* omslag Ne-Pe Idioom
16-05-2008
10:40
Pagina 1
ISBN
Afshin Afkari Afshin Afkari
Afshin Afkari was van 2005-2007 als extern onderzoeker verbonden aan de leerstoelgroep Nederlandse taalkunde aan de Universiteit van Amsterdam.
Nederlands-Perzisch Idioomwoordenboek
In Nederland wonen en werken bijna dertigduizend Iraniërs en meer dan vijftigduizend Afghanen. Zij allen hebben Perzisch als moedertaal. Velen van hen zijn goed opgeleid en hebben een meer dan elementaire kennis van het Nederlands. Ze worden echter vaak geremd bij hun pogingen beter in te burgeren omdat veel van de Nederlandse omgangstaal hen ontgaat, want die bestaat voor een groot deel uit vaste woordgroepen (amok maken, averij oplopen), uitdrukkingen (iemand met argusogen bekijken) en spreekwoorden (Keulen en Aken zijn niet op één dag gebouwd). Dat alles noemt men ‘taaleigen’ of met een vakterm ‘idioom’. Nu is er het up-to-date Nederlands-Perzisch Idioomwoordenboek, georganiseerd als een woordenboek van A tot Z, zodat iedere gebruiker er snel haar of zijn weg in kan vinden. Dit idioomwoordenboek is tot stand gekomen onder toezicht van een commissie van drie deskundigen: prof. dr F. Moerdijk, als specialist in de lexicografie verbonden aan de universiteiten van Amsterdam en Leiden, prof. dr R. Appel, tot 2005 vanwege de Gemeente Amsterdam aan de UvA aangesteld voor ‘Nederlands als tweede taal’, en prof. dr J. ter Haar, tot 2006 hoogleraar Perzisch te Leiden.
NederlandsPerzisch Idioomwoordenboek
978 90 8964 007 9
9789089640079
www.aup.nl
amsterdam university press
amsterdam university press
Nederlands - Perzisch Idioomwoordenboek
1
Proef woordenboek.indd 1
16-5-2008 9:24:19
2
Proef woordenboek.indd 2
16-5-2008 9:24:22
Afshin Afkari
Nederlands Perzisch Idioomwoordenboek
3
Proef woordenboek.indd 3
16-5-2008 9:24:22
Voor Stefani & Bram
Deze publicatie kwam tot stand met financiële steun van SNS REAAL Fonds. Omslagillustratie: lezende jongeman. Riza, naar een verloren gegaan origineel van Muhammadi van Herat, circa 1630 Ontwerp omslag: Kok Korpershoek, Amsterdam Lay-out: V3-Services, Baarn ISBN 978 90 8964 007 9 NUR 626/630 © Afshin Afkari / Amsterdam University Press, 2008 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voorzover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16B Auteurswet 1912 jº het Besluit van 20 juni 1974, Stb. 351, zoals gewijzigd bij het Besluit van 23 augustus 1985, Stb. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3051, 2130 KB Hoofddorp). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de uitgever te wenden.
4
Proef woordenboek.indd 4
16-5-2008 9:24:22
Voorwoord
In de jaren tachtig van de vorige eeuw kwamen de eerste jonge Iraniërs naar Nederland om de smaak van de vrijheid te proeven. Dat zijn er intussen heel veel geworden. Waren er vroeger in Nederland nauwelijks Iraniërs, nu, in 2007, zijn het er zesentwintigduizend. Bovendien wonen in Nederland meer dan vijftigduizend Afghanen en die spreken ook Perzisch. Om al deze Perzischsprekenden wegwijs te maken in de Nederlandse taal was een eenvoudig woordenboek nodig. Na mijn studie sociologie aan de Universiteit van Amsterdam heb ik met hulp van enkele neerlandici een woordenboek Nederlands - Perzisch in 1994 voltooid en in eigen beheer uitgegeven. Dit woordenboek, bedoeld voor in Nederland wonende taalgenoten die leerlingen waren van middelbare scholen en jongerejaarsstudenten aan universiteiten en hogescholen, was natuurlijk verre van foutloos. Acht jaar later, in 2002, heb ik het opnieuw uitgegeven, met verbeteringen en met veel nieuwe woorden. Daarnaast zijn nog twee publicaties van mijn hand verschenen: een cursusboek Nederlands met acht cassettes om vanuit het Perzisch Nederlands te leren, en een cursus voor Nederlanders om Perzisch te leren. Nu zijn we in de eenentwintigste eeuw aangeland. Bovengenoemde groep heeft intussen minder problemen met het Nederlands, maar des te meer behoefte aan middelen om echt in te burgeren en het gevoel te krijgen dat Nederland hun tweede vaderland was geworden. Velen waren het met mij eens dat een tweetalig idioomwoordenboek dat proces sterk zou bevorderen. Dat zette mij aan tot het schrijven ervan. Wat dit boek precies aanbiedt, en hoe het tot stand is gekomen, wordt hieronder in de Inleiding uiteengezet. Dit Nederlands - Perzisch Idioomwoordenboek is dankzij verscheidene personen en instanties tot stand gekomen. Bijzondere dank verdient het fonds van de Amsterdamse Universiteits-Vereniging, dat een subsidie voor de vervaardiging van dit boek ter beschikking heeft gesteld, waarbij ik drs. Wim Koning, directeur van dit fonds, hartelijk wil danken voor zijn inzet. Het fondsbestuur heeft een commissie van drie taalkundigen ingesteld om de voortgang en kwaliteit van het werk aan dit Idioomwoordenboek te bewaken: prof. dr. Fons Moerdijk, prof. dr. René Appel en prof. dr. Johan ter Haar;
5
Proef woordenboek.indd 5
16-5-2008 9:24:22
deze drie deskundigen – met name de eerste van hen – ben ik zeer dankbaar voor hun aandacht en precieze suggesties. Zoals in de Inleiding uitvoeriger uiteengezet wordt, had ik het werk aan dit boek nooit kunnen volbrengen zonder de medewerking van de twee personen die ik als teamleden en vrienden ben gaan beschouwen: dr. Jan Maarten Bremer en drs. Wichert Claassen. Dat er, naar ik hoop, heel weinig fouten in de kopij zijn blijven staan, is te danken aan drs. Rob Tempelaars die de eindcorrectie op het Nederlandse deel heeft willen verzorgen. Dank betuig ik aan de directeur van de Amsterdam University Press, mevrouw Saskia de Vries die al in een vroeg stadium zich bereid verklaarde het boek uit te geven, aan mevrouw Paulien Retèl die het als uitgever onder haar hoede heeft genomen, en aan Christine Waslander die de productie ervan heeft verzorgd. Dát et boek verschijnen kon, is dan weer de grote verdienste van de bestuurderen van SNS REAAL Fonds die een royale subsidie voor de drukkosten hebben verleend. Ten slotte wil ik ook de volgende mensen nog voor hun hulp bedanken: dhr. Ahmad Ansari (redacteur en eigenaar van het Perzische tijdschrift Pejwake-Iran), drs. Paul Slaats (iranist) en Karen de Wit (neerlandica). drs. Afshin Afkari
6
Proef woordenboek.indd 6
16-5-2008 9:24:22
Inleiding
Dit boek wil de meest gangbare Nederlandse idiomen toegankelijk maken voor mensen die in Nederland wonen en Perzisch als moedertaal hebben. In zijn algemeenheid verstaan we hier onder idiomen alle woordcombinaties met een betekenis die niet zomaar uit de delen valt op te maken. Onder die ene noemer hebben we verschillende soorten samengenomen: – spreekwoorden (Keulen en Aken zijn niet op één dag gebouwd; Zoals de waard is, vertrouwt hij zijn gasten); – spreuken (Arbeid adelt; April doet wat hij wil); – uitdrukkingen (Iemand met argusogen bekijken; Het op zijn dooie akkertje afkunnen); – vaste verbindingen (amok maken, averij oplopen); – woordgroepen met een figuurlijke betekenis (Daar zit muziek in; Iemand uit het moeras trekken); – gelexicaliseerde woordgroepen, woordgroepen die, zoals een woord, gebruikt worden als naam voor één bepaald begrip (het schip der woestijn ‘kameel’, gevederde vrienden ‘vogels’). Vergelijkingen van het type zo glad als een aal, zo stom als het achtereind van een varken, enz. hebben we niet opgenomen. Deze komen weliswaar vaak voor, maar iedereen begrijpt zonder meer wat bedoeld wordt: namelijk ‘erg glad’, ‘erg stom’, enz. Ook hebben we geen losse woorden opgenomen, al hebben die soms een interessante figuurlijke betekenis, zoals aftroeven, halszaak, waterdicht. Eerstgenoemde van de drie bewerkers heeft in de aanloop van zijn werk materiaal gevonden in A. Huizinga, Spreekwoorden en gezegden, 1994. Bij deze aanloop bleek al snel dat hij, ondanks al de jaren die hij in Nederland had doorgebracht, toch een beroep moest doen op ‘native speakers’. Hij vond twee Nederlanders bereid tot medewerking: J.M. Bremer en W.J. Claassen, die beiden een stevige academische vorming in klassieke taal- en letterkunde achter de rug hadden. Claassen had bovendien eerder uitgebreide ervaring opgedaan als medewerker en redacteur bij twee andere lexi-
7
Proef woordenboek.indd 7
16-5-2008 9:24:22
cografische projecten. Zij hebben op zich genomen te zorgen voor de selectie, plaatsing, uitleg en verwijzingen van het Nederlandse taaleigen. Voor de selectie hebben zij onder meer twee recente publicaties geraadpleegd. Eerst verscheen de beknopte verzameling Uitdrukkingen, Van Dale Lexicografie, 2004 en vervolgens kon nog het Groot Uitdrukkingenwoordenboek, eveneens van Van Dale, 2006, benut worden. Het belangrijkste criterium voor opname van een uitdrukking in het Idioomwoordenboek was de gangbaarheid ervan. Om daar een beeld van te krijgen werd vooral in twijfelgevallen ook gebruikgemaakt van frequentiegegevens bij Google. Het totale aantal van de door Bremer en Claassen geselecteerde en uitgelegde Nederlandse uitdrukkingen bedraagt meer dan 6000. Dat zij beiden classici zijn is een verklaring voor de gevallen waar zij in hun uitleg van een uitdrukking of zegswijze verwijzen naar een Latijnse of Griekse bron; dat zij beiden een christelijke opvoeding hebben gehad, verklaart dat zij in vele gevallen ook bronverwijzingen naar bijbelpassages geven. Dat de klassieke Oudheid en de bijbelse traditie een belangrijke bijdrage hebben geleverd aan het Nederlandse taaleigen, moge voor sommigen een bijkomstigheid zijn, maar in de ogen van hen beiden is het een respectabele bijkomstigheid, die dergelijke vermeldingen wettigt. Het Perzische deel van dit boek is geheel van de hand van A. Afkari. Daarbij heeft hij niet alleen zijn eigen taalkennis aangesproken, maar ook een aantal Perzische handboeken en woordenboeken geraadpleegd. Bovendien heeft hij in veel gevallen een beroep gedaan op in Nederland verblijvende taalgenoten, van wie met name de heer Ansari met ere genoemd moet worden. Met diens hulp heeft Afkari niet alleen elke Nederlandse uitdrukking (spreekwoord enz.) voorzien van een Perzische uitleg (doorgaans een nauwkeurige vertaling van de Nederlandse uitleg), maar zich ook beijverd om zoveel als mogelijk in het Perzisch een treffend equivalent te vinden, dat wil zeggen een Perzisch gezegde dat inhoudelijk (bijna) precies hetzelfde zegt als wat de Nederlandse woordverbinding uitdrukt. Dat is in ongeveer 70 van de gevallen gelukt. Nota bene: dat equivalent kan heel goed een uitdrukking zijn die uit een andere sfeer komt. Zo zegt bijvoorbeeld de Engelse uitdrukking blood is thicker than water bijna hetzelfde als de Nederlandse het hemd is nader dan de rok, terwijl de Engelse uitdrukking slaat op het lichaam, de Nederlandse op de kleren die men aanheeft. Elk artikel in ons Idioomboek heeft de volgende opbouw: . het Nederlandse trefwoord, in vette letter; . de Nederlandse uitdrukking; . de uitleg in eenvoudig Nederlands, cursief gedrukt; . een Perzisch equivalent (in de gevallen waar het gelukt is er een te vinden), afgedrukt in Europese letters die de klank van het Perzisch zo goed mogelijk benaderen; . hetzelfde Perzische equivalent, nu in Perzisch schrift, van rechts naar links te lezen; . de Perzische uitleg, ook cursief gedrukt, van rechts naar links te lezen. Drie voorbeelden van zo’n artikel, met als trefwoord respectievelijk een zelfstandig naamwoord, een bijvoeglijk naamwoord en een werkwoord, zijn de volgende.
8
Proef woordenboek.indd 8
16-5-2008 9:24:22
Buskruit Hij heeft het buskruit niet uitgevonden Hij is beslist niet slim/snugger Toxme do zarde ke nakarde ast
ﺗﺨﻢ دو زرده ﮐﻪ ﻧﮑﺮده اﺳﺖ زرﻧﮓ ﻧﯿﺴﺖ/ﻣﺴﻠﻤﺎ زﯾﺎد ﺑﺎ ﻫﻮش Links Iemand links laten liggen Zich niet (meer) met iemand bemoeien Be kasi mahal nagozâštan
ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻣﺤﻞ ﻧﮕﺬاﺷنت )دﯾﮕﺮ( ﺑﻪ ﮐﺴﯽ اﻫﻤﯿﺖ ﻧﺪادن Grazen Iemand te grazen nemen Iemand te pakken nemen // iemand flink onder handen nemen Puste kasi râ kandan
ﭘﻮﺳﺖ ﮐﺴﯽ را ﮐﻨﺪن ﮐﺴﯽ را ﮔﻮش ﻣﺎﻟﯽ دادن- ﮐﺴﯽ را ﺗﻨﺒﯿﻪ ﮐﺮدن De trefwoorden zijn alfabetisch gerangschikt. Als trefwoord is steeds het eerste in de uitdrukking voorkomende zelfstandig naamwoord gekozen (in het eerste voorbeeld is dat dus: buskruit). Komt in de uitdrukking geen zelfstandig naamwoord voor, dan is een bijvoeglijk naamwoord of bijwoord (in het tweede geval: links) het trefwoord geworden; bij afwezigheid daarvan een werkwoord (in het derde voorbeeld: grazen). Als gebruikers van dit boek gaan zoeken bij een tweede zelfstandig naamwoord, vinden ze daar een verwijzing naar de plaats waar de uitdrukking wordt uitgelegd. Een voorbeeld: als iemand meer wil weten over het spreekwoord De appel valt niet ver van de boom en hij kijkt bij het trefwoord Boom, dan vindt hij daar een verwijzing naar Appel. Om het aantal verwijzingen niet te groot te maken hebben we in de regel alleen voor de zelfstandige naamwoorden een verwijzing opgenomen. Als onder een en hetzelfde trefwoord meer uitdrukkingen voorkomen, zijn die alfabetisch gerangschikt op het eerste woord van de uitdrukking, en als het om slechts weinige uitdrukkingen gaat, staan enkelvoud en meervoud door elkaar. Maar als er meer dan tien meervouden onder één trefwoord voorkomen, dan vindt men daar eerst alle uitdrukkingen met het trefwoord in het enkelvoud, en daarna die in het meervoud, met een tussenkopje in het meervoud tussen ( ). Zo staan bijvoorbeeld onder
9
Proef woordenboek.indd 9
16-5-2008 9:24:22
het trefwoord Hand eerst 47 uitdrukkingen met hand in het enkelvoud; dan komt als hulp aan de lezer een tussenkopje (Handen) waaronder nog 26 uitdrukkingen staan met handen. En dan is er ook nog een apart trefwoord Handje met 4 uitdrukkingen. We hebben namelijk besloten om alle idiomen met verkleinwoorden onder een eigen trefwoord in de verkleiningsvorm op te nemen. Afshin Afkari Jan Maarten Bremer Wichert Claassen
10
Proef woordenboek.indd 10
16-5-2008 9:24:22
ﺣﺮف ﭘﯿﺶ
اﺻﻄﻼح ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ :زﺑﺎﻧﺰد ﻣﺮدم ،ﮔﻮﯾﺶ ﺗﻮده ،ﮔﻔﺘﺎر ﻋﺪه ای و آن ﭼﻪ ﺳﺮ زﺑﺎن ﻫﺎ اﺳﺖ .و ﻣﺎ ﺑﺎ اﯾﻦ ﺗﻌﺮﯾﻒ در ﮔﺮدآوری اﺻﻄﻼﺣﺎت ﻫﻠﻨﺪی و ﺑﺮاﺑﺮ ﻓﺎرﺳﯽ آن ﮐﻮﺷﯿﺪه اﯾﻢ .ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﮐﻪ از واژه )اﺻﻄﻼﺣﺎت( ﺑﯿﺶ از اﻧﺪازه اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ اﻣﺎ ﭼﺎره دﯾﮕﺮی ﻧﻤﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﭼﻮن ورد زﺑﺎن ﻣﺮدم اﺳﺖ .ﭘﺲ؛ آن ﭼﻪ ﮐﻪ ﻣﺮدم ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ رﯾﺸﻪ و ﺑﻨﯿﺎد اﯾﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻟﻐﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎن اﯾﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﺮ اﯾﻦ ﻋﻘﯿﺪه اﻧﺪ ﮐﻪ راﺣﺖ ﺗﺮﯾﻦ روش ﻓﻬﻤﯿﺪن و ﺣﺲ ﮐﺮدن ﯾﮏ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﯾﺎ ﻗﻮم از راه زﺑﺎﻧﺸﺎن اﺳﺖ .آدم وﻗﺘﯽ زﺑﺎﻧﯽ را ﯾﺎد ﮔﺮﻓﺖ و ﻣﯿﻞ ﺑﯿﺶ ﺗﺮی ﺑﻪ درک آن ﻓﺮﻫﻨﮓ ﭘﯿﺪا ﮐﺮد ﺧﻮد ﺑﻪ ﺧﻮد دﻧﺒﺎل اﺻﻄﻼﺣﺎت ،ﻣﺜﻞ ﻫﺎ و ﻣﺘﻞ ﻫﺎی آن ﻣﯽ ﮔﺮدد .ﻣﺎ ﻫﻢ در اﯾﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﭼﻨﯿﻦ ﮐﺮدﯾﻢ. اﻟﺒﺘﻪ اﺻﻄﻼﺣﺎت ﻫﻠﻨﺪی ﻫﺎ )ﻣﺜﻞ ﻫﻤﻪ ﮐﺎرﻫﺎی دﯾﮕﺮﺷﺎن( ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺷﺪه ،ﺛﺒﺖ ﺷﺪه ،ﺣﺴﺎب ﺷﺪه و ﺷﺴﺘﻪ و رﻓﺘﻪ اﺳﺖ. از اﯾﻦ ﻧﻈﺮ ﻧﮕﺮاﻧﯽ ای در آن ﻧﻤﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ .در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﻓﺎرﺳﯽ زﺑﺎﻧﺎن اﯾﻦ اﺻﻄﻼﺣﺎت را ﺑﻪ ﺳﻠﯿﻘﻪ ﺧﻮد دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪی ﮐﺮده و ﻫﺮ ﮐﺲ ﺳﺎز ﺧﻮدش را ﻣﯽ زﻧﺪ .ﺗﮏ ﻧﻮازی ﻓﺮاوان اﺳﺖ و ارﮐﺴﺘﺮ ﻧﯿﺴﺖ .از آن ﺟﺎﯾﯿﮑﻪ اﯾﺮان ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻗﻮم و زﺑﺎن و ﻓﺮﻫﻨﮓ دارد و ﻫﺮ ﻗﻮﻣﯽ اﺻﻄﻼﺣﺎت اﯾﺮاﻧﯽ را ﺑﺎ رﻧﮓ و ﺑﻮی ﺑﻮﻣﯽ ﺧﻮدﺷﺎن ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﻨﺪ .اﯾﻦ ﺗﮏ ﻧﻮازی ﻫﺎ ﺑﺎ ﻫﺮج و ﻣﺮﺟﯽ ﮐﻪ ﻫﻤﺮاه ﺧﻮد دارﻧﺪ ﺷﮑﻞ ﺗﻌﺼﺐ و ﻗﻮم ﭘﺮﺳﺘﯽ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺧﻮد ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ .ﺟﺮﯾﺎن آﺧﺮی ﺑﺎﻋﺚ ﻧﮕﺮاﻧﯽ ﻫﺮ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻧﻮﯾﺲ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻼش در ﯾﮕﺎﻧﮕﯽ و ﺗﻨﻈﯿﻢ ﯾﮏ ﻓﺮﻫﻨﮓ واﺣﺪ دارد .ﺧﻮﺑﯽ ﺟﺮﯾﺎن اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﺻﻄﻼﺣﺎت اﯾﺮاﻧﯽ ﯾﺎ ﻓﺎرﺳﯽ ،در ﻫﺮ ﺻﻮرت ادﺑﯿﺎت ﻣﺮدم ﮐﻮﭼﻪ و ﺑﺎزار اﺳﺖ .ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻗﻀﯿﻪ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ از ﮐﺘﺎب ﻫﺎی اﻓﺴﺎﻧﻪ ای و ﯾﺎ ﺣﺘﯽ از رﻣﺎن ﻫﺎی ﺟﺪی ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺎزﻫﻢ در دل ﻣﺮدم زﻧﺪه اﻧﺪ. دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪی اﺻﻄﻼﺣﺎت ﻓﺎرﺳﯽ ﻫﻢ داﺳﺘﺎن ﺧﻮدش را دارد .ﺧﯿﻠﯽ ﻫﺎﯾﺸﺎن ﻗﺼﻪ ﻫﺎی ﻫﺴﺘﻨﺪ ﭘﻨﺪ آﻣﻮز ﮐﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ آن ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﺷﺎﻋﺮان اﯾﺮاﻧﯽ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﭘﺎﯾﻪ اﺻﻄﻼﺣﺎت اﻣﺮوزه ﺷﺪه اﻧﺪ.ﺳﻌﺪی و ﻓﺮدوﺳﯽ ﺑﯿﺶ ﺗﺮﯾﻦ ﺗﻼش را در اﯾﻦ ادﺑﯿﺎت ﻋﺎم ﮐﺮده اﻧﺪ .دﺳﺘﻪ ﺑﻌﺪی ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪ زﺑﺎن روزﻣﺮه و ﮔﻔﺘﺎری ﻣﺮدم و در ﻣﻌﻨﯽ ﻣﺘﺪاول ﮔﻨﺠﺎﻧﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ رﯾﺸﻪ اش در داﺳﺘﺎن ﻫﺎی اﻓﺴﺎﻧﻪ ای زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﯽ ﻣﺎ اﺳﺖ. ﺑﺮای اﯾﻦ ﮐﻪ اﺻﻄﻼﺣﺎت ﻫﻠﻨﺪی را راﺣﺖ ﺗﺮ ﺟﺎ ﺑﯿﻨﺪازﯾﻢ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﻣﻌﺎدل ﻓﺎرﺳﯽ آن را ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﺮدﯾﻢ .ﺑﻌﻀﯽ ﻫﺎﯾﺸﺎن را ﻣﯽ ﺷﺪ ﮐﻠﻤﻪ ﺑﻪ ﮐﻠﻤﻪ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﮐﺮد ﭼﻮن ﻣﻌﺎدل آن را ﻫﻢ اﻻن در زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ ﺑﺮﯾﻢ .ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ اﺻﻄﻼﺣﺎت از راه ﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﻪ اﯾﻦ دﯾﺎر و ﯾﺎ ﺑﻪ آن دﯾﺎر ﺳﻔﺮ ﮐﺮده اﻧﺪ .ﺑﺨﺶ ﺑﻌﺪی را ﻫﻤﺎن ﺟﻮر ﮐﻪ در ﺑﺎﻻ ﮔﻔﺘﯿﻢ از ﺑﺰرﮔﺎن ادب ﻓﺎرﺳﯽ ﻗﺮض ﮔﺮﻓﺘﯿﻢ ﺑﻪ وﯾﮋه از ﺳﻌﺪی و ﻓﺮدوﺳﯽ ﮐﻪ ﻣﺮدم آن را ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﻨﺪ. اﻣﺎ ﺑﯿﺶ ﺗﺮﯾﻦ اﺻﻄﻼﺣﺎت ﻫﻠﻨﺪی اﯾﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ را ﮐﻪ ﻣﻌﺎدﻟﺶ را در ﻓﺎرﺳﯽ ﻧﺪاﺷﺘﯿﻢ ﺑﺎ زﺑﺎن ﻋﺎﻣﯿﺎﻧﻪ ﻣﺮدم ﭘﺎﯾﺘﺨﺖ اﯾﺮان ﻧﻮﺷﺘﯿﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ اﺣﺴﺎس اﯾﺮاﻧﯽ ﻧﺰدﯾﮏ ﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ .اﯾﻦ ﮐﺎر ﻫﻢ ﺳﺮ ﺧﻮد اﻧﺠﺎم ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ و از ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮاﻧﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻋﻠﯽ اﺷﺮف دروﯾﺸﯿﺎن ،رﺿﺎ ﺧﻨﺪان ،اﺣﻤﺪ ﺷﺎﻣﻠﻮ ،اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﻧﺠﻔﯽ ،ﺻﺎدق ﻋﻈﯿﻤﯽ ،ﻣﻬﺪی ﺳﻤﺎﯾﯽ ،ﻣﻨﻮﭼﻬﺮ ﻣﻮﺳﻮی ،اﻣﯿﻦ ﺧﻀﺮاﯾﯽ 11
16-5-2008 9:24:22
Proef woordenboek.indd 11
و ﻣﺴﻠﻤﺎ ﻋﻠﯽ اﮐﺒﺮ دﻫﺨﺪا ﯾﺎری ﮔﺮﻓﺘﯿﻢ .دو ﻧﻔﺮ آﺧﺮی را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻗﺪﯾﻤﯽ ﺑﻮدن و ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ ﺧﻀﺮاﯾﯽ را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺤﻠﯽ ﺑﻮدﻧﺶ زﯾﺎد ﺑﻪ ﮐﺎر ﻧﺒﺮدﯾﻢ و ﺑﺮﻋﮑﺲ ﮐﺘﺎب ﻫﺎی ﮐﻮﭼﻪ اﺣﻤﺪ ﺷﺎﻣﻠﻮ را ﺑﺎ اﺷﺘﻬﺎی ﺗﻤﺎم ﺧﻮاﻧﺪﯾﻢ و ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدﯾﻢ. ﻧﺎﮔﻔﺘﻪ ﻧﻤﺎﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﻨﻮﭼﻬﺮ ﻣﻮﺳﻮی اﺳﺘﺎد داﻧﺸﮕﺎه اﯾﺎﻟﺘﯽ ﺗﮑﺰاس اﻣﺮﯾﮑﺎ در ﮐﺮﺳﯽ ﻓﺎرﺳﯽ ،ﺗﻨﻬﺎ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ آﮐﺎدﻣﯿﮏ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺿﺮب اﻟﻤﺜﻞ ﻫﺎی ﻓﺎرﺳﯽ و ﻣﻌﺎدل اﻧﮕﻠﯿﺴﯽ آن را ﮔﺮدآوری ﮐﺮده اﺳﺖ. ﻗﺼﺪ ﻣﺎ از ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن زﺑﺎن ﻋﺎﻣﯿﺎﻧﻪ ﻣﺮدم ﭘﺎﯾﺘﺨﺖ راﻫﻢ ﺑﺮ آن ﭘﺎﯾﻪ ﮔﺮﻓﺘﯿﻢ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎن و ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان از ﮔﻮﺷﻪ و ﮐﻨﺎر اﯾﺮان ﻣﯽ آﯾﻨﺪ و ﻧﻈﺮات ﺷﺨﺼﯽ و ﻣﺤﻠﯽ ﺧﻮد را ﻣﻬﻢ ﺗﺮ و ﺟﻠﻮﺗﺮ از ادﺑﯿﺎت ﻋﺎم ﻓﺎرﺳﯽ ﻣﯽ داﻧﻨﺪ .ﺣﺎﺻﻞ ﮐﺎر ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان ﻣﺤﻠﯽ ﻫﻤﯿﻦ ﻃﻮر ﮐﻪ اﻻن ﮔﻔﺘﯿﻢ ﮐﺎر ﻣﺎ را ﻣﺸﮕﻞ ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ .ﻣﺎ ﻫﻨﻮز ﺑﺮ اﯾﻦ ﻋﻘﯿﺪه اﯾﻢ ﮐﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪه اﯾﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺷﺎﯾﺪ از ﺷﻤﺎل اﯾﺮان ﺑﯿﺎﯾﺪ و ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺟﻨﻮب را آن ﻃﻮری ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ و ﺷﺎﯾﺪ ﻧﺪاﻧﺪ .ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺴﺎب ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻫﺎی ﻣﺤﻠﯽ ﯾﮏ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ ﺟﻨﻮﺑﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻫﺎی ﮔﻤﺮاه ﮐﻨﻨﺪه ای ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﺷﻤﺎﻟﯽ ﻣﺎ ﺑﺪﻫﺪ .ﻧﻤﻮﻧﻪ ای ﺑﯿﺎورﯾﻢ ﮐﻪ ﻗﻀﯿﻪ ﺧﻮب ﺟﺎ ﺑﯿﻔﺘﺪ .اﻣﯿﻦ ﺧﻀﺮاﯾﯽ ”ﺑﺎدﻧﺠﺎن ﺑﺪ )ﺑﻢ( آﻓﺖ ﻧﺪارد“ را اﯾﻦ ﻃﻮری ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ”ﻫﻮای ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺑﻢ ﮔﺮم اﺳﺖ و ﺑﻮﺗﻪ ﺑﺎدﻧﺠﺎن از ﺳﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﺳﺎل دﯾﮕﺮ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ و آﻓﺖ ﻧﻤﯽ ﺑﯿﻨﺪ“ .در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺻﺎدق ﻋﻈﯿﻤﯽ آن را ”ﺧﻄﺮ ﻣﺘﻮﺟﻪ زﺷﺘﮑﺎران ﻧﻤﯽ ﺷﻮد“ ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ .ﺗﻌﺮﯾﻒ آﺧﺮی را در ﻧﻈﺮات اﺣﻤﺪ ﺷﺎﻣﻠﻮ ،اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﻧﺠﻔﯽ، ﻣﻨﻮﭼﻬﺮ ﻣﻮﺳﻮی و زﺣﻤﺖ ﻫﺎی ﻋﻠﯽ اﺷﺮف دروﯾﺸﯿﺎن و رﺿﺎ ﺧﻨﺪان ﻫﻢ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ. ﭘﺲ ﻣﺤﺪوده ﺑﻪ ﮐﺎر رﻓﺘﻪ در اﯾﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ را ﺑﻪ زﺑﺎن ﻋﺎﻣﯿﺎﻧﻪ اﯾﺮان و ﺑﻪ وﯾﮋه ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان اﺧﺘﺼﺎص دادﯾﻢ .ﻫﻤﺎن ﻃﻮری ﮐﻪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﻧﺠﻔﯽ ﻣﯽ ﻧﻮﯾﺴﺪ ... ” :اﻣﺮوزه ،ﭼﻪ ﻣﺎ ﺑﺨﻮاﻫﯿﻢ و ﭼﻪ ﻧﺨﻮاﻫﯿﻢ ،زﺑﺎن ﻋﺎﻣﯿﺎﻧﻪ ﻣﺘﺪاول در ﺗﻬﺮان از ﻃﺮﯾﻖ رﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎ ،ﺧﺎﺻﻪ رادﯾﻮ و ﺗﻠﻮﯾﺰﯾﻮن و ﻓﯿﻠﻢ ...و ﻓﻨﺎوری ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﮔﺬﺷﺘﻪ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﯾﺎ ﺑﻪ ﻓﺮاواﻧﯽ در اﺧﺘﯿﺎر ﻋﺎﻣﻪ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ ،ﺑﻪ زودی زﺑﺎن راﯾﺞ ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم اﯾﺮان ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ “.از اﯾﻦ رو ﮔﻮﯾﺶ ﻫﺎی ﻣﺤﻠﯽ و ﺗﻌﺒﯿﺮات ﻏﯿﺮ ﺗﻬﺮاﻧﯽ را ﮐﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﯿﻢ. ﺳﺎده ﻧﻮﯾﺴﯽ ﻫﻢ ﮐﺎر ﺑﻌﺪی ﻣﺎ ﺑﻮد .ﺗﺎ آن ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ راﺣﺘﯽ زﺑﺎن ﻋﺎﻣﯿﺎﻧﻪ اﺟﺎزه ﻣﯽ داد از واژه ﻫﺎی ﻓﺎرﺳﯽ و ﻏﯿﺮ ﻋﺮﺑﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮدﯾﻢ .در ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻧﻤﯽ ﺷﺪ و اﻣﮑﺎﻧﺶ را ﻧﻤﯽ دﯾﺪﯾﻢ از ﻫﻤﺎن ﻟﻐﺖ ﻫﺎی ﺟﺎ اﻓﺘﺎده ﻋﺮﺑﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮدﯾﻢ ﺗﺎ اﺣﺴﺎس درک اﺻﻄﻼﺣﺎت ﻫﻠﻨﺪی از ﺑﯿﻦ ﻧﺮود و ﺷﺎﯾﺪ ﻫﻢ ﻗﻮی ﺗﺮ ﺑﺸﻮد .از ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن ﺑﺮﺧﯽ از واژه ﻫﺎی ﻋﺮﺑﯽ ﺑﯽ ﺷﮏ دوری ﮐﺮدﯾﻢ .اﯾﻦ ﺳﺎده ﻧﻮﯾﺴﯽ را در دﯾﮑﺘﻪ اﯾﻦ واژه ﻫﺎ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدﯾﻢ .ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﺟﺎی ﻗﺎﻃﯽ ”ﻗﺎﺗﯽ“ ﻧﻮﺷﺘﯿﻢ و ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ را ”ﻣﺴﻮوﻟﯿﺖ“ ،ﻣﺴﺌﻠﻪ را ”ﻣﺴﺎﻟﻪ“ و ﭘﺎﺋﯿﻦ را ”ﭘﺎﯾﯿﻦ“ و ﻏﯿﺮه ... ﻣﺎ از اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺴﯿﺎر ﻟﺬت ﺑﺮدﯾﻢ و اﻣﯿﺪوارﯾﻢ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ ﻫﻢ از ﺧﻮاﻧﺪﻧﺶ ﮐﯿﻒ ﮐﻨﯿﺪ. ﺟﺮﯾﺎن ﺑﻌﺪی ”اورو ﻓﺎرﺳﯽ = “Euro-Perzischاﺳﺖ .ﻣﺎ در اﯾﻦ ﻓﮑﺮ ﺑﻮدﯾﻢ ﮐﻪ ﺷﺎﯾﺪ ﺑﺮﺧﯽ از ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﻣﺎ ﻧﻮﺷﺘﺎر ﺣﺮوف ﻋﺮﺑﯽ ﻣﻌﻤﻮل در اﯾﺮان را ﻧﺪاﻧﻨﺪ .ﺧﯿﻠﯽ ﻫﺎﯾﺸﺎن ﻫﻢ ﺑﯿﺮون از اﯾﺮان ﺑﻪ دﻧﯿﺎ آﻣﺪه و ﺗﻤﺎس ﭼﻨﺪاﻧﯽ ﺑﺎ ﮐﺘﺎب ﯾﺎ روزﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی اﻣﺮوزه اﯾﺮاﻧﯽ ﻧﺪارﻧﺪ .دﺷﻮاری دﯾﮕﺮ ﺧﻮاﻧﺪن واژه ﻫﺎی ﻓﺎرﺳﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﺷﮑﻞ ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ .ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ ”ﮐﻠﻔﺖ“ را ﻫﻢ ﻣﯽ ﺗﻮان ” “kolfatو ﻫﻢ ﻣﯽ ﺗﻮان ” “koloftﺧﻮاﻧﺪ .و اﯾﻦ دردﺳﺮی اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ اﯾﺮاﻧﯿﺎن ﺑﺎ ﺣﺮوف ﻋﺮﺑﯽ دارﯾﻢ .راه ﺣﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮﻣﺎن رﺳﯿﺪ اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻫﻤﻪ اﺻﻄﻼﺣﺎت ﻓﺎرﺳﯽ را ﺑﺎ ﺣﺮوف ”ارو ﻓﺎرﺳﯽ“ ﻫﻢ ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﻢ .اﯾﻦ ﮐﺎر را ﺑﻪ ﯾﺎری اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﻧﺠﻔﯽ و ﻣﻬﺪی ﺳﻤﺎﯾﯽ اﻧﺠﺎم دادﯾﻢ و ﺟﺪوﻟﯽ درﺳﺖ ﮐﺮدﯾﻢ ﮐﻪ در ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﺪ.
12
16-5-2008 9:24:22
Proef woordenboek.indd 12
Nederlandse klanken Amsterdam, Appel Aker, Arend Braaf, Bram Peter, Pater Tulband, Toren Sukkel, Sabel John (engels) mannetje, toetje Hond, Holland God, Gabber Doorn, Dom Zak, Zoek Rood, Rotterdam Zwart, Zaandam Jam Snel, Stefani Sjaal, Sjoelen Sap, Snaar Zeep, Zwijg Teef, Tarwe Zwaar, Zuur Eng, Elf PaRis (Frans) Feest, Fles PaRis (Frans) Koel, Kraam Go home (engels) Lauw, Lijf Macht, Melk Nest, Noot Wacht, Weg OEr, OEver Hansworst, Herder Jaar, Jasmijn
٢ ﻧﻤﻮﻧﻪ âzarآذر arâzelاراذل bidârﺑﯿﺪار parwâneﭘﺮواﻧﻪ tâ-wusﺗﺎووس samareﺛﻤﺮه jenâyatﺟﻨﺎﯾﺖ čubﭼﻮب haqﺣﻖ xarideﺧﺮﯾﺪه dustدوﺳﺖ zor-ratذرت râh-namâراﻫﻨﻤﺎ zâ-idanزاﯾﯿﺪن žestژﺳﺖ sarsâmﺳﺮﺳﺎم šâxeﺷﺎﺧﻪ sâhebﺻﺎﺣﺐ zararﺿﺮر tabi-atﻃﺒﯿﻌﺖ zohrﻇﻬﺮ eybﻋﯿﺐ qaribﻏﺮﯾﺐ farâwânﻓﺮاوان quriﻗﻮری keyfﮐﯿﻒ gâwﮔﺎو larzidanﻟﺮزﯾﺪن mâjerâﻣﺎﺟﺮا nâleﻧﺎﻟﻪ wâžeواژه kubidanﮐﻮﺑﯿﺪن hawâﻫﻮا yawâšﯾﻮاش
١ اورو ﻓﺎرﺳﯽ ﻧﻤﻮﻧﻪ âqâآﻗﺎ Â asbاﺳﺐ A bârân ﺑﺎران B piyâde ﭘﯿﺎده P talâš ﺗﻼش T sabt ﺛﺒﺖ S jâlebﺟﺎﻟﺐ J čerâ ﭼﺮا Č hâl ﺣﺎل H xuše ﺧﻮﺷﻪ X dâs داس D zâtذات Z rudxâneرودﺧﺎ R zur زور Z žâleژاﻟﻪ Ž sâ-atﺳﺎﻋﺖ S šuš ﺷﻮش Š sefatﺻﻔﺖ S zarbeﺿﺮﺑﻪ Z tabibﻃﺒﯿﺐ T zolmﻇﻠﻢ Z ne-matﻧﻌﻤﺖ qoqâﻏﻮﻏﺎ Q felfelﻓﻠﻔﻞ F qal-yânﻗﻠﯿﺎن Q kučeﮐﻮﭼﻪ K gorâzﮔﺮاز G labﻟﺐ L mumﻣﻮم M nânﻧﺎن N waswâsوﺳﻮاس W wojudوﺟﻮد U hamišeﻫﻤﯿﺸﻪ H bâ-yad ﺑﺎﯾﺪ Y
ﻋﺮﺑﯽ آ اﻟﻒ ب پ ت ث ج چ ح خ د ذ ر ز ژ س ش ص ض ط ظ ع غ ف ق ک گ ل م ن و و ه ی 13
Proef woordenboek.indd 13
16-5-2008 9:24:22
و ﺑﻪ ﺟﺎی )ﺗﺸﺪﯾﺪ( ﻫﻤﺎن ﺣﺮف را ﺑﺎ ﯾﮏ ﻓﺎﺻﻠﻪ )ﺗﯿﺮه( و ﺗﮑﺮار ﺣﺮف ﻗﺒﻠﯽ ﻧﺸﺎن داده اﯾﻢ .ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ :اول را ﺑﻪ اﯾﻦ ﺷﮑﻞ ﻣﯽ ﻧﻮﯾﺴﯿﻢ. wal-aw ﯾﺎدآور ﺷﻮﯾﻢ ﮐﻪ ﻧﻮﺷﺘﻦ "اورو ﻓﺎرﺳﯽ" ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﺣﺮوف ﻋﺮﺑﯽ )ﺗﺎزی( ﻧﯿﺴﺖ و ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮای آﺳﺎن ﺧﻮاﻧﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. "اورو ﻓﺎرﺳﯽ" ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮای آﺳﺎن ﺧﻮاﻧﯽ واژه ﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﺮوف ﻋﺮﺑﯽ ،ﻣﺎ را از ﺧﻮاﻧﺪﻧﺸﺎن ﻋﺎﺟﺰ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ .ﺑﺎر دﯾﮕﺮ، ﻣﺎ "اورو ﻓﺎرﺳﯽ" را ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﺣﺮوف ﻣﺘﺪاول ﻓﺎرﺳﯽ ﻧﮑﺮده اﯾﻢ .ﻣﺎ اﯾﻦ واژه ﻫﺎ را ﻫﻤﺎن ﺟﻮر ﮐﻪ ﻣﺮدم ﮐﻮﭼﻪ و ﺑﺎزار ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮده اﯾﻢ. ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ )ﺟﻤﻊ ﺷﺪن ) šodan am-jaو ﯾﺎ )ﺟﻤﻊ اش ﮐﻦ ) kon jamašﻧﻮﺷﺘﻪ اﯾﻢ. ﺑﺮای آﺳﺎن ﺧﻮاﻧﯽ »ارو ﻓﺎرﺳﯽ« ﮐﺎر دﯾﮕﺮی ﻫﻢ ﮐﺮده اﯾﻢ .زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﯾﮑﯽ از ﺣﺮف ﻫﺎی ﺻﺪادار ﻻﺗﯿﻦ ﭘﺲ از دﯾﮕﺮی ﺑﯿﺎﯾﺪ ﻣﯿﺎن آﻧﻬﺎ ﯾﮏ ﺧﻂ ﺗﯿﺮه ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﯾﻢ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺻﺪاﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﮐﻪ در زﺑﺎن ﻫﻠﻨﺪی وﺟﻮد دارﻧﺪ اﺷﺘﺒﺎه ﻧﺸﻮﻧﺪ. ﻧﺎﮔﻔﺘﻪ ﻧﻤﺎﻧﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺧﻂ ﺗﯿﺮه ﺧﻮدش ﺣﺎﻟﺖ ﺳﮑﻮن دارد. ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ )ﭘﯿﺸﺎﻧﯽ اش ) aš-pišâniو ﯾﺎ )ﺑﺪﮔﻮﯾﯽ ﮐﺮدن )kardan i-badgu
ﺷﯿﻮه ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن اﯾﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ زﯾﺮ اﺳﺖ. Benenwagen
واژه اﺻﻠﯽ :اﯾﻦ واژه راﻫﻨامی ﺷام در ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن اﺻﻄﻼﺣﺎت ﻫﻠﻨﺪی اﺳﺖ .ﺑﺮای اﻃﻼع ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﴎی ﺑﻪ)ﻣﻘﺪﻣﻪ ) inleidingﻗﺴﻤﺖ ﻫﻠﻨﺪی ﺑﺰﻧﯿﺪ. Met de benenwagen gaan/komen
اﺻﻄﻼح روزﻣﺮه ﻫﻠﻨﺪی اﺳﺖ.}Gaan lopen {in plaats van met het openbaar vervoer of de auto gaan/komen
ﺗﻮﺿﯿﺢ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ اﺻﻄﻼح ﻫﻠﻨﺪی اﺳﺖ.Ba xate yâzda (11) raftan/âmadan
اﺻﻄﻼح ﻓﺎرﺳﯽ ﮐﻪ ﻣﻌﺎدل اﺻﻄﻼح ﻫﻠﻨﺪی اﺳﺖ اﻣﺎ ﺑﻪ ”اورو ﻓﺎرﺳﯽ“ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ.ﺑﺎ ﺧﻂ ﯾﺎزده ) (١١ﺭﻓﺘﻦ/ﺁﻣﺪﻥ اﺻﻄﻼح ﻓﺎرﺳﯽ ﮐﻪ ﻣﻌﺎدل اﺻﻄﻼح ﻫﻠﻨﺪی اﺳﺖ اﻣﺎ ﺑﻪ ﺣﺮوف ﻋﺮﺑﯽ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ.ﭘﯿﺎده رﻓﺘﻦ }ﺑﻪ ﺟﺎی اﺳﺘﻔﺎده از وﺳﯿﻠﻪ ﻧﻘﻠﯿﻪ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﯾﺎ اﺗﻮﻣﺒﯿﻞ{ -ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺗﻮﺿﯿﺢ اﺻﻄﻼح ﻫﻠﻨﺪی ﺑﻪ ﻓﺎرﺳﯽ اﺳﺖ -.ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺗﻮﺿﯿﺢ اﺻﻄﻼح ﻫﻠﻨﺪی ﺑﻪ ﻓﺎرﺳﯽ اﺳﺖ.
14
16-5-2008 9:24:22
Proef woordenboek.indd 14
ﺑﺎ ﺳﭙﺎس از اﯾﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﻪ ﯾﺎری ﭼﻨﺪﯾﻦ اﺳﺘﺎد ﴎﺷﻨﺎس زﺑﺎن ﻫﻠﻨﺪی داﻧﺸﮕﺎه ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻫﻠﻨﺪ ﮔﺮد آوری و ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺟﺎ دارد ﮐﻪ در اﯾﻦ ﻣﮑﺎن از آن ﻫﺎ ﻧﺎم ﺑﱪﯾﻢ و از زﺣﻤﺖ ﻫﺎی ارزﺷﻤﻨﺪ ﺷﺎن ﺑﻪ ﻧﯿﮑﯽ ﯾﺎد ﮐﻨﯿﻢ. ﭘﺮوﻓﺴﻮر دﮐﱰ ﻓﻮﻧﺲ ﻣﻮردﯾﮏ Prof. Dr. Fons Moerdijkرﯾﯿﺲ آﮐﺎدﻣﯽ زﺑﺎن و ادﺑﯿﺎت ﻫﻠﻨﺪی از داﻧﺸﮕﺎه ﻟﯿﺪن، ﭘﺮﻓﺴﻮر دﮐﱰ رﻧﻪ آﭘﻞ Prof. Dr. René Appelﭘﺮوﻓﺴﻮر زﺑﺎن و ادﺑﯿﺎت ﻫﻠﻨﺪی وﯾﮋه ﺑﯿﮕﺎﻧﮕﺎن ﺳﺎﮐﻦ ﻫﻠﻨﺪ و ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه ﻗﺪرمتﻨﺪ زﺑﺎن ﻫﻠﻨﺪی ﮐﻪ ﻫﺮ دو راﻫﻨامی ﻣﺎ در اﻧﺘﺨﺎب اﺻﻄﻼﺣﺎت ﻫﻠﻨﺪی و ﴍح و ﺗﻌﺮﯾﻒ اﯾﻦ اﺻﻄﻼﺣﺎت ﺑﻪ زﺑﺎن ﻫﻠﻨﺪی ﺑﻮده اﻧﺪ .در ﺑﺨﺶ ﻓﺎرﺳﯽ اﯾﻦ ﮐﺘﺎب راﻫﻨامﯾﯽ ﻫﺎی ﭘﺮوﻓﺴﻮر دﮐﱰ ﯾﻮﻫﺎن ﺗﺮﻫﺮ Prof. Dr. Johan ter Haar ﭘﺮوﻓﺴﻮر زﺑﺎن و ادﺑﯿﺎت زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﯽ از داﻧﺸﮕﺎه ﻟﯿﺪن ﮐﻪ ﻫﻤﯿﺸﻪ راﻫﮕﺸﺎ و ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪه ﻣﻌﺎدل ﻫﺎی ﻓﺎرﺳﯽ اﯾﻦ اﺻﻄﻼﺣﺎت ﺑﻪ ﻓﺎرﺳﯽ ﺑﻮده اﺳﺖ. ﺑﺰرﮔﻮار دﯾﮕﺮی ﮐﻪ وﻗﺖ و ﺑﯽ وﻗﺖ دﺳﺖ ﻣﺮا در درﯾﺎی ﺑﯽ ﴎ وﺗﻪ اﺻﻄﻼﺣﺎت ﻫﻠﻨﺪی ﮔﺮﻓﺖ و ﻫﻤﺮاه ﻣﻦ ﺑﻮد ،زﺑﺎن دان و ادﺑﯿﺎت ﺷﻨﺎس ﻻﺗﯿﻦ و ﻫﻠﻨﺪی دﮐﱰ وﯾﺨﺮت ﮐﻠﺴﻦ drs. Wichert Claassenاﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﻗﺪرش را ﺑﺪاﻧﯿﻢ. ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺮدی ﮐﻪ از اول ﺗﺎ ﭘﺎﯾﺎن اﯾﻦ ﮐﺘﺎب ﯾﺎر و ﻏﻤﺨﻮار ﺑﻮد و ﻣﻦ او را ﺑﻨﺎم ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻧﺠﺎت ﺧﻮد ﻣﯽ داﻧﻢ ﭘﺮﻓﺴﻮر دﮐﱰ ﯾﺎن ﻣﺎرﺗﻦ ﺑﺮﯾﻤﺮ Prof. Dr. Maarten Jan Bremerاﺳﺖ .اﯾﻦ ﻧﺎزﻧﯿﻦ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ وﺳﯿﻠﻪ ﻣﺎﻟﯽ اﯾﻦ ﮐﺘﺎب را ﺗﻬﯿﻪ دﯾﺪ ﺑﻠﮑﻪ ﺗﺎ آﺧﺮﯾﻦ ﻟﺤﻈﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻦ اﻣﯿﺪ داد ﮐﻪ اﯾﻦ ﮐﺎر دﺷﻮار و ﭘﯿﭽﯿﺪه ،ﺷﺪﻧﯽ اﺳﺖ .ﮐﻤﮏ ﻫﺎی اﯾﻦ دوﺳﺖ ﻓﺮﻫﯿﺨﺘﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻨﻈﯿﻢ و ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﻣﺎﻟﯽ اﯾﻦ ﮐﺘﺎب ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﻻﺧﺮه ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ وﯾﮋه دﮐﱰ وﯾﻢ ﮐﻮﻧﯿﻨﮓ drs. Wim Koningﴎﭘﺮﺳﺖ اﻧﺠﻤﻦ داﻧﺸﮕﺎه آﻣﺴﱰدام ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ. در ﮐﻨﺎر ﮐﻤﮏ ﻫﺎی اﺳﺘﺎدان ﺑﺎﻻ ،دوﺳﺘﺎن و داﻧﺸﻤﻨﺪان زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﯽ و ﻫﻠﻨﺪی ﻫﻢ ﺑﻪ ﯾﺎری ﻣﺎ ﺷﺘﺎﻓﺘﻨﺪ .در اﯾﻦ ﺟﺎ از اﯾﻦ ﻓﺮزاﻧﮕﺎن ﺗﺸﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ .دﮐﱰ ﭘﺎل اﺳﻠﺘﺲ drs. Paul Slaatsاﯾﺮان ﺷﻨﺎس ﻫﻠﻨﺪی و دﮐﱰ ﮐﺎرﯾﻦ د وﯾﺖ drs. Karen de Witزﺑﺎن دان ﻫﻠﻨﺪی و از ﻫﻤﻪ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ اﺳﺘﺎد ارزﺷﻤﻨﺪ ،ﻣﺪﯾﺮ و ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه ﻣﺠﻠﻪ ﭘﮋواک اﯾﺮان آﻗﺎی اﺣﻤﺪ اﻧﺼﺎری اﺳﺖ .اﯾﻦ ﺑﺰرﮔﻮار ﻫﻢ وﻗﺖ و ﺑﯽ وﻗﺖ در وﯾﺮاﺳﺘﺎری و ﺗﺼﺤﯿﺢ ﻣنت ﻓﺎرﺳﯽ راﻫﻨامﯾﯽ ﻣﺎ ﺑﻮد .او ﻫﻤﯿﺸﻪ ﭘﺸﺖ و ﭘﻨﺎه ﮔﺮدآورﻧﺪه اﯾﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﻮد .ﭘﺮوردﮔﺎر ﺑﺰرگ ﻧﮕﺎﻫﺪار ﻫﻤﻪ ﺷﺎن ﺑﺎﺷﺪ. و ﺷام ﺧﻮاﻧﻨﺪه اﯾﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ را ﺳﭙﺎس دارﯾﻢ اﮔﺮ ﮐﻢ و ﮐﺎﺳﺘﯽ اﯾﻦ ﮐﺘﺎب را ﺑﻪ ﻣﺎ ﮔﻮﺷﺰد منﺎﯾﯿﺪ
[email protected]
اﻓﺸﯿﻦ اﻓﮑﺎری
15
16-5-2008 9:24:22
Proef woordenboek.indd 15
Proef woordenboek.indd 16
16-5-2008 9:24:22
Aanwijzingen voor het gebruik van dit boek
1. Rangschikking van de idiomen De idiomen worden gepresenteerd in artikelen met een trefwoord. Staan er meer onder een trefwoord, dan zijn ze alfabetisch op hun eerste woord geordend. Als het trefwoord een zelfstandig naamwoord is en als daar slechts een klein aantal uitdrukkingen vermeld worden, dan staan enkelvoud en meervoud door elkaar. Bij grotere aantallen (meer dan tien) komen de uitdrukkingen met de meervoudsvorm apart met een tussenkopje tussen ( ) ná die met het enkelvoud. Ook die staan weer alfabetisch naar het eerste woord gerangschikt. Aan het einde van elk trefwoord, dat wil zeggen wanneer alle uitdrukkingen met dat trefwoord uitgelegd zijn, staan de eventuele verwijzingen. 2. Opbouw van het artikel Trefwoord (vet) Nederlandse uitdrukking (niet-cursief) Verklaring van de uitdrukking in eenvoudig Nederlands (cursief), met eventuele toevoeging van nadere uitleg of bronvermelding tussen {…} Perzisch equivalent van de Nederlandse uitdrukking, in Europese letters weergegeven (niet-cursief) Hetzelfde Perzisch equivalent, nu in Perzisch schrift (van rechts naar links te lezen) Perzische vertaling van de Nederlandse verklaring (cursief) 3. De keuze en rangschikking van de trefwoorden Zoals in de Inleiding al is uitgelegd, hebben we het volgende systeem gehanteerd om te bepalen welk woord uit het idioom het trefwoord moest worden: – het eerst voorkomende zelfstandig naamwoord, u vindt bijvoorbeeld De aanval is de beste verdediging onder het trefwoord Aanval; – bij afwezigheid van een zelfstandig naamwoord: het eerste bijvoeglijk naamwoord, bijvoorbeeld Iemand bont en blauw slaan heeft Bont als trefwoord; – bij afwezigheid van een zelfstandig naamwoord en een bijvoeglijk naamwoord: het eerste werkwoord, bijvoorbeeld Doen wat je niet laten kunt is te vinden onder het trefwoord Doen.
17
Proef woordenboek.indd 17
16-5-2008 9:24:22
De trefwoorden zijn alfabetisch gerangschikt. 4. Vorm van de trefwoorden Bij de zelfstandige naamwoorden staat het trefwoord in de regel in het enkelvoud, behalve wanneer het idioom het trefwoord uitsluitend of bijna altijd in het meervoud bevat. U vindt dus bijvoorbeeld Aanstalten maken onder het trefwoord: Aanstalten; en Hij kent zijn Pappenheimers onder Pappenheimers. Onder het trefwoord kan ook een idioom met een andere verbogen vorm staan, bijvoorbeeld weegs onder Weg (bij Weegs vindt men dan wel een verwijzing naar Weg). De verkleinwoorden hebben een eigen trefwoord. – Bijvoeglijke naamwoorden worden in de onverbogen vorm opgegeven; daaronder staan ook idiomen met de verbogen vormen. – Idiomen met vervoegde vormen van de werkwoorden staan onder de onbepaalde wijs van het werkwoord, bijvoorbeeld Het begint hem te schemeren onder Beginnen. Maar als het deelwoord alleen in uitdrukkingen voorkomt, wordt dát het trefwoord, dus Je wordt bedankt staat onder Bedankt, en Op iemand gebeten zijn onder Gebeten. Waar verwarring kan ontstaan over de woordsoort van het trefwoord staat achter het woord (zn), (bn), (bw) of (ww). Voorbeeld Rijk (bn), Rijk (zn) Homoniemen, dat wil zeggen woorden met dezelfde vorm maar met totaal verschillende betekenissen, worden onderscheiden met Romeinse cijfers, bijvoorbeeld Weer I = ‘weersgesteldheid’ naast Weer II = ‘verweer’. 5. Gebruikte afkortingen en tekens bn = bijvoeglijk naamwoord bw = bijwoord enz. = enzovoorts ev = enkelvoud(en) iron. = ironisch gebruikt mv = meervoud(en) bijv. = (bij)voorbeeld vgl. = vergelijk vv = en volgende ww = werkwoord zn = zelfstandig naamwoord = / // (...) {...} 1.2...
= = = = = = =
uitdrukking met dezelfde betekenis alternatief woord alternatieve woordgroep of alternatief zinsdeel eventueel weg te laten woord(en) toegevoegde verklaring of bronvermelding duidelijk verschillende betekenissen van de uitdrukkingen zie bij ...
18
Proef woordenboek.indd 18
16-5-2008 9:24:23
A
A propos Iemand van zijn à propos brengen Iemand in verwarring brengen Kasi râ be ham rixtan
ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﻫﻢ رﯾﺨنت آدﻣﯽ را ﮔﯿﺞ و ﻣﻨﮓ ﮐﺮدن Van zijn à propos raken De draad van zijn verhaal kwijtraken // in verwarring raken Rešte-ye kalâm râ gom kardan
رﺷﺘﻪ ﮐﻼم را ﮔﻢ ﮐﺮدن ﮔﯿﺞ- اﺻﻞ و ﻣﻮﺿﻮع ﺣﺮف ﺧﻮد را ﻓﺮاﻣﻮش ﮐﺮدن ﺷﺪن
A Dat is van a tot z/woord voor woord gelogen Dat is allemaal gelogen/totaal verzonnen Sar tâ pâ-yaš čâxân ast
ﴎ ﺗﺎ ﭘﺎﯾﺶ ﭼﺎﺧﺎن اﺳﺖ ﺳﺎﺧﺘﮕﯽ اﺳﺖ/ﻫﻤﻪ اش دروغ اﺳﺖ Hoe is a te rijmen met b? Hoe is a in overeenstemming te brengen met b? Alef o be râ čejuri joft o jur mikoni?
اﻟﻒ و ب را ﭼﻪ ﺟﻮری ﺟﻔﺖ و ﺟﻮر ﻣﯽ ﮐﻨﯽ؟ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد اﻟﻒ را ﺑﺎ ب ﺗﻄﺒﯿﻖ داد؟ Van a tot z Helemaal Az sar tâ pâ
از ﴎ ﺗﺎ ﭘﺎ ﮐﺎﻣﻼ،ﻫﻤﻪ Wie a zegt, moet ook b zeggen Je moet afmaken wat je begonnen bent kasi ke alef miguyad be râ ham bâyad beguyad
ﮐﺴﯽ ﮐﻪ اﻟﻒ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ ب را ﻫﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﮕﻮﯾﺪ ﮐﺎری را ﮐﻪ ﺷﺮوع ﮐﺮدی ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻤﺎم ﮐﻨﯽ
Aagje Zij is een nieuwsgierig Aagje Zij wil altijd van alles het fijne weten Âbji xâkendâz ast
آﺑﺠﯽ ﺧﺎک اﻧﺪاز اﺳﺖ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ از ﺗﻪ و ﺗﻮی ﮐﺎر ﺳﺮ در ﺑﯿﺎورد Aalmoes Iemand met een aalmoes afschepen Iemand met een (te) kleine gift wegsturen Kasi râ bâ arzani az sar bâz kardan
ﮐﺴﯽ را ﺑﺎ ارزﻧﯽ از ﴎ ﺑﺎز ﮐﺮدن ﺑﺎ دادن ﭼﯿﺰ )ﺑﺴﯿﺎر( ﮐﻢ ارزﺷﯽ ﮐﺴﯽ را رواﻧﻪ ﮐﺮدن Aandacht De aandacht trekken Zorgen dat je opvalt Tu češm âmadan
ﺗﻮ ﭼﺸﻢ آﻣﺪن ﺟﻠﺐ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺮدن Aandragen Kom je daar nu pas mee aandragen? Kom je nu pas met die informatie? Ey bâbâ tâze xabar midahi?
ای ﺑﺎﺑﺎ ﺗﺎزه ﺧﱪ ﻣﯽ دﻫﯽ؟ ﺣﺎﻻ ﺑﺎ اﯾﻦ اﻃﻼﻋﺎت آﻣﺪه ای؟ 19
Proef woordenboek.indd 19
16-5-2008 9:24:23
Aangebonden / Aanschijn
Aangebonden Kort aangebonden zijn Snel geïrriteerd of boos zijn Âtaši mezâj budan
آﺗﺸﯽ ﻣﺰاج ﺑﻮدن زود رﻧﺠﯿﺪن ﯾﺎ ﻋﺼﺒﺎﻧﯽ ﺷﺪن Aangebrand Gauw aangebrand zijn Snel boos worden Zud juš âwardan
Aankomen Het erop laten aankomen Het risico nemen dat er een beslissing valt Har či šod šod, qabul ast
ﻫﺮﭼﯽ ﺷﺪ ﺷﺪ ﻗﺒﻮل اﺳﺖ ﺧﻄﺮ ﺗﺼﻤﯿﻢ دﯾﮕﺮان را ﺑﻪ ﺟﺎن ﺧﺮﯾﺪن Het komt erop aan Het is van belang // het is essentieel Aslaš in ast
زود ﺟﻮش آوردن ﺗﻨﺪ و ﺳﺮﯾﻊ ﻋﺼﺒﺎﻧﯽ ﺷﺪن Aangeschreven Goed aangeschreven staan Een goede reputatie hebben Esme xub dar kardan
اﺳﻢ ﺧﻮب در ﮐﺮدن ﺧﻮﺷﻨﺎم ﺑﻮدن Aangezicht Wie zijn neus schendt, schendt zijn aangezicht Neus Aanhouder De aanhouder wint Wie volhoudt, bereikt zijn doel Pâ fešordi bordi
ﭘﺎ ﻓﴩدی ﺑﺮدی ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﭘﺸﺘﮑﺎر دارد ﺑﻪ ﻫﺪف ﺧﻮد ﻣﯽ رﺳﺪ Aankijken Iemand ergens op aankijken Iemand iets verwijten // kwalijk nemen Be kasi efterâ zadan
ﺑﻪ ﮐﺴﯽ اﻓﱰا زدن ﻣﻘﺼﺮ داﻧﺴﺘﻦ/ﮐﺴﯽ را ﻣﺠﺮم دﯾﺪن
اﺻﻠﺶ اﯾﻦ اﺳﺖ اﺳﺎﺳﯽ و ﺑﻨﯿﺎدی اﺳﺖ- ﭼﯿﺰ ﻣﻬﻤﯽ اﺳﺖ Ze zullen je zien aankomen Jouw ideeën // voorstellen zullen door de anderen worden afgewezen Dastat râ xânde-and
دﺳﺘﺖ را ﺧﻮاﻧﺪه اﻧﺪ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدﻫﺎی ﺗﻮ را رد ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ/دﯾﮕﺮان اﯾﺪه Aanpakken Van aanpakken weten Zaken met vaart behandelen // adequaat en doortastend optreden Âdame kâri budan
آدم ﮐﺎری ﺑﻮدن درﺳﺖ و ﺣﺴﺎﺑﯽ و- ﮐﺎرﻫﺎ را ﺗﻨﺪ و ﺗﯿﺰ اﻧﺠﺎم دادن ﺟﺪی ﮐﺎر ﮐﺮدن Aanrukken Iets laten aanrukken Een consumptie laten brengen Čizi sefâreš dâdan
ﭼﯿﺰی ﺳﻔﺎرش دادن دﺳﺘﻮر آوردن ﺧﻮراﮐﯽ و ﻧﻮﺷﯿﺪﻧﯽ را دادن Aanschijn In het zweet des aanschijns zijn brood verdienen Zweet
20
Proef woordenboek.indd 20
16-5-2008 9:24:23
Aanstalten / Aap
Aanstalten Aanstalten maken Door je gedrag laten merken dat je iets gaat doen Šâl o kolâh kardan
ﺷﺎل و ﮐﻼه ﮐﺮدن ﺑﺎ رﻓﺘﺎرش ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺎری ﺑﮑﻨﺪ Aansturen Het erop aansturen Iets trachten te bereiken // iets doelbewust nastreven Ruye xate čizi oftâdan
روی ﺧﻂ ﭼﯿﺰی اﻓﺘﺎدن ﻣﺼﻤﻢ دﻧﺒﺎل- ﻗﺼﺪ ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﭼﯿﺰی را ﮐﺮدن ﭼﯿﺰی ﮔﺸﺘﻦ Aanval De aanval is de beste verdediging Zelf het initiatief nemen in een conflict is het beste Hamle behtarin defâ ast
ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻬﱰﯾﻦ دﻓﺎع اﺳﺖ ﭘﯿﺶ ﻗﺪم ﺷﺪن در دﻋﻮا ﺑﻬﱰﯾﻦ روش اﺳﺖ Aanwippen Bij iemand aanwippen In het voorbijgaan bij iemand op bezoek gaan Noke pâ piše kesi raftan
ﻧﻮک ﭘﺎ ﭘﯿﺶ ﮐﺴﯽ رﻓنت ﺑﺪون ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻗﺒﻠﯽ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﴎ زدن Aanzetten Iemand aanzetten tot iets Iemand aansporen iets te doen Kesi râ šir kardan
ﮐﺴﯽ را ﺷﯿﺮ ﮐﺮدن آدﻣﯽ را ﺑﻪ ﮐﺎری ﺗﺸﻮﯾﻖ ﮐﺮدن Aanzien Handelen zonder aanzien des persoons
Geen rekening houden met rang of stand Hame râ be yek češm didan
ﻫﻤﻪ را ﺑﻪ ﯾﮏ ﭼﺸﻢ دﯾﺪن ﺑﻪ ﻣﻘﺎم و رﺗﺒﻪ ﮐﺴﯽ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﮑﺮدن Het nog eens aanzien Nog even wachten met het nemen van een beslissing Dast be pišâni bordan
دﺳﺖ ﺑﻪ ﭘﯿﺸﺎﻧﯽ ﺑﺮدن در ﮔﺮﻓنت ﺗﺼﻤﯿﻤﯽ ﻟﺤﻈﻪ ای ﺻﱪ وﺣﻮﺻﻠﻪ ﮐﺮدن Iemand niet voor vol aanzien Iemand niet serieus nemen Kasi râ dâxele âdam hesâb nakardan
ﮐﺴﯽ را داﺧﻞ آدم ﺣﺴﺎب ﻧﮑﺮدن ﮐﺴﯽ را ﺟﺪی ﻧﮕﺮﻓنت Iets niet langer kunnen aanzien Een situatie niet langer kunnen verdragen Az jariyâni jân be lab residan
از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺟﺎن ﺑﻪ ﻟﺐ رﺳﯿﺪن دﯾﮕﺮ ﺗﻮان ﯾﺎ ﺗﺤﻤﻞ وﺿﻌﯽ را ﻧﺪاﺷنت Aap Al draagt een aap een gouden ring, het is en blijft een lelijk ding Iets dat in wezen lelijk is, zal nooit mooi worden Gar zari puši gar atlasi hamân kangar foruši
ﮔﺮ زری ﭘﻮﺷﯽ ﮔﺮ اﻃﻠﺴﯽ ﻫامن ﮐﻨﮕﺮ ﻓﺮوﺷﯽ ﭼﯿﺰی ﮐﻪ در اﺻﻞ زﺷﺖ اﺳﺖ ﻫﺮﮔﺰ زﯾﺒﺎ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ Als apen hoger klimmen willen, dan ziet men dra hun kale billen Wanneer mensen naar een positie streven die ze niet aankunnen, maken ze zich meestal belachelijk Tekje bar jâye bozorgân na-tawân zad be gazâf
21
Proef woordenboek.indd 21
16-5-2008 9:24:23
Aard / Aarde
ﺗﮑﯿﻪ ﺑﺮ ﺟﺎی ﺑﺰرﮔﺎن ﻧﺘﻮان زد ﺑﻪ ﮔﺰاف وﻗﺘﯽ ﻣﺮدم ﺗﻼش ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻣﯽ ﺑﺮﺳﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ اﻧﺠﺎم آن را ﻧﺪارﻧﺪ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺧﻮدﺷﺎن را ﻣﺴﺨﺮه ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ De aap komt uit de mouw De verborgen waarheid komt tevoorschijn Dast hâ ru mišawand
دﺳﺖ ﻫﺎ رو ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﭘﻨﻬﺎن آﺷﮑﺎر ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ Iemand voor aap zetten Iemand bespottelijk maken Kasi râ sare kâr gozâštan
ﮐﺴﯽ را ﴎ ﮐﺎر ﮔﺬاﺷنت ﮐﺴﯽ را ﻣﺴﺨﺮه و رﯾﺸﺨﻨﺪ ﮐﺮدن In de aap gelogeerd zijn In een vervelende/moeilijke situatie terechtgekomen zijn Mesle xar tuye gel gir kardan
ﻣﺜﻞ ﺧﺮ ﺗﻮی ﮔﻞ ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن ﻧﺎﮔﻮاری ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺷﺪن/ﺑﻪ وﺿﻊ دﺷﻮار Voor aap staan Belachelijk zijn Keneft šodan
Uit de aard der zaak Als noodzakelijk gevolg Rad xor nadâštan
رد ﺧﻮر ﻧﺪاﺷنت ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﺘﯿﺠﻪ اﺟﺘﻨﺎب ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ Zijn ware aard niet verloochenen Handelen in overeenstemming met zijn eigen karakter Zâte xod râ hâšâ na-kardan
ذات ﺧﻮد را ﺣﺎﺷﺎ ﻧﮑﺮدن ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺳﺮﺷﺖ و ﺷﺨﺼﯿﺖ ﺧﻮد رﻓﺘﺎر ﮐﺮدن Zingen/praten enz. dat het een aard heeft Uitbundig zingen/praten enz. Az tahe del âwâz xândan/harf zadan wa qeyre
ﺣﺮف زدن و ﻏﯿﺮه/از ﺗﻪ دل آواز ﺧﻮاﻧﺪن ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ و ﻏﯿﺮه/ﺑﺎ ﺷﻮر و ﻫﯿﺠﺎن آواز ﺧﻮاﻧﺪن Aardappel Met een aardappel in de keel/mond spreken Op een zeer deftige manier spreken Bâ ehen o tolop harf zadan
ﺑﺎ اﻫﻦ و ﺗﻠﭗ ﺣﺮف زدن ﺑﺎ ﻟﻬﺠﻪ ﺑﺰرﮔﺎن و ﺗﺠﻤﻼﺗﯽ ﺳﺨﻦ ﮔﻔنت ﮐﻨﻔﺖ ﺷﺪن ﺧﻮار و ﺳﺮ ﺷﮑﺴﺘﻪ ﺷﺪن
Aard Dat is de aard van het beestje Zo is zijn karakter Zâtaš hamin ast
ذاﺗﺶ ﻫﻤﯿﻦ اﺳﺖ ﺷﺨﺼﯿﺖ و ﺳﺮﺷﺖ اش اﯾﻦ ﺟﻮر اﺳﺖ De ware aard komt boven Nu blijkt hoe iemand/iets echt is Xeslate wâqe-i ru mišawad
ﺧﺼﻠﺖ واﻗﻌﯽ رو ﻣﯽ ﺷﻮد ﭼﯿﺰی ﻣﻌﻠﻮم ﻣﯽ ﺷﻮد/اﻻن ﺷﺨﺼﯿﺖ اﺻﻠﯽ ﮐﺴﯽ
Aardbodem Van de aardbodem verdwenen zijn Volledig weg/verdwenen zijn Suzan šodan wa tuye zamin foru raftan
ﺳﻮزن ﺷﺪن و ﺗﻮی زﻣﯿﻦ ﻓﺮو رﻓنت ﮔﻢ ﺷﺪن و از ﺑﯿﻦ رﻓنت/ﮐﺎﻣﻼ ﻧﺎﭘﺪﯾﺪ Aarde In goede aarde vallen Gunstig ontvangen worden // in de smaak vallen Be del nešastan
ﺑﻪ دل ﻧﺸﺴنت ﺑﻪ دل ﺧﻮش آﻣﺪن- ﺑﺎ روی ﺑﺎز ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪن
22
Proef woordenboek.indd 22
16-5-2008 9:24:23
Aardigheid / Achterdeurtje
Dat is het zout der aarde Zout De tactiek van de verschroeide aarde toepassen Tactiek Heel wat voeten in de aarde hebben Voet Het slijk der aarde Slijk Aardigheid De aardigheid is er af Het is niet leuk/interessant meer Az sek-ke oftâde ast
از ﺳﮑﻪ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ ﺟﺎﻟﺐ ﻧﯿﺴﺖ/دﯾﮕﺮ دل ﻧﺸﯿﻦ Aardje Een aardje naar zijn vaartje hebben Hetzelfde karakter hebben als zijn vader Nešân az pedar dâštan
ﻧﺸﺎن از ﭘﺪر داﺷنت ﺧﻮی و ﺷﺨﺼﯿﺖ ﭘﺪر ﺧﻮد را داﺷﺘﻦ Abraham Abraham gezien hebben 50 jaar oud geworden zijn Hazrate xezr râ didan
ﺣﴬت ﺧﴬ را دﯾﺪن ﭘﻨﺠﺎه ﺳﺎﻟﻪ ﺷﺪن Weten waar Abraham de mosterd haalt Weten hoe iets zit, of hoe je iets moet aanpakken Midânad gorbe kojâ toxm migozârad
ﻣﯽ داﻧﺪ ﮔﺮﺑﻪ ﮐﺠﺎ ﺗﺨﻢ ﻣﯽ ﮔﺬارد از ﺟﺮﯾﺎن ﮐﺎری آﮔﺎه ﺑﻮدن ﯾﺎ ﺷﯿﻮه اﻧﺠﺎم ﮐﺎری را داﻧﺴﺘﻦ
Accu De accu opladen Nieuwe krachten en inspiratie opdoen Šârž šodan
ﺷﺎرژ ﺷﺪن ﺟﺎن و ﻧﯿﺮوی ﺟﺪﯾﺪی ﮔﺮﻓﺘﻦ Achilleshiel In zijn achilleshiel getroffen zijn Op zijn zwakke plek geraakt zijn Be pâšne-ye âšil xorde ast
ﺑﻪ ﭘﺎﺷﻨﻪ آﺷﯿﻞ ﺧﻮرده اﺳﺖ ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﺣﺴﺎﺳﺶ ﺧﻮرده اﺳﺖ Achteraan Achteraan komen hobbelen Niet-gemotiveerd meedoen Šo-lo-wel kâr kardan
ﺷﻞ و ول ﮐﺎر ﮐﺮدن ﺑﺎ ﺑﯽ ﺣﻮﺻﻠﮕﯽ در ﮐﺎری ﺷﺮﮐﺖ ﮐﺮدن Achteraf Achteraf is het gemakkelijk praten Als een probleem opgelost is, kan iedereen de oplossing wel geven Moam-mâ čon hal šawad âsân šawad
ﻣﻌام ﭼﻮن ﺣﻞ ﺷﻮد آﺳﺎن ﺷﻮد زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﺸﮕﻠﯽ ﺣﻞ ﺷﻮد ﻫﻤﻪ راه ﺣﻞ آن را ﻣﯽ داﻧﻨﺪ Achterdeur Via de achterdeur Stiekem // langs onofficiële weg Az dare pošti
از در ﭘﺸﺘﯽ از راه ﻏﯿﺮ رﺳﻤﯽ- ﯾﻮاﺷﮑﯽ Achterdeurtje Een achterdeurtje openhouden Een mogelijkheid klaar hebben om te ontsnappen als het moeilijk wordt Râhe dar raftan râ bâz gozâštan
23
Proef woordenboek.indd 23
16-5-2008 9:24:23
Achterhoofd / Adem
راه در رﻓنت را ﺑﺎز ﮔﺬاﺷنت ﻓﺮﺻﺘﯽ را آﻣﺎده ﮐﺮدن ﺗﺎ در وﺿﻊ ﻣﺸﮕﻞ ﺑﺘﻮان ﻓﺮار ﮐﺮد Achterhoofd Iets in zijn achterhoofd houden Iets niet vergeten om erop het juiste moment weer aan te denken Jariyâni râ be xâter sepordan
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺳﭙﺮدن ﭼﯿﺰی را ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﮑﺮده ﺗﺎ در زﻣﺎن ﻣﻨﺎﺳﺐ دوﺑﺎره ﺑﻪ آن ﻓﮑﺮ ﮐﻨﺪ Niet op zijn achterhoofd gevallen zijn Niet dom zijn Maqze xar ke naxorde ast
ﻣﻐﺰ ﺧﺮ ﮐﻪ ﻧﺨﻮرده اﺳﺖ اﺣﻤﻖ و ﻧﻔﻬﻢ ﻧﺒﻮدن Achternamiddag Op een achternamiddag even iets doen Iets doen zonder er veel tijd en moeite aan te besteden Kâri râ sar sari râh andâxtan
ﮐﺎری را ﴎﴎی راه اﻧﺪاﺧنت ﺑﺪون زﺣﻤﺖ و ﺻﺮف وﻗﺖ زﯾﺎد ﮐﺎری را اﻧﺠﺎم دادن
Adder Als door een adder gebeten zijn Fel reageren Mesle mâr gezide hâ âtaši budan
ﻣﺜﻞ ﻣﺎر ﮔﺰﯾﺪه ﻫﺎ آﺗﺸﯽ ﺑﻮدن ﺷﺪﯾﺪا واﮐﻨﺶ ﻧﺸﺎن دادن Een adder aan zijn borst koesteren Goed zijn voor iemand die misbruik van je maakt Mâr dar âstin parwarândan
ﻣﺎر در آﺳﺘﯿﻦ ﭘﺮوراﻧﺪن ﺑﻪ آدم ﺳﻮ اﺳﺘﻔﺎده ﭼﯽ ﺧﻮﺑﯽ ﮐﺮدن Addertje Er schuilt een addertje onder het gras Oppassen, want er is sprake van een verborgen slimmigheid/gevaar Nim kâse-i zire kâse ast
ﻧﯿﻢ ﮐﺎﺳﻪ ای زﯾﺮ ﮐﺎﺳﻪ اﺳﺖ ﺧﻄﺮ ﭘﻨﻬﺎﻧﯽ در ﮐﺎر اﺳﺖ/ﻣﻮاﻇﺐ ﺑﺎش ﮐﻠﮏ Adem Buiten adem zijn Adem tekortkomen // uitgeput zijn Az nafas oftâdan
از ﻧﻔﺲ اﻓﺘﺎدن ﺧﺴﺘﻪ و ﮐﻮﻓﺘﻪ ﺑﻮدن- ﻧﻔﺲ ﮐﻢ آوردن
Achterover Iets achteroverdrukken Iets stelen Čizi râ keš raftan
ﭼﯿﺰی را ﮐﺶ رﻓنت ﭼﯿﺰی را دزدﯾﺪن Achteruitgang Stilstand is achteruitgang Stilstand Adamskostuum In adamskostuum rondlopen Naakt lopen Loxt o pati gaštan
ﻟﺨﺖ و ﭘﺘﯽ ﮔﺸنت ﺑﺪون ﻟﺒﺎس و ﭘﻮﺷﺎک راه رﻓﺘﻦ
Dat is iets van lange adem Dat zal lang duren // daaraan zul je lang moeten werken In kâr sabr o ho-osele mixâhad
اﯾﻦ ﮐﺎر ﺻﱪ و ﺣﻮﺻﻠﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ روی آن ﺟﺮﯾﺎن زﯾﺎد ﺑﺎﯾﺪ ﮐﺎر- ﺧﯿﻠﯽ ﻃﻮل ﻣﯽ ﮐﺸﺪ ﮐﺮد De/zijn laatste adem uitblazen Doodgaan Âxarin nafase xod râ kešidan
آﺧﺮﯾﻦ ﻧﻔﺲ ﺧﻮد را ﮐﺸﯿﺪن ﻓﻮت ﮐﺮدن،ﻣﺮدن
24
Proef woordenboek.indd 24
16-5-2008 9:24:23
Aderen / Afkloppen
De langste adem hebben Het grootste uithoudingsvermogen hebben Tahamol-aš tak ast
ﺗﺤﻤﻞ اش ﺗﮏ اﺳﺖ ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ اﺳﺘﻘﺎﻣﺖ و ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ را داﺷﺘﻦ Iemands hete adem in de nek voelen Zich bedreigd voelen door een concurrent Harif râ bixe guš xod lams kardan
ﺣﺮﯾﻒ را ﺑﯿﺦ ﮔﻮش ﺧﻮد ﳌﺲ ﮐﺮدن ﺧﻮد را ﺗﺤﺖ ﺧﻄﺮ رﻗﯿﺒﯽ ﺣﺲ ﮐﺮدن Weer op adem komen Zich van iets herstellen // van iets bijkomen Nafas čâq kardan
ﻧﻔﺲ ﭼﺎق ﮐﺮدن از ﭼﯿﺰی ﺑﻬﺒﻮد ﯾﺎﻓﺘﻦ- از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺧﻼص ﺷﺪن Zijn adem inhouden Gespannen wachten op wat komen gaat Nafas râ dar sine habs kardan
ﻧﻔﺲ را در ﺳﯿﻨﻪ ﺣﺒﺲ ﮐﺮدن ﺑﺎ ﻫﯿﺠﺎن در اﻧﺘﻈﺎر ﭘﯿﺸﺎﻣﺪی ﺑﻮدن Aderen Het bloed in de aderen doen stollen Bloed Aderlating Een aderlating ondergaan Een ernstig (financieel) verlies lijden Bad juri zarar dâdan
ﺑﺪﺟﻮری ﴐر دادن زﯾﺎن )ﻣﺎﻟﯽ( ﻧﺎﺟﻮری دﯾﺪن Adres Bij iemand/ergens aan het verkeerde adres zijn Zich niet tot de juiste persoon/instelling gewend hebben
Adres râ eštebâhi âmadan
آدرس را اﺷﺘﺒﺎﻫﯽ آﻣﺪن ﻣﻮﺳﺴﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را ﭘﯿﺪا ﻧﮑﺮدن/ﻧﺸﺎﻧﯽ ﺷﺨﺺ Advocaat Advocaat van de duivel spelen Een twijfelachtig standpunt heel sterk verdedigen om zo discussie uit te lokken Az šar-ri defâ kardan
از ﴍی دﻓﺎع ﮐﺮدن ﺑﺮای داﻣﻦ زدن ﺑﻪ ﺑﺤﺜﯽ از ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺸﮑﻮﮐﯽ ﺑﻪ ﺷﺪت دﻓﺎع ﮐﺮدن Afgeven Op iemand/iets afgeven Negatief praten/oordelen over iemand/iets Badi-ye čizi/kesi râ goftan
ﭼﯿﺰی را ﮔﻔنت/ﺑﺪی ﮐﺴﯽ ﺑﺪ ﮔﻔﺘﻦ/ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻣﻨﻔﯽ ﻧﻈﺮ دادن/درﺑﺎره ﮐﺴﯽ Zich niet met iemand afgeven Het vermijden om met iemand om te gaan Az barxord bâ kasi ebâ dâštan
از ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ ﮐﺴﯽ اﺑﺎ داﺷنت از ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﮐﺴﯽ روی ﮔﺮدان ﺑﻮدن Afgrond Aan de rand van de afgrond komen te staan Rand Afkloppen Iets afkloppen Ongeluk proberen te bezweren door met de knokkels op ongeverfd hout te kloppen Be taxte zadan
ﺑﻪ ﺗﺨﺘﻪ زدن ﺑﺮای دوری ﭼﺸﻢ زﺧﻢ ﺑﺎ ﺳﺮ ﭘﻨﺠﻪ دﺳﺖ ﺑﺮ ﺗﺨﺘﻪ ای رﻧﮓ ﻧﺸﺪه ﮐﻮﺑﯿﺪن
25
Proef woordenboek.indd 25
16-5-2008 9:24:23
Aflossing / Akkertje
Aflossing Aflossing van de wacht Vervanging volgens een bepaald dienstrooster waarbij de een het werk van de ander overneemt Ta-qire šift
ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﯿﻔﺖ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی ﺑﻪ ﺷﮑﻠﯽ ﮐﻪ ﮐﺴﯽ ﮐﺎر آدم دﯾﮕﺮی را ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﺑﮕﯿﺮد Afrekenen Met iemand afrekenen Iemand voor zijn daden straffen Hesâbe kasi râ residan
ﺣﺴﺎب ﮐﺴﯽ را رﺳﯿﺪن ﮐﺴﯽ را ﺑﺮای رﻓﺘﺎرش ﮔﻮﺷﻤﺎﻟﯽ دادن Afslaan Wild van zich afslaan Zich op onbeheerste manier verdedigen Koli bâzi dar âwardan
ﮐﻮﻟﯽ ﺑﺎزی در آوردن ﻟﺠﺎم ﮔﺴﯿﺨﺘﻪ از ﺧﻮد دﻓﺎع ﮐﺮدن Afspraak Afspraak is afspraak Als je iets hebt afgesproken of beloofd, moet je het ook doen Qarâr qarâr ast
ﻗﺮار ﻗﺮار اﺳﺖ اﮔﺮ ﻗﺮاری ﮔﺬاﺷﺘﯽ ﯾﺎ ﻗﻮﻟﯽ دادی ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ آن ﻋﻤﻞ ﮐﻨﯽ Afsteken Ergens gunstig/ongunstig bij afsteken Bij vergelijking met iets anders in positieve/negatieve zin opvallen Tuye češm xordan/naxordan
ﻧﺨﻮردن/ﺗﻮی ﭼﺸﻢ ﺧﻮردن /ﻧﺎﺟﻮر ﺑﻪ دﯾﺪ آﻣﺪن/در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ دﯾﮕﺮی ﺧﻮب ﻧﯿﺎﻣﺪن
Aftocht De aftocht blazen Zich terugtrekken Šeypure aqab-gard zadan
ﺷﯿﭙﻮر ﻋﻘﺐ ﮔﺮد زدن ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ ﮐﺮدن Aftrek Geen aftrek vinden/hebben Geen belangstelling wekken // niet verkocht worden Mošteri nadâštan
ﻣﺸﱰی ﻧﺪاﺷنت ﻓﺮوش ﻧﺮﻓﺘﻦ- ﺟﻠﺐ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﮑﺮدن Afwezigheid Schitteren door afwezigheid In een gezelschap opvallen juist doordat je er niet bent Bâ nabude xod be češm xordan
ﺑﺎ ﻧﺒﻮد ﺧﻮد ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﺧﻮردن ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﻧﺪاﺷﺘﻦ در ﺟﻤﻌﯽ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ Afzijdig Zich afzijdig houden van iets Zich niet bemoeien met iets Xod râ âlude-ye jariyâni nakardan
ﺧﻮد را آﻟﻮده ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻧﮑﺮدن در ﻗﻀﯿﻪ ای دﺧﺎﻟﺖ ﻧﮑﺮدن Aken Keulen en Aken zijn niet op één dag gebouwd Keulen Akkertje Het op zijn dooie akkertje afkunnen Iets op zijn gemak kunnen afmaken Kâri râ mesle âb xordan kardan
ﮐﺎری را ﻣﺜﻞ آب ﺧﻮردن ﮐﺮدن ﺑﻪ راﺣﺘﯽ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺗﻤﺎم ﮐﺮدن ﮐﺎری ﺑﻮدن
26
Proef woordenboek.indd 26
16-5-2008 9:24:23
Akkoordje / Altijd
Akkoordje Het op een akkoordje gooien Tot overeenstemming komen door van weerskanten iets toe te geven // een compromis sluiten Kenâr âmadan
ﮐﻨﺎر آﻣﺪن ﻣﺼﺎﻟﺤﻪ- ﺑﺎ ﮐﻮﺗﺎه آﻣﺪن ﻫﺮ دو ﻃﺮف ﺑﻪ ﺗﻮاﻓﻖ رﺳﯿﺪن ﮐﺮدن Het met zijn geweten op een akkoordje gooien Geweten Akte Waarvan akte Wat we besproken hebben ligt hierbij vast Sabt o rabt šod
ﺛﺒﺖ و رﺑﻂ ﺷﺪ آن ﭼﻪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻗﺮار ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﯾﻢ اﯾﻦ ﺟﺎ ﺛﺒﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ Alarm Alarm slaan Voor gevaar waarschuwen E-elâme xatar kardan
اﻋﻼم ﺧﻄﺮ ﮐﺮدن ﺧﻄﺮی را ﻫﺸﺪار دادن Het was loos alarm Er is ten onrechte voor gevaar gewaarschuwd Hošdâr bi-xodi wa alaki bud
ﻫﺸﺪار ﺑﯽ ﺧﻮدی و اﻟﮑﯽ ﺑﻮد دروﻏﯽ ﺧﻄﺮی را اﻋﻼم ﮐﺮدﻧﺪ Alarmklok De alarmklok luiden Voor groot gevaar waarschuwen žire qermez kešidan
آژﯾﺮ ﻗﺮﻣﺰ ﮐﺸﯿﺪن ﺧﻄﺮ ﺑﺰرﮔﯽ را ﻫﺸﺪار دادن
Alfa De alfa en omega Het begin en het einde Aw-wal o âxar
اول و آﺧﺮ آﻏﺎز و ﭘﺎﯾﺎن Alleman Jan en alleman Jan Alles Alles op alles zetten Zijn uiterste best doen Hame-ye zure xod râ zadan
ﻫﻤﻪ زور ﺧﻮد را زدن ﺣﺪاﮐﺜﺮ اﻣﮑﺎن ﺧﻮد را ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن Alles wat los en vast zit Werkelijk alles Bud o nabud
ﺑﻮد و ﻧﺒﻮد ﻫﺴﺖ و ﻧﯿﺴﺖ،در ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ Als je alles gehad hebt, krijg je dát ook nog Net als je denkt dat je klaar bent, moet er nog iets gedaan worden Hamin yeki râ kam dâštim
ﻫﻤﯿﻦ ﯾﮑﯽ را ﮐﻢ داﺷﺘﯿﻢ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ آدم ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ وﻇﯿﻔﻪ اش ﺗﻤﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﺎر دﯾﮕﺮی ﻫﻢ ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ Van alles en nog wat Allerlei soorten zaken še šole qalamkâr
آش ﺷﻠﻪ ﻗﻠﻤﮑﺎر از اﯾﻦ و از آن، ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ درﻫﻢ،ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ Altijd Altijd en eeuwig Steeds (weer) Abadi wa azali
27
Proef woordenboek.indd 27
16-5-2008 9:24:23
Ambacht / Anker
اﺑﺪی و ازﻟﯽ (ﻫﻤﯿﺸﻪ )ﭘﺸﺖ ﺳﺮﻫﻢ Ambacht Het is met hem altijd twaalf ambachten en dertien ongelukken Hij probeert het iedere keer in een andere baan, maar het mislukt steeds weer Hame kâre wa hič kâre ast
ﻫﻤﻪ ﮐﺎره و ﻫﯿﭻ ﮐﺎره اﺳﺖ ﻫﺮﺑﺎر ﮐﺎری را اﻣﺘﺤﺎن ﻣﯽ ﮐﻨﺪ اﻣﺎ ﻫﻤﯿﺸﻪ و ﭘﺸﺖ ﺳﺮﻫﻢ ﺷﮑﺴﺖ ﻣﯽ ﺧﻮرد
ﺗﺮس ﻣﺸﺎور ﺑﺪی اﺳﺖ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﺮﺳﺪ دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺧﻮب ﻓﮑﺮ و ﻋﻤﻞ ﮐﻨﺪ De angst bekruipt hem Hij wordt geleidelijk aan angstiger Rafte rafte tars wojudaš râ migirad
رﻓﺘﻪ رﻓﺘﻪ ﺗﺮس وﺟﻮدش را ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ﻫﺮﭼﻪ ﭘﯿﺶ ﺗﺮ ﻣﯽ رود ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﻣﯽ ﺗﺮﺳﺪ In duizend angsten zitten Zeer bang zijn Mesle sag tarsidan
ﻣﺜﻞ ﺳﮓ ﺗﺮﺳﯿﺪن ﺧﯿﻠﯽ وﺣﺸﺖ ﮐﺮدن
Amen Overal ja en amen op zeggen Ja Amok Amok maken Opschudding veroorzaken // plotseling wild gedrag vertonen Šolu-qaš kardan
ﺷﻠﻮﻏﺶ ﮐﺮدن ﯾﮑﻬﻮ ﮐﻮﻟﯽ ﺑﺎزی در آوردن- ﺟﻨﺠﺎل راه اﻧﺪاﺧﺘﻦ Amsterdam Onder de rook van Amsterdam Rook Angst Angst geeft vleugels Angst geeft je de moed dingen te doen waartoe je je niet in staat achtte Tars jor-ate amal midahad
ﺗﺮس ﺟﺮات ﻋﻤﻞ ﻣﯽ دﻫﺪ وﺣﺸﺖ و ﺗﺮس ﺑﻪ ﺗﻮ ﺷﺠﺎﻋﺖ ﻣﯽ دﻫﺪ ﺗﺎ ﮐﺎرﻫﺎﯾﯽ ﺑﮑﻨﯽ ﮐﻪ ﺧﻮدت ﻫﻢ ﻓﮑﺮش را منﯽ ﮐﺮدی Angst is een slechte raadgever Wie bang is, kan niet goed meer denken en handelen Tars mošâwere badi ast
Met angst en beven Met grote angst Bâ tars o larz
ﺑﺎ ﺗﺮس و ﻟﺮز ﺑﺎ وﺣﺸﺖ ﻓﺮاوان Angstzweet Het angstzweet brak me uit Ik werd heel bang Tars bar tanam nešast
ﺗﺮس ﺑﺮ ﺗﻨﻢ ﻧﺸﺴﺖ وﺣﺸﺖ زﯾﺎدی ﮐﺮدم Anker Het anker kappen Snel weggaan // Overhaast weggaan Jangi raftan
ﺟﻨﮕﯽ رﻓنت بﻩ ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺎﯾﯽ را ﺗﺮک ﮐﺮدﻥ- ﺗﻨﺪ ﺭﻓﺘﻦ Het anker lichten Vertrekken Langar kešidan
ﻟﻨﮕﺮ ﮐﺸﯿﺪن ﺟﺎﯾﯽ را ﺗﺮک ﮐﺮدن
28
Proef woordenboek.indd 28
16-5-2008 9:24:23
Antenne / Appel
Voor anker gaan Tijdelijk ergens blijven Bâr andâxtan
ﺑﺎر اﻧﺪاﺧنت ﻣﺪت ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ در ﺟﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﺪن Zijn anker ergens uitwerpen Zich ergens vestigen Jâ-i langar andâxtan
ﺟﺎﯾﯽ ﻟﻨﮕﺮ اﻧﺪاﺧنت ﺟﺎ ﺧﻮش ﮐﺮدن،در ﻣﮑﺎﻧﯽ ﺳﺎﮐﻦ ﺷﺪن Antenne Ergens een antenne voor hebben Iets goed aanvoelen // zien aankomen wat er kan gebeuren Dar moredi ântene qawi dâštan
در ﻣﻮردی آﻧنت ﻗﻮی داﺷنت اﺗﻔﺎﻗﯽ را ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﮐﺮدن- ﭼﯿﺰی را ﺧﻮب ﺣﺲ ﮐﺮدن Antwoord Gauw met zijn antwoord klaarstaan Snel reageren // niet snel in verlegenheid worden gebracht door een vraag Hâzer jawâb budan
ﺣﺎﴐ ﺟﻮاب ﺑﻮدن در ﭘﺎﺳﺦ ﭘﺮﺳﺸﯽ زود ﺧﻮد- ﺳﺮﯾﻊ واﮐﻨﺶ ﻧﺸﺎن دادن را ﮔﻢ ﻧﮑﺮدن Het antwoord schuldig blijven Geen antwoord kunnen geven Jawâbi nadâštan
ﺟﻮاﺑﯽ ﻧﺪاﺷنت ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ دادن ﭘﺎﺳﺨﯽ را ﻧﺪاﺷﺘﻦ Apart Dat is een vak apart Daar is veel kennis/ervaring voor nodig In kâr baladi mixâhad
اﯾﻦ ﮐﺎر ﺑﻠﺪی ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﻣﻬﺎرت زﯾﺎدی ﻧﯿﺎز اﺳﺖ/ﺑﺮای اﻧﺠﺎم اﯾﻦ ﮐﺎر ﺑﻪ آﮔﺎﻫﯽ
Iemand apart nemen Met iemand praten zonder dat anderen erbij zijn Bâ kasi xosusi harf zadan
ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺧﺼﻮﺻﯽ ﺣﺮف زدن ﺑﺪون ﺣﻀﻮر دﯾﮕﺮان ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن Apegapen Op apegapen liggen Totaal uitgeput zijn Nafas boridan
ﻧﻔﺲ ﺑﺮﯾﺪن ﮐﺎﻣﻼ ﺧﺴﺘﻪ و ﮐﻮﻓﺘﻪ ﺑﻮدن Appel Appels met peren vergelijken Onvergelijkbare zaken met elkaar vergelijken Moqâ-yese-ye bi jâ kardan
ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﯽ ﺟﺎ ﮐﺮدن دو ﺟﺮﯾﺎن ﮐﺎﻣﻼ ﻣﺘﻔﺎوت را ﺑﺎ ﻫﻢ ﺳﻨﺠﯿﺪن De appel valt niet ver van de boom Kinderen lijken op hun ouders Bač-e be nane o bâbâš mirawad
ﺑﭽﻪ ﺑﻪ ﻧﻨﻪ و ﺑﺎﺑﺎش ﻣﯽ رود ﺑﭽﻪ ﺷﺒﯿﻪ ﭘﺪر و ﻣﺎدر ﺧﻮد ﻣﯽ ﺷﻮد Door de zure appel heen bijten Een moeilijkheid aanpakken om verder te komen Kune xar râ mâč kardan
ﮐﻮن ﺧﺮ را ﻣﺎچ ﮐﺮدن ﮐﺎر دﺷﻮاری را اﻧﺠﺎم داده ﺗﺎ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﯽ اداﻣﻪ دﻫﺪ Eén rotte appel in de mand maakt al het gave fruit te schand Eén slecht persoon bederft de kwaliteit van het hele gezelschap Boze gar gal-le-i râ gar mikonad
ﺑﺰ ﮔﺮ ﮔﻠﻪ ای را ﮔﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ آدم ﻧﺎﺑﺎب ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺟﻤﻊ را ﻓﺎﺳﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ
29
Proef woordenboek.indd 29
16-5-2008 9:24:23
Appeltje / Arm (zn)
Voor een appel en een ei Voor heel weinig geld Be pašizi
ﺑﻪ ﭘﺸﯿﺰی ﺑﺎ ﭘﻮل ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻤﯽ Appeltje Een appeltje met iemand te schillen hebben Nog iets onaangenaams moeten regelen met iemand // iets moeten uitvechten met iemand Bâ kasi xorde hesâb dâštan
ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺧﺮده ﺣﺴﺎب داﺷنت ﺑﺎ ﮐﺴﯽ- ﻫﻨﻮز ﺑﺎﯾﺪ ﺟﺮﯾﺎن ﻧﺎﺟﻮری را ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺣﻞ ﮐﻨﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﺴﻮﯾﻪ ﺣﺴﺎب ﮐﻨﺪ Een appeltje voor de dorst bewaren Geld reserveren voor slechtere tijden Čizi barâye ruze mabâdâ nagâh dâštan
ﭼﯿﺰی ﺑﺮای روز ﻣﺒﺎدا ﻧﮕﺎه داﺷنت ﭘﻮﻟﯽ را ﺑﺮای زﻣﺎن ﻧﺪاری ﭘﺲ اﻧﺪاز ﮐﺮدن April Maart roert zijn staart, april doet wat hij wil Maart Arbeid Arbeid adelt Werken veredelt het karakter van de mens Kâr šerâfat miâwarad
ﮐﺎر ﴍاﻓﺖ ﻣﯽ آورد ﮐﺎر ﺷﺨﺼﯿﺖ آدم را ﺑﺎﻻ ﻣﯽ ﺑﺮد Na gedane arbeid is het goed/zoet rusten Als je hard gewerkt hebt, is het fijn om uit te rusten Čorte ba-ad az kâr keyf dârad
ﭼﺮت ﺑﻌﺪ از ﮐﺎر ﮐﯿﻒ دارد وﻗﺘﯽ ﮐﺎر ﺳﻨﮕﯿﻨﯽ ﮐﺮده ﺑﺎﺷﯽ اﺳﺘﺮاﺣﺘﺶ ﻟﺬت دارد
Argusogen Iemand/iets met argusogen bekijken Iemand/iets met argwaan/achterdocht bekijken Bâ bad deli be kasi/masale-i negâh kardan
ﻣﺴﺎﻟﻪ ای ﻧﮕﺎه ﮐﺮدن/ﺑﺎ ﺑﺪ دﻟﯽ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﭼﯿﺰی را ﺑﺎ ﺗﺮدﯾﺪ و ﺑﯽ اﻋﺘﻤﺎدی ﻧﮕﺮﯾﺴﺘﻦ/ﮐﺴﯽ Arm (zn) De (hulp van de) sterke arm inroepen De politie erbij halen Âjân xabar kardan
آﺟﺎن ﺧﱪ ﮐﺮدن ﭘﻠﯿﺲ ﺻﺪا ﮐﺮدن ﯾﺎ ﭘﻠﯿﺲ آوردن Iemand in de arm nemen Iemands (specialistische) hulp inroepen/vragen Az âdame xebre komak xâstan
از آدم ﺧﱪه ﮐﻤﮏ ﺧﻮاﺳنت از ﮐﺴﯽ ﯾﺎری )ﺗﺨﺼﺼﯽ( ﻃﻠﺒﯿﺪن Iemand in de armen vallen Iemand omarmen/omhelzen Tuye baqale kasi oftâdan
ﺗﻮی ﺑﻐﻞ ﮐﺴﯽ اﻓﺘﺎدن ﺑﻐﻞ ﮐﺴﯽ اﻓﺘﺎدن/در آﻏﻮش Iemand met open armen ontvangen Iemand hartelijk/gastvrij ontvangen Qadame kasi râ ruye češm gozâštan
ﻗﺪم ﮐﺴﯽ را روی ﭼﺸﻢ ﮔﺬاﺷنت ،ﻣﻬﻤﺎن ﻧﻮازی از ﮐﺴﯽ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﮐﺮدن/ﺑﺎ ﺧﻮش روﯾﯽ ﮐﺴﯽ را ﺑﺎ آﻏﻮش ﺑﺎز ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ Met de armen over elkaar zitten Niets doen en afwachten Dast ruye dast gozâštan
دﺳﺖ روی دﺳﺖ ﮔﺬاﺷنت ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻧﺸﺴﺘﻦ و ﮐﺎری ﻧﮑﺮدن
30
Proef woordenboek.indd 30
16-5-2008 9:24:23
Arm (bn) / Auto
Zich in de armen werpen van iemand Bij iemand troost/steun zoeken Dast be dâmane kasi šodan
دﺳﺖ ﺑﻪ داﻣﻦ ﮐﺴﯽ ﺷﺪن دﻟﺪاری ﺧﻮاﺳﺘﻦ/از ﮐﺴﯽ ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ
nen met ‘as = als’. Je wilt daarmee aangeven dat je daar niks aan hebt Agar râ kâštand miwe-aš šâyad šod
اﮔﺮ را ﮐﺎﺷﺘﻨﺪ ﻣﯿﻮه اش ﺷﺎﯾﺪ ﺷﺪ در ﭘﺎﺳﺦ ﮐﺴﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻧﻈﺮ ﺧﻮد را ﺑﺎ ﮐﻠﻤﻪ ﺑﺎ اﯾﻦ ﮐﻼم ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯿﺪ ﺑﮕﻮﯾﯿﺪ،"اﮔﺮ" ﺷﺮوع ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺣﺮف ﻫﺎ ﺑﻪ درد ﺷﻤﺎ ﻧﻤﯽ ﺧﻮرد
Een slag om de arm houden Slag Met de ziel onder de/zijn arm lopen Ziel Arm (bn) Oud en jong, arm en rijk Oud Armoe(de) Daar kun je geen armoe voor lijden Je kunt dat best aanschaffen, want zo duur is het niet Wos-e to ke miresad
وﺳﻊ ﺗﻮ ﮐﻪ ﻣﯽ رﺳﺪ ﺗﻮ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﯽ آن را ﺑﺨﺮی ﭼﻮن زﯾﺎد ﻫﻢ ﮔﺮان ﻧﯿﺴﺖ Eerlijke armoede is geen schande Je hoeft je niet te schamen, als je arm bent buiten je schuld Faqre âdame dorostkâr eyb nist
ﻓﻘﺮ آدم درﺳﺖ ﮐﺎر ﻋﯿﺐ ﻧﯿﺴﺖ ﻓﻘﺮی ﮐﻪ از دﺳﺖ ﺗﻮ ﺧﺎرج اﺳﺖ ﺧﺠﺎﻟﺖ ﻧﺪارد Het is daar armoe troef Het is daar een armoedige toestand // daar heerst armoede Faqr az dar o diwâraš mibârad
ﻓﻘﺮ از در و دﯾﻮارش ﻣﯽ ﺑﺎرد ﺑﯽ ﻧﻮاﯾﯽ در آن ﺟﺎ- آن ﺟﺎ وﺿﻊ ﻓﻘﯿﺮاﻧﻪ ای دارد ﺣﺎﮐﻢ اﺳﺖ As As is verbrande turf Antwoord aan iemand die steeds veronderstellingen doet die begin-
In de as leggen Iets door brand vernietigen Xâkestar kardan
ﺧﺎﮐﺴﱰ ﮐﺮدن ﭼﯿﺰی را آﺗﺶ زدن و ﻧﺎﺑﻮد ﮐﺮدن Als een feniks uit zijn as herrijzen Feniks Athene Uilen naar Athene dragen Uil Atmosfeer De atmosfeer was daar geladen De spanning was daar voelbaar Bu-ye da-awâ miâmad
ﺑﻮی دﻋﻮا ﻣﯽ آﻣﺪ ﭘﺮﯾﺸﺎﻧﯽ و ﺗﻨﺶ را ﻣﯽ ﺷﺪ در آن ﺟﺎ ﺣﺲ ﮐﺮد Augiasstal Een augiasstal reinigen Een wanordelijke troep opruimen Mos-tarâhe masjede šâh râ tamiz kardan
ﻣﺴﱰاح ﻣﺴﺠﺪ ﺷﺎه را متﯿﺰ ﮐﺮدن ﺟﺎی ﺑﺴﯿﺎر ﮐﺜﯿﻒ و ﭘﻠﯿﺪی را ﭘﺎک ﮐﺮدن Auto Een auto in de prak rijden Een auto total loss rijden Mâšini râ leh o lawarde kardan
ﻣﺎﺷﯿﻨﯽ را ﻟﻪ و ﻟﻮرده ﮐﺮدن ﻣﺎﺷﯿﻨﯽ را اﺳﻘﺎط و داﻏﺎن ﮐﺮدن
31
Proef woordenboek.indd 31
16-5-2008 9:24:23
Averechts / Avontuur
Hij heeft zijn auto in de soep gereden Hij heeft zijn auto total loss gereden Dahane mâšine xod râ zade ast
دﻫﻦ ﻣﺎﺷﯿﻦ ﺧﻮد را زده اﺳﺖ ﻣﺎﺷﯿﻦ ﺧﻮد را اﺳﻘﺎط ﮐﺮده اﺳﺖ Averechts Dat pakt averechts uit Nu gebeurt precies het tegenovergestelde van wat je bedoeld had Natije-ye ma-kus dârad
ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﻌﮑﻮس دارد اﻻن دﻗﯿﻘﺎ اﺗﻔﺎﻗﯽ ﻣﯽ اﻓﺘﺪ ﮐﻪ ﺑﺮﻋﮑﺲ ﻧﻈﺮت ﺑﻮد Averij Averij oplopen/lijden Ernstige schade krijgen Xâkestar šodan
ﺧﺎﮐﺴﱰ ﺷﺪن آﺳﯿﺐ و زﯾﺎن ﺳﺨﺘﯽ دﯾﺪن Avond Hoe later op de avond, hoe schoner volk Hoe later je komt, des te meer welkom je bent Mehmâni ke dir mi-âyad aziz tar ast
De morgen weet niet wat de avond brengt Morgen Prijs de dag niet voor het avond is Dag Avondrood Avondrood, mooi weer aan boot/ boord Met een rode zonsondergang kan je goed weer verwachten Sorxiye qorube emruz nawide âftâbe fardâst
ﴎﺧﯽ ﻏﺮوب اﻣﺮوز ﻧﻮﯾﺪ آﻓﺘﺎب ﻓﺮداﺳﺖ ﻏﺮوب ﺳﺮخ اﻣﺮوز ﻧﺸﺎن از آﻓﺘﺎب ﺧﻮش رﻧﮓ ﻓﺮدا دارد Avontuur Op avontuur gaan Iets ongewoons/spannends ondernemen Del be daryâ zadan
دل ﺑﻪ درﯾﺎ زدن ﻣﺎﺟﺮاﺟﻮﯾﺎﻧﻪ ﮐﺮدن/ﮐﺎری ﻏﯿﺮ ﻋﺎدی
ﻣﻬامﻧﯽ ﮐﻪ دﯾﺮ ﻣﯽ آﯾﺪ ﻋﺰﯾﺰ ﺗﺮ اﺳﺖ ﻫﺮ ﭼﻪ دﯾﺮ ﺗﺮ ﺑﯿﺎﯾﯽ ﻣﺤﺒﻮب ﺗﺮی
32
Proef woordenboek.indd 32
16-5-2008 9:24:23
B Baan Dat is van de baan Dat is afgedaan // het gaat niet door Ân jariyân mâlide ast
آن ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺎﻟﯿﺪه اﺳﺖ ﮐﺎر اداﻣﻪ ﻧﺪارد- آن ﮐﺎر را ﮐﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﻧﺪ Er staan veel banen op de tocht Er zijn veel mensen die kans lopen hun baan te verliezen Post hâ-ye ziyâdi dar xatarand
ﭘﺴﺖ ﻫﺎی زﯾﺎدی در ﺧﻄﺮاﻧﺪ آدم ﻫﺎی ﺑﺴﯿﺎری ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﮐﺎر ﺧﻮد را از دﺳﺖ ﺑﺪﻫﻨﺪ Iets op de lange baan schuiven Iets steeds weer uitstellen Kâri râ pošte guš andâxtan
ﮐﺎری را ﭘﺸﺖ ﮔﻮش اﻧﺪاﺧنت ﮐﺎری را ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺗﻌﻮﯾﻖ اﻧﺪاﺧﺘﻦ Baard De baard in de keel hebben De overgang van de kinderstem naar mannenstem doormaken Sedâ dorage šodane
ﺻﺪا دو رﮔﻪ ﺷﺪن ﺻﺪای ﭘﺴﺮاﻧﻪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺮداﻧﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﻨﺪ
Baas Baas in eigen buik zijn Zelf beslissen over zwangerschap/ abortus Sâheb extiyâre šekame xod budan
ﺻﺎﺣﺐ اﺧﺘﯿﺎر ﺷﮑﻢ ﺧﻮد ﺑﻮدن ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﻦ ﺟﻨﯿﻦ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﺮﻓﺘﻦ/ﺧﻮد در ﮐﻮرﺗﺎژ ﮐﺮدن De baas spelen over iemand Iemand zijn wil proberen op te leggen Aqide-ye xud râ be kasi zur čepân kardan
ﻋﻘﯿﺪه ﺧﻮد را ﺑﻪ ﮐﺴﯽ زورﭼﭙﺎن ﮐﺮدن در ﺗﺤﻤﯿﻞ ﻧﻈﺮ ﺧﻮد ﺑﻪ دﯾﮕﺮی ﮐﻮﺷﯿﺪن Eigen baas zijn Van niemand afhankelijk zijn Âqâ wa arbâbe xod budan
آﻗﺎ و ارﺑﺎب ﺧﻮد ﺑﻮدن ﺑﻪ ﻫﯿﭻ ﮐﺲ واﺑﺴﺘﻪ ﻧﺒﻮدن Er is altijd baas boven baas Als iemand iets goed kan, is er altijd wel iemand die het nóg beter kan Dast bâlâye dast besyâr ast
دﺳﺖ ﺑﺎﻻی دﺳﺖ ﺑﺴﯿﺎر اﺳﺖ اﮔﺮ ﮐﺴﯽ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﮐﺎری را ﺧﻮب اﻧﺠﺎم دﻫﺪ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﮐﺲ دﯾﮕﺮی ﻫﻢ ﻫﺴﺖ ﮐﻪ آن ﮐﺎر را ﺑﻬﺘﺮ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ Iemand de baas worden Iemand aan zich onderwerpen // iemand verslaan Sawâre kasi šodan
ﺳﻮار ﮐﺴﯽ ﺷﺪن ﺑﺮ ﮐﺴﯽ ﻏﻠﺒﻪ ﮐﺮدن- ﮐﺴﯽ را زﯾﺮ ﻧﻔﻮذ ﺧﻮد درآوردن Iemand de baas zijn in iets Iets beter weten/kunnen dan die ander Dar kâri az kasi sar budan
در ﮐﺎری از ﮐﺴﯽ ﴎ ﺑﻮدن داﻧﺶ ﺑﯿﺶ ﺗﺮی داﺷﺘﻦ/از دﯾﮕﺮی ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ
33
Proef woordenboek.indd 33
16-5-2008 9:24:24
Baat (zn) / Bakkie
In de baas zijn tijd Gedurende werktijd Moqeye kâr
ﻣﻮﻗﻊ ﮐﺎر زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ آدم ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺸﻐﻮل ﮐﺎر ﺑﺎﺷﺪ Baat (zn) Ergens baat bij hebben Door iets geholpen worden // van iets steun krijgen Az čizi naf bordan
از ﭼﯿﺰی ﻧﻔﻊ ﺑﺮدن از ﺟﺎﯾﯽ ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ- از ﺟﻬﺘﯽ ﯾﺎ ﻃﺮﻓﯽ ﮐﻤﮏ ﺷﺪن ﺷﺪن Iets te baat nemen Van iets gebruikmaken Forsati râ qanimat šemordan
ﻓﺮﺻﺘﯽ را ﻏﻨﯿﻤﺖ ﺷﻤﺮدن از ﭼﯿﺰی ﺑﻬﺮه ﺑﺮدن و اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮدن De kost gaat voor de baat uit Kost Babel Een toren van Babel bouwen Toren Baby Een wolk van een baby Wolk Bacchus Te veel aan Bacchus geofferd hebben Te veel alcohol gedronken hebben Tâ xer xere araq xorde ast
ﺗﺎ ﺧﺮﺧﺮه ﻋﺮق ﺧﻮرده اﺳﺖ ﺑﺴﯿﺎر اﻟﮑﻞ ﻧﻮﺷﯿﺪه اﺳﺖ Badwater Het kind met het badwater weggooien Kind
Bak Niet aan de bak komen Geen werk vinden // niet aan de beurt komen Dast be jâ-i band našodan
دﺳﺖ ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ ﺑﻨﺪ ﻧﺸﺪن ﻣﺠﺎﻟﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻧﯿﺎوردن- ﺷﻐﻠﯽ ﭘﯿﺪا ﻧﮑﺮدن Baken De bakens zijn verzet De omstandigheden/machtsverhoudingen zijn veranderd Ân sabu beškast o ân peymâne rixt
آن ﺳﺒﻮ ﺑﺸﮑﺴﺖ و آن ﭘﯿامﻧﻪ رﯾﺨﺖ ﺗﻮازن ﻗﺪرت ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﺮده اﺳﺖ/ﺷﺮاﯾﻂ Als het tij verloopt, verzet men de bakens Tij Een schip op het strand, een baken in de zee Schip Bakje Een bakje/bakkie troost Een kopje koffie Fenjâni ârâmeš
ﻓﻨﺠﺎﻧﯽ آراﻣﺶ ﻟﯿﻮاﻧﯽ ﻗﻬﻮه Bakker Dat/het is voor de bakker De zaak is geregeld // het is in orde Qaziye jur ast
ﻗﻀﯿﻪ ﺟﻮر اﺳﺖ رو ﺑﻪ راه اﺳﺖ- ﮐﺎر اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ Bakkie Een bakkie troost Bakje Kat in het bakkie Kat
34
Proef woordenboek.indd 34
16-5-2008 9:24:24
Baksteen / Balans
Baksteen Iemand laten vallen als een baksteen Iemand volledig in de steek laten Pošte kasi râ yekho xâli kardan
ﭘﺸﺖ ﮐﺴﯽ را ﯾﮑﻬﻮ ﺧﺎﻟﯽ ﮐﺮدن ﮐﺴﯽ را ﮐﺎﻣﻼ ﺗﮏ و ﺗﻨﻬﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻦ Zinken als een baksteen Dadelijk naar de diepte gaan Bi matali qarq šodan
ﺑﯽ ﻣﻌﻄﻠﯽ ﻏﺮق ﺷﺪن ﯾﮑﻬﻮ زﯾﺮ آب رﻓﺘﻦ Bakzeil Bakzeil halen Achteruit-, terugkrabbelen // minder verlangen dan tevoren kutâh âmadan
ﮐﻮﺗﺎه آﻣﺪن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻫﺎی- ﭘﺲ رﻓﺘﻦ و ﺷﻞ آﻣﺪن ﺧﻮد را ﮐﻢ ﮐﺮدن Bal De bal aan het rollen brengen Iets op gang brengen Âb dar juy andâxtan
آب در ﺟﻮی اﻧﺪاﺧنت ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﻪ ﮔﺮدش در آوردن De bal is rond Het is niet te voorspellen hoe iets gaat eindigen Âqebate kâr ma-alum nist
ﻋﺎﻗﺒﺖ ﮐﺎر ﻣﻌﻠﻮم ﻧﯿﺴﺖ ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﮐﺮد ﮐﻪ ﭘﺎﯾﺎن ﮐﺎر ﭼﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد De bal terugkaatsen Een treffend antwoord teruggeven // iemand goed van repliek dienen Jawâbe dandân šekan dâdan
ﺟﻮاب دﻧﺪان ﺷﮑﻦ دادن ﺟﻮاب ﺧﻮﺑﯽ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ دادن- ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻮﺛﺮی دادن
Elkaar de bal toespelen Elkaar begunstigen, waarbij anderen uitgesloten worden Be ham nân qarz dâdan
ﺑﻪ ﻫﻢ ﻧﺎن ﻗﺮض دادن ﻃﺮﻓﺪاری ﻫﻢ دﯾﮕﺮ را ﮐﺮدن ﺗﺎ دﯾﮕﺮان ﻣﺤﺮوم ﺷﻮﻧﺪ Er geen bal van snappen Er niets van begrijpen Mesle xar ham hâli-aš našodan
ﻣﺜﻞ ﺧﺮ ﻫﻢ ﺣﺎﻟﯽ اش ﻧﺸﺪن ﭼﯿﺰی از ﺟﺮﯾﺎن ﻧﻔﻬﻤﯿﺪن Het is daar weer bal Er is daar weer ruzie Bâz be tipe ham zadand
ﺑﺎز ﺑﻪ ﺗﯿﭗ ﻫﻢ زدﻧﺪ آن ﺟﺎ دوﺑﺎره دﻋﻮا ﺷﺪه اﺳﺖ Wie kaatst moet/kan de bal verwachten Wie aanvalt kan een tegenactie verwachten Gar bad koni češme niki madâr
ﮔﺮ ﺑﺪ ﮐﻨﯽ ﭼﺸﻢ ﻧﯿﮑﯽ ﻣﺪار ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺣﻤﻠﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺣﻤﻠﻪ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﺎﺷﺪ Dat kan me geen bal schelen Barst Balans De balans naar de andere kant doen doorslaan Er de oorzaak van zijn dat iets zich in tegenovergestelde richting ontwikkelt Kafe-ye tarâzu râ be ân taraf kaj kardan
ﮐﻔﻪ ﺗﺮازو را ﺑﻪ آن ﻃﺮف ﮐﺞ ﮐﺮدن ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻐﯿﯿﺮ و ﺑﺮﮔﺸﺖ ﻣﺴﯿﺮ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺷﺪن De balans opmaken Het resultaat van een bepaalde periode bekijken Hesâb o ketâb kardan
35
Proef woordenboek.indd 35
16-5-2008 9:24:24
Balen / Band
ﺣﺴﺎب و ﮐﺘﺎب ﮐﺮدن ﺣﺎﺻﻞ ﮐﺎر دوره ای را ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺮدن Balen Balen van iemand/iets = de balen hebben van iemand/iets Van iemand/iets genoeg hebben Dele pori az kasi/čizi dâštan
ﭼﯿﺰی داﺷنت/دل ﭘﺮی از ﮐﺴﯽ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﯿﺰار و ﮐﻼﻓﻪ ﺷﺪن/از ﮐﺴﯽ Balk Geld over de balk gooien/smijten Geld Balletje Een balletje kan raar rollen Iets kan zich totaal anders ontwikkelen dan je gedacht had Sibe be hawâ andâxte sad čarx mixorad
ﺳﯿﺐ ﺑﻪ ﻫﻮا اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺻﺪ ﭼﺮخ ﻣﯽ ﺧﻮرد ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﮐﺎﻣﻼ ﺑﺮﻋﮑﺲ اﻧﺘﻈﺎر ﺗﻮ ﻋﻤﻞ ﮐﻨﺪ Een balletje opgooien = een proefballonnetje oplaten Een idee opperen om te kijken hoe anderen erover denken Dâne pâšidan
داﻧﻪ ﭘﺎﺷﯿﺪن اﯾﺪه ای را ﭘﯿﺶ ﮐﺸﯿﺪن ﺗﺎ ﻧﻈﺮ دﯾﮕﺮان را ﺑﻔﻬﻤﻨﺪ Ban De ban breken Een betovering/impasse doorbreken Telesme kâri râ šekastan
ﻃﻠﺴﻢ ﮐﺎری را ﺷﮑﺴنت ﺟﺎدوی ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را از ﺑﯿﻦ ﺑﺮدن/ﮔﯿﺮ Iemand in de ban doen Iemands gedrag geheel afkeuren, waardoor hij in een groep/de maatschappij niet meer mag meedoen //
iemand uitsluiten Kasi râ bâykot kardan
ﮐﺴﯽ را ﺑﺎﯾﮑﻮت ﮐﺮدن رﻓﺘﺎر ﮐﺴﯽ را ﮐﺎﻣﻼ رد ﮐﺮدن ﺑﻪ ﻃﻮری ﮐﻪ دﯾﮕﺮ ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﮐﺴﯽ را ﺗﺤﺮﯾﻢ ﮐﺮدن- اﺟﺘﻤﺎع ﺷﺮﮐﺖ ﮐﻨﺪ/در ﺟﻤﻊ Iemand in zijn ban houden Iemand zo boeien dat hij aan niets anders meer kan denken Huš o hawâse kasi râ qâpidan
ﻫﻮش و ﺣﻮاس ﮐﺴﯽ را ﻗﺎﭘﯿﺪن ﮐﺴﯽ را آن ﭼﻨﺎن ﻣﺠﺬوب ﮐﺮدن ﮐﻪ دﯾﮕﺮ ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﭼﯿﺰی ﻓﮑﺮ ﮐﻨﺪ Band Aan de lopende band Onophoudelijk Yek sare
ﯾﮑﴪه ﻣﺪام و ﭘﺸﺖ ﺳﺮﻫﻢ،ﺑﺪون ﺗﻮﻗﻒ Banden des bloeds Familieband Wâbastegi-ye xuni
واﺑﺴﺘﮕﯽ ﺧﻮﻧﯽ راﺑﻄﻪ ﻓﺎﻣﯿﻠﯽ Iemand/iets aan banden leggen Iemand/iets beperken // een ongewenste ontwikkeling bij iemand/iets stoppen Kasi/čizi râ afsâr zadan
ﭼﯿﺰی را اﻓﺴﺎر زدن/ﮐﺴﯽ ﺟﻠﻮی رﺷﺪ ﻧﺎﺟﻮر- ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻣﺤﺪود ﮐﺮدن/ﮐﺴﯽ ﻗﻀﯿﻪ ای را ﮔﺮﻓﺘﻦ/ﮐﺴﯽ Uit de band springen Zich ongedwongen/losbandig gedragen Qânun sar xod šodan
ﻗﺎﻧﻮن ﴎﺧﻮد ﺷﺪن ﺑﯽ ﺑﻨﺪ و ﺑﺎری داﺷﺘﻦ/رﻓﺘﺎر ﺑﯽ ﻗﺎﻋﺪه
36
Proef woordenboek.indd 36
16-5-2008 9:24:24
Bang / Basta
Bang Bang zijn voor zijn eigen schaduw Bang zijn voor iets wat er niet is Az sâye-ye xod tarsidan
از ﺳﺎﯾﻪ ﺧﻮد ﺗﺮﺳﯿﺪن از ﭼﯿﺰی ﮐﻪ وﺟﻮد ﺧﺎرﺟﯽ ﻧﺪارد وﺣﺸﺖ ﮐﺮدن Bank De bank laten springen Zoveel geld bij een spel winnen dat de bank daardoor failliet gaat Bank râ bordan
ﺑﺎﻧﮏ را ﺑﺮدن در ﺑﺎزی آن ﻗﺪر ﭘﻮل ﺑﺮدن ﮐﻪ ﺑﺎﻧﮏ ورﺷﮑﺴﺖ ﺷﻮد Door de bank genomen Gemiddeld Ruye ham rafte
روی ﻫﻢ رﻓﺘﻪ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ،ﺣﺪ وﺳﻂ Iets niet onder stoelen of banken steken Stoel Voor stoelen en banken staan te praten Stoel Zijn mening niet onder stoelen of banken steken Mening Barbertje Barbertje moet hangen Iemand moet de schuld krijgen // een onschuldige krijgt de schuld Hakim bâši râ derâz kardan
ﺣﮑﯿﻢ ﺑﺎﺷﯽ را دراز ﮐﺮدن ﺑﯽ ﮔﻨﺎﻫﯽ ﮐﻪ- ﮐﺴﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﮔﻨﺎه ﮐﺎر ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد ﺗﻘﺼﯿﺮی ﺑﺮ ﮔﺮدﻧﺶ ﻣﯽ اﻓﺘﺪ Barricade Op de barricades gaan Bereid zijn hard voor iets te vechten Sangar bastan wa jangidan
ﺳﻨﮕﺮ ﺑﺴنت و ﺟﻨﮕﯿﺪن ﺑﺮای ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﻣﺒﺎرزه ﺳﺨﺘﯽ ﺑﻮدن Barst (zn) Dat kan me geen barst/biet/bal/lor schelen Daar geef ik niets om // dat interesseert me totaal niet Pašme man ham nist
ﭘﺸﻢ ﻣﻦ ﻫﻢ ﻧﯿﺴﺖ اﺻﻼ ﺑﺮاﯾﻢ ﺟﺎﻟﺐ ﻧﯿﺴﺖ- ﺑﺮاﯾﻢ ﻣﻬﻢ ﻧﯿﺴﺖ Barsten (ww) Iemand laten barsten Iemand niet helpen op het moment dat hij juist hulp nodig heeft Kasi râ dast tanhâ gozâštan
ﮐﺴﯽ را دﺳﺖ ﺗﻨﻬﺎ ﮔﺬاﺷنت ﮐﺴﯽ را ﮐﻪ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﮐﻤﮏ اﺳﺖ ﯾﺎری ﻧﮑﺮدن Wat mij betreft kun je barsten Ik wil niets meer met je te maken hebben Az man miporsi boro bemir
از ﻣﻦ ﻣﯽ ﭘﺮﺳﯽ ﺑﺮو مبﯿﺮ دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ ﺧﻮاﻫﻢ ﮐﺎری ﺑﻪ ﮐﺎرت داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ Basis Aan de basis staan van iets Er de oorzaak van zijn dat iets ontstaat/zich ontwikkelt Bâ-es o bâni-ye kâri budan
ﺑﺎﻋﺚ و ﺑﺎﻧﯽ ﮐﺎری ﺑﻮدن رﺷﺪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺷﺪن/ﺳﺒﺐ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪن Basta En daarmee: basta! En daarmee uit/afgelopen/klaar! Bas ast digar!
!ﺑﺲ اﺳﺖ دﯾﮕﺮ ! ﺗﻤﺎم ﺷﺪ دﯾﮕﺮ/ ﺑﺲ ﮐﻦ/ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ
37
Proef woordenboek.indd 37
16-5-2008 9:24:24
Baten (ww) / Bedrog
Baten (ww) Baat het niet, het schaadt (ook) niet = baat het niet, dan schaadt het niet Het helpt wellicht niet, maar het doet ook geen kwaad šat na-dahad kâse-at râ (ham) nemi-šekanad
آﺷﺖ ﻧﺪﻫﺪ ﮐﺎﺳﻪ ات را )ﻫﻢ( منﯽ ﺷﮑﻨﺪ ﺷﺎﯾﺪ ﺳﻮد ﻧﺪارد اﻣﺎ زﯾﺎﻧﯽ ﻫﻢ ﻧﺪارد Bed Dat is ver van mijn bed Ik voel me daarbij niet betrokken Sar o kâri be donyâye man nadârad
ﴎ و ﮐﺎری ﺑﻪ دﻧﯿﺎی ﻣﻦ ﻧﺪارد ﺑﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﻣﻦ ﻣﺮﺑﻮط ﻧﯿﺴﺖ Ergens mee opstaan en naar bed gaan Door iets totaal in beslag genomen worden Fekr o zekraš šode ast
ﻓﮑﺮ و ذﮐﺮش ﺷﺪه اﺳﺖ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻫﻮش و ﺣﻮاس ﮐﺴﯽ را ﺑﮕﯿﺮد Iemand van zijn bed lichten Iemand ’s nachts arresteren Be kasi šabixun zadan
ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺷﺒﯿﺨﻮن زدن ﮐﺴﯽ را از رﺧﺘﺨﻮاب ﺑﯿﺮون ﮐﺸﯿﺪن و دﺳﺘﮕﯿﺮ ﮐﺮدن Zijn bed(je) is gespreid Voor hem is goed gezorgd // hij komt niets tekort Zendegi-aš bime ast
زﻧﺪﮔﯽ اش ﺑﯿﻤﻪ اﺳﺖ ﭼﯿﺰی- ﻫﻮای او را دارﻧﺪ،ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻮاﻇﺐ او ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻢ ﻧﺪارد Daar kan je me ’s nachts voor uit mijn bed halen Nacht Met het verkeerde been uit bed stappen Been
Bedacht Overal op bedacht zijn Op alles voorbereid zijn // met alles rekening houden Fekre hame jâ-yaš râ kardan
ﻓﮑﺮ ﻫﻤﻪ ﺟﺎﯾﺶ را ﮐﺮدن ﺣﺴﺎب ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ را ﮐﺮدن- آﻣﺎده ﻫﺮ ﭘﯿﺸﺎﻣﺪی ﺑﻮدن Bedankt Je wordt bedankt! Schampere reactie tegenover iemand, als je vindt dat die niet goed heeft gehandeld Ey bâbâ dast marizâd!
!ای ﺑﺎﺑﺎ دﺳﺖ ﻣﺮﯾﺰاد واﮐﻨﺶ ﺗﻤﺴﺨﺮآﻣﯿﺰ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﯽ رﻓﺘﺎرش درﺳﺖ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ Bedelstaf Aan de bedelstaf raken Heel arm worden // in armoede terechtkomen Be pisi oftâdan
ﺑﻪ ﭘﯿﺴﯽ اﻓﺘﺎدن ﺑﻪ ﻧﺪاری ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺷﺪن- ﺑﺴﯿﺎر ﻓﻘﯿﺮ ﺷﺪن Beding Onder geen beding Onder geen enkele voorwaarde Tahte hič šarâ-yeti
ﺗﺤﺖ ﻫﯿﭻ ﴍاﯾﻄﯽ ﺑﺪون ﻫﯿﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﻗﯿﺪ و ﺷﺮﻃﯽ Bedrijf Tussen de bedrijven door Tussen andere werkzaamheden door // terloops Lâ be lâye kâr
ﻻ ﺑﻪ ﻻی ﮐﺎر اﺗﻘﺎﻗﯽ، ﮔﺬری- در زﻣﺎن اﻧﺠﺎم ﮐﺎرﻫﺎی دﯾﮕﺮ Bedrog Dromen zijn bedrog Droom
38
Proef woordenboek.indd 38
16-5-2008 9:24:24
Bedrogen / Been
Bedrogen Bedrogen uitkomen Teleurgesteld worden in zijn verwachtingen Sar xordan
ﴎ ﺧﻮردن در رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﺗﻮﻗﻊ ﯾﺎ اﻧﺘﻈﺎر ﺧﻮد ﻣﺎﯾﻮس ﺷﺪن Bedruipen Zichzelf kunnen bedruipen Voor zichzelf kunnen zorgen Xod kafâ šodan
ﺧﻮد ﮐﻔﺎ ﺷﺪن ﺑﺪون ﮐﻤﮏ دﯾﮕﺮان زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد را ﮔﺮداﻧﺪن Beeld Dat geeft een vertekend beeld Dat geeft een onjuist beeld van de werkelijkheid Pey gom mikonad
ﭘﯽ ﮔﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺷﮑﻞ اﺷﺘﺒﺎﻫﯽ از واﻗﻌﯿﺖ را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ Een juist beeld van iets krijgen Een goed inzicht krijgen in een situatie Qazi-ye-i râ dorost moltafet šodan
ﻗﻀﯿﻪ ای را درﺳﺖ ﻣﻠﺘﻔﺖ ﺷﺪن درک درﺳﺘﯽ از ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن In beeld komen In de belangstelling komen // aandacht krijgen Tu češm xordan
ﺗﻮ ﭼﺸﻢ ﺧﻮردن ﺟﻠﺐ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺮدن- ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ Been Ergens geen been in zien Ergens geen bezwaar tegen hebben Mâne-i dar kâr nadidan
ﻣﺎﻧﻌﯽ در ﮐﺎر ﻧﺪﯾﺪن از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮔﻠﻪ و ﺷﮑﺎﯾﺘﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻦ
Geen been hebben om op te staan Geen goed (juridisch) argument hebben om zijn standpunt te verdedigen Dast be jâ-i band nabudan
دﺳﺖ ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ ﺑﻨﺪ ﻧﺒﻮدن )ﻗﺎﻧﻮﻧﺎ( دﻟﯿﻞ درﺳﺘﯽ در اﺧﺘﯿﺎر ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﺗﺎ از ﻧﻈﺮﯾﻪ ﺧﻮد دﻓﺎع ﮐﻨﻨﺪ Iemand op de been helpen Iemand (overeind) helpen, zodat hij weer verder kan Az kasi dastgiri kradan
از ﮐﺴﯽ دﺳﺘﮕﯿﺮی ﮐﺮدن ﮐﺴﯽ را ﮐﻤﮏ ﮐﺮدن ﺗﺎ دوﺑﺎره روی ﭘﺎی ﺧﻮد ﺑﺎﯾﺴﺘﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﯽ اداﻣﻪ دﻫﺪ Iemand op het verkeerde been zetten Iemand verkeerde informatie geven // iemand misleiden Kasi râ xâm kardan
ﮐﺴﯽ را ﺧﺎم ﮐﺮدن ﮐﺴﯽ را ﻓﺮﯾﺐ دادن- ﺑﻪ ﮐﺴﯽ اﻃﻼع اﺷﺘﺒﺎه دادن Iemand tegen het zere been schoppen Iemand treffen op een gevoelige plek Ruye zaxme kasi angošt gozâštan
روی زﺧﻢ ﮐﺴﯽ اﻧﮕﺸﺖ ﮔﺬاﺷنت ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﺣﺴﺎس ﮐﺴﯽ ﺿﺮﺑﻪ زدن Met één been in het graf staan Oud en afgeleefd zijn // bijna dood zijn Pâ be labe gur budan
ﭘﺎ ﺑﻪ ﻟﺐ ﮔﻮر ﺑﻮدن ﺑﻪ ﻣﺮگ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻮدن- ﺳﺎﻟﺨﻮرده و ﻓﺮﺗﻮت ﺑﻮدن Met het verkeerde been uit bed stappen Slecht gehumeurd zijn Az dande-ye čap pâ šodan
39
Proef woordenboek.indd 39
16-5-2008 9:24:24
Beentje / (Benen)
از دﻧﺪه ﭼﭗ ﭘﺎ ﺷﺪن دﻣﻖ و ﺑﺪ ﺧﻠﻖ ﺑﻮدن Op de been blijven = zich op de been houden 1 - Door blijven gaan // aan het werk blijven, terwijl je je eigenlijk te ziek voelt 2 - Tegen de moeilijkheden opgewassen blijken te zijn Sare pâ mândan
ﴎ ﭘﺎ ﻣﺎﻧﺪن ﺑﺎ وﺟﻮد ﺑﯿﻤﺎری ﮐﺎر را اداﻣﻪ- ﺑﻪ ﮐﺎر اداﻣﻪ دادن-١ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺸﮕﻼت ﻣﻘﺎوم ﺑﻪ ﻧﻈﺮ رﺳﯿﺪن-٢ دادن
Als twee honden vechten om een been, loopt de derde ermee heen Hond Dat gaat me door merg en been Merg Een blok aan het been zijn Blok Er is (vandaag) veel volk op de been Volk Steen en been klagen Steen Vel over been zijn Vel
Op één been kun je niet lopen Ik wil meer van hetzelfde {vaak nog een drankje} Pošt band biyâ-war
ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪ ﺑﯿﺎور از ﻫﻤﺎن ﻗﺒﻠﯽ ﯾﮑﯽ دﯾﮕﺮ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻢ }اﻏﻠﺐ ﻣﺸﺮوﺑﯽ {دﯾﮕﺮ Slecht ter been zijn Moeilijk kunnen lopen Čolâq budan
Beentje Iemand (een) beentje lichten Iemand bedriegen Sare kasi râ be tâq kubidan
ﴎ ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﺗﺎق ﮐﻮﺑﯿﺪن ﮐﺴﯽ را ﮔﻮل زدن و ﻓﺮﯾﺐ دادن Zijn beste beentje voorzetten Zijn uiterste best doen Hade a-alâye zure xod râ zadan
ﭼﻼق ﺑﻮدن ﺑﻪ ﺳﺨﺘﯽ راه رﻓﺘﻦ Weer op de been zijn Na een ziekte weer opgestaan zijn Dobâre sare hâl šodan
دوﺑﺎره ﴎ ﺣﺎل ﺷﺪن ﭘﺲ از ﺑﯿﻤﺎری ﺑﺎر دﯾﮕﺮ روی ﭘﺎی ﺧﻮد اﯾﺴﺘﺎدن Zijn been/poot stijf houden Aan een eenmaal ingenomen standpunt blijven vasthouden // volharden en niet toegeven Pâye xod râ dar yek kafš kardan
ﭘﺎی ﺧﻮد را در ﯾﮏ ﮐﻔﺶ ﮐﺮدن ﺛﺎﺑﺖ ﻗﺪم ﻣﺎﻧﺪن و زﯾﺮ- روی ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺧﻮد اﯾﺴﺘﺎدن ﺑﺎر ﻧﺮﻓﺘﻦ
ﺣﺪ اﻋﻼی زور ﺧﻮد را زدن ﺑﯿﺶ ﺗﺮﯾﻦ ﮐﻮﺷﺶ ﺧﻮد را ﮐﺮدن (Benen) De benen nemen Weglopen Feleng râ bastan
ﻓﻠﻨﮓ را ﺑﺴنت ﻓﺮار ﮐﺮدن،در رﻓﺘﻦ De benen strekken Een eindje gaan lopen Pâ-i tekân dâdan
ﭘﺎﯾﯽ ﺗﮑﺎن دادن ﻗﺪری ﭘﯿﺎده روی ﮐﺮدن
40
Proef woordenboek.indd 40
16-5-2008 9:24:24
Beer / Beer
Geen benen meer over hebben Geen kracht meer in de benen hebben Pâ-ye raftan nadâštan
ﭘﺎی رﻓنت ﻧﺪاﺷنت دﯾﮕﺮ ﻗﺪرت و ﻧﯿﺮوﯾﯽ در ﭘﺎ ﻧﺪاﺷﺘﻨﻦ Het zijn sterke benen die de weelde kunnen dragen In weelde en voorspoed is het moeilijk om een goed mens te blijven Gar be do-olat beresi mast nagardi mardi
ﮔﺮ ﺑﻪ دوﻟﺖ ﺑﺮﺳﯽ ﻣﺴﺖ ﻧﮕﺮدی ﻣﺮدی ﺧﯿﻠﯽ ﻣﺸﮕﻞ اﺳﺖ ﮐﻪ آدم در رﻓﺎه و ﻧﻌﻤﺖ ﺑﺎﺷﺪ و اﻧﺴﺎن ﺧﻮﺑﯽ ﻫﻢ ﺑﻤﺎﻧﺪ Met beide benen op de grond staan Realistisch zijn // werkelijkheidszin hebben Ahle waqe-iyat budan
اﻫﻞ واﻗﻌﯿﺖ ﺑﻮدن واﻗﻊ ﺑﯿﻦ ﺑﻮدن- ﺣﻘﯿﻘﺖ ﮔﺮا ﺑﻮدن Niet meer op zijn benen kunnen staan 1 - Erg zwak zijn 2 - Flink aangeschoten zijn Ruye pâ band nabudan
روی ﭘﺎ ﺑﻨﺪ ﻧﺒﻮدن ﻣﺴﺖ و ﭘﺎﺗﯿﻞ ﺑﻮدن- ٢ ﺿﻌﯿﻒ و ﻧﺎﺗﻮان ﺑﻮدن-١ Op zijn achterste benen staan Verontwaardigd en fel reageren Ram kardan
رم ﮐﺮدن رﻧﺠﯿﺪه و ﺷﺪﯾﺪ واﮐﻨﺶ ﻧﺸﺎن دادن Op zijn eigen benen kunnen staan Zelfstandig zijn // voor zichzelf kunnen zorgen Ruye pâ-ye xod istâdan
Op zijn laatste benen lopen 1 - Uitgeput/bijna dood zijn 2 - Bijna afgelopen zijn {gezegd van werk, regeringsperiode enz.} Az pâ dar âmadan
از ﭘﺎ در آﻣﺪن ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﺑﻪ-٢ ﺑﻪ ﻣﺮگ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻮدن/ ﺧﺴﺘﻪ وﮐﻮﻓﺘﻪ-١ آﺧﺮ ﮐﺎر رﺳﯿﺪن }درﺑﺎره ﮐﺎر ﯾﺎ دوره ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ و ﻏﯿﺮه {ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد Zo snel als zijn benen hem konden dragen Zo vlug als hij kon lopen {gezegd van iemand die oud is en/of moeilijk loopt} Har če tond tar
ﻫﺮ ﭼﻪ ﺗﻨﺪ ﺗﺮ ﺑﺎ ﺑﯿﺶ ﺗﺮﯾﻦ ﺳﺮﻋﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ راه ﺑﺮود )درﺑﺎره ﯾﺎ ﻣﺸﮕﻞ راه رﻓﺘﻦ/ﮐﺴﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﭘﯿﺮ اﺳﺖ و (دارد De schrik zit me nóg in de benen Schrik Iemand een stok tussen de benen gooien Stok Beer De beer is los! De (verwachte) ellende begint // nu komt er ruzie Ma-areke sar gereft!
!ﻣﻌﺮﮐﻪ ﴎ ﮔﺮﻓﺖ اﻻن دﻋﻮا- درد ﺳﺮ )ﮐﻪ ﻣﻨﺘﻈﺮش ﺑﻮدﯾﻢ( ﺷﺮوع ﺷﺪ ﻣﯽ ﺷﻮد Een beer van een vent Een forse en sterke man Marde joqor
ﻣﺮد ﯾﻮﻏﻮر آدم درﺷﺖ ﻫﯿﮑﻞ و ﭘﺮ زور
روی ﭘﺎی ﺧﻮد اﯾﺴﺘﺎدن ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻧﮕﻬﺪاری از ﺧﻮد را داﺷﺘﻦ- ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺑﻮدن 41
Proef woordenboek.indd 41
16-5-2008 9:24:24
Beest / Begin
Een ongelikte beer Een ongemanierd iemand Welgarde giwe be pâ
وﻟﮕﺮد ﮔﯿﻮه ﺑﻪ ﭘﺎ آدم ﺑﯽ ﺗﺮﺑﯿﺖ و ﺑﯽ ﻧﺰاﮐﺖ Je moet de huid niet verkopen vóór de beer geschoten is Huid Beest Als een beest tekeergaan Zich ruw/woest gedragen Mesle heywân raftâr kardan
ﻣﺜﻞ ﺣﯿﻮان رﻓﺘﺎر ﮐﺮدن وﺣﺸﯿﺎﻧﻪ داﺷﺘﻦ/رﻓﺘﺎر ﺧﺸﻦ De beest uithangen Zich liederlijk gedragen Alwâti kardan
اﻟﻮاﻃﯽ ﮐﺮدن ﻋﯿﺎﺷﯽ و ﺧﻮش ﮔﺬراﻧﯽ ﮐﺮدن Het is bij de (wilde) beesten af Het is een schandalige situatie Sad rahmat be zendegi-ye heywâne (wahši)
(ﺻﺪ رﺣﻤﺖ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﺣﯿﻮان )وﺣﺸﯽ وﺿﻊ ﺷﺮم آوری اﺳﺖ Beestje Als het beestje maar een naam heeft Als het maar in een bepaalde categorie ingedeeld kan worden Kâški folâni ham esmi dâšt
ﮐﺎﺷﮑﯽ ﻓﻼﻧﯽ ﻫﻢ اﺳﻤﯽ داﺷﺖ اﮔﺮ ﻣﯽ ﺷﺪ در ﭼﻬﺎرﭼﻮﺑﯽ ﺟﺎی ﺑﮕﯿﺮد We moeten het beestje bij zijn naam noemen We moeten eerlijk zeggen waar het om gaat Bâyad lope kalâm râ goft
ﺑﺎﯾﺪ ﻟﭗ ﮐﻼم را ﮔﻔﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﻧﻈﺮ ﺧﻮد را رک و راﺳﺖ ﺑﮕﻮﯾﯿﻢ و ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻧﺮوﯾﻢ Dat is de aard van het beestje Aard Beetje Alle beetjes helpen Elke bijdrage, hoe klein ook, is nuttig Lenge kafš kohne dar biyâbân qanimat ast
ﻟﻨﮕﻪ ﮐﻔﺶ ﮐﻬﻨﻪ در ﺑﯿﺎﺑﺎن ﻏﻨﯿﻤﺖ اﺳﺖ ﻣﺒﻠﻎ ﻫﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﮐﻢ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎز ﻫﻢ ﻣﻔﯿﺪ اﺳﺖ Beetje bij beetje Stap voor stap Yawâš yawâš
ﯾﻮاش ﯾﻮاش آﻫﺴﺘﻪ آﻫﺴﺘﻪ،ﮔﺎم ﺑﻪ ﮔﺎم Maak het een beetje! Je overdrijft // je gaat te ver! Gonde guzi nakon!
!ﮔﻨﺪه ﮔﻮزی ﻧﮑﻦ ! زﯾﺎده روی ﻣﯽ ﮐﻨﯽ- !اﻏﺮاق ﻣﯽ ﮐﻨﯽ Begin Alle begin is moeilijk Als je aan iets nieuws begint, stuit je altijd op problemen Har kâri aw-walaš mošgel ast
ﻫﺮ ﮐﺎری اوﻟﺶ ﻣﺸﮕﻞ اﺳﺖ ﻫﺮ ﮐﺎر ﺗﺎزه ای را ﮐﻪ آدم ﺷﺮوع ﮐﻨﺪ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﻪ ﻣﺸﮕﻼﺗﯽ ﺑﺮﻣﯽ ﺧﻮرد Een goed begin is het halve werk Met een goede start heb je al heel veel bereikt Šo-rue xub nimi az kâr ast
ﴍوع ﺧﻮب ﻧﯿﻤﯽ از ﮐﺎر اﺳﺖ ﮐﺎری ﮐﻪ ﺷﺮوع درﺳﺘﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻮﻓﻖ اﺳﺖ
42
Proef woordenboek.indd 42
16-5-2008 9:24:24
Beginnen / Bek
Beginnen Daar is geen beginnen aan = het is onbegonnen werk Die situatie is uitzichtloos // er valt niets aan te doen Kâriš nemišawad kard
ﮐﺎرﯾﺶ منﯽ ﺷﻮد ﮐﺮد آن ﮐﺎر اﻧﺠﺎم ﺷﺪﻧﯽ ﻧﯿﺴﺖ- وﺿﻊ ﻧﺎاﻣﯿﺪ ﮐﻨﻨﺪه اﺳﺖ Wat moet ik beginnen? Ik heb geen idee hoe ik moet handelen //wat moet ik doen? Če qalati bâyad bekonam?
ﭼﻪ ﻏﻠﻄﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﮑﻨﻢ؟ ﭼﮑﺎر ﺑﺎﯾﺪ- ﻧﻤﯽ داﻧﻢ ﭼﻪ ﺟﻮری ﺑﺎﯾﺪ رﻓﺘﺎر ﮐﻨﻢ؟ ﺑﮑﻨﻢ؟ Begrepen Het niet op iemand/iets begrepen hebben Iemand/iets niet vertrouwen // iemand/iets niet graag mogen Yek qerân ham ruye kasi/čizi hesâb bâz nakardan
ﭼﯿﺰی ﺣﺴﺎب ﺑﺎز ﻧﮑﺮدن/ﯾﮏ ﻗﺮان ﻫﻢ روی ﮐﺴﯽ ﻋﻼﻗﻪ ای ﺑﻪ- ﻣﺴﺎﻟﻪ ای اﻃﻤﯿﻨﺎن ﻧﺪاﺷﺘﻦ/ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻗﻀﯿﻪ ای ﻧﺪاﺷﺘﻦ/ﮐﺴﯽ Behagen Ergens behagen in scheppen Ergens veel plezier in hebben Keyfe qazi-ye-i râ kardan
ﮐﯿﻒ ﻗﻀﯿﻪ ای را ﮐﺮدن از ﭼﯿﺰی ﻟﺬت ﺑﺴﯿﺎری ﺑﺮدن Behang Iemand wel achter het behang kunnen plakken Helemaal genoeg hebben van iemand Az daste kasi âjez šodan
از دﺳﺖ ﮐﺴﯽ ﻋﺎﺟﺰ ﺷﺪن ﺗﺤﻤﻞ ﮐﺴﯽ را ﻧﺪاﺷﺘﻦ و از او ذﻟﻪ و ﮐﻼﻓﻪ ﺷﺪن
Behelpen Het is (maar) behelpen // Het blijft behelpen Je moet het maar doen met iets wat minder goed is dan je gewend bent Nadâri be kale pâče dastresi besâz bâ adasi
ﻧﺪاری ﺑﻪ ﮐﻠﻪ ﭘﺎﭼﻪ دﺳﱰﺳﯽ ﺑﺴﺎز ﺑﺎ ﻋﺪﺳﯽ ﺑﺎ ﭼﯿﺰ ﮐﻢ ﺗﺮ از ﻣﻌﻤﻮل ﻫﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﮐﺎر را راه اﻧﺪاﺧﺖ Behept Ergens mee behept zijn Lijden onder een gebrek // slachtoffer zijn van een lastige gewoonte Az ey-bi azâb kešidan
از ﻋﯿﺒﯽ ﻋﺬاب ﮐﺸﯿﺪن ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﻋﺎدت ﺑﺪ ﺧﻮد ﺷﺪن- از ﻧﻘﺼﯽ رﻧﺞ ﺑﺮدن Behoefte Zijn behoefte doen Urineren/poepen Xod râ sabok kardan
ﺧﻮد را ﺳﺒﮏ ﮐﺮدن رﯾﺪن/ﺷﺎﺷﯿﺪن Begroting Als sluitpost op de begroting dienen Sluitpost Bek Breek me de bek niet open Vraag het me alsjeblieft niet // laat ik daar maar niets over zeggen Dahane man râ bâz nakon
دﻫﻦ ﻣﻦ را ﺑﺎز ﻧﮑﻦ ﺑﮕﺬار ﭼﯿﺰی در آن ﻣﻮرد ﻧﮕﻮﯾﻢ- ﻟﻄﻔﺎ از ﻣﻦ ﻧﭙﺮس Op zijn bek gaan/vallen Mislukken // een lelijke fout maken Tuye puz xordan
ﺗﻮی ﭘﻮز ﺧﻮردن اﺷﺘﺒﺎه ﺑﺰرﮔﯽ ﮐﺮدن- درﻣﺎﻧﺪن
43
Proef woordenboek.indd 43
16-5-2008 9:24:24
Bekaaid / Belofte
Zijn bek houden Zwijgen Dahane xod râ bastan
دﻫﻦ ﺧﻮد را ﺑﺴنت ﺳﮑﻮت ﮐﺮدن و ﺣﺮف ﻧﺰدن Een gegeven paard moet men niet in de bek kijken Paard Bekaaid Ergens bekaaid afkomen Bij een verdeling slechts een klein aandeel krijgen kolah be sar raftan
ﮐﻼه ﺑﻪ ﴎ رﻓنت در ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﺮدن ﻗﺴﻤﺖ ﮐﻮﭼﮑﯽ ﺑﻪ او رﺳﯿﺪن
Wil je mij dit alsjeblieft besparen Mâ râ nadid begirid {enjil}
{ﻣﺎ را ﻧﺪﯾﺪ ﺑﮕﯿﺮﯾﺪ }اﻧﺠﯿﻞ از ﻣﻦ ﺑﮕﺬرﯾﺪ،ﻟﻄﻔﺎ از ﻣﻦ ﭼﺸﻢ ﭘﻮﺷﯽ ﮐﻨﯿﺪ Bekje Dat is spekje voor zijn bekje Spekje Bekomst Zijn bekomst van iets hebben Meer dan genoeg hebben van iets Kârd be ostoxân residan
ﮐﺎرد ﺑﻪ اﺳﺘﺨﻮان رﺳﯿﺪن از ﭼﯿﺰی ﺑﯽ اﻧﺪازه ﮐﻼﻓﻪ و ذﻟﻪ ﺷﺪن Bel Aan de bel trekken Aandacht vragen voor iets {meestal voor een misbruik/wantoestand} Be qazi-ye-i ešâre kardan
Bekeken Dat is zo bekeken Dat is snel klaar Jangi hâzer mišawad
ﺟﻨﮕﯽ ﺣﺎﴐ ﻣﯽ ﺷﻮد وﻗﺖ زﯾﺎدی ﻧﻤﯽ ﺑﺮد Het voor bekeken houden = het voor gezien houden De zaak als afgehandeld beschouwen // er niets meer aan doen Az xeyre kâr gozaštan
از ﺧﯿﺮ ﮐﺎر ﮔﺬﺷنت دﯾﮕﺮ اداﻣﻪ ﻧﺪادن- ﮐﺎری را ﺗﻤﺎم ﺷﺪه ﺣﺴﺎب ﮐﺮدن Bekende Een oude bekende van de politie Iemand die vaak met de politie in aanraking is geweest šnâye qadimi-ye âjan hâ
آﺷﻨﺎی ﻗﺪﯾﻤﯽ آﺟﺎن ﻫﺎ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ اﻏﻠﺐ ﮔﯿﺮ ﭘﻠﯿﺲ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ Beker Laat deze beker aan mij voorbijgaan {bijbeltekst, Mattheus 26:39}
ﺑﻪ ﻗﻀﯿﻪ ای اﺷﺎره ﮐﺮدن ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺮدم را ﺑﻪ ﭼﯿﺰی ﺟﻠﺐ ﮐﺮدن }ﻣﻌﻤﻮﻻ درﺑﺎره ﺳﻮ {آﺷﻮب/اﺳﺘﻔﺎده Belletje Er gaat bij mij een belletje rinkelen Er wordt mij iets duidelijk // ik herinner me iets wat belangrijk is en wat ik vergeten was Tâze dozâri-am oftâd
ﺗﺎزه دوزاری ام اﻓﺘﺎد ﭼﯿﺰ ﻣﻬﻤﯽ ﮐﻪ ﯾﺎدم رﻓﺘﻪ ﺑﻮد- ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮاﯾﻢ روﺷﻦ ﺷﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮم آﻣﺪ De kat de bel aanbinden Kat Met veel toeters en bellen Toeter Belofte Belofte maakt schuld Wat je belooft, moet je ook doen Qo-ol deyn dârad
44
Proef woordenboek.indd 44
16-5-2008 9:24:24
Beloofd / Berde
ﻗﻮل دﯾﻦ دارد آدم ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻗﻮل ﺧﻮد ﻋﻤﻞ ﮐﻨﺪ Het land van belofte Land Beloofd Beloofd is beloofd Je moet doen wat je hebt toegezegd Qo-ol qo-ol ast
ﻗﻮل ﻗﻮل اﺳﺖ ﻗﻮﻟﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ دﻫﯽ ﺑﺎﯾﺪ ادا ﮐﻨﯽ Beloop Iets op zijn beloop laten Afwachten hoe een zaak zich ontwikkelt, zonder je ermee te bemoeien Dast ruye dast gozâštan
دﺳﺖ روی دﺳﺖ ﮔﺬاﺷنت ﺑﺪون اﯾﻦ ﮐﻪ در ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ دﺧﺎﻟﺖ ﮐﻨﺪ در اﻧﺘﻈﺎر ﻧﺘﯿﺠﻪ آن ﻣﺎﻧﺪن Bemoeien Je moet je met je eigen zaken bemoeien Je moet niet je neus steken in wat ik aan het doen ben Sarat be âxore xodat bâšad
ﴎت ﺑﻪ آﺧﻮر ﺧﻮدت ﺑﺎﺷﺪ ﻧﺒﺎﯾﺪ در ﮐﺎری ﮐﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ دﺧﺎﻟﺖ ﮐﻨﯽ Benauwd Het ergens benauwd van krijgen Zich erg ongemakkelijk/angstig gaan voelen door iets Az jariyâni del šure gereftan
از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ دل ﺷﻮره ﮔﺮﻓنت ﻧﮕﺮان ﺷﺪن/از ﻗﻀﯿﻪ ای دﻟﻮاﭘﺲ Benenwagen Met de benenwagen gaan/komen Gaan lopen {in plaats van met het openbaar vervoer of de auto gaan/ komen}
Ba xate yâzda (11) raftan/âmadan
آﻣﺪن/( رﻓنت١١) ﺑﺎ ﺧﻂ ﯾﺎزده ﭘﯿﺎده رﻓﺘﻦ }ﺑﻪ ﺟﺎی اﺳﺘﻔﺎده از وﺳﯿﻠﻪ ﻧﻘﻠﯿﻪ ﻋﻤﻮﻣﯽ {ﯾﺎ اﺗﻮﻣﺒﯿﻞ Benul Ergens geen (flauw) benul/idee van hebben Ergens (totaal) niets van weten // geen (enkel) begrip hebben van iets (Aslan) tuye bâq nabudan
)اﺻﻼ( ﺗﻮی ﺑﺎغ ﻧﺒﻮدن )ﮐﻼ( از ﭼﯿﺰی ﺳﺮ- از ﭼﯿﺰی )ﮐﺎﻣﻼ( ﺑﯽ اﻃﻼع ﺑﻮدن در ﻧﯿﺎوردن Bepakt Bepakt en bezakt Helemaal klaar om te vertrekken Hâzer yarâq šodan
ﺣﺎﴐ ﯾﺮاق ﺷﺪن ﮐﺎﻣﻼ ﺣﺎﺿﺮ و آﻣﺎده رﻓﺘﻦ ﺷﺪن Beraad Kort beraad, lang berouw Als je zonder nadenken handelt, heb je er vaak lange tijd spijt van // bezint eer gij begint Mašwerate kutâh afsuse farâwân dârad
ﻣﺸﻮرت ﮐﻮﺗﺎه اﻓﺴﻮس ﻓﺮاوان دارد اﮔﺮ ﮐﺎری را ﺑﺪون ﻓﮑﺮ اﻧﺠﺎم دﻫﯽ ﻣﺪت زﯾﺎدی اول ﻓﮑﺮ ﮐﻦ ﺑﻌﺪا ﻋﻤﻞ- اﻓﺴﻮس آن را ﻣﯽ ﺧﻮری ﮐﻦ Berde Iets te berde brengen Iets naar voren brengen om te bespreken Bahsi râ wasat kešidan
ﺑﺤﺜﯽ را وﺳﻂ ﮐﺸﯿﺪن ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ را ﺑﺮای ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻋﺮﺿﻪ ﮐﺮدن
45
Proef woordenboek.indd 45
16-5-2008 9:24:24
Berg / Bespied
Berg Als de berg niet bij Mohammed komt, zal Mohammed wel naar de berg gaan Zelf naar de ander toegaan, als die niet naar jou toe wil komen // een concessie willen doen Agar xar na-yâyad be nazdike bâr, to bâre gerân râ be nazde xar âr
اﮔﺮ ﺧﺮ ﻧﯿﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﺎر ﺗﻮ ﺑﺎر ﮔﺮان را ﺑﻪ ﻧﺰد ﺧﺮ آر ﻣﺎﯾﻞ- ﭘﯿﺶ ﻃﺮف رﻓﺘﻦ اﮔﺮ او ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﭘﯿﺶ ﺗﻮ ﺑﯿﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﮐﻨﺎر آﻣﺪن ﺑﻮدن Bergen verzetten Heel veel werk doen Kuh kandan
ﮐﻮه ﮐﻨﺪن ﮐﺎر زﯾﺎد وﺳﺨﺘﯽ را اﻧﺠﺎم دادن De berg heeft een muis gebaard Alle drukte heeft maar heel weinig opgeleverd {variant op de Latijnse dichtregel ‘parturiunt montes, nascetur ridiculus mus’ = ‘de bergen zijn zwanger, maar wat geboren wordt, is een belachelijke muis’, Horatius, Ars Poetica 139} Kuh muš zâ-ide ast
ﮐﻮه ﻣﻮش زاﯾﯿﺪه اﺳﺖ ﺳﺮ و ﺻﺪای ﺑﺴﯿﺎر اﻣﺎ ﻧﺘﯿﺠﻪ ای ﻧﺎﭼﯿﺰ داﺷﺘﻦ }اﺻﻄﻼح {ﻻﺗﯿﻦ Ergens als een berg tegenop zien Iets als een onoverkomelijk probleem beschouwen Mesle kuh kandan saxt budan
ﻣﺜﻞ ﮐﻮه ﮐﻨﺪن ﺳﺨﺖ ﺑﻮدن ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺸﮕﻞ ﺷﮑﺴﺖ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮی دﯾﺪن Iemand gouden bergen beloven Prachtige beloften doen, maar die niet nakomen/vervullen Qo-ole sad man yek qâz dâdan
ﻗﻮل ﺻﺪ ﻣﻦ ﯾﮏ ﻏﺎز دادن اﺟﺮا ﻧﮑﺮدن/وﻋﺪه ﻫﺎی ﮔﻨﺪه دادن اﻣﺎ آن را ﻋﻤﻞ Bergafwaarts Het gaat bergafwaarts met hem Het gaat steeds slechter met hem Zendegi-aš se šode ast
زﻧﺪﮔﯽ اش ﺳﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﯽ ﮔﺬرد وﺿﻊ او دﺷﻮارﺗﺮ و ﻧﺎﺟﻮرﺗﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد Beroerdste Hij is de beroerdste niet Hij is niet de slechtste persoon die je kunt bedenken // hij is bereid te helpen Âdame badi nist
آدم ﺑﺪی ﻧﯿﺴﺖ ﻣﺎﯾﻞ- او ﺑﺪﺗﺮﯾﻦ ﮐﺴﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺗﺼﻮر ﮐﺮد ﺑﻪ ﮐﻤﮏ اﺳﺖ Berouw Berouw komt na de zonde Pas als je iets kwalijks hebt begaan, krijg je spijt Pašimâni sudi nadârad
ﭘﺸﯿامﻧﯽ ﺳﻮدی ﻧﺪارد آدم ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم ﮔﻨﺎه ﺗﺎزه اﺣﺴﺎس ﭘﺸﯿﻤﺎﻧﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ Kort beraad, lang berouw Beraad Beslag Iets krijgt zijn beslag De zaak wordt definitief geregeld Jariyan sar o sâmân migirad
ﺟﺮﯾﺎن ﴎ و ﺳﺎﻣﺎن ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ﻗﻀﯿﻪ ﺑﯽ ﺑﺮو ﺑﺮﮔﺮد اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد Bespied Zich bespied weten Weten dat je in de gaten gehouden wordt Midânad ke zire zar-rebin ast
ﻣﯽ داﻧﺪ ﮐﻪ زﯾﺮ ذره ﺑﯿﻦ اﺳﺖ آﮔﺎه اﺳﺖ ﮐﻪ او را زﯾﺮ ﻧﻈﺮ دارﻧﺪ
46
Proef woordenboek.indd 46
16-5-2008 9:24:24
Bestaat / Betoog
Bestaat Hoe bestaat het? // Dat bestaat niet! Hoe is dat mogelijk? // dat kan toch niet waar zijn? magar mišawad? Emkân nadârad!
! اﻣﮑﺎن ﻧﺪارد- ﻣﮕﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد؟ اﯾﻦ ﮐﻪ اﻣﮑﺎن ﻧﺪارد؟- ﭼﻄﻮر ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ؟ Beste Als de beste uit de bus komen Bij een selectie de beste blijken te zijn Az hame sar budan
از ﻫﻤﻪ ﴎ ﺑﻮدن ﻣﻮﻗﻊ اﻧﺘﺨﺎب از ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻫﺎ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪن Dat kan de beste overkomen Dat kan iedereen gebeuren {een formule van verontschuldiging} Sare har kasi mi-âyad
ﴎ ﻫﺮ ﮐﺴﯽ ﻣﯽ آﯾﺪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺮای ﻫﻤﻪ اﺗﻔﺎق ﺑﯿﻔﺘﺪ }رﺳﻤﯽ اﺳﺖ در {ﻋﺬر ﺧﻮاﻫﯽ Er het beste van maken In een ongunstige situatie toch nog een behoorlijk resultaat bereiken Kâri râ joft o jur kardan
ﮐﺎری را ﺟﻔﺖ و ﺟﻮر ﮐﺮدن ﺣﺘﯽ در ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻧﺎﮔﻮار ﻫﻢ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن Het beste met iemand voor hebben Goede bedoelingen hebben met iemand Ni-yate xoši be kasi dâštan
ﻧﯿﺖ ﺧﻮﺷﯽ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ داﺷنت ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻧﻈﺮ و ﻗﺼﺪ ﺧﻮﺑﯽ داﺷﺘﻦ Iets ten beste geven Iets voorlezen/voordragen Čizi râ taqdim kardan
ﭼﯿﺰی را ﺗﻘﺪﯾﻢ ﮐﺮدن ﭘﯿﺶ ﮐﺶ ﮐﺮدن/ﭼﯿﺰی را ﺧﻮاﻧﺪن Bestorven Dat ligt hem in de mond bestorven Mond Betaald Iemand iets betaald zetten Zich op iemand wreken, omdat die jou in het verleden iets lelijks heeft aangedaan Damâr az ruze-gâre kasi dar âwardan
دﻣﺎر از روزﮔﺎر ﮐﺴﯽ در آوردن از ﮐﺴﯽ اﻧﺘﻘﺎم ﮔﺮﻓﺘﻦ ﭼﻮن در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻼﯾﯽ ﺳﺮ ﺗﻮ آورده اﺳﺖ Betalen Zich blauw betalen Bijzonder veel betalen Mâye-ye henkofti solfidan
ﻣﺎﯾﻪ ﻫﻨﮕﻔﺘﯽ ﺳﻠﻔﯿﺪن ﭘﻮل ﺧﯿﻠﯽ زﯾﺎدی ﭘﺮداﺧﺖ ﮐﺮدن Beter Beter laat dan nooit Je kunt beter iets laat doen dan het helemaal niet doen Dir âmadan behtar az aslan nayâmadan ast
دﯾﺮ آﻣﺪن ﺑﻬﱰ از اﺻﻼ ﻧﯿﺎﻣﺪن اﺳﺖ آدم ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﺎری را دﯾﺮ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ ﺗﺎ ﻫﺮﮔﺰ اﻧﺠﺎم ﻧﺪه Betoog Dat behoeft geen nader betoog Dat is duidelijk // verdere uitleg is overbodig Ân če ayân ast če hâjat be bayân ast
آن ﭼﻪ ﻋﯿﺎن اﺳﺖ ﭼﻪ ﺣﺎﺟﺖ ﺑﻪ ﺑﯿﺎن اﺳﺖ ﻧﯿﺎزی ﺑﻪ ﺗﻮﺿﯿﺢ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﻧﺪارد- واﺿﺢ و روﺷﻦ اﺳﺖ
47
Proef woordenboek.indd 47
16-5-2008 9:24:25
Beu / Beurt
Beu Iets beu zijn Ergens genoeg van hebben // iets zat zijn Az čizi zade šodan
از ﭼﯿﺰی زده ﺷﺪن از ﭼﯿﺰی ﺑﯿﺰار ﺑﻮدن- ﺗﺤﻤﻞ ﮐﺴﯽ ﺗﻤﺎم ﺷﺪن Beugel Dat kan niet door de beugel Dat is onacceptabel/onbehoorlijk Qebâhat dârad
ﻗﺒﺎﺣﺖ دارد ﻧﺎﺷﺎﯾﺴﺖ اﺳﺖ/ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل Beuk De beuk erin! Dat zullen we even stevig/hardhandig aanpakken! Hesâbaš râ ham miresim!
!ﺣﺴﺎﺑﺶ را ﻫﻢ ﻣﯽ رﺳﯿﻢ !ﺧﺸﻦ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ دﻫﯿﻢ/آن را ﺳﻔﺖ و ﺳﺨﺖ Beurs Diep in de beurs tasten Veel betalen Sare kise râ šol kardan
ﴎ ﮐﯿﺴﻪ را ﺷﻞ ﮐﺮدن ﭘﻮل ﺑﺴﯿﺎری ﭘﺮداﺧﺘﻦ Met gesloten beurs betalen Zonder feitelijke betaling een schuld vereffenen Talabi râ yer be yer kardan
ﻃﻠﺒﯽ را ﯾﺮ ﺑﻪ ﯾﺮ ﮐﺮدن ﺑﺪون ﭘﺮداﺧﺖ واﻗﻌﯽ ﺑﺪﻫﮑﺎری ﺧﻮد را ﺻﺎف ﮐﺮدن Zijn beurs spekken Zich verrijken Jibe xod râ por kardan
ﺟﯿﺐ ﺧﻮد را ﭘﺮ ﮐﺮدن ﺑﺮای ﭘﻮل دار ﺷﺪن ﺧﻮد ﺗﻼش ﮐﺮدن
Beurt Een flinke beurt geven Goed onder handen nemen // flink aanpakken Serwise xubi dâdan
ﴎوﯾﺲ ﺧﻮﺑﯽ دادن ﮐﺎری را درﺳﺖ- ﮐﺎری را ﺑﻪ ﻧﺤﻮ اﺣﺴﻦ اﻧﺠﺎم دادن اﻧﺠﺎم دادن Een goede beurt maken Een goede daad verrichten // iets doen dat algemeen gewaardeerd wordt Širin kâštan
ﺷﯿﺮﯾﻦ ﮐﺎﺷنت از دﯾﺪ دﯾﮕﺮان ﮐﺎر ﺑﺎ ارزﺷﯽ اﻧﺠﺎم- ﮐﺎر ﻣﺜﺒﺘﯽ ﮐﺮدن دادن Ieder op zijn beurt Ieder in de juiste volgorde Âsiyâ be no-obat
آﺳﯿﺎ ﺑﻪ ﻧﻮﺑﺖ ﻫﺮ ﮐﺴﯽ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺧﻮدش Iemand te beurt vallen In het bezit komen van iemand Be dâmane kasi oftâdan
ﺑﻪ داﻣﻦ ﮐﺴﯽ اﻓﺘﺎدن ﭼﯿﺰی ﺑﻪ ﮐﺴﯽ رﺳﯿﺪن Om beurten iets doen Iets in afwisselende volgorde doen Kâri râ yeki dar miyân kardan
ﮐﺎری را ﯾﮑﯽ در ﻣﯿﺎن ﮐﺮدن ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻣﺘﻨﻮع اﻧﺠﺎم دادن Voor zijn beurt spreken Al iets zeggen, voordat je daartoe toestemming krijgt Xârej az no-obat harf zadan
ﺧﺎرج از ﻧﻮﺑﺖ ﺣﺮف زدن ﻗﺒﻞ از آن ﮐﻪ اﺟﺎزه داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدن
48
Proef woordenboek.indd 48
16-5-2008 9:24:25
Bevalling / Bezeten
Zijn beurt afwachten Wachten tot het juiste moment No-obat istâdan
ﻧﻮﺑﺖ اﯾﺴﺘﺎدن ﺗﺎ ﻣﻮﻗﻊ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺻﺒﺮ ﮐﺮدن Zijn beurt voorbij laten gaan Zijn kans niet gegrepen hebben Pošte pâ be baxte xod zadan
ﭘﺸﺖ ﭘﺎ ﺑﻪ ﺑﺨﺖ ﺧﻮد زدن از ﺷﺎﻧﺲ و ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺧﻮد اﺳﺘﻔﺎده ﻧﮑﺮدن Bevalling Dat is een zware bevalling geweest Het was een moeilijk karwei, maar het is uiteindelijk toch gelukt Zâyemâne sangini bud
زاﯾامن ﺳﻨﮕﯿﻨﯽ ﺑﻮد ﮐﺎر دﺷﻮاری ﺑﻮد اﻣﺎ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺧﻮﺑﯽ داﺷﺖ Beweging Er is geen beweging in te krijgen Daar is geen verandering mogelijk Bâ manjeniq ham tekân nemixorad
ﺑﺎ ﻣﻨﺠﻨﯿﻖ ﻫﻢ ﺗﮑﺎن منﯽ ﺧﻮرد ﻋﻮض ﺷﺪﻧﯽ ﻧﯿﺴﺖ،اﻣﮑﺎن ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﺪارد Bewijs (zn) Een doorslaggevend bewijs Een volstrekt overtuigend bewijs Dalile borande
دﻟﯿﻞ ﺑﺮﻧﺪه ﻣﺪرک ﻗﺎﻃﻊ و ﻗﺎﻧﻊ ﮐﻨﻨﺪه Het bewijs is geleverd Tegenspraak is zinloos, het is bewezen Qaziye ma-alum ast
ﻗﻀﯿﻪ ﻣﻌﻠﻮم اﺳﺖ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ،ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﯽ ﻫﻮده اﺳﺖ
Het bewijs/betoog is waterdicht Het bewijs/betoog is sluitend en kan niet weerlegd worden In madrak/bahs radxor nadârad
ﺑﺤﺚ رد ﺧﻮر ﻧﺪارد/اﯾﻦ ﻣﺪرک اﺳﺘﺪﻻل ﺻﺪ در ﺻﺪ اﺳﺖ و ﻋﻮض ﺷﺪﻧﯽ ﻧﯿﺴﺖ/ﺳﻨﺪ Bewijzen (ww) Wie te veel bewijst, bewijst niets Als je voor een zaak te veel bewijzen nodig hebt, is die zaak niet sterk Ested-lâle ziyâdi âbaki ast
اﺳﺘﺪﻻل زﯾﺎدی آﺑﮑﯽ اﺳﺖ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﺮای اﺛﺒﺎت ﻣﺴﺎﻟﻪ ای ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻫﺎی ﺑﺴﯿﺎری ﻧﯿﺎز ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﻣﺤﮑﻢ ﻧﯿﺴﺖ Bezem Ergens de bezem doorhalen Harde maatregelen nemen om iets (een bedrijf, een club) weer goed te laten draaien Jariyâni râ xâne takâni kardan
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺧﺎﻧﻪ ﺗﮑﺎﻧﯽ ﮐﺮدن ،ﻗﺎﻧﻮن ﻫﺎی ﺳﺨﺘﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن ﺗﺎ ﭼﯿﺰی )ﺷﺮﮐﺘﯽ ﺑﺎﺷﮕﺎﻫﯽ( را دوﺑﺎره ﺳﺎﻣﺎن داده ﺷﻮد Nieuwe bezems vegen schoon Nieuwe mensen/maatregelen werken (in het begin vaak) efficiënt Kuze-ye no âbe xonak dârad
ﮐﻮزه ﻧﻮ آب ﺧﻨﮏ دارد ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺪﯾﺪ )ﻣﻌﻤﻮﻻ در اول ﮐﺎر( ﺧﻮب ﻋﻤﻞ/ﮐﺎرﮔﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ Bezeten Van/door iets bezeten zijn Door iets helemaal beheerst worden Xarâbe qazi-ye-i budan
ﺧﺮاب ﻗﻀﯿﻪ ای ﺑﻮدن ﮐﺎﻣﻼ ﺗﺤﺖ ﺛﺎﺛﯿﺮ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮدن
49
Proef woordenboek.indd 49
16-5-2008 9:24:25
Bezielen / Bierkaai
Bezielen Ik weet niet wat hem bezielt Ik weet niet wat hem tot zulk raar gedrag brengt Nemidânam če margaš ast
منﯽ داﻧﻢ ﭼﻪ ﻣﺮﮔﺶ اﺳﺖ ﻧﻤﯽ داﻧﻢ ﭼﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ اﯾﻦ ﮐﺎرﻫﺎی ﻋﺠﯿﺐ ﻏﺮﯾﺐ را ﺑﮑﻨﺪ Bezien Dat staat nog te bezien Het is nog niet zeker hoe dat zal aflopen // het is onduidelijk of dat waar is Hâlâ be-binim
ﺣﺎﻻ ﺑﺒﯿﻨﯿﻢ روﺷﻦ- ﻫﻨﻮز ﻣﻌﻠﻮم ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮐﺎر ﭼﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺣﻘﯿﻘﺖ دارد ﯾﺎ ﻧﻪ Bezinnen Bezint eer ge begint Voordat je begint, is het belangrijk goed na te denken hoe je het wil gaan doen Aw-wal fekr kon ba-adan amal kon
اول ﻓﮑﺮ ﮐﻦ ﺑﻌﺪا ﻋﻤﻞ ﮐﻦ ﭘﯿﺶ از اﻧﺠﺎم ﮐﺎر ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻢ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﻧﺘﯿﺠﻪ آن ﻓﮑﺮ ﮐﻨﯽ Bezit Het bezit van de zaak is het eind van het vermaak Als je iets wat je graag wilde hebben, eenmaal in je bezit hebt, is het verlangen daarnaar verdwenen // heb je er minder plezier van dan je verwacht had Hâjat ke barâwarde šawad sard šawad
ﺣﺎﺟﺖ ﮐﻪ ﺑﺮآورده ﺷﻮد ﴎد ﺷﻮد آدم وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺧﻮد ﻣﯽ رﺳﺪ ﺷﻮق اش را ﮐﻢ ﺗﺮ از اﻧﺘﻈﺎر ﺧﻮد از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ- از دﺳﺖ ﻣﯽ دﻫﺪ ﻟﺬت ﺑﺮدن
Bezwijken Ergens onder bezwijken Ergens niet tegen opgewassen zijn // méér moeten verdragen dan je kan hebben Zire kâri wâ zadan
زﯾﺮ ﮐﺎری وا زدن ﺑﯿﺶ از ﻃﺎﻗﺖ ﺧﻮد- ﺗﺎب ﺗﺤﻤﻞ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ ﺗﺤﻤﻞ ﺑﻮدن Biecht (zn) Iemand de biecht afnemen Iemand uithoren/streng ondervragen Kasi râ sin jim kardan
ﮐﺴﯽ را ﺳﯿﻦ ﺟﯿﻢ ﮐﺮدن ﺳﺨﺖ ﺑﺎزﺟﻮﯾﯽ ﮐﺮدن/از ﮐﺴﯽ اﻋﺘﺮاف ﮔﺮﻓﺘﻦ Uit de biecht klappen Zaken vertellen die je geheim had moeten houden Dahan laqi kardan
دﻫﻦ ﻟﻘﯽ ﮐﺮدن ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﮐﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﭘﻨﻬﺎن ﺑﻤﺎﻧﺪ ﻓﺎش ﮐﺮدن Bij de duivel te biecht gaan Duivel Biechten (ww) Biecht maar eens op! Vertel maar eens (wat je misdaan hebt) Zabân bâz kon!
!زﺑﺎن ﺑﺎز ﮐﻦ (ﺑﮕﻮ ﺑﺒﯿﻨﻢ )ﭼﻪ ﺧﻼﻓﯽ ﮐﺮده ای Bier Wijn op/na bier geeft plezier, bier op/ na wijn geeft venijn Wijn Bierkaai Tegen de bierkaai vechten Een hopeloze/uitzichtloze strijd voeren
50
Proef woordenboek.indd 50
16-5-2008 9:24:25
Biet / Bijten (ww)
Bâ rostame dastân jangidan
ﺑﺎ رﺳﺘﻢ دﺳﺘﺎن ﺟﻨﮕﯿﺪن ﺑﯽ ﻧﺘﯿﺠﻪ راه اﻧﺪاﺧﺘﻦ/ﻣﺒﺎرزه ای ﻧﻮﻣﯿﺪاﻧﻪ
Er met de botte bijl (op) in hakken Ruw te werk gaan {[bijv.] bij ontslagen/bezuinigingen enz.} Qal o qam kardan
Biet Dat kan me geen barst/biet/bal/lor schelen Barst
ﻗﻠﻊ و ﻗﻤﻊ ﮐﺮدن ﺻﺮﻓﻪ/ﺗﻨﺪ و ﺧﺸﻦ رﻓﺘﺎر ﮐﺮدن }ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ در اﺧﺮاج {ﺟﻮﯾﯽ و ﻏﯿﺮه
Biezen Zijn biezen pakken Vertrekken Jol o palâse xod râ ja-am kardan
Voor de bijl gaan Ter verantwoording geroepen worden // gestraft worden Dahan esfâlt šodan
ﺟﻞ و ﭘﻼس ﺧﻮد را ﺟﻤﻊ ﮐﺮدن رﻓﺘﻦ،ﺟﺎﯾﯽ را ﺗﺮک ﮐﺮدن Bij (bw) Ergens niet bij kunnen Iets niet kunnen begrijpen So-ur nam kešidan
ﺷﻌﻮر ﻧﻢ ﮐﺸﯿﺪن ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ درک ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻧﺪاﺷﺘﻦ Je bent er bij Je bent betrapt Das-tat ru šod
دﻫﻦ اﺳﻔﺎﻟﺖ ﺷﺪن ﻣﺠﺎزات دﯾﺪن- ﺟﻮاب ﮔﻮی ﮐﺎری ﺷﺪن Bijltje Het bijltje erbij neerleggen Stoppen met werken // het opgeven Alake xod râ âwixtan
اﻟﮏ ﺧﻮد را آوﯾﺨنت ﭼﯿﺰی را رﻫﺎ ﮐﺮدن- ﮐﺎری را ﮐﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ Meer met dat bijltje gehakt hebben Ervaring met dat soort werk hebben kâr košte-ye jariyâni budan
دﺳﺘﺖ رو ﺷﺪ ﻏﺎﻓﻞ ﮔﯿﺮ ﺷﺪی،ﻣﭻ ﺗﻮ ﺑﺎز ﺷﺪ Bij (zn) Zij is een bezige bij Zij is altijd in de weer/heel actief Âdame por jonb o juši ast
آدم ﭘﺮ ﺟﻨﺐ و ﺟﻮﺷﯽ اﺳﺖ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺷﺪﯾﺪ اﺳﺖ/ﻫﻤﯿﺸﻪ در ﺟﺴﺖ و ﺧﯿﺰ Bijl De bijl aan de wortel leggen Het kwaad in zijn oorsprong/bron aanpakken Âb râ az sare češme bastan
آب را از ﴎ ﭼﺸﻤﻪ ﺑﺴنت ﺑﻨﯿﺎد ﮔﺮﻓﺘﻦ/ﺟﻠﻮی ﮐﺎر ﻧﺎدرﺳﺘﯽ را از اﺻﻞ
ﮐﺎر ﮐﺸﺘﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮدن در آن ﻧﻮع ﮐﺎر ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﺴﯿﺎری داﺷﺘﻦ Bijsmaak Dat heeft een bittere/nare bijsmaak Dat leek wel goed, maar blijkt toch nadelen te hebben Mesle fâlude-ye bâzâr ast
ﻣﺜﻞ ﻓﺎﻟﻮده ﺑﺎزار اﺳﺖ ﻇﺎﻫﺮش ﺧﻮب اﺳﺖ اﻣﺎ در ﺑﺎﻃﻦ ﺑﺪی ﻫﺎﯾﯽ ﻫﻢ دارد Bijt (zn) Een vreemde eend in de bijt Eend Bijten (ww) Dat bijt elkaar niet Die twee personen/dingen kunnen rustig naast elkaar bestaan, doen
51
Proef woordenboek.indd 51
16-5-2008 9:24:25
Bijwagen / Blaam
elkaar geen kwaad Moqâyere ham nistand
ﻣﻐﺎﯾﺮ ﻫﻢ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ ﭼﯿﺰ ﺑﻪ راﺣﺘﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﮐﻨﺎر ﻫﻢ وﺟﻮد/آن دو آدم داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﭼﻮن ﺑﻪ ﻫﻢ دﯾﮕﺮ آﺳﯿﺐ ﻧﻤﯽ رﺳﺎﻧﻨﺪ Bijwagen Als bijwagen fungeren Een ondergeschikte rol spelen Noxodi budan
ﻧﺨﻮدی ﺑﻮدن ﻧﻘﺶ ﮐﻮﭼﮏ ﺗﺮی ﺑﺎزی ﮐﺮدن Billen Met de billen bloot moeten Opening van zaken moeten geven Bâyad daste xod râ ru konad
ﺑﺎﯾﺪ دﺳﺖ ﺧﻮد را رو ﮐﻨﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺴﺎﻟﻪ را روﺷﻦ و آﺷﮑﺎر ﮐﻨﺪ Wie zijn billen brandt, moet op de blaren zitten Wie iets verkeerds doet, moet daarvoor boeten Kasi ke xarboze mixorad pâye larzaš ham minešinad
ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺧﺮﺑﺰه ﻣﯽ ﺧﻮرد ﭘﺎی ﻟﺮزش ﻫﻢ ﻣﯽ ﻧﺸﯿﻨﺪ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ اﺷﺘﺒﺎه ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﺟﺰای آن را ﻫﻢ ﺑﺒﯿﻨﺪ Binnen Hij is binnen Hij heeft zoveel geld verdiend (of door een loterij gewonnen enz.) dat hij voor de rest van zijn leven geen financiële zorgen meer heeft Waz-aš tup ast
وﺿﻌﺶ ﺗﻮپ اﺳﺖ آن ﻗﺪر ﭘﻮل درآورده اﺳﺖ )ﯾﺎ ﺑﻠﯿﺖ ﺑﺨﺖ آزﻣﺎﯾﯽ را ﺑﺮده اﺳﺖ و ﻏﯿﺮه( ﮐﻪ ﺑﻘﯿﻪ ﻋﻤﺮش ﻫﯿﭻ ﻧﮕﺮاﻧﯽ ﻣﺎﻟﯽ ﻧﺪارد Iets naar binnen werken Iets opeten
Čizi lom-bândan
ﭼﯿﺰی ﳌﺒﺎﻧﺪن ﭼﯿﺰی ﺧﻮردن Mij schiet iets te binnen Ik herinner mij // ik bedenk plotseling Čizi yâdam oftâd
ﭼﯿﺰی ﯾﺎدم اﻓﺘﺎد ﯾﮑﻬﻮ ﺑﻪ ﺣﺎﻓﻈﻪ ام ﺧﻄﻮر ﮐﺮد- ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮم آﻣﺪ Bivak Zijn bivak ergens opslaan Zich ergens voor korte tijd vestigen Jâ-i otrâq kardan
ﺟﺎﯾﯽ اﺗﺮاق ﮐﺮدن ﺑﺮای ﻣﺪت ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ در ﻣﮑﺎﻧﯽ ﺳﺎﮐﻦ ﺷﺪن Blaadje Bij iemand in een goed blaadje staan Bij iemand in de gunst staan Dar dele kasi jâ dâštan
در دل ﮐﺴﯽ ﺟﺎ داﺷنت ﻣﻮرد ﻟﻄﻒ ﮐﺴﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ Een oude bok lust ook nog wel een groen blaadje Bok Blaam Een blaam op iemand werpen Iemand belasteren Angi be kasi časbândan
اﻧﮕﯽ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﭼﺴﺒﺎﻧﺪن ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺗﻬﻤﺖ و اﻓﺘﺮا زدن Mij treft geen blaam Ik kan er niets aan doen // mij kun je niets verwijten Hič angi be man nemi-časbad
ﻫﯿﭻ اﻧﮕﯽ ﺑﻪ ﻣﻦ منﯽ ﭼﺴﺒﺪ ﻫﯿﭻ ﻧﻨﮓ و ﺗﻬﻤﺘﯽ ﺑﻪ ﻣﻦ وارد ﻧﯿﺴﺖ- ﮔﻨﺎﻫﯽ ﻧﺪارم
52
Proef woordenboek.indd 52
16-5-2008 9:24:25
Blad / Blik (zn)
Blad Geen blad voor de mond nemen Ronduit zijn mening zeggen Rok o râst harfe xod râ zadan
رک و راﺳﺖ ﺣﺮف ﺧﻮد را زدن ﻧﻈﺮ ﺧﻮد را ﺑﯽ ﭘﺮده و ﭘﻮﺳﺖ ﮐﻨﺪه ﮔﻔﺘﻦ Hij is nog een onbeschreven blad Van hem is nog niets bijzonders bekend Bigonâh o ma-asum ast
ﺑﯿﮕﻨﺎه و ﻣﻌﺼﻮم اﺳﺖ ﭼﯿﺰ ﺑﻪ ﺧﺼﻮﺻﯽ درﺑﺎره اش ﻧﻤﯽ داﻧﯿﻢ Omdraaien/omkeren als een blad aan de boom Plotseling helemaal van houding/ mening veranderen Tarafdâre hezbe bâd budan
ﻃﺮﻓﺪار ﺣﺰب ﺑﺎد ﺑﻮدن رﻓﺘﺎر دادن/ﯾﮑﻬﻮ ﮐﺎﻣﻼ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻋﻘﯿﺪه Bladzijde Een zwarte bladzijde in of uit de geschiedenis Een droevige, rampzalige periode in de geschiedenis Safe-ye siyâhi dar târix
ﺻﻔﺤﻪ ﺳﯿﺎﻫﯽ در ﺗﺎرﯾﺦ ﻣﺼﯿﺒﺖ ﺑﺎری در ﺗﺎرﯾﺦ،دوره ای ﻏﻢ اﻧﮕﯿﺰ Blaren Wie zijn billen brandt, moet op de blaren zitten Billen Blauwtje Een blauwtje lopen 1 - Afgewezen worden bij een huwelijksaanzoek 2 - {In ruimere zin:} afgewezen worden bij enig ander verzoek Sar xordan
ﴎ ﺧﻮردن { }ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺗﺮ-٢ در ﺧﻮاﺳﺘﮕﺎری ﺟﻮاب رد ﺷﻨﯿﺪن-١ در درﺧﻮاﺳﺘﯽ ﺟﻮاب ﻣﻨﻔﯽ ﺷﻨﯿﺪن Blazen Het is verzamelen geblazen We moeten nu meteen verzamelen Šey-pure ja-am zadan
ﺷﯿﭙﻮر ﺟﻤﻊ زدن اﻻن ﺑﺎﯾﺪ ﻓﻮری دور ﻫﻢ ﺟﻤﻊ ﺷﻮﯾﻢ Van toeten noch blazen weten Toeten Blijven Blijven zitten Niet bevorderd worden naar de volgende schoolklas/naar een hoger leerjaar Dar jâ zadan, rofuze šodan
رﻓﻮزه ﺷﺪن،در ﺟﺎ زدن ﺳﺎل ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﺮوﻧﺪ/ﻣﻮﻓﻖ ﻧﺸﺪن ﺗﺎ ﺑﻪ ﮐﻼس دﯾﮕﺮ Dat blijft/blijve tussen/onder ons Dat houden we geheim // hierover mag met anderen niet gesproken worden Bey-ne xodemân bemânad
ﺑﯿﻦ ﺧﻮدﻣﺎن مبﺎﻧﺪ در اﯾﻦ ﺑﺎره ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﺎ- آن ﺟﺮﯾﺎن را ﻗﺎﯾﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ دﯾﮕﺮی ﺣﺮف زد Ergens mee blijven zitten Iets als een probleem of als onverkoopbare waar overhouden Bâ jense ruye dast mândan
ﺑﺎ ﺟﻨﺴﯽ روی دﺳﺖ ﻣﺎﻧﺪن ﭼﯿﺰی ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺸﮕﻞ ﯾﺎ ﮐﺎﻻﯾﯽ ﮐﻪ ﻓﺮوش ﻧﺮﻓﺘﻪ و ﺑﺎد ﮐﺮده و ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪه ﺑﺎﺷﺪ Blik (zn) Een blik van verstandhouding wisselen
53
Proef woordenboek.indd 53
16-5-2008 9:24:25
Blikken (ww) / Blind
Elkaar aankijken met een gezichtsuitdrukking die aangeeft dat je elkaar begrijpt Negâhe zirakâne rad o badal kardan
ﻧﮕﺎه زﯾﺮﮐﺎﻧﻪ رد و ﺑﺪل ﮐﺮدن ﺑﺎ اﯾﻤﺎ و اﺷﺎره ﺑﻪ ﻫﻢ ﻋﻼﻣﺖ دادن ﮐﻪ ﻫﻤﺪﯾﮕﺮ را ﻓﻬﻤﯿﺪه اﻧﺪ Ergens een blik op/in werpen Korte tijd iets bekijken/bestuderen Sar-sari negâhi andâxtan
ﴎﴎی ﻧﮕﺎﻫﯽ اﻧﺪاﺧنت ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺮدن/ﭼﯿﺰی را ﮐﻮﺗﺎه ﻧﮕﺎه Iemand geen blik waardig gunnen Iemand volledig negeren/afwijzen Be kasi čos mahali kardan
ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﭼﺲ ﻣﺤﻠﯽ ﮐﺮدن ﭘﺲ زدن/ﮐﺴﯽ را ﮐﻼ ﻧﺎدﯾﺪ ﮔﺮﻓﺘﻦ Iemand met een ruime/wijde blik Iemand met veel ontwikkeling/met ruime opvattingen Âdame rošan/fahmide
ﻓﻬﻤﯿﺪه/آدم روﺷﻦ ﺑﺎ دﯾﺪ ﺑﺎز/آدﻣﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ Iemands blik vangen Erin slagen iemands aandacht te trekken Be češme kasi âmadan
ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﮐﺴﯽ آﻣﺪن در ﺟﻠﺐ ﻧﻈﺮ ﮐﺴﯽ ﻣﻮﻓﻖ ﺷﺪن Zijn blik verruimen Kennis verzamelen op een breder terrein // zijn kennis over andere terreinen uitbreiden Dide xod râ wos-at dâdan
دﯾﺪ ﺧﻮد را وﺳﻌﺖ دادن - در زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎی ﮔﺴﺘﺮده ای اﻃﻼﻋﺎت ﺟﻤﻊ ﮐﺮدن آﮔﺎﻫﯽ ﺧﻮد را در زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎی دﯾﮕﺮ ﮔﺴﺘﺮش دادن
Blikken (ww) Zonder blikken of blozen Zonder verlegenheid // brutaalweg Bi šarm o hayâ
ﺑﯽ ﴍم و ﺣﯿﺎ ﺑﺎ ﭘﺮ روﯾﯽ ﺗﻤﺎم- ﺑﺪون ﺧﺠﺎﻟﺖ Bliksem Als de gesmeerde bliksem Zeer snel/onmiddellijk Mesle tire šâhâb
ﻣﺜﻞ ﺗﯿﺮ ﺷﻬﺎب ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ و آﻧﯽ/ ﺧﯿﻠﯽ ﺗﻨﺪ و ﺳﺮﯾﻊ،ﺟﻨﮕﯽ Als door de bliksem getroffen Plotseling ontredderd/sprakeloos Mesle barq gerefte ha šodan
ﻣﺜﻞ ﺑﺮق ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻫﺎ ﺷﺪن زﺑﺎن ﺑﻨﺪ آﻣﺪن/ﻧﺎﮔﻬﺎن ﻣﺎت ﺷﺪن Loop naar de bliksem/hel/maan/ pomp Verwensing, als iemand iets onaangenaams tegen je zegt Boro be darak, be jahan-nam
ﺑﻪ ﺟﻬﻨﻢ،ﺑﺮو ﺑﻪ درک ﻧﻔﺮﯾﻦ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺣﺮف ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪی ﺑﻪ ﺗﻮ زده اﺳﺖ Naar de bliksem gaan/zijn Verloren gaan/zijn Sag xor šodan
ﺳﮓ ﺧﻮر ﺷﺪن ﻧﺎﺑﻮد ﺷﺪن/از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ Om de bliksem/donder/drommel niet Absoluut niet Be hič waj
ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ اﺻﻼ ﻧﻪ Blind Zich blind staren op iets
54
Proef woordenboek.indd 54
16-5-2008 9:24:25
Blits / Bloed (zn)
Alleen voor dat ene aandacht hebben en de rest niet opmerken Ruye jariyâni kop kardan
روی ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮐﭗ ﮐﺮدن ﺗﻨﻬﺎ روی ﯾﮏ ﻣﻮﺿﻮع ﺗﻤﺮﮐﺰ ﮐﺮدن و ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺑﻘﯿﻪ ﺟﺮﯾﺎن ﻧﺒﻮدن Ziende blind zijn Zo bevooroordeeld zijn dat je datgene wat duidelijk is, toch niet ziet Binâ-ye kur budan
ﺑﯿﻨﺎی ﮐﻮر ﺑﻮدن آن ﻗﺪر ﺗﻌﺼﺐ داﺷﺘﻦ ﮐﻪ دﯾﮕﺮ ﻣﺴﺎﯾﻞ روﺷﻦ و واﺿﺢ را ﻧﺪﯾﺪن Een blinde vlek voor iets hebben Vlek De lamme leidt/helpt de blinde Lamme In het land der blinden is eenoog koning Land Blits De blits maken met ... Aandacht trekken met iets bijzonders {met nieuwe kleren, schoenen, auto e.d.} Be čizi poz dâdan
ﺑﻪ ﭼﯿﺰی ﭘﺰ دادن ﮐﻔﺶ ﻧﻮ و ﻏﯿﺮه{ ﺟﻠﺐ،ﺑﺎ ﭼﯿﺰ ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ای }ﻟﺒﺎس ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺮدن
šeqe xun-rizi ast
ﻋﺎﺷﻖ ﺧﻮﻧﺮﯾﺰی اﺳﺖ دوﺳﺖ دارد ﺧﻮن راه- ﻣﺸﺘﺎق دﯾﺪن ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﺑﯿﻔﺘﺪ Bloed ruiken Verwachten dat er sensationele dingen gaan gebeuren Buye xun šenidan
ﺑﻮی ﺧﻮن ﺷﻨﯿﺪن در اﻧﺘﻈﺎر روﯾﺪادﻫﺎی ﻫﯿﺠﺎن اﻧﮕﯿﺰی ﺑﻮدن Dat zet kwaad bloed Dat geeft ongenoegen/verbittering/ wrok Herse âdam râ dar miâwarad
ﺣﺮص آدم را در ﻣﯽ آورد ﮐﯿﻨﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد/ﺧﺸﻢ/آن ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎﻋﺚ ﻧﺎرﺿﺎﯾﺘﯽ Dat zit hem in het bloed Dat is echt iets van hem // dat zit heel diep bij hem Tuye xunaš ast
ﺗﻮی ﺧﻮﻧﺶ اﺳﺖ ﺗﻮی ﻋﻤﻖ روح اش اﺳﺖ- در ذات اش اﺳﺖ Er zal bloed vloeien Er zullen doden en gewonden vallen Xun râh mi-oftad
ﺧﻮن راه ﻣﯽ اﻓﺘﺪ ﮐﺸﺘﻪ و زﺧﻤﯽ ﺑﺴﯿﺎری ﻣﯽ دﻫﺪ Het bloed in de aderen doen stollen Hevige schrik veroorzaken An tuye kun âlâskâ kardan
Bloed (zn) Blauw bloed hebben Van adel zijn Xunaš rangin tar ast
ان ﺗﻮی ﮐﻮن آﻻﺳﮑﺎ ﮐﺮدن ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺮس و وﺣﺸﺖ ﺑﺴﯿﺎری ﺷﺪن ﺧﻮﻧﺶ رﻧﮕﯿﻦ ﺗﺮ اﺳﺖ از ﻃﺒﻘﻪ اﺷﺮاف ﺑﻮدن
Bloed aan de paal willen Slachtoffers willen zien // hopen dat er bloed vloeit
Het bloed kruipt waar het niet gaan kan 1 - Iemands aard verloochent zich niet 2 - De genegenheid voor bloedverwanten laat zich altijd gelden
55
Proef woordenboek.indd 55
16-5-2008 9:24:25
Bloeden (ww) / Blok
Xeslate hamiše xodaš râ boruz midahad
Zijn eigen vlees en bloed Vlees
ﺧﺼﻠﺖ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺧﻮدش را ﺑﺮوز ﻣﯽ دﻫﺪ ﻣﺤﺒﺖ-٢ اﺻﻞ و ﺑﻨﯿﺎد ﻫﯿﭻ وﻗﺖ دروغ ﻧﻤﯽ ﮔﻮﯾﺪ-١ ﺑﻪ ﻓﺎﻣﯿﻞ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺣﺮف اول را ﻣﯽ زﻧﺪ
Bloeden (ww) Ergens voor moeten bloeden Ergens voor moeten boeten/betalen Taqâse čizi râ pas dâdan
Het bloed onder iemands nagels vandaan halen Iemand tot het uiterste tergen Xune kasi râ tuye šiše kardan
ﺧﻮن ﮐﺴﯽ را ﺗﻮی ﺷﯿﺸﻪ ﮐﺮدن ﻃﺎﻗﺖ ﮐﺴﯽ را ﻃﺎق ﮐﺮدن Iemands bloed wel kunnen drinken Een enorme haat voor iemand voelen Be xune kasi tešne budan
ﺑﻪ ﺧﻮن ﮐﺴﯽ ﺗﺸﻨﻪ ﺑﻮدن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺗﻨﻔﺮ ﻓﺮاواﻧﯽ ﺣﺲ ﮐﺮدن In koelen bloede Zonder enige emotie Bâ zang-deli-ye tamâm
ﺑﺎ ﺳﻨﮕﺪﻟﯽ متﺎم ﺑﺪون ﻫﯿﭻ ﮔﻮﻧﻪ اﺣﺴﺎس Vers bloed Nieuwe mensen met een frisse aanpak Ruhe tâze
روح ﺗﺎزه آدم ﻫﺎی ﺟﺪﯾﺪ ﺑﺎ ﺷﯿﻮه ﮐﺎر ﺟﺪﯾﺪ Zijn bloed kookte Hij was hevig verontwaardigd/woedend Xun-aš be juš âmad
ﺧﻮﻧﺶ ﺑﻪ ﺟﻮش آﻣﺪ ﻋﺼﺒﺎﻧﯽ ﺑﻮد/ﺑﺴﯿﺎر رﻧﺠﯿﺪه Banden des bloeds Band Hij is ook maar een mens van vlees en bloed Mens
ﺗﻘﺎص ﭼﯿﺰی را ﭘﺲ دادن ﮐﯿﻔﺮ دادن/ﺑﺮای ﮐﺎری ﻣﺠﺎزات ﺷﺪن Bloei In de bloei van zijn leven Op het hoogtepunt van zijn leven Dar šokufâ-i-ye zendegi-aš
در ﺷﮑﻮﻓﺎﯾﯽ زﻧﺪﮔﯽ اش در اوج زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮﯾﺶ Bloem Zeg het met bloemen Als je iemand hoogacht of bemint, moet je dat laten merken door haar/ hem een boeket bloemen te geven Harfe delat râ bâ yek gol bezan
ﺣﺮف دﻟﺖ را ﺑﺎ ﯾﮏ ﮔﻞ ﺑﺰن اﮔﺮ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ اﺣﺘﺮام ﻣﯽ ﮔﺬاری ﯾﺎ دوﺳﺘﺶ داری ﺑﺎ دادن ﯾﮏ دﺳﺘﻪ ﮔﻞ ﻋﻼﻗﻪ ﺧﻮد را ﻧﺸﺎن ﺑﺪه Bloemetje De bloemetjes buiten zetten Feestvieren // vrolijk geld uitgeven en pret maken Safâ kardan
ﺻﻔﺎ ﮐﺮدن ﺟﺸﻦ ﮔﺮﻓﺘﻦ و ﭘﻮل ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮐﺮدن- ﺷﺎدی ﮐﺮدن Blok Een blok aan het been zijn Een hindernis zijn voor vrije beweging {letterlijk en figuurlijk} Wabâle gardan budan
وﺑﺎل ﮔﺮدن ﺑﻮدن {ﻣﺎﻧﻌﯽ ﺑﺮای ﺣﺮﮐﺖ و آزادی ﺑﻮدن }واﻗﻌﯽ و ﻣﺠﺎزی
56
Proef woordenboek.indd 56
16-5-2008 9:24:25
Bloot / Boeg
Iemand voor het blok zetten Iemand voor een moeilijke keus plaatsen // iemand dwingen een besluit te nemen Kasi râ dar tangnâ gozaštan
ﮐﺴﯽ را در ﺗﻨﮕﻨﺎ ﮔﺬاﺷنت ﮐﺴﯽ را- ﮐﺴﯽ را وادار ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎب دﺷﻮاری ﮐﺮدن ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﺼﻤﯿﻤﯽ ﮐﺮدن Bloot Ergens aan bloot staan Niet beschermd zijn voor/tegen iets Separe balâ nadâstan
ﺳﭙﺮ ﺑﻼ ﻧﺪاﺷنت ﻋﯿﻠﻪ ﭼﯿﺰی ﻣﺤﻔﻮظ ﻧﺒﻮدن/در ﻣﻘﺎﺑﻞ Iets open en bloot doen Iets voor iedereen zichtbaar doen Ru bâz bâzi kardan
روﺑﺎز ﺑﺎزی ﮐﺮدن ﮐﺎری را در ﺟﻠﻮی ﭼﺸﻢ ﻫﻤﻪ اﻧﺠﺎم دادن Bocht Dat is te kort door de bocht Dat is niet goed doordacht geformuleerd // die conclusie is te vlug getrokken Barâwardaš nâres ast
ﺑﺮآوردش ﻧﺎرس اﺳﺖ ﺧﯿﻠﯽ- در ﻧﻘﺶ ﺑﻨﺪی آن ﺗﻌﻤﻖ و ﻓﮑﺮ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ زود ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﯿﺮی ﺷﺪه اﺳﺖ Door de bocht gaan Toegeven/inbinden Kutâh âmadan
Xud râ be har dari zadan
ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻫﺮ دری زدن ﻫﺮ وﺳﯿﻠﻪ ای را ﺑﺮای رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﻫﺪف ﺧﻮد ﺑﻪ ﮐﺎر-١ در ﺛﺎﺑﺖ ﮐﺮدن ﺑﯽ ﮔﻨﺎﻫﯽ ﺧﻮد از ﻫﺮ ﺷﯿﻮه-٢ ﺑﺮدن ای اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮدن Bod Aan bod komen Aan de beurt komen // een kans krijgen Majâli be dast âwardan
ﻣﺠﺎﻟﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ و ﺷﺎﻧﺴﯽ ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن- ﻓﺮﺻﺘﯽ ﮔﯿﺮ آوردن Bodem Een dubbele bodem Een tweede, niet meteen merkbare bedoeling of betekenis Jariyâne du pah-lu
ﺟﺮﯾﺎن دو ﭘﻬﻠﻮ ﻣﻨﻈﻮر دﯾﮕﺮی ﮐﻪ ﻣﻌﻨﯽ ﯾﺎ ﻣﻔﻬﻮم اش روﺷﻦ ﻧﯿﺴﺖ Iets tot op de bodem uitzoeken Iets zeer grondig onderzoeken Tah o tuye qazi-ye râ dar âwardan
ﺗﻪ و ﺗﻮی ﻗﻀﯿﻪ را در آوردن ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﮐﺎﻣﻼ ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺮدن Van eigen bodem Uit eigen land/van eigen mensen afkomstig Mâle xodi ast
ﻣﺎل ﺧﻮدی اﺳﺖ آﺷﻨﺎﻫﺎی ﺧﻮدﻣﺎن رﺳﯿﺪه اﺳﺖ/از ﮐﺸﻮر ﮐﻮﺗﺎه آﻣﺪن ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ/ﺗﺼﺪﯾﻖ ﮐﺮدن
Zich in allerlei bochten wringen 1 - Alle middelen aanwenden om zijn doel te bereiken 2 - Zich op alle manieren proberen vrij te pleiten
Alle hoop de bodem inslaan Hoop Boeg Het over een andere boeg gooien Het op een andere manier proberen // het gesprek een andere richting geven Sare xar râ kaj kardan
57
Proef woordenboek.indd 57
16-5-2008 9:24:25
Boe / Boel
ﴎ ﺧﺮ را ﮐﺞ ﮐﺮدن ﻣﺴﯿﺮ ﺻﺤﺒﺖ را ﻋﻮض- ﺷﯿﻮه دﯾﮕﺮی را ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن ﮐﺮدن Nog heel wat voor de boeg hebben Nog een lange weg moeten afleggen // nog veel werk te doen hebben Našâšide šab derâz ast
ﻧﺸﺎﺷﯿﺪه ﺷﺐ دراز اﺳﺖ ﺧﯿﻠﯽ از ﮐﺎرﻫﺎ ﻧﺎﺗﻤﺎم- ﻫﻨﻮز راه زﯾﺎدی در ﭘﯿﺶ اﺳﺖ ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ Een schot voor de boeg Schot Boe Boe noch bah zeggen Geen enkel geluid geven // geen mededelingen doen Jik nazadan
ﺟﯿﮏ ﻧﺰدن ﺧﺒﺮی ﻧﺪادن- ﻫﯿﭻ ﺳﺮ و ﺻﺪاﯾﯽ ﻧﮑﺮدن Boek Dat is een gesloten boek Dat is een afgesloten episode In qes-se sar âmade ast
اﯾﻦ ﻗﺼﻪ ﴎ آﻣﺪه اﺳﺖ اﯾﻦ ﻓﺼﻞ ﺗﻤﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ Dat is voor hem een gesloten boek Daar heeft hij geen idee/begrip van Taraf tuye baq nist
ﻃﺮف ﺗﻮی ﺑﺎغ ﻧﯿﺴﺖ درک و ﻓﻬﻤﯽ ﻧﺪارد/در آن ﺑﺎره ﻧﻈﺮ Een boek verslinden Snel/hartstochtelijk een boek lezen Ketâbi râ bal-idan
ﮐﺘﺎﺑﯽ را ﺑﻠﻌﯿﺪن ﮐﺘﺎﺑﯽ را ﺣﺮﯾﺼﺎﻧﻪ و ﺳﺮﯾﻊ ﺧﻮاﻧﺪن Iets buiten de boeken houden Iets niet in de officiële verslaglegging
verwerken en het zo geheim houden Jariyâni râ wârede hesâb nakardan
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را وارد ﺣﺴﺎب ﻧﮑﺮدن ﭼﯿﺰی را در ﮔﺰارش ﻫﺎی رﺳﻤﯽ ﻧﯿﺎوردن و ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﭘﻨﻬﺎن ﻧﮕﺎه داﺷﺘﻦ Te boek staan als Bekend staan als Maruf budan be
ﻣﻌﺮوف ﺑﻮدن ﺑﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم و ﻋﻨﻮاﻧﯽ ﻣﺸﻬﻮر و ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ Boekje Buiten zijn boekje gaan 1 - Zijn bevoegdheid te buiten gaan 2 - Spreken over iets waar je geen verstand van hebt Xare xod râ derâz bastan
ﺧﺮ ﺧﻮد را دراز ﺑﺴنت درﺑﺎره-٢ از ﻗﻠﻤﺮو ﻗﺪرت ﺧﻮد ﭘﺎ ﻓﺮاﺗﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻦ-١ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮐﻪ آﮔﺎﻫﯽ ﻧﺪارد ﺣﺮف زدن Een boekje over iemand opendoen Over iemands zwakke kanten spreken Pate-ye kasi râ ruye âb andâxtan
ﭘﺘﻪ ﮐﺴﯽ را روی آب اﻧﺪاﺧنت درﺑﺎره ﻧﻘﻄﻪ ﺿﻌﻒ ﮐﺴﯽ ﺣﺮف زدن Iets volgens het boekje doen Bij iets angstvallig de voorschriften volgen Qânuni raftâr kardan
ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ رﻓﺘﺎر ﮐﺮدن ﻣﺤﺘﺎﻃﺎﻧﻪ ﻃﺒﻖ ﻣﺎده و ﺗﺒﺼﺮه ﻗﺎﻧﻮن ﻋﻤﻞ ﮐﺮدن Boekdelen Zijn gezicht spreekt boekdelen Gezicht Boel Dat is me (ook) een mooie boel Dat vind ik heel onaangenaam In (digar) če juraš ast
58
Proef woordenboek.indd 58
16-5-2008 9:24:25
Boeltje / Boer
اﯾﻦ )دﯾﮕﺮ( ﭼﻪ ﺟﻮرش اﺳﺖ از ﻧﻈﺮ ﻣﻦ ﺟﺮﯾﺎن ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪی اﺳﺖ De boel bij elkaar houden Zorgen dat mensen blijven samenwerken en zich niet in isolement terugtrekken Jariyân râ yek kâse kardan
ﺟﺮﯾﺎن را ﯾﮏ ﮐﺎﺳﻪ ﮐﺮدن ﮐﻮﺷﯿﺪن ﺗﺎ ﻣﺮدم ﺑﺎ ﻫﻢ ﻫﻤﮑﺎری ﮐﺮده و در ﻻک ﺧﻮد ﻓﺮو ﻧﺮوﻧﺪ De boel de boel laten Alles laten zoals het is // zich er niet meer mee bemoeien Dast az pâ xatâ nakardan
دﺳﺖ از ﭘﺎ ﺧﻄﺎ ﻧﮑﺮدن دﯾﮕﺮ- ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﮐﻪ ﻫﺴﺖ ﻧﮕﺎه داﺷﺘﻦ در ﮐﺎری دﺧﺎﻟﺖ ﻧﮑﺮدن De boel/het huis op stelten zetten Alles overhoophalen Jariyâni/xâne-i râ zir o ru kradan
ﺧﺎﻧﻪ ای را زﯾﺮ و رو ﮐﺮدن/ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ را ﺑﻪ ﻫﻢ رﯾﺨﺘﻦ De boel kort en klein slaan Alles kapot slaan Hame čiz râ xord o xâkešir kardan
ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ را ﺧﺮد و ﺧﺎﮐﺸﯿﺮ ﮐﺮدن ﮐﻞ ﺟﺮﯾﺎن را ﺷﮑﺴﺘﻦ و وﯾﺮان ﮐﺮدن De boel loopt in het honderd Het gaat helemaal mis Waz qârâšmiš ast
وﺿﻊ ﻗﺎراﺷﻤﯿﺶ اﺳﺖ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺑﻪ ﻫﻢ رﯾﺨﺘﻪ اﺳﺖ Het is me daar een dooie boel Er is daar niets te beleven Mesle qabrestâne mordehâ ast
ﻣﺜﻞ ﻗﱪﺳﺘﺎن ﻣﺮده ﻫﺎ اﺳﺖ در آن ﺟﺎ ﺷﻮر و ﺷﺎدی وﺟﻮد ﻧﺪارد
Boeltje Zijn boeltje (bijeen)pakken Met zijn spullen vertrekken Jol o palâse xod râ jam kardan
ﺟﻞ و ﭘﻼس ﺧﻮد را ﺟﻤﻊ ﮐﺮدن وﺳﺎﯾﻞ ﺷﺨﺼﯽ ﺧﻮد را ﺑﺮداﺷﺘﻦ و رﻓﺘﻦ Boemerang Dat werkt als een boemerang Daarmee bereik je niets, integendeel, daar krijg je alleen maar last van Natije-aš be xodat barmigardad
ﻧﺘﯿﺠﻪ اش ﺑﻪ ﺧﻮدت ﺑﺮ ﻣﯽ ﮔﺮدد از آن ﻗﻀﯿﻪ ﭼﯿﺰی ﻧﺼﯿﺐ آدم ﻧﻤﯽ ﺷﻮد ﺑﺮﻋﮑﺲ ﻓﻘﻂ ﺑﺎﻋﺚ ﻧﺎراﺣﺘﯽ و ﻋﺬاب اﺳﺖ Boer En de boer, hij ploegde voort Het leven gaat door {gebruikt in situaties dat mensen doorgaan met hun werk, ondanks tegenslagen} Donyâ râ âb be-barad hasani râ xâb mi-barad
دﻧﯿﺎ را آب ﺑﱪد ﺣﺴﻨﯽ را ﺧﻮاب ﻣﯽ ﺑﺮد زﻧﺪﮔﯽ اداﻣﻪ دارد }در ﺟﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ رود ﮐﻪ آدم ﻫﺎ {ﺑﺎ وﺟﻮد ﻣﺸﮕﻼت ﺑﻪ ﮐﺎر ﺧﻮد اداﻣﻪ دﻫﻨﺪ Ergens de boer mee opgaan 1 - Eropuit trekken om handel te drijven 2 - Nieuwe denkbeelden of vindingen proberen te verkopen Čizi râ be bâzâr dâdan
ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ ﺑﺎزار دادن / در ﻋﺮﺿﻪ ﮐﺮدن ﻧﻈﺮ-٢ ﺑﯿﺮون زدن و ﺗﺠﺎرت ﮐﺮدن-١ اﺑﺘﮑﺎرﻫﺎی ﺟﺪﯾﺪ ﮐﻮﺷﯿﺪن Lachen als een boer die kiespijn heeft Zuur/zuinig lachen, terwijl je het eigenlijk helemaal niet leuk vindt Zuraki xandidan
زورﮐﯽ ﺧﻨﺪﯾﺪن ﻣﻠﻮل ﺧﻨﺪﯾﺪن در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ اﺻﻼ ﻟﺬﺗﯽ در/دردﻧﺎک آن ﻧﺒﺎﺷﺪ 59
Proef woordenboek.indd 59
16-5-2008 9:24:25
Boertje / Bokkensprongen
Wat de boer niet kent dat eet/lust/ vreet hij niet Afkerig zijn van vreemde etenswaren of van vernieuwingen in het algemeen Gâw alafi râ ke nemišenâsad nemixorad
ﮔﺎو ﻋﻠﻔﯽ را ﮐﻪ منﯽ ﺷﻨﺎﺳﺪ منﯽ ﺧﻮرد از ﻏﺬای ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﯾﺎ ﻋﻤﻮﻣﺎ از ﻧﻮﮔﺮاﯾﯽ ﺑﯿﺰار ﺑﻮدن Als de vos de passie preekt, boer, let op uw kippen Vos Boertje Hij is een boertje van buten Hij is er een van het platteland, die niet weet hoe het in de stad toegaat Az pošte kuh âmade ast
از ﭘﺸﺖ ﮐﻮه آﻣﺪه اﺳﺖ اﻫﻞ دﻫﺎت اﺳﺖ و ﻗﺎﻧﻮن ﻫﺎی ﺷﻬﺮ را ﻧﻤﯽ داﻧﺪ Boetekleed Het boetekleed aantrekken De schuld op zich nemen en berouw tonen Gonâhi râ be gardan gereftan
ﮔﻨﺎﻫﯽ را ﺑﻪ ﮔﺮدن ﮔﺮﻓنت ﺟﺮﻣﯽ را ﻗﺒﻮل و اﻇﻬﺎر ﭘﺸﯿﻤﺎﻧﯽ ﮐﺮدن Boezem De hand in eigen boezem steken Hand Boezeroen Jan boezeroen Jan Bok Als een bok op de haverkist zitten Ergens zeer happig op/gretig naar zijn Košte morde-ye čizi budan
ﮐﺸﺘﻪ ﻣﺮده ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن ﺣﺮﯾﺺ ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن/ﻋﻼﻗﻪ زﯾﺎدی ﺑﻪ ﭼﯿﺰی داﺷﺘﻦ
De bokken van de schapen scheiden {bijbeltekst, Mattheus 25:32} 1 - De goede van de slechte mensen scheiden 2 - De mannen van de vrouwen scheiden Bad o xub râ az ham sawâ kardan {enjil}
{ﺑﺪ و ﺧﻮب را از ﻫﻢ ﺳﻮا ﮐﺮدن }اﻧﺠﯿﻞ زن ﻫﺎ را از-٢ آدم ﻫﺎی ﺧﻮب را از ﺑﺪ ﺟﺪا ﮐﺮدن-١ ﻣﺮدﻫﺎ ﺳﻮا ﮐﺮدن Een bok schieten Een flater begaan // een grote fout maken Eštebâhe lop-pi kardan
اﺷﺘﺒﺎه ﻟﭙﯽ ﮐﺮدن ﻟﻐﺰش ﺑﺰرگ و اﺣﻤﻘﺎﻧﻪ ای ﮐﺮدن- ﺳﺎده ﻟﻮﺣﯽ ﮐﺮدن Een oude bok lust ook nog wel een groen blaadje Een oude man kijkt nog graag naar de meisjes // wil nog wel vrijen/trouwen met een jonge vrouw Pirmardân hawase lo-obate ra-anâ dârand
ﭘﯿﺮﻣﺮدان ﻫﻮس ﻟﻌﺒﺖ رﻋﻨﺎ دارﻧﺪ - ﻣﺮدان ﭘﯿﺮ ﺑﺎ اﺷﺘﯿﺎق ﺑﻪ دﺧﺘﺮان ﺟﻮان ﻧﮕﺎه ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ازدواج ﮐﻨﻨﺪ/ﻣﺎﯾﻠﻨﺪ ﺑﺎ زن ﺟﻮان ﻋﺸﻖ ﺑﺎزی Bokkenpruik De bokkenpruik op hebben In een slecht humeur zijn // zich koppig/wrevelig gedragen Damaq o tu lab budan
دﻣﻖ و ﺗﻮ ﻟﺐ ﺑﻮدن ﮐﯿﻨﻪ/ رﻓﺘﺎر ﺧﻮدﺳﺮاﻧﻪ- ﺑﺪ اﺧﻼق و ﺑﺪ ﻗﻠﻖ ﺑﻮدن ﺗﻮزاﻧﻪ داﺷﺘﻦ Bokkensprongen Bokkensprongen maken Rare onverwachte dingen doen Čamuš bâzi dar âwardan
60
Proef woordenboek.indd 60
16-5-2008 9:24:25
Boksen / Bons
ﭼﻤﻮش ﺑﺎزی در آوردن ﮐﺎرﻫﺎی ﻏﯿﺮ ﻣﻨﺘﻈﺮه ﮐﺮدن Boksen Iets voor elkaar boksen Iets (met inspanning) verrichten/in orde krijgen Kâri râ be zahmat piš bordan
ﮐﺎری را ﺑﻪ زﺣﻤﺖ ﭘﯿﺶ ﺑﺮدن رو ﺑﻪ راه ﮐﺮدن/)ﺑﺎ ﺗﻼش ﻓﺮاوان( ﮐﺎری را اﻧﺠﺎم دادن Bol Het hoog in de bol hebben Veel pretenties hebben // denken dat je heel veel kunt Fis o efâde-ye ziyâdi dâštan
ﻓﯿﺲ و اﻓﺎده زﯾﺎدی داﺷنت ﺧﻮد را ﺑﺰرگ ﺣﺴﺎب ﮐﺮدن- ﺧﯿﻠﯽ ادﻋﺎ داﺷﺘﻦ Uit zijn bol gaan Zich helemaal uitleven Jolo-ye xod râ wel kardan
ﺟﻠﻮی ﺧﻮد را ول ﮐﺮدن ﻫﺮ ﮐﺎری ﮐﻪ دل ﺧﻮاﺳﺖ اﻧﺠﺎم دادن Bolster Ruwe bolster, blanke pit Uiterlijk onbeschaafd en ruw, maar toch gevoelig en behulpzaam Zâherâs zahre mibarad o batenaš del râ
Een hele bom duiten hebben Heel rijk zijn Pulaš bâ pâru bâlâ mirawad
ﭘﻮﻟﺶ ﺑﺎ ﭘﺎرو ﺑﺎﻻ ﻣﯽ رود ﺑﺴﯿﺎر ﭘﻮﻟﺪار ﺑﻮدن Inslaan als een bom Grote opschudding veroorzaken Mesle bomb terekidan
ﻣﺜﻞ مبﺐ ﺗﺮﮐﯿﺪن ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺑﺎﻋﺚ آﺷﻮب ﺑﺰرﮔﯽ ﺷﺪن Bombarie Een hoop bombarie Een heleboel beweging/getier/lawaai Qil o qâle ziyâd
ﻗﯿﻞ و ﻗﺎل زﯾﺎد ﺳﺮ و ﺻﺪای ﺑﺴﯿﺎر/ﻫﺎی و ﻫﻮی/ﺟﻨﺐ و ﺟﻮش Bon Iemand op de bon zetten/ slingeren Iemand een bekeuring geven Kasi râ noqre dâq kardan
ﮐﺴﯽ را ﻧﻘﺮه داغ ﮐﺮدن آدﻣﯽ را ﺟﺮﯾﻤﻪ ﻧﻘﺪی ﮐﺮدن Op de bon gaan Een bekeuring krijgen Noqre dâq šodan
ﻇﺎﻫﺮش زﻫﺮه ﻣﯽ ﺑﺮد و ﺑﺎﻃﻨﺶ دل را ﻗﯿﺎﻓﻪ اش ﺧﺸﻦ و ﺑﯽ ﻧﺰاﮐﺖ اﺳﺖ اﻣﺎ دﻟﺶ ﺣﺴﺎس و ﻣﻬﺮﺑﺎن Bom De bom is gebarsten De spanningen zijn tot uitbarsting gekomen // het gevaar dat lang heeft gedreigd, is nu werkelijkheid geworden Jariyân terekid
ﺟﺮﯾﺎن ﺗﺮﮐﯿﺪ ﺧﻄﺮی ﮐﻪ ﻣﺪت ﻫﺎ- ﻧﺎراﺣﺘﯽ ﻫﺎ ﺑﻪ اوج رﺳﯿﺪه اﺳﺖ ﺗﻬﺪﯾﺪ ﻣﯽ ﮐﺮد واﻗﻌﯿﺖ ﭘﯿﺪا ﮐﺮده اﺳﺖ
ﻧﻘﺮه داغ ﺷﺪن ﺟﺮﯾﻤﻪ ﻧﻘﺪی ﺷﺪن Bonk Hij is één bonk zenuwen Hij is ontzettend zenuwachtig A-asâbaš xat-xati ast
اﻋﺼﺎﺑﺶ ﺧﻂ ﺧﻄﯽ اﺳﺖ ﺑﯽ اﻧﺪازه ﻋﺼﺒﯽ اﺳﺖ Bons De bons krijgen 1 - Ontslagen worden
61
Proef woordenboek.indd 61
16-5-2008 9:24:26
Bont / Boom
2 - Afgewezen worden {in liefdesrelaties, huwelijksaanzoeken e.d.} Sar xordan
ﴎ ﺧﻮردن ﺟﻮاب رد ﺷﻨﯿﺪن }در راﺑﻄﻪ-٢ از ﮐﺎر ﺑﺮﮐﻨﺎر ﺷﺪن-١ { ﺧﻮاﺳﺘﮕﺎری و ﻏﯿﺮه،ﻋﺸﻘﯽ Iemand de bons geven Iemand afdanken/afwijzen (zie vorige) Daste rad be sine-ye kasi zadan
دﺳﺖ رد ﺑﻪ ﺳﯿﻨﻪ ﮐﺴﯽ زدن از ﮐﺎر ﺑﺮ ﮐﻨﺎر ﮐﺮدن )اﺻﻄﻼح ﺑﺎﻻ را/ﮐﺴﯽ را اﺧﺮاج (ﻧﮕﺎه ﮐﻨﯿﺪ Bont Het te bont maken Het overdrijven // het te erg maken // zich te veel veroorloven Šuraš râ dar âwardan
ﺷﻮرش را در آوردن ﺑﯿﺶ از اﻧﺪازه ﺑﻪ ﺧﻮد- از ﺣﺪ ﮔﺬراﻧﺪن- اﻏﺮاق ﮐﺮدن اﺟﺎزه دادن Iemand bont en blauw slaan Iemand vreselijk afranselen Kasi râ siyâh o kabud kardan
ﮐﺴﯽ را ﺳﯿﺎه و ﮐﺒﻮد ﮐﺮدن ﮐﺘﮏ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ زدن Boodschap Daar heb ik geen boodschap aan Daar heb ik niets mee te maken // ik heb daar geen interesse voor Be man če, marâ sana-na
ﻣﺮا ﺳﻨﻨﻪ،ﺑﻪ ﻣﻦ ﭼﻪ ﻫﯿﭻ ﻋﻼﻗﻪ ای ﺑﻪ آن- اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎن رﺑﻄﯽ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﺪارد ﻧﺪارم Hem kan je om een boodschap sturen Hij is flink // hem kun je gerust iets opdragen Mišawad ruyaš hesâb kard
ﻣﯽ ﺷﻮد روﯾﺶ ﺣﺴﺎب ﮐﺮد ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ او اﻃﻤﯿﻨﺎن ﮐﺮد- آدم ﭘﺮ اﺳﺘﺨﻮاﻧﯽ اﺳﺖ Boog De boog kan niet altijd gespannen zijn Je moet op tijd rust en ontspanning nemen Keš râ ke ziyâd bekeši mipokad
ﮐﺶ را ﮐﻪ زﯾﺎد ﺑﮑﺸﯽ ﻣﯽ ﭘﮑﺪ آدم ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ اش ﻫﻢ اﺳﺘﺮاﺣﺖ و ﺗﻔﺮﯾﺢ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ Meer pijlen op zijn boog/in zijn koker hebben Pijl Boom De bomen groeien niet tot in de hemel De dingen hebben hun natuurlijke grens // alles heeft zijn beperkingen Har čizi hadi dârad
ﻫﺮ ﭼﯿﺰی ﺣﺪی دارد ﻫﺮ- ﻫﺮ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ اﻧﺪازه و ﻣﺮز ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺧﻮد را دارد ﭼﯿﺰی ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﻫﺎی ﺧﻮد را دارد Door de bomen het bos niet meer zien Geen kijk meer hebben op het geheel, omdat je je te veel richt op de bijzonderheden Xar râ gom kardan wa donbâle pâlânaš gaštan
ﺧﺮ را ﮔﻢ ﮐﺮدن و دﻧﺒﺎل ﭘﺎﻻﻧﺶ ﮔﺸنت ﺧﯿﻠﯽ ﺑﻪ ﻓﺮع ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺮدن و دﯾﮕﺮ اﺻﻞ ﻗﻀﯿﻪ را ﻧﺪﯾﺪن Een boom opzetten Een goed gesprek over iets voeren // gezellig kletsen Gol goftan o gol šenidan
ﮔﻞ ﮔﻔنت و ﮔﻞ ﺷﻨﯿﺪن ﮔﭗ- روی ﻣﺴﺎﻟﻪ ای ﮔﻔﺘﮕﻮی دﻟﻨﺸﯿﻨﯽ داﺷﺘﻦ دوﺳﺘﺎﻧﻪ ای زدن
62
Proef woordenboek.indd 62
16-5-2008 9:24:26
Boord / Boontje
Een boom van een kerel/vent Een heel grote man Rostame dastân
رﺳﺘﻢ دﺳﺘﺎن ﻣﺮد ﺑﺴﯿﺎر ﺗﻨﻮﻣﻨﺪ و ﻗﻮی ﻫﯿﮑﻞ Hoge bomen vangen veel wind Personen van aanzien staan aan kritiek bloot Deraxte por bâr sang mixorad
درﺧﺖ ﭘﺮ ﺑﺎر ﺳﻨﮓ ﻣﯽ ﺧﻮرد آدم ﻫﺎی ﺳﺮﺷﻨﺎس ﻣﻮرد اﻧﺘﻘﺎد ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ Je kunt (me) de boom in! Ik denk er niet aan te doen wat je voorstelt Boro kenâr bezâr bâd biyâd!
!ﺑﺮو ﮐﻨﺎر ﺑﺬار ﺑﺎد ﺑﯿﺎد ﮐﺎری ﮐﻪ از ﻣﻦ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ای اﻧﺠﺎم ﻧﺨﻮاﻫﻢ داد Oude bomen moet je niet verplanten Het is niet goed om oude mensen uit hun vertrouwde omgeving te halen Deraxte kohne râ ke jâ be jâ nemikonand
درﺧﺖ ﮐﻬﻨﻪ را ﮐﻪ ﺟﺎ ﺑﻪ ﺟﺎ منﯽ ﮐﻨﻨﺪ درﺳﺖ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﭘﯿﺮان را از ﻣﺤﯿﻂ ﻣﺎﻧﻮس ﺧﻮد ﺟﺪا ﮐﻨﻨﺪ Aan de vruchten kent men de boom Vrucht De appel valt niet ver van de boom Appel De kat uit de boom kijken Kat Eten van de verboden vrucht/ boom Vrucht Omdraaien/omkeren als een blad aan de boom Blad
Boord Het was kantje boord Kantje Bommen (ww) Dat kan mij niets bommen Het maakt mij niets uit // het kan mij niet schelen Pašme man ham nist
ﭘﺸﻢ ﻣﻦ ﻫﻢ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﺮاﯾﻢ اﻫﻤﯿﺘﯽ ﻧﺪارد- ﺑﺮای ﻣﻦ ﺑﯽ ﺗﻔﺎوت اﺳﺖ Boon Ik mag een boon zijn als ik daar iets van begrijp Daar begrijp ik nou helemaal niets van Xodâ be sar šâhed agar čizi hâli-am bešawad
ﺧﺪا ﺑﻪ ﴎ ﺷﺎﻫﺪ اﮔﺮ ﭼﯿﺰی ﺣﺎﻟﯽ ام ﺑﺸﻮد از آن ﺟﺮﯾﺎن ﻫﯿﭻ ﭼﯿﺰ ﻧﻤﯽ ﻓﻬﻤﻢ In de bonen zijn In de war zijn Gi-j o wi-j budan
ﮔﯿﺞ و وﯾﺞ ﺑﻮدن ﻣﻐﺸﻮش و ﭘﺮﯾﺸﺎن و ﺑﻪ ﻫﻢ رﯾﺨﺘﻪ ﺑﻮدن Honger maakt rauwe bonen zoet Honger Voor spek en bonen meedoen/erbij zitten Spek Boontje Boontje komt om zijn loontje Hij krijgt zijn verdiende straf Az mokâfâte amal qâfel mašo
از ﻣﮑﺎﻓﺎت ﻋﻤﻞ ﻏﺎﻓﻞ ﻣﺸﻮ او ﺳﺰاوار ﮐﯿﻔﺮ ﺧﻮدش اﺳﺖ Een heilig boontje Iemand die zich erg braaf voordoet en dat duidelijk laat merken
63
Proef woordenboek.indd 63
16-5-2008 9:24:26
Boos / Bordje
Pesare loqmân
ﭘﴪ ﻟﻘامن ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺧﻮد را ﻣﻮدب واﻧﻤﻮد ﮐﺮده و ﺧﻮب ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ Ieder moet zijn eigen boontjes maar doppen Ieder moet zijn eigen zaken regelen/ zijn eigen belangen behartigen Har kasi kâre xodaš âtaš be anbâne xodaš
ﻫﺮ ﮐﺴﯽ ﮐﺎر ﺧﻮدش آﺗﺶ ﺑﻪ اﻧﺒﺎن ﺧﻮدش از ﻣﺼﻠﺤﺖ ﺧﻮد/ﻫﺮ ﮐﺲ ﺑﺎﯾﺪ زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد را اداره ﮐﻨﺪ دﻓﺎع ﮐﻨﺪ Boos Dat is uit den boze Dat is slecht/verkeerd/misdadig/zondig Ma-siyat ast
ﻣﻌﺼﯿﺖ اﺳﺖ ﺷﺮی اﺳﺖ/ﺧﻼف/اﺷﺘﺒﺎه/ﻋﻤﻞ ﺑﺪ Boot De boot afhouden Terughoudend reageren // een ontwijkend antwoord geven Jawâbe sarbâlâ dâdan
ﺟﻮاب ﴎﺑﺎﻻ دادن در ﭘﺎﺳﺦ ﻃﻔﺮه رﻓﺘﻦ- واﮐﻨﺶ ﺳﺮد ﻧﺸﺎن دادن De boot gemist hebben De kans niet benut hebben // te laat zijn om nog mee te kunnen doen Dir residan
دﯾﺮ رﺳﯿﺪن ﺑﺮای ﺷﺮﮐﺖ در ﮐﺎری ﺑﻪ- ﻓﺮﺻﺘﯽ را از دﺳﺖ دادن ﻣﻮﻗﻊ ﻧﺮﺳﯿﺪن De boot is aan Nu begint de ellende/narigheid Ma-reke be pâ šod
Iemand in de boot nemen Iemand voor de gek houden // een grap uithalen met iemand Kasi râ dast andâxtan
ﮐﺴﯽ را دﺳﺖ اﻧﺪاﺧنت ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺷﻮﺧﯽ ﮐﺮدن- ﮐﺴﯽ را ﻣﺴﺨﺮه ﮐﺮدن Uit de boot vallen Zijn positie verliezen // niet meer meedoen Az gardune xârej šodan
از ﮔﺮدوﻧﻪ ﺧﺎرج ﺷﺪن دﯾﮕﺮ در ﮐﺎری- ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺧﻮد را از دﺳﺖ دادن ﺷﺮﮐﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻦ Het schip/de boot ingaan Schip Bord Een plank/bord voor zijn hoofd/kop hebben 1 - De goede raad van anderen uit onwil of onnozelheid negeren en domweg doorgaan 2 - De (negatieve) gevoelens van anderen niet zien/negeren Maqze xar xorde ast
ﻣﻐﺰ ﺧﺮ ﺧﻮرده اﺳﺖ از روی ﻟﺞ ﺑﺎزی ﯾﺎ ﻧﺎداﻧﯽ ﻧﺼﯿﺤﺖ ﺧﻮب دﯾﮕﺮان-١ را ﻧﺎدﯾﺪه ﮔﺮﻓﺘﻦ و ﺑﺪون ﻓﮑﺮ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺧﻮد اداﻣﻪ دادن اﻋﺘﻨﺎ/ ﻣﺘﻮﺟﻪ اﺣﺴﺎﺳﺎت )ﻣﻨﻔﯽ( دﯾﮕﺮان ﻧﺸﺪن-٢ ﻧﮑﺮدن Bordje De bordjes zijn verhangen De situatie is veranderd // nu hebben andere mensen de leiding Waz zir o ru šode ast
وﺿﻊ زﯾﺮ و رو ﺷﺪه اﺳﺖ ﻗﺪرت ﺑﻪ دﺳﺖ دﯾﮕﺮان- ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﺮده اﺳﺖ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ
ﻣﻌﺮﮐﻪ ﺑﻪ ﭘﺎ ﺷﺪ ﺷﺮ از ﺷﺮوع ﺷﺪ/ﺑﺎز ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ 64
Proef woordenboek.indd 64
16-5-2008 9:24:26
Borrel / Boter
Iets op zijn bordje krijgen 1 -Een moeilijke zaak op te lossen krijgen 2 - De schuld van iets krijgen Tuye kâse-aš gozâštan
ﺗﻮی ﮐﺎﺳﻪ اش ﮔﺬاﺷنت ﺑﻪ-٢ ﻣﺸﮕﻞ ﺑﺰرﮔﯽ را ﺑﺮای ﺣﻞ درﯾﺎﻓﺖ ﮐﺮدن-١ ﻋﻤﻠﯽ ﻣﺘﻬﻢ ﺷﺪن Borrel Dat scheelt een slok op een borrel Slok Borst Een hoge borst zetten Zich hoogmoedig/trots opstellen Bâd dar qab-qab andâxtan
ﺑﺎد در ﻏﺒﻐﺐ اﻧﺪاﺧنت ﭘﺮ اﻓﺎده ای داﺷﺘﻦ/رﻓﺘﺎر ﺧﻮدﭘﺴﻨﺪاﻧﻪ Het stuit hem tegen de borst Hij heeft er een afkeer van Oq-qaš migirad
اق اش ﻣﯽ ﮔﯿﺮد از آن ﭼﯿﺰ ﺑﯿﺰار اﺳﺖ Zich op de borst slaan Zelfingenomen zijn Az xod motešak-ker budan
از ﺧﻮد ﻣﺘﺸﮑﺮ ﺑﻮدن ﺧﻮد ﺑﯿﻦ و ﺧﻮد ﭘﺴﻨﺪ ﺑﻮدن Zijn borst natmaken Zich voorbereiden op iets onaangenaams Hâzer yarâqe mosi-bat šodan
ﺣﺎﴐ ﯾﺮاق ﻣﺼﯿﺒﺖ ﺷﺪن ﺧﻮد را ﺑﺮای ﻣﺴﺎﻟﻪ ﻧﺎﮔﻮاری آﻣﺎده ﮐﺮدن Een adder aan zijn borst koesteren Adder Een slang aan zijn borst koesteren Slang
Iemand het pistool op de borst zetten Pistool Bos Iemand het bos in sturen Iemand die om antwoord of hulp vraagt niet helpen maar misleiden Kasi râ donbâle noxod siyâh ferestâdan
ﮐﺴﯽ را دﻧﺒﺎل ﻧﺨﻮد ﺳﯿﺎه ﻓﺮﺳﺘﺎدن ﮐﺴﯽ را ﮐﻪ درﺧﻮاﺳﺖ ﺟﻮاب ﯾﺎ ﮐﻤﮑﯽ دارد ﯾﺎری ﻧﮑﺮده و ﮔﻤﺮاه ﮐﺮدن Door de bomen het bos niet meer zien Boom Meehuilen met de wolven in het bos Wolf Bot Bot vangen Zijn doel niet bereiken // een afwijzend antwoord krijgen Sar xordan
ﴎ ﺧﻮردن ﺟﻮاب رد ﺷﻨﯿﺪن- ﺑﻪ ﻫﺪف ﺧﻮد ﻧﺮﺳﯿﺪن Tot op het bot Door en door/helemaal/totaal Tâ maqze ostoxân
ﺗﺎ ﻣﻐﺰ اﺳﺘﺨﻮان ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ/ﮐﻞ ﻗﻀﯿﻪ/ﻫﻤﻪ اش Boter Boter bij de vis Contant betalen Jiringi dâdan
ﺟﺮﯾﻨﮕﯽ دادن ﻧﻘﺪ ﭘﺮداﺧﺖ ﮐﺮدن Boter op zijn hoofd hebben Zelf schuld hebben aan iets
65
Proef woordenboek.indd 65
16-5-2008 9:24:26
Boteren / Bovenop
Kun gohi budan
ﮐﻮن ﮔﻬﯽ ﺑﻮدن ﺧﻮد ﻣﻘﺼﺮ ﺑﻮدن،ﮔﻨﺎه ﻋﻤﻠﯽ را ﺑﻪ ﮔﺮدن داﺷﺘﻦ Dat is boter aan de galg gesmeerd Daarmee doe je vergeefse moeite Mesle âb dar hâwan kubidan ast
ﻣﺜﻞ آب در ﻫﺎون ﮐﻮﺑﯿﺪن اﺳﺖ ﮐﺎر ﺑﯽ ﻫﻮده و ﺑﯽ ﻧﺘﯿﺠﻪ ای ﻣﯽ ﮐﻨﺪ Met zijn neus in de boter vallen Neus Nog geen deuk in een pakje boter kunnen slaan Deuk Boteren Het botert niet tussen hen Ze kunnen niet goed met elkaar overweg Âbe ânhâ be yek juy nemirawad
آب آن ﻫﺎ ﺑﻪ ﯾﮏ ﺟﻮی منﯽ رود آن ﻫﺎ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﮐﻨﺎر ﺑﯿﺎﯾﻨﺪ Boterham Een aardige boterham verdienen aan iets Ergens veel geld mee verdienen Az jariyâni pule debši be jib zadan
از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﭘﻮل دﺑﺸﯽ ﺑﻪ ﺟﯿﺐ زدن از ﮐﺎری ﭘﻮل ﺑﺴﯿﺎری ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن Een afgelikte boterham Een meisje dat met veel jongens seksueel contact heeft gehad Fâsede har jâ-i
ﻓﺎﺳﺪ ﻫﺮﺟﺎﯾﯽ دﺧﺘﺮی ﮐﻪ ﺑﺎ ﭘﺴﺮان ﺑﺴﯿﺎری راﺑﻄﻪ ﺟﻨﺴﯽ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ Ergens geen boterham minder om eten Zich ergens niets van aantrekken // ergens geen nadelige gevolgen van ondervinden
Kakaš ham nemigazed
ﮐﮑﺶ ﻫﻢ منﯽ ﮔﺰد از ﭼﯿﺰی ﺻﺪﻣﻪ ﻧﺨﻮردن- ﺑﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ اﻫﻤﯿﺖ ﻧﺪادن Iets op zijn boterham krijgen Ergens de schuld van krijgen// iets als verwijt krijgen Ang xordan
اﻧﮓ ﺧﻮردن ﺗﻘﺼﯿﺮ ﮐﺎری ﺑﻪ ﮔﺮدن اﻓﺘﺎدن- ﺑﻪ ﻋﻤﻠﯽ ﻣﺘﻬﻢ ﺷﺪن Bout Je kan me de bout hachelen Het interesseert me totaal niet wat jij ervan vindt/denkt Be folân jâ-ye asbe šâh
ﺑﻪ ﻓﻼن ﺟﺎی اﺳﺐ ﺷﺎه ﻧﻈﺮ ﺗﻮ ﺑﺮای ﻣﻦ ﮐﺎﻣﻼ ﺑﯽ اﻫﻤﯿﺖ اﺳﺖ/ﻓﮑﺮ Bouwen Op iemand/iets kunnen bouwen Vast kunnen vertrouwen op iemand/ iets Ruye kasi/jariyâni hesâb kardan
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎب ﮐﺮدن/روی ﮐﺴﯽ ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن/ﻗﺎدر ﺑﻪ اﻋﺘﻤﺎد ﮐﺮدن ﺑﻪ ﮐﺴﯽ Boven Iets te boven komen Een moeilijkheid overwinnen Az kâri sar boland birun âmadan
از ﮐﺎری ﴎ ﺑﻠﻨﺪ ﺑﯿﺮون آﻣﺪن در ﺣﻞ ﻣﺸﮕﻠﯽ ﭘﯿﺮوز و ﻣﻮﻓﻖ ﺷﺪن Bovenop Er zelf bovenop komen De narigheid van ziekte of ellende overwinnen Jân gereftan
ﺟﺎن ﮔﺮﻓنت از رﻧﺞ ﺑﯿﻤﺎری ﯾﺎ ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﺟﺴﺘﻦ
66
Proef woordenboek.indd 66
16-5-2008 9:24:26
Boventoon / Breken
Iemand erbovenop helpen Iemand die in ellende verkeert helpen, zodat hij weer verder kan Daste kasi râ gereftan
دﺳﺖ ﮐﺴﯽ را ﮔﺮﻓنت ﮐﺴﯽ را ﮐﻪ درﮔﯿﺮ ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻤﮏ ﮐﺮده ﺗﺎ دوﺑﺎره ﺑﻪ زﻧﺪﮔﯽ اداﻣﻪ دﻫﺪ Boventoon De boventoon voeren De belangrijkste plaats hebben // de meeste invloed hebben Harfe aw-wal râ zadan
ﺣﺮف اول را زدن ﺑﯿﺶ ﺗﺮﯾﻦ ﻧﻔﻮذ را داﺷﺘﻦ- ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﻣﻘﺎم را داﺷﺘﻦ Boze Boos Brand (zn) Iemand uit de brand helpen Iemand uit de (financiële) moeilijkheden helpen Kasi râ az pisi dar âwardan
ﮐﺴﯽ را از ﭘﯿﺴﯽ در آوردن ﮐﺴﯽ را از دﺷﻮاری ﻫﺎی )ﻣﺎﻟﯽ( ﻧﺠﺎت دادن In de brand zitten Geldproblemen hebben Badbaxti-ye mâli dâštan
ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﻣﺎﻟﯽ داﺷنت در ﻣﺸﮕﻼت ﭘﻮﻟﯽ ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن Moord en brand schreeuwen Moord Branden (ww) Hij is niet vooruit te branden Het is heel moeilijk hem actief te krijgen Bâ manjeniq ham nemišawad tekânaš dâd
ﺑﺎ ﻣﻨﺠﻨﯿﻖ ﻫﻢ منﯽ ﺷﻮد ﺗﮑﺎﻧﺶ داد ﺑﻪ ﺣﺮﮐﺖ در آوردن او ﺑﺴﯿﺎر دﺷﻮار اﺳﺖ
Zijn vingers ergens liever niet aan branden Geen risico willen nemen Barâye xod mošgel tarâši nakardan
ﺑﺮای ﺧﻮد ﻣﺸﮕﻞ ﺗﺮاﺷﯽ ﻧﮑﺮدن ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ رﯾﺴﮏ ﮐﺮدن ﻧﺒﻮدن Breed Het niet breed hebben Sober moeten leven Dast tang budan
دﺳﺖ ﺗﻨﮓ ﺑﻮدن از روی ﻧﺎﭼﺎری ﺑﺎ زﻧﺪﮔﯽ ﺳﺎده ﺳﺎﺧﺘﻦ Wie het breed heeft, laat het breed hangen Wie veel bezit, kan veel uitgeven Kasi ke dastaš bâz ast xarj ham mikonad
ﮐﺴﯽ ﮐﻪ دﺳﺘﺶ ﺑﺎز اﺳﺖ ﺧﺮج ﻫﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ آدﻣﯽ ﮐﻪ ﺧﯿﻠﯽ ﭘﻮل دارد ﺧﻮب ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮐﻨﺪ Breedte Het moet uit de lengte of uit de breedte komen Lengte Breister De beste breister laat wel eens een steek vallen Ook de allerbeste maakt bij uitzondering wel eens een fout Asbe eskandar ham sekandari mixorad
اﺳﺐ اﺳﮑﻨﺪر ﻫﻢ ﺳﮑﻨﺪری ﻣﯽ ﺧﻮرد ﻣﺎﻫﺮﺗﺮﯾﻦ آدم ﻫﺎ ﻫﻢ ﻫﺮ از ﮔﺎﻫﯽ اﺷﺘﺒﺎه ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ Breken Breken met iemand De vriendschap/omgang met iemand beëindigen Az kasi boridan
از ﮐﺴﯽ ﺑﺮﯾﺪن راﺑﻄﻪ ﺧﻮد را ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﻗﻄﻊ ﮐﺮدن/دوﺳﺘﯽ 67
Proef woordenboek.indd 67
16-5-2008 9:24:26
Bres / Bril
Bres Dat zal een bres schieten in het front // in geldmiddelen Dat zal de eenheid verbreken // dat gaat heel veel kosten Pedare sâheb bače râ dar miâwarad
از ﻧﻈﺮ ﻣﺎﻟﯽ- ﭘﺪر ﺻﺎﺣﺐ ﺑﭽﻪ را در ﻣﯽ آورد ﺧﺮج زﯾﺎدی- ﯾﮕﺎﻧﮕﯽ و وﺣﺪت را از ﺑﯿﻦ ﻣﯽ ﺑﺮد ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ Voor iemand in de bres springen Het voor iemand opnemen // iemand verdedigen Barâ-ye kasi xod râ be âb o âtaš zadan
ﺑﺮای ﮐﺴﯽ ﺧﻮد را ﺑﻪ آب و آﺗﺶ زدن از ﮐﺴﯽ دﻓﺎع ﮐﺮدن- ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﮐﺴﯽ را ﮐﺮدن Breuk Tot een (openlijke) breuk komen met iemand Geen omgang meer hebben met iemand // vijandig tegenover iemand komen te staan (šekârâ) az kasi boridan
)آﺷﮑﺎرا( از ﮐﺴﯽ ﺑﺮﯾﺪن ﺑﺎ ﮐﺴﯽ رﻓﺘﺎر- دﯾﮕﺮ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ رﻓﺖ و آﻣﺪ ﻧﺪاﺷﺘﻦ دﺷﻤﻨﺎﻧﻪ داﺷﺘﻦ Zich een breuk lachen Heel erg lachen Az xande rise raftan
از ﺧﻨﺪه رﯾﺴﻪ رﻓنت ﺧﯿﻠﯽ زﯾﺎد ﺧﻨﺪﯾﺪن Zich een breuk tillen aan iets Iets wat heel zwaar is optillen Zire sangini-ye bâr pâre šodan
زﯾﺮ ﺳﻨﮕﯿﻨﯽ ﺑﺎر ﭘﺎره ﺷﺪن ﭼﯿﺰ ﺑﺴﯿﺎر ﭘﺮ وزﻧﯽ را ﺑﻠﻨﺪ ﮐﺮدن Brevet Daarmee geeft hij zichzelf een brevet van onvermogen
Hij geeft daarmee zelf een bewijs van zijn onbekwaamheid Bâ in kâr diplome bi liâqati-ye xod râ gerefte ast
ﺑﺎ اﯾﻦ ﮐﺎر دﯾﭙﻠﻢ ﺑﯽ ﻟﯿﺎﻗﺘﯽ ﺧﻮد را ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﺎ آن ﻋﻤﻞ ﺑﻪ ﺧﻮدش ﻣﺪرک ﺑﯽ ﮐﻔﺎﯾﺘﯽ ﻣﯽ دﻫﺪ Brief Een brief op poten schrijven Een verontwaardigde brief schrijven Name-ye talxi neweštan
ﻧﺎﻣﻪ ﺗﻠﺨﯽ ﻧﻮﺷنت ﻧﺎﻣﻪ رﻧﺠﺶ آور و ﺧﺸﻤﻨﺎﮐﯽ ﻧﻮﺷﺘﻦ Briefje Dat geef ik je op een briefje Daar ben ik heel zeker van // neem dat maar van mij aan Čeke sefid midaham, rad xor nadârad
رد ﺧﻮر ﻧﺪارد،ﭼﮏ ﺳﻔﯿﺪ ﻣﯽ دﻫﻢ ﺣﺮﻓﻢ را ﺑﺎور ﮐﻦ- اﻃﻤﯿﻨﺎن زﯾﺎدی ﺑﻪ آن ﻣﺴﺎﻟﻪ دارم Brij Als een kat om de hete brij heen draaien/lopen Kat Bril Alles door een donkere/zwarte bril zien Pessimistisch zijn // alles somber inzien Donyâ râ tire o târ didan
دﻧﯿﺎ را ﺗﯿﺮه و ﺗﺎر دﯾﺪن زﻧﺪﮔﯽ را ﻏﻢ اﻧﮕﯿﺰ و ﻣﺘﺮوک دﯾﺪن- ﺑﺪﺑﯿﻦ ﺑﻮدن Door de bril van een ander zien Afgaan op het oordeel van een ander // zich laten beïnvloeden door een ander Qaziye râ az dide digari didan
ﻗﻀﯿﻪ را از دﯾﺪ دﯾﮕﺮی دﯾﺪن ﺧﻮد را ﺗﺤﺖ- ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮ آدم دﯾﮕﺮی را ﻗﺒﻮل ﮐﺮدن ﺗﺎﺛﯿﺮ ﮐﺴﯽ ﻗﺮار دادن
68
Proef woordenboek.indd 68
16-5-2008 9:24:26
Broeder / Broek
Door een gekleurde bril zien Een vooroordeel hebben Qaraz warzi kardan
ﻏﺮض ورزی ﮐﺮدن ﭘﯿﺶ داوری ﮐﺮدن،ﺗﺒﻌﯿﺾ ﻗﺎﯾﻞ ﺷﺪن Ieder bekijkt de dingen door zijn eigen bril Ieder heeft zo zijn eigen inzicht/ mening Har kas donyâ râ az dide xod mibinad
ﻫﺮ ﮐﺲ دﻧﯿﺎ را از دﯾﺪ ﺧﻮد ﻣﯽ ﺑﯿﻨﺪ ﻧﻈﺮ ﺷﺨﺼﯽ ﺧﻮد را دارﻧﺪ/آدم ﻫﺎ ﺑﯿﻨﺶ Broeder Een zwakke broeder Iemand die moeilijk mee kan komen Noqte za-afe ja-am
ﻧﻘﻄﻪ ﺿﻌﻒ ﺟﻤﻊ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻣﺸﮕﻞ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﭘﺎ ﺑﻪ ﭘﺎی ﮔﺮوه راه ﺑﯿﺎﯾﺪ Mannenbroeders Man Broeien Er broeit wat Er komt misschien een uitbarsting van woede/geweld Âtaši zire xâkestar ast
آﺗﺸﯽ زﯾﺮ ﺧﺎﮐﺴﱰ اﺳﺖ ﻃﻐﯿﺎن وﺟﻮد دارد/اﺣﺘﻤﺎل ﺧﺸﻢ Broek Daar zakt mijn broek van af Daarover ben ik erg verbaasd en verontwaardigd Az ta-ajob šâx dar miâwaram
از ﺗﻌﺠﺐ ﺷﺎخ در ﻣﯽ آورم در آن ﺑﺎره ﺑﺴﯿﺎر ﺷﮕﻔﺖ زده و رﻧﺠﯿﺪه ﺧﺎﻃﺮ ﻫﺴﺘﻢ De broek aan hebben De baas zijn {gezegd van een vrouw ten opzichte van haar man} Farmânde-ye xâne budan
ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻮدن رﯾﯿﺲ و رﻫﺒﺮ ﺑﻮدن }درﺑﺎره زن در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﺷﻮﻫﺮش {ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد Geen broek aan zijn gat/kont hebben Heel erg arm zijn Âh nadârad tâ bâ nâle so-odâ konad
آه ﻧﺪارد ﺗﺎ ﺑﺎ ﻧﺎﻟﻪ ﺳﻮدا ﮐﻨﺪ ﺑﺴﯿﺎر ﺑﯽ ﭘﻮل و ﻓﻘﯿﺮ ﺑﻮدن Het in de broek doen van angst Zeer angstig zijn Az tars šalwâre xod râ xarâb kardan
از ﺗﺮس ﺷﻠﻮار ﺧﻮد را ﺧﺮاب ﮐﺮدن ﺑﺴﯿﺎر وﺣﺸﺖ زده و ﺗﺮﺳﯿﺪه ﺑﻮدن Het zal je nog dun door de broek lopen Daar zul je nog veel schade van ondervinden // het zal je lelijk tegenvallen Riq-at dar mi-âyad
رﯾﻖ ات در ﻣﯽ آﯾﺪ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻧﺎﮔﻮاری- از آن ﺟﺮﯾﺎن آﺳﯿﺐ زﯾﺎدی ﻣﯽ ﺧﻮری ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ Iemand achter de broek zitten Iemand voortdurend aansporen iets te ondernemen Kasi râ sixunak zadan
ﮐﺴﯽ را ﺳﯿﺨﻮﻧﮏ زدن ﭘﺸﺖ ﺳﺮﻫﻢ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻓﺸﺎر آوردن ﺗﺎ ﮐﺎری اﻧﺠﺎم دﻫﺪ Zijn eigen broek ophouden Financieel voor zichzelf zorgen Xarje zendegi-ye xod râ dar âwardan
ﺧﺮج زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد را درآوردن روی ﭘﺎی ﺧﻮد ﺑﻮدن،از ﻧﻈﺮ ﻣﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﺧﻮد رﺳﯿﺪن Een proces aan zijn broek krijgen Proces
69
Proef woordenboek.indd 69
16-5-2008 9:24:26
Broekriem / Brood
Broekriem De broekriem aanhalen Zuiniger gaan leven Xarj o barj râ boridan
ﺧﺮج و ﺑﺮج را ﺑﺮﯾﺪن ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﯾﺎﻧﻪ ﺗﺮ زﻧﺪﮔﯽ ﮐﺮدن Broekzak Iemand/iets kennen als zijn broekzak Iemand/iets door en door kennen Bâlâ wa pâ-ine kasi/qazi-ye-i râ dânestan
ﻗﻀﯿﻪ ای را داﻧﺴنت/ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﯾﯿﻦ ﮐﺴﯽ ﭼﯿﺰی را ﮐﺎﻣﻼ و ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻮب ﺷﻨﺎﺧﺘﻦ/ﮐﺴﯽ Dat is vestzak-broekzak! Vestzak Broertje Aan iemand/iets een broertje dood hebben Een flinke hekel hebben aan iemand/ iets Kine-ye šotori be kasi/jariyâni dâstan
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ داﺷنت/ﮐﯿﻨﻪ ﺷﱰی ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﭼﯿﺰی ﺑﺴﯿﺎر ﺑﯿﺰار و ﻣﺘﻨﻔﺮ ﺑﻮدن/از ﮐﺴﯽ Brok Brokken maken 1 - De boel kapotmaken/verprutsen 2 - Met een voertuig schade veroorzaken Xarâb-kâri kardan
ﺧﺮاب ﮐﺎری ﮐﺮدن ﺑﺎ-٢ از ﺷﮑﻞ اﻧﺪاﺧﺘﻦ/ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ را داﻏﻮن ﮐﺮدن-١ ﻣﺎﺷﯿﻦ ﺗﺼﺎدف و ﺧﺴﺎرت ﺑﻪ ﺑﺎر آوردن Eén brok ellende 1 - Iemand die van pijn/verdriet vergaat 2 - Een bijzonder naar/vervelend persoon Sar tâ pâ nekbat
ﴎ ﺗﺎ ﭘﺎ ﻧﮑﺒﺖ آدم ﺑﺴﯿﺎر-٢ ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﺗﻠﻒ ﺷﻮد/ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ از درد-١ ﻧﺎراﺣﺖ/ﻧﺎﮔﻮار Een brok in de keel krijgen Vanwege ontroering niet meer goed kunnen praten Boqz dar gelu gir kardan
ﺑﻐﺾ در ﮔﻠﻮ ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن از ﻫﯿﺠﺎن ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ درﺳﺖ ﺣﺮف زدن ﻧﺪاﺷﺘﻦ Met de brokken (blijven) zitten Achterblijven met de schade die anderen hebben veroorzaakt Bâ bače-ye qondâq karde ruye dast mândan
ﺑﺎ ﺑﭽﻪ ﻗﻨﺪاق ﮐﺮده روی دﺳﺖ ﻣﺎﻧﺪن ﺑﺎ آﺳﯿﺒﯽ ﮐﻪ دﯾﮕﺮان ﺑﻪ ﺑﺎر آورده اﻧﺪ ﺗﮏ و ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺎﻧﺪن Brommen Wat ik je brom! Zo is het // dat verzeker ik je! Man be to migu-yam rad xor na-dârad!
!ﻣﻦ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻢ رد ﺧﻮر ﻧﺪارد اﻃﻤﯿﻨﺎن داﺷﺘﻪ- اﯾﻦ ﺟﻮری اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻦ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻢ !ﺑﺎش Bron Dat weet ik uit betrouwbare bron Ik heb dat gehoord van iemand die goed op de hoogte is Az manba-e mowas-saqi šenide-am
از ﻣﻨﺒﻊ ﻣﻮﺛﻘﯽ ﺷﻨﯿﺪه ام از آدﻣﯽ ﺷﻨﯿﺪه ام ﮐﻪ ﺑﺴﯿﺎر آﮔﺎه اﺳﺖ Brood Daar is geen droog brood mee te verdienen Dat levert niets op // daar valt geen winst mee te behalen Nâne xošk o xâli ham tu-yaš nist
ﻧﺎن ﺧﺸﮏ و ﺧﺎﻟﯽ ﻫﻢ ﺗﻮﯾﺶ ﻧﯿﺴﺖ ﺳﻮدی در آن ﻧﯿﺴﺖ- ﭼﯿﺰی دﺳﺖ ﻣﺎ را ﻧﻤﯽ ﮔﯿﺮد
70
Proef woordenboek.indd 70
16-5-2008 9:24:26
Broodje / Brouwerij
Ergens geen brood in zien Ergens geen perspectief/voordeel in zien Nâni dar kâr nadidan, češm âb naxordan
ﭼﺸﻢ آب ﻧﺨﻮردن،ﻧﺎﻧﯽ در ﮐﺎر ﻧﺪﯾﺪن ﺳﻮدی ﻧﺪﯾﺪن/در ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ دﯾﺪاﻧﺪاز
Nâne kâfar râ mixori barâye kâfar šamšir bezan
ﻧﺎن ﮐﺎﻓﺮ را ﻣﯽ ﺧﻮری ﺑﺮای ﮐﺎﻓﺮ ﺷﻤﺸﯿﺮ ﺑﺰن ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻫﺰﯾﻨﻪ زﻧﺪﮔﯽ ات ﺑﻪ او واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻧﮑﻦ Brode Brood
Het levert nog geen droog brood op Daar verdien je bijna niets mee Nâne xâli ham tuy-aš nist
ﻧﺎن ﺧﺎﻟﯽ ﻫﻢ ﺗﻮﯾﺶ ﻧﯿﺴﺖ از آن ﭘﻮل و درآﻣﺪی ﺑﻪ دﺳﺖ ﻧﻤﯽ آﯾﺪ Iemand het brood uit de mond stoten Iemand zijn bron van inkomsten ontnemen Nâne kasi râ âjor kardan
ﻧﺎن ﮐﺴﯽ را آﺟﺮ ﮐﺮدن ﻣﻨﺒﻊ درآﻣﺪ ﮐﺴﯽ را ﻗﻄﻊ ﮐﺮدن Iets om den brode doen Iets doen om er de kost mee te verdienen Barâye zendegi kâr kardan
ﺑﺮای زﻧﺪﮔﯽ ﮐﺎر ﮐﺮدن ﮐﺎری اﻧﺠﺎم دادن ﺗﺎ ﻫﺰﯾﻨﻪ زﻧﺪﮔﯽ در آﯾﺪ Iets op zijn brood krijgen De schuld krijgen van iets Angi xordan
اﻧﮕﯽ ﺧﻮردن ﺑﻪ ﮔﻨﺎﻫﯽ ﯾﺎ ﻋﻤﻠﯽ ﻣﺘﻬﻢ ﺷﺪن Voor brood op de plank zorgen In het levensonderhoud voorzien Nâne šab râ dar âwardan
ﻧﺎن ﺷﺐ را در آوردن ﺧﺮج و ﻫﺰﯾﻨﻪ زﻧﺪﮔﯽ را ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن Wiens brood men eet, diens woord men spreekt Als je van iemand voor je broodwinning afhankelijk bent, spreek je hem niet tegen
De een zijn dood is de ander zijn brood Dood De mens leeft niet bij brood alleen Mens In het zweet des aanschijns zijn brood verdienen Zweet Op water en brood zitten Water Zich de kaas niet van het brood laten eten Kaas Broodje Als warme broodjes over de toonbank gaan/vliegen Zeer snel verkocht worden Ruye dast mibarandaš
روی دﺳﺖ ﻣﯽ ﺑﺮﻧﺪش ﺗﻨﺪ و ﺳﺮﯾﻊ ﻓﺮوش ﻣﯽ رود Zoete broodjes bakken 1 - Door vleierij proberen in de gunst te komen bij iemand 2 - Minder hoge eisen stellen // inschikkelijker worden Bâdenjân dore qâb čini kardan
ﺑﺎدﻧﺠﺎن دور ﻗﺎب ﭼﯿﻨﯽ ﮐﺮدن ﺑﺎ ﺧﻮش ﻣﺸﺮﺑﯽ ﮐﻮﺷﯿﺪن ﺗﺎ در دل ﮐﺴﯽ ﺟﺎ ﺑﺎز-١ راﻏﺐ ﺷﺪن- زﯾﺎده ﺧﻮاﻫﯽ ﻧﮑﺮدن-٢ ﮐﻨﻨﺪ Brouwerij Er komt leven in de brouwerij Leven
71
Proef woordenboek.indd 71
16-5-2008 9:24:26
Brug / Buigen
Brug Dat is een brug te ver Dat is te hoog gegrepen // dat is onmogelijk In kâr boland parwâzi ast
اﯾﻦ ﮐﺎر ﺑﻠﻨﺪ ﭘﺮوازی اﺳﺖ ﮐﺎر ﻏﯿﺮ ﻣﻤﮑﻨﯽ اﺳﺖ- ﺑﻪ دﺳﺖ آوردﻧﯽ ﻧﯿﺴﺖ Een brug slaan Een relatie/verband leggen tussen het een en het ander šti andâxtan
آﺷﺘﯽ اﻧﺪاﺧنت واﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﺮﻗﺮار ﮐﺮدن/ﺑﯿﻦ اﯾﻦ و آن راﺑﻄﻪ
!وﺳﻊ ﻣﺎن منﯽ رﺳﺪ ! ﻗﺪرت ﺧﺮﯾﺪ آن را ﻧﺪارم- ﺑﺴﯿﺎر ﮔﺮان اﺳﺖ Ze weer bruin bakken Weer overdrijven Bâz šuraš râ dar âwardan
ﺑﺎز ﺷﻮرش را در آوردن دوﺑﺎره ﻻف زدن و اﻏﺮاق ﮐﺮدن Bui De bui al zien aankomen/hangen Al voorzien dat er moeilijkheden komen Buye mosibat šenidan
ﺑﻮی ﻣﺼﯿﺒﺖ ﺷﻨﯿﺪن ﭘﯿﺸﺎﻣﺪ ﻫﺎی ﻧﺎﮔﻮاری را ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﮐﺮدن Over de brug (moeten) komen (Moeten) betalen (Nâčâran) sare kise râ šol kardan
)ﻧﺎﭼﺎرا( ﴎ ﮐﯿﺴﻪ را ﺷﻞ ﮐﺮدن )ﻣﺠﺒﻮر( ﺑﻪ ﭘﺮداﺧﺖ ﺷﺪن Brugman Praten als Brugman Lang en met overtuigingskracht spreken Mesle mol-lâ baji wer-râji kardan
ﻣﺜﻞ ﻣﻼ ﺑﺎﺟﯽ وراﺟﯽ ﮐﺮدن ﺑﺮای ﻣﺪت ﻃﻮﻻﻧﯽ و ﺑﻪ زور اﺳﺘﺪﻻل ﺣﺮف زدن Brui Ergens de brui aan geven Iets opgeven // iets niet willen voortzetten Kâri râ zamin gozâštan
ﮐﺎری را زﻣﯿﻦ ﮔﺬاﺷنت ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ اداﻣﻪ ﮐﺎری ﻧﺒﻮدن- ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را رﻫﺎ ﮐﺮدن Bruin Dat kan Bruin niet trekken! Dat is te duur // dat kan ik niet betalen! Wos-e mân nemiresad!
De bui laten overdrijven/overwaaien Wachten tot de boosheid/ontstemdheid van een ander voorbij is Tâb âwardan tâ âtaš kasi bexâbad
ﺗﺎب آوردن ﺗﺎ آﺗﺶ ﮐﺴﯽ ﺑﺨﻮاﺑﺪ ﺑﺪﺧﻠﻘﯽ ﮐﺴﯽ ﻓﺮوﮐﺶ ﮐﻨﺪ/ﺻﺒﺮ ﮐﺮدن ﺗﺎ ﺧﺸﻢ Voor de bui binnen zijn Zichzelf (met zijn spullen) in veiligheid gebracht hebben voordat het misgaat Qeser dar raftan
ﻗﴪ در رﻓنت ﻗﺒﻞ از ﭘﯿﺸﺎﻣﺪ ﺑﺪی ﺧﻮد )ﺑﺎ وﺳﺎﯾﻞ ﺧﻮد( را از ﺧﻄﺮ ﻧﺠﺎت دادن Zijn buien hebben Flink aan (goede/kwade) stemmingen onderhevig zijn Dam dami mezâj budan
دم دﻣﯽ ﻣﺰاج ﺑﻮدن ﺑﺪ( ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ/ﺑﺴﯿﺎر ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺣﺎﻟﺖ ﻫﺎی )ﺧﻮب Buigen Het is buigen of barsten
72
Proef woordenboek.indd 72
16-5-2008 9:24:26
Buik / Buitenkansje
Het moet hoe dan ook gebeuren Mixâhi bexâh nemixâhi naxâh
ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯽ ﺑﺨﻮاه منﯽ ﺧﻮاﻫﯽ ﻧﺨﻮاه آن ﮐﺎر در ﻫﺮ ﺻﻮرت ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد Zich over iets buigen Zich met iets bezighouden // iets serieus bestuderen Bâ čizi dast o panje narm kardan
ﺑﺎ ﭼﯿﺰی دﺳﺖ و ﭘﻨﺠﻪ ﻧﺮم ﮐﺮدن ﻣﺴﺎﻟﻪ ای را ﺟﺪی- ﺧﻮد را ﻣﺸﻐﻮل ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮐﺮدن ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺮدن Buigen als een knipmes Knipmes Buik Dat kun je op je buik schrijven! Dat kun je wel vergeten // dat lukt zeker niet! Begozâr dare kuze âbaš râ boxor!
!ﺑﮕﺬار در ﮐﻮزه آﺑﺶ را ﺑﺨﻮر ! ﺑﺪون ﺷﮏ ﻣﻮﻓﻖ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد- ﻓﺮاﻣﻮﺷﺶ ﮐﻦ Ergens de buik van vol hebben Ergens meer dan genoeg van hebben Az jariyâni dele pori dâštan
از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ دل ﭘﺮی داﺷنت از ﻗﻀﯿﻪ ای ﺑﺴﯿﺎر ﺑﯿﺰار ﺑﻮدن
Buikriem De buikriem aanhalen Broekriem Buil Zich een buil vallen aan iets Een flinke tegenvaller/strop hebben aan iets Dar kâri boz âwardan
در ﮐﺎری ﺑﺰ آوردن ﺑﺪ ﺷﺎﻧﺴﯽ آوردن/در ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺷﻮرﺑﺨﺘﯽ Buis Aan de buis gekluisterd zitten Alleen maar naar de televisie zitten kijken en voor niets anders aandacht hebben Be televisi-yon časbidan
ﺑﻪ ﺗﻠﻮﯾﺰﯾﻮن ﭼﺴﺒﯿﺪن ﻓﻘﻂ ﺗﻠﻮﯾﺰﯾﻮن ﺗﻤﺎﺷﺎ ﮐﺮدن و ﺑﻪ ﻓﮑﺮ ﭼﯿﺰ دﯾﮕﺮی ﻫﻢ ﻧﺒﻮدن Buiten Zich aan iets te buiten gaan Overdreven/overdadig gebruikmaken van iets Dar kâri esrâf kardan
در ﮐﺎری اﴎاف ﮐﺮدن زﯾﺎده روی ﮐﺮدن/در اﺳﺘﻔﺎده از ﭼﯿﺰی اﻏﺮاق
Baas in eigen buik zijn Baas Pijn in de buik hebben/krijgen van iets Pijn Vlinders in je buik hebben Vlinder Buikje Zijn buikje rond eten Smakelijk en tevreden zitten eten Šekami az azâ dar âwardan
ﺷﮑﻤﯽ از ﻋﺰا در آوردن ﺑﺎ اﺷﺘﻬﺎ و رﺿﺎﯾﺖ ﻏﺬا ﺧﻮردن
Zich er buiten houden Zich niet met iets bemoeien Xod râ kenâr kešidan
ﺧﻮد را ﮐﻨﺎر ﮐﺸﯿﺪن در ﮐﺎری دﺧﺎﻟﺖ ﻧﮑﺮدن Buitenkansje Dat buitenkansje gaat zijn neus voorbij Dat gelukje loopt hij (onverwachts) mis Az dastaš sor xord o dar raft
73
Proef woordenboek.indd 73
16-5-2008 9:24:26
Buitenspel / Buurman
از دﺳﺘﺶ ﴎ ﺧﻮرد و در رﻓﺖ آن ﻓﺮﺻﺖ را )ﺑﯽ ﻫﻮا( از دﺳﺖ داد Buitenspel Buitenspel staan Buitengesloten worden // niet mee mogen doen Az ma-areke birun mândan
از ﻣﻌﺮﮐﻪ ﺑﯿﺮون ﻣﺎﻧﺪن ﮐﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪن- ﻣﺤﺮوم ﺷﺪن Iemand buitenspel zetten Iemand uitschakelen Kasi râ az ma-areke birun andâxtan
ﮐﺴﯽ را از ﻣﻌﺮﮐﻪ ﺑﯿﺮون اﻧﺪاﺧنت ﮐﺴﯽ را ﮐﻨﺎر ﮔﺬاﺷﻦ و از ﺑﯿﻦ ﺑﺮدن Bukken Ergens onder gebukt gaan Onder iets lijden Dar mazi-qe budan
در ﻣﻀﯿﻘﻪ ﺑﻮدن زﯾﺮ ﻓﺸﺎر ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ رﻧﺞ ﺑﺮدن Bult Zich een bult lachen Heel erg lachen Az xande rise raftan
از ﺧﻨﺪه رﯾﺴﻪ رﻓنت ﺑﯽ اﻧﺪازه ﺧﻨﺪﯾﺪن Eigen schuld, dikke bult Schuld Bus Dat klopt als een bus Dat is helemaal juist Mu lâye darzaš nemirawad
ﻣﻮ ﻻی درزش منﯽ رود ﮐﺎﻣﻼ درﺳﺖ و ﺻﺤﯿﺢ اﺳﺖ
In de bus moeten blazen Veel geld moeten uitgeven Xeyli bâyad besolfad
ﺧﯿﻠﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺴﻠﻔﺪ ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ ﭘﺮداﺧﺖ ﭘﻮل ﺑﺴﯿﺎری ﺑﻮدن Als de beste uit de bus komen Beste Als nummer één uit de bus komen Nummer Buskruit Hij heeft het buskruit niet uitgevonden Hij is beslist niet slim/snugger Toxme do zarde ke nakarde ast
ﺗﺨﻢ دو زرده ﮐﻪ ﻧﮑﺮده اﺳﺖ زرﻧﮓ ﻧﯿﺴﺖ/ﻣﺴﻠﻤﺎ زﯾﺎد ﺑﺎ ﻫﻮش Buur Beter een goede buur dan een verre vriend Aan iemand in de buurt heb je meer dan aan een vriend die ver weg woont Hamsâye-ye xub behtar az rafiqe dur ast
ﻫﻤﺴﺎﯾﻪ ﺧﻮب ﺑﻬﱰ از رﻓﯿﻖ دور اﺳﺖ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ در ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺗﻮ زﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﺑﻪ درد ﺗﻮ ﻣﯽ ﺧﻮرد ﺗﺎ دوﺳﺘﯽ ﮐﻪ از ﺗﻮ دور اﺳﺖ Buurman Al te goed is buurmans gek Wie al te edelmoedig/vrijgevig is wordt slachtoffer van zijn eigen goedheid Čube narm râ kerm mixorad
ﭼﻮب ﻧﺮم را ﮐﺮم ﻣﯽ ﺧﻮرد دﺳﺖ و دﻟﺒﺎز اﺳﺖ/ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﯽ اﻧﺪازه ﺑﺨﺸﻨﺪه ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﺧﯿﺮ ﺧﻮاﻫﯽ ﺧﻮد ﻣﯽ ﺷﻮد
74
Proef woordenboek.indd 74
16-5-2008 9:24:26
C Cadeau Dat kun je van mij cadeau krijgen Dat krijg je van mij voor niets // dat schenk ik je Qâbeli nadârad mâle šomâ
ﻗﺎﺑﻠﯽ ﻧﺪارد ﻣﺎل ﺷام آن را ﺑﻪ ﺗﻮ ﭘﯿﺶ- آن ﭼﯿﺰ را راﯾﮕﺎن ﺑﻪ ﺗﻮ ﻣﯽ دﻫﻢ ﮐﺶ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ Je krijgt het niet cadeau Daar moet je hard voor werken Mafti ke nist
ﻣﻔﺘﯽ ﮐﻪ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﺮای ﺑﻪ دﺳﺖ آوردﻧﺶ ﺑﺎﯾﺪ زﺣﻤﺖ ﺑﮑﺸﯽ Canossa Naar Canossa gaan Publiekelijk boete doen Piše âl o âdam talabe âmorzeš kardan
ﭘﯿﺶ آل و آدم ﻃﻠﺐ آﻣﺮزش ﮐﺮدن ﺟﻠﻮی ﻣﺮدم اﻇﻬﺎر ﻧﺪاﻣﺖ و ﭘﺮﯾﺸﺎﻧﯽ ﮐﺮدن Cent Ergens geen cent voor geven Iets waardeloos vinden Yek pâpâsi ham bâlâ-yaš nadâdan
ﯾﮏ ﭘﺎﭘﺎﺳﯽ ﻫﻢ ﺑﺎﻻﯾﺶ ﻧﺪادن ﭼﯿﺰی را ﺑﯽ ارزش و ﺑﯿﺨﻮد داﻧﺴﺘﻦ
Geen cent (meer) waard zijn Zich zeer zwak voelen // zich niet (meer) in staat voelen enig werk te verrichten (Digar) hâl o nây nadâštan
)دﯾﮕﺮ( ﺣﺎل و ﻧﺎی ﻧﺪاﺷنت )دﯾﮕﺮ( ﻓﮑﺮ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ- ﺧﻮد را ﺿﻌﯿﻒ ﺣﺲ ﮐﺮدن ﮐﺎری از او ﺑﺮ ﺑﯿﺎﯾﺪ Geen rooie cent bezitten Uitermate arm zijn Yek pule siyâh ham nadâštan
ﯾﮏ ﭘﻮل ﺳﯿﺎه ﻫﻢ ﻧﺪاﺷنت ﺑﯽ اﻧﺪازه ﻧﺪار و ﻓﻘﯿﺮ ﺑﻮدن Voor geen cent te vertrouwen zijn Helemaal niet te vertrouwen zijn Yek qerân ham e-etemâdi be u nist
ﯾﮏ ﻗﺮان ﻫﻢ اﻋﺘامدی ﺑﻪ او ﻧﯿﺴﺖ ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ ﻗﺎﺑﻞ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﻧﯿﺴﺖ Erg op de centen zijn Zuinig zijn // goed op geld letten Čosxor budan
ﭼﺲ ﺧﻮر ﺑﻮدن ﻫﻮای ﻣﺎل ﺧﻮد را داﺷﺘﻦ- ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮ ﺑﻮدن Centje Geen centje pijn Niet de minste moeite // geen enkel probleem Zahmati nist
زﺣﻤﺘﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﺪون ﻣﺸﮕﻞ و ﻧﺎراﺣﺘﯽ- ﺑﺪون ﻫﯿﭻ دﺷﻮاری Charybdis Van Scylla in Charybdis vallen/ komen Scylla Citroen Zich geen knollen voor citroenen laten verkopen Knol
75
Proef woordenboek.indd 75
16-5-2008 9:24:27
Chocola / Coulisse
Chocola Ergens geen chocola van kunnen maken Er niets van begrijpen // er niets mee kunnen beginnen Čizi hâli-aš našodan
ﭼﯿﺰی ﺣﺎﻟﯽ اش ﻧﺸﺪن ﻧﻤﯽ داﻧﺪ ﺑﺎ آن ﭼﻪ ﮐﻨﺪ- ﭼﯿﺰی از آن ﻧﻔﻬﻤﯿﺪن Cirkel Een vicieuze cirkel 1 - Ontwikkeling die steeds terugkeert naar het uitgangspunt dat je wilde verlaten 2 - Redenering waarbij je uitgaat van datgene wat nu juist bewezen moet worden Do-ore bâtel
دور ﺑﺎﻃﻞ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻫﺮ دﻓﻌﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺟﺎﯾﯽ ﺑﺮﻣﯽ ﮔﺮدد-١ اﺳﺘﺪﻻﻟﯽ را ﺛﺎﺑﺖ ﺷﺪه-٢ ﮐﻪ آدم ﺷﺮوع ﮐﺮده اﺳﺖ داﻧﺴﺘﻦ در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﻫﻨﻮز ﺑﺎﯾﺪ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﻮد Clinch Met iemand in de clinch gaan/liggen/ raken Iets uitvechten met iemand Bâ kasi dargir šodan
ﺑﺎ ﮐﺴﯽ درﮔﯿﺮ ﺷﺪن در ﻣﻮردی ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﮐﺸﻤﮑﺶ و ﻣﺠﺎدﻟﻪ ﮐﺮدن Clown De clown uithangen Zich aanstellen en proberen grappig te zijn Mâ mazegi kardan
ﺑﺎ ﻣﺰﮔﯽ ﮐﺮدن ژﺳﺖ آﻣﺪن و دﻟﻘﮏ ﺑﺎزی در آوردن
vijandige macht Sotune panjom
ﺳﺘﻮن ﭘﻨﺠﻢ ﻧﺎم آدم ﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﮐﺸﻮر ﺧﻮد ﻫﻮادار دﺷﻤﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ Columbus Het ei van Columbus Ei Commissie Als ik lieg, dan lieg ik in commissie Misschien is het niet waar wat ik zeg, maar iemand anders heeft me gezegd dat het zo is Râst o doruqaš be gardane râwi ast
راﺳﺖ و دروﻏﺶ ﺑﻪ ﮔﺮدن راوی اﺳﺖ ﺣﺮﻓﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ زﻧﻢ ﺷﺎﯾﺪ راﺳﺖ و ﺻﺤﯿﺢ ﻧﺒﺎﺷﺪ اﻣﺎ ﮐﺲ دﯾﮕﺮی ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺣﺮف درﺳﺖ اﺳﺖ Complimentje Naar een complimentje vissen/hengelen Proberen een compliment te krijgen Donbâle ta-arif o tamjid budan
دﻧﺒﺎل ﺗﻌﺮﯾﻒ و متﺠﯿﺪ ﺑﻮدن ﮐﻮﺷﯿﺪن ﺗﺎ ﻣﻮرد ﺳﺘﺎﯾﺶ دﯾﮕﺮان ﻗﺮار ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ Conto Iets op iemands rekening/conto schrijven Rekening Coulisse Iets speelt zich achter de coulissen/ schermen af Iets gebeurt zonder dat anderen er iets van merken Jariyâni pošte parde ast
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﭘﺸﺖ ﭘﺮده اﺳﺖ اﺗﻔﺎﻗﯽ ﻣﯽ اﻓﺘﺪ ﮐﻪ دﯾﮕﺮان ﻣﺘﻮﺟﻪ آن ﻧﻤﯽ ﺷﻮﻧﺪ
Colonne De vijfde colonne Verzamelnaam voor mensen die in eigen land op de hand zijn van een
76
Proef woordenboek.indd 76
16-5-2008 9:24:27
D Daad De daad bij het woord voegen Onmiddellijk doen wat je gezegd/ beloofd hebt Harfe xod râ amali kardan
ﺣﺮف ﺧﻮد را ﻋﻤﻠﯽ ﮐﺮدن وﻋﺪه ﺧﻮد را اﻧﺠﺎم دادن/ﺑﯽ ﻣﻌﻄﻠﯽ ﮔﻔﺘﻪ Een daad stellen Iets belangrijks doen Honar kardan
ﻫرن ﮐﺮدن ﮐﺎر ﻣﻬﻤﯽ اﻧﺠﺎم دادن Een man van de daad zijn Man Geen woorden, maar daden! Woord Iemand met raad en daad bijstaan Raad Tussen droom en daad Droom Daalder De eerste klap is een daalder waard Klap
Daar Dat is (nog) tot daar aan toe Dat is nog acceptabel // dat gaat nog Hanuz mišawad bâhâš kenâr âmad
)ﻫﻨﻮز( ﻣﯽ ﺷﻮد ﺑﺎﻫﺎش ﮐﻨﺎر آﻣﺪ ﻫﻨﻮز ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻨﯽ اﺳﺖ- ﺗﺎ اﯾﻦ ﺟﺎی ﮐﺎر ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل اﺳﺖ Dader De dader ligt op het kerkhof De schuldige is niet te vinden // niemand weet wie het gedaan heeft Rade pâ-i az mojrem nist
رد ﭘﺎﯾﯽ از ﻣﺠﺮم ﻧﯿﺴﺖ ﻫﯿﭻ ﮐﺲ ﻧﻤﯽ داﻧﺪ- ﮔﻨﺎﻫﮑﺎر را ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﭘﯿﺪا ﮐﺮد ﭼﻪ ﮐﺴﯽ آن ﮐﺎر را ﮐﺮده اﺳﺖ Dag Alle dagen een draadje is een hemdsmouw in het jaar Met geduld en volharding kun je veel bereiken Qatre qatre ja-am gardad wângahi daryâ šawad
ﻗﻄﺮه ﻗﻄﺮه ﺟﻤﻊ ﮔﺮدد واﻧﮕﻬﯽ درﯾﺎ ﺷﻮد ﺑﺎ ﺻﺒﺮ و ﭘﺸﺘﮑﺎر ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺧﯿﻠﯽ ﭼﯿﺰﻫﺎ رﺳﯿﺪ Dag in, dag uit Alle dagen // steeds Har ruze xodâ
ﻫﺮ روز ﺧﺪا ﻫﻤﯿﺸﻪ/ ﻫﻤﻪ روزه،ﻫﺮ روز De godganse dag De hele dag door Az bange xorus tâ buqe sag
از ﺑﺎﻧﮓ ﺧﺮوس ﺗﺎ ﺑﻮق ﺳﮓ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻫﻢ،ﺗﻤﺎم روز De jongste dag De dag des oordeels // de laatste dag van het bestaan van de wereld Ruze qiyâmat
77
Proef woordenboek.indd 77
16-5-2008 9:24:27
Dag / Dag
روز ﻗﯿﺎﻣﺖ آﺧﺮﯾﻦ روز وﺟﻮد دﻧﯿﺎ- روز رﺳﺘﺎﺧﯿﺰ Dat is een verschil van dag en nacht Dat is een enorm verschil Farqaš mesle šab o ruz ast
ﻓﺮﻗﺶ ﻣﺜﻞ ﺷﺐ و روز اﺳﺖ ﺗﻔﺎوت ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎدی دارد Een zwarte dag Een dag waarop alles misgaat // een ongeluksdag Ruze bad biyâri
روز ﺑﺪﺑﯿﺎری - روزی ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰﻫﺎ ﺑﻪ ﻧﺤﺴﯽ و ﺧﺮاﺑﯽ ﻣﯽ ﺧﻮرد روز ﺷﻮم Ergens mee voor de dag komen Iets tevoorschijn halen // het volle licht laten schijnen op iets Čizi râ bar malâ kardan
ﭼﯿﺰی را ﺑﺮﻣﻼ ﮐﺮدن ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻣﻮرد- ﭼﯿﺰی را در ﻣﻌﺮض ﺗﻤﺎﺷﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺗﻮﺟﻪ دﯾﮕﺮان ﻗﺮار دادن
Hij heeft vandaag zijn dag niet Niets lukt hem vandaag // hij is vandaag niet op zijn best/sterkst Ruze xoš biyâri-aš nist
روز ﺧﻮش ﺑﯿﺎری اش ﻧﯿﺴﺖ اﻣﺮوز ﺣﺎﻟﺶ- اﻣﺮوز در ﻫﯿﭻ ﮐﺎری ﻣﻮﻓﻖ ﻧﯿﺴﺖ ﺳﺮ ﺟﺎ ﻧﯿﺴﺖ/ﺧﻮب Hij is oud en der dagen zat Hij heeft genoeg van het leven Az donyâ zade šode ast
از دﻧﯿﺎ زده ﺷﺪه اﺳﺖ از زﻧﺪﮔﯽ ﺑﯿﺰار اﺳﺖ Leven bij de dag Zich geen zorgen maken over de toekomst Ruz be ruz zendegi kardan
روز ﺑﻪ روز زﻧﺪﮔﯽ ﮐﺮدن ﻧﮕﺮان آﯾﻨﺪه ﻧﺒﻮدن Moed aan de dag leggen Laten zien dat je niet bang bent Del o jor-rate xod râ nešân dâdan
دل و ﺟﺮات ﺧﻮد را ﻧﺸﺎن دادن ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﺗﺮﺳﯽ ﻧﺪارد
Het is kort dag Er is weinig tijd meer Alân digar waqt nist
اﻻن دﯾﮕﺮ وﻗﺖ ﻧﯿﺴﺖ دﯾﮕﺮ وﻗﺖ ﮐﻢ اﺳﺖ Hij (die jas enz.) heeft betere dagen gekend Hij (die jas enz.) zag er vroeger beter uit Qadim hâ wazaš (in kot wa qeyre) behtar bud
ﻗﺪﯾﻢ ﻫﺎ وﺿﻌﺶ )اﯾﻦ ﮐﺖ و ﻏﯿﺮه( ﺑﻬﱰ ﺑﻮد )اﯾﻦ ﮐﺖ و ﻏﯿﺮه( در ﮔﺬﺷﺘﻪ رﯾﺨﺖ و ﻗﯿﺎﻓﻪ ﺑﻬﺘﺮی داﺷﺖ
Op alle dagen lopen Hoogzwanger zijn {wordt gezegd van een vrouw die elk moment haar baby kan krijgen} Pâ be mâh budan
ﭘﺎ ﺑﻪ ﻣﺎه ﺑﻮدن آﺑﺴﺘﻦ و آﻣﺎده زاﯾﻤﺎن ﺑﻮدن }درﺑﺎره ﺧﺎﻧﻤﯽ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ {ﮐﻪ ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻓﺮزﻧﺪی ﺑﻪ دﻧﯿﺎ ﺑﯿﺎورد Op een goeie dag // op zekere dag Op een keer, op een willekeurige dag Ruzi az in ruz hâ
روزی از اﯾﻦ روزﻫﺎ روزی ﮐﻪ زﻣﺎﻧﺶ ﻣﺸﺨﺺ، زﻣﺎﻧﯽ،ﯾﮑﯽ از اﯾﻦ روزﻫﺎ ﻧﯿﺴﺖ
78
Proef woordenboek.indd 78
16-5-2008 9:24:27
Dag / Dag
Op klaarlichte dag Openlijk // voor de ogen van iedereen Tuye ruze rošan, joloye âl o âdam
ﺟﻠﻮی آل و آدم،ﺗﻮی روز روﺷﻦ ﺟﻠﻮی ﭼﺸﻢ ﻣﺮدم- آﺷﮑﺎرا Pluk de dag Geniet van elke dag, en maak je geen zorgen over de volgende: die komt er misschien niet {‘Carpe diem’ Latijnse citaat: Horatius, Oden 1,8} Dam râ xoš baš
دم را ﺧﻮش ﺑﺎش :از ﻫﺮ روز زﻧﺪﮔﯽ ﻟﺬت ﺑﺒﺮ و ﻧﮕﺮان روز دﯾﮕﺮ ﻧﺒﺎش {ﺷﺎﯾﺪ ﻓﺮدا ﻧﯿﺎﯾﺪ }ﻫﻮراﺗﯿﻮس Prijs de dag niet voor het avond is Je moet niet te vroeg juichen Juje râ âxare pâ-iz mišomârand
ﺟﻮﺟﻪ را آﺧﺮ ﭘﺎﯾﯿﺰ ﻣﯽ ﺷامرﻧﺪ ﭘﯿﺮوزی ﺧﻮد را زود ﺗﺮ از ﻣﻮﻗﻊ اش ﺟﺸﻦ ﻧﮕﯿﺮ
Voor de dag ermee! Vertel me wat je tot nu toe verzwegen hebt! Râstaš râ begu bebinam!
!راﺳﺘﺶ را ﺑﮕﻮ ﺑﺒﯿﻨﻢ !ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﮕﻮ ﺗﺎ ﺣﺎﻻ ﭼﻪ ﭼﯿﺰﻫﺎﯾﯽ را ﭘﻨﻬﺎن ﮐﺮده ای Zijn beste dagen gehad hebben Over zijn hoogtepunt heen zijn Qadim hâ waz-aš behtar bud
ﻗﺪﯾﻢ ﻫﺎ وﺿﻌﺶ ﺑﻬﱰ ﺑﻮد ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ روزﻫﺎی ﻋﻤﺮ ﺧﻮد را ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻦ Zijn dagen zijn geteld 1 - Hij heeft niet lang meer te leven 2 - Zijn rol is uitgespeeld Âftâbaš labe bâm ast
آﻓﺘﺎﺑﺶ ﻟﺐ ﺑﺎم اﺳﺖ آﺧﺮ ﮐﺎرش-٢ ﭼﯿﺰی ﺑﻪ آﺧﺮ ﻋﻤﺮش ﻧﻤﺎﻧﺪه اﺳﺖ-١ ﮐﺎرش ﺗﻤﺎم اﺳﺖ،اﺳﺖ Aan de orde van de dag zijn Orde
Vandaag de dag Tegenwoordig Emruze
Dat heugt me nog als de dag van gisteren Heugen
اﻣﺮوزه اﯾﻦ روزﻫﺎ،ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ Van de ene dag in de andere leven Zich geen zorgen maken over de toekomst Zendegi-ye ruz be ruz dâštan
زﻧﺪﮔﯽ روز ﺑﻪ روز داﺷنت ﺧﻮد را ﻧﮕﺮان آﯾﻨﺪه ﻧﮑﺮدن Voor dag en dauw Voordat de zon op is // nog voordat anderen opgestaan zijn Kal-leye sahar
ﮐﻠﻪ ﺳﺤﺮ ﭘﯿﺶ از اﯾﻦ ﮐﻪ دﯾﮕﺮان ﺑﯿﺪار- ﭘﯿﺶ از ﺑﺎﻻ آﻣﺪن آﻓﺘﺎب ﺷﻮﻧﺪ
De waan van de dag Waan Een gat in de dag slapen Gat Morgen komt er weer een dag Morgen Ouden van dagen Oud Overgaan tot de orde van de dag Orde Sinds jaar en dag Jaar Tot in lengte van dagen Lengte
79
Proef woordenboek.indd 79
16-5-2008 9:24:27
Dagen (ww) / Dak
Dagen (ww) Het begint hem te dagen Hij gaat het eindelijk begrijpen Do zâri-aš dârad mi-oftad
دو زاری اش دارد ﻣﯽ اﻓﺘﺪ ﺑﺎﻻﺧﺮه دارد ﻣﻮﺿﻮع را ﻣﯽ ﻓﻬﻤﺪ Dagje Dat was me het dagje wél Het was vandaag geen gemakkelijke/ leuke dag Ajab ruze nahsi bud
ﻋﺠﺐ روز ﻧﺤﺴﯽ ﺑﻮد دل ﻧﺸﯿﻦ و ﺟﺎﻟﺒﯽ ﻧﺒﻮد/اﻣﺮوز روز راﺣﺖ Daglicht Dat kan het daglicht niet velen/verdragen Dat moet verborgen blijven // dat is niet in de haak Ân masale am-mâ dârad
آن ﻣﺴﺎﻟﻪ اﻣﺎ دارد اﺷﮑﺎﻟﯽ در ﮐﺎر اﺳﺖ- آن ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎﯾﺪ ﭘﻨﻬﺎن ﺑﻤﺎﻧﺪ Iemand in een kwaad daglicht stellen Iemands daden ongunstig voorstellen // kwaad spreken over iemand Bade kasi râ goftan
ﺑﺪ ﮐﺴﯽ را ﮔﻔنت ﺑﺪ ﮔﻮﯾﯽ ﮐﺴﯽ- ﮐﺎرﻫﺎی ﮐﺴﯽ را ﻧﺎﺟﻮر ﺟﻠﻮه دادن را ﮐﺮدن Iets in een helder daglicht stellen Iets goed laten uitkomen Xubi-ye čizi râ goftan
ﺧﻮﺑﯽ ﭼﯿﺰی را ﮔﻔنت ﭼﯿﺰی را ﺧﻮب ﺟﻠﻮه دادن Dagtaak Een dagtaak hebben aan iets Ergens heel veel werk aan hebben
Tâ xer-xere dar kâri gir kardan
ﺗﺎ ﺧﺮﺧﺮه در ﮐﺎری ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن ﮐﺎر زﯾﺎدی ﺑﺮ دوش داﺷﺘﻦ Dak Geen dak boven zijn hoofd hebben Geen huisvesting/woning hebben Sar panâhi nadâštan
ﴎ ﭘﻨﺎﻫﯽ ﻧﺪاﺷنت ﮐﺎﺷﺎﻧﻪ ای ﻧﺪاﺷﺘﻦ/ﺧﺎﻧﻪ Hij kan het dak op // hij kan op het dak gaan zitten Aan zijn verzoek wordt niet voldaan // hij moet het zelf maar uitzoeken Ânjâ-ye laq-qaš begozâr xodâs bekonad
آن ﺟﺎی ﻟﻘﺶ ﺑﮕﺬار ﺧﻮدش ﺑﮑﻨﺪ ﺧﻮدش ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺸﮕﻼﺗﺶ- ﺧﻮاﺳﺘﻪ او ﺑﺮآورده ﻧﻤﯽ ﺷﻮد را ﺣﻞ ﮐﻨﺪ Iemand iets op zijn dak schuiven Iemand de last van iets bezorgen // iemand ergens de schuld van geven Kâse wa kuze hâ râ sare kasi šekastan
ﮐﺎﺳﻪ و ﮐﻮزه ﻫﺎ را ﴎ ﮐﺴﯽ ﺷﮑﺴنت - ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﺮای ﮐﺴﯽ ﻣﺰاﺣﻤﺖ درﺳﺖ ﮐﺮدن ﮔﻨﺎﻫﯽ را ﺑﻪ ﮔﺮدن ﮐﺴﯽ اﻧﺪاﺧﺘﻦ Iemand rauw op het dak vallen Iemand onverwachts en onaangenaam verrassen Dele kasi râ pâ-in rixtan
دل ﮐﺴﯽ را ﭘﺎﯾﯿﻦ رﯾﺨنت ﻏﯿﺮه ﻣﻨﺘﻈﺮه و ﻧﺎﺟﻮر ﻣﺎﯾﻪ ﺣﯿﺮت ﮐﺴﯽ ﺷﺪن Iets op zijn dak krijgen Verwijten krijgen Angi xordan
اﻧﮕﯽ ﺧﻮردن ﺑﻪ ﮐﺎری ﯾﺎ ﻋﻤﻠﯽ ﻣﺘﻬﻢ ﺷﺪن
80
Proef woordenboek.indd 80
16-5-2008 9:24:27
Dakje / Dapper
Iets van de daken schreeuwen Veel bekendheid/publiciteit geven aan iets Xabari râ jâr zadan
ﺧﱪی را ﺟﺎر زدن ﺗﺒﻠﯿﻎ ﮐﺮدن/ﻣﺴﺎﻟﻪ ای را ﻓﺎش Onder dak zijn 1 - Huisvesting hebben 2 - Geen zorgen meer hebben Sar panâhi dâštan
ﴎﭘﻨﺎﻫﯽ داﺷنت دﯾﮕﺮ ﻧﮕﺮاﻧﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻦ-٢ ﺧﺎﻧﻪ ای داﺷﺘﻦ-١ Uit zijn dak gaan Opgetogen zijn // heel blij zijn Sar az pâ našenâxtan
ﴎ از ﭘﺎ ﻧﺸﻨﺎﺧنت ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺑﻮدن- ﺑﻪ وﺟﺪ آﻣﺪن Dakje Dat gaat van een leien dakje Dat gaat erg gemakkelijk Mesle âb xordan ast
ﻣﺜﻞ آب ﺧﻮردن اﺳﺖ ﺧﯿﻠﯽ راﺣﺖ و آﺳﻮده اﻧﺠﺎم ﺷﺪن
Dam Een dam opwerpen tegen iets De voortgang belemmeren van iets wat gevaarlijk is Jolo-ye kâri râ sad kardan
ﺟﻠﻮی ﮐﺎری را ﺳﺪ ﮐﺮدن از ﭘﯿﺸﺮوی ﻋﻤﻞ ﺧﻄﺮﻧﺎﮐﯽ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﮐﺮدن Als er één schaap over de dam is, volgen er meer Schaap Het hek is van de dam Hek Damocles Het zwaard van Damocles Zwaard Dank Iemand iets niet in dank afnemen Boos zijn over iets wat een ander gedaan heeft Az dast kasi âtaši budan
از دﺳﺖ ﮐﺴﯽ آﺗﺸﯽ ﺑﻮدن از ﮐﺎر ﯾﺎ ﻋﻤﻞ ﮐﺴﯽ ﻋﺼﺒﺎﻧﯽ ﺑﻮدن Stank voor dank krijgen Stank Tegen wil en dank Wil
Dal Door een diep dal gaan Een erg moeilijke periode doormaken Do-orâne gandi râ gozarândan
دوران ﮔﻨﺪی را ﮔﺬراﻧﺪن روزﮔﺎر ﺑﺴﯿﺎر ﺳﺨﺘﯽ را ﻃﯽ ﮐﺮدن Iemand uit het dal halen Iemand uit de moeilijkheden helpen Kasi râ az gereftâri dar âwardan
ﮐﺴﯽ را از ﮔﺮﻓﺘﺎری در آوردن ﮐﺴﯽ را از دﺷﻮاری ﻫﺎ ﻧﺠﺎت دادن
Dans De dans ontspringen Aan de dood (of een groot gevaar) ontkomen Az marg jestan
از ﻣﺮگ ﺟﺴنت از ﻣﺮدن )ﯾﺎ ﺧﻄﺮ ﺑﺰرﮔﯽ( ﻧﺠﺎت ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن Nu zijn de poppen aan het dansen! Pop Dapper Het geluk helpt de dapperen Geluk
81
Proef woordenboek.indd 81
16-5-2008 9:24:27
Das / Den
Das Dat doet hem de das om 1 - Dat betekent het einde voor hem {in figuurlijke zin} 2 - Dat zal hem het leven kosten Pedare sâheb bače-aš râ dar miâyarad
ﭘﺪر ﺻﺎﺣﺐ ﺑﭽﻪ اش را در ﻣﯽ آورد { ﯾﻌﻨﯽ اﯾﻦ ﮐﻪ ﮐﺎر او ﺗﻤﺎم اﺳﺖ }ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﺠﺎزی-١ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﺮگ او ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ-٢ Dauw Voor dag en dauw Dag Debet Ergens debet aan zijn Schuld hebben aan iets Bedeh-kâre jariyâni budan
ﺑﺪﻫﮑﺎر ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮدن ﮔﻨﺎﻫﯽ ﺑﺮ ﮔﺮدن داﺷﺘﻦ Deeg Een koekje van eigen deeg krijgen Koekje Deel Iets is hem ten deel gevallen Hij heeft iets (bijzonders) gekregen Be dâmanaš oftâde ast
ﺑﻪ داﻣﻨﺶ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ ﭼﯿﺰ )ﺧﺎﺻﯽ( ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن De wereld is een speeltoneel, elk speelt zijn rol en krijgt zijn deel Wereld Ergens part noch deel aan hebben Part Degen De degens kruisen met iemand 1 - Met iemand strijden 2 - Met iemand in discussie gaan
Par hâyešân be ham gir karde ast
ﭘﺮﻫﺎﯾﺸﺎن ﺑﻪ ﻫﻢ ﮔﯿﺮ ﮐﺮده اﺳﺖ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺑﺤﺚ و ﺟﺪل-٢ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺳﺮ ﺷﺎخ ﺷﺪن-١ ﮐﺮدن Deining Deining veroorzaken In brede kring onrust/onzekerheid veroorzaken Âlam šange be pâ kardan
امل ﺷﻨﮕﻪ ﺑﻪ ﭘﺎ ﮐﺮدن ﺑﻼﺗﮑﻠﯿﻔﯽ اﯾﺠﺎد ﮐﺮدن/در ﺟﻤﻊ ﺑﺰرﮔﯽ آﺷﻮب Deksel Hij heeft het deksel op zijn neus gekregen Hij is er slecht afgekomen bij een zaak waarvan hij veel verwachtte Tuye puzaš xord
ﺗﻮی ﭘﻮزاش ﺧﻮرد اﻧﺘﻈﺎر زﯾﺎدی از آن ﮐﺎر داﺷﺖ اﻣﺎ ﻧﺘﯿﺠﻪ اش ﻣﺎﯾﻮس ﮐﻨﻨﺪه ﺑﻮد Er is geen pot (zo scheef) of er past wel een deksel op Pot Deler De grootste gemene deler Wat de meeste mensen/dingen gemeen hebben // het gemiddelde Hade wasataš
ﺣﺪ وﺳﻂ اش ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ- ﭼﯿﺰﻫﺎ ﺑﺎ ﻫﻢ رﺑﻂ دارﻧﺪ/آﻧﭽﻪ ﮐﻪ اﮐﺜﺮ ﻣﺮدم Den Een slanke den Een slanke/ranke vrouw Bârik qalami
ﺑﺎرﯾﮏ ﻗﻠﻤﯽ ﻇﺮﯾﻒ/زن ﻻﻏﺮ
82
Proef woordenboek.indd 82
16-5-2008 9:24:27
Derde / Deur
Derde De lachende derde Iemand die er voordeel van heeft als twee anderen om iets ruziemaken Xošhâle sewomi
ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺳﻮﻣﯽ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ از دﻋﻮای دو ﻧﻔﺮ ﺳﻮد ﻣﯽ ﺑﺮد Dertien Daarvan gaan er dertien in een dozijn Dat is niets bijzonders še dahan suzi nist
آش دﻫﻦ ﺳﻮزی ﻧﯿﺴﺖ ﭼﯿﺰ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﻧﯿﺴﺖ Deugd Dat doet me deugd Dat doet me goed Xošhâlam ke mišenawam
ﺧﻮﺷﺤﺎمل ﮐﻪ ﻣﯽ ﺷﻨﻮم آن ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻦ را راﺿﯽ و ﺧﻮﺷﻨﻮد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ In alle eer en deugd Eer Van de nood een deugd maken Nood Deuk In een deuk liggen Ontzettend moeten lachen Az xande rude-bor šodan
از ﺧﻨﺪه روده ﺑﺮ ﺷﺪن ﺑﯽ اﻧﺪازه ﺧﻨﺪﯾﺪن Nog geen deuk in een pakje boter kunnen slaan Tot niets in staat zijn/zwak zijn Zuraš be pit halabi ham nemiresad
زورش ﺑﻪ ﭘﯿﺖ ﺣﻠﺒﯽ ﻫﻢ منﯽ رﺳﺪ ﺿﻌﯿﻒ ﺑﻮدن/ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻫﯿﭻ ﮐﺎری را ﻧﺪاﺷﺘﻦ
Deur Buiten de deur eten In een restaurant eten Birun qazâ xordan
ﺑﯿﺮون ﻏﺬا ﺧﻮردن در رﺳﺘﻮران ﺧﻮراک ﺧﻮردن Dat doet de deur dicht Dat is beslissend {in negatieve zin} // dat is nog het ergst van alles Digar âxare kâr ast
دﯾﮕﺮ آﺧﺮ ﮐﺎر اﺳﺖ از ﻫﺮ ﺑﺪی ﺑﺪﺗﺮ- {ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻧﻬﺎﯾﯽ اﺳﺖ }ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﻨﻔﯽ اﺳﺖ Dat is (ook) niet naast de deur Dat is ver weg In dor o bar hâ (ke) nist
اﯾﻦ دور و ﺑﺮﻫﺎ )ﮐﻪ( ﻧﯿﺴﺖ راﻫﺶ دور و دراز اﺳﺖ De deuren moeten sluiten Voorgoed moeten stoppen {met bedrijfsactiviteiten} Ejbâran dokâne xod râ ta-til kardan
اﺟﺒﺎرا دﮐﺎن ﺧﻮد را ﺗﻌﻄﯿﻞ ﮐﺮدن ﻧﺎﭼﺎرا ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎی }ﮐﺎری{ را ﺑﺮای ﻫﻤﯿﺸﻪ ﮐﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ De deur niet meer uitkomen Steeds binnenshuis blijven/niet meer buiten (durven) komen Digar xâne nešin šodan
دﯾﮕﺮ ﺧﺎﻧﻪ ﻧﺸﯿﻦ ﺷﺪن دﯾﮕﺮ )ﺟﺮات( ﺑﯿﺮون رﻓﺘﻦ از ﺧﺎﻧﻪ/ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺎﻧﺪن را ﻧﺪاﺷﺘﻦ De deur op een kier laten staan De mogelijkheid openlaten om beslissingen terug te draaien Lenge-ye dar râ bâz gozâštan
ﻟﻨﮕﻪ در را ﺑﺎز ﮔﺬاﺷنت اﻣﮑﺎﻧﯽ را ﺑﺮای ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﺎز ﮔﺬاﺷﺘﻦ 83
Proef woordenboek.indd 83
16-5-2008 9:24:27
Dief / Dief
De deur openzetten naar Gelegenheid bieden voor Be jariyâni forje dâdan
ﺑﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻓﺮﺟﻪ دادن ﻓﺮﺻﺖ و ﺷﺎﻧﺴﯽ را ﻋﺮﺿﻪ ﮐﺮدن De deur uit zijn 1 - Niet thuis zijn 2 - Het ouderlijk huis verlaten hebben om zelfstandig te gaan wonen 1 - Birun budan 2 - ruye pâye xod istâdan
روی ﭘﺎی ﺧﻮد اﯾﺴﺘﺎدن-٢ ﺑﯿﺮون ﺑﻮدن-١ ﺧﺎﻧﻪ ﭘﺪری را ﺗﺮک و ﻣﺴﺘﻘﻞ زﻧﺪﮔﯽ-٢ ﺧﺎﻧﻪ ﻧﺒﻮدن-١ ﮐﺮدن Een open deur intrappen Iets zeggen dat iedereen al weet // een overbodige mededeling doen Češm baste qeyb goftan
ﭼﺸﻢ ﺑﺴﺘﻪ ﻏﯿﺐ ﮔﻔنت ﺧﺒﺮ ﺑﯽ ﻣﻮردی دادن- ﺣﺮﻓﯽ زدن ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﻣﯽ داﻧﻨﺪ Ergens de deur platlopen Ergens vaak komen Jâ-i râ pâtoq kardan
ﺟﺎﯾﯽ را ﭘﺎﺗﻮق ﮐﺮدن رﻓﺖ و آﻣﺪ زﯾﺎدی ﺑﻪ ﻣﮑﺎﻧﯽ داﺷﺘﻦ Het vliegt de deur uit Het vindt gretig aftrek // het wordt door iedereen gekocht Bâzâre širini dârad
ﺑﺎزار ﺷﯿﺮﯾﻨﯽ دارد ﻫﻤﻪ آن را ﻣﯽ ﺧﺮﻧﺪ- ﺧﻮب ﻓﺮوش ﻣﯽ رود Iemand de deur wijzen Iemand te kennen geven dat hij moet vertrekken Ozre kasi râ xâstan
ﻋﺬر ﮐﺴﯽ را ﺧﻮاﺳنت ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻓﻬﻤﺎﻧﺪن ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ آن ﻣﺤﻞ را ﺗﺮک ﮐﻨﺪ
Met de deur in huis vallen Meteen terzake komen // het belangrijkste direct aan de orde stellen Harfe âxar râ aw-wal zadan
ﺣﺮف آﺧﺮ را اول زدن ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ را- ﯾﮏ راﺳﺖ ﺳﺮ اﺻﻞ ﻗﻀﯿﻪ رﻓﺘﻦ ﭘﯿﺶ ﮐﺸﯿﺪن Niet samen door één deur kunnen Elkaar niet kunnen uitstaan Češme didane ham râ nadâštan
ﭼﺸﻢ دﯾﺪن ﻫﻢ را ﻧﺪاﺷنت ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺗﺤﻤﻞ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻧﺒﻮدن Voor een gesloten deur komen/ staan 1 - Niemand thuis treffen 2 - Een afwijzend antwoord krijgen 1 - Pošte dar mândan 2 - jawâbe sar bâlâ šenidan
ﺟﻮاب ﴎﺑﺎﻻ ﺷﻨﯿﺪن-٢ ﭘﺸﺖ در ﻣﺎﻧﺪن-١ ﺟﻮاب رد ﺷﻨﯿﺪن-٢ ﮐﺴﯽ را در ﺧﺎﻧﻪ ﻧﯿﺎﻓﺘﻦ-١ Daar is het gat van de deur! Gat De winter staat voor de deur Winter Een stok achter de deur hebben Stok Geen voet buiten de deur zetten Voet Dief Een dief van de/zijn eigen portemonnee zijn Zichzelf financieel benadelen Doz-zde jibe xod budan
دزد ﺟﯿﺐ ﺧﻮد ﺑﻮدن زﯾﺎن ﻣﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﺧﻮد رﺳﺎﻧﺪن
84
Proef woordenboek.indd 84
16-5-2008 9:24:27
Diender / Dik
Eens een dief, altijd een dief Als je één keer een fout hebt begaan, word je er altijd op aangekeken Yek bâr ke dozdi kardi hamiše esmat dozd ast
ﯾﮏ ﺑﺎر ﮐﻪ دزدی ﮐﺮدی ﻫﻤﯿﺸﻪ اﺳﻤﺖ دزد اﺳﺖ آدم اﮔﺮ ﯾﮏ ﺑﺎر ﺧﻼف ﮐﻨﺪ آن اﺳﻢ روﯾﺶ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ Je moet dieven met dieven vangen Je moet mensen met hun eigen methoden bestrijden Dozd râ bâyad bâ dozd gereft
دزد را ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ دزد ﮔﺮﻓﺖ آدم ﻫﺎ را ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﺷﯿﻮه و روش ﺧﻮدﺷﺎن ﺧﻨﺜﯽ ﮐﺮد Komen als een dief in de nacht Zeer onverwachts komen Bi hawâ sar residan
ﺑﯽ ﻫﻮا ﴎ رﺳﯿﺪن ﺑﺴﯿﺎر ﻏﯿﺮ ﻣﻨﺘﻈﺮه وارد ﺷﺪن Diender Een dooie diender Een saaie vent Âdame yobs
آدم ﯾﺒﺲ آدم ﮐﺴﻞ ﮐﻨﻨﺪه،ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺣﻮﺻﻠﻪ آدم را ﺳﺮ ﻣﯽ ﺑﺮد Dienst De dienst uitmaken Alles regelen // de baas zijn Ta-in taklif kardan
ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺗﮑﻠﯿﻒ ﮐﺮدن رﯾﯿﺲ ﺑﻮدن- ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ را ﻧﻈﻢ و ﺗﺮﺗﯿﺐ دادن
Iemand een dienst bewijzen Iets voor iemand doen Dar haqe kasi lotf kardan
در ﺣﻖ ﮐﺴﯽ ﻟﻄﻒ ﮐﺮدن ﺑﺮای ﮐﺴﯽ ﮐﺎری اﻧﺠﺎم دادن Diep Iemand in het diepe gooien Iemand onvoorbereid met iets moeilijks confronteren Kasi râ be hačal andâxtan
ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﻫﭽﻞ اﻧﺪاﺧنت ﺑﯽ ﺧﺒﺮ ﮐﺴﯽ را ﺑﺎ ﻣﺴﺎﻟﻪ دﺷﻮاری رو ﺑﻪ رو ﮐﺮدن Dijk Een dijk van een kerel/salaris {Gezegd van een indrukwekkende man/van een riant salaris} Pesare heykal dâr/darâmade hengoft
دﺧﻞ ﻫﻨﮕﻔﺖ/ﭘﴪ ﻫﯿﮑﻞ دار {درآﻣﺪ ﻓﺮاوان ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد/}درﺑﺎره ﻣﺮد ﭘﺮ اﺑﻬﺖ Iemand aan de dijk zetten 1 - Iemand ontslaan 2 - De liefdesrelatie met iemand verbreken Ti-pâ tuye kune kasi zadan
ﺗﯽ ﭘﺎ ﺗﻮی ﮐﻮن ﮐﺴﯽ زدن راﺑﻄﻪ ﻋﺎﻃﻔﯽ ﺧﻮد را ﺑﺎ-٢ ﮐﺴﯽ را اﺧﺮاج ﮐﺮدن-١ ﮐﺴﯽ ﺑﺮﯾﺪن Dat zet geen zoden aan de dijk Zode
De ene dienst is de andere waard Een bewezen dienst geeft recht op een wederdienst Har salâmi aley-ki dârad
Dik Dat ligt er (duimen)dik bovenop Dat is overduidelijk // dat is goed te merken Mesle ruz (xeyli) rošan ast
ﻫﺮ ﺳﻼﻣﯽ ﻋﻠﯿﮑﯽ دارد ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻣﺤﺒﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺣﻖ ﺑﺮﮔﺸﺖ ﻣﺤﺒﺖ را دارد
ﻣﺜﻞ روز )ﺧﯿﻠﯽ( روﺷﻦ اﺳﺖ ﺧﻮب ﭘﯿﺪا و ﻣﻌﻠﻮم اﺳﺖ- ﺑﺴﯿﺎر واﺿﺢ و آﺷﮑﺎر اﺳﺖ
85
Proef woordenboek.indd 85
16-5-2008 9:24:27
Ding (zn) / Doek
Dat zit er dik in Dat is zeer waarschijnlijk Ehtemâlan šodani ast
اﺣﺘامﻻ ﺷﺪﻧﯽ اﺳﺖ اﻣﮑﺎﻧﺶ زﯾﺎد اﺳﺖ Dik zijn met iemand Een hechte vriendschap hebben met iemand Rafiqe jun juni-ye kasi budan
رﻓﯿﻖ ﺟﻮن ﺟﻮﻧﯽ ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن دوﺳﺘﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﺻﻤﯿﻤﺎﻧﻪ ای ﺑﺎ ﮐﺴﯽ داﺷﺘﻦ Door dik en dun Onvoorwaardelijk/altijd Dar har šarâyeti
در ﻫﺮ ﴍاﯾﻄﯽ ﻫﻤﯿﺸﻪ/ﺑﺪون ﻗﯿﺪ و ﺷﺮط Maak je niet dik, dun is de mode Wind je niet op // overdrijf niet zo Gonde-aš nakon zarif hâ râ bištar mipasandand
ﮔﻨﺪه اش ﻧﮑﻦ ﻇﺮﯾﻒ ﻫﺎ را ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﻣﯽ ﭘﺴﻨﺪﻧﺪ اﯾﻦ ﻗﺪر اﻏﺮاق ﻧﮑﻦ- ﺗﻨﺪ ﻧﺮو،ﻋﺼﺒﺎﻧﯽ ﻧﺸﻮ Zich dik maken over iets Zich boos maken/opwinden over iets Sare jariyâni xune xod râ kasif kardan
ﴎ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺧﻮن ﺧﻮد را ﮐﺜﯿﻒ ﮐﺮدن ﻋﺼﺒﺎﻧﯽ ﮐﺮدن/ﺧﻮد را ﺑﺮای ﻗﻀﯿﻪ ای ﺧﺸﻤﮕﯿﻦ Ding (zn) Aan alle goede dingen komt een eind Ook leuke en aangename zaken houden op een gegeven moment op Har xoši ham âxari dârad
ﻫﺮ ﺧﻮﺷﯽ ﻫﻢ آﺧﺮی دارد ﺟﺮﯾﺎن ﻫﺎی ﺟﺬاب و ﺧﻮش آﯾﻨﺪ ﻫﻢ روزی ﺑﻪ آﺧﺮ ﻣﯽ رﺳﺪ
Dingen (ww) Daar valt niets op af te dingen Dat is in orde // daar is niets op aan te merken Hič am-mâ-i nadârad
ﻫﯿﭻ اﻣﺎﯾﯽ ﻧﺪارد ﻫﯿﭻ اﺷﺘﺒﺎه و اﺷﮑﺎﻟﯽ ﻧﺪارد- ﺟﺮﯾﺎن رو ﺑﻪ راه اﺳﺖ Dobber Ergens een harde/zware dobber aan hebben Een moeilijke taak te verrichten hebben // het zwaar te verduren hebben Mosibate ziyâdi kešidan
ﻣﺼﯿﺒﺖ زﯾﺎدی ﮐﺸﯿﺪن ﻣﺸﮕﻼت ﺑﺰرﮔﯽ را ﺑﺮ ﻋﻬﺪه- وﻇﯿﻔﻪ دﺷﻮاری داﺷﺘﻦ داﺷﺘﻦ Dochter Zo moeder, zo dochter Moeder Doden (zn) De doden moet men laten rusten Je moet geen kwaad over de doden spreken Pošte sare morde bad nagu
ﭘﺸﺖ ﴎ ﻣﺮده ﺑﺪ ﻧﮕﻮ آدم ﻧﺒﺎﯾﺪ از ﻣﺮده ﺣﺮف ﻧﺎﺟﻮر ﺑﺰﻧﺪ Over de doden niets dan goeds Over gestorvenen moet je alleen maar goede dingen zeggen Pošte sare morde faqat xub begu
ﭘﺸﺖ ﴎ ﻣﺮده ﻓﻘﻂ ﺧﻮب ﺑﮕﻮ آدم ﺑﺎﯾﺪ ﻓﻘﻂ ﺧﻮﺑﯽ ﻫﺎی ﻣﺮده را ﺑﮕﻮﯾﺪ Dode dood Doek Het doek is gevallen Het is onherroepelijk afgelopen Qâle qazi-ye kande šode ast
86
Proef woordenboek.indd 86
16-5-2008 9:24:27
Doekje / Doen
ﻗﺎل ﻗﻀﯿﻪ ﮐﻨﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ آن ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺪون ﺑﺮو و ﺑﺮﮔﺮد ﺗﻤﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ Iets uit de doeken doen Iets uitleggen // ergens mee voor de dag komen Sare jariyâni râ bâz kardan
ﴎ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﺎز ﮐﺮدن ﭼﯿﺰی را ﻋﺮﺿﻪ ﮐﺮدن- ﻣﺴﺎﻟﻪ ای را ﺗﻮﺿﯿﺢ دادن Doekje Een doekje voor het bloeden Een schrale troost // een schamele vergoeding voor aangedaan leed Âspirini barâye migren
آﺳﭙﺮﯾﻨﯽ ﺑﺮای ﻣﯿﮕﺮن ﺗﺎوان ﮐﻮﭼﮑﯽ ﺑﺮای درد و رﻧﺞ- ﺗﺴﻠﯽ ﺧﺎﻃﺮی اﻧﺪک وارد ﺷﺪه Ergens geen doekjes om winden Iets niet verheimelijken // ronduit de waarheid zeggen Xodâ wakili harf zadan
ﺧﺪا وﮐﯿﻠﯽ ﺣﺮف زدن ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ ﺣﻘﯿﻘﺖ را ﮔﻔﺘﻦ- ﭼﯿﺰی را ﭘﻨﻬﺎن ﻧﮑﺮدن Doel Dat beantwoordt aan het doel Dat voldoet aan de verwachtingen // dat helpt om het doel te bereiken Be darde kâr mixorad
ﺑﻪ درد ﮐﺎر ﻣﯽ ﺧﻮرد ﺑﻪ ﻫﺪف رﺳﯿﺪن ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ- اﺛﺮ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را دارد Het doel heiligt de middelen Je mag ook slechte middelen gebruiken om je doel te bereiken Hadaf wasile râ tojih mikonad
ﻫﺪف وﺳﯿﻠﻪ را ﺗﻮﺟﯿﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﺮای رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﻫﺪف اﺳﺘﻔﺎده از ﻫﺮ وﺳﯿﻠﻪ ﺣﺘﯽ ﻧﺎﭘﺴﻨﺪ ﻫﻢ ﻣﺠﺎز اﺳﺖ
In eigen doel schieten Zichzelf per ongeluk benadelen Tiše be riše-ye xod zadan
ﺗﯿﺸﻪ ﺑﻪ رﯾﺸﻪ ﺧﻮد زدن اﺗﻔﺎﻗﯽ ﺑﻪ ﺧﻮد ﺧﺴﺎرت و آﺳﯿﺐ زدن Voor open doel scoren Een gemakkelijk succesje behalen Be darwâze-ye xâli gol zadan
ﺑﻪ دروازه ﺧﺎﻟﯽ ﮔﻞ زدن ﭘﯿﺮوزی آﺳﺎﻧﯽ را ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن Zijn doel voorbijschieten Te ver gaan en daardoor niet bereiken wat je wilt Hadaf râ jâ gozâštan
ﻫﺪف را ﺟﺎ ﮔﺬاﺷنت زﯾﺎده روی ﮐﺮدن و ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺧﻮد را از دﺳﺖ دادن Doen Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg Stel je niet aan Enqadr ešwe na-yâ
اﯾﻦ ﻗﺪر ﻋﺸﻮه ﻧﯿﺎ ﺧﻮدت را ﻟﻮس ﻧﮑﻦ Doe maar wat je niet laten kunt Doe wat je graag wilt // vooruit maar, ik houd je niet tegen Boro har kâri mixâhi bokon
ﺑﺮو ﻫﺮ ﮐﺎری ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯽ ﺑﮑﻦ ﺑﮑﻦ ﺟﺎﻧﻢ- ﻫﺮ ﮐﺎری را ﮐﻪ دوﺳﺖ داری اﻧﺠﺎم ﺑﺪه ﻣﻦ ﺟﻠﻮﯾﺖ را ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ ام Hij doet het erom Hij doet het met opzet Amdan mikonad
ﻋﻤﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ آن ﻋﻤﻞ را آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ دﻫﺪ
87
Proef woordenboek.indd 87
16-5-2008 9:24:27
Dol / Dom
In goeden doen zijn Welvarend zijn // veel geld hebben Nânaš tuye ro-oqan ast
ﻧﺎﻧﺶ ﺗﻮی روﻏﻦ اﺳﺖ ﭘﻮل ﺑﺴﯿﺎری داﺷﺘﻦ- در رﻓﺎه ﺑﻮدن Je kan het één doen en het ander niet laten Je kunt het alle twee doen, je hoeft geen keuze te maken Har do kâr râ bâ ham bekon
ﻫﺮ دو ﮐﺎر را ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﮑﻦ ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﻧﯿﺴﺘﯽ و ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﯽ ﻫﺮ دو ﻋﻤﻞ را ﺑﺎ ﻫﻢ اﻧﺠﺎم دﻫﯽ Je kunt maar één ding tegelijk doen Je moet je op één ding concentreren Bâ yek dast nemišawad do hendewâne bardâšt
ﺑﺎ ﯾﮏ دﺳﺖ منﯽ ﺷﻮد دو ﻫﻨﺪواﻧﻪ ﺑﺮداﺷﺖ ﻓﻘﻂ روی ﯾﮏ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻤﺮﮐﺰ ﮐﺮد Iemands doen en laten De levenswijze/handel en wandel van iemand Raftâr wa kerdâre kasi
رﻓﺘﺎر و ﮐﺮدار ﮐﺴﯽ اﺧﻼق و رﻓﺘﺎر ﮐﺴﯽ/ﺷﯿﻮه زﻧﺪﮔﯽ Ik heb wel wat anders te doen Ik heb het te druk // ik heb er geen zin in Bi kâr ke nistam
ﺑﯽ ﮐﺎر ﮐﻪ ﻧﯿﺴﺘﻢ ﺣﻮﺻﻠﻪ اش را ﻧﺪارم- ﺳﺮم ﺷﻠﻮغ اﺳﺖ Met iemand te doen hebben Medelijden hebben met iemand Barâye kasi delsuzi kardan
ﺑﺮای ﮐﺴﯽ دﻟﺴﻮزی ﮐﺮدن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺗﺮﺣﻢ و ﻫﻢ دردی ﮐﺮدن
Uit zijn gewone doen zijn In de war zijn // ontregeld zijn Goh gi-je gereftan
ﮔﻪ ﮔﯿﺠﻪ ﮔﺮﻓنت ﺑﻪ ﻫﻢ رﯾﺨﺘﻦ- ﮔﯿﺞ و ﻣﻨﮓ ﺷﺪن Voor zijn doen In verhouding tot zijn capaciteiten Bâ tawajoh be tawânâi-aš
ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ اش در ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺑﺎ ﻗﺪرت و ﻇﺮﻓﯿﺖ او Ze doen maar Ze gaan hun gang maar // ik bemoei me er niet meer mee Begozâr bekonand be man če
ﺑﮕﺬار ﺑﮑﻨﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﭼﻪ ﻣﻦ دﯾﮕﺮ دﺧﺎﻟﺘﯽ- وﻟﺸﺎن ﮐﻨﯿﺪ ﮐﺎرﻫﺎﯾﺸﺎن را ﺑﮑﻨﻨﺪ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻢ Dol Door het dolle heen zijn Zo opgewonden zijn dat je niet meer weet wat je doet/zegt Az xod bi xod šodan
از ﺧﻮد ﺑﯽ ﺧﻮد ﺷﺪن آن ﭼﻨﺎن ﺑﻪ ﻫﯿﺠﺎن آﻣﺪن ﮐﻪ دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ داﻧﺪ ﭼﻪ ﻣﯽ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ/ﮐﻨﺪ Dom Hij is niet zo dom als hij eruitziet {Gekscherend gezegd als iemand onverwachts met een goed plan komt of een handige zet doet} Be qiyâfe-aš nemi-âyad am-mâ xar nist
ﺑﻪ ﻗﯿﺎﻓﻪ اش منﯽ آﯾﺪ اﻣﺎ ﺧﺮ ﻧﯿﺴﺖ }ﺑﻪ ﺷﻮﺧﯽ درﺑﺎره ﮐﺴﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﮐﻨﺪ ﯾﺎ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﺎﻫﺮاﻧﻪ ای اﻧﺠﺎم {دﻫﺪ Zich van de domme houden Net doen alsof je iets niet begrijpt
88
Proef woordenboek.indd 88
16-5-2008 9:24:27
Donder / Dood (bn)
Xud râ be xariyat zadan
ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺧﺮﯾﺖ زدن ﺟﻮری واﻧﻤﻮد ﮐﺮدن ﮐﻪ ﭼﯿﺰی ﻧﻤﯽ ﻓﻬﻤﺪ Het geluk is met de dommen Geluk Werken is voor de dommen Werk Donder Daar kun je donder op zeggen Dat zal vast en zeker gebeuren Rad xor nadârad
رد ﺧﻮر ﻧﺪارد آن ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺪون ﺷﮏ اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ Ergens geen donder om geven Ergens niets om geven Be ânjâ-ye xod ham hesâb nakardan
ﺑﻪ آن ﺟﺎی ﺧﻮد ﻫﻢ ﺣﺴﺎب ﻧﮑﺮدن ﮐﻢ ﻣﺤﻠﯽ ﮐﺮدن،ﺑﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ اﻫﻤﯿﺖ ﻧﺪادن Hij ging er als de donder vandoor Hij vluchtte meteen weg Mesle barq dar raft
ﻣﺜﻞ ﺑﺮق در رﻓﺖ ﺗﻨﺪ و ﺳﺮﯾﻊ ﻓﺮار ﮐﺮد،ﻓﻮری Iemand op zijn donder/mieter geven Iemand flink uitschelden // iemand hard aanpakken (eventueel ook met geweld) Daxle kasi râ dar âwardan
دﺧﻞ ﮐﺴﯽ را در آوردن ﮐﺴﯽ را ﺗﻨﺒﯿﻪ- ﮐﺴﯽ را ﻓﺤﺶ و ﻧﺎﺳﺰای زﯾﺎدی دادن (ﮐﺮدن )اﺣﺘﻤﺎﻻ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺧﺸﻮﻧﺖ Op zijn donder krijgen 1 - Zware kritiek krijgen 2 - Klappen krijgen Daxle kasi dar âmadan
دﺧﻞ ﮐﺴﯽ در آﻣﺪن ﮐﺘﮏ ﺧﻮردن-٢ ﺷﺪﯾﺪا اﻧﺘﻘﺎد ﺷﺪن-١
Om de bliksem/donder/drommel niet Bliksem Iemand een pak voor zijn broek/donder geven Pak Donderslag Als een donderslag bij heldere hemel Zeer onverwachts Mesle balâye nâgahâni
ﻣﺜﻞ ﺑﻼی ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ ﮐﺎﻣﻼ ﻏﯿﺮ ﻣﻨﺘﻈﺮه Van een scheet een donderslag maken Scheet Donker (zn) De kat in het donker knijpen Kat Dood (bn) Al sla je me dood Ik weet het niet Be pir o peyqambar nemidânam
ﺑﻪ ﭘﯿﺮ و ﭘﯿﻐﻤﱪ منﯽ داﻧﻢ ﺑﺎور ﮐﻦ ﻧﻤﯽ داﻧﻢ Ik mag dood vallen als ... {Bij een heel stellige bewering} Gardanam beškanad agar ...
... ﮔﺮدﻧﻢ ﺑﺸﮑﻨﺪ اﮔﺮ {}در ﻣﻮرد ادﻋﺎی ﻣﺤﮑﻤﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد Op sterven na dood zijn Er heel slecht aan toe zijn // bijna dood zijn Waz-aš qamsur ast
وﺿﻌﺶ ﻗﻤﺼﻮر اﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﺮگ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻮدن- ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﮐﺴﯽ ﺧﺮاب ﺑﻮدن Over honderd jaar zijn we allemaal dood {Gezegd om te benadrukken dat niets erg belangrijk is, dat alles betrekkelijk is}
89
Proef woordenboek.indd 89
16-5-2008 9:24:28
Dood (zn) / Doodbloeden
Zendegi sad sâle aw-walaš saxt ast
زﻧﺪﮔﯽ ﺻﺪ ﺳﺎل اوﻟﺶ ﺳﺨﺖ اﺳﺖ }ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﺎﮐﯿﺪ ﮐﻨﻨﺪ ﻫﯿﭻ ﭼﯿﺰ آن ﻗﺪرﻫﺎ ﻫﻢ ﻣﻬﻢ { ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ ﻧﺴﺒﯽ اﺳﺖ،ﻧﯿﺴﺖ Vriezen we dood, dan vriezen we dood We kunnen er nu niets meer aan doen Hâlâ mordim ham ke mordim
ﺣﺎﻻ ﻣﺮدﯾﻢ ﻫﻢ ﮐﻪ ﻣﺮدﯾﻢ اﻻن ﮐﺎری از دﺳﺖ ﻣﺎ ﺑﺮ ﻧﻤﯽ آﯾﺪ Zich dood generen Zich heel erg schamen Az xejâlat mordan
از ﺧﺠﺎﻟﺖ ﻣﺮدن ﺑﺴﯿﺎر ﺷﺮﻣﻨﺪه ﺷﺪن Dood (zn) De dood onder ogen zien Zich op de dood voorbereiden Marg râ be češm didan
ﻣﺮگ را ﺑﻪ ﭼﺸﻢ دﯾﺪن ﺧﻮد را ﺑﺮای ﻣﺮدن آﻣﺎده ﮐﺮدن De een zijn dood is de ander zijn brood Wanneer iemand sterft/verdwijnt/ aftreedt, heeft een ander daar voordeel van (krijgt zijn baan, enz.) Marge xar arusi-ye šoqâl ast
ﻣﺮگ ﺧﺮ ﻋﺮوﺳﯽ ﺷﻐﺎل اﺳﺖ اﺳﺘﻌﻔﺎ ﻣﯽ/ﻧﺎﭘﺪﯾﺪ ﻣﯽ ﺷﻮد/زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﮐﺴﯽ ﻣﯽ ﻣﯿﺮد دﻫﺪ و دﯾﮕﺮی از آن ﺳﻮد ﻣﯽ ﺑﺮد )ﮐﺎر او را ﺻﺎﺣﺐ (ﻣﯽ ﺷﻮد و ﻏﯿﺮه Duizend doden sterven Enorm angstig zijn Az tars sad dafe mordan wa zende šodan
از ﺗﺮس ﺻﺪ دﻓﻌﻪ ﻣﺮدن و زﻧﺪه ﺷﺪن ﺑﺴﯿﺎر ﺗﺮس و وﺣﺸﺖ داﺷﺘﻦ
Een zachte dood sterven In alle rust overlijden Bi sar o sedâ mordan
ﺑﯽ ﴎ و ﺻﺪا ﻣﺮدن در ﮐﻤﺎل آراﻣﺶ و آﺳﻮدﮔﯽ ﻣﺮدن Ergens als de dood voor zijn Buitengewoon bang voor iets zijn Mesle sag az čizi tarsidan
ﻣﺜﻞ ﺳﮓ از ﭼﯿﺰی ﺗﺮﺳﯿﺪن از ﭼﯿﺰی ﺑﯽ اﻧﺪازه و ﺑﺴﯿﺎر ﺗﺮﺳﯿﺪن Het is daar de dood in de pot Alle leven/handel/opgewektheid is daar verdwenen Mesle šahre morde hâ mimânad
ﻣﺜﻞ ﺷﻬﺮ ﻣﺮده ﻫﺎ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ ﺷﺎدی و ﺧﻮﺷﯽ در آن ﺟﺎ از/ﺗﺠﺎرت/ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ Iets met de dood bekopen Omkomen bij een (riskante) handeling Jâne xod râ sare kâri gozâštan
ﺟﺎن ﺧﻮد را ﴎ ﮐﺎری ﮔﺬاﺷنت در اﻧﺠﺎم ﮐﺎر )ﺧﻄﺮﻧﺎﮐﯽ( ﺟﺎن ﺧﻮد را از دﺳﺖ دادن In het aangezicht van de dood Met de dood voor ogen, in levensgevaar Bâ ezrâ-il ru be ru šodan
ﺑﺎ ﻋﺰراﯾﯿﻞ رو ﺑﻪ رو ﺷﺪن در ﺧﻄﺮﻣﺮگ ﺑﻮدن،ﺑﺎ ﻣﺮگ ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪن Ten dode opgeschreven zijn 1 - Spoedig gaan sterven 2 - Geen toekomst meer hebben Ajalaš reside ast
اﺟﻠﺶ رﺳﯿﺪه اﺳﺖ دﯾﮕﺮ اﻣﯿﺪی ﻧﺪاﺷﺘﻦ-٢ ﺑﺰودی ﻣﺮدن-١ Doodbloeden Een zaak laten doodbloeden
90
Proef woordenboek.indd 90
16-5-2008 9:24:28
Doodkist / Door
Zich niet meer met een zaak bemoeien met de bedoeling dat er niets meer van terechtkomt Jariyâni râ be amâne xodâ wel kardan
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﻪ اﻣﺎن ﺧﺪا ول ﮐﺮدن دﯾﮕﺮ در ﻗﻀﯿﻪ ای دﺧﺎﻟﺖ ﻧﮑﺮدن ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﮐﻪ آن ﮐﺎر درﺳﺖ اﻧﺠﺎم ﻧﺸﻮد Doodkist Hij/dat is een nagel aan mijn doodkist Nagel Doodloper Hardlopers zijn doodlopers Hardloper Doodsklok De doodsklok over iets luiden Mededelen dat iets onherroepelijk afgelopen is Šeypure marge čizi râ zadan
ﺷﯿﭙﻮر ﻣﺮگ ﭼﯿﺰی را زدن ﺧﺒﺮ ﻧﺎﺑﻮدی ﺻﺪ در ﺻﺪ ﭼﯿﺰی را آوردن Doodsteek Aan iets de doodsteek geven Een vernietigende slag toebrengen aan iets Golule-ye xalâse jariyâni râ zadan
ﮔﻠﻮﻟﻪ ﺧﻼص ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را زدن ﺿﺮﺑﻪ ﻣﺮگ ﺑﺎری ﺑﻪ ﭼﯿﺰی وارد ﮐﺮدن Doodvonnis Zijn eigen doodvonnis tekenen Zijn eigen ondergang bewerkstelligen Hokme e-edâme xod râ emzâ kardan
ﺣﮑﻢ اﻋﺪام ﺧﻮد را اﻣﻀﺎ ﮐﺮدن ﺑﺎﻋﺚ ﻧﺎﺑﻮدی ﺧﻮد ﺷﺪن Doof Horende doof zijn = oost-Indisch doof zijn
Doen alsof je het niet hoort Kare maslehati budan
ﮐﺮ ﻣﺼﻠﺤﺘﯽ ﺑﻮدن واﻧﻤﻮد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﭼﯿﺰی ﻧﻤﯽ ﺷﻨﻮد Doofpot Iets in de doofpot stoppen Iets buiten de openbaarheid houden om schade voor jezelf of voor je eigen club/bedrijf enz. te voorkomen Jariyâni râ sar puš gozâštan
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﴎﭘﻮش ﮔﺬاﺷنت ﻣﺴﺎﻟﻪ ای را ﭘﻨﻬﺎن ﮐﺮدن ﺗﺎ از ﺧﺴﺎرت ﺑﻪ ﺧﻮد ﯾﺎ ﺑﻪ ﺷﺮﮐﺖ ﺧﻮد ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﮐﻨﻨﺪ/ﺑﺎﺷﮕﺎه Dooien (ww) Het kan vriezen en het kan dooien Vriezen Doop Iets ten doop houden Iets in het openbaar presenteren Čizi râ erâ-ye dâdan
ﭼﯿﺰی را اراﯾﻪ دادن ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ آل و آدم ﻣﻌﺮﻓﯽ ﮐﺮدن Doopceel Iemands doopceel lichten Het verleden van iemand onthullen Pate-ye kasi râ ru kardan
ﭘﺘﻪ ﮐﺴﯽ را رو ﮐﺮدن ﮔﺬﺷﺘﻪ ﮐﺴﯽ را ﺑﺮ ﻣﻼ ﮐﺮدن Door Dat kan er nog nét mee door Dat is nog net acceptabel Begi nagi qabul ast
ﺑﮕﯽ ﻧﮕﯽ ﻗﺒﻮل اﺳﺖ ﮐﻢ و ﺑﯿﺶ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻨﯽ و ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل اﺳﺖ Iemand/iets door hebben Iemand/iets begrijpen Daste kasi/čizi râ xândan
91
Proef woordenboek.indd 91
16-5-2008 9:24:28
Doorkneed / Dozijn
ﭼﯿﺰی را ﺧﻮاﻧﺪن/دﺳﺖ ﮐﺴﯽ ﻣﺴﺎﻟﻪ ای را درک ﮐﺮدن و ﻓﻬﻤﯿﺪن/ﮐﺴﯽ Doorkneed Ergens in doorkneed zijn Ergens heel goed in thuis zijn // iets heel goed kennen[ook: kunnen] Darse xod râ fute âb budan
درس ﺧﻮد را ﻓﻮت آب ﺑﻮدن ﮐﺎری را ﺧﻮب ﺑﻠﺪ ﺑﻮدن- در ﮐﺎری اﺳﺘﺎد ﺑﻮدن Doorn Het is mij een doorn in het oog Het ergert me // het zit me dwars Mesle xâri dar češme man ast
ﻣﺜﻞ ﺧﺎری در ﭼﺸﻢ ﻣﻦ اﺳﺖ ﻣﺰاﺣﻢ ﻣﻦ اﺳﺖ- ﺑﺎﻋﺚ دﻟﺨﻮری ﻣﻦ اﺳﺖ Er is geen roos zonder doornen Roos Doorslag De doorslag geven De beslissing brengen Ta-ain konande ast
ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪه اﺳﺖ ﺟﺮﯾﺎن را ﻗﻄﻌﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ Doos Een doos van Pandora Een aantrekkelijke doos/verpakking waar alleen maar ellende in blijkt te zitten als je haar opengemaakt hebt Mâye-ye bad-baxti
ﻣﺎﯾﻪ ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﭘﻮﺷﺶ ﺟﺬاﺑﯽ ﮐﻪ اﮔﺮ درش را ﺑﺎز ﮐﻨﻨﺪ ﻓﻘﻂ/ﺟﻌﺒﻪ ﺷﻮرﺑﺨﺘﯽ و ﺑﯿﭽﺎرﮔﯽ در آن ﻧﻬﻔﺘﻪ اﺳﺖ Uit de oude doos Ouderwets Demode
Een sigaar uit eigen doos krijgen Sigaar Doosje Als een duveltje uit een doosje Duveltje Dop Kijk uit je doppen! Kijk toch uit! // Let toch op! Magar kuri!
!ﻣﮕﺮ ﮐﻮری ! ﻣﻮاﻇﺐ ﺑﺎش- !ﺟﻠﻮﯾﺖ را ﻧﮕﺎه ﮐﻦ Beter een half ei dan een lege dop Ei Dorp Het hele dorp is uitgelopen Alle mensen van het dorp zijn naar buiten gekomen Âl o âdam rixte-and tuye xiyâban
آل و آدم رﯾﺨﺘﻪ اﻧﺪ ﺗﻮی ﺧﯿﺎﺑﺎن ﮐﻠﯿﻪ اﻓﺮاد ﺷﻬﺮ از ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎی ﺧﻮد ﺑﯿﺮون آﻣﺪه اﻧﺪ Dorst Een appeltje voor de dorst bewaren Appeltje Dovemansoren Voor dovemansoren praten Praten tegen mensen die toch niet willen luisteren Yâsin be guše xar xândan
ﯾﺎﺳﯿﻦ ﺑﻪ ﮔﻮش ﺧﺮ ﺧﻮاﻧﺪن ﺑﺎ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدن ﮐﻪ در ﻫﺮ ﺻﻮرت ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺣﺮف ﮔﻮش ﮐﺮدن ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ Dozijn Daarvan gaan er dertien in een dozijn Dertien
دﻣﺪه ﻗﺪﯾﻤﯽ و ﮐﻬﻨﻪ،از ﻣﺪ اﻓﺘﺎده 92
Proef woordenboek.indd 92
16-5-2008 9:24:28
Draad / Draaien
Draad Aan een zijden draad(je) hangen In groot gevaar verkeren Be yek mu band budan
ﺑﻪ ﯾﮏ ﻣﻮ ﺑﻨﺪ ﺑﻮدن در وﺿﻊ ﺧﻄﺮﻧﺎﮐﯽ ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن De draad kwijt zijn 1 - (als spreker) Niet meer weten hoe je verder moet 2 - (als luisteraar) Niet meer weten waar het over gaat Sare nax râ gom kardan
ﴎ ﻧﺦ را ﮔﻢ ﮐﺮدن )ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﺨﻦ ﮔﻮ( دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ داﻧﺪ ﭼﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﮕﻮﯾﺪ-١ )ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﻨﻮﻧﺪه( دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ داﻧﺪ ﻣﻮﺿﻮع ﺻﺤﺒﺖ-٢ ﭼﯿﺴﺖ De draad van Ariadne Het middel om iets ingewikkelds tot een oplossing te brengen Šâh kelide mošgelât
ﺷﺎه ﮐﻠﯿﺪ ﻣﺸﮕﻼت راه ﭼﺎره ای ﮐﻪ دﺷﻮاری ﭘﯿﭽﯿﺪه ای را ﺣﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ Een rode draad Een steeds terugkerend onderwerp (van een verhaal of van een betoog) Rabte asli
رﺑﻂ اﺻﻠﯽ ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ ﮐﻪ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻫﻢ ﺗﮑﺮار ﻣﯽ ﺷﻮد )درﺑﺎره (داﺳﺘﺎﻧﯽ ﯾﺎ اﺳﺘﺪﻻﻟﯽ Ergens mee voor de draad komen Voor de dag komen met iets // spreken over iets Jariyâni râ fâš kardan
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻓﺎش ﮐﺮدن درﺑﺎره ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺻﺤﺒﺖ- ﻣﺴﺎﻟﻪ ای را روﺷﻦ ﮐﺮدن ﮐﺮدن
Tegen de draad in zijn Zich afzetten tegen de heersende mening/praktijk Xire sar budan
ﺧﯿﺮه ﴎ ﺑﻮدن رﺳﻢ ﻣﻌﻤﻮل ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﮐﺮدن/ﺑﺎ اﯾﺪه Zijn leven hangt aan een zijden draad Leven Draadje Aan/bij hem zit een draadje los Hij is niet helemaal in orde // hij is een beetje gek Sim hâyaš qâti ast
ﺳﯿﻢ ﻫﺎﯾﺶ ﻗﺎﺗﯽ اﺳﺖ ﮐﻤﯽ ﺧﻞ و دﯾﻮاﻧﻪ اﺳﺖ- وﺿﻌﺶ رو ﺑﻪ راه ﻧﯿﺴﺖ Draai Ergens een draai aan geven Iets in een ander licht stellen // er een andere wending aan geven Jariyâni râ pičândan
ﺟﺮﯾﺎن را ﭘﯿﭽﺎﻧﺪن ﻣﻮﺿﻮع را ﺑﻪ- ﻣﺴﺎﻟﻪ ای را ﺟﻮر دﯾﮕﺮی ﺗﻮﺿﯿﺢ دادن ﺟﻬﺖ دﯾﮕﺮی ﭼﺮﺧﺎﻧﺪن Iemand een draai om de oren geven Iemand een klap voor zijn kop geven Kešide-i zire guše kasi gozâštan
ﮐﺸﯿﺪه ای زﯾﺮ ﮔﻮش ﮐﺴﯽ ﮔﺬاﺷنت ﺗﻮی ﺳﺮ ﮐﺴﯽ زدن Zijn draai vinden In zijn element zijn // zich lekker voelen Râhat budan
راﺣﺖ ﺑﻮدن اﺣﺴﺎس آراﻣﺶ ﮐﺮدن- ﺷﺎد و ﺳﺮ ﮐﯿﻒ ﺑﻮدن Draaien Ergens omheen draaien Ergens niet eerlijk voor uit willen komen
93
Proef woordenboek.indd 93
16-5-2008 9:24:28
Draak / Droom
Goriz zadan
ﮔﺮﯾﺰ زدن ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻦ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻧﺒﻮدن
Drommel Loop naar de drommel Bliksem Om de drommel niet Bliksem
Draak De draak steken met iemand Iemand belachelijk maken Kasi râ dast andâxtan
ﮐﺴﯽ را دﺳﺖ اﻧﺪاﺧنت ﮐﺴﯽ را ﻣﺴﺨﺮه و رﯾﺸﺨﻨﺪ ﮐﺮدن Een draak van een vent/wijf Een vreselijk soort mens Martike-ye/zanike-ye šerze
زﻧﯿﮑﻪ ﴍزه/ﻣﺮﺗﯿﮑﻪ آدﻣﯽ ﻧﺎﺟﻮر از ﻧﻮع ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎر و ﻣﻨﺰﺟﺮ ﮐﻨﻨﺪه اش Drank Als de drank is in de man, zit de wijsheid in de kan Wie eenmaal dronken is doet/zegt de domste dingen Šarâb ke be tan darun šawad šo-ur migorizad
ﴍاب ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﻦ درون ﺷﻮد ﺷﻌﻮر ﻣﯽ ﮔﺮﯾﺰد /ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻣﺴﺖ اﺳﺖ اﺣﻤﻘﺎﻧﻪ ﺗﺮﯾﻦ ﮐﺎرﻫﺎ را ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺣﺮف ﻫﺎ را ﻣﯽ زﻧﺪ Dreef Goed op dreef zijn Lekker bezig zijn en precies weten hoe het verder moet Ruye do-or oftâdan
روی دور اﻓﺘﺎدن ﺑﺎ دل ﺧﻮش ﮐﺎر ﮐﺮدن و دﻗﯿﻘﺎ ﺑﺪاﻧﺪ ﮐﻪ ﻗﺪم ﺑﻌﺪی ﭼﯿﺴﺖ Driemaal Driemaal is scheepsrecht De derde keer lukt het wel Tâ se naše bâzi naše
ﺗﺎ ﺳﻪ ﻧﺸﻪ ﺑﺎزی ﻧﺸﻪ ﺑﺎر ﺳﻮم ﻣﻮﻓﻖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ
Dronk Hij heeft een kwaaie dronk over zich Als hij dronken is, is hij zeer onaangenaam/is hij niet te genieten Âdam-e bad masti ast
آدم ﺑﺪﻣﺴﺘﯽ اﺳﺖ ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪ/وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﺴﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻤﻞ اﺳﺖ Droog We houden het vandaag niet droog Het zal vandaag zeker gaan regenen Emruz bârân ruye šâxaš ast
اﻣﺮوز ﺑﺎران روی ﺷﺎﺧﺶ اﺳﺖ ﺑﺪون ﺷﮏ اﻣﺮوز ﺑﺎران ﻣﯽ ﺑﺎرد Zijn schaapjes op het droge hebben Schaapjes Droogje Op een droogje zitten Ergens zitten zonder dat iets (te drinken) aangeboden wordt/zonder iets te bestellen Tešne lab budan
ﺗﺸﻨﻪ ﻟﺐ ﺑﻮدن (در ﺟﺎﯾﯽ ﻧﺸﺴﺘﻦ ﺑﺪون اﯾﻦ ﮐﻪ ﭼﯿﺰی )ﻧﻮﺷﺎﺑﻪ ای ﺑﺪون اﯾﻦ ﮐﻪ ﭼﯿﺰی ﺳﻔﺎرش/ﺑﺮای ﻧﻮﺷﯿﺪن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ داده ﺑﺎﺷﺪ Op tijd zijn natje en zijn droogje krijgen Natje Droom Dromen zijn bedrog Dromen komen niet uit Xâb sarâb ast
94
Proef woordenboek.indd 94
16-5-2008 9:24:28
Druiven / Drukte
ﺧﻮاب ﴎاب اﺳﺖ ﺧﻮاب ﮐﻪ واﻗﻌﯿﺖ ﭘﯿﺪا ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ Een droom van een huis Een prachtig huis Xâne-ye delxâh
ﺧﺎﻧﻪ دل ﺧﻮاه ﻣﺠﻠﻞ و ﺑﺎ ﺷﮑﻮه،ﺧﺎﻧﻪ ﭘﺮ زرق و ﺑﺮق Iemand uit de droom helpen Iemand de (onaangename) waarheid vertellen Kasi râ az xâb o xiyâl dar âwardan
ﮐﺴﯽ را از ﺧﻮاب و ﺧﯿﺎل در آوردن ﺣﻘﯿﻘﺖ )ﺗﻠﺨﯽ( را ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮔﻔﺘﻦ Tussen droom en daad {Verkort citaat uit een gedicht van Willem Elsschot: ‘Want tussen droom en daad staan wetten in de weg, en praktische bezwaren.’} Beyne xâb o bidâri
ﺑﯿﻦ ﺧﻮاب و ﺑﯿﺪاری "ﺑﯿﻦ ﺧﯿﺎل:}ﺧﻼﺻﻪ ﻧﻘﻞ ﻗﻮﻟﯽ از ﺷﻌﺮ وﯾﻠﻢ اﻟﺴﺨﻮت ﻣﺸﮑﻼﺗﯽ،و ﺑﯿﺪاری ﻗﺎﻧﻮن ﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻊ ﮐﺎر ﻫﺴﺘﻨﺪ {"ﻋﻤﻠﯽ Druiven De druiven zijn zuur De teleurstelling dat iets niet te krijgen of te bereiken is, is heel groot Šekast talx ast
ﺷﮑﺴﺖ ﺗﻠﺦ اﺳﺖ ﭼﯿﺰی ﮐﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻧﯿﺎﯾﺪ ﺗﺎﺳﻒ اش زﯾﺎد اﺳﺖ Druk (zn) De druk is van de ketel Er is geen haast meer bij // het heeft onze aandacht nu niet meteen meer nodig Giraš xalâs šode ast
ﮔﯿﺮش ﺧﻼص ﺷﺪه اﺳﺖ دﯾﮕﺮ ﻧﯿﺎزی ﺑﻪ ﺗﻮﺟﻪ- دﯾﮕﺮ ﻋﺠﻠﻪ ای در ﮐﺎر ﻧﯿﺴﺖ ﻓﻮری و ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﻣﺎ ﻧﺪارد
Druk op de ketel houden/zetten Ervoor zorgen dat een bepaald proces doorgaat Ruye jariyâni gir gozâštan
روی ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮔﯿﺮ ﮔﺬاﺷنت در ﭘﯿﺶ ﺑﺮد روﻧﺪ ﮐﺎری ﮐﻮﺷﯿﺪن Druk op iemand uitoefenen = iemand onder druk zetten Invloed uitoefenen op iemand Be kasi gir âwardan
ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮔﯿﺮ آوردن ﮐﺴﯽ را زﯾﺮ ﻓﺸﺎر ﺑﺮدن Druk (bn) Zich ergens niet druk over maken Zich niet veel aantrekken van iets // niet hard werken Dar kâri saxt nagereftan
در ﮐﺎری ﺳﺨﺖ ﻧﮕﺮﻓنت زﺣﻤﺖ زﯾﺎدی- اﻫﻤﯿﺖ زﯾﺎدی ﺑﻪ ﭼﯿﺰی ﻧﺪادن ﻧﮑﺸﯿﺪن Drukken (ww) Iets erdoor drukken Ondanks onwil/tegenstand van anderen iets gedaan weten te krijgen Čizi râ zur-čepân kardan
ﭼﯿﺰی را زورﭼﭙﺎن ﮐﺮدن ﺧﻼف ﻣﯿﻞ دﯾﮕﺮان ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﻪ/ﺑﺎ وﺟﻮد ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ اﻧﺠﺎم رﺳﺎﻧﺪن Drukte Een drukte van belang Een grote drukte Hây o huye ziyâd
ﻫﺎی و ﻫﻮی زﯾﺎد ﺷﻠﻮﻏﯽ ﺑﯿﺶ از اﻧﺪازه Koude drukte Veel gedoe om niets Hây o huye bixodi
95
Proef woordenboek.indd 95
16-5-2008 9:24:28
Drup / Dubio
ﻫﺎی و ﻫﻮی ﺑﯽ ﺧﻮدی ﺷﻠﻮﻏﯽ ﺑﯽ ﻣﻮرد،دﻋﻮا ﺳﺮ ﻫﯿﭻ و ﭘﻮچ
Dubbel liggen van het lachen Heel erg lachen Az xande rude bor šodan
Drup Van de regen in de drup komen Regen Druppelen (ww) Gestadig druppelen holt de steen uit Steen Druppel Als twee druppels water op elkaar lijken Precies op elkaar lijken Mesle sibi ke az wasat nesf karde bâši
ﻣﺜﻞ ﺳﯿﺒﯽ ﮐﻪ از وﺳﻂ ﻧﺼﻒ ﮐﺮده ﺑﺎﺷﯽ دﻗﯿﻘﺎ ﺷﺒﯿﻪ ﻫﻢ ﺑﻮدن Dat is niet meer dan een druppel op een gloeiende plaat Dat haalt niets uit/heeft geen enkel effect Mesle šâše muš tuye daryâ ast
ﻣﺜﻞ ﺷﺎش ﻣﻮش ﺗﻮی درﯾﺎ اﺳﺖ ﻫﯿﭻ ﮔﻮﻧﻪ اﺛﺮی ﻧﺪارد/ﺳﻮدی ﻧﺪارد De druppel die de emmer doet overlopen Een laatste gegeven (een woord, daad enz.) dat tot een crisis leidt Qatre-i ke wasile-ye sar raftane liwâne por âb šawad
ﻗﻄﺮه ای ﮐﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﴎ رﻓنت ﻟﯿﻮان ﭘﺮ آب ﺷﻮد اﻗﺪام و ﻏﯿﺮه( ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺤﺮان،آﺧﺮﯾﻦ ﻋﺎﻣﻞ )ﮐﻼم ﺑﺰرﮔﯽ ﺷﻮد Dubbel Dubbel en dwars Helemaal // in ruime mate Be wofur
ﺑﻪ وﻓﻮر ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎد- ﮐﺎﻣﻼ
از ﺧﻨﺪه روده ﺑﺮ ﺷﺪن ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎد ﺧﻨﺪﯾﺪن Dubbeltje Dat is een dubbeltje op zijn kant Het hangt van het toeval af of het goed zal aflopen // dat is riskant Xodâ midânad če mišawad
ﺧﺪا ﻣﯽ داﻧﺪ ﭼﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﺧﻄﺮﻧﺎک اﺳﺖ- ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ اش ﺑﻪ ﺷﺎﻧﺲ ﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ Een dubbeltje tweemaal om moeten draaien Heel zuinig moeten zijn Majbur be čos xori budan
ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ ﭼﺲ ﺧﻮری ﺑﻮدن ﻧﺎﭼﺎرا ﺑﺴﯿﺎر ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﯾﺎﻧﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﮐﺮدن Voor een dubbeltje op de eerste rij willen zitten Het beste willen hebben voor zo weinig mogelijk geld Yek qerân dâdan wa za-aferân ham talabidan
ﯾﮏ ﻗﺮان دادن و زﻋﻔﺮان ﻫﻢ ﻃﻠﺒﯿﺪن ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻫﺎ را ﺑﺎ ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﻗﯿﻤﺖ ﺧﻮاﺳﺘﻦ Wie voor een dubbeltje geboren is, wordt nooit een kwartje Wie in een lage stand geboren is, komt daar niet boven uit Bače gedâ padešâh nemišawad
ﺑﭽﻪ ﮔﺪا ﭘﺎدﺷﺎه منﯽ ﺷﻮد ﮐﺴﯽ ﮐﻪ در ﺧﺎﻧﻮاده ﺳﻄﺢ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﻪ دﻧﯿﺎ آﻣﺪه اﺳﺖ ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ ﻧﻤﯽ رﺳﺪ Dubio In dubio staan/zijn Twijfelen Do del budan
96
Proef woordenboek.indd 96
16-5-2008 9:24:28
Duif / Duimschroeven
دو دل ﺑﻮدن ﺷﮏ و ﺗﺮدﯾﺪ داﺷﺘﻦ Duif De gebraden duiven vliegen niemand in de mond Iedereen moet moeite doen als hij iets wil bereiken Šotori ke xâr mixâhad gardan derâz mikonad
ﺷﱰی ﮐﻪ ﺧﺎر ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮدن دراز ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﻫﺮ ﮐﺲ ﮐﻪ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﭼﯿﺰی اﺳﺖ ﺑﺎﯾﺪ زﺣﻤﺖ ﺑﮑﺸﺪ Onder iemands duiven schieten 1 - Iemand oneerlijke concurrentie aandoen 2 - Nét iets wegkapen wat voor een ander bestemd was Mâle kasi râ qor zadan
ﻣﺎل ﮐﺴﯽ را ﻗﺮ زدن ﭼﯿﺰی را-٢ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ رﻗﺎﺑﺖ ﻏﯿﺮ ﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ ﮐﺮدن-١ ﻗﺎﭘﯿﺪن ﮐﻪ ﺑﺮای ﮐﺲ دﯾﮕﺮی ﮐﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ Duigen In duigen vallen Mislukken Az ham wâ raftan
از ﻫﻢ وا رﻓنت ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮردن، ﻣﺘﻼﺷﯽ ﺷﺪن،از ﻫﻢ ﭘﺎﺷﯿﺪن Duikelaar Een slome duikelaar Een sufferd // iemand die niet erg interessant is Adame xereft o kond dast
آدم ﺧﺮﻓﺖ و ﮐﻨﺪ دﺳﺖ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﭼﻨﺪان ﺟﺎﻟﺐ- ﮐﻠﻪ ﺧﺸﮏ و ﻋﻘﺐ ﻣﺎﻧﺪه ﻧﯿﺴﺖ Duim Iemand onder de duim hebben/ houden
Iemand in bedwang hebben/houden Afsâre kasi râ dar čang dâštan/ gereftan
ﮔﺮﻓنت/اﻓﺴﺎر ﮐﺴﯽ را در ﭼﻨﮓ داﺷنت ﻧﮕﺎه داﺷﺘﻦ/ﮐﺴﯽ را زﯾﺮ ﺳﻠﻄﻪ ﺧﻮد داﺷﺘﻦ Iets uit zijn duim zuigen Iets verzinnen Čâp zadan
ﭼﺎپ زدن از ﺧﻮد در آوردن،ﭼﯿﺰی را از ﺧﻮد ﺳﺎﺧﺘﻦ Met de duimen draaien Zich vervelen/niets zitten te doen Az bi-kâri magas parândan
از ﺑﯽ ﮐﺎری ﻣﮕﺲ ﭘﺮاﻧﺪن ﺑﯽ ﮐﺎر ﻧﺸﺴﺘﻦ/ﺑﯽ ﺣﻮﺻﻠﻪ Duimbreed Geen duimbreed wijken Geen enkele concessie willen doen Yek zare angošt ham kutâh nayâmadan
ﯾﮏ ﴎ اﻧﮕﺸﺖ ﻫﻢ ﮐﻮﺗﺎه ﻧﯿﺎﻣﺪن ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﻫﯿﭻ ﮔﻮﻧﻪ اﻧﻌﻄﺎف و ﮔﺬﺷﺘﯽ ﻧﺒﻮدن Duimpje Iets op zijn duimpje kennen Iets heel goed kennen Čizi râ fute âb budan
ﭼﯿﺰی را ﻓﻮت آب ﺑﻮدن آﮔﺎﻫﯽ ﺑﺴﯿﺎری از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ داﺷﺘﻦ Duimschroeven Iemand de duimschroeven aanleggen/ aandraaien Het voor iemand moeilijk maken door hem lastige vragen te stellen Kasi râ zire hašt kešidan/bordan
ﺑﺮدن/ﮐﺴﯽ را زﯾﺮ ﻫﺸﺖ ﮐﺸﯿﺪن ﺑﺎ ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎی ﺳﺨﺖ و ﻧﺎﺟﻮر ﮐﺴﯽ را زﯾﺮ ﻓﺸﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ
97
Proef woordenboek.indd 97
16-5-2008 9:24:28
Duister / Duivel/duvel
Duister Iemand in het duister laten Iemand in het onzekere laten Kasi râ leng dar hawâ gozâštan
ﮐﺴﯽ را ﻟﻨﮓ در ﻫﻮا ﮔﺬاﺷنت ﮐﺴﯽ را ﻣﺮدد و دو دل ﻧﮕﺎه داﺷﺘﻦ In het duister tasten Niet weten/geen helder idee hebben Sar dar gom budan
ﴎ در ﮔﻢ ﺑﻮدن ﻧﻈﺮ روﺷﻨﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻦ/آﮔﺎﻫﯽ Duisternis Een licht in de duisternis Licht Duit Een duit in het zakje doen Een woordje meespreken // het zijne bijdragen Donge xod râ dâdan
دوﻧﮓ ﺧﻮد را دادن ﺳﻬﻢ ﺧﻮد را ﭘﺮداﺧﺖ ﮐﺮدن- در ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺷﺮﮐﺖ ﮐﺮدن Geen rooie duit/cent bezitten Niets bezitten Yek pule siyâh ham nadâštan
ﯾﮏ ﭘﻮل ﺳﯿﺎه ﻫﻢ ﻧﺪاﺷنت ﻣﺎل و ﻣﻨﺎﻟﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻦ Duivel/duvel Als je van/over de duivel spreekt, trap je op zijn staart Als je net over iemand spreekt, zul je zien dat hij ineens voor je staat Esmaš râ ke mi-âwari mesle ajale moa-alaq hâzer mišawad
اﺳﻤﺶ را ﮐﻪ ﻣﯽ آوری ﻣﺜﻞ اﺟﻞ ﻣﻌﻠﻖ ﺣﺎﴐ ﻣﯽ ﺷﻮد وﻗﺘﯽ ﮐﻪ درﺑﺎره ﮐﺴﯽ ﺣﺮف ﻣﯽ زﻧﻨﺪ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﺪ ﮐﻪ ﻃﺮف ﺟﻠﻮی ﭼﺸﻤﺸﺎن اﯾﺴﺘﺎده اﺳﺖ Alsof de duivel hem op de hielen zit Zeer gejaagd/gehaast
Mesle in ke donbâlaš karde-and
ﻣﺜﻞ اﯾﻦ ﮐﻪ دﻧﺒﺎﻟﺶ ﮐﺮده اﻧﺪ ﻫﻮل ﺑﻮدن/ﺧﯿﻠﯽ دﺳﺘﭙﺎﭼﻪ Bij de duivel te biecht gaan Zijn vijand om raad vragen // hem een geheim verklappen Šeytân râ amine xod kardan
ﺷﯿﻄﺎن را اﻣﯿﻦ ﺧﻮد ﮐﺮدن رازی را ﺑﺮاﯾﺶ ﻓﺎش ﮐﺮدن- ﺑﺎ دﺷﻤﻦ ﻣﺸﻮرت ﮐﺮدن De duivel door Beëlzebub uitdrijven Het ene kwaad met het andere bestrijden Xun râ ba xun šostan
ﺧﻮن را ﺑﺎ ﺧﻮن ﺷﺴنت ﭼﯿﺰ زﻧﻨﺪه ای را ﺑﺎ ﭼﯿﺰی زﻧﻨﺪه ﺗﺮی از ﺑﯿﻦ ﺑﺮدن De duivel is in hem gevaren Hij is gek/razend geworden Šeytân tuye pustaš rafte ast
ﺷﯿﻄﺎن ﺗﻮی ﭘﻮﺳﺘﺶ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻋﺼﺒﺎﻧﯽ و ﺧﺸﻤﮕﯿﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ/دﯾﻮاﻧﻪ De duivel schijt altijd op de grote/ grootste hoop Het zijn altijd de rijke mensen die financiële meevallers hebben Pul pul mi-âwarad
ﭘﻮل ﭘﻮل ﻣﯽ آورد اﯾﻦ ﭘﻮل دارﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻫﻤﯿﺸﻪ اﻣﺘﯿﺎز ﻫﺎی ﻣﺎﻟﯽ ﻣﯽ ﺑﺮﻧﺪ Des duivels zijn Woedend/razend zijn Xun xunaš râ mixorad
ﺧﻮن ﺧﻮﻧﺶ را ﻣﯽ ﺧﻮرد آﺗﺸﯽ ﺑﻮدن/ﺑﺴﯿﺎر ﺧﺸﻤﮕﯿﻦ Door/van de duivel bezeten zijn {Gezegd van iemand die van waanideeën vervuld is} Be saraš zade ast
98
Proef woordenboek.indd 98
16-5-2008 9:24:28
Du(i)veltje / Duur (zn)
ﺑﻪ ﴎش زده اﺳﺖ }درﺑﺎره ﮐﺴﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ وﻫﻢ و ﺧﯿﺎل او را {ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ Het is of de duivel ermee speelt {Gezegd wanneer iets maar niet wil lukken} Mesle in ke baxtak ruy-aš oftâde ast
ﻣﺜﻞ اﯾﻦ ﮐﻪ ﺑﺨﺘﮏ روﯾﺶ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ {}ﻣﻮﻗﻌﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﮐﺎری ﺑﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ و ﺛﻤﺮ ﻧﺮﺳﺪ Te stom om voor de du(i)vel te dansen Zeer dom Xeyli xeng o dabang ast
ﺧﯿﻠﯽ ﺧﻨﮓ و دﺑﻨﮓ اﺳﺖ ﺧﯿﻠﯽ اﺣﻤﻖ و ﮐﻠﻪ ﺧﺮ اﺳﺖ Advocaat van de duivel spelen Advocaat Dat mag Joost/de duivel weten! Joost Ledigheid is des duivels oorkussen Ledigheid Loop naar de duivel Bliksem Du(i)veltje Als een duveltje uit een doosje Volkomen onverwacht Mesle ajale moa-alaq
ﻣﺜﻞ اﺟﻞ ﻣﻌﻠﻖ ﺑﯽ ﻫﻮا،ﮐﺎﻣﻼ ﺑﯽ ﺧﺒﺮ و ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺘﻈﺎر
Duizenden Hij is er één uit duizenden Eén Dunk Een hoge dunk hebben van iets/ iemand Een hoge waardering hebben van iets/ iemand Čizi/kasi râ gonde hesâb kardan
ﮐﺴﯽ را ﮔﻨﺪه ﺣﺴﺎب ﮐﺮدن/ﭼﯿﺰی ﮐﺴﯽ ارزش ﺑﺴﯿﺎری ﻗﺎﯾﻞ ﺑﻮدن/ﺑﺮای ﭼﯿﺰی Dunnetjes Iets nog eens dunnetjes overdoen Iets op minder uitbundige wijze herhalen Jariyâni râ sardasti tamâm kardan
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﴎدﺳﺘﯽ متﺎم ﮐﺮدن ﮐﺎری را ﺑﺎر دﯾﮕﺮ اﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻤﺘﺮی اﻧﺠﺎم دادن Dupe De sigaar zijn = de dupe zijn, de pineut zijn Sigaar Duur (bn) Dat zal hem duur komen te staan Daar zal hij nog spijt van krijgen Barâyaš gerân tamâm mišawad
ﺑﺮاﯾﺶ ﮔﺮان متﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد از آن ﮐﺎر ﭘﺸﯿﻤﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ Duur (zn) Rust noch duur hebben/kennen Rust
99
Proef woordenboek.indd 99
16-5-2008 9:24:28
Proef woordenboek.indd 100
16-5-2008 9:24:28
E Eed Een dure eed zweren Met grote kracht en nadruk iets onder ede bevestigen Qo-ole šaraf dâdan
ﻗﻮل ﴍف دادن ﺑﺎ ﺗﺎﮐﯿﺪ و ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺤﮑﻢ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺗﺎﯾﯿﺪ و روی آن ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺧﻮردن Eelt Eelt op zijn ziel hebben Ongevoelig zijn voor kritiek en onverstoorbaar blijven Pust koloft budan
ﭘﻮﺳﺖ ﮐﻠﻔﺖ ﺑﻮدن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻧﺘﻘﺎد ﺑﯽ ﺗﻔﺎوت و ﺧﻮن ﺳﺮد ﻣﺎﻧﺪن Eén Hij is er één uit duizenden Hij is een uiterst waardevol persoon Tuye sad tâ yek âdam mesle u nist
ﺗﻮی ﺻﺪ ﺗﺎ ﯾﮏ آدم ﻣﺜﻞ او ﻧﯿﺴﺖ آدم ﺑﯽ اﻧﺪازه ارزﺷﻤﻨﺪی اﺳﺖ Eend Een vreemde eend in de bijt Een vreemd element // iemand die niet in de familie (groep enz.) past Wasle-ye nâjur
وﺻﻠﻪ ﻧﺎﺟﻮر ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻓﺎﻣﯿﻞ )ﮔﺮوه و- ﻣﻮﺟﻮد ﻋﺠﯿﺐ و ﻏﺮﯾﺐ ﻏﯿﺮه( ﺟﻮر در ﻧﻤﯽ آﯾﺪ Eendracht Eendracht maakt macht Samenwerking heeft het meeste effect {‘Concordia parvae res crescunt’ Latijnse spreuk, Sallustius, Iughurta 10,6} Et-tehâd qodrat mi-âwarad
اﺗﺤﺎد ﻗﺪرت ﻣﯽ آورد ﻫﻢ ﮐﺎری و ﻫﻢ دﺳﺘﯽ ﺑﯿﺶ ﺗﺮﯾﻦ اﺛﺮ را دارد }اﺻﻄﻼح {ﻻﺗﯿﻦ Eenmaal Eenmaal, andermaal, verkocht {Formule bij veilingen die aangeeft dat het object is verkocht voor het laatste bod} Be bâlâ tarin qeymat foruxte šod
ﺑﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﻗﯿﻤﺖ ﻓﺮوﺧﺘﻪ ﺷﺪ }رﺳﻢ ﺣﺮاج اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﺟﻨﺴﯽ ﺑﻪ {آﺧﺮﯾﻦ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد دﻫﻨﺪه ﻓﺮوﺧﺘﻪ ﺷﺪ Eens Dat is eens, maar nooit weer Dat wil ik nooit meer doen/meemaken Saram berawad digar az in xalat hâ nemikonam
ﴎم ﺑﺮود دﯾﮕﺮ از اﯾﻦ ﻏﻠﻂ ﻫﺎ منﯽ ﮐﻨﻢ ﺗﺠﺮﺑﻪ آن ﮐﺎر ﻧﯿﺴﺘﻢ/دﯾﮕﺮ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم Het samen eens (kunnen) worden Overeenstemming met elkaar (kunnen) bereiken (Mitawânand) bâ ham kenâr biyâ-yand
)ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ( ﺑﺎ ﻫﻢ ﮐﻨﺎر ﺑﯿﺎﯾﻨﺪ )ﻗﺪرت( ﺗﻮاﻓﻖ ﺑﺎ ﻫﻢ را داﺷﺘﻦ
101
Proef woordenboek.indd 101
16-5-2008 9:24:28
Eentje / Eer
Eentje Eentje om het af te leren Na een reeks van glazen nog één (laatste?) glas bier (wijn, enz.) nemen Sâqi jâmi bede ke jâme âxar ast
ﺳﺎﻗﯽ ﺟﺎﻣﯽ ﺑﺪه ﮐﻪ ﺟﺎم آﺧﺮ اﺳﺖ ﭘﺲ از ﭼﻨﺪﯾﻦ ﮔﯿﻼس ﭘﯿﺎﻟﻪ دﯾﮕﺮی )آﺧﺮﯾﻦ؟( آﺑﺠﻮ )ﺷﺮاب و ﻏﯿﺮه( ﻧﻮﺷﯿﺪن Er (nog) eentje nemen Nóg een alcoholisch drankje/borreltje nemen Gilâsi (digar) bâlâ raftan
ﮔﯿﻼﺳﯽ )دﯾﮕﺮ( ﺑﺎﻻ رﻓنت ﻋﺮق دﯾﮕﺮی ﻧﻮﺷﯿﺪن/ﭘﯿﺎﻟﻪ In zijn dooie eentje Zonder enig gezelschap // zonder enige hulp Tak o tanhâ
ﺗﮏ و ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺪون ﻫﯿﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﮐﻤﮏ- ﺑﺪون ﻫﻢ ﯾﺎری دﯾﮕﺮان Jij bent me er eentje! Jij bent een bijzonder iemand {dat kan gezegd worden wanneer je die ander erg goed of geestig vindt, maar ook als je die ander ondeugend vindt of lastig} Tu ham ajab âdami hasti!
!ﺗﻮ ﻫﻢ ﻋﺠﺐ آدﻣﯽ ﻫﺴﺘﯽ ﺗﻮ آدم ﺧﺎﺻﯽ ﻫﺴﺘﯽ }ﻣﻮﻗﻌﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮔﻔﺖ ﮐﻪ دﯾﮕﺮی در ﭼﺸﻢ ﺗﻮ آدم ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻮب و ﺷﻮﺧﯽ اﺳﺖ ﻫﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﯽ ﮐﻪ ﺳﺮﮐﺶ و ﭘﺮ دردﺳﺮی {اﺳﺖ Eenvoud Eenvoud is het kenmerk van het ware Wat echt goed is, is eenvoudig Sâdegi nešâne-ye keyfi-yate jens ast
ﺳﺎدﮔﯽ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺟﻨﺲ اﺳﺖ ﻫﺮ ﭼﯿﺰ ﮐﻪ واﻗﻌﺎ ﺧﻮب اﺳﺖ ﺑﯽ آﻻﯾﺶ اﺳﺖ
Eer Daaraan is geen eer te behalen Daar valt niets mee te winnen Čizi daste mâ râ nemigirad
ﭼﯿﺰی دﺳﺖ ﻣﺎ را منﯽ ﮔﯿﺮد از آن ﺳﻮدی ﺑﻪ ﻣﺎ ﻧﻤﯽ رﺳﺪ De eer aan zichzelf houden Voordat je door anderen ertoe wordt gedwongen, zelf een pijnlijke beslissing nemen (bijv. om af te treden) Ehterâme xod râ negâh dâštan
اﺣﱰام ﺧﻮد را ﻧﮕﺎه داﺷنت ﭘﯿﺶ از اﯾﻦ ﮐﻪ دﯾﮕﺮان او را ﺑﻪ ﮐﺎری وادار ﮐﻨﻨﺪ ﺧﻮد ( اﺳﺘﻌﻔﺎ دﻫﺪ:ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺗﻠﺨﯽ ﺑﮕﯿﺮد )ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ De eer redden = zijn gezicht redden Na gemaakte fouten de schade aan zijn reputatie zoveel mogelijk beperken Âberuye xod râ xaridan
آﺑﺮوی ﺧﻮد را ﺧﺮﯾﺪن ﭘﺲ از ﻋﻤﻠﯽ اﺷﺘﺒﺎه ﺿﺮر ﺑﻪ اﻋﺘﺒﺎر ﺧﻮد را ﺗﺎ ﺣﺪ ﻣﻤﮑﻦ ﻣﺤﺪود ﮐﺮدن Het is mijn eer te na Dat is beneden mijn waardigheid // dat doe ik niet Dar ša-ane man nist
در ﺷﺎن ﻣﻦ ﻧﯿﺴﺖ آن ﮐﺎر را ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻢ- ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺗﺮ از ﻣﻘﺎم و رﺗﺒﻪ ﻣﻦ اﺳﺖ Hij heeft naar eer en geweten gehandeld Hij heeft volkomen eerlijk en naar beste weten gehandeld Bâ wejdâne pâk amal karde ast
ﺑﺎ وﺟﺪان ﭘﺎک ﻋﻤﻞ ﮐﺮده اﺳﺖ ﺑﺎ ﺻﺪاﻗﺖ ﮐﺎﻣﻞ و ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ ﺗﺮﯾﻦ آﮔﺎﻫﯽ ﮐﺎر ﮐﺮده اﺳﺖ Iemand de laatste eer bewijzen De begrafenis/crematie van iemand bijwonen
102
Proef woordenboek.indd 102
16-5-2008 9:24:28
Eerlijk / Eerste
Ehterâme nahâ-i râ be kasi gozâštan
اﺣﱰام ﻧﻬﺎﯾﯽ را ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮔﺬاﺷنت ﺟﺴﺪ ﺳﻮزی ﮐﺴﯽ ﴍﮐﺖ ﮐﺮدن/در ﺧﺎﮐﺴﭙﺎری In alle eer en deugd In alle eerbaarheid/rechtschapenheid Dar kamâle šâyestegi wa pâk dâmani
در ﮐامل ﺷﺎﯾﺴﺘﮕﯽ و ﭘﺎک داﻣﻨﯽ ﭘﺎک داﻣﻨﯽ و ﺗﻘﻮا/ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﻧﺠﺎﺑﺖ Met de eer gaan strijken Zelf de eer krijgen die een ander eigenlijk toekomt Be e-etebâre digari poz dâdan
ﺑﻪ اﻋﺘﺒﺎر دﯾﮕﺮی ﭘﺰ دادن آﺑﺮو و اﻋﺘﺒﺎری ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﮐﻪ در اﺻﻞ ﻣﺎل ﮐﺲ دﯾﮕﺮی اﺳﺖ Verloren eer keert moeilijk weer Verloren eer is moeilijk terug te winnen Âberuye rixte ja-am nemišawad
آﺑﺮوی رﯾﺨﺘﻪ ﺟﻤﻊ منﯽ ﺷﻮد ﺣﻔﻆ ﺣﯿﺜﯿﺖ از دﺳﺖ رﻓﺘﻪ ﻣﺸﮕﻞ اﺳﺖ Op mijn woord van eer (ook: op mijn erewoord) Woord Vallen op het veld van eer Veld Eerlijk Eerlijk duurt het langst Met eerlijkheid komt men uiteindelijk verder dan met bedrog Sedâqat behtarin râh ast
Dar wâqe hamin tor ast
در واﻗﻊ ﻫﻤﯿﻦ ﻃﻮر اﺳﺖ }ﻣﻮﻗﻌﯽ اﯾﻦ ﺣﺮف را ﻣﯽ زﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﻗﺒﻮل ﮐﺮد ﮐﻪ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﮐﻪ آدم دوﺳﺖ دارد ﺟﻮر،ﻋﻤﻠﯽ درﺳﺖ اﺳﺖ {دﯾﮕﺮی ﺑﺎﺷﺪ Eerste De eerste de beste De eerste die voorbijkomt // een willekeurig persoon Har nane qamari
ﻫﺮ ﻧﻨﻪ ﻗﻤﺮی ﻫﺮ ﮐﺲ ﮐﻪ ﺑﻮد- اوﻟﯿﻦ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ وارد ﺷﺪ De eersten zullen de laatsten zijn {bijbeltekst, Marcus 9:35} 1 - Vele hooggeplaatsten zullen in de hemel achter de minsten terechtkomen 2 - Zij die nu voordringen, moeten achteraan aansluiten Mehtarân pas az kohtarân xâhand bud {enjil}
{ﻣﻬﱰان ﭘﺲ از ﮐﻬﱰان ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد }اﻧﺠﯿﻞ در ﺑﻬﺸﺖ ﺑﺴﯿﺎری از ﺑﻠﻨﺪ ﭘﺎﯾﮕﺎن ﭘﺸﺖ ﺳﺮ دون-١ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺟﻠﻮ ﻣﯽ زﻧﻨﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ-٢ ﭘﺎﯾﮕﺎن ﺧﻮاﻫﻨﺪ آﻣﺪ آﺧﺮ ﺻﻒ ﺑﺮوﻧﺪ In het eerste spelen In het eerste/beste team van een sportvereniging spelen Dar time daste yek bâzi kardan
در ﺗﯿﻢ دﺳﺘﻪ ﯾﮏ ﺑﺎزی ﮐﺮدن رده اول ﺗﯿﻢ ﺑﺎﺷﮕﺎه ورزﺷﯽ ﺑﺎزی ﮐﺮدن/در ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ
ﺻﺪاﻗﺖ ﺑﻬﱰﯾﻦ راه اﺳﺖ آدم ﺑﺎ راﺳﺘﯽ و درﺳﺘﯽ ﺑﺎﻻﺧﺮه ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ ﻣﯽ رﺳﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ دروغ و ﻧﯿﺮﻧﮓ ﻧﻤﯽ رﺳﺪ
Je zou de eerste niet zijn Anderen hebben al ondervonden wat jou nog te wachten staat Hâlâ kojâ-yaš râ dide-i
Eerlijk is eerlijk {Dat zeg je wanneer je moet toegeven dat iets zo is, al zou je het liever anders zien}
ﺣﺎﻻ ﮐﺠﺎﯾﺶ را دﯾﺪه ای آن ﭼﻪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﺮ دﯾﮕﺮان آﻣﺪه ﻫﻨﻮز ﺑﻪ ﺳﺮ ﺗﻮ ﻧﯿﺎﻣﺪه اﺳﺖ
103
Proef woordenboek.indd 103
16-5-2008 9:24:28
Eeuwige / Eind
Eeuwige Het tijdelijke met het eeuwige verwisselen Tijdelijk Egypte Terugverlangen naar de vleespotten van Egypte Vleespotten Ei Beter een half ei dan een lege dop Beter iets dan niets Kâči beh az hič-či
ﮐﺎﭼﯽ ﺑﻪ از ﻫﯿﭽﯽ داﺷﺘﻦ ﭼﯿﺰی ﺑﻬﺘﺮ از ﻧﺪاﺷﺘﻦ آن اﺳﺖ Dat is het hele eieren eten Dat is alles wat erover te zeggen is // het is eigenlijk erg eenvoudig Lop-pe kalâm in ast
ﻟﭗ ﮐﻼم اﯾﻦ اﺳﺖ در اﺻﻞ ﺑﺴﯿﺎر ﺳﺎده اﺳﺖ- ﮐﻞ ﺟﺮﯾﺎن ﻫﻤﯿﻦ اﺳﺖ Eieren voor zijn geld kiezen Met minder genoegen nemen dan je wilde hebben Naqd râ časbidan wa nesiye râ gozâštan
ﻧﻘﺪ را ﭼﺴﺒﯿﺪن و ﻧﺴﯿﻪ را ﮔﺬاﺷنت ﺑﻪ ﭼﯿﺰ ﮐﻢ ﺗﺮ از اﻧﺘﻈﺎر ﺧﻮد رﺿﺎﯾﺖ دادن Het ei van Columbus Een heel eenvoudige oplossing Moa-amâ čun hal gašt âsân šawad
ﻣﻌام ﭼﻮن ﺣﻞ ﮔﺸﺖ آﺳﺎن ﺷﻮد راه ﺣﻞ ﺳﺎده و آﺳﺎن Het ei wil wijzer zijn dan de kip Kinderen willen het beter weten dan hun ouders Gonješke emsâli mixâhad moal-leme gonješke pârsâli šawad
ﮔﻨﺠﺸﮏ اﻣﺴﺎﻟﯽ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﻣﻌﻠﻢ ﮔﻨﺠﺸﮏ ﭘﺎرﺳﺎﻟﯽ ﺷﻮد ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻪ ﭘﺪر و ﻣﺎدر ﺧﻮد اﺳﺘﺎدی ﮐﻨﻨﺪ
Op eieren lopen Heel voorzichtig zijn in je gedrag/ optreden Dast be asâ râh raftan
دﺳﺖ ﺑﻪ ﻋﺼﺎ راه رﻓنت رﻓﺘﺎر ﺧﻮد اﺣﺘﯿﺎط ﮐﺮدن/در ﮐﺎر Zijn ei niet kwijt kunnen Niet kunnen zeggen/doen wat je eigenlijk wilt Nemitawânad xodaš râ xâli konad
منﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺧﻮدش را ﺧﺎﻟﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﺮدن ﮐﺎر دﻟﺨﻮاﻫﺶ ﻧﯿﺴﺖ/ﻗﺎدر ﺑﻪ زدن ﺣﺮف دﻟﺶ De kip met de gouden eieren slachten Kip Het is weer allemaal koek en ei tussen hen Koek Lopen als een kip die haar ei niet kwijt kan Kip Voor een appel en een ei Appel Eigen Dat is hem eigen Dat is een eigenschap/kenmerk van hem Tuye xamire-aš ast
ﺗﻮی ﺧﻤﯿﺮه اش اﺳﺖ ﺧﺼﻮﺻﯿﺖ او اﺳﺖ/ﺻﻔﺖ Zich iets eigen maken Iets grondig leren Dar kâri xebre šodan
در ﮐﺎری ﺧﱪه ﺷﺪن ﭼﯿﺰی را ﮐﺎﻣﻞ ﯾﺎد ﮔﺮﻓﺘﻦ Eind Aan het eind van zijn Latijn zijn Uitgeput zijn // geen verdere mogelijkheden zien Be âxare xat residan
104
Proef woordenboek.indd 104
16-5-2008 9:24:29
Einde / Eindjes
ﺑﻪ آﺧﺮ ﺧﻂ رﺳﯿﺪن اﻣﮑﺎن دﯾﮕﺮی ﻧﺪﯾﺪن- ﺧﺴﺘﻪ و ﮐﻮﻓﺘﻪ ﺑﻮدن Aan het langste eind trekken Het uiteindelijk winnen Sar boland az âb dar âmadan
ﴎ ﺑﻠﻨﺪ از آب در آﻣﺪن ﺑﺎﻻﺧﺮه ﭘﯿﺮوز و ﻣﻮﻓﻖ ﺷﺪن Dat was het eind van het lied(je) Daar kwam het uiteindelijk op neer Asle qaziye hamin bud
اﺻﻞ ﻗﻀﯿﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﺑﻮد دﺳﺖ آﺧﺮ ﺑﻪ آﺧﺮ ﺟﺮﯾﺎن رﺳﯿﺪ Een heel eind komen Dicht bij een oplossing komen, maar die nog niet bereiken Be jâ hâye xubi residan
ﺑﻪ ﺟﺎﻫﺎی ﺧﻮﺑﯽ رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﺣﻞ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﻧﺰدﯾﮏ ﺷﺪن اﻣﺎ ﻫﻨﻮز آن را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻧﯿﺎوردن Eind goed, al goed Als het einde van iets goed is, vergeet je alle moeite die het gekost heeft Ân xoš ast ke âxaraš xoš ast
آن ﺧﻮش اﺳﺖ ﮐﻪ آﺧﺮش ﺧﻮش اﺳﺖ ﭘﺎﯾﺎن ﮐﺎر ﮐﻪ ﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﺧﺴﺘﮕﯽ زﺣﻤﺖ اش ﻓﺮاﻣﻮش ﻣﯽ ﺷﻮد Er een eind aan maken 1 - Iets doen ophouden 2 - Zelfmoord plegen Kalake kâr râ kandan
ﮐﻠﮏ ﮐﺎر را ﮐﻨﺪن ﺧﻮدﮐﺸﯽ ﮐﺮدن-٢ ﺟﻠﻮی ﮐﺎری را ﮔﺮﻓﺘﻦ-١ Het bij het rechte eind hebben (Uiteindelijk) gelijk hebben Haq be jâneb budan
ﺣﻖ ﺑﻪ ﺟﺎﻧﺐ ﺑﻮدن درﺳﺖ ﮔﻔﺘﻦ،)ﺑﺎﻻﺧﺮه( ﺣﻖ داﺷﺘﻦ
Het bij het verkeerde eind hebben Ongelijk hebben // zich vergist hebben Haq be jâneb nabudan
ﺣﻖ ﺑﻪ ﺟﺎﻧﺐ ﻧﺒﻮدن اﺷﺘﺒﺎه ﮐﺮدن- ﺧﻄﺎ رﻓﺘﻦ Aan alle goede dingen komt een eind Ding Dat wordt een gebed zonder e(i)nd Gebed Einde Dan is het einde zoek! Dan wordt het een eindeloze/hopeloze zaak! Digar ân saraš nâpeydâst!
!دﯾﮕﺮ آن ﴎش ﻧﺎﭘﯿﺪاﺳﺖ !ﻣﺎﯾﻮس ﮐﻨﻨﺪه ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ/دﯾﮕﺮ ﺟﺮﯾﺎن ﻃﻮﻻﻧﯽ Einde oefening/verhaal Het is hiermee afgelopen // punt uit Âxare qaziye/dâstân
داﺳﺘﺎن/آﺧﺮ ﻗﻀﯿﻪ ﭘﺎﯾﺎن ﮐﺎر اﺳﺖ- ﮐﺎر ﺗﻤﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ Ten einde raad zijn Echt niet meer weten wat je moet doen Râhi be jâ-i nadâštan
راﻫﯽ ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ ﻧﺪاﺷنت ﺳﺮ در ﮔﻢ،آدم واﻗﻌﺎ دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ داﻧﺪ ﭼﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﮑﻨﺪ ﺷﺪن Tot het bittere einde volhouden Tot het einde toe volhouden ondanks alle tegenvallers Tâ âxare kâr istâdan
ﺗﺎ آﺧﺮ ﮐﺎر اﯾﺴﺘﺎدن ﺑﺎ وﺟﻮد ﻫﻤﻪ ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﻫﺎ ﺗﺎ ﭘﺎﯾﺎن ﮐﺎر اﺳﺘﻘﺎﻣﺖ ﮐﺮدن Eindjes De eindjes aan elkaar kunnen knopen
105
Proef woordenboek.indd 105
16-5-2008 9:24:29
Element / Ere
Met moeite al zijn rekeningen kunnen betalen // financieel nauwelijks rondkomen Daxl o xarj râ be ham resândan
دﺧﻞ و ﺧﺮج را ﺑﻪ ﻫﻢ رﺳﺎﻧﺪن از ﻧﻈﺮ- ﺑﺎ دﺷﻮاری ﻗﺎدر ﺑﻪ ﭘﺮداﺧﺖ ﺑﺪﻫﯽ ﺧﻮد ﺑﻮدن ﻣﺎﻟﯽ ﻣﺸﮕﻞ داﺷﺘﻦ Element De elementen trotseren Zich door slecht weer niet laten afschrikken Az saxti hâye donyâ natarsidan
از ﺳﺨﺘﯽ ﻫﺎی دﻧﯿﺎ ﻧﱰﺳﯿﺪن وﺣﺸﺘﯽ از ﻓﺸﺎرﻫﺎی زﻧﺪﮔﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻦ In zijn element zijn Het helemaal naar zijn zin hebben Kuk budan, sare keyf budan
ﴎ ﮐﯿﻒ ﺑﻮدن،ﮐﻮک ﺑﻮدن ﺑﺴﯿﺎر آﺳﻮده و دﻟﺸﺎد ﺑﻮدن Elf-en-dertigst Op zijn elf-en-dertigst Heel langzaam Lâkpošt wâr
Ellende De ellende steeg ten top De ellende bereikte zijn hoogtepunt Badbaxti az in bištar nemišawad
ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ از اﯾﻦ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ منﯽ ﺷﻮد ﺷﻮرﺑﺨﺘﯽ ﺑﻪ اوج ﺧﻮد رﺳﯿﺪه اﺳﺖ Emmer De druppel die de emmer doet overlopen Druppel Engel Een reddende engel Iemand die op het juiste moment te hulp komt Ferešte-ye nejât
ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻧﺠﺎت ﮐﺴﯽ ﮐﻪ در زﻣﺎن ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﻣﯽ آﯾﺪ Engeltje Het is of een engeltje op je tong pist/ piest Het is heel lekker! Maze-ye behešti dârad
ﻣﺰه ﺑﻬﺸﺘﯽ دارد !ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻮﺷﻤﺰه اﺳﺖ ﻻک ﭘﺸﺖ وار ﺑﺴﯿﺎر آرام و آﻫﺴﺘﻪ
Elleboog Het achter de/zijn ellebogen hebben Oneerlijke dingen doen // achterbaks zijn Âb zire kâh budan
آب زﯾﺮ ﮐﺎه ﺑﻮدن ﺣﻘﻪ ﺑﺎز ﺑﻮدن- دﻏﻞ ﺑﺎزی ﮐﺮدن Met de/zijn ellebogen werken Unfaire methodes gebruiken om vooruit te komen/carrière te maken Harifân râ pas zadan
ﺣﺮﯾﻔﺎن را ﭘﺲ زدن ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﮐﺎری روش ﻫﺎی ﻧﺎدرﺳﺘﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر/ﺑﺮای ﺗﺮﻗﯽ ﺑﺮدن
Ere Ere wie ere toekomt De eer moet bij de juiste persoon terechtkomen Kasi râ ehterâm kon ke liyâqataš râ dârad
ﮐﺴﯽ را اﺣﱰام ﮐﻦ ﮐﻪ ﻟﯿﺎﻗﺘﺶ را دارد ﻋﺰت و اﺣﺘﺮام ﻓﻘﻂ ﺟﺎﯾﺰ آدم ﻫﺎی درﺳﺖ و ﺣﺴﺎﺑﯽ اﺳﺖ Iemand/iets in ere houden Iemand/iets blijven waarderen // zorgen dat iemand of iets niet vergeten wordt Yâde kasi/čizi râ zende negâh dâštan
106
Proef woordenboek.indd 106
16-5-2008 9:24:29
Erewoord / Eten (ww)
ﭼﯿﺰی را زﻧﺪه ﻧﮕﺎه داﺷنت/ﯾﺎد ﮐﺴﯽ ﮐﻮﺷﯿﺪن ﺗﺎ ﻧﺎم ﮐﺴﯽ- ﭼﯿﺰی را ارج و ﺑﻬﺎ دادن/ﮐﺴﯽ ﯾﺎ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﺸﻮد Erewoord Op mijn erewoord (ook: op mijn woord van eer) {Gezegd wanneer iemand met inzet van zijn eigen persoon en geloofwaardigheid wil bevestigen dat iets zo is, of dat hij zal doen wat hij beloofd heeft} Be šaraf-am qasam
ﺑﻪ ﴍﻓﻢ ﻗﺴﻢ }ﻣﻮﻗﻌﯽ ﮐﻪ ﮐﺴﯽ ﺗﻼش ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺧﻮد ﯾﺎ اﻋﺘﺒﺎرﺧﻮد را {ﺛﺎﺑﺖ ﻧﻤﺎﯾﺪ ﯾﺎ ﺑﻪ ﻗﻮل ﺧﻮد وﻓﺎ ﮐﻨﺪ Op mijn woord van eer (ook: op mijn erewoord) Woord Erg Geen erg hebben in iets Iets helemaal niet in de gaten hebben Hawâs jam nabudan
ﺣﻮاس ﺟﻤﻊ ﻧﺒﻮدن اﺻﻼ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻧﺸﺪن Ergeren Mens erger je niet! Laat je boosheid toch varen! {Naam van een gezelschapsspel} Engadr saxt nagir bâbâ!
!اﯾﻦ ﻗﺪر ﺳﺨﺖ ﻧﮕﯿﺮ ﺑﺎﺑﺎ ﻋﺼﺒﺎﻧﯿﺖ ﺧﻮد را دور ﺑﺮﯾﺰ }ﻣﻨﭻ = ﻧﺎم ﯾﮏ ﺑﺎزی دﺳﺖ {ﺟﻤﻌﯽ اﺳﺖ Zich dood ergeren aan iemand/iets Zich erg opwinden over iemand/iets Az daste kasi/čizi kofri budan
ﭼﯿﺰی ﮐﻔﺮی ﺑﻮدن/از دﺳﺖ ﮐﺴﯽ ﻣﺴﺎﻟﻪ ای ﺑﺴﯿﺎر ﺧﺸﻤﮕﯿﻦ و ﻋﺼﺒﺎﻧﯽ ﺷﺪن/از ﮐﺴﯽ
Erkennen Iets volmondig erkennen Iets van harte/ruiterlijk toegeven Jariyâni râ be guš gereftan
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﻪ ﮔﻮش ﮔﺮﻓنت ﺑﯽ ﭘﺮده و ﺻﺮﯾﺢ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ/ﭼﯿﺰی را از ﺗﻪ دل Erop Het is nu erop of eronder Het beslissende moment is nú aangebroken Injâ sare pole xar giri ast
اﯾﻦ ﺟﺎ ﴎ ﭘﻞ ﺧﺮ ﮔﯿﺮی اﺳﺖ ﻟﺤﻈﻪ ﻧﻬﺎﯾﯽ ﻫﻤﯿﻦ اﻻن رﺳﯿﺪه اﺳﺖ Ervaring Een ervaring rijker en een illusie armer zijn Teleurgesteld zijn in wat gebeurd is, maar daar wel van geleerd hebben Be ârezu naresidan wali darse xubi gereftan
ﺑﻪ آرزو ﻧﺮﺳﯿﺪن وﻟﯽ درس ﺧﻮﺑﯽ ﮔﺮﻓنت از ﭘﯿﺸﺎﻣﺪی ﻣﺎﯾﻮس ﺷﺪن اﻣﺎ از آن ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن Eten (ww) Al gegeten en gedronken hebben Meer dan genoeg van iets hebben Del râ zadan
دل را زدن از ﭼﯿﺰی دل آﺷﻮﺑﻪ ﮔﺮﻓﺘﻦ و ﺑﯿﺰار ﺷﺪن Je kunt daar van de vloer eten Het is daar heel schoon Az tamizi barq mizanad
از متﯿﺰی ﺑﺮق ﻣﯽ زﻧﺪ آن ﺟﺎ ﺑﺴﯿﺎر ﭘﺎک و ﭘﺎﮐﯿﺰه اﺳﺖ Je moet maar eten wat de pot schaft Je moet met anderen mee-eten van wat er gekookt is en al op tafel staat
107
Proef woordenboek.indd 107
16-5-2008 9:24:29
Euvel / Ezel
Boxor o napors
ﺑﺨﻮر و ﻧﭙﺮس آن ﭼﻪ ﮐﻪ ﭘﺨﺘﻨﺪ و روی ﻣﯿﺰ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ ﺑﺎ دﯾﮕﺮان ﺑﺎﯾﺪ ﺧﻮرد Zich ergens ongans aan eten Zoveel van iets eten dat je er bijna misselijk van wordt Tâ xer xere lombândan
ﺗﺎ ﺧﺮﺧﺮه ﳌﺒﺎﻧﺪن آن ﻗﺪر از ﭼﯿﺰی ﺧﻮردن ﮐﻪ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ دل آﺷﻮﺑﻪ ﮔﺮﻓﺘﻦ Zien eten doet eten Als je ziet dat iemand lekker aan het eten is, krijg je zelf ook honger Didane qazâ eštehâ mi-âward
دﯾﺪن ﻏﺬا اﺷﺘﻬﺎ ﻣﯽ آورد آدم وﻗﺘﯽ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﺪ ﮐﻪ ﮐﺴﯽ ﺑﺎ ﻟﺬت ﻏﺬا ﻣﯽ ﺧﻮرد ﺧﻮدش ﻫﻢ ﻣﯿﻞ ﺑﻪ ﺧﻮردن ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ Euvel Aan hetzelfde euvel mank gaan Dezelfde fout/zwakheid hebben Ham dard budan
ﻫﻢ درد ﺑﻮدن ﺿﻌﻒ ﻣﺜﻞ ﻫﻢ داﺷﺘﻦ/اﺷﺘﺒﺎه Iemand iets euvel duiden Iemand iets kwalijk nemen Az daste kasi tu lab raftan
از دﺳﺖ ﮐﺴﯽ ﺗﻮ ﻟﺐ رﻓنت از ﻋﻤﻞ ﮐﺴﯽ رﻧﺠﯿﺪن Even Dat is om het even
Dat maakt niets uit // dat maakt geen verschil Tofiri nemikonad
ﺗﻮﻓﯿﺮی منﯽ ﮐﻨﺪ ﺗﻔﺎوﺗﯽ ﻧﺪارد- ﻓﺮﻗﯽ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ Evenknie Iemands evenknie zijn Even bekwaam/sterk zijn als iemand anders Ham pâ-ye kasi budan
ﻫﻢ ﭘﺎی ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪ ﺑﻮدن/ﻣﺎﻧﻨﺪ آدم دﯾﮕﺮی ﻻﯾﻖ Executie Uitstel van executie Uitstel Ezel Een ezel in het kwadraat Een heel erg dom iemand Xare do tabaqe
ﺧﺮ دو ﻃﺒﻘﻪ آدم ﺑﺴﯿﺎر اﺣﻤﻖ و ﻧﺎدان Een ezel stoot zich in het gemeen geen twee keer aan dezelfde steen Wie een fout gemaakt heeft, moet oppassen dat hij diezelfde fout niet nóg eens maakt Xar yek bâr bištar pâ-yaš tuye yek čâle nemirawad
ﺧﺮ ﯾﮏ ﺑﺎر ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﭘﺎﯾﺶ ﺗﻮی ﯾﮏ ﭼﺎﻟﻪ منﯽ رود وﻗﺘﯽ ﮐﺴﯽ اﺷﺘﺒﺎﻫﯽ ﮐﺮده ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﺣﻮاﺳﺶ ﺟﻤﻊ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ آن اﺷﺘﺒﺎه را ﺗﮑﺮار ﻧﮑﻨﺪ
108
Proef woordenboek.indd 108
16-5-2008 9:24:29
F Fabelen Iets naar het rijk der fabelen verwijzen Iets afwijzen omdat het onjuist/ verzonnen is Jariyâni râ sâxtegi dânestan
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺳﺎﺧﺘﮕﯽ داﻧﺴنت واﻫﯽ رد ﮐﺮدن/ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﺎدرﺳﺖ Façade Een façade optrekken Iets ongunstigs proberen te verbergen Ruye čizi čâdor kešidan
روی ﭼﯿﺰی ﭼﺎدر ﮐﺸﯿﺪن در ﭘﻮﺷﺎﻧﺪن ﭼﯿﺰ ﻧﺎﺷﺎﯾﺴﺖ و ﻧﺎدرﺳﺘﯽ ﮐﻮﺷﯿﺪن Familie Dat komt in de beste families voor Het is niet leuk, maar het kan overal gebeuren Behtarin čub hâ ham gereftâre muryâne mišawadand
ﺑﻬﱰﯾﻦ ﭼﻮب ﻫﺎ ﻫﻢ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻣﻮرﯾﺎﻧﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪ ﻧﯿﺴﺖ اﻣﺎ ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ اﺗﻔﺎق ﺑﯿﻔﺘﺪ Familie van de koude kant Aangetrouwde familie Fâmile sababi
ﻓﺎﻣﯿﻞ ﺳﺒﺒﯽ ﻓﺎﻣﯿﻞ از ﻃﺮﯾﻖ ازدواج Het zit in de familie Die eigenschap/kwaal komt ook bij andere leden van die familie voor Xânewâdegi in šekli hastand
ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ اﯾﻦ ﺷﮑﻠﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻋﯿﺐ در اﻋﻀﺎی دﯾﮕﺮ اﯾﻦ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﻢ/اﯾﻦ ﺧﺼﻮﺻﯿﺖ ﻫﺴﺖ Van je familie moet je het maar hebben Je wordt soms juist door een familielid benadeeld Har če mikešim az fâmil ast
ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﯽ ﮐﺸﯿﻢ از ﻓﺎﻣﯿﻞ اﺳﺖ آدم ﺑﻌﻀﯽ وﻗﺖ ﻫﺎ درﺳﺖ از دﺳﺖ ﻓﺎﻣﯿﻞ آﺳﯿﺐ ﻣﯽ !ﺧﻮرد Het zwarte schaap in de familie zijn Schaap Feest Dat feest gaat niet door Reken er maar niet op dat dit gebeurt Bezâr dare kuze wa âbaš râ boxor
ﺑﺬار در ﮐﻮزه و آﺑﺶ را ﺑﺨﻮر روی اﻧﺠﺎم ﺷﺪن آن ﮐﺎر ﺣﺴﺎب ﻧﮑﻦ Het is niet alle dagen feest De verwennerij houdt nu op Har ruz ke nân o kabâb nist
ﻫﺮ روز ﮐﻪ ﻧﺎن و ﮐﺒﺎب ﻧﯿﺴﺖ ﻧﺎز ﭘﺮوردﮔﯽ و ﻋﯿﺶ و ﻧﻮش دﯾﮕﺮ ﺗﻤﺎم اﺳﺖ Feit Achter de feiten aan lopen Steeds te laat reageren Hamiše yek fâz aqab budan
ﻫﻤﯿﺸﻪ ﯾﮏ ﻓﺎز ﻋﻘﺐ ﺑﻮدن ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻫﻢ دﯾﺮ واﮐﻨﺶ ﻧﺸﺎن دادن
109
Proef woordenboek.indd 109
16-5-2008 9:24:29
Feniks / Filmen
Dat is een voldongen feit Daaraan kan echt niets meer veranderd worden Kâr az kâr gozašte ast
ﮐﺎر از ﮐﺎر ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ آن ﺟﺮﯾﺎن را دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد ﺗﻐﯿﯿﺮ داد De feiten laten spreken Alleen de harde gegevens vermelden Asle wâqe râ goftan
اﺻﻞ واﻗﻊ را ﮔﻔنت ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻣﺤﺾ اﺷﺎره ﮐﺮدن Iemand met zijn neus op de feiten drukken Neus Feniks Als een feniks uit zijn as herrijzen Na een periode van verval opnieuw tot bloei komen Mânande simorq az xâkestare xod barxâstan
ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﯿﻤﺮغ از ﺧﺎﮐﺴﱰ ﺧﻮد ﺑﺮﺧﺎﺳنت ﭘﺲ از دوره ﺷﮑﺴﺖ دوﺑﺎره ﺷﮑﻮﻓﺎ ﺷﺪن Fiasco Op een fiasco uitlopen Totaal mislukken Be mosibate badi xordan
ﺑﻪ ﻣﺼﯿﺒﺖ ﺑﺪی ﺧﻮردن اﻓﺘﻀﺎح از دﺳﺖ رﻓﺘﻦ،ﺑﻪ ﺷﮑﺴﺖ ﮐﺎﻣﻞ رﺳﯿﺪن Fiat Ergens zijn fiat aan geven Zijn toestemming voor iets geven Dastur amale jariyâni râ dâdan
دﺳﺘﻮر ﻋﻤﻞ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را دادن اﺟﺎزه اﻧﺠﺎم ﮐﺎری را دادن Fiducie Ergens geen fiducie in hebben Ergens geen vertrouwen in hebben Imâni be qazi-ye nadâštan
اﯾامﻧﯽ ﺑﻪ ﻗﻀﯿﻪ ﻧﺪاﺷنت ﺑﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ اﻋﺘﻤﺎد و اﻋﺘﻘﺎدی ﻧﺪاﺷﺘﻦ Fiets Wat heb ik nou aan mijn fiets hangen? Wat voor raars overkomt me nu toch? Ajab balâ-i saram âmade ast?
ﻋﺠﺐ ﺑﻼﯾﯽ ﴎم آﻣﺪه اﺳﺖ؟ اﯾﻦ ﭼﻪ اﺗﻔﺎق ﻏﺮﯾﺒﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮای ﻣﻦ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ؟ Fietsbel Er zijn mensen en potloden/fietsbellen/lantarenpalen Mens Figuur Een goed figuur hebben Een mooi gevormd/goed geproportioneerd lichaam hebben Xoš âb o gel budan
ﺧﻮش آب و ﮔﻞ ﺑﻮدن ﻣﺘﻨﺎﺳﺒﯽ داﺷﺘﻦ/اﻧﺪام و ﻫﯿﮑﻞ زﯾﺒﺎ Een (modder)figuur slaan Door zijn gedrag een belachelijke indruk maken Xod râ dast andâxtan
ﺧﻮد را دﺳﺖ اﻧﺪاﺧنت ﺑﺎ رﻓﺘﺎر ﺧﻮد اﺛﺮ ﻣﺴﺨﺮه ای ﺑﻪ ﺟﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻦ Filistijnen Naar de Filistijnen gaan Bederven // verloren gaan Sag xor šodan
ﺳﮓ ﺧﻮر ﺷﺪن ﻧﺎﺑﻮد ﺷﺪن و از دﺳﺖ رﻓﺘﻦ/ﭘﻮﺳﯿﺪن Filmen (Dat is) niet te filmen Dat kun je niet vertellen/beschrijven: zo gek Ajab film-i ast
ﻋﺠﺐ ﻓﯿﻠﻤﯽ اﺳﺖ ﺧﯿﻠﯽ ﻏﺮﯾﺐ اﺳﺖ:ﺗﻮﺿﯿﺢ داد/ﻧﻤﯽ ﺷﻮد آن را ﮔﻔﺖ
110
Proef woordenboek.indd 110
16-5-2008 9:24:29
Flappen / Fooi
Flappen Alles er maar uit flappen Zonder nadenken alles maar zeggen Dele bi dar o tâqče-i dâštan
دل ﺑﯽ در و ﺗﺎﻗﭽﻪ ای داﺷنت ﺑﺪون ﻓﮑﺮ و ﺗﻌﻤﻖ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ را ﮔﻔﺘﻦ Fles Een fles soldaat maken Een fles opdrinken Tahe šiše râ dar âwardan
ﺗﻪ ﺷﯿﺸﻪ را در آوردن ﯾﮏ ﺑﻄﺮی ﻧﻮﺷﯿﺪﻧﯽ را ﺗﺎ آﺧﺮ ﺳﺮ ﮐﺸﯿﺪن Op de fles zijn/gaan Failliet zijn/gaan Az dast raftan
از دﺳﺖ رﻓنت ﺷﺪن/ورﺷﮑﺴﺖ ﺑﻮدن Flikken Iets handig geflikt hebben Iets slim afgehandeld/geregeld hebben Bâ zebeli kâri râ râh andâxtan
ﺑﺎ زﺑﻠﯽ ﮐﺎری را راه اﻧﺪاﺧنت ﻧﺘﯿﺠﻪ رﺳﺎﻧﺪن/ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﺎ زرﻧﮕﯽ را ﺑﻪ اﻧﺠﺎم Flikker Iemand op zijn flikker geven Iemand vreselijk uitschelden Gonde bâre kasi kardan
ﮔﻨﺪه ﺑﺎر ﮐﺴﯽ ﮐﺮدن ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺑﺪ و ﺑﯽ راه زﯾﺎدی ﮔﻔﺘﻦ Flodder Een losse flodder Een ondoordacht idee/voorstel Harfe moft
ﺣﺮف ﻣﻔﺖ ﻋﻘﯿﺪه ﺑﯽ ﻓﮑﺮ و ﺑﯽ ﻣﻼﺣﻈﻪ/ﻧﻈﺮ
Fluiten Daar kun je naar fluiten Dat krijg je niet // dat kun je vergeten Fâtehe-aš râ bexân
ﻓﺎﺗﺤﻪ اش را ﺑﺨﻮان ﻓﺮاﻣﻮﺷﺶ ﮐﻦ- آن ﭼﯿﺰ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻧﺨﻮاﻫﯽ آورد Fluitje Dat is een fluitje van een cent Dat is heel gemakkelijk Mesle âb xordan mimânad
ﻣﺜﻞ آب ﺧﻮردن ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ ﺑﺴﯿﺎر آﺳﺎن و راﺣﺖ اﺳﺖ Fluweel Op fluweel zitten In een aangename positie verkeren Waz-e maxmali dâštan
وﺿﻊ ﻣﺨﻤﻠﯽ داﺷنت در ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺧﻮش آﯾﻨﺪ و دل ﭘﺬﯾﺮی ﺑﻮدن Foefje Ergens een foefje op weten Ergens een handige oplossing voor weten Kalaki dar čante dâštan
ﮐﻠﮑﯽ در ﭼﻨﺘﻪ داﺷنت ﭼﺎره ﻣﺎﻫﺮاﻧﻪ ای ﺑﻠﺪ ﺑﻮدن Fooi Zich niet met een fooi laten afschepen Niet accepteren dat je maar een klein beetje geld krijgt, terwijl je (veel) meer verdiend hebt Nemigozârad bâ yek xurus qandi dast be saraš konand
منﯽ ﮔﺬارد ﺑﺎ ﯾﮏ ﺧﺮوس ﻗﻨﺪی دﺳﺖ ﺑﻪ ﴎش ﮐﻨﻨﺪ اﺟﺎزه ﻧﻤﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﻣﺒﻠﻎ ﺑﺴﯿﺎر ﻧﺎﭼﯿﺰی ﺑﻪ او ﺑﺪﻫﻨﺪ در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ )ﺧﯿﻠﯽ( ﺑﯿﺶ ﺗﺮ از اﯾﻦ ﻫﺎ ﺣﻘﺶ اﺳﺖ
111
Proef woordenboek.indd 111
16-5-2008 9:24:29
Foppen / Fut
Foppen Als je hem wil foppen, moet je vroeger opstaan Als je hem wil beetnemen, moet je slimmer zijn Mixâhi siyâhaš koni bâyad zebeli koni
ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯽ ﺳﯿﺎه اش ﮐﻨﯽ ﺑﺎﯾﺪ زﺑﻠﯽ ﮐﻨﯽ اﮔﺮ ﻣﺎﯾﻠﯽ ﻓﺮﯾﺐ اش دﻫﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎﻫﻮش ﺗﺮ از اﯾﻦ ﻫﺎ ﺑﺎﺷﯽ Forma In optima forma In topvorm // in prima conditie Mesle šâxe šemšâd
ﻣﺜﻞ ﺷﺎخ ﺷﻤﺸﺎد در ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ وﺿﻊ- در وﺿﻌﯿﺖ درﺟﻪ ﯾﮏ Fractie In een fractie van een seconde In een flits // in uiterst korte tijd Dar yek češm be ham zadan
در ﯾﮏ ﭼﺸﻢ ﺑﻪ ﻫﻢ زدن در زﻣﺎﻧﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻮﺗﺎه- ﻣﺜﻞ ﺑﺮق Franje Ontdaan van alle franje Tot de kern van de zaak teruggebracht Hame-ye bazak duzake hâ râ pâk kardan
ﻫﻤﻪ ﺑﺰک دوزک ﻫﺎ را ﭘﺎک ﮐﺮدن ﺑﻪ اﺻﻞ و ﺑﻨﯿﺎد ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪن Frank Frank en vrij Openhartig en zonder schaamte Râst o pust kande
راﺳﺖ و ﭘﻮﺳﺖ ﮐﻨﺪه رک و ﺑﺪون رودرﺑﺎﯾﺴﺘﯽ
Frankrijk Leven als God in Frankrijk God Frase Holle frasen/klanken Nietszeggende, mooiklinkende volzinnen Harf/soxane tu xâli
ﺳﺨﻦ ﺗﻮ ﺧﺎﻟﯽ/ﺣﺮف ﻋﺒﺎرت ﻫﺎی ﺷﯿﺮﯾﻦ ﺑﯽ ﻣﻌﻨﯽ Front Een gesloten front vormen Samen met anderen één standpunt innemen Sangari wâhed bastan
ﺳﻨﮕﺮی واﺣﺪ ﺑﺴنت ﻫﻤﺮا ﺑﺎ دﯾﮕﺮان دﯾﺪﮔﺎه ﺛﺎﺑﺘﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ دادن Front maken Pal staan // zich verzetten Jeb-he gereftan
ﺟﺒﻬﻪ ﮔﺮﻓنت ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﺮدن- اﯾﺴﺘﺎدﮔﯽ ﮐﺮدن Furie Als een furie tekeergaan Heel erg tekeergaan Mesle sage hâr wâq wâq kardan
ﻣﺜﻞ ﺳﮓ ﻫﺎر واغ واغ ﮐﺮدن ﺑﺴﯿﺎر ﺳﺮ و ﺻﺪا راه اﻧﺪاﺧﺘﻦ Fut De fut is er uit De zin/energie om iets te doen is weg Reqbat tah kešide ast
رﻏﺒﺖ ﺗﻪ ﮐﺸﯿﺪه اﺳﺖ اﻧﺮژی در ﮐﺎری را از دﺳﺖ دادن/اﺷﺘﯿﺎق
112
Proef woordenboek.indd 112
16-5-2008 9:24:29
G Gaan Daar ga je! {Nederlanders zeggen dat soms wanneer ze met iemand een borrel drinken en hem/haar iets goeds wensen. ‘Daar ga je!’ is afgeleid van de joodse zegswijze ‘le-chaim’ = ‘op het leven’. Vaker zeggen mensen in zo’n situatie ‘Proost!’, en dat komt van het Latijnse ‘prosit’ = ‘moge het van voordeel zijn’} Nuš, salâmati!
! ﺳﻼﻣﺘﯽ،ﻧﻮش }ﻫﻠﻨﺪی ﻫﺎ ﻣﻮﻗﻊ ﻋﺮق ﺧﻮردن ﺑﻌﻀﯽ وﻗﺖ ﻫﺎ اﯾﻦ ﺣﺮف را ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﯽ زﻧﻨﺪ و ﺑﺮای ﻫﻢ آرزوی ﺧﻮﺷﯽ و {ﺷﺎدی ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ Ervantussen gaan Weggaan Jim šodan
ﺟﯿﻢ ﺷﺪن ﺟﺎﯾﯽ را ﺗﺮک ﮐﺮدن،رﻓﺘﻦ Het gaat zoals het gaat Dat is nu eenmaal de loop der dingen, je kunt dat niet voorspellen, en je kunt er ook weinig aan doen Hamin hast ke hast
ﻫﻤﯿﻦ ﻫﺴﺖ ﮐﻪ ﻫﺴﺖ اﯾﻦ روﻧﺪ ﺟﺮﯾﺎن اﺳﺖ ﻧﻤﯽ ﺗﻮان آن را ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﮐﺮد ﯾﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮش داد
Man, ga toch fietsen! Loop naar de maan! // schei toch uit, kerel! Jamaš kon bâbâ to ham!
!ﺟﻤﻌﺶ ﮐﻦ ﺑﺎﺑﺎ ﺗﻮ ﻫﻢ ! ﺑﺲ ﮐﻦ دﯾﮕﻪ ﺑﭽﻪ- !ﺑﺮو ﺑﻪ درک Er is een tijd van komen en er is een tijd van gaan Tijd Gaar Half gaar zijn Niet goed bij zijn hoofd zijn // gek zijn Kal-le puk budan
ﮐﻠﻪ ﭘﻮک ﺑﻮدن دﯾﻮاﻧﻪ ﺑﻮدن- ﺧﻞ و ﻣﺸﻨﮓ ﺑﻮدن Gaatje Een gaatje in zijn hoofd hebben Niet goed wijs zijn Aqlaš pâre sang bar midârad
ﻋﻘﻠﺶ ﭘﺎره ﺳﻨﮓ ﺑﺮ ﻣﯽ دارد ﻓﮑﺮش ﺧﻮب ﮐﺎر ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ Gaatjes Praatjes vullen geen gaatjes! Praatje Gading Dat is echt iets van jouw gading! Dat is iets wat jij zeker heel graag wil hebben! Wâqe-an râste kâre tu ast!
!واﻗﻌﺎ راﺳﺖ ﮐﺎر ﺗﻮ اﺳﺖ آن ﭼﯿﺰی اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮ واﻗﻌﺎ ﺧﯿﻠﯽ دوﺳﺖ داری داﺷﺘﻪ !ﺑﺎﺷﯽ Gal Zijn gal (uit)spuwen Zijn wrevel/woede uiten Qeyze xod râ birun rixtan
ﻏﯿﻆ ﺧﻮد را ﺑﯿﺮون رﯾﺨنت ﺗﻨﺪﺧﻮﯾﯽ ﺧﻮد را ﻧﺸﺎن دادن/ﺧﺸﻢ 113
Proef woordenboek.indd 113
16-5-2008 9:24:29
Galg / Gas
Zijn pen in vergif/gal dopen Pen Galg Voor galg en rad opgroeien Slecht opgevoed worden en daardoor tot criminaliteit vervallen Xalâf bâr âmadan
ﺧﻼف ﺑﺎر آﻣﺪن ﺗﺮﺑﯿﺖ ﺑﺪی داﺷﺘﻦ و ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ آن ﺑﻪ ﮐﺎرﻫﺎی ﻧﺎدرﺳﺖ ﮐﺸﯿﺪه ﺷﺪن Dat is boter aan de galg gesmeerd Boter Gang Iemands gangen nagaan Onderzoeken wat iemand allemaal doet en gedaan heeft Parwande-ye kasi râ birun kešidan
ﭘﺮوﻧﺪه ﮐﺴﯽ را در ﺑﯿﺮون ﮐﺸﯿﺪن زﻧﺪﮔﯽ ﮔﺬﺷﺘﻪ و اﻻن ﮐﺴﯽ را ﺗﺤﻘﯿﻖ و ﭘﮋوﻫﺶ ﮐﺮدن Iemand zijn gang laten gaan Iemand laten doen wat hij wil Kasi râ az haft do-olat âzâd kardan
ﮐﺴﯽ را از ﻫﻔﺖ دوﻟﺖ آزاد ﮐﺮدن ﺑﻪ ﮐﺴﯽ اﺟﺎزه ﻫﺮ ﮐﺎری را دادن Gangetje Alles gaat zo zijn gangetje Het leven verloopt normaal // er zijn geen bijzonderheden Hame čiz ru be râh ast
ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ رو ﺑﻪ راه اﺳﺖ ﺧﺒﺮ ﻗﺎﺑﻞ- زﻧﺪﮔﯽ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻌﻤﻮل ﺧﻮد را ﻣﯽ ﮔﺬراﻧﺪ ﻋﺮﺿﯽ ﻧﯿﺴﺖ Gans Een domme gans Een onnozel meisje Doxtarake nâdân
Garde Hij is nog iemand van de oude garde Hij behoort tot de groep oudere collega’s en staat niet open voor veranderingen Az daste-ye qadimi hâ ast
از دﺳﺘﻪ ﻗﺪﯾﻤﯽ ﻫﺎ اﺳﺖ او از آن ﮔﺮوه ﻫﻤﮑﺎران ﻗﺪﯾﻤﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺗﻐﯿﯿﺮ در زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮﺷﺶ ﻧﻤﯽ آﯾﺪ Gareel Iemand in het gareel brengen/ houden Iemand op het juiste pad brengen // iemand tot de orde roepen Afsâre kasi râ kešidan/dâštan
داﺷنت/اﻓﺴﺎر ﮐﺴﯽ را ﮐﺸﯿﺪن ﻣﺴﻮوﻟﯿﺘﯽ را ﺑﻪ- ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ راه راﺳﺖ ﻫﺪاﯾﺖ ﮐﺮدن ﮐﺴﯽ ﮔﻮﺷﺰد ﮐﺮدن In het gareel lopen Volgzaam zijn // doen wat er van je verlangd wordt Guš be farmân budan
ﮔﻮش ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎن ﺑﻮدن ﮐﺎری را ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ از او اﻧﺘﻈﺎر دارﻧﺪ- ﻣﻄﯿﻊ ﺑﻮدن Garen Garen bij iets spinnen Winst/voordeel van iets hebben Az jariyâni naf-i kešidan
از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻧﻔﻌﯽ ﮐﺸﯿﺪن ﻣﻨﻔﻌﺖ ﺑﺮدن/از ﭼﯿﺰی ﺳﻮد Gas Gas terugnemen Minder hard gaan werken // het kalmer aandoen Gâzaš râ wel kardan
ﮔﺎزش را ول ﮐﺮدن آرام ﺗﺮ ﭘﯿﺶ رﻓﺘﻦ- آﻫﺴﺘﻪ ﺗﺮ ﮐﺎر ﮐﺮدن
دﺧﱰک ﻧﺎدان دﺧﺘﺮ ﮐﻢ ﻋﻘﻞ و ﺑﯽ ﺷﻌﻮر 114
Proef woordenboek.indd 114
16-5-2008 9:24:29
Gast / Gat
Gast Ongenode gasten Dieven Mehmân hâ-i ke az panjere mi-âyad
ﻣﻬامن ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ از ﭘﻨﺠﺮه ﻣﯽ آﯾﺪ ﻏﺎرت ﮔﺮان،دزدان Zoals de waard is, vertrouwt hij zijn gasten Waard Gat Daar is het gat van de deur! Vertrek! // ik wil je niet meer zien! Bezan be čâk
!ﺑﺰن ﺑﻪ ﭼﺎک ! دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ ﺧﻮاﻫﻢ ﻗﯿﺎﻓﻪ ات را ﺑﺒﯿﻨﻢ- !ﺑﺮو ﺑﺒﯿﻨﻢ Dat is een gat in de markt Dat is een tot nu toe niet gebruikte mogelijkheid om geld te verdienen Be in migu-yand surâx do-â
ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﺳﻮراخ دﻋﺎ اﻣﮑﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺣﺎل ﺑﻪ ﮐﺎر ﻧﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ از آن ﭘﻮل در آوردﻧﺪ Een gat in de dag slapen Lang uitslapen en laat opstaan Tâ lenge zohr xâbidan
ﺗﺎ ﻟﻨﮓ ﻇﻬﺮ ﺧﻮاﺑﯿﺪن زﯾﺎد ﺧﻮاﺑﯿﺪن و دﯾﺮ از ﺧﻮاب ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻦ Een gat in de lucht springen Enorm opgelucht zijn Az xošhâli par darâwardan
از ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﯽ ﭘﺮ در آوردن ﺑﯽ اﻧﺪازه ﺷﺎد و ﺧﺮﺳﻨﺪ ﺷﺪن Een gat in je hand hebben Veel te gemakkelijk geld uitgeven Wel xarj budan
وﻟﺨﺮج ﺑﻮدن ﺑﺴﯿﺎر راﺣﺖ و آﺳﺎن ﭘﻮل ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮐﺮدن
Ergens geen gat meer in zien De moed opgeven // denken dat iets niet meer lukt Mosta-asal šodan
ﻣﺴﺘﺎﺻﻞ ﺷﺪن ﻓﮑﺮ ﮐﺮدن ﮐﻪ ﺟﺮﯾﺎن دﯾﮕﺮ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻧﻤﯽ- ﻧﻮﻣﯿﺪ ﺷﺪن دﻫﺪ Het ene gat met het andere stoppen Schulden maken om andere, eerder gemaakte schulden te kunnen betalen Kolâh kolâh kardan
ﮐﻼه ﮐﻼه ﮐﺮدن ﻗﺮض ﮐﺮدن ﺗﺎ ﺑﺎ آن ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻗﺮض ﮐﻬﻨﻪ ﺧﻮد را ﺑﭙﺮدازﻧﺪ Iemand in de gaten hebben Begrijpen wat iemand van plan is Daste kasi râ xândan
دﺳﺖ ﮐﺴﯽ را ﺧﻮاﻧﺪن ﻧﻘﺸﻪ ﮐﺴﯽ را ﻓﻬﻤﯿﺪن Iemand/iets in de gaten houden Iemand/iets aandachtig volgen, omdat je hem niet vertrouwt Kasi/čizi râ zire nazar dâštan
ﭼﯿﺰی را زﯾﺮ ﻧﻈﺮ داﺷنت/ﮐﺴﯽ ﻣﺴﺎﻟﻪ ای ﺑﺎ دﻗﺖ/ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺪاﺷﺘﻦ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺑﻪ ﮐﺴﯽ او را دﻧﺒﺎل ﮐﺮدن In de gaten lopen Opvallen {in ongunstige zin} Tuye zoq xordan
ﺗﻮی ذوق ﺧﻮردن (ﺑﻪ دﯾﺪ ﯾﺎ ﭼﺸﻢ آﻣﺪن )ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﻨﻔﯽ In een zwart gat vallen Na een ingrijpende gebeurtenis (vooral wanneer iemand door ontslag of vut zijn werkkring verliest) niet weten hoe je verder moet Be če konam če konam oftâdan
115
Proef woordenboek.indd 115
16-5-2008 9:24:29
Gebed / Geboren
ﺑﻪ ﭼﻪ ﮐﻨﻢ ﭼﻪ ﮐﻨﻢ اﻓﺘﺎدن ﭘﺲ از ﭘﯿﺸﺎﻣﺪی ﺟﺪی )ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﮐﺴﯽ ﮐﺎر ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﺧﺮاج ﯾﺎ ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﯽ زودرس از دﺳﺖ ﺑﺪﻫﺪ( دﺳﺖ و ﭘﺎی ﺧﻮد را ﮔﻢ ﮐﺮدن Met iemand/iets zijn gat afvegen Voor iemand/iets grote minachting hebben Kasi/čizi râ pašme ânjâ-ye xod ham hesâb nakardan
ﭼﯿﺰی را ﭘﺸﻢ آن ﺟﺎی ﺧﻮد ﻫﻢ ﺣﺴﺎب ﻧﮑﺮدن/ﮐﺴﯽ ﭼﯿﺰی را ﺧﻔﺖ و ﺧﻮار داﻧﺴﺘﻦ/ﮐﺴﯽ Niet voor één gat te vangen zijn Op geen enkele manier te vangen/pakken zijn // slim en vindingrijk zijn Dom be tale nadâdan
دم ﺑﻪ ﺗﻠﻪ ﻧﺪادن - ﻣﭻ ﮔﺮﻓﺖ/ﺑﺎ ﻫﯿﭻ ﮐﻠﮑﯽ ﻧﺘﻮان ﮐﺴﯽ را ﮔﯿﺮ اﻧﺪاﺧﺖ زﺑﻞ و ﻣﺒﺘﮑﺮ ﺑﻮدن Hij heeft geen nagel om zijn gat/kont te krabben Nagel Iemand een veer in zijn gat/kont steken Veer Gebed Dat wordt een gebed zonder e(i)nd Dat gaat heel lang duren // dat is onbegonnen werk In rešte sare derâz dârad
اﯾﻦ رﺷﺘﻪ ﴎ دراز دارد آن ﮐﺎر ﺗﻤﺎم ﺷﺪﻧﯽ- ﻣﺪت زﯾﺎدی ﻃﻮل ﻣﯽ ﮐﺸﺪ ﻧﯿﺴﺖ Gebeten Op iemand gebeten zijn Kwaad zijn op iemand // iemand niet kunnen uitstaan Az daste kasi juši budan
از دﺳﺖ ﮐﺴﯽ ﺟﻮﺷﯽ ﺑﻮدن ﺗﺤﻤﻞ ﮐﺴﯽ را ﻧﺪاﺷﺘﻦ- از ﮐﺴﯽ ﻋﺼﺒﺎﻧﯽ ﺑﻮدن
Gebeuren Dat zal je (maar) gebeuren Dat is heel vervelend // dat is een enorme tegenvaller Ajab bad biyâri ast
ﻋﺠﺐ ﺑﺪ ﺑﯿﺎری اﺳﺖ ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﺑﺰرﮔﯽ اﺳﺖ- ﺑﺴﯿﺎر رﻧﺞ آور اﺳﺖ Dat zal me niet/nooit meer gebeuren Ik zorg ervoor dat ik niet/nooit meer in die situatie kom Ân balâ digar saram nemi-âyad
آن ﺑﻼ دﯾﮕﺮ ﴎم منﯽ آﯾﺪ ﻫﯿﭻ وﻗﺖ ﺑﻪ اﯾﻦ/ﺣﻮاﺳﻢ ﺟﻤﻊ اﺳﺖ ﮐﻪ دﯾﮕﺮ ﻫﺮﮔﺰ وﺿﻊ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻧﺸﻮم Het is met hem gebeurd 1 - Hij kan niet meer 2 - Hij is dood Kalakaš kande ast
ﮐﻠﮑﺶ ﮐﻨﺪه اﺳﺖ ﻣﺮده اﺳﺖ-٢ دﯾﮕﺮ ﺗﻮاﻧﺶ را ﻧﺪارد-١ Wat kan me gebeuren? Ik ben onkwetsbaar // mij kan niets overkomen Čekâram mitawânand bekonand?
ﭼﮑﺎرم ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﮑﻨﻨﺪ؟ ﻫﯿﭻ ﺑﻼﯾﯽ ﺳﺮ ﻣﻦ ﻧﻤﯽ آﯾﺪ- ﻣﻦ ﺷﮑﺴﺖ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮم Gebod Geven om God noch gebod God Geboerd Goed geboerd hebben Goed verdiend hebben Waze seke-i dâštan
وﺿﻊ ﺳﮑﻪ ای داﺷنت ﭘﻮل ﺧﻮﺑﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن Geboren Ergens geboren en getogen zijn Ergens opgegroeid zijn
116
Proef woordenboek.indd 116
16-5-2008 9:24:29
Gedachte / Gedrang
Zâde wa bozorg šode-ye jâ-i budan
زاده و ﺑﺰرگ ﺷﺪه ﺟﺎﯾﯽ ﺑﻮدن در ﻣﮑﺎﻧﯽ رﺷﺪ و ﻧﻤﻮ ﮐﺮدن Gedachte In gedachten verdiept zijn Diep zitten nadenken // onbereikbaar zijn voor anderen Qarqe fekr budan
ﻏﺮق ﻓﮑﺮ ﺑﻮدن ﺗﻤﺎﺳﯽ ﺑﺎ دﯾﮕﺮان ﻧﺪاﺷﺘﻦ- ﻋﻤﯿﻘﺎ ﺑﻪ ﻓﮑﺮ ﻓﺮو رﻓﺘﻦ Op twee gedachten hinken Niet kunnen kiezen tussen twee (tegengestelde) mogelijkheden Do del budan
دو دل ﺑﻮدن در اﻧﺘﺨﺎب دو ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ )ﻣﺘﻀﺎد( ﻣﺴﺘﺎﺻﻞ ﻣﺎﻧﺪن Van gedachten wisselen Discussiëren Tabâdole nazar kardan
ﺗﺒﺎدل ﻧﻈﺮ ﮐﺮدن ﮔﻔﺘﮕﻮ و ﻫﻢ ﻓﮑﺮی ﮐﺮدن Zijn gedachten de vrije loop laten Zijn fantasie laten werken // zijn gedachten vrijuit laten gaan Fekre xod râ parwâz dâdan
ﻓﮑﺮ ﺧﻮد را ﭘﺮواز دادن ﻓﮑﺮ و ﺧﯿﺎل ﮐﺮدن- ﺗﺨﯿﻞ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﮐﺎر اﻧﺪاﺧﺘﻦ De wens is de vader van de gedachte Wens Twee zielen, één gedachte Ziel Gedag Dat kun je wel gedag zeggen Dat kun je wel vergeten // dat gebeurt zeker niet Begozâr dare kuze wa âbaš râ boxor
ﺑﮕﺬار در ﮐﻮزه و آﺑﺶ را ﺑﺨﻮر ﺑﺪون ﺷﮏ اﻧﺠﺎم ﻧﻤﯽ ﺷﻮد- ﻓﺮاﻣﻮﺷﺶ ﮐﻦ Gediend Ergens niet van gediend zijn Iets beslist niet willen Râhe kâre kasi nabudan
راه ﮐﺎر ﮐﺴﯽ ﻧﺒﻮدن ﭼﯿﺰی را ﻗﻄﻌﺎ ﻧﺨﻮاﺳﺘﻦ Geding Niet in het geding zijn Niet aan de orde zijn Mozu-e sohbat nabudan
ﻣﻮﺿﻮع ﺻﺤﺒﺖ ﻧﺒﻮدن ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ و ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻧﺒﻮدن Gedoe Een misselijk gedoe Een manier van doen die veel ergernis geeft Jariyâni čendeš âwar
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﭼﻨﺪش آور ﺷﯿﻮه ﮐﺎری ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ رﻧﺠﺶ و آزردﮔﯽ ﺷﻮد Gedonder Daar heb je het gedonder in de glazen Daar begint de ellende Mosibat be pâ šod
ﻣﺼﯿﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﺎ ﺷﺪ ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﻫﺎ ﺷﺮوع ﺷﺪه اﻧﺪ Gedrag Van onbesproken gedrag zijn Een goede reputatie hebben Pâk o bi eyb budan
ﭘﺎک و ﺑﯽ ﻋﯿﺐ ﺑﻮدن ﺷﻬﺮت و اﻋﺘﺒﺎر ﺧﻮﺑﯽ داﺷﺘﻦ Gedrang In het gedrang komen In de knel/moeilijkheden komen
117
Proef woordenboek.indd 117
16-5-2008 9:24:29
Geduld / Geestesoog
Aqle sâlem dar badane sâlem
Dar tangnâ gir kardan
در ﺗﻨﮕﻨﺎ ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن ﺳﺨﺘﯽ اﻓﺘﺎدن/ﺑﻪ ﻣﺸﮕﻼت Geduld Geduld is een schone zaak! Als je maar geduld hebt, lukt het wel! Gar sabr koni ze qure halwâ sâzam!
!ﮔﺮ ﺻﱪ ﮐﻨﺪ ز ﻏﻮره ﺣﻠﻮا ﺳﺎزد !اﮔﺮ ﺣﻮﺻﻠﻪ ﮐﻨﺪ ﺣﺘﻤﺎ ﺑﻪ ﻫﺪف ﻣﯽ رﺳﺪ
ﻋﻘﻞ ﺳﺎمل در ﺑﺪن ﺳﺎمل آدم وﻗﺘﯽ ﺗﻦ ﺧﻮد را ﺗﻨﺪرﺳﺖ ﻧﮕﺎه دارد روح او ﻫﻢ {ﺗﻨﺪرﺳﺖ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ }اﺻﻄﻼح ﻻﺗﯿﻦ Hoe groter geest, hoe groter beest Iemand met grote begaafdheden gedraagt zich vaak onmogelijk Har če maqâm wâlâ tar ast xalâf bâlâ tar ast
ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﻘﺎم واﻻﺗﺮ اﺳﺖ ﺧﻼف ﺑﺎﻻﺗﺮ اﺳﺖ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ اﺳﺘﻌﺪادش ﺑﯿﺶ ﺗﺮ اﺳﺖ اﻏﻠﺐ رﻓﺘﺎرش ﻧﺎﺷﺎﯾﺴﺘﻪ ﺗﺮ اﺳﺖ
Geef (zn) Dat is te geef Dat is heel goedkoop Moft ast
ﻣﻔﺖ اﺳﺖ ﺑﺴﯿﺎر ارزان اﺳﺖ Geest De geest geven Overlijden Jân ba jân âfarin taslim kardan
ﺟﺎن ﺑﻪ ﺟﺎن آﻓﺮﯾﻦ ﺗﺴﻠﯿﻢ ﮐﺮدن از دﻧﯿﺎ رﻓﺘﻦ،ﻣﺮدن De geest is gewillig, maar het vlees is zwak {bijbeltekst, Mattheus 26:41} Je hebt wel goede plannen, maar door zinnelijkheid/luiheid kom je er niet toe ze uit te voeren Ruhe ensân mixâhad am-ma tab-e bašari za-if ast {enjil}
روح اﻧﺴﺎن ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ اﻣﺎ ﻃﺒﻊ ﺑﴩی ﺿﻌﯿﻒ اﺳﺖ {}اﻧﺠﯿﻞ ﻫﻮﺳﺮاﻧﯽ/ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎی ﺧﻮﺑﯽ دارد اﻣﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺗﻨﺒﻠﯽ ﻣﺠﺎل اﻧﺠﺎم آن را ﭘﯿﺪا ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ Een gezonde geest in een gezond lichaam Als je je lichaam goed in conditie houdt, blijft ook je geest fit {Gaat terug op een Latijnse versregel, Iuvenalis, 10, 356}
Iets helder/goed voor de geest hebben Een duidelijk beeld van iets in zijn hoofd hebben Jariyâni râ xub be yâd dâštan
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺧﻮب ﺑﻪ ﯾﺎد داﺷنت از ﭼﯿﺰی ﺗﺠﺴﻢ واﺿﺢ و روﺷﻨﯽ در ﺳﺮ داﺷﺘﻦ Tegenwoordigheid van geest hebben/ tonen Snel en adequaat optreden/reageren Hozure zehn dâštan/nešân dâdan
ﻧﺸﺎن دادن/ﺣﻀﻮر ذﻫﻦ داﺷنت واﮐﻨﺶ ﮐﺮدن/ﺗﻨﺪ و ﺳﺮﯾﻊ و ﺑﺠﺎ رﻓﺘﺎر Niet naar de letter, maar naar de geest van de wet oordelen Letter Toen voltrok zich een scheiding der geesten Scheiding Geestesoog Iets aan zijn geestesoog voorbij laten gaan In zijn gedachten een geschiedenis zich laten afspelen Jariyâni râ jolo-ye češm âwardan
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺟﻠﻮی ﭼﺸﻢ آوردن روﯾﺪادﻫﺎی ﮔﺬﺷﺘﻪ را دوﺑﺎره ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ آوردن
118
Proef woordenboek.indd 118
16-5-2008 9:24:30
Gegeven (zn) / Gek (zn)
Gegeven (zn) Dat is een hard gegeven Een onweerlegbaar gegeven {waar men dus rekening mee moet houden} Haqiqate mosal-lami ast
ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻣﺴﻠﻤﯽ اﺳﺖ داده ﺷﺪه اﻧﮑﺎر ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ }ﮐﻪ آدم ﺑﺎﯾﺪ آن را ﺑﻪ ﺣﺴﺎب {ﺑﯿﺎورد Gegoten Als gegoten zitten Keurig/precies passen Qâlebe tan ast
ﻗﺎﻟﺐ ﺗﻦ اﺳﺖ اﻧﺪازه اش درﺳﺖ و دﻗﯿﻖ اﺳﺖ Geheel Over het geheel genomen Afgezien van details/kleinigheden Be tore kol-li
ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎی ﮐﻢ اﻫﻤﯿﺖ/ﺑﺪون در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺟﺰﯾﯿﺎت Geheim (zn) Dat is een publiek geheim Dat is eigenlijk géén geheim, want iedereen weet ervan Mesle table zire gelim zadan ast
ﻣﺜﻞ ﻃﺒﻞ زﯾﺮ ﮔﻠﯿﻢ زدن اﺳﺖ در اﺻﻞ راز ﻧﯿﺴﺖ ﭼﻮن ﻫﻤﻪ آن را ﻣﯽ داﻧﻨﺪ Het geheim van de smid Een bepaalde methode om iets te doen/maken die alleen aan de vakman/ingewijde bekend is Fut o fane kuze gari
ﻓﻮت و ﻓﻦ ﮐﻮزه ﮔﺮی ﺧﻮدی/اﻧﺠﺎم ﮐﺎر ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮای اﻫﻞ ﻓﻦ/ﺷﯿﻮه ﺳﺎﺧﺖ ﻫﺎ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ Geheugen Dat ligt me nog vers in het geheugen Dat herinner ik me nog heel goed
Hanuz xub yâdam ast
ﻫﻨﻮز ﺧﻮب ﯾﺎدم اﺳﺖ ﺗﺎ اﻻن آن را ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻮب ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ دارم Iemands geheugen opfrissen Iemand (al of niet gewelddadig) aan iets herinneren Yâde kasi âwardan
ﯾﺎد ﮐﺴﯽ آوردن ﺑﯽ ﮐﺘﮏ( ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﯾﺎد آوری ﮐﺮدن/ﭼﯿﺰی را )ﺑﺎ Mijn geheugen laat me in de steek Ik weet het niet meer Hâfeze-am qad nemidahad
ﺣﺎﻓﻈﻪ ام ﻗﺪ منﯽ دﻫﺪ ﯾﺎدم ﻧﯿﺴﺖ،دﯾﮕﺮ آن را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺪارم Geit Vooruit met de geit! Vooruit maar // het moet maar, hoewel niet van harte! Bâše bezan berim!
!ﺑﺎﺷﻪ ﺑﺰن ﺑﺮﯾﻢ ﻫﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ از ﺗﻪ دل ﻧﯿﺴﺖ اﻣﺎ آن را- ﺟﻬﻨﻢ ﻣﯽ ﭘﺬﯾﺮم !ﻗﺒﻮل ﻣﯽ ﮐﻨﻢ De kool en de geit willen sparen Kool Gek (zn) Eén gek kan meer vragen dan tien wijzen kunnen beantwoorden {Gezegd over of tegen iemand die veel vragen stelt waarop geen verstandig antwoord te geven is} Diwâne sangi be čâh miandâzad ke sad tâ âqel ham nemitawânand birun âwrand
دﯾﻮاﻧﻪ ﺳﻨﮕﯽ ﺑﻪ ﭼﺎه ﻣﯽ اﻧﺪازد ﮐﻪ ﺻﺪ ﺗﺎ ﻋﺎﻗﻞ ﻫﻢ منﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﯿﺮون آورﻧﺪ }درﺑﺎره ﮐﺴﯽ ﯾﺎ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎی زﯾﺎدی ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﻋﺎﻗﻼﻧﻪ ای ﺑﺮای آن {وﺟﻮد ﻧﺪارد 119
Proef woordenboek.indd 119
16-5-2008 9:24:30
Gek (bn) / Gekleurd
Elke gek heeft zijn gebrek Aan iedereen mankeert wel wat Har goli xâri dârad
ﻫﺮ ﮔﻠﯽ ﺧﺎری دارد ﻫﺮ ﮐﺴﯽ اﻧﺪک اﺷﮑﺎل و اﻣﺎﯾﯽ دارد Het is zoveel waard als een gek ervoor geven wil De waarde van iets wordt bepaald door degene die het wil kopen Qeymate jens be dide moštari ast
ﻗﯿﻤﺖ ﺟﻨﺲ ﺑﻪ دﯾﺪ ﻣﺸﱰی اﺳﺖ ارزش ﻫﺮ ﺟﻨﺴﯽ ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺧﺮﯾﺪارش دارد Iemand voor de gek houden Iemand bespotten/misleiden Kasi râ dast andâxtan
ﮐﺴﯽ را دﺳﺖ اﻧﺪاﺧنت ﮔﻤﺮاه ﮐﺮدن/ﮐﺴﯽ را رﯾﺸﺨﻨﺪ Voor gek lopen In de ogen van anderen er raar uitzien Rixte xande dâri peydâ kardan
رﯾﺨﺖ ﺧﻨﺪه داری ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن از دﯾﺪ دﯾﮕﺮان ﻇﺎﻫﺮ ﻋﺠﯿﺐ و ﻏﺮﯾﺒﯽ داﺷﺘﻦ Ze werken als gekken Ze werken heel hard Mesle xar zahmat mikešand
ﻣﺜﻞ ﺧﺮ زﺣﻤﺖ ﻣﯽ ﮐﺸﻨﺪ ﺑﺴﯿﺎر ﺳﺨﺖ ﮐﺎر ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ Hoe ouder, hoe gekker Oud Gek (bn) Dat is te gek om los te lopen! Dat kan helemaal niet // dat is volstrekt onaanvaardbaar! Magar mišawad!
!ﻣﮕﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد ! ﮐﺎﻣﻼ ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل اﺳﺖ- اﺻﻼ ﺷﺪﻧﯽ ﻧﯿﺴﺖ
Gek zijn op iemand/iets Iemand/iets heel aangenaam vinden // dol zijn op iemand/iets Xâter xâhe kasi/čizi budan
ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن/ﺧﺎﻃﺮ ﺧﻮاه ﮐﺴﯽ ﻗﻀﯿﻪ ای/ ﺷﯿﻔﺘﻪ ﮐﺴﯽ- ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮدن/دوﺳﺘﺪار ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن Zo gek krijgen ze me niet Ik weiger dat te doen // ze zullen me niet kunnen overhalen om dat te doen Xodešân râ ham bekošand nemikonam
ﺧﻮدﺷﺎن را ﻫﻢ ﺑﮑﺸﻨﺪ منﯽ ﮐﻨﻢ آن ﻫﺎ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﻦ را ﺑﻪ- ﻣﻦ آن ﮐﺎر را ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻢ آن ﮐﺎر وادار ﮐﻨﻨﺪ Gekant Ergens tegen gekant zijn Ernstig bezwaar hebben tegen iets Bâ čizi čap oftâdan
ﺑﺎ ﭼﯿﺰی ﭼﭗ اﻓﺘﺎدن ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺳﺮ ﺳﺨﺖ ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن Gekend Ergens in gekend worden In iets betrokken worden // van iets op de hoogte gebracht worden Dar gire qazi-ye-i šodan
در ﮔﯿﺮ ﻗﻀﯿﻪ ای ﺷﺪن از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﺎ ﺧﺒﺮ ﺷﺪن- ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻣﺴﺎﻟﻪ ای ﺷﺪن Gekheid Alle gekheid op een stokje Nu even serieus! Az šuxi gozašte
از ﺷﻮﺧﯽ ﮔﺬﺷﺘﻪ !ﺣﺎﻻ ﺟﺪی ﺣﺮف ﺑﺰﻧﯿﻢ Gekleurd Een sterk gekleurd verhaal/bericht Een zeer eenzijdig/subjectief verhaal/ bericht Dâstâne/xabare yek tarafe
120
Proef woordenboek.indd 120
16-5-2008 9:24:30
Geknipt / Geld
ﺧﱪ ﯾﮏ ﻃﺮﻓﻪ/داﺳﺘﺎن ذﻫﻨﯽ/داﺳﺘﺎن ﺑﺴﯿﺎر ﯾﮏ ﺟﺎﻧﺒﻪ/ﺧﺒﺮ Er gekleurd op staan In negatieve zin opvallen // op iets betrapt zijn Xit šodan
ﺧﯿﻂ ﺷﺪن ﺳﺮ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ- ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﻨﻔﯽ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ ﮔﯿﺮ اﻓﺘﺎدن Geknipt Ergens voor geknipt zijn Zeer geschikt zijn voor iets Be darde kâri xordan
ﺑﻪ درد ﮐﺎری ﺧﻮردن ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻨﺎﺳﺐ ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن Gelach Een homerisch gelach Een uitbundig gelach {deze uitdrukking verwijst naar Homerus, Ilias 1, 599} Xande-ye qaš qaš
ﺧﻨﺪه ﻏﺶ ﻏﺶ {ﺧﻨﺪه ای ﺑﺎ ﺻﺪای ﺑﻠﻨﺪ }ﺑﻪ ﻫﻮﻣﺮ اﺷﺎره ﻣﯽ ﮐﻨﺪ Gelag Het gelag (moeten) betalen De straf (moeten) betalen voor wat anderen misdaan hebben (Ejbâran) čube digari râ xordan
)اﺟﺒﺎرا( ﭼﻮب دﯾﮕﺮی را ﺧﻮردن )ﻧﺎﭼﺎرا( ﻣﺠﺎزات ﺧﻼف دﯾﮕﺮی را ﮐﺸﯿﺪن Het is een hard gelag Het is een onrechtvaardig/onverdiend lot Az baxe bad ast
از ﺑﺨﺖ ﺑﺪ اﺳﺖ ﻏﯿﺮ ﻋﺎدﻻﻧﻪ ای اﺳﺖ/ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻏﯿﺮ ﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ
Geld Bulken van het geld Heel veel geld hebben Guni guni pul
ﮔﻮﻧﯽ ﮔﻮﻧﯽ ﭘﻮل ﭘﻮل ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎدی داﺷﺘﻦ ﹺ Dat is toch geen geld! Dat is bijna voor niets! In ke puli nist!
!اﯾﻦ ﮐﻪ ﭘﻮﻟﯽ ﻧﯿﺴﺖ !ﮐﻢ و ﺑﯿﺶ ﻣﻔﺖ و ﻣﺠﺎﻧﯽ اﺳﺖ Dat wil ik voor geen geld van de wereld doen Ik weiger dat te doen, wat ik er ook mee zou kunnen verdienen Hame-ye donyâ râ ham bedahand nemikonam
ﻫﻤﻪ دﻧﯿﺎ را ﻫﻢ ﺑﺪﻫﻨﺪ منﯽ ﮐﻨﻢ ﺑﻪ ﻫﯿﭻ ﻗﯿﻤﺘﯽ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم آن ﮐﺎر ﻧﯿﺴﺘﻢ Erg vastzitten aan zijn geld Maar moeilijk zijn geld kunnen uitgeven Pulâs be jânaš baste ast
ﭘﻮﻟﺶ ﺑﻪ ﺟﺎﻧﺶ ﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ دﻟﺶ ﻧﻤﯽ آﯾﺪ ﭘﻮل ﺧﻮد را ﺧﺮج ﮐﻨﺪ Ergens geld uit slaan Uit een situatie op een sluwe manier voordeel halen Az âb kare gereftan
از آب ﮐﺮه ﮔﺮﻓنت ﺑﺎ ﻣﻮذی ﮔﺮی از وﺿﻌﯿﺘﯽ ﺳﻮد ﺑﺮدن Geld dat stom is, maakt recht wat krom is Wie onrecht begaat maar veel geld heeft, kan dat gebruiken om niet veroordeeld te worden Pul har nâhaqi râ haq mikonad
121
Proef woordenboek.indd 121
16-5-2008 9:24:30
Geld / Geld
ﭘﻮل ﻫﺮ ﻧﺎﺣﻘﯽ را ﺣﻖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺧﻼف ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﭘﻮل ﻓﺮاوان دارد ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﭘﻮل ﺟﺮم ﺧﻮد را ﺑﺨﺮد Geld in het laatje brengen Inkomsten opleveren Daxl dâštan
دﺧﻞ داﺷنت ﺑﺎﻋﺚ ﺳﻮد و در آﻣﺪ ﺷﺪن Geld is een sleutel die op alle sloten past Als je geld hebt, krijg je alles gedaan Pul kelide har dari ast
ﭘﻮل ﮐﻠﯿﺪ ﻫﺮ دری اﺳﺖ آدم اﮔﺮ ﭘﻮل داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﺮ ﮐﺎری ﺑﺮاﯾﺶ ﺷﺪﻧﯽ اﺳﺖ Geld moet rollen Geld moet uitgegeven worden Pul barâye xarj kardan ast
ﭘﻮل ﺑﺮای ﺧﺮج ﮐﺮدن اﺳﺖ ﭘﻮل را ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺼﺮف ﮐﺮد Geld over de balk gooien/smijten Op onverantwoorde wijze geld uitgeven Rixt o pâš kardan
رﯾﺨﺖ و ﭘﺎش ﮐﺮدن در ﻫﺰﯾﻨﻪ اﺻﺮاف ﮐﺮدن،ﻏﯿﺮ ﻣﺴﻮوﻻﻧﻪ ﺧﺮج ﮐﺮدن Geld ruiken Aanvoelen dat je geld kunt verdienen met iets Buye pul šenidan
ﺑﻮی ﭘﻮل ﺷﻨﯿﺪن ﭘﻮل در آوردن از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺣﺲ ﮐﺮدن Geld stinkt niet Als je maar over geld beschikt, is het goed; het doet er niet toe hoe je eraan komt Pul ke bu nadârad
ﭘﻮل ﮐﻪ ﺑﻮ ﻧﺪارد ﺛﺮوت ﺧﻮب اﺳﺖ و ﻣﻬﻢ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ آدم آن را ﭼﻪ ﺟﻮری ﺑﻪ دﺳﺖ آورده اﺳﺖ
Goed geld naar kwaad geld gooien/ smijten Geld uitgeven aan een onderneming die niets zal opleveren Pule zabân baste râ be ânjâ-ye gâw zadan
ﭘﻮل زﺑﺎن ﺑﺴﺘﻪ را ﺑﻪ آن ﺟﺎی ﮔﺎو زدن ﭘﻮﻟﯽ را ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮐﺮدن ﮐﻪ ﺳﻮدی در آن ﻧﯿﺴﺖ Grof geld verdienen Heel veel geld verdienen Mošt mošt pul dar âwardan
ﻣﺸﺖ ﻣﺸﺖ ﭘﻮل در آوردن درآﻣﺪ ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎدی داﺷﺘﻦ Het geld brandt hem in zijn handen Hij wil heel graag geld uitgeven Pul dar dast-hâyaš band nemišawad
ﭘﻮل در دﺳﺖ ﻫﺎﯾﺶ ﺑﻨﺪ منﯽ ﺷﻮد ﻋﺎﺷﻖ ﭘﻮل ﺧﺮج ﮐﺮدن اﺳﺖ Het geld groeit me niet op de rug Ik moet hard werken om het geld te verdienen, daarom ben ik er zuinig mee Pul ke alafe xers nist
ﭘﻮل ﮐﻪ ﻋﻠﻒ ﺧﺮس ﻧﯿﺴﺖ ﭼﻮن ﺑﺎ زﺣﻤﺖ ﭘﻮل در آورده ام ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﻗﺘﺼﺎدی ﺧﺮج ﻣﯽ ﮐﻨﻢ Het geld ligt daar voor het oprapen Je kunt daar heel gemakkelijk geld verdienen Ânjâ pul ruye zamin rixte ast
آن ﺟﺎ ﭘﻮل روی زﻣﯿﻦ رﯾﺨﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﻪ راﺣﺘﯽ ﻣﯽ ﺗﻮان در آن ﺟﺎ ﭘﻮل ﺑﻪ دﺳﺖ آورد Iemand geld uit de zak kloppen Op een slimme manier geld van iemand loskrijgen Kasi râ tiq zadan
ﮐﺴﯽ را ﺗﯿﻎ زدن ﺑﺎ زﯾﺮﮐﯽ از ﮐﺴﯽ ﭘﻮل ﮐﺸﯿﺪن
122
Proef woordenboek.indd 122
16-5-2008 9:24:30
Gelden (ww) / Geleerde (zn)
Iets te gelde maken Iets verkopen Čizi râ be pul nazdik kardan
ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ ﭘﻮل ﻧﺰدﯾﮏ ﮐﺮدن ﺟﻨﺴﯽ را ﻓﺮوﺧﺘﻦ In het geld zwemmen Geld in overvloed bezitten Pulaš bâ pâru bâlâ mirawad
ﭘﻮﻟﺶ ﺑﺎ ﭘﺎرو ﺑﺎﻻ ﻣﯽ رود ﻓﺮاوان ﭘﻮل داﺷﺘﻦ
ﭘﻮل و زﺑﺎن ﺧﻮش آدم را ﺑﻪ ﺧﯿﻠﯽ ﺟﺎﻫﺎ ﻣﯽ رﺳﺎﻧﺪ آدم ﺑﺎ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﺎﻫﺮاﻧﻪ و ﭘﻮل ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﻫﺎی ﻓﺮاواﻧﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽ آورد Zuur verdiend geld Geld dat met hard werken verdiend is Pule dast ranj
ﭘﻮل دﺳﺖ رﻧﺞ ﭘﻮﻟﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻼش زﯾﺎد ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ Als het schip met geld komt Schip
Je geld of je leven {Bedreiging bij een overval // aansporing om je geld af te geven} Yâ pu-lat yâ jâ-nat
ﯾﺎ ﭘﻮﻟﺖ ﯾﺎ ﺟﺎﻧﺖ آدم را وادار ﻣﯽ ﮐﻨﺪ- }ﺗﻬﺪﯾﺪی اﺳﺖ در ﻣﻮﻗﻊ دزدی {ﮐﻪ ﭘﻮل ﺑﭙﺮدازد Op zijn geld zitten Gierig zijn // zijn geld niet willen/kunnen uitgeven Âb az dastaš nemičekad
آب از دﺳﺘﺶ منﯽ ﭼﮑﺪ ﻧﻤﯽ/ دﻟﺶ ﻧﻤﯽ آﯾﺪ- ﺧﺴﯿﺲ و ﻧﺎﺧﻦ ﺧﺸﮏ ﺑﻮدن ﺗﻮاﻧﺪ ﭘﻮﻟﺶ را ﺧﺮج ﮐﻨﺪ Overal geld uit willen slaan Overal geld aan willen verdienen Har jâ ke dastaš beresad mixâhad az âb kare begirad
ﻫﺮ ﺟﺎ ﮐﻪ دﺳﺘﺶ ﺑﺮﺳﺪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ از آب ﮐﺮه ﺑﮕﯿﺮد در ﻫﺮ ﻣﻮﻗﻌﯿﺘﯽ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﭘﻮل در آورد Voor geld en goede woorden krijgt men veel gedaan Met veel geld en handige praatjes kun je veel bereiken Pul wa zabâne xoš âdam râ be xeyli jâ-hâ miresânad
Eieren voor zijn geld kiezen Ei Tijd is geld! Tijd Gelden (ww) Zich laten gelden Opkomen voor zichzelf // zijn gezag/ invloed uitoefenen Xod râ qabulândan
ﺧﻮد را ﻗﺒﻮﻻﻧﺪن ﻧﻔﻮذ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن/ ﻗﺪرت- ﺧﻮدی ﻧﺸﺎن دادن Gelederen In de voorste gelederen strijden Vooraan vechten Dar xate aw-wal jangidan
در ﺧﻂ اول ﺟﻨﮕﯿﺪن در ﺻﻒ اول ﺟﺒﻬﻪ ﻣﺒﺎرزه ﮐﺮدن Zij komen onze gelederen versterken Zij sluiten zich bij ons aan, zodat we sterker worden Mi-âyand ke mâ râ besâzand
ﻣﯽ آﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺎ را ﺑﺴﺎزﻧﺪ آن ﻫﺎ ﺑﻪ ﮔﺮوه ﻣﺎ ﻣﯽ ﭘﯿﻮﻧﺪﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﺎ ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪﺗﺮ ﺷﻮﯾﻢ Geleerde (zn) De geleerden zijn het er (nog) niet over eens
123
Proef woordenboek.indd 123
16-5-2008 9:24:30
Gelegenheid / Geloven (ww)
In de wetenschap bestaat hierover (nog) geen eenstemmigheid Xebre hâ (hanuz) ru-yaš bahš dârand
ﺧﱪه ﻫﺎ )ﻫﻨﻮز( روﯾﺶ ﺑﺤﺚ دارﻧﺪ در اﯾﻦ ﺑﺎره ﻋﻠﻢ )ﻫﻨﻮز( ﻫﻢ رای و ﯾﮏ دل ﻧﯿﺴﺖ Gelegenheid De gelegenheid te baat nemen De kans grijpen // de vrijheid nemen Forsati râ qanimat šemordan
ﻓﺮﺻﺘﯽ را ﻏﻨﯿﻤﺖ ﺷﻤﺮدن ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﯿﺎر دادن- از ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮدن Gelegenheid maakt de dief Wie een kans krijgt om te stelen maakt daar allicht gebruik van Waz-iyat wasile-ye dozdi mišawad
وﺿﻌﯿﺖ وﺳﯿﻠﻪ دزدی ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻣﺠﺎل دزدی ﭘﯿﺪا ﮐﻨﺪ ﺣﺘﻤﺎ آن ﮐﺎر را ﻣﯽ ﮐﻨﺪ Iemand in de gelegenheid stellen Iemand de kans geven om iets te doen Be kasi majâl dâdan
ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻣﺠﺎل دادن ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻓﺮﺻﺖ اﻧﺠﺎم ﮐﺎری را دادن Geloof (zn) Geloof kan bergen verzetten Geloof kan enorme kracht geven om veel te presteren Imân mitawânad kuh râ jâ be jâ konad
اﯾامن ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﮐﻮه را ﺟﺎ ﺑﻪ ﺟﺎ ﮐﻨﺪ اﻋﺘﻘﺎد ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ آدم ﻗﺪرت زﯾﺎدی دﻫﺪ ﺗﺎ ﭘﯿﺮوزی ﻓﺮاواﻧﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ آورد Twee geloven op een kussen, daar komt de duivel tussen Een intieme relatie tussen twee mensen met een verschillend geloof moet wel mislukken
Zan o šohare do dini âqebatešân nabini
زن و ﺷﻮﻫﺮ دو دﯾﻨﯽ ﻋﺎﻗﺒﺘﺸﺎن ﻧﺒﯿﻨﯽ زﻧﺪﮔﯽ زن و ﺷﻮﻫﺮی ﮐﻪ دو دﯾﻦ ﻣﺨﺘﻠﻒ دارﻧﺪ ﺑﺨﻮاﻫﯽ ﻧﺨﻮاﻫﯽ ﺷﮑﺴﺖ ﻣﯽ ﺧﻮرد Van zijn geloof afvallen Ongelovig worden // zijn geloof verliezen Az din bargaštan
از دﯾﻦ ﺑﺮﮔﺸنت دﯾﻦ ﺧﻮد را از دﺳﺖ دادن- ﮐﺎﻓﺮ ﺷﺪن Geloven (ww) Eraan moeten geloven Aan iets lastigs/vervelends moeten beginnen Čâre-i nadâštan
ﭼﺎره ای ﻧﺪاﺷنت رﻧﺞ آوری ﺷﺪن/ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ ﺷﺮوع ﮐﺎر دﺷﻮار Hij gelooft het wel Hij heeft er geen zin meer in // hij houdt ermee op Digar delaš râ zade ast
دﯾﮕﺮ دل اش را زده اﺳﺖ آن ﮐﺎر را زﻣﯿﻦ ﻣﯽ ﮔﺬارد- دﯾﮕﺮ ﻋﻼﻗﻪ ای ﺑﻪ آن ﻧﺪارد Iemand op zijn woord geloven Erop vertrouwen dat wat iemand zegt waar/juist is Ru-ye harfe kasi hesâb kardan
روی ﺣﺮف ﮐﺴﯽ ﺣﺴﺎب ﮐﺮدن راﺳﺖ اﺳﺖ/ﺑﻪ ﮐﺴﯽ اﻋﺘﻤﺎد ﮐﺮدن ﮐﻪ ﺣﺮﻓﺶ ﺣﻘﯿﻘﺖ Zijn eigen oren/ogen niet kunnen geloven De juistheid van zijn eigen waarnemingen niet vertrouwen Be češm/guše xod ham etemâd nakardan
ﮔﻮش ﺧﻮد ﻫﻢ اﻋﺘامد ﻧﮑﺮدن/ﺑﻪ ﭼﺸﻢ آن ﭼﻪ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﺪ و ﻣﯽ ﺷﻨﻮد ﺑﺎور ﻧﺪاﺷﺘﻦ
124
Proef woordenboek.indd 124
16-5-2008 9:24:30
Geluid / Gemak
Geluid Een ander geluid laten horen Iets heel anders zeggen // een totaal andere mening hebben Harfe digari zadan
ﺣﺮف دﯾﮕﺮی زدن ﻋﻘﯿﺪه ای ﮐﺎﻣﻼ ﺟﺪا و- ﻧﻈﺮ ﮐﺎﻣﻼ ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ اراﯾﻪ دادن ﻣﺘﻤﺎﯾﺰی داﺷﺘﻦ Een nieuwe lente, een nieuw geluid Lente Geluk Dat is meer geluk dan wijsheid Dat succes is niet aan eigen verdienste, maar aan toeval te danken Šâns ham-râhaš bud na aql
ﺷﺎﻧﺲ ﻫﻤﺮاﻫﺶ ﺑﻮده ﻧﻪ ﻋﻘﻞ آن ﭘﯿﺮوزی ﺗﺼﺎدﻓﯽ ﺑﻮد ﺑﻪ ﻟﯿﺎﻗﺖ اش رﺑﻄﯽ ﻧﺪاﺷﺖ Het geluk helpt de dapperen Wie zich dapper gedraagt, wordt soms door het toeval geholpen Âdame natars šâns dârad
آدم ﻧﱰس ﺷﺎﻧﺲ دارد ﮐﺴﯽ ﮐﻪ دﻟﯿﺮاﻧﻪ رﻓﺘﺎر ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﻫﺮ از ﮔﺎﻫﯽ ﺑﺨﺖ ﺑﻪ او ﯾﺎری ﻣﯽ ﮐﻨﺪ Het geluk is met de dommen Domme mensen hebben vaak geluk {vaak als excuus gebruikt als je geluk hebt gehad} Baxte ahmaq hâ boland ast
ﺑﺨﺖ اﺣﻤﻖ ﻫﺎ ﺑﻠﻨﺪ اﺳﺖ آدم ﻫﺎی ﻧﻔﻬﻢ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺷﺎﻧﺲ ﻣﯽ آورﻧﺪ }اﻏﻠﺐ ﺑﻬﺎﻧﻪ {ای اﺳﺖ ﻣﻮﻗﻊ ﺧﻮش ﺷﺎﻧﺴﯽ آوردن Hij kan zijn geluk niet op Hij is gelukkiger dan hij had kunnen denken Sar az pâ nemišenâsad
ﴎ از ﭘﺎ منﯽ ﺷﻨﺎﺳﺪ ﺧﻮﺷﺒﺨﺖ ﺗﺮ از آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺼﻮر ﮐﻨﺪ
Van geluk mogen spreken Het is aan het geluk te danken dat iets niet slecht(er) is afgelopen Wâqe-an šâns âward
واﻗﻌﺎ ﺷﺎﻧﺲ آورد اﻗﺒﺎﻟﺶ ﺑﻠﻨﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ وﺿﻊ از اﯾﻦ ﺑﺪ )ﺗﺮ( ﻧﺸﺪ Scherven brengen geluk Scherf Gelukkig Als dat of dat gebeurt, ben je nog niet gelukkig/jarig Als dat of dat gebeurt, dan staat je iets vervelends te wachten Agar ân masale piš biyâyad dahânat esfâlt ast
اﮔﺮ آن ﻣﺴﺎﻟﻪ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﺎﯾﺪ دﻫﺎﻧﺖ اﺳﻔﺎﻟﺖ اﺳﺖ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ آن اﺗﻔﺎق ﺑﯿﻔﺘﺪ وﺿﻊ ﻧﺎﮔﻮاری در اﻧﺘﻈﺎرت اﺳﺖ Gemak Het gemak dient de mens Je maakt van de gelegenheid gebruik om het je gemakkelijker te maken, bijv. door een prettig zittende stoel te nemen Râhati râ barâye âdam dorost kardeand
راﺣﺘﯽ را ﺑﺮای آدم درﺳﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ آدم ﺑﺮای آﺳﺎﯾﺶ ﺧﻮد از ﻓﺮﺻﺖ و ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮدن ﺻﻨﺪﻟﯽ راﺣﺘﯽ Houd je gemak! Stil jij! Blijf kalm! Ârâm jânam!
!آرام ﺟﺎﻧﻢ !ﺳﺎﮐﺖ ﺷﻮ! داد و ﺑﯽ داد ﻧﮑﻦ Iemand op zijn gemak stellen Iemand bemoedigend toespreken // iemands onrust proberen weg te nemen Kasi râ ârâm kardan
125
Proef woordenboek.indd 125
16-5-2008 9:24:30
Gemakkelijk / Generen
ﮐﺴﯽ را آرام ﮐﺮدن در از ﺑﯿﻦ- ﺣﺮف ﻫﺎی دﻟﮕﺮم ﮐﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﮐﺴﯽ زدن ﺑﺮدن ﻧﮕﺮاﻧﯽ ﮐﺴﯽ ﮐﻮﺷﯿﺪن Met het grootste gemak (van de wereld) Heel gemakkelijk // zonder enige inspanning Bâ râhati wa ârâmeše (kâmel)
(ﺑﺎ راﺣﺘﯽ و آراﻣﺶ )ﮐﺎﻣﻞ ﺑﺪون ﻫﯿﭻ زﺣﻤﺘﯽ- ﺑﺴﯿﺎر آﺳﺎن و راﺣﺖ Gemakkelijk Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan Dat kan je wel gemakkelijk zeggen, maar het is veel lastiger het ook te doen Harfaš âsân ast wa amalaš došwâr
ﺣﺮﻓﺶ آﺳﺎن اﺳﺖ و ﻋﻤﻠﺶ دﺷﻮار ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدن درﺑﺎره اش راﺣﺖ اﺳﺖ اﻣﺎ اﻧﺠﺎﻣﺶ ﺧﯿﻠﯽ ﻣﺸﮕﻞ ﺗﺮ اﺳﺖ Jij hebt gemakkelijk praten Jij zegt nu wel hoe het moet, maar jij hoeft het niet te doen, ik wel Sedâyat az jâye garm dar mi-âyad
Gemunt Het op iemand gemunt hebben Iemand tot mikpunt van zijn agressie maken Be kasi band kardan
ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺑﻨﺪ ﮐﺮدن ﮐﺴﯽ را ﻫﺪف ﺧﺸﻢ ﺧﻮد ﻗﺮار دادن Gemutst Goed gemutst zijn In een goed humeur zijn Sar damâq budan
ﴎ دﻣﺎغ ﺑﻮدن ﺷﺎد و ﺳﺮﺣﺎل ﺑﻮدن Genade Geen genade kennen Onbarmhartig zijn/toeslaan Rahm saraš nemišawad
رﺣﻢ ﴎش منﯽ ﺷﻮد ﻇﻠﻢ ﮐﺮدن/ﺳﻨﮕﺪل ﺑﻮدن Genade vinden in de ogen van iemand Geaccepteerd worden door iemand Ware dele kasi jâ gereftan
ﺻﺪاﯾﺖ از ﺟﺎی ﮔﺮم در ﻣﯽ آﯾﺪ راه ﺣﻞ را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﯽ اﻣﺎ ﻣﻦ ﺑﺎﯾﺪ آن ﮐﺎر را اﻧﺠﺎم دﻫﻢ ﻧﻪ ﺗﻮ Gemoed Iemand op zijn gemoed werken Iemand proberen te beïnvloeden door zijn gevoel aan te spreken Be ruhe kasi rexne kardan
ﺑﻪ روح ﮐﺴﯽ رﺧﻨﻪ ﮐﺮدن ﺑﻪ دل ﮐﺴﯽ راه ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن ﺗﺎ او را ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺑﮕﺬارد Zijn gemoed luchten Uitspreken wat je dwarszit/hindert Darde del kardan
درد دل ﮐﺮدن ﭘﺮﯾﺸﺎﻧﯽ ﺧﻮد ﺣﺮف زدن/درﺑﺎره دﻟﺨﻮری
ور دل ﮐﺴﯽ ﺟﺎ ﮔﺮﻓنت ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﮐﺴﯽ واﻗﻊ ﺷﺪن Genadebrood Genadebrood eten Afhankelijk zijn van iemands goedgunstigheid Nâne xeyrât xordan
ﻧﺎن ﺧﯿﺮات ﺧﻮردن واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺑﺨﺸﺶ و رﺣﻤﺖ ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن Generen Geneer je niet Ga gerust je gang Xejâlat nakeš
ﺧﺠﺎﻟﺖ ﻧﮑﺶ ﮐﺎر ﺧﻮدت را ﺑﮑﻦ،راﺣﺖ ﺑﻪ ﮐﺎرت اداﻣﻪ ﺑﺪه
126
Proef woordenboek.indd 126
16-5-2008 9:24:30
Genezen / Gepokt
Genezen Voorkómen is beter dan genezen Voorkómen Genie Een miskend genie Een briljant iemand die niet als zodanig erkend wordt Noxbe-ye nâšenâxte
ﻧﺨﺒﻪ ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ آدم ﺑﺎ ﻫﻮﺷﯽ ﮐﻪ درﺳﺖ ﺑﻪ رﺳﻤﯿﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ Genieten Hij is niet te genieten Hij heeft een slecht humeur en doet vreselijk vervelend Mesle borje zahre mâr ast
ﻣﺜﻞ ﺑﺮج زﻫﺮه ﻣﺎر اﺳﺖ آدم ﺑﺪ ﻋﻨﻘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ رﻓﺘﺎر ﺑﺴﯿﺎر رﻧﺠﺶ آوری دارد
ﻗﻀﯿﻪ ای را ﺑﻪ ﮔﻮش ﮔﺮﻓنت ﭼﯿﺰی را ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ Glimmen van genoegen/plezier Aan je uiterlijk is te zien dat je heel tevreden bent Az xošhâli češm barq zadan
از ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﯽ ﭼﺸﻢ ﺑﺮق زدن از ﻗﯿﺎﻓﻪ اش ﭘﯿﺪا اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﯿﻠﯽ راﺿﯽ اﺳﺖ Het genoegen is geheel mijnerzijds 1 - Ik ben blij u ontmoet te hebben {formule bij een afscheid bijv.} 2 - Niets te danken {formule bij het afweren van een bedankje} Az sâ-âdate mâ ast
از ﺳﻌﺎدت ﻣﺎ اﺳﺖ : از آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﺑﺴﯿﺎر ﺧﺮﺳﻨﺪ ﺷﺪم }ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ-١ ﻗﺎﺑﻠﯽ-٢{رﺳﻢ اﺳﺖ ﮐﻪ در زﻣﺎن ﺧﺪاﺣﺎﻓﻈﯽ ﺑﮕﻮﯾﻨﺪ {ﻧﺪارد }رﺳﻢ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﺗﺸﮑﺮ ﺑﮕﻮﯾﻨﺪ
Genoeg Meer dan/schoon genoeg hebben van iemand/iets Niets meer te maken willen hebben met iemand/iets // iemand/iets zat zijn Az daste kasi/jariyâni be so-tuh âmadan
Gepaard Ergens mee gepaard gaan Ergens mee verbonden zijn // samengaan met iets Awizâne čizi budan
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺳﺘﻮه آﻣﺪن/از دﺳﺖ ﮐﺴﯽ ﺗﺎب- ﻗﻀﯿﻪ ای ﻧﺒﻮدن/ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ دﺧﺎﻟﺖ در ﮐﺎر ﮐﺴﯽ ﭼﯿﺰی را ﻧﺪاﺷﺘﻦ/ﺗﺤﻤﻞ ﮐﺴﯽ
Gepakt Gepakt en gezakt zijn Geheel klaar staan om op reis te gaan Bâr o bandil baste wa hâzer yarâq budan
Genoegen Ergens genoegen in scheppen Iets leuk vinden (om te doen) Az kâri keyf bordan
از ﮐﺎری ﮐﯿﻒ ﺑﺮدن )اﻧﺠﺎم( ﮐﺎری را دوﺳﺖ داﺷﺘﻦ Ergens genoegen mee nemen Iets accepteren Qazi-ye-i râ be guš gereftan
آوﯾﺰان ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن ﺑﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ رﺑﻂ داﺷﺘﻦ- ﺑﻪ ﻗﻀﯿﻪ ای واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدن
ﺑﺎر و ﺑﻨﺪﯾﻞ ﺑﺴﺘﻪ و ﺣﺎﴐ ﯾﺮاق ﺑﻮدن ﮐﺎﻣﻼ ﺣﺎﺿﺮ و آﻣﺎده ﺳﻔﺮ ﺑﻮدن Gepokt Gepokt en gemazeld zijn in iets Heel veel ervaring hebben in/met iets Kâr košte-ye jariyâni budan
ﮐﺎر ﮐﺸﺘﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮدن ﭼﯿﺰی داﺷﺘﻦ/ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﺴﯿﺎری در ﮐﺎری 127
Proef woordenboek.indd 127
16-5-2008 9:24:30
Geraden / Geschiedenis
Geraden Dat is je geraden ook! Dat moet je zeker doen! Bâyad ham bekoni!
!ﺑﺎﯾﺪ ﻫﻢ ﺑﮑﻨﯽ !آن ﮐﺎر را ﺑﺎﯾﺪ ﺑﯽ ﺑﺮو ﺑﺮﮔﺮد اﻧﺠﺎم دﻫﯽ Geraniums Achter de geraniums zitten {Gezegd van mensen die vanwege pensioen, ziekte of werkeloosheid niet naar hun werk hoeven, en dan niets meer ondernemen en passief thuiszitten} Xâne nešin šodan
ﺧﺎﻧﻪ ﻧﺸﯿﻦ ﺷﺪن }درﺑﺎره ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﯿﻤﺎری ﯾﺎ ﺑﯽ ﮐﺎری ﻧﯿﺎزی ﺑﻪ ﺑﯿﺮون رﻓﺘﻦ،ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﯽ از ﺧﺎﻧﻪ را ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﺣﺮﮐﺘﯽ ﻧﮑﺮده و ﺑﯽ ﺣﺎل در ﺧﺎﻧﻪ {ﻣﯽ ﻧﺸﯿﻨﻨﺪ Gereedschap Goed gereedschap is het halve werk Als je goed gereedschap hebt, zal het karwei snel voltooid zijn Wasile-ye xub nesfe kâr ast
وﺳﯿﻠﻪ ﺧﻮب ﻧﺼﻒ ﮐﺎر اﺳﺖ آدم اﮔﺮ اﺑﺰار ﮐﺎر درﺳﺘﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﺎرش ﺳﺮﯾﻊ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد Geroepen Als geroepen komen Precies op tijd komen {als redder in de nood} Xoš âmadi ke be mo-oqe âmadi
ﺧﻮش آﻣﺪی ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ آﻣﺪی {دﻗﯿﻘﺎ ﺳﺮ وﻗﺖ رﺳﯿﺪن }ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻧﺠﺎت Zich ergens toe geroepen voelen Het gevoel hebben dat je iets moet doen Kâri râ wazife-ye xod danestan
ﮐﺎری را وﻇﯿﻔﻪ ﺧﻮد داﻧﺴنت اﺣﺴﺎس ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﮐﺎری را ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ
Gerommel Dat is gerommel in de marge Dat is zinloze moeite en levert eigenlijk niets op Dardi râ dawâ nemikondan
دردی را دوا منﯽ ﮐﻨﺪ زﺣﻤﺖ ﺑﯿﻬﻮده ای اﺳﺖ و در اﺻﻞ ﻧﺘﯿﺠﻪ ای ﻧﺪارد Gerritje Wie zal dat betalen, zoete lieve Gerritje? Dat is wel mooi bedacht, maar waar halen we het geld vandaan? Fekraš xub ast pulaš kojâst?
ﻓﮑﺮش ﺧﻮب اﺳﺖ ﭘﻮﻟﺶ ﮐﺠﺎﺳﺖ؟ اﯾﺪه ﺟﺎﻟﺒﯽ اﺳﺖ اﻣﺎ ﭘﻮل آن را از ﮐﺠﺎ ﺑﯿﺎورﯾﻢ؟ Geschieden Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet Behandel de ander zoals je zelf ook behandeld wil worden Ânče bar xod nemipasandi bar digari ham mapasand
آﻧﭽﻪ ﺑﺮ ﺧﻮد منﯽ ﭘﺴﻨﺪی ﺑﺮ دﯾﮕﺮی ﻫﻢ ﻣﭙﺴﻨﺪ ﺟﻮری ﺑﺎ ﻣﺮدم رﻓﺘﺎر ﮐﻦ ﮐﻪ دﻟﺖ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺎ ﺗﻮ رﻓﺘﺎر ﺷﻮد Geschiedenis De geschiedenis herhaalt zich Wat nu gebeurt, lijkt precies op wat vroeger al eens gebeurd is Târix tekrâr mišawad
ﺗﺎرﯾﺦ ﺗﮑﺮار ﻣﯽ ﺷﻮد ﭘﯿﺸﺎﻣﺪی ﮐﻪ اﮐﻨﻮن رخ داده ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺗﻔﺎﻗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﺒﻼ ﻫﻢ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ De geschiedenis in een notendop De geschiedenis in samenvatting // in grote lijnen Čekide-i az târix
ﭼﮑﯿﺪه ای از ﺗﺎرﯾﺦ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﮐﻠﯽ- ﺧﻼﺻﻪ ای از ﺗﺎرﯾﺦ
128
Proef woordenboek.indd 128
16-5-2008 9:24:30
Geschreeuw / ﹶGetrouwd
Het is weer de oude geschiedenis/het oude liedje Het is weer hetzelfde als tevoren/ vroeger Bâz hamân basât ast
ﺑﺎز ﻫامن ﺑﺴﺎط اﺳﺖ ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ/دوﺑﺎره ﻣﺜﻞ ﻗﺪﯾﻢ Een zwarte bladzijde in of uit de geschiedenis Bladzijde Geschreeuw Veel geschreeuw maar/en weinig wol Veel drukte maar weinig resultaat Âftâbe lagan haft dast šâm o nâhâr hiči
آﻓﺘﺎﺑﻪ ﻟﮕﻦ ﻫﻔﺖ دﺳﺖ ﺷﺎم و ﻧﺎﻫﺎر ﻫﯿﭽﯽ ﻫﺎرت و ﭘﻮرت زﯾﺎد اﺳﺖ اﻣﺎ ﻧﺘﯿﺠﻪ ای ﻧﺪارد Geschut Met grof geschut beginnen/werken 1 - Dreigementen uiten 2 - Veel geld bieden Bâ tupe por jolo âmadan
ﺑﺎ ﺗﻮپ ﭘﺮ ﺟﻠﻮ آﻣﺪن ﭘﻮل ﺑﺴﯿﺎری ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﮐﺮدن-٢ ﺗﻬﺪﯾﺪ ﮐﺮدن-١ Geslacht Het schone geslacht De vrouw Jense latif
ﺟﻨﺲ ﻟﻄﯿﻒ ﺧﺎﻧﻢ،زن Het zwakke geslacht De vrouw Za-i-fe
ﺿﻌﯿﻔﻪ ﺧﺎﻧﻢ،زن Gespeend Gespeend zijn van iets (bijv. van gevoel voor humor)
Helemaal geen aanleg hebben voor iets Az jariyân bu-i nabordan (barâye nemune darke šuxi)
(از ﺟﺮﯾﺎن ﺑﻮﯾﯽ ﻧﱪدن )ﺑﺮای منﻮﻧﻪ درک ﺷﻮﺧﯽ ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ اﺳﺘﻌﺪاد ﭼﯿﺰی را ﻧﺪاﺷﺘﻦ Gesprek In de loop van het gesprek Loop Gesternte Onder een gelukkig/goed gesternte geboren zijn Voor het geluk geboren zijn // voorbestemd zijn om gelukkig te worden Tâle-aš boland ast
ﻃﺎﻟﻊ اش ﺑﻠﻨﺪ اﺳﺖ ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﯽ ﻧﺼﯿﺐ او ﺷﺪه- آدم ﺧﻮش اﻗﺒﺎﻟﯽ ﺑﻮدن اﺳﺖ Getij Het getij is nu gunstig Dit is een gunstige gelegenheid Tanur dâq ast
ﺗﻨﻮر داغ اﺳﺖ ﻓﺮﺻﺖ و ﻣﺠﺎل ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ اﺳﺖ Het getij kan keren De omstandigheden kunnen veranderen Šâyad waraq bargardad
ﺷﺎﯾﺪ ورق ﺑﺮﮔﺮدد وﺿﻊ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﻠﯽ ﻋﻮض ﺷﻮد َGetrouwd Zo zijn we niet getrouwd! Dat is tegen de afspraak! Qarâre mâ in nabud!
!ﻗﺮار ﻣﺎ اﯾﻦ ﻧﺒﻮد !اﯾﻦ درﺳﺖ ﺑﺮﻋﮑﺲ ﻗﻮل و ﻗﺮار ﻣﺎ اﺳﺖ
129
Proef woordenboek.indd 129
16-5-2008 9:24:30
Geur / Geven
Geur Iets in geuren en kleuren vertellen Iets enthousiast, met alle details vertellen Jariyâni râ bâ âb o tâb goftan
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﺎ آب و ﺗﺎب ﮔﻔنت داﺳﺘﺎﻧﯽ را ﺑﺎ ﻫﯿﺠﺎن و ﺑﺎ ﺟﺰﯾﯿﺎﺗﺶ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺮدن In een geur van heiligheid staan Als zeer vroom bekend staan Be mo-meni maruf budan
ﺑﻪ ﻣﻮﻣﻨﯽ ﻣﻌﺮوف ﺑﻮدن ﮐﺎﻣﻼ ﺑﻪ دﯾﻨﺪاری و ﭘﺮﻫﯿﺰﮐﺎری ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮدن Gevaar Een gevaar onder ogen zien Zich bewust worden/zich rekenschap geven van gevaar Xatari hes kardan
ﺧﻄﺮی ﺣﺲ ﮐﺮدن ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺧﻄﺮی ﺷﺪن/از ﺧﻄﺮی آﮔﺎﻫﯽ ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن Een gevaar op de weg {Gezegd van een roekeloze autobestuurder of van een auto met gebreken} Xatar sâze jade
ﺧﻄﺮ ﺳﺎز ﺟﺎده }درﺑﺎره راﻧﻨﺪه ای ﺑﯽ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﯾﺎ ﻣﺎﺷﯿﻦ واﻣﺎﻧﺪه ای {ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ Op gevaar af dat Met het risico dat Bâ in risk ke
Geven Dat zal me wat geven Dat zal een geweldige beroering/commotie veroorzaken Hengâme mišawad
ﻫﻨﮕﺎﻣﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﻫﯿﺎﻫﻮی ﺑﺴﯿﺎری ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪن/آن ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎﻋﺚ آﺷﻮب Eens gegeven blijft gegeven Je kan iets dat gegeven is niet terugvragen Baxšeš wa-baxšeš nadârad
ﺑﺨﺸﺶ واﺑﺨﺸﺶ ﻧﺪارد ﭼﯿﺰی را ﮐﻪ داده اﻧﺪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ دوﺑﺎره ﭘﺲ ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ Iets ten beste geven Iets {een lied, gedicht enz.} voordragen/laten horen Čizi râ taqdime hoz-zâr kardan
ﭼﯿﺰی را ﺗﻘﺪﯾﻢ ﺣﻀﺎر ﮐﺮدن ﺧﻮاﻧﺪن/ ﺷﻌﺮ و ﻏﯿﺮه{ را اراﯾﻪ ﮐﺮدن،ﭼﯿﺰی }ﺗﺮاﻧﻪ Ik geef het je te doen! Dat is een lastig karwei! In jariyân dahan mizanad!
!اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎن دﻫﻦ ﻣﯽ زﻧﺪ !ﮐﺎر ﻣﺸﮕﻞ و ﺳﺨﺘﯽ اﺳﺖ In het gegeven geval In dit geval // in deze situatie Bâ in hesâb
ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺴﺎب ﺑﺎ اﯾﻦ وﺿﻊ- در اﯾﻦ ﻣﻮرد ﺧﺎص ﺑﺎ اﯾﻦ رﯾﺴﮏ ﮐﻪ ﺑﺎ اﯾﻦ ﺧﻄﺮ ﮐﻪ
Gevecht In het heetst van het gevecht/de strijd Midden in de strijd // op het hoogtepunt van het gevecht Dar o-oje bezan bezan
در اوج ﺑﺰن ﺑﺰن در ﮔﺮﻣﺎ ﮔﺮم دﻋﻮا- ﻣﯿﺎن ﺟﻨﮓ و ﻣﺮاﻓﻌﻪ
Je moet weten te geven en te nemen In het contact met anderen moet je niet alleen op eigen belang letten, maar ook op dat van de ander Har gereftani pas dâdani dârad
ﻫﺮ ﮔﺮﻓﺘﻨﯽ ﭘﺲ دادﻧﯽ دارد در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ دﯾﮕﺮان آدم ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﺧﻮد ﺑﻠﮑﻪ ﺑﻪ ﺳﻮد دﯾﮕﺮان ﻫﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻨﺪ
130
Proef woordenboek.indd 130
16-5-2008 9:24:30
Gevlij / Geweten (zn)
Nergens om geven Ongeïnteresseerd zijn in wat dan ook // totaal onverschillig zijn Donyâ barâyaš pašmast
دﻧﯿﺎ ﺑﺮاﯾﺶ ﭘﺸﻢ اﺳﺖ ﮐﺎﻣﻼ ﺑﯽ اﻋﺘﻨﺎ ﺑﻮدن- ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ ﺑﯽ ﻋﻼﻗﻪ ﺑﻮدن Gevlij In het gevlij proberen te komen bij iemand Zo spreken/handelen dat iemand je aardig gaat vinden Bâ zabân bâzi dar del kasi jâ bâz kardan
ﺑﺎ زﺑﺎن ﺑﺎزی در دل ﮐﺴﯽ ﺟﺎ ﺑﺎز ﮐﺮدن رﻓﺘﺎر ﮐﺮدن ﮐﻪ دﯾﮕﺮی او را دوﺳﺖ ﺑﺪارد/ﺟﻮری ﺣﺮف زدن Gevoelen (zn) Met gemengde gevoelens Met een mengeling van positieve en negatieve gevoelens // niet echt overtuigd Bâ do deli
ﺑﺎ دو دﻟﯽ درﺳﺖ ﻣﺘﻘﺎﻋﺪ- ﺑﺎ اﺣﺴﺎﺳﯽ آﻣﯿﺨﺘﻪ از ﺑﺪ و ﺧﻮب ﻧﺸﺪه Gevolg De nadelige gevolgen van iets ondervinden Te lijden hebben van de nare consequenties van iets Gereftâre âqebate kâri šodan
ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻋﺎﻗﺒﺖ ﮐﺎری ﺷﺪن از ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻧﺎﮔﻮار ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ رﻧﺞ ﺑﺮدن Gevolg geven aan iets Gehoor geven aan iets // ingaan op iets {bijv. een uitnodiging} Be kâri tan dar dâdan
ﺑﻪ ﮐﺎری ﺗﻦ در دادن { ﭼﯿﺰی }ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ دﻋﻮﺗﯽ- درﺧﻮاﺳﺘﯽ را ﻗﺒﻮل ﮐﺮدن را ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ
Gewaarschuwd Een gewaarschuwd man telt voor twee Als iemand van tevoren heeft gehoord dat er gevaar dreigt, kan hij zich daarop voorbereiden Âdame hošyâr hawâsaš do barâbar ja-am ast
آدم ﻫﺸﯿﺎر ﺣﻮاﺳﺶ دو ﺑﺮاﺑﺮ ﺟﻤﻊ اﺳﺖ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﭘﯿﺸﺎﭘﯿﺶ ﺷﻨﯿﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﺧﻄﺮی ﺗﻬﺪﯾﺪش ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﻬﺘﺮ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ از ﺧﻮدش دﻓﺎع ﮐﻨﺪ Gewag Ergens gewag van maken Iets vermelden/noemen Qazi-ye-i râ goftan
ﻗﻀﯿﻪ ای را ﮔﻔنت ﻧﺎﻣﯿﺪن/ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ذﮐﺮ ﮐﺮدن Geweer In het geweer komen 1 - Zich gaan verzetten 2 - In actie komen Be takâpu oftâdan
ﺑﻪ ﺗﮑﺎﭘﻮ اﻓﺘﺎدن ﺑﻪ ﺟﻨﺐ و ﺟﻮش اﻓﺘﺎدن-٢ ﻣﻘﺎوﻣﺖ و ﻣﺒﺎرزه ﮐﺮدن-١ Geweld Zichzelf geweld aandoen 1 - Zich dwingen om een vervelende taak te vervullen 2 - Zich uitermate beheersen Be xod gir dâdan
ﺑﻪ ﺧﻮد ﮔﯿﺮ دادن ﺑﻪ ﺷﺪت ﺑﺮ-٢ ﺧﻮد را وادار ﺑﻪ ﮐﺎر ﻧﺎﮔﻮاری ﮐﺮدن-١ ﺧﻮد ﻣﺴﻠﻂ ﺷﺪن Zijn geweten geweld aandoen Geweten Geweten (zn) Een slecht geweten hebben Zich schuldig voelen // iets niet goed kunnen verantwoorden
131
Proef woordenboek.indd 131
16-5-2008 9:24:31
Gewicht / Gezicht
Azâbe wejdân dâštan
ﻋﺬاب وﺟﺪان داﺷنت ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺗﻮﺟﯿﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻧﺒﻮدن- اﺣﺴﺎس ﮔﻨﺎه ﮐﺮدن Het met zijn geweten op een akkoordje gooien Iets zo aanpakken dat het nog net te verantwoorden is Bâ wejdâne xod sâxtan
ﺑﺎ وﺟﺪان ﺧﻮد ﺳﺎﺧنت ﻋﻤﻠﯽ اﻧﺠﺎم دادن ﮐﻪ ﺑﮕﯽ ﻧﮕﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﯿﻪ ﺑﺎﺷﺪ Iets op zijn geweten hebben Iets misdreven/misdaan hebben Nârâhati-ye wejdâne dâštan
ﻧﺎراﺣﺘﯽ وﺟﺪان داﺷنت ﺧﻄﺎﯾﯽ ﮐﺮدن/ﮐﺎر ﺧﻼف Zijn geweten geweld aandoen Iets doen wat je niet met je geweten in overeenstemming kan brengen Wejdâne xod râ xat-xati kardan
وﺟﺪان ﺧﻮد را ﺧﻂ ﺧﻄﯽ ﮐﺮدن ﮐﺎری ﺑﺮ ﺧﻼف ﺑﺎﻃﻦ و وﺟﺪان ﺧﻮد اﻧﺠﺎم دادن Zijn geweten in slaap sussen/wiegen Niet luisteren naar zijn geweten // zijn geweten negeren Wajdâne xod râ kenâr gozâštan
وﺟﺪان ﺧﻮد را ﮐﻨﺎر ﮔﺬاﺷنت ﺑﻪ ﺑﺎﻃﻦ ﺧﻮد ﺑﯽ- ﺑﻪ وﺟﺪان ﺧﻮد ﮔﻮش ﻧﺪادن ﺗﻮﺟﻬﯽ ﮐﺮدن Gewicht Dat legt gewicht in de schaal Dat is een factor van betekenis // dat moet je echt meewegen bij je beslssing Wazne-ye por nofuzi ast
وزﻧﻪ ﭘﺮ ﻧﻔﻮذی اﺳﺖ در ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی آدم واﻗﻌﺎ- ﻋﺎﻣﻞ ﭘﺮ اﻫﻤﯿﺘﯽ اﺳﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ آن ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻨﺪ
Zijn volle gewicht in de strijd werpen Zijn invloed flink doen gelden Hameye zure xod râ be kâr bordan
ﻫﻤﻪ زور ﺧﻮد را ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن از ﻣﻘﺎم و ﻗﺪرت ﺧﻮد ﮐﺎﻣﻼ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮدن Gewin Het eerste gewin is kattengespin Het eerste voordeeltje is snel weer verloren en heeft op den duur niets te betekenen Borde aw-wal šetile ast
ﺑﺮد اول ﺷﺘﯿﻠﻪ اﺳﺖ در دراز،اﻣﺘﯿﺎزﻫﺎی ﮐﻮﭼﮏ اوﻟﯿﻪ زود از ﺑﯿﻦ ﻣﯽ روﻧﺪ ﻣﺪت ﭘﻮچ ﻫﺴﺘﻨﺪ Gewoonte Een slaaf van je gewoonten zijn Slaaf De macht der gewoonte Macht Gezelligheid Gezelligheid kent geen tijd Als het ergens gezellig is, vergeet je de tijd Xoš ke begzarad zamân zud migozarad
ﺧﻮش ﮐﻪ ﺑﮕﺬرد زﻣﺎن زود ﻣﯽ ﮔﺬرد ﻣﻮﻗﻌﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ آدم ﺧﻮش ﻣﯽ ﮔﺬرد زﻣﺎن را ﻓﺮاﻣﻮش ﻣﯽ ﮐﻨﺪ Gezeten Hij heeft gezeten Hij heeft (een tijd) in de gevangenis gezeten Abe xonak xorde ast
آب ﺧﻨﮏ ﺧﻮرده اﺳﺖ )ﻣﺪﺗﯽ( در زﻧﺪان ﺑﺴﺮ ﺑﺮده اﺳﺖ Gezicht Dat geeft scheve gezichten Dat zal jaloerse reacties veroorzaken Wasile-ye hesâdat mišawad
132
Proef woordenboek.indd 132
16-5-2008 9:24:31
Gezicht / Gezicht
وﺳﯿﻠﻪ ﺣﺴﺎدت ﻣﯽ ﺷﻮد آن ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎﻋﺚ ﺣﺴﻮدی و رﺷﮏ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ Dat is geen gezicht Dat is niet om aan te zien // dat staat je niet Be tane tu gerye mikonad
ﺑﻪ ﺗﻦ ﺗﻮ ﮔﺮﯾﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻧﻤﯽ آﯾﺪ- ﺧﯿﻠﯽ ﺑﯽ رﯾﺨﺖ و ﻧﺎﺟﻮر اﺳﺖ Een gezicht hebben als een oorwurm Ontevreden kijken Lab o lo-oče âwizân budan
ﻟﺐ و ﻟﻮﭼﻪ آوﯾﺰان ﺑﻮدن ﻗﯿﺎﻓﻪ ﻧﺎراﺿﯽ و ﮔﺮﻓﺘﻪ ای داﺷﺘﻦ Een lang gezicht zetten Teleurgesteld kijken Qiyâfe-ye gerefte-i dâštan
ﻗﯿﺎﻓﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ای داﺷنت دل ﺷﮑﺴﺘﻪ ﻧﮕﺎه ﮐﺮدن Een verbaasd gezicht zetten Kijken of je totaal verrast bent Angošt be dahan mândan
اﻧﮕﺸﺖ ﺑﻪ دﻫﻦ ﻣﺎﻧﺪن ﺟﻮری ﻧﮕﺎه ﮐﺮدن ﻣﺎﻧﻨﺪ اﯾﻦ ﮐﻪ ﺧﯿﻠﯽ ﻣﺘﻌﺠﺐ اﺳﺖ Een vriendelijk gezicht geeft overal licht Met een vriendelijke uitdrukking op je gezicht heb je succes bij andere mensen Âdame xošru qadamaš ruye češm ast
آدم ﺧﻮش رو ﻗﺪﻣﺶ روی ﭼﺸﻢ اﺳﺖ ﻗﯿﺎﻓﻪ ﻣﻬﺮﺑﺎن و دوﺳﺘﺎﻧﻪ ﭘﯿﺶ ﻣﺮدم ﻣﻮﻓﻖ اﺳﺖ Hij probeert zijn gezicht te redden Hij probeert na een blunder nog iets van zijn prestige te behouden Sa-ay dar hefze âberu dârad
ﺳﻌﯽ در ﺣﻔﻆ آﺑﺮوی دارد ﭘﺲ ازاﺷﺘﺒﺎه ﻟﭙﯽ ﺗﻼش ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺣﯿﺜﯿﺖ ﺧﻮد را ﻧﮕﺎه دارد
Iemand iets recht in zijn gezicht zeggen Iemand iets onaangenaams onverbloemd meedelen Čizi râ yekrâst tuye kaseye kasi gozâštan
ﭼﯿﺰی را ﯾﮑﺮاﺳﺖ ﺗﻮی ﮐﺎﺳﻪ ﮐﺴﯽ ﮔﺬاﺷنت ﺟﺮﯾﺎن ﻧﺎﮔﻮاری را ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ و ﺑﺪون ﭘﺮده ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮔﻔﺘﻦ Iemand in zijn gezicht uitlachen Iemand openlijk uitlachen Kasi râ sange ruye yax kardan
ﮐﺴﯽ را ﺳﻨﮓ روی ﯾﺦ ﮐﺮدن ﺟﻠﻮی آل و آدم ﮐﺴﯽ را ﻣﺴﺨﺮه ﮐﺮدن Je had zijn gezicht eens moeten zien! Je had eens moeten zien wat voor uitdrukking hij op zijn gezicht had! Bâyad qiyâfe-aš râ mididi!
!ﺑﺎﯾﺪ ﻗﯿﺎﻓﻪ اش را ﻣﯽ دﯾﺪی !ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﻣﯽ دﯾﺪی ﺻﻮرﺗﺶ ﭼﻪ ﺣﺎﻟﺘﯽ داﺷﺖ Met een stalen gezicht Met een gezicht dat geen enkele emotie verraadt Bâ qiyâfe-i xošk
ﺑﺎ ﻗﯿﺎﻓﻪ ای ﺧﺸﮏ ﺑﺎ ﭼﻬﺮه ای ﮐﻪ اﺣﺴﺎس دروﻧﯽ اش را ﻧﺸﺎن ﻧﻤﯽ داد Niet op iemands gezicht afgaan Iemand niet op zijn uiterlijk beoordelen/vertrouwen Zâhere kasi râ melâk nagereftan
ﻇﺎﻫﺮ ﮐﺴﯽ را ﻣﻼک ﻧﮕﺮﻓنت اﻋﺘﻤﺎد ﻧﮑﺮدن/ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﻗﯿﺎﻓﻪ ﻇﺎﻫﺮش داوری Op het eerste gezicht Als je er zo voor de eerste keer naar kijkt Dar nazare aw-wal
در ﻧﻈﺮ اول آدم اﮔﺮ ﺑﺮای اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر ﻧﮕﺎه ﮐﻨﺪ
133
Proef woordenboek.indd 133
16-5-2008 9:24:31
Gezien / Gisteren
Op zijn gezicht vallen/gaan 1 - Volledig falen/afgaan 2 - Flinke tegenslag hebben Tuye puz xordan
ﺗﻮی ﭘﻮز ﺧﻮردن ﺑﺪﺑﯿﺎری ﺑﺰرﮔﯽ-٢ ﻧﺎﺑﻮد ﺷﺪن/ ﮐﺎﻣﻼ ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮردن-١ آوردن Zijn gezicht spreekt boekdelen Aan zijn gezicht kun je precies zien wat hij ervan denkt Az qiyâfe-aš peydâst
از ﻗﯿﺎﻓﻪ اش ﭘﯿﺪاﺳﺖ از ﭼﻬﺮه اش دﻗﯿﻘﺎ ﻣﯽ ﺷﻮد ﻓﻬﻤﯿﺪ ﮐﻪ ﭼﻪ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ Zijn gezicht staat op onweer Uit zijn gezichtsuitdrukking blijkt dat hij woedend is Qiyâfe-aš magasi ast
ﻗﯿﺎﻓﻪ اش ﻣﮕﺴﯽ اﺳﺖ از ﺣﺎﻟﺖ ﺻﻮرﺗﺶ ﭘﯿﺪاﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺸﻤﻨﺎک اﺳﺖ Dat is een klap in zijn/haar gezicht Klap De eer redden (ook wel: zijn gezicht redden) Eer Liefde op het eerste gezicht Liefde Zo op het eerste oog/gezicht Oog Gezien Het mag gezien worden Het is geweldig goed // het is een mooie prestatie Harf nadârad
ﺣﺮف ﻧﺪارد ﺷﺎﻫﮑﺎر زﯾﺒﺎﯾﯽ اﺳﺖ- ﺑﺴﯿﺎر ﻋﺎﻟﯽ اﺳﺖ
Het wel gezien hebben Ergens genoeg van hebben // ergens mee ophouden Barâye haft poštaš ham bas budan
ﺑﺮای ﻫﻔﺖ ﭘﺸﺖ اش ﻫﻢ ﺑﺲ ﺑﻮدن ﮐﺎری را ﮐﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ- از ﭼﯿﺰی ﺳﯿﺮ و ﺑﯿﺰار ﺑﻮدن Iets voor gezien tekenen Zijn handtekening zetten als bewijs dat je iets gelezen hebt Pas az ro-yat emzâ kardan
ﭘﺲ از روﯾﺖ اﻣﻀﺎ ﮐﺮدن اﻣﻀﺎ ﮐﺮدن ﺑﻪ اﯾﻦ ﻋﻨﻮان ﮐﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ای را ﺧﻮاﻧﺪه اﻧﺪ Mij niet gezien! 1 - Dat wil ik niet (doen)! 2 - In dat gezelschap wil ik me niet vertonen! Man ke nistam!
!ﻣﻦ ﮐﻪ ﻧﯿﺴﺘﻢ دوﺳﺖ ﻧﺪارم-٢ ! ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم آن )ﮐﺎر( ﻧﯿﺴﺘﻢ-١ !ﺧﻮدم را در آن ﺟﻤﻊ ﻧﺸﺎن ﺑﺪﻫﻢ Gieter Afgaan als een gieter Zich in het openbaar belachelijk maken Sange ruye yax šodan
ﺳﻨﮓ روی ﯾﺦ ﺷﺪن ﺧﻮد را در ﺟﻤﻊ رﯾﺸﺨﻨﺪ و ﻣﺴﺨﺮه ﮐﺮدن Gillen Dat is om te gillen! Dat is reuzeleuk! Xeyli bâ maze ast!
!ﺧﯿﻠﯽ ﺑﺎ ﻣﺰه اﺳﺖ !ﺑﺴﯿﺎر ﺟﺎﻟﺐ وﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪ اﺳﺖ Gisteren Niet van gisteren zijn Slim/intelligent zijn Xeyli hâliš ast
134
Proef woordenboek.indd 134
16-5-2008 9:24:31
Glaasje / God
ﺧﯿﻠﯽ ﺣﺎﻟﯿﺶ اﺳﺖ زرﻧﮓ اﺳﺖ/ﺑﺎﻫﻮش Glaasje Te diep in het glaasje gekeken hebben Te veel (alcohol) gedronken hebben Siyâh mast kardan
ﺳﯿﺎه ﻣﺴﺖ ﮐﺮدن ﻣﺸﺮوب )اﻟﮑﻠﯽ( ﺑﺴﯿﺎری ﻧﻮﺷﯿﺪه ﺑﻮدن Glad Dat zit je niet glad! 1 - Dat zal je nog moeite kosten! 2 - Daar zul je nog spijt van krijgen! Dahanat zade ast!
!دﻫﻨﺖ زده اﺳﺖ آن وﻗﺖ-٢ ! زﺣﻤﺖ زﯾﺎدی ﺑﺮاﯾﺖ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ-١ !ﭘﺸﯿﻤﺎن ﺧﻮاﻫﯽ ﺷﺪ Glas Ze dronken een glas, ze deden een plas – en alles bleef zoals het was Alles bleef bij het oude // er werd niets veranderd aan hun levenspatroon š hamân âš o kâse hamân kâse
آش ﻫامن آش و ﮐﺎﺳﻪ ﻫامن ﮐﺎﺳﻪ روش زﻧﺪﮔﯽ آﻧﻬﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮی- ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ ﺳﺮﺟﺎﯾﺶ ﻣﺎﻧﺪ ﻧﮑﺮد Zijn eigen glazen/ruiten ingooien Zichzelf benadelen Be zarare xod kâr kardan
ﺑﻪ ﴐر ﺧﻮد ﮐﺎر ﮐﺮدن ﺑﻪ ﺧﻮد آﺳﯿﺐ و زﯾﺎن رﺳﺎﻧﺪن Daar heb je het gedonder in de glazen Gedonder Een storm in een glas water Storm
Gloeiend Je bent er gloeiend bij! Jij bent op heterdaad betrapt en wordt zeker gestraft Sare bezangâh gir oftâdi!
!ﴎﺑﺰﻧﮕﺎه ﮔﯿﺮ اﻓﺘﺎدی در ﺣﯿﻦ ارﺗﮑﺎب ﺟﺮم دﺳﺘﮕﯿﺮ ﺷﺪی و ﺑﺪون ﺷﮏ ﻣﺠﺎزات ﺧﻮاﻫﯽ ﺷﺪ God Als een jonge god Als een jonge, knappe kerel Mesle šâzde pesar hâ
ﻣﺜﻞ ﺷﺎزده ﭘﴪﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺮد ﺟﻮان ﺧﻮش ﺗﯿﭗ Ben je nou helemaal van God los? Ben je helemaal gek geworden? Nakone wâqe-an be saret zade?
ﻧﮑﻨﻪ واﻗﻌﺎ ﺑﻪ ﴎت زده؟ ﻣﮕﺮ ﮐﺎﻣﻼ دﯾﻮاﻧﻪ ﺷﺪه ای؟ Geven om God noch gebod Zich van niemand iets aantrekken in zijn gedrag // volstrekt amoreel zijn Na az xodâ hayâ mikonad na az bandeye xodâ
ﻧﻪ از ﺧﺪا ﺣﯿﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﻧﻪ از ﺑﻨﺪه ﺧﺪا رﻓﺘﺎر ﮐﺎﻣﻼ ﻏﯿﺮ- در رﻓﺘﺎر ﺧﻮد از ﮐﺴﯽ ﺷﺮم ﻧﮑﺮدن اﺧﻼﻗﯽ داﺷﺘﻦ God beware me! {Uitroep van afkeer/schrik/verontwaardiging enz.} Panâh be xodâ!
!ﭘﻨﺎه ﺑﻪ ﺧﺪا {رﻧﺠﺶ و ﻏﯿﺮه/ﺗﺮس/}ﻧﺎﻟﻪ ای از ﺑﯿﺰاری God weet het // God mag het weten Ik heb geen idee Xodâ midânad
ﺧﺪا ﻣﯽ داﻧﺪ ﺧﺒﺮ ﻧﺪارم،ﻣﻦ ﮐﻪ ﻧﻤﯽ داﻧﻢ 135
Proef woordenboek.indd 135
16-5-2008 9:24:31
Goed (bn/bw) / Goed (bn/bw)
God zegene de greep Op goed geluk // laten we maar het beste ervan hopen Be omide haq
ﺑﻪ اﻣﯿﺪ ﺣﻖ ﺑﺮوﯾﻢ ﺑﻪ اﻣﯿﺪ ﺧﺪا- ﺑﻪ ﯾﺎری ﭘﺮوردﮔﺎر God zij dank // godzijdank Met dank aan de Allerhoogste // gelukkig maar Xodâ râ šokr
ﺧﺪا را ﺷﮑﺮ ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎﻧﻪ- ﯾﺰدان ﭘﺎک را ﺳﭙﺎس Gods water over Gods akker laten lopen De zaken op zijn beloop laten // de ontwikkelingen maar accepteren Dats az pâ xatâ nakardan
دﺳﺖ از ﭘﺎ ﺧﻄﺎ ﻧﮑﺮدن وﺿﻊ را ﻫﻤﺎن ﺟﻮر ﮐﻪ- دﺳﺖ روی دﺳﺖ ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﻫﺴﺖ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ Gods wegen zijn ondoorgrondelijk Gebeurtenissen in een mensenleven kunnen niet altijd verklaard worden Kâre xodâ hesâb nadârad
ﮐﺎر ﺧﺪا ﺣﺴﺎب ﻧﺪارد ﭘﯿﺸﺎﻣﺪﻫﺎی زﻧﺪﮔﯽ را ﻫﻤﯿﺸﻪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﺗﻌﺒﯿﺮ ﮐﺮد
Bâ xodâ nabâyad jangid
ﺑﺎ ﺧﺪا ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺟﻨﮕﯿﺪ آدم ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﺮای ﺧﻮد- آدم ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺧﺪا را ﺗﺤﺮﯾﮏ ﮐﻨﺪ ﻣﺸﮕﻞ ﺳﺎزی ﮐﻨﺪ Leven als God in Frankrijk Het heel goed hebben // heel aangenaam leven Pâdešâhi (xodâ-i) kardan
ﭘﺎدﺷﺎﻫﯽ )ﺧﺪاﯾﯽ( ﮐﺮدن زﻧﺪﮔﯽ دل ﭘﺬﯾﺮی داﺷﺘﻦ- وﺿﻊ ﺧﯿﻠﯽ ﺧﻮﺑﯽ داﺷﺘﻦ Men kan niet tegelijk God dienen en de mammon {bijbeltekst: Mattheus 6:24) Je kan niet in God geloven én veel geld willen verdienen Xodâ wa xormâ bâ ham nemišawad {enjil}
{ﺧﺪا و ﺧﺮﻣﺎ ﺑﺎ ﻫﻢ منﯽ ﺷﻮد }اﻧﺠﯿﻞ آدم ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻫﻢ ﺑﻨﺪه ﺧﺪا ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﻢ ﺑﻨﺪه ﭘﻮل Zo waarlijk helpe mij God almachtig {Formule aan het einde van een eed} Be parwardegâre tawânâ so-ogand ke haqiqat râ miguyam
ﺑﻪ ﭘﺮوردﮔﺎر ﺗﻮاﻧﺎ ﺳﻮﮔﻨﺪ ﮐﻪ ﺣﻘﯿﻘﺖ را ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻢ {}رﺳﻢ ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺧﻮردن در دادﮔﺎه De mens wikt, God beschikt Mens
Ieder voor zich en God voor ons allen Ieder denkt alleen maar aan zijn eigen belang; God moet maar voor de anderen zorgen Har kas be fekre xiše kuse be fekre xiše
ﻫﺮ ﮐﺲ ﺑﻪ ﻓﮑﺮ ﺧﻮﯾﺸﻪ ﮐﻮﺳﻪ ﺑﻪ ﻓﮑﺮ رﯾﺸﻪ ﻫﺮ ﮐﺲ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﻓﮑﺮ ﺳﻮد ﺧﻮد اﺳﺖ و ﭘﺮوردﮔﺎر ﻫﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ دﯾﮕﺮان ﮐﻤﮏ ﮐﻨﺪ Je moet de goden niet verzoeken Je moet de goden niet uitdagen // je moet het kwaad niet over jezelf afroepen
Goed (bn/bw) Aan alle goede dingen komt een eind Voorspoed is niet eeuwig Har keyfi âxari dârad
ﻫﺮ ﮐﯿﻔﯽ آﺧﺮی دارد ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﯽ ﺟﺎوﯾﺪان ﻧﯿﺴﺖ Al het goede komt van boven God schenkt ons al het goede Hameye ne-emat hâ az xodâwand ast
ﻫﻤﻪ ﻧﻌﻤﺖ ﻫﺎ از ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ ﭘﺮوردﮔﺎر ﺑﻪ ﻣﺎ ﻣﻮﻫﺒﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ
136
Proef woordenboek.indd 136
16-5-2008 9:24:31
Goed (bn/bw) / Goed (bn/bw)
Al te goed is buurmans gek = te goed zijn voor deze wereld Als je al te vriendelijk bent voor anderen, maken zij misbruik van je Ziyâdi ke mohabat koni sawârat mišawand
زﯾﺎدی ﮐﻪ ﻣﺤﺒﺖ ﮐﻨﯽ ﺳﻮارت ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ اﮔﺮ ﺑﯿﺶ از اﻧﺪازه ﻣﻬﺮﺑﺎن ﺑﺎﺷﯽ از ﺗﻮ ﺳﻮاﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ Dat voorspelt niet veel goeds Dat is een slecht voorteken Âqebate xuši nadârad
ﻋﺎﻗﺒﺖ ﺧﻮﺷﯽ ﻧﺪارد ﻋﻼﻣﺖ ﺑﺪ ﺷﮕﻮﻧﯽ اﺳﺖ،ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺑﺪی اﺳﺖ De goeden moeten niet onder de kwaden lijden Onschuldige mensen moeten niet de gevolgen dragen van maatregelen die tegen schuldigen gericht zijn Bad o xub nabâyad bâ ham besuzand
ﺑﺪ و ﺧﻮب ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﺴﻮزﻧﺪ ﺑﯽ ﮔﻨﺎه ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺳﺰای ﮔﻨﺎﻫﮑﺎر را ﺑﺪﻫﺪ De goeden niet te na gesproken Ik heb het nu even niet over de mensen die correct gehandeld hebben Balâ nesbate âdam hâye xub
ﺑﻼ ﻧﺴﺒﺖ آدم ﻫﺎی ﺧﻮب اﻻن دﯾﮕﺮ درﺑﺎره آدم ﻫﺎی ﺧﻮب ﺣﺮف ﻧﻤﯽ زﻧﻢ Er goed voor staan Zich in een gunstige (financiële) positie bevinden Wa-aze tupi dâštan
وﺿﻊ ﺗﻮﭘﯽ داﺷنت در ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺧﻮب )ﻣﺎﻟﯽ( ﺑﻮدن Goed begonnen, half gewonnen Een goed begin is het halve werk Soru-e xub nimi az kâr ast
ﴍوع ﺧﻮب ﻧﯿﻤﯽ از ﮐﺎر اﺳﺖ آﻏﺎز ﮐﺎر ﮐﻪ ﺧﻮب ﺑﺎﺷﺪ ﻧﯿﻤﯽ از ﮐﺎر اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ Het goed maken In goede conditie/omstandigheden zijn Damâqaš čâq ast
دﻣﺎغ اش ﭼﺎق اﺳﺖ ﺷﺮاﯾﻂ ﺧﻮﺑﯽ ﺑﻮدن/در وﺿﻊ Het goed met iemand voor hebben Iemand welgezind zijn Xeyre kasi râ xâstan
ﺧﯿﺮ ﮐﺴﯽ را ﺧﻮاﺳنت ﻣﻬﺮ ﮐﺴﯽ را در دل داﺷﺘﻦ Het is ook nooit goed Er is ook steeds kritiek Neq o nuq ke hamiše hast
ﻧﻖ و ﻧﻖ ﮐﻪ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﻫﺴﺖ ﻫﻨﻮز ﻫﻢ ﺧﺮده ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ و اﻧﺘﻘﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ Iets (weer) goed maken Een ruzie/onenigheid bijleggen // weer een goede verstandhouding scheppen (Bâz) bâ ham kenâr âmadan
)ﺑﺎز( ﺑﺎ ﻫﻢ ﮐﻨﺎر آﻣﺪن دوﺑﺎره راﺑﻄﻪ ﺧﻮﺑﯽ- اﺧﺘﻼﻓﯽ را ﻓﯿﺼﻠﻪ دادن/دﻋﻮا ﺑﺮﻗﺮار ﮐﺮدن Iets te goed houden Iets nog te vorderen hebben // iets waar je recht op hebt op een later tijdstip krijgen Čizi talab dâštan
ﭼﯿﺰی ﻃﻠﺐ داﺷنت ﭼﯿﺰی ﮐﻪ ﺣﻖ آدم اﺳﺖ- ﻫﻨﻮز ﭼﯿﺰی ﺑﺴﺘﺎﻧﮑﺎر ﺑﻮدن و ﺑﻌﺪا ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ Je kunt nooit weten waar het goed voor is {Formule bij het nemen van voorzorgsmaatregelen}
137
Proef woordenboek.indd 137
16-5-2008 9:24:31
Goed (zn) / Goedkoop
Šâyad ruzi be dard boxorad
ﺷﺎﯾﺪ روزی ﺑﻪ درد ﺑﺨﻮرد {}رﺳﻤﯽ اﺳﺖ در اﺣﺘﯿﺎط ﮐﺮدن Niet goed snik zijn Gestoord/dwaas zijn Kos-xol o mašang budan
ﮐﺲ ﺧﻞ و ﻣﺸﻨﮓ ﺑﻮدن دﯾﻮاﻧﻪ ﺑﻮدن/ﺧﻞ و ﭼﻞ Niets goeds in de zin hebben Iets slechts van plan zijn Rigi be kafš dâštan
رﯾﮕﯽ ﺑﻪ ﮐﻔﺶ داﺷنت ﻧﻘﺸﻪ ﺑﺪی در ﺳﺮ داﺷﺘﻦ Te veel van het goede krijgen Genoeg krijgen van iets Az jariyâni sir šodan
از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺳﯿﺮ ﺷﺪن از ﭼﯿﺰی اﺷﺒﺎع ﺷﺪن Wel goed maar niet gek zijn Wel bereid zijn veel (voor een ander) te doen, maar daarbij zijn eigen belang niet vergeten Mehrabân budan ma-mâ xarnabudan
ﻣﻬﺮﺑﺎن ﺑﻮدن اﻣﺎ ﺧﺮ ﻧﺒﻮدن آﻣﺎده ﮐﻤﮏ ﻓﺮاواﻧﯽ )ﺑﻪ دﯾﮕﺮان( ﺑﻮدن اﻣﺎ ﻧﻔﻊ ﺧﻮد را ﻫﻢ ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﮑﺮدن Wie goed doet, goed ontmoet Wie goede dingen doet voor andere mensen kan ook goede dingen terugverwachten To niki mikon o dar dajleh andâz ke izad dar biyâbânat dahad bâz
ﺗﻮ ﻧﯿﮑﯽ ﻣﯿﮑﻦ و در دﺟﻠﻪ اﻧﺪاز ﮐﻪ اﯾﺰد در ﺑﯿﺎﺑﺎﻧﺖ دﻫﺪ ﺑﺎز ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ دﯾﮕﺮان ﻣﺤﺒﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ اﻧﺘﻈﺎر ﻣﺤﺒﺖ ﻫﻢ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ
Zich aan iets te goed doen Smullen/genieten van iets Čizi nuše jân kardan
ﭼﯿﺰی ﻧﻮش ﺟﺎن ﮐﺮدن از ﺧﻮردن و ﻧﻮﺷﯿﺪن ﭼﯿﺰی ﮐﯿﻒ ﺑﺮدن Zo goed en zo kwaad als het gaat Met alle beperkingen // zo goed als maar mogelijk is Bâ hame-ye badi wa xubi hâ-yaš
ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﺑﺪی و ﺧﻮﺑﯽ ﻫﺎﯾﺶ ﺗﺎ آن ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ اﻣﮑﺎن دارد-ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﻫﺎﯾﺶ Goed (zn) Gestolen goed gedijt niet Iets wat gestolen is brengt geen voordeel Mâle dozdi barekat nadârad
ﻣﺎل دزدی ﺑﺮﮐﺖ ﻧﺪارد ﭼﯿﺰی ﮐﻪ دزدﯾﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ ﺳﻮد ﻧﻤﯽ رﺳﺎﻧﺪ Goedheid Hij is de goedheid in (eigen) persoon Hij is een door en door goed mens Az xubi čizi kam nadârad
از ﺧﻮﺑﯽ ﭼﯿﺰی ﮐﻢ ﻧﺪارد آدم ﺳﺮاﭘﺎ و ﺑﯽ اﻧﺪازه ﺧﻮﺑﯽ اﺳﺖ Goedkoop Goedkoop is duurkoop Als je iets goedkoop aanschaft is het vaak van slechte kwaliteit, zodat je hetzelfde na korte tijd opnieuw moet kopen; dan ben je dus meer geld kwijt dan wanneer je meteen iets duurders gekocht had Arzân xari anbân xari ast
ارزان ﺧﺮی اﻧﺒﺎن ﺧﺮی اﺳﺖ آدم اﮔﺮ ﺟﻨﺲ ارزاﻧﯽ ﺑﺨﺮد ﮐﯿﻔﯿﺖ آن اﻏﻠﺐ ﺑﺪ اﺳﺖ و ﭘﺲ از ﻣﺪت ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ دوﺑﺎره ﺑﺎﯾﺪ آن ﺟﻨﺲ را ﺑﺨﺮد و ﭘﻮل ﺑﯿﺶ ﺗﺮی ﺑﺎﺑﺖ اش ﺑﺪﻫﺪ در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ اﮔﺮ از اول ﺟﻨﺲ ﮔﺮان ﺗﺮی ﻣﯽ ﺧﺮﯾﺪ اﯾﻦ ﺟﻮری ﻧﻤﯽ ﺷﺪ
138
Proef woordenboek.indd 138
16-5-2008 9:24:31
Goedschiks / Goud
Goedschiks Goedschiks of kwaadschiks Vrijwillig, maar, als dat niet lukt, gedwongen Bâ zabâne xoš yâ nâxoš
ﺑﺎ زﺑﺎن ﺧﻮش ﯾﺎ ﻧﺎﺧﻮش اﺧﺘﯿﺎری اﻣﺎ اﮔﺮ ﻧﺸﺪ اﺟﺒﺎری Golf De groene golf Een serie stoplichten die steeds op groen staan zolang je je aan de voorgeschreven snelheid houdt Moje sabz
ﻣﻮج ﺳﺒﺰ آدم ﺗﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺧﻮد را ﻃﺒﻖ ﻗﺎﻧﻮن ﯾﮑﺴﺎن ﻧﮕﺎه دارد ﭼﺮاغ ﻫﺎی راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ ﺑﺮاﯾﺶ ﯾﮏ ردﯾﻒ ﺳﺒﺰ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ
ﺗﯿﺮی اﻧﺪاﺧنت -٢ ﮔﻤﺎن ﮐﺮدن- در ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺗﻘﺮﯾﺒﯽ ﭼﯿﺰی ﮐﻮﺷﯿﺪن-١ درﺧﻮاﺳﺖ )ﮐﺎر( ﮐﺮدن- ﺷﺎﻧﺲ ﺧﻮد را اﻣﺘﺤﺎن ﮐﺮدن Goot Iemand uit de goot halen Iemand uit een heel slechte positie aan een veel beter leven helpen Kasi râ az manjelâb dar âwardan
ﮐﺴﯽ را از ﻣﻨﺠﻼب در آوردن ﮐﺴﯽ را از وﺿﻊ ﺑﺪی ﺑﯿﺮون ﮐﺸﯿﺪن و ﺑﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﺑﻬﺘﺮی رﺳﺎﻧﺪن In de goot belanden In een verloederde/hopeloze toestand raken Be manjelâb oftâdan
ﺑﻪ ﻣﻨﺠﻼب اﻓﺘﺎدن ﻣﺎﯾﻮﺳﺎﻧﻪ ای ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن/در وﺿﻊ ﻧﺎﮔﻮار
Olie op de golven gieten Olie Golflengte Met iemand op dezelfde golflengte zitten Dezelfde opvattingen hebben als iemand anders Bâ kasi ham fekr budan
ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﻫﻢ ﻓﮑﺮ ﺑﻮدن ﺑﺎ آدم دﯾﮕﺮی ﻫﻢ ﻧﻈﺮ و ﻫﻢ ﻋﻘﯿﺪه ﺑﻮدن Gomorra Het is me daar een Sodom en Gomorra Sodom Gooi Ergens een gooi naar doen 1 - Iets bij benadering proberen te bepalen // een vermoeden hebben 2 - Een kans wagen // (naar een baan) solliciteren Tiri andâxtan
Gordel Een stoot onder de gordel Stoot Gort Iemand/iets van haver tot gort kennen Haver Gortig Dat is me al te gortig! Dat gaat voor mijn gevoel te ver! Digar šuraš râ dar âwarde-and!
!دﯾﮕﺮ ﺷﻮرش را در آورده اﻧﺪ !ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ زﯾﺎده روی و اﻏﺮاق اﺳﺖ Goud Het is daar niet alles goud wat er blinkt Het lijkt daar wel mooi, maar er is veel dat niet deugt Har gerdi gerdu nist
ﻫﺮ ﮔﺮدی ﮔﺮدو ﻧﯿﺴﺖ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ زﯾﺒﺎ ﻣﯽ رﺳﺪ اﻣﺎ ﺧﯿﻠﯽ از ﭼﯿﺰﻫﺎﯾﺶ ﻧﺎﺟﻮر اﺳﺖ
139
Proef woordenboek.indd 139
16-5-2008 9:24:31
Graag / Grap
De morgenstond heeft goud in de mond Morgenstond Een hart van goud hebben Hart Eigen haard is goud waard Haard Spreken is zilver, zwijgen is goud Zilver Graag Het is graag of niet! Als je het graag wilt, zeg dan ja, want anders gaat het niet door! Mixâhi bexâh nemixâhi naxâh!
!ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯽ ﺑﺨﻮاه منﯽ ﺧﻮاﻫﯽ ﻧﺨﻮاه اﮔﺮ آن ﭼﯿﺰ را واﻗﻌﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯽ ﺑﮕﻮ ﺑﻠﻪ در ﻏﯿﺮ اﯾﻦ !ﺻﻮرت ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﻣﺎن ﻧﻤﯽ ﺷﻮد Graantje Een graantje meepikken Een klein voordeeltje behalen samen met anderen // meeprofiteren Az baqale jariyâni sahmi bordan
از ﺑﻐﻞ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺳﻬﻤﯽ ﺑﺮدن ﺑﺎ ﻫﻢ ﺳﻮد ﺑﺮدن- ﻫﻤﺮاه دﯾﮕﺮان ﺑﻬﺮه ﮐﻮﭼﮑﯽ ﺑﺮدن Graat Niet zuiver op de graat zijn Niet betrouwbaar zijn Šiše xorde dâštan
ﺷﯿﺸﻪ ﺧﺮده داﺷنت ﻗﺎﺑﻞ اﻋﺘﻤﺎد ﻧﺒﻮدن Van de/zijn graat vallen 1 - Flauwvallen // bewusteloos raken 2 - Heel erge honger hebben Za-af kardan
ﺿﻌﻒ ﮐﺮدن ﺑﺴﯿﺎر ﮔﺮﺳﻨﻪ-٢ ﺑﯽ ﻫﻮش ﺷﺪن- از ﺣﺎل رﻓﺘﻦ-١ ﺑﻮدن
Graf Als hij dat zou horen, zou hij zich in zijn graf omkeren Als de overledene dit nog zou kunnen horen, zou hij woedend zijn Agar be gušaš beresad tuye qabraš tekân mixorad
اﮔﺮ ﺑﻪ ﮔﻮﺷﺶ ﺑﺮﺳﺪ ﺗﻮی ﻗﱪش ﺗﮑﺎن ﻣﯽ ﺧﻮرد اﮔﺮ ﻣﺮده ﺑﺘﻮاﻧﺪ اﯾﻦ ﺣﺮف را ﺑﺸﻨﻮد ﺑﺴﯿﺎر ﺧﺸﻤﮕﯿﻦ ﻣﯽ ﺷﻮد Hij wil nog over zijn graf heen regeren Hij wil invloed blijven uitoefenen, ook nog na zijn dood/pensioen Az âsiyâ rafte wa hanuz bâ sangaš kâr dârad
از آﺳﯿﺎ رﻓﺘﻪ و ﻫﻨﻮز ﺑﺎ ﺳﻨﮕﺶ ﮐﺎر دارد ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﯽ اش ﻫﻢ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﻧﻔﻮذ ﺧﻮد/ﭘﺲ از ﻣﺮگ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ Zijn eigen graf graven/delven Zijn eigen ondergang bewerkstelligen Gure xod râ kandan
ﮔﻮر ﺧﻮد را ﮐﻨﺪن ﺑﻪ ﺷﮑﺴﺖ و ﻧﺎﺑﻮدی ﺧﻮد ﮐﻤﮏ ﮐﺮدن Aan de rand van het graf staan Rand Met één been in het graf staan Been Met één voet in het graf staan Voet Van de wieg tot het graf Wieg Grap Dat is een dure grap Dat zal veel geld kosten Xeyli pul mibarad
140
Proef woordenboek.indd 140
16-5-2008 9:24:31
Gras / Grens
ﺧﯿﻠﯽ ﭘﻮل ﻣﯽ ﺑﺮد ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺑﺴﯿﺎری ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ Een mooie grap 1 - Een reuzensucces // een leuke belevenis 2 - {iron.} Een onaangenaam avontuur Jariyâni del nešin
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ دل ﻧﺸﯿﻦ }ﺑﻪ ﮐﻨﺎﯾﻪ{ ﻣﺎﺟﺮای-٢ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﮔﻮارا- ﭘﯿﺮوزی ﺑﺰرگ-١ ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪ Zich met een grap ergens van afmaken Over iets een grapje maken en er daarmee afstand van nemen Bâ šuxi masale-i râ mâst mâli kardan
ﺑﺎ ﺷﻮﺧﯽ ﻣﺴﺎﻟﻪ ای را ﻣﺎﺳﺖ ﻣﺎﻟﯽ ﮐﺮدن در ﻣﻮردی ﺷﻮﺧﯽ و ﻣﺰاح ﮐﺮدن و از آن ﮔﺬﺷﺘﻦ Gras Ergens geen gras over laten groeien Iets meteen aanpakken Dast dast nakardan
دﺳﺖ دﺳﺖ ﻧﮑﺮدن ﮐﺎری را ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ اﻧﺠﺎم دادن Het gras kunnen horen groeien Verwaand/arrogant zijn Nâzâlu babam budan
ﻧﺎزاﻟﻮ ﺑﺒﻢ ﺑﻮدن ﻧﻨﺮ و ﭘﺮ ﺗﮑﺒﺮ ﺑﻮدن/ﻟﻮس
Te hooi en te gras Hooi Grasduinen Ergens in grasduinen Zich oppervlakkig met iets bezighouden Tafrihi kâr kardan
ﺗﻔﺮﯾﺤﯽ ﮐﺎر ﮐﺮدن ﺧﻮد را اﻟﮑﯽ و ﺳﻄﺤﯽ ﺑﻪ ﮐﺎری ﻣﺸﻐﻮل ﮐﺮدن Gratie Uit de gratie zijn Uit de gunst/niet meer welkom zijn Az češm oftâdan
از ﭼﺸﻢ اﻓﺘﺎدن ﺑﻮدﻧﺶ دﯾﮕﺮ ﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪ ﻧﯿﺴﺖ/ﻣﻮرد ﻣﺮﺣﻤﺖ ﻧﺒﻮدن Grazen Iemand te grazen nemen Iemand te pakken nemen // iemand flink onder handen nemen Puste kasi râ kandan
ﭘﻮﺳﺖ ﮐﺴﯽ را ﮐﻨﺪن ﮐﺴﯽ را ﮔﻮش ﻣﺎﻟﯽ دادن- ﮐﺴﯽ را ﺗﻨﺒﯿﻪ ﮐﺮدن Greep Dat is een gouden greep Dat is een heel goede keus // dat is een prachtige oplossing Xub piš bordai
ﺧﻮب ﭘﯿﺶ ﺑﺮدی راه ﺣﻞ ﻋﺎﻟﯽ اﺳﺖ- اﻧﺘﺨﺎب ﺧﯿﻠﯽ ﺧﻮﺑﯽ اﺳﺖ God zegene de greep! God
Iemand het gras voor de voeten wegmaaien Iemand met iets net vóór zijn, zodat hij geen kans meer heeft Čizi râ joloye češme kasi qor zadan
ﭼﯿﺰی را ﺟﻠﻮی ﭼﺸﻢ ﮐﺴﯽ ﻗﺮ زدن در ﮐﺎری از ﮐﺴﯽ ﭘﯿﺸﯽ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﺎ او ﻓﺮﺻﺘﯽ ﭘﯿﺪا ﻧﮑﻨﺪ Er schuilt een addertje onder het gras Addertje
Grendel Achter slot en grendel zitten Slot Grens Alles heeft zijn grenzen Alles heeft zijn beperkingen Har čizi hadi dârad
ﻫﺮ ﭼﯿﺰی ﺣﺪی دارد ﻫﺮ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ اﻧﺪازه و ﻣﺮز و ﻣﺤﺪوﯾﺘﯽ دارد 141
Proef woordenboek.indd 141
16-5-2008 9:24:31
Grif / Grond
Geen grenzen kennen Onbeperkt/onbeheerst zijn Had o hodud našenâxtan
ﺣﺪ و ﺣﺪود ﻧﺸﻨﺎﺧنت ﺑﺪون ﮐﻨﺘﺮل ﺑﻮدن/ﺑﯽ ﻣﺮز Een aardig mondje over de grens praten Mondje Grif Er grif in gaan Heel gemakkelijk geaccepteerd worden Jangi qabul šodan
ﺟﻨﮕﯽ ﻗﺒﻮل ﺷﺪن ﺑﺴﯿﺎر راﺣﺖ و آﺳﺎن ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪن Grond Aan de grond zitten In benarde omstandigheden verkeren // geen geld meer hebben Be pisi xordan
ﺑﻪ ﭘﯿﺴﯽ ﺧﻮردن دﯾﮕﺮ ﭘﻮﻟﯽ در ﺑﺴﺎط- در وﺿﻊ ﻧﺎﮔﻮاری ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن ﻧﺪاﺷﺘﻦ Als aan de grond genageld zijn Van schrik/ontzetting niets meer kunnen doen Az tars mixkub šodan
از ﺗﺮس ﻣﯿﺨﮑﻮب ﺷﺪن ﺗﺮس ﮐﺎری از ﮐﺴﯽ ﺑﺮ ﻧﯿﺎﻣﺪن/از وﺣﺸﺖ Dat (een bewering/een standpunt) mist elke grond Dat berust niet op goede argumenten Lenge ân (ede-â, nazariye) ruye hawâ ast
ﻧﻈﺮﯾﻪ( روی ﻫﻮا اﺳﺖ،ﻟﻨﮓ آن )ادﻋﺎ آن ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪ دﻟﯿﻞ ﻫﺎی درﺳﺘﯽ ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ De grond onder zich voelen wegzakken Van schaamte/schrik onzeker worden
Zamin zire pâ-yaš dahan bâz kard
زﻣﯿﻦ زﯾﺮ ﭘﺎﯾﺶ دﻫﻦ ﺑﺎز ﮐﺮد ﺗﺮس اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ ﺧﻮد را از دﺳﺖ دادن/از ﺧﺠﺎﻟﺖ De grond wordt hem te heet onder de voeten Hij voelt zich daar niet veilig meer, het wordt hem te gevaarlijk Jâ-ye mândan nadârad
ﺟﺎی ﻣﺎﻧﺪن ﻧﺪارد در آن ﺟﺎ دﯾﮕﺮ اﺣﺴﺎس اﻣﻨﯿﺖ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﺮاﯾﺶ ﺧﻄﺮ ﺟﺎﻧﯽ دارد Hij ging door de grond Hij schaamde zich ontzettend Az xejâlat âb šod
از ﺧﺠﺎﻟﺖ آب ﺷﺪ ﺑﺴﯿﺎر ﺷﺮﻣﮕﯿﻦ ﺷﺪ Iemand de grond in boren Iemand door kritiek kapotmaken Kasi râ xarâb kardan
ﮐﺴﯽ را ﺧﺮاب ﮐﺮدن ﺑﺎ اﻧﺘﻘﺎد ﮐﺴﯽ را ﻧﺎﺑﻮد ﮐﺮدن Iets met de grond gelijkmaken Iets vernietigen Čizi râ konfe-yakon kardan
ﭼﯿﺰی را ﮐﻦ ﻓﯿﮑﻮن ﮐﺮدن ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﮐﺎﻣﻼ ﻧﺎﺑﻮد ﮐﺮدن Iets uit de grond stampen Iets meteen leveren/organiseren Kâri râ âni râh andâxtan
ﮐﺎری را آﻧﯽ راه اﻧﺪاﺧنت ﺗﻨﻈﯿﻢ ﮐﺮدن/ﭼﯿﺰی را ﻓﻮری ﻋﺮﺿﻪ Iets van de grond krijgen Iets tot stand brengen // iets goed organiseren Jariyâni râ be pâ kardan
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﻪ ﭘﺎ ﮐﺮدن ﮐﺎری را ﺧﻮب ﺳﺎزﻣﺎن دادن- ﭼﯿﺰی را ﺳﺎﺧﺘﻦ
142
Proef woordenboek.indd 142
16-5-2008 9:24:31
Gunnen / Gunnen
Čarand o parand budan
Laag bij de grond(s) Minderwaardig Piše pâ oftâde
ﭼﺮﻧﺪ و ﭘﺮﻧﺪ ﺑﻮدن ﺑﯽ ﻣﻌﻨﯽ ﺑﻮدن- ﺑﯽ اﻫﻤﯿﺖ و ﺑﯽ ارزش ﺑﻮدن
ﭘﯿﺶ ﭘﺎ اﻓﺘﺎده ﻧﺎﭼﯿﺰ و ﭘﺴﺖ،ﮐﻢ ارزش Niet van de grond (kunnen) komen Zich niet (kunnen) ontwikkelen // geen succes hebben Jur našodan, râh na-yoftâdan
راه ﻧﯿﻔﺘﺎدن،ﺟﻮر ﻧﺸﺪن ﻣﻮﻓﻖ ﻧﺒﻮدن- )ﻗﺎدر( ﺑﻪ ﭘﯿﺶ ﺑﺮد ﺧﻮد ﻧﺒﻮدن Op goede gronden Met goede argumenten Qors o mohkam
Vaste grond onder de voeten hebben Zich zeker voelen // weten waar je staat Pošte mohkami dâštan
ﭘﺸﺖ ﻣﺤﮑﻤﯽ داﺷنت ﺑﻪ ﺧﻮد اﻋﺘﻘﺎد داﺷﺘﻦ- ﺑﻪ ﺧﻮد اﻃﻤﯿﻨﺎن ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن Als paddenstoelen uit de grond rijzen/groeien Paddenstoel Ergens vaste voet krijgen = voet aan de grond krijgen Voet
ﻗﺮص و ﻣﺤﮑﻢ ﺑﺎ اﺳﺘﺪﻻل ﻫﺎی درﺳﺖ و ﺣﺴﺎﺑﯽ Op losse gronden Zonder goede argumenten Leng dar hawâ
ﻟﻨﮓ در ﻫﻮا ﺑﺪون اﺳﺘﺪﻻل درﺳﺖ Uit de grond van mijn hart Heel eerlijk gemeend Az tahe delam
از ﺗﻪ دمل ﺑﺎ ﺻﺪاﻗﺖ و راﺳﺘﯽ Van de koude grond zijn Niet veel voorstellen // weinig betekenis hebben
Geen poot aan de grond krijgen bij iemand Poot Stille waters hebben diepe gronden Water Van schaamte in de grond zinken Schaamte Gunnen Zoiets gun je je ergste vijand niet Dat is zó erg dat je het zelfs je ergste vijand niet toewenst Nasibe gorge biyâbân nakonad
ﻧﺼﯿﺐ ﮔﺮگ ﺑﯿﺎﺑﺎن ﻧﮑﻨﺪ آﻧﻘﺪر ﺑﺪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮای دﺷﻤﻦ ﺧﻮدت ﻫﻢ آرزو ﻧﻤﯽ ﮐﻨﯽ
143
Proef woordenboek.indd 143
16-5-2008 9:24:31
Proef woordenboek.indd 144
16-5-2008 9:24:31
H Haai Naar de haaien gaan Verloren gaan // omkomen Nefle šodan
ﻧﻔﻠﻪ ﺷﺪن ﻫﻼک و ﻧﺎﺑﻮد ﺷﺪن- از دﺳﺖ رﻓﺘﻦ Haak Dat is niet in de haak Dat is niet in orde // dat is niet volgens de regels/wetten Xeyli a-amâ dârad
ﺧﯿﻠﯽ اﻣﺎ دارد ﻣﻘﺮرات ﻧﯿﺴﺖ/ ﻃﺒﻖ ﻗﺎﻧﻮن- رو ﺑﻪ راه ﻧﯿﺴﺖ Er zitten veel haken en ogen aan Dat is niet zo eenvoudig als het eruitziet Be in sâdegi hâ ham nist
ﺑﻪ اﯾﻦ ﺳﺎدﮔﯽ ﻫﺎ ﻫﻢ ﻧﯿﺴﺖ آن ﭼﻨﺎن ﻫﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﺪ راﺣﺖ ﻧﯿﺴﺖ Iemand/iets aan de haak slaan Iemand/iets voor zich winnen Kasi/čizi râ qor zadan
ﭼﯿﺰی را ﻗﺮ زدن/ﮐﺴﯽ ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن/ﮐﺴﯽ
Schoon aan de haak {Gezegd wanneer je het nettogewicht van iemand/iets aangeeft, dat wil zeggen zonder kleren of verpakking} Wazne xâles
وزن ﺧﺎﻟﺺ ﭼﯿﺰی/}ﻣﻮﻗﻌﯽ اﯾﻦ را ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ وزن ﺧﺎﻟﺺ ﮐﺴﯽ {را ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪ ﯾﻌﻨﯽ ﺑﺪون ﻟﺒﺎس ﯾﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻨﺪی Haakje Tussen (twee) haakjes Overigens // terzijde opgemerkt Dar zemn
در ﺿﻤﻦ ﮔﺬری ﮔﻔﺘﻦ- ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل Haal (zn) Aan de haal gaan Vluchten Pâ be farâr gozâštan
ﭘﺎ ﺑﻪ ﻓﺮار ﮔﺬاﺷنت در رﻓﺘﻦ،ﮔﺮﯾﺨﺘﻦ Haan Bij het kraaien van de haan Vroeg in de ochtend Waqte xorus xân
وﻗﺖ ﺧﺮوس ﺧﻮان ﮐﻠﻪ ﺳﺤﺮ،ﺻﺒﺢ زود Daar kraait geen haan naar Daar zal niemand iets van horen/ merken Ki be kiye
ﮐﯽ ﺑﻪ ﮐﯿﻪ ﻣﺘﻮﺟﻪ آن ﻧﯿﺴﺖ/ﮐﺴﯽ از آن ﺟﺮﯾﺎن ﺧﺒﺮدار ﻧﻤﯽ ﺷﻮد De gebraden haan uithangen Grof geld uitgeven // zich belangrijker voordoen dan je bent Xod râ gonde jâ zadan
ﺧﻮد را ﮔﻨﺪه ﺟﺎ زدن ﺧﻮد را ﺑﺰرگ ﺗﺮ از آن ﮐﻪ ﻫﺴﺖ ﺟﻠﻮه دادن- وﻟﺨﺮﺟﯽ ﮐﺮدن 145
Proef woordenboek.indd 145
16-5-2008 9:24:31
Haantje / Haar (zn)
Haantje Altijd haantje de voorste zijn De eerste zijn // zich als eerste/belangrijkste laten gelden Hamiše manam manam kardan
ﻫﻤﯿﺸﻪ ﻣﻨﻢ ﻣﻨﻢ ﮐﺮدن ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ آدم/ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اوﻟﯿﻦ- اوﻟﯿﻦ ﻧﻔﺮ ﺑﻮدن ﺟﺎ ﮐﺮدن Haar (zn) Alles op haren en snaren zetten Zich tot het uiterste inspannen Zamin o zamân râ be ham duxtan
زﻣﯿﻦ و زﻣﺎن را ﺑﻪ ﻫﻢ دوﺧنت ﻣﻨﺘﻬﺎ ﺗﻘﻼ و ﺗﻼش ﺧﻮد را ﮐﺮدن Dat is er echt met de haren bijgesleept Dat heeft er eigenlijk niets mee te maken Guz râ be šaqiqe rabt dâdan
ﮔﻮز را ﺑﻪ ﺷﻘﯿﻘﻪ رﺑﻂ دادن در اﺻﻞ رﺑﻄﯽ ﺑﻪ ﻗﻀﯿﻪ ﻧﺪارد Dat scheelde maar een haar Bijna was het misgegaan Be yek mu band bud
ﺑﻪ ﯾﮏ ﻣﻮ ﺑﻨﺪ ﺑﻮد ﭼﯿﺰی ﻧﻤﺎﻧﺪه ﺑﻮد ﮐﻪ ﮐﺎر ﺧﺮاب ﺷﻮد De haren rijzen mij te berge Ik ben erg verontwaardigd O-oqâram talx ast
اوﻗﺎﺗﻢ ﺗﻠﺦ اﺳﺖ ﺑﺴﯿﺎر رﻧﺠﯿﺪه و دل ﮔﯿﺮ ﻫﺴﺘﻢ Elkaar in de haren vliegen Het heftig oneens zijn Be sar o kale-ye ham paridan
ﺑﻪ ﴎ و ﮐﻠﻪ ﻫﻢ ﭘﺮﯾﺪن ﺳﺨﺖ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻫﻢ ﺑﻮدن
Elkaar in het haar zitten Met elkaar twisten Bâ ham kal kal kardan
ﺑﺎ ﻫﻢ ﮐﻞ ﮐﻞ ﮐﺮدن ﺑﺎ ﻫﻤﺪﯾﮕﺮ دﻋﻮا و ﮐﺸﻤﮑﺶ داﺷﺘﻦ Ergens grijze haren van krijgen Grote zorgen hebben om iets Az dast jariyâni pir šodan
از دﺳﺖ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﭘﯿﺮ ﺷﺪن ﺑﯽ اﻧﺪازه ﻧﮕﺮان ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن Geen haar beter zijn Even slecht zijn Yek târe mu ham behtar nabudan
ﯾﮏ ﺗﺎر ﻣﻮ ﻫﻢ ﺑﻬﱰ ﻧﺒﻮدن ﺑﻪ اﻧﺪازه ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺑﺪ ﺑﻮدن Geen haar op mijn hoofd die eraan denkt Ik denk er volstrekt niet aan Sare suzani ham fekraš râ nemikonam
ﴎ ﺳﻮزﻧﯽ ﻫﻢ ﻓﮑﺮش را منﯽ ﮐﻨﻢ ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ در ﻓﮑﺮ آن ﻧﯿﺴﺘﻢ Haar op de tanden hebben Assertief zijn // flink van zich kunnen afbijten Be dahane šir raftan
ﺑﻪ دﻫﻦ ﺷﯿﺮ رﻓنت ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ دﻓﺎع از ﺧﻮد را داﺷﺘﻦ- ﻗﺪرت ﻧﻔﺲ داﺷﺘﻦ Hij is zijn wilde haren kwijtgeraakt Hij is veel rustiger geworden dan vroeger in zijn jeugd Az šar o šur oftâde ast
از ﴍ و ﺷﻮر اﻓﺘﺎده اﺳﺖ ﺧﯿﻠﯽ آرام ﺗﺮ از ﮔﺬﺷﺘﻪ و زﻣﺎن ﺟﻮاﻧﯽ اش ﺷﺪه اﺳﺖ Iemand tegen de haren in strijken Expres doen wat een ander niet wil // iemand ergeren
146
Proef woordenboek.indd 146
16-5-2008 9:24:32
Haard / Hak (zn)
Kasi râ amdan magasi kardan
ﮐﺴﯽ را ﻋﻤﺪا ﻣﮕﺴﯽ ﮐﺮدن ﮐﺴﯽ را- آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ ﮐﺎری ﮐﺮدن ﮐﻪ دﯾﮕﺮی دوﺳﺖ ﻧﺪارد رﻧﺠﺎﻧﺪن و دﻟﺨﻮر ﮐﺮدن Op een haar na gelijk zijn Bijna hetzelfde zijn Târe mu-i bâ ham farq dârand
ﺗﺎر ﻣﻮﯾﯽ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻓﺮق دارﻧﺪ ﮐﻢ و ﺑﯿﺶ ﺷﺒﯿﻪ ﻫﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ Zich de haren uit het hoofd trekken Enorme spijt hebben van iets Mesle sag pašimân budan
ﻣﺜﻞ ﺳﮓ ﭘﺸﯿامن ﺑﻮدن از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﺗﺎﺳﻒ ﺧﻮردن Een vos verliest wel zijn haren, maar niet zijn streken Vos Met huid en haar Huid Spijt hebben als haren op je hoofd Spijt Haard Eigen haard is goud waard Eigen woning en eigen gezin zijn zeer veel waard Hič jâ xâne-ye âdam nemišawad
ﻫﯿﭻ ﺟﺎ ﺧﺎﻧﻪ آدم منﯽ ﺷﻮد ﺧﺎﻧﻪ و ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺎ ارزش اﻧﺪ Van huis en haard verdreven zijn Huis Haas Je kunt nooit weten hoe een koe een haas vangt Koe Met onwillige honden is het slecht/ kwaad hazen vangen Hond
Mijn naam is Haas Naam Haasje Het haasje zijn Het slachtoffer zijn Fadâ-ye ânjâ-ye xar šodan
ﻓﺪای آن ﺟﺎی ﺧﺮ ﺷﺪن دﺳﺘﺨﻮش ﻧﺎﻣﻼﯾﻤﺎت ﺷﺪن،ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﺷﺪن Habbekrats Iets voor een habbekrats/krats kopen Iets voor heel weinig geld aanschaffen Be pašizi xaridan
ﺑﻪ ﭘﺸﯿﺰی ﺧﺮﯾﺪن ﺟﻨﺴﯽ را ﺑﺎ ﭘﻮل ﮐﻤﯽ ﺧﺮﯾﺪاری ﮐﺮدن Hachje Er het hachje bij inschieten Zijn leven verliezen Jâne bâxtan
ﺟﺎن ﺑﺎﺧنت زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد را از دﺳﺖ دادن Zijn hachje proberen te redden In een hopeloze situatie zijn leven/ reputatie proberen te redden Âberu-ye xod râ xaridan
آﺑﺮوی ﺧﻮد را ﺧﺮﯾﺪن ﺧﻮﺷﻨﺎﻣﯽ ﺧﻮد را/در وﺿﻊ اﺳﻔﻨﺎﮐﯽ ﮐﻮﺷﯿﺪن ﺗﺎ ﺟﺎن ﻧﺠﺎت دﻫﻨﺪ Hak (zn) Iemand een hak zetten Iemand een probleem bezorgen Kasi râ be hačal andâxtan
ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﻫﭽﻞ اﻧﺪاﺧنت ﺑﺮای ﮐﺴﯽ ﻣﺸﮕﻞ درﺳﺖ ﮐﺮدن Iemand/iets op de hak nemen Iemand/iets bespotten Kasi/čizi râ dast andâxtan
ﭼﯿﺰی را دﺳﺖ اﻧﺪاﺧنت/ﮐﺴﯽ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻣﺴﺨﺮه و رﯾﺸﺨﻨﺪ ﮐﺮدن/ﮐﺴﯽ 147
Proef woordenboek.indd 147
16-5-2008 9:24:32
Hakken (ww) / Hamer (zn)
Met de hakken over de sloot Ternauwernood // maar net Be mo-oqe jastan
ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ ﺟﺴنت در آﺧﺮﯾﻦ ﻟﺤﻈﻪ، ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ- ﺳﺮﺑﺰﻧﮕﺎه Van de hak op de tak springen Telkens over een ander onderwerp beginnen te praten Az in šâxe be ân šâxe paridan
از اﯾﻦ ﺷﺎﺧﻪ ﺑﻪ آن ﺷﺎﺧﻪ ﭘﺮﯾﺪن ﻫﺮ دم درﺑﺎره ﻣﻮﺿﻮع دﯾﮕﺮی ﺣﺮف زدن Hakken (ww) Dat hakt erin Dat kost veel geld Došmane jib ast
Halsoverkop Snel en onberaden Bâ sar dawidan
ﺑﺎ ﴎ دوﯾﺪن ﺑﺎ ﻋﺠﻠﻪ و ﺑﺪون ﻓﮑﺮ Zich iets op de hals halen Door eigen schuld met iets vervelends te maken krijgen Barâye xod mošgel tarâši kardan
ﺑﺮای ﺧﻮد ﻣﺸﮕﻞ ﺗﺮاﺷﯽ ﮐﺮدن ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﺷﺘﺒﺎه ﺧﻮد دﭼﺎر اﺷﮑﺎل ﺷﺪن Iemand de strop om de hals doen Strop Zich iets op de nek/hals halen Nek
دﺷﻤﻦ ﺟﯿﺐ اﺳﺖ ﻫﺰﯾﻨﻪ زﯾﺎدی دارد Halen (ww) Eruit halen wat erin zit Alle mogelijkheden benutten // iemand/iets zo goed mogelijk tot zijn recht laten komen Šire-ye čizi râ kešidan
ﺷﯿﺮه ﭼﯿﺰی را ﮐﺸﯿﺪن ﺗﺎ آن ﺟﺎ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ- ﻫﻤﻪ اﻣﮑﺎﻧﺎت را ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ اﺟﺎزه ﻋﻤﻞ و ﺧﻮدﻧﻤﺎﯾﯽ دادن/اﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ Het niet bij iemand/iets halen Niet kunnen concurreren met iemand/ iets Az pase kasi/masale-i bar nayâmadan
ﻣﺴﺎﻟﻪ ای ﺑﺮ ﻧﯿﺎﻣﺪن/از ﭘﺲ ﮐﺴﯽ ﭼﯿﺰی را ﻧﺪاﺷﺘﻦ/ﻗﺪرت رﻗﺎﺑﺖ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ Hals Een onnozele hals Een dom persoon Âdame sâde loh
Halszaak Je moet daar geen halszaak van maken Je moet dat niet belangrijker maken dan het is Qaziye râ gonde nakon
ﻗﻀﯿﻪ را ﮔﻨﺪه ﻧﮑﻦ ﺟﺮﯾﺎن را ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻣﻬﻢ ﺗﺮ از آن ﮐﻪ ﻫﺴﺖ ﮐﺮد Hamer (zn) Onder de hamer komen Verkocht worden op een veiling Harâj šodan
ﺣﺮاج ﺷﺪن در ﺣﺮاﺟﯽ ﻓﺮوﺧﺘﻪ ﺷﺪن Tussen hamer en aambeeld zitten Zich in grote verlegenheid bevinden Mesle xar tu-ye gel gir kardan
ﻣﺜﻞ ﺧﺮ ﺗﻮی ﮔﻞ ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن ﺧﻮد را در وﺿﻊ دﺷﻮاری ﮔﺮﻓﺘﺎر دﯾﺪن De man met de hamer Man
آدم ﺳﺎده ﻟﻮح ﺷﺨﺺ اﺣﻤﻖ و ﺑﯽ ﻓﮑﺮ 148
Proef woordenboek.indd 148
16-5-2008 9:24:32
Hameren (ww) / Hand
Hameren (ww) Ergens op hameren/aandringen Nadruk leggen op iets Ruye čizi kop kardan
روی ﭼﯿﺰی ﮐﭗ ﮐﺮدن در ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺗﺎﮐﯿﺪ داﺷﺘﻦ Hand Aan de beterende hand zijn Langzaam herstellen van een ziekte Ru be behbud budan
رو ﺑﻪ ﺑﻬﺒﻮد ﺑﻮدن آرام و آﻫﺴﺘﻪ از ﺑﯿﻤﺎری در آﻣﺪن Aan de winnende hand zijn Gaan winnen // uitzicht op de overwinning hebben Ruye xate bord oftâdan
روی ﺧﻂ ﺑﺮد اﻓﺘﺎدن دور اﻧﺪاز ﻣﻮﻓﻘﯽ داﺷﺘﻦ- در ﺣﺎل ﭘﯿﺮوزی ﺑﻮدن De hand aan de ploeg slaan Aan het werk gaan // de handen uit de mouwen steken Dast be kâr šodan
دﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺷﺪن آﺳﺘﯿﻦ ﻫﺎ را ﺑﺎﻻ زدن- ﺷﺮوع ﺑﻪ ﮐﺎر ﮐﺮدن De hand aan zichzelf slaan Zelfmoord plegen Kalake xod râ kandan
ﮐﻠﮏ ﺧﻮد را ﮐﻨﺪن ﺧﻮدﮐﺸﯽ ﮐﺮدن De/zijn hand ergens voor in het vuur steken Ergens voor instaan // garant staan voor iemand/iets Ru-ye jariyâni qasam xordan
روی ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻗﺴﻢ ﺧﻮردن ﭼﯿﺰی ﺷﺪن/ ﺿﺎﻣﻦ ﮐﺴﯽ- ﭘﺸﺘﯿﺒﺎن ﻣﺴﺎﻟﻪ ای ﺑﻮدن
De hand in eigen boezem steken Het geweten onderzoeken op eigen schuld en die (eventueel) erkennen Taqsir râ az xod danestan
ﺗﻘﺼﯿﺮ را از ﺧﻮد داﻧﺴنت (اﺷﺘﺒﺎه ﺧﻮد را ﺑﻪ داوری وﺟﺪان ﮔﺬاﺷﺘﻦ و )اﺣﺘﻤﺎﻻ آن را ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ De hand lichten met iets De voorschriften bij iets niet precies opvolgen // een taak niet 100% vervullen Kâri râ sare ham bandi kardan
ﮐﺎری را ﴎﻫﻢ ﺑﻨﺪی ﮐﺮدن ﮐﺎری را ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺻﺪ در- ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ را زﯾﺎد ﺟﺪی ﻧﮕﺮﻓﺘﻦ ﺻﺪ اﻧﺠﺎم ﻧﺪادن De hand op de portemonnee/knip houden Zuinig zijn // de uitgaven scherp in de gaten houden Nâxon xoški kardan
ﻧﺎﺧﻦ ﺧﺸﮑﯽ ﮐﺮدن ﺧﺮج ﺧﻮد را دﻗﯿﻖ زﯾﺮ ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻦ- ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮ ﺑﻮدن De hand ophouden Bedelen // financieel afhankelijk zijn Daste gedâ-i derâz kardan
دﺳﺖ ﮔﺪاﯾﯽ دراز ﮐﺮدن از ﻧﻈﺮ ﻣﺎﻟﯽ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدن- ﮔﺪاﯾﯽ ﮐﺮدن De hand over zijn hart strijken Vergeven // een milder standpunt innemen Morow-wat kardan
ﻣﺮوت ﮐﺮدن زﯾﺎد ﺳﺨﺖ ﻧﮕﺮﻓﺘﻦ، ﮐﻮﺗﺎه آﻣﺪن- ﻋﻔﻮ ﮐﺮدن De laatste hand aan iets leggen Iets afmaken/afhandelen Qâle jariyâni râ kandan
ﻗﺎل ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﮐﻨﺪن ﺗﻤﺎم ﮐﺮدن/ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺗﮑﻤﯿﻞ 149
Proef woordenboek.indd 149
16-5-2008 9:24:32
Hand / Hand
Elkaar de hand geven Vrede sluiten Daste âšti dâdan
ﭼﺸﻢ ﭼﺸﻢ را منﯽ ﺑﯿﻨﺪ }ﻣﻮﻗﻌﯽ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺗﺎرﯾﮑﯽ ﺑﺰرﮔﯽ را ﻧﺸﺎن {دﻫﻨﺪ دﺳﺖ آﺷﺘﯽ دادن ﺻﻠﺢ ﮐﺮدن
Ergens de hand aan houden Consequent zijn Qânune kâri râ pâ-idan
ﻗﺎﻧﻮن ﮐﺎری را ﭘﺎﯾﯿﺪن اﺳﺘﻮار و ﺛﺎﺑﺖ ﻗﺪم ﺑﻮدن Ergens de hand in hebben Deel hebben aan iets // iets mede georganiseerd hebben Dar kâri dast dâštan
در ﮐﺎری دﺳﺖ داﺷنت در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭼﯿﻨﯽ ﻫﻤﮑﺎری- در ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺷﺮﮐﺖ داﺷﺘﻦ ﮐﺮدن Ergens de hand op leggen Iets te pakken krijgen Čizi râ be čang âwardan
ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ ﭼﻨﮓ آوردن ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن Ergens geen hand naar uitsteken Zich helemaal niet bemoeien met iets Zahmate kâri râ be xod nadâdan
زﺣﻤﺖ ﮐﺎری را ﺑﻪ ﺧﻮد ﻧﺪادن اﺻﻼ ارزش و اﻫﻤﯿﺘﯽ ﺑﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻧﺪادن Ergens zijn hand niet voor omdraaien Iets gemakkelijk kunnen doen Kâri râ mesle âb xordan kardan
ﮐﺎری را ﻣﺜﻞ آب ﺧﻮردن ﮐﺮدن ﺑﻪ راﺣﺘﯽ ﻗﺎدر ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮدن Geen hand voor ogen zien {Gezegd om een grote duisternis aan te geven} Češm češm râ nemibinad
Hand erop! Mijn erewoord! Bezan qadeš!
!ﺑﺰن ﻗﺪش ! ﻗﻮل ﺷﺮف ﻣﯽ دﻫﻢ،ﺳﻮﮔﻨﺪ ﻣﯽ ﺧﻮرم Hand in hand gaan Samengaan // gepaard gaan Dast be daste ham dâdan
دﺳﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻫﻢ دادن آوﯾﺰان ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن- ﺑﺎ ﻫﻢ اﻧﺠﺎم ﺷﺪن Hand over hand toenemen Langzamerhand sterk groeien Pošte sare ham ziyâd šodan
ﭘﺸﺖ ﴎ ﻫﻢ زﯾﺎد ﺷﺪن رﻓﺘﻪ رﻓﺘﻪ و ﺳﺮﯾﻊ ﺑﺰرگ ﺷﺪن Hij heeft zijn hand overspeeld Hij heeft een te groot risico genomen // hij heeft te veel gevraagd Gošâd bâzi darâwarde ast
ﮔﺸﺎد ﺑﺎزی در آورده اﺳﺖ ﺗﻮﻗﻊ ﺧﻮد را- ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺧﻄﺮ ﺑﺰرﮔﯽ اﻧﺪاﺧﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﺎﻻ ﺑﺮده اﺳﺖ Iemand de behulpzame hand bieden Iemand helpen Daste yâri be kasi dâdan
دﺳﺖ ﯾﺎری ﺑﻪ ﮐﺴﯽ دادن ﮐﺴﯽ را ﮐﻤﮏ ﮐﺮدن Iemand de hand boven het hoofd houden Iemand in bescherming nemen Kasi râ zire pare xod gereftan
ﮐﺴﯽ را زﯾﺮ ﭘﺮ ﺧﻮد ﮔﺮﻓنت از ﮐﺴﯽ ﺣﻤﺎﯾﺖ و ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﮐﺮدن
150
Proef woordenboek.indd 150
16-5-2008 9:24:32
Hand / Hand
Iemand de reddende hand toesteken Iemand helpen // iemand uit een onaangename situatie bevrijden Daste nejât be tarafe kasi derâz kardan
دﺳﺖ ﻧﺠﺎت ﺑﻪ ﻃﺮف ﮐﺴﯽ دراز ﮐﺮدن ﮐﺴﯽ را از ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻧﺎﺟﻮری- ﮐﺴﯽ را ﯾﺎری ﮐﺮدن ﺑﯿﺮون ﮐﺸﯿﺪن Iemand de vrije hand laten Iemand ongehinderd laten handelen Kasi râ az haft do-olat âzâd kardan
ﮐﺴﯽ را از ﻫﻔﺖ دوﻟﺖ آزاد ﮐﺮدن دﺳﺖ ﮐﺴﯽ را در ﮐﺎرﻫﺎﯾﺶ ﺑﺎز ﮔﺬاﺷﺘﻦ Iemand iets aan de hand doen Iemand iets suggereren Râhi piše pâ-ye kasi gozâštan
راﻫﯽ ﭘﯿﺶ ﭘﺎی ﮐﺴﯽ ﮔﺬاﺷنت ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدی ﮐﺮدن Iemand naar zijn hand zetten Iemand zo manipuleren dat hij precies doet wat je zegt Kasi râ dast nešânde-ye xod kardan
ﮐﺴﯽ را دﺳﺖ ﻧﺸﺎﻧﺪه ﺧﻮد ﮐﺮدن ﮐﺴﯽ را آن ﭼﻨﺎن ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﮐﻪ دﻗﯿﻘﺎ آن ﭼﻪ ﮐﻪ آدم ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ Iets achter de hand hebben/houden Iets in reserve houden // niet alles laten zien/geven Čizi râ pase dast negah dâštan
ﭼﯿﺰی را ﭘﺲ دﺳﺖ ﻧﮕﺎه داﺷنت / ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ را ﻧﺸﺎن ﻧﺪادن- ﭼﯿﺰی را ذﺧﯿﺮه ﮐﺮدن ﺗﻘﺪﯾﻢ ﻧﮑﺮدن Iets ter hand nemen Aan iets beginnen Dast be kâre jariyâni šodan
دﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺷﺪن ﮐﺎری را ﺷﺮوع ﮐﺮدن
Iets uit de eerste hand hebben Iets van de betrokkene(n) zelf gehoord hebben Xabare daste aw-wal dâštan
ﺧﱪ دﺳﺖ اول داﺷنت ﻗﻀﯿﻪ ای را از ﺧﻮد ﻃﺮف ﺷﻨﯿﺪن Iets van de hand doen Iets verkopen/wegdoen Jensi râ rad kardan
ﺟﻨﺴﯽ را رد ﮐﺮدن دور رﯾﺨﺘﻦ/ﭼﯿﺰی را ﻓﺮوﺧﺘﻦ Iets van de hand wijzen Iets afwijzen/niet accepteren Qazi-ye-i râ rad kardan
ﻗﻀﯿﻪ ای را رد ﮐﺮدن ﻗﺒﻮل ﻧﮑﺮدن/ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻧﭙﺬﯾﺮﻓﺘﻦ Met de hand op het hart Eerlijk // met volle overtuiging Xodâ wakili
ﺧﺪا وﮐﯿﻠﯽ ﺑﺎ اﻋﺘﻘﺎد ﮐﺎﻣﻞ- ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ Met ijzeren hand/vuist Met een zeer streng beleid Bâ panje-ye âhanin
ﺑﺎ ﭘﻨﺠﻪ آﻫﻨﯿﻦ ﺑﺎ ﺧﻂ ﻣﺸﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﺗﻨﺪ و ﺳﻔﺖ و ﺳﺨﺖ Met zachte hand Voorzichtig, zonder risico’s te lopen of iemand te kwetsen Bâ molâheze
ﺑﺎ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺑﺪون اﯾﻦ ﮐﻪ ﺧﻄﺮی ﺗﻬﺪﯾﺪش ﮐﻨﺪ ﯾﺎ آزاری،ﺑﺎ اﺣﺘﯿﺎط ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ Niets aan de hand! Geen reden tot zorg // geen paniek! Tori našode!
151
Proef woordenboek.indd 151
16-5-2008 9:24:32
(Handen) / (Handen)
!ﻃﻮری ﻧﺸﺪه ! وﺣﺸﺖ ﻧﮑﻦ، ﻧﺘﺮس- دﻟﯿﻠﯽ ﺑﺮای ﻧﮕﺮاﻧﯽ ﻧﯿﺴﺖ Nu loopt het uit de hand Het proces kan nu niet meer beheerst worden // het geheel is nu onbestuurbaar Alân ast ke be ham berizad
اﻻن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺑﺮﯾﺰد ﮐﻞ- دﯾﮕﺮ روﻧﺪ ﮐﺎر را دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﮐﻨﺘﺮل ﮐﺮد ﺟﺮﯾﺎن از ﻫﻢ ﮔﺴﯿﺨﺘﻪ اﺳﺖ Om de hand van een meisje vragen Een meisje ten huwelijk vragen Xâstegâri kardan
ﺧﻮاﺳﺘﮕﺎری ﮐﺮدن از دﺧﺘﺮی درﺧﻮاﺳﺖ ازدواج ﮐﺮدن Op iemands hand zijn Iemands partij kiezen Lenge kafš kohne-ye kasi budan
ﻟﻨﮕﻪ ﮐﻔﺶ ﮐﻬﻨﻪ ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن ﻫﻮادار ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن Uit de losse hand/pols Zomaar // zonder overleg/nadenken Al-lâ baxtaki, sekim xiyâri
ﺳﮑﯿﻢ ﺧﯿﺎری،اﻻﺑﺨﺘﮑﯽ ﺗﻔﮑﺮ/ ﺑﺪون ﻣﺸﻮرت- ﻫﻤﯿﻦ ﺟﻮری Van de hand in de tand leven Het geld dat je verdient meteen weer aan het meest noodzakelijke moeten uitgeven Dast be dahan budan
دﺳﺖ ﺑﻪ دﻫﻦ ﺑﻮدن ﭘﻮﻟﯽ ﮐﻪ آدم ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽ آورد ﯾﮑﺮاﺳﺖ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻧﯿﺎزﻫﺎی ﺿﺮوری زﻧﺪﮔﯽ ﮐﺮدن Van hand tot hand gaan Doorgegeven/rondgegeven worden Dast be dast gaštan
دﺳﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺸنت ﭘﺨﺶ ﺷﺪن/ﺑﻪ اﯾﻦ و آن دادن
Voor de hand liggen Evident/logisch zijn Mesle ruz ro-ošan budan
ﻣﺜﻞ روز روﺷﻦ ﺑﻮدن ﻣﻨﻄﻘﯽ ﺑﻮدن/ ﻃﺒﯿﻌﯽ،ﻣﺴﻠﻢ Wat is er aan de hand? Wat gebeurt er? Či šode?
ﭼﯽ ﺷﺪه؟ ﭼﻪ ﭘﯿﺸﺎﻣﺪی رخ داده اﺳﺖ؟ Zich (niet meer) in de hand hebben Zich (niet meer) kunnen beheersen (Digar) az xod bi xod šodan
)دﯾﮕﺮ( از ﺧﻮد ﺑﯽ ﺧﻮد ﺷﺪن )دﯾﮕﺮ( ﻗﺎدر ﺑﻪ ﮐﻨﺘﺮل ﺧﻮد ﻧﺒﻮدن Zich met hand en tand tegen iets verzetten Alle middelen gebruiken om te voorkomen dat iets gaat gebeuren Bâ čang o dandân bâ čizi jangidan
ﺑﺎ ﭼﻨﮓ و دﻧﺪان ﺑﺎ ﭼﯿﺰی ﺟﻨﮕﯿﺪن ﺑﺮای ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از اﺗﻔﺎﻗﯽ ﻫﺮ وﺳﯿﻠﻪ ای را ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن Zwaar op de hand zijn Vermoeiend voor zichzelf en anderen zijn // een moeilijk karakter hebben Âdame jedi wa xoški budan
آدم ﺟﺪی و ﺧﺸﮑﯽ ﺑﻮدن ﺷﺨﺼﯿﺖ- ﺑﺮای ﺧﻮد و دﯾﮕﺮان ﺧﺴﺘﻪ ﮐﻨﻨﺪه ﺑﻮدن دﺷﻮاری داﺷﺘﻦ (Handen) Aan handen en voeten gebonden zijn Machteloos zijn // niets kunnen doen Dast o bâl baste budan
دﺳﺖ و ﺑﺎل ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدن ﮐﺎری از دﺳﺖ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻧﺒﻮدن- ﮐﺎﻣﻼ ﺑﯽ اﺧﺘﯿﺎر ﺑﻮدن
152
Proef woordenboek.indd 152
16-5-2008 9:24:32
(Handen) / (Handen)
De handen ineenslaan Samenwerken Dast be daste ham dâdan
دﺳﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻫﻢ دادن ﻫﻤﮑﺎری و ﻫﻤﮕﺎﻣﯽ ﮐﺮدن،ﻣﺘﺤﺪ ﺷﺪن De handen op elkaar krijgen voor iets Mensen voor iets enthousiast maken Âl o âdam râ dâqe jariyâni kardan
آل و آدم را داغ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮐﺮدن ﻣﺮدم را ﺑﺮای اﻧﺠﺎم ﮐﺎری ﺗﺸﻮﯾﻖ ﮐﺮدن De handen uit de mouwen steken Flink aan het werk gaan Âstin hâ râ bâlâ zadan
آﺳﺘﯿﻦ ﻫﺎ را ﺑﺎﻻ زدن ﻓﻌﺎﻻﻧﻪ و ﺑﺎ اﻧﺮژی ﺷﺮوع ﺑﻪ ﮐﺎر ﮐﺮدن Ergens de handen vol aan hebben Veel moeite hebben met // veel werk hebben aan iets Asir o abire kâri budan
اﺳﯿﺮ و اﺑﯿﺮ ﮐﺎری ﺑﻮدن وﻗﺖ زﯾﺎدی ﺳﺮ ﮐﺎری- ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺸﮕﻞ داﺷﺘﻦ ﮔﺬاﺷﺘﻦ Ergens zijn handen niet aan vuil willen maken Zich niet bemoeien met een smerige zaak Xod râ âlude-ye kâri nakardan
ﺧﻮد را آﻟﻮده ﮐﺎری ﻧﮑﺮدن ﺧﻮد را در ﺟﺮﯾﺎن ﮐﺜﯿﻔﯽ دﺧﺎﻟﺖ ﻧﺪادن Handen te kort komen Te veel werk hebben Waqte sar xârândan nadâštan
وﻗﺖ ﴎ ﺧﺎراﻧﺪن ﻧﺪاﺷنت ﮐﺎر ﺑﺴﯿﺎری ﺑﺮای اﺟﺮا ﯾﺎ اﻧﺠﺎم داﺷﺘﻦ Iemand in handen vallen In iemands macht komen Zire daste kesi oftâdan
زﯾﺮ دﺳﺖ ﮐﺴﯽ اﻓﺘﺎدن ﺗﺤﺖ ﻧﻔﻮذ ﮐﺴﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ Iemand onder handen nemen 1 - Iemand de waarheid zeggen/berispen 2 - Iemand met geweld aanpakken Be hesâbe kasi residan
ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﮐﺴﯽ رﺳﯿﺪن ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﺷﺪت-٢ ﺗﻨﺒﯿﻪ ﮐﺮدن/ ﮐﺴﯽ را ادب-١ ﮔﻮﺷﻤﺎﻟﯽ دادن Iemand op handen dragen Iemand vereren Kasi râ sare dast bordan
ﮐﺴﯽ را ﴎ دﺳﺖ ﺑﺮدن ﮐﺴﯽ را اﺣﺘﺮام و ﺳﺘﺎﯾﺶ ﮐﺮدن Iets met beide handen aangrijpen Dankbaar een aanbod/situatie aanvaarden Čizi râ du dasti časbidan
ﭼﯿﺰی را دو دﺳﺘﯽ ﭼﺴﺒﯿﺪن وﺿﻌﯿﺘﯽ را ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ/از ﺗﻪ دل ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد Iets vast in handen hebben Iets goed vasthouden/beheersen Čizi râ dar čang dâštan
ﭼﯿﺰی را در ﭼﻨﮓ داﺷنت ﮐﻨﺘﺮل داﺷﺘﻦ/ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺧﻮب در دﺳﺖ Ik heb echt maar twee handen Ik kan niet alles tegelijk doen Do tâ dast ke bištar nadâram
دو ﺗﺎ دﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﻧﺪارم ﻫﻤﻪ ﮐﺎرﻫﺎ را ﮐﻪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻢ ﺑﺎ ﻫﻢ اﻧﺠﺎم دﻫﻢ In goede handen zijn Veilig zijn Daste âdame dorosti oftâdan
دﺳﺖ آدم درﺳﺘﯽ اﻓﺘﺎدن اﻣﻦ و ﻣﺤﻔﻮظ ﺑﻮدن
153
Proef woordenboek.indd 153
16-5-2008 9:24:32
(Handen) / (Handen)
In handen van de vijand vallen Gevangen genomen worden Daste došman oftâdan
دﺳﺖ دﺷﻤﻦ اﻓﺘﺎدن ﺣﺒﺲ و زﻧﺪاﻧﯽ ﺷﺪن Met de handen in de schoot zitten Niets uitvoeren Dast az pâ xatâ nakardan
دﺳﺖ از ﭘﺎ ﺧﻄﺎ ﻧﮑﺮدن ﺑﯽ ﮐﺎر ﻧﺸﺴﺘﻦ و ﻫﯿﭻ ﮐﺎری اﻧﺠﺎم ﻧﺪادن Met de handen in het haar zitten Radeloos zijn Be če konam če konam oftâdan
ﺑﻪ ﭼﻪ ﮐﻨﻢ ﭼﻪ ﮐﻨﻢ اﻓﺘﺎدن ﭘﺮﯾﺸﺎن و ﺳﺮﮔﺮدان ﺑﻮدن Met lege handen thuiskomen Onverrichter zake/zonder resultaat terugkomen Dast az pâ derâz tar bargaštan
دﺳﺖ از ﭘﺎ درازﺗﺮ ﺑﺮﮔﺸنت دﺳﺖ ﺧﺎﻟﯽ ﺑﺮﮔﺸﺘﻦ/ﺑﺪون ﻧﺘﯿﺠﻪ Met losse handen rijden Fietsen zonder het stuur vast te houden Farmân âzâd raftan
ﻓﺮﻣﺎن آزاد رﻓنت دوﭼﺮﺧﻪ ﺳﻮاری ﮐﺮدن ﺑﺪون آن ﮐﻪ ﻓﺮﻣﺎن آن را ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ Mijn handen jeuken om iets te doen Ik wil graag meteen aan iets gaan werken Delam lak zade ke kâri bekonam
دمل ﻟﮏ زده ﮐﻪ ﮐﺎری ﺑﮑﻨﻢ ﺑﺎ اﺷﺘﯿﺎق و ﺑﯽ ﻣﻌﻄﻠﯽ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﮐﺎری ﻫﺴﺘﻢ Niets om handen hebben Niets te doen hebben Mašquliyati nadâštan
ﻣﺸﻐﻮﻟﯿﺘﯽ ﻧﺪاﺷنت ﮐﺎری ﺑﺮای اﻧﺠﺎم ﻧﺪاﺷﺘﻦ
Vele handen maken licht werk Als veel mensen samenwerken, wordt het werk minder zwaar Kâregare biš-tar kâr sabok-tar
ﮐﺎرﮔﺮ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﮐﺎر ﺳﺒﮏ ﺗﺮ وﻗﺘﯽ ﺧﯿﻠﯽ ﻫﺎ ﻫﻤﮑﺎری ﮐﻨﻨﺪ ﮐﺎر ﺳﺒﮏ ﺗﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد Zich iets in de handen laten stoppen Bedonderd/opgelicht worden bij het kopen van iets Guš bori šodan, tuye kâse-aš gozâštan
ﺗﻮی ﮐﺎﺳﻪ اش ﮔﺬاﺷنت،ﮔﻮش ﺑﺮی ﺷﺪن ﮔﻮل ﺧﻮردن/ﻣﻮﻗﻊ ﺧﺮﯾﺪ ﺳﺮ ﮐﺴﯽ ﮐﻼه رﻓﺘﻦ Zich in de handen mogen wrijven Blij mogen zijn met een gunstige ontwikkeling {want het had veel slechter kunnen aflopen} Bâyad xodâ râ šokr konad
ﺑﺎﯾﺪ ﺧﺪا را ﺷﮑﺮ ﮐﻨﺪ از آن اﺗﻔﺎق ﺧﻮب ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻮد }ﭼﻮن ﻣﻤﮑﻦ ﺑﻮد {از اﯾﻦ ﺑﺪﺗﺮ ﻫﻢ ﺑﺸﻮد Zijn handen in onschuld wassen {bijbeltekst, Mattheus 27:24} Alle verantwoordelijkheid afwijzen Xod râ az har gonâhi bari danestan {enjil}
{ﺧﻮد را از ﻫﺮ ﮔﻨﺎﻫﯽ ﺑﺮی داﻧﺴنت }اﻧﺠﯿﻞ از ﻗﺒﻮل ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻣﺴﻮوﻟﯿﺘﯽ ﺳﺮﺑﺎز زدن Zijn handen laten wapperen Druk bezig zijn // zich flink inspannen Be kâr časbidan
ﺑﻪ ﮐﺎر ﭼﺴﺒﯿﺪن ﺗﻘﻼی زﯾﺎدی ﮐﺮدن- ﺳﺨﺖ ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻮدن Zijn handen thuis houden 1 - Geen geweld gebruiken 2 - Iemand anders niet aanraken Dast derâzi nakardan
دﺳﺖ درازی ﻧﮑﺮدن ﺑﻪ ﮐﺴﯽ دﺳﺖ ﻧﺰدن-٢ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻧﺒﺮدن-١
154
Proef woordenboek.indd 154
16-5-2008 9:24:32
Hand- en spandiensten / Handje
Zijn handen zijn gebonden Hij kan niet doen wat hij zou willen Dastaš baste ast
دﺳﺖ اش ﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﻗﺎدر ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﮐﺎر دل ﺧﻮاه ﺧﻮد ﻧﯿﺴﺖ Alle troeven in handen hebben Troef Dat is een kolfje naar zijn hand Kolfje De lachers op zijn hand krijgen Lacher De touwtjes in handen hebben Touwtje
Kasi râ hame jure komak kardan
ﮐﺴﯽ را ﻫﻤﻪ ﺟﻮره ﮐﻤﮏ ﮐﺮدن در ﮐﺎرﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﮐﺴﯽ را ﯾﺎری دادن Handdruk Een gouden handdruk Een flink geldbedrag dat wordt uitbetaald bij iemands vertrek/ ontslag Exrâje talâ-i
اﺧﺮاج ﻃﻼﯾﯽ اﺧﺮاج ﺑﻪ ﮐﺴﯽ/ﻣﺒﻠﻎ ﻫﻨﮕﻔﺘﯽ ﮐﻪ در ﻣﻮﻗﻊ رﻓﺘﻦ ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﯽ ﺷﻮد Handel Handel en wandel Gedragingen Kâr o bâr
De touwtjes uit handen geven Touwtje Een gat in je hand hebben Gat Het geld brandt hem in zijn handen Geld
ﮐﺎر و ﺑﺎر رﻓﺘﺎر و ﮐﺮدار Handje Een handje helpen Een beetje steunen Daste komak dâdan
دﺳﺖ ﮐﻤﮏ دادن ﺣﻤﺎﯾﺖ ﮐﻮﭼﮑﯽ ﮐﺮدن
Het recht in eigen hand nemen Recht Het zweet stond hem in de handen Zweet
Handje contantje Met contant geld Pule jiringi
ﭘﻮل ﺟﺮﯾﻨﮕﯽ ﭘﻮل ﻧﻘﺪ
Met de hoed in de hand komt men door het ganse land Hoed Op de vingers van één hand te tellen Vinger Hand- en spandiensten Iemand hand- en spandiensten verlenen Iemand met allerlei werkzaamheden helpen
Je mag in je handjes knijpen Je mag van geluk spreken Bax-tat boland bude ast
ﺑﺨﺖ ات ﺑﻠﻨﺪ ﺑﻮده اﺳﺖ ﺷﺎﻧﺲ آورده ای،ﺷﺎﻧﺲ ﺑﺎ ﺗﻮ ﺑﻮده اﺳﺖ Losse handjes hebben Snel slaan // gewelddadig zijn Daste bezan dâštan
155
Proef woordenboek.indd 155
16-5-2008 9:24:32
Handschoen / Harem
دﺳﺖ ﺑﺰن داﺷنت ﺧﺸﻦ ﺑﻮدن- ﺗﻨﺪ و ﺳﺮﯾﻊ دﺳﺖ ﺑﻠﻨﺪ ﮐﺮدن Handschoen De handschoen opnemen De uitdaging aannemen Da-awat be dawâ râ qabul kardan
دﻋﻮت ﺑﻪ دﻋﻮا را ﻗﺒﻮل ﮐﺮدن ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ و رﻗﺎﺑﺘﯽ را ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ Met de handschoen trouwen Een huwelijk sluiten waarbij de partner afwezig is en een volmacht afgegeven heeft Wekâlati arusi kardan
وﮐﺎﻟﺘﯽ ﻋﺮوﺳﯽ ﮐﺮدن ﺑﺎ وﮐﺎﻟﺖ ﻧﺎﻣﻪ ازدواج ﮐﺮدن در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﻫﻤﺴﺮ در ﻣﺤﻀﺮ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ Zij is geen katje om zonder handschoenen aan te pakken Katje Hanengekraai Bij het eerste hanengekraai ’s Ochtends vroeg Aw-wale xrus xân
اول ﺧﺮوس ﺧﻮان ﭘﯿﺶ از ﺑﺎﻻ آﻣﺪن آﻓﺘﺎب، ﮐﻠﻪ ﺳﺤﺮ،ﺻﺒﺢ زود Hangen Er is niet veel van blijven hangen Veel is vergeten Čize ziyâdi be yâd namânde ast
ﭼﯿﺰ زﯾﺎدی ﺑﻪ ﯾﺎد منﺎﻧﺪه اﺳﺖ ﺧﯿﻠﯽ )از ﻣﺴﺎﯾﻞ( ﻓﺮاﻣﻮش ﺷﺪه اﻧﺪ Ergens blijven hangen Enige tijd ergens blijven Jâ-i langar andâxtan
ﺟﺎﯾﯽ ﻟﻨﮕﺮ اﻧﺪاﺧنت ﺑﺮای ﻣﺪﺗﯽ در ﺟﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﺪن
Met hangen en wurgen Met ontzettend veel moeite Bâ mašeq-qat
ﺑﺎ ﻣﺸﻘﺖ ﺑﺎ زﺣﻤﺖ ﺑﺴﯿﺎر Hangijzer Dat is een heet hangijzer Dat is een netelige/problematische kwestie Mâ-ye-ye dared sar ast
ﻣﺎﯾﻪ دردﴎ اﺳﺖ ﮔﺮه داری اﺳﺖ/ﻣﻮﺿﻮع دﺷﻮار Hard (bw) Het gaat daar hard tegen hard De twist loopt hoog op // geen van beiden wil een concessie doen Dawâ xuni ast
دﻋﻮا ﺧﻮﻧﯽ اﺳﺖ ﻫﯿﭻ ﮐﺪام از ﻃﺮﻓﯿﻦ ﺣﺎﺿﺮ- اﺧﺘﻼف ﺑﺎﻻ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﻨﺎر آﻣﺪن ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ Harden (ww) Hij is niet te harden Hij is onuitstaanbaar // er is met hem niet te werken Tahamol-aš šâq ast
ﺗﺤﻤﻞ اش ﺷﺎق اﺳﺖ ﺑﺎ او ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﮐﺎر ﮐﺮد- آدم ﺗﺤﻤﻞ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮی اﺳﺖ Hardloper Hardlopers zijn doodlopers Wie te onbesuisd aan iets begint, kan het niet (goed) afmaken Kâre ajale be manzel nemiresad
ﮐﺎر ﻋﺠﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺰل منﯽ رﺳﺪ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻋﺠﻠﻪ ﮐﺎری را ﺷﺮوع ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ آن را )ﺧﻮب( ﺗﻤﺎم ﮐﻨﺪ Harem Er een hele harem op na houden Vele vrouwen hebben
156
Proef woordenboek.indd 156
16-5-2008 9:24:32
Haring / Hart
Yek haramsarâ zan dâštan
ﯾﮏ ﺣﺮﻣﴪا زن داﺷنت ﻫﻤﺴﺮان ﺑﺴﯿﺎری داﺷﺘﻦ Haring Zij zaten daar als haringen in een ton Zij zaten daar dicht op elkaar gepakt // ze hadden het heel benauwd Mesle sârdin kip-pe ham nešaste budand
ﻣﺜﻞ ﺳﺎردﯾﻦ ﮐﯿﭗ ﻫﻢ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻧﻔﺴﺸﺎن ﺗﻨﮓ- ﻧﺰدﯾﮏ و ﭼﻔﺖ ﻫﻢ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﺷﺪه ﺑﻮد Hark Een stijve hark Iemand die zich (lichamelijk en/of sociaal) niet goed bewegen kan Âdame yobs
آدم ﯾﺒﺲ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ رﻓﺘﺎر )ﺟﺴﻤﯽ و ﯾﺎ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ( درﺳﺘﯽ ﻧﺪارد Harnas Hij is in het harnas gestorven Hij is overleden, terwijl hij nog volop aan het werk was Sare kâraš mord
ﴎ ﮐﺎرش ﻣﺮد ﺳﺨﺖ ﻣﺸﻐﻮل ﮐﺎر ﺑﻮد ﮐﻪ اﻓﺘﺎد و ﻣﺮد Iemand tegen zich in het harnas jagen Maken dat iemand zich tegen je gaat verzetten Barâye xod došman tarâši kardan
ﺑﺮای ﺧﻮد دﺷﻤﻦ ﺗﺮاﺷﯽ ﮐﺮدن وﺳﯿﻠﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﮐﺴﯽ ﺑﺎ ﺧﻮد ﺷﺪن
Dat gaat niet van harte Dat gebeurt met tegenzin Az tahe del ke nist
از ﺗﻪ دل ﮐﻪ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﺎ ﺑﯿﺰاری و اﮐﺮاه اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﮔﯿﺮد Dat is mij uit het hart gegrepen Zo denk ik er ook over Harfe dele man râ mizani, ây gofti
آی ﮔﻔﺘﯽ،ﺣﺮف دل ﻣﻦ را ﻣﯽ زﻧﯽ ﻣﻦ ﻫﻢ اﯾﻦ ﺟﻮری ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ De weg naar het hart van een man gaat door de maag Met lekker eten kan je een man veroveren Be šekame mard beres wa delaš râ bebar
ﺑﻪ ﺷﮑﻢ ﻣﺮد ﺑﺮس و دﻟﺶ را ﺑﱪ ﺑﺎ ﺧﻮراک ﺧﻮﺷﻤﺰه ﻣﯽ ﺗﻮان دل ﻣﺮد را ﺑﺮد Een gebroken hart Een gevoel van intens (liefdes)verdriet Dele šekaste
دل ﺷﮑﺴﺘﻪ (اﺣﺴﺎس ﺷﺪﯾﺪ ﻏﻢ و اﻧﺪوه )ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ Een hart van goud hebben Veel over hebben voor een ander Xoš qalb budan
ﺧﻮش ﻗﻠﺐ ﺑﻮدن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﯾﮕﺮان ﺧﯿﻠﯽ ﻣﺤﺒﺖ داﺷﺘﻦ Een stenen hart hebben Ongevoelig zijn Sangdel budan
ﺳﻨﮕﺪل ﺑﻮدن ﺑﯽ اﺣﺴﺎس و ﺑﯽ ﻋﺎﻃﻔﻪ ﺑﻮدن
Hart Aan het hart gaan Pijn/verdriet doen Bâ-ese ta-asor šodan
ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺎﺛﺮ ﺷﺪن وﺳﯿﻠﻪ درد و رﻧﺞ ﺷﺪن
Ergens het hart niet toe hebben Ergens niet de moed voor kunnen opbrengen // iets niet aandurven Dele kâri râ nadâštan
157
Proef woordenboek.indd 157
16-5-2008 9:24:32
Hart / Hart
دل ﮐﺎری را ﻧﺪاﺷنت ﺟﺮات ﮐﺎری- ﺷﻬﺎﻣﺖ اﻧﺠﺎم ﮐﺎری را در ﺧﻮد ﻧﺪﯾﺪن را ﻧﺪاﺷﺘﻦ Hart voor de zaak hebben Zich inzetten voor de zaak Del be kâr dâdan
دل ﺑﻪ ﮐﺎر دادن ﻫﻤﻪ ﮐﻮﺷﺶ ﺧﻮد را در اﻧﺠﺎم ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮔﺬاﺷﺘﻦ Het hart op de tong hebben Alles meteen zeggen wat je denkt Zâher o bâten yeki budan
ﻇﺎﻫﺮ و ﺑﺎﻃﻦ ﯾﮑﯽ ﺑﻮدن ﻫﺮﭼﻪ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻣﯽ آورد Het moet mij van het hart dat ... Ik voel een dringende behoefte om te zeggen dat ... Harfi ruye delam sangini mikonad
ﺣﺮﻓﯽ روی دمل ﺳﻨﮕﯿﻨﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺿﺮورت ﮔﻔﺘﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ ای را ﺣﺲ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ Hij heeft het hart op de juiste/rechte plaats Hij is eerlijk en wil anderen graag helpen Âdame xoš qalbi ast
آدم ﺧﻮش ﻗﻠﺒﯽ اﺳﺖ آدم ﺻﺎدﻗﯽ اﺳﺖ و دوﺳﺖ دارد دﯾﮕﺮان را ﮐﻤﮏ ﮐﻨﺪ Iemand een goed hart toedragen Iemand welgezind zijn Be kasi lotf dâštan
ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻟﻄﻒ داﺷنت ﻧﻈﺮ ﺧﻮﺷﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ داﺷﺘﻦ Iemand een hart onder de riem steken Iemand bemoedigen Be kasi delgarmi dâdan
ﺑﻪ ﮐﺴﯽ دﻟﮕﺮﻣﯽ دادن ﮐﺴﯽ را ﺗﺸﻮﯾﻖ ﮐﺮدن
Iemand/iets ligt mij na aan het hart Ik ben sterk betrokken bij iemand/ iets Xarâbe kasi/čizi hastam
ﭼﯿﺰی ﻫﺴﺘﻢ/ﺧﺮاب ﮐﺴﯽ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﭘﯿﺪا ﮐﺮده ام/واﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﺴﯿﺎری ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ Iemand iets op het hart drukken Iemand iets met nadruk zeggen Sefâreše čizi râ be kasi kardan
ﺳﻔﺎرش ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮐﺮدن ﺑﺎ ﺗﺎﮐﯿﺪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮔﻔﺘﻦ Iemands hart breken Iemand groot verdriet doen {vooral gebruikt wanneer het gaat om het verbreken van een liefdesrelatie} Dele kasi râ šekastan
دل ﮐﺴﯽ را ﺷﮑﺴنت وﺳﯿﻠﻪ درد و رﻧﺞ ﮐﺴﯽ ﺷﺪن }ﺑﻪ ﺧﺼﻮص در ﻣﻮرد {ﻗﻄﻊ ﺷﺪن راﺑﻄﻪ ﻋﺎﻃﻔﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮده ﻣﯽ ﺷﻮد Iemands hart stelen Zo aantrekkelijk zijn dat iemand stapelverliefd op je wordt Dele kasi râ bordan
دل ﮐﺴﯽ را ﺑﺮدن آن ﭼﻨﺎن ﺟﺬاب ﺑﻮدن ﮐﻪ ﮐﺴﯽ ﻋﺎﺷﻖ و ﺷﯿﺪاﯾﺶ ﺷﻮد Iets niet over zijn hart kunnen verkrijgen Het niet aandurven iets te zeggen/ doen Dele kâri râ nadâštan
دل ﮐﺎری را ﻧﺪاﺷنت اﻧﺠﺎم ﮐﺎری را ﻧﺪاﺷﺘﻦ/ﺟﺮات ﮔﻔﺘﻦ ﺣﺮﻓﯽ Iets op het hart hebben Iets willen meedelen Harfi dar del dâštan
ﺣﺮﻓﯽ در دل داﺷنت ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻦ ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن
158
Proef woordenboek.indd 158
16-5-2008 9:24:32
Hart / Hart
Iets ter harte nemen Iets goed tot zich laten doordringen Harfi râ be guš gereftan
ﺣﺮﻓﯽ را ﺑﻪ ﮔﻮش ﮔﺮﻓنت ﺳﺨﻨﯽ را ﺑﻪ دل راه دادن In hart en nieren Geheel en al Bâ hame-ye wojud
ﺑﺎ ﻫﻤﻪ وﺟﻮد ﮐﻼ و ﮐﺎﻣﻼ Met bloedend hart Met grote tegenzin Bâ del čerkini
Van zijn hart geen moordkuil maken Ronduit zeggen wat je te zeggen hebt Bi ru dar wâsi harfe xod râ zadan
ﺑﯽ رو درواﺳﯽ ﺣﺮف ﺧﻮد را زدن آﻧﭽﻪ در دل داﺷﺘﻦ ﺑﯽ ﭘﺮده ﮔﻔﺘﻦ Waar het hart vol van is, daar loopt de mond van over Wie zich intens met iets bezighoudt, praat daar ook graag over Ânče dar del ast bar zabân jârist
آﻧﭽﻪ در دل اﺳﺖ ﺑﺮ زﺑﺎن ﺟﺎرﯾﺴﺖ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺳﺨﺖ در ﻓﮑﺮ ﻗﻀﯿﻪ ای اﺳﺖ ﺑﺎ اﺷﺘﯿﺎق درﺑﺎره اش ﺣﺮف ﻣﯽ زﻧﺪ ﺑﺎ دل ﭼﺮﮐﯿﻨﯽ ﺑﺎ ﺑﯿﺰاری و اﮐﺮاه ﻓﺮاوان
Mijn hart draait zich om in mijn lijf Ik vind dat verschrikkelijk Delam âšub mišawad
دمل آﺷﻮب ﻣﯽ ﺷﻮد ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ اﻓﺘﻀﺎح اﺳﺖ Naar iemands hart spreken Iets zeggen wat de ander precies zo aanvoelt Harfe dele kasi râ zadan
ﺣﺮف دل ﮐﺴﯽ را زدن ﭼﯿﺰی ﮔﻔﺘﻦ ﮐﻪ دﯾﮕﺮی آن را دﻗﯿﻘﺎ ﻫﻤﺎن ﺟﻮر ﺣﺲ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ
Zich met hart en ziel wijden aan iets Zich hartstochtelijk voor iets inzetten Xod râ waqfe kâri kardan
ﺧﻮد را وﻗﻒ ﮐﺎری ﮐﺮدن ﻫﻢ و ﻏﻢ ﺧﻮد را روی ﮐﺎری ﮔﺬاﺷنت Zijn hart ergens aan ophalen Volop genieten van iets Keyfe čizi râ bordan
ﮐﯿﻒ ﭼﯿﺰی را ﺑﺮدن از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﻟﺬت ﺑﺮدن Zijn hart ergens aan verpand hebben Iets zeer toegewijd zijn Del dar geroye čizi dâštan
دل در ﮔﺮوی ﭼﯿﺰی داﺷنت ﻋﺎﺷﻖ و دﻟﺒﺴﺘﻪ ﭼﯿﺰی ﺷﺪن
Over zijn hart strijken Toegeven/vergeven Erfâq kardan
ارﻓﺎق ﮐﺮدن ﺑﺨﺸﯿﺪن/راﺿﯽ ﺷﺪن
Zijn hart uitstorten/luchten Zijn gevoelens uitspreken Darde del kardan
درد دل ﮐﺮدن اﺣﺴﺎس ﺧﻮد را ﺑﯿﺎن ﮐﺮدن
Van (ganser) harte Oprecht gemeend Az (tahe) del
از )ﺗﻪ( دل ﺑﯽ ﻏﻞ و ﻏﺶ
Zijn hart vasthouden voor iets Angst hebben voor de afloop van iets Az âxar o âqebate kâri tarsidan
159
Proef woordenboek.indd 159
16-5-2008 9:24:33
Hartje / Haverklap
از آﺧﺮ و ﻋﺎﻗﺒﺖ ﮐﺎری ﺗﺮﺳﯿﺪن در ﺗﺮس و وﺣﺸﺖ ﭘﺎﯾﺎن ﻗﻀﯿﻪ ای ﺑﻮدن Bitter in de mond maakt het hart gezond Mond Dat is een pak van mijn hart Pak De schrik sloeg me om het hart Schrik Uit het oog, uit het hart Oog Hartje Alles hebben wat zijn hartje begeert Alles bezitten Az šire morq tâ jâne âdamizâd barây-aš hâzer ast
از ﺷﯿﺮ ﻣﺮغ ﺗﺎ ﺟﺎن آدﻣﯿﺰاد ﺑﺮاﯾﺶ ﺣﺎﴐ اﺳﺖ ﻫﺮﭼﻪ دﻟﺶ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ در اﺧﺘﯿﺎرش اﺳﺖ Een klein hartje hebben Zich flink voordoen om zijn angst/ emotie te verbergen Kam jorboze budan
ﮐﻢ ﺟﺮﺑﺰه ﺑﻮدن اﺣﺴﺎس ﺧﻮد را/ﺧﻮد را ﺑﺰرگ ﻧﺸﺎن دادن ﺗﺎ ﺗﺮس ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ Hij heeft een grote mond, maar een klein hartje Mond Hartzeer Ergens geen hartzeer van hebben Geen spijt/berouw van iets hebben Pašimâne qazi-ye-i nabudan
ﭘﺸﯿامن ﻗﻀﯿﻪ ای ﻧﺒﻮدن ﺣﺴﺮت ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻧﺨﻮردن/اﻓﺴﻮس Have en goed Hij heeft have en goed verloren Hij heeft alles verloren wat hij bezat Dâr o nadâre xod râ bâxte ast
دار و ﻧﺪار ﺧﻮد را ﺑﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ ﻫﻤﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد را از دﺳﺖ داده اﺳﺖ Haven De haven ligt plat Er wordt niet gewerkt in de haven door een algemene staking Bandar falaj ast
ﺑﻨﺪر ﻓﻠﺞ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﻋﺘﺼﺎب ﮐﺎﻣﻞ ﮐﺎری در ﺑﻨﺪر اﻧﺠﺎم ﻧﻤﯽ ﺷﻮد In behouden/veilige haven zijn Geborgen/veilig zijn Jâye amni budan
ﺟﺎی اﻣﻨﯽ ﺑﻮدن دور از ﺧﻄﺮ ﺑﻮدن/ﻣﺤﻔﻮظ In het zicht van de haven stranden Zicht Haver Iemand/iets van haver tot gort kennen Iemand/iets heel goed kennen Az sir tâ piyâze kasi/qazi-ye-i râ dânestan
ﻗﻀﯿﻪ ای را داﻧﺴنت/از ﺳﯿﺮ ﺗﺎ ﭘﯿﺎز ﮐﺴﯽ ﭼﯿﺰی داﺷﺘﻦ/آﮔﺎﻫﯽ ﮐﺎﻣﻞ از ﮐﺴﯽ De paarden die de haver verdienen, krijgen ze niet Paard Haverkist Als een bok op de haverkist zitten Bok Haverklap Om de haverklap Telkens weer Hey, har dafe
ﻫﺮ دﻓﻌﻪ،ﻫﯽ ﻣﺴﻠﺴﻞ وار،ﭘﺸﺖ ﺳﺮﻫﻢ
160
Proef woordenboek.indd 160
16-5-2008 9:24:33
Hazenpad / Heen en weer
Hazenpad Het hazenpad kiezen Vluchten // ervandoor gaan Pâsne-ye kafš râ kešidan
ﭘﺎﺷﻨﻪ ﮐﻔﺶ را ﮐﺸﯿﺪن در رﻓﺘﻦ- ﮔﺮﯾﺨﺘﻦ Hebben Hebben is hebben, en krijgen is de kunst {Dat zegt iemand die blij is dat hij iets al in handen heeft, en dan met deze uitdrukking een ander uitdaagt} Dâram o dâram xubeš-am dâram
دارم و دارم ﺧﻮﺑﺸﻢ دارم }ﮐﺴﯽ اﯾﻦ را ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ ﮐﻪ از داﺷﺘﻦ ﭼﯿﺰی ﺧﻮﺷﺤﺎل اﺳﺖ و ﺑﺎ اﯾﻦ اﺻﻄﻼح ﺑﺨﻮاﻫﺪ دﯾﮕﺮی را ﺗﺤﺮﯾﮏ ﻣﯽ {ﮐﻨﺪ Het over iemand hebben Spreken over iemand Qeybate kasi râ kardan
ﻏﯿﺒﺖ ﮐﺴﯽ را ﮐﺮدن درﺑﺎره ﮐﺴﯽ ﺣﺮف زدن Iets gehad hebben 1 - Iets behandeld/geleerd hebben 2 - Genoeg hebben van iets {in de uitdrukking ‘Ik heb het nu wel gehad’} 1 - In râ ke dâštim 2 - digar marâ bas ast
دﯾﮕﺮ ﻣﺮا ﺑﺲ اﺳﺖ-٢ اﯾﻦ را ﮐﻪ داﺷﺘﯿﻢ-١ از ﭼﯿﺰی ﮐﻼﻓﻪ-٢ آﻣﻮﺧﺘﻦ/ ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن-١ {"ﺷﺪن }در اﺻﻄﻼح "دﯾﮕﺮ ﺑﺮاﯾﻢ ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ Iets tegen iemand/iets hebben Iemand/iets niet graag mogen // van iemand/iets een zekere afkeer hebben Bâ kasi/čizi zed-diyat dâštan
ﭼﯿﺰی ﺿﺪﯾﺖ داﺷنت/ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺑﻪ ﻧﺤﻮی از- ﻣﺴﺎﻟﻪ ای ﻧﺪاﺷﺘﻦ/ﻋﻼﻗﻪ ای ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻗﻀﯿﻪ ای ﺑﯿﺰار ﺑﻮدن/ﮐﺴﯽ
Met heel zijn hebben en houden Met alles wat hij heeft Bâ hame dâr o nadâraš
ﺑﺎ ﻫﻤﻪ دار و ﻧﺪارش ﺑﺎ ﮐﻞ داراﯾﯽ و زﻧﺪﮔﯽ اش Weet jij wel tegen wie je het hebt? Besef jij wel tegen wie je praat? Hâlite bâ ki tarafi?
ﺣﺎﻟﯿﺘﻪ ﺑﺎ ﮐﯽ ﻃﺮﻓﯽ؟ ﻣﯽ داﻧﯽ ﺑﺎ ﭼﻪ ﮐﺴﯽ ﺣﺮف ﻣﯽ زﻧﯽ؟ Heden Stel niet uit tot morgen, wat je heden kunt doen Morgen Heelhuids Ergens heelhuids vanaf komen Zich zonder schade uit een moeilijke situatie redden Qeser dar raftan
ﻗﴪ در رﻓنت ﺑﺪون ﻫﯿﭻ آﺳﯿﺒﯽ ﺟﺎن ﺧﻮد از وﺿﻊ دﺷﻮاری ﻧﺠﺎت دادن Heelmeester Zachte heelmeesters maken stinkende wonden Een ingrijpende oplossing is het beste, ook al is die pijnlijk Sanbal kâri waz râ xarâb tar mikonad
ﺳﻨﺒﻞ ﮐﺎری وﺿﻊ را ﺧﺮاب ﺗﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ راه ﺣﻞ اﺳﺎﺳﯽ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ روش اﺳﺖ ﻫﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ دردﻧﺎک ﺑﺎﺷﺪ Heen en weer Het heen en weer krijgen Doodzenuwachtig worden Kofri šodan
ﮐﻔﺮی ﺷﺪن ﺑﯽ اﻧﺪازه ﻋﺼﺒﯽ ﺷﺪن
161
Proef woordenboek.indd 161
16-5-2008 9:24:33
Heer / Heil
Heer Een heer van stand Iemand met aanzien Âdame motešaxes
ﻫﻮا ﻣﺜﻞ ﺟﻬﻨﻢ داغ اﺳﺖ ﻫﻮا ﺑﺴﯿﺎر ﮔﺮم اﺳﺖ
آدم ﻣﺘﺸﺨﺺ آدم ﺑﺎ آﺑﺮو و ﺣﯿﺜﯿﺖ Heer en meester zijn De zaak onder controle hebben Arbâb o ostâde kâri budan
ارﺑﺎب و اﺳﺘﺎد ﮐﺎری ﺑﻮدن ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ را ﺗﺤﺖ ﮐﻨﺘﺮل داﺷﺘﻦ Niemand kan twee heren dienen {bijbelspreuk, Mattheus 6:24} Je kunt niet twee belangen tegelijk behartigen Nemišawad ham xodâ râ xâst wa ham xormâ râ {enjil}
{منﯽ ﺷﻮد ﻫﻢ ﺧﺪا را ﺧﻮاﺳﺖ و ﻫﻢ ﺧﺮﻣﺎ را }اﻧﺠﯿﻞ آدم ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ دو ﭼﯿﺰ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎ ﻫﻢ را اﻧﺠﺎم دﻫﺪ Nieuwe heren, nieuwe wetten Elke wisseling van bestuur brengt verandering met zich mee Arbâbe jadid qânune jadid
ارﺑﺎب ﺟﺪﯾﺪ ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺪﯾﺪ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ در رﻫﺒﺮی ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺪﯾﺪی ﻫﻤﺮاه دارد Heertje Het heertje zijn 1 - Er netjes uitzien 2 - Voldaan/tevreden zijn 1 - Šik o pik budan 2 - Sare keyf budan
ﴎ ﮐﯿﻒ ﺑﻮدن-٢ ﺷﯿﮏ و ﭘﯿﮏ ﺑﻮدن-١ راﺿﯽ ﺑﻮدن/ ﺧﺸﻨﻮد-٢ ﻟﺒﺎس زﯾﺒﺎ ﺑﺮ ﺗﻦ داﺷﺘﻦ-١ Heet Het is zo heet dat de mussen (dood) van het dak vallen Het is erg warm weer Hawâ mesle jahan-nam dâq ast
Heffe De heffe des volks De onbeschaafde massa/het gepeupel Arâzel wa o-obâš
اراذل و اوﺑﺎش ﺗﻮده ﭘﺴﺖ اﺟﺘﻤﺎع/آدم ﻫﺎی ﺑﯽ ادب و ﺑﯽ ﻧﺰاﮐﺖ Heft Het heft in handen houden/krijgen/ nemen De leiding in handen houden/krijgen/ nemen Rešteye kâr râ be čang gereftan/ dâštan/âwardan
آوردن/داﺷﺘﻦ/رﺷﺘﻪ ﮐﺎر را ﺑﻪ ﭼﻨﮓ ﮔﺮﻓﺘﻦ آوردن/ﮔﺮﻓﺘﻦ/رﻫﺒﺮی را در دﺳﺖ داﺷﺘﻦ Heg Ergens heg noch steg weten Niet de weg kennen // verdwaald zijn Gom o gur šodan
ﮔﻢ و ﮔﻮر ﺷﺪن ﮔﻢ ﺷﺪن- راه را ﺑﻠﺪ ﻧﺒﻮدن Heiden Aan de heidenen overgeleverd zijn Onderworpen zijn aan anderen en daarbij blootstaan aan allerlei ellende Gereftâre kâfar šodan
ﮔﺮﻓﺘﺎر ﮐﺎﻓﺮ ﺷﺪن زﯾﺮ دﺳﺖ دﯾﮕﺮان اﻓﺘﺎدن ﺑﻪ اﺿﺎﻓﻪ اﯾﻦ ﮐﻪ در ﻣﻌﺮض ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﻫﻢ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ Heil Ergens geen heil in zien Geen oplossing/perspectief zien in iets Češm âb naxordan
ﭼﺸﻢ آب ﻧﺨﻮردن راه ﺣﻠﯽ ﻧﺪﯾﺪن/در ﮐﺎری ﻫﯿﭻ ﭼﺸﻢ اﻧﺪاز
162
Proef woordenboek.indd 162
16-5-2008 9:24:33
Heilige / Hel
Zijn heil ergens anders zoeken Een bevredigende oplossing bij anderen zoeken Morâde xod râ jâ-ye digari jostan
ﻣﺮاد ﺧﻮد را ﺟﺎی دﯾﮕﺮی ﺟﺴنت راه ﺣﻞ راﺿﯽ ﮐﻨﻨﺪه ای را از دﯾﮕﺮان ﺧﻮاﺳﺘﻦ Heilige Het heilige der heiligen Plaats die niet voor iedereen toegankelijk is // gewijde plaats Harame motahar
ﺣﺮم ﻣﻄﻬﺮ ﻣﮑﺎن ﻣﻘﺪس- ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﮐﺲ را راه ﻧﻤﯽ دﻫﻨﺪ Heiligheid In een geur van heiligheid staan Geur Hein Hij is echt een ijzeren Hein Het is een ongevoelig iemand // hij is buitengewoon streng Âdame pust kolofti ast
آدم ﭘﻮﺳﺖ ﮐﻠﻔﺘﯽ اﺳﺖ ﺑﯽ اﻧﺪازه ﺳﺨﺖ ﮔﯿﺮ اﺳﺖ- آدم ﺑﯽ اﺣﺴﺎﺳﯽ اﺳﺖ Magere Hein De dood Hazrate ezrâ-il
Hek Het hek is van de dam Het is een chaos geworden en de situatie is onbeheersbaar Waz qârâšmiš ast
وﺿﻊ ﻗﺎراﺷﻤﯿﺶ اﺳﺖ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺑﻪ ﻫﻢ رﯾﺨﺘﻪ و وﺿﻌﯿﺖ ﮐﻨﺘﺮل ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ Hekel Een hekel hebben aan iemand/iets Een afkeer hebben van iemand/iets Češme didane kasi/čizi râ nadâštan
ﭼﯿﺰی را ﻧﺪاﺷنت/ﭼﺸﻢ دﯾﺪن ﮐﺴﯽ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﯿﺰار و ﻣﺘﻨﻔﺮ ﺑﻮدن/از ﮐﺴﯽ Iemand/iets over de hekel halen Ernstige/onbarmhartige kritiek op iemand/iets uitoefenen Kasi/čizi râ be lajan kešidan
ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ ﻟﺠﻦ ﮐﺸﯿﺪن/ﮐﺴﯽ ﺑﯽ رﺣﻤﺎﻧﻪ ﻋﯿﺐ ﺟﻮﯾﯽ/ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻧﺎﺟﻮاﻧﻤﺮداﻧﻪ/از ﮐﺴﯽ و اﻧﺘﻘﺎد ﮐﺮدن Hel De hel is losgebroken Er is een enorme herrie/strijd ontstaan Qiyâmat šode ast
ﻗﯿﺎﻣﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ دﻋﻮای ﺑﺰرﮔﯽ ﺑﺮ ﭘﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ/ﻗﯿﻞ و ﻗﺎل ﺣﴬت ﻋﺰراﯾﯿﻞ ﺗﺒﺎﻫﯽ،ﻣﺮگ
Heinde en verre Van heinde en verre komen Overal vandaan komen Az har guše o kenâri âmadan
از ﻫﺮ ﮔﻮﺷﻪ و ﮐﻨﺎری آﻣﺪن از ﻫﻤﻪ ﻧﻘﺎط دﻧﯿﺎ آﻣﺪن
De weg naar de hel is geplaveid met goede voornemens Weg Het is weer kermis in de hel! Kermis Iets voor de poorten van de hel wegslepen Poort Loop naar de hel Bliksem
163
Proef woordenboek.indd 163
16-5-2008 9:24:33
Held / Hemd
Held Daarin is hij geen held Hij is daar niet zo goed in // hij durft dat niet Taraf in kâre nist
ﻃﺮف اﯾﻦ ﮐﺎره ﻧﯿﺴﺖ ﺟﺮات اش را ﻧﺪارد- در آن ﮐﺎر زﯾﺎد وارد ﻧﯿﺴﺖ De held van de dag zijn Vanwege een enorme prestatie door iedereen bewonderd worden Tuye burs budan
ﺗﻮی ﺑﻮرس ﺑﻮدن ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺷﺎﻫﮑﺎراش ﻣﻮرد ﺳﺘﺎﯾﺶ دﯾﮕﺮان ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ Een held op sokken Schijnbaar een held, in feite een lafaard Pahlewân panbe, borzu guzu
ﺑﺮزو ﮔﻮزو،ﭘﻬﻠﻮان ﭘﻨﺒﻪ در ﻇﺎﻫﺮ ﻗﻬﺮﻣﺎن و در اﺻﻞ آدم ﺗﺮﺳﻮ و ﺑﺰدل اﺳﺖ Heler De heler is net zo slecht als de steler De heler is net zo strafbaar als de dief Mâlxar o dozd har do bad mikonand
ﻣﺎل ﺧﺮ و دزد ﻫﺮ دو ﺑﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺟﻨﺲ دزدی ﻣﯽ ﺧﺮد ﺑﻪ اﻧﺪازه دزد ﻣﻘﺼﺮ و ﮔﻨﺎﻫﮑﺎر اﺳﺖ Zonder helers geen stelers Als de dief het gestolen goed niet verkopen kan, houdt hij op met stelen Mâlxar ke nabâšad dozd ham nist
ﻣﺎل ﺧﺮ ﮐﻪ ﻧﺒﺎﺷﺪ دزد ﻫﻢ ﻧﯿﺴﺖ اﮔﺮ دزد ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﺟﻨﺲ دزدی را ﺑﻔﺮوﺷﺪ از دزدی دﺳﺖ ﻣﯽ ﮐﺸﺪ Helft Mijn betere helft Mijn echtgenote Hamsare azizam
ﻫﻤﴪ ﻋﺰﯾﺰم زن ﻣﻦ
Helling Op de helling gaan/staan In discussie komen en gevaar lopen niet volgens plan uitgevoerd te worden Ruye puste xabuze oftâdan
روی ﭘﻮﺳﺖ ﺧﺮﺑﺰه اﻓﺘﺎدن ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ و ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ و اﻣﮑﺎن آن ﺑﺮود ﮐﻪ ﺟﺮﯾﺎن ﻃﺒﻖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﻧﺠﺎم ﻧﺸﻮد Op de helling moeten Aan herziening/verandering toe zijn Bâyad xâne takâni šawad
ﺑﺎﯾﺪ ﺧﺎﻧﻪ ﺗﮑﺎﻧﯽ ﺷﻮد ﻋﻮض ﺷﺪن اﺳﺖ/ﻻزم ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ Hemd Geen hemd aan zijn lijf hebben Niets hebben om aan te trekken Tonbân be kun nadâŠtan
ﺗﻨﺒﺎن ﺑﻪ ﮐﻮن ﻧﺪاﺷنت ﻟﺒﺎﺳﯽ ﺑﺮای ﭘﻮﺷﯿﺪن ﻧﺪارد Het hemd is nader dan de rok Mensen denken nu eenmaal het eerst aan zichzelf en hun verwanten/ vrienden Čerâqi ke be xâne rawâst be masjed harâm ast
ﭼﺮاﻏﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ رواﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﺣﺮام اﺳﺖ دوﺳﺘﺎن ﺧﻮد ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ/آدم اول ﺑﻪ ﺧﻮد و ﻧﺰدﯾﮑﺎن Het laatste hemd heeft geen zakken Je kunt niets van je bezit in het graf meenemen, dus geef je geld gerust uit Mâle donyâ be donyâ mimânad
ﻣﺎل دﻧﯿﺎ ﺑﻪ دﻧﯿﺎ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ آدم ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺎل و ﺛﺮوت ﺧﻮد را ﺑﻪ ﮔﻮر ﺑﺒﺮد ﭘﺲ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﻮﻟﺶ را راﺣﺖ ﺧﺮج ﮐﻨﺪ Iemand het hemd van het lijf vragen Iemand uithoren // alles van iemand willen weten Pâ-in o bâlâ-ye kasi râ porsidan
164
Proef woordenboek.indd 164
16-5-2008 9:24:33
Hemdsmouw / Hemel
ﭘﺎﯾﯿﻦ و ﺑﺎﻻی ﮐﺴﯽ را ﭘﺮﺳﯿﺪن ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ داﻧﺴﺘﻦ ﻫﻤﻪ- ﮐﺴﯽ را ﮐﺎﻣﻼ ﺑﺎزﺟﻮﯾﯽ ﮐﺮدن ﭼﯿﺰ ﮐﺴﯽ را ﺑﻮدن Iemand in zijn hemd zetten Iemand bespottelijk maken Kasi râ dast andâxtan
ﮐﺴﯽ را دﺳﺖ اﻧﺪاﺧنت ﮐﺴﯽ را ﻣﺴﺨﺮه ﮐﺮدن Iemand tot op het hemd uitkleden Iemand tot de laatste cent beroven // Iemand meedogenloos analyseren Dâr o nadâre kasi râ bordan
دار و ﻧﺪار ﮐﺴﯽ را ﺑﺮدن ﮐﺴﯽ را-٢ ﺗﺎ آﺧﺮﯾﻦ ﻗﺮان ﮐﺴﯽ را ﻫﻢ دزدﯾﺪن-١ ﻧﺎﺟﻮاﻧﻤﺮداﻧﻪ ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﮐﺮدن In zijn hemd staan Voor gek staan Mačal šodan
Hemel en aarde bewegen Al het mogelijke doen Be har dari zadan
ﺑﻪ ﻫﺮ دری زدن ﻫﺮ اﻣﮑﺎﻧﯽ را ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻦ Iemand de hemel in prijzen Iemand heel erg prijzen Kasi râ be arše xodâ resândan
ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﻋﺮش ﺧﺪا رﺳﺎﻧﺪن ﮐﺴﯽ را ﺑﺴﯿﺎر ﺳﺘﻮدن و ﺗﺤﺴﯿﻦ ﮐﺮدن In de zevende hemel zijn Heel gelukkig zijn Dar âsemân hâ seyr kardan
در آﺳامن ﻫﺎ ﺳﯿﺮ ﮐﺮدن ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻮﺷﺒﺨﺖ ﺑﻮدن Onder de blote hemel slapen In de openlucht slapen Zire saqfe âsemân xâbidan
ﻣﭽﻞ ﺷﺪن ﺧﯿﻂ و ﻣﺴﺨﺮه ﺷﺪن Hemdsmouw Alle dagen een draadje is een hemdsmouw in het jaar Dag Hemel Dat is ten hemel schreiend! Dat is echt vreselijk // daar zijn geen woorden voor: zo erg! Ânqadr bad ast ke nagu!
!آن ﻗﺪر ﺑﺪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﮕﻮ : ﺟﻤﻠﻪ ای ﺑﺮای ﺗﻌﺮﯾﻔﺶ ﻧﯿﺴﺖ- واﻗﻌﺎ اﻓﺘﻀﺎح اﺳﺖ !ﺧﯿﻠﯽ اﺳﻔﻨﺎک Een hemel op aarde hebben Uiterst gelukkig zijn Zendegi-ye behešti dâštan
زﻧﺪﮔﯽ ﺑﻬﺸﺘﯽ داﺷنت ﺑﯽ اﻧﺪازه ﺧﻮﺷﺒﺨﺖ ﺑﻮدن
زﯾﺮ ﺳﻘﻒ آﺳامن ﺧﻮاﺑﯿﺪن در ﻫﻮای ﺑﺎز ﺧﻮاﺑﯿﺪن Tussen hemel en aarde zweven In grote onzekerheid verkeren Leng dar hawâ mândan
ﻟﻨﮓ در ﻫﻮا ﻣﺎﻧﺪن در ﺑﻼﺗﮑﻠﯿﻔﯽ ﺑﺰرﮔﯽ ﺑﺴﺮ ﺑﺮدن Uit de hemel komen vallen Onverwachts gebeuren Bi hawâ piš âmadan
ﺑﯽ ﻫﻮا ﭘﯿﺶ آﻣﺪن ﻏﯿﺮ ﻣﻨﺘﻈﺮه اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎدن Als een donderslag bij heldere hemel Donderslag Dat komt als manna uit de hemel Manna De sterren van de hemel spelen Ster
165
Proef woordenboek.indd 165
16-5-2008 9:24:33
Hendrik / Heup
Hendrik Hij is een brave Hendrik Dat is iemand die nooit iets doet wat niet mag Bače-ye sar be ziri ast
ﺑﭽﻪ ﴎ ﺑﺰﯾﺮی اﺳﺖ آدﻣﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﯿﭻ وﻗﺖ ﺧﻼﻓﯽ از او ﺳﺮ ﻧﻤﯽ زﻧﺪ Hens Alle hens aan dek Iedereen moet zich gereed maken om in actie te komen: er is gevaar Bejondid ke dar xara-im
ﺑﺠﻨﺒﯿﺪ ﮐﻪ در ﺧﻄﺮﯾﻢ ﺧﻄﺮی در ﭘﯿﺶ:ﻫﻤﻪ ﺑﺎﯾﺪ آﻣﺎده ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﺒﺎرزه ﮐﻨﯿﻢ اﺳﺖ Her en der Her en der Hier en daar // overal Inwar o ânwar
اﯾﻦ ور و آن ور ﻫﺮﺟﺎ، ﻫﻤﻪ ﺟﺎ- اﯾﻦ ﺟﺎ و آن ﺟﺎ Herrie Herrie trappen Kabaal maken Alam šange râh andâxtan
امل ﺷﻨﮕﻪ راه اﻧﺪاﺧنت ﺳﺮ و ﺻﺪا ﮐﺮدن،ﻗﯿﻞ و ﻗﺎل ﮐﺮدن Hersens Hoe haal je het in je hersens? Hoe durf je zoiets te zeggen/doen? In kâr hâ či-ye?, in harf hâ ci-ye?
اﯾﻦ ﮐﺎرﻫﺎ ﭼﯿﻪ؟ اﯾﻦ ﺣﺮف ﻫﺎ ﭼﯿﻪ؟ اﯾﻦ ﮐﺎر را ﻣﯽ ﮐﻨﯽ؟/ﺑﺎ ﭼﻪ ﺟﺮاﺗﯽ اﯾﻦ ﺣﺮف را ﻣﯽ زﻧﯽ
Zijn hersens (leren) gebruiken (Leren) nadenken (Yâd gerefte) maqzaš râ be kâr beyandâzad
)ﯾﺎد ﮔﺮﻓﺘﻪ( ﻣﻐﺰش را ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﯿﻨﺪازد (ﻓﮑﺮ ﮐﺮدن )را آﻣﻮﺧﺘﻦ Een kronkel in de hersens hebben Kronkel Heug en meug Tegen heug en meug Met grote tegenzin Bâ del nâxoši
ﺑﺎ دل ﻧﺎﺧﻮﺷﯽ ﺑﺎ اﮐﺮاه و ﺑﯽ رﻏﺒﺘﯽ ﺑﺴﯿﺎر Heugen Dat heugt me nog als de dag van gisteren Dat weet ik nog heel goed Yâdam ast mesle in ke diruz bud
ﯾﺎدم اﺳﺖ ﻣﺜﻞ اﯾﻦ ﮐﻪ دﯾﺮوز ﺑﻮد ﻫﻨﻮز ﺧﯿﻠﯽ ﺧﻮب ﺧﺎﻃﺮم اﺳﺖ Dat zal hem heugen! Dat zal hij zich wel herinneren! Be in zudi yâdaš nemirawad!
!ﺑﻪ اﯾﻦ زودی ﯾﺎدش منﯽ رود !در ﺣﺎﻓﻈﻪ اش ﺧﻮاﻫﺪ ﻣﺎﻧﺪ Heup Het op zijn heupen hebben 1 - Een aanval van grilligheid/ humeurigheid hebben 2 - Heel erg actief zijn Ân ru-ye kasi bâlâ âmadan
آن روی ﮐﺴﯽ ﺑﺎﻻ آﻣﺪن ﺑﺪ اﺧﻼﻗﯽ ﮐﺴﯽ ﮔﻞ ﮐﺮدن/ ﯾﮑﻬﻮ دﻣﺪﻣﯽ ﻣﺰاﺟﯽ-١ ﺑﺴﯿﺎر ﻓﻌﺎل ﺑﻮدن-٢
Waar zitten je hersens? Denk eens na! Aqlat kojâst?
ﻋﻘﻠﺖ ﮐﺠﺎﺳﺖ؟ !ﯾﮏ ذره ﻓﮑﺮ ﮐﻦ 166
Proef woordenboek.indd 166
16-5-2008 9:24:33
Hiel / Hoedje
Hiel Amper zijn hielen gelicht hebben Net vertrokken zijn Tâze pâ-yaš râ az dar birun gozâšte ast
ﺗﺎزه ﭘﺎﯾﺶ را از در ﺑﯿﺮون ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﻫﻤﯿﻦ اﻻن رﻓﺘﻪ اﺳﺖ Iemand de hielen likken Iemand vleien Kun lisi-ye kasi râ kardan
ﮐﻮن ﻟﯿﺴﯽ ﮐﺴﯽ را ﮐﺮدن ﭼﺎﭘﻠﻮﺳﯽ ﮐﺴﯽ را ﮐﺮدن Alsof de duivel hem op de hielen zit Duivel Hitte In de hitte van de strijd In de felheid van het gevecht Dar garmâ garme dawâ
در ﮔﺮﻣﺎﮔﺮم دﻋﻮا در اوج ﺟﻨﮓ و ﮐﺸﻤﮑﺶ Hocus pocus Hocus pocus, pilatus, pas {Toverformule bij iets onverwachts} Aj-ji maj-ji lâ taraj-ji
اﺟﯽ ﻣﺠﯽ ﻻﺗﺮﺟﯽ {}ورد ﺟﺎدوﮔﺮان درﺑﺎره ﭼﯿﺰ ﻏﯿﺮ ﻣﻨﺘﻈﺮه Hoed Iets uit zijn hoed toveren Iets ineens tevoorschijn halen Tar dasti wa jâdu kardan
ﺗﺮدﺳﺘﯽ و ﺟﺎدو ﮐﺮدن ﭼﯿﺰی را ﯾﮑﻬﻮ ﻇﺎﻫﺮ ﮐﺮدن Met de hoed in de hand komt men door het ganse land Met vriendelijkheid heb je succes bâ zabâne xoš mišawad mâr râ az surâx birun kešid
ﺑﺎ زﺑﺎن ﺧﻮش ﻣﯽ ﺷﻮد ﻣﺎر را از ﺳﻮراخ ﺑﯿﺮون ﮐﺸﯿﺪ ﺑﺎ ﺧﻮش اﺧﻼﻗﯽ ﻣﻮﻓﻖ ﺧﻮاﻫﯽ ﺷﺪ Van de hoed en de rand weten Heel goed op de hoogte zijn van iets Az čun o čerâ-ye qaziye bâ xabar dudan
از ﭼﻮن و ﭼﺮای ﻗﻀﯿﻪ ﺑﺎ ﺧﱪ ﺑﻮدن از ﭼﯿﺰی اﻃﻼع و آﮔﺎﻫﯽ ﮐﺎﻣﻞ داﺷﺘﻦ Een veer/pluim op iemands hoed zetten Veer Iemand een pluim/veer op de hoed steken Pluim Hoede Iemand onder zijn hoede nemen Iemand beschermen Kasi râ zire par o bâle xod gereftan
ﮐﺴﯽ را زﯾﺮ ﭘﺮ و ﺑﺎل ﺧﻮد ﮔﺮﻓنت از ﮐﺴﯽ ﺣﻔﺎﻇﺖ و ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﮐﺮدن Op zijn hoede zijn Alert zijn Guši daste kasi budan
ﮔﻮﺷﯽ دﺳﺖ ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن ﮔﻮش ﺑﻪ زﻧﮓ و ﻫﻮﺷﯿﺎر ﺑﻮدن Hoedje Onder één hoedje spelen met iemand In het geheim samenwerken met iemand Bâ kasi dast be yeki kardan
ﺑﺎ ﮐﺴﯽ دﺳﺖ ﺑﻪ ﯾﮑﯽ ﮐﺮدن ﭘﻨﻬﺎﻧﯽ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﻫﻤﮑﺎری ﮐﺮدن Onder een hoedje te vangen zijn Gemakkelijk te manipuleren zijn // heel bedaard en gedwee zijn Râhat xar šodan
راﺣﺖ ﺧﺮ ﺷﺪن ﺧﯿﻠﯽ ﻣﻼﯾﻢ و ﺳﺮ ﺑﻪ زﯾﺮ ﺑﻮدن- آﺳﺎن ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺑﻮدن 167
Proef woordenboek.indd 167
16-5-2008 9:24:33
Hoek / Hogerop
Hoek Eerst maar eens kijken uit welke hoek de wind waait Een afwachtende houding aannemen om te zien hoe een situatie zich ontwikkelt of hoe anderen erover denken Aw-wal bebinim donyâ dast kist
اول ﺑﺒﯿﻨﯿﻢ دﻧﯿﺎ دﺳﺖ ﮐﯿﺴﺖ ﺻﺒﺮ ﮐﺮدن ﺗﺎ ﺑﻔﻬﻤﻨﺪ ﮐﻪ وﺿﻊ ﭼﻪ ﺟﻮری اﺳﺖ ﯾﺎ دﯾﮕﺮان در آن ﻣﻮرد ﭼﻪ ﻧﻈﺮی دارﻧﺪ Ik heb hem alle hoeken van de kamer laten zien Ik heb hem flink aangepakt Čap o râstaš kardan
ﭼﭗ و راﺳﺘﺶ ﮐﺮدم ﮐﺘﮏ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﺑﻪ او زدم In de hoek zitten waar de klappen vallen In een vervelende/gevaarlijke situatie verkeren Wasate da-awâ gir kardan
وﺳﻂ دﻋﻮا ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن ﺧﻄﺮﻧﺎﮐﯽ ﮔﯿﺮ اﻓﺘﺎدن/در وﺿﻊ ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪ Lelijk/grappig uit de hoek komen Een lelijke/grappige opmerking maken Harfe nâjur/bâmaze-i zadan
ﺑﺎﻣﺰه ای زدن/ﺣﺮف ﻧﺎﺟﻮر ﺧﻨﺪه داری ﮐﺮدن/ﺻﺤﺒﺖ زﺷﺖ Uit alle hoeken en gaten (tevoorschijn komen) Overal vandaan (voor de dag komen) Az har surâx sombe-i (sar dar âwardan)
(از ﻫﺮ ﺳﻮراخ ﺳﻤﺒﻪ ای )ﴎ در آوردن (از ﻫﻤﻪ ﺟﺎ )ﺑﯿﺮون رﯾﺨﺘﻦ Zich niet in een hoek laten duwen Zich niet laten dwingen Zire harfe zur naraftan
زﯾﺮ ﺣﺮف زور ﻧﺮﻓنت ﻧﻤﯽ ﮔﺬارد ﻣﺠﺒﻮرش ﮐﻨﻨﺪ De wind waait voor hem uit de verkeerde hoek Wind Weten uit welke hoek de wind waait Wind Hoekje Het hoekje om zijn Dood zijn Az did raftan
از دﯾﺪه رﻓنت ﻓﻮت ﮐﺮدن،ﻣﺮدن Een ongeluk zit in een klein hoekje Ongeluk Hoenderhok De knuppel in het hoenderhok gooien Knuppel Hoentje Zo fris als een hoentje Lekker uitgeslapen en monter Sar hâl mesle šâxe šemšâd
ﴎ ﺣﺎل ﻣﺜﻞ ﺷﺎخ ﺷﻤﺸﺎد ﺧﻮب اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﮐﺮده و ﺳﺮ زﻧﺪه Hof Iemand het hof maken Iemand {meestal een vrouw} voor zich proberen te winnen Qâpe kasi râ dozdidan
ﻗﺎپ ﮐﺴﯽ را دزدﯾﺪن ﮐﻮﺷﯿﺪن ﺗﺎ ﻣﺤﺒﺖ ﮐﺴﯽ }ﻣﻌﻤﻮﻻ ﯾﮏ ﺧﺎﻧﻢ{ را ﺑﻪ ﺧﻮد ﺟﻠﺐ ﮐﺮدن Hogerop Het hogerop zoeken Een hogere positie proberen te krijgen // bij een hogere instantie zijn gelijk halen
168
Proef woordenboek.indd 168
16-5-2008 9:24:33
Hok / Hond
Daste bâlâ gereftan
دﺳﺖ ﺑﺎﻻ ﮔﺮﻓنت ﺣﻖ- در ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﻣﻘﺎم ﺑﺎﻻﺗﺮی ﺗﻼش ﮐﺮدن ﺧﻮد را از ارﮔﺎن ﺑﺎﻻﺗﺮی ﮔﺮﻓﺘﻦ Hok Er gaan veel makke schapen in een hok Schaap Hol (zn) I = het hollen Op hol slaan/zijn Niet meer te beheersen zijn/teugelloos zijn Afsâr pâre kardan/budan
ﺑﻮدن/اﻓﺴﺎر ﭘﺎره ﮐﺮدن ﻟﺠﺎم ﮔﺴﯿﺨﺘﻪ ﺑﻮدن/دﯾﮕﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﮐﻨﺘﺮل ﻧﺒﻮدن Hol (zn) II = grot Zich in het hol van de leeuw wagen Het gevaar trotseren // een riskante locatie opzoeken Sar dar dahâne šir bordan
ﴎ در دﻫﺎن ﺷﯿﺮ ﺑﺮدن دﻧﺒﺎل ﻣﺤﻞ ﺧﻄﺮﻧﺎﮐﯽ ﮔﺸﺘﻦ- ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺧﻄﺮ رﻓﺘﻦ Holland Dat is nu echt Holland op zijn smalst Dat is precies het bekrompen/zuinige gedrag waaraan Nederlanders zich vaak schuldig maken In digar zâte waqe-iye holandi hâ ast
اﯾﻦ دﯾﮕﺮ ذات واﻗﻌﯽ ﻫﻠﻨﺪی ﻫﺎ اﺳﺖ ﺧﺴﯿﺴﯽ دﻗﯿﻘﺎ ﺻﻔﺖ و رﻓﺘﺎری اﺳﺖ ﮐﻪ/ﮐﻮﺗﻪ ﻓﮑﺮی ﻫﻠﻨﺪی ﻫﺎ اﻏﻠﺐ ﺑﻪ آن ﻣﺒﺘﻼ ﻫﺴﺘﻨﺪ Hollen (ww) Het is bij/met hem altijd hollen of stilstaan Het is bij hem alles of niets // hij is altijd óf overdreven actief óf hij voert niets uit Hamiše yâ sagdo mizanad yâ hič qalati nemikonad
ﻫﻤﯿﺸﻪ ﯾﺎ ﺳﮓ دو ﻣﯽ زﻧﺪ ﯾﺎ ﻫﯿﭻ ﻏﻠﻄﯽ منﯽ ﮐﻨﺪ ﻫﻤﯿﺸﻪ اﻓﺮاﻃﯽ- او ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ ﯾﺎ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ ﯾﺎ ﻫﯿﭻ ﭼﯿﺰ ﻓﻌﺎل اﺳﺖ ﯾﺎ اﺻﻼ ﻫﯿﭻ ﮐﺎری ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ Hij gaat hollend achteruit Zijn gezondheidstoestand verslechtert snel Taraq-qi-ye ma-akus mikonad, pas mirawad
ﭘﺲ ﻣﯽ رود،ﺗﺮﻗﯽ ﻣﻌﮑﻮس ﻣﯽ ﮐﻨﺪ وﺿﻊ ﺳﻼﻣﺘﯽ اش ﺑﻪ ﺷﺪت ﺑﺪﺗﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد Hom Ergens hom of kuit van willen hebben Precies willen weten hoe het met iets gesteld is Mixâhad tah o tuye qaziye râ dar âwarad
ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺗﻪ و ﺗﻮی ﻗﻀﯿﻪ را درآورد ﻣﺎﯾﻞ اﺳﺖ دﻗﯿﻘﺎ ﺑﺪاﻧﺪ ﮐﻪ وﺿﻊ از ﭼﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ Hond Als een hond behandeld worden Slecht behandeld worden Mesle sag bâ saki raftâr šodan
ﻣﺜﻞ ﺳﮓ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ رﻓﺘﺎر ﺷﺪن ﺑﺪرﻓﺘﺎری ﺷﺪن Als twee honden vechten om een been, loopt de derde ermee heen Als twee personen ruzie hebben, kan een derde daarvan profiteren Az miyâne du sang ârd borden
از ﻣﯿﺎن دو ﺳﻨﮓ آرد ﺑﺮدن زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ دو ﻧﻔﺮ دﻋﻮا ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﻧﻔﺮ ﺳﻮم ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ از آن ﺳﻮد ﺑﺒﺮد Blaffende honden bijten niet Je hoeft niet bang te zijn voor iemand met een grote mond Az ân natars ke hây o huy dârad
از آن ﻧﱰس ﮐﻪ ﻫﺎی و ﻫﻮی دارد از آدم ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ داد و ﺑﯽ داد ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺗﺮﺳﯿﺪ 169
Proef woordenboek.indd 169
16-5-2008 9:24:33
Hond / Hond
Commandeer je hond en blaf zelf! Ik accepteer geen bevel van jou! In dastur hâ râ be nanat bede!
!اﯾﻦ دﺳﺘﻮرﻫﺎ را ﺑﻪ ﻧﻨﺖ ﺑﺪه !ﻣﻦ ﻓﺮﻣﺎن ﺗﻮ را اﺟﺮا ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻢ Daar lusten de honden geen brood van! Dat is werkelijk schandalig! Joloye sag biyandâzi bu nemikonad!
!ﺟﻠﻮی ﺳﮓ ﺑﯿﻨﺪازی ﺑﻮ منﯽ ﮐﻨﺪ !واﻗﻌﺎ اﻓﺘﻀﺎح اﺳﺖ De gebeten hond zijn Het slachtoffer zijn Separe balâ budan
ﺳﭙﺮ ﺑﻼ ﺑﻮدن ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﺷﺪن De hond in de pot vinden Te laat voor het eten komen Bi qazâ mândan
ﺑﯽ ﻏﺬا ﻣﺎﻧﺪن ﺑﺮای ﻏﺬا ﺧﻮردن دﯾﺮ رﺳﯿﺪن De hond slaat aan De hond begint te blaffen Sedâye sag boland šod
ﺻﺪای ﺳﮓ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ ﺳﮓ ﺷﺮوع ﮐﺮد ﺑﻪ ﭘﺎرس ﮐﺮدن De honden blaffen, de karavaan trekt verder Het leven gaat gewoon door Sag nâlad o kârewân gozarad
ﺳﮓ ﻧﺎﻟﺪ و ﮐﺎروان ﮔﺬرد زﻧﺪﮔﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻤﯿﺸﻪ اداﻣﻪ دارد Er was geen hond te bekennen Er was niemand te zien Parande par nemizad
ﭘﺮﻧﺪه ﭘﺮ منﯽ زد ﻫﯿﭻ ﮐﺲ ﻧﺒﻮد،ﻫﯿﭻ ﮐﺲ دﯾﺪه ﻧﻤﯽ ﺷﺪ
Het maakt niet uit of je door de hond of door de kat gebeten wordt Als je dan toch slachtoffer wordt, maakt het niet uit door wie/wat dat komt Âb ke az sar gozašt če yek metr če sad metr
آب ﮐﻪ از ﴎ ﮔﺬﺷﺖ ﭼﻪ ﯾﮏ ﻣﱰ ﭼﻪ ﺻﺪ ﻣﱰ آدم اﮔﺮ ﻗﺮار ﺷﺪ ﮐﻪ ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﺷﻮد دﯾﮕﺮ ﻓﺮق ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ ﭼﻪ ﺟﻮری/ﺗﻮﺳﻂ ﭼﻪ ﮐﺴﯽ Je moet geen slapende honden wakker maken Je moet geen aandacht vragen voor iets wat negatief zal uitpakken als iedereen ervan weet Pâ ruye dome sage nagozâr
ﭘﺎ روی دم ﺳﮓ ﻧﮕﺬار ﺗﻮﺟﻪ ﭼﯿﺰ ﻧﺎﺟﻮری را ﮐﻪ اﺣﺘﻤﺎﻻ ﻫﻤﻪ ﻣﯽ ﻓﻬﻤﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﻮد ﺟﻠﺐ ﻧﮑﻦ Met onwillige honden is het slecht/ kwaad hazen vangen Als iemand per se niet wil, kun je hem moeilijk dwingen Yek marde jangi beh az hezâr siyâh lâškar ast
ﯾﮏ ﻣﺮد ﺟﻨﮕﯽ ﺑﻪ از ﻫﺰار ﺳﯿﺎه ﻟﺸﮑﺮ اﺳﺖ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ اﺻﻼ دﻟﺶ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻧﻤﯽ رود ﻣﺸﮕﻞ ﻣﯽ ﺗﻮان ﻣﺠﺒﻮرش ﮐﺮد Weglopen als een hond met de staart tussen de poten Beschaamd ervandoor gaan Mesle sag dome xod râ ruye kul gozâštan wa raftan
ﻣﺜﻞ ﺳﮓ دم ﺧﻮد را روی ﮐﻮل ﮔﺬاﺷنت و رﻓنت ﺑﺎ ﺷﺮم و ﺳﺮﺷﮑﺴﺘﮕﯽ راه ﺧﻮد را ﮐﺸﯿﺪن و رﻓﺘﻦ Wie een hond wil slaan, vindt altijd een stok Je vindt altijd wel een reden om iemand kwaad te doen/te kritiseren
170
Proef woordenboek.indd 170
16-5-2008 9:24:33
Honderd / Hoofd
Emâm hoseyni nist wagarna šemr ziyâd ast
اﻣﺎم ﺣﺴﯿﻨﯽ ﻧﯿﺴﺖ وﮔﺮﻧﻪ ﺷﻤﺮ زﯾﺎد اﺳﺖ اﻧﺘﻘﺎد از ﮐﺴﯽ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪ ای ﭘﯿﺪا/آدم ﺑﺮای آزار ﻣﯽ ﮐﻨﺪ Vechten als kat en hond Kat Honderd Iets in het honderd sturen/laten lopen Iets in de war sturen/laten lopen Jariyâni râ zâ-ye kardan
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺿﺎﯾﻊ ﮐﺮدن ﻣﺨﺪوش ﮐﺮدن/ﮐﺎری را آﺷﻔﺘﻪ Honger Honger maakt rauwe bonen zoet Als je honger hebt, eet je alles Âdame gorosne sang râ ham mixorad
آدم ﮔﺮﺳﻨﻪ ﺳﻨﮓ را ﻫﻢ ﻣﯽ ﺧﻮرد ﺷﮑﻢ آدم ﮐﻪ ﺧﺎﻟﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﺮ ﭼﯿﺰی را ﻣﯽ ﺧﻮرد Verrekken van de honger Erge honger hebben Az gorosnegi halâk šodan
از ﮔﺮﺳﻨﮕﯽ ﻫﻼک ﺷﺪن ﺑﺴﯿﺎر ﮔﺮﺳﻨﻪ ﺑﻮدن Honing Iemand honing om de mond smeren Iemand vleien Kasi râ bâ dastmâl abrišami mâlidan
ﮐﺴﯽ را ﺑﺎ دﺳﺘامل اﺑﺮﯾﺸﻤﯽ ﻣﺎﻟﯿﺪن ﭼﺎﭘﻠﻮﺳﯽ ﮐﺴﯽ را ﮐﺮدن Een land van melk en honing Land Men vangt meer vliegen met honing dan met azijn Vlieg
Honneurs De honneurs waarnemen Als vervanger de rol van gastheer/ gastvrouw op zich nemen Mehmâne digari râ pazirâ-i kardan
ﻣﻬامن دﯾﮕﺮی را ﭘﺬﯾﺮاﯾﯽ ﮐﺮدن ﺑﻪ ﺟﺎی ﮐﺲ دﯾﮕﺮی وﻇﯿﻔﻪ ﻣﯿﺰﺑﺎﻧﯽ را ﺑﻪ ﮔﺮدن ﮔﺮﻓﺘﻦ Hoofd Een hoofd als een boei krijgen Heel erg blozen Mesle labu qermez šodan
ﻣﺜﻞ ﻟﺒﻮ ﻗﺮﻣﺰ ﺷﺪن ﺻﻮرت ﮔﻞ اﻧﺪاﺧﺘﻦ و ﺧﯿﻠﯽ ﺳﺮخ ﺷﺪن Er hangt hem iets boven het hoofd Hem staat iets onaangenaams te wachten Balâ-i do-ore saraš mičarxad
ﺑﻼﯾﯽ دور ﴎش ﻣﯽ ﭼﺮﺧﺪ ﺟﺮﯾﺎن ﻧﺎﮔﻮاری در اﻧﺘﻈﺎر او اﺳﺖ Er schiet mij iets door het hoofd Ik denk plotseling aan iets Yekho fekri be saram zad
ﯾﮑﻬﻮ ﻓﮑﺮی ﺑﻪ ﴎم زد ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺑﻪ ﯾﺎد ﭼﯿﺰی اﻓﺘﺎدم Ergens een hard/zwaar hoofd in hebben Veel problemen zien in iets Češm az čizi âb naxordan
ﭼﺸﻢ از ﭼﯿﺰی آب ﻧﺨﻮردن ﻣﺸﮕﻼت ﺑﺴﯿﺎری در ﮐﺎر دﯾﺪن Ergens zijn hoofd/kop onder durven verwedden Van de waarheid van iets overtuigd zijn Hâzer ast sare jânaš šart bebandad
ﺣﺎﴐ اﺳﺖ ﴎ ﺟﺎﻧﺶ ﴍط ﺑﺒﻨﺪد از درﺳﺖ ﺑﻮدن ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ اﻃﻤﯿﻨﺎن داﺷﺘﻦ
171
Proef woordenboek.indd 171
16-5-2008 9:24:33
Hoofd / Hoofd
Het groeit mij boven het hoofd Ik kan het niet meer overzien // het wordt mij allemaal te moeilijk Az saram ham ziyâd ast
از ﴎم ﻫﻢ زﯾﺎد اﺳﺖ از ﻋﻬﺪه ﻣﻦ ﺧﺎرج- دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻢ آن را ﮐﻨﺘﺮل ﮐﻨﻢ اﺳﺖ Het hoofd boven water houden Ondanks een slechte financiële situatie overeind blijven en gewoon doorgaan Gelime xod râ az âb kešidan
ﮔﻠﯿﻢ ﺧﻮد را از آب ﮐﺸﯿﺪن ﺑﺎ وﺟﻮد وﺿﻊ ﺑﺪ ﻣﺎﻟﯽ ﺳﺮﭘﺎ ﻣﺎﻧﺪن و ﺑﻪ زﻧﺪﮔﯽ اداﻣﻪ دادن Het hoofd buigen Zijn verzet staken Sare ta-azim forud âwardan
ﴎ ﺗﻌﻈﯿﻢ ﻓﺮود آوردن ﺗﺴﻠﯿﻢ ﺷﺪن،ﻣﺒﺎرزه را ﭘﺎﯾﺎن دادن Het hoofd erbij houden Geconcentreerd blijven Hawâs be xod mândan
ﺣﻮاس ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﺎﻧﺪن ﺣﻮاس ﺟﻤﻊ ﺑﻮدن،ﻓﮑﺮ را ﺗﻤﺮﮐﺰ دادن Het hoofd in de schoot leggen Het verzet staken en zich in het onvermijdelijke schikken Long andâxtan
ﻟﻨﮓ اﻧﺪاﺧنت ﻣﺒﺎرزه را ﭘﺎﯾﺎن دادن و ﺟﺮﯾﺎن اﺟﺘﻨﺎب ﭘﺬﯾﺮی را ﻗﺒﻮل ﮐﺮدن Het hoofd koel houden Goed/nuchter blijven nadenken Dast pâče našodan
دﺳﺖ ﭘﺎﭼﻪ ﻧﺸﺪن ﺧﻮب ﻓﮑﺮ ﮐﺮدن/ﻫﻮﺷﯿﺎر ﻣﺎﻧﺪن
Het hoofd laten hangen De moed verliezen Sar afkande šodan
ﴎ اﻓﮑﻨﺪه ﺷﺪن ﻧﺎاﻣﯿﺪ ﺷﺪن،دل و ﺟﺮات را از دﺳﺖ دادن Het (de roem, het succes enz.) is hem naar het hoofd gestegen Hij is overmoedig/verwaand geworden (Eftexâr, piruzi wa qeyre) az xod râzi-aš karde ast
ﭘﯿﺮوزی و ﻏﯿﺮه( از ﺧﻮد راﺿﯽ اش ﮐﺮده اﺳﺖ،)اﻓﺘﺨﺎر ﻣﺘﮑﺒﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ/ﺧﻮدﭘﺴﻨﺪ Het komt niet in zijn hoofd op Hij denkt er niet aan // hij komt niet op het idee Be fekraš nemiresad
ﺑﻪ ﻓﮑﺮش منﯽ رﺳﺪ ﻓﮑﺮش را ﻫﻢ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ- ﺑﻪ ﻣﻐﺰش ﺧﻄﻮر ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ Hij heeft wel wat anders aan zijn hoofd Hij heeft veel belangrijkere dingen te doen dan dit Hawâsaš jâ-ye digari ast
ﺣﻮاﺳﺶ ﺟﺎی دﯾﮕﺮی اﺳﺖ ﮐﺎرﻫﺎی ﻣﻬﻢ ﺗﺮ از اﯾﻦ ﻫﻢ ﺑﺮای اﻧﺠﺎم دارد Iemand/iets het hoofd bieden Weerstand bieden aan iemand/iets Joloye kasi/jariyâni istâdan
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ اﯾﺴﺘﺎدن/ﺟﻠﻮی ﮐﺴﯽ ﭼﯿﺰی ﻣﺒﺎرزه و ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﮐﺮدن/ﺑﺎ ﮐﺴﯽ Iemand het hoofd op hol brengen Iemand gek/in de war maken Fekre kasi râ be ham rixtan
ﻓﮑﺮ ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﻫﻢ رﯾﺨنت ﻣﺨﺪوش ﮐﺮدن/ﮐﺴﯽ را دﯾﻮاﻧﻪ
172
Proef woordenboek.indd 172
16-5-2008 9:24:33
Hoofd / Hoofd
Iemand iets naar het hoofd slingeren Iemand iets verwijten Angi be kasi časbândan
اﻧﮕﯽ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﭼﺴﺒﺎﻧﺪن ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﮐﺎری ﻣﺘﻬﻢ ﮐﺮدن Iemand iets uit zijn hoofd praten Iemand ervan overtuigen dat hij iets niet moet doen Harfi râ az sare kasi birun kardan
ﺣﺮﻓﯽ را از ﴎ ﮐﺴﯽ ﺑﯿﺮون ﮐﺮدن ﮐﺴﯽ را ﻣﺘﻘﺎﻋﺪ ﮐﺮدن ﮐﻪ ﮐﺎری را ﻧﺒﺎﯾﺪ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ Iemand/iets over het hoofd zien Bij vergissing iemand/iets niet opmerken Kasi/čizi râ be hesâb nayâwardan
ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻧﯿﺎوردن/ﮐﺴﯽ ﻣﺴﺎﻟﻪ ای ﻧﺸﺪن/اﺷﺘﺒﺎﻫﯽ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﮐﺴﯽ
Sar be sang xordan
ﴎ ﺑﻪ ﺳﻨﮓ ﺧﻮردن ﻗﺎدر ﺑﻪ رﺳﯿﺪن ﺑﻪ آرزوی ﺧﻮد ﻧﺒﻮدن Mijn hoofd staat er niet naar Ik heb er geen zin in Hal o ho-oseleye-aš râ nadâram
ﺣﺎل و ﺣﻮﺻﻠﻪ اش را ﻧﺪارم ﻣﯿﻞ و ﻋﻼﻗﻪ ای ﺑﻪ آن ﻧﺪارم Niet goed bij zijn hoofd zijn Niet goed kunnen nadenken // dwaas zijn/handelen Maqze xar xorde ast
ﻣﻐﺰ ﺧﺮ ﺧﻮرده اﺳﺖ رﻓﺘﺎر/ اﺑﻠﻪ ﺑﻮدن- ﻗﺪرت درﺳﺖ ﻓﮑﺮ ﮐﺮدن را ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﮐﺮدن Uit dien hoofde Om die reden Be in xâter
Iets wel uit zijn hoofd laten Iets beslist niet willen doen Ân qalat râ nakardan
آن ﻏﻠﻂ را ﻧﮑﺮدن اﺻﻼ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﮐﺎری ﻧﺒﻮدن Licht in het hoofd zijn Duizelig zijn Mang budan
ﺑﻪ اﯾﻦ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﻪ اﯾﻦ دﻟﯿﻞ Uit het blote hoofd Gewoon uit zijn geheugen Az bar
از ﺑﺮ از ﺣﻔﻆ،از ﺣﺎﻓﻈﻪ ﻣﻨﮓ ﺑﻮدن ﺳﺮ ﮔﯿﺠﻪ داﺷﺘﻦ
Met het hoofd in de wolken lopen Zeer gelukkig zijn Kabke kasi xorus xândan
ﮐﺒﮏ ﮐﺴﯽ ﺧﺮوس ﺧﻮاﻧﺪن ﺑﺴﯿﺎر ﺷﺎد و ﺳﺮ ﻣﺴﺖ ﺑﻮدن Met zijn hoofd tegen de muur lopen Steeds maar niet kunnen bereiken wat je graag wilt
Uit hoofde van In de hoedanigheid van/als Bedin šekl ke
ﺑﺪﯾﻦ ﺷﮑﻞ ﮐﻪ ﺧﺼﻮﺻﯿﺖ ﮐﻪ/ﺑﺎ اﯾﻦ ﻧﺸﺎن Veel aan zijn hoofd hebben Het erg druk hebben Sar šoluq budan
ﴎ ﺷﻠﻮغ ﺑﻮدن ﮐﺎر زﯾﺎدی ﺑﺮای اﻧﺠﺎم داﺷﺘﻦ
173
Proef woordenboek.indd 173
16-5-2008 9:24:34
(Hoofden) / Hoog
Zet dat maar uit je hoofd! Laat dat plan maar vallen // vergeet het maar! Fekraš râ az sarat birun kon!
!ﻓﮑﺮش را از ﴎت ﺑﯿﺮون ﮐﻦ ! ﻓﺮاﻣﻮﺷﺶ ﮐﻦ- آن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ را ﮐﻨﺎر ﺑﮕﺬار Zich iets in het hoofd halen Iets bedenken dat niet reëel is Fekre wâhi kardan
ﻓﮑﺮ واﻫﯽ ﮐﺮدن ﺑﻪ ﭼﯿﺰی اﻧﺪﯾﺸﯿﺪن ﮐﻪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ واﻗﻌﯿﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ Zich wel voor zijn hoofd kunnen slaan Zich verwijten maken Mesle sag pašimân budan
ﻣﺜﻞ ﺳﮓ ﭘﺸﯿامن ﺑﻮدن ﺧﻮد را ﮔﻨﺎﻫﮑﺎر داﻧﺴﺘﻦ و ﺳﺮزﻧﺶ ﮐﺮدن Zijn hoofd stoten Een pijnlijke ervaring opdoen Sar be sang xordan
ﴎ ﺑﻪ ﺳﻨﮓ ﺧﻮردن ﺗﺠﺮﺑﻪ دردﻧﺎﮐﯽ داﺷﺘﻦ (Hoofden) Je kunt daar over de hoofden lopen Het is daar heel druk // er verdringen zich daar veel mensen Suzan beyandâzi pâ-in nemirawad
ﺳﻮزن ﺑﯿﻨﺪازی ﭘﺎﯾﯿﻦ منﯽ رود ﻣﺮدم ﺑﻪ آن ﺟﺎ ﻫﺠﻮم آورده- آن ﺟﺎ ﺧﯿﻠﯽ ﺷﻠﻮغ اﺳﺖ اﻧﺪ Zoveel hoofden, zoveel zinnen Iedereen heeft zo zijn eigen opvattingen {Latijnse spreuk, Terentius, Phormio 454} Har kas saliqe-i dârad
ﻫﺮ ﮐﺲ ﺳﻠﯿﻘﻪ ای دارد {ﻫﺮ آدﻣﯽ اﯾﺪه ﺧﻮد را دارد }اﺻﻄﻼح ﻻﺗﯿﻦ
Een leven als een luis op een zeer hoofd Leven Een plank/bord voor zijn hoofd/kop hebben Bord Een prijs op iemands hoofd zetten Prijs Iemand de hand boven het hoofd houden Hand Iemand de oren van het hoofd eten Oor Zich de haren uit het hoofd trekken Haar Zijn ogen uit zijn hoofd schamen Oog Hoog Bij hoog en bij laag beweren Met de grootst mogelijke overtuiging naar voren brengen/zeggen Be pir o peyqambar qasam xordan
ﺑﻪ ﭘﯿﺮ و ﭘﯿﻐﻤﱪ ﻗﺴﻢ ﺧﻮردن ﻣﻄﺮح ﮐﺮدن/ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﺎ اﻋﺘﻘﺎد ﺑﺴﯿﺎر ﭘﯿﺶ ﮐﺸﯿﺪن Dat is voor mij te hoog gegrepen Ik vind dat veel te moeilijk Az man bar nemiâyad
از ﻣﻦ ﺑﺮ منﯽ آﯾﺪ اﻧﺠﺎﻣﺶ ﺑﺮای ﻣﻦ ﺑﺴﯿﺎر دﺷﻮار اﺳﺖ Dat zit hem hoog Hij vindt dat heel vervelend // hij kan dat maar niet accepteren Azâbaš midahad
ﻋﺬاﺑﺶ ﻣﯽ دﻫﺪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ راﺣﺖ- ﺑﺮای او ﺑﺴﯿﺎر ﻧﺎراﺣﺖ ﮐﻨﻨﺪه اﺳﺖ ﻗﺒﻮﻟﺶ ﮐﻨﺪ
Boter op zijn hoofd hebben Boter
174
Proef woordenboek.indd 174
16-5-2008 9:24:34
Hoogmoed / Hooi
Uit de hoogte doen Zich arrogant gedragen Efâde foruxtan
Hoog en droog zitten In een veilige positie zitten Amn o amân budan
اﻣﻦ و اﻣﺎن ﺑﻮدن ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﭘﺮ اﻃﻤﯿﻨﺎن و اﻣﻨﯽ داﺷﺘﻦ Van hoog tot laag Iedereen Az bozorg tâ kučak
از ﺑﺰرک ﺗﺎ ﮐﻮﭼﮏ ﻫﺮ ﮐﺲ،ﻫﻤﻪ Hoogmoed Hoogmoed komt voor de val Trots gedrag leidt tot ondergang/ schande Faw-wâre čon boland šawad sarnegun šawad
ﻓﻮاره ﭼﻮن ﺑﻠﻨﺪ ﺷﻮد ﴎﻧﮕﻮن ﺷﻮد ﺳﺮﺷﮑﺴﺘﮕﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد/ﺗﮑﺒﺮ وﺳﯿﻠﻪ ﻧﺎﺑﻮدی Hoogte De hoogte hebben Dronken zijn Lul budan
ﻟﻮل ﺑﻮدن ﻣﺴﺖ ﺑﻮدن Ergens geen hoogte van kunnen krijgen Iets niet te weten kunnen komen // iets niet kunnen begrijpen Az qazi-ye-i sar dar nayâwardan
از ﻗﻀﯿﻪ ای ﴎ در ﻧﯿﺎوردن ﭼﯿﺰی از ﺟﺮﯾﺎن- ﻗﺎدر ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن اﻃﻼﻋﯽ ﻧﺒﻮدن ﻧﻔﻬﻤﯿﺪن Ergens van op de hoogte zijn/blijven Over iets geïnformeerd zijn/blijven Az jariyâni xabar dâštan/bâ xabar budan
ﺑﺎﺧﱪ ﺑﻮدن/از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺧﱪ داﺷنت ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن/از ﻗﻀﯿﻪ ای آﮔﺎﻫﯽ و اﻃﻼع داﺷﺘﻦ
اﻓﺎده ﻓﺮوﺧنت رﻓﺘﺎر ﻣﺘﮑﺒﺮ و ﺧﻮد ﺑﯿﻨﺎﻧﻪ ای داﺷﺘﻦ Zich ergens van op de hoogte stellen Naar iets informeren // iets willen weten Az jariyâni xabar gereftan
از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺧﱪ ﮔﺮﻓنت ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ داﻧﺴﺘﻦ ﻗﻀﯿﻪ- از ﭼﯿﺰی ﺧﺒﺮ ﮐﺴﺐ ﮐﺮدن ای ﺑﻮدن Hoogtij Hoogtij vieren Populair zijn // overal worden aangetroffen Sare zabân hâ budan
ﴎ زﺑﺎن ﻫﺎ ﺑﻮدن ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﭘﯿﺪا ﺑﻮدن- ﺳﺮﺷﻨﺎس ﺑﻮدن Hoogvlieger Geen hoogvlieger zijn Niet erg intelligent zijn Noxbe nabudan
ﻧﺨﺒﻪ ﻧﺒﻮدن زﯾﺎد ﺑﺎ ﻫﻮش و ﭘﺮ اﺳﺘﻌﺪاد ﻧﺒﻮدن Hooi Te hooi en te gras Hier en daar // haastig en slordig Qarâšmiš, čaman dar qeyči
ﭼﻤﻦ در ﻗﯿﭽﯽ،ﻗﺎراﺷﻤﯿﺶ ﺑﺎ ﻋﺠﻠﻪ و ﺳﺮﺳﺮی- اﯾﻦ ﺟﺎ و آن ﺟﺎ Te veel hooi op je vork nemen Een te zware taak op zich nemen Loqme râ gonde tar az dahân bardâštan
ﻟﻘﻤﻪ را ﮔﻨﺪه ﺗﺮ از دﻫﺎن ﺑﺮداﺷنت ﮐﺎر ﺳﻨﮕﯿﻨﯽ را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﮔﺮﻓﺘﻦ
175
Proef woordenboek.indd 175
16-5-2008 9:24:34
Hooiberg / Horen I = behoren
Hooiberg Een naald/speld in een hooiberg zoeken Naald
Beyne tars o omid moal-laq mândan
Hoop I = het hopen Alle hoop de bodem inslaan Iemand alle illusies ontnemen Omide kasi râ nâ-omid kardan
Zolang er leven is, is er hoop Leven
اﻣﯿﺪ ﮐﺴﯽ را ﻧﺎاﻣﯿﺪ ﮐﺮدن ﻫﻤﻪ آرزوﻫﺎی ﮐﺴﯽ را ﻧﺎﺑﻮد ﮐﺮدن De hoop opgeven Geen perspectieven meer zien Digar češm âb naxordan
دﯾﮕﺮ ﭼﺸﻢ آب ﻧﺨﻮردن دﯾﮕﺮ ﻫﯿﭻ ﭼﺸﻢ اﻧﺪازی ﻧﺪاﺷﺘﻦ Hoop doet leven Zolang je nog hoop/verwachtingen hebt, kun je doorgaan Âdam be omid zende ast
آدم ﺑﻪ اﻣﯿﺪ زﻧﺪه اﺳﺖ آرزو دارد ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ زﻧﺪﮔﯽ ﮐﻨﺪ/آدم ﺗﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ اﻣﯿﺪ Op hoop van zegen {Gezegd als je iets riskants onderneemt en hoopt op een goede afloop} Be omide haq
ﺑﻪ اﻣﯿﺪ ﺣﻖ }آدم ﻣﻮﻗﻌﯽ اﯾﻦ ﺣﺮف را ﻣﯽ زﻧﺪ ﮐﻪ ﮐﺎر ﺧﻄﺮﻧﺎﮐﯽ {ﺑﮑﻨﺪ و اﻣﯿﺪ ﭘﯿﺮوزی داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ Zijn laatste hoop gevestigd hebben op iemand/iets Iemand/iets als laatste redmiddel zien Âxarin omide xod râ be kasi/čizi bastan
ﭼﯿﺰی ﺑﺴنت/آﺧﺮﯾﻦ اﻣﯿﺪ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان آﺧﺮﯾﻦ ﭼﺎره و ﻋﻼج ﺧﻮد/ﮐﺴﯽ دﯾﺪن Zweven tussen hoop en vrees In onzekerheid zijn omtrent zijn lot
ﺑﯿﻦ ﺗﺮس و اﻣﯿﺪ ﻣﻌﻠﻖ ﻣﺎﻧﺪن در ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺧﻮد ﺑﻼﺗﮑﻠﯿﻒ ﺑﻮدن
Hoop II = stapel De duivel schijt altijd op een grote hoop Duivel/duvel Hoor Hoor en wederhoor toepassen De standpunten/eisen van beide partijen horen en in het eindoordeel laten meewegen Nazare tarafeyn râ šenidan
ﻧﻈﺮ ﻃﺮﻓﯿﻦ را ﺷﻨﯿﺪن ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻫﺎی ﻃﺮﻓﯿﻦ را ﮔﻮش ﮐﺮدن و آن را در رای/ﻧﻈﺮ ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺧﻮد ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن Hoorn Een hoorn des overvloeds Een bron van rijkdom Šire morq o jâne âdamizâd
ﺷﯿﺮ ﻣﺮغ و ﺟﺎن آدﻣﯽ زاد ﻣﻨﺒﻌﯽ از داراﯾﯽ و ﺛﺮوت Te veel op zijn hoorns nemen Een te zware taak op zich nemen Loqme râ gonde tar az dahâne xod bardâštan
ﻟﻘﻤﻪ را ﮔﻨﺪه ﺗﺮ از دﻫﺎن ﺧﻮد ﺑﺮداﺷنت ﮐﺎر ﺳﻨﮕﯿﻨﯽ را ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﮔﺮﻓﺘﻦ De koe bij de hoorns vatten Koe Horen I = behoren Dat hoort niet Dat is niet netjes // dat is niet volgens de regels Kâre be jâ-i nist
ﮐﺎر ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﻃﺒﻖ ﻗﺎﻧﻮن ﻧﯿﺴﺖ- ﻋﻤﻞ ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ و درﺳﺘﯽ ﻧﯿﺴﺖ
176
Proef woordenboek.indd 176
16-5-2008 9:24:34
Horen II = waarnemen met de oren / Houding
Voor wat hoort wat De ene dienst is de andere waard // ik reken op een tegenprestatie Har salâmi aley-ki dârad
ﻫﺮ ﺳﻼﻣﯽ ﻋﻠﯿﮑﯽ دارد در اﻧﺘﻈﺎر ﺟﺒﺮاﻧﺶ- ﻫﺮ ﻟﻄﻔﯽ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﺜﻞ دارد ﻫﺴﺘﻢ Horen II = waarnemen met de oren Het is horen, zien en zwijgen Je moet vertrouwelijk met informatie omgaan Šotor didi nadidi
ﺷﱰ دﯾﺪی ﻧﺪﯾﺪی آدم ﺑﺎﯾﺪ راز دار اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎﺷﺪ Horen en zien vergaat je hier Er is hier een hels lawaai Âdam injâ sarsâm migirad
آدم اﯾﻦ ﺟﺎ ﴎﺳﺎم ﻣﯽ ﮔﯿﺮد اﯾﻦ ﺟﺎ ﺳﺮ و ﺻﺪا ﺧﯿﻠﯽ زﯾﺎد اﺳﺖ Wie niet horen wil moet voelen Wie niet luistert naar wijze raad zal de pijnlijke gevolgen wel ondervinden Kasi ke harf guš nemikonad saraš be sang mixorad
ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺣﺮف ﮔﻮش منﯽ ﮐﻨﺪ ﴎش ﺑﻪ ﺳﻨﮓ ﻣﯽ ﺧﻮرد ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻧﺼﯿﺤﺖ ﻧﻤﯽ ﭘﺬﯾﺮد ﻧﺘﯿﺠﻪ دردﻧﺎک اش را ﺧﻮاﻫﺪ دﯾﺪ Hort De hort op zijn Ervandoor gegaan zijn // van huis zijn om uit te gaan en feest te vieren Be kuče zadan
ﺑﻪ ﮐﻮﭼﻪ زدن از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﯿﺮون زدن ﺗﺎ ﺻﻔﺎ ﮐﻨﻨﺪ- ﺑﯿﺮون رﻓﺘﻦ Met horten en stoten Schoksgewijs // heel moeizaam Bâ tete pete
ﺑﺎ ﺗﺘﻪ و ﭘﺘﻪ ﺑﺎ زﺣﻤﺖ و دﺷﻮاری زﯾﺎد- ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ و ﻟﺮزان Hot Van hot naar haar lopen Overal heen gaan In war o ân war raftan
اﯾﻦ ور و آن ور رﻓنت ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﺳﺮ زدن Houden Het met iemand houden Een relatie hebben met iemand Bâ kasi budan
ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن راﺑﻄﻪ ﻋﺎﻃﻔﯽ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ داﺷﺘﻦ Houden zo! Niets aan veranderen! Dast-aš nazan!
!دﺳﺖ اش ﻧﺰن !ﻋﻮض اش ﻧﮑﻦ و ﺗﻐﯿﯿﺮاش ﻧﺪه Niet te houden zijn Niet in bedwang gehouden kunnen worden Afsâr dar rafte budan
اﻓﺴﺎر در رﻓﺘﻪ ﺑﻮدن ﻗﺎﺑﻞ ﮐﻨﺘﺮل ﻧﺒﻮدن Van iemand houden Iemand beminnen/liefhebben Xâtere kasi râ xâstan
ﺧﺎﻃﺮ ﮐﺴﯽ را ﺧﻮاﺳنت ﻋﺎﺷﻖ ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن/دل ﺑﺎﺧﺘﻪ Houding Een houding aannemen Een gedragslijn kiezen Xati râ donbâl kardan
ﺧﻄﯽ را دﻧﺒﺎل ﮐﺮدن ﺷﯿﻮه رﻓﺘﺎر و ﮐﺮداری را اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮدن
177
Proef woordenboek.indd 177
16-5-2008 9:24:34
Hout / Huid
In de houding staan De juiste stand aannemen {bij militairen: rechtop, handen langs het lichaam en hakken tegen elkaar} Xabar-dâr istâdan
ﺧﱪدار اﯾﺴﺘﺎدن ﺻﺎف اﯾﺴﺘﺎدن:ﺣﺎﻟﺖ درﺳﺘﯽ ﺑﻪ ﺧﻮد ﮔﺮﻓﺘﻦ }در ارﺗﺶ و دﺳﺖ ﻫﺎ ﮐﻨﺎر ﺑﺪن آوﯾﺰان و ﭘﺎﺷﻨﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﻢ {ﭼﺴﺒﯿﺪه Hout Daar klopt geen hout van Dat is helemaal niet juist/correct Hič jâ-yaš dorost nist
ﻫﯿﭻ ﺟﺎﯾﺶ درﺳﺖ ﻧﯿﺴﺖ ﺻﺤﯿﺢ ﻧﯿﺴﺖ/اﺻﻼ درﺳﺖ Dat snijdt geen hout Daar komen we niet verder mee // dat is irrelevant Puč o bi xod ast
ﭘﻮچ و ﺑﯽ ﺧﻮد اﺳﺖ ﺑﯽ ﻣﻮرد اﺳﺖ- ﺑﻪ درد ﻣﺎ ﻧﻤﯽ ﺧﻮرد Uit hetzelfde hout gesneden zijn Dezelfde aanleg/instelling hebben Az hamân qomâs ast
از ﻫامن ﻗامش اﺳﺖ ﻃﺮز ﻓﮑﺮ ﻣﺴﺎوی داﺷﺘﻦ/ذات Van dik hout zaagt men planken {Wordt gezegd wanneer iemand grove taal gebruikt of grof optreedt} Bad dahani kardan
ﺑﺪ دﻫﻨﯽ ﮐﺮدن }زﻣﺎﻧﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﮐﺴﯽ ﻧﺎﺳﺰا ﺑﮕﻮﯾﺪ و ﺧﺸﻦ {رﻓﺘﺎر ﮐﻨﺪ Houtje Iets op zijn eigen houtje doen Iets op eigen initiatief doen Kâri râ xodsarâne kardan
ﮐﺎری را ﺧﻮدﴎاﻧﻪ ﮐﺮدن ﺑﺎ اﺑﺘﮑﺎر ﺧﻮد ﮐﺎری را اﻧﺠﺎم دادن Op een houtje bijten Weinig te verteren hebben Nâne xâli saq zadan
ﻧﺎن ﺧﺎﻟﯽ ﺳﻖ زدن وﺿﻊ ﻣﺎﻟﯽ ﺧﻮﺑﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻦ Van het houtje zijn Rooms-katholiek zijn Taraf-dâre pâp budan
ﻃﺮﻓﺪار ﭘﺎپ ﺑﻮدن ﻣﺴﯿﺤﯽ ﮐﺎﺗﻮﻟﯿﮏ ﺑﻮدن Huid Iemand de huid vol schelden Iemand ontzettend uitschelden Gonde bâre kasi kardan
ﮔﻨﺪه ﺑﺎر ﮐﺴﯽ ﮐﺮدن ﮐﺴﯽ را ﻓﺤﺶ ﺑﺎران،ﺑﯽ اﻧﺪازه ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻧﺎﺳﺰا ﮔﻔﺘﻦ ﮐﺮدن Iemand op de huid zitten Iemand hinderlijk volgen/lastigvallen Siyâhi be siyâhi-ye kasi raftan
ﺳﯿﺎﻫﯽ ﺑﻪ ﺳﯿﺎﻫﯽ ﮐﺴﯽ رﻓنت ﻣﺰاﺣﻢ ﺷﺪن/ﮐﺴﯽ را رﻧﺠﺶ آور ﺗﻌﻘﯿﺐ ﮐﺮدن Je moet de huid niet verkopen vóór de beer geschoten is Je moet niet over iets willen beschikken, terwijl je het nog niet in bezit hebt Poste xerse šekâr nakarde râ naforuš
ﭘﻮﺳﺖ ﺧﺮس ﺷﮑﺎر ﻧﮑﺮده را ﻧﻔﺮوش ﭘﯿﺶ از آن ﮐﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﺟﻨﺴﯽ ﺷﻮی ﺧﻮد را ﻣﺎﻟﮏ آن ﻧﺪان Met huid en haar verslinden Helemaal opeten Bâ pust o gušt lombândan
ﺑﺎ ﭘﻮﺳﺖ و ﮔﻮﺷﺖ ﳌﺒﺎﻧﺪن ﺑﻄﻮر ﮐﺎﻣﻞ ﺧﻮردن
178
Proef woordenboek.indd 178
16-5-2008 9:24:34
Huik / Huis
Zijn huid duur verkopen Zich tot het uiterste verdedigen Tâ âxarin nafas jangidan
ﺗﺎ آﺧﺮﯾﻦ ﻧﻔﺲ ﺟﻨﮕﯿﺪن در دﻓﺎع از ﺧﻮد ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺗﻘﻼ را ﮐﺮدن Huik Zijn huik naar de wind hangen Zich opportunistisch gedragen Az har taraf bâd âmad bâdaš dâdan
از ﻫﺮ ﻃﺮف ﺑﺎد آﻣﺪ ﺑﺎدش دادن ﻓﺮﺻﺖ ﻃﻠﺒﺎﻧﻪ رﻓﺘﺎر ﮐﺮدن Huilen Het huilen staat hem nader dan het lachen Hij is erg bedroefd Dârad gerye-aš migirad
دارد ﮔﺮﯾﻪ اش ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ﺑﺴﯿﺎر اﻓﺴﺮده و دﻟﮕﯿﺮ اﺳﺖ Het is huilen met de pet op Het is hopeloos/miserabel Gerye âwar ast
ﮔﺮﯾﻪ آور اﺳﺖ ﺗﺎﺳﻒ آوری اﺳﺖ/وﺿﻊ ﻧﻮﻣﯿﺪ ﮐﻨﻨﺪه Huis Dat is echt niet om over naar huis te schrijven Dat is echt niet de moeite waard Čangi be del nemizanad
ﭼﻨﮕﯽ ﺑﻪ دل منﯽ زﻧﺪ ارزش ﭼﻨﺪاﻧﯽ ﻧﺪارد Dicht bij huis blijven In de buurt blijven Ziyâd dur naraftan
زﯾﺎد دور ﻧﺮﻓنت ﻫﻤﯿﻦ ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﻫﺎ ﻣﺎﻧﺪن
Het hele huis staat op stelten Alles is in staat van opwinding/ beroering Kol-le jariyân šalam šurbâ ast
ﮐﻞ ﺟﺮﯾﺎن ﺷﻠﻢ ﺷﻮرﺑﺎ اﺳﺖ آﺷﻔﺘﮕﯽ دارد/ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ ﺣﺎﻟﺖ ﻧﺎ آراﻣﯽ Het huis is te klein De opwinding is enorm Mosibati ast
ﻣﺼﯿﺒﺘﯽ اﺳﺖ ﻫﯿﺠﺎن ﺑﺎﻻ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ Ieder huis(je) heeft zijn kruis(je) Er zijn overal wel problemen Har kas mošgele xod râ dârad
ﻫﺮ ﮐﺲ ﻣﺸﮕﻞ ﺧﻮد را دارد ﻣﺸﮕﻼت ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ Je zult eerst je eigen huis moeten opeten Voordat je een sociale uitkering krijgt, moet je eerst je bezit/spaargeld besteden Aw-wal bâyad xâne-at râ beforuši wa hazine koni
اول ﺑﺎﯾﺪ ﺧﺎﻧﻪ ات را ﺑﻔﺮوﺷﯽ و ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮐﻨﯽ ﭘﯿﺶ از اﯾﻦ ﮐﻪ ﺣﻘﻮق ﺑﯽ ﮐﺎری ﺑﮕﯿﺮی اول ﺑﺎﯾﺪ ﭘﺲ اﻧﺪاز ﺧﻮد را ﺧﺮج ﮐﻨﯽ/داراﯾﯽ Nu zijn we nog verder van huis We zijn niet dichter bij een oplossing gekomen, integendeel Quze bâlâ quz šode ast
ﻗﻮز ﺑﺎﻻ ﻗﻮز ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﻪ راه ﺣﻞ ﻧﺰدﯾﮏ ﻧﺸﺪه اﯾﻢ ﮐﻪ ﻫﯿﭻ درﺳﺖ ﺑﺮﻋﮑﺲ ﻫﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ Van huis en haard verdreven zijn Verbannen/op de vlucht zijn Az xâne o kâšâne rânde šodan
از ﺧﺎﻧﻪ و ﮐﺎﺷﺎﻧﻪ راﻧﺪه ﺷﺪن ﻓﺮاری ﺷﺪن/ﺗﺒﻌﯿﺪ 179
Proef woordenboek.indd 179
16-5-2008 9:24:34
Huishouden (zn) / Hut
Van huis uit Krachtens zijn opvoeding/opleiding Dar asl
در اﺻﻞ آﻣﻮزش و درس/از ﻧﻈﺮ ﺗﺮﺑﯿﺖ Wie in een glazen huis woont, moet niet met stenen gooien Wie veel publieke aandacht krijgt, moet oppassen dat hij geen fouten maakt Kasi ke bâre šiše dârad be diwâne sang nemizanad
ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﺎر ﺷﯿﺸﻪ دارد ﺑﻪ دﯾﻮاﻧﻪ ﺳﻨﮓ منﯽ زﻧﺪ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺮدم اﺳﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻮاﻇﺐ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ اﺷﺘﺒﺎه ﻧﮑﻨﺪ Zo vast als een huis Absoluut zeker Bi boro bargard
Xâneye qamar xânum
ﺧﺎﻧﻪ ﻗﻤﺮ ﺧﺎﻧﻢ ﺑﻪ ﻫﻢ رﯾﺨﺘﻪ و ﺷﻠﻢ ﺷﻮرﺑﺎ،ﺧﺎﻧﻪ ﺷﻠﻮغ Huishouden (ww) Ergens huishouden Tekeergaan // vernielingen aanrichten Jariyâni râ be ham rixtan
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﻪ ﻫﻢ رﯾﺨنت ﺧﺮاﺑﯽ ﺑﻪ ﺑﺎر آوردن- ﻗﯿﻞ و ﻗﺎل ﮐﺮدن Huisje Een heilig huisje 1 - Een kapelletje 2 - Een gevestigde opvatting Ma-abade/nazare moqadas
ﻧﻈﺮ ﻣﻘﺪس/ﻣﻌﺒﺪ دﯾﺪ و ﻧﻈﺮ ﺛﺎﺑﺖ و ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻐﯿﯿﺮ-٢ ﺳﻘﺎﺧﺎﻧﻪ-١ ﺑﯽ ﺑﺮو ﺑﺮﮔﺮد ﺑﺎ اﻃﻤﯿﻨﺎﻧﯽ ﺻﺪ در ﺻﺪ
Als de kat van huis is, dansen de muizen op tafel Kat
Huisjes melken Huizen verhuren om er zoveel mogelijk aan te verdienen Kerâye hengoft gereftan
ﮐﺮاﯾﻪ ﻫﻨﮕﻔﺖ ﮔﺮﻓنت ﺧﺎﻧﻪ اﺟﺎره دادن ﺗﺎ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﮐﺮاﯾﻪ را ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ
Blijf-van-mijn-lijfhuis Lijf Ergens kind aan huis zijn Kind Het zonnetje in huis zijn Zonnetje Huishouden (zn) Een huishouden van Jan Steen Een ordeloos huishouden
Hut Hutje bij mutje leggen Met anderen geld verzamelen om iets te kunnen betalen Âb o gâwešân râ yeki kardan
آب و ﮔﺎوﺷﺎن را ﯾﮑﯽ ﮐﺮدن ﻫﻤﺮاه دﯾﮕﺮان ﭘﻮل ﺟﻤﻊ ﮐﺮدن ﺗﺎ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﭘﺮداﺧﺖ ﭼﯿﺰی را ﭘﯿﺪا ﮐﻨﻨﺪ
180
Proef woordenboek.indd 180
16-5-2008 9:24:34
I
IJs Door het ijs zakken Op het beslissende moment falen Moqe-ye estexâre šod tasbihe mol-lâ pâre šod
ﻣﻮﻗﻊ اﺳﺘﺨﺎره ﺷﺪ ﺗﺴﺒﯿﺢ ﻣﻼ ﭘﺎره ﺷﺪ در ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺑﺤﺮاﻧﯽ و ﺣﺴﺎﺳﯽ ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮردن Goed beslagen ten ijs komen Goed voorbereid optreden Xub tadârok didan
ﺧﻮب ﺗﺪارک دﯾﺪن ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﮐﺎر ﺧﻮد را ﺧﻮب آﻣﺎده ﮐﺮدن
Idee Een idee-fixe hebben Een waanidee/dwangvoorstelling hebben Xiyâle bâtel kardan
ﺧﯿﺎل ﺑﺎﻃﻞ ﮐﺮدن ﻓﮑﺮ واﻫﯽ داﺷﺘﻦ/ﭘﻨﺪار ﺑﯽ ﻫﻮده Het idee alleen al! Wat een rare gedachte! Nazare qaribi ast!
!ﻧﻈﺮ ﻏﺮﯾﺒﯽ اﺳﺖ !ﻋﺠﺐ ﻓﮑﺮ ﻏﯿﺮ ﻋﺎدی Iemand op een idee brengen Iemand een mogelijke oplossing voor iets/een probleem geven Fekri be sare kasi andâxtan
ﻓﮑﺮی ﺑﻪ ﴎ ﮐﺴﯽ اﻧﺪاﺧنت ﻣﺸﮕﻠﯽ/ﺑﻪ ﮐﺴﯽ راه ﺣﻞ اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﺑﺮای ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﮐﺮدن Op een idee komen Een plan verzinnen Fekri be sar zadan
Het ijs is gebroken Het contact verloopt nu soepel na een wat moeizaam begin Yax hâ-yešân âb šode ast
ﯾﺦ ﻫﺎﯾﺸﺎن آب ﺷﺪه اﺳﺖ ﭘﺲ از ﺑﺮﺧﻮرد ﺳﺮد اوﻟﯿﻪ ﺑﺎز ﺗﻤﺎس ﻫﺎ ﻧﺮم و ﻣﻼﯾﻢ ﺷﺪه اﻧﺪ IJs en weder dienende Als alle omstandigheden meewerken Agar waz jur bâšad
اﮔﺮ وﺿﻊ ﺟﻮر ﺑﺎﺷﺪ اﮔﺮ ﻫﻤﻪ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫﺎ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﻨﺪ Zich op glad ijs begeven Aan een riskante onderneming beginnen Bi godâr be âb zadan
ﺑﯽ ﮔﺪار ﺑﻪ آب زدن ﮐﺎر ﺧﻄﺮﻧﺎﮐﯽ را ﺷﺮوع ﮐﺮدن Niet over één nacht ijs gaan Nacht
ﻓﮑﺮی ﺑﻪ ﴎ زدن ﻧﻘﺸﻪ ای در ﺳﺮ ﮐﺸﯿﺪن
IJsberg Dat is nog slechts het topje van de ijsberg Topje
Ergens geen flauw idee/benul van hebben Benul
181
Proef woordenboek.indd 181
16-5-2008 9:24:34
IJskast / Ingenomen
IJskast Iets in de ijskast zetten Iets (voorlopig) uitstellen Jariyâni râ tuye âb namak gozâštan
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺗﻮی آب منﮏ ﮔﺬاﺷنت اﻧﺠﺎم ﮐﺎری را )ﻓﻌﻼ( ﺑﻪ ﺗﺎﺧﯿﺮ اﻧﺪاﺧﺘﻦ IJzer De ijzers onderbinden Gaan schaatsen Kafše pâtinâž pušidan
Het is lood om oud ijzer Lood Ikke Bij hem is het: ikke, ikke, ikke en de rest kan stikken Hij is heel egoïstisch ingesteld Miguyad man manam bekeš bebin čand manam
ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ ﻣﻦ ﻣﻨﻢ ﺑﮑﺶ ﺑﺒﯿﻦ ﭼﻨﺪ ﻣﻨﻢ ﺧﯿﻠﯽ ﺧﻮد ﺧﻮاه ﺑﻪ دﻧﯿﺎ آﻣﺪه اﺳﺖ ﮐﻔﺶ ﭘﺎﺗﯿﻨﺎژ ﭘﻮﺷﯿﺪن ﭘﺎﺗﯿﻨﺎژ ﺑﺎزی ﮐﺮدن
Iemand in de ijzers slaan Iemand boeien/gevangennemen Kasi râ qol o zanjir kardan
ﮐﺴﯽ را ﻗﻞ و زﻧﺠﯿﺮ ﮐﺮدن زﻧﺪاﻧﯽ ﮐﺮدن/ﮐﺴﯽ را دﺳﺖ ﺑﻨﺪ زدن Je moet het ijzer smeden als het heet is Het is nu het juiste moment om actie te ondernemen Âhan râ tâ dâq ast bâyad kuft
آﻫﻦ را ﺗﺎ داغ اﺳﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﮐﻮﻓﺖ اﻻن ﻣﻮﻗﻊ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﮐﺎر و ﺗﻼش اﺳﺖ Meer ijzers in het vuur hebben Meer mogelijkheden hebben om zijn doel te bereiken Čante-ye pori dâštan
ﭼﻨﺘﻪ ﭘﺮی داﺷنت اﻣﮑﺎن ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﺑﺮای رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﻫﺪف داﺷﺘﻦ We kunnen geen ijzer met handen breken Wat onmogelijk is kunnen we niet doen Bâ daste xâli ke nemišawad âhan râ xam kard
ﺑﺎ دﺳﺖ ﺧﺎﻟﯽ ﮐﻪ منﯽ ﺷﻮد آﻫﻦ را ﺧﻢ ﮐﺮد آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﻏﯿﺮ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﯿﻢ اﻧﺠﺎم دﻫﯿﻢ
Illusie Zich ergens geen illusies over maken Niet geloven dat iets gerealiseerd kan worden Boland parwâzi nakardan
ﺑﻠﻨﺪ ﭘﺮوازی ﻧﮑﺮدن ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﮐﺎری اﻃﻤﯿﻨﺎن ﻧﺪاﺷﺘﻦ Een ervaring rijker en een illusie armer zijn Ervaring Inburgeren Goed ingeburgerd zijn Goed kunnen functioneren in een nieuwe omgeving Xub jâ oftâdan
ﺧﻮب ﺟﺎ اﻓﺘﺎدن در ﻣﺤﯿﻂ ﺟﺪﯾﺪ ﺧﻮب ﻋﻤﻞ ﮐﺮدن Ingaan Tegen iemand ingaan Het niet met iemand eens zijn en dat laten blijken ook Tuye ruye kasi istâdan
ﺗﻮی روی ﮐﺴﯽ اﯾﺴﺘﺎدن ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﻫﻢ ﻋﻘﯿﺪه ﻧﺒﻮدن و ﻧﻈﺮ ﺧﻮد را ﻫﻢ ﻧﺸﺎن دادن Ingenomen Met zichzelf ingenomen zijn Met zichzelf tevreden zijn // zelfvoldaan zijn
182
Proef woordenboek.indd 182
16-5-2008 9:24:34
Innemen / Ironie
Gande damâq budan
ﮔﻨﺪ دﻣﺎغ ﺑﻮدن ﺧﻮدﭘﺴﻨﺪ ﺑﻮدن- از ﺧﻮد راﺿﯽ ﺑﻮدن Innemen Goed van innemen zijn Graag en veel sterke drank gebruiken Košte morde-ye araq budan
ﮐﺸﺘﻪ ﻣﺮده ﻋﺮق ﺑﻮدن ﻣﺸﺘﺎﻗﺎﻧﻪ و زﯾﺎد ﻋﺮق ﺧﻮردن Inpalmen a) Iemand inpalmen Iemand voor zich winnen Qâpe kasi râ dozdidan
ﻗﺎپ ﮐﺴﯽ را دزدﯾﺪن دل ﮐﺴﯽ را ﺑﺮدن b) Iets inpalmen Zich (wederrechtelijk/langzamerhand) van iets meester maken Čizi râ qor zadan
ﭼﯿﺰی را ﻗﺮ زدن رﻓﺘﻪ رﻓﺘﻪ( ﻣﺎﻟﮏ ﭼﯿﺰی ﺷﺪن/)ﻏﯿﺮ ﻣﺠﺎز Inpikken Iets goed/handig inpikken Iets goed/handig aanpakken/ organiseren Jariyâni râ qabze kardan
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻗﺒﻀﻪ ﮐﺮدن ﻧﻈﻢ دادن/ﻣﺎﻫﺮاﻧﻪ اﻧﺠﺎم/ﮐﺎری را درﺳﺖ Inslag Dat is schering en inslag Schering
Instantie In eerste instantie 1 - Oorspronkelijk 2 - Bij eerste beschouwing 3 - Voor de laagste rechtbank {dus met mogelijkheid van hoger beroep} Dar wahle-ye aw-wal
در وﻫﻠﻪ اول در دادﮔﺎه اﺑﺘﺪاﯾﯽ }ﮐﻪ-٣ در ﻧﻈﺮ اول-٢ در اﺻﻞ-١ {اﻣﮑﺎن ﻓﺮﺟﺎم وﺟﻮد دارد Inval Het is daar altijd de zoete inval Daar ben je altijd welkom, je wordt er altijd gastvrij ontvangen Sofre xâne-ye hazrati-yešân hamiše pahn ast
ﺳﻔﺮه ﺧﺎﻧﻪ ﺣﴬﺗﯿﺸﺎن ﻫﻤﯿﺸﻪ ﭘﻬﻦ اﺳﺖ آن ﺟﺎ آدم را ﺧﻮش دارﻧﺪ و ﺑﺎ آﻏﻮش ﺑﺎز ﻣﯽ ﭘﺬﯾﺮﻧﺪ Inzien Bij nader inzien Na overleg met zichzelf // na er nog eens over gedacht te hebben Pas az tajdide nazar
ﭘﺲ از ﺗﺠﺪﯾﺪ ﻧﻈﺮ ﭘﺲ از ﻓﮑﺮ دوﺑﺎره- ﺑﻌﺪ از ﻣﺸﻮرت ﺑﺎ ﺧﻮد Ironie De ironie van het lot/noodlot Het toeval dat het tegenovergestelde bracht van wat je verwacht had Qazâye ruzegâr
ﻗﻀﺎی روزﮔﺎر اﺗﻔﺎﻗﯽ ﮐﻪ ﻋﮑﺲ آﻧﭽﻪ را ﮐﻪ آدم اﻧﺘﻈﺎر داﺷﺖ
183
Proef woordenboek.indd 183
16-5-2008 9:24:34
Proef woordenboek.indd 184
16-5-2008 9:24:34
J
Van/uit het jaar nul Al heel oud // ouderwets Mâle zamâne mol-lâ wezwezak
ﻣﺎل زﻣﺎن ﻣﻼ وزوزک دﻣﺪه- ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻬﻨﻪ و ﻗﺪﯾﻤﯽ Vette en magere jaren Voorspoed en tegenspoed // jaren met een rijke en magere oogst Sâl hâye por barekat wa sâl hâye qahti
ﺳﺎل ﻫﺎی ﭘﺮ ﺑﺮﮐﺖ و ﺳﺎل ﻫﺎی ﻗﺤﻄﯽ ﺳﺎل ﻫﺎی ﭘﺮ ﺣﺎﺻﻞ و ﮐﻢ ﺣﺎﺻﻞ- ﮐﺎﻣﯿﺎﺑﯽ و ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ
Ja Overal ja en amen op zeggen Zich bij alles neerleggen // op geen enkel punt bezwaar maken Bale bale gu budan
ﺑﻠﻪ ﺑﻠﻪ ﮔﻮ ﺑﻮدن در ﻫﯿﭻ ﻧﮑﺘﻪ ای ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ- ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ ﻣﻮاﻓﻖ ﺑﻮدن و اﻋﺘﺮاض ﻧﮑﺮدن Jaar Bij het klimmen der jaren Bij het ouder worden Bâ bâlâ raftane sen
ﺑﺎ ﺑﺎﻻ رﻓنت ﺳﻦ ﺑﺎ ﭘﯿﺮ ﺷﺪن و زﯾﺎد ﺷﺪن ﺳﻦ Hij heeft de jaren des onderscheids nog niet bereikt Hij kan nog niet voor zichzelf beslissen // hij denkt nog als een kind Be sen-ne tašxis narise ast
ﺑﻪ ﺳﻦ ﺗﺸﺨﯿﺺ ﻧﺮﺳﯿﺪه اﺳﺖ ﻫﻨﻮز- ﻫﻨﻮز ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮای ﺧﻮدش ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﮕﯿﺮد ﻣﺜﻞ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ
Het verstand komt met de jaren Verstand Jachtvelden Naar de eeuwige jachtvelden vertrokken zijn Gestorven zijn Be diyâre âxerat raftan
ﺑﻪ دﯾﺎر آﺧﺮت رﻓنت ﻓﻮت ﮐﺮدن،دﻧﯿﺎی ﻓﺎﻧﯽ را ﺗﺮک ﮐﺮدن Jakob De ware jakob De juiste partner voor een vrouw Šohare delxâh
ﺷﻮﻫﺮدﻟﺨﻮاه ﻫﻤﺴﺮ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﺮای ﯾﮏ ﺧﺎﻧﻢ Jan Beter blode/blo Jan dan dode/dô Jan Het is beter te voorzichtig te zijn dan zich aan gevaar bloot te stellen Dast be asâ behtar az jân be fanâ
دﺳﺖ ﺑﻪ ﻋﺼﺎ ﺑﻬﱰ از ﺟﺎن ﺑﻪ ﻓﻨﺎ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺤﺘﺎط ﺑﺎﺷﯽ ﺗﺎ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺧﻄﺮ ﺑﯿﻨﺪازی
Sinds jaar en dag Al heel lange tijd Az xeyli pištar hâ
از ﺧﯿﻠﯽ ﭘﯿﺶ ﺗﺮﻫﺎ ﻣﺪت زﻣﺎن زﯾﺎدی اﺳﺖ ﮐﻪ
Boven Jan zijn 1 - De grootste moeilijkheden overwonnen hebben
185
Proef woordenboek.indd 185
16-5-2008 9:24:34
Jantje / Jarig
2 - Genoeg geld verdiend hebben om zonder te werken te kunnen leven Ru âmadan
رو آﻣﺪن ﺑﻪ-٢ از ﺑﺰرگ ﺗﺮﯾﻦ دﺷﻮاری ﻫﺎ ﭘﯿﺮوز ﺑﯿﺮون آﻣﺪن-١ اﻧﺪازه ﮐﺎﻓﯽ ﭘﻮل درآورده ﮐﻪ ﺑﺪون ﮐﺎر ﮐﺮدن ﺑﺘﻮاﻧﺪ زﻧﺪﮔﯽ ﮐﻨﺪ Een Jan Salie Een slappeling Âdame riqu
آدم رﯾﻘﻮ آدم ﺑﯽ ﺣﺎل و ﺑﯽ رﻣﻖ Jan Boezeroen 1 - {minachtend} De arbeider 2 - De arbeidersstand als geheel (Qešre) kâregar
)ﻗﴩ( ﮐﺎرﮔﺮ ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻞ ﻃﺒﻘﻪ ﮐﺎرﮔﺮ-٢ { ﻋﻤﻠﻪ }ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺣﻘﺎرت-١ Jan en alleman Iedereen {vooral ook het gewone volk} Mardome kuče o bâzâr
ﻣﺮدم ﮐﻮﭼﻪ و ﺑﺎزار { ﻋﻮام اﻟﻨﺎس،ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم }ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﻣﺮدم ﻋﺎدی Jan met de pet De gewone man {uit de tijd dat de arbeiders een pet en de heren een hoed droegen} Awâme araqčin be sar
ﻋﻮام ﻋﺮﻗﭽﯿﻦ ﺑﻪ ﴎ ﻣﺮدم ﻋﺎدی }ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ زﻣﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ اﺷﺮاف ﮐﻼه ﻫﺎی زﯾﺒﺎ و ﺑﻠﻨﺪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﯽ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ و ﮐﺎرﮔﺮان ﮐﻼه ﻟﺒﻪ {دار ﯾﺎ ﻋﺮق ﭼﯿﻦ داﺷﺘﻨﺪ Jan, Piet en Klaas De gewone man // een willekeurig iemand Ali o taqi o naqi
ﻋﻠﯽ و ﺗﻘﯽ و ﻧﻘﯽ ﻣﺮدم ﮐﻮﭼﻪ و ﺑﺎزار- آدم ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ
Jan Rap en zijn maat Het lagere volk, mensen van laag allooi Are o ure o šamsi kure
اره و اوره و ﺷﻤﺴﯽ ﮐﻮره ﻃﺒﻘﻪ وازده ﺑﯽ ارزش،ﻗﺸﺮ ﭘﺎﯾﯿﻦ Zo komt Jan Splinter door de winter Zo moeten arme mensen zich maar redden Mosta-azafân in juri bâyad sar konand
ﻣﺴﺘﻌﻀﻔﺎن اﯾﻦ ﺟﻮری ﺑﺎﯾﺪ ﴎ ﮐﻨﻨﺪ آدم ﻫﺎی ﻓﻘﯿﺮ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﻧﺪاری زﻧﺪﮔﯽ را ﺑﮕﺬراﻧﻨﺪ Jantje Zich ergens met een jantje-vanleiden van afmaken Zich ergens heel gemakkelijk, met een smoesje of uitvlucht van afmaken Bâ bahâne-i az zire kâr dar raftan
ﺑﺎ ﺑﻬﺎﻧﻪ ای از زﯾﺮ ﮐﺎر در رﻓنت ﺑﻪ راﺣﺘﯽ و ﺑﺎ ﻋﺬر و ﺑﻬﺎﻧﻪ ای ﺧﻮد را از ﺷﺮ ﭼﯿﺰی ﻧﺠﺎت دادن Janus Een januskop hebben Tegenstrijdige standpunten verdedigen // niet te vertrouwen zijn Do ru budan
دو رو ﺑﻮدن ﻗﺎﺑﻞ- از ﻋﻘﯿﺪه ﻫﺎی ﺿﺪ و ﻧﻘﯿﻀﯽ ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﮐﺮدن اﻋﺘﻤﺎد ﻧﺒﻮدن Jarig (Als dat gebeurt,) dan ben je nog niet jarig! Dan krijg je het nog moeilijk // dan ben je nog niet gelukkig! (Agar ân etefâq biyoftad) dahanat zade ast!
!)اﮔﺮ آن اﺗﻔﺎق ﺑﯿﻔﺘﺪ( دﻫﻨﺖ زده اﺳﺖ آن وﻗﺖ دﯾﮕﺮ- آن وﻗﺖ دﯾﮕﺮ ﻣﺸﮕﻞ ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﯽ !ﺧﻮﺷﺤﺎل ﻧﺨﻮاﻫﯽ ﺑﻮد
186
Proef woordenboek.indd 186
16-5-2008 9:24:34
Jasje / Joden
Jasje Iemand aan zijn jasje trekken Iemand aanspreken om hem aan iets te herinneren of om van hem iets gedaan te krijgen Dast be dâmane kasi šodan
دﺳﺖ ﺑﻪ داﻣﻦ ﮐﺴﯽ ﺷﺪن ﮐﺴﯽ را ﻣﺨﺎﻃﺐ ﻗﺮار دادن ﺗﺎ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ او ﺑﯿﺎورﻧﺪ ﯾﺎ از ﻃﺮﯾﻖ او ﮐﺎری را ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ Zoals de wind waait, waait zijn jasje Wind Jawoord Elkaar het jawoord geven Trouwen // instemmen met een huwelijk Be ham bale goftan
ﺑﻪ ﻫﻢ ﺑﻠﻪ ﮔﻔنت ﺑﺎ زﻧﺎﺷﻮﯾﯽ ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﮐﺮدن- ازدواج ﮐﺮدن Jeu De jeu is eraf Het speelse is verdwenen // het is niet leuk meer Âb o rangaš rafte ast
آب و رﻧﮓ اش رﻓﺘﻪ اﺳﺖ دﯾﮕﺮ- زﯾﺒﺎﯾﯽ و ﻟﻄﺎﻓﺖ اش را از دﺳﺖ داده اﺳﺖ ﺟﺎﻟﺐ ﻧﯿﺴﺖ Jeugd Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst {Gezegd van een maatschappelijke beweging (politieke partij/tv-omroep/ Kerk enz.) die het bij de jonge mensen goed doet} Kasi ke dele jawânân râ be dast biyâwarad nânaš tuye roqan ast
ﮐﺴﯽ ﮐﻪ دل ﺟﻮاﻧﺎن را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﯿﺎورد ﻧﺎن اش ﺗﻮی روﻏﻦ اﺳﺖ اﯾﺴﺘﮕﺎه/}درﺑﺎره ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ )ﺣﺰب ﺳﯿﺎﺳﯽ ﮐﻠﯿﺴﺎ و ﻏﯿﺮه( ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ/ﺗﻠﻮﯾﺰﯾﻮﻧﯽ {ﺟﻮاﻧﺎن اﺳﺖ
Jeugdzonde Dat is niet meer dan een jeugdzonde Dat is een jeugdwerk (bijv. een artikel, een schilderij) waarvan je later, als je ouder en wijzer geworden bent, spijt hebt dat je het gemaakt hebt Xatâ-i dar jawâni bud o bas
ﺧﻄﺎﯾﯽ در ﺟﻮاﻧﯽ ﺑﻮد و ﺑﺲ ، ﻣﻘﺎﻟﻪ:ﮐﺎری اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺟﻮاﻧﯽ ﮐﺮده )ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺗﺎﺑﻠﻮی ﻧﻘﺎﺷﯽ( ﮐﻪ ﺑﻌﺪ ﻫﺎ ﻣﻮﻗﻌﯽ ﮐﻪ ﭘﯿﺮ ﺗﺮ و ﻋﺎﻗﻞ ﺗﺮ ﺷﺪ از اﻧﺠﺎﻣﺶ اﻓﺴﻮس ﺧﻮرد Job Jarige Job Iemand die zijn verjaardag viert Jenâbe motewaled
ﺟﻨﺎب ﻣﺘﻮﻟﺪ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺗﻮﻟﺪش را ﺟﺸﻦ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد Job op de mesthoop Iemand in een wel héél treurige situatie Ali xâkestar nešin
ﻋﻠﯽ ﺧﺎﮐﺴﱰ ﻧﺸﯿﻦ آدﻣﯽ در وﺿﻊ ﺑﺴﯿﺎر دﻟﺨﺮاش و ﻧﺎﮔﻮار Jobstijding Een jobstijding ontvangen Een onheilstijding/slecht bericht krijgen Xabare nahsi šenidan
ﺧﱪ ﻧﺤﺴﯽ ﺷﻨﯿﺪن ﻧﺎﮔﻮاری درﯾﺎﻓﺖ ﮐﺮدن/ﺧﺒﺮ ﻧﺎﺟﻮر Joden Twee joden weten wat een bril kost! Jij en ik, wij hoeven elkaar heus niets wijs te maken! Dotâ ko-oli ke be ham miresand čomâqešân râ miandâzand!
دو ﺗﺎ ﮐﻮﻟﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﯽ رﺳﻨﺪ ﭼامﻗﺸﺎن را ﻣﯽ !اﻧﺪازﻧﺪ ! ﻧﯿﺎزی ﻧﺪارﯾﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻫﻢ ﮐﻠﮏ ﺑﺰﻧﯿﻢ،ﻣﻦ و ﺗﻮ 187
Proef woordenboek.indd 187
16-5-2008 9:24:35
Joker / Jongen
Joker Iemand voor joker zetten Iemand bespottelijk maken Kasi râ sare kâr gozâštan
ﮐﺴﯽ را ﴎ ﮐﺎر ﮔﺬاﺷنت ﮐﺴﯽ را ﻣﺴﺨﺮه و رﯾﺸﺨﻨﺪ ﮐﺮدن Voor joker erbij zitten Niet serieus genomen worden // niet mee mogen doen Noxodi budan
ﻧﺨﻮدی ﺑﻮدن ﺑﺎزی داده ﻧﺸﺪن- ﺟﺪی ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻧﺸﺪن Voor joker staan Aap Jong Ik ben ook jong geweest Ik heb vroeger ook wel eens domme dingen gedaan {dus ik begrijp dat wel} Mâ ham jawâni hâ karde-im
ﻣﺎ ﻫﻢ ﺟﻮاﻧﯽ ﻫﺎ ﮐﺮده اﯾﻢ در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﻦ ﻫﻢ از اﯾﻦ ﺑﯽ اﺣﺘﯿﺎﻃﯽ ﻫﺎ ﮐﺮده ام {}ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ آن ﻣﺴﺎﻟﻪ را درک ﻣﯽ ﮐﻨﻢ Je bent maar eenmaal jong In je jeugd moet je kansen grijpen Jawâni yekbâr ast o bas
ﺟﻮاﻧﯽ ﯾﮏ ﺑﺎر اﺳﺖ و ﺑﺲ در ﺟﻮاﻧﯽ ﺑﺎﯾﺪ از ﻓﺮﺻﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد Jong geleerd is oud gedaan Hoe eerder je iets leert, des te langer zul je de vaardigheid behouden Âmuzeš dar jawâni lezataš dar piri ast
آﻣﻮزش در ﺟﻮاﻧﯽ ﻟﺬﺗﺶ در ﭘﯿﺮی اﺳﺖ ﻫﺮﭼﻪ زودﺗﺮ ﭼﯿﺰی ﺑﯿﺎﻣﻮزی ﻋﻤﺮ ﻣﻬﺎرت ﺗﻮ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ اﺳﺖ
Zoals de ouden zongen, piepen de jongen Oud Jongen Een jongen van Jan de Witt Een flinke kerel die van aanpakken weet/op wie je kunt rekenen Bače-ye amn o kâri
ﺑﭽﻪ اﻣﻦ و ﮐﺎری ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد/ﭘﺴﺮ رﺷﯿﺪی ﮐﻪ اﻫﻞ ﮐﺎر اﺳﺖ روﯾﺶ ﺣﺴﺎب ﮐﺮد Een toffe jongen Een door en door betrouwbare jongen Yek pârče âqâ
ﯾﮏ ﭘﺎرﭼﻪ آﻗﺎ ﺟﻮان ﮐﺎﻣﻼ ﻗﺎﺑﻞ اﻋﺘﻤﺎد Een zware jongen Een misdadiger/crimineel Âdame xalâf
آدم ﺧﻼف ﺗﺒﻪ ﮐﺎر/آدم ﺟﺎﻧﯽ Het is daar ouwe jongens krentenbrood Die mensen kennen elkaar al zo lang dat ze goed met elkaar overweg kunnen // dat ze elkaar ontzien Xeyli bâ ham qâti hastand
ﺧﯿﻠﯽ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻗﺎﺗﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ آن ﻫﺎ ﻣﺪت ﻫﺎ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﺪﯾﮕﺮ را ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﻨﺪ و ﺑﻪ ﻫﻢ ارﻓﺎق ﻣﯽ- ﺧﻮب ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﮐﻨﺎر ﺑﯿﺎﯾﻨﺪ ﮐﻨﻨﺪ We zijn hier jongens onder elkaar We kunnen hier gerust openhartig spreken Majles xodemâni ast
ﻣﺠﻠﺲ ﺧﻮدﻣﺎﻧﯽ اﺳﺖ اﯾﻦ ﺟﺎ راﺣﺖ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﯿﻢ ﺣﺮف دل ﺧﻮد را ﺑﺰﻧﯿﻢ
Oud en jong, arm en rijk Oud
188
Proef woordenboek.indd 188
16-5-2008 9:24:35
Joost / Jut
Joost Dat mag Joost/de duivel weten! Dat weet ik niet // geen idee! Xodâ midânad!
!ﺧﺪا ﻣﯽ داﻧﺪ ! از ﮐﺠﺎ ﺑﺪاﻧﻢ- ﻣﻦ ﭼﻪ ﺧﺒﺮ دارم Juichen Te vroeg juichen Je moet nog geen hoera roepen voordat je geslaagd bent/voordat je succes hebt behaald
Gol nazade be hawâ paridan
ﮔﻞ ﻧﺰده ﺑﻪ ﻫﻮا ﭘﺮﯾﺪن ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﺧﻮد ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﯽ ﮐﻨﺪ/آدم ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻗﺒﻞ از ﭘﯿﺮوزی Jut De kop van Jut zijn Overal de schuld van krijgen Separe balâ šodan
ﺳﭙﺮ ﺑﻼ ﺷﺪن ﻫﻤﻪ ﮔﻨﺎه ﻫﺎ ﺑﻪ ﮔﺮدن اﻓﺘﺎدن
189
Proef woordenboek.indd 189
16-5-2008 9:24:35
Proef woordenboek.indd 190
16-5-2008 9:24:35
K Kaak Iemand/iets aan de kaak stellen Iemand/iets openlijk als slecht/bespottelijk voorstellen Kasi/čizi râ sange ruye yax kardan
ﭼﯿﺰی را ﺳﻨﮓ روی ﯾﺦ ﮐﺮدن/ﮐﺴﯽ ﻣﺴﺨﺮه ﮐﺮدن/ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را آﺷﮑﺎرا ﺧﺮاب/ﮐﺴﯽ Kaart Alles op één kaart zetten Zijn geluk/plannen van één mogelijkheid afhankelijk maken // maar één kans benutten om zijn doel te bereiken Zendegi-ye xod râ faqat ruye yek kâr gozâštan
زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد را ﻓﻘﻂ روی ﯾﮏ ﮐﺎر ﮔﺬاﺷنت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی ﺧﻮد را ﺑﻪ ﯾﮏ اﻣﮑﺎن واﺑﺴﺘﻪ/ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﯽ ﺗﻨﻬﺎ ﯾﮑﯽ از اﻣﮑﺎن ﻫﺎی ﺧﻮد را ﺑﺮای رﺳﯿﺪن ﺑﻪ- ﮐﺮدن ﻫﺪف ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن Dat is doorgestoken kaart Er zou een open gesprek/competitie zijn, maar nu blijkt dat alles van tevoren al is geregeld Tuye in jariyân gâb bandi šode ast
ﺗﻮی اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎن ﮔﺎب ﺑﻨﺪی ﺷﺪه اﺳﺖ ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ ای ﻋﺎدﻻﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ اﻣﺎ اﻻن/ﻗﺮار ﺑﻮد ﮐﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻌﻠﻮم ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ از ﭘﯿﺶ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ
Dat is geen haalbare kaart Dat is geen goed idee // dat lukt toch niet Ân jariyân šodani nist
آن ﺟﺮﯾﺎن ﺷﺪﻧﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﻣﻮﻓﻘﯿﺘﯽ- ﻧﻈﺮ و اﯾﺪه ﺧﻮﺑﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﻧﺪارد Iemand in de kaart kijken De geheime plannen van iemand doorzien Daste kasi râ xândan
دﺳﺖ ﮐﺴﯽ را ﺧﻮاﻧﺪن از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭘﻨﻬﺎﻧﯽ ﮐﺴﯽ ﺳﺮ در آوردن Iemand in de kaart spelen Iemand (onbedoeld) helpen Nâxâste âb be âsiyâbe kasi rixtan
ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ آب ﺑﻪ آﺳﯿﺎب ﮐﺴﯽ رﯾﺨنت )ﺑﺪون ﻗﺼﺪ( ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﯾﺎری دادن Van de kaart vegen Vernietigen/verslaan Az naqše-ye ruzegâr pâk kardan
از ﻧﻘﺸﻪ روزﮔﺎر ﭘﺎک ﮐﺮدن از ﺑﯿﻦ ﺑﺮدن/ﮐﺎﻣﻼ ﻧﺎﺑﻮد ﮐﺮدن Volkomen van de kaart zijn Helemaal uit zijn normale doen/ ontsteld zijn Kâmelan qâti kardan
ﮐﺎﻣﻼ ﻗﺎﺗﯽ ﮐﺮدن آﺷﻔﺘﻪ ﺷﺪن/ﮐﻼ از ﺣﺎﻟﺖ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺧﺎرج Zijn kaarten op tafel leggen Laten zien wat zijn motieven/plannen zijn in een bepaalde kwestie Daste xod râ ru kardan
دﺳﺖ ﺧﻮد را رو ﮐﺮدن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی ﺧﻮد را در ﻣﻮﺿﻮع ﺧﺎﺻﯽ ﻧﺸﺎن/اﻧﮕﯿﺰه دادن
191
Proef woordenboek.indd 191
16-5-2008 9:24:35
Kaartenhuis / Kalf
Kaartenhuis Als een kaartenhuis instorten Heel gemakkelijk omvergeworpen/ ontzenuwd worden, omdat het geen goede grondslag heeft Mesle xâne-ye kâqazi foru rixtan
ﻣﺜﻞ ﺧﺎﻧﻪ ﮐﺎﻏﺬی ﻓﺮو رﯾﺨنت ﭼﻮن ﭘﺎﯾﻪ و اﺳﺎس درﺳﺘﯽ ﻧﺪارد ﺑﺴﯿﺎر آﺳﺎن ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﯽ ﺗﮑﺬﯾﺐ ﻣﯽ ﺷﻮد/رﯾﺰد Kaas Ergens geen kaas van gegeten hebben Ergens geen verstand van hebben Dar kâri az bix arab budan
در ﮐﺎری از ﺑﯿﺦ ﻋﺮب ﺑﻮدن از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ آﮔﺎﻫﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻦ و ﺳﺮ در ﻧﯿﺎوردن Zich de kaas niet van het brood laten eten Zich assertief opstellen // zich niet laten beetnemen Nemigozârad saraš kolâh berawad
منﯽ ﮔﺬارد ﴎش ﮐﻼه ﺑﺮود اﺟﺎزه ﻧﻤﯽ دﻫﺪ ﮔﻮﻟﺶ ﺑﺰﻧﻨﺪ- ﻗﺪرت ﻧﻔﺲ ﻧﺸﺎن دادن Kabaal Een heidens kabaal maken Een geweldige herrie maken Mahšare kobrâ be pâ kardan
ﻣﺤﴩ ﮐﱪا ﺑﻪ ﭘﺎ ﮐﺮدن ﺳﺮ و ﺻﺪای ﺑﺴﯿﺎر ﺑﻪ راه اﻧﺪاﺧﺘﻦ Kabel Een kink in de kabel Kink Kabeljauw Een spiering uitgooien om een kabeljauw te vangen Spiering Kachel Achter de kachel zitten Thuiszitten en niets ondernemen Zire korsi nešastan wa tanbali kardan
زﯾﺮ ﮐﺮﺳﯽ ﻧﺸﺴنت و ﺗﻨﺒﻠﯽ ﮐﺮدن ﺧﺎﻧﻪ ﻧﺸﺴﺘﻦ و ﻫﯿﭻ ﮐﺎری ﻧﮑﺮدن Kaf Er is veel kaf onder het koren Er zit veel bij dat waardeloos/onbruikbaar is Qâti ziyâd dârad
ﻗﺎﺗﯽ زﯾﺎد دارد ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺼﺮف ﺗﻮﯾﺶ اﺳﺖ/ﺧﯿﻠﯽ اﺟﻨﺎس ﺑﯽ ارزش Het kaf van het koren scheiden Het beste uitkiezen en de rest weggooien Bad o xub râ az ham sawâ kardan
ﺑﺪ و ﺧﻮب را از ﻫﻢ ﺳﻮا ﮐﺮدن ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻫﺎ را ﺟﺪا ﮐﺮدن و ﺑﻘﯿﻪ را دور رﯾﺨﺘﻦ Kakken Iemand te kakken zetten Iemand bespottelijk maken Kasi râ mačal kardan
ﮐﺴﯽ را ﻣﭽﻞ ﮐﺮدن ﮐﺴﯽ را رﯾﺸﺨﻨﺪ و ﻣﺴﺨﺮه ﮐﺮدن Kalf Als het kalf verdronken is, dempt men de put Mensen nemen altijd maatregelen als het al te laat is/als het ongeluk al gebeurd is Nuš dâru râ pas az marge sohrâb âwardan
ﻧﻮش دارو را ﭘﺲ از ﻣﺮگ ﺳﻬﺮاب آوردن ﻣﺮدم زﻣﺎﻧﯽ راه و ﭼﺎره ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ دﯾﮕﺮ دﯾﺮ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﮐﺎر از ﮐﺎر ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ/اﺳﺖ Het gouden kalf aanbidden Geld het belangrijkste vinden Mâl parast budan
ﻣﺎل ﭘﺮﺳﺖ ﺑﻮدن ﭘﻮل را از ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ ﻣﻬﻤﺘﺮ داﻧﺴﺘﻦ
192
Proef woordenboek.indd 192
16-5-2008 9:24:35
Kalfje / Kans
Kalfje Over koetjes en kalfjes praten Koetje Kaliber Van hetzelfde kaliber zijn Even belangrijk/knap/talentvol enz. zijn Ham pâ-ye yekdigar budan
ﻫﻢ ﭘﺎی ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺑﻮدن ﭘﺮ اﺳﺘﻌﺪاد و ﻏﯿﺮه ﺑﻮدن/ﺑﺎ ﻫﻮش/ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻫﻢ ﻣﻬﻢ Kam Alles over één kam scheren Geen enkel onderscheid maken tussen dingen die wel degelijk van elkaar verschillen Xar o gâw râ farq nagozâštan
ﺧﺮ و ﮔﺎو را ﻓﺮق ﻧﮕﺬاﺷنت ﺑﯿﻦ ﭼﯿﺰﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ واﻗﻌﺎ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻓﺮق دارﻧﺪ ﻫﯿﭻ ﺗﻔﺎوﺗﯽ ﻧﮕﺬاﺷﺘﻦ Kameel Eerder gaat de kameel door het oog van een naald dan dat een rijke ingaat in het koninkrijk Gods {bijbelspreuk, Mattheus 19:24} Het is heel moeilijk voor iemand die rijk is, zalig te worden Gozaštane šotor az surâxe suzan âsân tar ast az wâred šodane serwatmand be malakute xodâ {enjil}
ﮔﺬﺷنت ﺷﱰ از ﺳﻮراخ ﺳﻮزن آﺳﺎن ﺗﺮ اﺳﺖ از وارد {ﺷﺪن ﺛﺮومتﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﻠﮑﻮت ﺧﺪا }اﻧﺠﯿﻞ آدم ﭘﻮﻟﺪار ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺸﮕﻞ ﺧﻮﺷﺒﺨﺖ و ﺳﻌﺎدﺗﻤﻨﺪ ﻣﯽ ﺷﻮد Kan (zn) Dat is allang in kannen en kruiken Dat is allang geregeld Boride wa duxte šode ast
ﺑﺮﯾﺪه و دوﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺧﯿﻠﯽ وﻗﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻨﻈﯿﻢ و رو ﺑﻪ راه ﺷﺪه اﺳﺖ
Het onderste uit de kan willen hebben Te gretig zijn // te hoge eisen stellen Šire-ye čizi râ kešidan
ﺷﯿﺮه ﭼﯿﺰی را ﮐﺸﯿﺪن ﺗﻮﻗﻊ زﯾﺎدی داﺷﺘﻦ- ﺑﺴﯿﺎر ﺣﺮﯾﺺ ﺑﻮدن Wie het onderste uit de kan wil, krijgt het lid op zijn neus Wie te veel wil, komt vaak bedrogen uit Âdame zerang hamiše pâ-yaš tuye čâle ast
آدم زرﻧﮓ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﭘﺎﯾﺶ ﺗﻮی ﭼﺎﻟﻪ اﺳﺖ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺣﺮص ﻣﯽ زﻧﺪ ﺑﺎزﻧﺪه اﺳﺖ و ﺳﺮش ﮐﻼه ﻣﯽ رود Als de wijn is in de man, is de wijsheid in de kan Wijn Kanon Met een kanon op een mug schieten 1 - Veel te veel geweld gebruiken tegen iets kleins 2 - Veel te veel aandacht besteden aan iets onbelangrijks Bâ tup o tânk be paše hamle kardan
ﺑﺎ ﺗﻮپ و ﺗﺎﻧﮏ ﺑﻪ ﭘﺸﻪ ﺣﻤﻠﻪ ﮐﺮدن -٢ ﺑﺎ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﺴﯿﺎر ﺑﻪ ﭼﯿﺰ ﮐﻮﭼﮑﯽ ﯾﻮرش ﺑﺮدن-١ اﻫﻤﯿﺖ زﯾﺎدی ﺑﻪ ﭼﯿﺰ ﺑﯽ ارزﺷﯽ دادن Kans Daar is alle kans op Dat is zeer wel mogelijk Emkânaš ziyâd ast
اﻣﮑﺎﻧﺶ زﯾﺎد اﺳﺖ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ و ﺷﺎﻧﺲ اﻧﺠﺎم ﺷﺪﻧﺶ ﺑﺴﯿﺎر اﺳﺖ De kansen keren Er treedt een totale verandering op // degene die op winst stond, gaat verliezen Baxt bargaštan
193
Proef woordenboek.indd 193
16-5-2008 9:24:35
Kant / Kant
ﺑﺨﺖ ﺑﺮﮔﺸنت ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺳﻮد ﻣﯽ- ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ ﮐﺎﻣﻼ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﺮده اﺳﺖ ﺑﺮد زﯾﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺮد
Aan iemands kant staan Tot de partij van iemand behoren // iemand steunen Pošti-ye kasi râ kardan
De kans is verkeken Het gunstige moment is voorbij/gemist Forsat az dast rafte ast
ﭘﺸﺘﯽ ﮐﺴﯽ را ﮐﺮدن از ﮐﺴﯽ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﮐﺮدن- واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﮔﺮوه ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن
ﻓﺮﺻﺖ از دﺳﺖ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﭼﻨﺘﻪ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ/ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ از ﺑﯿﻦ Een gemiste kans keert niet weer! Je moet nu handelen, want je krijgt geen tweede kans Âbe rafte be juy bar nemigardad!
!آب رﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﺟﻮی ﺑﺮ منﯽ ﮔﺮدد ﻫﻤﯿﻦ اﻻن ﺑﺎﯾﺪ دﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺷﻮی وﮔﺮﻧﻪ ﺷﺎﻧﺲ دﯾﮕﺮی ﻧﺨﻮاﻫﯽ داﺷﺖ Grijp je kans! Benut de mogelijkheid! Forsat râ daryâb!
!ﻓﺮﺻﺖ را درﯾﺎب !از اﻣﮑﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻦ Hij heeft de kans laten liggen Hij heeft de mogelijkheid niet benut Forsat râ dar nayâft
ﻓﺮﺻﺖ را در ﻧﯿﺎﻓﺖ از ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ و اﻣﮑﺎن ﺧﻮد اﺳﺘﻔﺎده ﻧﮑﺮد Zijn kans schoon zien Een gunstige gelegenheid zien om zijn doel te bereiken Forsat râ monâseb didan
ﻓﺮﺻﺖ را ﻣﻨﺎﺳﺐ دﯾﺪن ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ و ﻣﺠﺎل ﺧﻮﺑﯽ ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن ﺗﺎ ﺑﻪ ﻫﺪف ﺑﺮﺳﺪ Kant Aan de kleine kant zijn Nogal klein zijn {van kleren, schoenen} Yek hawâ kučak budan
ﯾﮏ ﻫﻮا ﮐﻮﭼﮏ ﺑﻮدن {اﻧﺪازه اش ﮐﻤﯽ ﮐﻮﭼﮏ اﺳﺖ }درﺑﺎره ﻟﺒﺎس ﯾﺎ ﮐﻔﺶ
Dat deugt van geen kant(en) Dat is totaal onjuist Az bix o bon qalat ast
از ﺑﯿﺦ و ﺑﻦ ﻏﻠﻂ اﺳﺖ ﮐﺎﻣﻼ اﺷﺘﺒﺎه و ﻧﺎدرﺳﺖ اﺳﺖ Dat gaat de goede kant op Als dat zo doorgaat, loopt het goed af Be masire dorosti oftâde ast
ﺑﻪ ﻣﺴﯿﺮ درﺳﺘﯽ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ اﮔﺮ ﻫﻤﯿﻦ ﺟﻮر ﭘﯿﺶ ﺑﺮود ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺧﻮﺑﯽ دارد Dat raakt kant noch wal Dat is onzin // dat slaat nergens op Na in ast o na ân, čert ast
ﭼﺮت اﺳﺖ،ﻧﻪ اﯾﻦ و ﻧﻪ آن ﺟﺮﯾﺎن ﺑﯽ رﺑﻄﯽ اﺳﺖ- ﻣﻬﻤﻞ و ﻣﺰﺧﺮف اﺳﺖ Geen kant meer op kunnen Helemaal vastzitten // geen enkel perspectief meer hebben Râhe pas o piš nadâštan
راه ﭘﺲ و ﭘﯿﺶ ﻧﺪاﺷنت دﯾﮕﺮ ﻫﯿﭻ ﭼﺸﻢ اﻧﺪازی ﻧﺪاﺷﺘﻦ- ﮐﺎﻣﻼ ﮔﯿﺮ اﻓﺘﺎدن Iets niet over zijn kant laten gaan Iets niet lijdelijk accepteren // iets niet zomaar aanvaarden Čiži râ bi xodi qabul nakardan
ﭼﯿﺰی را ﺑﯽ ﺧﻮدی ﻗﺒﻮل ﻧﮑﺮدن ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻫﻤﯿﻦ- ﻣﺴﺎﻟﻪ ای را ﻧﻮﮐﺮوار ﻧﭙﺬﯾﺮﻓﺘﻦ ﺟﻮری ﻗﺒﻮل ﻧﮑﺮدن Van de verkeerde kant zijn Homosekseel zijn Ân wari budan
194
Proef woordenboek.indd 194
16-5-2008 9:24:35
Kantje / Kapot
آن وری ﺑﻮدن ﻫﻤﺠﻨﺲ ﺑﺎز ﺑﻮدن Zich van kant maken Zelfmoord plegen Kalake xod râ kandan
Het was op het kantje Het was op de grens van wat nog fatsoenlijk/geoorloofd is Dar hade mojâz bud
در ﺣﺪ ﻣﺠﺎز ﺑﻮد ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﻮد/ﮐﻢ و ﺑﯿﺶ در ﻣﺮز و ﻣﺤﺪوده ﻧﺰاﮐﺖ ﮐﻠﮏ ﺧﻮد را ﮐﻨﺪن ﺧﻮدﮐﺸﯽ ﮐﺮدن
Dat is een dubbeltje op zijn kant Dubbeltje De liefde kan niet van één kant komen Liefde Het mes snijdt aan twee kanten Mes Familie van de koude kant Familie Kantje De kantjes eraf lopen Zijn werk niet behoorlijk doen // luieren Sanbal kâri kardan
ﺳﻨﺒﻞ ﮐﺎری ﮐﺮدن ﺗﻨﺒﻠﯽ ﮐﺮدن- ﮐﺎر ﺧﻮد را درﺳﺖ اﻧﺠﺎم ﻧﺪادن De scherpe kantjes van iets afnemen De punten die omstreden zijn wegnemen, zodat de rest aanvaardbaar wordt Tizi-ye qazi-ye-i râ sâf kardan
ﺗﯿﺰی ﻗﻀﯿﻪ ای را ﺻﺎف ﮐﺮدن ﻧﮑﺘﻪ ﻫﺎی ﺑﺤﺚ اﻧﮕﯿﺰ ﮐﺎری را از ﺑﯿﻦ ﺑﺮدن ﺗﺎ ﺑﻘﯿﻪ اش ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﺎﺷﺪ Het was kantje boord Het is nét gelukt, maar het had ook mis kunnen gaan Lab turi dorost az âb darâmad
ﻟﺐ ﺗﻮری درﺳﺖ از آب در آﻣﺪ ﻣﻤﮑﻦ ﺑﻮد ﺧﺮاب ﺷﻮد اﻣﺎ ﺳﺮﺑﺰﻧﮕﺎه درﺳﺖ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ
Kap Gelijke monniken, gelijke kappen Monnik Het zijn niet allen monniken die zwarte kappen dragen Monnik Kaper Er zijn kapers op de kust Er zijn anderen die eenzelfde doel nastreven en zij vormen een gevaar/ bedreiging Dast ziyâd šode ast
دﺳﺖ زﯾﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﻫﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﻫﺪف را دارﻧﺪ و ﺧﻄﺮ ﺳﺎزﻧﺪ Kapittel Een (belangrijke) stem in het kapittel hebben Stem Kapot Kapot zijn van iets Ernstig onder de indruk van iets zijn // gekwetst/bedroefd zijn door iets Xarâbe čizi budan
ﺧﺮاب ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن ﻏﻢ ﭼﯿﺰی را/ آﺳﯿﺐ- ﻋﻤﯿﻘﺎ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن ﺧﻮردن Zich kapot lachen Heel erg lachen Az xande rude bor šodan
از ﺧﻨﺪه روده ﺑﺮ ﺷﺪن ﺑﺴﯿﺎر و ﺑﯽ اﻧﺪازه ﺧﻨﺪﯾﺪن
195
Proef woordenboek.indd 195
16-5-2008 9:24:35
Kapstok / Kastje
Kapstok Iemand/iets als kapstok gebruiken Iemand/iets als uitgangspunt nemen Kasi/čizi râ dast âwiz xod kardan
ﭼﯿﺰی را دﺳﺖ آوﯾﺰ ﺧﻮد ﮐﺮدن/ﮐﺴﯽ ﻣﺴﺎﻟﻪ ای ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻘﻄﻪ ﺣﺮﮐﺖ اﺳﺘﻔﺎده/از ﮐﺴﯽ ﮐﺮدن Kar De kar trekken De leiding hebben // het meeste werk doen Asbe gâri šodan
اﺳﺐ ﮔﺎری ﺷﺪن ﺑﯿﺶ ﺗﺮﯾﻦ ﮐﺎرﻫﺎ را ﮐﺮدن- رﻫﺒﺮی را ﺑﻪ دﺳﺖ داﺷﺘﻦ Karretje Iemand voor je eigen karretje/ wagentje spannen Iemand anders voor je eigen belangen aan het werk zetten Kasi râ xare xod kardan
ﮐﺴﯽ را ﺧﺮ ﺧﻮد ﮐﺮدن دﯾﮕﺮی را ﺑﺮای ﻣﻨﻔﻌﺖ و ﺳﻮد ﺧﻮد ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻦ Karwei Het karwei is op een oor na gevild Het werk is bijna af Kâr hâ begi nagi yek sare ast
ﮐﺎرﻫﺎ ﺑﮕﯽ ﻧﮕﯽ ﯾﮑﴪه اﺳﺖ ﭼﯿﺰی ﻧﻤﺎﻧﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ ﮐﺎر ﺑﻪ ﭘﺎﯾﺎن ﺑﺮﺳﺪ Kas De kas opmaken Nagaan wat de financiële situatie is // het saldo berekenen Hesâb ketâb kardan
ﺣﺴﺎب ﮐﺘﺎب ﮐﺮدن ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﯽ ﮐﺮدن- وﺿﻊ ﻣﺎﻟﯽ را ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺮدن Goed bij kas zijn Veel geld ter beschikking hebben Kise-ye pore puli dâštan
ﮐﯿﺴﻪ ﭘﺮ ﭘﻮﻟﯽ داﺷنت ﭘﻮل ﺑﺴﯿﺎری دم دﺳﺖ داﺷﺘﻦ Kast Alles uit de kast halen Zijn uiterste best doen Hame-ye zure xod râ zadan
ﻫﻤﻪ زور ﺧﻮد را زدن ﺗﻤﺎم ﺗﻼش و ﮐﻮﺷﺶ ﺧﻮد را ﮐﺮدن Iemand op de kast jagen/krijgen Iemand boos maken Laje kasi râ dar âwardan
ﻟﺞ ﮐﺴﯽ را در آوردن ﮐﺴﯽ را ﻋﺼﺒﺎﻧﯽ ﮐﺮدن Hij trof daar een lijk in de kast Lijk Poppetje gezien? Kastje dicht! Poppetje Kastanje Voor iemand de kastanjes uit het vuur halen Problemen voor een ander oplossen, waarbij je zelf groot gevaar loopt Xod râ barâye kasi be âb o âtaš zadan
ﺧﻮد را ﺑﺮای ﮐﺴﯽ ﺑﻪ آب و آﺗﺶ زدن ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺣﻞ ﻣﺸﮕﻼت دﯾﮕﺮان ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺧﻄﺮ ﺑﺰرﮔﯽ اﻧﺪاﺧﺘﻦ Kastje Iemand van het kastje naar de muur sturen Iemand overal heen sturen zonder dat deze er iets mee opschiet Kasi râ donbâle noxod siyâh ferestâdan
ﮐﺴﯽ را دﻧﺒﺎل ﻧﺨﻮد ﺳﯿﺎه ﻓﺮﺳﺘﺎدن ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﻫﺮ ﻃﺮﻓﯽ ﻓﺮﺳﺘﺎدن ﺑﺪون اﯾﻦ ﮐﻪ ﻓﺎﯾﺪه ای ﺑﺮاﯾﺶ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ
196
Proef woordenboek.indd 196
16-5-2008 9:24:35
Kat / Kat
Kat Als de kat van huis is, dansen de muizen op tafel Als er geen toezicht is, misbruiken kinderen/ondergeschikten enz. hun vrijheid Jâ-i ke gorbe nabâšad muš hâ raqqâsi mikonand
ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﮔﺮﺑﻪ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻣﻮش ﻫﺎ رﻗﺎﺻﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ زﯾﺮدﺳﺘﺎن و ﻏﯿﺮه/وﻗﺘﯽ ﻧﻈﺎرﺗﯽ در ﮐﺎر ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ از آزادی ﺧﻮد ﺳﻮاﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ Als een kat om de hete brij heen draaien Niet terzake willen/kunnen komen Tafre raftan
ﻃﻔﺮه رﻓنت ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻦ اﺻﻞ ﻣﻄﻠﺐ ﻧﺒﻮدن/ﻗﺎدر De kat de bel aanbinden 1 - De eerste stap doen om een gevaarlijk plan tot uitvoering te brengen 2 - Iets wat gevoelig ligt in de openbaarheid brengen Zangule be gardane gorbe andâxtan
زﻧﮕﻮﻟﻪ ﺑﻪ ﮔﺮدن ﮔﺮﺑﻪ اﻧﺪاﺧنت -٢ اوﻟﯿﻦ ﻗﺪم را در اﻧﺠﺎم ﮐﺎر ﺧﻄﺮﻧﺎﮐﯽ ﺑﺮداﺷﺘﻦ-١ ﺟﺮﯾﺎن ﺣﺴﺎﺳﯽ را در ﺟﻤﻊ آﺷﮑﺎر ﮐﺮدن De kat in het donker knijpen Schijnheilig zijn/kwaad doen wanneer je denkt dat anderen het niet zien Zir jolaki kâr karan
زﯾﺮ ﺟﻠﮑﯽ ﮐﺎر ﮐﺮدن ﻣﻮﻗﻌﯽ ﮐﻪ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ دﯾﮕﺮان ﺣﻮاﺳﺸﺎن ﻧﯿﺴﺖ ﺧﺮاب ﮐﺎری ﮐﺮدن/رﯾﺎﮐﺎری De kat op het spek binden Iemand in de verleiding brengen Gušt râ be gorbe sepordan
ﮔﻮﺷﺖ را ﺑﻪ ﮔﺮﺑﻪ ﺳﭙﺮدن ﮐﺴﯽ را وﺳﻮﺳﻪ ﮐﺮدن
De kat uit de boom kijken Bekijken hoe de zaak zal aflopen, alvorens iets te ondernemen of zich uit te spreken Dah martebe gaz kardan wa yek martebe pâre kardan
ده ﻣﺮﺗﺒﻪ ﮔﺰ ﮐﺮدن و ﯾﮏ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﭘﺎره ﮐﺮدن ﭘﯿﺶ از اﻧﺠﺎم ﮐﺎری ﯾﺎ زدن ﺣﺮﻓﯽ ﻧﺘﯿﺠﻪ آن را ﺳﻨﺠﯿﺪن Een kat in de zak kopen 1 - Iets kopen zonder het gezien te hebben 2 - Bedrogen uitkomen Gonješk râ be jâye qanâri xaridan
ﮔﻨﺠﺸﮏ را ﺑﻪ ﺟﺎی ﻗﻨﺎری ﺧﺮﯾﺪن ﮔﻮل ﺧﻮردن-٢ ﭼﯿﺰی را ﻧﺪﯾﺪ ﺧﺮﯾﺪن-١ Een kat in het nauw maakt rare sprongen Wie in nood verkeert reageert vaak uit paniek onvoorzichtig Gorbe waqti xod râ dar tangnâ bebinad čang miandâzad
ﮔﺮﺑﻪ وﻗﺘﯽ ﺧﻮد را در ﺗﻨﮕﻨﺎ ﺑﺒﯿﻨﺪ ﭼﻨﮓ ﻣﯽ اﻧﺪازد آدم ﮐﻪ زﯾﺮ ﻓﺸﺎر ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻌﻤﻮﻻ از ﺗﺮس ﺑﯽ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﮔﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ Kat in het bakkie 1 - Dat lukt zonder veel moeite 2 - Alles gaat naar wens Mesle âb xordan ast
ﻣﺜﻞ آب ﺧﻮردن اﺳﺖ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ ﺑﺮ-٢ آن ﮐﺎر ﺑﺪون زﺣﻤﺖ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد-١ وﻓﻖ ﻣﺮاد اﺳﺖ Maak dat de kat wijs! Daar geloof ik niets van! Xar xodeti!
!ﺧﺮ ﺧﻮدﺗﯽ !آن ﺣﺮف را اﺻﻼ ﺑﺎور ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻢ Vechten als kat en hond Verbeten vechten
197
Proef woordenboek.indd 197
16-5-2008 9:24:35
Katje / Keel
Mesle sag o gorbe be ham paridan
ﻣﺜﻞ ﺳﮓ و ﮔﺮﺑﻪ ﺑﻪ ﻫﻢ ﭘﺮﯾﺪن ﺳﺮ ﺳﺨﺘﺎﻧﻪ ﺟﻨﮕﯿﺪن Voor de kat zijn kut/viool Voor niets Barâye guze xar
ﺑﺮای ﮔﻮز ﺧﺮ ﺳﺮ ﻫﯿﭻ و ﭘﻮچ،ﺑﯽ ﺧﻮدی Zich voelen als een kat in een vreemd pakhuis Niet weten wat je moet doen // zich niet op zijn gemak voelen Mesle mâhi bâlâ wa pâ-in paridan
ﻣﺜﻞ ﻣﺎﻫﯽ ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﯾﯿﻦ ﭘﺮﯾﺪن اﺣﺴﺎس راﺣﺘﯽ ﻧﮑﺮدن- دﺳﺖ و ﭘﺎی ﺧﻮد را ﮔﻢ ﮐﺮدن Het spel van kat en muis spelen Spel Katje Als de katjes muizen, mauwen ze niet Als mensen het hun voorgezette eten lekker vinden, eten ze het op en praten niet {meestal gezegd van kinderen} Moq-ye boxor boxor hame sâket-and
ﻣﻮﻗﻊ ﺑﺨﻮر ﺑﺨﻮر ﻫﻤﻪ ﺳﺎﮐﺖ اﻧﺪ آدم وﻗﺘﯽ از ﻏﺬاﯾﯽ ﮐﻪ ﺟﻠﻮﯾﺶ ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﻧﺪ ﺧﻮﺷﺶ-١ ﺑﯿﺎﯾﺪ آن را ﻣﯽ ﺧﻮرد و ﺻﺪاﯾﺶ ﻫﻢ در ﻧﻤﯽ آﯾﺪ {}ﻣﻌﻤﻮﻻ درﺑﺎره ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ Eruitzien als een verzopen kat 1 - Kletsnat zijn van de regen 2 - Het drankmisbruik is duidelijk te zien 1 - Mesle muše âb kešide šodan 2 - masti-aš peydâst
ﻣﺴﺘﯽ اش ﭘﯿﺪا-٢ ﻣﺜﻞ ﻣﻮش آب ﮐﺸﯿﺪه ﺷﺪن-١ اﺳﺖ زﯾﺎده روی در ﻋﺮق-٢ از ﺑﺎران ﺧﯿﺲ آب ﺷﺪن-١ ﺧﻮری را ﻣﯽ ﺷﻮد از رﯾﺨﺖ و ﻗﯿﺎﻓﻪ اش دﯾﺪ
Zij is geen katje om zonder handschoenen aan te pakken Het is een vinnige vrouw, iemand die van zich af zal bijten Daste kam nagiraš xeyli âpârti ast
دﺳﺖ ﮐﻢ ﻧﮕﯿﺮش ﺧﯿﻠﯽ آﭘﺎرﺗﯽ اﺳﺖ زن ﺗﻨﺪ ﺧﻮ و ﺑﺪ ﻋﻨﻘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﮐﻮﻟﯽ ﺑﺎزی از ﺧﻮدش دﻓﺎع ﻣﯽ ﮐﻨﺪ Het maakt niet uit of je door de hond of door de kat gebeten wordt Hond Kattengespin Het eerste gewin is kattengespin Gewin Katoen Iemand van katoen geven Iemand een flink pak slaag of een raak antwoord geven Puste kasi râ kandan
ﭘﻮﺳﺖ ﮐﺴﯽ را ﮐﻨﺪن ﮐﺘﮏ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ زدن ﯾﺎ ﺟﻮاب دﻧﺪان ﺷﮑﻨﯽ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ دادن Keel Dat hangt mij de keel uit! Ik heb er genoeg van! Jânam be lab reside ast!
!ﺟﺎﻧﻢ ﺑﻪ ﻟﺐ رﺳﯿﺪه اﺳﺖ !دﯾﮕﺮ ﺗﺎب و ﺗﺤﻤﻞ آن را ﻧﺪارم De keel smeren Zich met drinken te goed doen Gelu-i tâze kardan
ﮔﻠﻮﯾﯽ ﺗﺎزه ﮐﺮدن ﺟﺮﻋﻪ ای ﻧﻮﺷﯿﺪن و ﻟﺬت ﺑﺮدن Een (grote) keel opzetten Hard gaan schreeuwen Jiqe banafš kešidan
ﺟﯿﻎ ﺑﻨﻔﺶ ﮐﺸﯿﺪن ﺑﺎ ﺻﺪای ﺑﻠﻨﺪ داد زدن
198
Proef woordenboek.indd 198
16-5-2008 9:24:35
Keelgat / Keizer
Iemand naar de keel vliegen Iemand fanatiek aanvallen Be sare kasi paridan
ﺑﻪ ﴎ ﮐﺴﯽ ﭘﺮﯾﺪن وﺣﺸﯿﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﯾﻮرش ﺑﺮدن
Zich iets geen twee keer laten zeggen Een (aantrekkelijk) aanbod meteen aannemen Jariyâni râ âni časbidan
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را آﻧﯽ ﭼﺴﺒﯿﺪن ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد )ﺟﺎﻟﺒﯽ( را ﻓﻮری ﻗﺒﻮل ﮐﺮدن
De baard in de keel hebben Baard De woorden bleven hem in de keel steken Woord Een brok in de keel krijgen Brok Een kikker in de keel hebben Kikker Iemand het mes op de keel zetten Mes Keelgat Dat is hem in het verkeerde keelgat geschoten Dat heeft grote verontwaardiging bij hem veroorzaakt Be terije qabâ-yaš bar xorde ast
ﺑﻪ ﺗﺮﯾﺞ ﻗﺒﺎﯾﺶ ﺑﺮ ﺧﻮرده اﺳﺖ وﺳﯿﻠﻪ رﻧﺠﺶ و دﻟﺨﻮری ﺑﺰرﮔﯽ ﺑﺮای او ﺷﺪه اﺳﺖ Keer (zn) Binnen de kortste keren Zeer snel Be zudi-ye zud
ﺑﻪ زودی زود در آﯾﻨﺪه ﺑﺴﯿﺎر ﻧﺰدﯾﮏ،ﺧﯿﻠﯽ زود Tegen de keer in zijn/gaan Dwars zijn/tegenstribbelen Gušt talxi kardan
ﮔﻮﺷﺖ ﺗﻠﺨﯽ ﮐﺮدن ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﮐﺮدن/ﻟﺞ ﺑﺎز ﺑﻮدن
Gedane zaken nemen geen keer Zaak Keerzijde De keerzijde van de medaille De minder mooie kant van een goede zaak Ân ruye sek-ke
آن روی ﺳﮑﻪ ﺑﺨﺶ ﻧﺎﺟﻮر ﯾﮏ ﺟﺮﯾﺎن ﺧﻮب Kees Klaar is Kees! Dat werk is af/voltooid! Qes-seye mâ be sar resid!
!ﻗﺼﻪ ﻣﺎ ﺑﻪ ﴎ رﺳﯿﺪ ! ﺣﺎﺿﺮ و آﻣﺎده اﺳﺖ/آن ﮐﺎر ﺗﻤﺎم Keien Op de keien komen te staan/gezet worden 1 - Zijn baan verliezen 2 -Uit zijn huis gezet worden Tipâ tuye kun xordan
ﺗﯽ ﭘﺎ ﺗﻮی ﮐﻮن ﺧﻮردن از ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮد راﻧﺪه-٢ ﮐﺎر ﺧﻮد را از دﺳﺖ دادن-١ ﺷﺪن Keizer Geef de keizer wat des keizers is {bijbeltekst, Mattheus 22:21} Geef iedereen wat hem toekomt Mâle emperâtur râ be emperâtur bedahid {enjil}
{ﻣﺎل اﻣﭙﺮاﺗﻮر را ﺑﻪ اﻣﭙﺮاﺗﻮر ﺑﺪﻫﯿﺪ }اﻧﺠﯿﻞ ﺣﻖ را ﺑﻪ ﺣﻖ دار ﺑﺪه 199
Proef woordenboek.indd 199
16-5-2008 9:24:35
Kelder / Keren (ww)
Om des keizers baard spelen Om niets spelen Sare sibile šâh bâzi kardan
ﴎ ﺳﺒﯿﻞ ﺷﺎه ﺑﺎزی ﮐﺮدن ﺳﺮ ﻫﯿﭽﯽ ﺑﺎزی ﮐﺮدن،ﭘﻮﭼﯽ ﺑﺎزی ﮐﺮدن Waar niet(s) is, verliest de keizer zijn recht Wie niets bezit, kan zijn schuldeisers ook niets betalen Az dasti ke mu nadârad nemitawân mu kand
از دﺳﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﻮ ﻧﺪارد منﯽ ﺗﻮان ﻣﻮ ﮐﻨﺪ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻣﺎﻟﯽ ﻧﺪارد ﺑﺪﻫﯽ ﻫﺎی ﺧﻮد را ﻫﻢ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﭙﺮدازد Kelder Naar de kelder gaan 1 - {van schepen} Zinken 2 - {van personen} a) Verdrinken; b) Failliet gaan Az dast raftan
از دﺳﺖ رﻓنت }درﺑﺎره آدم-٢ }درﺑﺎره ﮐﺸﺘﯽ{ زﯾﺮ آب ﻓﺮو رﻓﺘﻦ-١ ورﺷﮑﺴﺖ ﺷﺪن:( ﻏﺮق ﺷﺪن ب:(ﻫﺎ{ اﻟﻒ Kennen Ken u zelve Onderzoek wie u eigenlijk bent {opschrift op de tempel van Apollo in Delphi} Xodat râ bešnâs
ﺧﻮدت را ﺑﺸﻨﺎس ﺑﺒﯿﻦ در واﻗﻊ ﭼﻪ آدﻣﯽ ﻫﺴﺘﯽ }ﻧﻮﺷﺘﻪ ای در ﻣﻌﺒﺪ {آﭘﻮﻟﻮ در دﻟﻔﯽ
Zich niet laten kennen Niet laten merken hoe je werkelijk bent Zâte xod râ boruz nadâdan
ذات ﺧﻮد را ﺑﺮوز ﻧﺪادن ﺷﺨﺼﯿﺖ واﻗﻌﯽ ﺧﻮد را ﻧﺸﺎن ﻧﺪادن Kennis Buiten kennis raken Bewusteloos raken Pas oftâdan
ﭘﺲ اﻓﺘﺎدن از ﺣﺎل رﻓﺘﻦ،ﺑﯿﻬﻮش ﺷﺪن Kennis is macht Wie veel weet, heeft veel invloed/kan veel bereiken Tawânâ bowad har ke dânâ bowad
ﺗﻮاﻧﺎ ﺑﻮد ﻫﺮ ﮐﻪ داﻧﺎ ﺑﻮد ﻗﺪرت ﺑﺴﯿﺎری دارد/ﮐﺴﯽ ﮐﻪ زﯾﺎد ﻣﯽ داﻧﺪ ﻧﻔﻮذ Keper Op de keper beschouwd Van dichtbij/heel nauwkeurig bekeken Bâ rizbini
ﺑﺎ رﯾﺰ ﺑﯿﻨﯽ ﺑﺎ دﻗﺖ ﻧﮕﺎه ﮐﺮدن/از ﻧﺰدﯾﮏ Kerel Een kerel uit één stuk Een betrouwbare/moedige man Bače-ye luti sefat
ﺑﭽﻪ ﻟﻮﻃﯽ ﺻﻔﺖ ﺑﺎ ﺟﺮات/آدم ﻗﺎﺑﻞ اﻃﻤﯿﻨﺎن Een boom van een kerel Boom
We kennen elkaar langer dan vandaag We begrijpen elkaar en weten precies wat we aan elkaar hebben Mâ ke ham digar râ xub mišenâsim
ﻣﺎ ﮐﻪ ﻫﻢ دﯾﮕﺮ را ﺧﻮب ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﯿﻢ ﻣﺎ ﻫﻤﺪﯾﮕﺮ را ﺧﻮب ﻣﯽ ﻓﻬﻤﯿﻢ و دﻗﯿﻘﺎ ﻣﯽ داﻧﯿﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ ﭼﻪ درد ﻫﻢ ﻣﯽ ﺧﻮرﯾﻢ
Keren (ww) Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald Je kunt beter halverwege op een besluit terugkomen dan er tegen beter weten in aan vasthouden
200
Proef woordenboek.indd 200
16-5-2008 9:24:35
Kerfstok / Keukenmeester
Az râhe eštebâh bargaštan behtar az gom šodan ast
از راه اﺷﺘﺒﺎه ﺑﺮﮔﺸنت ﺑﻬﱰ از ﮔﻢ ﺷﺪن اﺳﺖ آدم ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ از ﺗﺼﻤﯿﻢ ﻧﺎدرﺳﺖ ﺑﺮﮔﺮدد ﺗﺎ اﯾﻦ ﮐﻪ ﮐﻠﻪ ﺷﻘﯽ ﮐﻨﺪ Kerfstok Heel wat op zijn kerfstok hebben In zijn verleden veel slechte dingen gedaan hebben Parwande-ye sangini dâštan
ﭘﺮوﻧﺪه ﺳﻨﮕﯿﻨﯽ داﺷنت در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﮐﺎرﻫﺎی ﻧﺎدرﺳﺖ و ﺧﻼف زﯾﺎدی ﮐﺮدن Kerk Dat is vloeken in de kerk Iets doen wat in een bepaalde omgeving helemaal niet gepast is Mesle guzidan dar masjed ast
ﻣﺜﻞ ﮔﻮزﯾﺪن در ﻣﺴﺠﺪ اﺳﺖ در ﻣﮑﺎن ﻣﺸﺨﺼﯽ ﮐﺎر ﻧﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﮐﺮدن Voor het zingen de kerk uit Coïtus interruptus toepassen Be mo-oqe birun kešidan
ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ ﺑﯿﺮون ﮐﺸﯿﺪن ﭘﯿﺶ از اﻧﺰال )آﻣﺪن آب ﻣﻨﯽ( ﻋﺸﻖ ﺑﺎزی را ﭘﺎﯾﺎن دادن Zeg, ben je in de kerk geboren? Waarom doe je de deur niet achter je dicht? Ohoy magar daste pošte sar nadâri?
اوﻫﻮی ﻣﮕﺮ دﺳﺖ ﭘﺸﺖ ﴎ ﻧﺪاری؟ ﭼﺮا در ﭘﺸﺖ ﺳﺮت را ﻧﻤﯽ ﺑﻨﺪی؟ De kogel is door de kerk Kogel Kerkhof De dader ligt op het kerkhof Dader
Kermis Het is weer kermis in de hel Het regent en de zon schijnt tegelijkertijd Gorg dârad bače mizâyad
ﮔﺮگ دارد ﺑﭽﻪ ﻣﯽ زاﯾﺪ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ آﻓﺘﺎب ﺑﺪرﺧﺸﺪ و ﺑﺎران ﻫﻢ ﺑﺒﺎرد Van een koude kermis thuiskomen Slecht behandeld zijn // een lelijke teleurstelling gekregen hebben Bad juri sar xordan
ﺑﺪ ﺟﻮری ﴎ ﺧﻮردن ﺑﻪ ﺷﮑﻞ زﻧﻨﺪه ای ﻣﺎﯾﻮس و- ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺑﺪ رﻓﺘﺎری ﺷﺪن ﺳﺮﺷﮑﺴﺘﻪ ﺷﺪن Ketel De druk is van de ketel Druk De pot verwijt de ketel dat hij zwart ziet Pot Druk op de ketel houden/zetten Druk Ketter Vloeken/zuipen/roken als een ketter Verschrikkelijk vloeken/roken/zuipen Bad juri fohš dâdan/dud kardan/araq xordan
ﻋﺮق ﺧﻮردن/دود ﮐﺮدن/ﺑﺪ ﺟﻮری ﻓﺤﺶ دادن ﻋﺮق/ﺳﯿﮕﺎر ﮐﺸﯿﺪن/ﺑﻪ ﺷﮑﻞ اﻓﺘﻀﺎﺣﯽ ﻧﺎﺳﺰا ﮔﻔﺘﻦ ﺧﻮری ﮐﺮدن Keuken Een kijkje in de keuken nemen Kijkje Keukenmeester Schraalhans is daar keukenmeester Schraalhans
201
Proef woordenboek.indd 201
16-5-2008 9:24:35
Keulen / Kiezen (ww)
Keulen Keulen en Aken zijn niet op één dag gebouwd Alles heeft zijn tijd nodig en je moet dus geduld hebben Taxte jamšid râ ke yek šabe nasâxte-and
ﺗﺨﺖ ﺟﻤﺸﯿﺪ را ﮐﻪ ﯾﮏ ﺷﺒﻪ ﻧﺴﺎﺧﺘﻪ اﻧﺪ ﻫﺮ ﮐﺎری ﺑﻪ زﻣﺎن ﺧﻮدش ﻧﯿﺎز دارد ﭘﺲ ﺑﺎﯾﺪ ﺻﺒﺮ و ﺣﻮﺻﻠﻪ ﮐﺮد Kijken of men het in Keulen hoort donderen Hoogstverbaasd zijn bij een onverwacht(e) bericht/gebeurtenis Angušt be dahan mândan
اﻧﮕﺸﺖ ﺑﻪ دﻫﻦ ﻣﺎﻧﺪن ﺧﺒﺮ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﺗﻌﺠﺐ ﮐﺮدن/از اﺗﻔﺎق Keur Te kust en te keur Kust Keus/keuze De keus/keuze laten vallen op iemand/iets Kiezen voor iemand/iets Kasi/čizi râ pasand kadan
ﭼﯿﺰی را ﭘﺴﻨﺪ ﮐﺮدن/ﮐﺴﯽ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮدن/آدﻣﯽ Kielzog In iemands kielzog varen Iemand slaafs (na)volgen Donbâle kasi râh oftâdan
دﻧﺒﺎل ﮐﺴﯽ راه اﻓﺘﺎدن ﺑﺮده وار از ﮐﺴﯽ ﺗﻘﻠﯿﺪ ﮐﺮدن Kiem In de kiem smoren Iets meteen in het begin al kansloos maken/kapotmaken Dar notfe xafe kardan
در ﻧﻄﻔﻪ ﺧﻔﻪ ﮐﺮدن ﻧﺎﺑﻮد ﮐﺮدن/ﭼﯿﺰی را در اول ﮐﺎر ﺑﯽ ﻧﺘﯿﺠﻪ
Het kwaad in de kiem bestrijden Kwaad Kies (zn) Iets achter de kiezen hebben Iets moeilijks achter de rug hebben Kalake šar-ri râ kandan
ﮐﻠﮏ ﴍی را ﮐﻨﺪن ﻣﺸﮕﻠﯽ را ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻦ Iets voor zijn kiezen krijgen Met iets onaangenaams geconfronteerd worden Bâ šar-ri dast be garibân šodan
ﺑﺎ ﴍی دﺳﺖ ﺑﻪ ﮔﺮﯾﺒﺎن ﺷﺪن ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن ﻧﺎﮔﻮاری روﺑﺮو ﺷﺪن Zijn kiezen op elkaar houden Niets zeggen Lab foru bastan
ﻟﺐ ﻓﺮو ﺑﺴنت ﺳﺎﮐﺖ ﻣﺎﻧﺪن،ﺣﺮﻓﯽ ﻧﺰدن Kiespijn Iemand/iets kunnen missen als kiespijn Een grondige hekel hebben aan iemand/iets Az daste kasi/jariyâni be sotuh âmadan
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺳﺘﻮه آﻣﺪن/از دﺳﺖ ﮐﺴﯽ ﭼﯿﺰی داﺷﺘﻦ/ﻧﻔﺮت ﺷﺪﯾﺪی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ Lachen als een boer die kiespijn heeft Boer Kiezen (ww) Het is nu kiezen of delen Je moet nu een keuze maken uit twee (onaangename) mogelijkheden Yâ in râ bexâh yâ ân râ
ﯾﺎ اﯾﻦ را ﺑﺨﻮاه ﯾﺎ آن را از ﻣﯿﺎن دو ﭼﯿﺰ )ﺑﺪ( ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﺑﻮدن
202
Proef woordenboek.indd 202
16-5-2008 9:24:36
Kijk (zn) / Kikker
Kijk (zn) Ergens (een goede) kijk op hebben Iets (goed) kunnen beoordelen Xebre-ye kâri budan
ﺧﱪه ﮐﺎری ﺑﻮدن ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ داوری )ﺧﻮﺑﯽ( در ﻗﻀﯿﻪ ای را داﺷﺘﻦ Iemand te kijk zetten Iemand bespottelijk maken // iemands fouten of misslagen openbaar maken Kasi râ sange ruye yax kardan
ﮐﺴﯽ را ﺳﻨﮓ روی ﯾﺦ ﮐﺮدن اﺷﺘﺒﺎه ﯾﺎ ﮔﻨﺎﻫﺎن ﮐﺴﯽ را ﺑﺮﻣﻼ- ﮐﺴﯽ را ﻣﺴﺨﺮه ﮐﺮدن ﻧﻤﻮدن Kijken (ww) Daar komt heel wat voor/bij kijken Daar is heel veel/nogal wat moeite voor nodig Rose âdam kešide mišawad
رس آدم ﮐﺸﯿﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد ﻓﺮاواﻧﯽ ﻧﯿﺎز اﺳﺖ/ﺑﺮای اﻧﺠﺎم آن ﮐﺎر ﺑﻪ زﺣﻤﺖ زﯾﺎد Daar mag je naar kijken, maar aankomen niet Je mag het wel zien, maar niet aanraken Negâhâs kon amâ dast be heš nazan
ﻧﮕﺎﻫﺶ ﮐﻦ اﻣﺎ دﺳﺖ ﺑﻬﺶ ﻧﺰن اﺟﺎزه ﻧﮕﺎه ﮐﺮدن داری وﻟﯽ اﺟﺎزه دﺳﺖ زدن ﻧﺪاری Daar sta ik van te kijken Dat verbaast me zeer Angošt be dahan mande-am
اﻧﮕﺸﺖ ﺑﻪ دﻫﻦ ﻣﺎﻧﺪه ام ﻣﺎﯾﻪ ﺣﯿﺮت و ﺗﻌﺠﺒﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ Ergens niet vreemd van opkijken Iets heel normaal vinden Ta-ajobi nakardan
ﺗﻌﺠﺒﯽ ﻧﮑﺮدن ﭼﯿﺰی را ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ و ﻋﺎدی داﻧﺴﺘﻦ
Hij komt nog maar pas kijken Hij is nog heel jong/onervaren Dahanaš buye šir midahad
دﻫﻨﺶ ﺑﻮی ﺷﯿﺮ ﻣﯽ دﻫﺪ ﺑﯽ ﺗﺠﺮﺑﻪ اﺳﺖ/ﻫﻨﻮز ﺑﺴﯿﺎر ﺟﻮان Laat naar je kijken! Doe niet zo dwaas // stel je niet zo aan Hâlat sare jâš nist!
!ﺣﺎﻟﺖ ﴎ ﺟﺎش ﻧﯿﺴﺖ اﯾﻦ ﻗﺪر ﻟﻮس ﺑﺎزی در ﻧﯿﺎر- دﯾﻮاﻧﻪ ﺑﺎزی ﻧﮑﻦ Kijkje Een kijkje achter de schermen nemen Zelf gaan kijken hoe iets in zijn werk gaat Sari be pošte parde zadan
ﴎی ﺑﻪ ﭘﺸﺖ ﭘﺮده زدن ﺑﺎ ﭼﺸﻤﺎن ﺧﻮد روﻧﺪ ﮐﺎری را زﯾﺮ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ Een kijkje in de keuken nemen Zich persoonlijk op de hoogte stellen van verborgen zaken Be pošte sahne sarak kešidan
ﺑﻪ ﭘﺸﺖ ﺻﺤﻨﻪ ﴎک ﮐﺸﯿﺪن ﺷﺨﺼﺎ از ﮐﺎرﻫﺎی ﭘﻨﻬﺎن آﮔﺎه ﺷﺪن Ergens een kijkje gaan nemen Even gaan kijken // een kort onderzoekje instellen Be jâ-i sarak kešidan
ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ ﴎک ﮐﺸﯿﺪن ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ ﮐﺮدن- ﻧﻈﺮی اﻧﺪاﺧﺘﻦ Kikker Een kikker in de keel hebben Steeds moeten hoesten of zijn keel moeten schrapen Xâreše gelu gereftan
ﺧﺎرش ﮔﻠﻮ ﮔﺮﻓنت ﻧﺎﭼﺎرا ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻫﻢ ﺳﺮﻓﻪ ﯾﺎ ﺻﺪای ﺧﻮد را ﺻﺎف ﮐﺮدن
203
Proef woordenboek.indd 203
16-5-2008 9:24:36
Kind / Kind
Het is een kale kikker Het is een heel arme man Az bi puli sag mizanad
از ﺑﯽ ﭘﻮﻟﯽ ﺳﮓ ﻣﯽ زﻧﺪ آدم ﺑﺴﯿﺎر ﻓﻘﯿﺮ و ﻧﺪاری اﺳﺖ Hij is een koude/kouwe kikker Hij is onverstoorbaar // een man bij wie emoties geen rol spelen Balqami mezâj ast
ﺑﻠﻐﻤﯽ ﻣﺰاج اﺳﺖ آدﻣﯽ ﮐﻪ اﺣﺴﺎس ﻧﻘﺸﯽ در- آرام و ﺧﻮن ﺳﺮد اﺳﺖ زﻧﺪﮔﯽ اش ﻧﺪارد Van een kikker kun je geen veren plukken Je kunt geen geld loskrijgen van iemand die niets heeft Az dasti ke mu nadârad newitawân mu kand
از دﺳﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﻮ ﻧﺪارد منﯽ ﺗﻮان ﻣﻮ ﮐﻨﺪ از آدم ﺑﯽ ﭘﻮل ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﭼﯿﺰی ﻃﻠﺐ ﮐﺮد Kind Ergens kind aan huis zijn Ergens vaak komen en daar welkom zijn Dar jâ-i xâne zâd budan
در ﺟﺎﯾﯽ ﺧﺎﻧﻪ زاد ﺑﻮدن ﮐﺴﯽ ﮐﻪ زﯾﺎد ﺟﺎﯾﯽ ﻣﯽ رود و ﺑﺎ روی ﺧﻮش ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد Geen kind aan iemand hebben Geen last hebben van iemand Âdame bi dard o sari budan
آدم ﺑﯽ درد و ﴎی ﺑﻮدن از ﮐﺴﯽ آزار و اذﯾﺘﯽ ﻧﺪﯾﺪن Een kind kan de was doen Dat is heel eenvoudig/gaat heel gemakkelijk Mesle âb xordan ast
ﻣﺜﻞ آب ﺧﻮردن اﺳﺖ راﺣﺖ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد/ﮐﺎر ﺑﺴﯿﺎر آﺳﺎﻧﯽ اﺳﺖ
Het kind met het badwater weggooien Met het verwijderen van het slechte ook het goede verloren laten gaan Tar o xošk râ bâ ham suzândan
ﺗﺮ و ﺧﺸﮏ را ﺑﺎ ﻫﻢ ﺳﻮزاﻧﺪن ﺑﺎ ﻧﺎﺑﻮد ﮐﺮدن ﭼﯿﺰ ﺑﺪی ﭼﯿﺰ ﺧﻮﺑﯽ را ﻫﻢ دور رﯾﺨﺘﻦ Het kind moet toch een naam hebben We moeten hieraan maar een naam geven, het komt er eigenlijk niet op aan Hâlâ yek čizi sedâyaš konim
ﺣﺎﻻ ﯾﮏ ﭼﯿﺰی ﺻﺪاﯾﺶ ﮐﻨﯿﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﻧﺎﻣﯽ ﺑﻪ آن ﭼﯿﺰ ﺑﺪﻫﯿﻢ در اﺻﻞ ﻣﻬﻢ ﻫﻢ ﻧﯿﺴﺖ Het kind van de rekening worden Voor iets moeten boeten waaraan je onschuldig bent še naxorde wa dahane suxte šodan
آش ﻧﺨﻮرده و دﻫﻦ ﺳﻮﺧﺘﻪ ﺷﺪن ﺟﺰای ﮔﻨﺎه ﻧﮑﺮده ای را دادن Kind noch kraai hebben Geen familie hebben // helemaal alleen op de wereld zijn Kas o kâri nadâštan
ﮐﺲ و ﮐﺎری ﻧﺪاﺷنت در اﯾﻦ دﻧﯿﺎ ﺗﮏ و ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻮدن- ﻗﻮم و ﺧﻮﯾﺸﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻦ Kinderen die vragen worden overgeslagen Wie te vroeg om iets vraagt, krijgt helemaal niets Kasi ke neq mizanad čizi giraš nemiâyad
ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻧﻖ ﻣﯽ زﻧﺪ ﭼﯿﺰی ﮔﯿﺮش منﯽ آﯾﺪ آدﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﯽ ﻧﻮﺑﺖ ﭼﯿﺰی را ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﻫﯿﭻ ﭼﯿﺰ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻧﻤﯽ آورد Kinderen en dronken mensen vertellen/spreken de waarheid Kinderen en dronken mensen zijn
204
Proef woordenboek.indd 204
16-5-2008 9:24:36
Kinderhand / Kip
ongeremd genoeg om eerlijk de waarheid te zeggen Harfe râst râ az bače wa âdame mast bepors
ﺣﺮف راﺳﺖ را از ﺑﭽﻪ و آدم ﻣﺴﺖ ﺑﭙﺮس ﺑﭽﻪ ﻫﺎ و ﻣﺴﺖ ﻫﺎ آن ﻗﺪر ﺑﯽ ﻏﻞ و ﻏﺶ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ ﺣﻘﯿﻘﺖ را ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ Wie zijn kind liefheeft, kastijdt het Als een kind zich slecht gedraagt, moet je het uit liefde straffen Kasi ke bače-aš râ dust dârad adabaš mikonad
ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﭽﻪ اش را دوﺳﺖ دارد ادﺑﺶ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ وﻗﺘﯽ رﻓﺘﺎر ﺑﭽﻪ ﺑﺪ اﺳﺖ از روی ﻣﺤﺒﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻨﺒﯿﻪ اش ﮐﺮد Kinderhand Een kinderhand is gauw gevuld {Gezegd van iemand die met een kleinigheid al tevreden is} Bače râhat râzi mišawad
ﺑﭽﻪ راﺣﺖ راﺿﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد }درﺑﺎره ﮐﺴﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ ﭼﯿﺰ ﮐﻮﭼﮑﯽ ﺷﺎد و {ﺧﻮﺷﺤﺎل ﻣﯽ ﺷﻮد Kinderschoenen De kinderschoenen ontgroeid zijn Volwassen geworden zijn Az bačegi dar âmadan
از ﺑﭽﮕﯽ در آﻣﺪن ﺑﺎﻟﻎ و ﺑﺰرگ ﺷﺪن Kinderspel Daarbij vergeleken is dit maar kinderspel In vergelijking daarmee is dit van weinig betekenis/heel simpel Dar moqâyese bâ ân bače bâzi ast
در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ آن ﺑﭽﻪ ﺑﺎزی اﺳﺖ ﺑﺴﯿﺎر ﺳﺎده و آﺳﺎن/در ﻣﻘﺎﺑﻞ آن ﺟﺮﯾﺎن ﺑﯽ اﻫﻤﯿﺖ اﺳﺖ
Kinderziekte De kinderziekten nog niet te boven zijn De eerste moeilijkheden zijn nog niet opgelost {wordt gezegd van bijv. een nieuwe onderneming/jonge organisatie} Hanuz dar mošgelâte aw-wali-ye gir ast
ﻫﻨﻮز در ﻣﺸﮕﻼت اوﻟﯿﻪ ﮔﯿﺮ اﺳﺖ دﺷﻮاری ﻫﺎی اول ﮐﺎر ﻫﻨﻮز ﺣﻞ ﻧﺸﺪه اﻧﺪ }درﺑﺎره {ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻧﻮ ﭘﺎ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ/ﺷﺮﮐﺘﯽ Kindje Een doodgeboren kindje Iets wat geen kans maakt // iets wat gedoemd is te mislukken Jariyâne bi âqebat
ﺟﺮﯾﺎن ﺑﯽ ﻋﺎﻗﺒﺖ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮐﻪ آﺧﺮش ﺑﻪ- ﭼﯿﺰی ﮐﻪ ﺷﺎﻧﺲ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﻧﺪارد ﺷﮑﺴﺖ ﻣﯽ ﮐﺸﺪ Kindsbeen Van kindsbeen af Vanaf de kinderjaren // vanaf de vroegste jeugd Az bačegi
از ﺑﭽﮕﯽ از اﺑﺘﺪای ﻃﻔﻮﻟﯿﺖ- از ﺳﻦ ﮐﻮدﮐﯽ Kink Een kink in de kabel Een obstakel in de uitvoering van iets Gere-i dar kâr
ﮔﺮه ای در ﮐﺎر ﻣﺸﮕﻠﯽ در اﻧﺠﺎم ﮐﺎر Kip De kip met de gouden eieren slachten Uit ongeduld en met het idee op korte termijn voordeel te behalen een toekomstige bron van inkomsten tenietdoen
205
Proef woordenboek.indd 205
16-5-2008 9:24:36
Kiplekker / Kisten
Qâze toxm talâ râ koštan
ﻏﺎز ﺗﺨﻢ ﻃﻼ را ﮐﺸنت از روی ﺑﯽ ﺻﺒﺮی و ﺑﺎ اﯾﻦ ﻓﮑﺮ ﮐﻪ در زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻮﺗﺎه ﺑﻪ ﺳﻮدی ﺑﺮﺳﺪ ﻣﻨﺒﻊ در آﻣﺪ آﯾﻨﺪه را ﻧﺎﺑﻮد ﮐﺮدن Een koude kip Een koele/niet-sensuele vrouw Zane sard mezâj
زن ﴎد ﻣﺰاج ﺑﺪون ﺟﺬاﺑﯿﺖ ﺳﮑﺴﯽ/زن ﺳﺮد Er als de kippen bij zijn Direct reageren om iets te bemachtigen Jangi xod râ resândan
ﺟﻨﮕﯽ ﺧﻮد را رﺳﺎﻧﺪن ﺳﺮﯾﻊ دﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺷﺪن ﺗﺎ ﭼﯿﺰی ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﯿﺎورﻧﺪ Er was geen kip te bekennen Er was niemand te zien Parande par nemizad
ﭘﺮﻧﺪه ﭘﺮ منﯽ زد ﮐﺴﯽ ﺣﻀﻮر ﻧﺪاﺷﺖ،ﻫﯿﭻ ﮐﺲ ﻧﺒﻮد Kijken als een kip naar onweer Verbaasd staan kijken Hâj o wâj mândan
ﻫﺎج و واج ﻣﺎﻧﺪن ﺑﺎ ﺣﯿﺮت اﯾﺴﺘﺎدن و ﻧﮕﺎه ﮐﺮدن Kip, ik heb je! Zo, ik heb je te pakken! Didi gereftamet!
!دﯾﺪی ﮔﺮﻓﺘﻤﺖ !دﯾﮕﺮ در ﭼﻨﮓ ﻣﻦ ﻫﺴﺘﯽ Lopen als een kip die haar ei niet kwijt kan Onrustig heen en weer lopen Sarâsime bâlâ o pâ-in paridan
ﴎاﺳﯿﻤﻪ ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﯾﯿﻦ ﭘﺮﯾﺪن آﺷﻔﺘﻪ و ﺳﺮﮔﺮدان دور ﺧﻮد ﭼﺮﺧﯿﺪن
Met de kippen op stok gaan Heel vroeg gaan slapen Mesle morq hâ sare šab xâbidan
ﻣﺜﻞ ﻣﺮغ ﻫﺎ ﴎ ﺷﺐ ﺧﻮاﺑﯿﺪن زود ﺑﻪ رﺧﺖ ﺧﻮاب رﻓﺘﻦ و ﺧﻮاﺑﯿﺪن Redeneren als een kip zonder kop Kletsen // onnadenkend praten Čert o pert goftan
ﭼﺮت و ﭘﺮت ﮔﻔنت ﺑﺪون ﻓﮑﺮ و ﺗﻌﻤﻖ- ﭼﺮﻧﺪ و ﭘﺮﻧﺪ ﮔﻔﺘﻦ،زر زدن ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدن Als de vos de passie preekt, boer, let op uw kippen Vos Het ei wil wijzer zijn dan de kip Ei Kiplekker Zich kiplekker voelen Zich heel goed voelen Mesle šâxe šemšâd budan
ﻣﺜﻞ ﺷﺎخ ﺷﻤﺸﺎد ﺑﻮدن ﺧﻮد را ﺗﻨﺪرﺳﺖ و ﺷﺎداب ﺣﺲ ﮐﺮدن Kippenvel Ergens kippenvel van krijgen Tintelingen in de huid krijgen, ten gevolge van schrik/ontroering enz. Mu bar tan six šodan
ﻣﻮ ﺑﺮ ﺗﻦ ﺳﯿﺦ ﺷﺪن ﻫﯿﺠﺎن و ﻏﯿﺮه ﭘﻮﺳﺖ ﺗﻦ ﻣﻮر ﻣﻮر ﺷﺪن/از ﺗﺮس Kisten Zich niet laten kisten Zich niet klein laten maken // zich goed verdedigen Nemigozârad zire pâ xordaš konand
منﯽ ﮔﺬارد زﯾﺮ ﭘﺎ ﺧﺮدش ﮐﻨﻨﺪ - اﺟﺎزه ﮐﻮﭼﮏ و ﺣﻘﯿﺮ ﮐﺮدن ﺧﻮد را ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻧﺪادن ﻣﺤﮑﻢ از ﺧﻮد دﻓﺎع ﮐﺮدن
206
Proef woordenboek.indd 206
16-5-2008 9:24:36
Klad / Klappen (ww)
Klad Dat brengt de klad erin = zo komt de klad erin Dat verknoeit/bederft de zaak // zo gaat het steeds slechter Kâr râ zay-ye mekonad
ﮐﺎر را ﺿﺎﯾﻊ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺴﺎب ﻣﺪام- ﺗﺒﺎه ﻣﯽ ﮐﻨﺪ/ﺟﺮﯾﺎن را ﺧﺮاب ﺑﺪﺗﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد Klant De klant is koning De klant moet goed bediend worden // de klant heeft het voor het zeggen Haq bâ mošteri ast
ﺣﻖ ﺑﺎ ﻣﺸﱰی اﺳﺖ ﺣﺮف ﺣﺮف ﻣﺸﺘﺮی اﺳﺖ- ﺑﻪ ﻣﺸﺘﺮی ﺑﺎﯾﺪ ﺧﺪﻣﺖ ﮐﺮد Klap (zn) Dat is een klap in zijn/haar gezicht Dat is een grove belediging voor hem/ haar Mesle tofi be surataš ast
ﻣﺜﻞ ﺗﻔﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﺶ اﺳﺖ ﺗﻮﻫﯿﻦ ﺑﺰرﮔﯽ ﺑﻪ او اﺳﺖ De eerste klap is een daalder waard Wie het eerst begint, is in het voordeel Daste piš zawâl nadârad
دﺳﺖ ﭘﯿﺶ زوال ﻧﺪارد ﻫﺮﮐﺲ اول ﺷﺮوع ﮐﺮد ﺑﺮﻧﺪه اﺳﺖ De klap op de vuurpijl Een verrassende ontknoping/toppunt Tâje sare qaziye
ﺗﺎج ﴎ ﻗﻀﯿﻪ ﻧﻘﻄﻪ اوج/ﺷﮑﻮﻓﺎﯾﯽ و ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻏﯿﺮ ﻣﻨﺘﻈﺮه Die klap was raak Dat was een gevoelige klap Xesârate sangini bud
Een klap van de molen gehad hebben Niet goed bij zijn verstand/hoofd zijn // gek zijn Moxaš tekân xorde ast
ﻣﺦ اش ﺗﮑﺎن ﺧﻮرده اﺳﺖ ﺧﻞ و ﭼﻞ ﺑﻮدن- درک و ﻓﻬﻢ درﺳﺘﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻦ Er vallen rake klappen Er wordt met grof geweld opgetreden Sar o dast mišekanand
ﴎ و دﺳﺖ ﻣﯽ ﺷﮑﻨﻨﺪ ﺑﺎ ﺧﺸﻮﻧﺖ رﻓﺘﺎر ﺷﺪه اﺳﺖ Geen klap uitvoeren Helemaal niets/heel weinig doen Hič qalati nakardan
ﻫﯿﭻ ﻏﻠﻄﯽ ﻧﮑﺮدن ﮐﺎری اﻧﺠﺎم ﻧﺪادن/اﺻﻼ ﻫﯿﭻ ﺣﺮﮐﺖ In de hoek zitten waar de klappen vallen Hoek Twee vliegen in één klap slaan Vlieg Klappen (ww) Het klappen van de zweep kennen Goed op de hoogte zijn van een bepaald soort werk // veel ervaring hebben op een bepaald gebied Zir o bame kâr râ balad budan
زﯾﺮ و ﺑﻢ ﮐﺎر را ﺑﻠﺪ ﺑﻮدن در زﻣﯿﻨﻪ- از رﯾﺰه ﮐﺎری ﻫﺎی ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ آﮔﺎه ﺑﻮدن ﺧﺎﺻﯽ ﺗﺠﺮﺑﻪ زﯾﺎدی داﺷﺘﻦ In elkaar klappen Bezwijken // de moed opgeven Wâ raftan
وا رﻓنت ﻧﺎاﻣﯿﺪ و ﻣﺎﯾﻮس ﺷﺪن- از ﺣﺎل رﻓﺘﻦ
ﺧﺴﺎرت ﺳﻨﮕﯿﻨﯽ ﺑﻮد ﺿﺮﺑﻪ ﺣﺴﺎﺳﯽ ﺑﻮد 207
Proef woordenboek.indd 207
16-5-2008 9:24:36
Klauwen / Kleren
Klauwen Iemand in zijn klauwen hebben Iemand in zijn macht hebben Kasi râ dar čange xod dâštan
ﮐﺴﯽ را در ﭼﻨﮓ ﺧﻮد داﺷنت ﺑﺮ ﮐﺴﯽ ﭼﯿﺮه و ﭘﯿﺮوز ﺷﺪن Uit de klauwen lopen Onbeheersbaar worden Be ham rixtan
ﺑﻪ ﻫﻢ رﯾﺨنت ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﮐﻨﺘﺮل ﺷﺪن Klei Uit de klei getrokken zijn Boers/lomp zijn in zijn manieren Az pošte kuh âmadan
از ﭘﺸﺖ ﮐﻮه آﻣﺪن دﻫﺎﺗﯽ داﺷﺘﻦ/رﻓﺘﺎر ﻟﻤﭙﻦ Klein Iemand wel klein krijgen Iemand machteloos maken en laten doen wat jij wil Kasi râ xâr o zabun kardan
ﮐﺴﯽ را ﺧﻮار و زﺑﻮن ﮐﺮدن ﮐﺴﯽ را ﻧﺎﺗﻮان ﮐﺮدن و ﻫﺮ ﺑﻼﯾﯽ ﮐﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺳﺮش ﺑﯿﺎورﻧﺪ Wie het kleine niet eert, is het grote niet weerd Wie het kleine niet waardeert, verdient ook het grote niet Kasi ke arzeše kam râ nadânad liyaqate biš râ nadârad
ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ارزش ﮐﻢ را ﻧﺪاﻧﺪ ﻟﯿﺎﻗﺖ ﺑﯿﺶ را ﻧﺪارد ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﭼﯿﺰﻫﺎی ﮐﻮﭼﮏ اﻫﻤﯿﺖ ﻧﻤﯽ دﻫﺪ ﺷﺎﯾﺴﺘﮕﯽ داﺷﺘﻦ ﭼﯿﺰﻫﺎی ﺑﺰرگ را ﻫﻢ ﻧﺪارد Kleintje Op de kleintjes letten Zuinig zijn bij/met wat je uitgeeft Hawâ-ye pul râ dâštan
ﻫﻮای ﭘﻮل را داﺷنت در ﺧﺮج اﺣﺘﯿﺎط ﮐﺮدن Vele kleintjes maken één grote Regelmatig sparen levert uiteindelijk een groot bedrag op Zare zare pašm qâli mišawad
ذره ذره ﭘﺸﻢ ﻗﺎﻟﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد ﭘﺲ اﻧﺪاز ﻣﺮﺗﺐ آﺧﺮ ﺳﺮ ﻣﺒﻠﻎ ﺑﺰرﮔﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد Voor geen kleintje vervaard zijn Veel aandurven // moedig zijn Sare natarsi dâštan
ﴎ ﻧﱰﺳﯽ داﺷنت ﺟﺮات زﯾﺎدی داﺷﺘﻦ- ﺑﺴﯿﺎر دﻟﯿﺮ ﺑﻮدن Klep Houd je klep dicht! Houd je mond dicht! Dahanat râ beband!
!دﻫﻨﺖ را ﺑﻪ ﺑﻨﺪ !ﺧﺎﻣﻮش ﺑﺎش و ﺣﺮف ﻧﺰن Klepel Hij heeft de klok wel horen luiden, maar weet niet waar de klepel hangt Klok Kleren Dat gaat je niet in de koude kleren zitten! Daar zul je nog een tijd onder lijden/ de nawerking van voelen Ruhat râ xat-xati mikonad!
!روﺣﺖ را ﺧﻂ ﺧﻄﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ اﺛﺮ ﺑﻌﺪی آن را/آن ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺪت ﻫﺎ ﻋﺬاﺑﺖ ﻣﯽ دﻫﺪ ﺣﺲ ﺧﻮاﻫﯽ ﮐﺮد Iets langs zijn koude kleren laten afglijden Zich ergens niets van aantrekken Bi xiyâli tey kardan
208
Proef woordenboek.indd 208
16-5-2008 9:24:36
Kleur / Klomp
ﺑﯽ ﺧﯿﺎﻟﯽ ﻃﯽ ﮐﺮدن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭼﯿﺰی ﺑﯽ اﻋﺘﻨﺎ ﺑﻮدن Kleren maken de man Hoe iemand door anderen beoordeeld wordt, hangt vaak van zijn uiterlijk en kleding af Âdam be lebâs ast
آدم ﺑﻪ ﻟﺒﺎس اﺳﺖ ﻣﺮدم اﻏﻠﺐ آدم را ﺑﻪ ﻇﺎﻫﺮ و ﻟﺒﺎﺳﺶ ﻗﻀﺎوت ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ Kleur Kleur bekennen Partij kiezen // voor zijn mening uitkomen Moze-ye xod râ rošan kardan
ﻣﻮﺿﻊ ﺧﻮد را روﺷﻦ ﮐﺮدن از ﻧﻈﺮ ﺧﻮد ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﮐﺮدن- ﻃﺮف ﮔﺮﻓﺘﻦ Van kleur verschieten Bleek worden van schrik/woede enz. Rang paridan
رﻧﮓ ﭘﺮﯾﺪن ﻋﺼﺒﺎﻧﯿﺖ و ﻏﯿﺮه رﻧﮓ ﺻﻮرت ﺳﻔﯿﺪ ﺷﺪن/از ﺗﺮس Klip De klippen omzeilen De moeilijkheden vermijden Mošgelât râ do-or zadan
ﻣﺸﮕﻼت را دور زدن از ﺳﺮ راه دﺷﻮاری ﻫﺎ ﮐﻨﺎر رﻓﺘﻦ Klok Daar kun je de klok op gelijkzetten! Dat gebeurt altijd op dezelfde vaste tijd! Piš âmadanaš hatmist!
!ﭘﯿﺶ آﻣﺪﻧﺶ ﺣﺘﻤﯽ اﺳﺖ !ﻫﻤﯿﺸﻪ در ﻫﻤﺎن زﻣﺎن ﻣﻌﯿﯿﻦ اﺗﻔﺎق ﻣﯽ اﻓﺘﺪ Dat klinkt als een klok Dat is helder // er is niets op aan te merken
Harf nadârad
ﺣﺮف ﻧﺪارد ﻫﯿﭻ اﺷﮑﺎﻟﯽ ﻧﺪارد- روﺷﻦ و ﺷﻔﺎف اﺳﺖ Hij heeft de klok wel horen luiden, maar weet niet waar de klepel hangt Hij heeft er wel een vaag idee van, maar kent de details niet Čizi šenide amâ dorost našenide
ﭼﯿﺰی ﺷﻨﯿﺪه اﻣﺎ درﺳﺖ ﻧﺸﻨﯿﺪه ﻧﻈﺮ ﻣﺒﻬﻤﯽ دارد اﻣﺎ از ﺟﺰﯾﯿﺎﺗﺶ اﺻﻼ ﺧﺒﺮ ﻧﺪارد Iets aan de grote klok hangen Iets algemeen bekendmaken Xabari râ jâr zadan
ﺧﱪی را ﺟﺎر زدن ﻣﺴﺎﻟﻪ ای را ﺑﻪ ﻫﻤﻪ اﻃﻼع دادن Klokje Zoals het klokje thuis tikt, tikt het nergens Alleen in je eigen huis voel je je helemaal op je gemak Hič jâ xâne-ye xode âdam nemišawad
ﻫﯿﺞ ﺟﺎ ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮد آدم منﯽ ﺷﻮد آدم ﻓﻘﻂ ﺗﻮی ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮدش اﺣﺴﺎس راﺣﺘﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ Een man van de klok Man Het is nu een race tegen de klok Race Met de regelmaat van een klok Regelmaat Klomp Iets op zijn klompen aanvoelen Iets gemakkelijk doorzien // iets zonder moeite begrijpen Jariyâni râ mesle âb xordan moltafet šodan
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻣﺜﻞ آب ﺧﻮردن ﻣﻠﺘﻔﺖ ﺷﺪن ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ آﺳﺎﻧﯽ درک- ﭼﯿﺰی را روﺷﻦ ﻓﻬﻤﯿﺪن ﮐﺮدن 209
Proef woordenboek.indd 209
16-5-2008 9:24:36
Kloof / Knie
Nu breekt mijn klomp! Dat had ik totaal niet verwacht! // nu begrijp ik er niets meer van! Digar dâram šâx dar miâwaram!
!دﯾﮕﺮ دارم ﺷﺎخ در ﻣﯽ آورم دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ ﻓﻬﻤﻢ ﻣﻮﺿﻮع- !اﺻﻼ اﻧﺘﻈﺎر آن را ﻧﺪاﺷﺘﻢ !از ﭼﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ Kloof De kloof overbruggen De afstand tussen mensen proberen weg te nemen šti andâxtan
آﺷﺘﯽ اﻧﺪاﺧنت ﺗﻼش ﮐﺮدن ﺗﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﯿﺎن ﻣﺮدم ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﻮد Klos De klos zijn Het slachtoffer/de dupe zijn Fadâye ânjâ-ye xar šodan
ﻓﺪای آن ﺟﺎی ﺧﺮ ﺷﺪن دﺳﺘﺨﻮش ﮔﺮﻓﺘﺎری ﺷﺪن/ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ Kluif Ergens een hele kluif aan hebben Ergens heel veel werk voor moeten verzetten Mosibate ziyâdi dâštan
ﻣﺼﯿﺒﺖ زﯾﺎدی داﺷنت ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮐﻪ زﺣﻤﺖ زﯾﺎدی دارد Kluiten Uit de kluiten gegroeid/gewassen zijn Flink gegroeid zijn // er stevig uitzien Heykali be ham zadan
ﻫﯿﮑﻠﯽ ﺑﻪ ﻫﻢ زدن ﻇﺎﻫﺮ ﺗﻨﻮﻣﻨﺪی داﺷﺘﻦ- ﺑﺴﯿﺎر رﺷﺪ ﮐﺮدن Kluitje Iemand met een kluitje in het riet sturen Iemand met een nietszeggend antwoord afschepen
Kasi râ dast be sar kardan
ﮐﺴﯽ را دﺳﺖ ﺑﻪ ﴎ ﮐﺮدن ﮐﺴﯽ را ﺑﺎ ﺟﻮاب ﺑﯽ ﻣﻌﻨﯽ و ﭼﺮﻧﺪی ﮔﻮل زدن Kluts De kluts kwijt zijn In de war zijn Qâti kardan
ﻗﺎﺗﯽ ﮐﺮدن ﮔﯿﺞ و ﻣﻨﮓ ﺑﻮدن Kneep Daar zit hem de kneep! 1 - Daar zit de moeilijkheid/het knelpunt! 2 - Dat is de kern/het fijne van de zaak! Kalake jariyân ânjâ ast!
!ﮐﻠﮏ ﺟﺮﯾﺎن آن ﺟﺎ اﺳﺖ ﻧﻘﻄﻪ ﺣﺴﺎس/ اﺻﻞ-٢ !ﻣﺸﮕﻞ در آن ﺟﺎ اﺳﺖ/ ﮔﺮه-١ !ﻗﻀﯿﻪ اﯾﻦ اﺳﺖ Kneepje Hij kent de fijne kneepjes van het vak Hij is een echte vakman // hij weet precies hoe hij het moet aanpakken Fu-ut o fane kuzegari râ midânad
ﻓﻮت و ﻓﻦ ﮐﻮزه ﮔﺮی را ﻣﯽ داﻧﺪ دﻗﯿﻘﺎ ﻣﯽ داﻧﺪ آن ﮐﺎر را ﭼﻪ ﺟﻮری- واﻗﻌﺎ اﺳﺘﺎد اﺳﺖ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ Knie Al moet ik er op mijn blote knieën naartoe kruipen Ik heb er alles voor over Hatâ hâzeram sine xiz berawam
ﺣﺘﯽ ﺣﺎﴐم ﺳﯿﻨﻪ ﺧﯿﺰ ﺑﺮوم در آن ﻣﻮرد آﻣﺎده اﻧﺠﺎم ﻫﺮ ﮐﺎری ﻫﺴﺘﻢ Door de knieën gaan Zich onderwerpen/capituleren Be zânu nešastan
ﺑﻪ زاﻧﻮ ﻧﺸﺴنت ﺗﺴﻠﯿﻢ ﺷﺪن/ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮد را ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ
210
Proef woordenboek.indd 210
16-5-2008 9:24:36
Kniesoor / Knollentuin
Iemand over de knie leggen Iemand een pak slaag geven Hesâbe kasi râ residan
ﺣﺴﺎب ﮐﺴﯽ را رﺳﯿﺪن ﮐﺴﯽ را ﮐﺘﮏ زدن Met knikkende knieën ergens heen gaan Vol angstige spanning ergens naartoe gaan Bâ tars o larz jâ-i raftan
ﺑﺎ ﺗﺮس و ﻟﺮز ﺟﺎﯾﯽ رﻓنت ﺑﺎ وﺣﺸﺖ و ﻫﯿﺠﺎن ﺑﺴﯿﺎر ﺟﺎﯾﯽ رﻓﺘﻦ Een zaak onder de knie hebben/ krijgen Zaak Kniesoor Een kniesoor die daarop let Dat is een onbelangrijk detail Guše kasi bedeh-kâr nist
ﮔﻮش ﮐﺴﯽ ﺑﺪﻫﮑﺎر ﻧﯿﺴﺖ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺟﺰﯾﯽ و ﺑﯽ ارزﺷﯽ اﺳﺖ Knijpen Ertussenuit knijpen Stilletjes verdwijnen/vluchten Yawâšaki jim šodan
ﯾﻮاﺷﮑﯽ ﺟﯿﻢ ﺷﺪن ﻓﺮار ﮐﺮدن/ﺑﯽ ﺳﺮ و ﺻﺪا ﻧﺎﭘﺪﯾﺪ ﺷﺪن Knikker Het gaat niet om de knikkers, maar om het spel Of je er voordeel mee behaalt, is onbelangrijk; het belangrijkste is om mee te doen Bâzi mohem ast na bord o bâxt
ﺑﺎزی ﻣﻬﻢ اﺳﺖ ﻧﻪ ﺑﺮد و ﺑﺎﺧﺖ ﻣﻬﻢ آن اﺳﺖ ﮐﻪ در ﮐﺎر ﺷﺮﮐﺖ ﮐﻨﯽ اﮔﺮ ﺳﻮدی ﻫﻢ ﺑﺮدی ﺑﯽ اﻫﻤﯿﺖ اﺳﺖ
Knip Hij is geen knip voor zijn neus waard Hij deugt nergens voor // het is een waardeloze vent Be la-anate xodâ ham nemiarzad
ﺑﻪ ﻟﻌﻨﺖ ﺧﺪا ﻫﻢ منﯽ ارزد آدم ﺑﯽ ﺧﻮدی اﺳﺖ- ﺑﻪ درد ﻫﯿﭻ ﮐﺎری ﻧﻤﯽ ﺧﻮرد De hand op de portemonnee/knip houden Hand Knipmes Buigen als een knipmes Zeer onderdanig/gedienstig zijn Mesle sag harfšeno budan
ﻣﺜﻞ ﺳﮓ ﺣﺮف ﺷﻨﻮ ﺑﻮدن ﻣﻄﯿﻊ ﺑﻮدن/ﺑﺴﯿﺎر ﺗﺎﺑﻊ Knipoogje Een knipoogje geven Een teken van verstandhouding geven door één oog even kort te sluiten Češmaki az ruye tafâhom zadan
ﭼﺸﻤﮑﯽ از روی ﺗﻔﺎﻫﻢ زدن ﺑﺎ ﮐﻮﺗﺎه ﺑﺴﺘﻦ ﯾﮏ ﭼﺸﻢ ﻧﺸﺎن دادن ﮐﻪ ﻫﻤﺪﯾﮕﺮ را ﻓﻬﻤﯿﺪه اﻧﺪ Knol Zich geen knollen voor citroenen laten verkopen Zich niet laten beetnemen/belazeren Nemigozârad saraš kolâh berawad
منﯽ ﮔﺬارد ﴎش ﮐﻼه ﺑﺮود ﺣﻘﻪ ﺑﺰﻧﻨﺪ/اﺟﺎزه ﻧﻤﯽ دﻫﺪ ﺑﻪ او ﮐﻠﮏ Knollentuin In zijn knollentuin zijn Het helemaal naar zijn zin hebben Bâ dome xod gerdu šekastan
ﺑﺎ دم ﺧﻮد ﮔﺮدو ﺷﮑﺴنت ﺑﺴﯿﺎر دﻟﺨﻮش و ﺷﺎد و راﺿﯽ ﺑﻮدن
Er is stront aan de knikker Stront
211
Proef woordenboek.indd 211
16-5-2008 9:24:36
Knoop / Koe
Knoop Daar zit hem de knoop/moeilijkheid Dat is de kern van het probleem Gere/badbaxti kâr hamin ast
ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﮐﺎر ﻫﻤﯿﻦ اﺳﺖ/ﮔﺮه ﺑﻨﯿﺎد ﻣﺸﮕﻼت اﯾﻦ ﺟﺎ اﺳﺖ De knoop doorhakken In een moeilijke/gecompliceerde zaak een beslissing nemen Tasmime qat-ti gereftan
ﺗﺼﻤﯿﻢ ﻗﻄﻌﯽ ﮔﺮﻓنت ﭘﯿﭽﯿﺪه ای رای ﻧﻬﺎﯾﯽ دادن/در ﻣﺴﺎﯾﻞ ﻣﺸﮕﻞ Ik zal een knoop in mijn zakdoek leggen {Dit zegt iemand die zich voorneemt iets niet te vergeten} Nax be dastam mibandam
ﻧﺦ ﺑﻪ دﺳﺘﻢ ﻣﯽ ﺑﻨﺪم }ﮐﺴﯽ اﯾﻦ ﺣﺮف را ﻣﯽ زﻧﺪ ﮐﻪ ﻗﺼﺪ دارد ﭼﯿﺰی را {ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﮑﻨﺪ In de knoop zitten Verward zijn // met zichzelf niet verder kunnen Saraš bâ kunaš bâzi mikonad
ﴎش ﺑﺎ ﮐﻮﻧﺶ ﺑﺎزی ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺧﻮدش ﻫﻢ دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ داﻧﺪ ﭼﻪ ﻣﯽ- ﭘﺮﯾﺸﺎن ﺑﻮدن ﺧﻮاﻫﺪ Van de blauwe knoop zijn Geheelonthouder zijn // uit principe geen alcohol drinken Moxâlefe araq xori budan
ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻋﺮق ﺧﻮری ﺑﻮدن ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻋﻘﯿﺪه- ﮐﻼ از ﻧﻮﺷﯿﺪن اﻟﮑﻞ ﺧﻮد داری ﮐﺮدن ﺧﻮد اﻟﮑﻞ ﻧﻨﻮﺷﯿﺪن Knop Naar de knoppen zijn/gaan Verloren zijn/gaan Sag xor šodan
ﺳﮓ ﺧﻮر ﺷﺪن ﻧﺎﺑﻮد ﺷﺪن/از دﺳﺖ رﻓﺘﻦ Knudde Het is knudde met een rietje! Dat is helemaal niets/waardeloos! Be darde lâye jerz mixorad!
!ﺑﻪ درد ﻻی ﺟﺮز ﻣﯽ ﺧﻮرد !ﺑﯽ ارزش اﺳﺖ/ﺑﻪ ﻫﯿﭻ ﮐﺎری ﻧﻤﯽ آﯾﺪ Knuppel De knuppel in het hoenderhok gooien Tumult veroorzaken Čub tu lâne zanbur kardan
ﭼﻮب ﺗﻮ ﻻﻧﻪ زﻧﺒﻮر ﮐﺮدن ﺟﻨﺠﺎل و آﺷﻮب ﺑﻪ ﭘﺎ ﮐﺮدن Koe De koe bij de hoorns vatten Een (moeilijke) zaak voortvarend/ energiek aanpakken Kâri râ jed-di časbidan
ﮐﺎری را ﺟﺪی ﭼﺴﺒﯿﺪن ﻓﻌﺎﻻﻧﻪ اﻧﺠﺎم دادن/ﺟﺮﯾﺎن )ﺳﺨﺘﯽ( را ﻣﺼﻤﻢ Je kunt nooit weten hoe een koe een haas vangt Wie geluk heeft, bereikt soms iets wat niemand voor mogelijk had gehouden Eqbâlat ke boland bâšad hame čiz momken ast
اﻗﺒﺎﻟﺖ ﮐﻪ ﺑﻠﻨﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺷﺎﻧﺲ دارد ﺑﻌﻀﯽ وﻗﺖ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺟﺎﻫﺎﯾﯽ ﻣﯽ رﺳﺪ ﮐﻪ ﻫﯿﭻ ﮐﺲ ﻓﮑﺮش را ﻫﻢ ﻧﻤﯽ ﮐﺮد Je moet geen oude koeien uit de sloot halen Je moet niet weer beginnen over dingen die allang afgehandeld zijn Xarmane kohne râ dobâre nabâyad kuft
ﺧﺮﻣﻦ ﮐﻬﻨﻪ را دوﺑﺎره ﻧﺒﺎﯾﺪ ﮐﻮﻓﺖ آدم ﻧﺒﺎﯾﺪ روی ﻣﺴﺎﯾﻞ ﮔﺬﺷﺘﻪ و ﺗﻤﺎم ﺷﺪه ﺑﺤﺚ ﮐﻨﺪ
212
Proef woordenboek.indd 212
16-5-2008 9:24:36
Koek / Koekoek
Koeien van letters/fouten Heel grote letters/fouten Horufe gonde/qalate fâheš
ﻏﻠﻂ ﻓﺎﺣﺶ/ﺣﺮوف ﮔﻨﺪه اﺷﺘﺒﺎه ﺑﺰرگ/ﺣﺮوف درﺷﺖ Dat is een waarheid als een koe Waarheid Koek Dat gaat erin als (zoete) koek 1 - Dat wordt gemakkelijk/grif verkocht 2 - Dat wordt door iedereen geloofd/ geaccepteerd (Xeyli) mošteri dârad
)ﺧﯿﻠﯽ( ﻣﺸﱰی دارد ﻫﻤﻪ آن را ﺑﻪ راﺣﺘﯽ-٢ آﺳﺎن ﻓﺮوﺧﺘﻪ ﺷﺪن/ راﺣﺖ-١ ﻣﯽ ﭘﺬﯾﺮﻧﺪ/ﺑﺎور ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ Dat is andere koek Dat is heel wat anders // dat hebben we nog niet meegemaakt In qaziye digarist
اﯾﻦ ﻗﻀﯿﻪ دﯾﮕﺮﯾﺴﺖ ﺗﺎ ﺣﺎﻻ اﯾﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ را ﺗﺠﺮﺑﻪ- اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎن ﻓﺮق ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﻧﮑﺮده ﺑﻮدﯾﻢ Dat is oude koek Dat is oud nieuws In râ ke har nane qamari midânad
اﯾﻦ را ﮐﻪ ﻫﺮ ﻧﻨﻪ ﻗﻤﺮی ﻣﯽ داﻧﺪ اﯾﻦ ﺧﺒﺮ ﻗﺪﯾﻤﯽ اﺳﺖ De koek is op 1 - Het feest is voorbij 2 - Het geld is op Ân mame râ lulu bord
آن ﻣﻤﻪ را ﻟﻮﻟﻮ ﺑﺮد ﭘﻮل ﺗﻪ ﮐﺸﯿﺪه-٢ ﺟﺸﻦ و ﺳﻮر ﺗﻤﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ-١ اﺳﺖ
Het is weer allemaal koek en ei tussen hen De onenigheid tussen hen is voorbij Râbete-šân dobâre hasane šod
راﺑﻄﻪ ﺷﺎن دوﺑﺎره ﺣﺴﻨﻪ ﺷﺪ اﺧﺘﻼف ﻫﺎی آن ﻫﺎ ﺗﻤﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ Iets voor zoete koek slikken Iets kritiekloos geloven/accepteren Čizi râ češm baste bâwar kardan
ﭼﯿﺰی را ﭼﺸﻢ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﺎور ﮐﺮدن ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ/ﭼﯿﺰی را ﺑﺪون اﻧﺘﻘﺎد و ﺗﺮدﯾﺪ ﻗﺒﻮل ﮐﺮدن Koekje Een koekje van eigen deeg krijgen 1 - Op dezelfde (negatieve) manier behandeld worden als men anderen behandeld heeft 2 - Met zijn eigen argumenten bestreden worden Moâ-mele be mesl šodan
ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﺜﻞ ﺷﺪن ﻫﻤﺎن رﻓﺘﺎر )ﺑﺪی( را ﮐﻪ ﺑﺎ دﯾﮕﺮان ﮐﺮد ﺑﺎ او ﻣﯽ-١ ﺑﺎ اﺳﺘﺪﻻل ﻫﺎی ﺧﻮد ﮐﻮﺑﯿﺪه ﺷﺪن-٢ ﺷﻮد Koekoek Dat haal je de koekoek {Gezegd tegen iemand die iets beweert wat ofwel onzin, ofwel geheel vanzelfsprekend is} Arwâhe delat
ارواح دﻟﺖ }ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ادﻋﺎی ﺑﯽ ﺧﻮد ﮐﺮده ﯾﺎ {ﺣﺮﻓﯽ زده ﮐﻪ ﮐﺎﻣﻼ روﺷﻦ و واﺿﺢ اﺳﺖ Dank je de koekoek! Dat gaat niet door // nee, dankjewel! Kur xundi!
!ﮐﻮر ﺧﻮﻧﺪی ! ﻧﻪ ﺧﯿﺮ ﺧﯿﻠﯽ ﻫﻢ ﻣﻤﻨﻮن- !اﯾﻦ ﺟﻮر ﻧﻤﯽ ﺷﻮد Loop naar de koekoek Bliksem
213
Proef woordenboek.indd 213
16-5-2008 9:24:36
Koers / Kolder
Koers De koers kwijt zijn In de war zijn Goh gi-je gereftan
ﮔﻪ ﮔﯿﺠﻪ ﮔﺮﻓنت ﮔﯿﺞ و ﻣﻨﮓ ﺑﻮدن Een harde koers volgen Een streng beleid voeren Seft o saxt gereftan
ﺳﻔﺖ و ﺳﺨﺖ ﮔﺮﻓنت ﺧﻂ ﻣﺸﯽ ﻣﺤﮑﻤﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن Koetje Over koetjes en kalfjes praten Over onbelangrijke/alledaagse dingen praten Harf hâye xâle zanaki zadan
ﺣﺮف ﻫﺎی ﺧﺎﻟﻪ زﻧﮑﯽ زدن روزاﻧﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدن/درﺑﺎره ﺟﺮﯾﺎن ﻫﺎی ﺑﯽ اﻫﻤﯿﺖ Koffie Dat is andere koffie! Dat is heel wat anders/beters! Ân dâstâne digari ast!
!آن داﺳﺘﺎن دﯾﮕﺮی اﺳﺖ !ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ/آن ﻗﻀﯿﻪ ﺧﯿﻠﯽ ﻓﺮق ﻣﯽ ﮐﻨﺪ Dat is geen zuivere koffie! Dat is niet eerlijk! // dat is niet zoals het hoort! Ân jariyân am-mâ dârad!
!آن ﺟﺮﯾﺎن اﻣﺎ دارد آن ﺟﻮری ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ و ﺷﺎﯾﺪ- !آن ﮐﺎر ﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ ای ﻧﯿﺴﺖ !ﻧﯿﺴﺖ
Koffiedik Dat is koffiedik kijken Dat is de toekomst voorspellen, waar we nog niets van weten In ke farz o ehtemâl ast
اﯾﻦ ﮐﻪ ﻓﺮض و اﺣﺘامل اﺳﺖ اﯾﻦ ﮐﺎر ﭘﯿﺶ ﮔﻮﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ ﻫﻨﻮز ﺧﺒﺮی از آن ﻧﺪارﯾﻢ Kogel De kogel is door de kerk De beslissing is genomen en het is nu definitief Tâs rixte šode
ﺗﺎس رﯾﺨﺘﻪ ﺷﺪه رای ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه و ﻧﻬﺎﯾﯽ اﺳﺖ Kok Het zijn niet allen koks die lange messen dragen Je kunt iemand niet op zijn uiterlijk beoordelen Har čâqu bedasti ke qas-sâb nist
ﻫﺮ ﭼﺎﻗﻮ ﺑﻪ دﺳﺘﯽ ﮐﻪ ﻗﺼﺎب ﻧﯿﺴﺖ آدم را ﻧﻤﯽ ﺗﻮان از ﻇﺎﻫﺮش ﻗﻀﺎوت ﮐﺮد Koker Dat komt uit zijn koker Dat (plan/idee enz.) is van hem afkomstig // hij heeft dat bedacht Fekr mâle u ast
ﻓﮑﺮ ﻣﺎل او اﺳﺖ ﻧﻘﺸﻪ اش را او- اﯾﺪه و ﻏﯿﺮه( از آن او اﺳﺖ/)ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﮐﺸﯿﺪه اﺳﺖ Meer pijlen op zijn boog/in zijn koker hebben Pijl
Op de koffie komen Bedrogen uitkomen Sar xordan
ﴎ ﺧﻮردن ﺣﯿﻠﻪ و ﮐﻠﮏ ﺧﻮردن
Kolder Dat is je reinste kolder Dat is grote onzin Čarande mahz ast
214
Proef woordenboek.indd 214
16-5-2008 9:24:36
Kolfje / Komen
ﭼﺮﻧﺪ ﻣﺤﺾ اﺳﺖ ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ دری وری اﺳﺖ De kolder in de kop krijgen Zich raar/uitgelaten gaan gedragen Be sar zadan
ﺑﻪ ﴎزدن ﻏﺮﯾﺐ ﻧﺸﺎن دادن/از ﺧﻮد رﻓﺘﺎر ﻋﺠﯿﺐ Kolfje Dat is een kolfje naar zijn hand Dat is iets wat hij goed kan/wat hij graag wil doen Ân jariyân râste kâraš ast
آن ﺟﺮﯾﺎن راﺳﺖ ﮐﺎرش اﺳﺖ ﺑﻪ آن ﻋﻼﻗﻪ دارد/ﮐﺎری اﺳﺖ ﮐﻪ در آن وارد اﺳﺖ Komedie Komedie spelen Zich aanstellen/huichelen Bâzi dar âwardan
ﺑﺎزی در آوردن ﺗﻈﺎﻫﺮ ﮐﺮدن/ﺧﻮد را ﻟﻮس ﮐﺮدن Komen Daar komt niets van in! Dat gebeurt niet // dat verbied ik! Magar man migozâram!
!ﻣﮕﺮ ﻣﻦ ﻣﯽ ﮔﺬارم ! از ﻧﻈﺮ ﻣﻦ ﻗﺪﻏﻦ اﺳﺖ- !اﺻﻼ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد Ergens in kunnen komen Iets kunnen begrijpen/aanvoelen Do zâri-ye kasi oftâdan
دو زاری ﮐﺴﯽ اﻓﺘﺎدن ﺣﺲ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮدن/ﻗﺎدر ﺑﻪ درک Ergens niet op kunnen komen Zich iets niet kunnen herinneren Čizi be xâter nayâwardan
ﭼﯿﺰی ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﯿﺎوردن ﻗﺎدر ﺑﻪ ﯾﺎد آوردن ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻧﺒﻮدن
Er niet doorheen komen In een opgave/taak halverwege blijven steken Wasate kâr wâmândan
وﺳﻂ ﮐﺎر واﻣﺎﻧﺪن وﻇﯿﻔﻪ ای ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن/در ﻧﯿﻤﻪ اﻧﺠﺎم ﮐﺎری Het erop aan laten komen Het maar laten gebeuren, zonder zelf in te grijpen/te handelen Jariyâni râ bi xi-yâli tey kardan
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﯽ ﺧﯿﺎﻟﯽ ﻃﯽ ﮐﺮدن ﺟﻠﻮی ﮐﺎری را ول ﮐﺮدن ﺑﺪون اﯾﻦ ﮐﻪ در آن دﺧﺎﻟﺖ ﮐﻨﺪ Hoe kom je erbij? Hoe kun je zoiets raars zeggen/ denken/doen? In če harfi ast digar?
اﯾﻦ ﭼﻪ ﺣﺮﻓﯽ اﺳﺖ دﯾﮕﺮ؟ ﮐﺎر ﻋﺠﯿﺐ را ﻣﯽ ﮐﻨﯽ؟/ﻓﮑﺮ/ﭼﻄﻮر اﯾﻦ ﺻﺤﺒﺖ Iemand te na komen 1 - Te dicht bij iemand komen zonder zijn toestemming 2 - {Een vrouw/meisje} onteren 1 - Sâye be sâye-ye kasi raftan 2 - kasi râ bi âberu kardan
ﮐﺴﯽ را ﺑﯽ آﺑﺮو ﮐﺮدن-٢ ﺳﺎﯾﻪ ﺑﻪ ﺳﺎﯾﻪ ﮐﺴﯽ رﻓنت-١ ﺑﻪ }زن ﯾﺎ-٢ ﺑﺪون اﺟﺎزه ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻧﺰدﯾﮏ ﺷﺪن-١ دﺧﺘﺮی{ ﺗﺠﺎوز ﮐﺮدن Iets te boven komen Iets overwinnen/verwerken Az šar-re qazi-ye-i xalâs šodan
از ﴍ ﻗﻀﯿﻪ ای ﺧﻼص ﺷﺪن ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺣﻞ ﮐﺮدن/ﺑﺮ ﭼﯿﺰی ﻏﻠﺒﻪ ﮐﺮدن Ik kwam, ik zag, ik overwon Dat karwei heb ik snel en moeiteloos verricht {uitspraak van C. Iulius Caesar na zijn overwinning bij Zela, 47 vC} Râhat zadam o bordam
215
Proef woordenboek.indd 215
16-5-2008 9:24:36
Koning / Koninkrijk
راﺣﺖ زدم و ﺑﺮدم آن ﮐﺎر را ﺳﺮﯾﻊ و ﺑﺪون زﺣﻤﺖ اﻧﺠﺎم دادم }ﮔﻔﺘﻪ {ﺟﻮﻟﯿﻮس ﺳﺰار Je komt als geroepen Je komt precies op tijd (om te helpen) Xodâ tor â resând
ﺧﺪا ﺗﻮ را رﺳﺎﻧﺪ (ﺧﯿﻠﯽ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ آﻣﺪی )ﮐﻪ ﮐﻤﮏ ﮐﻨﯽ Kom daar nú nog eens om! Vroeger was het nog mogelijk, maar nu is dat uitgesloten! Ân zamân hâ digar gozašt!
!آن زﻣﺎن ﻫﺎ دﯾﮕﺮ ﮔﺬﺷﺖ !در ﮔﺬﺷﺘﻪ اﻣﮑﺎن داﺷﺖ اﻣﺎ اﻻن ﻏﯿﺮ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ Kom nou (toch)! Daar geloof ik niets van // daar ben ik niet toe bereid! Boro bebinam (to ham)!
!(ﺑﺮو ﺑﺒﯿﻨﻢ )ﺗﻮﻫﻢ ! ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم آن ﮐﺎر ﻧﯿﺴﺘﻢ- ﻣﻦ ﮐﻪ ﺑﺎور ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻢ Komt er nog wat van? Maak eens voort // schiet eens op! Mijonbi yâ na?
ﻣﯽ ﺟﻨﺒﯽ ﯾﺎ ﻧﻪ؟ ! ﺗﮑﺎن ﺑﺨﻮر- ﻋﺠﻠﻪ ﮐﻦ Wat niet is, kan nog komen Wat nu nog niet lukt, lukt misschien in de toekomst wel Šâyad hanuz ham bešawad
ﺷﺎﯾﺪ ﻫﻨﻮز ﻫﻢ ﺑﺸﻮد ﮐﺎری ﮐﻪ اﻻن ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻧﻤﯽ دﻫﺪ ﺷﺎﯾﺪ در آﯾﻨﺪه ﺑﺪﻫﺪ Er is een tijd van komen en er is een tijd van gaan Tijd Koning De koning dienen Soldaat zijn
Mašmul budan
ﻣﺸﻤﻮل ﺑﻮدن ﺳﺮﺑﺎز ﺑﻮدن De koning is dood, leve de koning! We hebben een nieuwe leider met nieuwe perspectieven! {formule voor de begroeting van een nieuwe president/directeur enz. na het aftreden van de vorige} Aboli be dar hasani be jâš!
!اﺑﻮﻟﯽ ﺑﻪ در ﺣﺴﻨﯽ ﺑﻪ ﺟﺎش ﻣﺎ رﻫﺒﺮی ﺟﺪﯾﺪ ﺑﺎ ﭼﺸﻢ اﻧﺪاز ﺟﺪﯾﺪی را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﺪﯾﺮ/آورده اﯾﻢ }رﺳﻤﯽ ﺑﺮای اﺣﺘﺮام ﺑﻪ رﯾﯿﺲ ﺟﻤﻬﻮر {ﺟﺪﯾﺪ و ﻏﯿﺮه ﭘﺲ از اﺳﺘﻌﻔﺎی ﻧﻔﺮ ﻗﺒﻠﯽ Koning kraaien Meester zijn in de strijd/het spel Dar bâzi ostâd budan
در ﺑﺎزی اﺳﺘﺎد ﺑﻮدن ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ ﭼﯿﺮه دﺳﺖ ﺑﻮدن/در ﺟﻨﮓ Met iets de koning te rijk zijn Heel gelukkig zijn met iets Mesle in ke donyâ râ beheš dâde-and
ﻣﺜﻞ اﯾﻦ ﮐﻪ دﻧﯿﺎ را ﺑﻬﺶ داده اﻧﺪ از ﮔﺮﻓﺘﻦ ﭼﯿﺰی ﺑﺴﯿﺎر ﺷﺎد ﺑﻮدن De klant is koning Klant In het land der blinden is eenoog koning Land Koninkrijk Mijn koninkrijk voor een paard! Ik geef alles om maar een paard/ redmiddel te krijgen {Shakespeare, Richard III, 5,4} Taxt o tâjam mâle to jânam râ bexar!
!ﺗﺨﺖ و ﺗﺎﺟﻢ ﻣﺎل ﺗﻮ ﺟﺎﻧﻢ را ﺑﺨﺮ ﻧﺠﺎت ﺧﻮد ﻣﯽ دﻫﻢ/ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰم را ﺑﺮای ﯾﮏ اﺳﺐ {}ﺷﮑﺴﭙﯿﺮ
216
Proef woordenboek.indd 216
16-5-2008 9:24:37
Kont / Koop (zn)
Kont De kont tegen de krib gooien/ keren Een koppige/weerspannige houding aannemen // zich verzetten Ruye quz oftâdan
روی ﻗﻮز اﻓﺘﺎدن ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﮐﺮدن- ﮐﻠﻪ ﺷﻘﯽ ﮐﺮدن/ﻟﺞ ﺑﺎزی Een houten kont krijgen Pijn in zijn achterste krijgen van het zitten Kun dard gereftan
ﮐﻮن درد ﮔﺮﻓنت از زﯾﺎد ﻧﺸﺴﺘﻦ ﺑﻪ درد ﺑﺎﺳﻦ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺷﺪن Ergens zijn kont niet kunnen keren Zich niet kunnen omdraaien/bewegen, omdat het daar zo nauw is Jâ-i ke našawad jom xord
ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻧﺸﻮد ﺟﻢ ﺧﻮرد ﺣﺮﮐﺖ ﮐﺮد/ﻣﮑﺎﻧﯽ آن ﻗﺪر ﺗﻨﮓ ﮐﻪ ﻧﺸﻮد ﺗﮑﺎن ﺧﻮرد Op zijn kont blijven zitten Niets uitvoeren Hič qalati nakardan
ﻫﯿﭻ ﻏﻠﻄﯽ ﻧﮑﺮدن ﺑﯽ ﮐﺎر ﻧﺸﺴﺘﻦ و ﮐﺎری اﻧﺠﺎم ﻧﺪادن Hij heeft geen nagel om zijn kont/gat te krabben Nagel Iemand een veer in zijn gat/kont steken Veer Wat hij in zijn kop heeft, heeft hij niet in zijn kont Kop Kool De kool en de geit willen sparen Beide partijen die tegengestelde belangen hebben, tevreden willen stellen
Mixâhad na six besuzad na kabâb
ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻧﻪ ﺳﯿﺦ ﺑﺴﻮزد ﻧﻪ ﮐﺒﺎب ﮐﻮﺷﯿﺪن ﺗﺎ رﺿﺎﯾﺖ دو ﻃﺮف دﻋﻮا را ﮐﻪ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﺳﯿﺎﺳﺖ ﺑﺎزی ﮐﺮدن،دارﻧﺪ ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻧﺪ Groeien als kool Heel sterk groeien Mesle deraxte ar-ar gonde šodan
ﻣﺜﻞ درﺧﺖ ﻋﺮﻋﺮ ﮔﻨﺪه ﺷﺪن ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ رﺷﺪ ﮐﺮدن و ﺑﺰرگ ﺷﺪن Iemand een kool stoven Iemand een streek leveren // iemand lelijk benadelen Kasi râ do dare kardan
ﮐﺴﯽ را دو دره ﮐﺮدن ﺑﻪ ﮐﺴﯽ آﺳﯿﺐ ﺑﺰرﮔﯽ وارد ﮐﺮدن- ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺣﯿﻠﻪ زدن Op hete kolen zitten Van ongeduld/nervositeit niet rustig kunnen blijven zitten // ongeduldig verlangen Mesle gandome berešte ruye tâbe budan
ﻣﺜﻞ ﮔﻨﺪم ﺑﺮﺷﺘﻪ روی ﺗﺎﺑﻪ ﺑﻮدن ﺑﯽ ﺻﺒﺮاﻧﻪ- ﻫﯿﺠﺎن ﻧﻤﯽ ﺗﻮان آرام ﺑﻨﺸﯿﻨﺪ/از ﺑﯽ ﺗﺎﺑﯽ ﻫﻮس ﭼﯿﺰی را داﺷﺘﻦ Ach kerel, het sop is de kool niet waard! Sop Iemand een kool stoven = iemand een poets bakken Poets Koop (zn) Iets op de koop toe nemen Iets met tegenzin toch maar accepteren Bâ ekrâh be čizi rezâyat dâdan
ﺑﺎ اﮐﺮاه ﺑﻪ ﭼﯿﺰی رﺿﺎﯾﺖ دادن ﺑﺎ دل ﻧﺎﺧﻮﺷﯽ ﭼﯿﺰی را ﻗﺒﻮل ﮐﺮدن
217
Proef woordenboek.indd 217
16-5-2008 9:24:37
Kooplui / Kop
Te koop lopen met iets Iets duidelijk en trots aan iedereen laten zien Be čizi poz dâdan
ﺑﻪ ﭼﯿﺰی ﭘﺰ دادن ﭼﯿﺰی را آﺷﮑﺎرا و ﺑﺎ اﻓﺘﺨﺎر ﺑﻪ دﯾﮕﺮان ﻧﺸﺎن دادن Kooplui Bij het scheiden van de markt leert men de kooplui kennen Markt Koor Uit één mond spreken = in koor spreken Mond Kop Aan kop liggen Voorlopig de eerste zijn/de leiding hebben {in wedstrijden} Jolo tar az hame budan
ﺟﻠﻮﺗﺮ از ﻫﻤﻪ ﺑﻮدن }در ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ{ ﭘﯿﺶ از ﻫﻤﻪ ﺑﻮدن/ﻓﻌﻼ ﻧﻔﺮ اول ﺑﻮدن Al ga je op je kop staan 1 - Ook al doe je alle mogelijke moeite 2 - Ook al verzet je je er nog zo tegen Hatâ agar ânjâ-ye xodat râ ham pâre koni
ﺣﺘﯽ اﮔﺮ آن ﺟﺎی ﺧﻮدت را ﻫﻢ ﭘﺎره ﮐﻨﯽ ﺣﺘﯽ-٢ اﮔﺮ ﻫﻤﻪ زﺣﻤﺖ ﻫﺎی دﻧﯿﺎ را ﻫﻢ ﺑﮑﺸﯽ-١ اﮔﺮ آن ﻗﺪر ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﮐﻨﯽ Daar zit kop noch staart aan Daar is niets van te begrijpen Na sar dârad o na tah
ﻧﻪ ﴎ دارد و ﻧﻪ ﺗﻪ ﻗﺎﺑﻞ درک و ﻓﻬﻢ ﻧﯿﺴﺖ Dat zal je de kop kosten Dat gaat voor jou het einde betekenen // dat kun je niet meer betalen Sarat be bâd mirawad
ﴎت ﺑﻪ ﺑﺎد ﻣﯽ رود دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﯽ ﻫﺰﯾﻨﻪ اش را- ﺷﺎﯾﺪ آﺧﺮ ﮐﺎرت ﺑﺎﺷﺪ ﺑﭙﺮدازی De kop in het zand steken De realiteit niet willen zien Sar dar barf kardan
ﴎ در ﺑﺮف ﮐﺮدن ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ دﯾﺪن واﻗﻌﯿﺖ ﻧﺒﻮدن De kop is eraf Er is een begin gemaakt // het begin is er Sare kâr bâz šode ast
ﴎ ﮐﺎر ﺑﺎز ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﺎر ﺷﺮوع ﺷﺪه اﺳﺖ- ﻗﺪم اول ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ De kop (weer) opsteken Zich (weer) manifesteren/doen gelden (Dobâre) sar bar âwardan
)دوﺑﺎره( ﴎ ﺑﺮآوردن ادﻋﺎ ﮐﺮدن/)ﺑﺎر دﯾﮕﺮ( ﺧﻮدی ﻧﺸﺎن دادن De koppen bij elkaar steken Gezamenlijk overleggen Fekr hâ râ ruye ham rixtan
ﻓﮑﺮﻫﺎ را روی ﻫﻢ رﯾﺨنت ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮﻫﻤﻔﮑﺮی و ﻣﺸﻮرت ﮐﺮدن Een harde kop hebben Ondanks alles doorzetten // niet openstaan voor de argumenten van anderen Kal-le šaq budan
ﮐﻠﻪ ﺷﻖ ﺑﻮدن ﺑﻪ اﺳﺘﺪﻻل دﯾﮕﺮان- ﺑﺎ ﻫﻤﻪ وﺟﻮد دﻧﺒﺎل ﮐﺎر را ﮔﺮﻓﺘﻦ ﮔﻮش ﻧﮑﺮدن Er gaan koppen rollen De schuldigen zullen hun ontslag krijgen/hun positie verliezen Motexal-lefân ozrešân xâste ast
218
Proef woordenboek.indd 218
16-5-2008 9:24:37
Kop / Kop
ﻣﺘﺨﻠﻔﺎن ﻋﺬرﺷﺎن ﺧﻮاﺳﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﺎرﺷﺎن را از دﺳﺖ ﻣﯽ/ﻣﻘﺼﺮان اﺧﺮاج ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ دﻫﻨﺪ Iemand aan zijn kop zeuren Iemand voortdurend lastig vallen Sare kasi râ xordan
ﴎ ﮐﺴﯽ را ﺧﻮردن ﮐﺴﯽ را ﻣﺮﺗﺐ آزار و ﻋﺬاب دادن Iemand op zijn kop geven Iemand flink de waarheid zeggen/ berispen Damar az ruzegâre kasi dar âwardan
دﻣﺎر از روزﮔﺎر ﮐﺴﯽ در آوردن ﺳﺮزﻧﺶ ﮐﺮدن/ﮐﺴﯽ را ادب Iets bij de kop vatten Energiek aan iets beginnen Kâri râ jed-di časbidan
ﮐﺎری را ﺟﺪی ﭼﺴﺒﯿﺪن ﻓﻌﺎﻻﻧﻪ و ﺑﺎ اﻧﺮژی ﮐﺎری را ﺷﺮوع ﮐﺮدن Iets de kop indrukken Iets (praatjes, verzet enz.) onderdrukken Jariyâni râ mankub kardan
Kop op! Houd moed/wees flink! Be ruye xodat nayâr, qos-se naxor!
! ﻏﺼﻪ ﻧﺨﻮر،ﺑﻪ روی ﺧﻮدت ﻧﯿﺎر !ﻣﺤﮑﻢ ﺑﺎش/اﻣﯿﺪوار ﺑﺎش Met een kwaaie kop weglopen Niet meer voor rede vatbaar zijn en weggaan Qahr kardan wa raftan
ﻗﻬﺮ ﮐﺮدن و رﻓنت دﯾﮕﺮ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ و ﻣﻨﻄﻖ ﮔﻮش ﻧﮑﺮدن و رﻓﺘﻦ Met kop en schouder uitsteken boven iemand/anderen Overduidelijk beter zijn dan de ander/ anderen Yek sar o gardan az baqi-ye bâlâ tar budan
ﯾﮏ ﴎ و ﮔﺮدن از ﺑﻘﯿﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﻮدن دﯾﮕﺮان ﺑﻬﺘﺮ ﺑﻮدن/ﺧﯿﻠﯽ واﺿﺢ و روﺷﻦ از دﯾﮕﺮی Met zijn kop tegen de muur lopen Zijn zin proberen door te drijven, terwijl dat niet kan en dus falen Sar be sang xordan
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻣﻨﮑﻮب ﮐﺮدن ﻣﻘﺎوﻣﺘﯽ و ﻏﯿﺮه( را زﯾﺮ ﻓﺸﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ،ﭼﯿﺰی )ﺣﺮﻓﯽ
ﴎ ﺑﻪ ﺳﻨﮓ ﺧﻮردن در ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺧﻮد ﭘﺎﻓﺸﺎری ﮐﺮدن در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ آن ﮐﺎر ﺷﺪﻧﯽ ﻧﺒﺎﺷﺪ و ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮردن
Iets in zijn kop stampen Iets domweg uit zijn hoofd leren Xar xâni kardan
Mijn kop eraf als het niet waar is! Ik weet heel zeker dat het waar is! Saram berawad agar dorost nabâšad!
ﺧﺮ ﺧﻮاﻧﯽ ﮐﺮدن ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﺣﺎﻓﻈﻪ ﺳﭙﺮدن )ﺑﺪون اﯾﻦ ﮐﻪ ﭼﯿﺰی (از آن ﺑﻔﻬﻤﻨﺪ Iets op de kop tikken Iets bij toeval voordelig kunnen kopen Boz xari kardan
ﺑﺰ ﺧﺮی ﮐﺮدن ﺟﻨﺴﯽ را اﺗﻔﺎﻗﯽ و ﺑﺎ ﻗﯿﻤﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺧﺮﯾﺪن
!ﴎم ﺑﺮود اﮔﺮ درﺳﺖ ﻧﺒﺎﺷﺪ !اﻃﻤﯿﻨﺎن دارم ﮐﻪ آن ﺟﺮﯾﺎن ﺣﻘﯿﻘﺖ دارد Op de kop af Exact/precies Daqiqan
دﻗﯿﻘﺎ دﻗﯿﻖ و ﮐﺎﻣﻞ/درﺳﺖ
219
Proef woordenboek.indd 219
16-5-2008 9:24:37
Kopen (ww) / Kopje
Op zijn kop staan Ondersteboven/door elkaar geraakt zijn Kal-le pâ šodan
ﮐﻠﻪ ﭘﺎ ﺷﺪن ﮔﯿﺞ ﺷﺪن و ﺑﻪ ﻫﻢ رﯾﺨﺘﻦ/ﻣﻌﻠﻖ ﺷﺪن
De kolder in de kop krijgen Kolder De kous op de kop krijgen Kous De spijker op de kop slaan Spijker De zaak op zijn kop zetten Zaak
Over de kop gaan Failliet gaan Waršekast šodan
ورﺷﮑﺴﺖ ﺷﺪن ﺷﮑﺴﺖ ﻣﺎﻟﯽ ﺧﻮردن
Een plank/bord voor zijn hoofd/kop hebben Bord Hals over kop Hals
Wat hij in zijn kop heeft, heeft hij niet in zijn kont Hij is buitengewoon eigenwijs en zet door wat hij van plan is Saraš berawad harfaš nemirawad
ﴎش ﺑﺮود ﺣﺮﻓﺶ منﯽ رود ﺑﯽ اﻧﺪازه ﮐﻠﻪ ﺷﻖ اﺳﺖ و ﻧﻘﺸﻪ ﺧﻮد را دﻧﺒﺎل ﻣﯽ ﮐﻨﺪ Zich niet op zijn kop laten zitten Niet zo maar alles accepteren // van zich afbijten Zire harfe zur naraftan
زﯾﺮ ﺣﺮف زور ﻧﺮﻓنت ﺳﺮ ﺑﺮآوردن- ﻫﻤﯿﻦ ﺟﻮری ﭼﯿﺰی را ﻗﺒﻮل ﻧﮑﺮدن Zich over de kop werken Zo hard werken dat je afknapt en overspannen wordt Zire kâr zâ-idan
زﯾﺮ ﮐﺎر زاﯾﯿﺪن آن ﻗﺪر ﺳﺨﺖ ﮐﺎر ﮐﺮدن ﺗﺎ از ﮐﺎر اﻓﺘﺎدن و از ﭘﺎ در آﻣﺪن Zich wel voor zijn kop kunnen slaan Betreuren dat je zo stom/naïef enz. bent geweest Mesle xar pašimân budan
ﻣﺜﻞ ﺧﺮ ﭘﺸﯿامن ﺑﻮدن ﺳﺎده اﻧﺪﯾﺸﯽ و ﻏﯿﺮه ﺧﻮد اﻓﺴﻮس ﺧﻮردن/از ﻧﺎداﻧﯽ
Redeneren als een kip zonder kop Kip Zaagsel in zijn kop hebben Zaagsel Kopen (ww) Wat koop ik daarvoor? Wat schiet ik daar nu mee op? // dat heeft voor mij geen nut Mixâham če kâraš konam?
ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻢ ﭼﻪ ﮐﺎرش ﮐﻨﻢ؟ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﻦ ﻧﻤﯽ آﯾﺪ- ﺑﻪ ﭼﻪ درد ﻣﻦ ﻣﯽ ﺧﻮرد؟ Kopje Iemand een kopje kleiner maken Iemand onthoofden/doden/ vernietigen Sare kasi râ ruye sine-aš gozâštan
ﴎ ﮐﺴﯽ را روی ﺳﯿﻨﻪ اش ﮔﺬاﺷنت ﻧﺎﺑﻮد ﮐﺮدن/ﮐﺸﺘﻦ/ﮐﺴﯽ را ﺳﺮ ﺑﺮﯾﺪن Kopje onder gaan Helemaal onder water gaan Yek wajab zire âb raftan
ﯾﮏ وﺟﺐ زﯾﺮ آب رﻓنت ﮐﺎﻣﻼ ﺗﻮی آب ﻓﺮو رﻓﺘﻦ
220
Proef woordenboek.indd 220
16-5-2008 9:24:37
Koren / Kort
Koren Dat is koren op zijn molen Dat komt hem heel goed uit // dat steunt hem in zijn opvatting Xub rad-de kâraš ast
ﺧﻮب رد ﮐﺎرش اﺳﺖ ﻧﻈﺮش را ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ- ﺧﯿﻠﯽ ﺑﻪ ﻧﻔﻊ او اﺳﺖ
دﺳﺖ ﮐﺴﯽ را ﺗﻨﮓ ﮔﺬاﺷنت اﻣﮑﺎﻧﺎت ﻣﺎﻟﯽ ﮐﺴﯽ را ﻣﺤﺪود ﮐﺮدن Iemand/zichzelf te kort doen Iemand/zichzelf benadelen Be za-rare xod/digari kâr kardan
دﯾﮕﺮی ﮐﺎر ﮐﺮدن/ﺑﻪ ﴐر ﺧﻮد ﻇﻠﻢ ﮐﺮدن،دﯾﮕﺮی آﺳﯿﺐ رﺳﺎﻧﺪن/ﺑﻪ ﺧﻮد
Er is veel kaf onder het koren Kaf Korenmaat Zijn licht niet onder de korenmaat zetten Licht Korrel Iemand op de korrel nemen 1 - Op iemand schieten 2 - Kritiek hebben op iemand // iemand belachelijk maken 1 - Be kasi tir zadan 2 - puste kasi râ kandan
ﭘﻮﺳﺖ ﮐﺴﯽ را ﮐﻨﺪن-٢ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺗﯿﺮ زدن-١ - از ﮐﺴﯽ ﺧﺮده ﮔﺮﻓﺘﻦ-٢ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺷﻠﯿﮏ ﮐﺮدن-١ ﮐﺴﯽ را ﻣﺴﺨﺮه ﮐﺮدن Korreltje Iets met een korreltje zout nemen Iets niet al te letterlijk opvatten Jariyâni râ ziyâd jed-di nagereftan
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را زﯾﺎد ﺟﺪی ﻧﮕﺮﻓنت ﭼﯿﺰی را ﺧﯿﻠﯽ دﻗﯿﻖ ﯾﺎ ﻣﻮ ﺑﻪ ﻣﻮ ﻧﮕﺮﻓﺘﻦ Kort Dat is kort maar krachtig Dat is in het kort waar het om gaat Moxtasar o mofid ast
ﻣﺨﺘﴫ و ﻣﻔﯿﺪ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺧﻼﺻﻪ اﺻﻞ ﺟﺮﯾﺎن اﺳﺖ Iemand kort houden Iemand niet veel financiële ruimte laten Daste kasi râ tang gozâštan
Kort en bondig Ter zake/beknopt Lop-pe kalâm
ﻟﭗ ﮐﻼم ﺧﻼﺻﻪ/اﺻﻞ ﻣﻄﻠﺐ Kort op elkaar zitten Dicht op elkaar volgen Donbâle ham residan
دﻧﺒﺎل ﻫﻢ رﺳﯿﺪن ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻫﻢ اداﻣﻪ ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن Niet te kort! Niet weinig // niet te zuinig! {gezegd om verbazing over iets te uiten} Kam ham na!
!ﮐﻢ ﻫﻢ ﻧﻪ آن ﻗﺪر ﻫﻢ ﮐﻢ ﻧﻪ}ﻣﻮﻗﻌﯽ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ- ﮐﻢ ﻧﯿﺴﺖ {ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺗﻌﺠﺐ ﺧﻮد را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭼﯿﺰی ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪ Om kort te gaan In een paar woorden samengevat Xolâse beguyam
ﺧﻼﺻﻪ ﺑﮕﻮﯾﻢ در ﭼﻨﺪ ﮐﻠﻤﻪ ﮐﻮﺗﺎه و ﻣﺨﺘﺼﺮ ﮐﺮدن Tekortkomen Te weinig/niet voldoende hebben voor iets Kam âwardan
ﮐﻢ آوردن از ﭼﯿﺰی ﺑﻪ اﻧﺪازه ﮐﺎﻓﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻦ/ﮐﻢ داﺷﺘﻦ
221
Proef woordenboek.indd 221
16-5-2008 9:24:37
Kost (zn) / Koud
Tekortschieten Niet voldoen aan de gestelde eisen // falen Wâ-mândan
واﻣﺎﻧﺪن ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮردن- آن ﺟﻮری ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ و ﺷﺎﯾﺪ ﻧﺒﻮدن Kost (zn) De kost gaat voor de baat uit Je moet eerst geld investeren voordat je winst kunt maken Aw-wal tir biyandâz ba-ad šekâr râ peydâ kon
اول ﺗﯿﺮ ﺑﯿﻨﺪاز ﺑﻌﺪ ﺷﮑﺎر را ﭘﯿﺪا ﮐﻦ ﭘﺒﺶ از آن ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﯽ ﺳﻮد ﺑﺒﺮی ﺑﺎﯾﺪ اول ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاری ﮐﻨﯽ De kosten rijzen de pan uit! Het gaat veel te veel geld kosten! Hazine hâ sar be falak mizanand!
!ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ﴎ ﺑﻪ ﻓﻠﮏ ﻣﯽ زﻧﻨﺪ !ﺧﺮج ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎدی ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ Ergens in de kost zijn Ergens geheel verzorgd/ondergebracht zijn Dar jâ-i xub tar o xošk šodan
در ﺟﺎﯾﯽ ﺧﻮب ﺗﺮ و ﺧﺸﮏ ﺷﺪن ﻣﻨﺰل ﮐﺮدن/در ﻣﮑﺎﻧﯽ ﺧﯿﻠﯽ ﺧﻮب ﭘﺮﺳﺘﺎری ﺷﺪن Je zult ze de kost moeten geven! Daar zijn er heel veel van! Te-dâdešân sar be falak mizanad!
!ﺗﻌﺪادﺷﺎن ﴎ ﺑﻪ ﻓﻠﮏ ﻣﯽ زﻧﺪ !ﺑﯿﺶ از اﻧﺪازه زﯾﺎد ﻫﺴﺘﻨﺪ Zijn ogen de kost geven Oog Kosten (ww) Koste wat het kost Het moet in elk geval gebeuren, hoeveel geld/moeite enz. het ook kost Be har qeymati ke šode
ﺑﻪ ﻫﺮ ﻗﯿﻤﺘﯽ ﮐﻪ ﺷﺪه اﯾﻦ ﮐﺎر در ﻫﺮ ﺻﻮرت ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﮐﻪ زﺣﻤﺖ و ﻏﯿﺮه زﯾﺎدی ﻫﻢ ﻣﯽ ﺑﺮد/ﭘﻮل Kostje Zijn kostje is gekocht Hij heeft zijn zaken goed geregeld // hij heeft geen financiële zorgen meer Zendegi-aš bime ast
زﻧﺪﮔﯽ اش ﺑﯿﻤﻪ اﺳﺖ دﯾﮕﺮ ﻧﮕﺮاﻧﯽ- وﺿﻊ اش را ﺧﻮب ﺳﺎﻣﺎن داده اﺳﺖ ﻣﺎﻟﯽ ﻧﺪارد Kotsen Dit is om te kotsen Dit is weerzinwekkend Âdam oq-qaš migirad
آدم اق اش ﻣﯽ ﮔﯿﺮد آدم ﺣﺎﻟﺶ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﯽ ﺧﻮرد،ﻣﻨﺰﺟﺮ ﮐﻨﻨﺪه اﺳﺖ Kou Iemand in de kou laten staan Iemand aan zijn lot overlaten/niet meer helpen Az kasi dast kešidan
از ﮐﺴﯽ دﺳﺖ ﮐﺸﯿﺪن دﯾﮕﺮ ﮐﻤﮏ ﻧﮑﺮدن/ﮐﺴﯽ را دﺳﺖ ﺗﻨﻬﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻦ Koud Dat laat me koud Dat interesseert me helemaal niet // dat doet me niets Pašme ânjâ-yam ham nist
ﭘﺸﻢ آن ﺟﺎﯾﻢ ﻫﻢ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﺮاﯾﻢ ﺑﯽ ارزش اﺳﺖ- اﺻﻼ ﺑﺮاﯾﻢ ﻣﻬﻢ ﻧﯿﺴﺖ Je wordt er koud van als je eraan denkt Bij de gedachte alleen al slaat je de schrik om het hart Fekraš ham pošte âdam râ milarzânad
ﻓﮑﺮش ﻫﻢ ﭘﺸﺖ آدم را ﻣﯽ ﻟﺮزاﻧﺪ آدم اﮔﺮ ﻓﮑﺮش را ﻫﻢ ﺑﮑﻨﺪ وﺣﺸﺘﻨﺎک ﻣﯽ ﺗﺮﺳﺪ
222
Proef woordenboek.indd 222
16-5-2008 9:24:37
Kous / Kracht
Kous Daarmee is (voor mij) de kous af Daarmee is (wat mij betreft) de zaak afgehandeld // punt uit! (Az man miporsi) qâle qaziye kande ast
)از ﻣﻦ ﻣﯽ ﭘﺮﺳﯽ( ﻗﺎل ﻗﻀﯿﻪ ﮐﻨﺪه اﺳﺖ آﺧﺮ ﮐﺎر- )ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ( ﺣﺴﺎب ﻫﺎ ﺗﺼﻔﯿﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ !اﺳﺖ De kous op de kop krijgen 1 - Afgewezen worden 2 - Zijn plannen zien mislukken Sar xordan
ﴎ ﺧﻮردن ﺷﺎﻫﺪ ﻧﺎﺑﻮدی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی-٢ ﺟﻮاب ﻣﻨﻔﯽ ﺷﻨﯿﺪن-١ ﺧﻮد ﺑﻮدن Het naadje van de kous willen weten Naadje Kraag Iemand bij de kraag grijpen/vatten Iemand arresteren Xere kasi râ časbidan
ﺧﺮ ﮐﺴﯽ را ﭼﺴﺒﯿﺪن ﮐﺴﯽ را دﺳﺘﮕﯿﺮ ﮐﺮدن Een stuk in de kraag hebben Stuk Zich een stuk in zijn kraag drinken Stuk Kraai Eén bonte kraai maakt nog geen winter Uit één enkel feit mag je geen algemene conclusies trekken Bâ yek gol bahâr nemišawad
ﺑﺎ ﯾﮏ ﮔﻞ ﺑﻬﺎر منﯽ ﺷﻮد از ﯾﮏ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮐﻠﯽ ﮔﺮﻓﺖ
Een vliegende kraai vangt altijd wat Als je maar initiatieven neemt, kun je altijd wel iets verdienen Az to harekat az xodâ barekat
از ﺗﻮ ﺣﺮﮐﺖ از ﺧﺪا ﺑﺮﮐﺖ اﮔﺮ ﺗﻼش ﮐﻨﯽ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﭼﯿﺰی ﮔﯿﺮت ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ Kind noch kraai hebben Kind Kraak Kraak noch smaak hebben Volstrekt smakeloos zijn Na bu dârad o na maze
ﻧﻪ ﺑﻮ دارد و ﻧﻪ ﻣﺰه ﮐﺎﻣﻼ ﺑﯽ ﻃﻌﻢ و ﻣﺰه ﺑﻮدن Kraam In iemands kraam te pas komen Iemand tot nut/voordeel zijn Râste kâre kasi budan
راﺳﺖ ﮐﺎر ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن/ﺑﻪ درد ﮐﺴﯽ ﺧﻮردن Kraan Dweilen met de kraan open Zinloos werk doen Âb dar hâwan kubidan
آب در ﻫﺎون ﮐﻮﺑﯿﺪن ﮐﺎر ﺑﯽ ﻓﺎﯾﺪه و ﺑﯽ ﺧﻮد ﮐﺮدن Kracht Hij is uit zijn krachten gegroeid Hij is heel/te sterk gegroeid Ziyâdi gonde šode ast
زﯾﺎدی ﮔﻨﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﯽ اﻧﺪازه رﺷﺪ و ﻧﻤﻮ ﮐﺮده اﺳﺖ/ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ In de kracht van zijn leven zijn In de bloeitijd van zijn leven zijn Dar o-oje zendegi-ye xod budan
در اوج زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد ﺑﻮدن در ﺷﮑﻮﻓﺎﯾﯽ ﻋﻤﺮ ﺧﻮد ﺑﻮدن
223
Proef woordenboek.indd 223
16-5-2008 9:24:37
Kralingen / Krijt
Met terugwerkende kracht {Gezegd van een maatregel die ook geldt voor de periode die voorafging aan het moment dat de maatregel ingesteld werd} Bâ atfe be mâsabaq
ﺑﺎ ﻋﻄﻒ ﺑﻪ ﻣﺎﺳﺒﻖ }درﺑﺎره ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻗﺒﻞ از ﺗﺼﻮﯾﺐ اش {ﻫﻢ ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺮا ﺑﺎﺷﺪ Met vereende krachten Met gemeenschappelijke inspanning Be qowe-ye et-tehâd
ﺑﻪ ﻗﻮه اﺗﺤﺎد ﺑﺎ ﺗﻼش و ﮐﻮﺷﺶ ﮔﺮوﻫﯽ Op eigen kracht Zonder hulp van anderen Ruye pâ-ye xod
روی ﭘﺎی ﺧﻮد ﺑﺪون ﮐﻤﮏ دﯾﮕﺮان Van kracht zijn Geldig zijn {van wetten, regelingen enz.} Pâ bar jâ budan
ﭘﺎ ﺑﺮﺟﺎ ﺑﻮدن { آﯾﯿﻦ ﻧﺎﻣﻪ و ﻏﯿﺮه،اﻋﺘﺒﺎر داﺷﺘﻦ }درﺑﺎره ﻗﺎﻧﻮن Zijn krachten ook eens beproeven op iets Ook eens iets proberen Zure xod râ dar kâri emtehân kardan
زور ﺧﻮد را در ﮐﺎری اﻣﺘﺤﺎن ﮐﺮدن ﯾﮏ وﻗﺘﯽ در ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺗﻼش ﮐﺮدن Zijn krachten verzamelen Zich voorbereiden op actie Niruye xod râ basij kardan
ﻧﯿﺮوی ﺧﻮد را ﺑﺴﯿﺞ ﮐﺮدن ﺧﻮد را آﻣﺎده ﺟﻨﺒﺶ و ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﮐﺮدن
Kralingen Zo oud als de weg naar Kralingen/ Rome Weg Krans Goede wijn behoeft geen krans Wijn Krant Dat mag wel met grote letters in de krant Letter Krats Iets voor een habbekrats/krats kopen Habbekrats Kreng Een kreng van een wijf Een lastige, onmogelijke vrouw Zanike-ye âpârti
زﻧﯿﮑﻪ آﭘﺎرﺗﯽ ﺗﺤﻤﻞ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ،زن ﭘﺮ درد ﺳﺮ Krent De krenten in de pap De weinige leuke onderdelen/aspecten van een zaak Bâ hâl tarin baxše qaziye
ﺑﺎ ﺣﺎل ﺗﺮﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﻗﻀﯿﻪ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎی ﮐﻤﯿﺎب و ﺟﺎﻟﺐ ﺟﺮﯾﺎن/ﻋﻨﺼﺮ Krentenbrood Het is daar ouwe jongens krentenbrood Jongen Krib De kont tegen de krib gooien/keren Kont Krijt Bij iemand in het krijt staan Aan iemand veel te danken hebben // iemand veel verschuldigd zijn
224
Proef woordenboek.indd 224
16-5-2008 9:24:37
Kring / Kruid
Zire jariyâni kamar xam kardan
Madyune kasi budan
ﻣﺪﯾﻮن ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن ﺑﺪﻫﮑﺎری زﯾﺎدی ﺑﻪ- ﺑﯽ اﻧﺪازه ﻣﻤﻨﻮن ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن ﮐﺴﯽ داﺷﺘﻦ Kring In intieme kring In de omgeving van familie/vrienden enz. Dar jam-e xodi hâ
در ﺟﻤﻊ ﺧﻮدی ﻫﺎ در ﻣﺤﯿﻂ ﺧﺎﻧﻮاده ﯾﺎ دوﺳﺘﺎن و ﻏﯿﺮه In toonaangevende kringen In de wereld van vooraanstaande/ invloedrijke personen Dar jam-e âdam hâye moqtader
در ﺟﻤﻊ آدم ﻫﺎی ﻣﻘﺘﺪر ﺑﺎ ﻧﻔﻮذ/در دﻧﯿﺎی آدم ﻫﺎی ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ Kritiek De kritiek was niet mals Er werd scherpe kritiek gegeven Enteqâde tondi bud
اﻧﺘﻘﺎد ﺗﻨﺪی ﺑﻮد ﺗﺬﮐﺮ ﺷﺪﯾﺪی داده ﺷﺪ De toets der kritiek kunnen doorstaan Toets Een storm van kritiek/verontwaardiging Storm Krokodillentranen Krokodillentranen schreien/huilen Onoprecht/gehuicheld huilen Aške temsâ rixtan
اﺷﮏ متﺴﺎح رﯾﺨنت ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ ﮔﺮﯾﻪ ﮐﺮدن/دروﻏﯽ Krom Ergens krom voor moeten liggen Iets met veel moeite kunnen betalen
زﯾﺮ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮐﻤﺮ ﺧﻢ ﮐﺮدن ﺑﺎ زﺣﻤﺖ زﯾﺎد ﻗﺎدر ﺑﻪ ﭘﺮداﺧﺖ ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن Kronkel Een kronkel in de hersens hebben Niet goed kunnen nadenken Moxaš tâb dârdad
ﻣﺦ اش ﺗﺎب دارد ﻗﺎدر ﺑﻪ درﺳﺖ ﻓﮑﺮ ﮐﺮدن ﻧﺒﻮدن Kroon De kroon op het werk zetten 1 - Het laatste deel toevoegen aan het werk, waardoor het een mooi geheel wordt 2 - Het hoogtepunt van zijn carrière bereiken Bar kâre xod seh-he gozâštan
ﺑﺮﮐﺎر ﺧﻮد ﺻﺤﻪ ﮔﺬاﺷنت آﺧﺮﯾﻦ ﺑﺨﺶ را ﺑﻪ ﮐﺎر اﺿﺎﻓﻪ ﮐﺮدن ﺗﺎ ﺧﻮب ﮐﺎﻣﻞ-١ ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ اوج ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﮐﺎری ﺧﻮد رﺳﯿﺪن-٢ ﺷﻮد De kroon spannen Alles overtreffen Šâh kâr kardan
ﺷﺎه ﮐﺎر ﮐﺮدن ﯾﮏ ﺳﺮ و ﮔﺮدن از ﻫﻤﻪ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﻮدن Iemand naar de kroon steken Iemand (dreigen te) overtreffen Bâ kasi pahlu zadan
ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﭘﻬﻠﻮ زدن )اﺣﺘﻤﺎﻻ( از ﮐﺴﯽ ﺟﻠﻮ زدن Kruid Daar is geen kruid tegen gewassen Dat kan niet bestreden worden // daar is niets tegen te doen Čizi jolu dâraš nist
ﭼﯿﺰی ﺟﻠﻮدارش ﻧﯿﺴﺖ ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ اش ﮐﺎری ﻧﻤﯽ- ﺑﺎ آن ﺟﺮﯾﺎن ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﺟﻨﮕﯿﺪ ﺷﻮد ﮐﺮد 225
Proef woordenboek.indd 225
16-5-2008 9:24:37
Kruik / Kruiwagen
Kruik De kruik gaat zolang te water tot ze breekt/barst Als je iets doet wat gevaarlijk is, kan het een tijd lang goed gaan, maar het mislukt tenslotte toch Kuze hamiše sâlem az âb dar nemiâyad
ﮐﻮزه ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺳﺎمل از آب در منﯽ آﯾﺪ آدم وﻗﺘﯽ ﮐﺎر ﺧﻄﺮﻧﺎﮐﯽ ﺑﮑﻨﺪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻣﺪﺗﯽ ﺧﻮب ﭘﯿﺶ ﺑﺮود اﻣﺎ ﺑﺎﻻﺧﺮه ﺷﮑﺴﺖ ﻣﯽ ﺧﻮرد Dat is allang in kannen en kruiken Kan (zn) Kruis Een kruis slaan Hopen dat iets goed zal aflopen Xodâ xodâ kardan
ﺧﺪا ﺧﺪا ﮐﺮدن ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺧﻮﺑﯽ را آرزو ﮐﺮدن Kruis of munt gooien Een beslissing aan het lot overlaten door het opgooien van een munt Šir yâ xat andâxtan
ﺷﯿﺮ ﯾﺎ ﺧﻂ اﻧﺪاﺧنت ﺑﺎ ﺑﺎﻻ اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﺳﮑﻪ ای ﺗﺼﻤﯿﻤﯽ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻗﻀﺎ و ﻗﺪر دادن Zijn kruis dragen/opnemen Zijn zware lot dragen/accepteren Bâ baxte xod kenâr âmadan
ﺑﺎ ﺑﺨﺖ ﺧﻮد ﮐﻨﺎر آﻣﺪن ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ/ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺳﺨﺖ ﺧﻮد را ﺗﺤﻤﻞ ﮐﺮدن Ieder huis(je) heeft zijn kruis(je) Huis Kruistocht Tegen iemand/iets een kruistocht houden Iemand/iets heftig en langdurig bestrijden {vaak in morele kwesties}
Alay-he kasi/čizi jange farsâyeši râh andâxtan
ﭼﯿﺰی ﺟﻨﮓ ﻓﺮﺳﺎﯾﺸﯽ راه اﻧﺪاﺧنت/ﻋﻠﯿﻪ ﮐﺴﯽ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻣﺒﺎرزه ﮐﺮدن/ﺑﺮای ﻣﺪت ﻃﻮﻻﻧﯽ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ {}اﻏﻠﺐ در ﻣﺴﺎﯾﻞ اﺧﻼﻗﯽ Kruisvuur Een kruisvuur van vragen Een serie vragen die van verschillende kanten gesteld worden Sin jim hâye čand tarafe
ﺳﯿﻦ ﺟﯿﻢ ﻫﺎی ﭼﻨﺪ ﻃﺮﻓﻪ ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ ﮐﻪ از ﺟﻬﺖ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺒﺎرد Kruit Zijn kruit droog houden 1 - Een afwachtende houding aannemen 2 - Zich klaarmaken voor een confrontatie Guš be zang nešastan
ﮔﻮش ﺑﻪ زﻧﮓ ﻧﺸﺴنت ﺧﻮد را آﻣﺎده ﻣﺠﺎدﻟﻪ-٢ ﺣﺎﻟﺖ اﻧﺘﻈﺎر ﺑﺨﻮد ﮔﺮﻓﺘﻦ-١ ﮐﺮدن Zijn (laatste) kruit verschoten hebben Zijn (laatste) argumenten/mogelijkheden gebruikt hebben (Âxarin) barge xod râ pâ-in âmadan
)آﺧﺮﯾﻦ( ﺑﺮگ ﺧﻮد را ﭘﺎﯾﯿﻦ آﻣﺪن اﻣﮑﺎن )ﻧﻬﺎﯾﯽ( ﺧﻮد را ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻦ/اﺳﺘﺪﻻل Kruitvat De lont in het kruitvat steken Lont Kruiwagen Een kruiwagen ergens voor hebben Een invloedrijke kennis hebben die kan helpen een bepaald doel te bereiken Dar jâ-i pârti dâštan
در ﺟﺎﯾﯽ ﭘﺎرﺗﯽ داﺷنت آدم ﺑﺎ ﻧﻔﻮذی دم دﺳﺖ داﺷﺘﻦ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ در رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﻫﺪف ﺧﺎﺻﯽ ﯾﺎری دﻫﺪ
226
Proef woordenboek.indd 226
16-5-2008 9:24:37
Kuil / Kurk
Kuil Wie een kuil graaft voor een ander valt er zelf in {bijbeltekst, Spreuken 26:27} Wie iemand anders ongelukkig wil maken wordt het vaak zelf Čâh nakan bahre kasi aw-wal xodat dow-wom kasi {enjil}
{ﭼﺎه ﻧﮑﻦ ﺑﻬﺮ ﮐﺴﯽ اول ﺧﻮدت دوم ﮐﺴﯽ }اﻧﺠﯿﻞ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﺨﻮاﻫﺪ دﯾﮕﺮی را ﺑﺪﺑﺨﺖ ﮐﻨﺪ ﺧﻮدش ﺑﺪﺑﺨﺖ ﻣﯽ ﺷﻮد Kuip Weten wat voor vlees men in de kuip heeft Vlees Kuit Ergens hom of kuit van willen hebben Hom Kunne (zn) Van beiderlei kunne Van het mannelijk en vrouwelijk geslacht Az har do jens
از ﻫﺮ دو ﺟﻨﺲ (از ﺟﻨﺲ زن )ﻣﺎده( و از ﺟﻨﺲ ﻣﺮد )ﻧﺮ Kunnen (ww) Ergens niet over uit kunnen {Van emotie blijdschap/ verontwaardiging/verbazing enz.} sprakeloos zijn/ in verlegenheid zijn Lal muni gereftan
ﻻل ﻣﻮﻧﯽ ﮔﺮﻓنت ﺗﻌﺠﺐ و ﻏﯿﺮه{ ﮔﻨﮓ و ﻻل/ﻋﺼﺒﺎﻧﯿﺖ/از }ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﯽ دﺳﺖ و ﭘﺎی ﺧﻮد را ﮔﻢ ﮐﺮدن/ﺷﺪن Kunst Daar is geen kunst aan Dat is heel gemakkelijk In ke kâri nadârad
اﯾﻦ ﮐﻪ ﮐﺎری ﻧﺪارد ﺑﺴﯿﺎر آﺳﺎن و راﺣﺖ اﺳﺖ
Met kunst- en vliegwerk Met veel improvisatie Bâ sardasti sâzi o sanbal kâri
ﺑﺎ ﴎدﺳﺘﯽ ﺳﺎزی و ﺳﻨﺒﻞ ﮐﺎری ﺑﺎ اﺑﺘﮑﺎر زﯾﺎد و ﻓﺮاوان Uit de kunst! Meesterlijk, schitterend! Dast marizâd!
!دﺳﺖ ﻣﺮﯾﺰاد ! اﺣﺴﻨﺖ،آﻓﺮﯾﻦ Volgens de regels der kunst Regel Kunstje Dat is een klein/koud kunstje Dat is heel gemakkelijk In ke honar nist
اﯾﻦ ﮐﻪ ﻫرن ﻧﯿﺴﺖ ﺑﺴﯿﺎر آﺳﺎن و ﺳﺎده اﺳﺖ Iemand een kunstje flikken Iemand iets onaangenaams aandoen // iemand beetnemen Be kasi pošte pâ zadan
ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﭘﺸﺖ ﭘﺎ زدن ﺑﻪ ﮐﺴﯽ- ﺣﺮﮐﺖ ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪی ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ ﮐﺴﯽ ﮐﺮدن ﮐﻠﮏ زدن Kuren Rare/gekke kuren hebben Zich bij vlagen raar/vreemd gedragen Diwâne bâzi-ye kasi gol kardan
دﯾﻮاﻧﻪ ﺑﺎزی ﮐﺴﯽ ﮔﻞ ﮐﺮدن ﻋﺠﯿﺒﯽ ﻧﺸﺎن/ﻫﺮازﮔﺎﻫﯽ از ﺧﻮد رﻓﺘﺎر ﻏﯿﺮ ﻣﻌﻘﻮل دادن Kurk De kurk waar iets op drijft Het element/de factor waarvan bepaalde dingen afhankelijk zijn Asl wa et-tekâ-ye jariyân
227
Proef woordenboek.indd 227
16-5-2008 9:24:37
Kust / Kwaad (zn)
اﺻﻞ و اﺗﮑﺎ ﺟﺮﯾﺎن ﻋﺎﻣﻠﯽ ﮐﻪ ﺟﺮﯾﺎن ﻫﺎی ﺧﺎﺻﯽ ﺑﻪ آن واﺑﺴﺘﻪ اﻧﺪ/ﻋﻨﺼﺮ Wat onder de kurk hebben Alcoholische drank (in huis) hebben Araq dar basât dâštan
ﻋﺮق در ﺑﺴﺎط داﺷنت ﻧﻮﺷﺎﺑﻪ اﻟﮑﻠﯽ )در ﺧﺎﻧﻪ( داﺷﺘﻦ Kust De kust is veilig Er is/dreigt geen gevaar Donyâ amn o amân ast
دﻧﯿﺎ اﻣﻦ و اﻣﺎن اﺳﺖ ﺧﻄﺮی در ﮐﺎر ﻧﯿﺴﺖ/ﭘﯿﺶ آﻣﺪی ﺗﻬﺪﯾﺪ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ Te kust en te keur In overvloed van allerlei soort Wofure nemat
وﻓﻮر ﻧﻌﻤﺖ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ ﻓﺮاوان Er zijn kapers op de kust Kaper Kut Voor de kat zijn kut/viool Kat Kwaad (bn/bw) Hij is niet zo kwaad als hij eruitziet Hij is aardiger in de omgang dan je denkt Zâheraš râ nagir âdame badi nist
ﻇﺎﻫﺮش را ﻧﮕﯿﺮ آدم ﺑﺪی ﻧﯿﺴﺖ ﻣﻬﺮﺑﺎن ﺗﺮ از آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﯽ Het kwaad te verduren hebben Zwaar te lijden hebben Mosibate ziyâdi kešidan
ﻣﺼﯿﺒﺖ زﯾﺎدی ﮐﺸﯿﺪن زﯾﺮ ﻓﺸﺎر ﺳﺨﺘﯽ ﺑﻮدن
Het te kwaad krijgen Zijn emoties niet meer kunnen beheersen // gaan huilen Az xod bi xod šodan
از ﺧﻮد ﺑﯽ ﺧﻮد ﺷﺪن ﮔﺮﯾﻪ ﮐﺮدن- ﮐﻨﺘﺮل اﺣﺴﺎس ﺧﻮد را از دﺳﺖ دادن Kwaad (zn) Een noodzakelijk kwaad Iets ongunstigs wat je maar moet accepteren Niyâze nâxošâyand
ﻧﯿﺎز ﻧﺎﺧﻮش آﯾﻨﺪ ﭼﯿﺰ ﻧﺎﻣﻄﻠﻮﺑﯽ ﮐﻪ آدم ﺑﺎﯾﺪ ﻗﺒﻮﻟﺶ ﮐﻨﺪ Het kwaad in de kiem bestrijden Iets slechts uitschakelen voor het erger kan worden Šar-ri râ dar notfe xafe kardan
ﴍی را در ﻧﻄﻔﻪ ﺧﻔﻪ ﮐﺮدن ﭼﯿﺰ ﺑﺪی را ﭘﯿﺶ از ﺑﺪﺗﺮ ﺷﺪن از ﺑﯿﻦ ﺑﺮدن Het kwaad is al geschied Wat men vreesde is reeds gebeurd Kâr az kâr gozašte ast
ﮐﺎر از ﮐﺎر ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﭼﯿﺰی ﮐﻪ از اش ﻣﯽ ﺗﺮﺳﯿﺪ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده اﺳﺖ Kwaad met kwaad vergelden Even hard terugslaan // met gelijke munt terugbetalen (zie munt) Sezâ-ye badi râ bâ badi dâdan
ﺳﺰای ﺑﺪی را ﺑﺎ ﺑﺪی دادن ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﺜﻞ- ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﻣﺤﮑﻤﯽ ﮐﻪ زد او را زدن ﮐﺮدن Van kwaad tot erger vervallen Steeds slechter worden // aan lager wal raken Quze bâlâ quz šodan
ﻗﻮز ﺑﺎﻻ ﻗﻮز ﺷﺪن ﺑﻪ ﭘﯿﺴﯽ اﻓﺘﺎدن- ﺑﺪ اﻧﺪر ﺑﺪﺗﺮ ﺷﺪن
228
Proef woordenboek.indd 228
16-5-2008 9:24:37
Kwaal / Kwijt
Van de prins geen kwaad weten Prins Kwaal Het middel is erger dan de kwaal Middel Kwartje Het muntje/kwartje valt bij mij Muntje Wie voor een dubbeltje geboren is, wordt nooit een kwartje Dubbeltje Kwast Een verwaande kwast Een pedante/arrogante kerel Âdame damâq sar-bâlâ
آدم دﻣﺎغ ﴎﺑﺎﻻ ﺧﻮد ﺑﯿﻦ و ﭘﺮ ﺗﮑﺒﺮ/ﭘﺴﺮک از ﺧﻮد راﺿﯽ Kwestie Dat is een kwestie van smaak Dat hangt af van iemands persoonlijke smaak Alaf bâyad be dahane bozi xoš biyâ-yad
ﻋﻠﻒ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ دﻫﻦ ﺑﺰی ﺧﻮش ﺑﯿﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺳﻠﯿﻘﻪ و ذوق ﺷﺨﺼﯽ آدم رﺑﻂ دارد Een brandende kwestie Iets wat dringend opgelost moet worden Masale-ye hâd
ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺣﺎد ﻣﺸﮕﻠﯽ ﮐﻪ ﻫﺮﭼﻪ زودﺗﺮ ﺑﺎﯾﺪ ﺣﻞ ﺷﻮد Kwijt Iemand/iets liever kwijt dan rijk zijn Graag van iemand/iets verlost willen zijn Az daste kasi/jariyâni be sotuh âmadan
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺳﺘﻮه آﻣﺪن/از دﺳﺖ ﮐﺴﯽ ﭼﯿﺰی ﻧﺠﺎت ﭘﯿﺪا ﮐﻨﺪ/ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ از دﺳﺖ ﮐﺴﯽ Iets (wel) kwijt willen 1 - Iets desnoods wel willen zeggen 2 - Iets willen betalen/afstaan 1 - Harfi dar del dâštan 2 - solfidan
ﺳﻠﻔﯿﺪن-٢ ﺣﺮﻓﯽ در دل داﺷنت-١ / ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﭘﺮداﺧﺖ-٢ ﻟﺰوﻣﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺣﺮﻓﯽ ﺑﺰﻧﺪ-١ رد ﮐﺮدن ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن
229
Proef woordenboek.indd 229
16-5-2008 9:24:37
Proef woordenboek.indd 230
16-5-2008 9:24:38
L
ﺗﺎزه ﻣﯽ ﻓﻬﻤﯽ ﮐﻪ ﻫﻮا ﭼﻘﺪر ﭘﺲ اﺳﺖ آن ﻣﻮﻗﻊ درک ﻣﯽ ﮐﻨﯽ ﮐﻪ وﺿﻊ ﭼﻪ اﻧﺪازه ﻧﺎﺟﻮر اﺳﺖ Het is weer zo laat We hebben dit al vaker meegemaakt, en nu is het weer mis Dobâre hamân basât ast
دوﺑﺎره ﻫامن ﺑﺴﺎط اﺳﺖ ﺑﺎ اﯾﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ زﯾﺎد درﮔﯿﺮ ﺑﻮده اﯾﻢ و دوﺑﺎره وﺿﻊ ﻧﺎﺟﻮر ﺷﺪه اﺳﺖ
Laag (zn) Iemand de volle laag geven Iemand flink uitschelden Kasi râ fohš bârân kardan
ﮐﺴﯽ را ﻓﺤﺶ ﺑﺎران ﮐﺮدن ﻧﺎﺳﺰای ﻓﺮاواﻧﯽ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮔﻔﺘﻦ،ﮐﻠﻔﺖ ﺑﺎر ﮐﺴﯽ ﮐﺮدن Laan Iemand de laan uitsturen Iemand ontslaan Ozre kasi râ xâstan
ﻋﺬر ﮐﺴﯽ را ﺧﻮاﺳنت ﮐﺴﯽ را اﺧﺮاج ﮐﺮدن Laars Iets aan zijn laars lappen Iets {een waarschuwing/verbod enz.} met verachting naast zich neerleggen en er niets mee doen Jariyâni râ pašme xod hesâb kardan
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﭘﺸﻢ ﺧﻮد ﺣﺴﺎب ﮐﺮدن ﻣﻤﻨﻮﻋﯿﺖ و ﻏﯿﺮه{ را ﻧﺎدﯾﺪه ﮔﺮﻓﺘﻦ و/ﭼﯿﺰی }ﻫﺸﺪار ﺑﯽ اﻋﺘﻨﺎﯾﯽ ﮐﺮدن و اﻧﺠﺎم ﻧﺪادن Laat (bn) Dan weet je precies hoe laat het is Dan weet je hoe ongunstig de situatie is Tâze mifahmi ke hawâ čeqadr pas ast
Laat staan (Belastingverhoging is niet aan de orde), laat staan dat er een percentage wordt genoemd (Over belastingverhoging wordt niet gesproken), dus al helemaal niet over de vraag met hoeveel procent (Jariyân bâlâ raftane mâliyât nist) če beresad be sohbate darsade ân
)ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎﻻ رﻓنت ﻣﺎﻟﯿﺎت ﻧﯿﺴﺖ( ﭼﻪ ﺑﺮﺳﺪ ﺑﻪ ﺻﺤﺒﺖ در ﺻﺪ آن )ﻣﻮﺿﻮع ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﺷﺪن ﻣﺎﻟﯿﺎت ﻧﯿﺴﺖ( ﭼﻪ ﺑﺮﺳﺪ ﺑﻪ آن ﮐﻪ درﻣﻮرد اﻓﺰاﯾﺶ در ﺻﺪ آن ﺣﺮف ﺑﺰﻧﻨﺪ Laatje Geld in het laatje brengen Geld Lach (zn) In de lach schieten Opeens beginnen te lachen Peqi zire xande zadan
ﭘﻐﯽ زﯾﺮ ﺧﻨﺪه زدن ﺑﯽ ﻫﻮا و ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ ﺧﻨﺪﯾﺪن De slappe lach Onweerstaanbare vrolijkheid // een soort lachen waarmee je niet op kunt houden Xande-ye wel
ﺧﻨﺪه ول ﺧﻨﺪه ای ﮐﻪ ﺟﻠﻮﯾﺶ را- ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﯽ ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﮔﺮﻓﺖ 231
Proef woordenboek.indd 231
16-5-2008 9:24:38
Lachen (ww) / Laken
Lachen (ww) Dat is om te lachen Dat is niet serieus te nemen // dat is belachelijk Xande dâr ast
ﺧﻨﺪه دار اﺳﺖ ﻣﺴﺨﺮه اﺳﺖ- ﻧﻤﯽ ﺷﻮد آن را ﺟﺪی ﮔﺮﻓﺖ Het lachen zal hem wel vergaan Hij gaat het nog moeilijk krijgen // het blijft voor hem niet zo gunstig als hij denkt dat het is Xande hâye âxaraš ast
ﺧﻨﺪه ﻫﺎی آﺧﺮش اﺳﺖ وﺿﻌﺶ آن ﻗﺪرﻫﺎ- ﻣﺸﮑﻼﺗﺶ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﻫﻢ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻫﻢ ﮐﻪ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺧﻮب ﻧﯿﺴﺖ Het was lachen, gieren, brullen Het was ontzettend leuk // we hebben uitbundig plezier gehad Bâ safâ o bâ maze o bâ hâl bud
ﺑﺎ ﺻﻔﺎ و ﺑﺎﻣﺰه و ﺑﺎ ﺣﺎل ﺑﻮد ﺑﯽ اﻧﺪازه ﺑﻪ ﻣﺎ ﺧﻮش ﮔﺬﺷﺖ- ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ﺟﺎﻟﺐ ﺑﻮد Wie het laatst lacht, lacht het best Pas wanneer alles voorbij is, wordt duidelijk wie er voordeel van heeft Šâhnâme âxaraš xoš ast
ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ آﺧﺮش ﺧﻮش اﺳﺖ وﻗﺘﯽ ﮐﺎر ﺗﻤﺎم ﺷﺪ ﺗﺎزه ﻣﻌﻠﻮم ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﭼﻪ ﮐﺴﯽ ﺳﻮد ﮐﺮده اﺳﺖ Schateren van het lachen Schateren Lacher De lachers op zijn hand krijgen De sympathie van omstanders winnen met grappen Bâ xande o šuxi del bordan
ﺑﺎ ﺧﻨﺪه و ﺷﻮﺧﯽ دل ﺑﺮدن ﺑﺎ ﺑﺬﻟﻪ ﮔﻮﯾﯽ و ﻣﺰاح در دل ﺣﺎﺿﺮان ﺟﺎ ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن
Lachje Er kon bij hem geen lachje vanaf Het was allemaal dodelijk serieus wat hij deed/zei Mesle borje zahre mâr bud
ﻣﺜﻞ ﺑﺮج زﻫﺮﻣﺎر ﺑﻮد ﮐﺎرﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﮐﺮد ﺑﯿﺶ از اﻧﺪازه/ﻫﻤﻪ ﺣﺮف ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ زد ﺟﺪی ﺑﻮد Lachspieren Op de lachspieren werken Een lachbui veroorzaken Wasile-ye xande šodan
وﺳﯿﻠﻪ ﺧﻨﺪه ﺷﺪن ﺧﻨﺪه را ﺗﺤﺮﯾﮏ ﮐﺮدن Ladder De maatschappelijke ladder De reeks standen/rangen in de maatschappij, van laag tot hoog Rotbe-ye ejtemâ-i
رﺗﺒﻪ اﺟﺘامﻋﯽ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ازﭘﺎﯾﯿﻦ ﺗﺎ ﺑﺎﻻ/رده De hoogste sport van de ladder bereikt hebben Sport Lading De vlag dekt de lading niet Vlag Laken De lakens uitdelen De regie voeren // de baas zijn Ta-ine taklif kardan
ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺗﮑﻠﯿﻒ ﮐﺮدن رﯾﯿﺲ ﺑﻮدن- رﻫﺒﺮی ﮐﺮدن Van hetzelfde laken een pak Van dezelfde (lage) kwaliteit // op dezelfde wijze Az hamân qomâš
از ﻫامن ﻗامش ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺷﮑﻞ- (از ﻫﻤﺎن ﮐﯿﻔﯿﺖ )ﭘﺎﯾﯿﻦ
232
Proef woordenboek.indd 232
16-5-2008 9:24:38
Lam (zn) / Land
Lam (zn) Als een lam ter/naar de slachtbank gebracht worden/gaan Zijn ondergang tegemoet gaan zonder enig verzet te bieden Mesle gusfand zire čâquye qas-sâb raftan
ﻣﺜﻞ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ زﯾﺮ ﭼﺎﻗﻮی ﻗﺼﺎب رﻓنت ﺑﺪون اﯾﺴﺘﺎدﮔﯽ و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎ ﻧﺎﺑﻮدی ﺧﻮد روﺑﺮو ﺷﺪن Lam (bn) De lamme leidt/helpt de blinde Iemand met een gebrek helpt een ander die óók een gebrek heeft {en die samenwerking kan uiteraard niet erg succesvol zijn} Šal râhnamâ-ye kur šode ast
ﺷﻞ راﻫﻨامی ﮐﻮر ﺷﺪه اﺳﺖ آدم ﻣﻌﯿﻮﺑﯽ ﮐﺴﯽ را ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺧﻮد او ﻫﻢ ﻣﻌﯿﻮب اﺳﺖ }ﮐﻪ اﯾﻦ ﻫﻤﮑﺎری ﺑﺪون ﺷﮏ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ {ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ زﯾﺎدی داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ Lamp Tegen de lamp lopen 1 - Betrapt worden 2 - Een lelijke tegenslag krijgen in de vorm van een bekeuring/straf enz. Gir oftâdan
ﮔﯿﺮ اﻓﺘﺎدن ﺧﯿﻠﯽ ﺑﺪ ﺷﺎﻧﺴﯽ-٢ در ﺣﯿﻦ ﺧﻼف ﻏﺎﻓﻞ ﮔﯿﺮ ﺷﺪن-١ ﺟﺰا و ﻏﯿﺮه/آوردن ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺟﺮﯾﻤﻪ Land Een land van melk en honing {bijbeltekst, Exodus 3:8} Een land dat rijk en welvarend is Sarzamine gol o bolbol {enjil}
{ﴎزﻣﯿﻦ ﮔﻞ و ﺑﻠﺒﻞ }اﻧﺠﯿﻞ ﮐﺸﻮری ﮐﻪ ﻣﺎل و روﻧﻖ زﯾﺎدی دارد Er is met hem geen land te bezeilen Hij is totaal onhandelbaar Be hič sarâti mostaqim nist
ﺑﻪ ﻫﯿﭻ ﴏاﻃﯽ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻠﻪ ﺷﻖ و ﯾﮏ دﻧﺪه اﺳﺖ Het beloofde land {bijbeltekst, Genesis 17:6-8} Kanaän, het land dat aan de nakomelingen van Abraham als woonplaats was beloofd Arze mo-ud {enjil}
{ارض ﻣﻮﻋﻮد }اﻧﺠﯿﻞ ﮐﻨﻌﺎن ﺳﺮزﻣﯿﻨﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺤﻞ ﺳﮑﻮﻧﺖ ﺑﻪ ﻓﺮزﻧﺪان اﺑﺮاﻫﯿﻢ ﻗﻮل داده اﻧﺪ Het land aan iemand/iets hebben Iemand/iets niet kunnen uitstaan // een grote hekel hebben aan iemand/ iets Češme didane kasi/čizi râ nadâštan
ﭼﯿﺰی را ﻧﺪاﺷنت/ﭼﺸﻢ دﯾﺪن ﮐﺴﯽ ﺗﻨﻔﺮ زﯾﺎدی از- ﻗﻀﯿﻪ ای ﻧﺒﻮدن/ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺗﺤﻤﻞ ﮐﺴﯽ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ داﺷﺘﻦ/ﮐﺴﯽ Het land van belofte Een gelukkig, welvarend land waar men ooit hoopt te komen Behešte barin
ﺑﻬﺸﺖ ﺑﺮﯾﻦ ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﯽ و رﻓﺎه ﮐﻪ آدم آرزو دارد روزی ﺑﻪ آن ﺑﺮﺳﺪ Het land van de rijzende zon Japan Kešware damidane âftâb
ﮐﺸﻮر دﻣﯿﺪن آﻓﺘﺎب ژاﭘﻦ Het land van Kokanje Luilekkerland Behešte mo-ud
ﺑﻬﺸﺖ ﻣﻮﻋﻮد ﮐﺸﻮر وﻓﻮر ﻧﻌﻤﺖ،ﺗﻨﺒﻞ ﺧﺎﻧﻪ
233
Proef woordenboek.indd 233
16-5-2008 9:24:38
Lang / Lapje
In het land der blinden is eenoog koning Te midden van domme mensen is degene die althans van één ding verstand heeft al gauw de baas Dar sarzamine kurân yek češm pâdešâh ast
در ﴎزﻣﯿﻦ ﮐﻮران ﯾﮏ ﭼﺸﻢ ﭘﺎدﺷﺎه اﺳﺖ در ﺳﺮزﻣﯿﻦ اﺣﻤﻖ ﻫﺎ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ دﺳﺖ ﮐﻢ ﻫﻨﺮی دارد رﻫﺒﺮ اﺳﺖ Nog in het land der levenden zijn Nog niet gestorven zijn Hanuz dar donyâ-ye zende hâ budan
ﻫﻨﻮز در دﻧﯿﺎی زﻧﺪه ﻫﺎ ﺑﻮدن ﺗﺎ اﻻن زﻧﺪه ﺑﻮدن و ﻧﻤﺮدن ’s Lands wijs, ’s lands eer Je moet respect hebben voor de opvattingen/gewoontes van de mensen in/van een ander land Xâhi našawi roswâ ham range jamâ-at šo
ﺧﻮاﻫﯽ ﻧﺸﻮی رﺳﻮا ﻫﻢ رﻧﮓ ﺟامﻋﺖ ﺷﻮ رﺳﻮم ﻣﺮدم ﮐﺸﻮر دﯾﮕﺮ اﺣﺘﺮام/آدم ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺳﻨﺖ ﺑﮕﺬارد Een profeet wordt in eigen land niet geëerd Profeet Lang Bij lange na niet Totaal niet // in de verste verte niet Aslan wa abadan
اﺻﻼ و اﺑﺪا ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ- ﻣﻄﻠﻘﺎ ﻧﻪ Het is (net) zo lang als het breed is Het maakt niets uit // er is eigenlijk geen verschil Če az derâzâ begiri če az pahnâ
ﭼﻪ از درازا ﺑﮕﯿﺮی ﭼﻪ از ﭘﻬﻨﺎ در اﺻﻞ ﻓﺮﻗﯽ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ- ﺗﻮﻓﯿﺮی ﻧﺪارد Langs Ervanlangs krijgen 1 - Een pak slaag krijgen 2 - Ernstige verwijten krijgen dat je tekortgeschoten bent Gušmâli šodan
ﮔﻮﺷامﻟﯽ ﺷﺪن ﺷﺪﯾﺪا ﺑﻪ ﻗﺼﻮر در ﮐﺎری ﻣﺘﻬﻢ ﺷﺪن-٢ ﮐﺘﮏ ﺧﻮردن-١ Langzaam Langzaam maar zeker Voorzichtig en op den duur succesvol Âheste amâ xâter jam
آﻫﺴﺘﻪ اﻣﺎ ﺧﺎﻃﺮ ﺟﻤﻊ ﻣﺤﺘﺎﻃﺎﻧﻪ و در دراز ﻣﺪت ﻣﻮﻓﻖ Lans Een lans voor iemand/iets breken Voor iemand/iets pleiten/opkomen Pošti-ye kasi râ kardan
ﭘﺸﺘﯽ ﮐﺴﯽ را ﮐﺮدن ﺟﺎﻧﺐ داری ﻧﻤﻮدن/ﭼﯿﺰی دﻓﺎع/از ﮐﺴﯽ Lap (zn) Dat werkt bij hem als een rode lap op een stier Dat roept bij hem een woedende reactie op Ân qaziye âtaši-aš mikonad
آن ﻗﻀﯿﻪ آﺗﺸﯽ اش ﻣﯽ ﮐﻨﺪ آن ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻋﺼﺒﺎﻧﯿﺖ او ﻣﯽ ﺷﻮد Lapje Iemand voor het lapje houden Iemand voor de gek houden/ beetnemen Kasi râ dast andâxtan
ﮐﺴﯽ را دﺳﺖ اﻧﺪاﺧنت ﮔﻮل زدن/ﮐﺴﯽ را ﻣﺴﺨﺮه ﮐﺮدن
234
Proef woordenboek.indd 234
16-5-2008 9:24:38
Lapmiddel / Lat
Lapmiddel Lapmiddelen gebruiken Halve maatregelen nemen // iets niet grondig aanpakken Čâre-i mowaq-qati kardan
ﭼﺎره ای ﻣﻮﻗﺘﯽ ﮐﺮدن ﮐﺎری را اﺳﺎﺳﯽ- از راه ﺣﻞ ﺳﻄﺤﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮدن اﻧﺠﺎم ﻧﺪادن Lappen (ww) Dat lap je me niet een/geen tweede keer! Dat doe je me niet weer aan! // je moet mij niet nog eens beetnemen! Bâz sare man kolâh nazâr!
!ﺑﺎز ﴎ ﻣﻦ ﮐﻼه ﻧﺬار دوﺑﺎره ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻣﻦ- !دﯾﮕﺮ اﯾﻦ ﺑﻼ را ﺳﺮ ﻣﻦ ﻧﯿﺎور !ﮐﻠﮏ ﺑﺰﻧﯽ Iemand erbij lappen Iemand verklikken/aanklagen Kasi râ lo dâdan
ﮐﺴﯽ را ﻟﻮ دادن ﺗﻬﻤﺖ زدن/ﮐﺴﯽ را اﻓﺸﺎ ﮐﺮدن Lappenmand In de lappenmand zijn Grieperig/ziek zijn Nâxoš budan
ﻧﺎﺧﻮش ﺑﻮدن ﮐﺴﺎﻟﺖ داﺷﺘﻦ،ﺑﯿﻤﺎر ﺑﻮدن/ﺳﺮﻣﺎﺧﻮرده Last Draagt elkanders lasten {bijbeltekst, Galaten 6:2} Mensen moeten elkaar over en weer helpen Be darde ham beresid {enjil}
{ﺑﻪ درد ﻫﻢ ﺑﺮﺳﯿﺪ }اﻧﺠﯿﻞ آدم ﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ در ﻣﺸﮕﻼت و ﻣﺴﺎﯾﻞ ﻫﻢ دﯾﮕﺮ ﺷﺮﯾﮏ ﺑﺎﺷﻨﺪ
Een last van iemands schouders wegnemen Iemand van een probleem/moeilijkheid bevrijden Bâri az šâne-ye kasi bardâštan
ﺑﺎری از ﺷﺎﻧﻪ ﮐﺴﯽ ﺑﺮداﺷنت دﺷﻮاری ﻧﺠﺎت دادن/ﮐﺴﯽ را از ﻣﺸﮕﻠﯽ Iemand last geven om iets te doen Iemand iets opdragen Be kasi farmâyeš kardan
ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻓﺮﻣﺎﯾﺶ ﮐﺮدن دﺳﺘﻮر ﮐﺎری را ﺑﻪ ﮐﺴﯽ دادن Last geven/veroorzaken Hinderlijk zijn Bâ-ese zahmat šodan
ﺑﺎﻋﺚ زﺣﻤﺖ ﺷﺪن ﻣﺸﮕﻞ ﺳﺎزی ﮐﺮدن Op zware lasten zitten Zich voor grote uitgaven geplaatst zien Bâ hazine-ye hengofti ru be ru šodan
ﺑﺎ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﻨﮕﻔﺘﯽ رو ﺑﻪ رو ﺷﺪن ﺑﺎ ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﺒﻠﻎ ﺑﺰرﮔﯽ ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪن Zichzelf en anderen tot last zijn Hinderlijk zijn voor zichzelf en anderen Moxel-le âsâyeše xod wa digarân šodan
ﻣﺨﻞ آﺳﺎﯾﺶ ﺧﻮد و دﯾﮕﺮان ﺷﺪن ﺑﺮای ﺧﻮد و دﯾﮕﺮان دردﺳﺮ درﺳﺖ ﮐﺮدن Dan is Leiden in last! Leiden Wie de lusten wil moet ook de lasten dragen Lust Lat De lat wat hoger leggen Hogere eisen stellen
235
Proef woordenboek.indd 235
16-5-2008 9:24:38
Laten / Leer I = onderwijs
Daste bâlâ gereftan
دﺳﺖ ﺑﺎﻻ ﮔﺮﻓنت درﺧﻮاﺳﺖ زﯾﺎدی و ﺑﺴﯿﺎر ﮐﺮدن Iets op de lat laten schrijven/zetten Iets op de rekening laten zetten/niet cash betalen Ruye čub xat kešidan/neweštan
ﻧﻮﺷنت/روی ﭼﻮب ﺧﻂ ﮐﺸﯿﺪن ﭘﻮل ﻧﻘﺪ ﻧﺪادن/ ﻧﺴﯿﻪ ﺧﺮﯾﺪن،ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﮔﺬاﺷﺘﻦ Onder de lat staan Doelman/keeper zijn Goler budan
ﮔﻠﺮ ﺑﻮدن دروازه ﺑﺎن ﻓﻮﺗﺒﺎل ﺑﻮدن Laten Waar laat je het? Hoe is het mogelijk dat je zoveel eet zonder dik te worden? In hâ râ kojâ jâ midahi?
اﯾﻦ ﻫﺎ را ﮐﺠﺎ ﺟﺎ ﻣﯽ دﻫﯽ؟ ﭼﻄﻮر ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺗﻮ اﯾﻦ ﻗﺪر ﺑﺨﻮری و ﭼﺎق ﻫﻢ ﻧﺸﻮی؟
Ledigheid Ledigheid is des duivels oorkussen Wie niets te doen heeft, vervalt vaak tot iets slechts Bikâri fesâd miâwarad
ﺑﯽ ﮐﺎری ﻓﺴﺎد ﻣﯽ آورد ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻣﺸﻐﻮﻟﯿﺘﯽ ﻧﺪارد ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺪ ﮐﺸﯿﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد Leed Een schrijnend leed Een lijden dat men ten onrechte gekregen heeft en daardoor moeilijk te dragen is Mosibate del-xarâš
ﻣﺼﯿﺒﺖ دﻟﺨﺮاش رﻧﺠﯽ ﮐﻪ ﻧﺎﻋﺎدﻻﻧﻪ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ وارد آﻣﺪه و ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺗﺤﻤﻞ اش دﺷﻮار ﺑﺎﺷﺪ Het leed is niet te overzien De ellende is onvoorstelbaar groot Dardaš bi hesâb ast
دردش ﺑﯽ ﺣﺴﺎب اﺳﺖ ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﺑﯽ اﻧﺪازه ﺑﺰرﮔﯽ اﺳﺖ
Latijn Aan het eind van zijn Latijn zijn Eind
Het leed is weer geleden De moeilijkheden zijn voorbij {vaak in iron. context} Gereftâri bar taraf šod
Lauweren Lauweren oogsten Geëerd worden door iedereen Hormat dâštan
ﮔﺮﻓﺘﺎری ﺑﺮ ﻃﺮف ﺷﺪ دﺷﻮاری ﻫﺎ از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻪ اﻧﺪ،ﻣﺼﯿﺒﺖ ﺳﺮ آﻣﺪه اﺳﺖ {}اﻏﻠﺐ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﮐﻨﺎﯾﻪ
ﺣﺮﻣﺖ داﺷنت ﻣﻮرد ﻋﺰت و اﺣﺘﺮام ﻫﻤﻪ ﺑﻮدن Op zijn lauweren rusten Na hard gewerkt te hebben genieten van wat je bereikt hebt Keyfe zahmat hâye xod râ bordan
ﮐﯿﻒ زﺣﻤﺖ ﻫﺎی ﺧﻮد را ﺑﺮدن ﭘﺲ از ﮐﺎر ﺳﺨﺘﯽ از ﻧﺘﯿﺠﻪ آن ﻟﺬت ﺑﺮدن
Leentjebuur Leentjebuur spelen Telkens bij anderen iets halen/lenen Talake kardan
ﺗﻠﮑﻪ ﮐﺮدن ﻗﺮض ﮐﺮدن/ﻫﻤﯿﺸﻪ از دﯾﮕﺮان ﭼﯿﺰ ﮔﺮﻓﺘﻦ Leer I = onderwijs Bij iemand in de leer gaan
236
Proef woordenboek.indd 236
16-5-2008 9:24:38
Leer II = gelooide huid / Legende
Scholing krijgen van iemand {vaak praktisch gericht} Šâgerdi-ye kasi râ kardan
ﺷﺎﮔﺮدی ﮐﺴﯽ را ﮐﺮدن {از ﮐﺴﯽ آﻣﻮزش ﮔﺮﻓﺘﻦ }اﻏﻠﺐ در زﻣﯿﻨﻪ ﻋﻤﻠﯽ Recht in de leer zijn (In ideologisch/theologisch opzicht) principieel zijn Xar moqadas budan
ﺧﺮ ﻣﻘﺪس ﺑﻮدن اﻟﻬﯿﺎت( ﭘﺎی ﺑﻨﺪ اﺻﻮل و/)در زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎی ﻋﻘﯿﺪﺗﯽ ﻗﻮاﻋﺪ ﺑﻮدن Leer II = gelooide huid Uit andermans leer is het goed riemen snijden Het is gemakkelijk met het bezit van een ander royaal om te gaan Xarj ke az kise-ye mehmân bowad hâtame tâ-i šodan âsân bowad
ﺧﺮج ﮐﻪ از ﮐﯿﺴﻪ ﻣﻬامن ﺑﻮد ﺣﺎﺗﻢ ﻃﺎﯾﯽ ﺷﺪن آﺳﺎن ﺑﻮد رﯾﺨﺖ و ﭘﺎش ﮐﺮدن ﺑﺎ ﭘﻮل ﻣﺮدم راﺣﺖ اﺳﺖ Van leer trekken Flink zijn mond opendoen // fel uithalen Be kasi paridan
ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﭘﺮﯾﺪن ﻓﺤﺶ ﺑﺪ دادن- دﻫﺎن ﺧﻮد را ﺑﺎز ﮐﺮدن و ﻧﺎﺳﺰا ﮔﻔﺘﻦ Leergeld Leergeld betalen Van mislukkingen leren Darse ebrat gereftan
درس ﻋﱪت ﮔﺮﻓنت از ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮد آﻣﻮﺧﺘﻦ Leermeester Ondervinding is de beste leermeester Ondervinding
Leest Iets op dezelfde leest schoeien Iets op dezelfde manier behandelen Mesle sâbeq amal kardan
ﻣﺜﻞ ﺳﺎﺑﻖ ﻋﻤﻞ ﮐﺮدن ﮐﺎری را ﺑﺎ ﻫﻤﺎن روش ﮔﺬﺷﺘﻪ اﻧﺠﺎم دادن Schoenmaker, blijf bij je leest! Schoenmaker Leeuw Iemand voor de leeuwen gooien Iemand onvoorbereid aan een situatie blootstellen en daarbij geen hulp bieden Kasi râ be hačal andâxtan
ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﻫﭽﻞ اﻧﺪاﺧنت ﮐﺴﯽ را ﺑﺪون آﻣﺎدﮔﯽ ﺑﻪ وﺿﻌﯽ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﮐﺮدن و او را ﯾﺎری ﻧﺪادن Zich wagen in het hol van de leeuw Hol Leeuwendeel Het leeuwendeel voor zijn rekening nemen Het grootste aandeel leveren Baxše bozorge kâri râ be gardan gereftan
ﺑﺨﺶ ﺑﺰرگ ﮐﺎری را ﺑﻪ ﮔﺮدن ﮔﺮﻓنت ﺑﺰرگ ﺗﺮﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﮐﺎر را اﻧﺠﺎم دادن Legende Hij is een levende legende Bij zijn leven is hij al onsterfelijk beroemd Osture-ye zende-i ast
اﺳﻄﻮره زﻧﺪه ای اﺳﺖ در زﻣﺎن ﺣﯿﺎت ﺧﻮد ﺷﻬﺮت ﺟﺎوﯾﺪان ﭘﯿﺪا ﮐﺮده اﺳﺖ
237
Proef woordenboek.indd 237
16-5-2008 9:24:38
Lei / Lenen
Lei Met een schone lei beginnen Een nieuwe start maken // opnieuw beginnen zonder schulden Safe-ye jadidi râ waraq zadan
ﺻﻔﺤﻪ ﺟﺪﯾﺪی را ورق زدن دوﺑﺎره و ﺑﺪون ﻗﺮض- ﻣﺒﺪا ﺟﺪﯾﺪی را ﺑﺮ ﭘﺎ ﮐﺮدن ﺷﺮوع ﮐﺮدن Leiband Aan de leiband lopen Volgens de aanwijzingen van iemand anders te werk gaan Afsâre xod râ daste kasi dâdan
اﻓﺴﺎر ﺧﻮد را دﺳﺖ ﮐﺴﯽ دادن ﺑﻨﺎﺑﺮ راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ ﻫﺎی ﮐﺴﯽ ﺷﯿﻮه ﮐﺎر ﺧﻮد را ﺗﻐﯿﯿﺮ دادن Leiden Dan is Leiden in last! Dan ontstaan er grote problemen {vaak in iron. context} Digar ma-areke ast!
!دﯾﮕﺮ ﻣﻌﺮﮐﻪ اﺳﺖ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﺸﮕﻼت ﺑﺰرگ ﻫﺴﺘﻨﺪ }اﻏﻠﺐ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ {ﮐﻨﺎﯾﻪ Zich ergens met een jantje-vanleiden van afmaken Jantje Lekker Dat zit me niet lekker Ik heb daar een akelig/ongemakkelijk gevoel over Del-xore ân qaziye hastam
دﻟﺨﻮر آن ﻗﻀﯿﻪ ﻫﺴﺘﻢ ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪی دارم/در آن ﺑﺎره اﺣﺴﺎس ﻧﺎﺟﻮر Iemand lekker maken Iemand met (vaak fictieve) prettige vooruitzichten begerig maken/ opvrolijken Kasi râ be eštehâ âwardan
ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ اﺷﺘﻬﺎ آوردن ﮐﺴﯽ را ﺑﺎ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﻫﺎی ﺧﻮش آﯾﻨﺪی )اﻏﻠﺐ ﺳﺮ ﺣﺎل آوردن/ﺳﺎﺧﺘﮕﯽ( ﻣﺸﺘﺎق ﮐﺮدن Ik doe het lekker tóch! Tegen het advies van anderen in zet ik toch mijn zin door Man ke kâre xodam râ mikonam!
!ﻣﻦ ﮐﻪ ﮐﺎر ﺧﻮدم را ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﺑﺮ ﺧﻼف ﺗﻮﺻﯿﻪ دﯾﮕﺮان ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺧﻮدم را دﻧﺒﺎل ﻣﯽ ﮐﻨﻢ Je bent niet lekker! Je bent niet goed wijs! Zade be sarat!
!زده ﺑﻪ ﴎت !ﻋﻘﻠﺖ ﺳﺮ ﺟﺎﯾﺶ ﻧﯿﺴﺖ Zich niet lekker voelen Zich niet fit voelen Nâxoš budan
ﻧﺎﺧﻮش ﺑﻮدن ﮐﺴﺎﻟﺖ داﺷﺘﻦ،اﺣﺴﺎس ﺗﻨﺪرﺳﺘﯽ ﻧﮑﺮدن Lekker is maar één vinger lang vinger Lelijk Er lelijk aan toe zijn Erg ziek/gewond zijn Dahanaš zade ast
دﻫﻨﺶ زده اﺳﺖ زﺧﻤﯽ ﺑﻮدن/ﺳﺨﺖ ﺑﯿﻤﺎر Lenen Zich ergens niet voor lenen Niet aan iets willen meewerken // een taak niet willen vervullen Xod râ dargire kâri nakardan
ﺧﻮد را درﮔﯿﺮ ﮐﺎری ﻧﮑﺮدن ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم- راﺿﯽ ﺑﻪ ﻫﻤﮑﺎری در ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻧﺒﻮدن وﻇﯿﻔﻪ ای ﻧﺒﻮدن
238
Proef woordenboek.indd 238
16-5-2008 9:24:38
Lengte / Lest
Lengte Het moet uit de lengte of uit de breedte komen Het moet met de beperkte middelen gedaan worden Yâ bâyad az derâzâ biyâyad yâ az pahnâ
ﯾﺎ ﺑﺎﯾﺪ از درازا ﺑﯿﺎﯾﺪ ﯾﺎ از ﭘﻬﻨﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ وﺳﺎﯾﻞ ﻣﺤﺪود اﻧﺠﺎم ﺷﻮد Tot in lengte van dagen Nog heel lang Tâ ruze qiyâmat
ﺗﺎ روز ﻗﯿﺎﻣﺖ ﺗﺎ ﻣﺪت زﻣﺎن زﯾﺎدی Lente Een nieuwe lente, een nieuw geluid We beleven nu een nieuw begin en alles wordt anders/beter {dichtregel uit een beroemd Nederlands gedicht: beginregel van de Mei van Gorter} Ruzi digar majâli digar
روزی دﯾﮕﺮ ﻣﺠﺎﻟﯽ دﯾﮕﺮ ﻣﺎ ﺷﺮوع ﺟﺪﯾﺪی را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ و ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ {ﺑﻬﺘﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد}ﺧﻮرﺗﺮ/ﻋﻮض Eén zwaluw maakt nog geen lente/ zomer Zwaluw Leren (ww) Al doende leert men Kennis verwerf je alleen in de praktijk // de praktijk is een goede leermeester Tajrobe behtarin moal-lem ast
ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﻬﱰﯾﻦ ﻣﻌﻠﻢ اﺳﺖ ﻋﻤﻞ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ آﻣﻮزﮔﺎر اﺳﺖ- ﮐﺎر را ﺑﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﯽ آﻣﻮزﻧﺪ Iets van buiten leren Iets uit zijn hoofd leren Čizi râ az bar kardan
Les Bij de les blijven Blijven opletten Hawâsat râ ja-am kardan
ﺣﻮاس را ﺟﻤﻊ ﮐﺮدن ﺧﻮب دﻗﺖ و ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺮدن،ﻫﺸﯿﺎر ﺑﻮدن Iemand de les lezen Iemand heel goed duidelijk maken dat hij zich voortaan anders moet gedragen Barâye kasi mo-eze kardan
ﺑﺮای ﮐﺴﯽ ﻣﻮﻋﻈﻪ ﮐﺮدن ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺧﻮب ﻓﻬﻤﺎﻧﺪن ﮐﻪ از اﯾﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﺑﺎﯾﺪ رﻓﺘﺎرش را ﻋﻮض ﮐﻨﺪ Lesje Iemand een lesje leren Iemand duidelijk maken wat hij voortaan moet doen/laten ofwel doordat je het zelf veel beter doet ofwel door hem te straffen Kasi râ adab kardan
ﮐﺴﯽ را ادب ﮐﺮدن ﻧﺒﺎﯾﺪ/ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻓﻬﻤﺎﻧﺪن ﮐﻪ از اﯾﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﮐﺎری را ﺑﺎﯾﺪ ﺑﮑﻨﺪ ﯾﺎ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺷﮑﻞ ﮐﻪ ﺧﻮد آدم آن را ﺑﻬﺘﺮ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ ﯾﺎ اﯾﻦ ﮐﻪ او را ﻣﺠﺎزات ﮐﻨﺪ Lest Lest best Het beste komt achteraan/als laatste Âxarin hâ behtarinand
آﺧﺮﯾﻦ ﻫﺎ ﺑﻬﱰﯾﻨﻨﺪ آﺧﺮ ﺳﺮ ﻣﯽ آﯾﻨﺪ/ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻫﺎ ﺑﻌﺪا Ten langen leste Uiteindelijk toch nog Âqebat ham
ﻋﺎﻗﺒﺖ ﻫﻢ دﺳﺖ آﺧﺮ ﻫﻢ، ﺳﺮ اﻧﺠﺎم ﮐﻪ،ﺑﺎﻻﺧﺮه ﻫﻢ
ﭼﯿﺰی را از ﺑﺮ ﮐﺮدن ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﻪ ﺣﺎﻓﻈﻪ ﺳﭙﺮدن 239
Proef woordenboek.indd 239
16-5-2008 9:24:38
Letter / Leven (ww)
Letter Dat is niet meer dan een dode letter Dat is gedragsregel waar niemand zich aan houdt // een wet die in de praktijk niet gecontroleerd wordt Qânune morde-i bi-iš nist
ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺮده ای ﺑﯿﺶ ﻧﯿﺴﺖ - ﺷﯿﻮه رﻓﺘﺎری اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﺴﯽ ﺑﻪ آن ﻋﻤﻞ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﮐﻪ در ﻋﻤﻞ ﮐﻨﺘﺮل ﻧﻤﯽ ﺷﻮد Dat mag wel met grote letters in de krant Dat moet wat meer aandacht krijgen Bâyad be guše âl o âdam beresad
ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﮔﻮش آل و آدم ﺑﺮﺳﺪ ﺑﻪ آن ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﯿﺶ ﺗﺮی ﺷﻮد Niet naar de letter, maar naar de geest van de wet oordelen Niet naar de letterlijke tekst, maar naar de bedoeling van de wet een vonnis uitspreken Be nafse qânun qezâwat kon na be newešte-aš
ﺑﻪ ﻧﻔﺲ ﻗﺎﻧﻮن ﻗﻀﺎوت ﮐﻦ ﻧﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ اش ﻗﺎﻧﻮن را ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺗﺤﺖ اﻟﻠﻔﻈﯽ ﭘﯿﺎده ﮐﺮد ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر واﻗﻌﯽ آن ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺮد Leugen Al is de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt haar wel Je kunt beter niet liegen, want de waarheid komt altijd uit Xoršid hamiše zire abr nemimânad
ﺧﻮرﺷﯿﺪ ﻫﻤﯿﺸﻪ زﯾﺮ اﺑﺮ منﯽ ﻣﺎﻧﺪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ دروغ ﻧﮕﻮﯾﯽ ﭼﻮن ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻫﻤﯿﺸﻪ روﺷﻦ و آﺷﮑﺎر ﻣﯽ ﺷﻮد Een leugen(tje) om bestwil Een leugen(tje) om iets positiefs te bereiken Doruqe maslehati
دروغ ﻣﺼﻠﺤﺘﯽ ﺑﺮای رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﭼﯿﺰ ﻣﺜﺒﺘﯽ دروغ )ﮐﻮﭼﮑﯽ( ﮔﻔﺘﻦ Van leugens aan elkaar hangen Totaal onwaar zijn Sar tâ pâ-yaš čâxân ast
ﴎ ﺗﺎ ﭘﺎﯾﺶ ﭼﺎﺧﺎن اﺳﺖ ﮐﺎﻣﻼ ﻧﺎدرﺳﺖ و ﺧﻼف ﺑﻮدن Verstrikt zijn/raken in zijn eigen leugens Zoveel gelogen hebben dat je zelf niet meer weet wat waar of gelogen is Dar doruq hâye xod dast o pâ zadan
در دروغ ﻫﺎی ﺧﻮد دﺳﺖ و ﭘﺎ زدن آن ﻗﺪر ﭼﺎﺧﺎن ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ داﻧﺪ ﮐﺪام را راﺳﺖ و ﮐﺪام را دروغ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ Leven (ww) Er maar op los leven Onverantwoordelijk leven Zendegi-ye bi band o bâri dâštan
زﻧﺪﮔﯽ ﺑﯽ ﺑﻨﺪ و ﺑﺎری داﺷنت ﺑﯽ ﻣﺴﻮوﻻﻧﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﮐﺮدن Hoe laat leven wij eigenlijk? Hoe laat is het eigenlijk? Râsti sâ-at čan ast?
راﺳﺘﯽ ﺳﺎﻋﺖ ﭼﻨﺪ اﺳﺖ؟ واﻗﻌﺎ ﺳﺎﻋﺖ ﭼﻨﺪ اﺳﺖ؟ Leven en laten leven Ieder zijn vrijheid gunnen, ook zichzelf Zendegi kon wa begozâr zendegi konand
زﻧﺪﮔﯽ ﮐﻦ و ﺑﮕﺬار زﻧﺪﮔﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺑﻪ آزادی دﯾﮕﺮان ﻫﻤﭽﻮن آزادی ﺧﻮد اﺣﺘﺮام ﮔﺬاﺷﺘﻦ Stil gaan leven Niet meer hoeven werken voor zijn levensonderhoud // met pensioen gaan
240
Proef woordenboek.indd 240
16-5-2008 9:24:38
Leven (zn) / Leven (zn)
Bâznešaste šodan
ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﻪ ﺷﺪن - ﺑﺮای ﮔﺬﺷﺖ زﻧﺪﮔﯽ دﯾﮕﺮ ﻧﯿﺎزی ﺑﻪ ﮐﺎر ﮐﺮدن ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﺣﻘﻮق ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﯽ ﮔﺮﻓﺘﻦ Wie dan leeft die dan zorgt Maak je geen zorgen voor de dag van morgen Ču fardâ šawad fekre fardâ konim
ﭼﻮ ﻓﺮدا ﺷﻮد ﻓﮑﺮ ﻓﺮدا ﮐﻨﯿﻢ ﺧﻮد را ﻧﮕﺮان ﮐﺎرﻫﺎی ﻓﺮدا ﻧﮑﻦ Je geld of je leven Geld Leven (zn) Bij het leven In hoge mate/heel erg Tâ delat bexâhad
زﻧﺪﮔﯽ ﺗﮑﺎﻧﯽ ﻣﯽ ﺧﻮرد ﺣﺮﮐﺖ ﻣﺜﺒﺘﯽ در وﺿﻊ ﮐﺴﻞ ﮐﻨﻨﺪه ای ﭘﯿﺶ آﻣﺪه اﺳﺖ Het leven gaat niet altijd over rozen Er zijn altijd tegenslagen te verwachten Zendegi hamiše bar wefqe morâd nist
زﻧﺪﮔﯽ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﺮ وﻓﻖ ﻣﺮاد ﻧﯿﺴﺖ ﻫﻤﻮاره ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺘﻈﺎرﺷﻮرﺑﺨﺘﯽ و ﺷﮑﺴﺖ را داﺷﺖ Het leven is vallen en opstaan Al doende leer je in het leven Zendegi pasti wa bolandi dârad
زﻧﺪﮔﯽ ﭘﺴﺘﯽ و ﺑﻠﻨﺪی دارد در ﻋﻤﻞ اﺳﺖ ﮐﻪ آدم ﺗﺠﺮﺑﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ دﻟﺖ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺑﯽ اﻧﺪازه/ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎد
Bij leven en welzijn Alleen bij blijvende gezondheid Agar tanemân sâlem bud
اﮔﺮ ﺗﻨامن ﺳﺎمل ﺑﻮد ﻓﻘﻂ ﻣﻮﻗﻊ ﺗﻨﺪرﺳﺘﯽ ﭘﺮ دوام و ﭘﺎﯾﺪار Een leven als een luis op een zeer hoofd Een heel gemakkelijk leventje Šâh maneši zendegi kardan
ﺷﺎه ﻣﻨﺸﯽ زﻧﺪﮔﯽ ﮐﺮدن زﻧﺪﮔﯽ ﺑﺴﯿﺎر آﺳﻮده و راﺣﺖ داﺷﺘﻦ Een leven als een oordeel Een enorm lawaai Sar o sedâ-ye sarsâm âwar
ﴎ و ﺻﺪای ﴎﺳﺎم آور ﻫﯿﺎﻫﻮی ﺑﺴﯿﺎر Er komt leven in de brouwerij Er komt beweging in een saaie situatie Zendegi tekâni mixord
Iemand naar het leven staan Iemand totaal niet kunnen verdragen // iemand wel kunnen vermoorden Be xune kasi tešne budan
ﺑﻪ ﺧﻮن ﮐﺴﯽ ﺗﺸﻨﻪ ﺑﻮدن ﻗﺎدر ﺑﻪ ﮐﺸﺘﻦ ﮐﺴﯽ- اﺻﻼ ﺗﺤﻤﻞ ﮐﺴﯽ را ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﺑﻮدن Iets in het leven roepen Iets {een organisatie/regeling enz.} oprichten/instellen Čizi râ banâ kardan
ﭼﯿﺰی را ﺑﻨﺎ ﮐﺮدن ﻗﺎﻧﻮن و ﻏﯿﺮه{ را ﺗﺎﺳﯿﺲ و ﺑﺮﭘﺎ ﮐﺮدن/ﭼﯿﺰی }ﻣﻮﺳﺴﻪ Iets met zijn leven betalen Als gevolg van eigen actie zijn leven verliezen Jâne xod râ sare kâri gozaštan
ﺟﺎن ﺧﻮد را ﴎ ﮐﺎری ﮔﺬاﺷنت ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻋﻤﻞ ﺧﻮﯾﺶ ﺟﺎن ﺧﻮد را از دﺳﺖ دادن Iets nieuw leven inblazen Iets opnieuw tot leven brengen Be jariyâni ruhe tâze-i dâdan
241
Proef woordenboek.indd 241
16-5-2008 9:24:38
Levenslicht / Lever
ﺑﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ روح ﺗﺎزه ای دادن ﭼﯿﺰی را دوﺑﺎره زﻧﺪه ﮐﺮدن Je moet het leven nemen zoals het is/ komt Je moet het leven met zijn voor- en nadelen accepteren Zendegi râ hamân jur ke hast begir
زﻧﺪﮔﯽ را ﻫامن ﺟﻮر ﮐﻪ ﻫﺴﺖ ﺑﮕﯿﺮ آدم ﺑﺎﯾﺪ زﻧﺪﮔﯽ را ﺑﺎ ﺑﺪی ﻫﺎ و ﺧﻮﺑﯽ ﻫﺎﯾﺶ ﺑﭙﺬﯾﺮد Met zijn leven spelen Doelbewust grote risico’s lopen Bâ jâne xod bâzi kardan
ﺑﺎ ﺟﺎن ﺧﻮد ﺑﺎزی ﮐﺮدن آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺧﻄﺮ ﺑﺰرﮔﯽ اﻧﺪاﺧﺘﻦ
Amniyate jâni nadâštan
اﻣﻨﯿﺖ ﺟﺎﻧﯽ ﻧﺪاﺷنت در وﺿﻊ ﺑﯽ اﻧﺪازه ﺧﻄﺮﻧﺎﮐﯽ ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن Zolang er leven is, is er hoop Je moet de hoop nooit opgeven Tâ zendegi hast omid hast
ﺗﺎ زﻧﺪﮔﯽ ﻫﺴﺖ اﻣﯿﺪ ﻫﺴﺖ ﻫﯿﭻ وﻗﺖ ﻧﺒﺎﯾﺪ اﻣﯿﺪ را از دﺳﺖ داد Dat is mijn lust en mijn leven! Lust Een mens zijn lust is een mens zijn leven Mens Een teken van leven geven Teken
Uit het leven gegrepen Realistisch verteld // aan het echte leven ontleend Az wâqe-i-yat sar-češme gerefte ast
از واﻗﻌﯿﺖ ﴎﭼﺸﻤﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ از زﻧﺪﮔﯽ واﻗﻌﯽ آﻣﺪه- واﻗﻊ ﺑﯿﻨﺎﻧﻪ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ اﺳﺖ Zijn leven hangt aan een zijden draad Zijn leven is in groot gevaar Jânaš be mu-i band ast
ﺟﺎﻧﺶ ﺑﻪ ﻣﻮﯾﯽ ﺑﻨﺪ اﺳﺖ زﻧﺪﮔﯽ او در ﺧﻄﺮ ﺑﺰرﮔﯽ اﺳﺖ Zijn leven in de waagschaal stellen // zijn leven wagen Grote risico’s nemen, waarbij men zijn leven in gevaar brengt Jâne xod râ be xatar andâxtan
ﺟﺎن ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺧﻄﺮ اﻧﺪاﺧنت رﯾﺴﮏ ﺑﺰرﮔﯽ ﮐﺮدن ﺟﻮری ﮐﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺧﻄﺮ ﺑﯿﻨﺪازﻧﺪ Zijn leven niet zeker zijn In een uiterst gevaarlijke situatie verkeren
In de bloei van zijn leven Bloei In de kracht van zijn leven zijn Kracht In de maalstroom van het leven Maalstroom Levenslicht Het levenslicht zien Geboren worden // ontstaan Nure zendegi râ didan
ﻧﻮر زﻧﺪﮔﯽ را دﯾﺪن ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪن/ﺑﻪ دﻧﯿﺎ آﻣﺪن Lever Fris van de lever Spontaan // zonder veel nadenken Xod be xod
ﺧﻮد ﺑﻪ ﺧﻮد ﻓﯽ اﻟﺒﺪﯾﻬﻪ- ﺑﺪون ﻓﮑﺮ و ﺗﻌﻤﻖ زﯾﺎد- ﺑﯽ اﺧﺘﯿﺎر Iets op zijn lever hebben Ergens een bezwaar tegen hebben dat je nog niet uitgesproken hebt
242
Proef woordenboek.indd 242
16-5-2008 9:24:38
Lezen / Licht (zn)
Gele-i dâštan
ﮔﻠﻪ ای داﺷنت ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ و ﺷﮑﺎﯾﺘﯽ داﺷﺘﻦ ﮐﻪ ﻫﻨﻮز آن را ﺑﯿﺎن ﻧﮑﺮده اﺳﺖ Lezen Met iemand/iets kunnen lezen en schrijven Met iemand/iets heel goed kunnen omgaan Bâ kasi/čizi ayâq budan
ﭼﯿﺰی ﻋﯿﺎق ﺑﻮدن/ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﭼﯿﺰی داﺷﺘﻦ/راﺑﻄﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ Lichaam Een gezonde geest in een gezond lichaam Geest Licht (zn) Aan het licht komen Bekend worden Ru šodan
رو ﺷﺪن روﺷﻦ و آﺷﮑﺎر و ﺑﺮﻣﻼ ﺷﺪن Bij iemand/ergens zijn licht opsteken Gaan informeren bij iemand/iets Juyâ-ye xabari az kasi/qazi-ye-i šidan
ﻗﻀﯿﻪ ای ﺷﺪن/ﺟﻮﯾﺎی ﺧﱪی از ﮐﺴﯽ ﭼﯿﺰی رﻓﺘﻦ/ﺑﺮای ﮔﺮﻓﺘﻦ اﻃﻼع ﭘﯿﺶ ﮐﺴﯽ Daar gaat me een licht op Nu wordt het mij duidelijk Dozâri-am oftâd
دوزاری ام اﻓﺘﺎد اﻻن ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺑﺮاﯾﻢ روﺷﻦ ﺷﺪ Een licht in de duisternis Een positief element in een negatieve omgeving Ruzane-ye omid, nuri dar târiki
ﻧﻮری در ﺗﺎرﯾﮑﯽ،روزﻧﻪ اﻣﯿﺪ ﻧﮑﺘﻪ ﻣﺜﺒﺘﯽ در ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻣﻨﻔﯽ
Het licht op groen zetten/het groene licht geven Toestemming geven/mogelijk maken Čerâqe sabz nešân dâdan
ﭼﺮاغ ﺳﺒﺰ ﻧﺸﺎن دادن ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻣﻤﮑﻦ ﺳﺎﺧﺘﻦ/اﺟﺎزه دادن Het licht zien 1 - Uitgegeven/gepubliceerd worden 2 - (Plotseling) begrip/inzicht krijgen 1 - Birun âmadan 2 - hâli šodan
ﺣﺎﻟﯽ ﺷﺪن-٢ ﺑﯿﺮون آﻣﺪن-١ )ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ( ﭼﯿﺰی را درک-٢ ﭼﺎپ ﺷﺪن/ ﻧﺸﺮ داده-١ ﮐﺮدن Iemand het licht in de ogen niet gunnen Iemand vreselijk haten Češme didane kasi râ nadâštan
ﭼﺸﻢ دﯾﺪن ﮐﺴﯽ را ﻧﺪاﺷنت از ﮐﺴﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺘﻨﻔﺮ ﺑﻮدن Iets tegen het licht houden Iets grondig onderzoeken Tah o tuye qaziye râ dar âwardan
ﺗﻪ و ﺗﻮی ﻗﻀﯿﻪ را در آوردن ﭼﯿﺰی را ﺑﺎ دﻗﺖ ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺮدن Licht zien aan het eind van de tunnel Ondanks de moeilijke situatie in de verte weer perspectieven voor verbetering zien Rozane omidi dar târiki didan
روزﻧﻪ اﻣﯿﺪی در ﺗﺎرﯾﮑﯽ دﯾﺪن ﺑﺎ وﺟﻮد وﺿﻊ دﺷﻮار دﯾﺪ اﻧﺪاز ﺧﻮﺑﯽ در ﮐﺎر دﯾﺪن Zijn licht ergens over laten schijnen Zijn visie op iets geven Dide xod râ boruz dâdan
دﯾﺪ ﺧﻮد را ﺑﺮوز دادن ﻋﻘﯿﺪه و ﻧﻈﺮ ﺧﻮد را درﺑﺎره ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ ﺑﯿﺎن ﮐﺮدن
243
Proef woordenboek.indd 243
16-5-2008 9:24:38
Licht (bn/bw) / Liefde
Zijn licht niet onder de korenmaat zetten {bijbeltekst, Mattheus 5:15) Niet al te bescheiden zijn // goed laten zien wat je kunt Este-edâd xod râ boruz dâdan {enjil}
{اﺳﺘﻌﺪاد ﺧﻮد را ﺑﺮوز دادن }اﻧﺠﯿﻞ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺧﻮد را در ﻣﻌﺮض- زﯾﺎد ﻫﻢ ﻓﺮوﺗﻦ ﻧﺒﻮدن ﻧﻤﺎﯾﺶ ﮔﺬاﺷﺘﻦ Licht (bn/bw) Gewogen en te licht bevonden {bijbeltekst, Daniël 5:27} {Gezegd van iemand die op zijn capaciteiten beoordeeld en afgekeurd is} Dar emtehân rad šodan {enjil}
{در اﻣﺘﺤﺎن رد ﺷﺪن }اﻧﺠﯿﻞ }درﺑﺎره ﮐﺴﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ و اﺳﺘﻌﺪادش {اﻣﺘﺤﺎن ﺷﺪه و ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﻧﺒﺎﺷﺪ Lichtpuntje Een lichtpuntje zien Een uitweg zien in nare omstandigheden Rozane-ye omidi didan
روزﻧﻪ اﻣﯿﺪی دﯾﺪن راه ﻧﺠﺎﺗﯽ در ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ دﺷﻮاری ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن Lid Een papieren lid Een niet-actief lid van een vereniging Ozwe kâqazi
ﻋﻀﻮ ﮐﺎﻏﺬی ﻋﻀﻮ ﻏﯿﺮ ﻓﻌﺎل اﻧﺠﻤﻦ Iets onder de leden hebben Een verborgen ziekte hebben Bimâri-ye penhâni dâštan
ﺑﯿامری ﭘﻨﻬﺎﻧﯽ داﺷنت ﻣﺮﺿﯽ ﻧﻬﻔﺘﻪ در ﺑﺪن داﺷﺘﻦ Wie het onderste uit de kan wil, krijgt het lid op zijn neus Kan (zn)
Lied Het hoogste lied zingen Zich geestdriftig laten horen Bâ tab o tâb xândan
ﺑﺎ ﺗﺐ و ﺗﺎب ﺧﻮاﻧﺪن ﭘﺮ ﺣﺮارت و ﺑﺎ ﺷﻮر ﺣﺮف زدن Liedje Het is altijd weer het oude liedje Het gaat steeds weer over hetzelfde Hami-še hamin basât ast
ﻫﻤﯿﺸﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﺑﺴﺎط اﺳﺖ ﺑﺎز ﻫﻢ ﻫﻤﺎن ﺟﺮﯾﺎن اﺳﺖ Iemand een ander liedje laten zingen Iemand op zijn nummer zetten Be xedmate kasi residan
ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﮐﺴﯽ رﺳﯿﺪن ﮐﺴﯽ را ﺗﻨﺒﯿﻪ ﮐﺮدن و ﮔﻮﺷﻤﺎﻟﯽ دادن Lief Iets voor lief nemen Iets maar accepteren Be čizi rezâyat dâdan
ﺑﻪ ﭼﯿﺰی رﺿﺎﯾﺖ دادن ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ Meer dan je lief is Meer dan gewenst/aangenaam is Az saraš ham ziyâd ast
از ﴎش ﻫﻢ زﯾﺎد اﺳﺖ دوﺳﺖ داﺷﺘﻨﯽ اﺳﺖ/ﺑﯿﺶ ﺗﺮ از آﻧﭽﻪ ﮐﻪ آرزو Liefde De liefde bedekt alle dingen {bijbeltekst, I Korinthiers 13:7} Uit liefde wil men negatieve dingen geen aandacht geven Ešq badi hâ râ mipušânad {enjil}
{ﻋﺸﻖ ﺑﺪی ﻫﺎ را ﻣﯽ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪ }اﻧﺠﯿﻞ از روی ﻋﻼﻗﻪ آدم ﺑﻪ ﻧﮑﺘﻪ ﻫﺎی ﻣﻨﻔﯽ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ
244
Proef woordenboek.indd 244
16-5-2008 9:24:38
Liefdewerk / Liegen
De liefde kan niet van één kant komen Alle betrokkenen moeten zich inspannen voor een goede relatie Ešqe yek sare bâ-ese darde sare
ﻋﺸﻖ ﯾﮏ ﴎه ﺑﺎﻋﺚ درد ﴎه ﺑﺮای راﺑﻄﻪ ﻣﻄﻠﻮب ﻃﺮﻓﯿﻦ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻼش ﮐﻨﻨﺪ De liefde van de man gaat door de maag Met lekker eten kan een vrouw een man voor zich winnen Ešqe mard az râhe šekam ast
ﻋﺸﻖ ﻣﺮد از راه ﺷﮑﻢ اﺳﺖ زن ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ دل ﻣﺮد را ﺑﺎ ﻏﺬای ﺧﻮﺷﻤﺰه ﺑﻪ دﺳﺖ آورد Liefde is/maakt blind Wie iemand liefheeft, ziet diens gebreken niet of wil die niet zien Ešq kur ast/mikonad
ﻣﯽ ﮐﻨﺪ/ﻋﺸﻖ ﮐﻮر اﺳﺖ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻋﺎﺷﻖ اﺳﺖ ﻋﯿﺐ ﻫﺎی ﻣﻌﺸﻮق را ﻧﻤﯽ ﺑﯿﻨﺪ ﯾﺎ ﻧﻤﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺒﯿﻨﺪ Liefde op het eerste gezicht Liefde die meteen bij de allereerste ontmoeting begonnen is Ešqe âni
ﻋﺸﻖ آﻧﯽ ﻋﻼﻗﻪ ای ﮐﻪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ در اوﻟﯿﻦ ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه ﺑﺎﺷﺪ Oude liefde roest niet Als je ooit echt van iemand bent gaan houden, raak je dat nooit meer kwijt Ešqe qadimi kohne nemišawad
ﻋﺸﻖ ﻗﺪﯾﻤﯽ ﮐﻬﻨﻪ منﯽ ﺷﻮد آدم اﮔﺮ زﻣﺎﻧﯽ واﻗﻌﺎ ﻋﺎﺷﻖ ﮐﺴﯽ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ دﯾﮕﺮ ﻫﺮﮔﺰ ﻓﺮاﻣﻮﺷﺶ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ Platonische liefde Zuiver geestelijke liefde, zonder enig lichamelijk aspect
Ešqe aflâtuni
ﻋﺸﻖ اﻓﻼﻃﻮﻧﯽ ﻋﺸﻖ ﺧﺎﻟﺺ روﺣﺎﻧﯽ ﺑﺪون ﺗﻤﺎس ﺑﺪﻧﯽ ﯾﺎ ﺟﻨﺴﯽ Iets met de mantel der liefde bedekken Mantel Ongelukkig in het spel, gelukkig in de liefde Spel Liefdewerk Dat is voor mij liefdewerk oud papier Ik doe dat uit aardigheid, ik krijg er niets voor Barâye delam mikonam na barâye pul
!ﺑﺮای دمل ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﻧﻪ ﺑﺮای ﭘﻮل اﯾﻦ ﮐﺎر را ﺑﺮای ﺳﺮﮔﺮﻣﯽ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ دﻫﻢ و ﭘﻮﻟﯽ ﺑﺎﺑﺖ !اش ﻧﻤﯽ ﮔﯿﺮم Liegen Dat liegt er niet om Dat is wel een duidelijke/harde mededeling Šuxi nist
ﺷﻮﺧﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﻣﻌﺘﺒﺮی اﺳﺖ/اﻃﻼع ﻣﺸﺨﺺ Er maar op los liegen Achterelkaar de ene leugen na de andere vertellen Yek riz čâxân kardan
ﯾﮏ رﯾﺰ ﭼﺎﺧﺎن ﮐﺮدن ﯾﮑﯽ ﭘﺲ از دﯾﮕﺮی دروغ ﮔﻔﺘﻦ Hij liegt dat hij zwart ziet Schaamteloos vertelt hij de ene leugen na de andere Tuye češme âdam yek riz čâxân mikonad
ﺗﻮی ﭼﺸﻢ آدم ﯾﮏ رﯾﺰ ﭼﺎﺧﺎن ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﺪون ﺷﺮم و ﺣﯿﺎ ﭘﺸﺖ ﺳﺮﻫﻢ دروغ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ
245
Proef woordenboek.indd 245
16-5-2008 9:24:39
Lier / Lijf
Liegen (als)of het gedrukt staat Vol overtuiging dingen zeggen die volstrekt onwaar zijn Haq be jâneb čâxân kardan
ﺣﻖ ﺑﻪ ﺟﺎﻧﺐ ﭼﺎﺧﺎن ﮐﺮدن ﺑﺎ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﮐﺎﻣﻞ ﺣﺮف ﻫﺎﯾﯽ زدن ﮐﻪ ﮐﺎﻣﻼ دروغ ﻫﺴﺘﻨﺪ Lier Branden als een lier Heel erg brandbaar zijn // hevig branden Mesle bot-te-ye čâharšanbe suri suxtan
ﻣﺜﻞ ﺑﻮﺗﻪ ﭼﻬﺎرﺷﻨﺒﻪ ﺳﻮری ﺳﻮﺧنت ﺷﺪﯾﺪا ﺳﻮﺧﺘﻦ- ﺑﯽ اﻧﺪازه آﺗﺸﮕﯿﺮ ﺑﻮدن Lift In de lift zitten Een gunstige ontwikkeling beleven Xub piš raftan
ﺧﻮب ﭘﯿﴩﻓنت ﺗﺮﻗﯽ ﻣﺜﺒﺖ ﮐﺮدن Lijden (ww) Het kan wel wat lijden Daar is wel enige speelruimte voor Jâye čâne dârad
ﺟﺎی ﭼﺎﻧﻪ دارد اﻣﮑﺎن اﻧﻌﻄﺎف و آزادی ﻋﻤﻞ دارد Lijden (zn) Uit zijn lijden verlost zijn (Eindelijk) overleden zijn Az ranje zendegi xalâs šodan
از رﻧﺞ زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻼص ﺷﺪن ﻣﺮدن،)دﺳﺖ آﺧﺮ( ﺟﺎن دادن Lijf Aan mijn lijf geen polonaise! Raak me niet aan // ze moeten mij met rust laten! Man ke aslan nistam!
!ﻣﻦ ﮐﻪ اﺻﻼ ﻧﯿﺴﺘﻢ ! ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻦ را ﺑﻪ ﺣﺎل ﺧﻮد ﺑﮕﺬارﻧﺪ- ﺑﻪ ﻣﻦ دﺳﺖ ﻧﺰن Blijf-van-mijn-lijfhuis Toevluchtsoord voor vrouwen die hun eigen huis hebben verlaten, omdat zij door hun man mishandeld werden Xâne-ye nejâte zanâne setam dide
ﺧﺎﻧﻪ ﻧﺠﺎت زﻧﺎن ﺳﺘﻢ دﯾﺪه ﭘﻨﺎﻫﮕﺎه زن ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺿﺮب و ﺷﺘﻢ ﺷﻮﻫﺮ ﺧﻮد ﺗﺮک ﮐﺮده و ﺑﻪ آن ﺟﺎ ﭘﻨﺎه آورده اﻧﺪ Dat is hem op het lijf geschreven Dat past precies bij hem Xub rade kâraš ast
ﺧﻮب رد ﮐﺎرش اﺳﺖ دﻗﯿﻘﺎ ﺑﻪ درد او ﻣﯽ ﺧﻮرد Het vege lijf redden Ternauwernood aan de dood ontkomen Sare bezangâh az marg jestan
ﴎ ﺑﺰﻧﮕﺎه از ﻣﺮگ ﺟﺴنت در آﺧﺮﯾﻦ ﻟﺤﻈﻪ از ﻣﺮدن ﻧﺠﺎت ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن Iemand tegen het lijf lopen Onverwachts een bekende tegenkomen Češm tu češme kasi oftâdan
ﭼﺸﻢ ﺗﻮ ﭼﺸﻢ ﮐﺴﯽ اﻓﺘﺎدن ﻏﯿﺮ ﻣﻨﺘﻈﺮه ﺑﺎ آﺷﻨﺎﯾﯽ رو ﺑﻪ رو ﺷﺪن Iemand/iets te lijf gaan Iemand/iets flink aanpakken/aanvallen Be kasi/čizi paridan
ﭼﯿﺰی ﭘﺮﯾﺪن/ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﯾﻮرش ﺑﺮدن/ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺣﻤﻠﻪ/ﺑﻪ ﺷﺪت ﺑﻪ ﮐﺴﯽ Niet veel om het lijf hebben Niet veel betekenen // onbelangrijk zijn Čert budan
ﭼﺮت ﺑﻮدن ﺑﯽ اﻫﻤﯿﺖ ﺑﻮدن- ﺑﯽ ﻣﻌﻨﯽ ﺑﻮدن
246
Proef woordenboek.indd 246
16-5-2008 9:24:39
Lijk (zn) / Lijn
Zich iemand van het lijf houden Iemand op een afstand houden Kasi râ az sare xod dur kardan
ﮐﺴﯽ را از ﴎ ﺧﻮد دور ﮐﺮدن از ﮐﺴﯽ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﮔﺮﻓﺘﻦ Dat is een rib uit mijn lijf! Rib Geen hemd aan zijn lijf hebben Hemd Iemand de schrik op het lijf jagen Schrik Iemand het hemd van het lijf vragen Hemd Mijn hart draait zich om in mijn lijf Hart Zijn longen uit zijn lijf schreeuwen Longen Lijk (zn) Een levend lijk Iemand die er heel ongezond uitziet Morde-ye mote-har-rek
ﻣﺮده ﻣﺘﺤﺮک ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﭼﻬﺮه ﺑﺴﯿﺎر ﺑﯿﻤﺎرﮔﻮﻧﻪ دارد Hij trof daar een lijk in de kast Hij werd tegen alle verwachtingen in geconfronteerd met een rampzalige erfenis uit het verleden Be balâye nâgahâni dočâr šod
ﺑﻪ ﺑﻼی ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ دﭼﺎر ﺷﺪ ﺑﺮﻋﮑﺲ ﻫﻤﻪ اﻧﺘﻈﺎراﺗﯽ ﮐﻪ داﺷﺖ ﺑﺎ ارﺛﯿﻪ ﺷﻮم ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺮﺧﻮرد ﮐﺮد Iemand voor lijk laten liggen Iemand aan zijn lot overlaten alsof hij/zij al gestorven is Kasi râ morde hesâb kardan
ﮐﺴﯽ را ﻣﺮده ﺣﺴﺎب ﮐﺮدن ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ اﻣﯿﺪ ﺧﺪا رﻫﺎ ﮐﺮدن ﻣﺎﻧﻨﺪ اﯾﻦ ﮐﻪ ﻃﺮف ﻣﺮده اﺳﺖ Over lijken gaan Nietsontziend zijn in zijn handelen Be ahadon-nâsi rahm nakardan
ﺑﻪ اﺣﺪاﻟﻨﺎﺳﯽ رﺣﻢ ﻧﮑﺮدن ﺑﺮای رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﻫﺪف ﺧﻮد ﺑﻪ ﻫﺮﮐﺎری دﺳﺖ زدن Over mijn lijk! Ik zal ten koste van alles proberen te voorkomen dat dát gebeurt! Tu bemiri nemišawad!
!ﺗﻮ مبﯿﺮی منﯽ ﺷﻮد ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﻫﺮ ﮐﺎری ﻫﺴﺘﻢ ﺗﺎ ﺟﻠﻮی آن ﻗﻀﯿﻪ را !ﺑﮕﯿﺮم Lijken (ww) Dat lijkt nergens op/naar Dat deugt niet/is helemaal niet in orde Be darde lâye jerz mixorad
ﺑﻪ درد ﻻی ﺟﺮز ﻣﯽ ﺧﻮرد اﺻﻼ رو ﺑﻪ راه ﻧﯿﺴﺖ/ﻓﺎﯾﺪه ای ﻧﺪارد Op elkaar lijken als twee druppels water Precies op elkaar lijken Mesle sibi ke az wasat nesf karde bâši
ﻣﺜﻞ ﺳﯿﺒﯽ ﮐﻪ از وﺳﻂ ﻧﺼﻒ ﮐﺮده ﺑﺎﺷﯽ دﻗﯿﻘﺎ ﺷﺒﯿﻪ ﻫﻢ ﺑﻮدن Lijn Aan de lijn doen Proberen af te vallen Režim gereftan
رژﯾﻢ ﮔﺮﻓنت ﺑﺮای ﻻﻏﺮ ﺷﺪن ﺗﻼش ﮐﺮدن Daar zit geen lijn in Daar zit geen logische samenhang in Qârâšmiš ast
247
Proef woordenboek.indd 247
16-5-2008 9:24:39
Lijntje / Lijntje
ﻗﺎراﺷﻤﯿﺶ اﺳﺖ ﻫﯿﭻ رﺑﻂ ﻣﻨﻄﻘﯽ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻧﺪارﻧﺪ De grote lijn uit het oog verliezen Niet meer op de hoofdzaken letten Asle qaziye râ farâmuš kardan
اﺻﻞ ﻗﻀﯿﻪ را ﻓﺮاﻣﻮش ﮐﺮدن دﯾﮕﺮ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﻫﺎی اﺻﻠﯽ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﮑﺮدن De lijn doortrekken Een bepaalde ontwikkeling verder vervolgen Xati râ donbâl kardan
ﺧﻄﯽ را دﻧﺒﺎل ﮐﺮدن روﻧﺪ ﺧﺎﺻﯽ را اداﻣﻪ دادن Een harde lijn volgen Compromisloos en meedogenloos te werk gaan Sang deli kardan
ﺳﻨﮓ دﻟﯽ ﮐﺮدن ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﻌﻄﺎف و ﺑﯽ رﺣﻤﺎﻧﻪ رﻓﺘﺎر ﮐﺮدن Eén lijn trekken Voor iedereen dezelfde regels laten gelden en geen uitzonderingen maken Mosâwât râ ra-â-yat kardan
ﻣﺴﺎوات را رﻋﺎﯾﺖ ﮐﺮدن ﺑﺮای ﻫﻤﻪ ﯾﮏ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺬاﺷﺘﻦ و ﻫﯿﭽﮕﻮﻧﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎﯾﯽ ﻫﻢ ﻗﺎﯾﻞ ﻧﺸﺪن Iemand aan de lijn hebben Iemand aan de telefoon hebben Kasi râ pošte xat dâštan
ﮐﺴﯽ را ﭘﺸﺖ ﺧﻂ داﺷنت ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺗﻠﻔﻨﯽ ﺣﺮف زدن In de lijn (der verwachting) liggen Redelijkerwijs te verwachten/ waarschijnlijk zijn Hamân juri ast ke entezâr miraft
In grote lijnen Zich beperkend tot de hoofdzaken Betore kol-li
ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻣﺴﺎﯾﻞ ﻋﻤﺪه ﻣﺤﺪود ﮐﺮدن Op één lijn stellen Gelijkstellen Radif ham kardan
ردﯾﻒ ﻫﻢ ﮐﺮدن ﻣﺴﺎوی و ﺑﺮاﺑﺮ ﮐﺮدن Op één lijn zitten met iemand Op dezelfde manier denken/dingen aanpakken als iemand Bâ kasi hamdel budan
ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﻫﻤﺪل ﺑﻮدن ﻋﻤﻞ ﮐﺮدن/ﻣﺎﻧﻨﺪ دﯾﮕﺮی ﻓﮑﺮ Lijntje Een lijntje coke snuiven Door de neus wat cocaïne tot zich nemen Yek xat kokâ-in kešidan
ﯾﮏ ﺧﻂ ﮐﻮﮐﺎﯾﯿﻦ ﮐﺸﯿﺪن از ﻃﺮﯾﻖ ﺑﯿﻨﯽ ﮐﻮﮐﺎﯾﯿﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮدن Iemand aan het lijntje houden Iemand wel beloftes doen, maar die niet nakomen Kasi râ a-alâfe xod kardan
ﮐﺴﯽ را ﻋﻼف ﺧﻮد ﮐﺮدن ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻗﻮل دادن و ﺑﻪ آن ﻋﻤﻞ ﻧﮑﺮدن Langzaam aan, dan breekt het lijntje niet Voorzichtig te werk gaan, anders gaat het niet goed Yawâš bekeš tâ pâre naše
ﯾﻮاش ﺑﮑﺶ ﺗﺎ ﭘﺎره ﻧﺸﻪ ﺑﺎ اﺣﺘﯿﺎط ﮐﺎر ﮐﻦ وﮔﺮﻧﻪ ﺧﺮاب ﻣﯽ ﺷﻮد
ﻫامن ﺟﻮری اﺳﺖ ﮐﻪ اﻧﺘﻈﺎر ﻣﯽ رﻓﺖ اﻣﮑﺎن ﭼﯿﺰی را دادن/ﮐﻢ و ﺑﯿﺶ اﻧﺘﻈﺎر 248
Proef woordenboek.indd 248
16-5-2008 9:24:39
Lijst / Lip
Lijst Hij staat daar op de zwarte lijst Hij is daar ongewenst // hij krijgt daar geen kans Tuye liste siyâhe ânjâst
ﺗﻮی ﻟﯿﺴﺖ ﺳﯿﺎه آن ﺟﺎﺳﺖ ﺷﺎﻧﺴﯽ در آن ﺟﺎ ﻧﺪارد- آن ﺟﺎ ﺟﺎﯾﺶ ﻧﯿﺴﺖ Lik Een lik/veeg uit de pan krijgen/ geven Een uitbrander/stevige kritiek krijgen/ geven Dahane kasi zade šodan/dahane kasi râ zadan
دﻫﻦ ﮐﺴﯽ را زدن/دﻫﻦ ﮐﺴﯽ زده ﺷﺪن ﮐﺮدن/اﻧﺘﻘﺎد ﺷﺪﯾﺪی ﺷﺪن/ﺳﺮزﻧﺶ Iemand lik op stuk geven Iemand een raak en afdoende antwoord geven Be kasi jawâbe dandân šekani dâdan
ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺟﻮاب دﻧﺪان ﺷﮑﻨﯽ دادن ﭘﺎﺳﺦ ﺗﻨﺪ و ﻣﻮﺛﺮی ﺑﻪ ﮐﺴﯽ دادن Likmevestje Dat is iets van likmevestje! Dat is waardeloos // daar hebben we niets aan Čize čarand o âšqâli ast!
!ﭼﯿﺰ ﭼﺮﻧﺪ و آﺷﻐﺎﻟﯽ اﺳﺖ ﺑﻪ درد ﻣﺎ ﻧﻤﯽ ﺧﻮرد- ﺑﯽ ارزش و ﺑﯽ ﺧﻮد اﺳﺖ Linkerhand Laat de linkerhand niet weten wat de rechterhand doet {bijbeltekst, Mattheus 6:3} Als je iemand helpt, hoeven anderen dat niet te weten Nagozâr daste čap bedânad ke daste râst če mikonad {enjil}
ﻧﮕﺬار دﺳﺖ ﭼﭗ ﺑﺪاﻧﺪ ﮐﻪ دﺳﺖ راﺳﺖ ﭼﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ {}اﻧﺠﯿﻞ
آدم اﮔﺮ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮐﻤﮏ ﮐﺮد ﻧﯿﺎزی ﻧﺪارد ﺑﻪ دﯾﮕﺮان ﻫﻢ ﺑﮕﻮﯾﺪ Twee linkerhanden hebben Onhandig/onpraktisch zijn Dast o pâ čolofti budan
دﺳﺖ و ﭘﺎ ﭼﻠﻔﺘﯽ ﺑﻮدن ﻧﺎﺷﯽ و ﺑﯽ دﻗﺖ ﺑﻮدن/ﺧﺎم دﺳﺖ Links Iemand links laten liggen Zich niet (meer) met iemand bemoeien Be kasi mahal nagozâštan
ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻣﺤﻞ ﻧﮕﺬاﺷنت )دﯾﮕﺮ( ﺑﻪ ﮐﺴﯽ اﻫﻤﯿﺖ ﻧﺪادن Lip Aan iemands lippen hangen Intens naar iemand luisteren Mah-we harf hâye kasi šodan
ﻣﺤﻮ ﺣﺮف ﻫﺎی ﮐﺴﯽ ﺷﺪن ﻣﺸﺘﺎﻗﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺴﯽ ﮔﻮش دادن Het brandt hem op de lippen Hij wil heel graag iets zeggen Harfi sare zabân dârad
ﺣﺮﻓﯽ ﴎ زﺑﺎن دارد ﺧﯿﻠﯽ دوﺳﺖ دارد ﺻﺤﺒﺘﯽ ﺑﮑﻨﺪ Iemand op de lip zitten Iemand hinderlijk volgen // vlak bij iemand in de buurt blijven Mu-ye damâqe kasi šodan
ﻣﻮی دﻣﺎغ ﮐﺴﯽ ﺷﺪن دور و ﺑﺮ ﮐﺴﯽ- ﮐﺴﯽ را رﻧﺠﺶ آور ﺗﻌﻘﯿﺐ ﮐﺮدن ﭘﻠﮑﯿﺪن Iets niet over de lippen kunnen krijgen Iets niet kunnen/willen zeggen Dele zadane harfi râ nadâštan
دل زدن ﺣﺮﻓﯽ را ﻧﺪاﺷنت ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻦ ﺻﺤﺒﺘﯽ ﻧﺒﻮدن/ﻗﺎدر 249
Proef woordenboek.indd 249
16-5-2008 9:24:39
Loef / Lont
Zich op de lippen bijten Iets beslist niet willen zeggen Joloye dahane xod râ gereftan
ﺟﻠﻮی دﻫﻦ ﺧﻮد را ﮔﺮﻓنت اﺻﻼ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻦ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻧﺒﻮدن Zijn lippen ergens bij aflikken Iets heel lekker vinden Âb az lab o lo-oče râh oftâdan
آب از ﻟﺐ و ﻟﻮﭼﻪ راه اﻓﺘﺎدن ﭼﯿﺰی را ﺧﻮﺷﻤﺰه ﭘﻨﺪاﺷﺘﻦ Het water staat hem tot de lippen Water Tussen neus en lippen door Neus Loef Iemand de loef afsteken Iemand nét te vlug af zijn Az kasi piši gereftan
از ﮐﺴﯽ ﭘﯿﺸﯽ ﮔﺮﻓنت ﯾﮏ ﻗﺪم از ﮐﺴﯽ ﺟﻠﻮﺗﺮ ﺑﻮدن Loep Iets onder de loep nemen Iets nauwkeurig bekijken Čizi râ zire zar-rebin bordan
ﭼﯿﺰی را زﯾﺮ ذره ﺑﯿﻦ ﺑﺮدن ﭼﯿﺰی را دﻗﯿﻖ ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺮدن Loer Iemand een loer draaien Iemand lelijk/gemeen bedriegen Kolâhe gošâdi sare kasi gozâštan
ﮐﻼه ﮔﺸﺎدی ﴎ ﮐﺴﯽ ﮔﺬاﺷنت ﻧﺎﺟﻮاﻧﻤﺮداﻧﻪ ﮔﻮل زدن/ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﺷﮑﻞ زﻧﻨﺪه Loftrompet De loftrompet steken over iemand Iemand uitbundig prijzen Bâ tabl o šeypur az kasi ta-arif kardan
ﺑﺎ ﻃﺒﻞ و ﺷﯿﭙﻮر از ﮐﺴﯽ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺮدن ﮐﺴﯽ را ﺑﯽ اﻧﺪازه ﺗﻤﺠﯿﺪ و ﺗﺤﺴﯿﻦ ﮐﺮدن Lol De lol is eraf Het is niet leuk meer // ik heb er verder geen zin meer in Digar lotfi nadârad
دﯾﮕﺮ ﻟﻄﻔﯽ ﻧﺪارد دﯾﮕﺮ رﻏﺒﺘﯽ ﺑﻪ آن ﻧﺪارم- دﯾﮕﺮ ﺟﺬاﺑﯿﺘﯽ ﻧﺪارد Doe me een lol, zeg! Hou op met die onzin! Moft nagu bâbâ!
!ﻣﻔﺖ ﻧﮕﻮ ﺑﺎﺑﺎ !ﺑﺲ ﮐﻦ دﯾﮕﺮ آن ﻗﺪر ﻣﺰﺧﺮف و ﯾﺎوه ﻧﮕﻮ Lol trappen Plezier maken Safâ kardan
ﺻﻔﺎ ﮐﺮدن ﺷﺎدی ﮐﺮدن Lolligste Ben jij de lolligste thuis? Hou eens op met die flauwekul! Bas nemikoni xošmaze?
ﺑﺲ منﯽ ﮐﻨﯽ ﺧﻮﺷﻤﺰه؟ ! ﺧﻮدت را ﻧﻨﺮ ﻧﮑﻦ،!اﯾﻦ ﻗﺪر ﭼﺮﻧﺪ ﻧﮕﻮ Longen Zijn longen uit zijn lijf schreeuwen Zo hard mogelijk roepen Hawâr kešidan
ﻫﻮار ﮐﺸﯿﺪن ﺑﺎ ﺗﻤﺎم ﻗﺪرت ﻓﺮﯾﺎد زدن Lont De lont in het kruitvat steken Een sluimerend conflict tot uitbarsting laten komen Âtaš be bârut andâxtan
250
Proef woordenboek.indd 250
16-5-2008 9:24:39
Lontje / Loop (zn)
آﺗﺶ ﺑﻪ ﺑﺎروت اﻧﺪاﺧنت دﻋﻮای ﺧﺎﻣﻮش و ﺧﻔﺘﻪ ای را ﺑﻪ اﻧﻔﺠﺎر ﮐﺸﺎﻧﺪن Lont ruiken Onraad/iets verdachts vermoeden Bu bordan, šast xabar dâr šodan
ﺷﺴﺖ ﺧﱪدار ﺷﺪن،ﺑﻮ ﺑﺮدن ﺑﻪ ﭼﯿﺰی ﻣﻈﻨﻮن ﺷﺪن/ﺧﻄﺮی را ﺣﺲ ﮐﺮدن Lontje Een kort lontje hebben Snel boos worden Âtaši mezâj budan
آﺗﺸﯽ ﻣﺰاج ﺑﻮدن ﺗﻨﺪ و ﺳﺮﯾﻊ ﻋﺼﺒﺎﻧﯽ ﺷﺪن Lood Het is lood om oud ijzer Het komt op hetzelfde neer // het maakt allemaal niets uit Do lenge yek xarwâr ast
دو ﻟﻨﮕﻪ ﯾﮏ ﺧﺮوار اﺳﺖ ﻫﯿﭻ ﻓﺮﻗﯽ ﻧﻤﯽ- ﻣﺜﻞ ﻫﻢ اﺳﺖ،ﻫﻤﺎن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻮد ﮐﻨﺪ Lood in de schoenen hebben Ergens tegen opzien // iets met angst in het hart doen Pâ piš naraftan
ﭘﺎ ﭘﯿﺶ ﻧﺮﻓنت ﮐﺎری را ﺑﺎ ﺗﺮس و ﻟﺮز- از ﮐﺮدن ﮐﺎری اﮐﺮاه داﺷﺘﻦ اﻧﺠﺎم دادن
از ﻣﺮﺣﻠﻪ ﭘﺮت ﺷﺪن ﮔﯿﺞ ﺷﺪن- ﻣﺴﯿﺮ ﺧﻮد را ﮔﻢ ﮐﺮدن Uit het lood staan Niet loodrecht staan // geen hoek van 90 graden vormen met de basis Kaj wa yewari budan
ﮐﺞ و ﯾﻮری ﺑﻮدن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﺎﯾﻪ ﺧﻮد زاوﯾﻪ ﻧﻮد درﺟﻪ- ﻋﻤﻮدی ﻧﺒﻮدن ﻧﺪاﺷﺘﻦ Loodje De laatste loodjes wegen het zwaarst Aan het eind van de klus wordt het werken het moeilijkst Kâr ke be âxar miresad sangin mišawad
ﮐﺎر ﮐﻪ ﺑﻪ آﺧﺮ ﻣﯽ رﺳﺪ ﺳﻨﮕﯿﻦ ﻣﯽ ﺷﻮد زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﮐﺎری ﺑﻪ ﭘﺎﯾﺎن ﺧﻮد ﻧﺰدﯾﮏ ﻣﯽ ﺷﻮد دﺷﻮارﺗﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد Het loodje gelegd hebben Dood/bezweken zijn Az pâ dar âmadan
از ﭘﺎ در آﻣﺪن از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ/ﻣﺮدن Loon Ondank is ’s werelds loon Ondank Loontje Boontje komt om zijn loontje Boontje
Met lood in de schoenen Met grote tegenzin Bâ ekrâh
ﺑﺎ اﮐﺮاه ﺑﺎ ﺑﯽ ﻣﯿﻠﯽ ﺑﺴﯿﺎر Uit het lood geslagen zijn Zijn koers verloren hebben // ontsteld zijn Az marhale part šodan
Loop (zn) In de loop der tijden (Gaandeweg) in de geschiedenis Bâ gozašte zamân
ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن )در ﻃﻮل( ﺗﺎرﯾﺦ
251
Proef woordenboek.indd 251
16-5-2008 9:24:39
Loopje / Lopen
In de loop van het gesprek Tijdens het gesprek Dar jariyâne sohbat
در ﺟﺮﯾﺎن ﺻﺤﺒﺖ در زﻣﺎن ﮔﻔﺘﮕﻮ Op de loop gaan Vluchten Feleng râ bastan
ﻓﻠﻨﮓ را ﺑﺴنت ﻓﺮار ﮐﺮدن،ﮔﺮﯾﺨﺘﻦ Het recht moet zijn loop hebben Recht Zijn gedachten de vrije loop laten Gedachte Zijn tranen de vrije loop laten Traan Loopje Een loopje nemen met iemand/iets Iemand/iets niet serieus nemen Kasi/čizi râ dast andâxtan
ﭼﯿﺰی را دﺳﺖ اﻧﺪاﺧنت/ﮐﺴﯽ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺟﺪی ﻧﮕﺮﻓﺘﻦ/ﮐﺴﯽ Loopjongen Ik ben je loopjongen niet! Ik ben niet bereid die opdracht(en) van jou uit te voeren! Nokare bâbât ke nistam!
!ﻧﻮﮐﺮ ﺑﺎﺑﺎت ﮐﻪ ﻧﯿﺴﺘﻢ ﻧﻮﮐﺮ ﺑﺎﺑﺎت،!ﺣﺎﺿﺮ ﻧﯿﺴﺘﻢ دﺳﺘﻮرﻫﺎی ﺗﻮ را اﺟﺮا ﮐﻨﻢ !ﺳﯿﺎه ﺑﻮد Lopen Ergens tegenaan lopen Iets bij toeval tegenkomen Be čizi bar xordan
ﺑﻪ ﭼﯿﺰی ﺑﺮﺧﻮردن اﺗﻔﺎﻗﯽ ﭼﯿﺰی را دﯾﺪن
Erin lopen Misleid worden Be tale oftâdan
ﺑﻪ ﺗﻠﻪ اﻓﺘﺎدن ﮔﻮل ﺧﻮردن،ﮔﻤﺮاه ﺷﺪن Het loopt mis Het lukt niet // het gaat de verkeerde kant op Dârad nâjur mirawad
دارد ﻧﺎﺟﻮر ﻣﯽ رود از ﻣﺴﯿﺮ ﺧﻮد ﺑﯿﺮون رﻓﺘﻪ و دارد- درﺳﺖ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد ﺧﻄﺎ ﻣﯽ رود Het op een lopen zetten Snel wegvluchten Qadam tond kardan
ﻗﺪم ﺗﻨﺪ ﮐﺮدن ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﻓﺮار ﮐﺮدن Iemand erin laten lopen = iemand erin luizen Iemand beetnemen // in de val laten lopen Kasi râ be tale andâxtan
ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﺗﻠﻪ اﻧﺪاﺧنت ﺑﻪ دام اﻧﺪاﺧﺘﻦ- ﮐﺴﯽ را ﮔﻮل زدن Iemand laten lopen Iemand vrijlaten/niet langer vasthouden Kasi râ wel kardan
ﮐﺴﯽ را ول ﮐﺮدن دﯾﮕﺮ ﺑﺎزداﺷﺖ ﻧﮕﺎه ﻧﺪاﺷﺘﻦ/ﮐﺴﯽ را آزاد ﮐﺮدن Niet over zich laten lopen Niet met zich laten sollen // goed voor zichzelf opkomen Nemigozârad tuye âstinâs bekonand
منﯽ ﮔﺬارد ﺗﻮی آﺳﺘﯿﻦ اش ﺑﮑﻨﻨﺪ اﺟﺎزه ﻧﻤﯽ دﻫﺪ ﮐﺴﯽ او را ﺑﺎزﯾﭽﻪ دﺳﺖ ﺧﻮد ﻗﺮار ﺧﻮب ﻫﻮای ﺧﻮد را داﺷﺘﻦ- دﻫﺪ
252
Proef woordenboek.indd 252
16-5-2008 9:24:39
Loper / Lucht (zn)
Loper De rode loper voor iemand uitleggen/uitrollen Iemand royaal ontvangen // iemand vorstelijk welkom heten Qadame kasi râ ruye češm gozâštan
ﻗﺪم ﮐﺴﯽ را روی ﭼﺸﻢ ﮔﺬاﺷنت ﮐﺴﯽ را ﺷﺎﻫﺎﻧﻪ- ﮐﺴﯽ را ﺳﺨﺎوﺗﻤﻨﺪاﻧﻪ ﭘﺬﯾﺮا ﺷﺪن ﺧﻮش آﻣﺪ ﮔﻔﺘﻦ Lor Dat kan me geen barst/biet/bal/lor schelen Barst Lot Een lot uit de loterij Een buitenkansje // daar bof je ontzettend mee Mesle bilite barande
ﻣﺜﻞ ﺑﻠﯿﺖ ﺑﺮﻧﺪه در ﻣﻮردی ﺧﯿﻠﯽ ﺷﺎﻧﺲ آوردن- ﻓﺮﺻﺖ ﻏﯿﺮ ﻣﺘﺮﻗﺒﻪ Het lot is hem gunstig (gezind) geweest Hij heeft geluk gehad Eqbâlaš boland bud
اﻗﺒﺎﻟﺶ ﺑﻠﻨﺪ ﺑﻮد ﺧﯿﻠﯽ ﺷﺎﻧﺲ آورد،ﺑﺨﺖ ﺑﺎ او ﯾﺎری ﮐﺮد Iemand/iets aan zijn lot overlaten Zich niet meer bekommeren om iemand/iets Kasi/jariyâni râ be amâne xodâ wel kardan
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﻪ اﻣﺎن ﺧﺪا ول ﮐﺮدن/ﮐﺴﯽ ﭼﯿﺰی اﻫﻤﯿﺖ ﻧﺪادن و دﻟﻮاﭘﺲ اش ﻧﺒﻮدن/ﺑﻪ ﮐﺴﯽ Met iemands lot begaan zijn Medelijden hebben met iemands levensomstandigheden Qamxâre kasi budan
ﻏﻤﺨﻮار ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن ﺑﻪ وﺿﻌﯿﺖ زﻧﺪﮔﯽ ﮐﺴﯽ ﻫﻤﺪردی ﮐﺮدن
Zich iemands lot aantrekken Aandacht hebben voor iemands problemen (en hem eventueel helpen) Bâ kasi hamdardi kardan
ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﻫﻤﺪردی ﮐﺮدن ﺑﻪ ﻣﺸﮕﻼت ﮐﺴﯽ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺮدن )و اﺣﺘﻤﺎﻻ ﺑﻪ او ﮐﻤﮏ (ﮐﺮدن Zich in zijn lot schikken Berusten in wat er gebeurd is Be sarnewešte xod tan dâdan
ﺑﻪ ﴎﻧﻮﺷﺖ ﺧﻮد ﺗﻦ دادن اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده را ﻗﺒﻮل ﮐﺮدن Loterij Een lot uit de loterij Lot Lotje Van Lotje getikt zijn Gek zijn Mox tâb dâštan
ﻣﺦ ﺗﺎب داﺷنت دﯾﻮاﻧﻪ ﺑﻮدن Lucht (zn) Doen of iemand lucht is Iemand negeren Kasi râ âdam hesâb nakardan
ﮐﺴﯽ را آدم ﺣﺴﺎب ﻧﮑﺮدن ﮐﺴﯽ را ﮐﺎﻣﻼ ﻧﺎدﯾﺪه ﮔﺮﻓﺘﻦ Ergens lucht van krijgen Iets via een omweg vernemen Az jariyâni bu bordan
از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮ ﺑﺮدن ﻏﯿﺮ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺧﺒﺮی را ﺷﻨﯿﺪن Gebakken lucht Grootspraak/bluf/onzin Gonde guzi
ﮔﻨﺪه ﮔﻮزی ﻣﺰﺧﺮف/ﮔﺰاﻓﻪ ﮔﻮﯾﯽ/اﻏﺮاق
253
Proef woordenboek.indd 253
16-5-2008 9:24:39
Luchten (ww) / Luchtje
Iets in de lucht laten vliegen Iets (door middel van explosieven) uit elkaar laten springen Čizi râ be hawâ ferestâdan
ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ ﻫﻮا ﻓﺮﺳﺘﺎدن ﻣﻨﻔﺠﺮ ﮐﺮدن/ﭼﯿﺰی را )ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﻣﻮاد ﻣﻨﻔﺠﺮه( ﺗﺮﮐﺎﻧﺪن Lucht geven aan iets Uiting geven aan iets Čizi râ birun dâdan
ﭼﯿﺰی را ﺑﯿﺮون دادن ﻧﺸﺎن دادن،ﭼﯿﺰی را ﺑﯿﺎن ﮐﺮدن
Bi hawâ piš âmadan
ﺑﯽ ﻫﻮا ﭘﯿﺶ آﻣﺪن ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎدن Van de lucht leven Van niets/heel weinig kunnen leven Bâ bâde hawâ zende budan
ﺑﺎ ﺑﺎد ﻫﻮا زﻧﺪه ﺑﻮدن ﻣﻘﺪار ﮐﻤﯽ ﻗﺎدر ﺑﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﺑﻮدن/ﺑﺎ ﻫﯿﭻ Beter één vogel in de hand dan tien in de lucht Vogel
Lucht voor iemand zijn Genegeerd worden door iemand Dar češme kasi be hesâb nayâmadan
Een gat in de lucht springen Gat
در ﭼﺸﻢ ﮐﺴﯽ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻧﯿﺎﻣﺪن ﮐﺎﻣﻼ ﻣﻮرد ﺑﯽ ﻣﺤﻠﯽ ﯾﺎ ﺑﯽ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﮐﺴﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ
Er is geen vuiltje aan de lucht Vuiltje
Naar lucht happen Het benauwd hebben // naar adem snakken Nafase boridan
Geen wolkje aan de lucht! Wolkje
ﻧﻔﺲ ﺑﺮﯾﺪن ﻧﻔﺲ ﺑﺎﻻ ﻧﯿﺎﻣﺪن- ﺗﻨﮕﯽ ﻧﻔﺲ ﮔﺮﻓﺘﻦ Niet van de lucht zijn Geregeld verschijnen // zich onophoudelijk voordoen Hanuz jariyân dâštan
ﻫﻨﻮز ﺟﺮﯾﺎن داﺷنت ﻣﺪام اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎدن- ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻫﻢ ﭘﯿﺶ آﻣﺪن Uit de lucht gegrepen zijn Verzonnen zijn Xâb o xiyâl budan
ﺧﻮاب و ﺧﯿﺎل ﺑﻮدن ﺧﯿﺎل ﺑﺎﻓﯽ ﺑﻮدن،ﺑﯽ ﭘﺎﯾﻪ و اﺳﺎس ﺑﻮدن Uit de lucht komen vallen Zich onverwachts voordoen
Een slag in de lucht doen Slag
Het onweer is niet van de lucht Onweer Onweer zuivert de lucht Onweer Op til zijn = ophanden zijn/in de lucht hangen Til Luchten (ww) Iemand niet kunnen luchten of zien Een grote afkeer hebben van iemand // iemand niet kunnen verdragen Češme didane kasi râ nadâštan
ﭼﺸﻢ دﯾﺪن ﮐﺴﯽ را ﻧﺪاﺷنت ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ ﻃﺎﻗﺖ- ﺑﯽ اﻧﺪازه از ﮐﺴﯽ ﺑﯿﺰار ﺑﻮدن ﺗﺤﻤﻞ ﮐﺴﯽ را ﻧﺪاﺷﺘﻦ Luchtje Daar zit een luchtje aan Dat is verdacht // dat is niet in orde Masale bu dâr ast
254
Proef woordenboek.indd 254
16-5-2008 9:24:39
Lui / Lurven
ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺑﻮ دار اﺳﺖ درﺳﺖ و رو ﺑﻪ راه ﻧﯿﺴﺖ- ﻣﺸﮑﻮک اﺳﺖ Een luchtje scheppen Even naar buiten gaan om frisse lucht in te ademen Hawâ-i xordan
ﻫﻮاﯾﯽ ﺧﻮردن ﻟﺤﻈﻪ ای ﺑﯿﺮون رﻓﺘﻦ و ﻧﻔﺲ ﺗﺎزه ای ﮐﺸﯿﺪن Lui Liever lui dan moe zijn Liever niets doen dan (hard) werken Tanbali râ be xastegi tarjih dâdan
ﺗﻨﺒﻠﯽ را ﺑﻪ ﺧﺴﺘﮕﯽ ﺗﺮﺟﯿﺢ دادن ﺑﯿﺶ ﺗﺮ دوﺳﺖ دارد ﮐﺎری ﻧﮑﻨﺪ ﺗﺎ )ﺳﺨﺖ( ﮐﺎر ﮐﻨﺪ Luis De luis in de pels zijn Een lastig/kritisch iemand zijn {die kritiek heeft op bijv. de organisatie waar hij werkt} Onsore nârâhat wa por darde sari budan
ﻋﻨﴫ ﻧﺎراﺣﺖ و ﭘﺮ دردﴎی ﺑﻮدن ﺧﺮده ﮔﯿﺮی ﺑﻮدن }ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻧﻤﻮﻧﻪ/آدم ﻣﺸﮕﻞ ﺳﺎز {ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﺧﻮد اﻧﺘﻘﺎد ﮐﻨﺪ Een leven als een luis op een zeer hoofd Leven (zn) Luister (zn) Luister bijzetten aan iets Iets feestelijker maken Čizi râ zarq o barq dâdan
ﭼﯿﺰی را زرق و ﺑﺮق دادن ﭼﯿﺰی را زﯾﺒﺎﺗﺮ و ﺑﺰﻣﯽ ﺗﺮ ﮐﺮدن Luisteren Dat luistert heel nauw Dat moet heel nauwkeurig/voorzichtig gedaan worden Kâre zarif o daqiqi ast
ﮐﺎر ﻇﺮﯾﻒ و دﻗﯿﻘﯽ اﺳﺖ ﻣﻮﺷﮑﺎﻓﯽ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد/آن ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ رﯾﺰﺑﯿﻨﯽ Luizenleventje Een luizenleventje leiden Een heel aangenaam/zorgeloos bestaan leiden Zendegi-ye bi daq-daqe-i dâštan
زﻧﺪﮔﯽ ﺑﯽ دﻏﺪﻏﻪ ای داﺷنت ﺑﯽ دردﺳﺮی داﺷﺘﻦ/زﻧﺪﮔﯽ دل ﭘﺬﯾﺮ Lul Hij is (weer) de lul! Hij is (weer) het slachtoffer! (Bâz) hananaš zade ast!
!)ﺑﺎز( دﻫﻦ اش زده اﺳﺖ !)دوﺑﺎره( ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ Iemand voor lul zetten Iemand in het openbaar bespottelijk maken Kasi râ seke-ye yek pul kardan
ﮐﺴﯽ را ﺳﮑﻪ ﯾﮏ ﭘﻮل ﮐﺮدن ﺟﻠﻮی ﻣﺮدم ﮐﺴﯽ را ﻣﺴﺨﺮه ﮐﺮدن Lulletje Een lulletje rozenwater Een onbenullige vent // een slapjanus Âdame sar be hawâ
آدم ﴎ ﺑﻪ ﻫﻮا آدم ﺑﯽ ﺧﻮد و ﺑﯽ ﻣﻌﻨﯽ- ﭘﺴﺮک ﮐﻨﺪ ذﻫﻦ Luren Iemand in de luren leggen Iemand misleiden Sare kasi râ šire mâlidan
ﴎ ﮐﺴﯽ را ﺷﯿﺮه ﻣﺎﻟﯿﺪن ﮐﺴﯽ را ﮔﻤﺮاه ﮐﺮدن Lurven Iemand bij zijn lurven pakken Iemand stevig vastpakken Yaxe-ye (yaqe-ye) kasi râ časbidan
255
Proef woordenboek.indd 255
16-5-2008 9:24:39
Lust (zn) / Luxepaarden
ﯾﺨﻪ )ﯾﻘﻪ( ﮐﺴﯽ را ﭼﺴﺒﯿﺪن ﮐﺴﯽ راﻣﺤﮑﻢ ﺑﻪ ﭼﻨﮓ ﮔﺮﻓﺘﻦ Lust (zn) Dat is mijn lust en mijn leven! Daar heb ik reuze veel plezier in! Keyf o hâle man ast!
!ﮐﯿﻒ و ﺣﺎل ﻣﻦ اﺳﺖ !ﻟﺬت ﺑﺴﯿﺎری از آن ﺟﺮﯾﺎن ﻣﯽ ﺑﺮم
Een mens zijn lust is een mens zijn leven Mens Praten/werken enz. dat het een lieve lust is Praten Lusten (ww) Hij zal ervan lusten Hij zal flink op zijn donder krijgen Tanaš mixârad
Iemand de lust ontnemen Iemand beroven van zijn plezier in iets Hâle kasi râ gereftan
ﺗﻦ اش ﻣﯽ ﺧﺎرد ﺗﻨﺒﯿﻪ ﺳﻨﮕﯿﻨﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ،ﮐﺘﮏ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺧﻮرد
ﺣﺎل ﮐﺴﯽ را ﮔﺮﻓنت ﮐﺴﯽ را از ﻟﺬت ﭼﯿﺰی ﻣﺤﺮوم ﮐﺮدن
Iemand (wel rauw) lusten Iemand niet kunnen uitstaan/ verdragen (Bi andâze) be xune kasi tešne budan
Wie de lusten wil, moet ook de lasten dragen Men moet de akelige gevolgen accepteren van zijn pleziertjes Har ke râ tâwus xâhad jo-ore hendustân kešad
ﻫﺮ ﮐﻪ را ﺗﺎووس ﺧﻮاﻫﺪ ﺟﻮر ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﮐﺸﺪ آدم ﺑﺎﯾﺪ ﻗﺴﻤﺖ ﻧﺎﮔﻮار ﺧﻮﺷﯽ ﻫﺎ را ﻫﻢ ﺑﭙﺬﯾﺮد Zijn lusten botvieren Zich overgeven aan fysieke genoegens/ hartstochten Donbâle hawâ wa hawase xod raftan
دﻧﺒﺎل ﻫﻮا و ﻫﻮس ﺧﻮد رﻓنت ﻫﻮای ﻧﻔﺲ ﻗﺮار دادن/ﺧﻮد را دراﺧﺘﯿﺎر ﻟﺬت ﺟﺴﻤﯽ
)ﺑﯽ اﻧﺪازه( ﺑﻪ ﺧﻮن ﮐﺴﯽ ﺗﺸﻨﻪ ﺑﻮدن ﻃﺎﻗﺖ ﮐﺴﯽ را ﻧﺪاﺷﺘﻦ/ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ ﺗﺤﻤﻞ Zo lust ik er nog wel een/eentje {Een ironisch-afwijzende reactie op wat iemand vertelt} Râst migi na bâbâ
راﺳﺖ ﻣﯿﮕﯽ ﻧﻪ ﺑﺎﺑﺎ {}واﮐﻨﺶ ﮐﻨﺎﯾﻪ آﻣﯿﺰ ﻣﺮدودی ﺑﺮ ﮔﻔﺘﻪ ﮐﺴﯽ Luxepaarden Je hebt nu eenmaal werkpaarden en luxepaarden Werkpaarden
256
Proef woordenboek.indd 256
16-5-2008 9:24:39
M Maag Daar draait je maag van om Daar word je misselijk van Âdam oq-qaš minešinad
آدم اق اش ﻣﯽ ﻧﺸﯿﻨﺪ دل آﺷﻮﺑﻪ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد،آدم ﺣﺎﻟﺶ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﯽ ﺧﻮرد Dat ligt hem zwaar op de maag = hij zit daarmee in zijn maag Hij zit met een probleem dat moeilijk op te lossen is Sare delaš gir karde ast
ﴎ دﻟﺶ ﮔﯿﺮ ﮐﺮده اﺳﺖ ﺑﺎ ﻣﺸﮕﻞ ﺑﺰرﮔﯽ رو ﺑﻪ رو اﺳﺖ ﮐﻪ دﺷﻮار ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ آن را ﺣﻞ ﮐﻨﺪ Iemand iets in de maag splitsen Iemand iets tegen zijn zin opdringen Čizi râ be kasi zur čepân kardan
ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ ﮐﺴﯽ زورﭼﭙﺎن ﮐﺮدن ﮐﺴﯽ را وادار ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﮐﺎری ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ ﮐﺮدن Op de nuchtere maag Zonder iets gegeten te hebben Šekame nâštâ
ﺷﮑﻢ ﻧﺎﺷﺘﺎ ﺑﺪون اﯾﻦ ﮐﻪ ﭼﯿﺰی ﺧﻮرده ﺑﺎﺷﺪ
Zijn maag protesteert Door geluiden in de maag wordt duidelijk dat het voedsel hem zwaar valt Šekamaš qâr o qur mikonad
ﺷﮑﻢ اش ﻗﺎر و ﻗﻮر ﻣﯽ ﮐﻨﺪ از ﺳﺮ و ﺻﺪای ﺷﮑﻢ ﻣﻌﻠﻮم ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻏﺬا را ﻣﺸﮕﻞ ﻫﻀﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ De liefde van de man gaat door de maag Liefde De weg naar het hart van een man gaat door de maag Hart Zijn ogen zijn groter dan zijn maag Oog Maaiveld Boven het maaiveld uitsteken Opvallen door bijzondere kwaliteiten Sari tuye sar hâ dar âwardan
ﴎی ﺗﻮی ﴎﻫﺎ در آوردن ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ داﺷﺘﻦ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺧﺎﺻﯽ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﺧﻮردن Maak (zn) Het is in de maak Er wordt aan gewerkt Dar daste eqdâm ast
در دﺳﺖ اﻗﺪام اﺳﺖ در ﺣﺎل ﺳﺎﺧﺘﻦ و درﺳﺖ ﺷﺪن اﺳﺖ Maalstroom In de maalstroom van het leven In de snelle loop van de gebeurtenissen waarover je geen macht hebt Dar čarxeše zendegi
در ﭼﺮﺧﺶ زﻧﺪﮔﯽ در ﺟﺮﯾﺎن ﺗﻨﺪ ﭘﯿﺸﺎﻣﺪﻫﺎی زﻧﺪﮔﯽ ﮐﻪ ﮐﻨﺘﺮل اش از دﺳﺖ آدم ﺧﺎرج اﺳﺖ
257
Proef woordenboek.indd 257
16-5-2008 9:24:39
Maaltijd / Maat
Maaltijd Dat is mosterd na de maaltijd Mosterd
Har če be andâze-aš
Maan Naar de maan Kapot/verloren/weg Sag xor
De maat is vol Het is genoeg geweest Digar bas ast
ﺳﮓ ﺧﻮر از دﺳﺖ رﻓﺘﻨﻪ/ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮرده/ﻓﻨﺎ ﺷﺪه Tegen de maan blaffen Loze bedreigingen uiten Mah tâbad o sag o-o konad
ﻣﻪ ﺗﺎﺑﺪ و ﺳﮓ ﻋﻮﻋﻮ ﮐﻨﺪ ﺗﻬﺪﯾﺪ ﻫﺎی ﺗﻮ ﺧﺎﻟﯽ ﮐﺮدن Loop naar de maan Bliksem Maandag Een blauwe maandag Korte tijd, zonder veel succes Zamâni kutâh wa bi natije
زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻮﺗﺎه و ﺑﯽ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﺪون ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ،در ﻣﺪﺗﯽ ﮐﻮﺗﺎه Maart Maart roert zijn staart, april doet wat hij wil In maart en april kan het weer heel wisselvallig zijn Esfandi o esfandi har sâ-ati yek fandi
اﺳﻔﻨﺪی و اﺳﻔﻨﺪی ﻫﺮ ﺳﺎﻋﺘﯽ ﯾﮏ ﻓﻨﺪی در ﻣﺎه اﺳﻔﻨﺪ و ﻓﺮوردﯾﻦ ﻫﻮا ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺘﻐﯿﺮ اﺳﺖ Maarten De pijp aan Maarten geven Pijp Maat Alles met mate Alles in de juiste proporties // niet te veel, niet te weinig
ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻪ اﻧﺪازه اش ﻧﻪ ﮐﻢ و ﻧﻪ زﯾﺎد- ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﺧﻮدش
دﯾﮕﺮ ﺑﺲ اﺳﺖ ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ دﯾﮕﺮ De maat slaan Het ritme van de muziek (3/4, 4/4, 6/8 enz.) met de hand aangeven Reng gereftan
رﻧﮓ ﮔﺮﻓنت و ﻏﯿﺮه( را ﺑﺎ دﺳﺖ زدن٨/٦ ،٤/٤ ،٤/٣) رﯾﺘﻢ ﻣﻮزﯾﮏ Geen maat weten te houden Zich niet kunnen beheersen Andâze našenâxtan
اﻧﺪازه ﻧﺸﻨﺎﺧنت ﻗﺎدر ﺑﻪ ﮐﻨﺘﺮل ﺧﻮد ﻧﺒﻮدن In/uit de maat lopen In/uit de pas lopen Az qadamro birun naraftan/raftan
رﻓنت/از ﻗﺪم رو ﺑﯿﺮون ﻧﺮﻓنت ﺷﺪن/از ﺣﺪ ﺧﺎرج ﻧﺸﺪن Met twee maten meten In gelijksoortige gevallen niet dezelfde criteria gebruiken Yek bâm o do hawâ kardan
ﯾﮏ ﺑﺎم و دو ﻫﻮا ﮐﺮدن در ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫﺎی ﻣﺴﺎوی ﻣﻌﯿﺎر ﻧﺎﻣﺴﺎوی ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن Onder/beneden de maat zijn Onvoldoende/ontoereikend zijn Zire estândârd budan
زﯾﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻮدن ﻧﺎرﺳﺎ ﺑﻮدن/ﻧﺎﮐﺎﻓﯽ
258
Proef woordenboek.indd 258
16-5-2008 9:24:40
Maatje / Maken
Maatje Goede maatjes met iemand zijn Met iemand goed kunnen opschieten // met iemand bevriend zijn Bâ kasi ayâq budan
ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﻋﯿﺎق ﺑﻮدن ﺑﺎ ﮐﺴﯽ رﻓﺎﻗﺖ داﺷﺘﻦ- راﺑﻄﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ داﺷﺘﻦ Maatregel Dat zijn geen halve maatregelen! Dat is een grondige aanpak! Ân kâr hâ nimband ke nistand!
!آن ﮐﺎرﻫﺎ ﻧﯿﻢ ﺑﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ !آن ﯾﮏ اﻗﺪام اﺳﺎﺳﯽ و ﭘﺎ ﺑﺮ ﺟﺎ و ﮐﺎﻣﻞ اﺳﺖ Macht Boven je macht werken Werk verrichten dat je eigenlijk niet aan kunt Folân jâ-ye xod râ pâre kardan
ﻓﻼن ﺟﺎی ﺧﻮد را ﭘﺎره ﮐﺮدن ﮐﺎری اﻧﺠﺎم دادن ﮐﻪ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ از ﺣﺪ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ آدم ﺑﺎﺷﺪ De macht der gewoonte Onnadenkend handelen uit routine Adat ast digar
ﻋﺎدت اﺳﺖ دﯾﮕﺮ ﮐﺎری را ﺑﺪون ﻓﮑﺮ و از روی روال ﻋﺎدت اﻧﺠﺎم دادن Iemand in zijn macht hebben Met iemand kunnen doen en laten wat je wilt Sawâre kasi budan
ﺳﻮار ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن ﻫﺮ ﮐﺎری ﮐﻪ ﻣﺎﯾﻞ اﺳﺖ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ Naar de macht grijpen De leiding nemen (al of niet met geweld) Qodrat râ qâpidan
ﻗﺪرت را ﻗﺎﭘﯿﺪن (رﻫﺒﺮی را ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻦ )ﺑﺎ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﯾﺎ ﺑﯽ ﺧﺸﻮﻧﺖ
Uit alle macht Met maximale inzet Bâ hame-ye wojud
ﺑﺎ ﻫﻤﻪ وﺟﻮد ﺑﺎ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺗﻼش و ﮐﻮﺷﺶ Eendracht maakt macht Eendracht Kennis is macht Kennis Met man en macht Man Mager Mager afsteken bij iemand/iets Vergeleken met iemand/iets anders een minder goede indruk maken Be pâ-ye kasi/čizi naresidan
ﭼﯿﺰی ﻧﺮﺳﯿﺪن/ﺑﻪ ﭘﺎی ﮐﺴﯽ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮐﻢ ﺗﺮ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ آﻣﺪن/در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ Maken Dat maak ik niet mee Ik weiger daaraan mee te werken Man ke nistan
ﻣﻦ ﮐﻪ ﻧﯿﺴﺘﻢ در آن ﺟﺮﯾﺎن ﺷﺮﮐﺖ و ﻫﻤﮑﺎری ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻢ Het helemaal gemaakt hebben Veel succes behaald hebben en daarvan profiteren Be jâ-ye bolandi residan
ﺑﻪ ﺟﺎی ﺑﻠﻨﺪی رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﺑﺴﯿﺎری رﺳﯿﺪن و از آن ﺑﻬﺮه ﺑﺮدن Het niet meer lang maken Niet lang meer te leven hebben Omr be sar âmadan
ﻋﻤﺮ ﺑﻪ ﴎ آﻣﺪن دﯾﮕﺮ ﻣﺪت زﯾﺎدی زﻧﺪه ﻧﺒﻮدن
259
Proef woordenboek.indd 259
16-5-2008 9:24:40
Malen (ww) / Man
Iemand kunnen maken en breken Iemand in zijn macht hebben Kasi râ mesle mu-um dar čang dâštan
ﮐﺴﯽ را ﻣﺜﻞ ﻣﻮم در ﭼﻨﮓ داﺷنت ﮐﺴﯽ را در ﺳﻠﻄﻪ و ﻧﻔﻮذ ﺧﻮد داﺷﺘﻦ Je hebt daar niets te maken Je hoort daar niet thuis // je bemoeit je met zaken die jou niet aangaan Daxli be tu nadârad
دﺧﻠﯽ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻧﺪارد در ﮐﺎری دﺧﺎﻟﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﯽ ﮐﻪ- آن ﺟﺎ ﺟﺎی ﺗﻮ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻣﺮﺑﻮط ﻧﯿﺴﺖ Je hebt het er zelf naar gemaakt Je bent zelf schuldig aan de ontstane situatie Xodat kardi ke la-anat bar xodat bâd
ﺧﻮدت ﮐﺮدی ﮐﻪ ﻟﻌﻨﺖ ﺑﺮ ﺧﻮدت ﺑﺎد ﺗﻘﺼﯿﺮ ﺧﻮدت اﺳﺖ ﮐﻪ وﺿﻊ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺷﮑﻞ در آﻣﺪه اﺳﺖ Ze kunnen mij niets maken Ze kunnen mij geen schade doen // geen gegronde verwijten maken Bar alay-he man hič qalati nemitawânand bekonand
ﺑﺮ ﻋﯿﻠﻪ ﻣﻦ ﻫﯿﭻ ﻏﻠﻄﯽ منﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﮑﻨﻨﺪ ﻫﯿﭻ اﺗﻬﺎم- ﻫﯿﭻ آﺳﯿﺒﯽ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮی ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ ﻣﻦ ﻧﺪارﻧﺪ Malen (ww) Ik maal daar niet om Het kan me niets schelen // het laat me koud Gusâm bedeh-kâr nist
ﮔﻮﺷﻢ ﺑﺪﻫﮑﺎر ﻧﯿﺴﺖ ﭘﯿﺶ ﻣﻦ ﺑﯽ ﺗﻔﺎوت اﺳﺖ- ﺑﺮاﯾﻢ ﻣﻬﻢ ﻧﯿﺴﺖ Wie het eerst komt, het eerst maalt Wie als eerste ergens komt, wordt als eerste geholpen
Âsiâb be no-obat
آﺳﯿﺎب ﺑﻪ ﻧﻮﺑﺖ ﻫﺮ ﮐﻪ اول آﻣﺪ اول ﻧﻮﺑﺖ او اﺳﺖ Maling Iemand in de maling nemen Iemand voor de gek houden Kasi râ dast andâxtan
ﮐﺴﯽ را دﺳﺖ اﻧﺪاﺧنت ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺷﻮﺧﯽ ﮐﺮدن،ﺳﺮ ﺑﻪ ﺳﺮ ﮐﺴﯽ ﮔﺬاﺷﺘﻦ Maling hebben aan iemand/iets Onverschillig staan ten opzichte van iemand/iets Kasi/čizi râ pašme xod ham hesâb nakardan
ﭼﯿﺰی را ﭘﺸﻢ ﺧﻮد ﻫﻢ ﺣﺴﺎب ﻧﮑﺮدن/ﮐﺴﯽ ﻗﻀﯿﻪ ای ﺑﯽ ﺗﻔﺎوت ﺑﻮدن/ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ Mammon Men kan niet tegelijk God dienen en de mammon God Man Aan de man komen Een echtgenoot krijgen Šohar kardan
ﺷﻮﻫﺮ ﮐﺮدن ﻫﻤﺴﺮ ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن،ﻋﺮوﺳﯽ ﮐﺮدن Als één man Allemaal tegelijk Yek sedâ
ﯾﮏ ﺻﺪا ﻫﻤﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ Anderhalve man en een paardenkop Slechts heel weinig mensen Tak o tuki âdam
ﺗﮏ و ﺗﻮﮐﯽ آدم ﻋﺪه ﮐﻤﯽ،ﺗﻌﺪاد اﻧﺪﮐﯽ
260
Proef woordenboek.indd 260
16-5-2008 9:24:40
Man / Man
Dan ben ik je man Dan ben ik beschikbaar Dar extiyâre šomâ hastam
در اﺧﺘﯿﺎر ﺷام ﻫﺴﺘﻢ ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺴﺎب ﺣﺎﺿﺮ و آﻣﺎده ﻫﺴﺘﻢ Dan is er nog geen man overboord Dan is er nog niets aan de hand Âsemân ke surâx našode ast
آﺳامن ﮐﻪ ﺳﻮراخ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ در اﯾﻦ ﺻﻮرت ﻣﺸﮕﻠﯽ در ﮐﺎر ﻧﯿﺴﺖ De man in de straat De gewone mensen // de gewone burger Xalâ-yeq
ﺧﻼﯾﻖ ﻣﺮدم ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ- آدم ﻫﺎی ﻋﺎدی De man met de hamer Plotseling opkomende vermoeidheid // inzinking bij wedstrijden Xastegi wa kuftegi
ﺧﺴﺘﮕﯽ و ﮐﻮﻓﺘﮕﯽ ﻓﺮوﮐﺶ در ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ- رﺧﻮت و ﺧﺴﺘﮕﯽ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ Die man heeft twee rechterhanden Hij is heel handig Âdame zebar dasti ast
آدم زﺑﺮ دﺳﺘﯽ اﺳﺖ ﺑﺴﯿﺎر ﭼﺎﻻک و ﮐﺎردان اﺳﺖ Een man een man, een woord een woord Je moet je belofte nakomen Mard ast o qo-olaš
ﻣﺮد اﺳﺖ و ﻗﻮﻟﺶ آدم ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻗﻮل ﺧﻮد ﻋﻤﻞ ﮐﻨﺪ Een man uit één stuk Een betrouwbare man Âdame amin
آدم اﻣﯿﻦ ﺷﺨﺺ ﻗﺎﺑﻞ اﻃﻤﯿﻨﺎن
Een man van de daad zijn Iemand die niet veel praat, maar actief aan het werk gaat Marde amal budan
ﻣﺮد ﻋﻤﻞ ﺑﻮدن ﮐﺴﯽ ﮐﻪ زﯾﺎد ﺣﺮف ﻧﻤﯽ زﻧﺪ اﻣﺎ ﻓﻌﺎﻻﻧﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ ﮐﻨﺪ Een man van de klok 1 - Iemand die altijd precies op tijd komt 2 - Iemand die alles op dezelfde tijd doet Âdame waqt šenâs
آدم وﻗﺖ ﺷﻨﺎس ﮐﺴﯽ ﮐﻪ-٢ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺳﺮ وﻗﺖ ﻣﯽ آﯾﺪ-١ ﻫﻤﻪ ﮐﺎرﻫﺎ را ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ دﻫﺪ Een man van de wereld Iemand die weet hoe het in de wereld toegaat en op grond daarvan zelfverzekerd is Âdame donyâ dide
آدم دﻧﯿﺎ دﯾﺪه ﮐﺴﯽ ﮐﻪ از اﺧﺒﺎر دﻧﯿﺎ ﺑﺎ ﺧﺒﺮ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﺧﺎﻃﺮ اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ دارد Een man van niks Een waardeloze man Âdame bi xod
آدم ﺑﯽ ﺧﻮد ﻣﺮد ﺑﯽ ارزش Een man van zijn woord Een man die zijn belofte houdt Qo-olaš qo-ol ast
ﻗﻮل اش ﻗﻮل اﺳﺖ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺳﺮ ﻗﻮل ﺧﻮد ﻣﯽ اﯾﺴﺘﺪ Hij is een gebroken man Hij is door verdriet/tegenslag uitgeput en kan niet meer verder Az pâ dar âmade ast
261
Proef woordenboek.indd 261
16-5-2008 9:24:40
Mand / Mandje
از ﭘﺎ درآﻣﺪه اﺳﺖ ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﺧﺴﺘﻪ و ﮐﻮﻓﺘﻪ ﺷﺪه و دﯾﮕﺮ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ/از ﻏﺼﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﻧﺪارد Iets aan de man brengen Iets verkopen Barâye jensi mošteri peydâ kardan
ﺑﺮای ﺟﻨﺴﯽ ﻣﺸﱰی ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن ﭼﯿﺰی را ﻓﺮوﺧﺘﻦ Iets op de man af vragen Iets direct aan iemand vragen Čizi râ bi ru dar bâyesti porsidan
ﭼﯿﺰی را ﺑﯽ رودرﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﭘﺮﺳﯿﺪن ﭼﯿﺰی را ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ از ﮐﺴﯽ ﺳﻮال ﮐﺮدن Man en paard noemen Ronduit zeggen wat volgens jou aan de hand is Hame-ye qaziye râ goftan
ﻫﻤﻪ ﻗﻀﯿﻪ را ﮔﻔنت از دﯾﺪ ﺧﻮد ﮐﻞ ﺟﺮﯾﺎن را دﻗﯿﻘﺎ ﺷﺮح دادن Mannenbroeders {bijbeltekst, Handelingen 2:29} Vrienden en bekenden met dezelfde (geloofs)overtuiging Barâdarâne dini {enjil}
{ﺑﺮادران دﯾﻨﯽ }اﻧﺠﯿﻞ دوﺳﺘﺎن ﯾﺎ آﺷﻨﺎﯾﺎﻧﯽ ﮐﻪ آﯾﯿﻦ ﯾﮑﺴﺎن دارﻧﺪ Met man en macht Op volle sterkte // met inzet van alle middelen Bâ hame-ye qodrat
ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﻗﺪرت ﺑﺎ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن ﻫﻤﻪ اﻣﮑﺎﻧﺎت- ﺑﺎ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﮐﺎﻣﻞ Op de man spelen Een zaak proberen te winnen, niet met zakelijke argumenten, maar door de tegenstander persoonlijk aan te vallen
Masale râ šaxsi kardan
ﻣﺴﺎﻟﻪ را ﺷﺨﺼﯽ ﮐﺮدن ﮐﻮﺷﯿﺪن ﺗﺎ در ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻣﻮﻓﻖ ﺷﻮﻧﺪ ﻧﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﺪﻻل ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎ ﺣﻤﻠﻪ ﺷﺨﺼﯽ ﺑﻪ ﺣﺮﯾﻒ ﺧﻮد Vijf man sterk Met in totaal vijf mannen Panj nafari
ﭘﻨﺞ ﻧﻔﺮی ﮐﻼ ﭘﻨﺞ ﻣﺮد De liefde van de man gaat door de maag Liefde Het schip is met man en muis vergaan Schip Kleren maken de man Kleren Mand Door de mand vallen Ontmaskerd worden Dast ru šodan
دﺳﺖ رو ﺷﺪن ﻏﺎﻓﻠﮕﯿﺮ ﺷﺪن،اﻓﺸﺎ ﺷﺪن Eén rotte appel in de mand maakt al het gave fruit te schand Appel Mandaat Zijn mandaat ter beschikking stellen (of: neerleggen) Meedelen dat je je opdracht niet langer wil uitvoeren en aftreedt Extiyârâte xod râ zamin gozâštan
اﺧﺘﯿﺎرات ﺧﻮد را زﻣﯿﻦ ﮔﺬاﺷنت ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ اداﻣﻪ وﻇﯿﻔﻪ ﺧﻮد ﻧﺒﻮدن و آن را ﮔﺰارش دادن Mandje Zo lek als een mandje Niet in staat informatie geheim te houden {gezegd van een organisatie e.d.}
262
Proef woordenboek.indd 262
16-5-2008 9:24:40
Maneschijn / Manusje-van-alles
Čeft o bast nadâštan
ﭼﻔﺖ و ﺑﺴﺖ ﻧﺪاﺷنت ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﻦ رازی را ﻧﺪاﺷﺘﻦ }درﺑﺎره ﺳﺎزﻣﺎن ﯾﺎ {ﺗﺸﮑﯿﻼﺗﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد Maneschijn Het is niet alles rozengeur en maneschijn Rozengeur Manier Dat is geen manier van doen Dat is heel onbehoorlijk/onfatsoenlijk Dur az adab ast
دور از ادب اﺳﺖ ﮔﺴﺘﺎﺧﺎﻧﻪ اﺳﺖ/ﺑﯽ اﻧﺪازه ﻧﺎﺷﺎﯾﺴﺖ Mankeren Dát mankeert er nog maar aan! Dáár zaten we niet op te wachten! // dat is een nieuwe tegenslag! Hamin yeki râ kam dâštim!
!ﻫﻤﯿﻦ ﯾﮑﯽ را ﮐﻢ داﺷﺘﯿﻢ ! اﯾﻦ ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﺟﺪﯾﺪی اﺳﺖ- !ﻣﻨﺘﻈﺮ اﯾﻦ ﯾﮑﯽ ﻧﺒﻮدﯾﻢ Manna Dat komt als manna uit de hemel Dat is een wonderlijke meevaller die juist op tijd komt Mesle mo-ojeze-ye âsemâni reside ast
ﻣﺜﻞ ﻣﻌﺠﺰه آﺳامﻧﯽ رﺳﯿﺪه اﺳﺖ ﺷﺎﻧﺲ ﻏﯿﺮ ﻣﻨﺘﻈﺮه ای اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ آﻣﺪه اﺳﺖ Mannetje Daar heb ik mijn mannetjes voor Daar heb ik mannen voor die mij kunnen helpen iets op te lossen Âdame ân kar râ dâram
آدم آن ﮐﺎر را دارم ﮐﺴﺎﻧﯽ را دارم ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﮐﻤﮏ ﮐﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﺸﮕﻞ ﺣﻞ ﺷﻮد Een mannetje van drie turven hoog Iemand net zo groot als een kind
Mardake nim wajabi
ﻣﺮدک ﻧﯿﻢ وﺟﺒﯽ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻗﺪش اﻧﺪازه ﯾﮏ ﺑﭽﻪ اﺳﺖ Zijn mannetje staan Tegen de moeilijkheden opgewassen zijn Az pas kâri bar âmadan
از ﭘﺲ ﮐﺎری ﺑﺮآﻣﺪن در ﺑﺮاﺑﺮ دﺷﻮاری ﻫﺎ ﻣﺤﮑﻢ و ﻣﻘﺎوم ﺑﻮدن Mans Heel wat mans zijn Tot veel in staat zijn Marde kâr budan
ﻣﺮد ﮐﺎر ﺑﻮدن ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ اﻧﺠﺎم ﮐﺎرﻫﺎی ﺑﺴﯿﺎری را داﺷﺘﻦ Hij is er mans genoeg voor Hij is er heus wel toe in staat Az ohde-aš bar miâyad
از ﻋﻬﺪه اش ﺑﺮ ﻣﯽ آﯾﺪ ﺑﺪون ﺷﮏ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ آن را دارد Mantel Iemand de mantel uitvegen Iemand streng berispen // iemand flink de waarheid zeggen Puste kasi râ kandan
ﭘﻮﺳﺖ ﮐﺴﯽ را ﮐﻨﺪن ﮐﺴﯽ را ادب ﮐﺮدن- ﮐﺴﯽ را ﺳﺨﺖ ﺗﻨﺒﯿﻪ ﮐﺮدن Iets met de mantel der liefde bedekken Iets uit genegenheid vergeven Az ruye mohabat jariyâni râ nâdide gereftan
از روی ﻣﺤﺒﺖ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻧﺎدﯾﺪه ﮔﺮﻓنت از روی ﻋﻼﻗﻪ ﭼﯿﺰی را ﺑﺨﺸﯿﺪن و ﻋﻔﻮ ﮐﺮدن Manusje-van-alles Een manusje-van-alles Iemand die voor allerlei karweitjes geschikt is
263
Proef woordenboek.indd 263
16-5-2008 9:24:40
Marge / Masker
Âdame hame kâre
آدم ﻫﻤﻪ ﮐﺎره ﮐﺴﯽ ﮐﻪ در ﻫﺮ ﮐﺎری وارد اﺳﺖ Marge Dat is gerommel in de marge Gerommel Markt Bij het scheiden van de markt leert men de kooplui kennen Pas na afloop van een zaak leer je iemands ware karakter kennen Âxare kâr mišawad fahmid taraf čand marde hal-lâj ast
آﺧﺮ ﮐﺎر ﻣﯽ ﺷﻮد ﻓﻬﻤﯿﺪ ﻃﺮف ﭼﻨﺪ ﻣﺮده ﺣﻼج اﺳﺖ آدم ﭘﺲ از ﭘﺎﯾﺎن ﺟﺮﯾﺎن ﺗﺎزه ﺑﺎ ﺷﺨﺼﯿﺖ واﻗﻌﯽ ﮐﺴﯽ آﺷﻨﺎ ﻣﯽ ﺷﻮد Goed in de markt liggen Gewild zijn // goed verkocht worden Bâzâre širini dâštan
ﺑﺎزار ﺷﯿﺮﯾﻨﯽ داﺷنت ﺧﻮب ﻓﺮوش رﻓﺘﻦ- ﻫﻮا ﺧﻮاه و ﻣﺸﺘﺮی داﺷﺘﻦ In de markt zijn Voor iets beschikbaar // in iets geïnteresseerd zijn Tâlebe čizi budan
ﻃﺎﻟﺐ ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن ﺑﻪ ﻗﻀﯿﻪ ای ﻋﻼﻗﻪ ﻣﻨﺪ ﺑﻮدن- ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮدن Onder de markt verkopen Voor een te lage prijs verkopen Zire qeymat foruxtan
زﯾﺮ ﻗﯿﻤﺖ ﻓﺮوﺧنت ﺑﺎ ﺑﻬﺎی ﮐﻤﯽ ﺑﻪ ﻓﺮوش رﺳﺎﻧﺪن Van alle markten thuis zijn Voor allerlei karweitjes geschikt zijn // overal raad op weten
Dar har kâri sar-rešte dâštan
در ﻫﺮ ﮐﺎری ﴎ رﺷﺘﻪ داﺷنت در ﻫﺮ ﮐﺎری وارد- ﺑﻪ درد ﮐﺎرﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ ﺧﻮردن ﺑﻮدن Zichzelf uit de markt prijzen Eigen producten/diensten voor zo’n hoge prijs aanbieden dat de klanten weglopen Bâzâre xod râ xarâb kardan
ﺑﺎزار ﺧﻮد را ﺧﺮاب ﮐﺮدن ﺧﺪﻣﺎت ﺧﻮد را آن ﭼﻨﺎن ﮔﺮان ﻋﺮﺿﻪ ﮐﺮدن ﮐﻪ/ﮐﺎﻻ ﻣﺸﺘﺮی ﻓﺮار ﮐﻨﺪ Dat is een gat in de markt Gat Mars I = rugzak Heel wat in zijn mars hebben Veel kunnen en/of weten Xeyli bâraš ast
ﺧﯿﻠﯽ ﺑﺎر اش اﺳﺖ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺴﯿﺎری دارد/ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ Mars II = het marcheren Zich op mars begeven Op weg gaan (al of niet als soldaat) Qadam ro raftan
ﻗﺪم رو رﻓنت (راه اﻓﺘﺎدن )ﺣﺎﻻ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﺮﺑﺎز ﯾﺎ ﻧﻪ Masker Een masker opzetten Zijn ware aard verbergen Zâte xod râ lâpuši kardan
ذات ﺧﻮد را ﻻﭘﻮﺷﯽ ﮐﺮدن ﺷﺨﺼﯿﺖ اﺻﻠﯽ ﺧﻮد را ﭘﻨﻬﺎن ﮐﺮدن Het masker laten vallen Zijn ware aard tonen Zâte xod râ ru kardan
ذات ﺧﻮد را رو ﮐﺮدن ﺷﺨﺼﯿﺖ اﺻﻠﯽ ﺧﻮد را ﻧﺸﺎن دادن
264
Proef woordenboek.indd 264
16-5-2008 9:24:40
Massa / Meet
Iemand het masker afrukken Aantonen dat iemand anders/slechter is dan hij zich voordoet Pate-ye kasi râ ruye âb andâxtan
ﭘﺘﻪ ﮐﺴﯽ را روی آب اﻧﺪاﺧنت ﺑﺪﺗﺮ از آن اﺳﺖ ﮐﻪ/ﺛﺎﺑﺖ ﮐﺮدن ﮐﻪ ﮐﺴﯽ ﺟﻮر دﯾﮕﺮ واﻧﻤﻮد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ Massa De grote massa De onkritische meerderheid van het volk Awâmon-nâs
ﻋﻮام اﻟﻨﺎس اﮐﺜﺮﯾﺘﯽ ﮐﻪ ﻧﻈﺮی از ﺧﻮد ﻧﺪارد Een massa fouten Een groot aantal fouten Yek guni eštebâh
ﯾﮏ ﮔﻮﻧﯽ اﺷﺘﺒﺎه ﻋﯿﺐ و ﺧﻄﺎﻫﺎی ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎد
Meden De wet van Meden en Perzen Wet Meenemen Dat is (mooi) meegenomen Dat is een aardig bijkomend voordeel Emtiyâze (xubi) ast
اﻣﺘﯿﺎز )ﺧﻮﺑﯽ( اﺳﺖ ﺳﻮدی دل ﭘﺬﯾﺮ و ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ای اﺳﺖ Meester Iets meester zijn 1 - Iets bedwongen/overwonnen hebben {gezegd van emoties, van ziekte, brand enz.} 2 - Heel bekwaam zijn in iets 1 - Fâyeq âmadan 2 - ostâde kâri budan
اﺳﺘﺎد ﮐﺎری ﺑﻮدن-٢ ﻓﺎﯾﻖ آﻣﺪن-١ ،ﭘﯿﺮوز ﺷﺪن }درﺑﺎره اﺣﺴﺎﺳﺎت/ ﺑﺮ ﭼﯿﺰی ﻏﻠﺒﻪ ﮐﺮدن-١ در-٢ { آﺗﺶ ﺳﻮزی و ﻏﯿﺮه ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد،ﺑﯿﻤﺎری ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﮐﺎردان ﺑﻮدن
Mate Maat Matje Iemand op het matje roepen Iemand ter verantwoording roepen Kasi râ bâzxâst kardan
ﮐﺴﯽ را ﺑﺎزﺧﻮاﺳﺖ ﮐﺮدن از ﮐﺴﯽ ﻣﺴﻮوﻟﯿﺖ ﺧﻮاﺳﺘﻦ Mazen Door de mazen van de wet kruipen De mogelijkheden benutten die er zijn om een wet te ontduiken Bâ ziraki az qeyde qânun dar raftan
ﺑﺎ زﯾﺮﮐﯽ از ﻗﯿﺪ ﻗﺎﻧﻮن در رﻓنت از اﻣﮑﺎﻧﺎت ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮده ﺗﺎ از زﯾﺮ ﻗﺎﻧﻮن ﻓﺮار ﮐﻨﻨﺪ Medaille De keerzijde van de medaille Keerzijde
Zich van iets meester maken Iets veroveren/bemachtigen Bar čizi čang andâxtan
ﺑﺮ ﭼﯿﺰی ﭼﻨﮓ اﻧﺪاﺧنت ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن/ﭼﯿﺰی را ﺗﺼﺮف ﮐﺮدن Zichzelf niet meer meester zijn Zich niet meer kunnen beheersen Az xod bi-xod šodan
از ﺧﻮد ﺑﯽ ﺧﻮد ﺷﺪن دﯾﮕﺮ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﮐﻨﺘﺮل ﺧﻮد را ﻧﺪاﺷﺘﻦ Heer en meester zijn Heer Het oog van de meester maakt het paard vet Oog Meet Van meet af aan Sinds het begin // van begin af aan
265
Proef woordenboek.indd 265
16-5-2008 9:24:40
Meisje / Mens
Az aw-wale kâr
از اول ﮐﺎر از آﻏﺎز ﺟﺮﯾﺎن- از اﺑﺘﺪا Meisje Een meisje van plezier Een hoer Zane har jâ-i
زن ﻫﺮﺟﺎﯾﯽ ﺟﻨﺪه،ﻓﺎﺣﺸﻪ Melk Niets in de melk te brokkelen hebben Geen invloed in de besluitvorming hebben Bi tasal-lot budan
ﺑﯽ ﺗﺴﻠﻂ ﺑﻮدن ﻫﯿﭻ ﻗﺪرﺗﯽ در ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی ﻧﺪاﺷﺘﻦ Zijn melk kookte over Hij werd kwaad Juš âwardan
ﺟﻮش آورد ﻋﺼﺒﺎﻧﯽ ﺷﺪ
Memorie van toelichting Een schriftelijk stuk waarin de motieven voor een ingediend wetsvoorstel en de betekenis ervan worden toegelicht Bayâni-ye katbi
ﺑﯿﺎﻧﯿﻪ ﮐﺘﺒﯽ ﻧﻮﺷﺘﻪ ای اﺳﺖ ﮐﻪ اﻧﮕﯿﺰه ﻧﻈﺮﯾﻪ اراﯾﻪ ﺷﺪه را ﺗﻮﺿﯿﺢ ﻣﯽ دﻫﺪ و ﻣﻌﻨﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ Menens Nu wordt het menens! Je moet nu oppassen: het wordt gevaarlijk! Jariyân bix peydâ mikonad!
!ﺟﺮﯾﺎن ﺑﯿﺦ ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ وﺿﻊ ﺧﻄﺮﻧﺎک:آدم دﯾﮕﺮ ﺑﺎﯾﺪ ﺣﻮاﺳﺶ را ﺟﻤﻊ ﮐﻨﺪ !ﻣﯽ ﺷﻮد Mening Rond voor zijn mening uitkomen Duidelijk zeggen wat je vindt Rast o pust kande harfe xod râ zadan
راﺳﺖ و ﭘﻮﺳﺖ ﮐﻨﺪه ﺣﺮف ﺧﻮد را زدن روﺷﻦ و دﻗﯿﻖ ﻧﻈﺮ و ﻋﻘﯿﺪه ﺧﻮد را ﮔﻔﺘﻦ
Een land van melk en honing Land Melkkoetje Er een melkkoetje op na houden Iemand of iets hebben waarmee men altijd aan extra geld kan komen Morqe toxm talâ pase dast dâštan
ﻣﺮغ ﺗﺨﻢ ﻃﻼ ﭘﺲ دﺳﺖ داﺷنت ﮐﺴﯽ ﯾﺎ ﭼﯿﺰی دم دﺳﺖ داﺷﺘﻦ ﮐﻪ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﺘﻮان از آن ﭘﻮل ﺳﺎﺧﺖ Memorie Kort van memorie zijn Dingen snel en gemakkelijk vergeten Kam hawâs budan
ﮐﻢ ﺣﻮاس ﺑﻮدن ﻣﺴﺎﯾﻞ را ﺳﺮﯾﻊ و راﺣﺖ ﻓﺮاﻣﻮش ﮐﺮدن
Zijn mening niet onder stoelen of banken steken Zijn mening duidelijk naar voren brengen Xodâ wakili harf zadan
ﺧﺪا وﮐﯿﻠﯽ ﺣﺮف زدن ﻧﻈﺮ و ﻋﻘﯿﺪه ﺧﻮد را روﺷﻦ و آﺷﮑﺎر ﻧﺸﺎن دادن Mens Alle mensen! Wel allemachtig! {uitroep van verbazing} Ey wây!
!ای وای {ﭘﻨﺎه ﺑﻪ ﭘﺮوردﮔﺎر ﺑﺰرگ }ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺗﻌﺠﺐ
266
Proef woordenboek.indd 266
16-5-2008 9:24:40
Mens / Mens
De ene mens is de ander een wolf De ene mens vormt voor de andere een grote bedreiging {“Homo homini lupus”, Latijns gezegde, Plautus, Asinaria 495} Balâye jâne kasi budan
ﺑﻼی ﺟﺎن ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺧﻄﺮ ﺑﺰرﮔﯽ ﺑﺮای دﯾﮕﺮی اﺳﺖ } اﺻﻄﻼح {ﻻﺗﯿﻦ De ene mens is de andere niet Ieder mens is weer anders Har kas yek juri ast
ﻫﺮ ﮐﺲ ﯾﮏ ﺟﻮری اﺳﺖ آدم ﻫﺎ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻓﺮق ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ De inwendige mens versterken Op krachten komen door te eten en te drinken Baqdâde xod râ âbâd kardan
ﺑﻐﺪاد ﺧﻮد را آﺑﺎد ﮐﺮدن ﺑﺎ ﺧﻮردن و ﻧﻮﺷﯿﺪن ﻗﻮت ﮔﺮﻓﺘﻦ De mens leeft niet bij brood alleen {bijbeltekst, Mattheus 4:4} Een mens heeft ook geestelijk voedsel nodig Âdam faqat bâ nâne xâli ke zende nist {enjil}
{آدم ﻓﻘﻂ ﺑﺎ ﻧﺎن ﺧﺎﻟﯽ ﮐﻪ زﻧﺪه ﻧﯿﺴﺖ }اﻧﺠﯿﻞ آدم ﻏﺬای روﺣﯽ ﻫﻢ ﻧﯿﺎز دارد De mens wikt, God beschikt De mens kan plannen maken, maar God beslist uiteindelijk wat er gebeurt Har če xodâ bexâhad
ﻫﺮﭼﻪ ﺧﺪا ﺑﺨﻮاﻫﺪ آدم ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮای ﺧﻮدش ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭼﯿﻨﯽ ﮐﻨﺪ اﻣﺎ دﺳﺖ آﺧﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ﮐﻪ ﭼﻪ ﭘﯿﺶ آﯾﺪ De mensen in het veld De mensen die het werk doen Mardome dar sahne
ﻣﺮدم در ﺻﺤﻨﻪ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﮐﺎر واﻗﻌﯽ را اﻧﺠﺎم ﻣﯽ دﻫﻨﺪ Een brutaal mens heeft de halve wereld Wie brutaal is, heeft vaak succes Por-ru hâ nesfe donyâ râ sâheband
ﭘﺮروﻫﺎ ﻧﺼﻒ دﻧﯿﺎ را ﺻﺎﺣﺐ اﻧﺪ آدم وﻗﯿﺢ و ﭼﺸﻢ ﺳﻔﯿﺪ اﻏﻠﺐ ﻣﻮﻓﻖ اﺳﺖ Een mens is nooit te oud om te leren Ongeacht je leeftijd kun je altijd iets nieuws leren Barâye yâdgiri hič waqt dir nist
ﺑﺮای ﯾﺎدﮔﯿﺮی ﻫﯿﭻ وﻗﺖ دﯾﺮ ﻧﯿﺴﺖ ﻫﺮ ﮐﺲ در ﻫﺮ ﺳﻨﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﭼﯿﺰی ﯾﺎد ﺑﮕﯿﺮد Een mens zijn lust is een mens zijn leven Als iemand het naar zijn zin heeft, leeft hij pas echt Zendegi-ye wâqe-i dar del xoši ast
زﻧﺪﮔﯽ واﻗﻌﯽ در دل ﺧﻮﺷﯽ اﺳﺖ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ دﻟﺶ ﺧﻮش ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎزه دارد زﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ Er zijn mensen en potloden/fietsbellen/lantarenpalen Wat zijn er toch rare mensen op de wereld Ba-azi hâ âqeland wa ba-azi hâ qâfeland
ﺑﻌﻀﯽ ﻫﺎ ﻋﺎﻗﻠﻨﺪ و ﺑﻌﻀﯽ ﻫﺎ ﻏﺎﻓﻠﻨﺪ ﻋﺠﺐ آدم ﻫﺎی ﻋﺠﯿﺐ و ﻏﺮﯾﺒﯽ در اﯾﻦ دﻧﯿﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ Hij is ook maar een mens van vlees en bloed Hij is een mens met al zijn goede en minder goede kanten U ham âdam ast mesle baqi-ye
او ﻫﻢ آدم اﺳﺖ ﻣﺜﻞ ﺑﻘﯿﻪ آدﻣﯽ اﺳﺖ ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﻫﺎ و ﺑﺪی ﻫﺎﯾﺶ
267
Proef woordenboek.indd 267
16-5-2008 9:24:40
Menselijkerwijs / Mes
Ik ben ook maar een mens // niets menselijks is mij vreemd Ik maak zelf ook fouten en daarom heb ik er begrip voor dat anderen dat ook doen {“Homo sum et humani nil a me alienum puto”, Latijns gezegde, Terentius, Heauton timorumenos 77} Mâ âdamim wa âdam hâ ham eštebâh mikonand
ﻣﺎ آدﻣﯿﻢ و آدم ﻫﺎ ﻫﻢ اﺷﺘﺒﺎه ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﻣﻦ ﻫﻢ اﺷﺘﺒﺎه ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﯽ ﻓﻬﻤﻢ ﮐﻪ دﯾﮕﺮان {ﻫﻢ اﺷﺘﺒﺎه ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ }اﺻﻄﻼح ﻻﺗﯿﻦ Ik voel me nu een ander mens Ik voel me nu veel beter // ik ben helemaal opgeknapt Mesle in ke dobâre jân gerefte-am
ﻣﺜﻞ اﯾﻦ ﮐﻪ دوﺑﺎره ﺟﺎن ﮔﺮﻓﺘﻪ ام ﮐﺎﻣﻼ ﺑﻬﺒﻮد ﭘﯿﺪا ﮐﺮده ام- اﻻن ﺣﺎل ﻣﻦ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ Mens, durf te leven! Grijp toch de kansen die het leven je biedt! Forsat râ qanimat dâr!, majâl râ daryâb!
! ﻣﺠﺎل را درﯾﺎب،!ﻓﺮﺻﺖ را ﻏﻨﯿﻤﺖ دار ﺷﺎﻧﺴﯽ ﮐﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻣﯽ دﻫﺪ دو دﺳﺘﯽ ﺑﭽﺴﺐ !دﯾﮕﺮ Niets is zo veranderlijk als een mens Een mens is een wispelturig wezen Hič mo-ojudi damdami mezâj tar az âdam nist
ﻫﯿﭻ ﻣﻮﺟﻮدی دﻣﺪﻣﯽ ﻣﺰاج ﺗﺮ از آدم ﻧﯿﺴﺖ آدم ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺴﯿﺎر ﺑﯽ ﺛﺒﺎت و ﻫﺮدﻣﺒﯿﻠﯽ اﺳﺖ Onder de mensen komen In contact komen met andere mensen Bâ âl o âdam qâti šodan
ﺑﺎ آل و آدم ﻗﺎﺗﯽ ﺷﺪن ﺑﺎ دﯾﮕﺮان ﺗﻤﺎس داﺷﺘﻦ و رﻓﺖ و آﻣﺪ ﮐﺮدن
Zoveel mensen, zoveel wensen Elk mens heeft zo zijn eigen wens, dus er zijn veel verschillende wensen {“Quot capita, tot sententiae”, Latijns gezegde, Terentius, Phormio 454} Saliqe ha moxtalefand
ﺳﻠﯿﻘﻪ ﻫﺎ ﻣﺨﺘﻠﻔﻨﺪ ﻫﺮ ﮐﺲ ﺑﺮای ﺧﻮد آرزوﯾﯽ دارد ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ آرزوﻫﺎی {ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ وﺟﻮد دارﻧﺪ }اﺻﻄﻼح ﻻﺗﯿﻦ Menselijkerwijs Menselijkerwijs gesproken Naar menselijke maatstaven beoordeeld Az nazare ensâni
از ﻧﻈﺮ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻼک ﻫﺎی اﻧﺴﺎﻧﯽ داوری ﮐﺮدن Mensenleven Een mensenleven telt daar niet (mee) Mensenlevens zijn daar niets waard // ze hebben daar geen respect voor een mensenleven Jâne âdami dar ânjâ hič ast
ﺟﺎن آدﻣﯽ در آن ﺟﺎ ﻫﯿﭻ اﺳﺖ در آن ﺟﺎ- در آن ﻣﮑﺎن زﻧﺪﮔﯽ آدﻣﯽ زاد ارزش ﻧﺪارد ﺑﻪ ﺟﺎن اﻧﺴﺎن اﺣﺘﺮام ﻧﻤﯽ ﮔﺬارﻧﺪ Merg Dat gaat me door merg en been Dat treft me heel diep // dat kan ik bijna niet verdragen Tâ maqze ostoxânam mirawad
ﺗﺎ ﻣﻐﺰ اﺳﺘﺨﻮاﻧﻢ ﻣﯽ رود ﺗﺤﻤﻞ اش ﻃﺎﻗﺖ- ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻋﻤﯿﻘﯽ روی ﻣﻦ ﻣﯽ ﮔﺬارد ﻓﺮﺳﺎ اﺳﺖ Mes Ergens het mes in zetten Een ongewenste toestand flink aanpakken {doorgaans door grote bezuinigingen in te voeren}
268
Proef woordenboek.indd 268
16-5-2008 9:24:40
Meten / Meug
Dar bud-je dast bordan
در ﺑﻮدﺟﻪ دﺳﺖ ﺑﺮدن وﺿﻊ ﻧﺎ ﺑﻪ ﺳﺎﻣﺎن و ﻧﺎﮔﻮاری را ﺳﺎﻣﺎن دادن }ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺎ {اﺟﺮای ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﯾﯽ ﻫﺎی ﺑﺰرﮔﯽ اﺳﺖ Het mes snijdt van/aan twee kanten Dat levert aan twee kanten voordeel op Har do waraš manfe-at ast
ﻫﺮ دو ور اش ﻣﻨﻔﻌﺖ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻫﺮ دو ﻃﺮف ﺳﻮد ﻣﯽ رﺳﺎﻧﺪ Iemand het mes op de keel zetten Iemand (al of niet met geweld) tot iets dwingen {bijv. tot het betalen van geld, tot het afleggen van een bekentenis enz.} Pâ bixe gelu-ye kasi gozâštan
ﭘﺎ ﺑﯿﺦ ﮔﻠﻮی ﮐﺴﯽ ﮔﺬاﺷنت ﮐﺴﯽ را )ﺑﺎ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﯾﺎ ﺑﯽ ﺧﺸﻮﻧﺖ( ﺑﻪ ﮐﺎری ﻣﺠﺒﻮر ﮐﺮدن }ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ در ﭘﺮداﺧﺖ ﭘﻮﻟﯽ و ﯾﺎ اﻋﺘﺮاﻓﯽ و {ﻏﯿﺮه Met het mes op tafel Strijdvaardig // bereid om tot het uiterste te gaan Bâ sine-ye separ karde
ﺑﺎ ﺳﯿﻨﻪ ﺳﭙﺮ ﮐﺮده ﺗﺎ آﺧﺮﯾﻦ ﻧﻔﺲ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﺟﻨﮓ و ﻣﺒﺎرزه ﺑﻮدن- ﻣﺒﺎرز Nieuwe messen snijden scherp Nieuwe maatregelen worden (alleen) in het begin strikt toegepast Qânuni ke jadid ast ruze aw-walaš šadid ast
ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﮐﻪ ﺟﺪﯾﺪ اﺳﺖ روز اوﻟﺶ ﺷﺪﯾﺪ اﺳﺖ ﻗﺎﻧﻮن ﻫﺎی ﺟﺪﯾﺪ )ﻓﻘﻂ( در اول ﮐﺎر ﺳﺨﺖ و ﻣﺤﮑﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ Onder het mes gaan 1 - Geopereerd worden 2 - Een examen moeten doen Pâre pure šodan
ﭘﺎره ﭘﻮره ﺷﺪن وادار ﺑﻪ اﻣﺘﺤﺎن ﺷﺪن-٢ ﺟﺮاﺣﯽ ﺷﺪن-١ Het zijn niet allen koks die lange messen dragen Kok Meten Zich met iemand meten Met iemand wedijveren/strijden Bâ kasi pahlu zadan
ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﭘﻬﻠﻮ زدن ﻣﺒﺎرزه ﮐﺮدن/ﺑﺎ ﮐﺴﯽ رﻗﺎﺑﺖ Dat wordt passen en meten Passen Meter Dat klopt voor geen meter Dat is helemaal niet in orde Sare suzani ham dorost nist
ﴎ ﺳﻮزﻧﯽ ﻫﻢ درﺳﺖ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ ﺻﺤﯿﺢ و رو ﺑﻪ راه ﻧﯿﺴﺖ Ik vertrouw hem voor geen meter Ik vertrouw hem helemaal niet Yek sânt ham be u e-etemâd nadâram
ﯾﮏ ﺳﺎﻧﺖ ﻫﻢ ﺑﻪ او اﻋﺘامد ﻧﺪارم ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ اﻃﻤﯿﻨﺎﻧﯽ ﺑﻪ او ﻧﺪارم Metten Korte metten maken met iemand/iets 1 - Iemand/iets hard aanpakken 2 - Aan iets een hardhandig einde maken Pedare sâheb bače-ye kasi/jariyâni râ dar âwardan
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را درآوردن/ﭘﺪر ﺻﺎﺣﺐ ﺑﭽﻪ ﮐﺴﯽ ﺑﺎ ﺧﺸﻮﻧﺖ- ٢ ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ ﺷﺪت ﮐﻮﺑﯿﺪن/ ﮐﺴﯽ-١ ﮐﻠﮏ ﻗﻀﯿﻪ ای را ﮐﻨﺪن Meug Ieder zijn meug Laat iedereen maar doen/eten wat hij wil
269
Proef woordenboek.indd 269
16-5-2008 9:24:40
Middel / Mijn (bn)
Har kas be del-xâhaš
ﻫﺮ ﮐﺲ ﺑﻪ دﻟﺨﻮاﻫﺶ ﻫﺮﭼﻪ/ﺑﮕﺬار ﻫﺮﮐﺲ ﻫﺮ ﮐﺎری را ﮐﻪ دوﺳﺖ دارد ﺑﮑﻨﺪ دوﺳﺖ دارد ﺑﺨﻮرد Middel Eigen middelen hebben Beschikken over eigen geld Az xod mâl o manâli dâštan
از ﺧﻮد ﻣﺎل و ﻣﻨﺎﻟﯽ داﺷنت ﺑﻪ ﭘﻮل ﺧﻮد دﺳﺘﺮﺳﯽ داﺷﺘﻦ Geen middel onbeproefd laten Alles in het werk stellen // alle mogelijkheden benutten Az har harbe-i estefâde kardan
از ﻫﺮ ﺣﺮﺑﻪ ای اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮدن ﻫﺮ اﻣﮑﺎﻧﯽ را ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن- ﻫﻤﻪ زور ﺧﻮد را زدن Het middel is erger dan de kwaal De oplossing van een probleem heeft ernstigere gevolgen dan het probleem zelf Marham badtar az zaxm ast
ﻣﺮﺣﻢ ﺑﺪﺗﺮ از زﺧﻢ اﺳﺖ راه ﺣﻠﯽ ﮐﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ اش ﺑﺪﺗﺮ از ﺧﻮد دﺷﻮاری اﺳﺖ Middelen van bestaan Inkomsten om van te leven Rezq o ruzi
رزق و روزی درآﻣﺪی ﺑﺮای زﻧﺪﮔﯽ ﮐﺮدن Het doel heiligt de middelen Doel Midden Iets in het midden laten Zich niet uitspreken over iets Taraf nagereftan
ﻃﺮف ﻧﮕﺮﻓنت ﻧﻈﺮ ﺧﻮد را درﺑﺎره ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ اﻋﻼم ﻧﮑﺮدن
De waarheid ligt in het midden Waarheid Middenweg De gulden middenweg bewandelen/ kiezen Niet in uitersten vervallen // extreme keuzes vermijden Hade wasat râ gereftan
ﺣﺪ وﺳﻂ را ﮔﺮﻓنت از اﻓﺮاﻃﯽ دوری ﮐﺮدن- از ﺧﻂ اﻋﺘﺪال ﺑﯿﺮون ﻧﺮﻓﺘﻦ Mieter Iemand op zijn mieter/donder geven Donder Mietje Laten we elkaar geen mietje noemen Laten we elkaar niet voor de gek houden // laten we elkaar eerlijk de waarheid zeggen Biyâ xodâ wakili harf bezanim
ﺑﯿﺎ ﺧﺪا وﮐﯿﻠﯽ ﺣﺮف ﺑﺰﻧﯿﻢ اﺟﺎزه ﺑﺪه ﺣﻘﯿﻘﺖ- ﺑﮕﺬار ﮐﻪ ﺳﺮ ﻫﻢ ﮐﻼه ﻧﮕﺬارﯾﻢ ﻣﺤﺾ را ﺑﻪ ﻫﻢ ﺑﮕﻮﯾﯿﻢ Mijl Dat is wel een mijl op zeven Dat is een grote omweg // dat is wel erg omslachtig Mesle loqme az pošte sar be dahân gozâštan ast
ﻣﺜﻞ ﻟﻘﻤﻪ از ﭘﺸﺖ ﴎ ﺑﻪ دﻫﺎن ﮔﺬاﺷنت اﺳﺖ ﺧﯿﻠﯽ وﻗﺖ ﮔﯿﺮ اﺳﺖ- ﺑﯽ راﻫﻪ ﺑﺰرﮔﯽ اﺳﺖ Mijn (bn) Daar wil ik het mijne van weten Ik wil precies weten hoe dat zit Dust dâram tah o tuye qaziye râ bedânam
دوﺳﺖ دارم ﺗﻪ و ﺗﻮی ﻗﻀﯿﻪ را ﺑﺪاﻧﻢ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻢ دﻗﯿﻘﺎ ﺑﺪاﻧﻢ ﮐﻪ ﺟﺮﯾﺎن از ﭼﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ
270
Proef woordenboek.indd 270
16-5-2008 9:24:40
Mikken / Modderschuit
Mikken Te hoog mikken Zich onbereikbare doelen stellen // te ambitieus zijn Boland parwâzi kardan
ﺑﻠﻨﺪ ﭘﺮوازی ﮐﺮدن ﺧﯿﻠﯽ ﺟﺎه ﻃﻠﺐ ﺑﻮدن- آرزوﻫﺎی ﻏﯿﺮ ﻣﻤﮑﻦ ﮐﺮدن Millimeter Op de vierkante millimeter Uiterst nauwkeurig Mili metri
ﻣﯿﻠﯽ ﻣﱰی ﺑﯽ اﻧﺪازه دﻗﯿﻖ Minne Iets in der minne schikken In een conflict door overleg tot een regeling/compromis komen Dar jariyâni sâzeš kardan
در ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺳﺎزش ﮐﺮدن ﺑﺎ ﻫﻢ ﮐﻨﺎر آﻣﺪن/دﻋﻮاﯾﯽ را ﺑﺎ ﻫﻢ ﻓﮑﺮی ﺗﺼﻔﯿﻪ ﮐﺮدن Mis Dat is niet mis Dat is ernstig/belangrijk Kam ham nist
ﮐﻢ ﻫﻢ ﻧﯿﺴﺖ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ/ﺟﺮﯾﺎن ﺟﺪی Het is mis met hem Hij is ernstig ziek geworden Hâlaš nâjur ast
ﺣﺎﻟﺶ ﻧﺎﺟﻮر اﺳﺖ ﺳﺨﺖ ﺑﯿﻤﺎر ﺷﺪه اﺳﺖ Misselijk Dat is niet misselijk Dat is ernstig/belangrijk Kam ham nist
ﮐﻢ ﻫﻢ ﻧﯿﺴﺖ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ/اﯾﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺟﺪی
Missen Hij kan wel wat missen Hij heeft geld genoeg en kan best wat betalen Čizi az u kam nemišawad
ﭼﯿﺰی از او ﮐﻢ منﯽ ﺷﻮد ﺑﻪ اﻧﺪازه ﮐﺎﻓﯽ ﭘﻮل دارد و ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻫﺰﯾﻨﻪ ای را ﺑﭙﺮدازد Iets node kunnen missen Node Misverstand Een misverstand uit de wereld helpen Een misvatting rechtzetten/ophelderen Su-e tafâhomi râ bar taraf kradan
ﺳﻮ ﺗﻔﺎﻫﻤﯽ را ﺑﺮ ﻃﺮف ﮐﺮدن روﺷﻦ ﮐﺮدن/اﺷﺘﺒﺎﻫﯽ ﯾﺎ ﺗﺼﻮر ﻏﻠﻄﯽ را اﺻﻼح Modder Iemand door de modder/het slijk sleuren Iemand belasteren // kwaadspreken over iemand Kasi râ be lajan kešidan
ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﻟﺠﻦ ﮐﺸﯿﺪن ﺑﺪ ﮐﺴﯽ را ﮔﻔﺘﻦ- ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺗﻬﻤﺖ زدن Met modder gooien naar iemand Iemand belasteren // iemands goede naam aantasten Be kasi lajan parâkani kardan
ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻟﺠﻦ ﭘﺮاﮐﻨﯽ ﮐﺮدن ﮐﺴﯽ را ﺑﺪ ﻧﺎم ﮐﺮدن- ﺑﻪ ﮐﺴﯽ اﻓﺘﺮا زدن Spuit elf geeft ook modder Spuit Modderschuit Dat staat als een vlag op een modderschuit Vlag
271
Proef woordenboek.indd 271
16-5-2008 9:24:40
Moed / Moed
Moed De euvele moed hebben Het lef hebben (om aan iets riskants te beginnen) // tegen ieders verwachting in iets aandurven Dele šir dâštan
دل ﺷﯿﺮ داﺷنت - (ﺷﻬﺎﻣﺖ داﺷﺘﻦ )ﺗﺎ ﺑﻪ ﮐﺎر ﭘﺮ ﺧﻄﺮی دﺳﺖ ﺑﺰﻧﺪ ﺑﺮﻋﮑﺲ اﻧﺘﻈﺎر ﻫﻤﻪ ﺟﺮات ﮐﺎری را داﺷﺘﻦ De moed voor iets niet meer kunnen opbrengen De energie niet meer hebben om iets te doen Digar hâle kâri râ nadâštan
دﯾﮕﺮ ﺣﺎل ﮐﺎری را ﻧﺪاﺷنت دﯾﮕﺮ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ اﻧﺠﺎم ﮐﺎری را ﻧﺪاﺷﺘﻦ De moed zonk hem in de schoenen Hij verloor de moed/de wil om nog iets te ondernemen Xod râ baxt
ﺧﻮد را ﺑﺎﺧﺖ ﻣﯿﻞ ﺧﻮد را در اﻧﺠﺎم ﮐﺎری از دﺳﺖ داد/ﺟﺮات Het was hem vreemd te moede Hij had een vreemd gevoel // hij voelde zich niet op zijn gemak Ajib heyrat kard
ﻋﺠﯿﺐ ﺣﯿﺮت ﮐﺮد اﺣﺴﺎس راﺣﺘﯽ ﻧﮑﺮد- اﺣﺴﺎس ﻏﺮﯾﺒﯽ داﺷﺖ Houd er de moed maar in Je moet je opgewektheid/onverschrokkenheid vasthouden Del dâšte bâš
دل داﺷﺘﻪ ﺑﺎش ﺑﯽ ﺑﺎﮐﯽ ﺧﻮد را ﻧﮕﺎه دارد/آدم ﺑﺎﯾﺪ زﻧﺪه دﻟﯽ Iemand moed inspreken Iemand het vertrouwen in eigen kunnen teruggeven Be kasi delgarmi dâdan
ﺑﻪ ﮐﺴﯽ دل ﮔﺮﻣﯽ دادن اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ او ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪن In arren moede Met tegenzin {zonder een andere keus te hebben} Az ruye nâčâri
از روی ﻧﺎﭼﺎری {ﺑﺎ اﮐﺮاه }ﺑﺪون اﯾﻦ ﮐﻪ اﻣﮑﺎن دﯾﮕﺮی داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ Met de moed der wanhoop In een laatste wanhopige poging Râhi be jâ-i nadâštan
راﻫﯽ ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ ﻧﺪاﺷنت آﺧﺮﯾﻦ زور،در آﺧﺮﯾﻦ ﺗﻼش ﻣﺎﯾﻮﺳﺎﻧﻪ Met frisse/nieuwe moed beginnen Opgewekt aan iets beginnen Tâze nafas mašqul šodan
ﺗﺎزه ﻧﻔﺲ ﻣﺸﻐﻮل ﺷﺪن ﺑﺎ ﻧﺸﺎط و زﻧﺪه دﻟﯽ ﮐﺎری را آﻏﺎز ﮐﺮدن Moed verloren, al verloren! Als je de moed verliest, lukt het zeker niet meer! Omid ke nadâšti hič či nadâri!
!اﻣﯿﺪ ﮐﻪ ﻧﺪاﺷﺘﯽ ﻫﯿﭻ ﭼﯽ ﻧﺪاری آدم اﮔﺮ اﻣﯿﺪ اش را از دﺳﺖ ﺑﺪﻫﺪ ﺑﺪون ﺷﮏ دﯾﮕﺮ !ﻣﻮﻓﻖ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ Vol goede moed Met de verwachting succes te hebben Bâ omidi tâze
ﺑﺎ اﻣﯿﺪی ﺗﺎزه ﺑﺎ اﯾﻦ اﻧﺘﻈﺎر و ﺗﻮﻗﻊ ﮐﻪ ﭘﯿﺮوز ﻣﯽ ﺷﻮد Waar haal je de moed vandaan? Hoe is het mogelijk dat je het nog aandurft? Če juri jor-at mikoni?
ﭼﻪ ﺟﻮری ﺟﺮات ﻣﯽ ﮐﻨﯽ؟ ﭼﻄﻮر ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻫﻨﻮز ﺷﺠﺎﻋﺖ اﯾﻦ ﮐﺎر را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯽ؟
272
Proef woordenboek.indd 272
16-5-2008 9:24:41
Moeder / Moeite
Moeder Kom op, het is je moeder niet 1 - Gedraag je niet zo familiair/ vrijpostig 2 - Je hoeft er niet zo voorzichtig mee te doen 1 - Pesar xâle našo! 2 - šol nagir nane-at ke nist
ﺷﻞ ﻧﮕﯿﺮ ﻧﻨﻪ ات ﮐﻪ ﻧﯿﺴﺖ-٢ ! ﭘﴪ ﺧﺎﻟﻪ ﻧﺸﻮ-١ ﻧﯿﺎز ﻧﯿﺴﺖ اﯾﻦ ﻗﺪر-٢ !ﭘﺮرو ﻧﺸﻮ/ ﺧﻮدﻣﺎﻧﯽ ﻧﺸﻮ-١ وﺳﻮاس ﻧﺸﺎن دﻫﯽ
Moeilijk Waarom moeilijk doen als het ook makkelijk kan? {Gekscherende opmerking, als iemand het zichzelf onnodig moeilijk maakt} Râhe kutah râ makon bar xod derâz
راه ﮐﻮﺗﻪ را ﻣﮑﻦ ﺑﺮ ﺧﻮد دراز }ﺑﻪ ﺷﻮﺧﯽ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد را ﺑﯽ {ﺧﻮدی ﻣﺸﮕﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ Moeilijkheid Een moeilijkheid onder ogen zien Een probleem serieus nemen Bâ došwâri barxord kardan
Moeder de vrouw De vrouw des huizes Wâlde âqâ mostafâ
واﻟﺪه آﻗﺎ ﻣﺼﻄﻔﯽ ﺧﺎﻧﻢ ﺧﺎﻧﻪ Moeders wil is wet Wat moeder wil, dat moet gebeuren Xâste-ye mâdar amre mâdar ast
ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻣﺎدر اﻣﺮ ﻣﺎدر اﺳﺖ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﺎدر ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد Zij is moeders mooiste niet Zij is uitgesproken lelijk Malake-ye zibâ-i ke nist
ﻣﻠﮑﻪ زﯾﺒﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻧﯿﺴﺖ ﻗﻄﻌﺎ و ﺑﺪون ﺷﮏ زﺷﺖ اﺳﺖ Zo moeder, zo dochter De dochter lijkt precies op haar moeder Doxtar be mâdar mirawad
دﺧﱰ ﺑﻪ ﻣﺎدر ﻣﯽ رود دﺧﺘﺮ دﻗﯿﻘﺎ ﺷﺒﯿﻬﻪ ﻣﺎدرش ﻣﯽ ﺷﻮد Bij moeders pappot blijven = aan moeders rokken blijven hangen Pappot Voorzichtigheid is de moeder van de porseleinkast Voorzichtigheid
ﺑﺎ دﺷﻮاری ﺑﺮﺧﻮرد ﮐﺮدن ﻣﺸﮕﻠﯽ را ﺟﺪی ﮔﺮﻓﺘﻦ Moeite Dat gaat in één moeite door Dat kan gelijktijdig met iets anders en zonder extra inspanning gerealiseerd worden Jofte kâr hâ-ye digar ejrâ mišawad
ﺟﻔﺖ ﮐﺎرﻫﺎی دﯾﮕﺮ اﺟﺮا ﻣﯽ ﺷﻮد آن ﮐﺎر را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﺪون زﺣﻤﺖ زﯾﺎد و ﻫﻢ زﻣﺎن ﺑﺎ ﮐﺎر دﯾﮕﺮی اﻧﺠﺎم داد Dat loont de moeite Dat is de inspanning/geld/aandacht enz. waard Be zahmataš mi-arzad
ﺑﻪ زﺣﻤﺖ اش ﻣﯽ ارزد ﺗﻮﺟﻪ را دارد/ﭘﻮل/آن ﻗﻀﯿﻪ ارزش آن ﺗﻼش Je had je de moeite kunnen (be)sparen Je had die moeite niet behoeven te nemen Râzi be zahmate šomâ nabudam
راﺿﯽ ﺑﻪ زﺣﻤﺖ ﺷام ﻧﺒﻮدم ﻧﯿﺎز ﻧﺒﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﻮدت ﻓﺸﺎر ﺑﯿﺎوری
273
Proef woordenboek.indd 273
16-5-2008 9:24:41
Moer / Mond
Moeite hebben met iets Iets niet goed kunnen accepteren/ uitvoeren/begrijpen Bâ jariyâni dargiri dâštan
ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ درﮔﯿﺮی داﺷنت ﻓﻬﻤﯿﺪن ﭼﯿﺰی ﻧﺒﻮدن/اﻧﺠﺎم دادن/ﻗﺎدر ﺑﻪ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ Moeite voor niets doen Zich inspannen zonder dat het effect heeft Xod râ barâye hič o puč pâre kardan
ﺧﻮد را ﺑﺮای ﻫﯿﭻ و ﭘﻮچ ﭘﺎره ﮐﺮدن ﺑﺮای ﭼﯿﺰی زﺣﻤﺖ ﮐﺸﯿﺪن ﺑﺪون اﯾﻦ ﮐﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ ای داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ Zich veel moeite getroosten Zich inspannen Xod râ pâre kardan
ﺧﻮد را ﭘﺎره ﮐﺮدن ﺑﻪ ﺧﻮد زﺣﻤﺖ دادن Moer Ik snap er geen moer van Ik begrijp er niets van Man ke sar dar nemiâwaram
ﻣﻦ ﮐﻪ ﴎ در منﯽ آورم ﻧﻤﯽ ﻓﻬﻤﻢ،از آن ﺟﺮﯾﺎن ﭼﯿﺰی دﺳﺘﮕﯿﺮم ﻧﻤﯽ ﺷﻮد Naar zijn (malle)moer zijn/gaan Stuk zijn/gaan Guzmâl šodan
ﮔﻮزﻣﺎل ﺷﺪن از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ/ﻧﺎﺑﻮد ﺷﺪن Moeras Iemand uit het moeras helpen/ trekken Iemand uit de problemen halen Kasi râ az manjelâb birun kešidan
ﮐﺴﯽ را از ﻣﻨﺠﻼب ﺑﯿﺮون ﮐﺸﯿﺪن ﮐﺴﯽ را از دﺷﻮاری ﻫﺎ ﻧﺠﺎت دادن
Mohammed Als de berg niet bij Mohammed komt, zal Mohammed wel naar de berg gaan Berg Mohikanen De laatste der Mohikanen De laatste die nog overgebleven is van een bepaalde groep Âxarin bâqimânde
آﺧﺮﯾﻦ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪه آﺧﺮﯾﻦ ﻧﻔﺮی ﮐﻪ از ﮔﺮوه ﺧﺎﺻﯽ ﺑﻪ ﺟﺎ ﻣﺎﻧﺪه ﺑﺎﺷﺪ Molen Het zit in de molen Er wordt (administratief) aan gewerkt, maar het is nog niet klaar Dar dast eqdâm ast
در دﺳﺖ اﻗﺪام اﺳﺖ )ﮐﺎرﻫﺎی اداری آن( در ﺣﺎل اﻧﺠﺎم اﺳﺖ اﻣﺎ ﻫﻨﻮز ﺗﻤﺎم ﻧﺸﺪه اﺳﺖ Dat is koren op zijn molen Koren Een klap van de molen gehad hebben Klap Mond Beter hard geblazen dan de mond gebrand Als je van tevoren goed uitkijkt, loop je geen schade op Ehtiyâte bištar behtar az zarar didan ast
اﺣﺘﯿﺎط ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﺑﻬﱰ از ﴐر دﯾﺪن اﺳﺖ آدم وﻗﺘﯽ ﭘﯿﺸﺎﭘﯿﺶ ﻣﻮاﻇﺐ ﺑﺎﺷﺪ ﺻﺪﻣﻪ ﻧﻤﯽ ﺧﻮرد Bitter in de mond maakt het hart gezond Bittere medicijnen zijn heilzaam voor de genezing Habe talx barâye salâmati širin ast
274
Proef woordenboek.indd 274
16-5-2008 9:24:41
Mond / Mond
ﺣﺐ ﺗﻠﺦ ﺑﺮای ﺳﻼﻣﺘﯽ ﺷﯿﺮﯾﻦ اﺳﺖ داروﻫﺎی ﺗﻠﺦ ﺷﻔﺎ ﺑﺨﺶ اﻧﺪ Dat is een hele mond vol! Dat is wel een heel lange zin // dat is wel een heel lang verhaal! Qaziye-aš tul o derâz ast!
!ﻗﻀﯿﻪ اش ﻃﻮل و دراز اﺳﺖ ! داﺳﺘﺎن درازی دارد- ﺟﻤﻠﻪ ای ﻃﻮﯾﻞ اﺳﺖ Dat ligt hem in de mond bestorven Dat zegt hij altijd Tekiye kalâmaš ast
ﺗﮑﯿﻪ ﮐﻼم اش اﺳﺖ ورد زﺑﺎﻧﺶ اﺳﺖ De mond vol hebben van iets Steeds maar spreken over iets Harfi râ nošxâr kardan
ﺣﺮﻓﯽ را ﻧﺸﺨﻮار ﮐﺮدن ﭘﺸﺖ ﺳﺮﻫﻢ درﺑﺎره ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ ﺣﺮف زدن Geen mond opendoen Stil zijn // niets zeggen Lab az lab bâz nakardan
ﻟﺐ از ﻟﺐ ﺑﺎز ﻧﮑﺮدن ﺣﺮف ﻧﺰدن- ﺳﺎﮐﺖ ﻣﺎﻧﺪن Haar mond staat geen ogenblik stil Ze praat maar door Čâne-aš az kâr nemioftad
ﭼﺎﻧﻪ اش از ﮐﺎر منﯽ اﻓﺘﺪ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻫﻢ ﺣﺮف ﻣﯽ زﻧﺪ Hij heeft een grote mond, maar een klein hartje Wat hij zegt klinkt wel indrukwekkend, maar hij is eigenlijk kwetsbaar/gevoelig Hârt o purt mikonad am-mâ čante-aš xâli ast
ﻫﺎرت و ﭘﻮرت ﻣﯽ ﮐﻨﺪ اﻣﺎ ﭼﻨﺘﻪ اش ﺧﺎﻟﯽ اﺳﺖ /ﺣﺮف ﻫﺎی ﮔﻨﺪه زﯾﺎد ﻣﯽ زﻧﺪ اﻣﺎ در اﺻﻞ آدم ﺷﮑﻨﻨﺪه ﻟﻄﯿﻔﯽ اﺳﺖ
Iemand iets in de mond leggen Ten onrechte beweren dat iemand iets gezegd heeft Harf tuye dahane kasi gozâštan
ﺣﺮف ﺗﻮی دﻫﻦ ﮐﺴﯽ ﮔﺬاﺷنت ﺑﯽ ﺧﻮد ادﻋﺎ ﮐﺮدن ﮐﻪ ﮐﺴﯽ ﭼﯿﺰی ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ Iemand de mond snoeren 1 - Iemand het zwijgen opleggen 2 - Tegen iemand iets zeggen dat zo raak is dat de ander er geen antwoord op kan geven Puze kasi râ bastan
ﭘﻮز ﮐﺴﯽ را ﺑﺴنت ﺣﺮﻓﯽ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ-٢ ﮐﺴﯽ را وادار ﺑﻪ ﺳﮑﻮت ﮐﺮدن-١ زدن ﮐﻪ آن ﻗﺪر ﻗﺎﻃﻊ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ او ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﺟﻮاﺑﯽ ﺑﻪ آن ﺑﺪﻫﺪ Iemand naar de mond praten Zeggen wat iemand graag hoort Xoš mašrabi kardan
ﺧﻮش ﻣﴩﺑﯽ ﮐﺮدن ﺣﺮﻓﯽ را زدن ﮐﻪ دﯾﮕﺮی دوﺳﺖ دارد ﺑﺸﻨﻮد Ik heb het uit zijn eigen mond Ik heb het hem zelf horen zeggen Az dahane xodaš šenidam
از دﻫﻦ ﺧﻮدش ﺷﻨﯿﺪم ﺧﻮدم ﺷﻨﯿﺪم ﮐﻪ او ﻣﯽ ﮔﻔﺖ Met de mond vol tanden staan Sprakeloos zijn Lâl-muni gereftan
ﻻﳌﻮﻧﯽ ﮔﺮﻓنت ﻗﺪرت ﺣﺮف زدن ﻧﺪاﺷﺘﻦ Met open mond naar iets kijken Verbaasd en geboeid kijken naar iets Hâj o wâj be čizi zol zadan
ﻫﺎج و واج ﺑﻪ ﭼﯿﺰی ذل زدن ﺑﺎ ﺷﮕﻔﺘﯽ و ﻣﺸﺘﺎﻗﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻧﮕﺎه ﮐﺮدن
275
Proef woordenboek.indd 275
16-5-2008 9:24:41
Mondje / Mondje
Uit één mond spreken = in koor spreken Met zijn allen dezelfde mening verkondigen Ham nazar budan
ﻫﻢ ﻧﻈﺮ ﺑﻮدن ﻫﻤﮕﯽ ﺑﺎ ﻫﻢ ﯾﮏ اﯾﺪه و ﻋﻘﯿﺪه را اﻋﻼم ﮐﺮدن Van mond tot mond gaan Snel doorverteld worden {bijv. een nieuwsbericht, gerucht enz.} Dahan be dahan gaštan
دﻫﻦ ﺑﻪ دﻫﻦ ﮔﺸنت ،ﺗﻨﺪ و ﺳﺮﯾﻊ ﭘﺨﺶ ﺷﺪن }ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮی {ﺷﺎﯾﻌﻪ و ﻏﯿﺮه Zeg, ga je mond eens spoelen! Je hebt iets gezegd dat grof/ onfatsoenlijk is! Boro dahanat râ âb bekeš bi ha-yâ!
!ﺑﺮو دﻫﻨﺖ را آب ﺑﮑﺶ ﺑﯽ ﺣﯿﺎ !ﺑﯽ ﻧﺰاﮐﺖ اﺳﺖ/ﺣﺮﻓﯽ زدی ﮐﻪ ﻧﺎﺷﺎﯾﺴﺖ Zijn mond goed kunnen roeren Welbespraakt zijn Har-râf budan
ﺣﺮاف ﺑﻮدن ﺳﺨﻨﻮر و ﺳﺨﻨﺮان ﺑﻮدن Zijn mond houden Zwijgen Dahâne xod râ bastan, zabân be kam gereftan
زﺑﺎن ﺑﻪ ﮐﺎم ﮔﺮﻓنت،دﻫﺎن ﺧﻮد راﺑﺴنت ﺣﺮﻓﯽ ﻧﺰدن،ﺳﮑﻮت ﮐﺮدن Zijn mond voorbijpraten Iets vertellen dat geheim moest blijven Dahan laqi kardan
دﻫﻦ ﻟﻘﯽ ﮐﺮدن ﺣﺮﻓﯽ زدن ﮐﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﭘﻨﻬﺎن ﺑﻤﺎﻧﺪ
De gebraden duiven vliegen niemand in de mond Duif De morgenstond heeft goud in de mond Morgenstond Ergens een vieze smaak van in de mond krijgen Smaak Geen blad voor de mond nemen Blad Het water loopt mij in de mond Water Iemand het brood uit de mond stoten Brood Iemand honing om de mond smeren Honing Iemand stroop om de mond smeren Stroop Iemand woorden in de mond leggen Woord Je haalt me de woorden uit de mond Woord Waar het hart vol van is, daar loopt de mond van over Hart Mondje Een aardig mondje over de grens praten Verschillende buitenlandse talen kunnen spreken Čandin zabâne xâreji balad budan
ﭼﻨﺪﯾﻦ زﺑﺎن ﺧﺎرﺟﯽ ﺑﻠﺪ ﺑﻮدن ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻫﺎی ﺧﺎرﺟﯽ ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﺑﻮدن
276
Proef woordenboek.indd 276
16-5-2008 9:24:41
Monnik / Moord
Niet op zijn mondje gevallen zijn Altijd een raak antwoord kunnen geven Hâzer jawâb budan
Het is nu mooi geweest! Het is nu genoeg/afgelopen! Xobe xobe base dige!
!ﺧﺒﻪ ﺧﺒﻪ ﺑﺴﻪ دﯾﮕﻪ !ﺑﺲ اﺳﺖ دﯾﮕﺮ/ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ
ﺣﺎﴐ ﺟﻮاب ﺑﻮدن ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺟﻮاب درﺳﺖ و ﺑﻪ ﺟﺎ را داﺷﺘﻦ Ogen open, mondje dicht! Oog Monnik Gelijke monniken, gelijke kappen Gelijke gevallen moeten ook op dezelfde manier behandeld/beoordeeld worden Agar âdam hâ barâbarand mâ ham âdamim
اﮔﺮ آدم ﻫﺎ ﺑﺮاﺑﺮﻧﺪ ﻣﺎ ﻫﻢ آدم ﻫﺴﺘﯿﻢ ﻗﻀﺎوت/در ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫﺎی ﻣﺴﺎوی ﺑﺎﯾﺪ ﯾﮑﺴﺎن ﺑﺮﺧﻮرد ﮐﺮد
Je kijkt al het mooie eraf! {Gezegd als iemand een ander langdurig aanstaart} Zol nazan xošgeli-aš miparad!
!ذل ﻧﺰن ﺧﻮﺷﮕﻠﯽ اش ﻣﯽ ﭘﺮد }ﻣﻮﻗﻌﯽ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﮐﺴﯽ ﺑﻪ دﯾﮕﺮی ﺧﯿﺮه ﻧﮕﺎه ﻣﯽ {ﮐﻨﺪ Jij bent (me) ook een mooie Het is wel verbazingwekkend wat je gedaan/gezegd hebt Ajab ojube-i hasti hâ
ﻋﺠﺐ ﻋﺠﻮﺑﻪ ای ﻫﺴﺘﯽ ﻫﺎ ﺣﺮﻓﯽ ﮐﻪ زدی ﺷﮕﻔﺖ اﻧﮕﯿﺰ اﺳﺖ/ﮐﺎری ﮐﻪ ﮐﺮدی
Het zijn niet allen monniken die zwarte kappen dragen Je kunt niet aan de buitenkant beoordelen hoe iemand is Har am-mâme be sari ke mol-lâ nist
Jij hebt mooi praten Je kunt gemakkelijk goede raad geven, want je hoeft het zelf niet te doen Sedâyat az jâ-ye garm dar mi-âyad
ﻫﺮ ﻋامﻣﻪ ﺑﻪ ﴎی ﮐﻪ ﻣﻼ ﻧﯿﺴﺖ از ﻇﺎﻫﺮ ﮐﺴﯽ ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﺣﮑﻢ ﮐﺮد ﮐﻪ ﭼﻪ ﺟﻮر آدﻣﯽ اﺳﺖ
ﺻﺪاﯾﺖ از ﺟﺎی ﮔﺮم در ﻣﯽ آﯾﺪ آﺳﺎن ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﯽ ﻧﺼﯿﺤﺖ ﮐﻨﯽ ﭼﻮن ﺧﻮدت ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ اﻧﺠﺎم آن ﮐﺎر ﻧﯿﺴﺘﯽ
Mooi Dat is te mooi om waar te zijn Het kan haast niet waar zijn, ook al lijkt het wel zo Be haq-e čiz hâ-ye našnofte
ﺑﻪ ﺣﻖ ﭼﯿﺰﻫﺎی ﻧﺸﻨﻔﺘﻪ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ واﻗﻌﯿﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺟﻮر ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﺪ Het is me wat moois Het is treurig/verdrietig/akelig enz. Ajab šari ast
ﻋﺠﺐ ﴍی اﺳﺖ زﻧﻨﺪه ای اﺳﺖ/دل ﺗﻨﮓ ﮐﻨﻨﺪه/ﺟﺮﯾﺎن اﻧﺪوﻫﻨﺎک
Mooi niet! Beslist niet! Be hič waj!
!ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ !اﺻﻼ و اﺑﺪا ﻧﻪ Moord Moord en brand schreeuwen Veel misbaar maken // zich vreselijk beklagen Alam šange be pâ kardan
امل ﺷﻨﮕﻪ ﺑﻪ ﭘﺎ ﮐﺮدن ﺧﯿﻠﯽ ﺿﺠﻪ و زاری ﮐﺮدن- داد و ﺑﯽ داد راه اﻧﺪاﺧﺘﻦ
277
Proef woordenboek.indd 277
16-5-2008 9:24:41
Moordkuil / Morgenrood
Moordkuil Van zijn hart geen moordkuil maken Hart Mop Een afgezaagde mop Een grap die iedereen al kent Joke daste sew-wom
ﺟﻮک دﺳﺖ ﺳﻮم ﻟﻄﯿﻔﻪ ای ﻗﺪﯾﻤﯽ ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﻣﯽ داﻧﻨﺪ Moppen tappen Grappen vertellen Bazle gu-i kardan
Morgen De morgen weet niet wat de avond brengt De naaste toekomst is onzeker Mâ az fardâye xod bixabarim
ﻣﺎ از ﻓﺮدای ﺧﻮد ﺑﯽ ﺧﱪﯾﻢ آﯾﻨﺪه ﻧﺰدﯾﮏ ﻧﺎﻣﻌﻠﻮم اﺳﺖ Morgen brengen! Denk maar niet dat ik dat geloof/ doe! Kur xândi!
!ﮐﻮر ﺧﻮاﻧﺪی !اﻧﺠﺎم ﻣﯽ دﻫﻢ/ﻓﮑﺮ ﻧﮑﻦ ﮐﻪ ﻣﻦ آن را ﺑﺎور ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﺑﺬﻟﻪ ﮔﻮﯾﯽ ﮐﺮدن ﺟﻮک و ﻟﻄﯿﻔﻪ ﮔﻔﺘﻦ
Moraal De moraal van het verhaal Wat je uit het verhaal kan leren Natije-ye axlâqi-ye dâstan
ﻧﺘﯿﺠﻪ اﺧﻼﻗﯽ داﺳﺘﺎن آﻧﭽﻪ ﮐﻪ از ﯾﮏ داﺳﺘﺎن ﻣﯽ ﺗﻮان ﯾﺎد ﮔﺮﻓﺖ Er een dubbele moraal op na houden Voor de buitenwereld hoogstaande gedragsregels aanhouden, maar zich in zijn persoonlijk leven niets daarvan aantrekken Čon be xalwat mirawad ân kâre digar mikonad
ﭼﻮن ﺑﻪ ﺧﻠﻮت ﻣﯽ رود آن ﮐﺎر دﯾﮕﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ دﯾﮕﺮان اﺻﻮل ﻧﺠﺎﺑﺖ اﺧﻼﻗﯽ را رﻋﺎﯾﺖ ﮐﺮدن اﻣﺎ در زﻧﺪﮔﯽ ﺧﺼﻮﺻﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ اﺻﻮل اﻫﻤﯿﺘﯽ ﻧﺪادن Mores Iemand mores leren Iemand terechtwijzen/straffen Ruye kasi râ kam kardan
روی ﮐﺴﯽ را ﮐﻢ ﮐﺮدن ﺗﻨﺒﯿﻪ ﮐﺮدن/ﮐﺴﯽ را ﺳﺮزﻧﺶ
Morgen komt er weer een dag {Uitdrukking voor het geval dat je iets vandaag niet hebt kunnen afmaken} Fardâ ham ruze xodâ ast
ﻓﺮدا ﻫﻢ روز ﺧﺪا اﺳﺖ }اﺻﻄﻼﺣﯽ اﺳﺖ در ﻣﻮرد ﮐﺎری ﮐﻪ اﻣﺮوز ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ {ﺗﻤﺎم ﮐﻨﺪ Stel niet uit tot morgen wat je heden kunt doen Je moet nu meteen aanpakken Kâre emruz râ de fardâ nayandâz
ﮐﺎر اﻣﺮوز را ﺑﻪ ﻓﺮدا ﻧﯿﻨﺪاز ﻫﻤﯿﻦ اﻻن و ﻓﻮری ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺠﺎم ﺑﺪﻫﯽ Geen zorgen voor (de dag van) morgen Zorg Niet van vandaag op morgen Vandaag Vandaag of morgen Vandaag Morgenrood Morgenrood, water in de sloot Als de hemel ’s ochtends vroeg rood gekleurd is, komt er later regen Donbâle-ye sahare sorx bârân ast
278
Proef woordenboek.indd 278
16-5-2008 9:24:41
Mosterd / Muilpeer
دﻧﺒﺎﻟﻪ ﺳﺤﺮ ﴎخ ﺑﺎران اﺳﺖ اﮔﺮ ﺻﺒﺢ زود آﺳﻤﺎن ﻗﺮﻣﺰ رﻧﮓ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻌﺪ اش ﺑﺎران ﻣﯽ ﺑﺎرد Morgenstond De morgenstond heeft goud in de mond Het is heerlijk en gezond om vroeg op te staan Sahar xiz bâš tâ kâmrawâ bâši
ﺳﺤﺮ ﺧﯿﺰ ﺑﺎش ﺗﺎ ﮐﺎﻣﺮوا ﺑﺎﺷﯽ ﺻﺒﺢ زود ﺑﯿﺪار ﺷﺪن ﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪ و ﺑﺮای ﺗﻨﺪرﺳﺘﯽ ﺧﻮب اﺳﺖ Mosterd Dat is mosterd na de maaltijd Deze hulp/oplossing komt te laat Nuš dâru ba-ad az marge sohrâb ast
ﻧﻮش دارو ﺑﻌﺪ از ﻣﺮگ ﺳﻬﺮاب اﺳﺖ راه ﺣﻞ دﯾﺮ رﺳﯿﺪه اﺳﺖ/اﯾﻦ ﮐﻤﮏ Weten waar Abraham de mosterd haalt Abraham Mot Mot met iemand hebben/zoeken Ruzie met iemand hebben/zoeken Bâ kasi dargiri dâštan/donbâle šar budan
دﻧﺒﺎل ﴍ ﺑﻮدن/ﺑﺎ ﮐﺴﯽ درﮔﯿﺮی داﺷنت دﻧﺒﺎل ﻣﺮاﻓﻌﻪ ﮔﺸﺘﻦ/ﺑﺎ ﮐﺴﯽ دﻋﻮا داﺷﺘﻦ Mouw De mouwen opstropen Flink aan het werk gaan Âstin hâ râ bâlâ zadan
آﺳﺘﯿﻦ ﻫﺎ را ﺑﺎﻻ زدن ﺟﺪی ﻣﺸﻐﻮل ﮐﺎر ﺷﺪن Ergens een mouw aan passen Een (flexibele) oplossing zoeken voor een probleem Râhe o čâre-i peydâ kardan
راه و ﭼﺎره ای ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن ﺑﺮای ﻣﺸﮕﻠﯽ دﻧﺒﺎل راه ﺣﻠﯽ )اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﯾﺮ( ﮔﺸﺘﻦ Iemand aan zijn mouw trekken Terloops kenbaar maken dat je iemand wilt spreken Tawaj-johe kasi râ jalb kardan
ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺴﯽ را ﺟﻠﺐ ﮐﺮدن ﻏﯿﺮ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﻧﺸﺎن دادن ﮐﻪ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ اﺳﺖ Iemand iets op de mouw spelden Iemand iets wijsmaken Čizi râ be xorde kasi dâdan
ﭼﯿﺰی را ﺑﺨﻮرد ﮐﺴﯽ دادن ﮐﺴﯽ را ﮔﻮل زدن و ﻓﺮﯾﺐ دادن Iets uit zijn mouw schudden Iets zomaar/zonder moeite zeggen/ doen Kâri râ mesle âb xordan kardan
ﮐﺎری را ﻣﺜﻞ آب ﺧﻮردن ﮐﺮدن ﮐﺎری را اﻧﺠﺎم دادن/ﺑﺪون زﺣﻤﺖ ﺣﺮﻓﯽ را زدن/راﺣﺖ De aap komt uit de mouw Aap De handen uit de mouwen steken Hand Mug Van een mug een olifant maken Een kleinigheid geweldig overdrijven Az kâh kuhi sâxtan
از ﮐﺎه ﮐﻮﻫﯽ ﺳﺎﺧنت ﻣﺴﺎﻟﻪ ﮐﻮﭼﮑﯽ را ﺑﯽ اﻧﺪازه ﺑﺰرگ ﮐﺮدن Met een kanon op een mug schieten Kanon Muilpeer Iemand een muilpeer verkopen Iemand een harde klap/stomp in zijn gezicht geven
279
Proef woordenboek.indd 279
16-5-2008 9:24:41
Muis / Mus
Zire češme kasi bâdenjân kâštan
زﯾﺮ ﭼﺸﻢ ﮐﺴﯽ ﺑﺎدﻧﺠﺎن ﮐﺎﺷنت ﺿﺮﺑﻪ ﻣﺤﮑﻤﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮐﺴﯽ زدن/ﻣﺸﺖ Muis Als een muis in de val zitten In een hachelijke situatie zitten // geen kant meer op kunnen Mesle xar tuye gel gir kardan
ﻣﺜﻞ ﺧﺮ ﺗﻮی ﮔﻞ ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن راه ﭘﺲ و ﭘﯿﺶ ﻧﺪاﺷﺘﻦ- ﺑﻪ وﺿﻊ ﻧﺎﺟﻮری اﻓﺘﺎدن Een grijze muis Een saai/nietszeggend persoon Âdame bi boxâr
آدم ﺑﯽ ﺑﺨﺎر ﺑﯽ دﺳﺖ و ﭘﺎ/ آدم ﮐﺴﻞ ﮐﻨﻨﺪه Als de kat van huis is, dansen de muizen op tafel Kat De berg heeft een muis gebaard Berg Het schip is met man en muis vergaan Schip Het spel van kat en muis spelen Spel Muisje Dat muisje zal nog wel een staartje hebben Die zaak zal vervelende gevolgen hebben Be gamân âqebate badi dârad
ﺑﻪ ﮔامن ﻋﺎﻗﺒﺖ ﺑﺪی دارد آن ﺟﺮﯾﺎن ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪی در ﺑﺮ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ Mum In een mum van tijd In heel korte tijd Dar yek češm be ham zadan
در ﯾﮏ ﭼﺸﻢ ﺑﻪ ﻫﻢ زدن در زﻣﺎﻧﯽ ﺧﯿﻠﯽ ﮐﻮﺗﺎه Munt Iemand met gelijke munt (terug) betalen Iemand op dezelfde manier aanpakken als hij jou gedaan heeft Bâ kasi mo-âmele be mesl kardan
ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﺜﻞ ﮐﺮدن ﻫﻤﺎن رﻓﺘﺎر را ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﮐﺮدن ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻮ ﮐﺮده اﺳﺖ Met klinkende munt betalen Met contant geld betalen Jiringi pul dâdan
ﺟﺮﯾﻨﮕﯽ ﭘﻮل دادن ﺑﺎ ﭘﻮل ﻧﻘﺪ ﭘﺮداﺧﺖ ﮐﺮدن Munt uit iets slaan Voordeel uit iets trekken // zijn voordeel doen met iets Čizi râ pul kardan
ﭼﯿﺰی را ﭘﻮل ﮐﺮدن ﻧﻔﻊ و ﻣﻨﻔﻌﺖ ﺑﺮدن/از ﭼﯿﺰی ﺳﻮد Kruis of munt gooien Munt Muntje Het muntje/kwartje valt bij mij Opeens heb ik begrepen hoe de zaak zit Dozâri-am oftâd
دوزاری ام اﻓﺘﺎد ﯾﮑﻬﻮ ﻣﺘﻮﺟﻪ اﺻﻞ ﺟﺮﯾﺎن ﺷﺪم Mus Blij zijn met een dooie mus Zich verheugen over iets zonder waarde of iets wat niet gebeuren zal Bâ čâ-ye talxi šâd šodan
ﺑﺎ ﭼﺎی ﺗﻠﺨﯽ ﺷﺎد ﺷﺪن ﺑﺎ ﭼﯿﺰ ﺑﯽ ارزش و اﺗﻔﺎﻗﯽ ﮐﻪ ﻣﻌﻠﻮم ﻧﯿﺴﺖ ﺑﯿﻔﺘﺪ ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﯽ ﮐﺮدن
280
Proef woordenboek.indd 280
16-5-2008 9:24:41
Muur / Muziek
Iemand blij maken met een dode mus Iemand beloften doen die niet ingelost kunnen worden Wade-ye sad man yek qâz dâdan
وﻋﺪه ﺻﺪ ﻣﻦ ﯾﮏ ﻏﺎز دادن ﻗﻮﻟﯽ دادن ﮐﻪ ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺮا ﻧﺒﺎﺷﺪ Muur De muren komen op mij af Ik kan de eenzaamheid niet meer verdragen Az bi kasi mordam
از ﺑﯽ ﮐﺴﯽ ﻣﺮدم دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻢ ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ را ﺗﺤﻤﻞ ﮐﻨﻢ Een muur optrekken Zich afschermen tegen de omgeving Dare donyâ râ be ruye xod bastan
در دﻧﯿﺎ را ﺑﻪ روی ﺧﻮد ﺑﺴنت ﭘﺮده ای ﻣﯿﺎن ﺧﻮد و دﯾﮕﺮان ﮐﺸﯿﺪن Hier hebben de muren oren Misschien worden we hier afgeluisterd {aansporing om zachter te praten} Diwâr hâye injâ guš dârand
دﯾﻮارﻫﺎی اﯾﻦ ﺟﺎ ﮔﻮش دارﻧﺪ ﺷﺎﯾﺪ ﮐﺴﯽ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﺎ را ﮔﻮش دﻫﺪ }ﮐﺴﯽ را ﺗﺸﻮﯾﻖ {ﺑﻪ آﻫﺴﺘﻪ ﺣﺮف زدن ﮐﺮدن Tegen de muur opvliegen Wanhopig zijn Omid nâomid šodan
اﻣﯿﺪ ﻧﺎاﻣﯿﺪ ﺷﺪن ﻣﺎﯾﻮس ﺑﻮدن Tegen de muur gezet worden Doodgeschoten/gefusilleerd worden Sine-ye diwâr gozâšte šodan
ﺳﯿﻨﻪ دﯾﻮار ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪن ﺟﻠﻮی ﺟﻮﺟﻪ اﻋﺪام ﻗﺮار دادن/ﺗﯿﺮﺑﺎران ﺷﺪن
Tussen vier muren zitten In de gevangenis zitten Âb xonak xordan
آب ﺧﻨﮏ ﺧﻮردن در زﻧﺪان ﯾﺎ ﺣﺒﺲ ﺑﻮدن Uit de muur eten Zijn eten kant en klaar uit een automatiek halen Qazâye sare pâ-i-ye birun râ xordan
ﻏﺬای ﴎﭘﺎﯾﯽ ﺑﯿﺮون را ﺧﻮردن ﺧﻮراک ﺣﺎﺿﺮی ﺧﻮد را از دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎی ﮐﻨﺎر ﺧﯿﺎﺑﺎن ﺧﺮﯾﺪن Iemand van het kastje naar de muur sturen Kastje Met de rug tegen de muur staan Rug Met het hoofd/met de kop tegen de muur lopen Hoofd Met zijn kop tegen de muur lopen Kop Nog geen spijker in de muur kunnen slaan Spijker Muziek Daar zit muziek in Daar is iets goeds van te verwachten // dat biedt goede perspectieven Âqebataš xub ast
ﻋﺎﻗﺒﺖ اش ﺧﻮب اﺳﺖ ﭼﺸﻢ اﻧﺪاز- ﻣﯽ ﺗﻮان اﻧﺘﻈﺎر ﺧﻮﺑﯽ از آن داﺷﺖ ﺧﻮﺑﯽ دارد Dat klinkt mij als muziek in de oren Ik vind het prettig/aangenaam dat te horen Az in xabar haz mikonam
از اﯾﻦ ﺧﱪ ﺣﻆ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﺷﻨﯿﺪﻧﺶ ﺑﺮاﯾﻢ ﻟﺬت ﺑﺨﺶ و ﮔﻮارا اﺳﺖ 281
Proef woordenboek.indd 281
16-5-2008 9:24:41
Proef woordenboek.indd 282
16-5-2008 9:24:41
N Naad Zich uit de naad lopen/werken Heel hard lopen/werken Sag do zadan
ﺳﮓ دو زدن ﺳﺨﺖ ﮐﺎر ﮐﺮدن/ﺗﻨﺪ دوﯾﺪن Naadje Het naadje van de kous willen weten Het fijne van een zaak precies willen weten Fihâ-xâledune čizi râ jostan
ﻓﯿﻬﺎﺧﺎﻟﺪون ﭼﯿﺰی را ﺟﺴنت ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ داﻧﺴﺘﻦ رﯾﺰه ﮐﺎری ﻫﺎی ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮدن Naald Een naald/speld in een hooiberg zoeken Naar iets zoeken wat bijna onmogelijk te vinden is Donbâle suzan dar kâhdâni gaštan
دﻧﺒﺎل ﺳﻮزن در ﮐﺎﻫﺪاﻧﯽ ﮔﺸنت ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﭼﯿﺰی ﮔﺸﺘﻦ ﮐﻪ ﭘﯿﺪا ﮐﺮدﻧﺶ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﻏﯿﺮ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ Heet van de naald Nét gehoord/klaar/gepubliceerd enz. Dâqe dâq
داغ داغ ﻧﺸﺮ دادن و ﻏﯿﺮه/ﺗﻤﺎم ﮐﺮدن/در ﻫﻤﯿﻦ ﻟﺤﻈﻪ ﺷﻨﯿﺪن
Door het oog van de naald gaan/ kruipen Oog Eerder gaat de kameel door het oog van een naald dan dat een rijke ingaat in het koninkrijk Gods Kameel Naam Dat mag geen naam hebben Dat is onbelangrijk Čize bi-xodi ast
ﭼﯿﺰ ﺑﯽ ﺧﻮدی اﺳﺖ ﭼﯿﺰ ﺑﯽ اﻫﻤﯿﺖ و ﻧﺎﭼﯿﺰی اﺳﺖ Iemands naam door het slijk sleuren Iemand in zijn eer en goede naam aantasten Nâme kasi râ be lajan kešidan
ﻧﺎم ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﻟﺠﻦ ﮐﺸﯿﺪن اﺳﻢ ﮐﺴﯽ را ﺧﺮاب ﮐﺮدن،آﺑﺮوی ﮐﺴﯽ را ﺑﺮدن Iemand/iets met naam en toenaam noemen Iemand/iets voluit en met alle details noemen, terwijl die persoon/zaak nog niet bij iedereen bekend was Šajare nâme-ye kasi/čizi râ ru kardan
ﭼﯿﺰی را رو ﮐﺮدن/ﺷﺠﺮه ﻧﺎﻣﻪ ﮐﺴﯽ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت و ﺟﺰﯾﯿﺎت اش ﻓﺎش/ﮐﺴﯽ /ﮐﺮدن در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﻣﺮدم ﻫﻨﻮز ﭼﯿﺰی از آن ﺷﺨﺺ ﻗﻀﯿﻪ ﻧﻤﯽ داﻧﻨﺪ In naam der wet Krachtens de wet // als uitvoering van de wet Be nâme qânun
ﺑﻪ ﻧﺎم ﻗﺎﻧﻮن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺟﺮای ﻗﺎﻧﻮن- ﻃﺒﻖ ﻗﺎﻧﻮن Mijn naam is haas! Ik weet nergens van! Man az donyâ bi xabaram!
283
Proef woordenboek.indd 283
16-5-2008 9:24:41
Naaste (zn) / Nacht
!ﻣﻦ از دﻧﯿﺎ ﺑﯽ ﺧﱪم !از ﻫﯿﭻ ﭼﯿﺰ اﻃﻼع ﻧﺪارم Naam krijgen Een goede reputatie/bekendheid krijgen Esm dar kardan
اﺳﻢ در ﮐﺮدن ﺳﺮﺷﻨﺎس ﺷﺪن/ﺧﻮﺷﻨﺎم Zijn naam eer aandoen Handelen in overeenstemming met zijn reputatie Bar esme xod seh-he gozâstan
ﺑﺮ اﺳﻢ ﺧﻮد ﺻﺤﻪ ﮔﺬاﺷنت ﻃﺒﻖ آﺑﺮوی و اﺳﻢ و رﺳﻢ ﺧﻮد رﻓﺘﺎر ﮐﺮدن Een smet op iemands naam werpen Smet Het kind moet toch een naam hebben Kind We moeten het beestje bij zijn naam noemen Beestje Naaste (zn) Heb uw naaste lief als uzelf {bijbeltekst, Mattheus 5:43} Je moet net zoveel van je medemens houden als van jezelf Har qadr ke xodat râ mixâhi digarân râ ham bexâh {enjil}
ﻫﺮ ﻗﺪر ﮐﻪ ﺧﻮدت را ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯽ دﯾﮕﺮان را ﻫﻢ ﺑﺨﻮاه {}اﻧﺠﯿﻞ آدم ﺑﺎﯾﺪ ﻫﻤﺎن ﺟﻮر ﺑﻪ ﻫﻢ ﻧﻮع ﺧﻮد ﻋﻼﻗﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﻮدش ﻋﻼﻗﻤﻨﺪ اﺳﺖ Naatje Dat is naatje/pet Pet
Waqt o bi waqt
وﻗﺖ و ﺑﯽ وﻗﺖ در ﻏﯿﺮ ﻣﻤﮑﻦ ﺗﺮﯾﻦ زﻣﺎن ﻫﺎ،ﺑﯽ ﻣﻮﻗﻊ Bij nacht zijn alle katjes grauw In het donker zijn alle meisjes even mooi Šab gorbe samur minamâyad
ﺷﺐ ﮔﺮﺑﻪ ﺳﻤﻮر ﻣﯽ منﺎﯾﺪ در ﺗﺎرﯾﮑﯽ ﻫﻤﻪ دﺧﺘﺮﻫﺎ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻫﻢ زﯾﺒﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ Daar kan je me ’s nachts voor uit mijn bed halen Dat vind ik heel belangrijk/lekker Barâye ân qaziye xâb ham budam bidâram kon
ﺑﺮای آن ﻗﻀﯿﻪ ﺧﻮاب ﻫﻢ ﺑﻮدم ﺑﯿﺪارم ﮐﻦ آن ﭼﯿﺰ را ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻢ ﯾﺎ ﺧﻮﺷﻤﺰه ﻣﯽ داﻧﻢ In het holst van de nacht In het donkerste deel van de nacht // diep in de nacht Dar zolamâte šab
در ﻇﻠامت ﺷﺐ در اﻋﻤﺎق ﺷﺐ- در ﺗﺎرﯾﮏ ﺗﺮﯾﻦ زﻣﺎن ﺷﺐ Niet over één nacht ijs gaan Je goed voorbereiden, voordat je aan iets begint Bi godâr be âb nazadan
ﺑﯽ ﮔﺪار ﺑﻪ آب ﻧﺰدن ﭘﯿﺶ از ﺷﺮوع ﮐﺎر ﺧﻮب ﺗﺪارک دﯾﺪن Tot ver in de nacht Tot heel laat in de nacht Tâ buqe sag
ﺗﺎ ﺑﻮق ﺳﮓ ﺗﺎ دﯾﺮ وﻗﺖ ﺷﺐ Dat scheelt dag en nacht Dag
Nacht Bij nacht en ontij Op de meest onmogelijke tijden
Komen als een dief in de nacht Dief
284
Proef woordenboek.indd 284
16-5-2008 9:24:41
Nachtje / Natuur
Nachtje Daar wil ik eerst nog eens een nachtje over slapen Daarover wil ik nu nog geen beslissing nemen Majâl mixâham bištar fekr konam
ﻣﺠﺎل ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻢ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﻓﮑﺮ ﮐﻨﻢ اﻻن ﻧﻤﯽ ﺧﻮاﻫﻢ روی آن ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﮕﯿﺮم Nachtkaars Dat verhaal gaat uit als een nachtkaars Verhaal Nagel Hij/dat is een nagel aan mijn doodkist Hij/dat is voor mij voortdurend een lastig probleem Mesle mixe tâbutam ast
ﻣﺜﻞ ﻣﯿﺦ ﺗﺎﺑﻮﺗﻢ اﺳﺖ ﻣﺪام دﺳﺖ و ﭘﺎ ﮔﯿﺮ ﺑﺮای ﻣﻦ اﺳﺖ Hij heeft geen nagel om zijn kont/gat te krabben Hij is heel arm Barâye yek loqme nân lang ast
ﺑﺮای ﯾﮏ ﻟﻘﻤﻪ ﻧﺎن ﻟﻨﮓ اﺳﺖ ﺑﺴﯿﺎر ﻓﻘﯿﺮ و ﻧﺪار اﺳﺖ Het bloed onder iemands nagels vandaan halen Bloed Rouwrandjes onder de nagels hebben Rouwrandje Nakijken Het nakijken hebben Machteloos toezien hoe een situatie voor jou verslechtert Hasrat xordan
ﺣﴪت ﺧﻮردن ﺑﯽ ﺣﺎل و ﻧﺎﺗﻮان ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺪﺗﺮ ﺷﺪن وﺿﻊ ﺧﻮد ﺑﻮدن
Nasleep Een hele nasleep hebben Langdurige consequenties hebben Awâqebe tulâni dâštan
ﻋﻮاﻗﺐ ﻃﻮﻻﻧﯽ داﺷنت ﻧﺘﯿﺠﻪ و ﺗﺎﺛﯿﺮ دراز ﻣﺪﺗﯽ داﺷﺘﻦ Nat (zn) Het zilte nat {Een dichterlijke omschrijving van} de zee Âbe mo-ojdâr
آب ﻣﻮﺟﺪار }ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺎﻋﺮاﻧﻪ ای از{ درﯾﺎ Natie Het schuim der natie Schuim Natje Op tijd zijn natje en zijn droogje krijgen Op tijd zijn eten en drinken krijgen Baqdâdaš be mo-oqe âbâd ast
ﺑﻐﺪاد اش ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ آﺑﺎد اﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ ﺧﻮراﮐﯽ و ﻧﻮﺷﯿﺪﻧﯽ ﺧﻮد را درﯾﺎﻓﺖ ﮐﺮدن Natuur Dat is zijn tweede natuur geworden Hij heeft zich dat zo eigen gemaakt, dat hij automatisch zo handelt/denkt Tuye xunaš rafte ast
ﺗﻮی ﺧﻮن اش رﻓﺘﻪ اﺳﺖ آن ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺟﻮری ﺗﻮی وﺟﻮدش رﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻮد ﺑﻪ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ/ﺧﻮد ﺑﻪ آن ﻋﻤﻞ De natuur verloochent zich niet/ nooit De ware aard laat zich gelden/blijft niet verborgen Zâ-ât hič waqt doruq nemiguyad
ذات ﻫﯿﭻ وﻗﺖ دروغ منﯽ ﮔﻮﯾﺪ ﭘﻨﻬﺎن/ﻣﺎﻫﯿﺖ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﻨﯿﺎد ﺧﻮد را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ 285
Proef woordenboek.indd 285
16-5-2008 9:24:41
Nauw / Nek
Zijn natuur volgen Handelen naar zijn aard Zâte xod râ donbâl kardan
ذات ﺧﻮد را دﻧﺒﺎل ﮐﺮدن ﻃﺒﻖ ﺳﺮﺷﺖ ﺧﻮد رﻓﺘﺎر ﮐﺮدن Nauw Iemand in het nauw drijven Iemand in een lastige positie brengen Kasi râ be hačal andâxtan
ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﻫﭽﻞ اﻧﺪاﺧنت ﮐﺴﯽ را در وﺿﻌﯿﺖ ﻧﺎﺟﻮری ﮔﯿﺮ اﻧﺪاﺧﺘﻦ Navertellen Hij kan het niet navertellen Hij is daarbij om het leven gekomen Zende nist ke xodaš ta-arif konad
زﻧﺪه ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺧﻮدش ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ آن ﺟﺮﯾﺎن ﺟﺎن ﺧﻮد را از دﺳﺖ داده اﺳﺖ Naweeën Ergens de naweeën van ondervinden De pijnlijke gevolgen van iets voelen Âqebate jariyâni râ kešidan
ﻋﺎﻗﺒﺖ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﮐﺸﯿﺪن ﻧﺘﯿﺠﻪ دردﻧﺎک ﭼﯿﺰی را ﺣﺲ ﮐﺮدن Nee Geen nee kunnen zeggen Niet kunnen weigeren als mensen je vragen iets te doen Balad nist na beguyad
ﺑﻠﺪ ﻧﯿﺴﺖ ﻧﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ وﻗﺘﯽ از او ﮐﺎری ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﺟﻮاب ﻣﻨﻔﯽ ﺑﺪﻫﺪ Nee heb je, ja kun je krijgen Je kunt het altijd proberen; als je geluk hebt, kun je je doel bereiken Sang moft gonjišk moft
ﺳﻨﮓ ﻣﻔﺖ ﮔﻨﺠﺸﮏ ﻣﻔﺖ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻼش ﮐﻨﺪ اﮔﺮ ﺷﺎﻧﺲ ﺑﯿﺎورد ﺑﻪ ﻫﺪﻓﺶ رﺳﯿﺪه اﺳﺖ
Nek Ergens de/zijn nek over breken Over iets struikelen {letterlijk én figuurlijk} Kal-le moa-alaq šodan
ﮐﻠﻪ ﻣﻌﻠﻖ ﺷﺪن {روی ﭼﯿﺰی ﺳﮑﻨﺪری رﻓﺘﻦ }واﻗﻌﯽ ﯾﺎ ﻣﺠﺎزی Iemand/iets de nek breken/ omdraaien a) Iemand: een flinke schade/ nederlaag bezorgen b) Iets: een einde maken aan iets kalake kasi/qazi-ye-i râ kandan
ﻗﻀﯿﻪ ای را ﮐﻨﺪن/ﮐﻠﮏ ﮐﺴﯽ ﺷﮑﺴﺖ/ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ آﺳﯿﺐ ﺷﺪﯾﺪی وارد ﮐﺮدن- (اﻟﻒ ﺧﻮاﺑﺎﻧﺪن/ ﮐﺎری راﺗﻌﻄﯿﻞ ﮐﺮدن- (ﺳﺨﺘﯽ دادن ب Iemand/iets de nek/rug toekeren Zich van iemand/iets afwenden // niets meer te maken willen hebben met iemand/iets Az kasi/čizi ruy bargardândan
ﭼﯿﺰی روی ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪن/از ﮐﺴﯽ دﯾﮕﺮ ﻣﺎﯾﻞ- ﻗﻀﯿﻪ ای ﺑﯽ اﻋﺘﻨﺎﯾﯽ ﮐﺮدن/ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺳﺮ و ﮐﺎری داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ/ﻧﺒﻮدن ﺗﺎ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ Iemand met de nek aankijken Iemand met minachting behandelen Kasi râ riz didan
ﮐﺴﯽ را رﯾﺰ دﯾﺪن رﻓﺘﺎر ﺣﻘﺎرت آﻣﯿﺰی ﺑﺎ ﮐﺴﯽ داﺷﺘﻦ Nek aan nek Vrijwel in gelijke positie liggend {in een wedstrijd/race enz.} Sar be sar
ﴎ ﺑﻪ ﴎ /ﮐﻢ و ﺑﯿﺶ در وﺿﻊ ﻣﺴﺎوی و ﺑﺮاﺑﺮ }در ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ {زورآزﻣﺎﯾﯽ و ﻏﯿﺮه Op iemands nek zitten Iemand voortdurend lastigvallen
286
Proef woordenboek.indd 286
16-5-2008 9:24:41
Nemen / Nemen
Mu-ye damâqe kasi šodan
ﻣﻮی دﻣﺎغ ﮐﺴﯽ ﺷﺪن ﮐﺴﯽ را ﻣﺪام اذﯾﺖ و آزار ﮐﺮدن Over zijn nek gaan van iets Van iets misselijk worden/walgen Az jariyâni oq-aš gereftan
از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ اق اش ﮔﺮﻓنت ﺑﯿﺰار ﺷﺪن/از ﭼﯿﺰی دل آﺷﻮﺑﻪ ﮔﺮﻓﺘﻦ Tot aan zijn nek/tot over zijn oren in de schulden zitten Heel veel schulden hebben Tâ xer xere tuye qarz budan
ﺗﺎ ﺧﺮﺧﺮه ﺗﻮی ﻗﺮض ﺑﻮدن در ﻗﺮض ﺳﻨﮕﯿﻨﯽ ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن،ﺑﺪﻫﮑﺎری زﯾﺎدی داﺷﺘﻦ Uit zijn nek kletsen/lullen Gewoon maar wat onzin vertellen Čert o pert goftan
ﭼﺮت و ﭘﺮت ﮔﻔنت ﺣﺮف ﻫﺎی ﺑﯽ رﺑﻂ و ﺑﯽ ﺳﺮ و ﺗﻪ زدن Zich iets op de nek/hals halen Door eigen toedoen met iets onaangenaams te maken krijgen Barâye xod mošgel tarâšidan
ﺑﺮای ﺧﻮد ﻣﺸﮕﻞ ﺗﺮاﺷﯿﺪن ﺧﻮد را در دام دﺷﻮاری ﻫﺎ اﻧﺪاﺧﺘﻦ Zijn nek uitsteken Het lef/de moed hebben om iets te doen/zeggen Dele kâri râ dâštan
دل ﮐﺎری را داﺷنت اﻧﺠﺎم ﮐﺎری را داﺷﺘﻦ/ﺷﻬﺎﻣﺖ ﮔﻔﺘﻦ ﺣﺮﻓﯽ/ﺟﺮات
!ﺗﻮی ﮐﺖ ﻣﻦ منﯽ رود !ﺑﺮای ﻣﻦ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻧﯿﺴﺖ Het niet zo nauw nemen Niet precies volgens de regels te werk gaan Kâri râ šol gereftan
ﮐﺎری را ﺷﻞ ﮔﺮﻓنت دﻗﯿﻖ و ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻗﺎﻧﻮن ﻋﻤﻞ ﻧﮑﺮدن Iemand ertussen nemen Iemand beetnemen // een grapje met iemand uithalen Kasi râ do-ore kardan
ﮐﺴﯽ را دوره ﮐﺮدن ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺷﻮﺧﯽ و ﻣﺰاح- ﺳﺮ ﺑﻪ ﺳﺮ ﮐﺴﯽ ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﮐﺮدن Iemand iets kwalijk nemen Het onacceptabel vinden dat iemand iets bepaalds heeft gezegd/gedaan Az karde-ye kasi delgir šodan
از ﮐﺮده ﮐﺴﯽ دﻟﮕﯿﺮ ﺷﺪن ﮔﻔﺘﺎر ﮐﺴﯽ را ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل داﻧﺴﺘﻦ/ﮐﺮدار Iets op zich nemen Beloven iets te zullen doen Ohde-dâre kâri šodan
ﻋﻬﺪه دار ﮐﺎری ﺷﺪن ﻗﻮل اﻧﺠﺎم ﮐﺎری را دادن Iets voor lief nemen Iets met enige tegenzin toch maar accepteren Be čizi rezâyat dâdan
ﺑﻪ ﭼﯿﺰی رﺿﺎﯾﺖ دادن ﭼﯿﺰی را در ﻫﺮ ﺣﺎل ﺑﺎ اﮐﺮاه ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ
Ik heb geen ogen in mijn nek! Oog Nemen Dat néém ik niet! Dat accepteer ik niet! Tuye kate man nemirawad!
Iets tot zich nemen Iets eten of drinken Baqdâde xod râ âbâd kardan
ﺑﻐﺪاد ﺧﻮد را آﺑﺎد ﮐﺮدن ﭼﯿﺰی ﺧﻮردن ﯾﺎ ﻧﻮﺷﯿﺪن 287
Proef woordenboek.indd 287
16-5-2008 9:24:42
Nering / Neus
Nering De tering naar de nering zetten Tering Nest In de nesten zitten Grote problemen hebben Tuye gel gir kardan
ﺗﻮی ﮔﻞ ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن ﻣﺸﮕﻼت ﺑﺴﯿﺎری داﺷﺘﻦ Uit een goed nest komen Van goede afkomst zijn // uit een keurige familie komen Xoš nasab budan
ﺧﻮش ﻧﺴﺐ ﺑﻮدن از ﺧﺎﻧﻮاده آﺑﺮوﻣﻨﺪ و ﻣﺤﺘﺮﻣﯽ-اﺻﻞ و ﻧﺴﺐ دار ﺑﻮدن ﺑﻮدن Zich in de nesten werken Door eigen toedoen in moeilijkheden raken Xod râ be hačal andâxtan
ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻫﭽﻞ اﻧﺪاﺧنت ﺧﻮد را ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻣﺸﮕﻼت ﮐﺮدن Zijn eigen nest bevuilen Kwaadspreken over zijn eigen omgeving {familie, land, vak enz.} Az xodi hâ badgu-i kardan
از ﺧﻮدی ﻫﺎ ﺑﺪﮔﻮﯾﯽ ﮐﺮدن ﮐﺸﻮر ﯾﺎ ﺣﺮﻓﻪ و ﻏﯿﺮه{ ﺧﻮد ﺑﺪ،از اﻃﺮاﻓﯿﺎن }ﻓﺎﻣﯿﻞ ﮔﻔﺘﻦ Net (bw) Het is net zo gezellig! Jammer dat dit nu onderbroken/ beëindigd wordt! {bij een prettige/ leuke bijeenkomst} Xoš gozašt bâ hâl bud!
!ﺧﻮش ﮔﺬﺷﺖ ﺑﺎ ﺣﺎل ﺑﻮد ﺗﻤﺎم ﺷﺪ! }درﺑﺎره ﻣﺠﻠﺲ ﺑﺎ/ﭼﻪ ﻗﺪر ﺣﯿﻒ ﮐﻪ ﻗﻄﻊ {ﺑﺎ ﺣﺎﻟﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد/ﺻﻔﺎ
Net goed! {Wordt gezegd als iemand zijn verdiende straf krijgt} Xub šod!, delam xonak šod!
! دمل ﺧﻨﮏ ﺷﺪ،!ﺧﻮب ﺷﺪ }درﺑﺎره ﮐﺴﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﺰای ﮐﺎر ﺧﻮد {رﺳﯿﺪه ﺑﺎﺷﺪ Net (zn) Achter het net vissen Niet het beoogde resultaat behalen, omdat anderen je nét vóór zijn geweest Ba-ad az parwâze kabk hâ šel-lik kardan
ﺑﻌﺪ از ﭘﺮواز ﮐﺒﮏ ﻫﺎ ﺷﻠﯿﮏ ﮐﺮدن ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻧﯿﺎوردن ﭼﻮن دﯾﮕﺮی ﯾﮏ ﻟﺤﻈﻪ ﭘﯿﺶ از او آن ﮐﺎر را ﮐﺮده اﺳﺖ In iemands netten verstrikt raken Ongewild in de macht van iemand komen Dar čange kasi gir kardan
در ﭼﻨﮓ ﮐﺴﯽ ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ زﯾﺮ ﻧﻔﻮذ ﮐﺴﯽ اﻓﺘﺎدن Neus Dat ga ik je niet aan je neus hangen Dat ga ik je heus niet vertellen Fozul râ bordan jahan-nam
ﻓﻀﻮل را ﺑﺮدن ﺟﻬﻨﻢ ﺑﺪون ﺷﮏ آن ﺣﺮف را ﺑﻪ ﺗﻮ ﻧﺨﻮاﻫﻢ زد Dat gaat (aan) zijn neus voorbij Dat krijgt hij niet, terwijl hij het zo graag wilde hebben Az čangaš (dar) raft
از ﭼﻨﮓ اش )در( رﻓﺖ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﮐﻪ آن را ﺧﯿﻠﯽ دوﺳﺖ داﺷﺖ اﻣﺎ ﮔﯿﺮش ﻧﯿﺎﻣﺪ Dat is een wassen neus Dat stelt niets voor // dat is onbelangrijk
288
Proef woordenboek.indd 288
16-5-2008 9:24:42
Neus / Neus
Kasi râ dast andâxtan
šqâl kal-le ast
آﺷﻐﺎل ﮐﻠﻪ اﺳﺖ ﺑﯽ اﻫﻤﯿﺖ اﺳﺖ- ﺑﯽ ارزش و ﺑﯽ ﺧﻮد اﺳﺖ Dat kan ik aan zijn neus toch niet zien? Ik kan niet aan de buitenkant zien hoe hij daarover denkt Ruye pišâni-aš ke nanewešte-and?
روی ﭘﯿﺸﺎﻧﯽ اش ﮐﻪ ﻧﻨﻮﺷﺘﻪ اﻧﺪ؟ از ﻇﺎﻫﺮش ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻢ ﺑﻔﻬﻤﻢ ﮐﻪ او در آن ﺑﺎره ﭼﻪ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ De neuzen tellen Het aantal aanwezigen tellen Sar šomâri kardan
ﴎﺷامری ﮐﺮدن ﺗﻌﺪاد ﺣﺎﺿﺮان را ﺷﻤﺮدن Een fijne neus hebben voor iets Een goed gevoel hebben/in staat zijn om iets bijzonders op te sporen/aan te schaffen Dar moredi mašâme tizi dâštan
در ﻣﻮردی ﻣﺸﺎم ﺗﯿﺰی داﺷنت ﺧﺮﯾﺪ ﭼﯿﺰ ﺧﺎﺻﯽ/ﻗﺎدر ﺑﻪ ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن/ﺣﺲ ﻗﻮی داﺷﺘﻦ ﺑﻮدن Een frisse neus halen Een wandeling maken om frisse lucht te krijgen Hawâ-i xordan
ﻫﻮاﯾﯽ ﺧﻮردن ﻗﺪﻣﯽ زدن ﺗﺎ ﻫﻮای ﺗﺎزه ای را ﺗﻨﻔﺲ ﮐﻨﻨﺪ Hij doet alsof zijn neus bloedt Hij doet alsof hij nergens van weet Xodaš râ be kuče-ye ali čap zade ast
ﺧﻮدش را ﺑﻪ ﮐﻮﭼﻪ ﻋﻠﯽ ﭼﭗ زده اﺳﺖ ﺟﻮری واﻧﻤﻮد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ از ﻫﯿﭻ ﭼﯿﺰ ﺧﺒﺮ ﻧﺪارد Iemand bij de neus nemen Iemand voor de gek houden
ﮐﺴﯽ را دﺳﺖ اﻧﺪاﺧنت ﮐﺴﯽ را ﮔﻮل زدن و ﻣﺴﺨﺮه ﮐﺮدن Iemand iets door de neus boren Iemand iets niet geven waarop hij recht had/waarop hij rekende Kolâh sare kasi gozâštan
ﮐﻼه ﴎ ﮐﺴﯽ ﮔﺬاﺷنت ﺣﻖ ﮐﺴﯽ را ﮐﻪ روی آن ﺣﺴﺎب ﻣﯽ ﮐﺮد ﻧﺪادن Iemand iets onder de neus wrijven = iemand iets inpeperen Iemand iets krachtig verwijten Angi be kasi zadan
اﻧﮕﯽ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ زدن ﮐﺴﯽ را ﺷﺪﯾﺪا ﺑﻪ ﮐﺎری ﻣﺘﻬﻢ ﮐﺮدن Iemand met zijn neus op de feiten drukken Iemand met de harde realiteit confronteren Wâqe-iyat râ be roxe kasi kešidan
واﻗﻌﯿﺖ را ﺑﻪ رخ ﮐﺴﯽ ﮐﺸﯿﺪن ﮐﺴﯽ را ﺑﺎ واﻗﻌﯿﺖ ﺗﻠﺨﯽ روﺑﺮو ﮐﺮدن Iets langs zijn neus weg zeggen Iets terloops/in het voorbijgaan zeggen Bi molâheze harf zadan
ﺑﯽ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺣﺮف زدن ﮔﺬری ﭼﯿﺰی ﮔﻔﺘﻦ/ﺳﺮﺳﺮی و ﻫﻤﯿﻦ ﺟﻮری Met zijn neus in de boter vallen Onverwacht een gelukje hebben Az xar oftâdan wa xormâ peydâ kardan
از ﺧﺮ اﻓﺘﺎدن و ﺧﺮﻣﺎ ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن ﻓﺮﺻﺖ ﻏﯿﺮ ﻣﻨﺘﻈﺮه ای ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن Met zijn neus kijken Niet goed kijken bij het zoeken naar iets Sar sari negâh kardan
289
Proef woordenboek.indd 289
16-5-2008 9:24:42
Neus / Neus
ﴎﴎی ﻧﮕﺎه ﮐﺮدن دﻧﺒﺎل ﭼﯿﺰی ﮔﺸﺘﻦ و ﺧﻮب دﻗﺖ ﻧﮑﺮدن Niet verder kijken dan zijn neus lang is Kortzichtig zijn Ofoqe didaš bârik ast
اﻓﻖ دﯾﺪش ﺑﺎرﯾﮏ اﺳﺖ ﮐﻮﺗﻪ ﺑﯿﻦ و ﮐﻮﺗﻪ ﻓﮑﺮ اﺳﺖ (Lelijk/raar) op zijn neus kijken (Ernstig) teleurgesteld zijn (Saxt/ajib) damaq budan
ﻋﺠﯿﺐ( دﻣﻖ ﺑﻮدن/)ﺳﺨﺖ )ﺟﺪی( ﻣﺎﯾﻮس و ﻧﺎاﻣﯿﺪ ﺑﻮدن Tussen neus en lippen door Terloops/in het voorbijgaan Sar sari
ﴎﴎی ﻫﻤﯿﻦ ﺟﻮری/ اﺗﻔﺎﻗﯽ،ﮔﺬری
Zich/zijn neus in een wespennest steken Zich met iets bemoeien dat enorm pijnlijke gevolgen heeft Angošt dar lâne-ye zanbur kardan
اﻧﮕﺸﺖ در ﻻﻧﻪ زﻧﺒﻮر ﮐﺮدن در ﮐﺎری ﻓﻀﻮﻟﯽ ﮐﺮدن ﮐﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ دردﻧﺎک ﺑﺰرﮔﯽ دارد Zijn neus in andermans zaken steken Zich met andermans zaken bemoeien Noxode âš šodan
ﻧﺨﻮد آش ﺷﺪن در ﮐﺎر دﯾﮕﺮان دﺧﺎﻟﺖ ﮐﺮدن Zijn neus in de wind steken Eigenwijs zijn Damâq sar bâlâ budan
دﻣﺎغ ﴎ ﺑﺎﻻ ﺑﻮدن ﯾﮏ دﻧﺪه و ﯾﮏ رای ﺑﻮدن Zijn neus maar achternalopen Ongericht bezig zijn // doelloos rondlopen Dore xod čarxidan
Uit zijn neus eten Niets uitvoeren Qaz čerândan
ﻗﺎز ﭼﺮاﻧﺪن ﻫﯿﭻ ﮐﺎری اﻧﺠﺎم ﻧﺪادن Wie zijn neus schendt, schendt zijn aangezicht Als je kwaad spreekt over je familie/ naaste omgeving, tast je ook je eigen goede naam aan Tofe sar bâlâ be surate xodat bar migardad
ﺗﻒ ﴎﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﻮدت ﺑﺮﻣﯽ ﮔﺮدد ﻧﺰدﯾﮑﺎن ﺧﻮد را ﺑﮕﻮﯾﯽ ﻧﺎم ﺧﻮد/وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﺪی ﻓﺎﻣﯿﻞ را ﻫﻢ ﺧﺮاب ﮐﺮده ای Wit om de neus worden Angstig, bang worden Zahre tarak šodan
زﻫﺮه ﺗﺮک ﺷﺪن ﺑﺴﯿﺎر ﺗﺮﺳﯿﺪن و وﺣﺸﺖ ﮐﺮدن
دور ﺧﻮد ﭼﺮﺧﯿﺪن ﺑﯽ ﻫﺪف ﮔﺸﺘﻦ- ﺑﯽ ﺧﻮدی ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻮدن Zijn neus voor iets ophalen/ optrekken voor iets Zich te goed vinden voor iets // iets beneden zijn waardigheid vinden Čizi râ riz didan
ﭼﯿﺰی را رﯾﺰ دﯾﺪن ﭼﯿﺰی را ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺗﺮ از- ﺧﻮد را ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ داﻧﺴﺘﻦ ﺷﺎن ﺧﻮد دﯾﺪن Zijn neus stoten Een tegenslag krijgen // afgewezen worden Tuye puz xordan
ﺗﻮی ﭘﻮز ﺧﻮردن دﺳﺖ رد ﺑﻪ ﺳﯿﻨﻪ ﺧﻮردن- ﺑﺪ آوردن
290
Proef woordenboek.indd 290
16-5-2008 9:24:42
Neusje / Nietsdoen
Dat buitenkansje gaat zijn neus voorbij Buitenkansje Het deksel op zijn neus krijgen Deksel Hij is geen knip voor zijn neus waard Knip Wie het onderste uit de kan wil, krijgt het lid op zijn neus Kan Neusje Het neusje van de zalm Het allerbeste/lekkerste deel Behtarin tek-ke
ﺑﻬﱰﯾﻦ ﺗﮑﻪ ﺧﻮﺷﻤﺰه ﺗﺮﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ/ﻋﺎﻟﯽ ﺗﺮﯾﻦ Nevel Hij hult zich in nevelen Hij doet geheimzinnig // hij laat niet merken wat hij wil Lâ puši mikonad
ﻻﭘﻮﺷﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﻧﻈﺮ ﺧﻮد را ﻧﺸﺎن ﻧﻤﯽ دﻫﺪ- ﻣﺮﻣﻮزاﻧﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ ﮐﻨﺪ Nier In hart en nieren Hart Niets/niks Alsof het niets/niks is Alsof het geen enkele moeite kost // alsof het niets betekent Mesle in ke pašm ast
ﻣﺜﻞ اﯾﻦ ﮐﻪ ﭘﺸﻢ اﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﯾﻦ ﮐﻪ ﻣﻬﻢ- ﻣﺜﻞ اﯾﻦ ﮐﻪ ﻫﯿﭻ زﺣﻤﺘﯽ ﻧﺪارد ﻧﯿﺴﺖ Er niets/niks op te zeggen hebben Er geen reactie op hebben // een uitleg schuldig blijven Harfi barâye zadan nadâštan
ﺣﺮﻓﯽ ﺑﺮای زدن ﻧﺪاﺷنت ﺗﻮﺿﯿﺤﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻦ- روی ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ واﮐﻨﺶ ﻧﮑﺮدن Er zit niets/niks anders op Er is niets aan te doen // er is geen goed alternatief Čâre-ye digari nist
ﭼﺎره دﯾﮕﺮی ﻧﯿﺴﺖ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﻧﺪارد- ﮐﺎری ﻧﻤﯽ ﺷﻮد ﮐﺮد Hij staat voor niets/niks Hij durft alles Adame por deli ast
آدم ﭘﺮ دﻟﯽ اﺳﺖ ﺑﯽ ﺑﺎک اﺳﺖ،ﺟﺮات ﻫﺮ ﮐﺎری را دارد Niets voor niets Alles kost geld Hič či mofti nist
ﻫﯿﭻ ﭼﯽ ﻣﻔﺘﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﻫﺮﭼﯿﺰی ﻫﺰﯾﻨﻪ ای دارد Niet voor niets Niet zonder reden Hamin juri ke na
ﻫﻤﯿﻦ ﺟﻮری ﮐﻪ ﻧﻪ ﺑﺪون دﻟﯿﻞ ﮐﻪ ﻧﻪ Voor niets/niks uit de weg gaan Absoluut niet bang aangelegd zijn Del o jorate ziyâdi dâštan
دل و ﺟﺮات زﯾﺎدی داﺷنت ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ ﺗﺮﺳﻮ و ﺑﺰدل ﻧﺒﻮدن Een man van niks Man Nietsdoen Een zalig nietsdoen Het heerlijke genot om geen verplichtingen te hebben {ontleend aan het Italiaans: ‘dolce far niente’} Kun gošâdi ham lez-zatist
291
Proef woordenboek.indd 291
16-5-2008 9:24:42
Nieuws / Nood
ﮐﻮن ﮔﺸﺎدی ﻫﻢ ﻟﺬﺗﯿﺴﺖ ﺧﻮﺷﯽ ﺑﺰرﮔﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﯿﭻ ﻣﺴﻮوﻟﯿﺘﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯽ Nieuws Dat is oud nieuws Dat is allang bekend In râ ke har nane qamari midânad
اﯾﻦ را ﮐﻪ ﻫﺮ ﻧﻨﻪ ﻗﻤﺮی ﻣﯽ داﻧﺪ اﯾﻦ ﻗﻀﯿﻪ ﻣﺪت ﻫﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻌﻠﻮم اﺳﺖ Er is niets nieuws onder de zon {bijbelspreuk, Prediker 1:9} Echt nieuwe gebeurtenissen zijn er niet Xabare qâbele arzi nist {enjil}
{ﺧﱪ ﻗﺎﺑﻞ ﻋﺮﺿﯽ ﻧﯿﺴﺖ }اﻧﺠﯿﻞ ﭘﯿﺸﺎﻣﺪ واﻗﻌﺎ ﺟﺪﯾﺪی ﻧﯿﻔﺘﺎده اﺳﺖ Geen nieuws, goed nieuws Als je geen bericht krijgt, is er tenminste niets ergs gebeurd Bi xabari xoš xabari ast
ﺑﯽ ﺧﱪی ﺧﻮش ﺧﱪی اﺳﺖ اﮔﺮ ﺧﺒﺮی ﻧﺸﻨﯿﺪی ﺣﺪاﻗﻞ اﺗﻔﺎق ﺑﺪی ﻧﯿﻔﺘﺎده اﺳﺖ Het nieuws verspreidt zich als een lopend vuurtje Het nieuws wordt overal heel snel bekend Xabar mesle barq sare zabân hâ mioftad
ﺧﱪ ﻣﺜﻞ ﺑﺮق ﴎ زﺑﺎن ﻫﺎ ﻣﯽ اﻓﺘﺪ ﺧﺒﺮ ﺗﻨﺪ و ﺳﺮﯾﻊ ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﭘﺨﺶ ﻣﯽ ﺷﻮد Nieuwtje Het nieuwtje is eraf Het is al gewoon geworden Digar tâzegi nadârad
دﯾﮕﺮ ﺗﺎزﮔﯽ ﻧﺪارد ﻋﺎدی و ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ و ﻣﺮﺳﻮم ﺷﺪه اﺳﺖ Nijd Groen en geel van nijd zien Erg jaloers zijn
Az hesâdat âtaš gereftan
از ﺣﺴﺎدت آﺗﺶ ﮔﺮﻓنت ﺑﺴﯿﺎر رﺷﮏ ﺑﺮدن و ﺣﺴﻮد ﺑﻮدن Niks Niets Nippertje Op het nippertje Nog nét // op het laatste moment Sare bezangâh
ﴎ ﺑﺰﻧﮕﺎه در آﺧﺮﯾﻦ ﻟﺤﻈﻪ- درﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ Node Iets node kunnen missen Iets eigenlijk niet kunnen missen Asâye dast kasi budan
ﻋﺼﺎی دﺳﺖ ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن اﺣﺘﯿﺎج ﻣﺒﺮﻣﯽ ﺑﻪ ﭼﯿﺰی داﺷﺘﻦ Nood Als de nood het hoogst is, is de redding (het meest) nabij {Bemoediging bij een bijna uitzichtloze situatie} Mosibat ke be o-oje xod beresad nejât nazdik ast
ﻣﺼﯿﺒﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ اوج ﺧﻮد ﺑﺮﺳﺪ ﻧﺠﺎت ﻧﺰدﯾﮏ اﺳﺖ {}دل ﮔﺮﻣﯽ ﮐﻮﭼﮑﯽ اﺳﺖ در وﺿﻊ ﮐﻢ و ﺑﯿﺶ ﻧﺎاﻣﯿﺪ ﮐﻨﻨﺪه Geen nood! Dat lossen we snel op // dat is geen probleem Âsemân ke surâx našode ast!
!آﺳامن ﮐﻪ ﺳﻮراخ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ آن ﮐﻪ ﻣﺸﮕﻠﯽ- آن دﺷﻮاری را زود ﺣﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ ﻧﯿﺴﺖ Hoge nood hebben Direct naar het toilet moeten Tangaš gerefte ast
ﺗﻨﮓ اش ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﻓﻮرا ﺑﻪ دﺳﺘﺸﻮﯾﯽ ﯾﺎ ﺗﻮاﻟﺖ ﺑﺮود
292
Proef woordenboek.indd 292
16-5-2008 9:24:42
Noodlot / Noot
Iemand uit de nood helpen Iemand uit de moeilijkheden halen Daste kasi râ dar mošgelât gereftan
دﺳﺖ ﮐﺴﯽ را در ﻣﺸﮕﻼت ﮔﺮﻓنت ﮐﺴﯽ را از دﺷﻮاری ﻫﺎ ﺑﯿﺮون ﮐﺸﯿﺪن In de nood leert men zijn vrienden kennen In een noodsituatie ontdek je wie je echte vrienden zijn Dust ân bâšad ke girad daste dust dar parišân hâli o dar mândegi
دوﺳﺖ آن ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﮔﯿﺮد دﺳﺖ دوﺳﺖ در ﭘﺮﯾﺸﺎن ﺣﺎﻟﯽ و درﻣﺎﻧﺪﮔﯽ در وﺿﻌﯿﺖ دﺷﻮار آدم دوﺳﺘﺎن واﻗﻌﯽ ﺧﻮد را ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﺪ Nood breekt wet In een noodsituatie moet je wel eens iets doen dat in strijd met de wet is Ehtiyâj qânun saraš nemišawad
اﺣﺘﯿﺎج ﻗﺎﻧﻮن ﴎش منﯽ ﺷﻮد وﺿﻊ ﮐﻪ ﺧﺮاب ﺑﺎﺷﺪ آدم ﺑﻌﻀﯽ وﻗﺖ ﻫﺎ ﮐﺎرﻫﺎﯾﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺧﻼف ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺖ Nood leert bidden In tijden van nood nemen ook mensen die in het gewone leven nooit bidden, hun toevlucht tot God Ehtiyâj âdam râ namâz xân mikonad
اﺣﺘﯿﺎج آدم را منﺎز ﺧﻮان ﻣﯽ ﮐﻨﺪ در ﻣﻮﻗﻊ ﻧﯿﺎز ﺣﺘﯽ آدم ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در زﻧﺪﮔﯽ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﻫﯿﭻ وﻗﺖ ﻧﻤﺎز ﻧﻤﯽ ﺧﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺪا روی ﻣﯽ آورﻧﺪ Van de nood een deugd maken Uit een lastige situatie toch nog voordeel halen Az niyâz maziyat sâxtan
از ﻧﯿﺎز ﻣﺰﯾﺖ ﺳﺎﺧنت از وﺿﻊ دﺷﻮار ﺣﺪ اﻣﮑﺎن ﺳﻮد ﺑﺮدن
Zijn nood klagen bij iemand Zijn probleem aan iemand voorleggen // zijn verdriet met een ander proberen te delen Bâ kasi darde del kardan
ﺑﺎ ﮐﺴﯽ درد دل ﮐﺮدن در ﮔﻔﺘﻦ- ﻣﺸﮕﻞ ﺧﻮد را ﺑﺎ ﮐﺴﯽ در ﻣﯿﺎن ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﻧﺎراﺣﺘﯽ ﻫﺎی ﺧﻮد ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮐﻮﺷﯿﺪن Een redder in de nood Redder Noodlot De ironie van het lot/noodlot Ironie Noorden Het noorden kwijt zijn Niet goed weten wat je moet doen Qâti kardan
ﻗﺎﺗﯽ ﮐﺮدن ﮔﯿﺞ و ﻣﻨﮓ ﺷﺪن Noorderzon Met de noorderzon vertrekken Stiekem naar het buitenland reizen (vaak zonder schulden te betalen) Yawâšaki qeyb šodan
ﯾﻮاﺷﮑﯽ ﻏﯿﺐ ﺷﺪن ﭘﻨﻬﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺧﺎرج از ﮐﺸﻮر ﺳﻔﺮ ﮐﺮدن )ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺪون اﯾﻦ (ﮐﻪ ﺑﺪﻫﮑﺎری ﺧﻮد را ﺑﭙﺮدازد Noot Een kritische noot plaatsen bij iets Op een bepaald punt kritiek hebben Az jariyâni xorde gereftan
از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺧﺮده ﮔﺮﻓنت از ﻧﻈﺮ ﺧﺎﺻﯽ اﻧﺘﻘﺎد ﮐﺮدن Een vrolijke noot Een leuk moment in een overigens ernstige situatie Naqme-i dar azâ
ﻧﻐﻤﻪ ای در ﻋﺰا ﻟﺤﻈﻪ ای ﺧﻮش در وﺿﻌﯿﺘﯽ دﺷﻮار و ﻧﺎﮔﻮار 293
Proef woordenboek.indd 293
16-5-2008 9:24:42
Nop(pes) / Nummer
Harde noten kraken Moeilijke problemen oplossen Šâxe qul râ šekastan
ﺷﺎخ ﻏﻮل را ﺷﮑﺴنت دﺷﻮاری ﻫﺎی ﺑﺰرﮔﯽ را رﻓﻊ ﮐﺮدن Veel noten op zijn zang hebben Hoge eisen stellen Por mod-deâ budan
ﭘﺮ ﻣﺪﻋﺎ ﺑﻮدن درﺧﻮاﺳﺖ و ﺗﻘﺎﺿﺎی زﯾﺎدی ﮐﺮدن Wie noten wil smaken, moet ze kraken Wie van iets wil genieten, moet er moeite voor doen Har ke râ tâwus xâhad jo-ore hendustân kešad
ﻫﺮ ﮐﻪ را ﺗﺎووس ﺧﻮاﻫﺪ ﺟﻮر ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﮐﺸﺪ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ از ﭼﯿﺰی ﻟﺬت ﺑﺒﺮد ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮاﯾﺶ زﺣﻤﺖ ﺑﮑﺸﺪ Nop(pes) Iets voor nop(pes) krijgen Iets gratis krijgen Čizi râ moftaki gereftan
ﭼﯿﺰی را ﻣﻔﺘﮑﯽ ﮔﺮﻓنت ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ راﯾﮕﺎن و ﻣﺠﺎﻧﯽ درﯾﺎﻓﺖ ﮐﺮدن Nopjes In zijn nopjes zijn Heel tevreden zijn/zich verheugen Bâ dome xod gerdu šekastan
ﺑﺎ دم ﺧﻮد ﮔﺮدو ﺷﮑﺴنت ﺧﺸﻨﻮد ﺑﻮدن/ﺑﺴﯿﺎر راﺿﯽ Nota Ergens goede nota van nemen Ergens goede aandacht aan besteden Jariyâni râ xub be moxe xod foru kardan
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺧﻮب ﺑﻪ ﻣﺦ ﺧﻮد ﻓﺮو ﮐﺮدن ﺗﻮﺟﻪ زﯾﺎدی ﺑﻪ ﭼﯿﺰی داﺷﺘﻦ
Notendop De geschiedenis in een notendop Geschiedenis Notie Ergens geen flauwe notie van hebben Ergens geen enkel idee van hebben // van iets helemaal niet op de hoogte zijn Az qazi-ye-i kâmelan bi xabar budan
از ﻗﻀﯿﻪ ای ﮐﺎﻣﻼ ﺑﯽ ﺧﱪ ﺑﻮدن ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ اﻃﻼﻋﯽ- از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻫﯿﭻ ﮔﻮﻧﻪ آﮔﺎﻫﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻦ از ﻣﺴﺎﻟﻪ ای ﻧﺪاﺷﺘﻦ Nul Een grote nul Een waardeloos persoon Âdame âšqâl kal-le
آدم آﺷﻐﺎل ﮐﻠﻪ آدم ﺑﯽ ارزش و ﺑﯽ اﻫﻤﯿﺖ Nul op het rekest krijgen Niet gedaan krijgen wat je gevraagd had Dast xâli bargaštan
دﺳﺖ ﺧﺎﻟﯽ ﺑﺮﮔﺸنت درﺧﻮاﺳﺖ ﮐﺮدن و ﺟﻮاب ﻣﻨﻔﯽ ﺷﻨﯿﺪن Van nul en generlei waarde Volstrekt waardeloos šqal o čert
آﺷﻐﺎل و ﭼﺮت ﺟﺮﯾﺎن ﺑﯽ ﺧﻮد و ﭘﻮچ Nummer Als nummer één uit de bus komen Als eerste eindigen {bij wedstrijden, verkiezingen enz.} Aw-wal šodan
اول ﺷﺪن ،ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﻧﻔﺮ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪن }در ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ {اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت و ﻏﯿﺮه
294
Proef woordenboek.indd 294
16-5-2008 9:24:42
Nummertje / Nuttig
(Maar) een nummer zijn Niet als een persoon, maar als iemand in een reeks beschouwd worden Âdam be hesâb na-yâmadan
آدم ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻧﯿﺎﻣﺪن ﮐﺴﯽ را ﻧﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻓﺮد ﺑﻠﮑﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﯾﮑﯽ از اﻓﺮاد ﮔﺮوه ﺑﻪ ﺣﺴﺎب آوردن Iemand op zijn nummer zetten Iemand terechtwijzen Kasi râ sare jâ-yaš nešândan
ﮐﺴﯽ را ﴎ ﺟﺎﯾﺶ ﻧﺸﺎﻧﺪن ﮐﺴﯽ را ﺳﺮزﻧﺶ و ﺗﻮﺑﯿﺦ ﮐﺮدن Nummertje Een nummertje maken Even neuken met iemand Taq-qe zadan
ﺗﻘﻪ زدن راﺑﻄﻪ ﺟﻨﺴﯽ ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ داﺷﺘﻦ Een nummertje ten beste geven Zijn kundigheid/bedrevenheid/kennis tonen
Xodi nešân dâdan
ﺧﻮدی ﻧﺸﺎن دادن داﻧﺶ ﺧﻮد را ﻧﺸﺎن دادن/ﻣﻬﺎرت/ﮐﺎرداﻧﯽ Nut Ergens het nut niet van inzien Iets onbelangrijk/niet de moeite waard vinden Jariyâni râ âšqâl kal-le hesâb kardan
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را آﺷﻐﺎل ﮐﻠﻪ ﺣﺴﺎب ﮐﺮدن ﺑﯽ ارزش داﻧﺴﺘﻦ/ﻗﻀﯿﻪ ای را ﺑﯽ اﻫﻤﯿﺖ Nuttig Het nuttige met het aangename verenigen Iets dat gedaan moet worden combineren met iets aangenaams {naar Latijn ‘miscere utile dulci’, Horatius, Ars Poetica 343} Kâr o keyf râ âmixtan
ﮐﺎر و ﮐﯿﻒ را آﻣﯿﺨنت {ﮐﺎر اﺟﺒﺎری را ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن دﻟﭽﺴﺒﯽ آﻣﯿﺨﺘﻦ }ﻻﺗﯿﻦ
295
Proef woordenboek.indd 295
16-5-2008 9:24:42
Proef woordenboek.indd 296
16-5-2008 9:24:42
O Oase Een oase van rust Een plaats waar het weldadig rustig is Daryâ-i az ârâmeš
درﯾﺎﯾﯽ از آراﻣﺶ ﻣﮑﺎﻧﯽ ﮐﻪ آراﻣﺶ ﻣﻄﺒﻮﻋﯽ دارد Obstakel Obstakels uit de weg ruimen Hindernissen verwijderen Mâne-e hâ râ az sare râh bardâštan
ﻣﺎﻧﻊ ﻫﺎ را از ﴎ راه ﺑﺮداﺷنت ﭼﯿﺰﻫﺎی دﺳﺖ و ﭘﺎ ﮔﯿﺮ را از ﺑﯿﻦ ﺑﺮدن Oefening Oefening baart kunst Alleen door te oefenen kun je ervaring/kennis opdoen Kâre niku kardan az por kardan ast
ﮐﺎر ﻧﯿﮑﻮ ﮐﺮدن از ﭘﺮ ﮐﺮدن اﺳﺖ داﻧﺶ ﺑﻪ دﺳﺖ آورد/ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﺗﻤﺮﯾﻦ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺗﺠﺮﺑﻪ Einde oefening/verhaal Einde Offer Ten offer vallen aan Het slachtoffer worden van Fadâ-ye jariyâni šodan
Ogenblik Een helder ogenblik hebben Plotseling inzicht krijgen Šo-ur gol kardan
ﺷﻌﻮر ﮔﻞ ﮐﺮدن ﻧﺎﮔﻬﺎن ﭼﺸﻢ ﺑﺼﯿﺮت ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن Een kritiek ogenblik Een beslissend moment Lahze-ye bohrâni
ﻟﺤﻈﻪ ﺑﺤﺮاﻧﯽ زﻣﺎن ﺣﺴﺎس و ﻧﻬﺎﯾﯽ In een onbewaakt ogenblik Op het moment dat je even niet oplet(te) Lahze-i qeflat
ﻟﺤﻈﻪ ای ﻏﻔﻠﺖ ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ آدم ﺣﻮاس اش ﻧﯿﺴﺖ In een verloren ogenblik Even tussen andere werkzaamheden door Beyne do kâr
ﺑﯿﻦ دو ﮐﺎر ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﺎﻧﯽ ﻣﯿﺎن ﮐﺎرﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ Olie In de olie zijn Dronken zijn Šangul budan
ﺷﻨﮕﻮل ﺑﻮدن ﻣﺴﺖ ﺑﻮدن Olie op de golven gieten Opgewonden mensen kalmeren // in een emotionele sfeer rust scheppen Âb ruye âtaš rixtan
آب روی آﺗﺶ رﯾﺨنت در ﻣﺤﯿﻂ ﺣﺴﺎس و ﻧﺎ- ﻣﺮدم آﺷﻔﺘﻪ را آرام ﮐﺮدن آراﻣﯽ آراﻣﺶ ﺑﺮ ﻗﺮار ﮐﺮدن
ﻓﺪای ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺷﺪن ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﭼﯿﺰی ﺷﺪن 297
Proef woordenboek.indd 297
16-5-2008 9:24:42
Olifant / Onbetuigd
Olie op het vuur gieten/gooien Emoties die toch al hoog opgelaaid zijn, nog aanwakkeren Be âtaš dâman zadan
ﺑﻪ آﺗﺶ داﻣﻦ زدن ﮐﺸﻤﮑﺶ و دﻋﻮای ﺑﺎﻻ ﮔﺮﻓﺘﻪ را ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﺗﺤﺮﯾﮏ ﮐﺮدن Olifant Als een olifant in de porseleinkast Lomp en onvoorzichtig Mesle xerse gond-ye sar be hawâ
ﻣﺜﻞ ﺧﺮس ﮔﻨﺪه ﴎ ﺑﻪ ﻫﻮا زﻣﺨﺖ و ﺧﺎم دﺳﺖ و ﺑﯽ دﻗﺖ Van een mug een olifant maken Mug Olympus Van de Olympus afdalen Zich bij uitzondering onder de (gewone) mensen begeven Az taxte âje xod pâ-in âmadan
از ﺗﺨﺖ ﻋﺎج ﺧﻮد ﭘﺎﯾﯿﻦ آﻣﺪن اﺗﻔﺎﻗﯽ ﺑﻪ ﻣﯿﺎن ﻣﺮدم )ﻋﺎدی( رﻓﺘﻦ
در ﺗﻨﮕﻨﺎ ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن در وﺿﻊ آﺷﻔﺘﻪ و ﭘﺮﯾﺸﺎن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ In de gegeven omstandigheden In de situatie zoals die door de loop der dingen is ontstaan Dar waze mo-ojud
در وﺿﻊ ﻣﻮﺟﻮد ﻣﻮﻗﻌﯿﺘﯽ ﮐﻪ در دوران زﻧﺪﮔﯽ ﭘﯿﺶ آﻣﺪه اﺳﺖ In gezegende omstandigheden verkeren Zwanger zijn Bârdâr budan
ﺑﺎردار ﺑﻮدن آﺑﺴﺘﻦ و ﺣﺎﻣﻠﻪ ﺑﻮدن Een (noodlottige) samenloop van omstandigheden Samenloop Onbekend Onbekend maakt onbemind Wat je niet kent, waardeer je niet Ânče qarib ast ajib ast
آﻧﭽﻪ ﻏﺮﯾﺐ اﺳﺖ ﻋﺠﯿﺐ اﺳﺖ آدم ﭼﯿﺰی را ﮐﻪ ﻧﻤﯽ ﺷﻨﺎﺳﺪ ﺑﯽ ارزش ﻣﯽ داﻧﺪ
Om Hem om hebben Dronken zijn Ziyâdi xorde
زﯾﺎدی ﺧﻮرده ﻣﺴﺖ ﺑﻮدن Ome Oom Omega De alfa en omega Alfa Omstandigheid In benarde omstandigheden verkeren Zich in een zorgwekkende toestand bevinden Dar tangnâ gir kardan
Onbenul Een stuk onbenul Een dom iemand // een sufferd Nâdân o lo-ode
ﻧﺎدان و ﻟﻮده ﺧﺮﻓﺖ و ﺳﺒﮏ ﻣﻐﺰ- آدم اﺣﻤﻖ Onbetuigd Zich niet onbetuigd laten Zich duidelijk manifesteren // nadrukkelijk een bijdrage leveren Xodi nešân dâdan
ﺧﻮدی ﻧﺸﺎن دادن ﺳﻬﻢ ﺧﻮد را ﺻﺮﯾﺢ اﻧﺠﺎم دادن- ﺧﻮد را ﺟﻠﻮه دادن
298
Proef woordenboek.indd 298
16-5-2008 9:24:42
Ondank / Ongelijk (zn)
Ondank Ondank is ’s werelds loon Goede daden worden vaak niet beloond // ‘stank voor dank’ Pâsoxe xubi badi ast
ﭘﺎﺳﺦ ﺧﻮﺑﯽ ﺑﺪی اﺳﺖ ﺧﻮﺑﯽ ﮐﺮدن و- ﭘﺎداش ﮐﺎر ﻧﯿﮏ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺪی اﺳﺖ ﺻﻮاب ﮐﺮدن و ﮐﺒﺎب ﺷﺪن،ﺑﺪی دﯾﺪن Onder Ergens niet onderuit kunnen Iets niet kunnen weigeren Râhe farâr nadâštan
راه ﻓﺮار ﻧﺪاﺷنت ﻗﺎدر ﺑﻪ رد ﮐﺮدن ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻧﺒﻮدن Ondergang Met open ogen zijn ondergang tegemoet gaan Oog Onderhoud In zijn onderhoud kunnen voorzien Genoeg geld verdienen om van te leven Xud kafâ budan
ﺧﻮد ﮐﻔﺎ ﺑﻮدن ﻫﺰﯾﻨﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد را درآوردن Ondermaanse In/op dit ondermaanse Hier op aarde Dar in donyâ-ye xâki
در اﯾﻦ دﻧﯿﺎی ﺧﺎﮐﯽ روی ﮐﺮه زﻣﯿﻦ Onderscheid Geen onderscheid kennen/weten tussen ‘mijn’ en ‘dijn’ Zomaar in bezit nemen of gebruiken wat het eigendom is van een ander Mâle xodam mâle xodam mâle digarân ham mâle xodam
ﻣﺎل دﯾﮕﺮان ﻫﻢ ﻣﺎل ﺧﻮدم،ﻣﺎل ﺧﻮدم ﻣﺎل ﺧﻮدم راﺣﺖ و آﺳﻮده ﻣﺎل دﯾﮕﺮی را ﺻﺎﺣﺐ ﺷﺪن ﯾﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮدن Onderspit Het onderspit delven Een nederlaag lijden // verslagen worden Qâfiye râ bâxtan
ﻗﺎﻓﯿﻪ را ﺑﺎﺧنت ﻣﻐﻠﻮب ﺷﺪن- ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮردن Ondervinding Ondervinding is de beste leermeester Van ervaring kun je het meeste leren Tajrobe behtarin moal-lem ast
ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﻬﱰﯾﻦ ﻣﻌﻠﻢ اﺳﺖ از ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺧﯿﻠﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد ﯾﺎد ﮔﺮﻓﺖ Onderwerp Een onderwerp aansnijden Een onderwerp aan de orde stellen // iets gaan bespreken Sare mozu-i râ bâz kardan
ﴎ ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ را ﺑﺎز ﮐﺮدن ﺣﺮﻓﯽ را ﺑﻪ ﺑﺤﺚ ﮔﺬاﺷﺘﻦ- ﺑﺤﺜﯽ را ﭘﯿﺶ ﮐﺸﯿﺪن Ongelijk (bw) Het is ongelijk verdeeld in de wereld Niet iedereen krijgt dezelfde kansen // er is op de wereld een groot verschil tussen arm en rijk Donyâ âdelâne taqsim našode ast
دﻧﯿﺎ ﻋﺎدﻻﻧﻪ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ در ﺟﻬﺎن ﻓﺮق- ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﺷﺎﻧﺲ ﯾﮑﺴﺎن داده ﻧﻤﯽ ﺷﻮد ﻣﯿﺎن ﻓﻘﯿﺮ و ﭘﻮل دار زﯾﺎد اﺳﺖ Ongelijk (zn) Zijn ongelijk bekennen Toegeven dat je ongelijk had Eštebâhe xod râ tasdiq kardan
اﺷﺘﺒﺎه ﺧﻮد را ﺗﺼﺪﯾﻖ ﮐﺮدن ﺑﻪ ﺧﻄﺎ و ﺗﻘﺼﯿﺮ ﺧﻮد اﻗﺮار ﮐﺮدن 299
Proef woordenboek.indd 299
16-5-2008 9:24:42
Ongeluk / Onschuld
Ongeluk Een ongeluk komt zelden alleen Als er één ding misloopt, gaat er vaak nog veel meer mis Bad biyâri hâ donbâle ham miâyand
ﺑﺪﺑﯿﺎری ﻫﺎ دﻧﺒﺎل ﻫﻢ ﻣﯽ آﯾﻨﺪ اﮔﺮ ﮐﺎری ﺧﺮاب ﺷﻮد ﺧﺮاﺑﯽ ﻫﺎی دﯾﮕﺮی ﻫﻢ ﭘﺸﺖ ﺳﺮش ﻣﯽ آﯾﻨﺪ Een ongeluk zit in een klein hoekje Een ongeluk kan zomaar onverwachts gebeuren Etefâq xabar nemikonad
اﺗﻔﺎق ﺧﱪ منﯽ ﮐﻨﺪ ﭘﯿﺶ آﻣﺪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻫﻤﯿﻦ ﺟﻮری و ﻏﯿﺮ ﻣﻨﺘﻈﺮه اﺗﻔﺎق ﺑﯿﻔﺘﺪ Zich een ongeluk lachen/schrikken enz. Ontzettend lachen/schrikken enz. Az xande/tars mordan wa qeyre
ﺗﺮس ﻣﺮدن و ﻏﯿﺮه/از ﺧﻨﺪه ﺗﺮﺳﯿﺪن و ﻏﯿﺮه/ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻨﺪﯾﺪن Het is met hem altijd twaalf ambachten en dertien ongelukken Ambacht Ongenade In ongenade vallen Zijn (bevoorrechte) positie verliezen // ten val komen Az asb oftâdan
از اﺳﺐ اﻓﺘﺎدن ﺳﺮﻧﮕﻮن ﺷﺪن- ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ )وﯾﮋه( ﺧﻮد را از دﺳﺖ دادن Onkruid Onkruid vergaat niet Het verkeerde soort mensen blijft in leven {soms gezegd in boosheid, soms ook licht spottend, bijv. als iemand met wie je het goed kunt vinden van een zware ziekte herstelt}
Bâdenjâne bad (bam) âfat nadârad
ﺑﺎدﻧﺠﺎن ﺑﺪ )ﺑﻢ( آﻓﺖ ﻧﺪارد ،آدم ﻫﺎی ﻇﺎﻟﻢ زﯾﺎد ﻋﻤﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ }اﻏﻠﺐ ﻣﻮﻗﻊ ﺧﺸﻢ اﮔﺮ:ﮔﺎﻫﯽ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﺰاح ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ آدم ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ راﺑﻄﻪ ﺧﻮﺑﯽ دارد از ﺑﯿﻤﺎری ﺳﺨﺘﯽ {ﻧﺠﺎت ﭘﯿﺪا ﮐﻨﺪ Onmacht In onmacht vallen Flauwvallen Pas oftâdan
ﭘﺲ اﻓﺘﺎدن ﻏﺶ ﮐﺮدن،ﺑﯿﻬﻮش ﺷﺪن Onmogelijk Dat vergt het onmogelijke Dat stelt eisen waaraan je niet kunt voldoen Man miguyam nar ast u miguyad beduš
ﻣﻦ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻢ ﻧﺮ اﺳﺖ او ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ ﺑﺪوش ﺷﺮﻃﯽ ﻣﯽ ﮔﺬارد ﮐﻪ آدم از ﻋﻬﺪه آن ﺑﺮ ﻧﻤﯽ آﯾﺪ Zich onmogelijk maken Door je gedrag/woorden niet langer geaccepteerd worden Xod râ bade kardan
ﺧﻮد را ﺑﺪه ﮐﺮدن ﮔﻔﺘﺎرش دﯾﮕﺮ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﻣﺮدم ﻧﺒﺎﺷﺪ/ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ رﻓﺘﺎر Ons (zn) Je kunt wachten tot je een ons weegt Je zult ontzettend lang moeten wachten! Ân qadr wâysâ tâ alaf zire pâ-yat sabz šawad
آن ﻗﺪر واﯾﺴﺎ ﺗﺎ ﻋﻠﻒ زﯾﺮ ﭘﺎﯾﺖ ﺳﺒﺰ ﺷﻮد !ﻣﺪت زﯾﺎدی ﺑﺎﯾﺪ در اﻧﺘﻈﺎر ﺑﻮد Onschuld De vermoorde onschuld spelen Doen alsof je niets misdaan hebt Xod râ mazlum jâ zadan
300
Proef woordenboek.indd 300
16-5-2008 9:24:42
Ontbreken / Onzin
ﺧﻮد را ﻣﻈﻠﻮم ﺟﺎ زدن واﻧﻤﻮد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻫﯿﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﺧﻼﻓﯽ ﻧﮑﺮده اﺳﺖ Zijn handen in onschuld wassen Hand Ontbreken Dat ontbreekt er nog maar aan! De toestand was al beroerd, maar nu komt dat er ook nog bij! Hamin yeki râ kam dâštim!
!ﻫﻤﯿﻦ ﯾﮑﯽ را ﮐﻢ داﺷﺘﯿﻢ وﺿﻌﯿﺖ اﺳﻔﻨﺎک ﺑﻮد اﻣﺎ ﯾﮑﯽ دﯾﮕﺮ ﻫﻢ ﺑﻪ آن اﺿﺎﻓﻪ !ﺷﺪ Ontij Bij nacht en ontij Nacht
Onweer Het onweer is niet van de lucht Het onweer houdt maar niet op Ra-ad o barq tamâmi nadârad
رﻋﺪ و ﺑﺮق متﺎﻣﯽ ﻧﺪارد ﺗﻮﻓﺎن و ﺻﺎﻋﻘﻪ اداﻣﻪ دارد و ﭘﺎﯾﺎن ﻫﻢ ﻧﻤﯽ ﮔﯿﺮد Onweer zuivert de lucht Als iemand eens flink kwaad is geweest/zijn hart heeft gelucht, kan er weer gepraat worden Xodat râ ke xâli kon tâ râhat šawi
ﺧﻮدت را ﮐﻪ ﺧﺎﻟﯽ ﮐﻦ ﺗﺎ راﺣﺖ ﺷﻮی ﻋﺼﺒﺎﻧﯿﺖ/وﻗﺘﯽ ﮐﺴﯽ ﺑﻪ ﺷﺪت ﻋﺼﺒﺎﻧﯽ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﺧﻮد را ﺑﯿﺮون ﺑﺮﯾﺰد دوﺑﺎره ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﮔﻔﺘﮕﻮی ﻋﺎدی را اداﻣﻪ دﻫﺪ Kijken als een kip naar onweer Kip
Ontlopen Elkaar niet veel ontlopen Weinig van elkaar verschillen Tofire čandâni nadâštan
ﺗﻮﻓﯿﺮ ﭼﻨﺪاﻧﯽ ﻧﺪاﺷنت ﻓﺮق و ﺗﻔﺎوت زﯾﺎدی ﺑﺎ ﻫﻢ ﻧﺪاﺷﺘﻦ Ontvangst Iemand een warme ontvangst bereiden {iron.} Iets organiseren om iemand bij aankomst flink aan te vallen Âse por malâti barâye kasi tahiye didan
آش ﭘﺮ ﻣﻼﺗﯽ ﺑﺮای ﮐﺴﯽ ﺗﻬﯿﻪ دﯾﺪن }ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﮐﻨﺎﯾﻪ{ ﺑﺮای ﮐﺴﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی ﮐﺮدن ﺗﺎ ﭘﺲ از رﺳﯿﺪﻧﺶ ﺑﻪ او ﺑﭙﺮﻧﺪ Ontwikkeld Algemeen ontwikkeld zijn Kennis op allerlei gebied hebben // breed georiënteerd zijn Etelâ-âte omumiye xubi dâštan
اﻃﻼﻋﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺧﻮﺑﯽ داﺷنت اﻃﻼﻋﺎت ﮔﺴﺘﺮده ای- در ﻫﻤﻪ ﻣﻮارد آﮔﺎﻫﯽ داﺷﺘﻦ داﺷﺘﻦ
Zijn gezicht staat op onweer Gezicht Onze Lieve Heer Onze Lieve Heer heeft vreemde kostgangers Er zijn toch rare mensen op de wereld Xodâwand maxluqâte ajibi dârad
ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺨﻠﻮﻗﺎت ﻋﺠﯿﺒﯽ دارد آدم ﻫﺎی ﻋﺠﯿﺐ و ﻏﺮﯾﺒﯽ در دﻧﯿﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ Onzin Dat is klinkklare onzin! = je reinste onzin! Dat is gewoon niet waar! // dat kan ik niet accepteren! Čarande mahz ast!
!ﭼﺮﻧﺪ ﻣﺤﺾ اﺳﺖ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻢ آن را- !اﯾﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ واﻗﻌﺎ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻧﺪارد !ﻗﺒﻮل ﮐﻨﻢ Onzin uitkramen Dwaze dingen/onzin vertellen Dari wari goftan
301
Proef woordenboek.indd 301
16-5-2008 9:24:43
Oog / Oog
دری وری ﮔﻔنت ﻣﺰﺧﺮف و ﺑﯽ ﻣﺎﯾﻪ زدن/ﺣﺮف ﻫﺎی اﺑﻠﻬﺎﻧﻪ Oog Door het oog van de naald gaan/ kruipen {bijbelspreuk, Mattheus 19:24} Maar nét aan een groot gevaar ontkomen Sare bezangâh jân be dar bordan {enjil}
{ﴎ ﺑﺰﻧﮕﺎه ﺟﺎن ﺑﻪ در ﺑﺮدن }اﻧﺠﯿﻞ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ از ﺧﻄﺮ ﺑﺰرﮔﯽ رﻫﺎﯾﯽ ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن Geen oog dicht kunnen doen Niet kunnen slapen Češm ruye ham nagozâštan
ﭼﺸﻢ روی ﻫﻢ ﻧﮕﺬاﺷنت ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺧﻮاب رﻓﺘﻦ ﻧﺒﻮدن Het oog is de spiegel van de ziel Aan de oogopslag kun je het innerlijk van een mens aflezen Češm âyne-ye del ast
ﭼﺸﻢ آﯾﯿﻨﻪ دل اﺳﺖ از ﻧﮕﺎه ﻫﺮ ﮐﺴﯽ ﻣﯽ ﺗﻮان درون اش را ﺧﻮاﻧﺪ Het oog laten vallen op iemand/iets Iemand/iets uitkiezen Kasi/čizi râ pasand kardan
ﭼﯿﺰی را ﭘﺴﻨﺪ ﮐﺮدن/ﮐﺴﯽ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮدن/ﮐﺴﯽ Het oog van de meester maakt het paard vet De baas moet zelf toezicht houden, dan wordt er goed gewerkt Tawaj-johe mehtar asb râ čâq mikonad
ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻬﱰ اﺳﺐ را ﭼﺎق ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺻﺎﺣﺐ ﮐﺎر ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻧﻈﺎرت ﮐﻨﺪ آن وﻗﺖ ﮐﺎرﻫﺎ درﺳﺖ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ
Het oog wil ook wat Het uiterlijk is ook belangrijk Qâfel az zâher našo
ﻏﺎﻓﻞ از ﻇﺎﻫﺮ ﻧﺸﻮ ﻇﺎﻫﺮ ﻫﻢ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ Iemand/iets in het oog houden Op iemand/iets letten // rekening houden met iemand/iets Kasi/čizi râ pâ-idan
ﭼﯿﺰی را ﭘﺎﯾﯿﺪن/ﮐﺴﯽ ﻣﺴﺎﻟﻪ ای را/ ﮐﺴﯽ- ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را زﯾﺮ ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻦ/ﮐﺴﯽ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ Iemand/iets op het oog hebben Iemand/iets als doel hebben Kasi/čizi râ zire nazar dâštan
ﭼﯿﺰی را زﯾﺮ ﻧﻈﺮ داﺷنت/ﮐﺴﯽ ﻗﻀﯿﻪ ای را ﻫﺪف ﺧﻮد ﻗﺮار دادن/ﮐﺴﯽ Iemand uit het oog verliezen Geen contact/belangstelling meer houden met iemand Rade kasi râ gom kardan
رد ﮐﺴﯽ را ﮔﻢ ﮐﺮدن ﻋﻼﻗﻪ ای ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻦ/ﻫﯿﭻ ﺗﻤﺎﺳﯽ ﺑﺎ Iets met een half oog zien Iets slechts oppervlakkig/nietgeconcentreerd bekijken Sar sari nazar andâxtan
ﴎﴎی ﻧﻈﺮ اﻧﺪاﺧنت ﺑﺪون ﺗﻤﺮﮐﺰ ﻧﮕﺎه ﮐﺮدن/ﭼﯿﺰی را ﺳﻄﺤﯽ In het oog vallen/springen Duidelijk opgemerkt worden Be češm xordan
ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﺧﻮردن دﻗﯿﻖ و ﺧﻮب دﯾﺪه ﺷﺪن Met het blote oog te zien zijn (ook wel: met ongewapend oog)
302
Proef woordenboek.indd 302
16-5-2008 9:24:43
(Ogen) / (Ogen)
Duidelijk waarneembaar zijn zonder verrekijker/microscoop enz. Bâ češme qeyre mosal-lah dide šodan
ﺑﺎ ﭼﺸﻢ ﻏﯿﺮ ﻣﺴﻠﺢ دﯾﺪه ﺷﺪن ﺑﺪون دورﺑﯿﻦ ﯾﺎ ذره ﺑﯿﻦ و ﻏﯿﺮه روﺷﻦ و واﺿﺢ ﻗﺎﺑﻞ دﯾﺪن ﺑﻮدن Met het oog daarop In verband daarmee Bâ in nazar ke
ﺑﺎ اﯾﻦ ﻧﻈﺮ ﮐﻪ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ آن Oog om oog, tand om tand {bijbeltekst, Exodus 21:24} {Gezegd wanneer iemand voor onrecht dat een ander hem aangedaan heeft, wraak neemt door de dader hetzelfde aan te doen} Češm dar moqâble češm dandân dar moqâbele dandân {enjil}
{ﭼﺸﻢ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﭼﺸﻢ دﻧﺪان در ﻣﻘﺎﺑﻞ دﻧﺪان }اﻧﺠﯿﻞ }ﻣﻮﻗﻌﯽ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﮐﺴﯽ ﺑﺮای ﮐﺎر ﻧﺎﺣﻘﯽ ﮐﻪ دﯾﮕﺮی ﺑﻪ ﺳﺮ او آورده ﮐﯿﻨﻪ ﺟﻮﯾﯽ ﮐﻨﺪ و ﻫﻤﺎن ﺑﻼ را {ﺳﺮ او ﺑﯿﺎورد Oog voor iets hebben Interesse hebben in iets // iets belangrijk vinden Be čizi nazar dâštan
ﺑﻪ ﭼﯿﺰی ﻧﻈﺮ داﺷنت ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻣﻬﻢ داﻧﺴﺘﻦ- دل ﺑﺴﺘﻪ ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن Uit het oog, uit het hart Als je iemand niet meer ziet, vergeet je hem ook snel Az del berawad har ân ke az dide beraft
از دل ﺑﺮود ﻫﺮ آن ﮐﻪ از دﯾﺪه ﺑﺮﻓﺖ آدم وﻗﺘﯽ دﯾﮕﺮ ﮐﺴﯽ را ﻧﺒﯿﻨﺪ زود ﻫﻢ ﻓﺮاﻣﻮش اش ﻣﯽ ﮐﻨﺪ
Zo op het eerste oog/gezicht Oppervlakkig bekeken Dar nazare aw-wal
در ﻧﻈﺮ اول در ﯾﮏ ﻧﮕﺎه ﺳﺮﺳﺮی و ﻫﻤﯿﻦ ﺟﻮری (Ogen) Dat kun je niet met droge ogen aanzien! Die situatie is om te huilen: zo triest/ vreselijk Waze gerye âwari ast!
!وﺿﻊ ﮔﺮﯾﻪ آوری اﺳﺖ اﻧﺪوﻫﻨﺎک اﺳﺖ/ ﺑﺴﯿﺎرﻏﻤﻨﺎک:ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ اﺳﻔﻨﺎک اﺳﺖ De ogen gingen hem open Opeens begreep hij het Dozâri-aš oftâd
دوزاری اش اﻓﺘﺎد ﯾﮑﻬﻮ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻗﻀﯿﻪ ﺷﺪ و ﻓﻬﻤﯿﺪ De ogen neerslaan Uit schaamte/ontzag enz. naar de grond kijken Sare xod râ pâ-in andâxtan
ﴎ ﺧﻮد را ﭘﺎﯾﯿﻦ اﻧﺪاﺧنت اﺣﺘﺮام ﺑﻪ زﻣﯿﻦ ﻧﮕﺎه ﮐﺮدن/از روی ﺧﺠﺎﻟﺖ De ogen sluiten voor iets Iets niet willen zien // geen rekening willen houden met iets Čizi râ nadid gereftan
ﭼﯿﺰی را ﻧﺪﯾﺪ ﮔﺮﻓنت ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب آوردن- ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ دﯾﺪن ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻧﺒﻮدن ﻗﻀﯿﻪ ای ﻧﺒﻮدن De ogen voor altijd sluiten Sterven/overlijden Češme xod râ be ruye donyâ bastan
ﭼﺸﻢ ﺧﻮد را ﺑﻪ روی دﻧﯿﺎ ﺑﺴنت ﻓﻮت ﮐﺮدن/ﻣﺮدن
303
Proef woordenboek.indd 303
16-5-2008 9:24:43
(Ogen) / (Ogen)
Grote ogen opzetten Erg verbaasd zijn Češm hâ čâhâr tâ šodan
ﭼﺸﻢ ﻫﺎ ﭼﻬﺎر ﺗﺎ ﺷﺪن ﺑﺴﯿﺎر ﺷﮕﻔﺖ و ﺣﯿﺮت زده ﺑﻮدن Heb je dan geen ogen in je hoofd? Kun je niet uitkijken? Češm nadâri kuri?
ﭼﺸﻢ ﻧﺪاری ﮐﻮری؟ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﯽ ﺣﻮاﺳﺖ را ﺟﻤﻊ ﮐﻨﯽ؟ Het wordt hem groen en geel voor de ogen Hij wordt duizelig Donyâ joloye češmaš siyâhi mirawad
دﻧﯿﺎ ﺟﻠﻮی ﭼﺸﻢ اش ﺳﯿﺎﻫﯽ ﻣﯽ رود ﮔﯿﺞ ﻣﯽ ﺧﻮرد،ﺳﺮش ﺑﻪ دوران ﻣﯽ اﻓﺘﺪ Hoge ogen gooien Goede kansen hebben op succes Baxte bolandi dâštan
ﺑﺨﺖ ﺑﻠﻨﺪی داﺷنت ﺷﺎﻧﺲ ﺑﺴﯿﺎری ﺑﺮای ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ داﺷﺘﻦ Iemand de ogen uitsteken met iets Iemand jaloers maken met iets Sare jariyâni kune kasi râ suzândan
ﴎ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮐﻮن ﮐﺴﯽ را ﺳﻮزاﻧﺪن ﺣﺴﺎدت ﮐﺴﯽ را ﺑﺎ ﭼﯿﺰی ﺑﺮاﻧﮕﯿﺨﺘﻦ Iemand met de ogen verslinden/ uitkleden Vol zinnelijke begeerte naar iemand kijken Kasi râ be hizi negâh kardan
ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﻫﯿﺰی ﻧﮕﺎه ﮐﺮدن ﺑﺎ ﻣﯿﻞ ﺷﻬﻮاﻧﯽ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻧﮕﺮﯾﺴﺘﻦ Iemand met schele ogen aankijken Jaloers zijn op iemand Be kasi hasudi kardan
ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺣﺴﻮدی ﮐﺮدن ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﺣﺴﺎدت ﻧﮕﺎه ﮐﺮدن Iemand naar de ogen zien Iemand erg bewonderen Âwizâne kasi šodan
آوﯾﺰان ﮐﺴﯽ ﺷﺪن ﮐﺴﯽ را ﺑﺴﯿﺎر ﺗﺤﺴﯿﻦ و ﺳﺘﺎﯾﺶ ﮐﺮدن Iemand niet onder ogen durven komen Iemand niet graag ontmoeten, omdat je geen zuiver geweten hebt ten opzichte van hem Dele âftâbi šodan joloye kasi râ nadâštan
دل آﻓﺘﺎﺑﯽ ﺷﺪن ﺟﻠﻮی ﮐﺴﯽ را ﻧﺪاﺷنت ﺗﺮﺟﯿﺤﺎ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ رو ﺑﻪ رو ﻧﺸﺪن ﭼﻮن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ او ﻋﺬاب وﺟﺪان دارد Iemand onder vier ogen willen spreken Iemand willen spreken zonder dat anderen erbij zijn Mâyel be xosusi harf zadan bâ kasi budan
ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺧﺼﻮﺻﯽ ﺣﺮف زدن ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن ﺑﺪون ﺣﻀﻮر دﯾﮕﺮان ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن Iemand recht in de ogen kunnen kijken Een zuiver geweten hebben ten opzichte van iemand // geen angst voor iemand hoeven te hebben Jor-ate negâh kardan tuye ruye kasi râ dâštan
ﺟﺮات ﻧﮕﺎه ﮐﺮدن ﺗﻮی روی ﮐﺴﯽ را داﺷنت ﻧﯿﺎزی ﺑﻪ- ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ وﺟﺪان آﺳﻮده ای داﺷﺘﻦ ﺗﺮﺳﯿﺪن از ﮐﺴﯽ را ﻧﺪاﺷﺘﻦ Iets met andere ogen zien Zijn mening over iets veranderd hebben
304
Proef woordenboek.indd 304
16-5-2008 9:24:43
(Ogen) / (Ogen)
Dide digari nesbat be qaziye peydâ kardan
دﯾﺪ دﯾﮕﺮی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻗﻀﯿﻪ ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن ﻧﻈﺮ ﺧﻮد را درﺑﺎره ﭼﯿﺰی ﺗﻐﯿﯿﺮ دادن Iets onder ogen zien Iets beseffen/inzien Hâli šodan
ﺣﺎﻟﯽ ﺷﺪن درک ﮐﺮدن/ﭼﯿﺰی را ﻓﻬﻤﯿﺪن Iets voor ogen hebben = zich iets voor ogen houden Zich iets ten doel stellen Češm be donbâle čizi dâštan
ﭼﺸﻢ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﭼﯿﺰی داﺷنت ﭼﯿﺰی را ﻫﺪف و ﻣﻘﺼﺪ ﺧﻮد ﻗﺮار دادن Ik heb geen ogen in mijn nek/achterhoofd! Ik kan niet alles zien wat er achter mijn rug gebeurt! Pošte saram ke češm nadâram!
!ﭘﺸﺖ ﴎم ﮐﻪ ﭼﺸﻢ ﻧﺪارم ﻫﺮ ﭼﯿﺰی ﮐﻪ ﭘﺸﺖ ﺳﺮم اﺗﻔﺎق ﻣﯽ اﻓﺘﺪ ﮐﻪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻢ !ﺑﺒﯿﻨﻢ Met open ogen zijn ondergang tegemoet gaan Welbewust zijn dood tegemoet gaan Bâ češme bâz sorâqe marg raftan
ﺑﺎ ﭼﺸﻢ ﺑﺎز ﴎاغ ﻣﺮگ رﻓنت آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ ﺑﻪ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻣﺮگ ﺧﻮد رﻓﺘﻦ Ogen en oren tekortkomen Er gebeurt zoveel dat je het niet allemaal kunt zien en horen Češm o guš kam âwardan
ﭼﺸﻢ و ﮔﻮش ﮐﻢ آوردن آن ﻗﺪر اﺗﻔﺎق ﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ ﻣﯽ اﻓﺘﺪ ﮐﻪ آدم ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻫﻤﻪ را ﺑﺒﯿﻨﺪ و ﺑﺸﻨﻮد
Ogen open, mondje dicht! Wel goed opletten, maar niets zeggen! Šotor didi nadidi!
!ﺷﱰ دﯾﺪی ﻧﺪﯾﺪی !ﺣﻮاﺳﺖ را ﺧﻮب ﺟﻤﻊ ﮐﻦ اﻣﺎ ﺣﺮﻓﯽ ﻧﺰن Raar/vreemd uit zijn ogen kijken Een vreemde indruk geven door zijn oogopslag Tâ be tâ negâh kardan
ﺗﺎ ﺑﻪ ﺗﺎ ﻧﮕﺎه ﮐﺮدن ﺑﺎ ﻧﮕﺎه ﺧﻮد اﺣﺴﺎس ﻏﺮﯾﺒﯽ را ﻧﺸﺎن دادن Twee ogen zien meer dan één {Bijv. gezegd voor het geval dat je samen met iemand anders iets nog eens wil bekijken, voordat je het koopt} Do češm behtar az yek češm mibinad
دو ﭼﺸﻢ ﺑﻬﱰ از ﯾﮏ ﭼﺸﻢ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﺪ }ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻮﻗﻌﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ آدم ﺑﺨﻮاﻫﺪ {ﺟﻨﺴﯽ را ﭘﯿﺶ از ﺧﺮﯾﺪ ﺑﺎر دﯾﮕﺮ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺑﺒﯿﻨﺪ Zich de ogen uitkijken Vol verwondering alles bekijken Hâj o wâj negâh kardan
ﻫﺎج و واج ﻧﮕﺎه ﮐﺮدن ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ را ﺑﺎ ﺣﯿﺮت و ﺷﮕﻔﺘﯽ ﺗﻤﺎﺷﺎ ﮐﺮدن Zich de ogen uitwrijven Stomverbaasd zijn over wat je ziet Az ta-ajob šâx dar âwardan
از ﺗﻌﺠﺐ ﺷﺎخ در آوردن از دﯾﺪن ﭼﯿﺰی ﺣﯿﺮت زده ﺷﺪن Zijn ogen de kost geven Goed (rond)kijken Češme hâ-ye xod râ xub bâz kardan
ﭼﺸﻢ ﻫﺎی ﺧﻮد را ﺧﻮب ﺑﺎز ﮐﺮدن ﺧﻮب ﺑﻪ دور و ﺑﺮ ﺧﻮد ﻧﮕﺎه ﮐﺮدن Zijn ogen niet in de/zijn zak hebben Zeer opmerkzaam zijn // alles opmerken
305
Proef woordenboek.indd 305
16-5-2008 9:24:43
(Ogen) / (Ogen)
Âdame gorosne qazâ ziyâd mikešad
Guši dastaš ast
ﮔﻮﺷﯽ دﺳﺘﺶ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ ﺗﻮﺟﻪ- ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺘﻮﺟﻪ و ﻣﻠﺘﻔﺖ ﺑﻮدن ﮐﺮدن Zijn ogen niet kunnen afhouden van iemand/iets Zeer geboeid zijn door iemand/iets Qâder be češm kandan az kasi/čizi nabudan
ﭼﯿﺰی ﻧﺒﻮدن/ﻗﺎدر ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﮐﻨﺪن از ﮐﺴﯽ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺷﺪن/ﺷﯿﻔﺘﻪ و ﻣﺠﺬوب ﮐﺴﯽ Zijn (eigen) ogen niet kunnen geloven Stomverbaasd zijn Be haq-e čiz hâ-ye nadide
ﺑﻪ ﺣﻖ ﭼﯿﺰﻫﺎی ﻧﺪﯾﺪه ﺷﮕﻔﺖ و ﺣﯿﺮت زده ﺷﺪن Zijn ogen schoten vuur Je kon aan zijn ogen zien dat hij woedend was Az negâhaš âtaš mibârid
از ﻧﮕﺎﻫﺶ آﺗﺶ ﻣﯽ ﺑﺎرﯾﺪ از ﭼﺸﻢ ﻫﺎﯾﺶ ﻣﯽ ﺷﺪ ﻓﻬﻤﯿﺪ ﮐﻪ ﺧﺸﻤﮕﯿﻦ اﺳﺖ Zich de ogen uit zijn hoofd schamen Zich erg schamen Xeyli sarafkande šodan
ﺧﯿﻠﯽ ﴎاﻓﮑﻨﺪه ﺷﺪن ﺑﺴﯿﺎر ﺷﺮﻣﻨﺪه و ﺧﺠﺎﻟﺖ زده ﺷﺪن Zijn ogen uitkijken Vol bewondering kijken Češm az hadaqe dar âmadan
ﭼﺸﻢ از ﺣﺪﻗﻪ در آﻣﺪن ﺑﺎ ﺗﺤﺴﯿﻦ و اﺣﺘﺮام ﻧﮕﺎه ﮐﺮدن Zijn ogen zijn groter dan zijn maag Hij heeft bij het zien van het (lekkere) eten meer op zijn bord geschept dan hij kan opeten
آدم ﮔﺮﺳﻨﻪ ﻏﺬا زﯾﺎد ﻣﯽ ﮐﺸﺪ ﻏﺬای )ﺧﻮﺷﻤﺰه ای( را ﮐﻪ دﯾﺪ ﺑﺸﻘﺎب ﺧﻮد را ﺑﯿﺶ ﺗﺮ از آن ﭼﻪ ﮐﻪ ﺷﻤﮑﺶ ﺟﺎ داﺷﺖ ﭘﺮ ﮐﺮد De grote lijn uit het oog verliezen Lijn Door het oog van de naald gaan/ kruipen Oog Een moeilijkheid onder ogen zien Moeilijkheid Een waas voor de ogen hebben Waas Eerder gaat de kameel door het oog van een naald dan dat een rijke ingaat in het koninkrijk Gods Kameel Er zitten veel haken en ogen aan Haak Geen hand voor ogen zien Hand Het is mij een doorn in het oog Doorn Iemand een rad voor (de) ogen draaien Rad Iemand het licht in de ogen niet gunnen Licht Iemand zand in de ogen strooien Zand De schellen vallen hem van de ogen Schellen
306
Proef woordenboek.indd 306
16-5-2008 9:24:43
Oogje / Oor
Wel de splinter in andermans oog zien, maar niet de balk in zijn eigen oog Splinter Oogje Een oogje dichtdoen/dichtknijpen Soepel zijn/het niet zo nauw nemen Zir sebili dar kardan
زﯾﺮ ﺳﺒﯿﺒﻠﯽ در ﮐﺮدن ﻧﺪﯾﺪ ﮔﺮﻓﺘﻦ،ﻣﺴﺎﯾﻞ را دﻗﯿﻖ ﻧﮕﺮﻓﺘﻦ/ﻣﺪارا ﮐﺮدن Een oogje in het zeil houden (In de plaats van iemand anders) opletten om te voorkomen dat er iets misgaat Hawâye čizi râ dâštan
ﻫﻮای ﭼﯿﺰی را داﺷنت )ﺑﻪ ﺟﺎی ﮐﺴﯽ دﯾﮕﺮ( ﻣﻮاﻇﺐ ﺑﻮدن ﺗﺎ ﮐﺎرﻫﺎ ﺧﻮب ﭘﯿﺶ ﺑﺮوﻧﺪ Een oogje op iemand hebben Verliefd zijn op iemand Xâtere kasi râ xâstan
ﺧﺎﻃﺮ ﮐﺴﯽ را ﺧﻮاﺳنت دﻟﺒﺴﺘﻪ و ﻋﺎﺷﻖ ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن Oom = ome Een hoge ome/piet Een hooggeplaatst invloedrijk persoon Âdame kal-le gonde
آدم ﮐﻠﻪ ﮔﻨﺪه ﺷﺨﺺ ﺑﻠﻨﺪ ﭘﺎﯾﻪ و ﭘﺮ ﻧﻔﻮذ Iets naar Ome Jan brengen Iets (waardevols) naar de lommerd (= bank van lening) brengen om snel aan wat geld te komen Jensi râ dar banke rahni gero gozâštan
ﺟﻨﺴﯽ را در ﺑﺎﻧﮏ رﻫﻨﯽ ﮔﺮو ﮔﺬاﺷنت ﭼﯿﺰ )ﺑﺎ ارزﺷﯽ( را ﺑﻪ ﺑﺎﻧﮏ رﻫﻨﯽ ﺑﺮدن ﺗﺎ ﺗﻨﺪ و ﺳﺮﯾﻊ ﭘﻮﻟﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﯿﺎورﻧﺪ
Oor Dat gaat bij mij het ene oor in en het andere weer uit Dat hoor ik wel, maar ik kan/wil het niet onthouden Az in guš mišenawam wa az ân guš dar mikonam
از اﯾﻦ ﮔﻮش ﻣﯽ ﺷﻨﻮم و از آن ﮔﻮش در ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﻧﻤﯽ ﺧﻮاﻫﻢ آن را/ﻣﻦ آن را ﻣﯽ ﺷﻨﻮم اﻣﺎ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻢ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﺴﭙﺎرم Een en al oor zijn Heel goed luisteren Sarâ pâ guš budan
ﴎاﭘﺎ ﮔﻮش ﺑﻮدن ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻮب ﮔﻮش ﮐﺮدن Een open oor voor iemand/iets hebben Openstaan voor/willen luisteren naar iemand/iets Moštâqe šenidane kasi/čizi budan
ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن/ﻣﺸﺘﺎق ﺷﻨﯿﺪن ﮐﺴﯽ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮدن/ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﮔﻮش دادن ﺑﻪ ﮐﺴﯽ/ﭘﺬﯾﺮا Iemand een oor aannaaien Iemand iets wijsmaken Kolâhe gošâdi sare kasi gozâštan
ﮐﻼه ﮔﺸﺎدی ﴎ ﮐﺴﯽ ﮔﺬاﺷنت ﮐﺴﯽ را ﻓﺮﯾﺐ دادن و ﮔﻮل زدن Nog op één oor liggen Nog in bed liggen/slapen Hanuz yek wari oftâdan
ﻫﻨﻮز ﯾﮏ وری اﻓﺘﺎدن ﺧﻮاب ﺑﻮدن/ﺗﺎ اﻻن در رﺧﺘﺨﻮاب Zijn oor te luisteren leggen Zo hier en daar gaan informeren Sar o guš âb dâdan
ﴎ و ﮔﻮش آب دادن از اﯾﻦ ﺟﺎ و آن ﺟﺎ اﻃﻼﻋﺎت ﺟﻤﻊ ﮐﺮدن
307
Proef woordenboek.indd 307
16-5-2008 9:24:43
(Oren) / (Oren)
(Oren) De oren laten hangen De moed opgeven Damaq šodan
دﻣﻖ ﺷﺪن ﻧﺎاﻣﯿﺪ ﺷﺪن De oren spitsen Goed gaan luisteren, omdat er iets interessants verteld wordt Guš tiz kardan
ﮔﻮش ﺗﯿﺰ ﮐﺮدن ﺧﻮب ﮔﻮش دادن ﭼﻮن ﺣﺮف ﺟﺎﻟﺒﯽ زده ﻣﯽ ﺷﻮد Ergens geen oren naar hebben Ergens geen zin/interesse in hebben Guš bedehkâre jariyâni nabudan
ﮔﻮش ﺑﺪﻫﮑﺎر ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻧﺒﻮدن ﻋﻼﻗﻪ ﻧﺪاﺷﺘﻦ/ﺑﻪ ﻣﺴﺎﻟﻪ ای ﮐﺸﺶ Het zit tussen de oren Het is geen lichamelijke aandoening, maar een psychische kwestie {wordt gezegd van een ziekte/pijn enz. waarvoor geen medische verklaring te vinden is} Tuye sarat ast, xiyâl mikoni
ﺧﯿﺎل ﻣﯽ ﮐﻨﯽ،ﺗﻮی ﴎت اﺳﺖ اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎری ﺟﺴﻤﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﻣﺴﺎﻟﻪ روﺣﯽ و ﻋﺼﺒﯽ دردی و ﻏﯿﺮه ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ/اﺳﺖ }درﺑﺎره ﺑﯿﻤﺎری {ﻫﯿﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻌﺒﯿﺮ ﭘﺰﺷﮑﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ Iemand de oren van het hoofd eten Veel meer eten dan de gastvrouw/ gastheer had verwacht Tahe sofre-ye kasi râ darâwardan
ﺗﻪ ﺳﻔﺮه ﮐﺴﯽ را درآوردن ﺑﯿﺶ ﺗﺮ از آن ﮐﻪ ﻣﯿﺰﺑﺎن ﺗﻮﻗﻊ دارد ﻏﺬا ﺧﻮردن Iemand de oren wassen Iemand flink de waarheid zeggen Damar az ruzegâre kasi dar âwardan
دﻣﺎر از روزﮔﺎر ﮐﺴﯽ در آوردن ﮐﺴﯽ را ادب ﮐﺮدن
Iets in de/zijn oren knopen Iets wat je zojuist gehoord hebt, goed in je opnemen, omdat je het niet wil/ mag vergeten Jariyâni râ halqeye guše xod kardan
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺣﻠﻘﻪ ﮔﻮش ﺧﻮد ﮐﺮدن ﺣﺮﻓﯽ را ﮐﻪ ﻫﻤﯿﻦ اﻻن ﺷﻨﯿﺪه اﺳﺖ ﺧﻮب ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻓﺮاﻣﻮﺷﺶ ﮐﻨﺪ/ﺳﭙﺮده ﭼﻮن ﻧﻤﯽ ﺧﻮاﻫﺪ Je moet je oren eens laten uitspuiten Er zal wel iets aan je oren mankeren, want je luistert niet goed Bede gušat râ pâk konand
ﺑﺪه ﮔﻮﺷﺖ را ﭘﺎک ﮐﻨﻨﺪ ﻣﺜﻞ اﯾﻦ ﮐﻪ ﮔﻮش ات اﺷﮑﺎل دارد ﭼﻮن ﺧﻮب ﻧﻤﯽ ﺷﻨﻮد Met zijn oren staan te klapperen Stomverbaasd zijn over wat je hoort Az harfi šâx darâwardan
از ﺣﺮﻓﯽ ﺷﺎخ درآوردن از آن ﭼﻪ ﻣﯽ ﺷﻨﻮد ﺗﻌﺠﺐ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ Nog niet droog achter de oren zijn Nog niet volwassen zijn // nog geen enkele ervaring hebben Hanuz dahanaš buye šir midahad
ﻫﻨﻮز دﻫﻨﺶ ﺑﻮی ﺷﯿﺮ ﻣﯽ دﻫﺪ ﻫﻨﻮز ﻫﯿﭻ ﺗﺠﺮﺑﻪ ای ﻧﺪارد- ﺗﺎ ﺣﺎﻻ ﺑﺎﻟﻎ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ Tot over de oren in de schuld zitten Diep in de financiële problemen zitten Tâ xer-xere tuye qarz budan
ﺗﺎ ﺧﺮﺧﺮه ﺗﻮی ﻗﺮض ﺑﻮدن در ﻣﺸﮕﻼت ﺑﺰرگ ﻣﺎﻟﯽ ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن Tot over de oren verliefd zijn // in het werk zitten //in de zorgen zitten, enz. Erg verliefd zijn // het erg druk hebben enz. Tâ xer-xere âšeq budan - mašqule kar budan -negarân budan
308
Proef woordenboek.indd 308
16-5-2008 9:24:43
Oordeel / Oost-Indisch
ﻧﮕﺮان- ﻣﺸﻐﻮل ﮐﺎر ﺑﻮدن- ﺗﺎ ﺧﺮﺧﺮه ﻋﺎﺷﻖ ﺑﻮدن ﺑﻮدن ﺑﯿﺶ از اﻧﺪازه ﮐﺎر و- ﺑﯽ ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺷﯿﻔﺘﻪ و ﺷﯿﺪا ﺑﻮدن ﻣﺸﻐﻮﻟﯿﺖ داﺷﺘﻦ و ﻏﯿﺮه Zich nog eens achter de oren krabben Zich nog wel eens willen bedenken Fekre xod râ bâlâ wa pâ-in kardan
ﻓﮑﺮ ﺧﻮد را ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﯾﯿﻦ ﮐﺮدن ﻣﺎﯾﻞ اﺳﺖ ﺑﺎر دﯾﮕﺮ روی آن ﺟﺮﯾﺎن ﻓﮑﺮ ﮐﻨﺪ Zijn oren niet geloven Niet kunnen geloven wat je hoort Mišenawad amâ bâwaraš nemišawad
ﻣﯽ ﺷﻨﻮد اﻣﺎ ﺑﺎورش منﯽ ﺷﻮد ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺑﺎور ﮐﺮدن آﻧﭽﻪ ﻣﯽ ﺷﻨﻮد ﻧﯿﺴﺖ Dat klinkt mij als muziek in de oren Muziek Het karwei is op een oor(tje) na gevild Karwei Het varken is op een oor na gevild Varken Hier hebben de muren oren! Muur Iemand het vel over de oren halen/ trekken Vel Kleine potjes hebben grote oren Potje Ogen en oren tekortkomen Oog Oordeel Het laatste oordeel Het oordeel van God over de mensen op het eind der tijden Ruze qiyâmat
Een leven als een oordeel Leven Oorkussen Ledigheid is des duivels oorkussen Ledigheid Oorlog Op voet van oorlog met iemand leven Voet Oortje I = een muntje Hij kijkt alsof hij zijn laatste oortje versnoept heeft Hij kijkt erg teleurgesteld Lab o lo-očeaš âwizân ast
ﻟﺐ و ﻟﻮﭼﻪ اش آوﯾﺰان اﺳﺖ از ﻗﯿﺎﻓﻪ اش ﯾﺎس و ﻧﺎاﻣﯿﺪی ﻣﯽ ﺑﺎرد Oortje II = een klein oor Iets met rode oortjes lezen Iets {vaak een pikante tekst} met gespannen aandacht lezen Newešte-i râ bal-idan
ﻧﻮﺷﺘﻪ ای را ﺑﻠﻌﯿﺪن ﻣﻄﻠﺒﯽ }اﻏﻠﺐ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﻬﯿﺞ{ را ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ زﯾﺎد ﺧﻮاﻧﺪن Oorwurm Een gezicht hebben als een oorwurm Gezicht Oost Oost west, thuis best Waar je ook heen zou kunnen reizen, thuis voel je je het prettigst Hič-jâ xâne-ye xode âdam nemišawad
ﻫﯿﭻ ﺟﺎ ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮد آدم منﯽ ﺷﻮد ﺑﻪ ﻫﺮﺟﺎ ﮐﻪ ﺳﻔﺮ ﮐﻨﯽ ﺑﺎز ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮدت دل ﭘﺬﯾﺮﺗﺮ اﺳﺖ Oost-Indisch Oost-Indisch doof Doof
روز ﻗﯿﺎﻣﺖ داوری ﭘﺮوردﮔﺎر ﺑﺮ آدم ﻫﺎ در آﺧﺮ زﻣﺎن 309
Proef woordenboek.indd 309
16-5-2008 9:24:43
Ootje / Opschepen
Ootje Iemand in het ootje nemen Iemand beetnemen/plagen Kasi râ do-ore kardan
ﮐﺴﯽ را دوره ﮐﺮدن ﺳﺮ ﺑﻪ ﺳﺮ ﮐﺴﯽ ﮔﺬاﺷﺘﻦ/ﮐﻠﮏ زدن Iemand een poets bakken = iemand een kool stoven = iemand in het ootje nemen Poets Opbreken Dat zal hem zuur opbreken Dat zal hem slecht bekomen // daar zal hij nog last mee krijgen Bad mibinad, âqebataš râ xâhad did
ﻋﺎﻗﺒﺖ اش را ﺧﻮاﻫﺪ دﯾﺪ،ﺑﺪ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﺪ آن ﺟﺮﯾﺎن ﮔﺮﯾﺒﺎن ﮔﯿﺮش ﻣﯽ ﺷﻮد- ﺑﺪ ﻣﯽ آورد Opdraaien Ergens voor opdraaien Al het werk doen (en dan eventueel ook nog de schuld van iets krijgen) // de schulden moeten betalen Sawâb kardan wa kabâb šodan
ﺻﻮاب ﮐﺮدن و ﮐﺒﺎب ﺷﺪن ﻫﻤﻪ ﮐﺎر ﻫﺎ را اﻧﺠﺎم دادن )و اﺣﺘﻤﺎﻻ ﺑﻪ ﮔﻨﺎﻫﯽ ﻫﻢ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ ﭘﺮداﺧﺖ ﺑﺪﻫﯽ ﺑﻮدن- (ﻣﺘﻬﻢ ﺷﺪن Open Open en bloot Voor iedereen zichtbaar Piše âl o âdam
ﭘﯿﺶ آل و آدم ﺑﺮای ﻫﻤﻪ واﺿﺢ و روﺷﻦ Opgewassen Niet opgewassen zijn tegen iemand/ iets a) Iemand: niet de juiste tegenstand kunnen bieden tegen iemand b) Iets: niet berekend zijn voor/niet in staat zijn tot iets
Harif wa jolo-dâre kasi/čizi nabudan
ﭼﯿﺰی ﻧﺒﻮدن/ﺣﺮﯾﻒ و ﺟﻠﻮدار ﮐﺴﯽ ﻗﺪرت ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ درﺳﺖ ﺣﺴﺎﺑﯽ ﺑﺎ: درﺑﺎره ﮐﺴﯽ- (اﻟﻒ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ اﯾﺴﺘﺎدﮔﯽ: درﺑﺎره ﭼﯿﺰی- (ﮐﺴﯽ را ﻧﺪاﺷﺘﻦ ب اﻧﺠﺎم ﮐﺎری را ﻧﺪاﺷﺘﻦ/در ﺑﺮاﺑﺮ ﭼﯿﺰی Ophef Ergens veel ophef over maken Ergens veel drukte over maken Šoluqaš kardan
ﺷﻠﻮﻏﺶ ﮐﺮدن در ﻣﻮردی ﻫﺎی ﻫﻮی زﯾﺎدی ﮐﺮدن Opnemen Het tegen iemand opnemen 1 - Iemand bestrijden 2 - Met iemand een discussie aangaan/beginnen Joloye kasi istâdan
ﺟﻠﻮی ﮐﺴﯽ اﯾﺴﺘﺎدن ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﻣﺠﺎدﻟﻪ راه-٢ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﮐﺮدن-١ ﺷﺮوع ﮐﺮدن/اﻧﺪاﺧﺘﻦ Het voor iemand opnemen Iemand verdedigen/helpen Poštiye kasi râ kardan
ﭘﺸﺘﯽ ﮐﺴﯽ را ﮐﺮدن ﮐﻤﮏ ﮐﺴﯽ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪن/ﺑﻪ ﺣﻤﺎﯾﺖ Opruimen Opgeruimd staat netjes Zo, die is mooi weggewerkt // dat is mooi opgeborgen Az daste âšqâl hâ ke râhat šodim
از دﺳﺖ آﺷﻐﺎل ﻫﺎ ﮐﻪ راﺣﺖ ﺷﺪﯾﻢ ﺧﯿﻠﯽ ﺧﻮب- آﺷﻐﺎل ﻫﺎ ﻫﻢ ﮐﻪ ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎﻧﻪ رﻓﺘﻨﺪ ﺟﻤﻊ و ﺟﻮر ﺷﺪ Opschepen Met iemand/iets opgescheept zitten Tegen zijn zin te maken hebben met iemand/iets Asir o abire kasi/čizi budan
310
Proef woordenboek.indd 310
16-5-2008 9:24:43
Opschieten / Ornaat
ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن/اﺳﯿﺮ و اﺑﯿﺮ ﮐﺴﯽ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮدن/ﺑﺮ ﺧﻼف ﻣﯿﻞ ﺑﺎﻃﻨﯽ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﮐﺴﯽ Opschieten Met iemand goed kunnen opschieten Met iemand een goede relatie hebben Bâ kasi xub kenâr âmadan
ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺧﻮب ﮐﻨﺎر آﻣﺪن راﺑﻄﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ داﺷﺘﻦ Opstaan Als je hém wil foppen, moet je vroeger opstaan Foppen Opgestaan, plaats vergaan Plaats Opvoeding Een Spartaanse opvoeding Een harde/sobere opvoeding Tarbiyate espârtâ-i
ﺗﺮﺑﯿﺖ اﺳﭙﺎرﺗﺎﯾﯽ ﺑﯽ ﺗﮑﻠﻒ/ ﺳﺨﺖ،ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻣﺤﮑﻢ Geen goede opvoeding genoten hebben Zich lomp gedragen Tarbiyate dorsti nadâstan
ﺗﺮﺑﯿﺖ درﺳﺘﯽ ﻧﺪاﺷنت رﻓﺘﺎر ﺑﯽ ادﺑﺎﻧﻪ و ﻧﺎﺷﺎﯾﺴﺘﯽ از ﺧﻮد ﻧﺸﺎن دادن Opwegen Tegen elkaar opwegen Even sterk zijn // gelijk(waardig) zijn aan elkaar Hampâ-ye yekdigar budan
ﻫﻢ ﭘﺎی ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺑﻮدن ﻫﻢ ﭘﺎﯾﻪ )ﺳﻄﺢ( ﻫﻢ- ﻫﻢ زور و ﻫﻢ ﻗﺪرت ﺑﻮدن ﺑﻮدن Orde Aan de orde van de dag zijn Heel vaak voorkomen Kâre har ruz ast
ﮐﺎر ﻫﺮ روز اﺳﺖ ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎد ﭘﯿﺶ آﻣﺪن Dat komt dik in orde Dat komt helemaal voor elkaar // dat regel ik wel tot ieders tevredenheid Bi boro bargard jur mišawad
ﺑﯽ ﺑﺮو ﺑﺮﮔﺮد ﺟﻮر ﻣﯽ ﺷﻮد آن ﺟﺮﯾﺎن را ﻃﺒﻖ ﻣﯿﻞ- ﮐﺎﻣﻼ رو ﺑﻪ راه ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻫﻤﻪ ﻣﺮﺗﺐ و اﺟﺮا ﺧﻮاﻫﻢ ﮐﺮد Iemand tot de orde roepen Iemand erop wijzen dat hij zijn gedrag moet veranderen Be kasi hoštâr dâdan
ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻫﺸﺪار دادن ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺗﺬﮐﺮ دادن ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ رﻓﺘﺎرش را ﺗﻐﯿﯿﺮ دﻫﺪ Iets aan de orde stellen Iets ter sprake brengen Sare bahsi râ bâz kardan
ﴎ ﺑﺤﺜﯽ را ﺑﺎز ﮐﺮدن ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ را ﺑﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﮔﺬاﺷﺘﻦ Overgaan tot de orde van de dag Iets als afgehandeld beschouwen en de normale gang van zaken weer oppakken Be jariyâne ruzâne-ye zendegi pardâxtan
ﺑﻪ ﺟﺮﯾﺎن روزاﻧﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﭘﺮداﺧنت ﮐﺎری را ﺗﻤﺎم ﺷﺪه ﺣﺴﺎب ﮐﺮدن و دوﺑﺎره ﺑﻪ ﮐﺎرﻫﺎی ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ زﻧﺪﮔﯽ ﺑﺮﮔﺸﺘﻦ Ornaat In vol ornaat verschijnen Verschijnen in de kledij die past bij de ceremonie/plechtige gelegenheid Bâ lebâse mojal-lal wâred šodan
ﺑﺎ ﻟﺒﺎس ﻣﺠﻠﻞ وارد ﺷﺪن ﺿﯿﺎﻓﺖ ﻇﺎﻫﺮ ﺷﺪن/ﺑﺎ ﻟﺒﺎس ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﺠﻠﺲ
311
Proef woordenboek.indd 311
16-5-2008 9:24:43
Os / Overmaat
Os Slapen als een roos/os Roos Oud Alles bij het oude laten Niets veranderen Kol-le qaziye râ be hâle xod gozâštan
ﮐﻞ ﻗﻀﯿﻪ را ﺑﻪ ﺣﺎل ﺧﻮد ﮔﺬاﺷنت ﻫﯿﭻ ﭼﯿﺰ را ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﺪادن و ﻋﻮض ﻧﮑﺮدن Hoe ouder, hoe gekker Oude mensen die jeugdige allures aannemen, slaan al gauw een gek figuur Sare piri o ma-areke giri
ﴎ ﭘﯿﺮی و ﻣﻌﺮﮐﻪ ﮔﯿﺮی ﺳﺎﻟﻤﻨﺪاﻧﯽ ﮐﻪ ادای ﺟﻮان ﻫﺎ را در ﻣﯽ آورﻧﺪ ﺧﻨﺪه دار ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ Niet meer de oude zijn Erg veranderd zijn, vergeleken met vroeger Az in ru be ân ru šodan
از اﯾﻦ رو ﺑﻪ آن رو ﺷﺪن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺧﯿﻠﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﺮدن Oud en jong, arm en rijk Werkelijk iedereen Pir o jawân dârâ o nadâr
ﭘﯿﺮ و ﺟﻮان دارا و ﻧﺪار آل و آدم،در واﻗﻊ ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم Ouden van dagen Bejaarde mensen Jawân hâye sâbeq
ﺟﻮان ﻫﺎی ﺳﺎﺑﻖ آدم ﻫﺎی ﭘﯿﺮ و ﺳﺎﻟﻤﻨﺪ
Weer helemaal de oude zijn Weer helemaal hersteld zijn van een ziekte Sare jâ-ye aw-walaš bargaštan
ﴎ ﺟﺎی اول اش ﺑﺮﮔﺸنت دوﺑﺎره و ﮐﻼ از ﺑﯿﻤﺎری ﻧﺠﺎت ﭘﯿﺪا ﮐﺮده و ﺑﻬﺒﻮد ﯾﺎﻓﺘﻦ Zoals de ouden zongen, piepen de jongen Kinderen hebben dezelfde opvattingen/ gebruiken/taal enz. als hun ouders Bače hâ taqlide bozorgtar hâ râ mikonand
ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﺗﻘﻠﯿﺪ ﺑﺰرگ ﺗﺮ ﻫﺎ را ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺣﺮف زدن ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺪر و ﻣﺎدرﺷﺎن/ﻋﺎدت/ﻧﻈﺮ اﺳﺖ Over Ergens niet over uit kunnen Geen woorden hebben voor iets Zabân band âmadan
زﺑﺎن ﺑﻨﺪ آﻣﺪن ﻗﺪرت ﺣﺮف زدن ﻧﺪاﺷﺘﻦ Overleg Met overleg te werk gaan Verstandig/weloverwogen handelen Bâ molâheze kâr kardan
ﺑﺎ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﮐﺎر ﮐﺮدن ﻋﺎﻗﻼﻧﻪ ﻋﻤﻞ ﮐﺮدن/ﺳﻨﺠﯿﺪه Overmaat Tot overmaat van ramp Bij alle ellende die er al was {ook iron.} Hamin yek bad-baxti kam bud
ﻫﻤﯿﻦ ﯾﮏ ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﮐﻢ ﺑﻮد ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ وﺟﻮد داﺷﺖ }ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﻪ {ﮐﻨﺎﯾﻪ
312
Proef woordenboek.indd 312
16-5-2008 9:24:43
P Paal Dat staat als een paal boven water Dat is absoluut zeker Boro bargard nadârad
ﺑﺮو ﺑﺮﮔﺮد ﻧﺪارد ﻣﺴﻠﻢ و ﻗﻄﻌﯽ اﺳﺖ،ﺷﮑﯽ در آن ﻧﯿﺴﺖ Ergens paal en perk aan stellen Grenzen stellen aan een (negatieve) ontwikkeling Joloye qazi-ye-i râ gereftan
ﺟﻠﻮی ﻗﻀﯿﻪ ای را ﮔﺮﻓنت رﺷﺪ )ﻣﻨﻔﯽ( ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻣﺤﺪود ﮐﺮدن Voor paal staan Aap Bloed aan de paal willen Bloed Paaltje Als puntje bij paaltje komt Puntje Paard De paarden die de haver verdienen, krijgen ze niet Wie hard werkt, wordt daarvoor niet beloond // ‘ondank is ’s werelds loon’ Yeki araq mirizad digari araq mixorad
ﯾﮑﯽ ﻋﺮق ﻣﯽ رﯾﺰد دﯾﮕﺮی ﻋﺮق ﻣﯽ ﺧﻮرد - ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺳﺨﺖ ﮐﺎر ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﻣﺰدش را ﻧﻤﯽ دﻫﻨﺪ ""ﺻﻮاب ﮐﺮدن ﮐﺒﺎب ﺷﺪن اﺳﺖ
Een blind paard kan daar geen schade doen Er is daar niets wat enige waarde heeft Bad-baxti az dar o diwâraš mibârad
ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ از در و دﯾﻮارش ﻣﯽ ﺑﺎرد ﭼﯿﺰ ﺑﺎ ارزﺷﯽ در آن ﺟﺎ ﭘﯿﺪا ﻧﻤﯽ ﺷﻮد Een gegeven paard moet men niet in de bek kijken Je moet geen kritiek uiten op iets wat je cadeau gekregen hebt Dandâne asbe piškeši râ nemišomârand
دﻧﺪان اﺳﺐ ﭘﯿﺶ ﮐﺸﯽ را منﯽ ﺷامرﻧﺪ آدم ﻧﺒﺎﯾﺪ از ﻫﺪﯾﻪ ای ﮐﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﺧﺮده ﺑﮕﯿﺮد Het beste paard struikelt wel eens Ook de beste maakt wel eens een foutje Asbe eskandar ham sekandari mixorad
اﺳﺐ اﺳﮑﻨﺪر ﻫﻢ ﺳﮑﻨﺪری ﻣﯽ ﺧﻮرد ﻻﯾﻖ ﺗﺮﯾﻦ آدم ﻫﺎ ﻫﻢ ﻫﺮ از ﮔﺎﻫﯽ اﺷﺘﺒﺎه ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ Het beste paard van (de) stal De beste van een groep Gole sar sabad
ﮔﻞ ﴎ ﺳﺒﺪ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻓﺮد ﺟﻤﻊ Het paard achter de wagen spannen Iets in de verkeerde volgorde aanpakken Asb râ be aqabe gâri bastan
اﺳﺐ را ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﮔﺎری ﺑﺴنت ﮐﺎری را ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ اﺷﺘﺒﺎه اﻧﺠﺎم دادن Het paard ruikt de stal Hoe dichter mensen bij huis komen, hoe harder ze lopen/rijden Bu-ye welâ-yat šenidan
ﺑﻮی وﻻﯾﺖ ﺷﻨﯿﺪن ﻫﺮﭼﻪ آدم ﻫﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺷﺎن ﻧﺰدﯾﮏ ﺗﺮ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﺗﻨﺪ ﺗﺮ ﻣﯽ راﻧﻨﺪ/راه ﻣﯽ روﻧﺪ 313
Proef woordenboek.indd 313
16-5-2008 9:24:43
Paardenkop / Pad
Het paard van Troje binnenhalen Iemand bij iets betrekken van wie je dacht dat hij waardevol was, maar die in feite de onderneming laat mislukken {naar aanleiding van Vergilius, Aeneis 2, 234-250} Wasileye tabâhi-ye xod râ farâham kardan
وﺳﯿﻠﻪ ﺗﺒﺎﻫﯽ ﺧﻮد را ﻓﺮاﻫﻢ ﮐﺮدن آدﻣﯽ را در ﮐﺎری ﺷﺮﮐﺖ دادن ﮐﻪ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ ﺑﺎ ارزش اﺳﺖ در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ در ﺣﻘﯿﻘﺖ ﮐﺎرﻫﺎ را ﺧﺮاب ﻣﯽ ﮐﻨﺪ Hoog te paard zitten Arrogant zijn Bâ šâh pâlude naxordan
ﺑﺎ ﺷﺎه ﭘﺎﻟﻮده ﻧﺨﻮردن ﺧﻮد ﺑﯿﻦ و ﻣﺘﮑﺒﺮ ﺑﻮدن Op het verkeerde paard wedden De verkeerde keuze maken Hesâb qalat az âb darâmadan
ﺣﺴﺎب ﻏﻠﻂ از آب در آﻣﺪن اﻧﺘﺨﺎب اﺷﺘﺒﺎﻫﯽ ﮐﺮدن Over het paard getild zijn Verwend zijn Az xod râzi budan
از ﺧﻮد راﺿﯽ ﺑﻮدن ﻟﻮس و ﻧﻨﺮ ﺑﻮدن Werken als een paard Heel hard werken Mesle xar kâr kardan
ﻣﺜﻞ ﺧﺮ ﮐﺎر ﮐﺮدن ﺑﺴﯿﺎر زﺣﻤﺖ ﮐﺸﯿﺪن Een ziekte komt te paard en gaat te voet Ziekte Het oog van de meester maakt het paard vet Oog
Man en paard noemen Man Mijn koninkrijk voor een paard! Koninkrijk Vertrouwen komt te voet en gaat te paard Vertrouwen Paardenkop Anderhalve man en een paardenkop Man Paasbest Op zijn paasbest In zijn mooiste kleren Bâ lebâse polo xori
ﺑﺎ ﻟﺒﺎس ﭘﻠﻮ ﺧﻮری ﺑﺎ زﯾﺒﺎﺗﺮﯾﻦ ﻟﺒﺎس ﻫﺎی ﺧﻮد Pacht De wijsheid in pacht hebben Wijsheid Pad Iemand op het goede pad brengen Zorgen dat iemand weer een fatsoenlijk leven gaat leiden Kasi râ be râhe râst andâxtan
ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ راه راﺳﺖ اﻧﺪاﺧنت ﮐﺴﯽ را دوﺑﺎره ﺑﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﺷﺮاﻓﺘﻤﻨﺪاﻧﻪ ای رﺳﺎﻧﺪن Op het slechte/verkeerde pad zijn Zich aan crimineel gedrag schuldig maken Be râhe kaj oftâdan
ﺑﻪ راه ﮐﺞ اﻓﺘﺎدن ﺑﻪ ﻣﺴﯿﺮ ﺧﻼف ﮐﺸﯿﺪه ﺷﺪن Op pad gaan Van huis weggaan // een (grote)wandeling gaan maken Birun zadan
314
Proef woordenboek.indd 314
16-5-2008 9:24:43
Paddenstoel / Pakkie-an
ﺑﯿﺮون زدن راه ﭘﯿﻤﺎﯾﯽ )ﻃﻮﻻﻧﯽ( ﮐﺮدن- ﺧﺎﻧﻪ را ﺗﺮک ﮐﺮدن Platgetreden/gebaande paden bewandelen Volgens beproefde methoden te werk gaan // de veilige weg volgen Râhe sâf râ gereftan
راه ﺻﺎف را ﮔﺮﻓنت راه ﻗﺎﺑﻞ- ﻃﺒﻖ روش آزﻣﺎﯾﺶ ﺷﺪه ﻋﻤﻞ ﮐﺮدن اﻃﻤﯿﻨﺎﻧﯽ را دﻧﺒﺎل ﮐﺮدن Zijn pad gaat niet over rozen Hij heeft een moeilijk leven Ruzegâre por mosibati dârad
روزﮔﺎر ﭘﺮ ﻣﺼﯿﺒﺘﯽ دارد زﻧﺪﮔﯽ دﺷﻮاری را ﻃﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ Paddenstoel Als paddenstoelen uit de grond rijzen/groeien In groten getale plotseling ontstaan Mesle qârč rošd kardan
ﻣﺜﻞ ﻗﺎرچ رﺷﺪ ﮐﺮدن ﮔﺮوﻫﯽ و ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪن Pais Het is alles pais en vree Alles is in orde, er is geen ruzie meer Donyâ amn o amân ast
دﻧﯿﺎ اﻣﻦ و اﻣﺎن اﺳﺖ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ رو ﺑﻪ راه اﺳﺖ دﯾﮕﺮ ﺟﻨﮓ و دﻋﻮاﯾﯽ ﻧﯿﺴﺖ Pak (zn) Dat is een pak van mijn hart Dat is een hele opluchting Xiyâlam râhat šod
ﺧﯿﺎمل راﺣﺖ ﺷﺪ آراﻣﺶ و ﺗﺴﻠﯽ ﺧﺎﻃﺮ ﮐﺎﻣﻠﯽ اﺳﺖ
ﭼﭙﻖ ﮐﺴﯽ را ﮐﺸﯿﺪن ﮐﺴﯽ را ﮐﺘﮏ ﺳﺨﺖ و ﻣﻔﺼﻠﯽ زدن Iemand een pak voor zijn broek/ donder geven Iemand flink afranselen Kasi râ âš o lâš kardan
ﮐﺴﯽ را آش و ﻻش ﮐﺮدن ﮐﺴﯽ را ﺳﺨﺖ ﮐﺘﮏ زدن Niet bij de pakken neerzitten De moed niet verliezen // het niet opgeven Jâ nazadan
ﺟﺎ ﻧﺰدن ﺗﺴﻠﯿﻢ ﻧﺸﺪن- اﻣﯿﺪ ﺧﻮد را از دﺳﺖ ﻧﺪادن Van hetzelfde laken een pak Laken Pakken (ww) Hij heeft het goed/zwaar te pakken Hij is flink ziek {wordt ook gezegd van iemand die erg verliefd is} Saxt gereftâraš ast
ﺳﺨﺖ ﮔﺮﻓﺘﺎرش اﺳﺖ ﺑﺴﯿﺎر ﺑﯿﻤﺎر اﺳﺖ }درﺑﺎره ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﺴﯿﺎر ﻋﺎﺷﻖ و دل {ﺑﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ ﻫﻢ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ Pakhuis Zich voelen als een kat in een vreemd pakhuis Kat Pakkie-an Dat is niet mijn pakkie-an Dat is niet mijn taak/verantwoordelijkheid Be man če marbut
ﺑﻪ ﻣﻦ ﭼﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﺴﻮوﻟﯿﺖ ﻣﻦ ﻧﯿﺴﺖ/وﻇﯿﻔﻪ
Iemand een pak ransel geven Iemand hardhandig slaan Čopoqe kasi râ kešidan
315
Proef woordenboek.indd 315
16-5-2008 9:24:43
Pal / Papier
Pal Pal staan voor iets Iets met nadruk en zonder enige reserve verdedigen Ruye jariyâni mohkam istâdan
روی ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻣﺤﮑﻢ اﯾﺴﺘﺎدن ﺑﺎ ﺗﺎﮐﯿﺪ و ﺑﺪون ﻣﻼﺣﻈﻪ از ﭼﯿﺰی دﻓﺎع ﮐﺮدن Pampus Voor pampus liggen Uitgeput zijn // bijna bewusteloos zijn {door inspanning/grote hitte/te veel eten enz.} Bi hâl oftâdan
ﺑﯽ ﺣﺎل اﻓﺘﺎدن ﮐﻢ و ﺑﯿﺶ ﺑﯽ ﻫﻮش ﺷﺪن }ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ- ﺧﺴﺘﻪ ﺷﺪن {ﭘﺮ ﺧﻮری و ﻏﯿﺮه/ﮔﺮﻣﺎی زﯾﺎد/ﺗﻼش Pan In de pan hakken Vernietigen/verpletteren Leh o lawarde kardan
ﻟﻪ و ﻟﻮرده ﮐﺮدن ﻧﺎﺑﻮد ﮐﺮدن/از ﺑﯿﻦ ﺑﺮدن Onder de pannen zijn Zich financieel geen zorgen meer hoeven maken Waz-e ru be râhi dâštan
وﺿﻊ رو ﺑﻪ راﻫﯽ داﺷنت دﯾﮕﺮ ﻧﮕﺮاﻧﯽ ﻣﺎﻟﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻦ
Bordan ruye šâxaš ast
ﺑﺮدن روی ﺷﺎﺧﺶ اﺳﺖ از اﻧﺠﺎم ﮐﺎر اﻃﻤﯿﻨﺎن دارد- دﺳﺖ ﺑﻪ ﯾﮑﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ Pantoffel Hij zit onder de pantoffel Hij is niet de baas in eigen huis // hij wordt overheerst door zijn vrouw Zan zalil ast
زن ذﻟﯿﻞ اﺳﺖ ﻣﻄﯿﻊ زن ﺧﻮد اﺳﺖ- در ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮد رﯾﯿﺲ ﻧﯿﺴﺖ Pap (zn) Daar lust ik wel pap van Dat vind ik heel lekker Delam barâyaš za-af mirawad
دمل ﺑﺮاﯾﺶ ﺿﻌﻒ ﻣﯽ رود ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻮﺷﻤﺰه اﺳﺖ و ﺧﯿﻠﯽ از آن ﺧﻮﺷﻢ ﻣﯽ آﯾﺪ Geen ‘pap’ meer kunnen zeggen Uitgeteld/dodelijk vermoeid zijn Nâye harf zadan nadâštan
ﻧﺎی ﺣﺮف زدن ﻧﺪاﺷنت ﮐﻮﻓﺘﻪ ﺷﺪن/ﺑﺴﯿﺎر ﺧﺴﺘﻪ De krenten in de pap Krent Een vinger in de pap willen hebben Vinger Het zout in de pap niet verdienen Zout
De kosten rijzen de pan uit! Kost De vlam slaat in de pan Vlam Een lik/veeg uit de pan krijgen/ geven Lik Pandoer Dat is opgelegd pandoer Dat is afgesproken werk // je kunt erop rekenen dat dat gebeurt
Hij is het zout in de pap niet waard Zout Papier Dat zal/gaat in de papieren lopen Dat zal veel geld gaan kosten Gerân tamâm mišawad
ﮔﺮان متﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد ﻫﺰﯾﻨﻪ زﯾﺎدی ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ
316
Proef woordenboek.indd 316
16-5-2008 9:24:44
Paplepel / Parel
Goede papieren hebben Door zijn diploma’s en kwaliteiten goede kansen hebben {op een baan} Kefâyate kâr râ dâštan
ﮐﻔﺎﯾﺖ ﮐﺎر را داﺷنت ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ دﯾﭙﻠﻢ و ﮐﯿﻔﯿﺖ ﮐﺎری اش ﺷﺎﻧﺲ ﺧﻮﺑﯽ }ﺑﺮای ﺷﻐﻠﯽ{ داﺷﺘﻦ Het papier is geduldig 1 - Je kan van alles op papier zetten, maar of er veel van terechtkomt, is de vraag 2 - Je kan de grootste onzin/leugens enz. opschrijven: het papier protesteert toch niet Kâqaz sabur ast
ﮐﺎﻏﺬ ﺻﺒﻮر اﺳﺖ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ را ﻣﯽ ﺷﻮد روی ﮐﺎﻏﺬ آورد اﻣﺎ ﻣﻌﻠﻮم-١ آدم ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ-٢ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ آن ﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﺑﺮﺳﻨﺪ ﯾﺎ ﻧﻪ ﮐﺎﻏﺬ:دروغ را روی ﮐﺎﻏﺬ ﺑﻨﻮﯾﺴﺪ/ﺑﺰرگ ﺗﺮﯾﻦ ﻣﺰﺧﺮﻓﺎت ﮐﻪ اﯾﺮاد ﻧﻤﯽ ﮔﯿﺮد Iets op papier zetten Iets opschrijven Xat-ti neweštan
ﺧﻄﯽ ﻧﻮﺷنت ﻣﻄﻠﺐ ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ ﻧﻮﺷﺘﻦ Op papier klopt het perfect In theorie is het in orde, maar de praktijk is anders Farziye-aš harf nadârad
ﻓﺮﺿﯿﻪ اش ﺣﺮف ﻧﺪارد ﻧﻈﺮی ﺣﺴﺎﺑﺶ ﮐﻨﯽ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ درﺳﺖ و رو ﺑﻪ راه اﺳﺖ اﻣﺎ در ﻋﻤﻞ ﺟﻮر دﯾﮕﺮی اﺳﺖ Dat is voor mij liefdewerk oud papier! Liefdewerk Paplepel Dat is hem met de paplepel ingegoten Dat is hem al van jongs af aan bijgebracht // hij weet niet anders
Bâ šire mâdar darun šode ast
ﺑﺎ ﺷﯿﺮ ﻣﺎدر درون ﺷﺪه اﺳﺖ راه دﯾﮕﺮی ﺑﻠﺪ ﻧﯿﺴﺖ- از ﺑﭽﮕﯽ ﺑﻪ او ﯾﺎد داده اﻧﺪ Pappen (ww) Het is pappen en nathouden Het blijft bij enige slappe maatregelen, maar de zaak wordt niet flink aangepakt Bâri be har jahat gozarândan
ﺑﺎری ﺑﻪ ﻫﺮ ﺟﻬﺖ ﮔﺬراﻧﺪن اﻗﺪام ﺷﻞ وارﻓﺘﻪ ای ﺑﯿﺶ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﺳﺎﺳﯽ اﻧﺠﺎم ﻧﻤﯽ ﺷﻮد Pappenheimers Hij kent zijn pappenheimers Hij kent de mensen met wie hij te maken heeft en weet precies hoe hij met hen moet omgaan Âdame xodâs râ mišenâsad
آدم ﺧﻮدش را ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﺪ آدم ﻫﺎﯾﯽ را ﮐﻪ ﺑﺎ او ﺳﺮ و ﮐﺎر دارﻧﺪ ﺧﻮب ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﺪ و دﻗﯿﻘﺎ ﻣﯽ داﻧﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ رﻓﺘﺎر ﮐﻨﺪ Pappot Bij moeders pappot blijven = aan moeders rokken blijven hangen Thuis blijven zitten // niet de wijde wereld intrekken Ware dele nane nešastan
ور دل ﻧﻨﻪ ﻧﺸﺴنت ﺑﯿﺮون ﻧﺮﻓﺘﻦ و دﻧﯿﺎ را ﻧﮕﺸﺘﻦ- در ﺧﺎﻧﻪ ﻧﺸﺴﺘﻦ Paradijs Een aards paradijs Een ideale plek op aarde Behešte ruye zamin
ﺑﻬﺸﺖ روی زﻣﯿﻦ ﻣﮑﺎن دﻟﺨﻮاه روی ﮐﺮه زﻣﯿﻦ Parel Je moet geen parels voor de zwijnen werpen {bijbeltekst, Mattheus 7:6}
317
Proef woordenboek.indd 317
16-5-2008 9:24:44
Parket / Pas (bw)
Je moet geen hulp/goede raad enz. geven aan mensen aan wie dat niet goed besteed is Morwârid râ nabâyad joloye xuk rixt {enjil}
{ﻣﺮوارﯾﺪ را ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺟﻠﻮی ﺧﻮک رﯾﺨﺖ }اﻧﺠﯿﻞ ﻧﺼﯿﺤﺖ ﺧﻮﺑﯽ را ﺑﻪ ﮐﺴﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ/آدم ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻫﺪﯾﻪ ﻟﯿﺎﻗﺘﺶ را ﻧﺪارد Parket In een lastig/moeilijk parket verkeren In een lastige/moeilijke situatie zitten Dar maxmase girkardan
در ﻣﺨﻤﺼﻪ ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن دﺷﻮاری ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺷﺪن/ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻣﺸﮕﻞ Parochie Voor eigen parochie preken Een betoog houden voor mensen die al bij voorbaat overtuigd zijn dat je gelijk hebt Tuye masjede xod mo-eze kardan
ﺗﻮی ﻣﺴﺠﺪ ﺧﻮد ﻣﻮﻋﻈﻪ ﮐﺮدن ﺑﺮای ﮐﺴﺎﻧﯽ اﺳﺘﺪﻻل ﮐﺮدن ﮐﻪ ﺣﺮﻓﺶ را ﺑﺎور دارﻧﺪ و از ﻗﺒﻞ ﻗﺎﻧﻊ ﺷﺪه اﻧﺪ ﮐﻪ ﺣﻖ ﺑﺎ او اﺳﺖ Part Dat speelt mij (danig) parten Daar heb ik (veel) last van (Bad juri) pâ-giram ast
)ﺑﺪ ﺟﻮری( ﭘﺎﮔﯿﺮم اﺳﺖ از آن ﺟﺮﯾﺎن )ﺑﺴﯿﺎر( رﻧﺞ ﻣﯽ ﺑﺮم Ergens part noch deel aan hebben Ergens helemaal niet bij betrokken zijn Na sare pi-yâz wa na tahe pi-yâz budan
ﻧﻪ ﴎ ﭘﯿﺎز و ﻧﻪ ﺗﻪ ﭘﯿﺎز ﺑﻮدن ﻫﯿﭻ ﮔﻮﻧﻪ رﺑﻄﯽ ﺑﻪ ﻗﻀﯿﻪ ﻧﺪاﺷﺘﻦ Voor mijn part doet hij het maar Wat mij betreft mag hij zijn gang gaan Begozâr bekonad be man če
ﺑﮕﺬار ﺑﮑﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﭼﻪ از ﻧﻈﺮ ﻣﻦ اﺟﺎزه دارد ﮐﺎرش را ﺑﮑﻨﺪ Partij Ben jij ook van de partij? Doe jij mee? Šomâ ham hastid?
ﺷام ﻫﻢ ﻫﺴﺘﯿﺪ؟ ﺷﻤﺎ ﻫﻢ ﺷﺮﮐﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﺪ؟ Geen partij zijn voor iemand Niet opgewassen zijn tegen iemand Az pase kasi bar nayâmadan
از ﭘﺲ ﮐﺴﯽ ﺑﺮ ﻧﯿﺎﻣﺪن ﻫﻢ ﭘﺎﯾﻪ و ﻫﻢ زور ﮐﺴﯽ ﻧﺒﻮدن،ﺣﺮﯾﻒ ﮐﺴﯽ ﻧﺒﻮدن Iemand partij geven Een moeilijke tegenstander zijn voor iemand Jawâbguye kasi budan
ﺟﻮاﺑﮕﻮی ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن ﺣﺮﯾﻒ ﺳﺮ ﺳﺨﺖ ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن Partij trekken voor iemand = voor iemand partij kiezen Iemand steunen/bijvallen Poštiye kasi râ kardan
ﭘﺸﺘﯽ ﮐﺴﯽ را ﮐﺮدن ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﮐﺮدن/از ﮐﺴﯽ ﺣﻤﺎﯾﺖ Partijtje Zijn partijtje meeblazen Flink meedoen // een belangrijke bijdrage leveren Sahme xod râ anjâm dâdan
ﺳﻬﻢ ﺧﻮد را اﻧﺠﺎم دادن ﺑﺨﺶ ﻣﻬﻢ ﮐﺎری را ﺑﻪ اﺟﺮا- ﺟﺪی ﻫﻢ ﮐﺎری ﮐﺮدن رﺳﺎﻧﺪن Pas (bw) Dát is pas lekker/fijn/lelijk enz. Dát is – in tegenstelling tot iets anders – erg lekker/fijn/lelijk enz.
318
Proef woordenboek.indd 318
16-5-2008 9:24:44
Pas (zn) / Patent
Be in miguyand xošmaze/delpazir/ zešt wa qeyre
زﺷﺖ و ﻏﯿﺮه/دل ﭘﺬﯾﺮ/ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﺧﻮﺷﻤﺰه /آن ﭼﯿﺰ )در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﭼﯿﺰﻫﺎی دﯾﮕﺮ( ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻮﺷﻤﺰه زﺷﺖ و ﻏﯿﺮه اﺳﺖ/دﻟﭙﺬﯾﺮ Dat komt goed van pas Dat kan juist nu goed gebruikt worden Xub rade kâr ast
ﺧﻮب رد ﮐﺎر اﺳﺖ ﺧﻮب ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده اﺳﺖ،واﻗﻌﺎ ﺑﻪ درد ﮐﺎر ﻣﯽ ﺧﻮرد Je komt pas kijken Je hebt nog geen enkele ervaring Dahanat buye šir midahad
دﻫﻨﺖ ﺑﻮی ﺷﯿﺮ ﻣﯽ دﻫﺪ ﻫﻨﻮز ﻫﯿﭽﮕﻮﻧﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ ای ﻧﺪاری Te pas en te onpas Altijd maar weer // op elk willekeurig moment {ook als anderen er last van hebben} Waqt o bi waqt
وﻗﺖ و ﺑﯽ وﻗﺖ ﻫﺮ وﻗﺖ ﮐﻪ دﻟﺶ ﺧﻮاﺳﺖ }ﺣﺘﯽ اﮔﺮ- ﺑﺎز دوﺑﺎره {ﻣﺰاﺣﻢ دﯾﮕﺮان ﺑﺎﺷﺪ Pas (zn) Een pas op de plaats maken Even geen actie ondernemen Dar jâ zadan
در ﺟﺎ زدن ﻟﺤﻈﻪ ای ﮐﺎر و ﺣﺮﮐﺖ را ﮐﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ Er de pas in zetten In een snel(ler) tempo gaan lopen Qadam tond kardan
ﻗﺪم ﺗﻨﺪ ﮐﺮدن ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ )ﺑﯿﺶ ﺗﺮی( راه رﻓﺘﻦ
Sange râhe kasi šodan
ﺳﻨﮓ راه ﮐﺴﯽ ﺷﺪن از ﮐﺴﯽ ﭘﯿﺶ دﺳﺘﯽ ﮐﺮدن ﺑﻪ ﺷﮑﻠﯽ ﮐﻪ ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ راه ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻫﺪف ﺧﻮد ﺑﺮﺳﺪ- ﺧﻮد اداﻣﻪ دﻫﺪ Pasen Als Pasen en Pinksteren op één dag vallen Nooit Waqte gole ney
وﻗﺖ ﮔﻞ ﻧﯽ ﻫﺮﮔﺰ، ﻫﯿﭽﮕﺎه،ﻫﯿﭻ وﻗﺖ Passen (ww) Dat wordt passen en meten Dat zal heel nauwkeurig bekeken moeten worden Mozu-e hesâb o ketâb ast
ﻣﻮﺿﻮع ﺣﺴﺎب و ﮐﺘﺎب اﺳﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺎ دﻗﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﻮد Ergens voor passen Ergens niet aan mee willen doen // iets proberen te voorkomen of te vermijden Pâ-ye xod râ kenâr kešidan
ﭘﺎی ﺧﻮد را ﮐﻨﺎر ﮐﺸﯿﺪن از ﮐﺎری ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﯾﺎ- ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺷﺮﮐﺖ در ﮐﺎری ﻧﺒﻮدن ﭘﺮﻫﯿﺰ ﮐﺮدن Passie Als de vos de passie preekt, boer, let op uw kippen Vos Patent Daar heeft hij patent op Dat kan hij buitengewoon goed Dar ân kâr tak ast
در آن ﮐﺎر ﺗﮏ اﺳﺖ آن ﮐﺎر را ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ﺧﻮب ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ
Iemand de pas afsnijden Iemand vóór zijn, zodat hij zijn doel niet kan bereiken
319
Proef woordenboek.indd 319
16-5-2008 9:24:44
Paus / Pen
Paus Roomser dan de paus Overdreven volgzaam/gelovig/strikt/ streng {vooral in morele zaken} Az pâp kâtolik tar
از ﭘﺎپ ﮐﺎﺗﻮﻟﯿﮏ ﺗﺮ ﺳﺨﺖ ﮔﯿﺮ }ﺑﻪ/ﺧﺸﮏ/ﻣﺬﻫﺒﯽ/ﺑﯿﺶ از اﻧﺪازه ﻣﻄﯿﻊ {ﺧﺼﻮص در ﻣﺴﺎﯾﻞ اﺧﻼﻗﯽ Peentje Peentjes zweten Erg angstig/nerveus zijn Az ha-yajân xise araq šodan
از ﻫﯿﺠﺎن ﺧﯿﺲ ﻋﺮق ﺷﺪن ﻋﺼﺒﯽ ﺑﻮدن/ﺧﯿﻠﯽ ﺗﺮﺳﯿﺪه Peer Met de gebakken peren blijven zitten De onaangename gevolgen van iets ondervinden Bâ bače-ye qondâq karde dar dâman nešastan
ﺑﺎ ﺑﭽﻪ ﻗﻨﺪاق ﮐﺮده در داﻣﻦ ﻧﺸﺴنت ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺷﺪن Peil Daar is/valt geen peil op te trekken Daar kan je niet op vertrouwen Âqebataš ma-alum nist
ﻋﺎﻗﺒﺖ اش ﻣﻌﻠﻮم ﻧﯿﺴﺖ آدم ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ اﻃﻤﯿﻨﺎﻧﯽ ﺑﻪ آن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ Peiling Iemand/iets in de peiling hebben 1 - Iemand/iets in het oog/de gaten houden {vaak omdat hij/het een risicofactor is} 2 - Iemand/iets aanvoelen/doorhebben 1 - Hawâ-ye kasi/jariyâni râ dâštan 2 - daste kasi/čizi râ xândan
ﭼﯿﺰی/ دﺳﺖ ﮐﺴﯽ-٢ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را داﺷنت/ ﻫﻮای ﮐﺴﯽ-١ را ﺧﻮاﻧﺪن دﯾﺪ داﺷﺘﻦ }ﭼﻮن ﮐﻪ/ﻗﻀﯿﻪ ای را زﯾﺮ ﻧﻈﺮ/ ﮐﺴﯽ-١ /ﻣﺴﺎﻟﻪ ای را ﺣﺲ/ ﮐﺴﯽ-٢ {ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻋﺎﻣﻞ ﺧﻄﺮ اﺳﺖ درک ﮐﺮدن Peinzen Daar peins ik niet over Ik weiger beslist dat te doen Aslan in kâre nistam
اﺻﻼ اﯾﻦ ﮐﺎره ﻧﯿﺴﺘﻢ ﺑﺪون ﺷﮏ آن ﮐﺎر را رد ﻣﯽ ﮐﻨﻢ Pek Wie met pek omgaat, wordt ermee besmet Als je met slechte mensen omgaat, word je vanzelf door hen beïnvloed Pesare nuh bâ badân benešast xândâne nabow-wataš gom šod
ﭘﴪ ﻧﻮح ﺑﺎ ﺑﺪان ﺑﻨﺸﺴﺖ ﺧﺎﻧﺪان ﻧﺒﻮﺗﺶ ﮔﻢ ﺷﺪ آدم اﮔﺮ ﺑﺎ ﻣﺮدﻣﺎن ﻧﺎﺟﻮر در ﺗﻤﺎس ﺑﺎﺷﺪ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺧﻮد روﯾﺶ اﺛﺮ ﻣﯽ ﮔﺬارﻧﺪ Pels De luis in de pels zijn Luis Pen Dat is met geen pen te beschrijven Dat is zo vreselijk/gruwelijk enz. dat je het niet onder woorden kunt brengen Tozih dâdani nist
ﺗﻮﺿﯿﺢ دادﻧﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﻫﻮﻟﻨﺎک و ﻏﯿﺮه اﺳﺖ ﮐﻪ/آن ﺟﺮﯾﺎن آن ﻗﺪر اﻓﺘﻀﺎح ﻧﻤﯽ ﺗﻮان آن را ﺗﺸﺮﯾﺢ ﮐﺮد De pen is machtiger dan het zwaard Woorden hebben meer effect dan wapens Qalam az šamšir bor-rande tar ast
ﻗﻠﻢ از ﺷﻤﺸﯿﺮ ﺑﺮﻧﺪه ﺗﺮ اﺳﺖ اﺛﺮ ﺣﺮف ﺑﯿﺶ ﺗﺮ از اﺳﻠﺤﻪ اﺳﺖ
320
Proef woordenboek.indd 320
16-5-2008 9:24:44
Peer / Persoon
Het zit in de pen Er wordt nog (administratief) aan gewerkt Dar daste eqdâm ast
در دﺳﺖ اﻗﺪام اﺳﺖ )از ﻧﻈﺮ اداری( ﻣﺸﻐﻮﻟﺶ ﺑﻮدن In de pen klimmen Een (kritisch) stuk gaan schrijven Qalame enteqâd be dast gereftan
ﻗﻠﻢ اﻧﺘﻘﺎد ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓنت ﻣﻘﺎﻟﻪ )اﻧﺘﻘﺎد آﻣﯿﺰی( ﻧﻮﺷﺘﻦ Naar de pen grijpen Een schriftelijke reactie geven // iets op papier zetten Qalam bardâštan
ﻗﻠﻢ ﺑﺮداﺷنت ﭼﯿﺰی روی ﮐﺎﻏﺬ آوردن- واﮐﻨﺶ ﮐﺘﺒﯽ دادن Van de pen kunnen leven Als schrijver in je levensonderhoud kunnen voorzien Az râhe qalam nân xordan
از راه ﻗﻠﻢ ﻧﺎن ﺧﻮردن ﺑﺎ ﮐﺎر ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﯽ ﻫﺰﯾﻨﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد را درآوردن Veel pennen in beweging brengen Veel schriftelijke reacties uitlokken Jange qalami râh andâxtan
ﺟﻨﮓ ﻗﻠﻤﯽ راه اﻧﺪاﺧنت واﮐﻨﺶ ﻫﺎی ﮐﺘﺒﯽ ﺑﺴﯿﺎری را ﺑﺮاﻧﮕﯿﺨﺘﻦ Zijn pen in vergif/gal dopen Een bitter/vijandig stuk schrijven Qalame xod râ dar dawâte xasm foru bordan
ﻗﻠﻢ ﺧﻮد را در دوات ﺧﺼﻢ ﻓﺮو ﺑﺮدن دﺷﻤﻨﺎﻧﻪ ای ﻧﻮﺷﺘﻦ/ﻣﻄﻠﺐ ﺗﻠﺦ Peer Appels met peren vergelijken Appel
Perk Alle perken te buiten gaan Te extreem en daardoor onaanvaardbaar zijn Me-eyâr hâ râ zire pâ gozâštan
ﻣﻌﯿﺎر ﻫﺎ را زﯾﺮ ﭘﺎ ﮔﺬﺷنت ﺑﺴﯿﺎر اﻓﺮاﻃﯽ و ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﻮدن Ergens paal en perk aan stellen Paal Pers De pers halen In de krant komen // gepubliceerd worden Be ruznâme hâ kešidan
ﺑﻪ روزﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ ﮐﺸﯿﺪن ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪن- در روزﻧﺎﻣﻪ ﭼﺎپ ﺷﺪن Een goede pers krijgen/hebben 1 - Een goede beoordeling in de kranten krijgen/hebben 2 - Een goede naam krijgen/hebben Xub naqd šodan
ﺧﻮب ﻧﻘﺪ ﺷﺪن ارزﯾﺎﺑﯽ و داوری ﺧﻮﺑﯽ در روزﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ-١ / ﻧﺎم ﺧﻮﺷﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن-٢ ﮔﯿﺮ آوردن/آوردن داﺷﺘﻦ Vers van de pers Net gepubliceerd // zojuist verschenen Tâze-ye tâze
ﺗﺎزه ﺗﺎزه ﺗﺎزه ﺑﻪ ﺑﺎزار آﻣﺪه اﺳﺖ- ﻫﻤﯿﻦ اﻻن ﭼﺎپ و ﻧﺸﺮ ﺷﺪه Persoon De aangewezen persoon voor iets zijn Precies geschikt zijn voor een bepaalde taak Dar xore kâri budan
درﺧﻮر ﮐﺎری ﺑﻮدن دﻗﯿﻘﺎ ﺑﻪ درد ﮐﺎر ﺧﺎﺻﯽ ﺧﻮردن 321
Proef woordenboek.indd 321
16-5-2008 9:24:44
Perspectief / Pet
In (hoogst)eigen persoon Persoonlijk (aanwezig) Šaxsan (hâzer budan)
(ﺷﺨﺼﺎ )ﺣﺎﴐ ﺑﻮدن (ﺷﺨﺼﯽ )ﮐﻪ ﺧﻮد ﺣﺎﺿﺮ اﺳﺖ Zich in de persoon vergissen Met een ander in contact komen dan degene die je bedoeld had // personen met elkaar verwarren Kasi râ awazi gereftan
ﮐﺴﯽ را ﻋﻮﺿﯽ ﮔﺮﻓنت ﮐﺴﯽ را- ﺑﺎ ﮐﺲ دﯾﮕﺮی ﮐﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻧﺒﻮد ﺗﻤﺎس ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺟﺎی دﯾﮕﺮی اﺷﺘﺒﺎه ﮔﺮﻓﺘﻦ Perspectief Perspectief hebben/bieden Kans op succes/resultaat hebben Âqebate xubi dâstan
ﻋﺎﻗﺒﺖ ﺧﻮﺑﯽ داﺷنت ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺧﻮﺑﯽ داﺷﺘﻦ/اﻣﮑﺎن ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ Perzen Een wet van Meden en Perzen Wet Pest Aan iemand/iets de pest hebben Een afkeer hebben van iemand/iets Mesle sag az kasi/čizi bizâr budan
ﭼﯿﺰی ﺑﯿﺰار ﺑﻮدن/ﻣﺜﻞ ﺳﮓ از ﮐﺴﯽ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻣﺘﻨﻔﺮ ﺑﻮدن/از ﮐﺴﯽ Dat is de pest voor... Dat is heel slecht/fataal voor... Barâye ...waxim ast
وﺧﯿﻢ اﺳﺖ... ﺑﺮای ﮐﺸﻨﺪه اﺳﺖ/ ﻧﺎﺟﻮر... ﺑﺮای (Er) de pest in hebben Een slecht humeur hebben Damaq budan
دﻣﻖ ﺑﻮدن ﺣﺎل و ﺣﻮﺻﻠﻪ ﻧﺪاﺷﺘﻦ
Ergens de pest over in hebben Iets heel vervelend vinden Del gire jariyâni budan
دﻟﮕﯿﺮ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮدن ﭼﯿﺰی را ﮐﺴﻞ و ﺧﺴﺘﻪ ﮐﻨﻨﺪه داﻧﺴﺘﻦ Hij voert geen pest uit Hij doet helemaal niets Hič qalati nemikonad
ﻫﯿﭻ ﻏﻠﻄﯽ منﯽ ﮐﻨﺪ ﻫﯿﭻ ﮐﺎری اﻧﺠﺎم ﻧﻤﯽ دﻫﺪ Pet Dat gaat boven mijn pet Dat is te moeilijk voor mij Sawâde man qad nemidahad
ﺳﻮاد ﻣﻦ ﻗﺪ منﯽ دﻫﺪ درک آن ﺑﺮای ﻣﻦ دﺷﻮار اﺳﺖ Dat is (naatje) pet Dat lijkt nergens naar // dat is niks (waard) Čize âšqâli ast
ﭼﯿﺰ آﺷﻐﺎﻟﯽ اﺳﺖ ﺑﯽ ارزش اﺳﺖ- ﭼﯿﺰ ﺑﯽ ﺧﻮدی اﺳﺖ Er met de pet niet bij kunnen Iets niet kunnen begrijpen Čizi hâli našodan
ﭼﯿﺰی ﺣﺎﻟﯽ ﻧﺸﺪن ﻗﺎدر ﺑﻪ درک ﭼﯿﺰی ﻧﺒﻮدن Ergens met de pet naar gooien Iets niet serieus nemen // iets op slordige wijze behandelen Kâri râ sar sari gereftan
ﮐﺎری را ﴎﴎی ﮔﺮﻓنت ﮐﺎری را ﺑﺎ ﺷﻠﺨﺘﮕﯽ اﻧﺠﺎم دادن- ﮐﺎری را ﺟﺪی ﻧﮕﺮﻓﺘﻦ Gooi maar in mijn pet! Ik geloof er niets van // daar kan ik niets mee beginnen! Ey bâbâ râst migi!
322
Proef woordenboek.indd 322
16-5-2008 9:24:44
Petto / Piepen
!ای ﺑﺎﺑﺎ راﺳﺖ ﻣﯿﮕﯽ ! ﺑﻪ درد ﻣﻦ ﻧﻤﯽ ﺧﻮرد- اﺻﻼ آن را ﺑﺎور ﻧﺪارم Het is huilen met de pet op Het is een treurige toestand // het is een waardeloos geheel Waz-e asaf bâri ast
وﺿﻊ اﺳﻒ ﺑﺎری اﺳﺖ ﮐﺎﻣﻼ ﺑﯽ ﺧﻮد اﺳﺖ- ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ رﻗﺖ ﺑﺎری اﺳﺖ Met de pet rondgaan Geld inzamelen voor een bepaald doel Kâse-ye gedâ-i be dast gereftan
ﮐﺎﺳﻪ ﮔﺪاﯾﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓنت ﺑﺮای ﻫﺪف ﺧﺎﺻﯽ ﭘﻮل ﺟﻤﻊ ﮐﺮدن Onder de pet houden Niet bekendmaken // geheimhouden Boruz nadâdan
ﺑﺮوز ﻧﺪادن ﭘﻨﻬﺎن ﻧﮕﺎه داﺷﺘﻦ- آﺷﮑﺎر ﻧﮑﺮدن Verschillende petten op hebben Een zaak behandelen, terwijl je daarin verschillende functies tegelijk hebt (zodat belangenverstrengeling dreigt) Semat hâye moxtalefi dâštan
ﺳﻤﺖ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ داﺷنت ﮐﺎری را ﺑﻪ ﮔﺮدن ﮔﺮﻓﺘﻦ در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺳﻤﺖ ﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ ﻫﻢ زﻣﺎن در آن وﺟﻮد دارد )ﺑﻪ ﺷﮑﻠﯽ ﮐﻪ (ﺧﻄﺮ ﺗﻀﺎد ﻣﻨﺎﻓﻊ در آن ﺑﺎﺷﺪ Het is huilen met de pet op Huilen Jan met de pet Jan Petto Iets in petto houden Iets in reserve houden Čizi râ pas dast negâh dâštan
ﭼﯿﺰی را ﭘﺲ دﺳﺖ ﻧﮕﺎه داﺷنت ﭼﯿﺰی را اﻧﺪوﺧﺘﻦ ﯾﺎ در آﺳﺘﯿﻦ ﮔﺬاﺷﺘﻦ
Peulenschilletje Dat is maar een peulenschilletje Dat is niet meer dan een kleinigheid // dat is geen moeilijke klus Mesle âb xordan ast
ﻣﺜﻞ آب ﺧﻮردن اﺳﺖ ﮐﺎر ﻣﺸﮕﻠﯽ ﻧﯿﺴﺖ- ﺟﺮﯾﺎن ﮐﻮﭼﮑﯽ ﺑﯿﺶ ﻧﯿﺴﺖ Peultje Moet/lust je nog peultjes? Heb je daar nog een antwoord/reactie op? Harfe digari ham dâri?
ﺣﺮف دﯾﮕﺮی ﻫﻢ داری؟ واﮐﻨﺸﯽ ﻫﻢ ﺑﺮای آن ﺟﺮﯾﺎن داری؟/ﭘﺎﺳﺦ Zijn eigen peultjes/boontjes moeten doppen Voor zijn eigen levensonderhoud moeten zorgen Har kas bâyad gelime xodaš râ az âb bekešad
ﻫﺮ ﮐﺲ ﺑﺎﯾﺪ ﮔﻠﯿﻢ ﺧﻮدش را از آب ﺑﮑﺸﺪ آدم ﺑﺎﯾﺪ ﻫﺰﯾﻨﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد را ﺧﻮدش ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﯿﺎورد Piepen Dan zal hij wel anders piepen Dan zal hij wel anders, minder tevreden reageren Ân waqt dâdaš dar miâyad
آن وﻗﺖ دادش در ﻣﯽ آﯾﺪ آن ﻣﻮﻗﻊ وﺿﻊ ﻓﺮق ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﻧﺎرﺿﺎﯾﺘﯽ ﺧﻮد را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ Ertussenuit piepen 1 - Stiekem weggaan 2 - {Achteloos gezegd voor:} Sterven Qazale xodâ hâfezi râ xândan
ﻏﺰل ﺧﺪاﺣﺎﻓﻈﯽ را ﺧﻮاﻧﺪن { ﻣﺮدن }ﺑﯽ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﮔﻔﺘﻦ-٢ ﯾﻮاﺷﮑﯽ رﻓﺘﻦ-١ Het is zo gepiept Het is heel gemakkelijk // het is heel snel geregeld
323
Proef woordenboek.indd 323
16-5-2008 9:24:44
Piepzak / Pijn
Ma-ate be xaš-xâš migozârad
In ke kâri nadârad
اﯾﻦ ﮐﻪ ﮐﺎری ﻧﺪارد ﺗﻨﺪ و ﺳﺮﯾﻊ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد- ﮐﺎر ﺧﯿﻠﯽ ﺳﺎده ای اﺳﺖ Piepzak In zijn piepzak zitten Angstig zijn // het benauwd hebben Mesle esfande ruye âtaš budan
ﻣﺜﻞ اﺳﻔﻨﺪ روی آﺗﺶ ﺑﻮدن دل ﻧﮕﺮان ﺑﻮدن- دﻟﻬﺮه داﺷﺘﻦ Pier De kwaaie pier zijn De schuld van alles krijgen Separe balâ budan
ﺳﭙﺮ ﺑﻼ ﺑﻮدن ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﮔﻨﺎه ﻫﺎ ﻣﺘﻬﻢ ﺷﺪن Een dooie pier Een saaie/slome kerel Âdame yobs o bi hâl
آدم ﯾﺒﺲ و ﺑﯽ ﺣﺎل ﮐﻨﺪ دﺳﺖ/آدم ﮐﺴﻞ ﮐﻨﻨﺪه Piet De grote piet uithangen Zich als een rijkaard gedragen Xod râ gonde jâ zadan
ﺧﻮد را ﮔﻨﺪه ﺟﺎ زدن ﻣﺜﻞ ﭘﻮﻟﺪارﻫﺎ رﻓﺘﺎر ﮐﺮدن Zichzelf een hele piet vinden Denken een belangrijke figuur te zijn Xod râ poxi/dâxele âdam hesâb kardan
داﺧﻞ آدم ﺣﺴﺎب ﮐﺮدن/ﺧﻮد را ﭘﺨﯽ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ آدم ﻣﻬﻤﯽ اﺳﺖ Een hoge ome/piet Oom = ome Pietlut Dat is een pietlut Dat is iemand die alleen maar aandacht heeft voor kleinigheden
ﻣﺘﻪ ﺑﻪ ﺧﺸﺨﺎش ﻣﯽ ﮔﺬارد آدﻣﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﭼﯿﺰﻫﺎی ﮐﻮﭼﮏ و ﮐﻢ اﻫﻤﯿﺖ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ Pijl Meer pijlen op zijn boog/in zijn koker hebben Meer argumenten hebben // nog andere middelen hebben om zijn doel te bereiken Čapaš por ast
ﭼﭗ اش ﭘﺮ اﺳﺖ ﺑﺮای- اﺳﺘﺪﻻل ﻫﺎی دﯾﮕﺮی ﻫﻢ در آﺳﺘﯿﻦ داﺷﺘﻦ رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﻫﺪف ﺧﻮد وﺳﯿﻠﻪ ﻫﺎی دﯾﮕﺮی ﻫﻢ در ﺑﺴﺎط داﺷﺘﻦ Pijn Pijn in de buik hebben/krijgen van iets Iets heel lastig vinden // veel zorgen om iets hebben/krijgen Az jariyâni sar dard gereftan
از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﴎدرد ﮔﺮﻓنت در ﻣﻮردی ﻧﮕﺮاﻧﯽ- ﭼﯿﺰی را وﺳﯿﻠﻪ درد ﺳﺮ داﻧﺴﺘﻦ ﻫﺎی زﯾﺎدی داﺷﺘﻦ Pijn in zijn portemonnee hebben Gebrek aan geld hebben Kife pulaš surâx ast
ﮐﯿﻒ ﭘﻮل اش ﺳﻮراخ اﺳﺖ ﮐﻤﺒﻮد ﻣﺎﻟﯽ داﺷﺘﻦ Wie mooi wil zijn, moet pijn lijden Wie er mooi wil uitzien, moet daarvoor offers brengen {afslanken, geld uitgeven enz.) Kasi ke xošgeli mixâhad dard ham mikešad
ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺧﻮﺷﮕﻠﯽ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ درد ﻫﻢ ﻣﯽ ﮐﺸﺪ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻣﺎﯾﻞ اﺳﺖ زﯾﺒﺎ ﺷﻮد ﺑﺎﯾﺪ ﻓﺪاﮐﺎری ﮐﻨﺪ }ﻻﻏﺮ { ﭘﻮل ﺧﺮج ﮐﻨﺪ و ﻏﯿﺮه،ﺷﻮد
324
Proef woordenboek.indd 324
16-5-2008 9:24:44
Pijnbank / Pink
Pijnbank Iemand op de pijnbank leggen Iemand uiterst scherp verhoren Kasi râ zire hašt bordan
ﮐﺴﯽ را زﯾﺮ ﻫﺸﺖ ﺑﺮدن ﮐﺴﯽ را ﺳﺨﺖ ﺑﺎزﺟﻮﯾﯽ ﮐﺮدن Pijp De pijp aan Maarten geven 1 - Met iets ophouden // iets opgeven 2 - Sterven Long andâxtan
ﻟﻨﮓ اﻧﺪاﺧنت از دﻧﯿﺎ-٢ ﭼﯿﺰی را ﮐﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ- ﮐﺎری را ول ﮐﺮدن-١ ﻣﺮدن،رﻓﺘﻦ De pijp uit gaan/zijn Sterven/gestorven zijn Be marg raftan
در دﺳﺖ اﻗﺪام اﺳﺖ ﻫﻨﻮز اﻧﺠﺎم- در ﺣﺎل اﻧﺠﺎم )ﮐﺎرﻫﺎی اداری( اﺳﺖ ﻧﺸﺪه اﻣﺎ ﺑﺪون ﺷﮏ ﻣﯽ ﺷﻮد Pik De pik op iemand hebben De pest hebben aan iemand en dat door hatelijke opmerkingen laten blijken Be kasi zaxme zabân zadan
ﺑﻪ ﮐﺴﯽ زﺧﻢ زﺑﺎن زدن از ﮐﺴﯽ ﺑﯿﺰار ﺑﻮدن و ﺗﻨﻔﺮ ﺧﻮد را ﺑﺎ ﺣﺮف ﻫﺎی ﺗﻨﺪ و زﻧﻨﺪه ﻧﺸﺎن دادن Op zijn pik getrapt zijn Ernstig beledigd zijn Be terije qabâ-yaš barxordan
ﺑﻪ ﺗﺮﯾﺞ ﻗﺒﺎﯾﺶ ﺑﺮﺧﻮردن ﺗﻮﻫﯿﻦ و ﺑﯽ اﺣﺘﺮاﻣﯽ ﺳﺨﺘﯽ ﺷﺪن ﺑﻪ ﻣﺮگ رﻓنت ﻣﺮده ﺑﻮدن/ﻣﺮدن
Een zware pijp roken Een lelijke tegenvaller moeten verwerken // het zwaar te verduren krijgen Bâ mošgelât dast o panje narm kardan
ﺑﺎ ﻣﺸﮕﻼت دﺳﺖ و ﭘﻨﺠﻪ ﻧﺮم ﮐﺮدن زﯾﺮ ﻓﺸﺎرﺳﻨﮕﯿﻨﯽ ﺗﺎب- ﺷﮑﺴﺖ ﺳﺨﺘﯽ را ﺗﺤﻤﻞ ﮐﺮدن آوردن Naar iemands pijpen dansen Iemand slaafs gehoorzamen Be sâze kasi raqsidan
ﺑﻪ ﺳﺎز ﮐﺴﯽ رﻗﺼﯿﺪن ﺑﺮده وار از ﮐﺴﯽ اﻃﺎﻋﺖ ﮐﺮدن Pijplijn Het zit nog in de pijplijn Er wordt nog (administratief) aan gewerkt // het is er nog niet, maar komt er wel aan Dar dast eqdâm ast
Pil De pil vergulden voor iemand Iets onaangenaams zó meedelen dat het voor de ander minder erg lijkt Jariyâne nâjuri râ širin xabar dâdan
ﺟﺮﯾﺎن ﻧﺎﺟﻮری را ﺷﯿﺮﯾﻦ ﺧﱪ دادن ﺧﺒﺮ ﻧﺎﮔﻮاری را ﺟﻮری ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺮدن ﮐﻪ ﻃﺮف ﻗﻀﯿﻪ ﮐﻤﺘﺮ ﻧﺎراﺣﺖ ﺷﻮد Een bittere pil slikken Iets onaangenaams (moeten) accepteren Šarbate talxi râ nušidan
ﴍﺑﺖ ﺗﻠﺨﯽ را ﻧﻮﺷﯿﺪن )ﺑﻪ ﻧﺎﭼﺎر( ﭼﯿﺰ ﻧﺎﮔﻮاری را ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ Pineut De pineut zijn = de sigaar zijn Sigaar Pink Bij de pinken zijn Slim/alert zijn
325
Proef woordenboek.indd 325
16-5-2008 9:24:44
Pinksteren / Plaats
Tiz guš o guš be zang budan
ﺗﯿﺰ ﮔﻮش و ﮔﻮش ﺑﻪ زﻧﮓ ﺑﻮدن ﻣﺮاﻗﺐ ﺑﻮدن/ﻫﻮﺷﯿﺎر Pinksteren Als Pasen en Pinksteren op een dag vallen Pasen Pistool Iemand het pistool op de borst zetten Iemand dwingen tot een duidelijk antwoord/een keuze te maken Pâ bixe xere kasi gozâštan
ﭘﺎ ﺑﯿﺦ ﺧﺮ ﮐﺴﯽ ﮔﺬاﺷنت اﻧﺘﺤﺎﺑﯽ ﮐﺮدن/ﮐﺴﯽ را وادار ﺑﻪ ﭘﺎﺳﺦ روﺷﻨﯽ Pit Daar zit pit in Dat is een energiek persoon die initiatieven neemt Âdame ostoxân dâri ast
آدم اﺳﺘﺨﻮان داری اﺳﺖ آدم ﻧﯿﺮوﻣﻨﺪ و ﭘﺮ اﻧﺮژی اﺳﺖ ﮐﻪ اﺑﺘﮑﺎر ﺑﻪ ﺧﺮج ﻣﯽ دﻫﺪ Ruwe bolster, blanke pit Bolster Pitje Iets op een laag pitje zetten Voorlopig nog geen aandacht aan iets schenken Fitile-ye kâri râ pâ-in kešidan
ﻓﺘﯿﻠﻪ ﮐﺎری را ﭘﺎﯾﯿﻦ ﮐﺸﯿﺪن ﻣﻮﻗﺘﺎ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﺑﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻧﮑﺮدن Plaat De plaat poetsen Ervandoor gaan // vluchten Yawâšaki jim šodan
ﯾﻮاﺷﮑﯽ ﺟﯿﻢ ﺷﺪن ﮔﺮﯾﺨﺘﻦ و ﻓﺮار ﮐﺮدن- در رﻓﺘﻦ
Dat is niet meer dan een druppel op een gloeiende plaat Druppel Plaats Alles valt op zijn plaats Alles krijgt zijn juiste bestemming // alles wordt nu duidelijk Hame čiz sare jâ-ye xodaš mioftad
ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ ﴎﺟﺎی ﺧﻮدش ﻣﯽ اﻓﺘﺪ اﻻن- ﻫﺮ ﭼﯿﺰی ﺟﺎی ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺧﻮد را ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ روﺷﻦ و آﺷﮑﺎر ﺷﺪ Hij kent zijn plaats niet Zijn gedrag is niet in overeenstemming met zijn positie Jâ-ye xodaš râ nemišenâsad
ﺟﺎی ﺧﻮدش را منﯽ ﺷﻨﺎﺳﺪ رﻓﺘﺎرش ﺑﺎ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ و ﻣﻘﺎﻣﺶ ﺟﻮر ﻧﯿﺴﺖ Iemand op zijn plaats/nummer zetten Iemand scherp terechtwijzen Kasi râ sare jâ-yaš nešândan
ﮐﺴﯽ را ﴎ ﺟﺎﯾﺶ ﻧﺸﺎﻧﺪن ﮐﺴﯽ را ﺳﺨﺖ ﺗﻮﺑﯿﺦ و ﺗﻨﺒﯿﻪ ﮐﺮدن Opgestaan, plaatsje vergaan Als je van je plaats opstaat, ben je die kwijt Pâ beši jât rafte
ﭘﺎ ﺑﺸﯽ ﺟﺎت رﻓﺘﻪ ﺟﺎی ﺧﻮد را از دﺳﺖ،آدم اﮔﺮ از ﺳﺮ ﺟﺎﯾﺶ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﻮد ﻣﯽ دﻫﺪ Plaatsmaken voor iemand Opzijgaan voor iemand // zijn plaats afstaan aan iemand Barâye kasi jâ bâz kardan
ﺑﺮای ﮐﺴﯽ ﺟﺎ ﺑﺎز ﮐﺮدن ﺟﺎی ﺧﻮد را ﺑﻪ دﯾﮕﺮی- از ﺳﺮ راه ﮐﺴﯽ ﮐﻨﺎر رﻓﺘﻦ دادن
326
Proef woordenboek.indd 326
16-5-2008 9:24:44
Plafond / Plank
Plafond Aan zijn plafond zitten Niet méér kunnen presteren // niet hoger kunnen komen Be montâhâ-ye had xod residan
ﺑﻪ ﻣﻨﺘﻬﺎی ﺣﺪ ﺧﻮد رﺳﯿﺪن دﯾﮕﺮ ﻗﺎدر ﺑﻪ- ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ از اﯾﻦ ﻣﻮﻓﻖ ﺷﻮد ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﻧﯿﺴﺖ Plak (zn) Onder de plak zitten Overheerst worden door zijn vrouw/ partner Zan zalil budan
زن ذﻟﯿﻞ ﺑﻮدن ﻫﻤﺴﺮ ﺧﻮد ﺑﻮدن/زﯾﺮ ﺳﻠﻄﻪ زن Plakken (ww) Ergens blijven plakken Ergens langer blijven dan de bedoeling was Jâ xoš kardan
ﺟﺎ ﺧﻮش ﮐﺮدن در ﺟﺎﯾﯽ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ از آن ﮐﻪ ﻗﺮار ﺑﻮد ﻣﺎﻧﺪن Plan Boze plannen smeden Voorbereidingen treffen om anderen kwaad te doen ši barâye kasi poxtan
آﺷﯽ ﺑﺮای ﮐﺴﯽ ﭘﺨنت ﺑﺮای آﺳﯿﺐ زدن ﺑﻪ دﯾﮕﺮان ﺗﺪارک دﯾﺪن Dat plan is de mist ingegaan Van dat plan is niets terechtgekomen Ân naqše suxt
آن ﻧﻘﺸﻪ ﺳﻮﺧﺖ از آن ﻗﻀﯿﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ ای ﺑﻪ دﺳﺖ ﻧﯿﺎﻣﺪه اﺳﺖ Iets op een hoger plan brengen Maken dat iets op een hoger niveau komt Kelâse qaziye râ bâlâ bordan
ﮐﻼس ﻗﻀﯿﻪ را ﺑﺎﻻ ﺑﺮدن ﮐﻮﺷﯿﺪن ﺗﺎ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻﺗﺮی ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ Zijn plan trekken Zijn eigen (levens)weg bepalen Râhe xod râ piš bordan
راه ﺧﻮد را ﭘﯿﺶ ﺑﺮدن روش )زﻧﺪﮔﯽ( ﺧﻮد را ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﺮدن Planeet Van een andere planeet zijn Absoluut niet weten wat hier aan de hand is // totaal anders zijn Az kore-ye mer-rix âmade ast
از ﮐﺮه ﻣﺮﯾﺦ آﻣﺪه اﺳﺖ ﮐﺎﻣﻼ ﺟﻮر- اﺻﻼ ﻧﻤﯽ داﻧﺪ اﯾﻦ ﺟﺎ ﭼﻪ ﺧﺒﺮ اﺳﺖ دﯾﮕﺮی ﺑﻮدن Plank De plank misslaan Iets zeggen/doen wat in de gegeven situatie totaal verkeerd valt/uitpakt Awazi zadan
ﻋﻮﺿﯽ زدن ﮐﺎری ﮐﺮدن ﮐﻪ در ﺷﺮاﯾﻂ ﺧﺎﺻﯽ ﻧﺎﺟﻮر از/ﺣﺮﻓﯽ زدن ﺑﻪ ﻣﺴﯿﺮ اﺷﺘﺒﺎﻫﯽ ﺑﯿﻔﺘﺪ/آب در آﯾﺪ Op de planken staan Toneelspelen Ruye sen raftan
روی ﺳﻦ رﻓنت در ﺗﺎﺗﺮ ﺑﺎزی ﮐﺮدن Van de bovenste plank zijn Het beste zijn in zijn soort Ru dast nadâštan
رو دﺳﺖ ﻧﺪاﺷنت در ﻧﻮع ﺧﻮد ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺑﻮدن Een plank/bord voor zijn hoofd/kop hebben Bord
327
Proef woordenboek.indd 327
16-5-2008 9:24:44
Plankgas / Plicht
Van dik hout zaagt men planken Hout Voor brood op de plank zorgen Brood Plankgas Plankgas geven Er met een auto in volle vaart vandoor gaan Taxt gâz raftan
ﺗﺨﺖ ﮔﺎز رﻓنت ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ زﯾﺎد ﻣﺎﺷﯿﻦ راﻧﺪن Plas Ze dronken een glas, ze deden een plas – en alles bleef zoals het was Glas Plat Iemand plat krijgen Iemand zo bewerken dat zij/hij helemaal geen weerstand meer biedt Kasi râ xâb kardan
ﮐﺴﯽ را ﺧﻮاب ﮐﺮدن ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﭼﻨﺎن رﻓﺘﺎر ﮐﺮدن ﮐﻪ دﯾﮕﺮ ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﻣﻘﺎوﻣﺘﯽ از ﺧﻮد ﻧﺸﺎن دﻫﺪ Iemand platspuiten Iemand door een injectie kalm en suf maken Kasi râ kerext kardan
ﮐﺴﯽ را ﮐﺮﺧﺖ ﮐﺮدن ﺑﻪ ﮐﺴﯽ آﻣﭙﻮل زدن و آرام و ﺳﺴﺖ ﮐﺮدن Pleefiguur Een pleefiguur slaan Door een blunder voor gek staan/ belachelijk zijn Sange ruye yax šodan, xit šodan
ﺧﯿﻂ ﺷﺪن،ﺳﻨﮓ روی ﯾﺦ ﺷﺪن رﯾﺸﺨﻨﺪ ﺷﺪن/ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﺷﺘﺒﺎه ﻟﭙﯽ ﻣﺴﺨﺮه
Pleister Een pleister op de wonde Iets wat het leed verzacht Âspirini barâye migren
آﺳﭙﺮﯾﻨﯽ ﺑﺮای ﻣﯿﮕﺮن ﭼﯿﺰی ﮐﻪ درد و رﻧﺞ را ﮐﻢ ﯾﺎ آرام ﻣﯽ ﮐﻨﺪ Pleit Het pleit beslechten/winnen Een geschilpunt/proces in zijn voordeel laten eindigen/beslissen Tiše be tarafe xod zadan
ﺗﯿﺸﻪ ﺑﻪ ﻃﺮف ﺧﻮد زدن /روﻧﺪ ﮐﺎری را ﺑﻪ ﺳﻮد ﺧﻮد ﺧﺎﺗﻤﻪ دادن/اﺧﺘﻼف ﻗﻀﺎوت ﮐﺮدن Plek De vinger op de zere plek leggen Vinger Pleuris Je zult zien, dan breekt de pleuris uit Ik voorspel je dat dan de ellende in volle omvang begint Hâlâ mibini če mahšari mišawad
ﺣﺎﻻ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯽ ﭼﻪ ﻣﺤﴩی ﻣﯽ ﺷﻮد ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﮐﻪ ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﺑﺰرﮔﯽ ﺷﺮوع ﻣﯽ ﺷﻮد Plezier Een meisje van plezier Meisje Wijn op/na bier geeft plezier, bier op/ na wijn geeft venijn Wijn Plicht De plicht roept Ik moet weer aan het werk Kâram šoru šod
ﮐﺎرم ﴍوع ﺷﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﺳﺮ ﮐﺎر ﺧﻮدم ﺑﺮﮔﺮدم
328
Proef woordenboek.indd 328
16-5-2008 9:24:44
Plichtpleging / Polonaise
Een dure plicht Een taak waartoe je moreel verplicht bent Wazife-ye moqadas
وﻇﯿﻔﻪ ﻣﻘﺪس ﮐﺎری ﮐﻪ آدم از ﻧﻈﺮ اﺧﻼﻗﯽ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ اﻧﺠﺎم آن اﺳﺖ Zich van een plicht kwijten Trouwhartig/gewetensvol een taak vervullen Anjâme wazife kardan
اﻧﺠﺎم وﻇﯿﻔﻪ ﮐﺮدن وﺟﺪان را اﻧﺠﺎم دادن/ﮐﺎری را ﺑﺎ اﯾﻤﺎن Plichtpleging Iets doen zonder veel plichtplegingen Iets zonder veel omhaal/formaliteiten doen Kâri râ bedune tašrifât anjâm dâdan
ﮐﺎری را ﺑﺪون ﺗﴩﯾﻔﺎت اﻧﺠﺎم دادن رﺳﻮم ﺑﺴﯿﺎر اﻧﺠﺎم دادن/ﭼﯿﺰی را ﺑﺪون آداب Ploeg De hand aan de ploeg slaan Hand Pluim Iemand een pluim/veer op de hoed steken Iemand een compliment geven Tamjide kasi râ goftan
متﺠﯿﺪ ﮐﺴﯽ را ﮔﻔنت ﮐﺴﯽ را ﺗﻌﺮﯾﻒ و ﺗﺤﺴﯿﻦ ﮐﺮدن Pluimage Vogels van diverse pluimage Vogel Pluis Het is daar niet pluis Het is daar niet in orde Anjâ waz nâjur ast
آن ﺟﺎ وﺿﻊ ﻧﺎﺟﻮر اﺳﺖ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ آن ﺟﺎ ﻣﺮﺗﺐ و رو ﺑﻪ راه ﻧﯿﺴﺖ
Plukken Iemand kaalplukken Iemand alles afnemen Kasi râ loxt kardan
ﮐﺴﯽ را ﻟﺨﺖ ﮐﺮدن دار و ﻧﺪار ﮐﺴﯽ را ﭼﺎﭘﯿﺪن Poes Hij is niet voor de poes Hij kan meer dan je denkt // je moet rekening met hem houden Kam âdami nist
ﮐﻢ آدﻣﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﺎﯾﺪ- ﺑﯿﺶ ﺗﺮ از آﻧﭽﻪ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﯽ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ دارد !ﻣﻼﺣﻈﻪ اش را ﺑﮑﻨﯽ Mis poes! Je zit er (net) naast! Damâq suxte mixarim!
!دﻣﺎغ ﺳﻮﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﺧﺮﯾﻢ !زدی اﻣﺎ ﺑﻪ ﻫﺪف ﻧﺰدی Poeslief Poeslief doen/zijn Lief doen/zijn met de bijbedoeling om iets (voor elkaar) te krijgen Zabân rixtan/čarb zabân budan
ﭼﺮب زﺑﺎن ﺑﻮدن/زﺑﺎن رﯾﺨنت ﻣﻬﺮﺑﺎن ﺑﻮدن ﺑﻪ ﻗﺼﺪ اﯾﻦ ﮐﻪ ﭼﯿﺰی ﺑﻪ/ﻣﺤﺒﺖ ﮐﺮدن (دﺳﺖ ﺑﯿﺎورﻧﺪ )ﮐﺎری را ﺑﻪ اﺟﺮا ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ Poets Iemand een poets bakken = iemand een kool stoven = iemand in het ootje nemen Iemand beetnemen // een grap met iemand uithalen Sar be sare kasi gozâštan
ﴎ ﺑﻪ ﴎ ﮐﺴﯽ ﮔﺬاﺷنت ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺷﻮﺧﯽ ﮐﺮدن- ﮐﺴﯽ را ﮔﻮل زدن Polonaise Aan mijn lijf geen polonaise! Lijf
329
Proef woordenboek.indd 329
16-5-2008 9:24:45
Pols / Poot
Pols Iets uit de losse pols doen Iets zomaar, improviserend doen Kâri râ hamin juri kardan
ﮐﺎری را ﻫﻤﯿﻦ ﺟﻮری ﮐﺮدن ﭼﯿﺰی را ﺑﯽ ﻣﻘﺪﻣﻪ و ﻓﯽ اﻟﺒﺪاﻫﻪ اﻧﺠﺎم دادن De vinger aan de pols houden Vinger Pomp (zn) Loop naar de pomp! {Bij een onaangename opmerking} je kunt me nog meer vertellen! Gomšo to ham!, boro bed arak!
! ﺑﺮو ﺑﻪ درک،!ﮔﻤﺸﻮ ﺗﻮ ﻫﻢ !}درﺑﺎره ﺣﺮف ﻧﺎﺧﻮش آﯾﻨﺪی{ ﺑﺮو ﺑﺎﺑﺎ ﺑﺒﯿﻨﻢ ﺗﻮ ﻫﻢ
ﻓﻌﻼ رزق و روزی اش ﻣﯽ رﺳﺪ وﺿﻊ ﻣﺎﻟﯽ او ﻃﻮری اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻨﻮز ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮای ﻣﺪﺗﯽ زﻧﺪﮔﯽ را ﭘﯿﺶ ﺑﺒﺮد Poot De poten onder iemands stoel wegzagen Iemands positie ondermijnen Zir âbe kasi râ zadan
زﯾﺮ آب ﮐﺴﯽ را زدن ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﮐﺴﯽ را ﺧﺮاب ﮐﺮدن Geen poot aan de grond krijgen bij iemand Geen gehoor vinden bij iemand Piše kasi jâ nadâštan
ﭘﯿﺶ ﮐﺴﯽ ﺟﺎ ﻧﺪاﺷنت از ﻃﺮف ﮐﺴﯽ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﻧﺪﯾﺪن
Loop naar de pomp Bliksem Pompen (ww) Het is pompen of verzuipen Zijn uiterste best doen om de zaak nog te redden Agar taqal-lâ nakoni rafti
اﮔﺮ ﺗﻘﻼ ﻧﮑﻨﯽ رﻓﺘﯽ ﻣﻨﺘﻬﺎ ﺳﻌﯽ ﺧﻮد را ﺑﺮای ﻧﺠﺎت ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ اﻧﺠﺎم دادن Poort Iets voor de poorten van de hel wegslepen Iets nog nét op het laatste moment redden Jariyâni râ sare bezangâh gereftan
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﴎ ﺑﺰﻧﮕﺎه ﮔﺮﻓنت ﭼﯿﺰی را دﻗﯿﻘﺎ در آﺧﺮﯾﻦ ﻟﺤﻈﻪ ﻧﺠﺎت دادن Poosje Hij kan het nog wel een poosje uitzingen Hij kan het financieel nog wel even volhouden Fe-elan rezq o ruzi-aš miresad
Geen poot uitsteken Niets doen // geen hulp geven Hič qalati nakardan
ﻫﯿﭻ ﻏﻠﻄﯽ ﻧﮑﺮدن ﮐﻤﮑﯽ ﻧﮑﺮدن- ﮐﺎری اﻧﺠﺎم ﻧﺪادن Iemand een poot uittrekken/ uitdraaien Iemand geld afhandig maken Kasi râ sarkise kardan
ﮐﺴﯽ را ﴎﮐﯿﺴﻪ ﮐﺮدن ﺑﺎ ﮐﻠﮏ از ﮐﺴﯽ ﭘﻮل ﮐﺸﯿﺪن Iets op poten zetten Iets organiseren/opzetten Čizi râ bar pâ kardan
ﭼﯿﺰی را ﺑﺮ ﭘﺎ ﮐﺮدن ﺳﺎﺧﺘﻦ/ﭼﯿﺰی را ﺗﺮﺗﯿﺐ دادن Op hoge poten binnenkomen Vol ergernis binnenkomen, vast van plan zich flink te verdedigen Bâ tupe por wâred šodan
330
Proef woordenboek.indd 330
16-5-2008 9:24:45
Pootje / Portefeuille
ﺑﺎ ﺗﻮپ ﭘﺮ وارد ﺷﺪن ﺑﺴﯿﺎر دﻟﺨﻮر درون آﻣﺪن و در دﻓﺎع از ﺧﻮد ﻣﺼﻤﻢ ﺑﻮدن Op zijn achterste poten staan Erg verontwaardigd zijn Ram kardan
رم ﮐﺮدن ﺑﺴﯿﺎر رﻧﺠﯿﺪه و دﻟﺨﻮر ﺑﻮدن Zijn poten thuishouden Geen geweld gebruiken // (een ander) niet aanraken Dast xar râ kutâh kardan
دﺳﺖ ﺧﺮ را ﮐﻮﺗﺎه ﮐﺮدن )ﺑﻪ ﮐﺴﯽ( دﺳﺖ ﻧﺰدن- ﺧﺸﻮﻧﺘﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻧﺒﺮدن Een brief op poten schrijven Brief Een schaap met vijf poten Schaap Zijn been/poot stijf houden Been Pootje Het is daar opzitten en pootjes geven Je kunt daar niets anders doen dan beleefdheden uitwisselen Ânjâ bâyad mesle bače-ye âdam nešast
آن ﺟﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺜﻞ ﺑﭽﻪ آدم ﻧﺸﺴﺖ آدم ﻏﯿﺮ از اﯾﻦ ﮐﻪ ﺣﺮف ﻫﺎی ﻣﻮدﺑﺎﻧﻪ رد و ﺑﺪل ﮐﻨﺪ ﮐﺎر دﯾﮕﺮی در آن ﺟﺎ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﮑﻨﺪ Iemand pootje haken Iemand laten struikelen Be kasi pošte pâ zadan
ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﭘﺸﺖ ﭘﺎ زدن ﺑﺎﻋﺚ ﮐﻠﻪ ﻣﻌﻠﻖ ﺷﺪن ﮐﺴﯽ ﺷﺪن Met hangende pootjes terugkeren Zijn ongelijk met spijt erkennen Gardan kaj bargaštan
ﮔﺮدن ﮐﺞ ﺑﺮﮔﺸنت ﺑﺎ ﭘﺸﯿﻤﺎﻧﯽ اﺷﺘﺒﺎه ﺧﻮد را ﻗﺒﻮل ﮐﺮدن Op zijn pootjes terechtkomen Toch nog goed/in orde komen Âqebate xeyri dâštan
ﻋﺎﻗﺒﺖ ﺧﯿﺮی داﺷنت رو ﺑﻪ راه ﺷﺪن/ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺎل ﮐﺎرﻫﺎ درﺳﺖ Pop Nu zijn de poppen aan het dansen! Nu begint de ellende/narigheid! Mosibat sar gereft!
!ﻣﺼﯿﺒﺖ ﴎ ﮔﺮﻓﺖ !ﺑﯿﭽﺎرﮔﯽ ﺷﺮوع ﺷﺪ/ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ Poppenkast Wat een poppenkast! Wat een overdreven gedoe! Ajab filimi ast!
!ﻋﺠﺐ ﻓﯿﻠﻤﯽ اﺳﺖ !ﮐﺎر اﻏﺮاق آﻣﯿﺰ و ﻏﺮﯾﺒﯽ اﺳﺖ Poppetje Poppetje gezien? Kastje dicht! {Gezegd als je even iets (leuks/pikants enz.) hebt laten zien} Xub hâlâ didiš? Hamin bud!
!ﺧﻮب ﺣﺎﻻ دﯾﺪﯾﺶ؟ ﻫﻤﯿﻦ ﺑﻮد ﻫﯿﺠﺎن آور و/}ﻣﻮﻗﻌﯽ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﭼﯿﺰی )ﺟﺎﻟﺐ {ﻏﯿﺮه( را ﻧﺸﺎن داده ﺑﺎﺷﻨﺪ Porseleinkast Als een olifant in de porseleinkast Olifant Voorzichtigheid is de moeder van de porseleinkast Voorzichtigheid Portefeuille Zijn portefeuille neerleggen Zijn taak/ambt beëindigen Semate xod râ zamin gozâštan
331
Proef woordenboek.indd 331
16-5-2008 9:24:45
Portemonnee / Pot
ﺳﻤﺖ ﺧﻮد را زﻣﯿﻦ ﮔﺬاﺷنت ﺷﻐﻞ ﺧﻮد را ﮐﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ/ﻣﻨﺼﺐ Portemonnee De hand op de portemonnee/knip houden Hand Een dief van de/zijn eigen portemonnee zijn Dief Pijn in zijn portemonnee hebben Pijn Portie Zijn portie wel gehad hebben Genoeg ellende meegemaakt hebben Be andâze-ye kâfi kešide ast
ﺑﻪ اﻧﺪازه ﮐﺎﻓﯽ ﮐﺸﯿﺪه اﺳﺖ ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﻫﺎی ﺑﺴﯿﺎری ﺑﻪ ﺳﺮش آﻣﺪه اﺳﺖ Portret Hij/zij is een lastig portret Hij/zij kan je nog moeilijkheden bezorgen, hij/zij is lastig/moeilijk in de omgang Âdme mošgel sazi ast
آدم ﻣﺸﮕﻞ ﺳﺎزی اﺳﺖ ،ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ دﺷﻮاری ﻫﺎی ﻓﺮاواﻧﯽ درﺳﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﻣﺸﮕﻞ اﺳﺖ/ﻧﺸﺴﺖ و ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ ﺑﺎ او دﺷﻮار Positie Een goede positie hebben/bekleden In de maatschappij een goede functie vervullen Semate wâlâ-i dâstan
ﺳﻤﺖ واﻻﯾﯽ داﺷنت در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻐﻞ و ﻣﻨﺼﺐ ﺧﻮﺑﯽ داﺷﺘﻦ Positieven Bij zijn positieven zijn Waakzaam/alert zijn Guš be zang budan
ﮔﻮش ﺑﻪ زﻧﮓ ﺑﻮدن ﻣﺮاﻗﺐ ﺑﻮدن/ﻫﺸﯿﺎر Pot De pot spekken Geld bijeenbrengen voor een (verenigings)kas Xazâne râ por kardan
ﺧﺰاﻧﻪ را ﭘﺮ ﮐﺮدن )ﺑﺮای اﻧﺠﻤﻦ( ﭘﻮل ﺟﻤﻊ ﮐﺮدن De pot verwijt de ketel dat hij zwart ziet Iemand van iets beschuldigen, terwijl je zelf precies dezelfde fout maakt Dig de dig miguyad ru-yat siyâh ast
دﯾﮓ ﺑﻪ دﯾﮓ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ روﯾﺖ ﺳﯿﺎه اﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ اﻧﺘﻘﺎد ﮐﺮدن در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ آن اﻧﺘﻘﺎد ﺑﻪ ﺧﻮدش ﻫﻢ وارد اﺳﺖ Er is geen pot (zo scheef) of er past wel een deksel op Ook voor het lelijkste meisje is nog wel een man te vinden Barâye har digi (har čand qor ast) dari hast
ﺑﺮای ﻫﺮ دﯾﮕﯽ )ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻗﺮ اﺳﺖ( دری ﻫﺴﺖ ﺣﺘﯽ ﺑﺮای زﺷﺖ ﺗﺮﯾﻦ دﺧﺘﺮ ﻫﻢ ﺷﻮﻫﺮی ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﺷﻮد Eten wat de pot schaft Mee-eten met anderen van wat al klaargemaakt is en op tafel staat Boxro o napors
ﺑﺨﻮر و ﻧﭙﺮس ﻫﺮ ﻏﺬاﯾﯽ ﮐﻪ ﺳﺮ ﺳﻔﺮه ﺑﻮد ﺑﺎ دﯾﮕﺮان ﺧﻮردن Het is allemaal één pot nat Dat is allemaal hetzelfde Sar o tah yek karbâs and
ﴎ و ﺗﻪ ﯾﮏ ﮐﺮﺑﺎس اﻧﺪ از ﯾﮏ ﻗﻤﺎش اﻧﺪ،آن ﻫﺎ ﻫﻤﻪ ﻣﺜﻞ ﻫﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ
332
Proef woordenboek.indd 332
16-5-2008 9:24:45
Potje / Praat
Je kunt me de pot op! Ik geloof niets van je praatjes // ik doe niet mee! Boro gomšo to ham!
!ﺑﺮو ﮔﻢ ﺷﻮ ﺗﻮ ﻫﻢ ! ﻣﻦ ﮐﻪ ﻧﯿﺴﺘﻢ- ﻣﺰﺧﺮﻓﺎت ﺗﻮ را ﺑﺎور ﻧﺪارم Naast de pot pissen Misgrijpen // iets nét niet krijgen Ba-ad az parwâze kabk hâ šel-lik kardan
ﺑﻌﺪ از ﭘﺮواز ﮐﺒﮏ ﻫﺎ ﺷﻠﯿﮏ ﮐﺮدن ﭼﯿﺰی را ﺳﺮﺑﺰﻧﮕﺎه از دﺳﺖ دادن- ﺑﻪ ﭼﻨﮓ ﻧﯿﺎوردن De hond in de pot vinden Hond Het is daar de dood in de pot Dood Potje Bij iemand een potje kunnen breken Een goede naam bij iemand hebben, zodat hij wel bereid is je een fout te vergeven Xaraš piše kasi raftan
ﺧﺮش ﭘﯿﺶ ﮐﺴﯽ رﻓنت ﭘﯿﺶ ﮐﺴﯽ ﺧﻮش ﻧﺎم ﺑﻮدن ﻃﻮری ﮐﻪ ﻃﺮف ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎﺷﺪ اﺷﺘﺒﺎه اش را ﻧﺎدﯾﺪ ﺑﮕﯿﺮد Een potje op het vuur hebben Iets achter de hand/in reserve hebben Čizi pase dast dâštan
ﭼﯿﺰی ﭘﺲ دﺳﺖ داﺷنت در اﻧﺒﺎر داﺷﺘﻦ/ﭼﯿﺰی ذﺧﯿﺮه Er een potje van maken Er niets van maken // een prestatie leveren die vol fouten zit Dar kâri ter zadan
در ﮐﺎری ﺗﺮ زدن ﮐﺎری ﻋﺮﺿﻪ ﮐﺮدن ﮐﻪ ﭘﺮ- ﮐﺎری را درﺳﺖ اﻧﺠﺎم ﻧﺪادن از اﺷﺘﺒﺎه اﺳﺖ
Kleine potjes hebben grote oren Als er kinderen in de buurt zijn, moet je uitkijken met wat je zegt Guše bače hâ tiz ast
ﮔﻮش ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﺗﯿﺰ اﺳﺖ وﻗﺘﯽ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ اﯾﻦ دور و ﺑﺮ آدم ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻮاﻇﺐ ﺣﺮف زدن ﺧﻮد ﺑﻮد Zijn eigen potje koken Zijn eigen warme eten klaarmaken Dige xod râ bâr gozâštan
دﯾﮓ ﺧﻮد را ﺑﺎر ﮔﺬاﺷنت ﻏﺬای ﺧﻮد را ﭘﺨﺘﻦ Potlood Het rode potlood hanteren (Stukken van) een tekst bij het lezen schrappen of verbeteren Bâ waswâs qalat giri kardan
ﺑﺎ وﺳﻮاس ﻏﻠﻂ ﮔﯿﺮی ﮐﺮدن )ﺑﺨﺸﯽ از( ﻧﻮﺷﺘﻪ ای را ﺧﻮاﻧﺪن ﺣﺬف ﯾﺎ ﺗﺼﺤﯿﺢ ﮐﺮدن Er zijn mensen en potloden/fietsbellen/lantarenpalen! Mens Pottenkijker Geen pottenkijkers nodig hebben/ kunnen gebruiken Niet willen dat er iemand meekijkt bij wat je doet Fuzul bâši naxâstan
ﻓﻀﻮل ﺑﺎﺷﯽ ﻧﺨﻮاﺳنت دوﺳﺖ ﻧﺪارد ﮐﺴﯽ ﺷﺎﻫﺪ و ﻧﺎﻇﺮ ﮐﺎرش ﺑﺎﺷﺪ Praat Iemand aan de praat houden Tegen iemand blijven praten, hoewel deze eigenlijk iets anders wil gaan doen Sare kasi râ bâ harf garm kardan
ﴎ ﮐﺴﯽ را ﺑﺎ ﺣﺮف ﮔﺮم ﮐﺮدن ﯾﮏ رﯾﺰ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺣﺮف زدن در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺷﻨﻮﻧﺪه ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺎر دﯾﮕﺮی اﻧﺠﺎم دﻫﺪ 333
Proef woordenboek.indd 333
16-5-2008 9:24:45
Praatje / Praten
Iets aan de praat krijgen Zorgen dat iets weer gaat functioneren {bijv. dat een auto weer start} Čizi râ râh andâxtan
ﭼﯿﺰی را راه اﻧﺪاﺧنت :در دوﺑﺎره ﺑﻪ ﮐﺎر اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﭼﯿﺰی ﮐﻮﺷﯿﺪن }ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ {ﮐﻪ ﻣﺎﺷﯿﻨﯽ دوﺑﺎره اﺳﺘﺎرت ﺑﺰﻧﺪ Praats/praatjes hebben voor tien Overmoedig babbelen Porčânegi kardan
ﭘﺮﭼﺎﻧﮕﯽ ﮐﺮدن ﺑﯽ ﭘﺮوا و زﯾﺎد ﺣﺮف زدن Praatje Een praatje voor de vaak Kletspraat/onzin Rude derâzi
روده درازی ﭘﻮچ و ﻣﻬﻤﻞ/ﺣﺮف ﺑﯽ ﻣﻌﻨﯽ Praatjes hebben Opschepperig doen // zichzelf erg/te belangrijk vinden Gonde guzi kardan
ﮔﻨﺪه ﮔﻮزی ﮐﺮدن داﺧﻞ آدم ﺣﺴﺎب/ ﺧﻮد را ﺧﯿﻠﯽ ﺑﺎ ارزش- ﻻف زدن ﮐﺮدن Praatjes verkopen Niet de waarheid vertellen Čâxân kardan
ﭼﺎﺧﺎن ﮐﺮدن دروغ ﮔﻔﺘﻦ،ﺣﻘﯿﻘﺖ را ﻧﮕﻔﺘﻦ Praatjes vullen geen gaatjes Met praten komen we niet verder, we moeten iets dóén Bâ halwâ halwâ dahan širin nemišawad
ﺑﺎ ﺣﻠﻮا ﺣﻠﻮا دﻫﻦ ﺷﯿﺮﯾﻦ منﯽ ﺷﻮد ﺑﺎ ﺣﺮف زدن ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ ﻧﻤﯽ رﺳﯿﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﮐﺎری ﺑﮑﻨﯿﻢ
Praatjes hebben voor tien Praat Praats Praat Praatstoel Op zijn praatstoel zitten Uitbundig zitten praten Manbar raftan
ﻣﻨﱪ رﻓنت ﺑﯿﺶ از اﻧﺪازه و زﯾﺎد ﺣﺮف زدن Prak Een auto in de prak rijden Auto Prat Ergens prat op gaan Trots zijn op iets Be čizi nâzidan
ﺑﻪ ﭼﯿﺰی ﻧﺎزﯾﺪن ﺑﻪ ﭼﯿﺰی اﻓﺘﺨﺎر ﮐﺮدن Praten Daar weet hij van mee te praten Daar heeft hij veel ervaring mee Hâli-aš ast če miguyad
ﺣﺎﻟﯽ اش اﺳﺖ ﭼﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ در آن ﮐﺎر ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﺴﯿﺎری دارد Honderduit praten Enthousiast praten Bâ juš o xoruš harf zadan
ﺑﺎ ﺟﻮش و ﺧﺮوش ﺣﺮف زدن ﺑﺎ اﺷﺘﯿﺎق ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدن Jij hebt gemakkelijk praten Jij zit in een comfortabele positie, want jij hoeft het niet te doen Sedâyat az jâ-ye garm darmiâ-yad
ﺻﺪاﯾﺖ از ﺟﺎی ﮔﺮم در ﻣﯽ آﯾﺪ ﺗﻮ در ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ راﺣﺘﯽ ﻫﺴﺘﯽ ﭼﻮن اﺟﺒﺎری ﻧﺪاری آن ﮐﺎر را اﻧﺠﺎم دﻫﯽ
334
Proef woordenboek.indd 334
16-5-2008 9:24:45
Pret / Prikje
Plat praten Onbeschaafd praten Bâ lahje-ye dâhâti harf zadan
ﺑﺎ ﻟﻬﺠﻪ دﻫﺎﺗﯽ ﺣﺮف زدن ﺑﯽ ادﺑﺎﻧﻪ و زﻣﺨﺖ ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدن Praat me er niet van! Ik wil er niets van horen! Nemixâham bešnawam!
!منﯽ ﺧﻮاﻫﻢ ﺑﺸﻨﻮم !ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺷﻨﯿﺪﻧﺶ ﻧﯿﺴﺘﻢ Praten dat het een lieve lust is Vol overgave/met duidelijk plezier praten Az harf zadan keyf bordan
از ﺣﺮف زدن ﮐﯿﻒ ﺑﺮدن ﻟﺬت ﻓﺮاوان ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدن/ﺑﺎ ﺗﻤﺎم وﺟﻮد Zij praten langs elkaar heen Zij praten wel over hetzelfde onderwerp, maar zij luisteren niet naar elkaar Be harfe ham del nadâdan
ﺑﻪ ﺣﺮف ﻫﻢ دل ﻧﺪادن ﻫﺮ دو درﺑﺎره ﯾﮏ ﻣﻮﺿﻮع ﺣﺮف ﻣﯽ زﻧﻨﺪ اﻣﺎ ﺑﻪ ﺣﺮف ﻫﺎی ﻫﻤﺪﯾﮕﺮ ﮔﻮش ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ Pret Dat mag de pret niet drukken Dat is wel een tegenvaller, maar ik ga toch gewoon verder Nabâyad bâ-ese hâlgiri šawad
ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﺣﺎل ﮔﯿﺮی ﺷﻮد اﯾﻦ ﯾﮏ ﺑﺪ ﺑﯿﺎری اﺳﺖ اﻣﺎ ﻣﻦ ﮐﺎر ﺧﻮدم را ﻣﯽ ﮐﻨﻢ Pretje Dat is echt geen pretje! Dat is heus niet leuk! Xeyli hâl giri ast!
Prettig Hij is prettig gestoord Hij is wel gek, maar op een leuke manier Folân jâyaš xol ast
ﻓﻼن ﺟﺎﯾﺶ ﺧﻞ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ دﻟﭽﺴﺐ و ﺟﺬاﺑﯽ ﺧﻞ و ﻣﺸﻨﮓ اﺳﺖ Prijs Dat is wel aan de prijs! Dat is wel erg duur! Qeymat bâlâ ast!
!ﻗﯿﻤﺖ ﺑﺎﻻ اﺳﺖ !ﺑﺴﯿﺎر ﮔﺮان اﺳﺖ Een prijs op iemands hoofd zetten Een beloning uitloven voor diegene die een tegenstander (of misdadiger) dood of levend aanbrengt Barâye sare kasi jâyeze gozâštan
ﺑﺮای ﴎ ﮐﺴﯽ ﺟﺎﯾﺰه ﮔﺬاﺷنت (ﭘﻮﻟﯽ ﺑﺮای ﮐﺸﺘﻦ ﯾﺎ دﺳﺘﮕﯿﺮی رﻗﯿﺒﯽ )ﯾﺎ ﺧﻼﻓﮑﺎری ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﺮدن Prik Dat is vaste prik! Dat kun je verwachten // dat zal zeker gebeuren! Etefâqe hamišegi ast!
!اﺗﻘﺎق ﻫﻤﯿﺸﮕﯽ اﺳﺖ ﺑﺪون ﺷﮏ اﺗﻔﺎق ﻣﯽ- ﻣﯽ ﺷﻮد اﻧﺘﻈﺎرش را داﺷﺖ !اﻓﺘﺪ Prikje Iets voor een prikje gekocht hebben Iets voor heel weinig geld gekocht hebben Boz xari kardan
ﺑﺰ ﺧﺮی ﮐﺮدن ﭼﯿﺰی را ﺑﺎ ﭘﻮل ﮐﻤﯽ ﺧﺮﯾﺪن
!ﺧﯿﻠﯽ ﺣﺎل ﮔﯿﺮی اﺳﺖ !اﺻﻼ ﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪ و ﺟﺎﻟﺐ ﻧﯿﺴﺖ
335
Proef woordenboek.indd 335
16-5-2008 9:24:45
Prins / Punt
Prins Van de prins geen kwaad weten Zich van geen kwaad bewust zijn // in hoge mate argeloos zijn Xod râ be bi xabri zadan
ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺑﯽ ﺧﱪی زدن ﺑﯽ اﻧﺪازه ﺳﺎده و- ﺧﻮد را ﺑﯽ ﺗﻘﺼﯿﺮ ﺣﺴﺎب ﮐﺮدن ﺧﺎم ﺑﻮدن Proces Een proces aan zijn broek krijgen Voor de rechtbank moeten verschijnen Dâdgâhi šodan
دادﮔﺎﻫﯽ ﺷﺪن ﻧﺎﭼﺎرا در دادﮔﺎه ﺣﺎﺿﺮ ﺷﺪن Zonder vorm van proces Vorm Proef De proef op de som nemen Iets toetsen op zijn juistheid/ deugdelijkheid enz. Čizi râ mahak zadan
ﭼﯿﺰی را ﻣﺤﮏ زدن درﺳﺘﯽ ﭼﯿﺰی را اﻣﺘﺤﺎن ﮐﺮدن/راﺳﺘﯽ Proefballon Een proefballon oplaten Een idee/voorstel publiceren/ bekendmaken om reacties uit te lokken Dâne pâšidan
داﻧﻪ ﭘﺎﺷﯿﺪن اراﯾﻪ دادن ﺗﺎ واﮐﻨﺶ دﯾﮕﺮی را/ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدی را ﻧﺸﺮ/اﯾﺪه ﺗﺤﺮﯾﮏ ﮐﻨﻨﺪ Een balletje opgooien = een proefballonnetje oplaten Balletje Profeet Een profeet wordt in eigen land niet geëerd {bijbeltekst, Mattheus 13:57}
Iemand met visie vindt in eigen kring geen gehoor Payâmbar dar šahre xod arji nadârad {enjil}
(ﭘﯿﺎﻣﱪ در ﺷﻬﺮ ﺧﻮد ارﺟﯽ ﻧﺪارد )اﻧﺠﯿﻞ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ از ﺧﻮد ﻧﻈﺮی دارد ﺣﺮف اش در ﻣﯿﺎن ﮔﺮوه ﺧﻮد ﺧﺮﯾﺪار ﻧﺪارد Prop (zn) Ergens mee op de proppen komen Met iets tevoorschijn komen // over iets beginnen te spreken Jariyâni râ piš kešidan
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﭘﯿﺶ ﮐﺸﯿﺪن روی ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدن- ﭼﯿﺰی را اراﯾﻪ دادن Publiek Het publiek brak de zaal af Het publiek was geweldig enthousiast Mardom sâlon râ ruye sarešân gozâštan
ﻣﺮدم ﺳﺎﻟﻦ را روی ﴎﺷﺎن ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ ﺣﻀﺎر ﺑﯽ اﻧﺪازه ﻣﺸﺘﺎق ﺑﻮدﻧﺪ Punt Dat is een teer punt Dat is een delicate kwestie // daar moeten we voorzichtig mee zijn Nokte-ye zarifi ast
ﻧﮑﺘﻪ ﻇﺮﯾﻔﯽ اﺳﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ اﺣﺘﯿﺎط ﺑﺎ او- ﻣﻮﺿﻮع ﺣﺴﺎس و ﻟﻄﯿﻔﯽ اﺳﺖ رﻓﺘﺎر ﮐﻨﯿﻢ Er een punt achter zetten Met iets ophouden Jariyâni râ feysale dâdan
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻓﯿﺼﻠﻪ دادن ﭘﺎﯾﺎن دادن،ﭼﯿﺰی را ﺗﻤﺎم ﮐﺮدن Ergens een punt van maken Iets {vaak overdreven} belangrijk vinden // iets beslist willen bespreken Masale-i râ gonde kardan
336
Proef woordenboek.indd 336
16-5-2008 9:24:45
Punthoofd / Put
ﻣﺴﺎﻟﻪ ای را ﮔﻨﺪه ﮐﺮدن ﻣﺼﻤﻢ- ﭼﯿﺰی را }ﻣﻌﻤﻮﻻ اﻏﺮاق آﻣﯿﺰ{ ﻣﻬﻢ داﻧﺴﺘﻦ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺻﺤﺒﺖ درﺑﺎره ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮدن Over het dode punt heen zijn Een impasse/moeilijkheid hebben opgelost en weer verder kunnen Az gire kâri dar âmadan
از ﮔﯿﺮ ﮐﺎری درآﻣﺪن دﺷﻮاری را ﺣﻞ ﮐﺮده ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ دوﺑﺎره ﺑﻪ ﮐﺎر/ﺑﻦ ﺑﺴﺖ اداﻣﻪ دﻫﺪ Punt uit! Ik wil er verder niet over praten! Bas ast digar!
!ﺑﺲ اﺳﺖ دﯾﮕﺮ !دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ ﺧﻮاﻫﻢ در آن ﺑﺎره ﺣﺮف ﺑﺰﻧﻢ Punthoofd Een punthoofd krijgen van iemand/iets Gék worden van iemand/iets Az daste kasi/čizi zel-le šodan
ﭼﯿﺰی ذﻟﻪ ﺷﺪن/از دﺳﺖ ﮐﺴﯽ ﻗﻀﯿﻪ ای ﺧﻞ و ﭼﻞ و دﯾﻮاﻧﻪ ﺷﺪن/ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﮐﺴﯽ Puntje Als puntje bij paaltje komt Als het erop aankomt // als het op de uitvoering van iets aankomt Be mo-oqeaš
ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ اش اﮔﺮ ﻣﻮﻗﻊ اﻧﺠﺎﻣﺶ ﺷﺪ- وﻗﺘﯽ ﮐﻪ زﻣﺎن آن ﺑﺮﺳﺪ Daar kun jij nog een puntje aan zuigen Daar kun je nog iets van leren // daar kun je een voorbeeld aannemen {gezegd wanneer een ander iets heel bijzonders heeft gedaan} Če šâh kâri to ham yâd begir
ﭼﻪ ﺷﺎه ﮐﺎری ﺗﻮ ﻫﻢ ﯾﺎد ﺑﮕﯿﺮ آن را ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﯽ- از آن ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﯽ ﭼﯿﺰی ﺑﯿﺎﻣﻮزی ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮐﺎر ﺧﻮدت ﮐﻨﯽ }زﻣﺎﻧﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﮐﺴﯽ {ﮐﺎر ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ﯾﺎ ﺷﮕﻔﺖ اﻧﮕﯿﺰی ﮐﺮده ﺑﺎﺷﺪ
Op het puntje van zijn stoel zitten 1 - Heel erg nieuwsgierig zijn // heel goed opletten 2 - Haast hebben om weg te gaan Guš be zang nešastan
ﮔﻮش ﺑﻪ زﻧﮓ ﻧﺸﺴنت ﺧﻮب ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺮدن- ﺑﯿﺶ از اﻧﺪازه ﮐﻨﺠﮑﺎو ﺑﻮدن-١ ﺑﺮای رﻓﺘﻦ ﻋﺠﻠﻪ داﺷﺘﻦ-٢ De puntjes op de i zetten Heel precies werken // veel aandacht besteden aan de uitvoering van iets Rizbini be xarj dâdan
رﯾﺰﺑﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﺧﺮج دادن در اﻧﺠﺎم ﮐﺎری ﺗﻮﺟﻪ زﯾﺎدی ﮐﺮدن- دﻗﯿﻖ ﮐﺎر ﮐﺮدن Puree In de puree zitten In moeilijkheden verkeren Dar maxmase gir kardan
در ﻣﺨﻤﺼﻪ ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن ﻣﺸﮕﻞ ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن،در ﻣﻀﯿﻘﻪ اﻓﺘﺎدن Put Dat is een bodemloze put Dat is een uitzichtloze zaak // dat is een kostbare onderneming die niets oplevert Pul harâm kon ast
ﭘﻮل ﺣﺮام ﮐﻦ اﺳﺖ اﻗﺪام ﭘﺮ ﺧﺮﺟﯽ اﺳﺖ- ﺟﺮﯾﺎن ﻧﺎاﻣﯿﺪ ﮐﻨﻨﺪه ای اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﻮدی ﻧﺪارد In de put zitten Moedeloos zijn Pakar budan
ﭘﮑﺮ ﺑﻮدن اﻓﺴﺮده و دل ﺳﺮد ﺑﻮدن Als het kalf verdronken is, dempt men de put Kalf
337
Proef woordenboek.indd 337
16-5-2008 9:24:45
Proef woordenboek.indd 338
16-5-2008 9:24:45
Q Quitte Quitte spelen Gelijkspelen // niet winnen of verliezen Yer be yer šodan
ﯾﺮ ﺑﻪ ﯾﺮ ﺷﺪن ﻧﺒﺮدن و ﻧﺒﺎﺧﺘﻦ- ﻣﺴﺎوی و ﺑﺮاﺑﺮ ﺷﺪن We staan nu quitte 1 - We hebben geen schulden meer aan elkaar
2 - We hebben een stand bereikt zonder winst of verlies 1 - Bi hesâb šodim 2 - yer be yer šodim
ﯾﺮ ﺑﻪ ﯾﺮ ﺷﺪﯾﻢ-٢ ﺑﯽ ﺣﺴﺎب ﺷﺪﯾﻢ-١ ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ رﺳﯿﺪه اﯾﻢ-٢ دﯾﮕﺮ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺑﺪﻫﯽ ﻧﺪارﯾﻢ-١ ﮐﻪ ﻧﻪ ﺳﻮد ﮐﺮده اﯾﻢ و ﻧﻪ زﯾﺎن Qui-vive Op zijn qui-vive zijn Zeer goed opletten // alert zijn Hawâs šeš dâng jam budan
ﺣﻮاس ﺷﺶ داﻧﮓ ﺟﻤﻊ ﺑﻮدن ﮔﻮش ﺑﻪ زﻧﮓ ﺑﻮدن- ﺑﺴﯿﺎر ﻫﺸﯿﺎر ﺑﻮدن Quorum Het (vereiste) quorum is niet aanwezig Er zijn niet genoeg leden aanwezig om een besluit te nemen A-azâ be (hade) nesâb nareside-and
اﻋﻀﺎ ﺑﻪ )ﺣﺪ( ﻧﺼﺎب ﻧﺮﺳﯿﺪه اﻧﺪ اﻋﻀﺎ ﺑﻪ ﺣﺪ ﮐﺎﻓﯽ ﺣﻀﻮر ﻧﺪارﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺘﻮان رای ﮔﯿﺮی ﮐﺮد
339
Proef woordenboek.indd 339
16-5-2008 9:24:45
Proef woordenboek.indd 340
16-5-2008 9:24:45
R Raad Bij iemand te rade gaan Iemand om advies vragen Bâ kasi salâh o maslehat kardan
ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺻﻼح و ﻣﺼﻠﺤﺖ ﮐﺮدن از ﮐﺴﯽ ﻣﺸﺎوره و ﻫﻢ ﻓﮑﺮی ﺧﻮاﺳﺘﻦ
Met voorbedachten rade Opzettelijk // volgens een van tevoren bedacht plan Amdan wa qasdan
ﻋﻤﺪا و ﻗﺼﺪا ﻃﺒﻖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ از ﻗﺒﻞ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺷﺪه- آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ Overal raad op weten Overal een oplossing voor hebben Hamiše râhi balad budan
ﻫﻤﯿﺸﻪ راﻫﯽ ﺑﻠﺪ ﺑﻮدن ﺑﺮای ﻫﺮ ﭼﯿﺰی راه ﺣﻞ داﺷﺘﻦ Zich geen raad weten Niet meer weten wat je moet doen Râh o čâhi nadâštan
راه و ﭼﺎﻫﯽ ﻧﺪاﺷنت دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ داﻧﺪ ﭼﻪ ﮐﺎر ﺑﺎﯾﺪ ﺑﮑﻨﺪ Komt tijd, komt raad Tijd
Goede raad in de wind slaan Goed advies negeren Nasihati râ be hič gereftan
Ten einde raad zijn Einde
ﻧﺼﯿﺤﺘﯽ را ﺑﻪ ﻫﯿﭻ ﮔﺮﻓنت ﺑﻪ ﭘﻨﺪ و اﻧﺪرز ﺧﻮﺑﯽ اﻋﺘﻨﺎ ﻧﮑﺮده و آن را ﮐﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ
Raadgever Angst is een slechte raadgever Angst
Goede raad is duur Er is moeilijk iemand te vinden die in deze lastige situatie een goed advies kan geven Nâsehe xub kamyâb ast
Raaf Dat is een witte raaf Dat is iets zeldzaams/heel bijzonders To-ofeye qaribi ast
ﻧﺎﺻﺢ ﺧﻮب ﮐﻤﯿﺎب اﺳﺖ در اﯾﻦ وﺿﻊ دﺷﻮار ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻧﺼﯿﺤﺖ ﺧﻮﺑﯽ ﺑﺪﻫﺪ ﻣﺸﮕﻞ اﺳﺖ Iemand met raad en daad bijstaan Iemand niet alleen met adviezen, maar ook daadwerkelijk helpen Kasi râ hame jure komak kardan
ﮐﺴﯽ را ﻫﻤﻪ ﺟﻮره ﮐﻤﮏ ﮐﺮدن ﮐﺴﯽ را ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﭘﻨﺪ و اﻧﺪرز ﺑﻠﮑﻪ در ﻋﻤﻞ ﻫﻢ ﮐﻤﮏ ﮐﺮدن
ﺗﺤﻔﻪ ﻏﺮﯾﺒﯽ اﺳﺖ ﺧﺎص و اﺳﺘﺜﻨﺎﯾﯽ اﺳﺖ/ﭼﯿﺰ ﮐﻤﯿﺎب Raak Maar raak slaan/leven/vragen enz. Zomaar in het wilde weg // zonder veel overleg slaan/leven/vragen enz. Alaki zadan/zendegi kardan/porsidan wa qeyre
ﭘﺮﺳﯿﺪن و ﻏﯿﺮه/زﻧﺪﮔﯽ ﮐﺮدن/اﻟﮑﯽ زدن زﻧﺪﮔﯽ/ ﺑﺪون ﻣﺸﻮرت زﯾﺎد زدن- ﻫﻤﯿﻦ ﺟﻮری،اﺗﻔﺎﻗﯽ ﭘﺮﺳﯿﺪن و ﻏﯿﺮه/ﮐﺮدن 341
Proef woordenboek.indd 341
16-5-2008 9:24:45
Raap / Raken
Raap Dan zijn de rapen gaar = de boot is aan = daar heb je de poppen aan het dansen Nu begint de ellende/narigheid Ân waqt Mosibat ast
آن وﻗﺖ ﻣﺼﯿﺒﺖ اﺳﺖ ﺑﯿﭽﺎرﮔﯽ دﯾﮕﺮ ﺷﺮوع ﻣﯽ ﺷﻮد/ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ Recht voor zijn raap Zonder omwegen // rechtstreeks Rok o râst, bi qal o qaš
ﺑﯽ ﻏﻞ و ﻏﺶ،رک و راﺳﺖ ﺳﺮ راﺳﺖ و ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ- ﺑﺪون ﭘﯿﭻ و ﺧﻢ Raar Ergens raar van opkijken Zich zeer verbazen over iets onverwachts Az qazi-ye-i hâj o wâj šodan
Het is nu een race tegen de klok Je zult je ontzettend moeten inspannen om op tijd klaar te zijn Digar bâyad gozâšt poštaš
دﯾﮕﺮ ﺑﺎﯾﺪ ﮔﺬاﺷﺖ ﭘﺸﺖ اش آدم ﺑﺎﯾﺪ ﺧﯿﻠﯽ ﺗﻘﻼ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﮐﺎر ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ ﺗﻤﺎم ﺷﻮد Nog in de race zijn Nog meedoen // nog kandidaat zijn Hanuz kândidâ-ye kâri budan
ﻫﻨﻮز ﮐﺎﻧﺪﯾﺪای ﮐﺎری ﺑﻮدن ﻫﻨﻮز ﻧﺎﻣﺰد ﮐﺎری ﺑﻮدن- ﻫﻨﻮز ﺗﻮی ﺑﺎزی ﺑﻮدن Rad Iemand een rad voor (de) ogen draaien Iemand misleiden Xâk tuye češme kasi pâšidan
ﺧﺎک ﺗﻮی ﭼﺸﻢ ﮐﺴﯽ ﭘﺎﺷﯿﺪن ﮐﺴﯽ را ﮔﻤﺮاه ﮐﺮدن
از ﻗﻀﯿﻪ ای ﻫﺎج و واج ﺷﺪن از ﺟﺮﯾﺎن ﻏﯿﺮ ﻣﻨﺘﻈﺮه ای ﺗﻌﺠﺐ ﮐﺮدن
Voor galg en rad opgroeien Galg Het is raar, maar waar Hoe vreemd het ook lijkt, het is echt zo Ajib ast o doruq nist
ﻋﺠﯿﺐ اﺳﺖ و دروغ ﻧﯿﺴﺖ ﻫﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﻏﺮﯾﺐ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﺪ اﻣﺎ واﻗﻌﯿﺖ دارد Je zult nog raar staan te kijken Je zult onaangenaam verrast worden Âdam angošt be dahan mimânad
آدم اﻧﮕﺸﺖ ﺑﻪ دﻫﻦ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ آدم ﺑﺪ ﺟﻮری ﺗﻌﺠﺐ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ Race Een gelopen race Een wedstrijd die al voor de eindstreep beslist is // een zaak die al beslist is Âqebat ma-alum
ﻋﺎﻗﺒﺖ ﻣﻌﻠﻮم ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ ای ﮐﻪ ﻫﻨﻮز ﺗﻤﺎم ﻧﺸﺪه و ﻧﺘﯿﺠﻪ اش ﻣﻌﻠﻮم ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ اش روﺷﻦ ﺑﺎﺷﺪ- ﺑﺎﺷﺪ
Rade Raad Rafelen Een zaak uit elkaar rafelen Een zaak analyseren // kijken hoe een zaak in elkaar zit Jariyâni râ bâz kardan
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﺎز ﮐﺮدن ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﯾﯿﻦ ﮐﺎری- ﻣﺴﺎﻟﻪ ای را ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﮐﺮدن را ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﮐﺮدن Raken Hem goed/flink raken Heel veel alcohol drinken // flink doorzuipen Araqe jânâne-i xordan
ﻋﺮق ﺟﺎﻧﺎﻧﻪ ای ﺧﻮردن ﺑﻪ ﻋﺮق ﺧﻮری اداﻣﻪ دادن- اﺳﺎﺳﯽ ﻋﺮق ﺧﻮردن
342
Proef woordenboek.indd 342
16-5-2008 9:24:45
Ramp / Rats
Ramp Dat is geen ramp Dat is niet zo erg // dat valt wel mee Tori našode ke, âsemân ke be zamin nayâmade ast
آﺳامن ﮐﻪ ﺑﻪ زﻣﯿﻦ ﻧﯿﺎﻣﺪه اﺳﺖ،ﻃﻮری ﻧﺸﺪه ﮐﻪ زﯾﺎد ﻫﻢ ﻧﺎﺟﻮر ﻧﯿﺴﺖ- آن ﻗﺪر ﻫﻢ ﺑﺪ ﻧﯿﺴﺖ Tot overmaat van ramp Overmaat Rand Aan de rand van de afgrond komen te staan Groot gevaar lopen // dicht bij de ondergang zijn Be sarâšibi-ye mosibat oftâdan
ﺑﻪ ﴎاﺷﯿﺒﯽ ﻣﺼﯿﺒﺖ اﻓﺘﺎدن ﺑﻪ ﺷﮑﺴﺖ ﻧﺰدﯾﮏ- در ﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮ ﺑﺰرﮔﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺑﻮدن Aan de rand van het graf staan Dicht bij de dood staan Âftâbaš sare bâm ast
آﻓﺘﺎﺑﺶ ﴎ ﺑﺎم اﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﺮگ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻮدن Van de hoed en de rand weten Hoed Randje Op het randje Nog nét binnen de grenzen/ geoorloofd/ mogelijk Lab turi
ﻟﺐ ﺗﻮری اﻣﮑﺎن/ﻣﻤﮑﻦ/ﮐﻢ و ﺑﯿﺶ درون ﺣﺪ و ﻣﺮز Ransel Iemand een pak ransel geven Pak Rap Jan Rap en zijn maat Jan
Rat Als ratten in de val zitten Niet meer kunnen ontsnappen Mesle xar tu-ye gel gir kardan
ﻣﺜﻞ ﺧﺮ ﺗﻮی ﮔﻞ ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن ﻗﺎدر ﺑﻪ ﮔﺮﯾﺰ ﻧﺒﻮدن،راه ﻓﺮار ﻧﺪاﺷﺘﻦ Als ratten verdrinken In groten getale verdrinken Daste jami qarq šodan
دﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﯽ ﻏﺮق ﺷﺪن ﮔﺮوﻫﯽ زﯾﺮ آب رﻓﺘﻦ Ben je helemaal van de ratten besnuffeld? Ben je nou helemaal gek geworden? Magar be sarat zade ast?
ﻣﮕﺮ ﺑﻪ ﴎت زده اﺳﺖ؟ ﻧﮑﻨﺪ ﮐﻼ دﯾﻮاﻧﻪ ﺷﺪه ای؟ De ratten verlaten het zinkende schip Iedereen probeert weg te komen, omdat de situatie hopeloos is geworden Tâje šâhân gar biyoftad tâlebânaš migorizand
ﺗﺎج ﺷﺎﻫﺎن ﮔﺮ ﺑﯿﻔﺘﺪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻧﺶ ﻣﯽ ﮔﺮﯾﺰﻧﺪ ﻫﻤﻪ ﺗﻘﻼ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﻓﺮار ﮐﻨﻨﺪ ﭼﻮن وﺿﻊ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺎﯾﻮس ﮐﻨﻨﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ Een oude rat in de val Die slimmerd zit nu ook eens gevangen Rubâhe pir dar tale oftâde ast
روﺑﺎه ﭘﯿﺮ در ﺗﻠﻪ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ آن آدم ﺑﺎ ﻫﻮش ﻫﻢ اﻻن ﺑﻪ دام اﻓﺘﺎده اﺳﺖ Rats In de rats zitten In grote zorgen/angstige spanning zitten Mesle esfand ruye âtaš budan
ﻣﺜﻞ اﺳﻔﻨﺪ روی آﺗﺶ ﺑﻮدن ﺗﺮس ﺑﺰرﮔﯽ ﮔﯿﺮ اﻓﺘﺎدن/در ﻧﮕﺮاﻧﯽ 343
Proef woordenboek.indd 343
16-5-2008 9:24:45
Rauw / Rechter
Rauw Iemand rauw lusten Elke confrontatie met iemand aandurven Be xune kasi tešne budan
ﺑﻪ ﺧﻮن ﮐﺴﯽ ﺗﺸﻨﻪ ﺑﻮدن ﺟﺮات ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ دﻋﻮا ﯾﺎ ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ ﮐﺴﯽ را داﺷﺘﻦ Om rauw in te bijten! Heel lekker! Maz-ze-aš harf nadârad!
!ﻣﺰه اش ﺣﺮف ﻧﺪارد !ﺧﯿﻠﯽ ﻟﺬﯾﺬ اﺳﺖ Recept Volgens het oude/bekende recept Op dezelfde al bekende wijze Be rawâle sâbeq
ﺑﻪ روال ﺳﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻫﻤﺎن ﺷﯿﻮه ﻣﺮﺳﻮم و ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه Recht (zn) Het recht aan zijn kant hebben Juridisch gezien gelijk hebben Haq be jâneb budan
ﺣﻖ ﺑﻪ ﺟﺎﻧﺐ ﺑﻮدن از ﻧﻈﺮ ﺣﻘﻮﻗﯽ و ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﺣﻖ داﺷﺘﻦ Het recht in eigen hand nemen = zelf voor rechter spelen Zelf genoegdoening voor aangedaan onrecht zoeken, niet via de rechter Qâzi-ye haqe xod šodan
ﻗﺎﺿﯽ ﺣﻖ ﺧﻮد ﺷﺪن ﺑﺪون دﺧﺎﻟﺖ ﻗﺎﺿﯽ ﺷﺨﺼﺎ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﺣﻖ ﺧﻮد در ﺑﯽ ﻋﺪاﻟﺘﯽ ﺑﻮدن Het recht moet zijn loop hebben De normale juridische procedure moet worden gevolgd Rawâle qânun bâyad ejrâ šawad
روال ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺎﯾﺪ اﺟﺮا ﺷﻮد روﻧﺪ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﻗﻀﺎﯾﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻌﻘﯿﺐ ﺷﻮد
Het recht van de sterkste Wie het sterkste is, kan zijn wil doorzetten, of het nu rechtvaardig is of niet Har ke zuraš biš haqaš bištar
ﻫﺮ ﮐﻪ زورش ﺑﯿﺶ ﺣﻖ اش ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﭘﺮ ﻗﺪرت ﺗﺮ اﺳﺖ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺣﺮﻓﺶ را ﺑﻪ ﮐﺮﺳﯽ ﺑﻨﺸﺎﻧﺪ ﺣﺎﻻ ﭼﻪ ﻋﺎدﻻﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻪ ﻧﺒﺎﺷﺪ Met het volste recht Volkomen terecht Haqe mosalam
ﺣﻖ ﻣﺴﻠﻢ روا و ﮐﺎﻣﻼ درﺳﺖ Naar recht en billijkheid Juridisch en in redelijkheid verantwoord Qânunan wa ensâfan
ﻗﺎﻧﻮﻧﺎ و اﻧﺼﺎﻓﺎ از ﻧﻈﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ و ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﻌﻘﻮل و ﻣﻌﺘﺒﺮ Recht doen aan iemand/iets Iemand/iets geven wat hem/het toekomt Haqe kasi/masale-i râ adâ kardan
ﻣﺴﺎﻟﻪ ای را ادا ﮐﺮدن/ﺣﻖ ﮐﺴﯽ ﭼﯿﺰی رﻋﺎﯾﺖ ﮐﺮدن/ﻋﺪاﻟﺖ را درﺑﺎره ﮐﺴﯽ Tot zijn recht komen Goed zijn waarde laten zien Haqe kâri adâ šodan
ﺣﻖ ﮐﺎری ادا ﺷﺪن ارزش و ﺑﺮﺗﺮی ﺧﻮد را ﻧﺸﺎن دادن Rechter Men mag geen rechter in eigen zaak zijn Je mag niet oordelen in een zaak waarin je zelf belanghebbende bent Âdam nabâyad qâziye haqe xodaš bâšad
آدم ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻗﺎﺿﯽ ﺣﻖ ﺧﻮدش ﺑﺎﺷﺪ آدم ﻣﺠﺎز ﻧﯿﺴﺖ در ﮐﺎری ﮐﻪ ﺧﻮدش در آن ﺳﻮد دارد و ذﯾﻨﻔﻊ اﺳﺖ داوری ﮐﻨﺪ
344
Proef woordenboek.indd 344
16-5-2008 9:24:45
Rechterhand / Regen
Naar de rechter stappen om iets Een geschil over iets voor de rechtbank uitvechten Jariyâni râ be dâdgâh kešândan
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﻪ دادﮔﺎه ﮐﺸﺎﻧﺪن دﻋﻮا و اﺧﺘﻼﻓﯽ را ﭘﯿﺶ ﻗﺎﺿﯽ ﺑﺮدن Zelf voor rechter spelen Recht Rechterhand Die man heeft twee rechterhanden Man Redden Redden wat er te redden valt Nog iets proberen te behouden in een overigens hopeloze situatie Ân če dastaš miresad nejât dâdan
آن ﭼﻪ دﺳﺖ اش ﻣﯽ رﺳﺪ ﻧﺠﺎت دادن در وﺿﻌﯽ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻧﺎﮔﻮار در ﺣﻔﻆ ﺑﻘﺎی ﭼﯿﺰی ﮐﻮﺷﯿﺪن Redder Een redder in nood Iemand die op het juiste moment te hulp komt Nâji dar tangnâ
ﻧﺎﺟﯽ در ﺗﻨﮕﻨﺎ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﻣﯽ آﯾﺪ ﯾﺎ ﻣﯽ رﺳﺪ Redding Als de nood het hoogst is, is de redding (het meest) nabij Nood Rede Dat ligt in de rede Dat is logisch/voor de hand liggend Xob ma-alum ast
ﺧﻮب ﻣﻌﻠﻮم اﺳﺖ آﺷﮑﺎر ﺑﻮدن/ﻣﻨﻄﻘﯽ و روﺷﻦ Iemand in de rede vallen Iemand onderbreken, terwijl hij spreekt
Pâ berahne tuye harfe kasi dawidan
ﭘﺎ ﺑﺮﻫﻨﻪ ﺗﻮی ﺣﺮف ﮐﺴﯽ دوﯾﺪن ﻣﻮﻗﻊ ﺻﺤﺒﺖ ﺣﺮف ﮐﺴﯽ را ﻗﻄﻊ ﮐﺮدن Niet voor rede vatbaar zijn Niet naar argumenten willen luisteren Be hič serâti mostaqim nabudan
ﺑﻪ ﻫﯿﭻ ﴏاﻃﯽ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﻧﺒﻮدن ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺷﻨﯿﺪن ﻫﯿﭻ دﻟﯿﻞ و ﻣﻨﻄﻘﯽ ﻧﺒﻮدن Regel Tussen de regels door lezen Meer lezen in een tekst dan er letterlijk in staat Manzure newešte-i râ fahmidan
ﻣﻨﻈﻮر ﻧﻮﺷﺘﻪ ای را ﻓﻬﻤﯿﺪن ﺑﯿﺶ ﺗﺮ از آن ﮐﻪ در ﻧﻮﺷﺘﻪ ای آﻣﺪه اﺳﺖ ﺧﻮاﻧﺪن و درک ﮐﺮدن Volgens de regels der kunst Zoals vereist/voorgeschreven is Tebqe qânun
ﻃﺒﻖ ﻗﺎﻧﻮن آﯾﯿﻦ ﺣﮑﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ/ﺑﻪ ﺷﮑﻠﯽ ﮐﻪ ﻗﺎﻧﻮن Uitzonderingen bevestigen de regel Uitzondering Regelmaat Met de regelmaat van een klok Zeer regelmatig // op vaste tijden Hamiše-ye xodâ
ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺧﺪا در زﻣﺎن ﻫﺎی ﻣﻌﯿﯿﻦ- اﻏﻠﺐ و ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻫﻢ Regen Na regen komt zonneschijn Voorspoed volgt op tegenspoed Pâyâne šabe siyah sepid ast
ﭘﺎﯾﺎن ﺷﺐ ﺳﯿﻪ ﺳﭙﯿﺪ اﺳﺖ ﺧﻮﺷﯽ ﭘﺲ از ﻧﺎﺧﻮﺷﯽ ﻣﯽ آﯾﺪ
345
Proef woordenboek.indd 345
16-5-2008 9:24:46
Register / Rekening
Van de regen in de drup komen Bij de poging om uit een slechte situatie te komen in een nog slechtere positie terechtkomen Az bârân be nâwdân panâh bordan
از ﺑﺎران ﺑﻪ ﻧﺎودان ﭘﻨﺎه ﺑﺮدن ﺳﻌﯽ در ﺑﯿﺮون آﻣﺪن از ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺑﺪی داﺷﺘﻦ و ﺑﻪ وﺿﻊ ﺑﺪﺗﺮی ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺷﺪن Register Alle registers opentrekken Zo indrukwekkend spreken of muziek maken als maar mogelijk is // alle mogelijkheden gebruiken Hame-ye zure xod râ zadan
ﻫﻤﻪ زور ﺧﻮد را زدن ﺗﺎ آن ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺴﯿﺎر ﮔﯿﺮا و ﺑﺎ اﺑﻬﺖ از ﻫﻤﻪ اﻣﮑﺎﻧﺎت- ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدن ﯾﺎ ﻣﻮزﯾﮏ ﻧﻮاﺧﺘﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮدن Reikhalzend Reikhalzend naar iemand/iets uitzien Zeer verlangen naar iemand/iets Češm entezâre kasi/čizi budan
ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن/ﭼﺸﻢ اﻧﺘﻈﺎر ﮐﺴﯽ ﻗﻀﯿﻪ ای ﺑﻮدن/ﺑﺎ اﺷﺘﯿﺎق ﻣﻨﺘﻈﺮ ﮐﺴﯽ Reilen Het reilen en zeilen (bijv. van een onderneming) De gang van zaken Rawâle kâr (barâye nemune: yek šerkat)
( ﯾﮏ ﴍﮐﺖ:روال ﮐﺎر )ﺑﺮای منﻮﻧﻪ ﺟﺮﯾﺎن ﻋﺎدی ﮐﺎر Zoals het reilt en zeilt Zoals het nu eenmaal gaat Hamin juri ke migozarad
ﻫﻤﯿﻦ ﺟﻮری ﮐﻪ ﻣﯽ ﮔﺬرد ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﮐﻪ اﻻن ﭘﯿﺶ ﻣﯽ رود
Rein In het reine komen met iemand/iets De problemen met iemand/iets opgelost hebben Sang hâye xod râ bâ kasi/jariyâni wâ kardan
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ وا ﮐﺮدن/ﺳﻨﮓ ﻫﺎی ﺧﻮد را ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﭼﯿﺰی ﺣﻞ ﮐﺮدن/ﻣﺸﮕﻼﺗﯽ را ﺑﺎ ﮐﺴﯽ Rek Bij hen is de rek eruit Zij kunnen dat niet langer opvangen/ verwerken Kard be ostoxânešan reside ast
ﮐﺎرد ﺑﻪ اﺳﺘﺨﻮان ﺷﺎن رﺳﯿﺪه اﺳﺖ ﺗﺤﻤﻞ آﻧﻬﺎ ﺗﻤﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ/دﯾﮕﺮ ﻃﺎﻗﺖ و ﺗﺎب Rekening Iemand de rekening presenteren Iemand afstraffen voor zijn gedrag Sehâbe kasi râ residan
ﺣﺴﺎب ﮐﺴﯽ را رﺳﯿﺪن ﮐﺴﯽ را ﺑﺨﺎﻃﺮ رﻓﺘﺎرش ﺗﻨﺒﯿﻪ ﮐﺮدن Iets niet voor zijn rekening durven/ willen nemen Iets niet voor zijn verantwoording durven/willen nemen Dele qabule kâri râ nadâštan
دل ﻗﺒﻮل ﮐﺎری را ﻧﺪاﺷنت ﺟﺮات ﻧﺪارد ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ ﮔﺮدن ﺑﮕﯿﺮد/ﻧﻤﯽ ﺧﻮاﻫﺪ Iets op iemands rekening/conto schrijven 1 - Iemand ergens de schuld van geven 2 - Iemand prijzen voor wat hij gedaan heeft Čizi râ be hesâbe kasi gozâštan
ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﮐﺴﯽ ﮔﺬاﺷنت ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ-٢ ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﮐﺎری ﻣﺘﻬﻢ ﮐﺮدن-١ ﮐﺎرش ﺗﺤﺴﯿﻦ و ﺗﻤﺠﯿﺪ ﮐﺮدن
346
Proef woordenboek.indd 346
16-5-2008 9:24:46
Rekenschap / Rib
Dat is een (lelijke) streep door de rekening Streep Het kind van de rekening worden Kind Per slot van rekening Slot Rekenschap Zich rekenschap van iets geven Zich iets realiseren // iets terdege beseffen Be masale-i pey bordan
ﺑﻪ ﻣﺴﺎﻟﻪ ای ﭘﯽ ﺑﺮدن ﭼﯿﺰی را ﮐﺎﻣﻼ درک ﮐﺮدن- ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺷﺪن Rekest Nul op het rekest krijgen Nul Rep In rep en roer zijn In grote opwinding/verwarring zijn Dast pâče šodan
دﺳﺖ ﭘﺎﭼﻪ ﺷﺪن ﭘﺮﯾﺸﺎﻧﯽ ﺑﺰرﮔﯽ ﺑﻮدن/در ﻫﯿﺠﺎن Repliek Iemand van repliek dienen Iemand een raak antwoord geven Be kasi jawâbe dandân šekani dâdan
ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺟﻮاب دﻧﺪاﻧﯽ ﺷﮑﻨﯽ دادن ﺑﺎ دادن ﺟﻮاب درﺳﺘﯽ ﮐﺴﯽ را ﺳﺮﺟﺎﯾﺶ ﻧﺸﺎﻧﺪن Resultaat Een mager resultaat Een resultaat dat nauwelijks voldoende is Hâsele bi barekat
ﺣﺎﺻﻞ ﺑﯽ ﺑﺮﮐﺖ ﻧﺘﯿﺠﻪ ای ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﺨﺘﯽ ﮐﻔﺎف ﻣﯽ دﻫﺪ Retour Iemand/iets is op zijn retour
Iemand/iets is minder goed dan vroeger Kasi/jariyâni be sârâ šibi oftâdane ast
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﴎاﺷﯿﺒﯽ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ/ﮐﺴﯽ ﭼﯿﺰی ﮐﻪ ﺑﺪﺗﺮ از ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ/وﺿﻊ ﮐﺴﯽ Reuk In een kwade reuk staan Een slechte reputatie hebben Roswâ budan
رﺳﻮا ﺑﻮدن ﺳﺎﺑﻘﻪ و ﺷﻬﺮت ﺑﺪی داﺷﺘﻦ Reus Een reus met lemen voeten Een persoon die machtig lijkt, maar het niet is {wordt ook wel gezegd van een bedrijf} Pahlewân panbe, borzu guzu
ﺑﺮزو ﮔﻮزو،ﭘﻬﻠﻮان ﭘﻨﺒﻪ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪ ﻣﯽ رﺳﺪ در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ اﯾﻦ {ﺟﻮر ﻧﯿﺴﺖ }در ﺑﺎره ﺷﺮﮐﺖ ﻫﻢ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد Revue Iets de revue laten passeren Alle onderdelen van een zaak een voor een bekijken/bespreken Jariyâni râ mu be mu morur kardan
ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻣﻮ ﺑﻪ ﻣﻮ ﻣﺮور ﮐﺮدن /ﻫﻤﻪ ﺟﺰﯾﯿﺎت ﭼﯿﺰی را ﺗﻔﮑﯿﮏ و ﺑﻪ دﻗﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻄﺮح ﮐﺮدن Rib Dat is een rib uit mijn lijf! Dat kost me wel erg veel geld! Hazine-ye kamar šekani ast!
!ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮐﻤﺮ ﺷﮑﻨﯽ اﺳﺖ !آن ﻗﻀﯿﻪ ﺑﺮای ﻣﻦ ﺧﺮج زﯾﺎدی دارد Je kunt zijn ribben tellen Hij is heel erg mager Mesle ne-ye qalyân mimânad
ﻣﺜﻞ ﻧﯽ ﻗﻠﯿﺎن ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ ﺧﯿﻠﯽ ﻻﻏﺮ و ﻧﺤﯿﻒ اﺳﺖ 347
Proef woordenboek.indd 347
16-5-2008 9:24:46
Richel / Rit
Richel Tuig van de richel Tuig Riem Men moet roeien met de riemen die men heeft Je kunt alleen maar gebruikmaken van de middelen die je nu nog ter beschikking staan Bâ anče hast bâyad sâxt
ﺑﺎ آن ﭼﻪ ﻫﺴﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﺳﺎﺧﺖ آدم ﻓﻘﻂ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ از وﺳﯿﻠﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻓﻌﻼ در اﺧﺘﯿﺎر دارد اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﺪ Iemand een hart onder de riem steken Hart Riet Iemand met een kluitje in het riet sturen Kluitje Rietje Het is knudde met een rietje! Knudde Rij Voor een dubbeltje op de eerste rij willen zitten Dubbeltje Rijk (bn) Slapende rijk worden Veel geld verdienen, zonder er iets voor te hoeven doen Pul az âb gereftan
ﭘﻮل از آب ﮔﺮﻓنت ﺑﺪون رﻧﺞ و زﺣﻤﺖ ﭘﻮل ﺑﺴﯿﺎری ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن Zich rijk rekenen Te optimistische berekeningen voor zichzelf maken Xod râ puldâr raqam zadan
ﺧﻮد را ﭘﻮل دار رﻗﻢ زدن ﺧﻮش ﺑﯿﻨﺎﻧﻪ ﺣﺴﺎب ﮐﺘﺎب ﮐﺮدن
Oud en jong, arm en rijk Oud Rijk (zn) Het rijk alleen hebben Tot zijn genoegen alleen zijn, zonder door anderen gestoord te worden Sare xar nadâštan
ﴎ ﺧﺮ ﻧﺪاﺷنت ﺑﺪون ﻣﺰاﺣﻤﺖ دﯾﮕﺮان از ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ ﺧﻮد راﺿﯽ ﺑﻮدن Rijp Vroeg rijp, vroeg rot Wie zich, nog jong, gedraagt als een volwassene, verliest snel zijn onschuld Zud reside zud mipalâsad
زود رﺳﯿﺪه زود ﻣﯽ ﭘﻼﺳﺪ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ در ﮐﻮدﮐﯽ ادای ﺑﺰرگ ﺗﺮﻫﺎ را در آورد زود ﻫﻢ ﻣﻌﺼﻮﻣﯿﺖ ﺧﻮد را از دﺳﺖ ﻣﯽ دﻫﺪ Rijtje Ze niet allemaal op een rijtje hebben Niet goed bij zijn verstand zijn // gek zijn Pič o mohre-aš šol ast
ﭘﯿﭻ و ﻣﻬﺮه اش ﺷﻞ اﺳﺖ ﺧﻞ و ﭼﻞ اﺳﺖ- ﻋﻘﻞ اش درﺳﺖ ﮐﺎر ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ Ring Al draagt een aap een gouden ring, het is en blijft een lelijk ding Aap Ringetje Eruitzien als om door een ringetje te halen Er keurig verzorgd uitzien Sar o waze šik o pik-i dâštan
ﴎ و وﺿﻊ ﺷﯿﮏ و ﭘﯿﮑﯽ داﺷنت رﯾﺨﺖ ﻣﺮﺗﺐ و ﺗﻤﯿﺰی داﺷﺘﻦ Rit De rit uitzitten Zonder iets nieuws te ondernemen wachten tot de aanstelling die je hebt, ten einde loopt
348
Proef woordenboek.indd 348
16-5-2008 9:24:46
Roeland / Rol (zn)
Tâ âxare xat sabr kardan
ﺗﺎ آﺧﺮ ﺧﻂ ﺻﱪ ﮐﺮدن ﺑﺪون اﯾﻦ ﮐﻪ ﮐﺎر ﺟﺪﯾﺪی را ﺷﺮوع ﮐﻨﺪ اﻧﺘﻈﺎر ﻣﯽ ﮐﺸﺪ ﺗﺎ دوره ﺳﻤﺖ و ﻣﻘﺎﻣﺶ ﺗﻤﺎم ﺷﻮد Roeland Een razende Roeland Iemand die dingen onstuimig aanpakt en daarbij brokken maakt Ko-oli-ye wahši
ﮐﻮﻟﯽ وﺣﺸﯽ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﮐﺎرﻫﺎ را ﺑﺎ داد و ﺑﯽ داد اﻧﺠﺎم داده واﻧﮕﻬﯽ ﺧﺮاب ﮐﺎری ﻣﯽ ﮐﻨﺪ Roem Eigen roem stinkt! Je moet jezelf niet prijzen! Az xod ta-arif kardan goh xordan ast!
!از ﺧﻮد ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺮدن ﮔﻪ ﺧﻮردن اﺳﺖ !آدم ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺧﻮدش را ﺗﺤﺴﯿﻦ و ﺗﻤﺠﯿﺪ ﮐﻨﺪ Roeping Man, je hebt je roeping gemist/ misgelopen! Dít is het vak/beroep dat je had moeten kiezen {gezegd tegen iemand die iets op verrassende manier klaarspeelt} Jânam, tu mibâyast in kâre mišodi!
! ﺗﻮ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ اﯾﻦ ﮐﺎره ﻣﯽ ﺷﺪی،ﺟﺎﻧﻢ ﺳﻤﺖ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﻐﻞ/ﺗﻮ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ اﯾﻦ ﻣﻘﺎم ﺧﻮد اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽ ﮐﺮدی }ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ {ﺷﮕﻔﺘﯽ ﺗﻤﺎم ﮐﺎری را ﭘﯿﺶ ﺑﺮده ﺑﺎﺷﺪ Roer Aan het roer staan De leiding hebben Sare nax hâ râ dar dast dâštan
ﴎ ﻧﺦ ﻫﺎ را در دﺳﺖ داﺷنت رﻫﺒﺮی و ﻧﻈﺎرت و ﻫﺪاﯾﺖ و رﯾﺎﺳﺖ ﮐﺮدن Het roer omgooien Een andere tactiek kiezen
Sare xar râ kaj kardan
ﴎ ﺧﺮ را ﮐﺞ ﮐﺮدن ﺷﯿﻮه ﯾﺎ روش دﯾﮕﺮی را اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮدن Het roer overnemen van iemand De leiding overnemen van iemand // iemand opvolgen Afsâre kâr râ az digari gereftan
اﻓﺴﺎر ﮐﺎر را از دﯾﮕﺮی ﮔﺮﻓنت ﺟﺎﻧﺸﯿﻦ ﮐﺴﯽ- ﻋﻬﺪه رﯾﺎﺳﺖ را از دﯾﮕﺮی ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺷﺪن Hou je roer recht! Pas op/val niet/let op! enz. Beb-pâ nayofti!
!ﺑﭙﺎ ﻧﯿﻔﺘﯽ ﺣﻮاﺳﺖ ﺟﻤﻊ ﺑﺎﺷﺪ! و ﻏﯿﺮه/زﻣﯿﻦ ﻧﺨﻮری/ﻣﻮاﻇﺐ ﺑﺎش In rep en roer zijn Rep Roet Roet in het eten gooien De zaak bederven/verknoeien Čub lâye čarx gozâštan
ﭼﻮب ﻻی ﭼﺮخ ﮔﺬاﺷنت ﺧﺮاب ﮐﺮدن/ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را از ﺷﮑﻞ اﻧﺪاﺧﺘﻦ Rok Bij moeders pappot blijven = aan moeders rokken blijven hangen Pappot Het hemd is nader dan de rok Hemd Rol (zn) Aan de rol gaan Uitgaan, plezier maken en daarbij flink drinken Alwâti kardan
اﻟﻮاﻃﯽ ﮐﺮدن از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﯿﺮون زدن و ﺣﺎل ﮐﺮدن و در ﮐﻨﺎرش ﻋﺮق ﻣﻔﺼﻠﯽ ﺧﻮردن 349
Proef woordenboek.indd 349
16-5-2008 9:24:46
Rolberoerte / Rome
Dat speelt geen rol Dat is onbelangrijk Naqši nadârad
ﻧﻘﺸﯽ ﻧﺪارد ﺑﯽ اﻫﻤﯿﺖ اﺳﺖ،ﭼﯿﺰ ﻣﻬﻤﯽ ﻧﯿﺴﺖ De rollen zijn nu omgedraaid/ omgekeerd De onderlinge verhouding tussen de partijen zijn nu radicaal veranderd Waz bargašte ast
وﺿﻊ ﺑﺮﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ رواﺑﻂ ﻣﯿﺎن ﻃﺮﻓﯿﻦ ﮐﺎﻣﻼ از اﯾﻦ رو ﺑﻪ آن رو ﺷﺪه اﺳﺖ Een belangrijke/grote rol spelen Een invloedrijk element vormen // veel invloed hebben Naqše mohem/bozorgi bâzi kardan
ﺑﺰرﮔﯽ ﺑﺎزی ﮐﺮدن/ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻢ ﺗﺎﺛﯿﺮ زﯾﺎدی داﺷﺘﻦ- ﻋﻨﺼﺮ ﭘﺮ ﻧﻔﻮذی ﺑﻮدن Een rol spelen 1 - Iemand: je anders voordoen dan je bent 2 - Iets: een factor van betekenis zijn Naqš bâzi kardan
ﻧﻘﺶ ﺑﺎزی ﮐﺮدن -٢ ﺧﻮد را ﺟﻮر دﯾﮕﺮی ﻧﺸﺎن دادن: درﺑﺎره ﮐﺴﯽ-١ ﻋﺎﻣﻞ ﭘﺮ ارزﺷﯽ ﺑﻮدن:درﺑﺎره ﭼﯿﺰی In zijn rol blijven Consequent zijn in zijn gedrag Maneše xod râ hefz kardan
ﻣﻨﺶ ﺧﻮد را ﺣﻔﻆ ﮐﺮدن در رﻓﺘﺎر ﺧﻮد اﺳﺘﻮار و ﺛﺎﺑﺖ ﻗﺪم ﺑﻮدن Uit zijn rol vallen Zijn ware aard tonen Zâte kasi ru šodan
ذات ﮐﺴﯽ رو ﺷﺪن ﺧﻤﯿﺮه اﺻﻠﯽ ﺧﻮد را ﻧﺸﺎن دادن
Zijn rol is uitgespeeld Hij heeft geen invloed meer Digar kâre-i nist
دﯾﮕﺮ ﮐﺎره ای ﻧﯿﺴﺖ دﯾﮕﺮ ﻗﺪرت و ﻧﻔﻮذی ﻧﺪارد De wereld is een speeltoneel, elk speelt zijn rol en krijgt zijn deel Wereld Rolberoerte Een rolberoerte krijgen Zich doodschrikken Zahre tarak šodan
زﻫﺮه ﺗﺮک ﺷﺪن ﺑﺴﯿﺎر وﺣﺸﺖ ﮐﺮدن و ﺳﺨﺖ ﺗﺮﺳﯿﺪن Rollen (ww) Ergens goed door rollen {bijv. een examen} Met veel geluk slagen Dar jâ-i xub qel xordan {barâye nemune dar emtâhân}
{در ﺟﺎﯾﯽ ﺧﻮب ﻗﻞ ﺧﻮردن }ﺑﺮای منﻮﻧﻪ در اﻣﺘﺤﺎن ﺑﺎ ﺧﻮش ﺷﺎﻧﺴﯽ ﻗﺒﻮل ﺷﺪن Rolletje Alles loopt op rolletjes Alles verloopt prima // alles gaat naar wens Hame čiz ruye qaltak oftâde ast
ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ روی ﻏﻠﺘﮏ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ ﺑﺮ وﻓﻖ- ﻫﻤﻪ ﮐﺎرﻫﺎ ﺧﻮب اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد ﻣﺮاد اﺳﺖ Rome Zo oud als de weg naar Kralingen/ Rome Weg Alle/vele wegen leiden naar Rome Weg
350
Proef woordenboek.indd 350
16-5-2008 9:24:46
Ronde (zn) / Roos (I) = bloem
Ronde (zn) De ronde doen Rondgaan {letterlijk en ook figuurlijk, bijv. gezegd van een gerucht} Dahan be dahan gaštan
دﻫﻦ ﺑﻪ دﻫﻦ ﮔﺸنت :ﭘﺨﺶ ﺷﺪن }واﻗﻌﯽ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﺠﺎزی ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ {درﺑﺎره ﺷﺎﯾﻌﻪ ای ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد Rondje Een rondje (weg)geven Iedereen in een café een drankje aanbieden Wali šodan
وﻟﯽ ﺷﺪن در ﮐﺎﻓﻪ ﻫﻤﻪ را ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺎﺑﻪ ای ﻣﯿﻬﻤﺎن ﮐﺮدن Rood (In het) rood staan Een negatief saldo bij de bank hebben Hesâb qermez budan
ﺣﺴﺎب ﻗﺮﻣﺰ ﺑﻮدن ﭘﻮﻟﯽ در ﺣﺴﺎب،ﺣﺴﺎب ﺑﺎﻧﮑﯽ زﯾﺮ ﺻﻔﺮ داﺷﺘﻦ ﻧﺪاﺷﺘﻦ Op tilt slaan = over de rooie gaan Tilt Rooien Het niet kunnen rooien Het niet in orde kunnen brengen // het niet kunnen klaarspelen Az pase kâri bar nayâmadan
از ﭘﺲ ﮐﺎری ﺑﺮ ﻧﯿﺎﻣﺪن ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ اداره- ﻗﺎدر ﺑﻪ رو ﺑﻪ راه ﮐﺮدن ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻧﺒﻮدن ﮐﺎری را ﻧﺪاﺷﺘﻦ Rook In rook opgaan/vervliegen In het niets verdwijnen // verloren gaan Dud šodan/hawâ raftan
ﻫﻮا رﻓنت/دود ﺷﺪن از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ- ﮔﻢ و ﮔﻮر ﺷﺪن
Onder de rook van Amsterdam Dicht bij Amsterdam Dar yek qadami-ye âmesterdam
در ﯾﮏ ﻗﺪﻣﯽ آﻣﺴﱰدام ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﻫﺎی آﻣﺴﺘﺮدام Waar rook is, is vuur Iedere vervelende gebeurtenis heeft een aanleiding/oorzaak // in praatjes zit een kern van waarheid Tâ nabâšad čizaki mardom naguyand čizhâ
ﺗﺎ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﭼﯿﺰﮐﯽ ﻣﺮدم ﻧﮕﻮﯾﻨﺪ ﭼﯿﺰﻫﺎ در ﻫﺮ- ﻋﻠﺘﯽ دارد/ﻫﺮ اﺗﻔﺎق ﻧﺎﺧﻮش آﯾﻨﺪی دﻟﯿﻞ ﭼﺮت و ﭘﺮﺗﯽ ﺣﻘﯿﻘﺘﯽ ﭘﻨﻬﺎن اﺳﺖ Rookgordijn Een rookgordijn optrekken Iets op de een of andere wijze willen verbergen Pey gom kardan
ﭘﯽ ﮔﻢ ﮐﺮدن ﺑﻪ ﺷﮑﻠﯽ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﭘﻨﻬﺎن ﮐﺮدن ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن Roos (I) = bloem Er is geen roos zonder doornen Wie/wat er mooi uitziet, heeft ook vervelende kanten Har goli xâri dârad
ﻫﺮ ﮔﻠﯽ ﺧﺎری دارد ﭼﯿﺰی ﮐﻪ ﻇﺎﻫﺮ زﯾﺒﺎ دارد ﻗﺴﻤﺖ/ﻫﺮ ﮐﺴﯽ ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪی ﻫﻢ دارد Op rozen zitten In een zeer aangename, gunstige of voordelige positie verkeren Waze maxmali dâštan
وﺿﻊ ﻣﺨﻤﻠﯽ داﺷنت ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺑﺴﯿﺎر دل ﭘﺴﻨﺪ ﯾﺎ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ داﺷﺘﻦ Slapen als een roos/os Heerlijk en diep slapen Mesle gole yâs xâbidan
351
Proef woordenboek.indd 351
16-5-2008 9:24:46
Roos (II) = doelwit / Rubicon
ﻣﺜﻞ ﮔﻞ ﯾﺎس ﺧﻮاﺑﯿﺪن ﺧﻮب و ﻋﻤﯿﻖ ﺧﻮاﺑﯿﺪن Zijn leven gaat niet over rozen Hij ondervindt veel ellende in zijn leven Zendegi-aš bi daq-daqe nist
زﻧﺪﮔﯽ اش ﺑﯽ دﻏﺪﻏﻪ ﻧﯿﺴﺖ ﻣﺸﮕﻼت زﯾﺎدی در زﻧﺪﮔﯽ دارد Het leven gaat niet altijd over rozen Leven Zijn pad gaat niet over rozen Pad Roos (II) = doelwit In de roos schieten Precies raak schieten Tuye xâl zadan
ﺗﻮی ﺧﺎل زدن دﻗﯿﻖ ﺑﻪ ﻧﺸﺎﻧﻪ و ﻫﺪف زدن Dat is een schot in de roos Schot Ros Zijn stalen ros bestijgen/berijden Op de fiets stappen/fietsen Bar asbe âhani sawâr šodan
ﺑﺮ اﺳﺐ آﻫﻨﯽ ﺳﻮار ﺷﺪن دوﭼﺮﺧﻪ ﺳﻮاری ﮐﺮدن/ﺳﻮار دوﭼﺮﺧﻪ ﺷﺪن Rot (zn) Een oude rot in het vak Iemand die veel ervaring in zijn vak heeft Xatme kâr
ﺧﺘﻢ ﮐﺎر ﮐﺴﯽ ﮐﻪ در ﮐﺎر ﺧﻮد ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﺴﯿﺎری دارد Rotzooi Rotzooi trappen Rommel maken Šuluq kâri kardan
ﺷﻠﻮغ ﮐﺎری ﮐﺮدن ﺑﻪ ﻫﻢ رﯾﺨﺘﻦ و آﺷﻔﺘﻦ Roulatie Uit de roulatie zijn Niet meer verkrijgbaar/beschikbaar zijn Az do-or xârej šodan
از دور ﺧﺎرج ﺷﺪن ﻣﻮﺟﻮد ﻧﺒﻮدن/دﯾﮕﺮ در دﺳﺘﺮس Rouwrandje Rouwrandjes (onder de nagels) hebben Vieze nagels hebben, waarbij het vuil onder de nagels zit Nâxon čerk budan
ﻧﺎﺧﻦ ﭼﺮک ﺑﻮدن ﻧﺎﺧﻦ ﻫﺎی ﮐﺜﯿﻔﯽ داﺷﺘﻦ ﺟﻮری ﮐﻪ زﯾﺮ آن ﭼﺮک ﺑﺎﺷﺪ Rozengeur Het is niet alles rozengeur en maneschijn Het is niet alleen maar geluk en voorspoed Donyâ ke hamiše bar wefqe morâd nist
دﻧﯿﺎ ﮐﻪ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﺮ وﻓﻖ ﻣﺮاد ﻧﯿﺴﺖ زﻧﺪﮔﯽ ﻫﻤﻪ اش ﺧﻮﺷﯽ و ﺧﻨﺪه ﻧﯿﺴﺖ Rozenwater Een lulletje rozenwater Lulletje Rubicon De Rubicon overtrekken Een definitieve stap zetten die gewichtige consequenties heeft {de Rubicon is een klein riviertje ter hoogte van Rimini in Italië dat C. Iulius Caesar in 49 vC overstak; door die daad ontketende hij een burgeroorlog} Tasmime qat-ti dar sahrâye karbelâ
352
Proef woordenboek.indd 352
16-5-2008 9:24:46
Rug / Rug
ﺗﺼﻤﯿﻢ ﻗﻄﻌﯽ در ﺻﺤﺮای ﮐﺮﺑﻼ ﻗﺪم ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﮐﻪ ﻋﺎﻗﺒﺖ ﺳﻨﮕﯿﻨﯽ دارد }روﺑﯿﮑﻮن ﻧﺎم رودﺧﺎﻧﻪ ﮐﻮﭼﮑﯽ اﺳﺖ در ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺷﻬﺮ رﻣﯿﻨﯽ ﻗﺒﻞ از ﻣﯿﻼد٤٩ در اﯾﺘﺎﻟﯿﺎ ﮐﻪ ﺟﻮﻟﯿﻮس ﺳﺰار در ﺳﺎل ﻣﺴﯿﺢ از آن ﮔﺬﺷﺖ و ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﯾﻦ ﮐﺎرش ﺑﺎﻋﺚ ﺟﻨﮓ {داﺧﻠﯽ ﺷﺪ Rug Achter de rug zijn Voorbij/afgelopen zijn Feysale peydâ kardan
ﻓﯿﺼﻠﻪ ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن ﺗﻤﺎم ﺷﺪن/ﭘﺎﯾﺎن ﮔﺮﻓﺘﻦ De rug rechten Een flinke houding innemen // moed vatten Pošt râst kardan
ﭘﺸﺖ راﺳﺖ ﮐﺮدن ﺟﺮات ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن- ﺷﻖ و رق اﯾﺴﺘﺎدن Door zijn rug gaan Een ernstige rugblessure krijgen door een onverwachte beweging te maken Qolenj kardan
ﻗﻠﻨﺞ ﮐﺮدن در اﺛﺮ ﺣﺮﮐﺖ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ ﮐﻤﺮ درد ﺳﺨﺘﯽ ﮔﺮﻓﺘﻦ Een brede rug hebben Veel kritiek kunnen verdragen Pust koloft budan
ﭘﻮﺳﺖ ﮐﻠﻔﺖ ﺑﻮدن ﺗﺤﻤﻞ اﻧﺘﻘﺎد ﺑﺴﯿﺎری را داﺷﺘﻦ Heel wat achter de rug hebben Veel meegemaakt/geleden hebben Xeyli be saraš âmade ast
ﺧﯿﻠﯽ ﺑﻪ ﴎش آﻣﺪه اﺳﺖ ﻣﺼﯿﺒﺖ زﯾﺎدی ﮐﺸﯿﺪه اﺳﺖ/درد و رﻧﺞ Iemand achter zijn rug uitlachen Iemand heimelijk uitlachen Pošte sare kasi xandidan
ﭘﺸﺖ ﴎ ﮐﺴﯽ ﺧﻨﺪﯾﺪن ﮐﺴﯽ را ﯾﻮاﺷﮑﯽ و ﭘﻨﻬﺎﻧﯽ ﻣﺴﺨﺮه ﮐﺮدن Iemand/iets de rug toekeren Niets meer met iemand/iets te maken willen hebben Be kasi/čizi pošt kardan
ﭼﯿﺰی ﭘﺸﺖ ﮐﺮدن/ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻣﺴﺎﻟﻪ ای ﻧﺒﻮدن/دﯾﮕﺮ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ دﯾﺪن ﮐﺴﯽ Iemand in de rug aanvallen Iemand op zijn zwakste punt aanvallen Nâmardi be kasi hamle kardan
ﻧﺎﻣﺮدی ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺣﻤﻠﻪ ﮐﺮدن ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﺿﻌﻒ ﮐﺴﯽ ﯾﻮرش ﺑﺮدن Iets achter iemands rug doen Iets stiekem/zonder zijn medeweten doen Zir jolaki kâr kardan
زﯾﺮ ﺟﻠﮑﯽ ﮐﺎر ﮐﺮدن ﺑﺪون اﻃﻼع دﯾﮕﺮی اﻧﺠﺎم دادن/ﮐﺎری را ﻣﻮذﯾﺎﻧﻪ Je kunt mijn rug op! Je zoekt het zelf maar uit // ik doe dat niet! Boro har qalati mixâhi bokon!
!ﺑﺮو ﻫﺮ ﻏﻠﻄﯽ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯽ ﺑﮑﻦ ! ﻣﻦ آن ﮐﺎر را ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻢ- ﺧﻮدت ﺣﻞ اش ﮐﻦ Met de rug tegen de muur staan In een dwangpositie zitten Râhe pas o piš nadâštan
راه ﭘﺲ و ﭘﯿﺶ ﻧﺪاﺷنت در ﻣﺨﻤﺼﻪ ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن Over de rug van Ten koste van // misbruik makend van Haq o nâ haq kardan
ﺣﻖ و ﻧﺎﺣﻖ ﮐﺮدن ﺑﺎ ﺗﺠﺎوز ﺑﻪ- ﺑﺎ ﺳﻮاﺳﺘﻔﺎده از
353
Proef woordenboek.indd 353
16-5-2008 9:24:46
Ruggengraat / Ruzie
Het geld groeit me niet op de rug Geld Iemand de nek/rug toekeren Nek Ruggengraat Ruggengraat tonen/hebben Een sterk karakter hebben // kunnen doorzetten Esteqâmat be xarj dâdan/dâštan
داﺷنت/اﺳﺘﻘﺎﻣﺖ ﺑﻪ ﺧﺮج دادن ﻗﺪرت ﭘﺸﺖ ﮐﺎر داﺷﺘﻦ- ﺷﺨﺼﯿﺖ ﻣﺤﮑﻤﯽ داﺷﺘﻦ Ruiken Dat kan ik toch niet ruiken? Dat kan ik toch niet weten, als het mij niet verteld wordt? Elme qeyb ke nadâram?
ﻋﻠﻢ ﻏﯿﺐ ﮐﻪ ﻧﺪارم؟ اﮔﺮ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﮕﻔﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ از ﮐﺠﺎ ﺑﺪاﻧﻢ؟ Ruilen Als er twee ruilen, moet er één huilen Ruilhandel is altijd voor één partij onvoordelig Tuye moâ-mele faqat yeki barande ast
ﺗﻮی ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﻓﻘﻂ ﯾﮑﯽ ﺑﺮﻧﺪه اﺳﺖ در ﺗﺠﺎرت ﭘﺎﯾﺎﭘﺎی ﯾﮑﯽ از ﻃﺮﻓﯿﻦ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺿﺮر ﻣﯽ ﮐﻨﺪ Ruimte Iemand de ruimte geven Iemand de gelegenheid geven naar zijn inzicht te handelen Be kasi majâl dâdan
ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻣﺠﺎل دادن ﺑﻪ ﮐﺴﯽ اﻣﮑﺎن دادن ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﯿﻞ و اﻧﺪﯾﺸﻪ ﺧﻮد ﻋﻤﻞ ﮐﻨﺪ Met de ruimte woekeren De beschikbare plaats handig/efficiënt indelen/gebruiken
Az fazâ-i kamâle estefâde râ bordan
از ﻓﻀﺎﯾﯽ ﮐامل اﺳﺘﻔﺎده را ﺑﺮدن ﺑﺎ ﮐﻔﺎﯾﺖ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺑﻨﺪی/ﻣﮑﺎن ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس را ﻣﺎﻫﺮاﻧﻪ ﺑﮑﺎر ﮔﺮﻓﺘﻦ/ﮐﺮدن Ruit Zijn eigen glazen/ruiten ingooien Glas Rust (zn) Rust noch duur hebben/kennen Innerlijk onrustig zijn en dat laten blijken Amân nadâštan
اﻣﺎن ﻧﺪاﺷنت آرام و ﻗﺮار ﻧﺪاﺷﺘﻦ و آن را ﻧﺸﺎن دادن Rust roest Niets doen/niet werken is slecht/ nadelig Tanbali došmane hâfeze ast
ﺗﻨﺒﻠﯽ دﺷﻤﻦ ﺣﺎﻓﻈﻪ اﺳﺖ زﯾﺎن آور اﺳﺖ/ﮐﺎر ﻧﮑﺮدن ﺑﺪ/ﺑﯽ ﮐﺎری Een oase van rust Oase Rustplaats Iemand naar zijn laatste rustplaats brengen Aanwezig zijn bij de begrafenis van iemand Tâ pâ-ye gure kasi raftan
ﺗﺎ ﭘﺎی ﮔﻮر ﮐﺴﯽ رﻓنت در ﺧﺎﮐﺴﭙﺎری ﮐﺴﯽ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻮدن Ruzie Op een ruzie uitlopen Eindigen in ruzie Be da-awâ kešidan
ﺑﻪ دﻋﻮا ﮐﺸﯿﺪن ﺑﻪ ﺟﻨﮓ و ﮐﺸﻤﮑﺶ ﺧﺘﻢ ﺷﺪن
354
Proef woordenboek.indd 354
16-5-2008 9:24:46
Ruzie / Ruzie
Slaande ruzie hebben Heftige onenigheid hebben {waarbij niet per se sprake is van slaan} Gard giri-ye saxti dâštan
ﮔﺮدﮔﯿﺮی ﺳﺨﺘﯽ داﺷنت اﺧﺘﻼف ﺑﺰرﮔﯽ ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن }ﮐﻪ ﺣﺘﻤﺎ ﻧﯿﺎزی ﺑﻪ ﮐﺘﮏ {ﮐﺎری ﻧﺪارد
355
Proef woordenboek.indd 355
16-5-2008 9:24:46
Proef woordenboek.indd 356
16-5-2008 9:24:46
S Salie Een jansalie Jan Samaritaan Een barmhartige samaritaan Iemand die uit medelijden een ander uit de nood helpt {verwijzing naar bijbelverhaal, Lucas 10:25-37} Nikukâre baxšande
ﻧﯿﮑﻮﮐﺎر ﺑﺨﺸﻨﺪه ﮐﺴﯽ ﮐﻪ از روی دﻟﺴﻮزی دﯾﮕﺮی را در ﻣﺸﮕﻼت اش {ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ }اﻧﺠﯿﻞ Samenleving De zelfkant van de samenleving Zelfkant Samenloop Een (noodlottige) samenloop van omstandigheden Een (fatale) ontwikkeling van de gebeurtenissen Talâqiye (waxime) pišâmad hâ
ﺗﻼﻗﯽ )وﺧﯿﻢ( ﭘﯿﺶ آﻣﺪﻫﺎ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ )ﻣﺼﯿﺒﺖ ﺑﺎر( اﺗﻘﺎق ﻫﺎ Samsam Laten we samsam doen Laten we ieder de helft nemen/betalen Biyâ dongi hesâb konim
ﺑﯿﺎ دوﻧﮕﯽ ﺣﺴﺎب ﮐﻨﯿﻢ ﭘﺮداﺧﺖ ﮐﻨﯿﻢ/ﺑﮕﺬار ﮐﻪ ﻧﺼﻒ ﻧﺼﻒ ﺑﺮدارﯾﻢ Sappel Zich niet (te) sappel maken over iets Zich niet ongerust/druk maken over iets Masale-i râ gonde nakardan
ﻣﺴﺎﻟﻪ ای را ﮔﻨﺪه ﻧﮑﺮدن ﻧﺎراﺣﺖ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻧﮑﺮدن/ﺧﻮد را ﻧﮕﺮان Sas In zijn sas zijn Heel tevreden zijn Bâ dome xod gerdu šekastan
ﺑﺎ دم ﺧﻮد ﮔﺮدو ﺷﮑﺴنت ﺑﺴﯿﺎر راﺿﯽ و ﺧﻮﺷﻨﻮد ﺑﻮدن Scène Een scène maken Ruziemaken/tekeergaan Alam šange râh andâxtan
امل ﺷﻨﮕﻪ راه اﻧﺪاﺧنت ﻗﯿﻞ و ﻗﺎل ﮐﺮدن/دﻋﻮا ﺑﻪ ﭘﺎ ﮐﺮدن Scepter De scepter zwaaien De baas zijn // de leiding hebben Ta-in o taklif kardan
ﺗﻌﯿﯿﻦ وﺗﮑﻠﯿﻒ ﮐﺮدن رﻫﺒﺮی را ﺑﺮ ﻋﻬﺪه داﺷﺘﻦ- رﯾﯿﺲ ﺑﻮدن Schaakmat Iemand schaakmat zetten Iemand klemzetten, zodat hij geen uitweg meer heeft Kasi râ šâh mât kardan
ﮐﺴﯽ را ﺷﺎه ﻣﺎت ﮐﺮدن ﮐﺴﯽ را ﭼﻨﺎن ﮔﯿﺮ اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﮐﻪ راه ﭘﺲ و ﭘﯿﺶ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ Schaal Dat legt gewicht in de schaal Gewicht
357
Proef woordenboek.indd 357
16-5-2008 9:24:46
Schaamte / Schade
Schaamte Plaatsvervangende schaamte hebben Je schamen over onbehoorlijk gedrag van iemand anders Awaze digari xejâlat kešidan
ﻋﻮض دﯾﮕﺮی ﺧﺠﺎﻟﺖ ﮐﺸﯿﺪن ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ رﻓﺘﺎر ﻧﺎﺷﺎﯾﺴﺖ ﮐﺲ دﯾﮕﺮی ﺷﺮﻣﮕﯿﻦ ﺷﺪن Valse schaamte Ongegronde schaamte // misplaatste hoogmoed, waardoor je een fout niet kan erkennen Šarme bi jâ
ﴍم ﺑﯽ ﺟﺎ ﺗﮑﺒﺮ ﺑﯽ ﻣﻮرد ﮐﻪ ﺑﻪ- ﺧﺠﺎﻟﺖ ﺑﯽ ﭘﺎﯾﻪ و ﺑﯽ اﺳﺎس ﺧﺎﻃﺮ آن ﻧﺘﻮان اﺷﺘﺒﺎﻫﯽ را ﻗﺒﻮل ﮐﺮد Van schaamte in de grond zinken Zich zo schamen dat je wel onzichtbaar zou willen zijn Az xejâlat âb šodan
از ﺧﺠﺎﻟﺖ آب ﺷﺪن آن ﭼﻨﺎن ﺷﺮﻣﺴﺎر ﺷﺪن ﮐﻪ آدم ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﻧﺎﻣﺮﯾﯽ ﺷﻮد Schaap Als er één schaap over de dam is, volgen er meer Indien één persoon een initiatief genomen heeft, zullen anderen dat voorbeeld volgen Waqti bozi az juy beparad hame-ye boz hâ miparand
وﻗﺘﯽ ﺑﺰی از ﺟﻮی ﺑﭙﺮد ﻫﻤﻪ ﺑﺰﻫﺎ ﻣﯽ ﭘﺮﻧﺪ اﮔﺮ ﮐﺴﯽ ﭘﯿﺶ ﻗﺪم ﺷﻮد دﯾﮕﺮان ﻫﻢ از او ﺗﻘﻠﯿﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ Een schaap met vijf poten Iemand met zeer veel kwaliteiten Âdame hezâr kâre
آدم ﻫﺰار ﮐﺎره آدﻣﯽ ﺑﺎ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻫﺎی ﺑﺴﯿﺎر
Er gaan veel makke schapen in een hok Als iedereen inschikkelijk is, is er ook voor iedereen plaats Jâ hast agar hosne ni-yat bâšad
ﺟﺎ ﻫﺴﺖ اﮔﺮ ﺣﺴﻦ ﻧﯿﺖ ﺑﺎﺷﺪ اﮔﺮ ﻫﻤﻪ راﻏﺐ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺮای ﻫﻤﻪ ﻫﻢ ﺟﺎ ﻫﺴﺖ Het zwarte schaap in de familie zijn Iemand in de familie/groep waarvan de anderen vinden dat hij niet deugt Gâwe pišâni sefide fâmil budan
ﮔﺎو ﭘﯿﺸﺎﻧﯽ ﺳﻔﯿﺪ ﻓﺎﻣﯿﻞ ﺑﻮدن ﮔﺮوه ﮐﻪ او را ﻧﺎﺑﺎب و ﻧﺎﺷﺎﯾﺴﺘﻪ ای/ﻓﺮدی از ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﯽ داﻧﺪ De bokken van de schapen scheiden Bok Schaapje Zijn schaapjes op het droge hebben Genoeg geld hebben om niet meer te hoeven werken Zendegi-aš bime ast
زﻧﺪﮔﯽ اش ﺑﯿﻤﻪ اﺳﺖ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﮐﺎﻓﯽ ﭘﻮﻟﺪار ﺑﻮدن ﮐﻪ دﯾﮕﺮ ﻧﯿﺎزی ﺑﻪ ﮐﺎر ﮐﺮدن ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ Schaapskleren Een wolf in schaapskleren Wolf Schaats Een scheve/lelijke schaats r
