal niet uitgesproken worden. • Je kunt ruzie voorkomen door met elkaar te praten en goed naar elkaar te luisteren.

35


27-02-2007

20:08

Pagina 36

8 A N G S T

Tom is elf jaar en bang voor spinnen. Zijn moeder heeft hetzelfde: als zij een spin ziet, ook al is het maar een kleintje, raakt ze helemaal in paniek. Als klein jongetje heeft Tom die angst bij zijn moeder gezien en daarna is de angst overgegaan op hem. Hoewel Tom al heel vaak verteld is dat de spinnen in Nederland niet echt gevaarlijk zijn, komt dat gevoel van angst nog steeds bij hem boven zodra hij er eentje ziet. Als er bijvoorbeeld een spin over de vloer van zijn slaapkamer kruipt, springt hij op bed en trekt hij angstig zijn benen in. Hij schreeuwt dan heel hard, zodat z’n ouders hem kunnen komen helpen. Zijn oom Henk is helemaal niet bang voor spinnen. In een grote glazen bak heeft hij drie grote vogelspinnen zitten; dat is zijn hobby. Hij nodigt Tom uit om eens te komen kijken bij hem thuis. Hij laat Tom eerst rustig door het glas naar binnen gluren. Tom durft steeds dichterbij te komen. Dan gaat oom Henk met z’n hand in de glazen bak en laat de grootste van de drie spinnen op zijn hand kruipen. ‘Zie je wel’, zegt oom Henk: ‘niets aan de hand!’ ‘Nu ben jij aan de beurt’, zegt hij grijnzend. Tom moet wel aan de gedachte wennen, maar uiteindelijk, na een half uur te hebben geaarzeld, gaat zijn hand voorzichtig naar bin36


27-02-2007

20:08

Pagina 37

nen. De vogelspin kruipt langzaam naar hem toe en gaat op zijn hand zitten. Het dier voelt harig aan en het hart van Tom klopt in z’n keel. Oom Henk stelt hem gerust: ‘Toe maar, ontspan je maar, want er kan echt niets gebeuren.’ Opeens kan het Tom niets meer schelen. Hij vraagt zich af waarom hij altijd zo bang is geweest. Om de kleine spinnetjes op z’n slaapkamer moet hij vanaf dat moment lachen. En als z’n moeder begint te gillen, dan komt Tom haar helpen door de spin met blote handen op te pakken en buiten te zetten. We zijn allemaal weleens ergens bang voor. Mensen kunnen bang zijn voor heel gewone dingen, zoals de spinnen uit het voorbeeld van Tom. Soms is bang zijn ook goed omdat het je waarschuwt voor gevaar. Angst kan je voorzichtig maken en dat kan heel goed zijn. Maar zodra angst de baas over je wordt is het goed er iets aan te gaan doen. Sommige mensen zijn bang de straat op te gaan; dat heet straatvrees. Anderen hebben smetvrees en zijn alles voortdurend aan het schoonmaken. Smetvrees betekent eigenlijk ‘heel erg bang om vies te worden’. Sommigen wassen hun handen wel vijftig keer op een dag. Als je zo bang bent voor dingen die onschuldig zijn, heb je waarschijnlijk hulp nodig om van je angst af te komen. Het is belangrijk om je angst toe te geven tegenover jezelf en je ouders en vrienden. Angst is niet iets om je voor te schamen. Veel mensen doen zich stoerder voor dan ze zijn en het lijkt of ze nergens bang voor zijn, maar dat is allemaal schijn. Ieder mens is waarschijnlijk wel ergens bang voor. Mensen zijn bijvoorbeeld bang om in de steek gela37


27-02-2007

20:08

Pagina 38

ten te worden, bang om dood te gaan of ziek te worden, of ze hebben faalangst: de angst dat je niets goed kunt doen. De beste manier om van angst af te komen, is allereerst die angst onder ogen zien en erover durven praten. Het is goed om te kijken of het echt nodig is om bang te zijn. Zo is het goed dat ik bang ben voor een loslopende leeuw, want die kan mij verscheuren. Maar bang zijn voor een klein spinnetje, net zoals Tom in het voorbeeld, is niet nodig. Als je tot de ontdekking bent gekomen dat bang zijn niet nodig is, moet je proberen er niet langer voor weg te lopen, maar er juist naar toe te gaan. Want als je dat doet, overwin je de angst. Juist het wegkruipen of weglopen voor de dingen waar je bang voor bent, vergroten je angst. Het bijzondere is, dat wanneer je op deze manier met je angsten kunt omgaan, je er sterker van zult worden. Daarom brengt de angst ons vaak iets goeds: de overwinning op onszelf! LEVENSLESSEN: • Ouders kunnen hun angst overdragen op hun kinderen. • Het is goed om je angst gewoon toe te geven en erover te praten met anderen. • Kijk of de angst terecht is of niet. • Als de angst niet nodig is, is het goed om op de oorzaak van de angst af te stappen.

38


27-02-2007

20:08

Pagina 39

9 P R AT E N

E N

L U I S T E R E N

Monique moet op school regelmatig nablijven om met meester te praten. Tijdens de lessen op school, zit ze voortdurend te praten met andere kinderen. Monique is een echte kletskous. Maar ook in haar vrije tijd is het altijd hetzelfde. Als ze bij haar vriendinnen is, praat ze zoveel dat andere kinderen er geen woord tussen kunnen krijgen. En als je goed luistert, zegt ze eigenlijk niet zoveel wat echt belangrijk is. Andere kinderen ergeren zich hier vaak aan en laten haar dat ook wel merken. Maar Monique gaat gewoon door. Het is net of ze het zelf niet in de gaten heeft. De een is nu eenmaal meer een prater dan de ander. Als jij eerlijk naar jezelf kijkt, tot welke groep behoor jij dan, tot de kletskousen of tot de wat stillere kinderen? Natuurlijk kun je er ook ergens tussenin zitten. Hoe dan ook: het is allemaal prima. Maar het is ook goed om eens rustig naar jezelf te kijken en je af te vragen hoe je eigen gedrag is. Sommigen mensen, zoals Monique in het voorbeeld, praten alleen maar om geluid te maken, zo lijkt het. Ook al hebben ze niets te zeggen wat belangrijk is, ook al weten 39


27-02-2007

20:08

Pagina 40

ze eigenlijk niet eens wat ze zeggen moeten, ze beginnen toch te praten. Ze moeten voortdurend hun stem laten horen. Voor zulke kinderen is het misschien goed om eens wat meer stil te zijn en te luisteren naar anderen. Want echt luisteren is een kunst: de ander helemaal uit laten praten en goed luisteren wat die eigenlijk zegt. We hebben immers twee oren gekregen en maar één mond. Die moeten we in de juiste verhouding gebruiken! Een spreekwoord luidt: spreken is zilver, maar zwijgen is goud. Misschien behoor je tot de meer stille kinderen. Dat is prima, zolang jij er zelf maar tevreden mee bent. Want hoewel het heel waardevol is om te luisteren, mag je ook je mening zeggen en mag je ook over jezelf praten als je dat wilt. Misschien ben je wat verlegen of teruggetrokken in de groep. Vraag jezelf af waarom je stil bent. Is het omdat je bang bent, of vind je het eigenlijk wel goed zo? In dit laatste geval moet je het vooral zo houden. Maar als je bang bent om te praten, dan kun je je best onprettig voelen in gezelschap. Het is goed om dat eens uit te spreken. Ook al is het maar tegen een paar goede vrienden of vriendinnen. En je zult merken: als je dat gewoon durft te zeggen, valt er iets van dat nare gevoel van je af. Het is tegenwoordig mode om veel te praten en ‘gezellig te doen’. Maar natuurlijk heb je daar niet altijd zin in. Durf dan gewoon stil te zijn en de tijd te nemen om naar anderen te luisteren. Want vaak is goed luisteren veel moeilijker dan praten. Door te luisteren, geef je die ander de kans om iets te zeggen. Bovendien hoef je niet iedere stilte vol te praten. Het is ook goed om samen stil te zijn. Maar het allerbelangrijkste is dat je jezelf durft te zijn! 40


27-02-2007

20:08

Pagina 41

LEVENSLESSEN: • Het ene kind praat meer dan het andere en dat mag een ieder voor zichzelf bepalen. • Als je erg veel praat is het goed om meer aandacht aan het luisteren te besteden. • Als je niet zoveel durft te zeggen, helpt het om dit gewoon te zeggen. • Wees jezelf!

41


27-02-2007

20:08

Pagina 42

10 G E S C H E I D E N

O U D E R S

Sabine is negen jaar en haar ouders zijn gescheiden. Zij heeft een zusje die nog maar zes is. Ze zijn allebei natuurlijk erg verdrietig dat hun ouders niet meer samen verder willen. De hele week zijn ze bij hun moeder. Een keer in de twee weken mogen ze het hele weekend naar hun vader toe. Ze gaan er dan op vrijdagavond heen en worden zondagavond door hun vader teruggebracht naar hun moeder. Aan de ene kant is het leuk om op twee plaatsen te kunnen wonen, maar er is niets beter dan allemaal bij elkaar te zijn. Het ergste vindt Sabine de ruzies tussen haar ouders. Zij merkt vaak dat ze erg boos op elkaar zijn, hoewel ze dat lang niet altijd uitspreken. Vooral bij haar moeder voelt zij veel woede. Eigenlijk is haar moeder verdrietig, maar dat laat ze nooit zien. In plaats daarvan zegt haar moeder dan vervelende dingen over haar vader en Sabine durft haar dan ook niet tegen te spreken. Soms vindt ze haar moeder zelfs gemeen. Dan verbiedt ze haar vader bijvoorbeeld om tussendoor eens naar hen te komen kijken als ze aan het sporten zijn. ‘Regels zijn regels,’ zegt ze dan. Maar Sabine weet heel goed dat het haar niet om de 42


27-02-2007

20:08

Pagina 43

regels gaat, maar dat haar moeder dit doet om haar vader te pesten. En dat doet haar pijn, heel veel pijn. Vanbinnen heeft zij het gevoel dat ze verscheurd wordt, want zij kan toch niet kiezen tussen haar ouders? Maar doordat haar moeder aldoor aan haar laat merken dat ze een hekel aan haar vader heeft, blijft het moeilijk voor haar. Ze zou willen dat het allemaal voorbij was, dat ze in ieder geval echt vrede met elkaar zouden sluiten. Want die ruzie’s vindt ze nog erger dan de scheiding zelf… Ik denk dat alle ouders weleens ruzie maken met elkaar. Soms doen ze dat gewoon als hun kinderen erbij zijn en soms als ze met z’n tweeën zijn. Als kind voel je gewoon dat het niet goed zit tussen je ouders. Hoewel je ouders proberen de ruzie of de problemen voor je verborgen te houden, kun je aan de sfeer voelen dat er iets aan de hand is. Als kind is dat niet fijn om te zien of te voelen. Toch is het belangrijk dat je begrijpt dat ruzies soms noodzakelijk zijn om ervoor te zorgen dat dingen duidelijk worden voor iedereen. En hoewel het beter is om dat gewoon rustig uit te spreken en goed naar elkaar te luisteren, lukt dat niet altijd en dan komt er ruzie. Dat geldt dus ook voor je ouders! Gelukkig leidt niet iedere ruzie tot een scheiding. Jij kunt de problemen van je ouders niet oplossen. Soms voelen kinderen zich verantwoordelijk voor de ruzies tussen hun ouders en denken ze dat het door hen komt. Dat is natuurlijk niet terecht, want ouders zijn zelf verantwoordelijk voor de problemen die ze hebben en de ruzies die daardoor ontstaan. Als je ouders voortdurend ruzie hebben en ze toch beslui43


27-02-2007

20:08

Pagina 44

ten te gaan scheiden, dan is dat voor het hele gezin een pijnlijke en verdrietige gebeurtenis. Pa of ma gaat ergens anders wonen en jullie vormen niet langer een gezin met elkaar. Dat betekent meestal dat je je vader of moeder nog maar eens per week of per twee weken ziet. De meeste kinderen hebben hier veel verdriet van en soms weten ze niet goed hoe ze hier mee om moeten gaan. Soms hebben kinderen het gevoel dat er geen ruimte is voor hun verdriet. Dan praten ze er ook niet over, maar dragen het als een groot en pijnlijk geheim in zich mee. Alle scheidingen brengen moeilijkheden met zich mee, maar het maakt een groot verschil voor de kinderen hoe de ouders uit elkaar gaan: als vrienden of als vijanden. Want je kunt als kind nu eenmaal niet zomaar voor één van beiden kiezen. Je ouders zouden daar rekening mee moeten houden, maar doordat ze soms zoveel verdriet of boosheid over de scheiding voelen, doen ze dat niet! En daar voel jij je als kind dan erg ongelukkig over, net zoals Sabine in het voorbeeld. Sabine voelde zich verscheurd van binnen, alsof beide ouders aan haar trokken. Zij wist niet wat ze moest doen. Misschien had ze haar gevoel eerlijk moeten uitspreken en aan haar ouders moeten laten zien hoe verdrietig ze hiervan werd. In zulke gevallen is het goed je gevoel te delen met iemand. En als je dat met je ouders niet kunt, dan is het goed daar eens met iemand anders over te praten. Maar het beste is het om tegen je ouders te zeggen: ‘Ik word verdrietig van wat jullie doen. Het doet mij pijn. Ik probeer te leren leven met jullie scheiding, maar zolang jullie 44


27-02-2007

20:08

Pagina 45

doorgaan elkaar dwars te zitten, kan ik niet verder!’ Hopelijk gaan ze dan nadenken! Want ouders zouden goed moeten nadenken in plaats van ruzie te blijven maken na een scheiding. Hun kinderen hebben het al zo moeilijk. Door die ruzies wordt het voor de kinderen nog moeilijker. Ouders zouden soms even hun boosheid aan de kant moeten zetten en aan hun kinderen denken! Zij zouden moeten bedenken: ‘Wil ik mijn kinderen gelukkig maken of is mijn woede belangrijker? Ook al ben ik soms boos en verdrietig, ik stel mijn kinderen nu even op de eerste plaats, want dat hebben ze wel verdiend!’

LEVENSLESSEN: • Probeer je niet verantwoordelijk te voelen voor de ruzies of de scheiding van je ouders. • Praat over je gevoelens, het liefst met je ouders en wees er eerlijk in. • Tot slot een levensles voor ouders: vecht jullie ruzies niet uit ten koste van jullie kinderen!

45


27-02-2007

20:08

Pagina 46

11 O M G A A N

M E T

J E

E I G E N

V E R D R I E T

Henri is nog maar zeven jaar als zijn vader plotseling overlijdt. Hij kon altijd goed opschieten met zijn vader; hij was zijn beste vriend. Maar Henri kon vreemd genoeg niet huilen toen zijn vader overleden was. Zijn oudere broer huilde heel vaak en zijn moeder ook, maar Henri kon het gewoon niet. Hij kon niet bij zijn verdriet komen. Het zat wel ergens diep vanbinnen, maar het kwam nooit echt naar buiten. Toen hij tien jaar was en zijn moeder een nieuwe vriend had, ging het leven weer gewoon door. Tenminste, zo leek het. Want diep vanbinnen begon Henri zich steeds rotter te voelen. Hij werd ook heel snel kwaad en dan knalde hij bijna uit elkaar van woede. Eigenlijk was hij al die tijd ook kwaad op zichzelf geweest, dat hij nog nooit om zijn vader gehuild had. Hij vond het niet eerlijk tegenover zijn vader. Zoals uit dit voorbeeld blijkt, kan het ene kind makkelijker huilen dan het andere. Huilen is eigenlijk heel goed: daarmee kun je je verdriet letterlijk laten stromen en dan gaat het ook echt naar buiten. Helaas zijn er nog steeds mensen die vinden dat ‘echte mannen niet mogen huilen’. Dat is grote onzin! Het is voor ieder mens goed dat hij zo nu en dan huilt, want anders blijft het verdriet binnenin je zitten. 46


27-02-2007

20:08

Pagina 47

Bij Henri ging dat niet zo gemakkelijk. En hij nam het zichzelf nog kwalijk ook, terwijl hij er natuurlijk helemaal niets aan kon doen! Henri kon gewoon niet goed bij z’n gevoel komen en dat is heel erg vervelend. Als je je verdriet lange tijd wegstopt en doet alsof het niet bestaat, verandert het soms in boosheid. Sommigen zeggen ook wel: de achterkant van boosheid is verdriet. Dit betekent dat, wanneer we boos zijn, er soms heel veel verdriet achter verborgen zit. Dat hebben we zelf meestal niet meteen in de gaten, maar zodra de boosheid er uit is, komen de tranen. Gelukkig maar! Wat ook kan gebeuren als je je verdriet maar blijft wegstoppen, is dat je je depressief gaat voelen. Dat wil zeggen: je gaat je heel somber, donker en leeg voelen vanbinnen en je hebt helemaal nergens zin meer in. Veel mensen die depressief worden, gaan daarom allerlei pillen slikken, terwijl hun depressieve gevoel hun eigenlijk zeggen wil, dat ze meer naar hun diepere gevoelens moeten leren kijken. Ieder mens mag op zijn of haar eigen manier omgaan met verdriet. Als je makkelijk kunt huilen: wees maar blij, want dan kun je het er tenminste uitgooien! En als je niet kunt huilen: sta eens wat vaker stil bij wat je voelt. Of maak eens een tekening van de dingen die je hebt meegemaakt. En praat er zo open mogelijk over, ook al is dat misschien heel erg moeilijk voor je! Want dat lucht echt op. Wij mensen hebben een beetje de neiging om gevoelens die we eigenlijk liever maar niet voelen, weg te stoppen. Soms gaan mensen dan veel alcohol drinken of drugs gebruiken. Maar dan zullen de problemen steeds groter 47


27-02-2007

20:08

Pagina 48

worden. Dan raken zij verslaafd en is de weg terug heel erg moeilijk. Daarom is het beter je gevoelens flink de ruimte te geven en er over te praten. Want een van de levenslessen op aarde is, dat wij alle gevoelens die in ons zijn, mogen leren kennen en doorvoelen.

LEVENSLESSEN: • Huilen is goed. Het helpt je verdriet op te ruimen. • Als je je verdriet wegdrukt omdat je het eigenlijk niet wilt voelen, zul je je op den duur depressief of boos gaan voelen. • Neem het jezelf nooit kwalijk als je niet kúnt huilen. • Leer te voelen wat je werkelijk vanbinnen voelt. Dan leer je jezelf ook beter begrijpen!

48


27-02-2007

20:08

Pagina 49

12 R E K E N I N G

H O U D E N

M E T

E L K A A R

Esther is tien jaar en heeft een zusje die zeven jaar oud is. De twee meiden hebben vaak ruzie met elkaar en meestal begint Esther. Hun moeder heeft twee keer per week heel erge hoofdpijn. Ze is er al mee naar de dokter geweest en die zei dat het migraine is. Ze kan soms het licht niet aan haar ogen verdragen, zo’n pijn doet het. En tegen lawaai kan ze al helemaal niet. Daarom heeft ze haar beide dochters gevraagd of ze misschien een klein beetje rekening met haar willen houden door wat minder ruzie te maken. Nu Esther begrijpt dat ze haar moeder met haar herrie nog meer hoofdpijn bezorgt, doet ze beter haar best om geen ruzie te maken. Haar moeder is hier natuurlijk erg blij mee. In de voorgaande hoofdstukken heb je geleerd hoe je rekening kunt houden met je eigen gevoelens. Maar het is ook erg belangrijk om rekening te houden met andere mensen. We mogen allemaal leren net zoveel rekening te houden met anderen als met onszelf. Als we dat doen, doen we het eigenlijk precies goed. Sommige mensen houden helemaal geen rekening met anderen. Zulke mensen zijn egoïstisch, want ze denken alleen maar aan zichzelf. Anderen zijn juist het tegenovergestelde: ze houden alleen maar rekening met anderen, 49


27-02-2007

20:08

Pagina 50

niet met zichzelf. Dat is dus ook niet goed, want daar word je zelf ongelukkig van. Het is belangrijk rekening te houden met elkaar. Als mensen met elkaar willen samenleven, dan is het noodzakelijk dat er regels gemaakt worden waar de mensen zich aan moeten houden. Doen ze dat niet, dan ontstaat er chaos. Kijk maar naar de regels op school: als die er niet zouden zijn, zou het lesgeven onmogelijk worden. Maar ook thuis zijn regels nodig. En aan die regels hoor je je zo goed mogelijk te houden. Mensen die zich helemaal niets aantrekken van de maatschappij en de mensen om hen heen, worden wel ‘asociaal’ genoemd. Deze mensen denken alleen aan zichzelf en het maakt hen niets uit dat ze andere mensen overlast bezorgen. Sommigen doen dat bijvoorbeeld door ’s nachts de radio keihard aan te zetten, terwijl de buren proberen te slapen. Wie met mensen samenleeft, kan niet alleen maar aan zichzelf denken. Die moet ook leren rekening te houden met anderen, anders wordt het onmogelijk om vredig met elkaar samen te leven. Dat is meteen een goede oefening om de levensles van naastenliefde onder de knie te krijgen. Want als ik zo goed mogelijk rekening houd met de mensen om mij heen, dan is dat een vorm van liefde voor anderen. Het is ook naastenliefde als je iets goeds doet voor een ander, luistert naar iemand die het moeilijk heeft of vriendelijk tegen de mensen bent. Liefde voor anderen zit heel vaak in de kleine dingen. Het is eigenlijk heel simpel om jezelf af te vragen hoe goed je voor iemand zou moeten zijn. Dat kun je doen door 50


27-02-2007

20:08

Pagina 51

jezelf voor te stellen dat jij die ander bent. Dan verplaats je je in de ander. Heel eenvoudig dus! Als alle mensen dat zouden doen, zou de wereld er een stuk beter uit zien!

LEVENSLESSEN: • Als iemand geen rekening houdt met anderen, is hij of zij egoïstisch. • We mogen leren net zoveel rekening met de ander te houden als met onszelf.

51


27-02-2007

20:08

Pagina 52

13 T R O T S

E N

B E S C H E I D E N H E I D

Rianke is elf jaar en krijgt vandaag bijzonder bezoek! Jawel, de burgemeester komt speciaal voor haar op school. Ze is best een beetje zenuwachtig en dat is natuurlijk heel begrijpelijk. Ze kon vanochtend geen hap door de keel krijgen. Het is alweer een maand geleden dat Rianke een peuter van drie jaar bij de vijver zag spelen. Het kleine jongetje was stiekem weggelopen van huis en was helemaal alleen. Op een gegeven moment zag Rianke dat het kind voorover in het water viel. Ze rende zo hard ze kon naar de vijver toe en bedacht zich geen moment. Met kleren en al sprong ze in het koude water, greep het ventje vast en sleepte hem naar de kant. Gelukkig was de vijver niet erg diep en kon Rianke er staan. Het jongetje was geschrokken en huilde. Op dat moment kwam zijn moeder ook aangerend. Die was zich natuurlijk wild geschrokken. Toen ze met z’n drieën aan de waterkant stonden, kwam er juist een politieauto aangereden. De agenten stapten uit en gaven de twee natte kinderen een warme deken, die ze om zich heen konden slaan. Het verhaal kwam in de plaatselijke krant en ook de burgemeester was dit verhaal ter ore gekomen. Zo is het gekomen dat de burgemeester haar nu vereert met een bezoekje. Eerst houdt hij een toespraak waarin hij vertelt hoe dap52


27-02-2007

20:08

Pagina 53

per Rianke is geweest. Rianke kleurt ervan en weet niet hoe ze kijken moet. De burgemeester zegt: ‘Je kunt trots zijn op jezelf, Rianke, dat je zo dapper bent geweest. Want je hebt het leven van dit jongetje gered!’ Maar Rianke voelt het helemaal niet zo. Ze voelt zich niet trots. ‘Trots zijn,’ zo zegt Rianke, ‘is alleen maar een teken dat je eigenwijs bent!’ Ze vindt dat ze gewoon haar plicht deed en meer niet. Ben jij weleens trots op jezelf? Mag jij trots zijn van jezelf? Of vind je jezelf dan maar eigenwijs, net als Rianke in het voorbeeld? Het was geweldig wat Rianke had gedaan. En natuurlijk mocht ze trots zijn op zichzelf. Het is best jammer dat ze daar zo moeilijk over deed. Rianke kon dus niet goed omgaan met trots. Dat kwam vooral doordat zij nooit gemerkt heeft dat haar ouders trots op haar waren. Haar ouders hebben haar altijd geleerd dat trots en eigenwijsheid eigenlijk hetzelfde zijn. Maar trots is iets heel anders dan eigenwijsheid. Ja, als je van trots naast je schoenen loopt en jezelf beter voelt dan een ander, dan is het tijd om een beetje bescheiden te worden. Want bescheidenheid is natuurlijk ook een heel mooie eigenschap. Bescheidenheid is in zekere zin het tegenovergestelde van trots. Het betekent vooral dat je niet belangrijk wilt overkomen op andere mensen, waardoor je je goede kwaliteiten gaat verbergen voor anderen. En dit laatste is natuurlijk helemaal niet nodig. Heel vaak nemen kinderen dingen over van hun ouders. En als je ouders je nooit hebben laten merken dat ze trots 53


27-02-2007

20:08

Pagina 54

op je waren, dan ben je je waarschijnlijk onzeker gaan voelen. Het is erg belangrijk dat ouders hun kind laten merken dat hij of zij het goed doet. Daar krijg je als kind zelfvertrouwen van. In het geval van Rianke hadden haar ouders haar dit nooit laten merken. Rianke was een onzeker meisje geworden en had voortdurend het gevoel dat ze de dingen nooit goed genoeg deed. Daarom kon ze nu niet goed omgaan met al die complimenten die ze kreeg. Dat is erg jammer, best een beetje triest eigenlijk. Trots zijn op jezelf betekent ook dat je tevreden bent met jezelf. Je mag jezelf best zo nu en dan een schouderklopje geven. Tegelijkertijd kun je ook wel een beetje bescheiden zijn. Trots en bescheidenheid: ze houden elkaar in evenwicht!

LEVENSLESSEN: • Je mag trots zijn op jezelf. Dat betekent ook dat je tevreden bent met jezelf. • Trots is iets anders dan eigenwijsheid. Je wordt eigenwijs als je helemaal niet meer bescheiden bent.

54


27-02-2007

20:08

Pagina 55

14 G E VA R E N

O P

J E

PA D

Erwin is tien jaar en heeft een oudere broer van zestien, Jeroen. Met Jeroen gaat het de laatste tijd niet goed. Toen hij nog maar net op de middelbare school zat is hij stiekem drugs gaan gebruiken. Hij is gaan blowen zoals dat heet. In de fietshokken op school draaide hij dan samen met zijn vrienden een joint, zo’n grote sigaret met drugs erin. En als ze die opgerookt hadden, werden ze opeens heel vrolijk. Dan zag de wereld er opeens veel mooier uit. Maar Jeroen had niet in de gaten hoe gevaarlijk dit spul was. Hij ging er steeds meer van gebruiken, soms zelfs iedere dag. Later ging hij ook andere drugs gebruiken. Zijn karakter veranderde en thuis ontstonden grote problemen. Op een gegeven moment kwamen zijn ouders erachter wat er aan de hand was en gingen er met hem over praten, want zij vonden het natuurlijk niet goed wat hij deed. Ze maakten zich grote zorgen. ‘Ik vind het gewoon lekker en ik heb na de tijd altijd het gevoel alsof er helemaal geen problemen meer bestaan,’ zei hij dan. Daarmee gaf Jeroen eigenlijk aan dat hij zich zonder drugs niet lekker voelde. Hij voelde zich altijd onrustig vanbinnen en dat was niet plezierig. Daarom moest hij hulp hebben om te leren kijken naar zijn gevoelens. Jeroen gebruikte de drugs om deze gevoelens te verdoven. 55


27-02-2007

20:08

Pagina 56

Maar Jeroen wilde zich niet laten helpen en ging stelen om aan drugs te komen en op een dag – na heel veel met hem gesproken te hebben – hebben zijn ouders besloten dat hij het huis uit moest. Hij werd opgenomen in een soort ziekenhuis, waar ze gingen proberen hem van zijn verslaving af te helpen. Het leven van het gezin waarin Erwin leefde, was door het drugsgebruik van zijn broer veranderd in een chaos. Jeroen had er uiteindelijk spijt van dat hij nooit naar het advies van zijn ouders had geluisterd. Er zijn heel veel jongeren die drugs gebruiken. Er is een verschil tussen softdrugs en harddrugs. Sommigen zeggen dat softdrugs ongevaarlijk zijn, maar dat is absoluut niet waar. Allebei zijn ze gevaarlijk en kunnen ervoor zorgen dat je diep in de problemen komt. Je raakt er op den duur verslaafd aan en dan kun je niet meer zonder. Drugs is één van de grote gevaren die je op je levenspad kunt tegenkomen. Wees er daarom op voorbereid, zodat je sterk zult zijn als dat gebeurt. Want vroeg of laat zul je het tegenkomen. Heel vaak laten jongeren zich beïnvloeden door anderen en doen ze maar mee om stoer te doen. Ze durven dan niet te zeggen dat ze tegen drugs zijn. Het is stoerder te zeggen dat je het niet wilt, dan tegen je zin mee te doen. Dat laatste is een teken van slapheid. Wees daarom sterk! Er zijn mensen die veel geld verdienen door de verkoop van drugs. Zij verdienen hun geld dankzij de ellende van andere mensen. Ik ben tegen drugsgebruik, in welke vorm dan ook, omdat ik weet hoeveel gevaar dit met zich meebrengt. Wees daarom verstandig en zorg ervoor dat je er van afblijft. 56


27-02-2007

20:08

Pagina 57

Ook met alcohol moet je oppassen. Als je wat ouder bent en eens een biertje drinkt, is dat niet zo erg. (Vraag je trouwens af of je wel alcochol wilt gaan drinken, want het is natuurlijk beter dit helemaal niet te doen!) Maar pas op dat je niet te grote hoeveelheden naar binnen werkt, want dan kun je ook verslaafd raken. Roken is erg slecht voor je gezondheid, dat weten we intussen allemaal. Toch zijn er nog steeds jongeren die ermee beginnen, heel vaak doordat ze zich door anderen laten beïnvloeden. Wees zuinig op je lichaam, want je lichaam is het voertuig van je geest, dat nog een heel leven lang mee moet gaan op aarde. Als je van muziek houdt, is het belangrijk om op te letten naar welke muziek je luistert. Want er is ook muziek die je bijvoorbeeld voortdurend vertelt dat het prima is om drugs te gaan gebruiken. En als je dan maar vaak genoeg naar die muziek luistert, ga je misschien op den duur wel geloven dat het waar is wat ze zingen. Pas daarmee op, want muziek kan je meer beïnvloeden dan je denkt! Er is genoeg muziek die mooi en positief is, dus kun je daar beter naar luisteren, of niet soms? Er is nog een groot gevaar waarvoor ik je wil waarschuwen. Sommige mensen proberen geesten op te roepen omdat ze dat wel leuk of spannend vinden. Dit is levensgevaarlijk! Want in de geestenwereld zijn niet alleen goede, maar ook boze geesten. Normaal gesproken hoeven we daar helemaal niet bang voor te zijn omdat we door God hiertegen beschermd worden. Maar zodra we zélf geesten gaan oproepen, lopen we het risico dat deze geesten ons leven binnenkomen, wat grote gevolgen kan hebben. Ik heb al heel veel mensen in mijn praktijk ont57


27-02-2007

20:08

Pagina 58

moet die daar erg veel last van hadden en daardoor zó in de war zijn geraakt, dat ze eigenlijk liever niet meer wilden leven. Doe dit daarom nooit, want het is echt heel erg gevaarlijk! Zo, nu heb ik in ieder geval vijf gevaren genoemd die je op je levensweg kunt tegenkomen. Ik hoop dat je deze waarschuwingen ter harte neemt! Doe dat allereerst omdat je goed wilt zijn voor jezelf.

LEVENSLESSEN: • Pas op voor drugs, alcohol, roken, en muziek die je negatief beïnvloedt. • Laat je nooit in met het oproepen van geesten. • Zodra je ergens aan verslaafd geraakt bent, ben je letterlijk een slaaf geworden: je bent je vrijheid kwijt. • Kies bewust voor jezelf en laat je niet beïnvloeden door anderen. Wees jezelf en sta sterk! • Wees zuinig op je lichaam.

58


27-02-2007

20:08

Pagina 59

15 D E

K R A C H T

VA N

V E R G E V I N G

Adri, Freddy en Harrie zitten bij elkaar in de klas. Hoewel ze al lange tijd vrienden zijn en vaak samen gespijbeld hebben, praten ze nu al een paar dagen niet meer met elkaar. Adri en Freddy zijn boos op Harrie omdat die hen verraden heeft aan de meester. Ze begrijpen niet waarom Harrie de meester over hun spijbelen verteld heeft en ze zijn hier boos over. Hij doet het zelf immers ook altijd! Op een dag komt Harrie gelukkig naar Adri en Freddy toe om zijn excuus aan te bieden. ‘Sorry jongens, ik had dat niet mogen zeggen. Het spijt me. Ik vond dat jullie me gisteren negeerden en daarom wilde ik jullie terugpakken. Maar ik zie nu in dat ik dit niet had mogen doen. Het spijt me echt! Zullen we weer vrienden worden?’ Ze aarzelen geen moment en sluiten vrede. Adri en Freddy hebben Harrie vergeven. Het is net of er een last van de beide jongens af valt. Ze voelen zich opgelucht en zijn ook niet boos meer. ‘Nu kunnen we weer gezellig samen spijbelen als we geen zin in school hebben,’ zegt Freddy met een grijns van oor tot oor. Fouten maken hoort bij de leerschool van de aarde. Ieder mens maakt weleens fouten, ook naar andere mensen toe. Gelukkig kunnen we het altijd weer goed maken, zodat 59


27-02-2007

20:08

Pagina 60

we elkaar kunnen vergeven. Vergeving betekent eigenlijk dat je geen wraak neemt op de ander, maar je met de ander verzoent, vrede sluit dus. Vergeving is één van de moeilijkste levenslessen op aarde. Want in het voorbeeld van deze drie jongens gaat het eigenlijk niet om een heel groot probleem, hoewel het natuurlijk heel vervelend is om met je beste vriend ruzie te hebben. Soms hebben hele volken jarenlang ruzie met elkaar en voeren ze oorlog. Ook dan kan alleen vergeving een einde aan de oorlog maken. Op het moment dat ik een ander vergeef, valt er ook een last van mijzelf af. Ik voel me bevrijd, omdat ik niet meer boos hoef te zijn. Vergeving doe je dus niet alleen voor de ander, maar ook voor jezelf. Je sluit vrede met die ander, maar in zekere zin ook met jezelf. Stel dat we elkaar nooit zouden kunnen vergeven: dan zouden we nooit vrede met elkaar kunnen hebben, omdat mensen altijd fouten zullen maken. Dat hoort nu eenmaal bij het mens-zijn. Sterker nog: juist doordat we fouten maken, kunnen we die belangrijke les van vergeving leren. Echte vergeving komt van binnenuit. Ik kan bijvoorbeeld wel tegen iemand die mij wat aangedaan heeft zeggen dat ik hem vergeef, maar misschien kan ik dat vanbinnen nog niet helemaal voelen. Vergeving is een keuze: je kunt er heel bewust voor kiezen en meestal komt het dan met je gevoel ook wel goed. Maar je moet wel aan vergeving toe zijn, voordat je het echt geven kunt. Want stel nu dat Harrie zijn vrienden zou blijven verraden, dan kunnen de jongens hem onmogelijk vergeven. Dan zouden zij Harrie eerst op afstand moeten houden om hem pas later te vergeven. Want zo60


27-02-2007

20:08

Pagina 61

lang iemand je pijn doet, is vergeving heel moeilijk en soms zelfs onmogelijk. Maar meestal, na verloop van tijd als de ergste pijn voorbij is, zul je kunnen vergeven. En dan keert de vrede gelukkig weer terug. God wil de mensen ook graag vergeven. Maar we moeten wel onze fouten eerst onder ogen zien, en zelf om vergeving te vragen. Dat kunnen we doen in een gebed. Door te bidden om vergeving nadat we onze eigen fouten hebben ingezien, zal God die fouten uitwissen en zal er ook in onszelf weer vrede zijn. En hoe meer wij anderen hun fouten kunnen vergeven, des te meer zal God onze fouten vergeven.

LEVENSLESSEN: • Vergeving is één van de moeilijkste lessen op aarde. • Vergeving is iets waarvoor je kunt kiezen. • Als je iemand vergeeft, help je daar ook jezelf mee. • God vergeeft ons heel graag als we Hem daarom vragen.

61


27-02-2007

20:08

Pagina 62

16 D O O D G A A N

,

WAT

I S

D AT

?

De opa van Renée is ziek. Op een dag, als Renée bij opa op bezoek is, vertelt hij haar dat hij niet meer beter zal worden. ‘Betekent het dat je doodgaat, opa?’ vraagt ze hem met betraande ogen. Opa neemt Renée mee de tuin in. Opa houdt van tuinieren. ‘Kijk eens wat ik vanmorgen gevonden heb,’ zegt hij tegen Renée. Hij laat een mooie, grote rups zien. ‘Wat een eng ding,’ antwoordt Renée lachend. Het is net of ze het slechte nieuws even vergeten is. ‘Ja’, zegt opa, ‘nu is hij nog een beetje eng, maar straks – als de tijd rijp is – verandert hij in een prachtige vlinder. Nog een korte tijd en dan begint de verandering. Dat is heel wonderlijk en het is eigenlijk precies hetzelfde als doodgaan. Want het einde van de rups betekent het begin van de vlinder, die dan z’n vleugels eindelijk kan uitslaan om te vliegen. Over een poosje, als God de tijd rijp vindt, mag ik mijn oude, zieke lichaam achterlaten. Ik mag het uittrekken en het achterlaten, zoals de vlinder het oude omhulsel van de rups achter zich laat. Mijn geest is de vlinder die dan in alle vrijheid zal kunnen vliegen. Dus eigenlijk ben ik nu 62


27-02-2007

20:08

Pagina 63

een oude, zieke rups en straks een gezonde vlinder! Dan zal ik aan je denken en misschien zelfs bij je zijn en je beschermengel worden. Wie weet! Als God het wil, zal het zo gebeuren.’ Opa heeft heel veel aan zijn geloof en hij heeft er Renée ook al veel over verteld. Van de kerk moet hij niet zoveel weten; hij gelooft op z’n eigen manier. ‘Maar ik zal je wel missen, opa, ook al ben je straks als die vlinder!’ ‘Ja, ik zal jullie ook allemaal missen,’ zegt opa, ‘maar misschien – als ik niet meer hier ben – kun je nog eens denken aan de rups die een vlinder werd. En ooit zullen we elkaar dan in de hemel terug zien.’ Ooit zullen we allemaal doodgaan. Dat klinkt misschien wat somber, maar zo is het niet bedoeld. Eigenlijk hoort de dood bij het leven. We worden allemaal geboren en gaan op een dag ook weer dood. Op aarde is het een komen en gaan van mensen. Ze worden geboren in een lichaam en laten dat lichaam na een tijd weer achter zich en keren terug naar de geestelijke wereld. Uit het voorbeeld wordt al duidelijk dat wij als mens niet alleen een lichaam zijn, maar dat we ook geest zijn. In het voorbeeld is het lichaam de rups en is de geest de vlinder. Ooit zullen we allemaal ons lichaam achterlaten om als geest verder te leven in een geestelijke wereld van licht en liefde. Daarom is de dood nooit het einde, maar altijd een nieuw begin. En natuurlijk mogen we verdrietig zijn als er iemand doodgaat, want diegene zul je wel missen. Niet voor altijd, want de mensen met wie je een hechte liefdesband had, zul je ooit in de hemel terugzien. En misschien voel je soms tijdens je leven op aarde al dat iemand die 63


27-02-2007

20:08

Pagina 64

dood is en waarvan je heel veel houdt, even bij je is om je te troosten of te beschermen. Als geest heb je ook een lichaam, maar dat is een geestelijk lichaam, net als de engelen! Het is een lichtlichaam waarin je je veel vrijer voelt als in het lichaam dat wij als mens hebben. Natuurlijk moeten we blij zijn met het lichaam dat we als mens hebben, want dat hebben we op aarde nodig om hier te kunnen leven. Maar het is ook goed dat je weet dat je behalve een aards lichaam, ook een geestelijk lichaam hebt. En zodra je doodgaat, gaat het geestelijke lichtlichaam uit je aardse lichaam. Dat aardse lichaam is als een oude jas die je uittrekt en achterlaat. Sommige mensen willen dat hun aardse lichaam begraven wordt, anderen willen het laten cremeren. Dat maakt niet zoveel uit, het is maar net wat je zelf wilt. Het gaat immers om je aardse lichaam waar je als geest niets meer aan hebt. Je hebt het niet meer nodig omdat je verder mag leven in de geestelijke wereld van het licht! LEVENSLESSEN: • Een mens bestaat uit geest en lichaam. • Als je doodgaat, laat je je aardse lichaam achter en mag je verder leven in de geestelijke wereld. • Ooit zul je alle dierbaren die je aan de dood verloren hebt, weer terug mogen zien als je zelf naar de lichtwereld gaat.

64


27-02-2007

20:08

Pagina 65

17 G E B O R E N

W O R D E N

Ruby is vandaag op kraamvisite. Haar tante heeft drie dagen geleden een baby gekregen. De baby is een meisje en ze heet Robin. Samen met haar moeder heeft Ruby babykleertjes gekocht. Ruby ziet de baby vandaag voor het eerst. Als ze in de wieg kijkt, ziet ze het kleine meisje met haar grote, blauwe ogen. De baby heeft nog een heel leven voor zich. Ruby kan zich niet meer herinneren dat ze zelf zo klein was. Voor haar moeder lijkt het nog maar kort geleden, terwijl Ruby nu alweer negen is. Ruby kijkt naar Robin en vraagt zich af: ‘Waar komt dit mensje nu vandaan? Ja, het wordt natuurlijk geboren uit de buik van haar moeder, maar waar komt het leven in de baby vandaan? Eigenlijk is het wel een heel groot wonder, zo’n nieuw mensje!’ Het vorige hoofdstuk ging over de dood; dit hoofdstuk gaat over geboren worden. Geboorte is eigenlijk het tegenovergestelde van de dood. Je hebt kunnen lezen dat tijdens het sterven de geest zich losmaakt van het aardse lichaam en naar de geestelijke wereld gaat. Tijdens de geboorte is het precies andersom: dan verlaat de geest de lichtwereld, komt in het nieuwe babylichaam en wordt 65


27-02-2007

20:08

Pagina 66

mens. Dat betekent dus, dat je al veel langer leeft dan je je herinneren kunt. Want zodra je als mens geboren wordt, wordt iedere herinnering van je vorige leven als geest uit je herinnering gewist. In die zin word je ‘blanco’ geboren: je weet er helemaal niets meer van en het is net of je voor het eerst leeft. Dan begint het nieuwe leven op aarde waarin je allerlei dingen moet leren. Een tijd lang mag je hier zijn om lichamelijk en geestelijk te groeien. Want naast lichamelijke groei is ook geestelijke groei erg belangrijk. We worden hier immers niet voor niets geboren, het is de bedoeling dat we iets leren in dit leven! Eigenlijk is de dood ook een geboorte: de geboorte in de geestelijke wereld waar je thuis hoort. En de geboorte op aarde is ook een beetje doodgaan: je laat immers die prachtige lichtwereld achter om hier je levenslessen te leren. Het karakter van de baby wordt door veel verschillende dingen bepaald. Sommige dingen erf je van je vader en moeder. Kijk maar eens naar je eigen karakter. Welke dingen vallen je op? Lijk je meer op je vader of op je moeder wat je karakter betreft? En wat voor sterrenbeeld heb je eigenlijk? Ook de stand van de verschillende hemellichamen op het moment van je geboorte, bepaalt voor een deel je karakter. Al die planeten hebben een bepaalde energie-uitstraling die van invloed is op de mens. Maar natuurlijk zijn er ook dingen die echt helemaal van jezelf afkomstig zijn. Want je levensloop wordt niet alleen maar bepaald door het karakter waarmee je geboren bent. Je hebt ook nog 66


27-02-2007

20:08

Pagina 67

een vrije wil waarmee je op jóuw manier met al die eigenschappen kunt omgaan in je leven. Je bent immers helemaal vrij om te kiezen hoe jij de leerschool van het leven zult doorlopen en hoe jij je eigen levenssommen zult oplossen. Daarbij is het belangrijk dat je jezelf goed leert kennen: wat zijn je goede eigenschappen en met welke karaktertrekjes van jezelf heb je misschien wat moeite? Kun jij een aantal positieve en negatieve kanten van jezelf opnoemen? Als je eerlijk kijkt naar jezelf, is het erg belangrijk dat je jezelf niet te hard beoordeelt. Probeer vooral met liefde, geduld en mildheid naar jezelf te kijken. Wees dus niet te hard voor jezelf!

LEVENSLESSEN: • Voordat een baby op aarde geboren wordt, heeft het al een heel leven achter zich, dat het zich niet herinneren kan. • Zoals bij het sterven geest en lichaam zich van elkaar scheiden, zo worden ze voor de geboorte samengevoegd. • Het leven op aarde is een leerweg die begint zodra je geboren wordt.

67


27-02-2007

20:08

Pagina 68

18 S C H E P P I N G

O F

E V O L U T I E

?

Gabriëlle gelooft in God. Haar vriendinnetje Anouk gelooft dat alle mensen van de apen afstammen. Telkens begint ze daarover met Gabriëlle te praten en dan ontstaat er natuurlijk een discussie. Anouk zegt: ‘Het kan helemaal niet dat God de wereld binnen een week gemaakt heeft, want onderzoek heeft uitgewezen dat de aarde en veel diersoorten al veel langer bestaan dan wat in de bijbel wordt verteld. Ik geloof daar dus helemaal niets van!’ Anouk gelooft in de ‘evolutietheorie’. (‘Evolutie’ betekent ‘verandering’ en ‘ontwikkeling’: alles ontwikkelt zich verder door te veranderen.) Gabriëlle gelooft dat we allemaal door God zijn geschapen. De vader van Gabriëlle is ook gelovig en is op de hoogte van de discussie tussen de beide meisjes. Hij bemoeit zich er stiekem een beetje mee. Hij heeft tegen Gabriëlle gezegd: ‘Vraag Anouk maar eens wie de apen dan gemaakt heeft! En als de apen langzaam veranderd zijn in mensen, waar zijn dan de tussenschakels 68


27-02-2007

20:08

Pagina 69

gebleven, de wezens die half aap en half mens zijn?’ Als Gabriëlle dit aan Anouk vraagt, heeft Anouk meteen in de gaten dat Gabriëlles vader achter deze moeilijke vragen zit. Met een enorme grijns op haar gezicht antwoordt ze dan ook: ‘Je vader is zelf de tussenschakel, want hij lijkt wel een beetje op een aap. Zeg dat maar tegen hem!’ Gabriëlle begint breed te grijnzen en verheugt er zich al op dit tegen haar vader te zeggen. Maar Anouk heeft geen echt antwoord op de vraag en ze denken er samen nog eens rustig over na. Het is ook allemaal niet zo eenvoudig. Zelfs volwassen mensen raken er niet over uitgepraat! Gabriëlle stelt Anouk ook nog zelf een vraag: ‘Als mensen afstammen van de apen, waarom bestaan er dan nog steeds apen? Waarom hebben ze zich niet allemaal tot mens ontwikkeld?’ Nou, ze hebben nog genoeg om over na te denken! Als je goed naar de natuur kijkt, dan kom je tot de ontdekking dat die wel heel bijzonder is. Alles werkt zo nauw met elkaar samen, dat er wel een heel intelligente kracht achter moet zitten die dit allemaal bedacht heeft. Kijk eens naar de miljarden sterren en planeten die er zijn en dan die kleine planeet aarde waarop wij wonen! Alles draait in een vast ritme om elkaar heen, zodat de zon iedere morgen weer voor ons op komt en ’s avonds ook weer rustig onder gaat. Maar ook als je naar het wonder van je eigen lichaam kijkt, dat uit miljoenen kleine cellen bestaat die ook allemaal met elkaar samenwerken om dat lichaam te vormen! Als je oog hebt voor deze dingen begin je iets van het grote wonder van de schepping te zien. 69


27-02-2007

20:08

Pagina 70

Volgens de bijbel is de wereld in zes dagen geschapen en ging God op de zevende dag rusten. Ik denk dat we die dagen niet letterlijk als ‘dagen’ moeten zien, maar als eeuwenlange tijdperken waarin God de wereld heeft gemaakt. In die zin is er altijd een ontwikkeling (dus een evolutie) geweest. Het hele universum is voortdurend in ontwikkeling, maar daarachter zit de grote intelligentie van God verborgen. God heeft een groot plan gemaakt waarmee Hij de mensheid verder kan helpen. De leerschool van het leven op aarde is een belangrijk onderdeel van dat plan. Het is een bijzondere leerschool waarin niets zomaar gebeurt. Want je zou het je toch niet kunnen voorstellen dat het allemaal voor niets is dat je een leven lang allerlei moeilijkheden moet leren overwinnen? Alles in de natuur en in de schepping heeft een doel en niets is voor niets! Dus eigenlijk hebben Gabriëlle en Anouk allebei een beetje gelijk.

LEVENSLESSEN: • Achter de ontwikkeling van al het leven zit de grote intelligentie van God. • Het leven op aarde is een leerschool waar we allerlei levenslessen mogen leren.

70


27-02-2007

20:08

Pagina 71

19 E N G E L E N

Harold heeft een vriend die erg ziek is. Hij heet Hans en hoewel hij nog maar elf jaar is, heeft hij waarschijnlijk niet lang meer te leven. Hans heeft kanker en ligt al lange tijd in het ziekenhuis. Daar krijgt hij medicijnen waar hij doodziek van wordt en al zijn haren zijn intussen uitgevallen. Harold zoekt zijn vriend woensdagmiddag op. Dan kunnen ze een half uurtje samen zijn en met elkaar praten. Ze praten over Hans z’n ziekte en hoe hij zich voelt, terwijl Harold vertelt wat er allemaal op school is gebeurd de afgelopen week. Ze kunnen gelukkig ook lachen, zelfs om het kale hoofd van Hans. Vorige week ging het helemaal niet goed met Hans. Hij voelde zich misselijk, had pijn, en voelde zich ook erg verdrietig. Zijn ouders en de dokter waren bij hem geweest om te zeggen dat hij niet beter zou worden. Daarom verwacht Harold ook deze keer dat het niet zo goed gaat met Hans. Maar als hij de kamer van Hans binnenstapt, ziet hij Hans opgewekt op de rand van zijn bed zitten. Het is net of hij blij is; hij straalt helemaal. ‘Wat is er met jou aan de hand?’ vraagt Harold verbaasd. ‘Ga zitten, dan zal ik het je vertellen,’ zegt Hans. Dan 71


27-02-2007

20:08

Pagina 72

begint hij te vertellen. Harold merkt dat Hans staat te popelen om alles met hem te delen. ‘Vannacht kon ik niet slapen,’ zegt Hans. ‘Ik had pijn en was erg verdrietig. Ik had God ook in mijn gebed om hulp gevraagd, want ik was zo ontzettend bang om dood te gaan. Daarna heb ik opnieuw geprobeerd om in slaap te vallen, maar het ging niet. En opeens was het net of de kamer aan het veranderen was. Ik zag dat de kamer verlicht werd en ik dacht dat er iemand aan de lichtknop had gezeten. Maar dit licht was heel anders dan het gewone licht van de lampen op mijn kamer. Ik werd vanbinnen vreemd genoeg helemaal rustig. En toen zag ik haar plotseling staan, hier vlak naast mijn bed: een engel! Zij was het die dat licht verspreidde! Zij legde een hand op mijn buik, die toen helemaal warm werd. En alle pijn en angst trok in één keer uit me weg. Ik voelde me zo lekker van binnen! Toen begon ze met een heldere, zachte stem tegen me te praten: “Dag Hans! Wees niet bang, want ik ben een engel die door God gestuurd is. Ik weet dat je het moeilijk hebt jongen, en het valt ook niet mee. Ik ben gekomen om je te troosten en gerust te stellen. Het zal niet zo lang meer duren voordat je zult sterven, maar wees niet bang. Ik zal bij je blijven en je zult merken dat het allemaal heel erg meevalt. Je zult je zieke lichaam achterlaten en in de nieuwe wereld van het licht verder leven. Je ouders en je broertje, maar ook je vriend Harold zullen je moeten missen. Ik weet dat je daar veel over nadenkt en er erg verdrietig over bent. Maar treur niet teveel, want wij zullen ook voor hen zorgen!” Toen verdween de engel met een lach op haar gezicht!’ Hans kan ieder woord nog letterlijk herhalen, zoveel 72


27-02-2007

20:08

Pagina 73

indruk heeft dit op hem gemaakt. Harold zit ademloos te luisteren en kijkt Hans met grote, verbaasde ogen aan. Er rollen een paar tranen over z’n wangen. Hij is blij en verdrietig tegelijk. Verdrietig omdat hij binnenkort afscheid zal moeten nemen van zijn goede vriend. Maar hij is blij omdat hij nu weet dat hij zich om Hans geen zorgen zal hoeven maken. En hij ziet ook dat Hans zich geen zorgen meer maakt. Engelen zijn de helpers van God die vanuit de lichtwereld naar de aarde afdalen om de mensen te helpen. Engelen zijn meestal onzichtbaar en daarom zijn er ook mensen die niet in engelen geloven. Zij zeggen dan: ‘Eerst zien en dan geloven!’ Wij mensen laten onszelf graag zien: ‘Kijk eens wat ik allemaal kan, kijk eens wat ik allemaal voor andere mensen doe, kijk eens hoe goed ik ben!’ zeggen ze dan. Mensen laten zichzelf maar al te graag zien om belangrijk gevonden te worden. Engelen niet. Zij zijn juist heel bescheiden en werken meestal vanuit het verborgene. Zij hoeven niet zonodig in het middelpunt van de belangstelling te staan. Aan de liefde van God hebben zij genoeg! Als je dus nog nooit een engel gezien hebt (en dat geldt voor de meeste mensen!), betekent dat niet dat ze niet bestaan. Het betekent ook niet dat jij minder belangrijk voor hen bent dan degenen die wel een engel hebben gezien. Misschien heb jij het nog nooit echt nodig gehad, zoals de zieke jongen in het voorbeeld. Want die had het natuurlijk wel erg moeilijk! En in dat soort speciale gevallen zullen de engelen zich soms even laten zien. 73


27-02-2007

20:08

Pagina 74

Een ‘toevallige’ gebeurtenis of ontmoeting: vaak is dat het werk van de engelen die ons willen helpen. In zekere zin is het met de vriendschap met de engelen hetzelfde als met de vriendschap tussen mensen: we moeten hen wel willen vertrouwen en ons hart voor hen openstellen. Want de engelen van God zullen zich nooit aan ons opdringen of onze vrije wil waarmee wij zelf mogen kiezen, afpakken. Nooit zullen ze ons dwingen dingen te doen of te laten. Ze laten ons helemaal vrij en wij mogen zelf kiezen of wij met hen in stilte willen samenwerken of dat we de deur van ons hart voor hen op slot doen. Het is met de engelen eigenlijk hetzelfde als met de liefde: als we niet in hen geloven, zullen we hen waarschijnlijk nooit opmerken. Hier geldt dus niet: ‘Eerst zien en dan geloven,’ maar juist het tegenovergestelde: ‘Eerst geloven en dan zien!’

LEVENSLESSEN: • Engelen laten zich soms op heel speciale momenten zien, als het echt nodig is. • Engelen willen ons troosten, onze angst of pijn wegnemen, ons de weg wijzen of ons dingen leren. • De engelen van God laten ons helemaal vrij. • Meestal werken engelen vanuit het verborgene. • Het is belangrijk dat wij ons hart openstellen voor de engelen van God.

74


27-02-2007

20:08

Pagina 75

20 B I D D E N

Als Zeb bang is, gaat hij bidden. Trouwens, iedere avond voordat hij gaat slapen, bidt hij tot God. Hij vraagt God om hem te beschermen en als hij bang is vraagt hij ook of God zijn angst wil wegnemen. Meestal helpt dat wel, dan wordt Zeb rustig van binnen. Het mooie van bidden is voor Zeb vooral: alles tegen God kunnen zeggen, ook de dingen die hij moeilijk vindt. Maar hij bedankt God ook voor de goede dingen die hij heeft gekregen. Sommige mensen bidden alleen als ze het moeilijk hebben. Anderen maken er een dagelijkse gewoonte van. Voor veel mensen is bidden belangrijk: ze kunnen alles met God delen zonder dat ze zich hoeven te schamen. Ze hoeven ook niets verborgen te houden voor God, omdat Hij alleen maar liefde is. En waarom zou je iets willen verbergen voor Iemand die jou begrijpt als geen ander en die je altijd kunt vertrouwen? Daarom kun je in een gebed al je geheimen delen met God. Eigenlijk bestaan er geen regels waaraan een gebed moet voldoen. De één bidt met zijn ogen dicht, de ander heeft ze open. Het is maar net waar je van houdt. De één vouwt z’n handen, de ander niet. Je kunt eigenlijk altijd en overal bidden. Je kunt hardop bidden, maar ook in stilte. 75


27-02-2007

20:08

Pagina 76

Bidden doe je met je denken, maar ook met je hart, met je gevoel. Soms kun je bidden zonder woorden te gebruiken. Dan is het gewoon stil, alsof je even alleen met God bent. Dan hoef je niet altijd wat te zeggen. Bidden is dus niet iets om je voor te schamen. Gek eigenlijk, dat mensen hier maar zo weinig over praten! Misschien vinden ze het toch een beetje vreemd dat ze bidden. Want je praat natuurlijk tegen Iemand die je niet kunt zien. Als je bidt, dan praat je tegen Iemand waarin je gelooft. Bidden is altijd goed, maar je krijgt natuurlijk niet altijd wat je vraagt. Een gebed is geen verlanglijstje waarop je alles vraagt wat je hebben wilt. God hoort ieder gebed, maar Hij geeft op z’n eigen manier antwoord en dat is niet altijd wat wij verwachten. Dat komt omdat Hij beter voor ons weet wat goed voor ons is dan wijzelf. Eigenlijk weten wij, mensen, maar heel weinig. God weet het beter en kan daarom niet ieder gebed op de manier verhoren zoals wij het verwachten. Gebed is er niet alleen voor bedoeld om God te vragen allerlei dingen voor je te doen, het is er ook voor bedoeld om Hem te vragen wat jij voor Hem kunt doen. Misschien wil Hij juist graag dat jij iemand helpt en stuurt Hij die mensen op jouw pad! Het gebed is het contact dat jij mag hebben met God. Het is iets persoonlijks tussen jou en Hem! En: vergeet Hem niet te bedanken voor alle fijne dingen in je leven!

76


27-02-2007

20:08

Pagina 77

LEVENSLESSEN: • Iedereen kan bidden. • Je mag zelf weten hoe je dat doet, als het maar een eerlijk gebed is. • Gebeden worden niet altijd op de manier verhoord zoals we verwachten. • In een gebed kun je alles delen met God.

77


27-02-2007

20:08

Pagina 78

21 D E

G E H E I M E

W E T T E N

VA N

D E

L E V E N S K R A C H T

Dieta’s oom Jan kan mensen van de pijn afhelpen. Als ze ergens last van hebben, gaan ze naar hem toe en dan legt hij z’n handen op de zere plek en na een tijdje gaan de mensen zich dan beter voelen. Soms, als Dieta wat hoofdpijn heeft en zich wat gespannen voelt, gaat ze even naar haar oom Jan. Dan legt hij de handen op haar hoofd en voelt ze zich al snel weer een beetje beter! En wat ze ook zo bijzonder aan deze oom vindt, is dat hij soms dingen weet die hij eigenlijk niet kan weten. Hij heeft een bijzondere gave en kan dingen die de meeste mensen niet kunnen. Alles wat je om je heen ziet, bestaat uit energie, uit levenskracht. De aarde, de zon, de maan, ja, het hele heelal, is opgebouwd uit deze levenskracht. De levenskracht zorgt ervoor dat bomen kunnen groeien en dat planten gaan bloeien. Dat zonnestralen bestaan uit energie, is te merken. Mensen gaan zich heel vaak beter voelen als het zonnetje begint te schijnen. Ze voelen zich dan op de een of andere manier wat blijer dan in de donkere maanden van het jaar. Ook jouw lichaam zit vol levenskracht, de energie die je in leven houdt. Je gedachten zijn eigenlijk een vorm van energie, net zoals je gevoel. En natuurlijk zit de levenskracht ook in alle dieren, ja zelfs in de stenen! 78


27-02-2007

20:08

Pagina 79

Allemaal hebben we die verborgen levenskracht nodig om te kunnen leven. Vergelijk het maar met een auto: die heeft brandstof nodig om te kunnen rijden. Zo heeft je lichaam zuurstof, water en voedsel nodig om te kunnen leven. In die zuurstof, dat water en het voedsel zit die verborgen levenskracht waardoor het lichaam kan blijven leven. Je kunt die levenskracht ook wel vergelijken met de stroom die uit een stopcontact komt. Je weet vast wel hoe sterk en levensgevaarlijk elektriciteit kan zijn en dat je dus nooit je vingers in een stopcontact moet stoppen! Die elektriciteit is ook een vorm van levenskracht. Sommige mensen, zoals de oom van Dieta, kunnen de levensenergie zien. Zij zien meer dan andere mensen en kunnen die levensenergie ook voelen. Soms heeft die energie hen iets te zeggen en weten ze wat er met die ander aan de hand is. Anderen kunnen wat de oom van Dieta ook kan: die energie door hun handen laten stromen om het door te geven aan anderen. De energie werkt dan genezend of je wordt er rustig van. Maar je kunt ook positieve energie uitstralen doordat je blij bent van binnen. Dan straal je werkelijk iets van die energie uit, die voor andere mensen voelbaar zal zijn! De bron van alle levensenergie noemen we God. God is de bron van alles wat er bestaat, van de zichtbare en de onzichtbare wereld. Want zoals je waarschijnlijk intussen al wel begrijpt, is er behalve de zichtbare wereld waarin wij leven, ook een voor ons onzichtbare wereld: de geestelijke wereld. Ook in de geestelijke wereld is alles opgebouwd uit diezelfde levenskracht die van God komt. Hij maakt er de mooiste dingen mee en kan alles laten groei79


27-02-2007

20:08

Pagina 80

en en bloeien. Ook de engelen heeft Hij door zijn levenskracht gemaakt. Het is erg bijzonder dat er zoveel mogelijk is door de levenskracht die van God komt. Als mens kunnen we God niet zien en ook nooit helemaal begrijpen. Het belangrijkste is dat Hij liefde is en dat Hij het mogelijk heeft gemaakt dat jij er bent.

LEVENSLESSEN: • Ieder mens en alles wat bestaat, bestaat uit levenskracht. • God is de bron van alle levenskracht. • Ook de engelen bestaan door diezelfde goddelijke levenskracht. • De levenskracht kun je behalve voelen, ook doorgeven aan anderen.

80


27-02-2007

20:08

Pagina 81

22 D R O M E N

E N

H U N

V E R B O R G E N

B E T E K E N I S

Gabriëlle heeft twee weken geleden een droom gehad. Ze droomde dat ze Superman zag. Hij vloog door de lucht en droeg een zwaard in zijn hand, dat hij even later in een diepe put liet vallen. Hij was zijn zwaard kwijt en vloog met grote snelheid weg. Toen Gabriëlle wakker geworden was, vond ze het maar een gekke droom. Gelukkig kan haar oma heel goed dromen uitleggen! Als ze haar naar de betekenis vraagt, zegt ze lachend: ‘Nou, dat is toch heel eenvoudig? Je moet Superman zien als een stukje van jezelf. Hij is jouw eigen innerlijke kracht, alleen verliest die innerlijke kracht zijn zwaard. Op de een of andere manier voel jij je wat minder sterk de laatste tijd. En ik denk dat je je soms ook bang en onveilig voelt. Alsof je jezelf niet goed kunt beschermen. Klopt dat?’ Met verbaasde ogen kijkt Gabriëlle haar oma aan. Het 81


27-02-2007

20:08

Pagina 82

klopt precies! Vooral op school voelt ze zich een beetje zwak tussen al die kinderen en de laatste weken wordt ze ook gepest door een jongen die groter is dan zij. Vooral dan voelt ze zich zwak en kwetsbaar. Hoewel we iedere nacht dromen, onthouden we die dromen lang niet altijd. Soms onthouden we ze wel en dan kunnen we er misschien iets mee doen. Dromen hebben meestal een verborgen betekenis. De beelden die je in dromen ziet, hebben je dan iets belangrijks te vertellen. Lang niet alle mensen letten goed op hun dromen. Voor hen zijn dromen bedrog. Maar dat is niet waar. Je moet alleen de droomtaal goed leren verstaan voordat je er iets mee kunt, zoals dat in dit voorbeeld ook duidelijk wordt. Een droom moet je bijna nooit letterlijk nemen. Vaak wordt er iets anders mee bedoeld dan je in eerste instantie zou denken. Er zijn verschillende soorten dromen. De meeste dromen zijn de ‘verwerkingsdromen’. Deze dromen helpen je om de dingen die je hebt meegemaakt te verwerken, een plekje te geven in jezelf. Als je bijvoorbeeld ergens heel bang voor bent geweest, kan dat in je dromen terugkeren waardoor je het beter kunt loslaten. Dromen kunnen je een belangrijke les over jezelf leren. Zo werd in het voorbeeld van Gabriëlle duidelijk dat zij een beetje weerloos in het leven stond. Haar innerlijke kracht was wat afgezwakt en het was goed daar met haar oma over te praten, zodat ze dit zou kunnen veranderen. Er zijn ook voorspellende dromen. Die komen veel minder voor. Zij vertellen je iets over de toekomst. Maar met 82


27-02-2007

20:08

Pagina 83

deze dromen moet je heel voorzichtig zijn, want je weet natuurlijk nooit helemaal zeker of een droom werkelijkheid wordt of niet. Dat kun je pas achteraf met zekerheid zeggen. Soms laten God en zijn engelenwereld mensen dingen zien in een droom waar ze iets van moeten leren. Dat zijn natuurlijk heel bijzondere dromen waar je goed naar moet kijken. Het is goed je dromen op te schrijven. Als je ze dan na een tijdje nog eens rustig naleest, worden je misschien meer dingen duidelijk. Het is ook goed over je dromen te praten. Misschien ken je iemand die er verstand van heeft. Soms kun je dromen ook helemaal niet uitleggen. Dan kun je ze ook opschrijven en ze gewoon even laten. Je hoeft ook niet alle dromen te begrijpen!

LEVENSLESSEN: • Je droomt iedere nacht, maar je herinnert je niet alle dromen. • Door op je dromen te letten en ze op te schrijven, kun je ervan leren. • Door aandacht aan je dromen te besteden, kun je op den duur de droomtaal misschien leren verstaan.

83


27-02-2007

20:08

Pagina 84

23 B I J N A

-

D O O D

-

E RVA R I N G E N

De tante van Henk heeft een hartstilstand gehad en ligt nu in het ziekenhuis. De mensen van de ambulance hebben haar nog maar net kunnen redden. Henk gaat nu voor het eerst bij haar op bezoek. Tot zijn verbazing zit zijn tante gewoon rechtop in bed en ze kijkt nog blij ook! Henk kijkt bezorgd, maar zijn tante stelt hem lachend gerust: ‘Niet zo sip kijken, jongen, ik ben er toch nog?’ Deze tante is zijn lievelingstante en daarom moet hij er niet aan denken dat hij haar zou moeten missen! ‘Ik heb iets heel moois meegemaakt, Henk,’ zegt ze tegen hem. Nu kijkt ze ernstig en Henk gaat rustig bij haar zitten om te luisteren naar wat ze te vertellen heeft. ‘Ik liep in de stad en wilde net wat nieuwe kleren kopen, toen ik me plotseling niet goed voelde. Opeens werd het zwart voor mijn ogen en voelde ik hoe ik mijn lichaam uitgleed. Dat klinkt gek misschien, maar het is echt waar. Ik zag op een gegeven moment m’n eigen lichaam op straat liggen, terwijl ik er zelf boven zweefde en allerlei mensen schoten te hulp. Een man begon eerste hulp te 84


27-02-2007

20:08

Pagina 85

verlenen. Ik voelde me zo licht als een veertje. Toen kwam ik in een soort tunnel terecht waar ik doorheen ging. En aan het einde van de tunnel was een prachtig, stralend licht, zo mooi zoals ik dat op aarde nog nooit gezien heb!’ Ze stopte even met haar verhaal en Henk zag een dikke traan over haar wang rollen. Ze slikte even, staarde recht voor zich uit en zei: ‘Toen zag ik mijn overleden vader, je opa dus. Hij stond me daar lachend op te wachten. Ook hij was helemaal stralend wit en ik voelde zoveel liefde van hem naar mij toe stromen! Hij omhelsde en begroette me. “Dag lieverd”, zei hij, terwijl hij zijn hand op mijn schouder liet rusten. Het was weer net als vroeger, toen hij nog op aarde leefde en ik een klein meisje was. Zo voelde het op dat moment. Toen vertelde hij me dat het voor mij nog geen tijd was om de hemel binnen te gaan, maar dat ik nog een taak op aarde te vervullen had. “Je hebt mij even mogen zien en ook de wereld waarin ik leef, maar nu is het tijd om weer terug te gaan in je lichaam, om je leven op aarde af te maken. Daar beneden zijn nog mensen die je niet kunnen missen. Bovendien is het belangrijk om wat je nu meemaakt aan de mensen te vertellen, zodat ze niet bang voor de dood meer hoeven zijn. God bepaalt wanneer je tijd gekomen is en eens zul je me weer zien.” Toen gaf hij me een kus op de wang en twee snelle klopjes op mijn schouder, zoals hij dat vroeger ook altijd bij me deed. Ik ging de tunnel weer door en werd wakker in de ambulance.’ Henk had inmiddels ook tranen in zijn ogen. ‘Aan de ene kant ben ik blij dat je nog leeft, tante, maar aan de andere kant weet ik zeker dat je zelf misschien liever daar had 85


27-02-2007

20:08

Pagina 86

willen blijven.’ ‘Ja, het was daar prachtig,’ antwoordt ze met een glimlach om haar mond. ‘Maar nu kan ik jou tenminste weer zien, jongen! En als ik niet teruggekomen was naar de aarde, had ik jou dit mooie verhaal nooit kunnen vertellen.’ Er zijn al duizenden mensen geweest die een ervaring hebben gehad zoals de tante van Henk. Zo’n ervaring noemt men een ‘bijna-dood-ervaring’. Het gaat immers om mensen die letterlijk op het randje van de dood zijn geweest en toch zijn blijven leven. Zij hebben ervaren hoe hun geest uit hun lichaam ging, op weg naar de geestelijke wereld van het licht. En heel veel mensen hebben daar, in die wereld van het licht, hun overleden dierbaren mogen ontmoeten. Heel vaak was hun leven na zo’n ervaring helemaal veranderd. Dat is logisch, want deze mensen gaan vaak heel anders tegen het leven aankijken. Ze zijn niet meer bang om dood te gaan, omdat ze gezien en gevoeld hebben hoe fijn het eigenlijk is. Heel veel mensen die dit hebben ervaren, hebben een soort heimwee naar die wereld van het licht. Want op aarde is het leven veel moeilijker dan daar, in de geestelijke wereld van God. Er is wel een verschil tussen een bijna-dood-ervaring en het echte sterven. Tussen de geest en ons lichaam zit namelijk het zogenaamde ‘zilveren koord’. Dat is een soort geestelijke band (het is als een navelstreng van licht) die onze geest met ons lichaam verbindt. En zolang dat koord nog niet doormidden is, zijn we nog niet echt gestorven. Pas wanneer dit koord verbroken is, zijn we overleden. Dan kunnen we ook niet meer terugkeren in ons aardse lichaam en mogen we in de geestelijke wereld blijven. 86


27-02-2007

20:08

Pagina 87

Mensen die een bijna-dood-ervaring hebben meegemaakt, vinden het soms moeilijk om erover te praten, bang dat de andere mensen hen niet geloven of hen zelfs voor gek verklaren. Maar deze ervaringen zijn echt en hebben bovendien een bedoeling. Mensen krijgen zo’n ervaring niet voor niets: juist door erover te vertellen, kunnen andere mensen gerust gesteld worden en gaan ze misschien anders tegen de zin van het leven aankijken. Het is goed naar de verhalen van deze mensen te luisteren, want al die verhalen bevatten voor ons belangrijke levenslessen die ons kunnen verrijken en ons blij kunnen maken van binnen.

LEVENSLESSEN: • Tijdens een bijna-dood-ervaring komt de geest los van het lichaam en gaat soms de geestelijke wereld even binnen. • Van deze ervaringen kunnen we leren dat de dood niet het einde is, maar dat de geest ook los van het lichaam voortleeft. • Mensen die dit hebben meegemaakt vinden het soms moeilijk erover te praten en sommigen hebben naderhand heimwee naar die prachtige lichtwereld.

87


27-02-2007

20:08

Pagina 88

24 H O O G G E V O E L I G H E I D

Marga is tien jaar en heeft een probleem. Hoewel: het is niet altijd een probleem, maar soms wel. Marga is hooggevoelig. Dat betekent niet alleen dat haar humeur zomaar kan veranderen, maar ook dat zij soms dingen kan aanvoelen zonder dat ze dat eigenlijk kan weten. Een voorbeeld: gisteren kwam ze de woonkamer binnen bij haar vriendinnetje. De ouders van haar vriendinnetje zaten op de bank en begroetten haar vriendelijk en opgewekt. Hoewel er dus helemaal niets aan de hand leek te zijn, voelde ze dat deze twee ruzie hadden. Ze kon de stemming, de sfeer in de kamer gewoon voelen. Zij raakte daardoor een beetje in de war en ze vroeg zich af of dit nare gevoel uit haar zelf kwam en ze zich dit allemaal misschien verbeeldde. Toen ze met haar vriendinnetje mee naar buiten ging spelen, vroeg ze haar vriendin of haar ouders misschien ruzie hadden gehad. ‘Ja’, antwoordde ze. ‘Ze hebben de laatste tijd heel vaak ruzie, maar zodra er iemand anders bij ons binnen komt, doen ze net of er niets aan de hand is. Ze willen het liever verborgen houden.’ 88


27-02-2007

20:08

Pagina 89

Nu begreep Marga haar eigen gevoel en wist ze dat het niet aan haar lag, maar dat ze het goed gevoeld had! Hooggevoeligheid betekent dat bepaalde indrukken of gevoelens diep bij je binnen komen. Dat kan dus betekenen dat je ook last hebt van lawaai of als mensen hard tegen je praten. Het lijkt alsof al die gevoelens dwars door je heen gaan. Dat is soms best lastig. Daarom moet je ook leren jezelf hiertegen te beschermen. Je kunt dat doen door al teveel drukte en prikkels te vermijden. Dat kan bijvoorbeeld door zo nu en dan de rust en stilte van je eigen kamer op te zoeken. Maar wat nog belangrijker is, is dat je van jezelf accepteert dat je hooggevoelig bent. Daar kun jij ook helemaal niets aan doen. Het is net als met blauwe of bruine ogen: je wordt ermee geboren of je het nu wilt of niet. Je hebt het lang niet altijd voor het zeggen als mens! Als je het van jezelf accepteert, kun je leren rekening te houden met jezelf. Je bent nu eenmaal zoals je bent en het is goed om jezelf de ruimte te geven. Mensen moeten immers allereerst leren lief te zijn voor zichzelf: door je eigen gevoel serieus te nemen en echt rekening met jezelf te houden. Want als je jezelf niet lief kunt hebben, hoe moet je anderen dan liefde geven? Die gevoeligheid betekent soms ook, dat je – net als Marga in het voorbeeld – dingen voelt die je eigenlijk niet kunt weten. Dat is aan de ene kant soms erg lastig. Want vaak doen mensen zich anders voor dan ze zijn. (In het hoofdstuk over ‘jezelf zijn’ heb ik daarover verteld!) Dan raak je in vertwijfeling en weet je niet zeker of je het nu goed voelt of niet. Ook bij je zelf thuis kan dat gebeuren, 89


27-02-2007

20:08

Pagina 90

dat je bijvoorbeeld iets voelt van je ouders waar niet over gesproken wordt. Dan is het goed dit ter sprake te brengen en erover te gaan praten. En als het volgens hen niet klopt wat je voelt, laat het dan maar even. Het kan zijn dat je het inderdaad niet helemaal goed hebt gevoeld of dat die ander zijn of haar eigen gevoel niet goed begrijpt. Aan de andere kant kan het ook heel waardevol zijn, die gevoeligheid, want je begrijpt andere mensen daardoor sneller en beter dan ‘normaal’. Trouwens, wat is ‘normaal’? Ieder mens is normaal en toch ook uniek. Hooggevoeligheid heeft dus zowel voordelen als nadelen. En als je het hebt, moet je er op de een of andere manier goed mee leren omgaan. Neem het in ieder geval serieus!

LEVENSLESSEN: • Hooggevoeligheid is iets wat je hebt of niet. Je kunt en hoeft daar niets aan te veranderen. • Die gevoeligheid heeft zowel voordelen als nadelen. • Het is belangrijk dat van jezelf te accepteren en erover te praten. • Het is goed rekening met jezelf te houden en jezelf lief te hebben. • Vooral voor gevoelige mensen is het stellen van grenzen erg belangrijk.

90


27-02-2007

20:08

Pagina 91

25 D E

K O N I N G

VA N

D E

E N G E L E N W E R E L D

Ik heb een opa gehad die inmiddels alweer jaren geleden overleden is. Hij heette – net als ik – ook Roelof Tichelaar. Op een dag kreeg mijn opa te horen dat hij kanker had en niet meer beter zou worden. Hij heeft veel pijn gehad en is een tijdlang ziek geweest. Vanbinnen was hij best bang om te moeten sterven en hij wist eigenlijk wel dat dit niet zo lang meer zou duren. Op een nacht lag hij naast mijn oma in bed te woelen omdat hij niet slapen kon. Hij maakte zich zorgen en was bang. Hij ging voorzichtig zijn bed uit, om mijn oma maar niet wakker te maken. Toen ging hij naar de keuken om wat water te drinken. Hij is daarna zijn bed weer in gegaan en viel rustig in slaap. De volgende ochtend was hij heel rustig en ook niet meer bang om dood te gaan. Toen mijn oma hem vroeg hoe dat kwam, zei hij: ‘Vannacht, toen ik mijn bed uitging om wat water te drinken, heb ik Jezus in de keuken gezien. Vanaf dat moment was ik helemaal niet bang meer!’ Meer heeft mijn opa hier nooit over verteld. Het moet een bijzondere ervaring zijn geweest, die ontmoeting met Jezus Christus, de Koning van de engelenwereld! Ja, Jezus Christus is de Koning van de engelenwereld. Hij wordt ook de Zoon van God genoemd. Toen God de engelenwereld schiep, schiep Hij allereerst zijn Zoon 91


27-02-2007

20:08

Pagina 92

Christus. En God heeft bepaald dat deze Christus de Koning van de engelenwereld zou zijn. Jezus is een vriend van engelen en mensen. Hij is heel bijzonder, want Hij is ook mens geweest. Meer dan tweeduizend jaar geleden heeft Hij de hemel vrijwillig achter zich gelaten om op aarde geboren te worden. Hij deed dat om de mensen te helpen en hen te verlossen uit de machtige greep van het kwaad. Want er is ook een kwade macht in de wereld. Kijk maar eens in de kranten of naar het journaal: er is heel veel kwaad op de aarde. Een tijd lang heeft deze kwade kracht de macht gehad over de mensen, maar ook over heel veel engelen! Zoveel macht, dat zij niet konden terugkeren naar de mooie lichtwereld waar zij ooit gewoond hadden, de wereld van God. En om deze macht te overwinnen, moest Jezus naar de aarde komen, juist op de plaats waar het kwaad zo sterk was! Hij werd als mens geboren en heeft een aantal jaren op aarde geleefd. Hij heeft belangrijke lessen voor ons achtergelaten, waar nog steeds heel veel mensen gebruik van maken. Maar Hij heeft de mensheid ook verlost uit de macht van het kwaad door zich vrijwillig te laten doden. Hij is gekruisigd en voor ons gestorven, om de poorten van de hemel weer voor alle mensen te openen. Een andere manier om dit te doen, was er niet. Dat is het offer dat Hij voor ons heeft gebracht. Hij moet wel heel veel liefde voor ons gevoeld hebben, want anders doe je zoiets niet! En nog steeds laat Hij zich soms aan mensen zien als ze het moeilijk hebben, zoals aan mijn opa. Dan stelt Hij hen gerust, soms door iets tegen deze mensen te zeggen, maar soms ook gewoon door zich te laten zien. Want van 92


27-02-2007

20:08

Pagina 93

Jezus gaat zoveel rust en vrede uit, dat Hij niet eens hoeft te spreken om onze angst weg te nemen. In ons hart kunnen we contact hebben met Jezus Christus, want Hij leeft ook ín ons. Dat is mogelijk doordat Hij het kwaad overwonnen heeft. Sindsdien leeft zijn Geest in ons en kunnen we daar, door ons gebed, contact mee maken. Jezus houdt van ons, helpt ons en leeft in ons. We hoeven alleen de deur van ons hart maar voor Hem te openen. Zodra wij vanbinnen echt met Hem verbonden willen zijn en van Hem houden, woont Hij door zijn Geest ook echt in ons!

LEVENSLESSEN: • Jezus is de Koning van de engelenwereld en de Zoon van God. • Jezus heeft zijn liefde voor ons laten zien door vrijwillig naar de aarde af te dalen en zijn leven voor ons te geven. • Jezus leeft sindsdien ook in ons als wij ons hart voor Hem openen. Hij houdt van ons!

93


27-02-2007

20:08

Pagina 94

26 D E

G E E S T

I N

O N S

H A R T

Lucas voelt zich soms erg eenzaam. Zijn ouders zijn gescheiden en hij woont bij zijn moeder. Op school kan hij goed meekomen, maar hij heeft niet zoveel vrienden. Soms is hij verdrietig, maar soms ook erg boos. Boos op zijn ouders omdat ze gescheiden zijn, boos op het leven, boos op God en boos op zichzelf. Maar hij voelt zich vaak ook schuldig omdat hij door zijn boosheid best lastig is voor andere mensen. De mensen begrijpen hem niet. Het leven vindt hij eigenlijk best moeilijk en hij komt wel heel veel levenslessen tegen op zijn weg. Maar ’s avonds, als hij in zijn bed ligt, gaat hij altijd bidden. Alles lijkt dan tot rust te komen, doordat hij de dingen die hem dwars zitten, uitspreekt tegen God. Hij zegt dan: ‘Lieve God, ook al ben ik vaak boos op U, toch wil ik zo graag met U praten. Want ik begrijp best dat U er niets aan kunt doen dat mijn ouders gescheiden zijn. Het spijt me dat ik altijd zo boos ben. Maar eigenlijk ben ik vooral verdrietig, omdat de mensen me gewoon niet begrijpen. Ik weet dat U de enige bent die mij echt begrijpt. Alstublieft, vergeeft U mij mijn boosheid en die keren dat ik zo lastig ben geweest voor mijn moeder. En wilt U die donkere gevoelens in mijn hart wat lichter maken? Wilt U Uw Geest in mijn hart open laten 94


27-02-2007

20:08

Pagina 95

gaan?Ik denk dat ik dan weer wat blijer zal worden vanbinnen en dan ga ik me vast en zeker ook weer beter gedragen. Dank U wel alvast!’ Meestal wordt het dan helemaal rustig in hem. Dan kan hij weer helder nadenken en voelt hij zich helemaal blij worden van binnen. Het is net of het licht wordt in zijn hart. Soms moet hij ervan huilen. God voelt dan zo dichtbij! Dat is het fijnste gevoel dat er bestaat. Toen Jezus op aarde geboren werd, had Hij nog een lange, moeilijke weg te gaan. Toen Hij ouder werd en ging begrijpen waarom Hij naar de aarde was gekomen, ging Hij de mensen allerlei wijze dingen leren. Het belangrijkste dat Hij ons geleerd heeft, is de liefde: dat wij God mogen liefhebben boven alles en onze naasten als onszelf. (Let je goed op die twee laatste woorden? ‘Als onszelf’ heeft Hij gezegd. Dat betekent dus dat je jezelf ook lief moet hebben!) Jezus had alle mensen even lief. Tijdens zijn leven op aarde zocht Hij de zieken en de zondaars op om hen met liefde aan te raken, hen gezond te maken. Hij liet hen voelen dat ze zichzelf mochten zijn, dat God hen liefhad en dat ze ook zichzelf lief mochten hebben. Hij wilde wél dat de mensen eerlijk naar zichzelf keken. Dat is wat hij nog steeds van ons vraagt. Het is niet erg om fouten te maken, als je maar bereid bent eerlijk naar jezelf te kijken en je fouten ook kunt toegeven. Gods Geest in ons hart doet eigenlijk precies hetzelfde met ons als Jezus, als we Hem vragen in ons hart te komen. De Geest van God is een licht in ons hart dat ons blij kan maken van binnen. Die Geest van God verspreidt 95


27-02-2007

20:08

Pagina 96

eigenlijk alleen maar liefde in ons hart, omdat God ons lief heeft. Maar we moeten de deur van ons hart wel voor Hem openstellen. Want als je beste vriend bij je aan de deur staat te kloppen, doe je toch ook open? Dat openen van die deur deed Lucas in het voorbeeld door gewoon alles tegen God te zeggen en Hem ook om hulp te vragen. Het belangrijkste was, dat Lucas echt meende wat hij zei. Zijn gebed kwam recht uit zijn hart en daarom luisterde God naar hem. De Geest in ons hart wil dat je eerlijk bent tegenover God. Dan stel je je hart voor Hem open. Zolang je oneerlijk bent of niet echt naar jezelf wilt kijken, houd je de deur van je hart op slot. God luistert altijd naar je als je Hem wat vraagt. Hij vergeeft je ook alle fouten die je hebt gemaakt, zodat er een last van je afvalt. Maar je moet wel de stap naar Hem toe zetten door Hem erom te vragen in je gebeden. Dan gaat de Geest ook in jou aan het werk, net als in Lucas! Misschien voel je het niet meteen, maar dat is niet zo erg. De Geest heeft z’n eigen tempo. Laat het maar gebeuren. Alle problemen kun je bij Hem kwijt. En met al die levenslessen wil God je graag helpen. Je hoeft het gelukkig niet allemaal alleen te doen! Ook de kanten van jezelf die jij niet zo mooi vindt, heeft Hij lief en de Geest raakt die kanten in jou aan. Als je je ergens schuldig over voelt, spreek het maar uit tegen God. Dan zal Hij het van je wegnemen. Laat het maar gebeuren! Natuurlijk betekent dit niet dat al jouw problemen dan opeens als sneeuw voor de zon verdwijnen, want de leerschool op aarde gaat gewoon door. Maar Hij kan je wel helpen die lessen zo goed mogelijk te leren en je een stukje vrede te schenken vanbinnen! 96


27-02-2007

20:08

Pagina 97

De Geest laat je voelen dat je een kind van God bent, dat je waardevol bent en dat Hij je vriend is. Hij moedigt je aan om jezelf ook te vergeven en om weer liefde te voelen. Juist wanneer je eenzaam, verdrietig of kwetsbaar voelt, kan Hij heel dichtbij je zijn…

LEVENSLESSEN: • Wat Jezus voor de mensen deed toen Hij op aarde leefde, doet Gods Geest nu in onszelf. • Je kunt de Geest altijd in gebed vragen in je hart te komen wonen en je problemen met God delen. • De Geest is eigenlijk het liefdeslicht uit God dat in jouw hart geboren wil worden. • We kunnen Gods Geest lang niet ieder moment duidelijk voelen, maar Hij is er altijd!

97


T O T

27-02-2007

S L O T

:

20:08

E E N

Pagina 98

G O E D E

R E I S

!

In dit boek heb ik een aantal levenslessen met je willen delen. Natuurlijk zijn er veel meer levenslessen te leren dan in dit boek beschreven staan. Het leven is een leerschool en juist van je dagelijkse ervaringen met andere mensen kun je heel veel leren. Maar het is belangrijk dat je die verborgen levenslessen herkent! Misschien helpt dit boek je daarbij en kan het een steuntje in de rug voor je zijn. Dat hoop ik maar! Al die levenslessen leren we natuurlijk niet voor niets; dat is in dit boek ook wel duidelijk geworden. We zijn allemaal, stuk voor stuk, op weg naar die wereld van het licht waar het zoveel mooier is dan hier op aarde. Maar hier op aarde kan het ook heel mooi zijn; daar kunnen we vaak zelf iets aan doen: door met liefde en respect met elkaar om te gaan bijvoorbeeld. Door met respect om te gaan met de natuur, want onze aarde is dus eigenlijk 98


27-02-2007

20:08

Pagina 99

een trap naar de hemel. We zullen hier niet altijd blijven, maar moeten de aarde wel gezond achterlaten voor al die mensen die nog geboren moeten worden en hun weg naar de hemel ook moeten vinden. Door elkaars fouten te vergeven en goed te zijn voor elkaar. Maar ook door echt naar elkaar te luisteren. Ons contact met God kan daarbij helpen. Want we hoeven het allemaal niet in ons eentje te doen. God wil ons graag bijstaan op onze weg. En ook de engelen. Hoewel we ze maar zelden (of misschien wel nooit) zien, de engelen zijn altijd bij ons om ons te helpen wanneer dat nodig is. Daarom mogen we ook leren vertrouwen. Met dit boek heb ik vooral willen laten zien en voelen dat we op God kunnen vertrouwen en dat al die ervaringen die we in dit leven meemaken, niet voor niets zijn. God gaat zijn eigen weg met ieder van ons. En hoe donker het ook is: het zal altijd weer licht worden! Ik hoop dat je in dit boek dingen hebt kunnen ontdekken die je geluk misschien een klein beetje kunnen vergroten. Want vergeet nooit dat het geluk vanbinnen zit. Ik wil dit boek afsluiten met een hartewens: dat je de levenslessen uit dit boek in je hart zult meedragen tijdens je levensreis op aarde en dat het vooral een fijne reis voor je mag zijn waarvan je veel mag leren. Want het geluk vind je uiteindelijk in jezelf. Veel geluk en een goede reis!

99


27-02-2007

W O O R D

20:08

Pagina 100

VA N

D A N K

Ik wil mijn dochter, Gabriëlle Tichelaar en haar vriendin, Renée Zoer, hartelijk bedanken voor de fijne samenwerking. Zij hebben de prachtige tekeningen in dit boek gemaakt en kritisch met mij meegelezen, waardoor de inhoud van dit boek nog duidelijker is geworden. Ook Gabriëlles vriendin Anouk Hegen en onze goede vriend Sam Nadort hebben de tekst kritisch bekeken en zo hun bijdrage geleverd. Jullie allemaal bedankt! Ik ben trots op jullie!

100


27-02-2007

O V E R

20:08

D E

Pagina 101

A U T E U R

Roelof Tichelaar heeft een praktijk voor psychische, pastorale en spirituele hulpverlening. Daarnaast geeft hij lezingen en is hij auteur. Eerder verschenen van hem bij Ten Have: Genade als spirituele kracht (2004), Ik wil alleen maar aardig zijn – over het stellen van grenzen (2005), De weg naar overgave (2005), Boodschappen uit de hemel (2006) en: Angst, hoe kom je er los van? (2006). Verder schreef hij zijn bijdrage ‘De Geest als bezielende kracht’ in de bundel Ervaringen met Christus (2005). Meer informatie over de praktijk van Roelof Tichelaar en zijn boeken kunt u vinden op: www.roeloftichelaar.nl

101


27-02-2007

20:08

Pagina 102

Deze bladzijde is met opzet leeg gelaten


27-02-2007

20:08

Pagina 103

Andere boeken van Roelof Tichelaar bij Uitgeverij Ten Have: Genade als spirituele kracht

Hoe vind je een basis van innerlijke rust voor een zuiver en liefdevol leven? Roelof Tichelaar wijst daarvoor op de genade, een oude, soms wat belaste waarde uit de christelijke traditie. Hij legt uit dat de wezenlijke betekenis van genade een staat van zijn is, een toestand waarin we geestelijke rust kunnen ervaren.

Paperback, 176 blz. ISBN 978 90 259 5463 5


27-02-2007

20:08

Pagina 104

Ik wil alleen maar aardig zijn Over het stellen van grenzen

Hoe kun je jezelf beschermen tegen overspannenheid en burn-out? Door grenzen te stellen. Roelof Tichelaar laat zien hoe je daarvoor de kracht kunt vinden.



27-02-2007

20:08

Pagina 105

De weg naar overgave is thuiskomen in jezelf

Overgave is bevrijdend en raakt heel ons wezen, volgens Roelof Tichelaar. Voor werkelijke overgave moeten wij leren voorbij te gaan aan de kramp van ons ego. Dan kunnen wij doordringen tot een diepere geestelijke dimensie in onszelf.

Gebonden, 89 blz. Deel van de serie Nieuwe spiritualiteit ISBN 978 90 259 5601 1


27-02-2007

20:08

Pagina 106

Boodschappen uit de hemel Het medium en de contacten met de geestelijke wereld

Een medium staat in contact met die andere, geestelijke wereld, en dat intrigeert. Wat verwachten we daar te vinden? Wat gebeurt er precies als de deur naar die verborgen werkelijkheid opengaat? Roelof Tichelaar, zelf medium, schrijft over zijn contact met de geestelijke wereld en legt uit hoe dat in z’n werk gaat. Een persoonlijk geschreven en informatief boek.



27-02-2007

20:08

Pagina 107

Angst – hoe kom je er los van?

Van angst kunnen we bevrijd worden. Volgens Roelof Tichelaar moeten we eerlijk kijken naar de bron ervan, én nagaan wat wij zelf bijdragen aan die angst. Angst brengt ons oog in oog met onze kwetsbaarheid, van waaruit wij ons mogen openen voor de Geest: een bron van licht die alles wat donker is, verlichten wil; een bron van onvoorwaardelijke liefde, die ons de macht geeft de angst in ons leven te overwinnen. Gebonden, 95 blz. Deel van de serie Nieuwe Spiritualiteit ISBN 978 90 259 5708 7

Waar vind je het geluk? : levenslessen voor kinderen van tien tot honderd jaar

Het Huisdierenboek Voor Kinderen

Het Huisdierenboek Voor Kinderen

Het Huisdierenboek Voor Kinderen

Het Huisdierenboek Voor Kinderen

zeilboek voor kinderen, Het

Tot ik jou vind

Waar Zijn De Kinderen

Waar zijn de kinderen

Waar Zijn De Kinderen

Waar Zijn De Kinderen

Waar Zijn De Kinderen

Waar Zijn De Kinderen

Groeiwijzer Van Nul Tot Een Jaar

De Kracht Van Het Geluk

Jaar Van De Tijger, Het

Het Geluk Van De Sprinkhaan

Het geluk van blauwe schoenen

De Kracht Van Het Geluk

Het Geluk Van Blauwe Schoenen

De Kracht Van Het Geluk

De Kracht Van Het Geluk

Het Geluk Van Blauwe Schoenen

Mama, Waar Ben Je

Mama, waar ben je

Van je familie moet je het hebben

Van Je Familie Moet Je Het Hebben

Van Je Familie Moet Je Het Hebben

Mama, waar ben je

Mama, Waar Ben Je

Mama Waar Ben Je

Waar vind je het geluk? : levenslessen voor kinderen van tien tot honderd jaar

Het Huisdierenboek Voor Kinderen

Het Huisdierenboek Voor Kinderen

Het Huisdierenboek Voor Kinderen

Het Huisdierenboek Voor Kinderen

zeilboek voor kinderen, Het

Tot ik jou vind

Waar Zijn De Kinderen

Waar zijn de kinderen

Waar Zijn De Kinderen

Waar Zijn De Kinderen

Waar Zijn De Kinderen

Waar Zijn De Kinderen

Groeiwijzer Van Nul Tot Een Jaar

De Kracht Van Het Geluk

Jaar Van De Tijger, Het

Het Geluk Van De Sprinkhaan

Het geluk van blauwe schoenen

De Kracht Van Het Geluk

Het Geluk Van Blauwe Schoenen

De Kracht Van Het Geluk

De Kracht Van Het Geluk

Het Geluk Van Blauwe Schoenen

Mama, Waar Ben Je

Mama, waar ben je

Van je familie moet je het hebben

Van Je Familie Moet Je Het Hebben

Van Je Familie Moet Je Het Hebben

Mama, waar ben je

Mama, Waar Ben Je

Mama Waar Ben Je

Recommend Documents