Waldemar Pycka (red.)
W SZKOLE I W DOMU Przyczynek do analiz z socjologii edukacji Lublin 2011 Projekt okładki: Magdalena Pokora Skład: Waldemar Pycka © Waldemar Pycka e-mail:
[email protected] ISBN 978-83-929628-5-4 Spis treści Wstęp Część pierwsza Rozdział 1: Wyniki badań ankietowych (W. Pycka) 1. Zestaw tabel A 2. Zestaw tabel B 3. Zestaw tabel C Rozdział 2: Z socjologicznego punktu widzenia 1. Natalia Borowiec Analiza badań empirycznych. Część A 2. Daniel Romanowski Analiza badań empirycznych. Część B 3. Ewa Ciołek Analiza badań empirycznych. Część C Rozdział 3: Próba wyobraźni 1. Katarzyna Mika Szkoła równych szans 2. Katarzyna Gil Szkoła moich marzeń Część druga: (Opracowanie: Olga Zięba) Rozdział 1: Mój najgorszy dzień w szkole Rozdział 2: Mój najlepszy dzień w szkole
7 9 9 10 17 24 31 31 39 46 85 54 59 61 61 100
Wstęp Prezentowana książka jest dziełem studentek i studentów II roku Pedagogiki UMCS (studia I-go stopnia) we współpracy ze studentami socjologii UMCS (I SUM). Pozwoliłem sobie podjąć się zadania skoordynowania działań w ramach zajęć z socjologii edukacji prowadzonych na pedagogice oraz logiki i metodologii nauk (socjologia) w roku akademickim 2010/2011. Mój skromny wkład ogranicza się do stworzenia projektu badawczego, przeprowadzenia empirycznych badań oraz ujęcia wyników w postaci tabel zamieszczonych w rozdziale I części pierwszej, a także doprowadzenia do ukazania się książki w formie drukowanej. Czas realizacji wszystkich prac, z wyjątkiem procesu drukowania, na który nie mieliśmy do końca wpływu, został ograniczony do okresu druga połowa października – pierwsza połowa grudnia 2010. Najistotniejszy jest jednak wkład studentów. W części pierwszej wkład ten widoczny jest w dwóch rozdziałach (odpowiednio II i III). Rozdział II tworzą teksty napisane przez studentów socjologii, których zadaniem było dokonanie socjologicznego opisu oraz zaprezentowanie wstępnych wyjaśnień dotyczących informacji zawartych w 21 tabelach podzielonych na trzy sekcje (A, B i C). Rozdział III także oparty jest na wynikach ankiet z tym jednak, że teksty w nim zawarte są autorstwa studentek pedagogiki. Oba rozdziały są ponadto napisane w zdecydowanie odmiennych nastawieniach poznawczych: socjologów obowiązywał nakaz realizmu i „trzymania się faktów”, natomiast pedagożki musiały zaprezentować własne pomysły rozwiązania problemów edukacyjnych ujawnionych w ankiecie z zakazem respektowania reguł praktycznej realizowalności. Rozdział III przynosi nam więc pewne elementy wymarzonej szkoły przyszłości, w jakiej chciałyby pracować osoby piszące teksty. W części drugiej znajdują się dwa rozdziały. Pierwszy rozdział nosi tytuł Mój najgorszy dzień w szkole i składa się z wypowiedzi studentek i studentów pedagogiki opisujących najgorsze zdarzenie, jakiego doświadczyli w swej dotychczasowej edukacyjnej karierze. Miało być krótko i treściwie. I jest, na dodatek – boleśnie. Ze zrozumiałych względów część autorów poprosiła, by ich nazwiska zostały skrócone do pierwszej litery. Taką cenę za szczerość uwzględniłem na samym początku i w pełni wywiązuję się z tego zobowiązania. Rozdział II prezentuje zestaw wypowiedzi na temat Mój najlepszy dzień w szkole. W moim przekonaniu, część druga książki znakomicie uzupełnia treści przedstawionych przez nas w części pierwszej. Mam też nadzieję, że ten autoportret studentów pedagogiki stanie się ciekawym przyczynkiem dla analiz nie tylko z zakresu socjologii edukacji. dr Waldemar Pycka Lublin, 16.12.2010
9 Część pierwsza __________________________________________________________ Rozdział I
Waldemar Pycka
Wyniki badań ankietowych Przeprowadzone na przełomie października i listopada 2010 roku badania objęły grupę 90 osób spośród studentek (86) i studentów (4) studiów I-go stopnia (licencjat) II roku pedagogiki UMCS. Grupa została wstępnie podzielona w opracowanych ankietach na trzy kategorie, zamieszkujących odpowiednio: 1) miejscowość o charakterze wiejskim - do 5 tysięcy mieszkańców; 2) małe miasto - od 5 do 50 tysięcy mieszkańców; 3) duże miasto - powyżej 50 tysięcy mieszkańców. Rozkład osób badanych był następujący: miejscowość wiejska – 40 osób; małe miasto – 20 osób; duże miasto – 30 osób. Dlaczego zaproponowałem taki podział? Uznałem, że w czystej formie może występować tylko miejscowość o charakterze wiejskim. Wszystkie pozostałe kategorie są już dookreślane współczynnikiem wiejskim. Posiadająca prawa miejskie miejscowość do 5 tysięcy mieszkańców ma jeszcze charakter wiejski mimo posiadania centrum o miejskich cechach. Obrzeże takiego centrum jest jednak na tyle silne, że w przeważający sposób wpływa na kształtowanie się lokalnej mentalności swych mieszkańców. Drugą kategorię stanowią małe miasta, w których otoczenie wiejskie nie dogrywa już większej roli w kształtowaniu mentalności mieszkańców, ale nie posiadają one zaplecza kulturalnego oraz przemysłowego na tyle silnego, by wytworzyć u swych mieszkańców poczucie samowystarczalności (autonomiczności). Stąd, zauważalny ciągle wpływ wiejskiego otoczenia przy jednoczesnym wpływie dużych miast, który niweluje już i w jakimś stopniu odcina małe miasta (w przypadku województwa lubelskiego, np. Lubartów i Kraśnik) od środowiska wiejskiego. Trzecią kategorię (Lublin, Puławy, byłe miasta wojewódzkie) stanowią już duże miasta, w których współczynnik wiejski nie wpływa na kształt zachowań ich mieszkańców, mimo że funkcjonuje na jego obrzeżach.
10 Tabela A1 (a) Ilu uczniów liczyła twoja klasa? (Kolumna a) (b) Określ procentowo część klasy, która opanowała matematykę w takim stopniu jak ty. (Kolumna b) (c) Określ procentowo część klasy, która opanowała najlepiej poznany przez ciebie język obcy w takim stopniu jak ty. (Kolumna c)
Poniżej 5 tyś. mieszk.
A1
5-50 tyś. mieszk.
Powyżej 50 tyś. mieszk.
Razem
a
b
c
a
b
c
a
b
c
a
b
c
Szkoła podstawowa
20-21
49,2
46,8
25
59,7
37,1
26-27
55,2
57,5
23-24
54,4
48,5
Gimnazjum
25-26
39,2
37,9
28-29
48,2
35,7
28-29
43,5
53,3
27
43,3
43,5
Szkoła średnia
32-33
39,9
37,2
31
42,3
38
28-29
46,9
42,5
31
43,4
39,5
11
Tabela A2 W jakim stopniu uwidoczniły się różnice w uzdolnieniach uczniów z twojej klasy? a – w niewielkim; b – w dość wyraźnym; c – w dużym. Poniżej 5 tyś. mieszk.
A2
5-50 tyś. mieszk.
Powyżej 50 tyś. mieszk.
Razem
a
b
c
a
b
c
a
b
c
a
b
c
Szkoła podstawowa
62,5
25
12,5
55
30
15
70
26,7
3,3
63,3
26,7
10
Gimnazjum
25
50
25
25
50
25
30
43,3
26,7
26,7
47,8
25,5
Szkoła średnia
10
40
50
30
45
25
26,7
33,3
40
20
38,9
41,1
12 Tabela A3 Czy procedura zmiany klasy była łatwa do przeprowadzenia? a – łatwa; b – raczej trudna; c – bardzo trudna. Poniżej 5 tyś. mieszk.
A3
5-50 tyś. mieszk.
Powyżej 50 tyś. mieszk.
Razem
a
b
c
a
b
c
a
b
c
a
b
c
Szkoła podstawowa
45*
32,5
17,5
60
35
5
60
16,7
3,3
61,4
28,4
10,2
Gimnazjum
50
40
10
60
40
0
66,7
23,3
10
57,8
34,4
7,8
Szkoła średnia
57,5
30
12,5
65
20
15
56,7
46,7
16,6
52,2
33,3
14,5
* Część osób uczęszczało do jednoklasowej szkoły podstawowej.
13
Tabela A4 Ilu uczniów z twojej szkoły poznało twoją sytuacje rodzinną? (Kolumna a) Ilu uczniów z twojej szkoły poznałeś wraz z ich sytuacją rodzinną? (Kolumna b) Ile osób z twojej klasy podzielało twoje zainteresowania? (Kolumna c) Poniżej 5 tyś. mieszk.
A4
5-50 tyś. mieszk.
Powyżej 50 tyś. mieszk.
a
b
c
a
b
c
a
b
c
Szkoła podstawowa
7-8
9-10
7
9-10
8-9
8
4-5
6
6-7
Gimnazjum
8-9
8-9
8-9
8-9
9-10
6-7
5-6
7-8
5-6
Szkoła średnia
6-7
9
7-8
6-7
8-9
7-8
6-7
7-8
5-6
14 Tabela A5 Wskaż główne źródło twoich zainteresowań. a - dom; b – własne lektury i pozaszkolne rozmowy; c – szkoła. Poniżej 5 tyś. mieszk.
A5
5-50 tyś. mieszk.
Powyżej 50 tyś. mieszk.
Razem
a
b
c
a
b
c
a
b
c
a
b
c
Szkoła podstawowa
60
22,5
17,5
65
20
15
43,3
23,3
33,4
55,6
22,2
22,2
Gimnazjum
17,5
32,5
50
30
45
25
13,4
43,3
43,3
18,9
38,9
42,2
Szkoła średnia
10
67,5
22,5
20
55
25
16,6
56,7
26,7
14,4
61,1
24,5
15 Tabela A6 Skąd miałeś podstawowe informacje na temat sytuacji rodzinnej ucznia? a – dom rodzinny; b - szkoła; c – pozaszkolne rozmowy towarzyskie. Poniżej 5 tyś. mieszk.
A6
5-50 tyś. mieszk.
Powyżej 50 tyś. mieszk.
Razem
a
b
c
a
b
c
a
b
c
a
b
c
Szkoła podstawowa
45
42,5
12,5
25
55
20
20
70
10
32,3
54,4
13,3
Gimnazjum
10
47,5
42,5
20
45
35
10
56,7
33,3
12,2
50
37,8
Szkoła średnia
5
22,5
72,5
10
30
60
6,7
16,7
76,6
6,7
22,2
71,1
16 Tabela A7 Czy wiedza o sytuacji rodzinnej wpływała na twój sposób traktowania ucznia? a – tak; b – trudno powiedzieć; c – raczej nie; d – zdecydowanie nie. Poniżej 5 tyś. mieszk.
Powyżej 50 tyś. mieszk.
5-50 tyś. mieszk.
Razem
A7
Szkoła podstawowa
Gimnazjum Szkoła średnia
a
b
c
d
a
b
c
d
a
b
c
d
a
b
c
d
40
22, 5
10
27, 5
45
20
20
15
26, 7
16, 7
43, 3
13, 3
36, 7
20
23, 3
20
20
17, 5
45
17, 5
35
15
30
20
26, 7
13, 3
40
20
25, 5
15, 6
40
18, 9
20
5
32, 5
42, 5
25
15
35
25
23, 3
3,3
26, 7
46, 7
22, 2
6,7
31, 1
40
17 Tabela B 1 Czy nauczyciele brali pod uwagę sytuację rodzinną ucznia przy ocenianiu jego zachowania? a – tak; b – trudno powiedzieć; c – raczej nie; d – zdecydowanie nie. Poniżej 5 tyś. mieszk.
Powyżej 50 tyś. mieszk.
5-50 tyś. mieszk.
Razem
B1 a
b
c
d
a
b
c
d
a
b
c
d
a
b
c
d
Szkoła podstawowa
75
15
7,5
2,5
60
25
5
10
56, 6
26, 7
13, 3
3,3
65, 6
21, 1
8,9
4,4
Gimnazjum
67, 5
10
22, 5
0
65
10
15
10
53, 4
23, 3
10
13, 3
52, 2
14, 4
16, 7
6,7
15
17, 5
35
32, 5
20
30
40
10
20
16, 7
46, 6
16, 7
17, 8
20
40
22, 2
Szkoła średnia
18 Tabela B 2 Czy nauczyciele brali pod uwagę sytuację rodzinną ucznia przy wystawianiu ocen przedmiotowych? a – tak; b – trudno powiedzieć; c – raczej nie; d – zdecydowanie nie. Poniżej 5 tyś. mieszk.
Powyżej 50 tyś. mieszk.
5-50 tyś. mieszk.
Razem
B2
Szkoła podstawowa
Gimnazjum Szkoła średnia
a
b
c
d
a
b
c
d
a
b
c
d
a
b
c
d
32, 5
27, 5
35
5
25
25
40
10
30
40
23, 3
6,7
30
31, 1
32, 2
6,7
30
22, 5
37, 5
10
20
15
45
20
26, 7
20
33, 3
20
26, 6
20
37, 8
15, 6
10
20
35
35
10
20
35
35
13, 3
13, 3
33, 4
40
11, 1
17, 8
34, 4
36, 7
19 Tabela B 3 Na ile oceniasz wpływ rodziny na twoje zachowanie w szkole? a - duży; b – trudno powiedzieć; c - mały; d – w ogóle. Poniżej 5 tyś. mieszk.
Powyżej 50 tyś. mieszk.
5-50 tyś. mieszk.
Razem
B3
Szkoła podstawowa
Gimnazjum Szkoła średnia
a
b
c
d
a
b
c
d
a
b
c
d
a
b
c
d
90
7,5
2,5
0
85
5
10
0
96, 7
3,3
0
0
91, 1
5,6
3,4
0
70
12, 5
17, 5
0
65
25
10
0
60
16, 7
16, 7
6,6
65, 5
16, 7
15, 6
2,2
47, 5
22, 5
22, 5
7,5
35
25
40
0
46, 7
10
36, 7
6,6
44, 4
18, 3
31, 1
5,6
Uwaga dodatkowa: studenci zostali zapytani także o okres studiów wyższych. Odpowiedź d została wybrana: 1) do 5 tyś – 32,5%; 2) 5-50 tyś – 20%; 3) pow. 50 tyś. - 53,3%
20 Tabela B 4 W jakim stopniu twój ubiór i akcesoria szkolne odpowiadały statusowi materialnemu twojej rodziny? a – w dużym; b – trudno powiedzieć; c - w małym; d – w ogóle.
Poniżej 5 tyś. mieszk.
Powyżej 50 tyś. mieszk.
5-50 tyś. mieszk.
Razem
B4 a
b
c
d
a
b
c
d
a
b
c
d
a
b
c
d
Szkoła podstawowa
52, 5
37, 5
10
0
80
15
5
0
66, 7
13, 3
16, 7
3,3
63, 4
24, 4
11, 1
1,1
Gimnazjum
47, 5
32, 5
20
0
60
30
10
0
63, 3
16, 7
13, 3
6,7
55, 5
26, 7
15, 6
2,2
Szkoła średnia
32, 5
37, 5
30
0
25
45
30
0
33, 4
30
23, 3
13, 3
31, 1
36, 7
27, 8
4,4
21 Tabela B 5 Jaką część tzw. kieszonkowego przeznaczałaś na zakup książek i materiałów związanych z nauką w szkole? a – nie dysponowałam kieszonkowym; b – nie przeznaczałam żadnych pieniędzy (odp. 0%); c – średnia wydatków wśród uczniów przeznaczających część posiadanych środków. Poniżej 5 tyś. mieszk.
B5
5-50 tyś. mieszk.
Powyżej 50 tyś. mieszk.
a
b
c
a
b
c
a
b
c
Szkoła podstawowa
57
73,3
17.7
60
100
-
45
63,6
18,5
Gimnazjum
22,8
44,5
20,5
20
28,3
14
5
42,1
17
Szkoła średnia
11,4
29
26,5
13,3
46,2
30
5
21
22,7
22 Tabela B 6 Jaki zakres zmian wprowadzały wywiadówki szkolne w zachowaniu uczniów? a – duży; b – trudno powiedzieć; c - mały; d – w ogóle. Poniżej 5 tyś. mieszk.
Powyżej 50 tyś. mieszk.
5-50 tyś. mieszk.
Razem
B6
Szkoła podstawowa
Gimnazjum Szkoła średnia
a
b
c
d
a
b
c
d
a
b
c
d
a
b
c
d
52, 5
12, 5
25
10
65
0
25
10
53, 4
13, 3
20
13, 3
55, 6
10
23, 3
11, 1
20
10
45
25
15
20
50
15
20
20
36, 7
23, 3
18, 9
15, 6
43, 3
22, 2
2,5
20
30
47, 5
0
20
50
30
6,7
20
23, 3
50
3,3
20
32, 2
44, 5
23 Tabela B 7 Czy twoi rodzice zabierali głos w trakcie wywiadówek szkolnych? a – tak, nawet często; b – tak, ale rzadko; c – nie; d- nie wiem. Poniżej 5 tyś. mieszk.
Powyżej 50 tyś. mieszk.
5-50 tyś. mieszk.
B7 a
b
c
d
a
b
c
d
a
b
c
d
Szkoła podstawowa
42, 8
20
11, 5
25, 7
20
26, 7
6,7
46, 6
20
25
15
40
Gimnazjum
31, 4
42, 8
11, 5
14, 3
6,7
33, 3
20
40
20
45
20
15
20
40
20
20
6,7
33, 3
26, 7
33, 3
15
30
45
10
Szkoła średnia
24 Tabela C1 W jakim stopniu nauka w szkole poprawiła twoją umiejętność radzenia sobie z problemami pozaszkolnymi? a – w dużym; b – w małym; c – w żadnym.
Poniżej 5 tyś. mieszk.
C1
Szkoła podstawowa
Gimnazjum Szkoła średnia
5-50 tyś. mieszk.
Powyżej 50 tyś. mieszk.
Razem
a
b
c
a
b
c
a
b
c
a
b
c
25,7
51,5
22,8
20
53,3
26,7
40
55
5
28,6
52,8
18,6
20
42,8
37,2
6,7
66,6
26,7
20
65
15
17,1
54,3
28,6
31,4
37,2
31,4
33,4
46,6
20
35
30
35
32,9
37,1
30
25
Tabela C2 Jaka część nauczycieli pozwalała ci wyrażać własną opinię na tematy poruszane na lekcji? a – większość; b – tylko niektórzy; c – żaden. Poniżej 5 tyś. mieszk.
C2
5-50 tyś. mieszk.
Powyżej 50 tyś. mieszk.
Razem
a
b
c
a
b
c
a
b
c
a
b
c
Szkoła podstawowa
45,7
34,3
20
40
33,4
26,6
40
25
35
42,8
31,5
25,7
Gimnazjum
25,7
65,7
8,6
13,3
73,4
13,3
35
50
15
25,7
62,8
11,5
Szkoła średnia
42,8
54,3
2,9
46,6
40
13,4
45
55
0
44,3
50,8
4,9
26
Tabela C3 Jak często okłamywałaś nauczycieli odnośnie wydarzeń w domu? a – nigdy; b – czasami; c – dość często. Poniżej 5 tyś. mieszk.
C3
5-50 tyś. mieszk.
Powyżej 50 tyś. mieszk.
Razem
a
b
c
a
b
c
a
b
c
a
b
c
Szkoła podstawowa
54,3
42,8
2,9
86,7
13,3
0
80
15
5
68,6
28,5
2,9
Gimnazjum
37,1
51,4
11,5
53,3
40
6,7
35
50
15
40
48,6
11,4
Szkoła średnia
28,6
54,3
17,1
40
40
20
35
50
15
32,9
50
17,1
27 Tabela C4 Jak często okłamywałaś rodziców odnośnie wydarzeń w szkole? a – nigdy; b – czasami; c – dość często.
Poniżej 5 tyś. mieszk.
C4
5-50 tyś. mieszk.
Powyżej 50 tyś. mieszk.
Razem
a
b
c
a
b
c
a
b
c
a
b
c
Szkoła podstawowa
65,7
31,4
2,9
80
13,3
6,7
55
45
0
65,7
31,7
2,6
Gimnazjum
34,3
51,4
14,3
13,3
73,4
13,3
10
65
25
22,9
60
17,1
Szkoła średnia
40
48,6
11,4
33,3
66,7
0
10
70
20
30
58,6
11,4
28
Tabela C5 Czy warunki funkcjonowania szkoły sprzyjają moralnemu rozwojowi ucznia? a – tak; b – nie; c – trudno powiedzieć.
Poniżej 5 tyś. mieszk.
C5
5-50 tyś. mieszk.
Powyżej 50 tyś. mieszk.
Razem
a
b
c
a
b
c
a
b
c
a
b
c
Szkoła podstawowa
45,7
22,9
31,4
53,3
13,4
33,3
75
15
10
55,7
18,6
25,7
Gimnazjum
14,3
57,1
28,6
13,4
73,2
13,4
20
50
30
17,7
58,6
23,7
Szkoła średnia
28,6
25,7
45,7
40
26,7
33,3
45
15
40
35,7
22,9
41,4
29
Tabela C6 Czy w twojej szkole miały miejsce akty dyskryminacji uczniów z tytułu płci, rasy, narodowości lub wyznania? a – nigdy; b –sporadycznie; c – często.
Poniżej 5 tyś. mieszk.
C6
5-50 tyś. mieszk.
Powyżej 50 tyś. mieszk.
Razem
a
b
c
a
b
c
a
b
c
a
b
c
Szkoła podstawowa
77,2
11,4
11,4
86,6
6,7
6,7
75
25
0
78,6
14,3
7,1
Gimnazjum
51,5
37,1
11,4
60
26,7
13,3
50
30
20
52,9
32,9
14,2
Szkoła średnia
74,3
20
5,7
86,7
13,3
0
65
25
10
74,3
20
5,7
30
Tabela C7 Czy osoby prowadzące lekcje religii wyrażały negatywne opinie na temat innych religii lub osób niewierzących? a – nigdy; b –sporadycznie; c – często; d- nie uczęszczałam. Poniżej 5 tyś. mieszk.
C7
Powyżej 50 tyś. mieszk.
5-50 tyś. mieszk.
Razem
a
b
c
d
a
b
c
d
a
b
c
d
a
b
c
d
Szkoła podstawowa
68, 6
20
5,7
5,7
66, 7
26, 7
6,6
0
65
25
5
5
67, 1
22, 9
5,7
4,3
Gimnazjum
65, 7
22, 9
5,7
5,7
60
20
13, 4
6,6
70
10
15
5
65, 7
18, 6
10
5,7
Szkoła średnia
68, 6
20
5,7
5,7
53, 3
13, 4
26, 7
6,6
55
30
5
10
61, 4
21, 4
10
7,2
31 Rozdział 2
Z socjologicznego punktu widzenia _____________________________________________________________ Natalia Borowiec
Analiza badań empirycznych. Część A Część pierwsza badań przeprowadzonych wśród studentów I roku studiów uzupełniających magisterskich w kierunku pedagogika dotyczyła ich doświadczeń związanych ze zdobywaniem wykształcenia począwszy od szkoły podstawowej, poprzez gimnazjum, po szkołę ponadgimnazjalną. Wypowiedzi respondentów były podzielone ze względu na 2 kryteria: - pierwszym było odniesienie się badanych do poszczególnych etapów kształcenia, - drugim było położenie szkoły do których uczęszczali respondenci. Dotyczy to miejscowości poniżej 5 tysięcy mieszkańców, miejscowości w granicach 5 - 50 tysięcy mieszkańców oraz miejscowości ponad 50 tysięcy mieszkańców. Pytanie pierwsze na które respondenci udzielili odpowiedzi, dotyczyło ilości osób w klasach do których należeli. Badani uczęszczający do szkół podstawowych znajdujących się w miejscowościach poniżej 5 tys. mieszkańców stwierdzili, że liczba uczniów wahała się w granicach 20 - 21 osób. Jeżeli chodzi o miejscowości od 5 do 50 tys. mieszkańców to klasy liczyły 25 osób. Natomiast w przypadku uczniów z dużych miast (ponad 50 tys. mieszkańców) klasy liczyły 23 - 24 uczniów. Fakt, że najbardziej liczne klasy wśród szkół podstawowych, znajdowały się akurat w średniej wielkości miejscowościach, mógł być spowodowany położeniem geograficznym tychże miejscowości. Otóż, zazwyczaj średniej wielkości miasteczka otoczone są wieloma mniejszymi miejscowościami np. wsiami. Oznacza to, że wielu rodziców decyduje się na posłanie swojego dziecka do szkoły w najbliższym miasteczku (jeżeli istnieje taka możliwość) niż miało by ono uczęszczać do wiejskiej szkoły podstawowej. Wynika to z powszechnego stereotypu, że nauczanie w szkołach miejskich jest na wyższym poziomie w stosunku do tego, co proponuje uczniom szkoła na wsi. Jak wiadomo pogląd ten jest błędny ze względu na to, że program nauczania we wszystkich szkołach podstawowych jest niemal identyczny. Analizując wypowiedzi respondentów dotyczące wielkości klas w gimnazjach można zaobserwować, że najmniejsze klasy stanowili
32 uczniowie z małych miejscowości (5 tys. mieszkańców), ponieważ na jedną klasę przypadało 25 -26 uczniów. Liczniejsze klasy stanowili uczniowie ze średniej wielkości miejscowości i dużych ośrodków miejskich. W obu przypadkach klasy składały się z 28 - 29 osób. Analizując powyższy rozkład procentowy liczebności klas w gimnazjach pod względem wielkości miejscowości, nasuwa się skojarzenie, że najmniej liczne klasy uczęszczały do gimnazjów wiejskich. Zazwyczaj tworzone są gminne gimnazja w których naukę pobierają uczniowie z okolicznych wsi. Są one zazwyczaj niewielkie, stąd najniższy odsetek uczniów w klasie wśród badanych grup. Odwrotnie z kolei przedstawia się liczebność klas w szkołach ponadgimnazjalnych do których uczęszczali badani. Najliczniejsze klasy, bo składające się z 32 - 33 osób reprezentowali uczniowie z miejscowości poniżej 5 tys. mieszkańców. Jeśli chodzi o miejscowości od 5 do 50 tys. mieszkańców to według respondentów do klas uczęszczało 31 osób. Najmniej liczne klasy wśród szkół średnich reprezentowali uczniowie z dużych miast, gdzie ich liczba plasowała się w granicach 28 - 29 osób. Analizując wątek liczebności klas w szkołach średnich, nasuwa się myśl, że fakt, iż najliczniejsze klasy tworzyli uczniowie ze szkół ponadgimnazjalnych w małych ośrodkach, wynika to z niewielkiej ilości szkół średnich ich okolicach. Zazwyczaj w miejscowościach poniżej 5 tys. mieszkańców tworzona jest jedna lub dwie szkoły średnie, co zwiększa ilość uczęszczających tam uczniów. Chętni do pobierania nauki w szkole ponadgimnazjalnej zazwyczaj mają przed sobą dwojaki wybór. Pierwszy jest to ubieganie się o miejsce w szkole w swojej okolicy. Drugim natomiast jest wybór szkoły w najbliższym większym od swojego mieście. Z tego też powodu, liczba uczniów w klasie w szkołach w średniej wielkości miejscowościach jest duża. Wielu absolwentów gimnazjów z otaczających dane miasteczko miejscowości decyduje się na kontynuowanie nauki w większych ośrodkach. Natomiast, jeżeli chodzi o liczbę uczniów w klasach szkół średnich w dużych miastach to ich mniejsza niż w poprzednich przypadkach ilość, wynika z liczebności klas w szkole. Otóż, w wielkomiejskich szkołach ponadgimnazjalnych tworzy się wiele klas. Dodatkowo klasy mają inne nachylenie przedmiotowe, co sprawia, że chętni mogą wybrać spośród wielu możliwości. Stąd właśnie najmniej liczne klasy spośród omawianych wcześniej grup. Reasumując, do klas w szkołach podstawowych, które ukończyli badani, uczęszczało średnio 23 - 24 osoby. W przypadku gimnazjów średnią było 27 osób. Natomiast jeśli chodzi o szkoły średnie klasy liczyły średnio 31 osób. Pytanie kolejne na które wypowiedzieli się respondenci związane było z wiedzą o umiejętnościach kolegów/koleżanek z klasy. Mianowicie, badani zostali zapytani, jaka część klasy opanowała matematykę w stopniu
33 identycznym co respondenci. W przypadku absolwentów szkół podstawowych z miejscowości poniżej 5 tys. mieszkańców było to 49,2 % uczniów danej klasy. Jeśli chodzi o miejscowości od 5 do 50 tys. mieszkańców to identyczną wiedzą matematyczną mogło się poszczycić 59,7 % osób uczęszczających do klasy. Natomiast wśród absolwentów szkół średnich w dużych miastach 54, 4% uczniów klasy prezentowało ten sam poziom wiedzy matematycznej. Analizując odpowiedzi respondentów dotyczące wiedzy nabytej w gimnazjach, dowiadujemy się, że 39,2 % uczniów klasy opanowało wiedzę matematyczną na takim samym poziomie (małe miejscowości). W przypadku absolwentów gimnazjów z miejscowości od 5 do 50 tys. mieszkańców odsetek wynosi 48,2 %. Natomiast wśród uczniów gimnazjów w dużych miastach procent takich osób wynosił 43,5 %. W przypadku szkół podstawowych i gimnazjów nie można mówić o klasach profilowanych, z tego względu identyczny stan wiedzy matematycznej wśród uczniów jednej klasy, wynika raczej z ich indywidualnych predyspozycji. Jak wiadomo matematyka na poziomie szkół podstawowych nie jest zbyt zaawansowana, dlatego też największy procent uczniów mogących się poszczycić identyczną wiedzą matematyczną, przypadł właśnie tej grupie. W przypadku gimnazjów odsetek ten we wszystkich rodzajach miejscowości był do siebie zbliżony, z czego można wnioskować, że taki stan rzeczy wynikał wyłącznie z indywidualnych chęci i możliwości do nabywania wiedzy poszczególnych uczniów. Biorąc po uwagę szkoły ponadgimnazjalne w małych miejscowościach okazuje się, że 39,9 % uczniów klasy opanowało materiał dydaktyczny w takim stopniu jak badani. W przypadku szkół średnich w miejscowościach od 5 do 50 tys. mieszkańców 42,4 % uczniów klasy zrobiło identyczne postępy w nauce z matematyki. Wśród absolwentów szkół średnich w dużych miastach odsetek ten wynosił 46,9 % uczniów jednej klasy. W przypadku szkół średnich oczywista jest przynależność do klasy o określonym profilu. Można się domyślić, że wiedza matematyczna w klasie o profilu matematycznym jest na wysokim poziomie. Inaczej może być w przypadku klas o nachyleniu humanistycznym, językowym itd. Z tego powodu należy krytycznie podchodzić do uzyskanych wyników, bowiem nie wiadomo do jakich klas należeli respondenci. Choć i w tym przypadku należy odnieść się do indywidualnych predyspozycji poszczególnych osób. Analizując odpowiedzi respondentów na zadane pytanie, można stwierdzić, że podczas nauki w szkole podstawowej 54,4 % uczniów klas do których należeli badani, opanowało matematykę w stopniu identycznym co badani studenci. W przypadku uczniów gimnazjum było to 43,3%, natomiast jeśli chodzi o szkoły ponadgimnazjalne to odsetek ten wynosił 43,4%.
34 Zadaniem kolejnym z którym zmierzyli się badani studenci, było określenie jaką część klasy stanowili uczniowie, którzy opanowali język obcy (najlepiej poznany przez respondentów) w stopniu identycznym co badani studenci. Respondenci, którzy uczęszczali do szkół podstawowych w małych miejscowościach stwierdzili, że odsetek takich osób stanowił 46,8% klasy. Jeśli chodzi absolwentów szkół podstawowych w miejscowościach od 5 do 50 tys. mieszkańców, uczniowie ci stanowili 37,1 % klasy. Natomiast w przypadku uczniów szkół podstawowych w dużych miastach część klasy o identycznych zdolnościach językowych określono jako 57,5% klasy. W analizowanym zagadnieniu badani studenci odnieśli się także do etapu nauki w gimnazjum. Według studentów, którzy ukończyli gimnazja w niewielkich miejscowościach, procent uczniów, którzy opanowali język obcy w takim samym stopniu jak badani wynosił 37,9%. Absolwenci gimnazjów w miejscowościach od 5 do 50 tys. mieszkańców stwierdzili, że w ich klasach procent ten wynosił 35,7%. W przypadku absolwentów gimnazjów w dużych miastach część klasy, która mogła poszczycić się zaawansowaną wiedzą z języka obcego (w stopniu identycznym do badanych) stanowiła 53,3% ogółu. Jeżeli natomiast chodzi o absolwentów szkół średnich w miejscowościach poniżej 5 tys. mieszkańców to uczniowie, którzy opanowali materiał z języka obcego w takim stopniu jak respondenci, stanowili 37,2%. Analizując wypowiedzi absolwentów szkół średnich w miejscowościach od 5 do 50 tys. mieszkańców, dowiadujemy się, że procent uczniów, którzy mogli poszczycić się taka samą wiedzą z języka obcego wynosił 38%. Natomiast w przypadku absolwentów szkół ponadgimnazjalnych w dużych miastach odsetek ten stanowił 42,5% klasy. Badając wypowiedzi respondentów dotyczące wiedzy i umiejętności z języka obcego należy zwrócić uwagę na dwie rzeczy. Pierwszą jest (tak jak już to wcześniej miało miejsce) postrzeganie każdego ucznia jako indywidualność, co oznacza, że każda osoba ma inne możliwości językowe. Jak wiadomo, nie każdy może zostać poliglotą. Druga kategoria analizy to mianowicie przynależność do określonej klasy. Zazwyczaj osoby o określonych umiejętnościach, w tym przypadku językowych, należą do klas o tym właśnie profilu. Ma to miejsce w szczególności w szkołach średnich, stąd najwyższy odsetek wśród uczniów szkół średnich w dużych miastach. Ponadto im wyższy stopień kształcenia, tym trudniejszy do opanowania materiał dydaktyczny, a jak wspomniałam analizując poprzednie zagadnienie, badani studenci nie musieli należeć do klas o profilu językowym, stąd takie a nie inne wyniki procentowe. Reasumując, w szkołach podstawowych do których uczęszczali badani,
35 niemal połowa, bo 48,5% ogółu klasy stanowili uczniowie, którzy w identycznym stopniu przyswoili wiedzę z języka obcego. W przypadku gimnazjum było to 43,5%. Natomiast jeśli chodzi o uczniów szkół średnich to odsetek wynosił 39,5%. Respondenci, którzy brali udział w badaniu, mieli za zadanie przybliżyć swój stosunek do różnic w uzdolnieniach kolegów i koleżanek, dostrzegalnych na kolejnych etapach kształcenia. Analizując wypowiedzi badanych, którzy ukończyli szkoły podstawowe w niewielkich miejscowościach, dowiadujemy się, że różnice w uzdolnieniach uczniów były dostrzegalne w niewielkim stopniu, stwierdziło tak 62,5% badanych. Respondenci należący do tej samej grupy, którzy stwierdzili, że różnice te były widoczne w stopniu dość wyraźnym, stanowili 25%. Pozostała część badanych czyli 12,5% stwierdziła, że różnice w uzdolnieniach uczniów tej samej klasy były widoczne w dużym stopniu. Jeżeli chodzi o wypowiedzi absolwentów szkół podstawowych w średniej wielkości miejscowościach to rozkład procentowy jest zbliżony do tego, którzy prezentowała poprzednia grupa respondentów. Otóż, ponad połowa, bo 55% badanych stwierdziła, że różnice w uzdolnieniach były widoczne w niewielkim stopniu. 30% badanych uznało, że różnice były zauważalne w stopniu dość wyraźnym. Natomiast 15% badanych studentów uważa, że różnice w uzdolnieniach uczniów były zauważalne w dużym stopniu. Analizując wypowiedzi respondentów, którzy ukończyli szkoły podstawowe w dużych miastach, zauważamy, że szczególnie duży odsetek stanowiła możliwość pierwsza tzn. różnice w uzdolnieniach były widoczne w niewielkim stopniu - 70 % badanych. Za dość wyraźnie dostrzegalnymi różnicami w możliwościach uczniów opowiedziało się 26,7% badanych należących do tej grupy. Natomiast tylko 3,3% respondentów stwierdziło, że różnice w uzdolnieniach uczniów były widoczne w dużym stopniu. Rozkład procentowy odpowiedzi w poszczególnych grupach respondentów (w przypadku szkół podstawowych) wynika z niezbyt trudnego do przyswojenia materiału dydaktycznego. Chociaż i w tym przypadku można mówić o indywidualnych zdolnościach poszczególnych osób. Jeżeli chodzi o absolwentów gimnazjów w małych miejscowościach to największy odsetek stanowili respondenci, którzy uznali, że różnice w możliwościach uczniów były dostrzegalne w stopniu dość wyraźnym - 50 % tej grupy badanych. Po równo rozłożyły się głosy opowiadające się za różnicami widocznymi w niewielkim i dużym stopniu - po 25 %. Identyczna sytuacja zaistniała w przypadku respondentów, którzy ukończyli gimnazja w miejscowościach od 5 do 50 tys. mieszkańców. Było to odpowiednio 25% - w niewielkim stopniu, 50% - w stopniu dość wyraźnym i 25% w dużym stopniu. Natomiast absolwenci gimnazjów w dużych
36 miastach stwierdzili, że różnice w uzdolnieniach uczniów z ich klasy były widoczne w dość wyraźnym stopniu (43,3%). Pozostali badani należący do tej grupy stwierdzili, że różnice były dostrzegalne w niewielkim stopniu (30 %) oraz 26,7% uznało, że fakt ten zaistniał i był widoczny w dużym stopniu. Interesujący jest obraz, który przedstawili respondenci będący jednocześnie absolwentami szkół średnich w małych miejscowościach. Otóż tylko 10 % badanych uznało, że różnice w ich klasach były widoczne w stopniu niewielkim. Dużo więcej, bo 40% respondentów uznało, że dość wyraźnie dostrzec można było możliwości poszczególnych uczniów. Natomiast aż 50 % badanych uznało, że różnice w uzdolnieniach kolegów i koleżanek z klasy widoczne były w dużym stopniu. Różnice w uzdolnieniach uczniów (na poziomie gimnazjum) wydają się łatwe do zauważenia ze względu na fakt, iż klasy mają profil ogólny. Każdy z uczniów posiada indywidualne predyspozycje, dlatego też w przypadku klasy o profilu ogólnym różnice w możliwościach poszczególnych osób są łatwo dostrzegalne. Jeżeli chodzi o absolwentów szkół ponadgimnazjalnych w średniej wielkości miejscowościach to 30% z nich stwierdziło, że różnice w uzdolnieniach były mało dostrzegalne, 45% uznało, że jednak były dość wyraźne a 25% respondentów uważało, że były one widoczne w dużym stopniu. W przypadku absolwentów szkół średnich w dużych miastach, sytuacja miała się nieco inaczej. Otóż najwięcej, bo 40 % badanych uznało, że różnice w możliwościach poszczególnych uczniów były widoczne w dużym stopniu. W kolejności malejącej następni byli studenci, którzy stwierdzili, że w ich klasach w dosyć wyraźnym stopniu można było zauważyć różnice w uzdolnieniach uczniów - stanowili oni 33,3% tej grupy. Najmniejszy odsetek stanowili respondenci, którzy uznali, że w ich klasach różnice w możliwościach uczniów były słabo widoczne - 26,7%. Jeżeli analizujemy powyższe zagadnienie odnosząc je do uczniów szkół średnich, to należy skonfrontować wypowiedzi respondentów z przynależnością do danej klasy. Otóż, badani nie musieli należeć do klas o tym samym nachyleniu przedmiotowym, co wiąże się z tym, że każdy z nich miał inny punkt widzenia na uzdolnienia kolegów i koleżanek z klasy. Oznacza to, że łatwiej zauważyć osobę, która będąc w klasie matematycznej przejawia uzdolnienia językowe itp. Ponadto, załóżmy, że uczniów klasy o profilu humanistycznym wyróżniają zdolności tylko w kierunku języka polskiego, historii czy wiedzy o społeczeństwie. W sytuacji, gdy taka klasa liczy 30 osób i uzdolnienia tych 30 osób są identyczne, zdolności humanistyczne nie są niczym specjalnym i łatwo dostrzegalnym, ponieważ
37 są oczywiste. Dlatego interesujące jest czy respondenci analizowane zagadnienie odebrali, jako różnice w predyspozycjach do określonego przedmiotu czy też jako różnice w tempie przyswajania materiału dydaktycznego z danego przedmiotu. Reasumując, największy odsetek respondentów uznał, że podczas nauki w szkole podstawowej, różnice w uzdolnieniach uczniów były dostrzegalne w niewielkim stopniu - 63,3%. Dużo mniej, bo 26,7% studentów stwierdziło, że jednak różnice były dość wyraźne. Natomiast 10% uznało, że były one widoczne w dużym stopniu. W przypadku absolwentów gimnazjów głosy rozłożyły się dość równomiernie. 26,7% badanych uznało, że prawie niedostrzegalne były różnice w uzdolnieniach uczniów. Z kolei 25,5% studentów stwierdziło, że były one widoczne w dużym stopniu. Natomiast najwięcej, bo 47,8% respondentów uznało, że różnice te są widoczne w dość wyraźnym stopniu. Również analizując wypowiedzi absolwentów szkół średnich, możemy stwierdzić, że postawy badanych są podzielone. 20 % z nich uznało, że różnice w możliwościach poszczególnych uczniów były prawie niewidoczne. Natomiast zbliżony jest odsetek respondentów, którzy twierdzili, że w ich klasach różnice w uzdolnieniach uczniów były widoczne w dość wyraźnym oraz dużym stopniu. Odpowiednio było to 38,9% i 41,1%. W badaniu któremu zostali poddani studenci pedagogiki, zawarte zostało także pytanie o procedurę zmiany klasy w szkołach do których uczęszczali. Jeżeli chodzi o absolwentów szkół podstawowych w małych miejscowościach to 45 % osób z tej grupy, stwierdziło, że zmiana klasy była łatwa do przeprowadzenia. Fakt ten wydaje się dość niezrozumiały z racji, że część badanych zaznaczyła, że uczęszczała do jednoklasowych szkół podstawowych. Druga grupa respondentów była zdania, że proceder zmiany klasy był w ich przypadku dość trudny - 32,5%. Natomiast 17,5% osób uznało, że zmiana klasy była bardzo trudna w realizacji. Analizując wypowiedzi badanych, którzy ukończyli szkoły podstawowe w średniej wielkości miejscowościach możemy się dowiedzieć, że bardzo duża część z nich uznała zmianę klasy za łatwy proceder. Było to 60 % badanych należących do tej grupy. Za dość trudny w realizacji uznało go 35% respondentów. Natomiast tylko 5% stwierdziło, że działanie to było trudne. Jeżeli chodzi o łatwość zmiany klasy to identycznie jak w poprzedniej sytuacji było w przypadku respondentów, którzy ukończyli szkoły podstawowe w dużych miastach. Mianowicie 60% badanych należących do tej grupy uznało zmianę klasy za łatwą do przeprowadzenia. 16,7% respondentów stwierdziło, że raczej trudno było zmienić klasę a tylko 3,3%
38 osób uznało ten proceder za trudny. We wszystkich analizowanych przypadkach zauważalna jest malejąca cecha trudności, tzn. im większa miejscowość, tym przypuszczalnie większa ilość klas. Co oznacza, że łatwo było zmienić klasę, jeśli było ich więcej niż 1 lub 2. Z analizy wypowiedzi respondentów, którzy ukończyli gimnazja we wszystkich wyżej wymienianych rodzajach miejscowości, wynika, że proceder zmiany klasy był łatwy w realizacji. W przypadku małych miejscowości było to 50 % badanych, średniej wielkości miasta - 60%, duże miasta - 66,7% respondentów. Za raczej trudną w realizacji zmianę klasy uznało po 40% badanych z małych i średniej wielkości miejscowości. W przypadku respondentów (absolwentów) z gimnazjów w dużych miastach odsetek ten był niższy - wynosił 23,3%. Natomiast mały procent badanych uznał zmianę klasy w swoich szkołach za trudny w realizacji. W przypadku małych miejscowości było to 10 %, miejscowości od 5 do 50 tys. mieszkańców - 0%, duże miasta - 10%. Zastanawiający jest fakt 0 %, ponieważ nie jest do końca pewne czy wynikał on z niedostatecznej wiedzy badanych na temat tego procederu czy też rzeczywiście żaden z uczniów nie miał problemów ze zmianą klasy. Analizując wypowiedzi respondentów na temat swoich doświadczeń i wiedzy na temat zmiany klasy w szkole średniej można zauważyć, że zdanie badanych nieco różni się od tego jakie prezentowali poprzednio. Otóż w dalszym ciągu najwyższy odsetek stanowią wypowiedzi, że proceder zmiany klasy był łatwy do przeprowadzenia. Uważa tak 57,5% respondentów - małe miejscowości, 65% badanych - średniej wielkości miejscowości i 56,7% osób - duże miasta. Inaczej jest w przypadku, gdzie respondenci uznali, że zmiana klasy w ich szkołach była raczej trudna do zrealizowania. W przypadku małych miejscowości było to 30%, w miejscowościach średniej wielkości 20%. Natomiast jeden z wyjątków od malejącej reguły trudności stanowi odsetek absolwentów szkół średnich w dużych miastach. Mianowicie było to 46,7%, czyli prawie połowa całej grupy absolwentów szkół z dużych miast. Zastanawiający jest fakt, dlaczego w tym przypadku nastąpił wyjątek od zauważalnej w badanym zagadnieniu reguły. Być może wynikało to z przynależności do klasy o określonym profilu, co w związku ze zmianą klasy, wiązałoby się z określonymi konsekwencjami (m.in. wyrównywanie różnic w materiale dydaktycznym). Proceder zmiany klasy w szkole średniej za trudny uznał niewielki odsetek respondentów, chociaż i w tym przypadku zaistniał jego wzrost (od małych do dużych miejscowości). Mianowicie w przypadku małych miejscowości odsetek wynosił 12,5%. W miejscowościach średniej
39 wielkości było to 15%. Natomiast wśród absolwentów szkół średnich w dużych miastach odsetek stanowił 16,6% tej grupy badanych. Fakt ten może być spowodowany określonym nachyleniem przedmiotowym klasy a co w związku ze zmianą klasy w szkole średniej może mieć wpływ na wynik egzaminu dojrzałości. Reasumując, respondenci uznali, że na poziomie szkoły podstawowej zmiana klasy była procedurą łatwą do przeprowadzenia. Taką postawę prezentowało 61,4% badanej grupy. 28,4% stwierdziło, że zmiana klasy była raczej trudna w realizacji, natomiast 10,2% badanych uznało ten proceder za trudny do przeprowadzenia. Jeżeli chodzi o stosunek respondentów do zmiany klasy podczas nauki w gimnazjum, to 57,8% stwierdziło, że taka możliwość jest łatwa w realizacji. Proceder ten za raczej trudny uznało 34,4% badanych. Natomiast za zmianą klasy jako trudną w przeprowadzeniu opowiedziało się 7,8% respondentów. Również w przypadku zmiany klasy w szkole średniej stosunek badanych był zbliżony do poprzednich. Otóż znowu największy odsetek stanowili badani, którzy uznali zmianę klasy za łatwą w realizacji - 52,2%. Za raczej trudną opowiedziało się 33,3% respondentów. Natomiast, zmianę klasy za proceder prawie niemożliwy w przeprowadzeniu uznało 14,5% badanych.
Daniel Romanowski
Analiza badań empirycznych. Część B Tabela B1 zestawia odpowiedzi na pytanie „Czy nauczyciele brali pod uwagę sytuację rodzinną ucznia przy ocenianiu jego zachowania?”. W szkołach podstawowych znaczna większość respondentów odpowiedziało „tak” razem (65,6). Zestawione dane pokazują, że choć respondenci w większości odpowiedzieli „tak” to uwidacznia się tendencje spadkowa. Osoby z miejscowości poniżej 5 tyś. mieszkańców najczęściej (75) wskazywali na występowanie zjawiska „brania pod uwagę sytuacji rodzinnej przy ocenianiu zachowania” w miarę wzrostu liczby ludności miejscowości respondentów taka odpowiedz pojawiała sie rzadziej. Przedstawione dane nasuwają przypuszczenia, że w mniejszych miejscowościach nauczyciele są mniej obiektywni niż w miejscowościach z większą liczbą mieszkańców, co może wynika z mniejszego stopnia anonimowości. Duże miasta dają większy stopień anonimowości jednostki. Podobna sytuacja zarysowuje się w gimnazjum aczkolwiek uwidacznia się
40 zahamowanie wcześniej omawianej tendencji. Dalej najwięcej odpowiedzi „tak” pojawia się u respondentów z miejscowości poniżej 5 tyś. mieszkańców. Paradoksalnie w szkole średniej ukazuje się odwrotność. Respondenci z miejscowości poniżej 5 tyś. mieszkańców najrzadziej wskazywali na występowanie takiego zjawiska jedynie (15), a (32,5) „zdecydowanie nie”. Natomiast (20) respondentów z miejscowości 5- 50 tyś. i powyżej 50 tyś odpowiedziało „tak”. Respondenci z miejscowości od 5 do 50 tyś (30) zaznaczyło odpowiedz „trudno powiedzieć” i (40) respondentów zaznaczyło odpowiedz „raczej nie”. We wcześniejszych etapach szkolnictwa np.: podstawówka ta sama grupa zdecydowaną większością odpowiedziała, że występuje takie zjawisko (60). A w gimnazjum dalej ta sama grupa opowiedziała sie, zjawisko to występuje jeszcze w większym stopniu. Odpowiedz „nie” przez wszystkie 3 etapy szkolnictwa utrzymuje się na poziomie (10) co może świadczyć o tym, że w opinii studentów nauczyciele bardzo rzadko nie kierowali sie wiedzą na temat sytuacji rodzinnej uczniów przy ocenianiu ich zachowania a przecież takie zjawisko nie powinno występować biorąc pod uwagę zasadę równych szans w szkole. Nauczyciele powinni dążyć do jak największego obiektywizmu wobec uczniów, co w mniejszych miasteczkach jest trudne ze względu na to, że zazwyczaj nauczyciele i uczniowie są członkami tej samej społeczności i znają swoją sytuację życiowa. Ze wszystkich trzech etapów szkolnictwa szkoła średnia charakteryzuje się najmniejszym stopnie występowania zjawiska brania pod uwagę sytuacji rodzinnej przy ocenianiu zachowania przez nauczycieli. Najbardziej uwidacznia się to w grupie respondentów pochodzących z miejscowości poniżej 5 tyś. mieszkańców. Należy tu zaznaczyć, że grupa ta we wcześniejszych etapach edukacji najczęściej wskazywała na występowanie zjawiska brania pod uwagę sytuacji rodzinnej przy ocenianiu zachowania. Następnie respondenci zapytani zostali oto czy nauczyciel biorą pod uwagę sytuacje rodzinna przy ocenianiu przedmiotów szkolnych. Na etapie szkoły podstawowej trzy grupy udzielały podobnych odpowiedzi, że występowało zjawisko brania pod uwagę sytuacji rodzinnej. Niestety nie ma do końca zgodności opinii na ten temat w śród badanych, podobny procent badanych opowiedziało się, że raczej nie. Nie wstępuje takie zjawisko. Grupa respondentów z najmniejszych miejscowości poniżej 5 tyś najczęściej deklarowali o występowaniu zjawiska brania pod uwagę sytuacji rodzinnej przy ocenianiu przedmiotów. Można sądzić, że w małych miejscowościach dla nauczycieli trudniej zachować obiektywizm. Dzieje się to za sprawą specyfiki społeczeństwa, w którym wszyscy prawie się znają. Często bywa tak, że uczniowie w takiej miejscowości sąsiadują z nauczycielami, dlatego nauczyciele posiadają więcej informacji na temat
41 każdego ucznia, co prawdopodobnie utrudnia im obiektywne ocenianie. W gimnazjum jest podobna sytuacja z tym, że odpowiedz „zdecydowanie nie” razem we wszystkich 3 grupach pojawiała się częściej niż w szkole podstawowej. Trzeba zauważyć ze w średnich miejscowościach jest najmniejszy procent wskazywania przez respondentów występowania zjawiska bania pod uwagę sytuacji rodzinnej. Na etapie szkoły średniej badani wskazywali, że zjawisko subiektywnego zachowania nauczyciela przy ocenianiu przedmiotów nie występuje tak często jak w poprzednich etapach szkolnictwa. Najczęściej respondenci wskazali odpowiedzi negujące nieobiektywnego oceniana przez nauczyciela. Dane pokazują nam ze na etapie szkoły średniej praktycznie zanika zjawisko brania pod uwagę sytuacji rodzinnej przy ocenianiu przedmiotów. Wydaje się, że nauczyciele są bardziej obiektywni na etapie szkoły średniej może to wynikać ze zmiany szkół. Większość gimnazjów prawdopodobnie mieściło sie na tym samym osiedlach lub wioskach, co szkoła podstawowa. Po skończeniu gimnazjów uczniowie wybierają szkoły ponad gimnazjalne, które nie muszą się mieścić w zamieszkiwanej miejscowości. Ze zgromadzonych danych nasuwa się przypuszczenie, że sytuacja rodzinna nie ma już takiego wpływu na oceny z przedmiotów jak w przypadku ocen z zachowania. Przyczyną może być fakt, że zachowanie nie jest liczone do średniej. Dlatego nauczyciele częściej są nieobiektywni przy ocenianiu zachowania niż ocen z przedmiotów szkolnych. Tabela B3 zestawia odpowiedzi badanych na pytanie „ Na ile oceniasz wpływ rodziny na twoje zachowanie w szkole. Na etapie szkoły podstawowej zdecydowana większość respondentów wszystkich trzech grup odpowiedziało „duży” (91,1), nie pojawiła się odpowiedz która by jednoznacznie wskazywała że rodzina nie ma wpływu. W zestawionych danych nie ma dużych rozbieżności w deklaracji trzech grup. Zgodność respondentów przedstawia nam, że na etapie szkoły podstawowej wpływ środowiska i najbliższego otocznia jest największy na kształtowanie się jednostki. Może to też wynikać z rodzinnych autorytetów ( matka, ojciec, babcia dziadek), które w oczach dziecka są wzorami zachowania i ich decyzje nie podlegają żadnej dyskusji. Wszystkie nawyki i zachowania poza domem, które się uzewnętrzniają mogą być odzwierciedleniem kultury i sytuacji rodzinnej. Osoby na etapie szkoły podstawowej najlepiej przyswajają wzory i wartości najczęściej przekazywane w domu gdyż dom jest głównym miejscem pobytu. Dlatego też badani na etapie szkoły podstawowej najczęściej wybierali taka odpowiedz. Na etapie gimnazjum da się zauważyć tendencje spadkową deklaracji, że rodzina ma duży wpływ na zachowanie w szkole. Zaczyna się pojawiać więcej deklaracji, że rodzina ma „mały” wpływ na zachowanie w szkole, aczkolwiek dalej najczęściej
42 pojawiająca się odpowiedzią jest, że rodzina ma duży wpływ na zachowanie w szkole razem we wszystkich 3 grupach (65,5). Odpowiedz „mały” udzieliło (16,7), a „w ogóle” zaznaczyło (2,2) respondentów. Należy zwrócić uwagę ze w gimnazjum rodzina nie wpływa już takim stopniu jak w szkole podstawowej. W grupie respondentów poniżej 5 tyś. Mieszkańców najczęściej pojawia stanowisko, że rodzina ma duży wpływ, Być może jest to wynik tradycyjnego wychowania, mocnego autorytetu ojca czy matki. W szkole średniej odpowiedz w „duży” stopniu razem zaznaczyło (44,4) badanych. Natomiast „mały” deklarowało (31,1) badanych i „w ogóle” (5,6) respondentów. Da się jednak zauważyć, że respondenci w miarę dorastania przypisują mniejszą wagę wpływu rodziny na zachowanie w szkole. Może to wynikać z tego, że wcielają się w buntowników, co wynika z procesu dorastania człowieka. Starają się budować swoją autonomie (niezależność) w stosunku do rodziny nawet wtedy, gdy takie działania więcej szkodzą młodemu człowiekowi niż pomagają. Następuję osłabieniem rodzinnych autorytetów, które we wcześniejszych etapach edukacji miały kluczowe znaczenie dla zachowania respondentów. W tabeli B4 zostały zestawione dane dotyczące opinii studentów pedagogiki wobec stopnia odpowiedniości ubioru i akcesoriów szkolnych do statusu materialnego rodziny uczniów. Zestawione dane nasuwają wniosek, że większa część respondentów na etapie szkoły podstawowej nie ma większych kompleksów na punkcie adekwatności ubioru i akcesoriów do statusu materialnego rodziny. Zjawisko to pojawia się dopiero u respondentów z miejscowości powyżej 50 tys. mieszkańców, aczkolwiek w nieznacznym jeszcze stopniu. Warto zauważyć ze osoby z małych miejscowości rzadziej deklarowały, że ubiór i akcesoria odpowiadały statusowi materialnemu rodziny. Prawdopodobnie rodziny uczniów z małych miejscowości nie mogły sobie pozwolić na taki luksus jak komórka dla dziecka czy drogie markowe ubrania. Czy chociaż nowe podręczniki do szkoły. Na etapie gimnazjum wszystkie trzy grupy najczęściej zaznaczały odpowiedz „w dużym” (55,5) respondentów. Odpowiedz „w małym” stopniu razem zaznaczyło (15,6) respondentów i „w ogóle” zaledwie (2,2) badanych. Badani z miejscowości poniżej 5 tys. Mieszkańców jeszcze rzadziej zaznaczali odpowiedz ”w dużym” (47,5). Na tym etapie ta sama grupa zaczęła częściej zaznaczać odpowiedz „w małym” (20) badanych. Podobnie jest z odpowiedziami respondentów średnich miejscowości. Odpowiedz „w dużym” zaznaczyło (60) respondentów i podobnie jak u respondentów z miejscowości poniżej 5 tys. mieszkańców częściej pojawia się odpowiedz „w małym” (10). W grupie respondentów z miejscowości powyżej 50 tyś. mieszkańców nie ma znacznych zmian w wybieranych odpowiedziach w porównaniu z podstawówką. Warto zwrócić uwagę, że
43 część respondentów nie jest dokona przekonana co do adekwatności ubioru i akcesoriów do statusu materialnego rodziny. Duża część grupy badanych z miejscowości najmniejszych często się uciekała do odpowiedzi „trudno powiedzieć” co może wskazywać że jest to dla nich temat drażliwy. Szkoła średnia pokazuje nam znaczniejsze rozbieżności w porównaniu z innymi etapami szkolnictwa. Coraz częściej badani zwracają uwagę na brak adekwatności ubioru i akcesoriów. Respondenci z małych miejscowości w szkole średniej częściej niż w poprzednich etapach szkolnictwa zaczęli odczuwali brak adekwatności akcesoriów i ubrań w stosunku do statusu materialnego rodziny. Duża część respondentów z małych miejscowości stwierdziło, że ubiór i akcesoria szkolne „w dużym” stopniu odpowiadały statusowi materialnemu rodziny. W opozycji do wcześniejszych odpowiedzi respondentów podobny procent uważa że „w małym” stopniu ubiór i akcesoria szkolne odpowiadały statusowi materialnemu rodziny. Respondenci z średniej wielkości miejscowości pod względem liczby ludności odpowiedź „ w dużym” stopniu zaznaczyło już tylko jedna czwarta badanych. Warto przypomnieć, że na etapie szkoły podstawowej ta sam grupa była najliczniejsza pod względem zaznaczania odpowiedzi „w dużym” stopniu (80) badanych. W grupie tej da sie zauważyć nagłą zmianę stanowiska respondentów stopnia adekwatności akcesoriów i ubrania do statusu materialnego rodziny. Około jednej trzeciej badanych ze średnich miejscowości opowiedziało się za małym stopniem. Osoby z miejscowości pow. 50 tyś. mieszkańców na etapie szkoły średniej najczęściej zaznaczały odpowiedz „w dużym” stopniu (33,4) badanych. Odpowiedz „w małym” stopniu była wybierana przez (23,3) badanych i odpowiedz „w ogóle” (13,3) badanych . Z biegiem lat i poszczególnych etapów szkolnictwa zmienia się stanowisko respondentów w postrzeganiu, w jakim stopniu ubiór i akcesoria szkolne odpowiadały statusowi materialnemu rodziny. Wielu respondentów nie zajęło stanowiska w tej sprawie możliwe, że cześć respondentów nie przykładała do tego tak dużej wagi, lub pytanie było drażliwe, wywoływało wstyd u respondentów z powodu faktycznej sytuacji materialnej, ubrań i akcesoriów szkolnych. Być może w młodszych latach uczniowie nie zwracali uwagi na to czy są gorzej czy lepiej ubrani i maja nowe książki. Dane pokazują, że opina studentów zmienia się wraz z poszczególnymi etapami szkolnictwa. Im wyższy etap tym postrzeganie stopnia odpowiedniości ubrań i akcesoriów szkolnych maleje. Może to świadczyć, że respondenci zaczęli bardziej zwracać uwagę jak są ubrani i co sobą prezentują. Często poznają nowe osoby, co może wzmagać potrzebę lepszego ubioru, czy plecaka, aby zaimponować drugiej osobie. Kolejnym pytaniem, jakie było zadane respondentom to: „Jaką część kieszonkowego przeznaczali na zakup książek i materiałów związanych z
44 nauką w szkole?” Na etapie szkoły podstawowej większość respondentów z trzech grup zadeklarowało ze nie posiadało kieszonkowego. Dlatego też wydatki na książki i inne akcesoria szkolne są nie wielkie. Największą średnia wydatków pojawiła się u badanych z największych miejscowości. Wraz przechodzeniem respondentów na wyższe etapy szkolnictwa zaczyna się pojawiać więcej deklaracji otrzymywania kieszonkowego przez respondentów. Warto zauważyć, że wzrost średniej wydatków na etapie gimnazjum i szkoły średniej na książki i akcesoria szkolne nieznacznie wzrasta. Być może wynika to z tego, że wysokość otrzymywanego kieszonkowego przez badanych na etapie gimnazjum jest nie wielka. Za tym idzie przypuszczenie, że respondenci przeznaczali kieszonkowe na rzeczy, które według nich są im niezbędne. Prawdopodobnie u części respondentów wartość kieszonkowego była tak niska, że nie wystarczała im nawet na zapewnienie według nich niezbędnych potrzeb. Można, sądzic, że zakup książki lub innych akcesoriów szkolnych jest dla nich sprawą drugorzędną lub powinno to się znajdować w zakresie obowiązku rodziców. Zestawione dane mogą nam także wskazywać na potrzebę przeznaczania przez badanych części kieszonkowego na książki i akcesoria szklone w poszczególnych grupach. Na etapie szkoły ponad gimnazjalnej największą średnia wydatków pojawiał się w średnich i małych miejscowościach, co może wskazywać na większe potrzeby tych osób związanych z zakupem książki czy innych akcesoriów szkolnych. Studentów pedagogiki zapytano również, jakie według nich zmiany wprowadzają wywiadówki szkolne w zachowaniu uczniów. Dane pokazują nam jak zmienia się opinia respondentów przy przechodzeniu na wyższy etap szkolnictwa. Większość badanych na etapie szkoły podstawowej we wszystkich trzech grupach odpowiadało, że „duży” zakres zmian wprowadzały wywiadówki. Na etapie gimnazjum najczęściej wybieraną odpowiedzią była, że wywiadówki wprowadzały „mały” zakres zmian w zachowaniu uczniów. Następnie drugą najczęściej wybieraną odpowiedzią na etapie gimnazjum była, że wywiadówki „w ogóle” nie wprowadzały zmian w zachowaniu uczniów Odpowiedzi respondentów na etapie gimnazjum wskazują, że zakres zmian, jaki wprowadzały wywiadówki w zachowanie uczniów jest nie wielki. Co może sugerować, że pedagodzy na etapie gimnazjum nie potrafią motywować rodziców do działania. Najbardziej uwidacznia się to w małych miejscowościach. Badani na etapie szkoły średniej najczęściej zaznaczali odpowiedz „w ogóle” (44,5) respondentów. Drugą najczęściej zaznaczaną odpowiedzią była, że „mały” zakres zmian wprowadzały wywiadówki. Dane dotyczące szkoły średniej jeszcze bardziej uwidaczniają, że wywiadówki nie przynoszą efektu związanego z zakresem zmian zachowania uczniów. Zestawione dane jasno
45 pokazują jak się zmienia opinia badanych na ten temat w poszczególnych latach szkolnictwa. Być może znowu uwidacznia się osłabienie rodzinnych autorytetów w miarę wieku. Jeżeli rodzina ma mały wpływ na dziecko to wywiadówki raczej nie wprowadzały większych zmian zachowania ucznia. Gdyż to rodzic jest osobą, która nakłada sankcje za przewinienia i on egzekwuje kary. W młodszych latach respondenci uznali, że wywiadówki wprowadzały duży zakres zmian w zachowaniu, co świadczy o dużym wpływie rodziców i silnym autorytecie w rodzinie w tych latach. Z biegiem lat wpływ rodziny słabnie, co skutkuje małym zakresem zmian, jakie wprowadzają wywiadówki. Możliwe, że jest o efekt braku współpracy, bądź chęci współpracy pedagoga szkolnego i rodziny. Nie interesowanie się dzieckiem z powodu natłoku problemów personalnych i finansowych rodziców. Przynoszenia do pracy problemów z domu przez szkolnych pedagogów, co utrudnia im skupienie się na pracy. Badani zostali zapytani czy ich rodzice zabierali głos w trakcie wywiadówek szkolnych. Na etapie szkoły podstawowej najwięcej odpowiedzi „tak, nawet często” udzielili respondenci z najmniejszych miejscowości (42,8). Respondenci ze średnich i dużych miejscowości najczęściej deklarowali nie wiedze na ten temat. Można zauważyć, że badani z najmniejszych miejscowości wykazali największa wiedze na temat aktywnego uczestnictwa ich rodziców podczas zebrań. Świadczyć to może o większym angażowaniu rodziców w problemy uczniów. Albo wynika to z tego, że w małych miejscowościach większość ludzi się zna, co ułatwia zabranie głosu w sprawie swojego dziecka. Rodzice prawdopodobniej chętniej zabierali głos, gdyż nie czuli się skrępowani przez otoczenie. Wielkość miejscowości może też być przyczyną większej wiedzy badanych z małych miejscowości na temat czy rodzice zabierają głos na zebraniach. Z kolei na etapie gimnazjum największą niewiedzą na temat aktywnego udziału rodziców na zebraniach podobnie, jak na etapie podstawówki wykazali się studenci z średnich miejscowości(46,6). Natomiast jedna trzecia tej grupy opowiedziała się, że rodzice zabierali głos, ale rzadko. Badani z najmniejszych miejscowości, także najczęściej zaznaczali odpowiedz, że rodzice zabierali głos, ale rzadko.. Dane mogą sugerować, że rodzice badanych rzadziej zabierają głos na wywiadówkach, co może wynikać ze zmiany otoczenia uczniów, jaka występuje w gimnazjum, a później w szkole średniej. Na zebraniach spotykają się ludzie prawdopodobnie całkiem obcy, co powstrzymuje ich od zabierania głosu w sprawie swojego dziecka. Dotyczy to głownie średnich i dużych miejscowości. Co do małych miejscowości przyczyną zmniejszenia aktywności rodziców na wywiadówkach może być liczba zebranych rodziców. W małych miejscowościach klasy w szkole podstawowej są
46 zazwyczaj małe pod względem liczebności dzieci. Możliwym ograniczeniem w zabieraniu głosu mogą też być kwestie problemów dojazdu na wywiadówki do szkoły dziecka z powodu braku połączeń, a także czas, którego nie wystarcza do omówienia wszystkich problemów dzieci z osobna na wywiadówce. Watro zwrócić uwagę, że tego typu spotkania odbywają się w godzinach późno popołudniowych, co może też wpływać na aktywność rodziców do zabierania głosu na wywiadówkach.
Ewa Ciołek
Analiza badań empirycznych. Część C Nadrzędnym celem działań edukacyjnych szkoły jest wszechstronny rozwój ucznia. Edukacja szkolna polega na harmonijnej realizacji zadań przez nauczycieli w zakresie nauczania, kształtowania umiejętności i wychowania. Szkoła w zakresie nauczania (co stanowi jej zadanie specyficzne), zapewnia uczniom między innymi poznawanie zasad rozwoju osobowego i życia społecznego. Poprzez takie funkcje szkoła powinna pokazywać uczniom jak powinni radzić sobie w otoczeniu pozaszkolnym. Aby dowieść tego twierdzenia w badaniach przeprowadzonych wśród studentów pedagogiki zadano pytanie: w jakim stopniu nauka w szkole poprawiła twoją umiejętność radzenia sobie z problemami pozaszkolnymi. Z badań uzyskano interesujące wyniki. Chociaż taka funkcja została wpisana w zadania szkoły zdaniem respondentów jest inaczej. Odnosząc się do sytuacji w szkole podstawowej tylko 28,6% studentów wskazuje, że podstawówka poprawiła ich umiejętności radzenia sobie w świecie poza szkolnym, niestety aż 52,8% uważa, że korelacja ta występuje w małym stopniu, a ponad 18% studentów uważa, że w żadnym stopniu nie zaistniała ta zależność. W szkole gimnazjalnej wyniki układają się podobnie. Blisko 17% respondentów odnosząc się do edukacji w gimnazjum twierdzi, że nauka w szkole w dużym stopniu poprawiła ich umiejętność radzenia sobie z problemami pozaszkolnymi, za małym stopniem tej zależności opowiedziało się 54,3% badanych, a aż 28,6% jest za tym, że w żadnym stopniu szkoła nie poprawia tych umiejętności. Odpowiedzi takichdotyczących gimnazjum udzieliło o 10% więcej studentów niż w badaniu tego problemu w szkole podstawowej. W odniesieniu do szkoły średniej uzyskano następujące wyniki. aż 32,9% badanych wskazało, że szkoła w dużym stopniu poprawia umiejętności radzenia sobie poza szkołą. Na tym
47 etapie szkoły studenci zauważyli największy stopień omawianej zależności. W porównaniu do dwóch wcześniejszych etapów szkolnictwa, gdzie około 53,5% respondentów w małym stopniu zauważa poprzez naukę w szkole poprawę umiejętności radzenia z problemami pozaszkolnymi w szkołach, w szkole średniej już tylko 37,1%. Podobnie jak w gimnazjum, w szkole średniej 30% respondentów nie zauważa żadnej zależności między nauka w szkole a umiejętnościami radzenia sobie poza szkolą. Zaskakujące jest zróżnicowanie odpowiedzi pośród studentów pochodzących z najmniejszych miejscowości (poniżej 5 tys. mieszkańców) odnośnie omawianej korelacji w gimnazjum. Tutaj ponad 37% badanych wskazało, że w żadnym stopniu nauka w gimnazjum nie pomogła im w problemach pozaszkolnych. Wynik ten był największy w całych badaniach. Można stwierdzić, że nauczanie w szkole gimnazjalnej nie spełnia w pełni podstawowych celów szkolnictwa, bądź nie są one zauważane przez uczniów. Odpowiedź wskazująca na duży stopień zależności szkoły na życie pozaszkolne najczęściej wybierana była przez studentów mieszkających w miejscowościach powyżej 50 tys. mieszkańców odnoszących się do sytuacji w szkole średniej. Tutaj 35% badanej grupy zaznaczyło tą odpowiedź. Jest to dość wysoki wynik w porównaniu do dwóch niższych etapów szkolnictwa, jednak nie jest tak wyróżniający się na swoim etapie w innych rodzajach miejscowości. Mały stopień zależności między nauką w szkole a życiem pozaszkolnym najczęściej zauważali respondenci (66,6%) będący kiedyś gimnazjalistami mieszkającymi w miejscowościach liczących 5-50 tys. mieszkańców ( przy czym w tej grupie tylko 6,7% zauważyło duży stopień zależności omawianych zjawisk, był to najniższy wynik), podobny wynik (65% badanych) uzyskano wśród dawnych gimnazjalistów mieszkających w miejscowościach o liczebności powyżej 50 tys. mieszkańców (ale w tej grupie aż 20% badanych stwierdziło duży stopień zależności między nauką a umiejętnościami radzenia sobie z problemami pozaszkolnymi). Nikt nie zaprzeczy, iż jednym z nadrzędnych celów szkoły jest rozwijanie umiejętności wyrażania opinii, a także dyskusje uczniów. Według działań edukacyjnych szkoła w zakresie nauczania zapewnia uczniom skuteczne porozumiewanie się w różnych sytuacjach, prezentacji własnego punktu widzenia i uwzględniania poglądów innych ludzi, poprawnego posługiwania się językiem ojczystym, przygotowania do publicznych wystąpień. Uczeń w procesie edukacji nabywa umiejętności przyswajania sobie metod i technik negocjacyjnego rozwiązywania konfliktów i problemów społecznych. By zbadać jak postrzegają te działania edukacyjne uczniowie zadano badanej grupie pytanie: jaka część nauczycieli pozwalała ci wyrażać własną opinię na tematy poruszane na
48 lekcjach. Znaczna część respondentów wyniosła z podstawówki i szkoły średniej dobre zdanie na ten temat. W tych szkołach badani mieli możliwość wyrażania swoich opinii na tematy lekcyjne u większości nauczycieli (blisko 43% studentów miało taka możliwość w szkole podstawowej oraz ponad 44% w szkole średniej). Niestety w gimnazjum badani uczniowie nie mieli aż takiej możliwości, ponieważ tylko 25,7% respondentów stwierdziło, że większość nauczycieli pozwalało im wypowiadać się na lekcjach. Tylko niektórzy nauczyciele pozwalali wyrażać swoje zdanie o tematach lekcyjnych najrzadziej w szkole podstawowej (tak stwierdziło 31,5% studentów), częściej w szkole średniej ( uważa tak 50,8% badanych) a najczęściej gimnazjum (tak odpowiedziało 62,8% studentów). Za stwierdzeniem, iż uczniowie nigdy nie mieli możliwości wyrażania własnych opinii na lekcjach ponieważ żaden z nauczycieli na to nie pozwalał opowiedziało się stosunkowo mało respondentów (nie więcej niż 26% badanych w poszczególnych systemach szkolnictwa). Zauważyć można tu spadek twierdzących odpowiedzi na temat omawianej kwestii od szkoły podstawowej do średniej. Może to wynikać z tego, że czym starsi uczniowie tym bardziej domagali się dyskutowania na lekcjach związanych z ich zainteresowaniami. W szkole podstawowej 31,5% respondentów stwierdziło, że żaden z nauczycieli nie pozwalał im wypowiadać się na zajęciach lekcyjnych, w gimnazjum już tylko 11,5% respondentów podtrzymuje ten sąd, a w szkołach średnich liczba studentów, która nie mogła wyrażać opinii na lekcjach spadła do 4,9% badanej grupy. Spadek ten jest dość optymistyczny gdyż ukazuje nam, iż praktycznie wszyscy uczniowie w szkołach średnich mają możliwość dyskusji w szkole na tematy poruszane na lekcjach, przez co mają możliwość rozwoju umiejętności wypowiadania się na forum oraz wyrażania swoich opinii. Kłamstwo jest to przekazywanie informacji niezgodnych z faktycznym stanem. Jest to czynność negatywnie nacechowana, sprzeczna z aprobatą społeczną. Człowiek kłamie, by osiągnąć jakąś korzyść, osiągnąć zamierzony przez siebie cel, aby podnieść swoją wartość w oczach innych z powodu zaniżonego poczucia własnej wartości. Choć kłamstwo jest uznawane za grzech to jest ono często zauważalne wśród wypowiedzi dzieci w szkole jak i w domu. Uczniowie kłamią by zwolnić się z zajęć szkolnych, by nie ćwiczyć na wychowaniu fizycznym, by nie przyznać się do złej oceny z klasówki, uwadze w dzienniku rodzicom. Powodów kłamstw niewątpliwie jest pewnie tyle ile uczniów w szkole, zastanawiające jest jednak jak często uczniowie dopuszczają się tego przewinienia. W kwestionariuszu ankiety zadano studentom pytanie: jak często okłamywałeś nauczycieli odnośnie wydarzeń w domu? Z uzyskanych odpowiedzi wynika, że w szkole podstawowej uczniowie najrzadziej
49 oszukują nauczycieli odnośnie wydarzeń w domu. Blisko 70% osób nigdy nie oszukało nauczycieli w podstawówce, 28,5% wskazało, że czasami zdarzało im się dopuścić takiego kłamstwa a 2,9% respondentów deklaruje, że zdarzało im się to dość często. W szkole gimnazjalnej proporcje układają się trochę inaczej. Już tylko 40% nigdy nie oszukało nauczyciela, ale aż 48,6% zadeklarowało, iż takie przewinienie zdarzało im się czasami, a 11,4% respondentów dość często kłamało będąc w gimnazjum. Analizując wypowiedzi uczniów w szkole średniej tylko 32,9% spośród nich udzieliło odpowiedzi nigdy, a aż 50% deklarowało, że czasami zdarzało im się kłamać podczas gdy ponad 17% osób dość często mówiło nie prawdę. Patrząc na te dane zauważyć można pewną tendencję, iż młodsze dzieci rzadziej oszukują nauczycieli, a im starsze tym częściej dopuszczają się tego występku. Młodsze dzieci zawsze lepiej słuchały się nauczycieli i rodziców, być może przez to bardziej boją się oszukiwać. Mimo różnorodności udzielanych odpowiedzi we wszystkich poziomach szkól, respondenci częściej deklarowali wariant odpowiedzi ”nigdy”, niż „dość często”. Warto tu podkreślić, że okłamywanie nauczycieli ma swój oddźwięk w ocenie ze sprawowania. Gdy wychowawca klasy zorientował się, że to co uczeń mówi jest nieprawdą, mógł a nawet powinien wziąć to pod uwagę przy wystawianiu oceny z zachowania. Ocena ta miała duże znaczenie przy kwalifikowaniu uczniów do tak zwanego ,,świadectwa z czerwonym paskiem”. Gdy uczeń mimo średniej ocen wyższej niż 4,75 nie uzyskał oceny wzorowej z zachowania nie mógł otrzymać tego wyróżnienia. Można zatem stwierdzić, że oszustwo najmniej opłacało się prymusom. Gdy przeanalizujemy to pytanie pod względem miejsca zamieszkania zobaczymy, że uczniowie w miejscowościach poniżej 5 tys. mieszkańców częściej kłamią niż uczniowie z miejscowości 5-50 tys. mieszkańców. Dzieci z mniejszych miejscowości, które nigdy nie kłamały w podstawówce to blisko 55% odpowiedzi, czasami 43%, a nigdy prawie 3%. W większych miejscowościach zaś takich dzieci jest aż 87% które nigdy nie oszukały nauczyciela, około 13% deklarowało czasami oszukiwanie, a żadne nie oszukiwało dość często. W gimnazjum w mniejszej miejscowości najwięcej uczniów powiedziało, że czasami dopuszczało się tego występku bo ponad 50%, zaś w większych miejscowościach ponad 50% grupy nigdy nie oszukało swojego nauczyciela. Można tu stwierdzić, iż dzieci wywodzące się z większych miejscowości są bardziej prawdomówne niż dzieci z miejscowości mniejszych. Przy analizie wyników dla szkoły średniej nie widzimy już takiej dużej różnicy między wynikami. Uczniowie z mniejszych miejscowości najczęściej czasami oszukiwali nauczycieliprawie 55%, 29% deklarowało, że nigdy nie dopuściło się temu
50 przewinieniu, dość często kłamało odnośnie wydarzeń w domu około 17% respondentów. Podobny wynik uzyskała ta odpowiedź wśród studentów pochodzących z większych miejscowości, wśród nich 20% dość często kłamało. Takie same wyniki po 40% uzyskały tu deklaracje czasami i dość często. Po pytaniu: jak często okłamywałeś nauczycieli odnośnie wydarzeń w domu, dla uzupełnienia zadano pytanie mające charakter odwrotny: jak często okłamywałeś rodziców odnośnie wydarzeń w szkole. Z analizy badań wynika, że w szkole podstawowej dzieci jeszcze nie kłamią w tej kwestii. Aż 80% respondentów z miejscowości 5-50 tys. mieszkańców nigdy nie oszukiwało w rozmowie o szkole z rodzicami, blisko 65% studentów z miejscowości poniżej 5 tys. mieszkańców, a w największych miejscowościach liczących powyżej 50 tys. mieszkańców takich uczniów było już tylko połowa (55%) z badanej grupy, druga połowa zaś deklarowała , że czasami dopuszczała się takich przewinień. Porównując w tej grupie częstotliwość kłamstw odnośnie wydarzeń w domu i szkole zauważamy, że dzieci częściej okłamują nauczycieli niż swoich rodziców. Gdy zrobimy takie same porównanie w grupie studentów z mniejszych miejscowości możemy stwierdzić, iż częstotliwość badanego zjawiska jest taka sama w obu kierunkach komunikacji, 80% respondentów będąc w podstawówce nigdy nie skłamało swoim rodzicom o szkole a 87% nie kłamało w odwrotnym kierunku. W grupie badanych z najmniejszych miejscowości opisywana zależność przedstawia się odwrotnie. Tutaj respondenci przyznają się do częstszego oszukiwania nauczycieli (tylko 54,3% zaznaczyło odpowiedź nigdy) niż swoich opiekunów ( 65,7% wybrało odpowiedź nigdy nie okłamywałem rodziców odnośnie szkoły). Mimo tej różnicy możemy powiedzieć, że dzieci w podstawówce częściej odważają się okłamywać w swoim domu niż w szkole. Zajmijmy się teraz częstotliwością badanego zjawiska w szkole gimnazjalnej. Gimnazjaliści zaznaczają, że czasami okłamują rodziców, takiej odpowiedzi udzieliło aż 60% badanych. Około 17% przyznało się, że dość często zdarzało im się popełniać takie przewinienia a tylko blisko 23% nigdy nie okłamywało opiekunów. Warto dodać, że czym większa miejscowość pochodzenia respondenta to częstotliwość „nigdy” nieoszukiwania rodziców o sprawach szkolnych maleje, i tak w najmniejszych miejscowościach (poniżej 5 tys. mieszkańców) blisko 35% gimnazjalistów nigdy nie odważyło się mówić nieprawdę o szkole swoim rodzicom, w większych miejscowościach (5-50 tys. mieszkańców takich uczniów było już tylko około 13% badanych a w największych miejscowościach zaledwie 10%. Można więc powiedzieć, że dzieci z mniejszych miejscowości bardziej boją się swoich rodziców lub opiekunowie w trakcie socjalizacji zwracają na ten aspekt większą uwagę.
51 Podobnie wyniki układają się w szkołach średnich. Respondenci z najmniejszych miejscowości którzy deklarują, że nigdy nie oszukali swoich rodziców w omawianej kwestii stanowią 40% tej grupy, w większych miejscowościach takie skłonności deklaruje już tylko 33,3% uczniów a w największych miejscowościach zaledwie 10% uczniów nigdy nie uczyniło tego przewinienia. Gdy zestawimy wynik ogólne z trzech etapów nauczania możemy doszukać się ciekawych zależności. Podczas gdy w podstawówce najczęściej wybieraną odpowiedzią była: nigdy nie okłamywałem rodziców odnośnie wydarzeń w szkole, to w gimnazjum i szkole średniej najczęściej wybieraną odpowiedzią była ,,czasami”. Odpowiedzi będące za okłamywaniem (suma odpowiedzi czasami i dość często) najczęściej występowały w gimnazjum. Odpowiedź ,,czasami” była najczęściej wybierana wśród respondentów odnosząc się do kłamstw w szkole gimnazjalnej (60%) oraz odpowiedź ,,dość często” również odnosiła się do gimnazjalistów (17,1%). Oznacza to, że gimnazjaliści są grupą najmniej prawdomówną. Wiązać się to może z tym, że do systemu szkolnictwa oddział gimnazjalny wszedł stosunkowo nie dawno i dzieci jeszcze nie wiedzą jak się do niego ustosunkować, nie wiedzą czy chodząc do gimnazjum są jeszcze dziećmi czy mogą już uważać się za dorosłych. W trakcie badań zadano respondentom pytanie: czy warunki funkcjonowania szkoły sprzyjają moralnemu rozwojowi ucznia? Z założenia można stwierdzić, iż warunki te powinny być tak dobrane i ciągle udoskonalane, by jak najbardziej sprzyjały rozwojowi uczniów. Badani studenci poprzez własne doświadczenie sadzą jednak inaczej. Choć 55,7% studentów uważa, że w podstawówce owa pozytywna zależność występuje, a 18,6% jest za tym że nie, to już w szkole gimnazjalnej ku zdumieniu wyniki te są dokładnie odwrotne. Tylko 17,7% badanych twierdzi, że w gimnazjum warunki funkcjonowania szkoły sprzyjają moralnemu rozwojowi uczniów a aż 58,6% mówi, że nie. Jest to bardzo negatywny rozkład wyników. Z założenia szkoła jest po to by wspomagać rozwój dzieci, a z uzyskanych danych wynika, iż w oczach uczniów wygląda to odwrotnie. Są oni być może nie tylko negatywnie nastawieni do warunków funkcjonowania tej instytucji o ile do samej szkoły, która kojarzy im się z ocenami, sprawdzianami, wstawaniem bardzo rano i odrabianiem pracy domowej. Ta negatywna zależność poprawia się w szkołach średnich. Respondenci w tej kategorii szkół chociaż stwierdzają, że mierzy funkcjonowaniem szkoły a rozwojem moralnym ucznia istnieje pewna korelacja- 35,7% odpowiedzi ,,tak”, to nieznacznie mniej do 22,9% studentów ma przeciwne zdanie. Niepokojące jest jednak to, że ponad 40% respondentów nie ma w ogóle zdania na ten temat. Podobnie jest w
52 odpowiedziach z niższych poziomów kształcenia: w podstawówce 25,7%, w gimnazjum 23,7% udzielanych odpowiedzi studentów brzmiało - ,,trudno powiedzieć”. Kolejne pytania odnoszą się do dyskryminacji uczniów z tytułu pewnych odmienności. Dyskryminacja jest formą wykluczenia społecznego. Objawia się ona poprzez specyficzne, nierówne traktowanie osoby ze względu na jej jakąś cechę np. płeć, wiek, przekonania, religię, pochodzenie etniczne czy narodowe. Należy podkreślić, iż wszelkie praktyki dyskryminacyjne są niezgodne z prawami człowieka oraz prawem demokratycznego państwa jakim jest Polska. W trakcie badań zadano studentom pytanie: czy w twojej szkole miały miejsce akty dyskryminacji uczniów z tytułu płci, rasy, narodowości lub wyznania? Mając do wyboru odpowiedzi nigdy, sporadycznie i często tak ułożyły się wyniki. stwierdzenie ,,nigdy” była najczęściej wybieraną odpowiedzią we wszystkich rodzajach szkół i miejscowości. Respondenci odnosząc się do sytuacji w szkole podstawowej stwierdzili w 78,6%, że nigdy nie było tam aktów dyskryminacji, odnosząc się do gimnazjum 52,9% badanych nie zauważyło takich działań na tym etapie edukacji a 74,3% badanych na etapie szkoły średniej. Do zachowań mających podłoże dyskryminacji zaliczyć można odpowiedzi sporadycznie i często. Odpowiedzi te ze względu na miejsce zamieszkania uczniów we wszystkich przypadkach najczęściej odnosiły się do edukacji w gimnazjum. W najmniejszych miejscowościach najczęściej zaznaczaną odpowiedzią przedstawiającą akty dyskryminacji była odpowiedź sporadycznie za którą stanęło aż 37,1% badanych z tych miejscowości, a 11,4% respondentów opowiedziało się za najwyższą w kafeterii częstotliwością - często. W tej grupie badanych blisko połowa respondentów zauważyła w swojej szkole na etapie gimnazjum akty dyskryminacji. Wynik ten jest bardzo niepokojący gdyż wskazuje, że połowa uczniów jest ofiarami dyskryminacji i nie może czuć się przyjaźnie i bezpiecznie na terenie szkoły. Wśród badanych studentów z miejscowości liczących 5-50 tys. mieszkańców akty przemocy były również dostrzegane głównie w gimnazjum. Aż 26,7% studentów sporadycznie zauważało (ale zauważało) i 13,3% często akty dyskryminacji w swoim gimnazjum. Odpowiedzi te łącznie stanowią 40% głosów. Wśród studentów zamieszkałych w największych miejscowościach (powyżej 50 tys. mieszkańców) zauważa się podobną tendencję. I tu w gimnazjum zauważano najsilniejsze przejawy dyskryminacji: sporadycznie 30% respondentów, czasami 20% respondentów, co daje łącznie połowę badanej grupy z największych miejscowości. Podsumowując można stwierdzić, iż połowa gimnazjalistów czy to ze wsi czy z miasta widzi w swojej szkole przejawy dyskryminacji ze względu na płeć, rasę,
53 narodowość czy wyznanie. Choć Polacy uważają się za osoby na ogół otwarte na kontakty z innymi rasami i narodowościami, badania te temu zaprzeczają. Następne pytanie było dość specyficzne i miało za zadanie zbadać poziom dyskryminacji religijnej nauczycieli religii w szkołach. Pytanie odnosiło się do tego czy osoby prowadzące lekcję religii wyrażają negatywne opinie na temat innych religii i osób niewierzących. Badani studenci uczęszczając do szkoły podstawowej mieszkający czy to w większych, czy w mniejszych miejscowościach udzielali bardzo zbliżonych odpowiedzi. W ich podstawówkach dość rzadko słyszeli negatywne opinie na omawiany temat, często takie wypowiedzi słyszało tylko 5,7% badanych, sporadycznie 23,9, a nigdy około 67% grupy. Z tego wynika, że w około 30% podstawówek można zetknąć się z nagannie zachowującymi się osobami prowadzącymi lekcje religii, które w obecności dzieci negatywnie wyrażają się o innych religiach oraz osobach niewierzących. Co prawda tematyka innych religii jest w zakresie nauczania ich przedmiotu, ale ma się to odbywać poprzez przekazywanie informacji, a nie cechowanie ich negatywnie. W gimnazjum uczniowie również zauważają te negatywne oceny. Respondentów którzy nigdy nie słyszeli złych wypowiedzi o innych religiach i osobach niewierzących było około 65%. Respondentów którzy sporadycznie usłyszeli takie wypowiedzi było blisko 19%, a tych którzy często stykali się z tym problemem równo 10%.1 Gdy odpowiedzi zróżnicujemy pod względem miejsca zamieszkania, uzyskamy ciekawe wyniki. Odpowiedź ,,nigdy” była najczęściej zaznaczana przez uczniów gimnazjum mieszkających w miejscowościach powyżej 50 tys. mieszkańców (70% badanych), w tej grupie też odpowiedź ,,często” była najczęściej wskazywana (13% badanych). Odpowiedź ,,sporadycznie” była najczęściej zaznaczana właśnie przez gimnazjalistów mieszkających w miejscowościach poniżej 5 tys. mieszkańców (22,9% badanych). Dyskryminacja religijna często występowała przed XIX wiekiem, lecz nawet dzisiaj jak widać można spotkać się z jej aktami.
Procenty nie kumulują się do 100%, gdyż przy omawianiu tego pytania nie uwzględniam osób które nie uczęszczały na lekcje religii poprzez co nie orientują się w poruszonym temacie. 1
54 Rozdział 3
Próba wyobraźni _____________________________________________________________ Katarzyna Mika
Szkoła równych szans Współczesna szkoła boryka się z wieloma problemami i niedoskonałościami, które bardzo trudno rozwiązać. Nie oznacza to jednak, że nie można spróbować odnaleźć idealny system, który spowoduje, że instytucja ta będzie dla ucznia miejscem, które on pokocha. Zagadnienia, które wydają mi się szczególnie interesujące i którym chciałabym poświęcić tutaj uwagę wiążą się z systemem oceniania, gdzie dużą rolę odgrywa postać nauczyciela. Jego podejście do ucznia oraz jego przygotowanie do zawodu bardzo często mają ogromny wpływ na wychowanków. Jednak pamiętajmy, że równe silne oddziaływanie na uczniów wywierają ich rodzice, dlatego w kreśleniu doskonałej wizji szkoły nie możemy zapomnieć także i o nich. Z jednej strony większość z nas powie, że dobrze jest, gdy nauczyciel zna swoich uczniów, wie o ich problemach, a często też przyczynach niepowodzeń, które mogą mieć głębsze podłoże. Ale czy nauczyciel powinien brać tę sytuację pod uwagę wystawiając oceny przedmiotowe bądź oceny z zachowania? Większość dzieci, młodzieży a nawet dorosłych, którzy ciężko pracują i starają się nie mieszać życia rodzinnego i własnej sytuacji życiowej w sprawy szkoły powie, że nie. Takie stanowisko wydaje się słuszne i właściwe. Jednak jak je realizować, bez ignorowania przeszkód, jakie na swojej drodze napotyka uczeń? A więc jak być obiektywnym i sprawiedliwym wobec przykładowo 20 uczniów? Myślę, że dla udoskonalenia systemu oceniania w pierwszej kolejności powinniśmy się zająć nauczycielem, jego osobowością i przygotowaniem do pracy. Przede wszystkim nauczyciel nie powinien pracować dłużej niż 20 lat. Wydaje mi się to o tyle istotne, iż z czasem każdy człowiek traci pasje do zawodu, który kiedyś był dla niego wyzwaniem, a po latach staje się schematyczny, nudny i przytłaczający. W pracy z dziećmi i młodzieżą ważna jest świeżość ocen, ale także aktualna wiedza dotycząca nowych metod kształcenia i znajomości psychiki dziecka, a wiedza ta często ulega przedawnieniu i staje się nieaktualna. Przy krótszym okresie pracy nauczyciele szybciej by się zmieniali. Młoda, świeża i dobrze dobrana kadra nauczycielska łatwiej dotarłaby do ucznia i miałaby z nim lepszy kontakt, a przez co i współprace. Co również wydaje mi się istotne nauczyciele nie
55 powinni pracować dłużej niż 5 godzin w ciągu dnia. Krótszy dzień pracy spowoduje, że nie będą oni aż tak zmęczeni, przez co ich praca będzie efektywniejsza, a wyniki lepsze. Osoby podejmujące się pracy w tym zawodzie powinny codziennie przychodzić 45 minut wcześniej do szkoły, by móc właściwie przygotować się do zajęć. Dzięki temu mogą jeszcze raz, na spokojnie przemyśleć, w jaki sposób będą realizować zagadnienia, w jaki sposób pobudzić ciekawość poznawczą uczniów, być może, jakie pomoce naukowe okażą się przydatne itd. Zbyt chaotyczne przeprowadzanie zajęć, w ciąż na bazie tej samej formuły wywołują bardzo często niechęć uczniów i znudzenia. Ważne jest by dzieci i młodzież widzieli, że nie tylko oni podejmują codziennie nowy wysiłek poznając coraz to nowe obszary wiedzy, ale także, iż nauczyciel także podejmuje trud by wspólna praca była możliwie najciekawsza. Po studiach nauczyciele zatrudniani byliby na półroczną obserwacje którą prowadziłyby specjalnie do tego celu powoływane i selekcjonowane komisje - i na tej podstawie określana byłaby przydatność pretendenta na nauczyciela do zawodu. Oczywiście nauczyciele mogliby zostać zwolnieni z takiej praktyki wcześniej, gdy dopuszczą się rażących błędów np. wykazaliby się brakami w wiedzy m. in. merytorycznej, metodycznej, gdy dopuściliby się złego traktowania dzieci, lenistwa w pracy, itp. Osoby, które pomyślnie przeszłyby taką praktykę mogłyby ubiegać się o posadę nauczycielską w dowolnie wybranej przez siebie placówce, która posiadałaby wolne etaty. Taka selekcja spowodowałaby, że w zawodzie tym pojawią się w końcu osoby najlepiej się do tego celu nadające. Wszystkie szkoły powinny zadbać o nowoczesne i innowacyjne wyposażenie klas. Na każdej ławce uczniowie mieliby zamontowane laptopy, z których mogliby korzystać. Dodatkowo w salach technicznych, chemicznych, fizycznych, biologicznych itd. na każdej ławce osobno dla każdego ucznia stałby potrzebny sprzęt np. w salach chemicznych: mikroskopy, próbówki, różnego rodzaju substancje, podgrzewacze itp., w salach technicznych urządzenia do budowania, majsterkowania itd. Na tych przedmiotach uczniowie dla zweryfikowania wiedzy wykonywaliby różnego rodzaju doświadczenia i eksperymenty pod kontrolą nauczyciela. Jednak nauczyciel na zajęciach nie byłby osobą dominującą a jedynie służącą radą i wsparciem, a także kimś, kto dbałby o bezpieczeństwo wychowanków. Innym sposobem na badanie bieżącego stanu wiedzy dzieci i młodzieży było by pisanie testów, które automatycznie sprawdzałby komputer. Gdyby uczniowie pisali wypracowania, bądź bardziej rozwinięte sprawdziany i egzaminy, to prace te nie sprawdzałby nauczyciel danego przedmiotu, ale inni nauczyciele. Prace te były by specjalnie zakodowane, co wyeliminowałoby faworyzowanie lubianych przez danego nauczyciele
56 wychowanków, bądź obniżanie wyników mniej lubianych przez danego nauczyciela dzieci. Żeby uczyć dzieci i młodzież indywidualnej pracy i dobrej jej organizacji, odpowiedzialności i zaangażowania uczniowie ci w każdym semestrze pisaliby ogólne prace z poszczególnych przedmiotów na zaproponowane przez siebie i zaakceptowane przez nauczyciela tematy. Oczywiście prace te mieściłyby się w przewidzianym na dany semestr programie. Uczniowie sami mogą wybrać, o czym będą pisać i co maja badać- dzięki temu chętniej się do tego przyłożą, ponieważ będzie to ich własny pomysł, co stanowi zawsze dodatkową motywację. Będą mieć także wystarczająco dużo czasu na gromadzenie materiału i odpowiednie się przygotowanie. Współczesna skala ocen 1-6 wydaje się niewystarczająca, a plusy i minusy dodawane do oceń powodują, że powstają sytuacje gdzie jeden uczeń ma 3-, a drugi 3+, w konsekwencji mają bardzo różny zasób wiedzy, który nauczyciel koniec końców ujednolici do 3 na świadectwie. Co więcej ocena najniższa, czyli niedostateczna zazwyczaj stanowi karę dla ucznia. Przy charakterystyce wymagań z poszczególnych przedmiotów, nauczyciele zaznaczają, że ocena taka należy się, gdy uczniowie nie opanują wymaganych podstawowych zagadnień. Czyli oznacza to, że uczniowie mający taką ocenę z jakiegoś przedmiotu nic z niego nie potrafią, co jest rzeczą mało prawdopodobną, gdyż wiele umiejętności traktujemy jako tak oczywiste, że ich nie dostrzegamy. Zwłaszcza, że wielu nauczycieli stawia „jedynki” z najróżniejszych powodów np. gdy uczeń spóźni się na lekcje (bez względu na to, jakie były tego przyczyny), gdy nie rozwiąże zadania na tablicy (nawet, jeśli wielokrotnie informował nauczyciela, że nie rozumie zagadnienia i prosił o wytłumaczenie, którego nie otrzymał), gdy wychowawca ma zły humor i denerwują go ciche rozmowy uczniów, (choć zazwyczaj nie karał za to swoich wychowanków i nie informował ich, że mu to przeszkadza - tym samym dając im w pewnym sensie przyzwolenie na to). Pomijając już fakt, że za zachowanie uczeń ma oddzielną ocenę i w ocenie przedmiotowej, choć ważny jest stosunek do przedmiotu, to jednak nie może to być 100% oceny. Sytuacja taka jest zwłaszcza dramatyczna, gdy jest to uczeń nielubiany przez nauczyciela, w takiej sytuacji nawet gdyby się starał i uczył osiągając lepsze wyniki na sprawdzianach to może być zignorowany przez pedagoga, który lepsze wyniki tłumaczyłby ściąganiem na sprawdzianie, fuksem itd.. A więc ocena niedostateczna w rękach nie tylko nieodpowiedzialnego, ale i dobrego nauczyciela może nie zawsze być oceną sprawiedliwą i wyrażającą obiektywny stan wiedzy ucznia. Myślę, że w szkołach można by było wprowadzić skalę od 1 do 10. Ale warto zauważyć, że 1 nie byłby oceną negatywną i karą dla ucznia tylko
57 była by jednym z 10 wskaźników wiedzy ucznia, chociaż byłby to wskaźnik najbardziej podstawowy- ten wskaźnik przypominałby wszystkim nauczycielem, że każde dziecko ma jakieś wiadomości i umiejętności, które dobry nauczyciel powinien odnaleźć i pielęgnować. Co więcej, jeśli na pierwszy stopień skali będziemy patrzeć pozytywnie, dla ucznia będzie to motywacją, by uzyskiwać lepsze wyniki. Ważna jest także pomoc dla uczniów z problemami, którzy w domu nie maja odpowiednich warunków do nauki. Dla wyeliminowania tego czynnika- organizujemy specjalnie wyposażone i dostępne dla nich sale, w których mogą spędzać czas od godziny siódmej rano do godziny 21 wieczorem. Mogą tam przebywać przed zajęciami jak i po nich. W salach tych oprócz pomocy naukowych, książek, komputerów itp. uczniom pomagają nauczyciele. Mogą tam przebywać wszystkie dzieci także i te, które mają w swoich domach dobre warunki do nauki (nie doprowadzamy do podziałów). W takich salach uczniowie mogą się uczyć, odpoczywać, dostać ciepły posiłek, (które funduje szkoła), mają chwile wytchnienia od problemów domowych i domowego środowiska. Zawsze ważnym i aktualnym zagadnieniem pozostaje usprawnienie kontaktu między nauczycielem a rodzicami uczniów. W dzisiejszych czasach, gdzie nastąpił gwałtownym rozwój Internetu, wręcz zadziwia jak mało właśnie ten środek przekazu jest wykorzystany. Interesującym pomysłem byłoby stworzenie wirtualnego dzienniczka uczniów, w którym wpisywane były by oceny ucznia, ale także jego obecności i zachowanie. Nie chodzi tylko, o co roczne bądź semestralne uaktualnianie tej strony, ale sukcesywne uzupełnienie wraz z nowymi wydarzeniami i osiągnięciami. Interesujące wydaje się także stworzenie poszczególnym klasom i szkołom forum internetowego, na którym rodzice mogliby (także anonimowo, jeśli pozwoliłoby to im poczuć się bardziej komfortowo) zgłaszać własne propozycje pomysły, wątpliwości, zażalenia, bądź obawy. Wydaje się to interesujące, ponieważ wiele ludzi jest nieśmiałych, a podczas ogólnych zebrań w szkole czują się zagłuszani przez innych rodziców. Na stronach tych nauczyciele i administracja szkoły umieszczałaby filmiki z przedstawień dzieci, oraz wszystkich aktualnych wydarzeń i uroczystości, dzięki czemu rodzice mogą cały czas śledzić postępy dziecka, nawet, jeśli nie maja wystarczająco czasu żeby chodzić do szkoły. Pozostaje kwestia, co zrobić by wywiadówki miały większe oddziaływanie na wzrost pozytywnego zachowania uczniów? Wydaje mi się, że wywiadówki zbyt często kojarzą się uczniom z negatywnymi emocjami, strachem przed reakcją rodziców na to, co powie nauczyciel. Myślę, że ważne zadanie spoczywa w rękach nauczyciela, który nie tylko jak to często bywa, mówi o złych ocenach, złym zachowaniu, ale starał się
58 także dostrzec w każdym uczniu coś dobrego i pozytywnego, co mógłby przekazać rodzicom, a rodzice uczniom. Okazanie tego typu wsparcia i docenienia działań ucznia często wpływa korzystnie na jego motywacje. Widząc, że jest ktoś, kto dostrzega nawet te drobne starania i lepsze wyniki (choćby na tle klasy nie były najlepsze, ale dla danego ucznia lepsze od tych, co wcześniej posiadał) uczeń nabiera motywacji, więcej się stara i czuje przede wszystkim satysfakcję z tego. Ciekawe także było by stworzenie możliwości wspólnego działania nauczyciela, rodziców i uczniów. Może to przebiegać na dwóch drogach, które można by było podzielić na dwa semestry. Pierwsza to zainicjowanie wspólnego wyjazdu, biwaku lub ogniska, na którym wyżej wymienione osoby mogły mieć organizowane różne zadania, konkurencje wymagające współpracy, porozumienia, które pozwalałyby wszystkim lepiej się poznać. Mogą to byś konkurencje na zaufanie, wyścigi, w których razem startują rodzice z dziećmi i konkurują z innymi tego rodzaju grupkami. Może to też być kwiz, w którym rodzice, nauczyciele i dzieci odpowiadałyby na kolejne pytania. Podczas tych zabaw i gier pozytywna atmosfera wpłynęłaby na większe zaufanie i lepsze relacje uczestników. Druga droga to wyreżyserowanie wspólnego przedstawienia, które wystawiane by było przed całą szkoła (np. każda klasa wystawiałaby swoje przedstawienie w innym miesiącu). Takie działanie z pewnością zbliżałoby rodziców i dzieci. Uczyliby się także współpracy, mogliby wspólnie żartować, uczyć się, chodzić na próby, tworzyć kostiumy - jednym słowem rodziny nie byłyby takie podzielone, zaczęłyby w nich powstawać takie same zainteresowania. Pomogłoby to na pewno porozumieć się rodzinom, rodzice mieliby wpływ na zachowanie dzieci, ale także bardziej by je rozumieli. Zmiany nigdy nie są czymś prostym, ale dostrzeżenie problemów współczesnej szkoły jest na pewno dobrym krokiem na przód. Opracowanie skutecznego planu naprawy szkoły jest trudne, ale należy wciąż próbować i dążyć do tego byśmy mieli jak najlepiej przygotowanych nauczycieli, ciekawych świata uczniów, którzy mieli by silne wsparcie ze strony rodziny. Proponowane tutaj zmiany, niektórym wydadzą się niemożliwe i nierealne, jednak póki nie zmienimy czegoś, nie pozbędziemy się trudnych i frapujących problemów, z którymi każdy z nas miał do czynienia, nic się nie zmieni. Błędne koło będzie cały czas funkcjonować, a sytuacje, których nie chcemy pamiętać prędzej czy później spotkają także innych, może nawet nasze dzieci.
59 Katarzyna Gil
Szkoła moich marzeń Człowiek uczy się przez całe życie. Pierwotnym miejscem jest dom rodzinny, gdzie stawiamy pierwsze kroki, uczymy się mówić. Kolejnym etapem jest nauka w szkole, gdzie może trafić 2/3 letnie dziecko. Ta edukacja może przebiegać przez przedszkole, szkołę podstawową, gimnazjum, liceum, technikum, szkołę zawodową, policealną, wyższą… Czy „dotrwamy” do kolejnego etapu zależy od naszej motywacji, chęci, ambicji, niejednokrotnie wpływu rodziny czy zasobu portfela. Kluczowym aspektem jest jednak instytucja szkoły. Gdybym miała możliwość wprowadzenia zmian, doszło by do istnej rewolucji szkolnictwa. Swoje zmagania rozpoczęłabym od samych fundamentów: wielkość szkoły, sal, przystosowanie infrastruktury do potrzeb niepełnosprawnych. Wyrównanie szans jest dla mnie priorytetem. Kilka schodków do przeskoczenia to dla nas żaden problem, a dla osoby poruszającej się na wózku to bariera, której bez pomocy drugiej osoby nie może przekroczyć. Chciałabym by w mojej szkole nie było podziału na lepszych i gorszych. Wszyscy mieliby jednakowe szanse. Moja idealna szkoła nie mogła by funkcjonować bez obiektów sportowych. Nowoczesny basen, boisko do piłki nożnej, piłki siatkowej, koszykówki czy lodowisko są idealne miejsca do aktywnego spędzania czasu i realizacji zainteresowań uczniów. Oprócz względów praktycznych ważna jest też estetyka. Jednolite ściany w szkołach, na których wiszą od kilkunastu lat dyplomy, czy absolwenci na początku są ciekawe. Po jakimś okresie stają się nudne i przygnębiające. Jednym z zajęć dodatkowych było by „zapełnianie ścian” przez zawieszanie obrazków, artystycznych fotografii, zależnie od upodobań uczniów. W ten sposób powstałaby galeria, której warunkiem pozytywnego wpływu byłaby regularność zmian, dowolność tematyki i techniki wykonania. Motywacją mogłoby być wprowadzanie konkursu z nagrodami. Zamiast uczenia się za pomocą tradycyjnych podręczników wprowadziłabym multimedialne nauczanie, przez programy komputerowe, interaktywne gry, Internet. Należy korzystać ze współczesnych osiągnięć techniki. Oczywiście nie wykluczyłabym całkowicie tradycyjnych książek. Częściowa ich eliminacja sprawi, że wkład materialny rodziców będzie znacznie mniejszy, a nasze dzieci i ich kręgosłupy nie będą cierpiały pod ciężarem podręczników. Gdy budynek szkoły jest gotowy można zacząć dumać nad najważniejszym punktem działania - kadrą nauczycielską. W mojej szkole nauczycielem może zostać tylko osoba z tzw. powołaniem. Według mnie ktoś, kto wybiera ten zawód, gdyż w wymarzonej branży nie znalazł nic dla siebie nie może być dobrym nauczycielem - w kwestii przekazywania
60 wiedzy oraz pedagogiem jako osoba mająca wpływ na jednostkę. Może być negatywnym wpływ motywację ucznia do dalszej nauki. Dobry nauczyciel powinien być jak animator. Powinien inspirować do działań, badań własnych. Musi zaszczepiać w uczniach radość tworzenia, obliczania, czerpania pozytywów z nauki. Na zajęciach nie ma miejsca na bezczynność i pasywność uczniów. Tradycyjna, wykładowa forma zajęć (gdy mamy prowadzącego, który dyktuje „suche treści” bez użycia aktualnie dostępnych form audiowizualnych) nie powinna być stosowana. Wiem z doświadczenia, że to nie przynosi pożądanych efektów, a staje czynnikiem zniechęcenia ucznia do przedmiotu, czasem nawet do nauczyciela. Prowadzący najpierw powinien wymagać przygotowania od siebie, następnie od ucznia. Powinien być dla niego przykładem postępowania. Moja szkoła, oprócz funkcji dydaktycznej, pełniłaby funkcję placówki kulturalnej. Powinna ona umożliwić uczniom poznanie jak najszerszego zakresu wiedzy i umiejętności w różnych dyscyplinach, nie tylko sportowych, także od matematyki, fizyki, technik teatralnych, muzyki do nauki tańca towarzyskiego, jazzu. W szkole powinna być rozszerzona lista kółek zainteresowań by każdy mógł znaleźć dziedzinę, w której czuję się komfortowo, która sprawia mu przyjemność. Innym ważnym czynnikiem jest to, że osoby realizujące swoje pasje będąc w grupie mogą dzielić się wrażeniami, spostrzeżeniami, wiedzą; przez to ją pogłębiać. Wiele ludzi nie jest świadomych potencjału jaki w nich drzemie, gdyż nie mieli okazji sprawdzić się w danej sytuacji. Wielu nie ma odwagi by zapisać się na jakieś dodatkowe zajęcia. Dobrym pomysłem było by wprowadzenie obowiązku uczestnictwa w przynajmniej jednym z wybranych zajęć. Kolejne było by dodatkowo punktowane na świadectwie. Oczywiście nie ma mowy o zmuszaniu na siłę. Liczba i różnorodność zajęć była by tak rozbudowana, że każdy na pewno znalazłby coś dla siebie. Mogłoby się wydawać, że im więcej osób w klasie tym lepiej (więcej znajomych, jest to bardziej ekonomiczne) pod tym względem to bardzo duży plus. Jednak zajęcia prowadzone w klasie gdzie jest do 15 osób są bardziej korzystne. Nauczyciel może indywidualnie podejść do każdego ucznia co skutkuje lepszymi wynikami i motywacją. Nic tak nie działa na ucznia jak wzmacnianie pozytywne. W klasie 30 osobowej ciężko jest zauważyć pospolitego, niczym nie wyróżniającego się „Jasia”. W mniej licznej klasie zobaczymy to, że się stara, codziennie odrabia prace, dużo ćwiczy na zajęcia gry na harfie. Każde miłe słowo „dobra robota”, „nie udało ci się, ale doceniam to, że próbowałeś” mogą podziałać jak zastrzyk energii i motywacji. Z przeciętnego ucznia Jan stanie się wybitny, będzie chciał się samodoskonalić, być lepszym.
61 Część druga (Opracowanie: Olga Zięba) __________________________________________________________ Rozdział 1
Mój najgorszy dzień w szkole
Ewelina Szczepaniak Najgorszym wydarzeniem w mojej dotychczasowej edukacji był dzień, w którym nauczycielka użyła kary cielesnej wobec jednego z uczniów z mojej klasy. Wydarzenie to miało miejsce w klasie pierwszej szkoły podstawowej na lekcji matematyki. Na zajęciach realizowany był nowy temat. Po przedstawieniu materiału nauczycielka poprosiła, aby wszyscy uczniowie kolejno podchodzili do tablicy i rozwiązywali podane przez nią przykłady. Jeden z wywołanych uczniów miał problem z rozwiązaniem przykładu. Nauczycielka czekała aż uczeń domyśli się rozwiązania. Chłopiec jednak nadal nie potrafił rozwiązać zadania. Kobieta straciła cierpliwość i zaczęła krzyczeć na niego, co i tak nie przyniosło oczekiwanych efektów. Użyła przy tym kilku słów, które uwłaczały chłopcu. Uczeń nadal popełniał błędy w rozwiązywaniu zadania, więc nauczycielka uderzyła go dość mocno z otwartej dłoni w plecy. Postępowanie to nadal nie przynosiło oczekiwanych skutków, dlatego kobieta chwyciła chłopca za włosy i uderzyła jego głową kilkakrotnie, niezbyt mocno, o tablicę. Mimo tak radykalnych środków postępowania, uczniowi nie udało się rozwiązać zadania, został więc odesłany na swoje miejsce, a dany przykład rozwiązał inny uczeń. Warto wspomnieć, że uczeń nie otrzymał promocji do następnej klasy. Był to najgorszy dzień w mojej dotychczasowej edukacji, ponieważ zdarzenie to wywołało u mnie duży lęk przed szkołą i nauczycielami. W podobnej sytuacji znaleźli się pozostali uczniowie. Moim zdaniem postępowanie nauczycielki było naganne. Zastosowanie kary cielesnej w obecności całej klasy mogło negatywnie wpłynąć na rozwój psychiczny nie tylko poszkodowanego ucznia, ale także pozostałych dzieci. Mogło spowodować długotrwały lęk, jak również obniżyć wyniki w nauce uczniów, czego przykładem jest poszkodowany chłopiec. Myślę, że po tym zdarzeniu, nauczycielka nie powinna dalej pracować z dziećmi.
62 Karolina Rusin Najbardziej w pamięci pozostają nam te pierwsze bądź też te ostatnie wspomnienia ze szkoły. Jednym z najgorszych wspomnień jakie osiadły w mej pamięci było dostanie po raz pierwszy w życiu oceny niedostatecznej. Ta sytuacja miała miejsce w czwartej klasie szkoły podstawowej i tak wpłynęła na moją psychikę, że do dziś pamiętam ten dzień jakby to było wczoraj. Sytuacja dotyczyła kartkówki z przyrody, która składała się z 3 zadań. Tematyką była hodowla zwierząt. Pytania dotyczyły miejsca zamieszkania zwierząt, ich wyglądu, rodzaju pożywienia itd. I choć uczyłam się bardzo długo to i tak na nic się to zdało. Byłam pewna że dostanę dobrą ocenę bo mieszkam na wsi i do czynienia ze zwierzętami miałam od dzieciństwa. A jednak nie. Wyniki były bardzo szybko i oczywiście większość dostała pozytywną ocenę oprócz mnie. Byłam na siebie bardzo zła i zawiedziona. Tego dnia mama zaplanowała dla mnie wycieczkę na zakupy. A ja jak to dziecko cieszyłam się, że będę miała coś nowego i nawet nie wspomniałam mamie o tym, że tak źle wypadłam na tle klasy. Bałam się jej powiedzieć o mojej pierwszej jedynce dlatego milczałam jak grób aż do wywiadówki. Gdy przyszedł ten sądny dzień ze strachu dostałam gorączki, bolał mnie również brzuch. Moment przyjścia mamy ze szkoły był dla mnie jak koniec świata. Chciałam go odciągnąć w czasie ale nie udało się. Mama powiedziała tacie i zaczęło się. Po raz pierwszy w życiu rodzice rozmawiali ze mną tak poważnie. Poczułam się jak w dorosłym świecie. To wszystko mnie przerosło. I chociaż rodzice nie krzyczeli na mnie ani nie dali mi żadnego zakazu to ja i tak już sama siebie ukarałam. Było to jedno z najgorszych wydarzeń jakie pamiętam z mojej początkowej edukacji, ponieważ jako mała dziewczynka, która zawsze dostaje 4 i 5 nagle dostałam 1. Jedna ocena a tak potrafiła zmienić mój mały wtedy świat. Zapamiętam to do końca życia. Katarzyna Kowalik Po długim i wyczerpującym oczekiwaniu nadszedł w końcu upragniony dla mnie dzień- jednak nie tylko dla mnie. Już od przeszło pół roku wraz z moją klasą wiedzieliśmy, że pani Irena K. opuszcza mury naszego liceum. Uczyła tu całe 38 lat. Przez ten czas utrudniała życie pokoleniom, bo uczyła zarówno matki jak i córki, ojców i synów. Irena K. żmudnie starała się wbijać nam do głów zagadnienia z geografii fizycznej, społecznej, ale nic z tego nie wychodziło, gdyż wszyscy bardziej przeżywali samo spotkanie z nią, te emocje niż problemy Trzeciego Świata lub zmniejszenie liczby ludności w Europie. Nieraz wyzywała uczniów, powołując się na tępość ich umysłów i niechęć do przedmiotu. Odejście Ireny K. przyczyniło się do rozjaśnienia naszego szarego świata. Było jak promieniujące światełko w
63 mrocznym tunelu. Mogliśmy nareszcie budzić się rano bez strachu, że znów trzeba będzie stawić jej czoła na lekcji lub minąć ją torującą sobie drogę na korytarzu. Lekcje geografii bez Ireny K. sprawiły, że inaczej spojrzałam na mapę (wcześniej zdarzało mi się stawać za nią ze strachu, co skutkowało otrzymaniem oceny niedostatecznej). Jej odejście wzmogło naszą podupadającą chęć uczenia się tego przedmiotu. Ponad połowa osób z mojej klasy zdawała geografię na maturze. Dziękuję pani Irenie za to, że pozwoliła doczekać nam tej cudownej chwili – przejścia nauczycielkityranki na emeryturę . Nic bardziej nie ucieszyło mnie jak ten dzień, podczas 3-letniej edukacji w najlepszym liceum w moim mieście. Do końca nie mogłam uwierzyć w prawdziwość tego momentu. Grono nauczycielskie uczyniło sobie z tego powodu imprezę-jak się wyraziła pani dyrektor- z okazji zerwania z terrorem. Jak nowiny głoszą pani Irena K. miewa się dobrze. Jednak żal mi jest tych uczniów, którzy nie będą mogli spotkać się z jej formami i metodami przekazywania wiedzy. Dzięki temu mogą cieszyć się szczęściem, które niesie spokojne zdobywanie wykształcenia. Katarzyna Stec Wydarzenie to miało miejsce, kiedy byłam w drugiej klasie gimnazjum. Na jednej z przerw moi koledzy z klasy pozwalali sobie na więcej niż zazwyczaj. Nauczyciele nie zwracali uwagi na ich zachowanie, ponieważ rzadko ich interwencja przynosiła pożądane efekty. Przeważnie każda próba uspokojenia ich kończyła się tym, że zachowywali się jeszcze gorzej. O mojej klasie krążyły już legendy: bijatyki ( często na terenie szkoły), wyzwiska w stronę nauczycieli, alkohol i wiele innych rzeczy, które nie powinny mieć miejsca w szkole. Przez to wszystko niewiele osób czuło się bezpiecznie przekraczając próg szkoły, myślę, że bali się nawet nauczyciele. Robiło się coraz głośniej i w końcu interwencja była konieczna. Z klasy obok wyszła nasza nauczycielka od matematyki i próbowała zapanować nad sytuacją. Oczywiście żaden z nich nawet się nie odwrócił w jej stronę, kiedy do nich mówiła. Zrezygnowana wracała się do klasy, kiedy z grupki chłopaków poleciały dość niecenzuralne słowa… wszystkie skierowane do niej. Pamiętam jak momentalnie poczerwieniała ze złości i w furii zaczęła na nich krzyczeć, co nadal nie dawało rezultatu. Rozejrzała się po zebranych na korytarzu i zauważyła mnie, przyglądającą się całemu zamieszaniu. Podeszła do mnie i wręcz krzycząc domagała się bym wskazała kto to powiedział. Nagle wszyscy odwrócili się w moim kierunku czekając co zrobię. Powiedziałam prawdę, nie widziałam kto to był. Nauczycielka nieusatysfakcjonowana moja odpowiedzią zaczęła wymieniać nazwiska podejrzanych za każdym razem pytając czy to on. Upierałam się przy swoim, przez co usłyszałam, że zawiodłam zaufanie owej pani i nie
64 spodziewała się, że stanę w ich obronie. Wybrałam to wydarzenie, ponieważ utkwiło mi w pamięci jak się wtedy czułam i w jakiej zostałam postawiona sytuacji. Zostałam narażona na atak zarówno ze strony nauczyciela jak i kolegów, którzy tylko czekali na okazję by się zemścić. Sytuacja była o tyle dla mnie niezrozumiała, że nie biorąc udziału w wydarzeniu poniosłam wszelkie konsekwencje całego zajścia. Dominika K. W styczniu 2009 roku doświadczyłam śmierci mojej bardzo bliskiej osoby. Miałam wtedy 17 lat i byłam uczennicą II klasy liceum. To wydarzenie w znacznym stopniu odbiło się na mojej osobie. Miałam ogromnie problemy z powrotem „do rzeczywistości”, nie mówiąc już o szkole. Na szczęście trafiłam na „ludzkiego” wychowawcę, świetnego pedagoga, który potrafił zrozumieć, co czuję. Nie chodziłam dłuższy czas do szkoły. Jednak po jakimś czasie musiałam ruszyć do przodu. Częściowo pod przymusem wróciłam do szkoły, ale był to powrót jedynie fizyczny, moje myśli krążyły zupełnie gdzie indziej. Bardzo źle czułam się w szkole. Koledzy i koleżanki nie potrafili odnaleźć się w tej sytuacji, nie wiedzieli jak powinni zachować się wobec mnie. Wszyscy nauczyciele byli poinformowani o mojej sytuacji i większość starała się mi pomóc, a przynajmniej nie utrudniać. Jednak, jak to zwykle bywa, tak i w tym przypadku, zdarzył się wyjątek. Będąc drugi dzień w szkole, po tej dłuższej przerwie, nadeszła lekcja biologii. Jak z każdego przedmiotu na ówczesna chwilę, tak i z biologii miałam zaległe sprawdziany i sporo wiadomości do nadrobienia. Większość nauczycieli, biorąc pod uwagę mój stan, dała mi czas do ponownego „wtarcia się w rytm szkolny”(tym bardziej, że zawsze byłam bardzo dobrą uczennicą). Jednak pani od biologii nie bardzo to odpowiadało. Zaraz po sprawdzeniu listy obecności, poprosiła mnie do odpowiedzi z bieżących wiadomości. Słysząc, że nie jestem przygotowana, bo nie było mnie ostatnio dość długo na zajęciach, zareagowała dość wymownym grymasem, po czym dodała, że w takim razie muszę napisać zaległy sprawdzian, „bo i tak od tego nie ucieknę”! Nie miałam już siły nic tłumaczyć, odjęło mi mowę. Ktoś z klasy przypomniał kobiecie moją sytuację, ale nie zrobiło to na niej większego wrażenia. Podeszła do mnie, rzuciła mi przed nos kartkę ze sprawdzianem i dodała „ Proszę mi tu nie wymyślać, wy wszystko zrobicie żeby się tylko nie uczyć”. Oddałam czystą kartkę. Do dziś nie potrafię zrozumieć zachowania tej kobiety, to było takie niepedagogiczne, a wręcz nieludzkie. Małgorzata Knieć Za najgorszy dzień w mojej dotychczasowej edukacji uznaję zdarzenie, które miało miejsce już dawno, bo około 11 lat temu. Mimo tak długiego
65 upływu czasu pamiętam ten jeden dzień bardzo dokładnie. Mam też czasami wrażenie, że wydarzyło się to zaledwie wczoraj. Był zwykły, wypełniony zajęciami i rozmowami dzień. Zbliżała się godzina 12, która wyznaczała porę obiadową. Razem z kolegami i koleżankami z klasy udaliśmy się w stronę stołówki szkolnej na obiad. Panowała bardzo luźna atmosfera. Przekraczając drzwi stołówki ustawiłam się pospiesznie w kolejce po odbiór talerza z posiłkiem. Na plecach miałam dość duży tornister wypełniony zeszytami i książkami. Rozmawiając ze znajomymi dość żywo dyskutowałam o naszym pełnym wrażeń dniu, dużo gestykulowałam i wierciłam się. W pewnym momencie usłyszałam krzyk wychowawczyni. Odwróciłam się, nie wiedząc dokładnie o co chodzi. Zdumiona zauważyłam, że zaraz za mną leży na podłodze zapłakana dziewczynka. Okazało się, że niechcący przewróciłam ją. Wychowawczyni podbiegła do mnie i zaczęła zarzucać mi, że umyślnie to zrobiłam i w dodatku nie chcę pomóc koleżance. Na nic zdały się moje tłumaczenia, że nic nie czułam, nie widziałam, że ktoś za mną stoi. Nauczycielka jeszcze tego samego dnia poinformowała telefonicznie moich rodziców o całym zajściu, przedstawiając oczywiście swoją wersję wydarzeń. Opisana wyżej sytuacja była wtedy o tyle dla mnie dramatyczna, że przydarzyła się dziecku, które szukało autorytetu, oparcia i zrozumienia w osobie nauczyciela. Po całym zajściu autorytet ten niestety zniknął, jak i całe zaufanie do wychowawczyni, która w tej sytuacji wykazała się brakiem kompetencji w podejmowaniu osądów. Kierowała się bowiem wyłącznie przesłankami, subiektywnymi odczuciami. Przede wszystkim jednak oceniła zdarzenie bardzo powierzchownie. Zabrakło niestety rozmowy ze stronami i szczerych chęci wyjaśnienia sytuacji. Z tego względu oceniam to właśnie wydarzenie za najgorsze w mojej dotychczasowej edukacji. Aneta Suchodolska Pod koniec 6 klasy szkoły podstawowej ja i Aga (moja przyjaciółka z lat przedszkolnych, z Nią dzieliłam ławkę w podstawówce) obiecałyśmy sobie, że w gimnazjum musimy trafić do jednej klasy. Aga marzyła o klasie z rozszerzonym angielskim. Szczerze mówiąc opanowałam ten język na przeciętnym poziomie, a warunkiem przyjęcia było osiągnięcie określonego wyniku na teście wstępnym. Ćwiczyłam język, bo bardzo chciałam być w klasie przyjaciółką. W dniu testu obiecałyśmy sobie, że jeżeli jedna z nas nie zaliczy testu, to druga zrezygnuje z tej klasy. Po napisaniu miałam mieszane uczucia. Na drugi dzień były wyniki i…OBIE ZDAŁYŚMY!!! Cieszyłyśmy się jak głupie. Niestety utworzono dwie klasy o takim profilu, które podzielono ze względu na punktacje. Radość nagle prysła… Agi
66 wynik był znacznie wyższy od mojego i rozdzielono nas. Napisałam podanie, ale nie mogłam się przenieść do Jej klasy, bo była zbyt liczna. Nie załamałam się, bo Aga mogła przepisać się do mnie. Byłam pewna, że to zrobi, obiecałyśmy sobie. Myliłam się… Powiedziała, że napisała test zbyt dobrze, by teraz zrezygnować i przenieść się do mnie. Zawiodłam się. Przecież obie klasy miały rozszerzony język. Nie odzywałyśmy się przez całe wakacje. Miałam do Niej żal, że nie dotrzymała słowa, ze nie poszła za mną, tak jak ja za Nią. Ona natomiast cieszyła się ze swojego sukcesu. 31 sierpnia zadzwonił telefon. Zwolniło się miejsce w klasie Agi i dopisano mnie do listy. Nie cieszyłam się, wiedziałam, ze z Agą nie będzie już tak samo. 1 września nawet się ze mną nie przywitała. Usiadła z kimś innym, a ja sama w ławce na końcu. Tak siedziałam przez 3 lata nauki. Nie wspominam tego okresu miło. Czułam się źle w tej klasie. Nie poznałam nikogo z kim mogłabym się zaprzyjaźnić. Nie miałam wrogów, ale brakowało mi kogoś bliższego. Z Aga po pewnym czasie zaczęłyśmy rozmawiać, ale nie wróciła więź między nami. Ona miała swoja paczkę, na mnie nie zwracała specjalnej uwagi. Z angielskim miałam problemy, ponieważ poziom okazał się dla mnie zbyt wysoki. Cały czas nadrabiałam zaległości, aby uzyskać pozytywną ocenę. Było mi bardzo ciężko… Agnieszka Goch Muszę przyznać, że w mojej dotychczasowej edukacji miałam pecha pod względem nauczycieli matematyki. Zarówno w podstawówce jak i w liceum zajęcia z tego przedmiotu wywoływały we mnie negatywne emocje wśród, których dominował strach przed nauczycielem. Ponieważ wspomnienie szkoły średniej jest świeższe, dlatego do niego się odwołam. Idąc do liceum zostałam ostrzeżona przez osobę znającą kadrę nauczycielską: „Żeby ci się od matmy nie trafił T..” Niestety okazało się, że to właśnie ten pan będzie mnie uczył. Szybko się przekonałam, że niepochlebne opinie na jego temat nie były wyssane z palca. Nie radziłam sobie najlepiej z materiałem i jak większość osób miałam nadzieję, że nie będę musiała robić zadania przy tablicy. Zwykle niewłaściwe wykonanie przykładu wiązało się z komentarzem w stylu: „Dziecko, tragedia” albo „Siadaj kaczorku” wypowiedziane z pogardą w głosie. Często połączone z gestem unoszenia rąk i składania jak do modlitwy. Niejednokrotnie słyszeliśmy, że mamy klapki na oczach i nie potrafimy opanować podstawowych zagadnień z przedmiotu, który jest przecież niezbędny na każdym kierunku studiów. Czasami dla odmiany postanowił kogoś ośmieszyć na forum klasy pozwalając brnąć w zadanie, w którym już na początku popełnił błąd i dopiero kiedy osoba zupełnie się zagubiła dodawał
67 złośliwy komentarz i odsyłał do ławki stawiając zwykle jedynkę. U niektórych lekcje matematyki wywoływały niemal paniczny strach objawiający się drżeniem rąk i nóg. Pomimo że realizowaliśmy program z zakresu podstawowego, wśród ocen semestralnych dominowały dwójki i trójki, czwórki były rzadkością. Obecnie wspomnienie nauczyciela matematyki nie wywołuje we mnie większych emocji, chociaż jego postawa nastawiła mnie negatywnie do tego przedmiotu. Zamiast wzbudzać pozytywną motywację do nauki wywoływał strach przed kolejną jedynką, nie był autorytetem, lecz przyczyną lęków, wytykał braki, zamiast spróbować się wczuć w sytuację sfrustrowanego ucznia. Katarzyna Sala Moim najgorszym dniem w szkole był wrześniowy dzień pierwszej klasy gimnazjum. Były to pierwsze dni w nowej szkole, nowa klasa, nowi ludzie i więcej obowiązków. To wszystko było bardzo stresujące, a jeszcze bardziej myśl o tak zwanym "koceniu". Starsi uczniowie między innymi pisali markerem słowo "kot" na twarzy i rękach, czasami kazali robić coś młodszym za siebie: na przykład iść do sklepiku szkolnego, mierzyć korytarz zapałką lub szpilką, chodzili i wołali "kici kici" itd. Dzień zaczął się jak co dzień. Mieliśmy na rano do szkoły, czekaliśmy na pierwszą lekcje, kiedy to na korytarzu pojawili się starsi uczniowie. Podeszli do grupki osób, w której stałam. Kazali mojemu koledze podejść do nauczyciela mającego akurat dyżur i wyrecytować mu wierszyk: " Tu, tu sroczka kaszkę warzyła, ogonek sobie sparzyła... Temu dała na miseczkę, temu dała na łyżeczkę, temu, bo grzecznie prosił, temu, bo wodę nosił, a temu najmniejszemu nic nie dała, tylko ogonkiem zamieszała, i frrrr... poleciała i tu się schowała!" Zdezorientowany kolega odmówił wykonania polecenia. Starsi wyciągnęli marker i namalowali mu wąsy oraz napisali na czole kot. Wtedy kolejne zadanie padło na mnie, kazali mi wyrecytować jeszcze inną rymowankę. A brzmiała ona tak: "Mam trzy latka, trzy i pół, sięgam głową ponad stół,
68 mam fartuszek z muchomorkiem, do przedszkola chodzę z workiem" Bardzo przejęłam się tym, co zrobili mojemu koledze, długo nie myśląc podeszłam do nauczyciela i na bezdechu powiedziałam wierszyk. Cała grupa stojąca obok wybuchła śmiechem, a ja spaliłam się ze wstydu. Zdegustowany nauczyciel zabrał mnie do pokoju nauczycielskiego i dopiero tam wyjaśniłam mu całą sytuacje. Wtedy nauczyciel poprosił uczniów, którzy kazali mi powiedzieć rymowankę i wpisał im uwagę do dziennika. Po tej sytuacji bałam się pójść do szkoły, na szczęście moja koleżanka miała brata w trzeciej klasie i już mnie nie "kocili". To zdecydowanie był mój najgorszy dzień w szkole. Monika Szewczyk Najgorsze wydarzenie z okresu szkolnego, jakie pamiętam, miało miejsce w liceum. Była to lekcja języka polskiego. Nasza polonistka była tego dnia bardzo nerwowa (miewała czasami takie dni) i gdy weszła do klasy wszyscy wiedzieliśmy, że dzisiaj nie unikniemy odpowiadania. Nasza nauczycielka pytała nas po każdych skończonych zajęciach. Odpowiadaliśmy na podstawie przygotowanych konspektów (ta metoda miała nas lepiej przygotować do matury). Nauczycielka zapytała dwie osoby i nie będę ukrywać, że były średnio przygotowane. Polonistka była coraz bardziej zła. Poprosiła moja koleżankę S. do odpowiedzi. S. była lepiej przygotowana niż poprzednie osoby, ale w przeciwieństwie do nich nie była ulubienicą naszej sorki. Zaczęła mówić na zadany temat i mówiła całkiem dobrze, mimo to nauczycielka cały czas zwracała jej uwagę, wytykając nawet najmniejsze błędy. Nagle nasza sorka wybuchła złością i zaczęła krzyczeć na S. Nie wiem czy nasza polonistka przeżywała wtedy jakieś ciężkie chwile w swoim życiu, ale nie da się opisać słowami jak bardzo wyżyła się na tej dziewczynie. Ja mimo, że siedziałam dość daleko byłam przerażona. W przeciwieństwie do nauczycielki znałam S. i wiedziałam ze sama odpowiedź przed nauczycielką jest dla niej trudna. Do tej pory nie wiem co wtedy działo się w jej głowie. Chwilę po wybuchu nauczycielki rozległ się dzwonek. Nauczycielka wyszła trzaskając drzwiami, a S. zaczęła płakać. Po chwili wręcz zanosiła się płaczem. S. była w strasznym stanie, ale udało nam się ją podtrzymać nieco na duchu i wytrzymała kolejną lekcje polskiego, która odbywała się całkiem zwyczajnie. Do tej pory nie jestem w stanie zrozumieć zachowania naszej polonistki. To nie był ostatni raz, ale opisany wybuch złości najmocniej nami wstrząsnął. Uważam, że takie zachowanie jest niedopuszczalne i nie powinno mieć miejsca. Głównie dlatego, że szkoła powinna być miejscem
69 bezpiecznym dla ucznia, a nauczyciel powinien być autorytetem, który nie powinien być oparty na władzy i strachu, ale na szacunku i zaufaniu. Ewelina Budzyńska Najgorszym wydarzeniem w mojej dotychczasowej edukacji były ewidentnie lekcje fizyki w szkole średniej. Już na samym początku postać nauczycielki malowała się jako „mała ruda i wredna”. I z przykrością muszę stwierdzić, że nie odbiegała ona od tego stereotypu. Zawsze ponizała uczniów, wymagała nie potrafiąc nauczyć. Pół lekcji potrafiła opowiadać o swoich problemach a na sam koniec rozpoczynała rozwiązywanie zadania którego nigdy nie umiała poprawnie rozwiązać. Oceny zleżały wyłącznie od jej humoru i nastawienia. Czasami połowa klasy dostawała czwórki, czasami jedynki bez uzasadnienia. Przełomowym momentem był dzień kiedy to mój kolega z klasy, który był zagrożony z tego przedmiotu pisał kartkówkę. Do szkoły wzywani byli już jego rodzice, którzy jak twierdziła Pani od fizyki: „bronili swojego synka”. Jednak prawda była inna. Nauczycielka wybrała sobie właśnie jego na kozła ofiarnego, którego za wszelką cenę chciała zostawić w klasie na następny rok. Uczeń ten jednak się nie poddawał, gdy po napisaniu kartkówki okazało się, że dostał kolejną mierna ocenę, a jego kartka wylądowała z wielkim rozmachem w koszu. Ze stoickim spokojem wyjął ją skleił i pobiegł do innej nauczycielki fizyki w celu potwierdzenia oceny. Co się okazało w niedługim czasie, kartkówka była napisana bezbłędnie, a nasza nauczycielka musiała tłumaczyć się skrzętnie przed dyrekcją szkoły. Nigdy nie było wiadomo kto będzie następny… Jej postać budziła postrach i lęk. Nikt nie był pewny swojej oceny. ta kobieta ewidentnie nie nadawała się na nauczycielkę. Nie umiała przekazać żadnej wiedzy, a oceny wystawiała w skali „lubię, nie lubię”. Damian Miazga Myśląc o tym, jakie jest moje najgorsze wydarzenie edukacyjne, nachodzi mi na myśl tylko jedno matematyka i szkoła średnia w Poniatowej. Idąc do Technikum Informatycznego zdawałem sobie sprawę z wymaganiami, jakie będą mi postawione, lecz moja dobra znajomość komputera napędzała mnie do nauki. Jak większość uczniów znałem swoje dobre i złe strony edukacji. Do moich ulubionych przedmiotów mogłem zaliczyć Język Polski, Geografie, Informatykę i oczywiście Wychowanie Fizyczne, zaś przedmioty ścisłe jak Chemia, Fizyka i Matematyka stwarzały mi największe problemy. W wakacje przed rozpoczęciem roku szkolnego, dużo słyszałem o lekcjach matematyki z Panią Dyrektor i miałem nadzieję, że nie będę miał z nią żądnych zajęć. Jednak nasza „kochana” matematyczka, wychodziła z
70 założenia, że uczniowie idący do technikum są zdolni, więc można będzie ich wiele nauczyć. I w ten oto sposób spotkaliśmy się na zajęciach z matematyki. Starsza Pani, siedząca przy biurku wydawała się być miła i sympatyczna, czyli mity chodzące na jej temat musiały być wyssane z palca, tylko po to by przestraszyć młodszych kolegów idących do tej szkoły. Nic bardziej mylnego. Oczywiście na pierwsze zajęcia z matematyki zaspałem i musiałem siedzieć przy biurku. Moje spóźnienie wywołało u Pani Dyrektor lekkie zdenerwowanie i jako wyznaczony ochotnik musiałem iść do tablicy zmierzyć się z pierwszym zadaniem. I właśnie tutaj zaczęła się przygoda mojego życia. Stres był u mnie bardzo duży, ponieważ nigdy nie byłem orłem z matematyki a myśl o tym, że to pierwsze zajęcia przed nową klasą nie dawały mi racjonalnie myśleć. Podczas rozwiązywania zadania pomyliłem się, zastosowałem inny wzór i dalsze próba skończenia przykładu nie miała sensu. Wtedy usłyszałem za moimi plecami głos nauczycielki, był tak głośny i twardy, że przebijał mnie od środka, moje myślenie wyłączył się automatycznie a ja stałem bezradny patrząc w tablice. Nogi miałem jak z waty, kreda wypadała mi z rąk, lecz nic więcej nie mogłem zrobić. Dzwonek uratował mnie od krzyku, jaki dochodził z końca sali, gdzie stała nauczycielka. Po tej lekcji do końca zajęć nie miałem odwagi się zgłosić, tylko siedziałem bezradnie w ostatniej ławce i rozmyślałem jak mi się uda wytrzymać na matematyce przez 4 lata. Z biegiem czasu, gdy przechodziłem z klasy do klasy matematyka stawała się bardziej luźniejsza, ale przygoda, jaką przeżyłem w pierwszej klasie zostanie w mojej pamięci do końca życia. Weronika Łucjan Bez zastanowienia mogę powiedzieć, że najgorszym wydarzeniem w mojej dotychczasowej karierze edukacyjnej był pewien incydent na lekcji chemii w liceum. Co prawda cała historia nie dotyczy mojej osoby bezpośrednio, jednak bycie obserwatorem w tej sytuacji wywarło na mnie tak wielki szok, zdziwienie a zarazem głupią bezradność i oniemienie, że opisanie tego wszystkiego uważam za stosowne, jako i to, żeby uznać całą tę historię, jako najgorsze wydarzenie w mojej edukacji. Nikt nie jest doskonały… nikt nie może być doskonały we wszystkim co robi i niemożliwością jest mieć ze wszystkiego szóstki, zwłaszcza w liceum. My nie byliśmy doskonali z chemii, mówię my, bo cała nasza klasa ledwo co zdawała z tego przedmiotu. Na 30 osób w klasie ponad 15 miała dwóje, ponad 10 było zagrożone reszta jaka została, to szczęśliwcy, którzy umieli ściągać, albo miało wcześniej odpowiedzi od innych klas i w ten sposób byli posiadaczami wymarzonych przez wszystkich trój w dzienniku. Paradoksem była jedna jedyna piątka w naszej klasie, którą miała nasza
71 koleżanka, obecnie studentka chemii. No ale dość przynudzania, już przechodzę do rzeczy. Owy najgorszy incydent zdarzył się pewnego zimowego dnia. Zbliżał się koniec semestru, wszystkim zależało na wyciąganiu ocen, a zwłaszcza jedynek. Nieuniknionym było poprawianie kołków z chemii. No i w końcu przyszła ta chwila… Każdy trząsł się ze strachu na samą myśl o przedmiocie, a co dopiero powiedzieć , gdy do sali wchodziła nauczycielka… Była szczupła, miała krótkie farbowane włosy bardzo mocno nastroszone, każdy w innym kierunku, szaro-żółto-brązowe zęby od nieustannego palenia papierosów, ubierała się dość elegancko, no i zawsze towarzyszył na jej mocno, a nawet przesadnie wymalowanej twarzy złowieszczy uśmieszek. Kiedy przychodziło do pytania, już dawno pół klasy posikało się ze strachu, aby to żadne z nich nie było wyrwane do odpowiedzi. Dziwie się teraz dlaczego każdy tak dygał, skoro na każdej lekcji chemii zawsze pytana była nasza koleżanka Zosia. Nie miała dziewczyna życia… a szczególnie tamtego dnia nie było jej do śmiechu. Powiedzmy sobie szczerze nie była orłem w tej dziedzinie, ale na tamtą lekcje materiału uczyła się z dziewczyną, która była najlepsza w klasie, później inne koleżanki ją pytały i wypadła wprost rewelacyjnie. Taka odpowiedź to byłby miód na uszy chemiczki. Jednak nie było dane tego miodu skosztować. Zosia lekko zdenerwowana, ale dość pewna siebie poszła po wywołaniu do tablicy. I zaczęło się najgorsze. Padło pierwsze pytanie a strach tak sparaliżował Zosię, że nie mogła z siebie nic wydusić, jednak po chwili zaczęła kreślić wzór mola na tablicy i zaczęła sobie radzić z opanowywaniem nerwów. Jednak minimalnie pomyliła się w tym co napisała. Nie trzeba było długo czekać na reakcje nauczycielki, od razu gdy zauważyła błąd zaczęła podpuszczać Zośkę w złym kierunku i dziewczyna jeszcze bardziej się zamotała… Profesorka tamtego dnia nie pozostawiła suchej nitki na koleżance, powiedziała: “ nie rozumiem po co chodzisz do szkoły tępaku, lepiej matka by zrobiła gdyby Cie nie rodziła. Biedna męczy się z takim prostakiem i nierobem, lepiej byś zrobiła jakbyś na targ poszła na siebie zarobiła, chociaż tyle matce byś pomogła, że utrzymywać by ciebie nie musiała!!! “ pamiętam te słowa dokładnie i będę pamiętać już zawsze… Gdy tylko to wszystko usłyszałam, zdębiałam, z resztą jak wszyscy inni, nie wiedziałam, co zrobić. Rozejrzałam się po klasie nikt nic nie mówił. Wszyscy siedzieli wyprostowani… jakby, ktoś rzucił na nich klątwę znieruchomienia… nie dziwie się i mnie przez dłuższa chwilę sparaliżowały te słowa. Zastanawiałam się ciągle co zrobić i czy jak coś zrobię, to czy zdam do następnej klasy, bo pani profesor znana była z utrudniania życia innym, tylko dla jej własnej satysfakcji. W końcu nic nie zrobiłam jak się gapiłam tak dalej się gapiłam, Zośka pod tablicą nawet łzy nie uroniła, silna
72 dziewczyna. Ja już dawno tonęła bym we łzach… W końcu chemiczka przestała pastwić się nad nią i powiedziała , żeby Zosia wróciła do ławki. Oczywiście w dzienniku była już kolejna jedynka… i jak tu je poprawić, skoro na sam widok nauczyciela paraliżuje, a małe potknięcie przy tablicy, dyskwalifikuje poprawę ocen i klasyfikuje to nie klasyfikacji ucznia… Z tego dnia nie zapomnę jeszcze jednego… złośliwego uśmieszku żółto-szaro - brązowych zębów nauczycielki, jakby cała sytuacja sprawiła jej jeszcze większą przyjemność widząc przygnębienie i smutek uczennicy . Niewątpliwie to jest najgorsze wydarzenie w mojej edukacji, i chociaż to nie ja stałam pod tablicą, to nie mnie wyzywano i poniżano, czułam się wtedy podobnie do Zośki, nie wiedziałam co ze sobą zrobić. Po prostu mnie zatkało. Takie doświadczenie wiele uczy. Jednak wnioski wyciągnijcie sami. Nikomu nie życzę, żeby kiedyś ktoś znalazł się w sytuacji Zośki, ani w naszej. Bo ona nie umiała się bronić, a my nie broniliśmy jej. Nie okazaliśmy się przyjaciółmi, zawiedliśmy. Karolina T. Najgorszym wydarzeniem w mojej edukacji było zawalenie roku na germanistyce. Już w gimnazjum wiedziałam, że chcę zostać nauczycielką niemieckiego. Było to moje największe marzenie. W LO byłam najlepsza w klasie, zdawałyśmy we trzy maturę rozszerzoną, zdałyśmy i dostałyśmy się na nasza wymarzoną uczelnie w Kielcach (nazwy nie podam). Już od początku było ciężko, było mnóstwo gramatyki, która była naszą piętą Achillesową. Jakoś w połowie semestru okazało się jednak ku naszemu zdziwieniu, że są to studia tłumaczeniowe a nie tak jak było podane na stronie internetowej, nauczycielskie. Tak więc mówiąc kolokwialnie "zrobili nas w konia". Miałyśmy naprawdę poważne problemy z tą gramatyką, jak zresztą większość ludzi na roku. A na dodatek niestety pani Profesor nie należała do osób miłych i serdecznych, nie pomagała, wręcz przeciwnie. Zresztą pan Profesor też nie był zbyt miłym człowiekiem. Natomiast z resztą "przedmiotów" nie było tak źle nawet można stwierdzić, że było wszystko w porządku. Przyszedł czas sesji. W sumie miałam tylko jedną poprawkę z historii Niemiec a reszta była zaliczona bez problemu, nie wliczając oczywiście gramatyk. U pani Profesor miałam niezaliczonego jednego kolosa a u Profesora egzaminu. Egzamin u Profesora był straszny, były same 2, a na dodatek Profesorek jeździł po nas nieźle nigdy nie zapomnę koleżanki, która wyszła od niego z płaczem, powiedział jej że jest idiotką i że nie wie co ona tu robi ale najlepsze jest to, że zaliczył jej na 3. Tak więc miałam poprawkę. Zresztą jak pól naszego roku. Miałam wszystko w małym paluszku. Poszłam na egzamin wylosowałam pytanie, zaczęłam odpowiadać i usłyszałam, że marnuje jego czas. Wyszłam z
73 płaczem. Trzeba było wziąć warunek, poszłam znowu do niego i znowu mnie oblał. Za każdym razem słyszałam różne "miłe" ciekawostki na swój temat. Trzeciego razu nie było, zrezygnowałam. Miałam przez jakieś pół roku mega depresję, w ogóle nie wychodziłam z domu. Nigdy nie zapomnę tego człowieka! To najgorsze co mnie do tej pory spotkało w mojej edukacji. A.K. Rozpoczynał się kolejny tydzień stycznia, a wraz z nim ponowne kłopoty. Na zajęciach z gramatyki praktycznej atmosfera była nie do zniesienia, koniec semestru jak wiadomo, same najgorsze rzeczy dla studentów: zaliczenia, sesja, egzaminy. Do szczęścia brakowało mi tylko jednego zaliczenia. Miałam nadzieję, że zaliczyłam kolokwium, które pisaliśmy w ubiegłym tygodniu. Atmosfera stawała się coraz bardziej napięta. Nie byłam w stanie racjonalnie myśleć. Tysiąc różnych sytuacji kłębiło mi się w głowie, że wszystko było dobrze napisane, ale za chwilę w tym samym miejscu pojawiał się ,,czarny scenariusz” wydarzeń. Wykładowca oddawał kolokwia, miał nietęgą minę, nic dobrego to nie wróżyło. Rzeczywiście miałam rację, tylko połowa grupy zaliczyła kolokwium, a ja niestety trafiłam do tej gorszej grupy. Wszystko stracone, już nic można było zrobić!!! Wybiegłam z uczelni jak strzała wystrzelona z procy, wkurzona, jak bomba zegarowa, mająca za moment wybuchnąć. Czułam żal, ból, wiele negatywnych emocji, które musiałam jak najszybciej z siebie wyrzucić. Wszystko i wszyscy mnie denerwowali, próby zapewnienia i powtarzania, że wszystko będzie dobrze, jeszcze bardziej potęgowały moją porażkę. W domu rozkleiłam się na dobre, przynajmniej nikt mnie w takim stanie nie widział. Notatki darłam na strzępy, zajęło mi to dużo czasu, dopiero wtedy poczułam, że emocje trochę opadły, musiałam jakoś odreagować ,,przegraną bitwę”. Postanowiłam, że nigdy, przenigdy już tam nie wrócę. Hektolitry wypitych kaw, codzienne zakuwanie do trzeciej nad ranem, potęgujący się stres, bolący kręgosłup i wrzody na żołądku gratis. I po co mi to wszystko było potrzebne??? Ktoś kto nie przeżył takiej sytuacji nigdy mnie nie zrozumie. To był najgorszy dzień w mojej edukacji. Na pewno nie warto tak poświęcać swojego zdrowia, bo jest ono bezcenne, a w życiu trzeba wyznaczać sobie cele możliwe do osiągnięcia. Anna Zdunek Moje najgorsze wydarzenie z edukacji w szkole zaistniało na lekcji religii. Byłam wtedy w drugiej klasie podstawówki. Religii uczyła mnie siostra zakonna, która ogólnie była osobą miłą, ale czasem miała ataki złości i
74 wtedy krzyczała na wszystkie dzieci, nawet bez powodu. Tym razem zrobiła coś o wiele gorszego, przez co nie chciałam chodzić do niej przez jakiś czas na lekcje. W tym czasie kiedy się to wydarzyło zbliżały się święta Bożego Narodzenia. Kilka dni przed ostatnią lekcją religii przed świętami, w szkole wystawiane były jasełka, które organizowała siostra, a brały w nich udział uczniowie ze starszych klas. Siostra nie powiedziała nic takiego, że na jasełkach trzeba być obowiązkowo. Ja niestety, nie mogłam na nie przyjść, ponieważ byłam chora. Nie wiem jakim cudem, ale siostra zapamiętała, że akurat mnie na jasełkach nie było. Kiedy na ostatniej w naszej klasie lekcji religii przed świętami, siostra zorganizowała opłatek i wszystkie dzieci dzieliły się nim między sobą oraz ustawiały w kolejce do siostry, aby także się z nimi podzieliła stało się coś, czego żadne dziecko nigdy nie spodziewałoby się. Gdy przyszła moja kolej i podeszłam do siostry, ona powiedziała mi, że się ze mną nie podzieli, bo nie byłam obecna na jasełkach. Powiedziałam jej, że to nie z mojej winy, że nie mogłam przyjść bo byłam chora, ale siostra już mnie nie słuchała, tylko zaczęła dzielić się opłatkiem z moją koleżanką. Zrobiło mi się przykro i smutno, ale nic już nie powiedziałam i poszłam do swojej ławki. W domu opowiedziałam o całej sytuacji rodzicom, ale powiedzieli żebym się nie martwiła, że to siostra się brzydko zachowała. Po świętach przyszedł do nas, do domu ksiądz po kolędzie. Jemu też opowiedziałam całe zdarzenie z siostrą i opłatkiem. Reakcja księdza była dosyć adekwatna do zaistniałej sytuacji, krzyknął z jednoczesnym zdziwieniem w głosie „Czy ona zwariowała?!” Uważam, że siostra postąpiła bardzo źle, nie powinna mówić w ten sposób i takich rzeczy do ośmioletniego dziecka, a tym bardziej nie powinna go ignorować, jeśli dziecko chciało uzasadnić swoją nieobecność. Według mnie takie osoby, nie mające podejścia do dzieci nie powinny uczyć w szkole, a przede wszystkim w szkole podstawowej. Katarzyna Marczak Najgorszy dzień w szkole. Był to poniedziałek. Mieliśmy jakąś ważną „imprezę” szkolną. Zawsze katechetka wybierała mnie do różnego rodzaju „zadań‟. Głównie chodziło o czytanie fragmentów z Biblii, mówienie wierszy itd. Miałam dobrą dykcję więc nigdy nie miałam z tym problemów. Jednakże akurat tego feralnego dnia byłam trochę chora. Jak się później okazało, nie było to moim głównym problemem. Osoba czytająca przede mną była wysoka. Dużo wyższa niż ja. A ponieważ miałam tylko 9 lat było mi naprawdę trudno obniżyć mikrofon– tak więc czytałam swoją „kwestię” stojąc na palcach. Spowodowało to stres, silniejszy ból gardła, ogólny dyskomfort. I przez to wszystko wyszło nie najlepiej. Ale nie to było najgorsze.
75 Po powrocie do sal mieliśmy akurat lekcję religii. Pani katechetka nie stroniła od krytykowania mnie na forum całej klasy, że za szybko, że nie wyraźnie, że brzydko. Upokorzeniom nie było końca. Zostałam poinformowana, ze już nigdy nie zostanę wybrana do tak ważnego zadania. Cala klasa była tym trochę zażenowana, nie do końca wszyscy rozumieli o co tak naprawdę jej chodzi. Ja jednak odebrałam to bardzo poważnie. Kobieta w ogóle nie dała mi się wytłumaczyć. Wtedy podjęłam decyzję o zaprzestaniu brania udziału w jakichkolwiek przedsięwzięciach szkolnych. Zawsze to lubiłam, ale tamtego feralnego dnia przestałam. Maria Golonka Trudno jest wybrać najgorszy dzień w mojej edukacji, dosyć wyraźnie zapamiętałam jednak pewnego nauczyciela. Pani X była i o zgrozo nadal jest polonistką w jednym z lubelskich liceów. Nie miałam szczególnych problemów z językiem polskim ale muszę przyznać że ta kobieta potrafiła zniechęcić człowieka do wszystkiego. Przekraczając próg sali lekcyjnej wiedziałam, że prawa zdrowego rozsądku i logiki przestają istnieć. Przywołując te wspomnienia nie mogę wyzbyć się przekonania iż najlepszym komentarzem opisującym te wydarzenia jest napis znajdujący się nad brama piekielną w poemacie Dantego Alieghieri: „porzućcie wszelką nadzieję, wy, którzy tu wchodzicie”. Tak właśnie było. Jako uczniowie nie mogliśmy być niczego pewni. Za każdym razem Pani X zaskakiwała nas swoimi oryginalnymi pomysłami i interpretacjami. Najciekawsze były zajęcia poświecone omawianiu lektur. Fakt przeczytania książki nie gwarantował udzielenia poprawnej odpowiedzi na pytanie nauczyciela. Szansa odgadnięcia toku rozumowania Pani X była jak trafienie szóstki w totka. W celu lepszego zobrazowania sytuacji posłużę się kilkoma przykładami. Pytanie dotyczące okoliczności śmierci Rzeckiego, jednego z bohaterów „Lalki”. Trzydziestu uczniów zgodnie twierdziło iż był to zawał serca. Prawidłowa odpowiedź była jednak inna: „Rzeckiemu pękło serce z żalu za Napoleonem”. Trzydzieści jedynek zmaterializowało się na stronach dziennika. Co zabiło doktora w „Dziadach” ? Odpowiedź klasy – piorun, błyskawica. Znów pomyłka: „ przyczyną śmierci było niekontrolowane wyładowanie atmosferyczne”. Podobnych przykładów mogłabym podać znacznie więcej. Lekcje języka polskiego były miejscem nieustannego uświadamiania uczniom ich niewiedzy, braków, wyolbrzymiania słabych stron. Stały się przyczyną licznych frustracji, niezależnie od włożonego wysiłku efekt był ten sam. Zajęcia te będę wspominać jako nieprzerwaną walkę z Panią X której nie mogłam jednak wygrać.
76 Dominika Adamiak Największa edukacyjna porażka? Pewien nauczyciel muzyki. Musiało być to naprawdę traumatyczne przeżycie, skoro dłuższą chwilę zajęło mi przypomnienie sobie, że w ogóle mnie uczył. Wyparłam to przykre doświadczenie ze świadomości. Już swoim wyglądem nie zachęcał do współpracy, nie mówiąc już o samym podejściu do uczniów. Nie mogę kwestionować zasobu wiedzy i kwalifikacji, które posiadał, ponieważ musiał je mieć, inaczej nie przyjęto by go do szkoły. Przynajmniej mam taką nadzieję. Nie rozstawał się ze swoją znoszoną, brązową teczką i posiadał tylko jedną parę spodni i kilka rozciągniętych swetrów. Miał wadę zgryzu i zdarzało mu się pluć mówiąc. Nie przeszkadzało mi to, dopóki nie zostałam niechcący soczyście opluta, odpowiadając przy tablicy. To było okropne. Nie posiadał ani krzty autorytetu. Zachowywał się tak, jakby nie mógł poradzić sobie z samym sobą. Na początku było mi go naprawdę żal, bo przecież wiadomo, że nie każdy jest stworzony do tego, by być nauczycielem, natomiast zły los płata ludziom figle. Żył we własnym świecie i chyba przerażała go sama perspektywa uczenia. Na lekcji działy się różne osobliwe rzeczy, każdy robił co chciał, było niesamowicie głośno i nikt nie reagował na jego ciche prośby i upomnienia, a czasem niepewne groźby. Kilka osób zapisało się do chóru, który prowadził, oczywiście po to, żeby mieć ocenę celującą na świadectwie i tym samym podnieść sobie średnią. Jak się okazało później, wcale nie było takiej potrzeby. Niektórzy uczniowie podchodzili do niego i wmawiali mu, że uczestniczyli w akademii albo brali udział jakimś przedstawieniu, cała klasa przytakiwała i mieli same piątki i szóstki. Jeszcze inni nawet nie musieli zmyślać. Wystarczyło, że przy swoim wyglądzie bandziorów stanęli przy biurku i popatrzyli na pana z góry. Zawód nauczyciela nie należy do łatwych. Wykonując go, nie mając ku temu predyspozycji, nie jest także przyjemny – zarówno dla nauczyciela, jak i dla uczniów. Najbardziej zaś szkoda mi zmarnowanego czasu. Monika Białek Najgorsze, co spotkało mnie w dotychczasowej edukacji była postawa nauczycielki języka angielskiego. Była to bardzo elegancka, zadbana młoda pani. Posługiwała się dość wyszukanym językiem, często zupełnie nie pasującym do komunikacji z uczniami. Słowa „tudzież” oraz „aczkolwiek” pojawiały się prawie w każdym jej zdaniu. Kobieta ta traktowała nas jak jednostki, które niewiele potrafią i jeśli coś w życiu osiągną to tylko dzięki „rodzicom i ich znajomościom”. Jeśli zauważyła, iż ktoś czegoś nie umie, to
77 od razu wzywała go do odpowiedzi. Nawet gdy byliśmy nieobecni w szkole przez dłuższy czas, to po powrocie do niej od razu zostawaliśmy odpytywani z zaległego materiału. Często wtedy chorowałam, więc nie raz po powrocie do szkoły dostałam ocenę niedostateczną. Postawienie kilku takich ocen w ciągu lekcji wydawało się sprawiać nauczycielce satysfakcję. Zachowanie tej pani sprawiało, iż przed każdą lekcją czułam ogromny strach. Nie byłam oczywiście jedyna, gdyż inni uczniowie, nawet jeśli dotychczas byli uważani za całkiem dobrych z angielskiego, też się bali. Straciliśmy wiarę we własne umiejętności i możliwości. Korepetycje, liczne godziny spędzone nad książkami i ciągły lęk stały się regułą. Obecnie, jako absolwentka liceum ogólnokształcącego, a tym bardziej jako studentka wstydzę się, iż w XXI wieku, gdzie znajomość języka angielskiego jest powszechna, znam tylko jego podstawy. Nie wynika to bynajmniej z mojego lenistwa czy ciemnoty. Nie jestem jednak w stanie przemóc swojej niechęci i podjąć się nauki tego języka. Postępowanie tej nauczycielki negatywnie wpłynęło na moje zdrowie fizyczne i psychiczne, na mój stosunek do nauki. Jej zasługą jest moja awersja do języka angielskiego. Język ten stał się dla mnie ogromną traumą i po dziś dzień na samą myśl o tym przedmiocie przechodzą mnie dreszcze. Iwona Zaniuk Z mojej dotychczasowej edukacji najgorzej wspominam lekcje matematyki w gimnazjum. Odkąd pamiętam matematyka była moim znienawidzonym przedmiotem. Po pierwsze dlatego, że nigdy jej nie rozumiałam, a po drugie z powodu beznadziejnego nauczyciela. Matematyka nie jest trudna jeśli jest dobrze wytłumaczona. Mój nauczyciel niestety nie umiał nam tego dobrze wytłumaczyć, a z czasem w ogóle przestał tłumaczyć, jedyne, co robił to pokazywał nam jeden przykład na tablicy lub przeczytał wzór z książki, po czym wymagał od nas wykonywania zadań. Niestety ten jeden przykład to za mało żebym ja i większość klasy zrozumiała zagadnienie. Osoby, które nie potrafiły wykonać zadania wyzywał od najgorszych i oczywiście karał złymi ocenami. Za poproszenie o wytłumaczenie, czy powiedzenie, że się nie rozumie potrafił skrzyczeć, postawić jedynkę, a nawet wpisać uwagę o niewłaściwym zachowaniu. Często też potrafił uderzyć linijką lub dziennikiem. Na jego lekcjach zeszyty często lądowały za oknem. Dlaczego? Kiedy sprawdzał prace domową i znalazł błąd albo nie podobało mu się prowadzenie zeszytu wpadał w szał i wyrzucał zeszyty za okno. Do odpowiedzi zgłaszały się osoby najlepsze, a ci którzy nie rozumieli siedzieli cicho z nadzieją, że nie pójdą do odpowiedzi. Były osoby, które wybiegały z zajęć z płaczem, co oczywiście kończyło się dla nich nieobecnością. Na zajęciach wykonywaliśmy ćwiczenia z podręcznika w kolejności od
78 najłatwiejszych do najtrudniejszych, a zadania, których nie zdążyliśmy zrobić w trakcie lekcji, czyli tych najtrudniejszych, zadawane były do domu. Mimo naszych skarg do dyrekcji nikt nie zainteresował sie naszą sytuacją i przez trzy lata męczyliśmy się na lekcjach matematyki z nauczycielem, który nie miał podejścia do młodzieży ani powołania do nauczania matematyki. Wiem, że takie czy podobne sytuacje zdarzają się w wielu szkołach, a niestety cierpią na tym uczniowie. Uważam takie zachowania nauczycieli za karygodne wykroczenie. Joanna H. Moje najgorsze wydarzenie szkolne miało miejsce w gimnazjum. Najbardziej je zapamiętałam, ponieważ było to dla mnie najbardziej niesprawiedliwe doświadczenie, które mnie osobiście dotknęło. W trzeciej klasie uczyliśmy się pisać rozprawki - nowa, trudna forma wypowiedzi. Nauczycielka podała bardzo ciekawy temat dotyczący lektury „Kamienie na szaniec”. Nowa forma wypowiedzi bardzo mi się podobała, postanowiłam przyłożyć się do pierwszej rozprawki. Napisałam wcześniej, dokładnie sprawdziłam. Kilka dni przed oddawaniem prac koleżanka poprosiła mnie o pożyczenie zeszytu. Niczego się po niej nie spodziewałam, niczego nie podejrzewając pożyczyłam zeszyt. Dwa dni później wszyscy oddaliśmy zeszytów z rozprawkami do oceny. Następnego dnia nauczycielka przyniosła ocenione wypracowania, ogłaszając całej klasie, że jest jej bardzo przykro, że niektórzy nie potrafią pisać wypracowań samodzielnie. Okazało się, że owy zarzut tyczy się mnie, pani polonistka stwierdziła, że to ja bezczelnie odpisałam rozprawkę od koleżanki (tej samej, której pożyczyłam zeszyt, ot przypadek). Zostałam oskarżona o plagiat i niesamodzielne napisanie rozprawki, co wiązało się z pałą. Koleżanki nawet nie ruszyło sumienie, a nauczycielce nawet do głowy nie przyszło, że to właśnie ta moja koleżanka – córka polonistki – zwyczajnie odpisała ode mnie wypracowanie. Czułam się upokorzona, niesprawiedliwie potraktowana. Nikt mnie nie wysłuchał, co oczywiście odbiło się na moich kolejnych ocenach z polskiego. Dlatego wybrałam to wydarzenie na moje najgorsze wspomnienie z czasów szkolnych. Zostałam potraktowana niesprawiedliwie, nie miałam szans nic wyjaśnić, a cały mój trud, który włożyłam w pisanie wypracowania poszedł na marne. Sytuacje, w których jesteśmy traktowani w szkole niesprawiedliwie i z góry są codziennością, jednak ta najbardziej zapadła mi w pamięci. Joanna Korol To było dosyć dawno, miałam jakoś około 14 lat. Chodziłam do gimnazjum w niewielkim miasteczku na Lubelszczyźnie. Podczas jednej z lekcji języka
79 polskiego omawialiśmy bajki Ignacego Krasickiego. Nauczycielka zadała pracę domową, w tym zadanie dla chętnych – napisanie własnej, rymowanej bajki. Ci, którzy zrobią to zadanie mieli dostać szóstkę. Ja już kiedyś układałam rymowanki na różne tematy, poza tym chyba mam „lekkie pióro”, więc postanowiłam spróbować swoich sił. Napisałam krótką bajkę o bobrze i lisie: Miał bóbr z lisem spółkę, szło im całkiem dobrze, Dopóki lis nie zagarnął części kasy bobrzej. Zwierzył się więc bóbr żonie z tego, co go trapi I rozpłakał się tak, jak to bóbr potrafi. Bardzo dumna z siebie poszłam do szkoły i okazało się, że zadanie dla chętnych zrobiłam tylko ja. Przeczytałam moją bajkę, a pani nauczycielka powiedziała: „Dziękuję, dostajesz plusa”, bo myślała, że bajki tej nie napisałam sama, że po prostu znalazłam ją gdzieś w Internecie. Uważam, że nauczycielka języka polskiego zachowała się bardzo nie w porządku, nie dotrzymując słowa. Czułam się wówczas bardzo oszukana i rozczarowana. Pewnie nie byłoby problemu, gdyby poprzedniego dnia nie podkreśliła, że nagrodą za pracę dla chętnych będzie ocena celująca. Co więcej, nauczycielka nie zadała sobie trudu, by wyjaśnić, dlaczego za moją bajkę dostałam jedynie plusa. Nie zapytała też wprost, czy napisałam ją sama. To wydarzenie miało też pewien wpływ na moją dalszą edukację. Przez jakiś czas po tym nie robiłam żadnych dodatkowych zadań dla chętnych. Czułam – raczej podświadomie niż świadomie – że i tak nie będę z tego miała żadnej korzyści, a nawet więcej – poniosę jakąś szkodę. Bo chyba można uznać za szkodę to, że zostałam potraktowana jak bezczelna autorka plagiatu, która zadowolona przynosi na zajęcia czyjś tekst i jeszcze chce za to dostać szóstkę.
Iwona Drelich Do gimnazjum uczęszczałam w małej miejscowości, której mieszkańcy uważają się za niewiadomo kogo i panuje tam niezdrowa atmosfera. Te śmieszne bloki, w których mieszka „elita”. Do mojej klasy chodziło kilka osób z wspomnianego osiedla. Delikatnie się wywyższali, ale ze względu na to, że nas dojeżdżających było nieco więcej wszystko jakoś się układało. Byliśmy oznaczeni jako klasa literką „B”. Natomiast do klasy „A” chodziło wiele osób z blokowiska, a poza tym kilkoro z nich było dziećmi nauczycieli i Pani dyrektor. Właśnie na tym polegała nasza między klasowa rywalizacja. Wszyscy znaliśmy się już od zerówki, ale dopiero w gimnazjum
80 naprawdę uwidocznił się podział na lepszych i gorszych. Pamiętam, że większość nauczycieli faworyzowała klasę „A”, natomiast my byliśmy zawsze odpowiedzialni za wszelkie przewinienia, złe zachowanie i rzadko były nam powierzane jakieś znaczące zadania. Należałam do grupy osób lepiej uczących się, więc ta rywalizacja dotyczyła mnie bezpośrednio. Najczęściej byliśmy dyskryminowani – wiadomo, przez wychowawcę, który na każdym kroku porównywał nas z „A”. Mówił, że jesteśmy beznadziejni i że jeszcze wiele nam brakuje do nich. Próbowaliśmy udowodnić, że się myli i nasza piątka starała się ratować honor klasy. Natomiast najbardziej bulwersowało mnie traktowanie nas przez Pana od w-fu. Dotyczyło to głównie nas dziewczyn, gdyż na wychowaniu fizycznym byliśmy podzieleni i dziewczyny z obu klas miały razem. W grupie tych uczennic były córki nauczycieli i Pani dyrektor, więc od samego początku były lepiej traktowane. Chodziło przede wszystkim o to, że były lepiej oceniane i traktowane ulgowo. Oburzające w tym wszystkim było to, że świadome swojej lepszej sytuacji, śmiały się nam prosto w twarz. Jeździły częściej na zawody, choć czasem było to bezpodstawne. My odwalałyśmy czarną robotę związaną z przygotowaniem zajęć. Tamte dziewczyny pozwalały mu na poklepywanie po pupie, niby pomoc przy wykonywaniu ćwiczeń. Nam to zupełnie nie mieściło się w głowie. Teraz jak przypomnę sobie tamte wydarzenia, brzydzę się tymi ludźmi i cieszę, że wyrwałam się z tego chorego środowiska. Marta Kowalczyk Jest cały okres w mojej edukacji który mogę opisać słowem najgorszy – przedszkole. Miejsce gdzie kształtują się pierwsze przyjaźnie, metody kształtowania relacji miedzy ludźmi. nawyki, umiejętność pisania pierwszych liter i wiele innych przydatnych czynności. Cały ten czas nie kojarzy mi się prawie z niczym przyjemnym. Samo rozstanie z mamą nie było dla mnie łatwe. Jako osoba urodzona pod koniec grudnia byłam znacznie młodsza od reszty grupy. Niewiele wcześniej odkryto u mnie poważna wadę wzroku i byłam skazana na ogromne okulary w wielkiej oprawie które musiałam nosić na łańcuszku bo cały czas spadały mi z nosa- były dla mnie zbyt ciężkie. Juz samo to nie zjednywało mi przyjaciół pośród grupy dzieci, które z w swoich opiniach są zazwyczaj szczere a tym samym bezlitosne. W ten sposób zawsze byłam oddzielona od grupy. Do tego dołączyły się także niepowodzenia w pisaniu i czytaniu. Okazało się z mam dysleksje rozwojowa. Każdy szlaczek był dla mnie drogą przez mękę. Moi rodzice nie do końca rozumieli ze może mi to przychodzić z takim trudem, wiec nie znajdowałam w nich oparcia. Pamiętam pewnego dnia niechcąco potraciłam kubek z herbatą i załam
81 jedna z najpopularniejszych dziewczyn w przedszkolu. Cała grupa miała do mnie żal i nawet pani nie próbowała zażegnać konfliktu, tylko biernie przyglądała się sytuacji. Przez większość czasu Nikt nie chciał się ze mną bawić mimo interwencji pani. Tak niepotrzebna, beznadziejna i niechciana nie czułam się nigdy później Wszystkie te wydarzania złożyły sie na to, że potem przez wiele lat miałam zaniżone poczucie własnej wartości i ciężko było mi cokolwiek zmienić w moim myśleniu a tym samym w działaniach. Na szczęście udało się. Wydarzenie to było o tyle najgorsze ze jego konsekwencje rzutowały na większość mojego dzieciństwa. Katarzyna Mika Nauczycielka jednej z lubelskich szkół średnich przez trzy lata, podczas których uczyła języka polskiego moją klasę, opanowała do perfekcji różne sposoby, żeby nie prowadzić zajęć m.in. tłumaczenie się ciągłymi problemami gardła, zmęczeniem, chorobą dziecka. Często też wysyłała jednego z uczniów do barku szkolnego po jedzenie, które jadła na zajęciach proponując w tym czasie pracę w grupach. Potrafiła też pytać uczniów przez całe zajęcia na oceny, żeby czas lekcyjny szybko minął, oraz żeby były jakiekolwiek oceny z przedmiotu, gdyż do rzadkości należały sprawdziany i inne formy sprawdzania wiedzy. Nauczycielka dyktowała kilkunastostronicowe notatki, które nijak się miały do zajęć poruszanych zagadnień i programu nauczania, a które zapełniały zajęcia. Często na lekcjach poruszane były sprawy organizacyjne, związane z wycieczkami i uroczystościami szkolnymi, z ocenami z innych przedmiotów, nieobecnościami, które w tym czasie były usprawiedliwiane. Nauczycielka niewątpliwie szła po najmniejszej linii oporu na zajęciach, nie wywiązywała się ze swoich zadań. Nie dostrzegała, lub nie chciała widzieć niezadowolenia uczniów. Czuła się usprawiedliwiona, ponieważ klasa była bardzo zdolna i indywidualnie, bądź na korepetycjach uzupełniała braki w wiedzy. Mimo to, podczas pytania potrafiła być bardzo krytyczna i wymagająca, ale także niesprawiedliwa w ocenach. Zachowanie to powodowało wśród uczniów frustrację i niezadowolenie, gdyż był to przedmiot obowiązkowo zdawany na maturze. Co więcej miało to wpływ na braki w wiedzy uczniów. Osoby, których nie było stać na korepetycje, którzy nie mieli na nie czasu lub, którzy nie chcieli na nie chodzić, ponieważ sądzili, że obowiązkiem nauczyciela było przygotowanie nas i skrupulatne uczenie-byli zdani na siebie, różnego rodzaju ściągi i opracowania. Natomiast reszta uczniów chodziła na korepetycje. Powodowało to niezdrową atmosferce i brak wiary we własne możliwości.
82 Piotr Chabros Byłem w pierwszej klasie szkoły podstawowej. Moją wychowawczynią była młoda nauczycielka Małgorzata B. Na pozór robiła wrażenie miłej i sympatycznej osoby. Szybko okazało się jednak, że mieliśmy do czynienia z niezrównoważoną, sfrustrowaną i socjopatyczną kobietą. Moje najgorsze doświadczenie miało miejsce na jednej z pierwszych lekcji plastyki, na która wszyscy mieli przynieść farby plakatowe. Po otrzymaniu kartek i tematów prac zabrałem się do dzieła, lecz szybko zdałem sobie sprawę, że większość posiadanych przeze mnie „plakatówek‟ nie nadaje się do użycia była wyschnięta lub zostawiała ciemny odcień. Nie stanowiło to jednak żadnej przeszkody - moja wena twórcza domagała się ekspresji. Śmiało i bez zastanowienia zacząłem malować co tylko przyszło mi do głowy. Po kilkunastu minutach wspomniana wyżej nauczycielka zwróciła uwagę na moją pracę, z początku bacznie się jej przyglądając. Stała chwilę bez słowa aż do momentu lakonicznej wypowiedzi: ‟czy Ty jesteś normalny?‟. Nie wiedziałem co odpowiedzieć, więc milczałem. Ona jednak nieustępliwie dopytywała o co chodzi z moimi kolorami – czemu jest ciemno? Odpowiedziałem zgodnie z prawdą, że to wina farb i narysowałbym coś jaśniejszego, gdybym mógł. To jednak nie przekonało jej do mojej wersji - prace na tle innych oceniła negatywnie. Od tamtej pory nie zaznawałem spokoju od krytyki - przy każdej nadarzającej się okazji słuchałem, że wszystko robię nie tak, jak trzeba. Ofiarą stał się również mój kolega z ławki, który nie wiedzieć czemu też czymś zawinił. Z racji nauczania początkowego mieliśmy z nią kilka przedmiotów, na których sytuacja wyglądała podobnie. W ciągu kolejnych lat podstawówki moja antypatia w stosunku do nauczycieli rosła. Z czasem przestałem się przejmować uwagami i wykształciłem buntownicze nastawienie - byłem skory do kłótni i agresji. W mojej świadomości na długi czas pozostał obraz stronniczego nauczyciela-oprawcy. Judyta Gogacz Lekcja historii. Jak zwykle we wtorek wszyscy stoją i czekają obgryzając paznokcie na przyjście pani M. Pośród gwaru przerwy słychać nerwowe przekręcanie stron w książkach. Każda lekcja wygląda tak samo, dziś- nie inaczej. Wchodzimy do klasy, pani M. zasiada dumnie za biurkiem na podwyższeniu, otwiera dziennik, mierzy wszystkich morderczym wzrokiem i zaczyna swój co wtorkowy rytuał. Pięć losowo wybranych osób wywołuje na środek, te ustawiają się w równym rzędzie z zaciśniętymi rękami i wielką pustką w głowie spowodowaną ogromnym stresem. Pani M. wstaje, co by nie być niżej niż jej ofiary odpytywania. Pierwsze pytanie- brak odpowiedzi, drugie- jedna osoba zaczyna coś dukać, więc dostaje następne
83 pytanie, żeby nie trwało to za długo. Odpowiedź jak na nasz szkolny gust w miarę składna niestety nie satysfakcjonuje pani M. i dlatego zadaje koleją serię pytań wyciągając z kieszeni cięższą artylerię. Uczniowie starają się jak mogą, a koledzy siedzący w ławkach ich dopingują, ale jedynym powodem nie jest wielka sympatia do nich, ale także chęć uratowania własnej skóry. Niestety trzymanie kciuków i ciche dopingowanie nic nie pomogło. Pani M. czerwona ze złości bierze kolejne pięć osób i zapowiada, że może tak do końca lekcji chyba, że usłyszy piękne, płynne odpowiedzi. Łatwo powiedzieć- płynne, kiedy język sam plącze się ze strachu. Tak więc po uprzednim zmieszaniu uczniów z błotem pani M. wywołała kolejne pięć osób, w tym mnie. Sytuacja się powtórzyła, odpowiedzi które padły nie były zbyt dobre dla nauczycielki. Dlatego też taki stan rzeczy trwał do końca zajęć. Lekcja nie została przeprowadzona, a my z jeszcze większym strachem baliśmy się kolejnego wtorku, nie wiedząc czego się spodziewać. Pani M. była doprowadzona do granicy wściekłości. Co do oceny tej sytuacji widać jasno błąd nauczycielki, która już na wejściu podkreślała swoją wyższość nad uczniami. Nie było żadnego porozumienia z obu stron, widoczna była jedynie granica nauczyciel- uczeń i choćby uczeń miał szeroką wiedzę historyczną to i tak nie zdołałby podzielić się nią ze względu na odczuwany strach. Nie powinno tak być. W takich warunkach nie da się przyswoić wiedzy historycznej, a przecież te zajęcia można poprowadzić w tak ciekawy sposób jak żadne inne z palety zajęć w gimnazjum. Irmina Turkiewicz Kiedy myślę o najgorszych wydarzeniach z historii mojej edukacji, na myśl nasuwa mi się liceum i lekcje języka polskiego. Nasza Pani pewnego dnia zapowiedziała nam wypracowanie klasowe z lektury pt. ”Pan Tadeusz”, wcześniej wręczając nam książki przygotowujące do matury. W repetytorium opracowany był pewien temat związany z wymienioną lekturą, nie wiedząc jaki temat trafi nam się na klasówce, cała klasa postanowiła nauczyć się owego tematu, żeby chociaż trochę móc potem z niego skorzystać. Nadszedł dzień sprawdzianu. Polonistka podała nam właśnie temat opracowany w naszej książce. Wszyscy mieli nadzieję na dobre oceny. Jednak gdy otrzymaliśmy wyniki wielkie było nasze zdziwienie, gdy okazało się, że na 30 osób nasza Pani postawiła za owo wypracowanie 23 oceny niedostateczne, 6 dopuszczających i jedną dostateczną, „na okrasę”, jak to określiła. Jak się potem okazało było to wynikiem złego humoru naszej Sorki a także jak sama nam powiedziała „ Specjalnie nam postawiła takie oceny, bo nie mogła pozwolić żebyśmy w piórka obrośli.
84 Wypracowania nie były złe, ale jak napiszemy jeszcze raz poprawę, to może nam coś w głowie zostanie”. Następnie za identyczne wypracowania poprawkowe, klasa otrzymała oceny dobre i nawet bardzo dobre. Fakt, że byłam w klasie humanistycznej, nie oznaczało wcale, że polski był moim ulubionym przedmiotem. Nasza Pani Polonistka z miłości do zawodu skutecznie potrafiła odmienić o 180 stopni zainteresowania każdego ucznia. Lekcje polskiego wiązały się z ogromnym stresem, strachem, że za chwilę można będzie zostać wyzwanym i skrzyczanym bez powodu, a czasem nawet za dobrą odpowiedź można było nieźle oberwać. Wydarzenie to najbardziej zapadło mi w pamięć jako najgorsze. Oceny zawsze były zależne od nastroju nauczycielki lub też jej stosunku do danego ucznia. Miała ona swoich ulubieńców, którzy mogli nie umieć nic, ale zawsze zostawało to obrócone w żart, a także byli tacy, którzy mogli książki recytować od deski do deski, powtarzać dosłownie jej wypowiedzi, ale nigdy nie zdarzało się, by zostali pochwaleni lub docenieni dobrą oceną. Katarzyna Zbytniewska Uważam, że moim najgorszym szkolnym przeżyciem było chyba to, jak bodajże w 4 klasie szkoły podstawowej musiałam zacząć nosić okulary, po to, żeby skorygować, niewielką wtedy, wadę wzroku. Jako że miałam już te 11 lat, nie bardzo mi się ten pomysł spodobał, bo stwierdziłam, że wyglądam w nich brzydko. W szkole jednak siedziałam na końcu sali, ze względu na wysoki wzrost, a stamtąd już całkiem kiepsko widziałam, co było napisane na tablicy. Wtedy pierwszy raz odważyłam się założyć moje nowe okulary przy klasie. I chyba rzeczywiście wyglądałam niezbyt ładnie, bo dzieciaki zaczęły się ze mnie śmiać… Zrobiło mi się strasznie przykro, chyba nawet się rozpłakałam. Okularów oczywiście nigdy więcej przy mojej klasie nie założyłam, pomimo próśb rodziców. Przesiadłam się po prostu bliżej pod tablicę i tak przeżyłam podstawówkę. Wada oczywiście się pogłębiała, a w gimnazjum zaczęłam nosić soczewki kontaktowe. Dziś mam sporą wadę wzroku, od soczewek dostałam zapalenia rogówki i jestem zmuszona nosić okulary, co nie jest już dla mnie tak wielką tragedią jak w podstawówce. Uważam jednak, że gdyby moje koleżanki i moi koledzy nie zareagowali śmiechem na to, jak wtedy wyglądałam, być może moja wada wzroku skorygowałaby się lub też nie pogłębiła się i nie musiałabym dziś nosić okularów, co jest dla mnie jednak pewną niewygodą. Wiem jednak, że to były tylko małe, niezdające sobie sprawy z powagi i normalności sytuacji dzieci, dlatego tak zareagowały. Ja pewnie wtedy zareagowałabym podobnie, gdybym była na ich miejscu. Byłam jednak na swoim miejscu i zareagowałam bardzo emocjonalnie i za bardzo przejęłam się tym, co myślą o mnie inni, ale wiadomo, że dla dziecka opinia kolegów jest bardzo ważna.
85 Sądzę również, że nauczycielka powinna jakoś zareagować na tę sytuację, a nie przypominam sobie, żeby coś w tym kierunku zrobiła. No ale trudno, okulary teraz są podobno bardzo modne. Agnieszka Głuch To był okropny dzień, samo zdarzenie pamiętam jak przez mgłę, ale chyba nigdy nie zapomnę towarzyszącego mu uczucia – zażenowania, wstydu, a zarazem gniewu i złości. Byłam wtedy w drugiej klasie szkoły podstawowej. Siedziałam w sali i ze zniecierpliwieniem wyczekiwałam upragnionego dzwonka kończącego ostatnią lekcję. W ławce za mną, siedziała ulubiona koleżanka – Patrycja, która była dość rozgadana i nie potrafiła wytrzymać na lekcji bez rozmów. Skupiając się na temacie zajęć, usłyszałam głos koleżanki, która skierowała do mnie prośbę. Nie zastanawiając się, odruchowo odwróciłam się do niej, by dowiedzieć się czego ode mnie chce. Jednak w tym samym momencie usłyszałam nauczycielkę, która surowym głosem próbowała nas upomnieć, a następnie kazała wyjąć z plecaków i podać jej tzw. dzienniczki ucznia, by zapisać tam adnotacje do rodziców na temat naszego złego rzekomo, zachowania na lekcji. Zawarła tam również prośbę o ich przybycie do szkoły. Nauczycielka chciała opowiedzieć im o mojej rozmowie na lekcji. Nie miałam wyjścia! Dałam jej ten dzienniczek i dostałam pierwszą w swoim szkolnym życiu uwagę. Byłam bardzo zła. Sama uwaga była dla mnie w ówczesnym czasie okropna karą. Czułam wstyd i wielki gniew do samej siebie i na nauczycielkę, przecież tak naprawdę, nawet nie zaczęłam rozmowy. Można nas było jedynie upomnieć, a nie od razu wstawiać uwagę. Ze łzami w oczach usiadłam do ławki, bo jako mała dziewczynka mocno to przeżyłam. Po kilku dniach od tego wydarzenia moja mama wybrała się do nauczycielki na rozmowę. Bardzo stresowałam się czekając w domu na powrót mamy. Zastanawiałam się czego dowie się w szkole i czy bardzo tym zdarzeniem będzie rozczarowana. Po powrocie mama nie była zadowolona i długo ze mną rozmawiała na temat odpowiedniego zachowania na lekcji i stosunku do nauczycielki. To było okropne wydarzenie. Od tamtej pory nie czułam już sympatii do tej nauczycielki i szczerze nie lubiłam chodzić na jej zajęcia. Paulina Tomaszewska Liceum do którego uczęszczałam było znane z dyscypliny i rygorystycznego podejścia do sposobu ubierania się. Przy jego wyborze kierowałam się przede wszystkim renomą i wysokim poziomem nauczania. Mając tak wielką szansę na uzyskanie miejsca w tak prestiżowej szkole nie wahałam się ani minuty. Rozumiałam, że wyzywające stroje zostaną
86 upchane gdzieś głęboko w szafie, a mocny makijaż zostanie zastąpiony delikatnym. Na początku było bardzo trudno zaadoptować się do nowej sytuacji, jednak już po kilku tygodniach byłam zadowolona ze swego wyboru. Jednak do czasu… Do pierwszego spotkania ze szkolną panią pedagog. Krążyły o niej legendy, ale żadnych konkretów nie można było być pewnym. Słynęła z niewybrednych żartów na temat tuszy uczniów, była postrachem całej szkoły jednak żaden dyrektor nie był na tyle odważny aby usunąć ją z zajmowanego stanowiska. Najgorsze wydarzenie w mojej edukacji miało miejsce w maju, gdy nadeszły pierwsze upalne dni. Ponieważ nie należę do osób szczupłych a mam kilka „nadprogramowych” kilogramów, bardzo szybko robiło mi się gorąco, a co za tym idzie intensywnie się pociłam. W dniu zajęć z panią psycholog uciekł mi autobus i biegłam ile sił w nogach aby się nie spóźnić. Droga do szkoły szybkim marszem zajęła mi 25 minut, potem wbiegłam na drugie piętro i wpadłam do sali jak błyskawica. Przeprosiłam za spóźnienie pokrótce tłumacząc, że uciekł mi autobus i spokojnym krokiem udałam się w stronę ławki. Jakież było moje zdziwienie gdy nauczycielka kazała mi zawrócić i stanąć na środku klasy po czym skomentowała całą sytuację w ten sposób: -„I tak właśnie będziecie wyglądać, obżerając się do nieprzytomności. Będziecie wyglądać jak świnie i śmierdzieć jak świnie!” Gdy usłyszałam te słowa na początku nie dotarł do mnie ich sens. Byłam w totalnym szoku, stałam tak zażenowana, chciałam zapaść się pod ziemię. Cała klasa ryknęła śmiechem razem z panią pedagog. Nigdy nie zapomnę jak się wtedy czułam. Jak śmieć.. Ewelina Kość W 2000 roku, gdy byłam w IV klasie szkoły podstawowej, na jednej z lekcji informatyki mieliśmy pracować w programie komputerowym Paint. Do klasy weszła pani X, nauczycielka informatyki. Każdy uczeń usiadł przy swoim stanowisku komputerowym. Niektórzy rozmawiali ze sobą, panował jeszcze gwar. Otrzymaliśmy polecenie, by uruchomić program. Zaczęłam szukać odpowiedniego programu, lecz w roztargnieniu wyłączyłam komputer. Niektórzy moi koledzy zaczęli zerkać w moją stronę, inni marszczyli brwi, gdyż nie rozumieli co ja robię. W tamtym momencie podbiegła do mnie bardzo zdenerwowana pani X, krzycząc na mnie oraz rzucając pytania: Co ja wyprawiam? Jak śmiem nie wykonywać poleceń? Czy nie docierają do mnie tak proste polecenia? itp. W klasie zapadła cisza jak makiem zasiał. Bardzo cicho próbowałam wytłumaczyć jak do tego doszło, lecz pani nie chciała mnie wysłuchać. Drżały mi ręce i byłam bliska płaczu. Z nerwów zrzuciłam przez przypadek na ziemię klawiaturę. Pani wrzeszczała, że jestem nieodpowiedzialna oraz że zasłużyłam na ocenę
87 niedostateczną za pracę na lekcji. Jak powiedziała, tak też zrobiła – wstawiła mi tę ocenę do dziennika. Nikt w klasie się nie poruszył, nie chciał zwrócić na siebie uwagi pani. Sytuację tę oceniam bardzo negatywnie, ponieważ pani X zachowała się nieprofesjonalnie, zupełnie nieodpowiednio wobec 10-letniego dziecka. Uważam, że postąpiła niewłaściwie kierując się emocjami. Zamiast zwykłego upomnienia oraz chęci zrozumienia, zaczęła się wyżywać, krzyczeć i poniżać mnie przy całej klasie. Byłam przerażona nie tylko ja, ale i cała klasa. Wszyscy uważali, że zostałam potraktowana niesprawiedliwie. Swoim zachowaniem nauczycielka sprawiła, że po tym wydarzeniu lekcje informatyki były dla mnie bardzo stresujące, unikałam ich, gdyż po prostu się ich bałam. Można powiedzieć, że przez tą sytuację pozostał mi uraz do informatyki. Jagoda Sobczak Moim najgorszym dniem w edukacji szkolnej był dzień hotelarza. Dzień ten odbył się 10 grudnia 2008 roku. Przygotowania do tego dnia rozpoczęły się już dwa tygodnie wcześniej, trzeba było dobrać się w dwójki i przygotować prezentacje na dany temat , oraz nakrycie do stołu na daną okazję. W ciągu tych dwóch tygodni gromadziliśmy materiały i przeprowadzaliśmy próby pod nadzorem nauczyciela. Gdy już nadszedł 10 grudnia każdy z nas musiał ubrać się na galowo, obowiązkowo spódnica, biała bluzka, cieliste rajstopy i buty na wysokim obcasie. Najpierw wszyscy staliśmy półkolem przed jurry i resztą szkoły. Potem kolejno, każdy z nas był wyczytywany z listy i parami wychodziliśmy na środek sali. Musieliśmy powiedzieć coś o sobie i swoich zainteresowaniach w języku obcym, a następnie równym krokiem , w rytm muzyki przejść przez pół sali, do stolika komisji i z powrotem. Gdy już wszyscy się przedstawili, nastąpiła prezentacja stołów, a po nich każda z dwójek omawiała swoją prezentację. Gdy już wszyscy się zaprezentowali , jury udała się na obrady. Po upływie około20 minut wrócili i ogłosili wyniki, kto został tegorocznym najlepszym hotelarzem. Publiczność reszta również mieli wytypować swojego laureata. Od samego początku pomysł zorganizowaniu tego dnia, nie podobała mi się. Wszystko było źle zorganizowane i nikt nie chciał brać w tym udziału, ale że to była coroczna tradycja, więc nie dano nam wyboru. Jedynie losowy wypadek mógł nas od tego uchronić np. złamanie nogi. Jak dla mnie to lekka przesada – nie cierpię robić czegoś wbrew sobie. Już samo to, że musiałam ubrać się na golowo i wyjść przed tych wszystkich ludzi w krótkiej spódnicy i w butach na obcasach budziło we mnie lęk i strach jak wypadnę? Czy się nie potknę, nie pomylę? Nie lubię jak wszyscy na mnie patrzą i w myślach mnie oceniają, nie znając mnie. Stałam tam
88 jakbym czekała na rozstrzelanie… czułam ,że robi mi się słabo . Łapczywie nabierałam powietrze i w duchu modliłam się ,żeby ten dzień się w końcu skończył. Po chwili mój mózg wrócił do normalnego trybu funkcjonowania i zaczęłam trzeźwo myśleć. Wyszłam na środek sali i przedstawiłam się po angielsku , na szczęście gdy przyszła moja kolej padło nagłośnienie. Nikt nas nie słuchał i wszyscy nas ignorowali. Byli tam tylko po to ,żeby nie mieć zajęć. Ten dzień był niepotrzebny …nikogo nie uszczęśliwił, a tylko nas zestresował. Natalia G. Wydarzenie, które chce opisać miało miejsce w gimnazjum, podczas jednej z wycieczek szkolnych pośród uczniów naszej szkoły pojawiła się nowa, zupełnie nietypowa „zabawa”. Podczas jednego z potajemnych spotkań, po rozpoczęciu ciszy nocnej rzecz jasna, postanowiliśmy na jednym z naszych kolegów przeprowadzić hipnozę. Polegała ona na wstrzymaniu przez niego oddechu, jedna z odważniejszych dziewczyn w tym czasie, ściskała go za szyje, w celu utraty przez niego pełnej świadomości. Po osiągnięciu zamierzonego celu, można było „pacjentowi”, zadawać pytania a on na wszystkie odpowiadał zgodnie z prawdą. Zabawa była przednia, chętnych do eksperymentu nie brakowało, była ona główną atrakcją tego wieczoru. Do czasu, kiedy do pokoju niespodziewanie wszedł jeden z opiekunów. To co się później wydarzyło na zawsze pozostało już w mojej pamięci. Po indywidualnych rozmowach z nauczycielami i rodzicami, w pełni uświadomiłam sobie czego byłam uczestnikiem. To na co swoją obojętnością, lub też brakiem odpowiedniej reakcji, zezwalałam, mogło mieć tragiczne skutki. Był to dla mnie wstrząs, do dzisiaj pamiętam gnębiące mnie wtedy uczucia: rozczarowanie samym sobą, żal, wyrzuty sumienia, pragnienie cofnięcia czasu, tak żeby ta sytuacja w ogóle nie miała miejsca. Mimo że, na szczęście, nic strasznego się nie wydarzyło, długo nie mogłam przestać o tym myśleć. Nie wiem, jak z całą tą sytuacją czuli się inni zamieszani, ale dla mnie osobiście życie ze świadomością tego, że przez naszą głupotę i bezmyślność, ktoś inny mógł stracić życie, było dla mnie najsurowszą karą. Do dziś wspominając tę sytuację na plecach mam dreszcze, mimo, iż nie jestem już dzieckiem (więcej przeżyłam, więcej widziałam, teoretycznie mniej rzeczy już mnie dziwi). Paradoksalnie, całe to zdarzenie ma swoje „dobre strony”. Nauczyłam się, że w pewnych sytuacjach NIE MOGĘ MILCZEĆ! Te naukę pamiętam do dziś. Anna Orłowska Każdy z nas ma inne wspomnienia z gimnazjum. Jedni wspominają ten okres mile, inni zaś kojarzą go z niemiłym obowiązkiem. Mi kojarzy się
89 jedynie z nieszczęsną lekcją biologii. Pani Ewa była wymagającą i nieprzewidywalną nauczycielką, więc lekcję rozpoczęła od niezapowiedzianego odpytywania z trzech ostatnich lekcji. Oczywiście nikt nie był przygotowany. Zaczęła pytać kolejno z list, byłam więc pewna, że do mnie nie dojdzie, gdyż miałam dopiero 13 numer w dzienniku. Myliłam się. Wszystkie osoby przede mną po zadaniu jednego pytania wracały do ławki z jedynką. Gdy nadeszła moja kolej wstałam i od razu powiedziałam: „Niestety dziś nie jestem przygotowana i też chcę jedynkę”. Sądziłam, że od razu dostanę pałę i nie będę dłużej męczona pytaniami na które nie znam odpowiedzi. Zdenerwowana nauczycielka tylko odpowiedziała: „Ty już nie możesz powiedzieć, że nie umiesz. Chodź, masz odpowiadać.”Więc poszłam. Pani Ewa zadała jedno pytanie, drugie, ja tylko odpowiadałam „nie wiem”. Aż zatrzymaliśmy się na wzorze na fotosyntezę. Tego też nie pamiętałam. Zapadła cisza. Minęło 10 minut i poprosiłam nauczycielkę, żeby już dłużej mnie nie pytała i wystawiła ocenę. Ona jedynie krzyknęła: „Zacznij w końcu myśleć”. Jeszcze bardziej się zestresowałam. Nic nie potrafiłam wymyśleć. Odpowiadałam jedynie dzięki jej podpowiedziom. Całą tą sytuację przerwał dopiero dzwonek. Z odpowiedzi dostałam 3, do dziś nie wiem za co, chyba za odwagę. Wydarzenie to miało niestety dalsze konsekwencje. Nadal nie byłam oceniana przez nauczycielkę tak jak reszta klasy (niewiadomo dlaczego miałam zawyżane oceny).Niektórzy powiedzą, że powinnam się z tego cieszyć, ale tak nie było. Koledzy nie akceptowali tego i naśmiewali się ze mnie, nazywając mnie „pupilkiem pani Ewy”. Nigdy więcej nie byłam odpytywana tak długo i w taki sposób a jedynym plusem całej tej sytuacji jest to, że do dziś pamiętam wzór na fotosyntezę: 6CO 2 +6H2O --->C6H12O6 + 6O2. Karolina Jackowska To nieprzyjemne zdarzenie miało miejsce na 1 roku moich, drugich studiów – filologii polskiej. W sesji letniej miałam 5 egzaminów i został mi już tylko jeden z gramatyki, która nota bene była wtedy moim ulubionym przedmiotem. Nie stresowałam się przed tym egzaminem, poszłam na niego przekonana, że zdam. Jednak mój optymizm nie trwał długo… Pani Doktor nie była w dobrym humorze, już na wstępie warczała na mnie z byle powodu. Egzamin składał się z trzech części, mimo jej nieprzychylnego nastawienia udało mi się dotrzeć do ostatniego etapu i tu zaczęły się schody… Zrobiłam co do mnie należało, tzn. omówiłam dwa słowa, które wylosowałam, ich budowę i proces powstania, jednak ona miała inną wizję odpowiedzi. Łapała mnie za słówka i dręczyła żebym podała inne formy słowa. Na koniec oświadczyła, że jeśli jej tego nie podam postawi mi 2, ten
90 tekst do reszty wyprowadził mnie z równowagi. Byłam bardzo zestresowana, podawałam różne słowa ale ona i tak postawiła mi 2. Po powrocie do domu, gdy tylko opanowałam nerwy sprawdziłam te wyrazy. Moje odpowiedzi były dobre… We wrześniu czekała mnie poprawka. Przez całe wakacje przeżywałam to wydarzenie. Kilka dni przed egzaminem byłam strzępkiem nerwów, a w dniu egzaminu chciałam się poddać, rzucić studia itd. Mój chłopak prawie siłą zaciągnął mnie na uczelnię. Do sali egzaminacyjnej weszłam przekonana, że na pewno nie zdam. O dziwo tym razem pani Doktor tryskała dobrym nastrojem. Bez problemu zrobiłam dwa pierwsze zadania, strach obleciał mnie przy trzecim, jak zobaczyłam, że wylosowałam ten sam zestaw, co w czerwcu. Miałam mętlik w głowie, nie wiedziałam jakiej udzielić odpowiedzi. Postanowiłam zaryzykować, odpowiedziałam dokładnie tak samo i teraz moje odpowiedzi były dobre. Powiedziałam pani Doktor, że w czerwcu za taką odpowiedź mnie oblała, powiedziała że to niemożliwe, że musiałam odpowiedzieć inaczej. Nie chciałam się już kłócić, bo i tak nic bym nie wskórała. Wyszłam z uczelni i nie potrafiłam cieszyć się ze zdanego egzaminu. Jedyne o czym myślałam to, to że spotkała mnie wielka niesprawiedliwość. Urszula Czarnota Szkoła podstawowa. Lekcje matematyki. To nie była jedna sytuacja, tylko tysiące pojedynczych negatywnych rzeczy, które zapadły w mojej głowie jeśli chodzi o Panią O. – nauczycielkę matematyki. Większość lekcji zaczynała się z 10 minutowym opóźnieniem, poczym wpadała z impetem do klasy Pani O., za którą ciągną się jeszcze „świeży” zapach papierosów. Zawsze rzucała na biurko swoją torebkę, z której zazwyczaj wypadały papierosy (doskonale pamiętam Extra Mocne), szczotka, zużyte chusteczki i miętusy. Następnie trzask dziennikiem o biurko, albo o ławkę- moją ławkę, ponieważ siedziałam w pierwszej, tuż obok stanowiska Pani O. były to zabiegi stosowane w celu uciszenia klasy. Później scenariusz lekcji był zazwyczaj ten sam. Krzyki, histeryczne, niekontrolowane wybuchy, gniewu Pani O., trzaskanie dziennikiem, albo przyborami geometrycznymi o ławkę, albo o czyjeś ręce albo głowę. Podczas lekcji było mnóstwo ćwiczeń, których nie potrafiliśmy rozwiązywać, bo w tych krzykach Pani O., jakakolwiek próba przekazania treści zwyczajnie była niesłyszalna. W związku z tym ilość przypadających jedynek na ucznia była imponująca. Najgorsze było rozwiązywanie zadań przy tablicy. Nie zapomnę tego uczucia, gdy stojąc przed całą klasą Pani O. zwyzywała mnie od baranów, debili i innych epitetów tego pokroju, bo popełniłam błąd w zadaniu. Jedynka następna do kolekcji też poszła do dziennika. Wstyd, bezradność,
91 poniżenie- tego się nie zapomina. Finał tych wszystkich sytuacji był taki, że Pani O. po interwencji wychowawcy i rodziców, przestała nas uczyć, chociaż określenie nauczyciel w jej przypadku jest stanowczo niepoprawne. Te lekcje matematyki pozostawiły po sobie niesmak i zaowocowały u mnie panicznym lękiem przed publicznym występowaniem… Ewa F. W moich szkolnych wspomnieniach nie ma jakiegoś bardzo smutnego i traumatycznego przeżycia. Jako pilna uczennica zawsze byłam przygotowana do lekcji i nie maiłam problemów z nauką. Pamiętam natomiast jeden dzień gdy spotkałam się z wulgarnością i bardzo niemiłym zachowaniem dwójki chłopców wobec jednej dziewczyny. Było to w pierwszej klasie gimnazjum. Chłopcy zaczęli żartować sobie z młodszej od nich dziewczyny. Publicznie ją przezywali i się z niej śmiali. Wszystko to działo się na szkolnym korytarzu na przerwie między lekcjami. Na korytarzu było bardzo dużo uczniów. Wszyscy widzieli jak tych dwóch upokarzało tą dziewczynę ale nikt nie reagował. W pobliżu nie było nauczyciela, który mógłby ich zdyscyplinować i temu zaprzestać . inni uczniowie obawiali się tych starszych chłopaków bądź nie chciało się „wtrącać”. Nikt nie reagował. W końcu dziewczyna uciekła z płaczem do łazienki i jak się potem okazało musiała pójść wcześniej do domu, gdyż była roztrzęsiona i upokorzona całą sytuacja. Dyrekcja i nauczyciele dowiedzieli się o tym zdarzeniu od uczniów i ukarali sprawców. Mimo wszystko cały czas mam w pamięci twarz tej dziewczyny i zarzucam sobie i innym, że nie mieliśmy odwagi ich powstrzymać. Myślę, że takie zdarzenia nigdy nie powinny mieć miejsca. Ten dzień był jednym z najgorszych dni w moim życiu szkolnym, gdyż spotkałam się z bezczelnością i okropnym zachowaniem człowieka wobec drugiej osoby. Mam nadzieję, że takie sytuacje są zawsze potępiane i że są z nich wyciągane poważne konsekwencje i wnioski Diana Zychowicz Zawsze chciałam mieć dobre oceny w szkole, więc starałam się jak tylko mogłam. Na przykład w gimnazjum na lekcji plastyki, często oddawałam uzupełniony zeszyt w klasie, ponieważ nikt inny nie posiadał takiego. Nauczyciel sprawdzał w nim co było na ostatniej lekcji, czy była praca domowa. Przez to zapamiętał jedynie moje nazwisko. Pewnego dnia, gdy bardzo źle się czułam i nie miałam ochoty nic robić, nawet rozmawiać z koleżanką z ławki, cała klasa robiła co chciała – rzucała się krzesłami, wyrzucała przez okno kwiatki albo worki z wodą, paliła książki, czy też grała w piłkę. Wściekły nauczyciel po nieudanych próbach uciszenia
92 uczniów i błagania o ciszę, poszedł po wychowawczynię. Gdy wrócili, cała klasa grzecznie siedziała na swoich miejscach i każdy udawał że przepisuje z tablicy temat. Wychowawczyni zapytała nauczyciela: kto i co robił na danej lekcji, żeby podał konkretne nazwiska to dziś będzie w takich wypadku dzwonić do rodziców. Nauczyciel od plastyki przeszedł po całej klasie, każdemu się przyjrzał, nie potrafił podać żadnego nazwiska ucznia (trochę późno jak na środek semestru) i powiedział, że to właśnie ja byłam niegrzeczna na lekcji i biegałam po całej klasie. Wychowawczyni z wielkim zdziwieniem spojrzała na mnie i spisała numer telefonu do mnie do domu. Późnym wieczorem zadzwoniła poinformować moich rodziców, że się źle zachowałam na lekcji. W rozmowie telefonicznej powiedziała mojemu tacie, że nie spodziewała się po mnie takiego zachowania. Oznajmiła, także że jeśli się to powtórzy będę miała obniżone sprawowanie. Nie interesowały ją żadne tłumaczenia, że mogło być inaczej. Moim zdaniem w szkole była, jest i będzie niesprawiedliwość. Uczeń stara się jak może aby coś dobrze wykonać a często będzie potraktowany jak największy przestępca. Według nauczyciela – drugi nauczyciel ma zawsze bezwzględną rację i nie można mu nic zarzucić. Ucznia można natomiast karać nawet, jeśli nie jest winny! Olga Michalik Nie łatwo jest pisać o czymś co chciałoby się na zawsze wymazać z pamięci. Bez względu na to jak bardzo człowiek się stara, przykrych wspomnień nie jesteśmy w stanie całkowicie odrzucić w zapomnienie. Moje gimnazjum było przeciętne, niczym nie różniło się od innych. Szkoła była mała i liczyła ok. 200 uczniów, na ogół wszyscy się znali. Tego dnia znalazłam się w niewłaściwym miejscu o niewłaściwej porze. Po lekcji w-fu pani poprosiła mnie, abym odniosła do kantorka piłki do kosza. Wykonując jej polecenie nie zdawałam sobie sprawy z tego co za chwilę zobaczę. Z rozpędem otworzyłam drzwi do „składziku”. O to moje oczy ujrzały pana od historii w objęciach naszej geograficy. Było to dla mnie szokiem. Kompletnie nie wiedziałam jak mam się zachować w tej sytuacji. Przyłapana para była bardzo zmieszana i zawstydzona, zrobiło się bardzo niezręcznie. Historyk poprosił mnie o dyskrecje. Oczywiście mogłabym trzymać język za zębami, gdyby nie fakt, że nauczyciel miał żonę, co gorsze pracowała ona w szkolnej świetlicy. Miałam wtedy jakieś 14 lat, mój system moralny był jednak na tyle wykształcony, by ocenić to co się stało. Wiedziałam, że nie mogę się wtrącać w sprawy dorosłych, zresztą pewnie nikt nie wziąłby na poważnie tego co mówię. Na lekcjach historii było mi bardzo ciężko udawać, że o niczym nie wiem. Ciągle miałam wrażenie, że prowadząc lekcje facet patrzy właśnie na mnie. Gdy po zajęciach
93 zostawałam w świetlicy dręczyły mnie okropne wyrzuty sumienia. Widząc tą wesołą, niczego nieświadomą kobietę kroiło mi się serce. Co mogłam zrobić? Byłam przecież tylko głupią małolatą, która nie wie nic o życiu dorosłych. Dwa miesiące później przyszły wakacje. Cieszyłam się, że skończyłam to gimnazjum. Jakiś czas później z miejscowych plotek dowiedziałam się, że historyk porzucił swoją żonę i już nie pracuje w tej szkole. Myślę, że nauczyciele pełniąc tak ważną rolę w życiu ucznia powinni trochę uważać na swoje zachowanie. To zdarzenie zapamiętam jako przestrogę na całe życie. Agnieszka Siegieda Podczas mojej nauki w gimnazjum pracowała w tej samej szkole moja mama. Nie uczyła mnie jednak, ponieważ miała zajęcia w szkole podstawowej. - Do odpowiedzi numer 17. Agnieszko, zapraszam – usłyszałam pewnego poniedziałkowego popołudnia na lekcji języka polskiego. Podeszłam do biurka i zaczęłam odpowiadać. Gramatyka nigdy nie sprawiała mi problemu, także w dzienniku pojawiła się ocena bardzo dobra. - Dzisiaj porozmawiam sobie z osobą, która na pewno musi umieć ten temat. Agnieszka. Był wtorek następnego dnia, nie spodziewałam się, że mogę znaleźć się znowu przy tablicy, a jednak, odpowiadałam. Środa. Godzina 8.00. Za oknem deszcz. Wieje wiatr. Język polski. Siedzimy w ławkach. Milczymy. Stres. Znowu ktoś do odpowiedzi. Taki rytuał. Wszyscy się boją. I moment kulminacyjny – zapraszam Agnieszkę – ale proszę panią trzeci raz pod rząd? – spytałam. – Jako córeczka pani nauczycielki myślisz, że nie mogę Cię pytać kiedy chce? Wstałam. – Ja mogę też się zgłosić, bo to jest trochę nieuczciwe – powiedziała jedna z moich koleżanek – Myślisz, że jesteś w stanie pomóc? Nie jesteś! – zaśmiała się szyderczo pani K. Do trzech razy sztuka, zobaczymy czy koleżanka nie usiadła na laurach, nie przestała się uczyć. Odpowiadałam dobrze. Cały czas, ona nie mogła tego znieść, chciała udowodnić dwie rzeczy. Pierwszą, że jestem córką nauczycielki i muszę być mądrzejsza, muszę więcej się uczyć, z drugiej strony robiła wszystko, żeby uświadomić mi, że i tak nie jestem dobra. 45 minut stałam pod tablicą, usiadłam z 5 i z tekstem, że gdyby nie moja mama to bym chodziła do szkoły specjalnej i tam ledwo zdawała. Skończyłam gimnazjum z oceną 6, z wiedzą bardzo dużą, ponieważ całe dnie i wieczory spędziłam czytając dodatkowe lektury, ucząc się gramatyki na poziomie szkoły średniej. Z tego powodu jestem dumna do dzisiaj.. Ale do dzisiaj też.. pamiętam tą środę i te słowa.. Anna Wójtowicz Najgorszym przeżyciem w mojej dotychczasowej edukacji były lekcje historii we wszystkich trzech klasach liceum. Nauczyciel historii był bardzo
94 wymagający i mimo, że na lekcji nie panowała surowa dyscyplina, to uczniowie byli zastraszeni. Nauczyciel robił regularnie wejściówki, ale nawet gdy ktoś nauczony był bardzo dobrze, to trudno było dostać 5 czy 4.Najczęściej kończyło się na 2, z której każdy się cieszył. Co najgorsze w tym wszystkim, nauczyciel miał swoich ulubionych uczniów, których znał z nazwiska i którzy dostawali lepsze oceny właśnie za nazwisko, mimo że czasem umieli mniej niż ci, którzy dostali 2. Mimo to nauczyciel twierdził, że jest sprawiedliwy, co okazało się bzdurą, bo gdy pod koniec 3 klasy miałam mieć 2 na świadectwie i poszłam prosić o poprawę, to nauczyciel kazał mi zeskanować ilustracje z jakiejś książki i nagrać mu je na płytę CD. To wystarczyło żeby z 2 zrobiła się 4. Udowodnił tym, że wiedza ma tu niewiele do rzeczy. Oceniam to jako jedno z najgorszych doświadczeń w edukacji, bo każdy nauczyciel moim zdaniem powinien być obiektywny w ocenie, a nie patrzeć na nazwisko. Ten pan udowodnił jak w jego przypadku jest naprawdę. Pokazał, jak poza ścianami klasy można załatwić lepszy stopień. Myślę, że nie tylko ja mogłabym opowiedzieć coś o nauczycielu od historii. Swego czasu koleżanka opowiadała mi, że będąc nieprzygotowaną na jednej z wejściówek, przepisała wszystko od koleżanki z ławki, zmieniając tylko szyk zdań. Koleżanka z ławki dostała 4. Natomiast moja koleżanka, jako że była nie bardzo lubiana przez nauczyciela, dostała 1…Oto właśnie przykład, jaką nazwisko grało rolę. Poza tym uczenie się ze świadomością, że i tak dostanie się 1 albo co najwyżej 2, bo nauczyciel ma swoich ulubieńców, było bardzo demotywujące. Dzięki właśnie takim przykładom człowiek uczy się „prawdziwego” życia i hierarchia wartości wpajana od małego ulega znacznej zmianie. Dowiadujemy się, że nie wszystko można załatwić będąc uczciwym. Marta Turkot Dla jednych studia to cudowne przeżycie, które wyzwala energię i przynosi maksimum pozytywnych emocji. Dla drugich zaś ten etap w życiu przewraca wszystko do góry nogami, zabija pasje, chęć poszerzania horyzontów, zabija wiarę w ludzi i w panujący system. Niestety z przykrością muszę stwierdzić, iż osobiście należę do tych drugich. To właśnie pójście na studia uważam za najgorsze wydarzenie w mojej edukacji. Na dzień dzisiejszy mogę powiedzieć , iż studia są naprawdę dla ludzi o mocnych nerwach. W moim przypadku studia nie okazały się tak „fajne” i „lajtowe” jak słyszałam od wielu znajomych, wręcz przeciwnie – czuję, iż przez nie mam tylko więcej problemów, stresów i nie chodzi tu o nadmiar nauki. Odnoszę wrażenie, iż UMCS nie potrafi się dobrze zorganizować i uporządkować wiele spraw tak, aby studiowanie stało się przyjemne.
95 Myśląc o studiach, przychodzi mi do głowy multum rzeczy, które mnie denerwują. Na moim wydziale wyraźnie zauważyć można, iż wiele spraw załatwia się przez Internet. Niby wszystko idzie z duchem czasu, jednakże sam budynek nie jest przykładem współczesnej uczelni. Brak tu nawet typowej auli wykładowej. Trzeba walczyć o miejsce, jeżeli chce się coś przepisać ze slajdów, a nawet bywa tak, że trzeba walczyć o jakiekolwiek miejsce, by zmieścić się na sali – nieodpowiednie usytuowanie siebie może skończyć się półtoragodzinnym wpatrywaniem się w kolumnę. Studiowanie dla mnie to ciągły stres. Nieważne jest, czy w zupełności opanowałeś dany materiał - masz zrozumieć i już! Wykładowcy zaś skupiają się tylko na prowadzeniu niezwykle nudnych wykładów, przez co zabijają chęć uczenia się czegokolwiek. Pracownicy wydziału nie potrafią zaszczepić miłości do zawodu pedagoga. Niezwykle denerwujący jest również fakt, iż wykładowcy, posiadający tytuł doktora habilitowanego mają problemy z obsługą sprzętu elektronicznego, będącego na wyposażeniu uczelni. Często właśnie z tego powodu ograniczają się do improwizowania wykładów i usypiania studentów! Agnieszka Pazura W mojej dotychczasowej edukacji jest jedno wydarzenie, które zapamiętałam jako dramatyczne. W 4 klasie na lekcję języka rosyjskiego mieliśmy nauczyć się na pamięć wierszyka. Pamiętam, że uczyłam się go całe popołudnie. Pomagał mi w tym moja mama. Bardzo się starałam, żeby opanować go jak najlepiej, ponieważ to miała być pierwsza ocena z tego przedmiotu- oczywiście chciałam dostać piątkę. Tego dnia, gdy pani miała nas pytać, strasznie się denerwowałam. Na każdej przerwie przypominałam sobie wierszyk, siedząc w kącie z książką, gdy wszystkie dzieci w tym czasie się bawiły. Niestety, gdy wyszłam na środek klasy, stanęłam przed wszystkimi- koleżankami i kolegami, zjadła mnie trema. Z tego wszystkiego zapomniałam nawet tytułu. Jak ja strasznie się wstydziłam! Pani oskarżyła mnie, że na pewno nie zajrzałam do książki, nawet nie chciała słuchać tłumaczeń, że to nieprawda. Postawiła mi jedynkę do dzienniczka i kazała usiąść w ławce. Wydarzenie to zostało przeze mnie dramatycznie zapamiętane, ponieważ zostałam niesprawiedliwie potraktowana - nie dostałam drugiej szansy w przeciwieństwie do moich kolegów. W podobnej sytuacji innym dziewczynkom, które miały mówić wiersz, a się zacięły, pani pozwoliła usiąść w ławce, przypomnieć sobie tekst w książce i zacząć drugi, a w przypadku jednej nawet trzeci raz. Będąc w szkole średniej, pewnie siadłabym do ławki, powiedział coś pod nosem może niekoniecznie cenzuralnego - i nic sobie z tego nie robiła. Jednak w tej 4 klasie, gdy
96 miałam jeszcze jakże mylne wyobrażenie o świecie, że wszystkie panie nauczycielki są sprawiedliwe, wywołało to we mnie smutek i żal. Nie powiem, żebym do końca klasy 6 darzyła swoją panią od języka rosyjskiego jakąś szczególną sympatią. Odczułam z jej strony to samo w stosunku do mnie. Przestało mi zależeć na dobrych ocenach z tego przedmiotu. Magdalena Kot Najgorsze odczucia w całej mojej dotychczasowej edukacji wywołał we mnie (i w całej klasie) pan od historii. Było to w liceum. Początkowo wydawał się całkiem w porządku, ale po dwóch tygodniach pokazał na co go naprawdę stać. Gdy wchodził do klasy wszyscy juz siedzieli jak na szpilkach. Ale prawdziwy pogrom zaczynał się podczas pytania. Nie wywoływał nas normalnie, jak każdy nauczyciel siedząc przy biurku i szukając „chętnych” w dzienniku. Wstawał, niby spokojnie przechadzał się po klasie, nagle nachylał się nad kimś i krzyczał: „TY!! DO ODPOWIEDZI!!”. Przy tablicy było się juz tak zestresowanym, że nie było możliwości odpowiedzieć na żadne pytanie, a pan historyk upokarzał odpowiadających jeszcze bardziej. Stwierdzał, że nasze liceum to „Główna Szkoła Wiejska”, bo większość osób z naszej klasy pochodziło ze wsi, i że nie jesteśmy się w stanie niczego nauczyć. Innym sposobem pytania, bardzo lubianym przez pana historyka były tak zwane „gorące krzesła” – stawiał krzesło na środku sali i wywoływał osobę. Siadała, no i już było po niej. Gdy wykładał nam jakiś emocjonujący go temat, potrafił skakać po ławkach, lub rzucać się na własne biurko. Żeby podkreślić naszą głupotę, klękał i stwierdzał, że zniża się do naszego poziomu. W klasie maturalnej potrafił zrobić nam trzy kartkówki na jednej lekcji. Był on najgorszym nauczycielem jakiego kiedykolwiek miałam. Wymagał od nas niestworzonych rzeczy. Wiedza, którą próbował nam wpoić była nieprzydatna – niby był najlepszym historykiem w szkole, a klasy które prowadził miały problem ze zdaniem matury. Był niekonsekwentny – robił mnóstwo kartkówek, a oceny wstawiał z kosmosu lub „po nazwisku”. Nie okazywał nam żadnego szacunku, więc nie otrzymywał go zbyt wiele od nas. Oktawia Cybul Wszystko zaczęło się w II klasie liceum, gdy nauczycielka polskiego wróciła z urlopu zdrowotnego. Z opinii starszych kolegów dowiedziałam się, że „Pani W” nie cieszyła się wielką sympatią wśród uczniów. Co gorsze, okazało się, że w tym samym czasie do szkoły (maturalnej klasy) przeniosła się jej jedyna córka, z którą miałam „małe spięcie” w toalecie. Otóż, podczas jednej z przerw udałam się tam, aby uczesać włosy.
97 Położyłam Torbę na parapecie. Chwilę później przyszła „cudowna córeczka Pani W”, o czym jeszcze nie wiedziałam. Najwyraźniej nie podobało jej się, że leży tam moja torba. Podeszła więc do niej, zaśmiała się szyderczo, po czym podniosła ją i upuściła na podłogę. Byłam wściekła. Nie szczędziłam słów i powiedziałam co o niej myślę. Po tym zdarzeniu dowiedziałam się od koleżanek, że była to córka polonistki. Najwyraźniej pochwaliła się mamie tym zdarzeniem, ponieważ od tamtej pory byłam traktowana jako ktoś niższej kategorii. Nauczycielka lekceważyła mnie i poniżała przy całej klasie, udowadniając „na siłę” brak jakiejkolwiek wiedzy , mimo, iż sumiennie przygotowywałam się do każdej lekcji. Minęła II klasa. Miałam nadzieję, że ta cała sytuacja się skończy. Jednak nie było tak pięknie. W III klasie problem powrócił na nowo. Wszyscy w klasie zauważyli, że nauczycielka mnie nie znosiła. Nie stawiała mi dobrych ocen, mimo, że na nie zasługiwałam. Nie zdałam ani jednej próbnej matury, którą sprawdzała, lecz nie przez to ,że pisałam źle, bo nie sprawiało mi to wielkich trudności, ale przez to, że mimo anonimowości znała moje pismo, które było dosyć charakterystyczne. Do samego końca mojej edukacji polonistycznej wmawiała mi, że nie powinnam w ogóle przystępować do matury na poziomie rozszerzonym. Jednak nie pozwoliłam na to, aby miała z siebie satysfakcję. Nie dość, że zdałam maturę na poz. rozszerzonym, to w dodatku z lepszym wynikiem niż klasowa prymuska, która z resztą była córką jej koleżanki. Nigdy jednak nie darzyłam i nie będę darzyć jej szacunkiem za to jak postępowała, bo ta kobieta na szacunek nie zasługuje!!
Paula Oliwiak Niewątpliwie za najgorsze wydarzenie w mojej edukacji mogę uznać jasełka szkolne podczas których grałam rolę pasterza z osiołkiem. To była najgorsza rzecz jaka przydarzyła mi się w trakcie mojej całej nauki i nigdy o niej nie zapomnę. Zdarzenie to miało miejsce w 1kl gimnazjum. Nasza wychowawczyni miała za zadanie zorganizować jasełka szkolne. Mi przypadła rola pasterza z osiołkiem , który odgrywał niewielką w sumie rolę. Każdy z nas miał do wypowiedzenia określoną kwestię. Całe jasełka przebiegały pomyślnie dopóki nie pojawiłam się na scenie w przebraniu pasterza w którym było mi bardzo gorąco. Gdy stanęłam przed całą szkołą poczułam nagłe uderzenie gorąca i cała zdrętwiałam całkowicie zapomniałam swojej roli. Zrobiłam się „czerwona jak burak” i natychmiast chciałam stamtąd uciec, lecz przeszkodził mi w tym osiołek o którego się potknęłam i upadając łapałam się stojących obok choinek, które lądowały na podłogę razem ze mną. Cała szkoła parsknęła ogromnym śmiechem, a ja cała czerwona z płaczem uciekłam do łazienki. Nie dość, że zniszczyłam
98 połowę dekoracji, popsułam innym przedstawienie i jeszcze potrąciłam osiołka w przebraniu o którego się potknęłam. Pozostali uczniowie odegrali swoje końcowe role, aby uratować chociaż końcówkę tego feralnego przedstawienia, które niewątpliwie przeszło do historii szkoły. Nauczycielki pod wpływem emocji zabroniły mi brać udział w dalszych przedstawieniach, zresztą sama po tak traumatycznych przeżyciach bym tego nie zrobiła nigdy więcej. Następnego dnia przeprosiły mnie owe nauczycielki za to jak mnie potraktowały, ale to i tak nie zmieniło mojej postawy w stosunku do nich, ponieważ zachowały się bez jakiejkolwiek postawy empatii i wyczucia. Miałam ogromny żal do swojej wychowawczyni za to jak mnie potraktowała na nic były jej późniejsze przeprosiny zraziła mnie swoją postawą. Uznałam to wydarzenie za najgorsze w mojej edukacji, gdyż po tym incydencie stałam się obiektem drwin i żartów starszych kolegów i koleżanek. W tamtym momencie chciałam tylko przeczekać całą tą sytuację. Z perspektywy czasu mogę stwierdzić, że to było wydarzenie które najchętniej wymazałabym z pamięci. Paulina Misztal To była druga klasa podstawówki. Pan od techniki od początku był jakiś dziwny. W większości osób z mojej klasy budził grozę, ale też… śmieszność. Jego dość przeciętne żarty, uwagi, zaczepki sprawiały, że na lekcjach techniki słychać było jedynie odgłos „piszących” ołówków. Pewnego razu nasza klasa miała jechać na wycieczkę. W związku z tym potrzebny był dodatkowo nauczyciel, który musiał pojechać w charakterze opiekuna. Nasz „ulubiony” pan od techniki został wyznaczony do tej roli. Podczas lekcji podjął temat wycieczki i zadał nam dość zaskakujące pytanie: „Kto nie chce, żebym jechał z wami na wycieczkę?”. Zapadła przerażająca cisza. Zapewne gdyby każdy miał w sobie tyle odwagi ile było w tym momencie konieczne cała klasa zgłosiłaby się bez zastanowienia. Ja się jednak nie wahałam. Podniosłam rękę. Nie byłam jedyną przeciwniczką tego pomysłu. Kolega również podzielał moje zdanie. „Wstać!”- krzyknął zdenerwowany nauczyciel. „Proszę mi powiedzieć dlaczego nie chcesz bym pojechał na tę wycieczkę?!”- zapytał zwracając się do mnie. Po minie nauczyciela mogłam wywnioskować, że to będzie mój osobisty koniec, mogę pożegnać się z wzorowym zachowaniem. Jednak ośmioletnie dziecko nie zastanawia się co będzie, dlatego powiedziałam wprost: „Nie lubię pana głupich żartów”. Wszyscy osłupieli, a konsekwencje? Klasa po lekcjach podśmiewała się ze mnie, a ja wiedziałam, że będę dobrze zapamiętaną uczennicą. Do końca roku pan umiejętnie krytykował moje prace. Na dodatek zdałam sobie sprawę, że będę miała kolokwialnie mówiąc
99 przechlapane, a nauczyciel wykorzysta swoją wyższość nade mną i jakoś się zemści. Wstyd się przyznać, ale stałam się jedną z wielu osób, w której pan od techniki skutecznie zasiał strach. Po tym wydarzeniu nawet nie miałam na myśli kiedykolwiek się jeszcze sprzeciwić nauczycielowi od techniki.
100 Rozdział 2
Mój najlepszy dzień w szkole _____________________________________________________________
Katarzyna Sala Mój najlepszy dzień w szkole przeżyłam mając 8 lat, czyli w drugiej klasie podstawówki. Szkoła zorganizowała nam dzień sportu. Wszystkie klasy od I do III brały udział w zawodach. Konkurencje odbywały się na boisku szkolnym. Klasy z tego samego rocznika toczyły boje między sobą, a reszta uczniów im w tym czasie kibicowała. Walka była bardzo zacięta, bo w grę wchodziła nagroda - niespodzianka. W końcu nadszedł moment kiedy moja klasa stanęła do boju. Braliśmy udział w czterech konkurencjach, były to biegi na 60 metrów, skakanie w workach, skoki na skakance i ciągnięcie liny. Emocje sięgały zenitu, ale wygraliśmy półfinał. W ogromnej euforii czekaliśmy na wielki finał i nabieraliśmy sił na następną konkurencje, którą była gra w "zbijaka". W końcu nadszedł ten moment. Zostałam "matką drużyny". Gra była emocjonująca. Przez większą część rozgrywki przegrywaliśmy, później zaczęliśmy wyrównywać. Niestety cała moja drużyna odpadła i na boisko wyszłam ja. Udało mi się zbić wszystkich zawodników i zostałam klasowym bohaterem. Dzięki wielkiej mobilizacji i zaangażowaniu całej klasy wygraliśmy. Zmęczeni, ale usatysfakcjonowani odebraliśmy swoją nagrodę wielki puchar i słodycze dla całej klasy. Otrzymaliśmy gratulacje od dyrektora i pochwałę w dzienniku od wychowawcy. Moja klasa za zdobycie pierwszego miejsca została wyróżniona pamiątkowym zdjęciem, które zawieszono w gablotce szkolnej. Zwieńczeniem tego dnia była możliwość wyrobienia karty rowerowej. Najpierw musiałam zrobić test, a następnie przystąpić do egzaminu praktycznego. Bezbłędnie zrobiłam wszystkie zadania i zdobyłam kartę rowerową. Był to mój drugi sukces tego dnia. Dzień sportu pozwolił nam się ze sobą zintegrować, nie było żadnych podziałów, wszyscy byliśmy jednością, mieliśmy jeden cel. Takie sytuacje w klasie są sporadyczne, dlatego ten dzień wspominam najlepiej. Damian Miazga Na początku mojej pracy chciałem powiedzieć, że urodziłem się w małej miejscowości o nazwie Poniatowa, i właśnie z tym miastem będą związane moje przygody edukacyjne. Chodząc do 2 klasy Gimnazjum, miałem bardzo dobre wyniki w nauce, co umożliwiło mi znalezienie się w szerokiej kadrze reprezentantów naszej szkoły na Mistrzostwa Województwa Lubelskiego w piłce nożnej. Znalazłem się w gronie chłopców starszych ode mnie, co było dla mnie wielkie wyróżnieniem. Turniej odbywały się w Krasnymstawie i brało w nim udział 8 gimnazjów z największych miast na Lubelszczyźnie. Znaleźliśmy się w gronie takich drużyn jak: Lublin, Łęczna, Chełm, Zamość, Biała Podlaska, Kraśnik i oczywiście gospodarz mistrzostw Krasnystaw. Nasze gimnazjum, jako debiutant na szczeblu takich rozgrywek, było przez innych uczestników skazane na porażkę, liczyliśmy się z tym faktem, że nie jesteśmy faworytami w tych zawodach, ale jak mówił świętej pamięci
101 Kazimierz Górski „ do póki piłka w grze, wszystko jest możliwe”. Niestety los tak chciał, że podczas losowania trafiliśmy do przysłowiowej „grupy śmierci” z mistrzami i vice mistrzami poprzedniego turnieju. Pierwszy mecz graliśmy z Chełmem i niespodziewanie wygraliśmy 2 do 0, było to bardzo ważne zwycięstwo. Drugi mecz poszedł nam niespodziewanie łatwo, bo wygraliśmy z Lublinem, aż 5 do 1 i już wtedy wiedzieliśmy, że w najgorszym wypadku będziemy grali o 3 miejsce. Na koniec fazy grupowej graliśmy z mistrzami poprzedniego turnieju Białą Podlaską, mieliśmy świadomość, że będzie to wymagający rywal, lecz mobilizacja w naszym zespole była bardzo duża i tylko zwycięstwo dawało nam prawo do gry w finale. Mecz z faworytem turnieju zakończył się remisem 0 do 0 i pozostała nam gra o 3 miejsce z drużyna gospodarzy. Zdawaliśmy sobie sprawę, że mecz z Krasnym stawem będzie bardzo trudny, ponieważ mieli oni za sobą wielu kibiców, którzy wspierali ich do lepszej gry. Mecz zakończył się wynikiem 1 do 0. Zdobyliśmy brązowy medal Mistrzostw Województwa Lubelskiego, było to największe osiągnięcie w historii naszego gimnazjum, przynieśliśmy chlubę i rozgłos o naszej małej miejscowości, a drużynom przeciwnym i zarówno sobie udowodniliśmy, że jesteśmy dobrze zorganizowanym zespołem, który potrafi grać w piłkę nożną na wysokim poziomie. Teraz z upływem czasu wiem, że było to największe osiągnięcie sportowe i edukacyjne, ponieważ tylko dzięki dobrym ocenom mogłem reprezentować nasza szkołę. Aleksandra Rogalska Kilka dni temu w ramach praktyk, nasze zajęcia odbyły się w Dziecięcym Szpitalu Klinicznym na Oddziale Hematologii i Onkologii. Mieliśmy spotkanie z zatrudnionym tam psychologiem, który opowiadał nam o znaczeniu swojej pomocy oraz o satysfakcji, jakiej dostarczyło mu osiemnastoletnie doświadczenie na tym stanowisku. Następnie mieliśmy ogromną przyjemność poznać matkę 12-letniego chłopca, który chory jest na ostrą białaczkę i obecnie leczony jest poprzez chemioterapię. Spotkanie to wywarło na mnie tak niesamowite wrażenie, że nie zapomnę go na bardzo długo. Zrozumiałam, jak bardzo człowiek powinien szanować życie oraz doceniać to, co posiada. Matka pacjenta opowiadała nam szczegółowo o przebiegu choroby chłopca oraz o tym, jak zagrożenie życia własnego dziecka wpływa na podejście do życia w ogóle oraz przemianę hierarchii wartości. Kobieta dzieliła się z nami swoimi przeżyciami, które towarzyszyły jej podczas wysłuchania przerażającej diagnozy oraz mówiła o etapach, jakie przechodzili z mężem zanim ich nastawienie stało się zadaniowe. Z każdym słowem rósł mój podziw i szacunek do tej matki. Mimo największej niesprawiedliwości, jakie spotkać mogło jej zdrowe i szczęśliwe dziecko, kobieta opowiadała o chorobie z wielką nadzieją i optymizmem na przyszłość. Najbardziej przejmujący był dla mnie moment, kiedy matka chłopca mówiła, że boi się dnia, w którym syn dowie się o śmierci swojego kolegi, który jakiś czas temu leżał z nim na tej samej sali. Rozmowa o śmierci nie przyniosłaby w chwili obecnej niczego pozytywnego. Uważam to doświadczenie jako jedno z najwartościowszych w mojej edukacji, ponieważ wzbogaciło mnie ono o większą wiedzę, niż niejedne teoretyczne zajęcia na uczelni. Nauczyło mnie ono jak ważne jest by doceniać swoje życie i innych ludzi oraz że pokory nie trzeba nabierać na
102 własnych błędach, ale na nieszczęściach, jakie nas otaczają. Anna Zdunek Moje najpiękniejsze wydarzenie związane z edukacją w szkole przeżyłam w gimnazjum. Może nie było ono tyle piękne, co zabawne, ale też byłam bardzo szczęśliwa, bo dostałam bardzo dobrą ocenę, prawie, że za nic. Otóż w drugiej klasie gimnazjum, na każdą lekcję WOS-u pan M. kazał przygotowywać jakiś artykuł wycięty z gazety typu kurier lubelski albo dziennik wschodni, dotyczący wydarzenia z naszego miasta lub kraju oraz umieć go omówić i skomentować. Akurat tego dnia zaspałam do szkoły, a dzień wcześniej zapomniałam przygotować artykuł. W biegu złapałam jakiś kurier lubelski i moją uwagę przyciągnął artykuł o dosyć dziwnym tytule „komin stoi i straszy”. Szybko go wycięłam i poszłam do szkoły na pierwszą lekcję... WOS-u. Kompletnie nieprzygotowana. Oczywiście miałam takie szczęście, że pan M. wybrał akurat mnie, żebym zaprezentowała, co przygotowałam. Wyszłam na środek i mówię: „Więc ja na dzisiaj przygotowałam artykuł pod tytułem „komin stoi i straszy‟ no i w tym artykule chodzi o to, że komin przy ulicy Farbiarskiej... stoi i... straszy... no... ludzi!” Klasa zaczęła się śmiać, ja i pan M. również. Przez śmiech pan M. powiedział: „tak i pewnie robi jeszcze łaaa! do każdej osoby, która obok niego przechodzi”. Wszyscy śmialiśmy się, no ale ja nie chciałam wyjść na nieprzygotowaną do lekcji i chcąc coś jeszcze (choć kompletnie nie wiedziałam co) dopowiedzieć o artykule, powiedziałam do mówiącego coś do mnie pana M.: „czekaj!” na co pan M. udając obruszonego: „no dobra, poczekam”. Ja zmieszana oczywiście natychmiast powiedziałam: „ups, przepraszam”, ale pan M. wcale nie był na mnie zły, tylko zaczął robić miny obrażonego i znowu zaczęliśmy się wszyscy śmiać. W końcu powiedział do mnie: „wiesz co Anka? Masz tą piątkę i siadaj, bo jak tak dalej pójdzie, to przez Ciebie w ogóle lekcji nie poprowadzę.” I tak dostałam piątkę praktycznie za nic, nie licząc rozbawienia pana i klasy. Myślę, że pan M. ma podejście do uczniów, zachował się w porządku, że nie był zły, kiedy powiedziałam do niego niechcący na „ty”, tylko całą sytuację obrócił w żart. Lubił śmiać się, był zabawny i sam jeszcze rozbawił klasę bardziej. Sądzę, że taki nauczyciel to skarb, potrafi zainteresować swoim przedmiotem i ma dobry kontakt z uczniami. Dominika Adamiak Zacinający deszcz. Sypiący śnieg. Niemiłosierny upał. Świątek, piątek, czy niedziela, w każdych warunkach, o każdej porze dnia i nocy, dwóch chłopaków i cztery dziewczyny stoją przez wiele godzin na baczność, upamiętniając swoją obecnością i postawą ważne rocznice, oddając hołd poległym, towarzysząc wzniosłym wydarzeniom i ważnym imprezom. Gdzieś w pobliżu, może nie rzucający się w oczy, ale za to jak ważni - opiekunowie pocztu sztandarowego. I ja wśród tego wszystkiego. Ktoś mógłby zapytać: co to ma wspólnego z edukacją? Bardzo dużo. Być może nawet więcej niż trochę notatek w zeszycie, dobra średnia, od czasu do czasu na wpół przespana lekcja i modlitwy o przerwę. Przecież edukacja to nie tylko zdobywanie wiedzy teoretycznej. To także proces kształtowania się pod wpływem otoczenia postaw i wartości.
103 Uczestniczenie w tym przedsięwzięciu wiele mnie nauczyło. Począwszy od takich prostych umiejętności jak szybka (re)organizacja czasu (niespodziewany sms od Sora: Całość imprezy przeniesiona na jutro. Zebranie w pokoju wuefistów – długa przerwa.), trening cierpliwości i wytrzymałości (Sorze, długo jeszcze…?), poprzez wzmożoną współpracę i koordynację (szybki kurs dla nowych: No jak wy idziecie?! Równo. Od lewej. Paweł jak ty trzymasz ten sztandar…), skończywszy na lekcji szacunku dla drugiego człowieka, wsparcia i koleżeństwa (Kasia, zaraz mi tu padniesz. Zmienię cię). Bycie przyboczną Sztandaru Szkoły pozwoliło mi na obcowanie z żywą historią, dało możliwość poznania jej świadków i odbyć wspaniałe lekcje patriotyzmu. To także okres współpracy z nauczycielami, tzw. pedagogami z powołania, którzy opiekowali się nami, dawali przykład, służyli pomocą i zarażali nas swoim entuzjazmem. Niejedna osoba mogłaby powiedzieć z ironią: Cóż za apoteoza służby przy szkolnym sztandarze! Nie zawsze było różowo. Jednak z perspektywy czasu mogę śmiało stwierdzić, że wyróżnienie, które mnie spotkało jest jedną z najcenniejszych i najpiękniejszych lekcji w mojej dotychczasowej edukacji. Joanna H. Moje najlepsze wydarzenie szkolne miało miejsce, o dziwo, dopiero na studiach. A może po prostu najbardziej je pamiętam. Egzamin z dydaktyki przerażał mnie bardziej niż cokolwiek. Ogrom materiału, ciężkie zagadnienia, dużo pamięciowej nauki - jednym słowem zapowiadało się na porażkę. Jednak była jeszcze szansa – czekało na nas kolokwium, które było zarazem szansą na zdanie egzaminu. Każdy, kto napisał ten sprawdzian na ocenę dobrą, lub więcej mógł spodziewać się zwolnienia z egzaminu. Jednak materiał, jaki mieliśmy opanować na to kolokwium wcale nie należał do najłatwiejszych. Przyłożyłam się do nauki, jednak po jakimś czasie dałam za wygraną stwierdzając, że na pewno nie dam rady napisać sprawdzianu tak idealnie. Zrezygnowana odłożyłam książki. Następnego dnia kolokwium napisałam jak zwykle – żeby tylko zaliczyć. Po wyjściu z sali nie byłam załamana, stwierdziłam – zaliczę. Jakież było moje zdziwienie, kiedy tydzień później odebrałam sms-a od koleżanki o treści „Gratuluję czwórki z dydaktyki! Nie piszesz egzaminu!”. W jednej chwili miałam wrażenie, że autobus, którym jechałam zniknął. Ta wiadomość znacznie odmieniła moje plany, mogłam szybciej zakończyć sesję i wyjechać z Lublina – idealnie. Byłam bardzo mile zaskoczona, w ogóle się tego nie spodziewałam. Niewiele osób uzyskało tak dobrą ocenę. Zwolnienie z egzaminu było dla mnie wielkim wyróżnieniem. Od razu wstąpił we mnie optymizm i entuzjazm. Z biegiem czasu stwierdziłam, że jednak było to odzwierciedlenie mojej systematycznej i całorocznej nauki. W pewnym sensie nagroda – idealna nagroda. Moje wysiłki nie są zmarnowane. Dlatego jest to najlepsze wydarzenie szkolne dla mnie – szczęśliwe, sprawiedliwe i korzystne. Dzięki temu miałam więcej czasu na inne zaliczenia, mogłam wcześniej skończyć sesję i szybciej powrócić do domu. Ewelina Bichta Przejście z gimnazjum do liceum było dużą zmianą. Dla mnie wyzwaniem były lekcje wiedzy o społeczeństwie. Do tej pory w gimnazjum uczyliśmy się o tym jak
104 działają instytucje społeczne, jakie obowiązki mają władze państwowe i lokalne oraz co zawiera konstytucja. Program liceum poszerzał te treści o znajomość polityki. Dla osoby, która dotychczas uważała wiadomości telewizyjne czy radiowe za mało interesujące, systematyczne śledzenie aktualnych wydarzeń ze świata polityki polskiej i zagranicznej nie było łatwym zadaniem. Dwa razy podczas lekcji WOSu musiałam być dobrze przygotowana z tak zwanej „prasówki” bowiem nauczycielka wzywała jedną z osób do odpowiedzi. Nie wystarczyło jednak wiedzieć o tym, co wydarzyło się w ostatnim czasie w świecie polityki, ale należało także podać źródło tych wiadomości (gazety, telewizja, radio lub Internet). Dodatkowo każdą z podanych wiadomości należało odpowiednio skomentować. Często pojawiały się też kartkówki na których w formie pisemnej należało przedstawić posiadaną wiedzę. To wszystko jednak było niczym w porównaniu z zadaniem z którym przyszło nam się zmierzyć pod koniec pierwszego semestru nauki. Lekcje wiedzy o społeczeństwie prowadziła wówczas pani dyrektor liceum. Osoba bardzo doświadczona i wymagająca. Na jednych z zajęć kazała nam w ramach pracy domowej napisać list do urzędującego wówczas premiera, Kazimierza Marcinkiewicza. Przez cały weekend zastanawiałam się co mogłabym w nim zawrzeć. Było to dla mnie bardzo trudne zadanie. W dniu oddawania prac każdy z niepokojem czekał na otrzymanie oceny. Nie byłam zadowolona z wykonanej przeze mnie pracy. Dlatego, gdy usłyszałam, że jeden z listów okazał się bardzo dobry a osoba, która go pisała dokładnie przemyślała to, co powinno być w nim zawarte, zaczęłam jej zazdrościć. Miała ona nad wiek dojrzałe poglądy, jak to określiła nauczycielka. Można więc sobie wyobrazić jakie było moje zdziwienie, gdy okazało się, że owy list jest mojego autorstwa. Zostałam wyróżniona oceną celującą. Byłam z siebie dumna i uważam to za mój największy sukces, bo zrobiłam dobrze coś, co było dla mnie trudne i przekraczało moje zainteresowania. Joanna Korol Za najlepsze przeżycie mogę uznać pewien dzień z czasów liceum, obfitujący w sukcesy edukacyjne. Był to chyba początek trzeciej klasy. Na drugiej lekcji miałam historię. Nauczycielka oddawała przedmaturalne sprawdziany powtórkowe ze starożytnej Grecji. Dostałam piątkę. Bardzo się ucieszyłam. Jednak moją prawdziwą radość wzbudził fakt, że mój kolega z klasy, uczestnik kilku olimpiad historycznych i laureat jednej z nich, z tego samego sprawdzianu dostał czwórkę. Tego samego dnia, na ostatniej czy przedostatniej lekcji, mieliśmy język polski. Nasza polonistka oddawała nam sprawdzone wypracowania. Wypracowanie to było z poziomu rozszerzonego, trudne, a ja pisałam je w nocy przed ostatecznym terminem oddania. I z tego wypracowania dostałam szóstkę. To był chyba mój największy sukces w czasach liceum. Ten dzień zapadł mi w pamięć, bo odniosłam dwa dość znaczące dla mnie sukcesy. Piątka z historii nie była moją jedyną taką oceną z tego przedmiotu, jednak tylko tę piątkę zapamiętałam. To może brzmieć jak jakaś złośliwa satysfakcja, że mój kolega był gorszy ode mnie, ale chodzi o to, że ta piątka jakoś mnie dowartościowała. Z kolei ocenę za wypracowanie uważam za prawdziwy sukces, a nie tylko sukces w kontekście gorszej oceny kolegi, jak było w przypadku sprawdzianu z historii. Temat wypracowania był trudny, wzięłam się za nie w
105 ostatniej chwili, a mimo to dostałam ocenę celującą. Ja z reguły dostawałam dobre albo bardzo dobre oceny z takich prac pisemnych, jednak szóstkę dostałam w liceum tylko jedną. Paradoksalne jest, że zdarzało mi się dostać trójkę za wypracowanie na prostszy temat, za pisanie którego nie zabrałam się w ostatniej chwili, zaś za to – pisane w nocy, teoretycznie trudne - dostałam tak dobra ocenę. Dlatego ten dzień traktuję jako jedno z najlepszych przeżyć w mojej dotychczasowej edukacji. Marta Kowalczyk Zazwyczaj nauka szła mi przeciętnie, choć uważam się za osobę inteligentną. Jednak najbardziej bezproduktywne wydawały mi się zawsze lekcje języka polskiego w liceum. Zazwyczaj wyjątkowo nudne wykłady pod tytułem: co autor miał na myśli. Przeczekiwałam je zawsze gdzieś na końcu klasy, kryjąc sie przed spojrzeniem pani profesor. Jednak w czasie trzech lat nudy spotkała mnie sytuacja którą mogę uznać za jedno z najlepszych w mojej edukacji. Od zawsze pamiętam moją pasją był teatr. Zawsze należałam do koła teatralnego, najczęściej tego, które funkcjonowało przy szkole. Tak było także w liceum. Niestety było to koło kabaretowe, a ja zawsze lepiej się czułam w scenach poważnych. Jedyna formą w jakiej mogłam się realizować był konkurs teatrów jednego aktora. Żeby wziąć w nim udział trzeba było samodzielnie przygotować scenariusz, muzykę, światło, dźwięk i do tego jeszcze zagrać tak żeby wymagająca i wredna komisja do niczego nie mogła się przyczepić. Moja działalnością w kole nigdy nie interesowała się moja wychowawczyni- wspomniana wcześniej profesor od polskiego. Az tu pewnego dnia poprosiła mnie do siebie po lekcji. Pierwsza myśl: „co ja przeskrobałam?”I tu spotkała mnie niespodzianka. Zostałam zapytana o moje postępy w przygotowaniu przedstawienia i poproszona, bym je zaprezentowała na najbliższej lekcji. Dla mnie to był szok. Tydzień późnej zaprezentowałam spektakl który kosztował mnie wiele wysiłku. Grało mi się wspaniale. Bawiłam się mimiką, gestami. Spektakl został przyjęty bardzo dobrze. Bardziej niż duma mojej pani profesor ważne było dla mnie uznanie mojej klasy, przede wszystkim osób które mało wiedziały o mojej pasji. Wydarzenie to choć mało związane z edukacją było dla mnie jednym z najmilszych w ciągu mojej nauki, ponieważ doceniono mój wysiłek i mogłam podzielić się ze znajomymi moja pasją. Agnieszka Małysza Sortując zasoby pamięci, natrafiłam na wiele przyjemnych scen z mojej edukacji, jednak wydają mi się za mało wyjątkowe. Dotyczyły głównie dobrych ocen, uznania przez nauczyciela itd. Paradoksalnie za największe dobro, jakie mi się przytrafiło uważam wredną historycę z liceum. Mam nadzieję, że nie zostanę posądzona o skłonności masochistyczne. Uczyłam się w klasie z rozszerzoną historią. Traf chciał, że przydzielono nam legendarną panią D.K. Miała ona zwyczaj przepytywania przy tablicy na każdej lekcji i nigdy nie wiadomo było, kto tym razem będzie miał pecha. Stąd prowadzone skrupulatnie przez nas statystyki odpytanych i obliczanie prawdopodobieństwa trafień. D.K była surowa i ostra jak brzytwa w swoich ocenach. Odpowiadając przed jej nieodgadnionym obliczem, trudno było doszukać się jakiejkolwiek podpowiedzi. Przyznanie się do niewiedzy nie było dobrym pomysłem, gdyż Pani K. zwykle
106 kwitowała to uwagą, iż nie jest tym zainteresowana. Stan podzawałowy uczniowie osiągali na powtórzeniach materiału, kiedy sprawiedliwość dosięgała wszystkich. Pikanterii dodawało ostrzeżenie nauczycielki: „Ręce, nogi, mózg na ścianie, oko na widelcu, jak kogoś złapię!”. Przy całej swej demoniczności prezentowała materiał w sposób nadzwyczaj ciekawy, okraszając wykłady anegdotami o zboczeniach królów i ich anomaliach biologicznych. Mimo strachu, jaki siała w szkole, Pani D.K budziła też szacunek ze względu na rozległą wiedzę. Sama bardzo profesjonalnie podchodziła do lekcji i tego oczekiwała od nas. Wyostrzone wymagania sprawiały, że dostając dobrą ocenę (co było rzadkością) człowiek autentycznie się cieszył. Teraz doceniam fakt, że dane mi było spotkać Panią D.K – bezwzględną , ale sprawiedliwą nauczycielkę, która wyzwalała w nas ambicje, nazywając „swoimi orłami”. Doceniam fakt, że zawsze wskazywała na jasno określony cel, a nie były to bynajmniej dobre stopnie dla mamusi. W gruncie rzeczy życzyła nam dobrze: „Abyście miały dużo %... na maturze i zawsze ładnego koczkodana u boku”. Katarzyna Mika W drugiej klasie szkoły średniej języka angielskiego zaczęła uczyć moją klasę nowa nauczycielka Alicja Filipowska. Chciała ona uczyć nie tylko tych, którzy świetnie znają język angielski, do czego nie potrzeba aż tak wiele wysiłku (z czym spotkaliśmy się rok wcześniej), ale także tych, co mają z nim ogromne problemy i którym trzeba pomóc. Mimo trudności i czasem nieporozumień włożyła wiele pracy w nasze przygotowanie do matury. Sukcesywnie opracowywała z nami słówka, rozmówki, dbała abyśmy ćwiczyli wszystkie potrzebne umiejętności w równym stopniu. Dzięki postawie tej nauczycielki, jej wiary w nasze możliwości-zdałam maturę z dobrym wynikiem, choć tego przedmiotu obawiałam się najbardziej. Co pewnie w dalszej kolejności przyczyniło się, że dostałam się na wymarzony kierunek studiów. Chociaż sytuacja taka nie powinna być zaskoczeniem, bardzo często nim jest. Nauczyciele mając do wyboru klasę podzieloną na dwie grupy- bardzo dobrą i słabą skupiają się na jednej. Ta osoba podjęła się ciężkiej pracy, podczas której dbała o rozwój mocnej grupy, ale także wyrównanie szans tej słabszej, która bez pomocy ze strony nauczycielki nie poradziłaby sobie. Wydarzenie to jest pozytywne, ponieważ wiara w siebie i swoje możliwości podczas takich doświadczeń wzrasta, na czym zyskuje pewność siebie. Co ważne pozostaje sympatia i wdzięczność dla nauczycielki, która nie „olała” uczniów, nie skazała ich jak inni nauczyciele na korepetycje tylko uczyła tak, żeby każdy poradził sobie na maturze, oraz żeby miał pewien zasób wiedzy, którą będzie mógł wykorzystać praktycznie. Jest to osoba, która potrafiła powiedzieć „słuchaj jesteś inteligentną osobą, widzę, że masz ze wszystkiego dobre oceny, gorzej radzisz sobie z językiem angielskim, wiem, że to nie jest twoja mocna strona, ale postaramy się żebyś zdał jak najlepiej się da”. W postępowaniu tej nauczycielki było widać, że szanuje ludzi i ich poczucie godności. Karina Sokólska To była trzecia klasa gimnazjum, czerwiec. Dobiegał koniec roku szkolnego. Cudowna pogoda, nikomu nie chciało się myśleć o tym, że trzeba wykrzesać z
107 siebie ostatnie siły na naukę, by poprawić oceny. Wiadomo świadectwo z czerwonym paskiem było marzeniem każdego z nas. Istniała ogromna możliwość dostania się do dobrego liceum i spełnienia swoich edukacyjnych marzeń. Moja sytuacja nie wyglądała za dobrze, do świadectwa z paskiem brakowało mi jednej piątki, tak tylko jednej piątki. Próbowałam znaleźć jakiś przedmiot, z którego mogłabym się poprawić ale żaden nauczyciel nie dawał mi takiej szansy. Zostały mi tylko dwa dni. Nie wierzyłam, że może się coś zmienić . Moja klasa w tym czasie pojechała kilkudniową wycieczkę, ja zostałam. Nie miałam nastroju na wyjazd, czułam podświadomie, że powinnam zostać. Następnego dnia przyszłam do szkoły i gdy tylko zjawiłam się pod klasą podbiegła do mnie koleżanka i powiedziała, że szuka mnie nauczycielka historii. Nie wiedziałam o co jej może chodzić, przecież ocenę miałam już wystawioną. Nie miałam innego wyjścia, więc udałam się do klasy nr 30. Pani J. stwierdziła, że chce mi dać szansę poprawy na piątkę. Nie wiedziałam co powiedzieć, byłam taka zaskoczona i myślałam, że zacznę skakać z radości. Podziękowałam jej i poszłam na lekcje. Gdy tylko wróciłam do domu wzięłam się szybko do nauki, miałam tylko jeden dzień na nauczenie się trzech działów. Nie miałam łatwego zadania, gdyż przez moje okno wpadały cieplutkie promienie słońca, które próbowały mnie odciągnąć od książek. Jednak moja motywacja była ogromna, więc zasłoniłam okna i uczyłam się dalej. Następnego dnia z nerwów strasznie bolał mnie brzuch, bałam się, że wszystkiego zapomnę. Gdy zaczęłam odpowiadać stres mnie opuścił i dostałam 5. W rezultacie cieszyłam się z osiągniętego celu i wymarzonego świadectwa z czerwonym paskiem. Tego samego dnia dostałam pochwałę od wychowawczyni, że tak świetnie sobie poradziłam. Pękałam z dumy… Piotr Chabros Miałem szesnaście lat i lada moment miałem rozpocząć naukę w liceum. Wybór szkoły był kwestią przypadku. Ta, którą wybrałem nie cieszyła się dobrą opinią, co więcej, uchodziła za jedną z najgorszych w Lublinie i mam na myśli nie tylko poziom nauczania, lecz także towarzystwo - często z przeszłością kryminalną. Początki nie były łatwe, byłem świadkiem wielu kradzieży i bójek. Każda osoba w klasie miała ‟pokerową twarz‟, po nikim nie dało się poznać żadnych emocji. Dość szybko jednak udało mi się nawiązać nowe znajomości. Na początku zadawałem się tylko z kilkoma osobami. Pod koniec roku szkolnego pojechaliśmy na kilkudniową wycieczkę klasową. To wydarzenie bardzo pozytywnie wpłynęło na relacje między nami. Zauważyłem, że osoby, które wcześniej oceniłem jako bezwartościowe odznaczały się takimi przymiotami jak lojalność czy honor i mimo patologicznej sytuacji rodzinnej nie sprawiały wrażenia niegodnych zaufania. Z biegiem czasu nasze relacje polepszały się i były oparte na wzajemnym szacunku. Wspólne wyjścia do barów czy inne spotykania po zajęciach stały się rutyną. Zapisałem się szkolnego klubu strzeleckiego i niedługo potem zacząłem osiągać sukcesy w tej dziedzinie - zostałem trzykrotnym mistrzem województwa, dzięki temu reprezentowałem szkołę nie tylko na krajowych, lecz również na zagranicznych zawodach. Bardzo pozytywne wrażenie zrobiło na mnie kilku nauczycieli, którym los uczniów nie był obojętny. Starali się prowadzić lekcje w ciekawy sposób i wzbudzić
108 zainteresowanie. Zrozumiałem, że nie należy nikogo z góry oceniać, a rolą dobrego wychowawcy powinno być wspieranie ucznia w jego dążeniach. W ciągu trzech lat zwarłem wiele wartościowych znajomości, zyskałem umiejętność komunikacji z osobami z praktycznie każdej grupy społecznej oraz miałem szanse realizować swoje zainteresowania. Judyta Gogacz Język polski. Otwieramy następną stronę z podręcznika do przerobienia. Wiersz Norwida. Wszyscy zaczęli ciężko wzdychać wybiegając myślami w przód, jaka to będzie męczarnia zinterpretować ten jakże ciężki wiersz. Nauczycielka popatrzyła na nas z politowaniem i nagle mówi: - Proszę państwa, dziś robimy małą dyspensę! Zamykamy książki i przenosimy się wyobraźnią na stronice książki z naszym ulubionym wierszem. Pobłądźcie myślami i zastanówcie się czy taki w ogóle macie, nie musi być wyszukany, autorem nie musi być znany pisarz, a może sami piszecie wiersze? Lekko zdziwieni, chociaż może bardziej miło zaskoczeni zaczęliśmy myśleć o naszym ulubionym wierszu, o takim, który zrobił na nas wielkie wrażenie. Wygrzebałam pamięcią wiersz Haliny Poświatowskiej. Pod stertą wierszy, które na siłę musiałam interpretować na lekcjach zapomniałam, że są też takie, po których przeczytaniu ciarki przechodzą. Po piętnastu minutach dobrego zastanawiania się polonistka zachęciła do podzielenia się naszymi odczuciami na temat danego wiersza, niektórzy nawet poszli do biblioteki żeby wyszukać dany utwór i podzielić się nim z innymi. Padło parę pytań, jedna dziewczyna nawet się popłakała ze wzruszenia. Każdy miał możliwość wypowiedzenia się, własnej interpretacji. Nareszcie lekcja naszych marzeń. Nie jakieś suche interpretacje i głowienie się, co autor miał na myśli. Nareszcie siedzieliśmy na lekcji zaciekawieni wierszami, a nie, jakiego koloru są buty naszej koleżanki/ kolegi z ławki. Niechętnie wypowiadałam się na polskim, a teraz sama siebie nie poznawałam. Miałam wielką ochotę na głos przeczytać wiersz Poświatowskiej, opowiedzieć o nim, o tym, co o nim myślę. Ta lekcja dała nam więcej niż dziesięć poprzednich. Nareszcie coś się działo, każdy był zaangażowany i choć lekcja odbyła się parę lat temu to pamiętam ją do dziś i na pewno długo nie zapomnę. Dzięki elastyczności nauczycielki nabraliśmy do niej większego przekonania i kolejne lekcje nie wyglądały już tak „sztywno” jak poprzednio. Czasami warto odskoczyć, chociaż na 45 min od ustalonego z góry programu nauczania, chociażby po to by więcej dowiedzieć się o swoich uczniach, z którymi przecież spędza się tak wiele czasu. Irmina Turkiewicz Jako najprzyjemniejsze wydarzenie z edukacji, w pamięci utkwiło mi zorganizowanie Mikołajek dla dzieci z pobliskiego szpitala. Pieniądze, za które mieliśmy kupować dla siebie prezenty, postanowiliśmy przeznaczyć na zabawki i słodycze dla chorych dzieci. Po uzyskaniu zgody dyrektora szpitala, przystąpiliśmy do realizacji naszego pomysłu. Dzień przed Mikołajkami zebraliśmy wszystkie drobiazgi, które udało nam się kupić. 6 grudnia udaliśmy się do szpitala na Oddział Dziecięcy. Jeden z kolegów miał na sobie strój Świętego Mikołaja a reszta klasy była Elfami i Śnieżynkami. W
109 organizacji pomogły nam Panie Pielęgniarki, które zebrały wszystkie dzieci w świetlicy. Kiedy maluchy zobaczyły, że przyszedł do nich Mikołaj strasznie się ucieszyły. Twierdziły, że od razu lepiej się poczuły. Zorganizowaliśmy dla nich konkursy i zabawy. Chcieliśmy, by chociaż na jeden dzień zapomniały o chorobach i poczuły się szczęśliwe. Chyba nam się udało, gdyż dzieci były naprawdę bardzo radosne. Po wesołych harcach, każde dziecko otrzymało od Świętego Mikołaja podarunek. Po spotkaniu z dziećmi w świetlicy poszliśmy odwiedzić te, które nie mogły wstawać z łóżek, nie mogły one brać udziału w zabawach, ale mimo tego nasza wizyta sprawiła im wielką przyjemność. Z każdym z nich staraliśmy się porozmawiać, niektóre opowiadały nam wierszyki, inne śpiewały piosenki. Przez naszą wizytę oddział dziecięcy ożył- tak twierdził personel szpitala. Niestety nie mogliśmy zostać cały dzień, pożegnaliśmy maluchy i opuściliśmy szpital. W drodze powrotnej obdarowaliśmy jeszcze kilkoro dzieci, które spotkaliśmy. Dzień ten chyba każdy z nas zapamiętał na długo. Upominki, które kupilibyśmy dla siebie wzajemnie sprawiłyby nam przyjemność, ale radość dzieci na pewno była większa, zwłaszcza, że były tam takie, do których jeszcze nigdy Mikołaj nie przyszedł. Zrozumieliśmy przez to, że niekiedy nawet niewielka rzecz i trochę serca, potrafi zdziałać więcej, niż wielkie i kosztowne prezenty. Agnieszka Głuch Niewątpliwie, jedno z piękniejszych wspomnień w mojej edukacji, miało miejsce bardzo dawno, bo jeszcze w pierwszej klasie szkoły podstawowej. Wydarzenie to przez wiele lat napawało mnie ogromną dumą. Jako mała dziewczynka, bardzo lubiłam wykonywać różne prace plastyczne. Na zajęciach w szkole, cała nasza klasa miała wykonać obrazek za pomocą jesiennych liści przyklejanych do kartki papieru. Po skończeniu prac przez wszystkich uczniów, nauczycielka plastyki zebrała je wszystkie i przejrzała. Ciekawsze z prac przedstawiła na forum klasy i omówiła ich walory. Mój obrazek właśnie się tam znalazł! Od samej nauczycielki dostałam wiele pochwał za oryginalność i estetyczność pracy. Zaznaczyła również, że najlepsze z nich wezmą udział w plastycznym konkursie wojewódzkim. Za miesiąc, na kolejnych zajęciach z plastyki nauczycielka przedstawiła nam wyniki tego właśnie konkursu. Czekałam na to z niecierpliwością i ogromnym zainteresowaniem. Bardzo mocno cieszyłam się, gdy to właśnie moja praca została wyróżniona i przyznano jej nagrodę pierwszego miejsca. Nauczycielka była dumna ze mnie, zapewniła, że wystawi mi na koniec roku z plastyki szóstkę! Następnego dnia odbyło się wręczanie dyplomów i nagród na apelu w jednej z szkół w Lublinie. Pojechałam tam wraz z moją nauczycielką i rodzicami. Obecni byli uczniowie wraz ze swoimi opiekunami ze szkół z całego województwa. Byłam bardzo szczęśliwa. Dostałam gratulację od nauczycieli i dyrektora tamtejszej szkoły, dyplom oraz miła nagrodę, która przez wiele lat stała na półce koło mojego łóżka przypominając mi o tym wspaniałym dniu. Uczniowie z całej szkoły bili mi brawo. Byłam bardzo dumna z siebie. Rodzice zabrali mnie do kina i zoo w niedziele by uczcić to wspaniałe wydarzenie. Do obecnej chwili z ciepłymi odczuciami wspominam dzień wręczania nagrody. Zwycięski obrazek nadal gdzieś znajduje się w moich pamiątkach.
110 Katarzyna Depczak Zawsze uwielbiałam mówić, w gronie znajomych byłam duszą towarzystwa. Jednak w momencie gdy miałam wystąpić przed większą ilością nieznanych osób odczuwałam psychiczną blokadę spowodowaną strachem przed pomyłką, przejęzyczeniem, czy zająknięciem. Z racji tego, że nie należę do osób, które przyjmują wszystko za niezmienne prawa w 5 klasie postanowiłam, że pokonam własne słabości i zgłosiłam się do konkursu krasomówczego. Napisanie przemówienia nie stanowiło żadnego problemu, nauczenie się go także nie przysporzyło mi większych trudności. Wygłoszenie tekstu przy rodzicach, czy przed lustrem to była bułka z masłem. Pierwszy szkolny etap konkursu, którego jury stanowili znani mi nauczyciele przebiegł po mojej myśli - dostałam się dalej. Schody zaczęły się dopiero na etapie wojewódzkim, gdzie przed sporą publicznością trzeba było stanąć i wygłosić przygotowany tekst. Przyznam - było ciężko, w głowie szumiało mi, zaś wewnętrzny głos wciąż powtarzał:” Nie dasz rady, nie uda ci się.” Kiedy jednak wzięłam w dłoń mikrofon, zmobilizowałam wewnętrzną siłę, zapomniałam o skrępowaniu i „popłynęłam” wraz moją opowieścią. Tamten dzień już na zawsze pozostanie w mojej pamięci, ponieważ dokonałam czegoś niemożliwego dla samej siebie. Potrafiłam stawić czoła swojej nieśmiałości i przekonać siebie, że potrafię zaciekawić słuchaczy i sprawić, że słuchanie mojej opowieści sprawi im przyjemność. Wg mnie to wydarzenie zapoczątkowało w moim życiu szereg pozytywnych zmian. Nauczyłam się, że warto ulepszać siebie i starać się pokonywać własne słabości. I pomimo tego, że nie wybrałam owego konkursu, to nagrodą było zadowolenie z własnej odwagi i wykonanej pracy. Wprawdzie nie był on związany bezpośrednio z zajęciami lekcyjnymi jednak nauczył mnie dużo więcej, niż przeciętna lekcja w szkolnej ławie. Paulina Tomaszewska Z Gośką przyjaźniłyśmy się już od przedszkola. Byłyśmy nie rozłączne, wszystko robiłyśmy razem więc nikogo nie zdziwił fakt, że kontynuowałyśmy naukę w tej samej szkole podstawowej a potem w gimnazjum. Gośka od zawsze przejawiała wiele talentów, była wysportowana, bystra i bardzo szybko przyswajała wiedzę. Pod względem nauki nigdy jej nie dorównywałam. Lubiłyśmy zdrową rywalizację, o której głośno nie mówiłyśmy ale dla nas obu było ważne aby nie być gorszą od tej drugiej. Nauczyciele bardzo często traktowali mnie jako „gorszą połowę” Gośki. A jeśli już coś mi się udało dawali mi do zrozumienia, że moje prace( kartkówki, sprawdziany) nie były pisane samodzielnie. Nie twierdzę, że nie mieli racji, ale nie w każdym przypadku. Zawsze się wspierałyśmy i podpowiadałyśmy sobie na klasówkach, jednak nigdy nie zdarzyło się, że jedna z nas była zupełnie nieprzygotowana. Każda się uczyła i była gotowa pomóc tej drugiej. Pewnego dnia przed sprawdzianem z biologii nauczycielka wyraźnie dała mi do zrozumienia, że podejrzewa, że nie jestem przygotowana i liczę jedynie na wiedze przyjaciółki. Weszła do klasy i od razu poleciła mi zmienić miejsce na kilka ławek dalej od mej towarzyszki. Przesiadłam się do pierwszej ławki tuz przed nauczycielką, kazała mi siedzieć samej, prawdopodobnie dla większej pewności, że nie będę w stanie nic ściągnąć. Jakież było jej zdziwienie gdy po sprawdzeniu naszych prac dostałam lepszą ocenę od Gośki. Do dzisiaj pamiętam jej zaskoczoną minę, gdy sprawdzała
111 moją pracę. Nigdy tez nie zapomnę tego jak się czułam tego dnia. Byłam szczęśliwa i dumna. Od tej pory nauczycielka już nie wątpiła w moją wiedzę, a co najśmieszniejsze wstydziła się spojrzeć mi prosto w oczy. Byłam usatysfakcjonowana, że udało mi się udowodnić jej, że myliła się co do mojej osoby. Od tego dnia minęło ok. 7lat a było to najpiękniejsze wydarzenie w mojej edukacji. Katarzyna Zenik Ostatnie dni nauki w klasie maturalnej to czas podsumowań i zakończenia edukacji. Jednak nie koniec nauki w szkole zapadł nam najbardziej w pamięci. Ostatnią lekcją było spotkanie z nauczycielką języka polskiego - Iwoną Bednarczyk. Rozpoczęło się wysłuchaniem „Dezyderaty”. Następnie każdy z nas otrzymał piękną pamiątkękartę ze słowami tego utworu, które miały być dla nas przesłaniem i wskazówkami w dorosłym życiu. Przy wręczaniu kart każdemu pani Iwona Bednarczyk osobiście podziękowała za wspólną, ciężką pracę i życzyła szczęścia w realizacji planów. Co istotne nie zapomniała przeprosić niektóre osoby za to, że nie zawsze zachowywała się wobec nich jak powinna, czasami zdarzało się jej powiedzieć coś nieprzyjemnego lub że czasami nie zauważała i rozumiała uczniów, którym nauka sprawiała większe problemy niż pozostałym. Podczas tego spotkania przeplatało się wiele emocji: wzruszenia, zaskoczenia, przejęcia, smutku, radości. Nikt nie krył tych uczuć, każdy czuł się zauważony i wyróżniony. My nie omieszkaliśmy podziękować poprzez wręczenie prezentu zrobionego przez nas - albumu składającego się z wielu naszych wspólnych zdjęć klasowych, które upamiętniały wspaniałe chwile. Rozmawiało nam się przyjemnie, było dużo śmiechu wywoływanego wspominaniem sytuacji często trudnych dla nas. Oceniam to wydarzenie jako bardzo ważne i pozytywne, które ukazuje postać osoby zaangażowanej, autentycznego nauczyciela, który potrafi otworzyć się przed uczniami ze swoimi uczuciami, przeżyciami. Nasza nauczycielka języka polskiego wykazała się wielkim szacunkiem w stosunku do nas, samoświadomością, potrafiła zauważyć nie tylko swoje sukcesy, ale także błędy, do których nie bała się przyznać. I nie straciła w związku z tym naszego szacunku i autorytetu, przekazała nam swoją pasję do naszego języka ojczystego. W naszej pamięci została zapamiętana jako wspaniały człowiek- świetny nauczyciel, którego będziemy wspominać z sentymentem oraz z chęcią odwiedzać. Ewelina Kość Moim najlepszym dniem w edukacji szkolnej okazał się zwykły dzień w VI klasie szkoły podstawowej. Tego dnia moja klasa miała mieć 6 lekcji. Z samego rana jeden z chłopców zaproponował, abyśmy zrobili sobie tego dnia całą klasą wagary. Na początku wyglądało na to, że nikt go nie słuchał. Lecz po pierwszej lekcji wszyscy zaczęli o tym rozmawiać. Kolega przekonał nas do swojego pomysłu. Podziałało hasło: „Jak wszyscy, to wszyscy”. Żaden z nauczycieli o niczym nie wiedział. Tuż przed drugą lekcją wszyscy uciekliśmy ze szkoły – był to dla każdego pierwszy raz. Ten czas spędziliśmy razem. Następnego dnia w szkole powstała afera, przez to, co wydarzyło się dnia poprzedniego. Okazało się, że nasz prymus klasowy w ostatnim momencie zmienił zdanie i wrócił do szkoły – nie poszedł na wagary. Nauczyciele, z którymi mieliśmy mieć lekcje, byli na nas bardzo źli. Każdy z nich zadał nam za
112 karę jakąś dodatkową pracę. Nasza klasa odbyła również poważną rozmowę z panią wychowawczynią. Tu również nie obyło się bez kary. Uniknął jej oczywiście tylko ten chłopiec, który nie zdecydował się na wagary. To wydarzenie oceniam bardzo pozytywnie, ponieważ nasza klasa przeżyła niesamowite chwile dzięki spontaniczności. Okazało się, że jesteśmy zgraną klasą, która potrafi sama coś zorganizować; nawet pomimo tego, że jeden kolega się wyłamał. W tym wypadku również okazało się, że jesteśmy tolerancyjni, gdyż nikt tego chłopca nie potępił i nie miał żadnych pretensji. Uznaliśmy, że każdy może mieć własne zdanie oraz może czynić jak chce. Był to dla nas dzień pełen wrażeń; każdy stwierdził, że dla takich chwil warto ponieść wszelkie konsekwencje. Nawet kary nie były dla nas tak męczące – wszakże zasłużyliśmy na nie. Tylko nauczyciele byli oburzeni, gdyż z pedagogicznego punktu widzenia postąpiliśmy niewłaściwie. Mimo wszystko ten dzień był wyjątkowy i zapadł mi w pamięć. Natalia G. Długo zastanawiałam się, jakie wydarzenie mogłabym uznać za najpiękniejsze w mojej edukacji, aż w końcu przypomniałam sobie coś co stało się, gdy byłam w szkole podstawowej a dokładnie w V klasie. Była to pora zimowa, a moja dobra koleżanka złamała nogę pewnej soboty, gdy uczyła się jeździć na nartach. W klasie było smutno bez niej, bo wszyscy bardzo ją lubiliśmy. Wiedziałam, że zbliżają się jej urodziny, więc wspomniałam w klasie, że to przykre, że urodziny spędzi w domu. Postanowiliśmy, że zrobimy jej niespodziankę, o której długo nie zapomni. Przez cały dzień ustalaliśmy plan działania, rozdzielaliśmy zadania, które należy wykonać. Wszyscy zaangażowaliśmy się w tę sprawę, nawet mamy obiecały, że upieką ciasto, w powietrzu czuło się radość, podniecenie, oraz łączącą nas tajemnicę. Gdy nadszedł dzień urodzin Kasi, zebraliśmy się wszyscy pod budynkiem szkolnym i wyruszyliśmy z uśmiechami na twarzy w kierunku jej domu. Kasia zupełnie się nas nie spodziewała, gdy weszliśmy do jej domu z tortem, oraz balonami w ręce, omal się nie popłakała. Zaśpiewaliśmy „sto lat”, wspólnie spędziliśmy bardzo miło wieczór. Nigdy nie zapomnę jaka była szczęśliwa, radosna. Cieszyliśmy się, że mogliśmy sprawić, aby ten dzień był dla niej wyjątkowy. Uściskała każdego z nas bardzo mocno, jakbyśmy spełnili jej największe marzenie, byłam pewna, że zrobiliśmy coś pięknego dla niej. Mieliśmy świetne nastroje. Poczuliśmy się wtedy jednością, grupą, jakbyśmy byli przyjaciółmi, którzy nigdy się nie rozstają, zawsze śpieszą sobie z pomocą. Uwierzyłam wtedy, że szkoła jest miejscem, w którym można spotkać prawdziwych przyjaciół, ludzi z którymi można „konie kraść”. Warto żyć dla takich chwil, w których możemy pokazać innym, że nam na nich zależy, dla uśmiechu i radość drugiego człowieka. Gdy spotykamy się po latach ciągle wspominamy to wydarzenie. Paulina L. Kiedy zaczęłam nauczanie zintegrowane i poszłam do klasy czwartej nie z bardzo przepadałam za lekcjami wychowania fizycznego do czasu kiedy nie odkryłam piłki ręcznej. Pewnego razu na lekcji zagraliśmy w tę grę i od tamtej pory „pokochałam” ten sport. Zaczęłam chodzić na SKS gdzie odbywały się treningi bo
113 przygotowywałyśmy się do zawodów. Byłam w tym coraz to lepsza aż stałam się liderem drużyny. Wkładałam w tę grę bardzo dużo emocji i marzyłam o jak najlepszych wynikach. Byłam w szóstej klasie kiedy pojechałam na zawody, na których w końcu udało się mi i mojej drużynie coś wygrać. Na początku było mistrzostwo powiatu co i tak bardzo, ale to bardzo cieszyło. Nadszedł czas na rozgrywki rejonowe, które ku zaskoczeniu również zakończyły się zwycięstwem. I właśnie ten dzień w mojej edukacji wspominam najmilej. Ja i moje koleżanki z zespołu cieszyłyśmy się przeogromnie. Były łzy szczęścia nasze i naszego trenera, z którym miałyśmy świetny kontakt. Po rozdaniu dyplomów i medali Pan Daniel zabrał nas na lody i było świetnie. Zawsze będę wspominała ten dzień z uśmiechem na ustach. Bardzo ważną rzeczą dla całej drużyny było wsparcie trenera, który potrafił nas zmobilizować i był z nami zawsze. Pan Daniel był takim nauczycielem, o którym nie da się zapomnieć. Trenował nas jeszcze przez całe gimnazjum. Jeśli któraś z nas miała problem starał się pomóc go rozwiązać, kiedy kłóciłyśmy się nawzajem dążył do tego aby nas pogodzić. Był moim ulubionym nauczycielem, który przekazał mi wiele wartości. Uważam, że w każdej szkole powinny być kółka zainteresowań, które będą odskocznią od nauki tego za czym nie przepadamy. Moją odskocznią był SKS, na który chodziłam z przyjemnością z dwóch powodów. Pierwszy jest oczywisty: uwielbiałam przebywać na boisku, drugi również prosty: mogłam spotkać się z najlepszym nauczycielem i koleżankami i porozmawiać z nimi o wszystkim. Moim zdaniem w polskiej szkole brakuje nauczycieli którzy byliby podporą dla uczniów. Ja miałam szczęście bo trafiłam na pana Daniela, któremu jestem za wszystko bardzo wdzięczna. Adriana Lipa Najlepszym wydarzeniem w mojej dotychczasowej edukacji był moment, kiedy postanowiłam nie bronić dyplomu. Chodziłam wtedy do Ogólnokształcącej Szkoły Sztuk Pięknych im. Józefa Brandta. Po około miesiącu od tego postanowienia w sobotę około 9.20 dostałam telefon, że na 10:00 muszę przyjść do szkoły, ponieważ Dyrektor – Pan Bogdan Piętak, chciał spotkać się ze mną i trzema innymi osobami, które również postanowiły nie bronić pracy dyplomowej. Gdy przyszliśmy, argumentował potrzebę uczestniczenia przez nas w obronie w taki sposób – że szkoda by mu było, gdybyśmy po tych sześciu latach męczenia się dostali zwykłe świadectwo maturalne, podczas gdy pozostałe osoby dostaną świadectwo i dyplom, dwustronicowe, oraz tytuł plastyka. Pan Dyrektor mówił też o tym, że cała nasza dotychczasowa praca, zmęczenie i wysiłek poszłyby na marne, a szkoda by było to zaprzepaścić, nawet jeżeli rzeźba nie była naszym ulubionym przedmiotem, a tworzenie dyplomu wiązało się z ciągłym zmienianiem prac przez nauczyciela. Gdy już usłyszeliśmy tę argumentację, nie mieliśmy innego wyjścia, jak potwierdzić, że zgadzamy się na obronę, chociaż nie byliśmy przekonani co do nie całkiem naszych dzieł. Kilka dni później, gdy spotkałam Pana Dyrektora w sekretariacie i zapytał mnie, czy podjęliśmy prawidłową decyzję, odpowiedziałam, że rozkaz był, więc rozkaz musi zostać wykonany. Zauważyłam, że ucieszył się na te słowa. Wiedziałam, że Panu Dyrektorowi zależy na tym, żebyśmy obronili
114 dyplom, nie ze względu na formę świadectwa, czy tytuł, lecz dlatego, że zależało mu na nas. Miał w planach rezygnację kilka lat wcześniej z nauczania, ale został, żeby poprowadzić naszą klasę do matury. Obrona naszej czwórki była również wyrzeczeniem, tak jak postanowienie Pana Dyrektora o pozostaniu w szkole, oba jednak sprawiły, że wszyscy zakończyliśmy sześć wspólnie spędzonych lat z sukcesem. Diana Zychowicz Składając dokumenty do wymarzonego liceum wybrałam jako priorytet profil klasy z rozsz. niemieckim. Ze względu na małą ilość chętnych profil ten nie został utworzony. Trafiłam do klasy podanej na drugiej pozycji. We wrześniu okazało się, że nie jestem zadowolona z profilu klasy. Bardzo się męczyłam w klasie z rozsz. angielskim, czułam się w niej samotnie - nie znałam nikogo, a do tego nie rozumiałam prawie żadnej lekcji języka angielskiego. Wszyscy mnie dookoła pocieszali, że to tylko początek. Po 2tyg. nie wytrzymałam i postanowiłam coś z tym zrobić, podjęłam decyzje o zmianie klasy, gdzie nie było takiego nacisku na język. Udało mi się zmienić klasę. W poniedziałek miałam dołączyć do swojej nowej klasy. Cały weekend się martwiłam czy zostanę zaakceptowana. Przyszłam na zajęcia jako jedna z pierwszych. Na początku każdy się na mnie dziwnie patrzył ale przyjął mnie w miły sposób. Od razu miałam wytłumaczone co muszę uzupełnić, na jakiego nauczyciela mam uważać. Pierwszą lekcją w nowej klasie okazała się matematyka. Nikt nie rozumiał danej lekcji logiki a nauczycielka brała do tablicy i stawiała jedynki (akurat skończył się licealny okres ochronny – dwa tygodnie, gdzie nie można stawiać żadnych ocen). Gdy doszła do mojego nazwiska, zapytała mnie, uważając, że ja również nie potrafię rozwiązać zadania. Jednak zadanie rozwiązałam bezbłędnie a pani musiała mi postawić piątkę. Po lekcji, połowa klasy przyszła do mnie z prośbą o wytłumaczenie zadań. Tym sposobem pozyskałam szybko dużo znajomych, którzy mnie bardzo polubili a ja ich. Myślałam, że pierwszy dzień w nowej klasie będzie dla mnie czymś strasznym ale okazało się, że to był jeden z najlepszych dni nie tylko w dziejach mojej szkoły ale także i w życiu. Uważam że nie warto bać się zmian w szkole - nawet jeśli niosą za sobą wiele niewiadomych. Musimy pamiętać że jeśli źle się czujemy w klasie, szkole to trzeba coś z tym jak najszybciej zrobić. Olga Michalik Szkoła średnia dla wielu uczniów jest miejscem gdzie, oprócz nauki zaczyna rozwijać się także życie towarzyskie, zmniejsza się kontrola rodziców i zwiększa się zakres swobody. Na rozpoczęcie klasy pierwszej czekałam jak na zbawienie. Bardzo chciałam poznać nowych kolegów i koleżanki. Gdy nadszedł już ten dzień spotkało mnie wielkie rozczarowanie. W klasie liczącej 30 osób tylko trzy osoby były ze wsi, reszta mieszkała w mieście. Praktycznie wszyscy uczniowie znali się świetnie, bo chodzili do jednego gimnazjum, dlatego już na samym początku pojawiły się podziały. Czułam się nieco odrzucona, ponieważ nie widziałam różnicy wynikającej z czyjegoś pochodzenia, w końcu żyjemy w nowoczesnym świecie. Nie raz byłam świadkiem publicznego wyśmiewania się z tkz. wieśniaków. Był pewien chłopak, który szczególnie działał mi na nerwy. Miał ksywę Radar. Radar wielokrotnie
115 obrażał moje pochodzenie. Bywały chwile, że siedziałam na lekcjach ze łzami w oczach z powodu przykrości jakie mi sprawił. Po kilkunastu tygodniach zaprzyjaźniłam się z klasą i zapomnieliśmy o podziałach, znalazłam nowych przyjaciół i świetnie odnajdywałam się w klasie. Jednak Radar wciąż rzucał obelgami w moją stronę. Nie mogłam dogadać się z tym człowiekiem. Musiałam znosić go przez całe trzy lata szkoły. Nadszedł wielki dzień matury. Dobry los o mnie nie zapomniał sprawił, że mój ,,ulubiony” kolega Radar siedział za mną na maturze z wiedzy o społeczeństwie. Z tego przedmiotu byłam świetna, dlatego zadania egzaminacyjne nie sprawiły mi większego problemu. Radar cały czas szturchał mnie, żebym dała mu przepisać choć jedno zadanie. Nie patyczkowałam się z nim, sarkastycznie zapytałam go, czy korzystanie z pomocy takiej wieśniaczki jak ja nie uwłaszcza jego godności? Przez chwile skamieniał. Z wyraźną wyższością popatrzyłam na niego, złożyłam maturę i wyszłam. Do tej pory pamiętam jego minę. To była moja słodka zemsta za złe traktowanie. To był dzień mojego tryumfu, czułam ogromną satysfakcję. Co do niego to moja pomoc i tak poszła, by na marne, ponieważ Radar nie zdał matury z kilku innych przedmiotów. Sylwia Sienkiewicz Zawsze lubiłam język polski, dlatego idąc do liceum, wybrałam profil humanistyczny. W szkole średniej nauczycielka, która uczyła mnie tego przedmiotu, wzbudzała we mnie trwogę. Czasami miałam wrażenie, że się na mnie uwzięła, bo bywało, że potrafiła pytać mnie 2 razy po kolei. Kiedy zgłaszałam się do odpowiedzi, mówiła, że mam dobre oceny i pytała mnie na następnej lekcji, kiedy nie byłam już przygotowana, bo stwierdziłam, że skoro wtedy moje wyniki ją zadowalały to przez jeden dzień raczej nic się nie zmieniło, choć ona twierdziła inaczej. Odtąd całkowicie zmieniłam swój stosunek do języka polskiego. Zaczęłam bać się każdej lekcji, że znowu będę musiała odpowiadać, chowałam się za plecami koleżanek, żeby nauczycielka mnie nie zauważyła. Moje oceny także pozostawiały wiele do życzenia. Czy z odpowiedzi, czy z wypracowania zawsze dostawałam dwóje albo tróje. Z przerażeniem myślałam o maturze, dlatego wybrałam poziom podstawowy. Trafił nam się temat związany z powieścią „Lalka”, więc pomyślałam, że skoro ją czytałam, to coś napisze. Po zakończeniu egzaminu wielu uczniów wychodząc z sali, narzekało, że wypracowanie było trudne, nawet nauczycielka powiedziała, że był to tak mało znaczący fragment, że mógłby być tematem na maturze rozszerzonej. Wiedziałam, że kilka punktów zdobędę, ale nie liczyłam na wiele. Jakie było moje zdziwie-nie, kiedy w dniu otrzymania wyników, zobaczyłam, że mam 95%, gdzie inni mający 4 i 5 na lekcjach, nie mieli nawet 80%! W osłupieniu trzyma-łam swoje świadectwo, nie mogąc w to uwierzyć. Z wypracowania na 40 pkt. zdobyłam 38! Byłam wniebowzięta! Nareszcie coś mi się udało! W końcu mogłam uwierzyć we własne siły! Tego samego dnia spotkałam swoją nauczycielkę i z ogromną satysfakcją oznajmiłam jej jak dobrze mi poszło, a ona nic mi na to nie odpowiedziała. Teraz mogłam pokazać jej, jak bardzo mnie nie doceniała. Uważam, że to najwspanialsze wydarzenie w mojej karierze szkolnej, nawet teraz myśląc o tym, na mojej twarzy pojawia się uśmiech zwycięzcy!
116 Marta Turkot 1996 – rok, w którym zaczęłam przygodę ze szkołą. Pobyt w „zerówce” to dla mnie ogrom miłych doświadczeń, wiele pozytywnych emocji, wspomnienie beztroskiego dzieciństwa. Ze względu na pojawiający się uśmiech na mojej twarzy, na samą myśl o tych latach, z perspektywy czasu stwierdzam, iż było to naprawdę najlepsze wydarzenie w mojej edukacji. Z pewnością nigdy tego nie zapomnę. To właśnie w klasie „0” miałam ogromną chęć poznawania. Wiele radości sprawiało mi rysowanie szlaczków, potem pisanie pierwszych liter. Uwielbiałam malować, kolorować i oczywiście dostawać za to same „słoneczka”. Dużo rzeczy pamiętam tak, jakby to było wczoraj. Zabawy lalkami, w dom, śpiewanie piosenek, nauka robienia kanapek – to było coś wspaniałego, a zabawy choinkowe w rytmie disco – polo… mmm… Znałam na pamięć wszystkie piosenki „Boys”. Kto by pomyślał, że spotkanie ze szkołą może być tak przyjemne? A jednak… świat zabawek i kredek urzekł mnie niesamowicie. Zafascynowana tym, codziennie przynosiłam pani wiele pokolorowanych rysunków, moje zeszyty były całe w kolorowych szlaczkach, rysowałam po wszystkim, czym się dało. Ucierpiały niestety na tym również dowody osobiste moich rodziców, gdyż w nich również zostawiłam po sobie ślad. Ze względu na moją nieodpartą potrzebę ciągłego rysowania zmuszeni byli do kupowania, co kilka dni nowych kolorowanek, bloków, kredek itd. W „zerówce” spotkał mnie również zaszczyt wybierania nowych zabawek do klasy. Stało się tak, gdyż mój tato zaoferował pomoc w ich przywiezieniu z hurtowni. Dla mnie, jako dziecka, dla którego zabawka była nieodłącznym elementem życia, epizod ten był ogromnym i jednocześnie pozytywnym przeżyciem. Mogłam poczuć się naprawdę ważna i bawić się tym, co wybrałam. Niewątpliwie to był cudowny rok, który potem zaowocował w moim nastawieniu do obowiązku szkolnego i sprawił, że nie miałam trudności z nauką. Anna Wójtowicz Najlepszym wydarzeniem w mojej edukacji było wygranie z moją klasową drużyną dziewcząt szkolnego konkursu układów taneczno-gimnastycznych w szkole podstawowej. Konkurs odbywał się w sali gimnastycznej przy okazji jakiegoś szkolnego apelu. Oglądała go cała szkoła. Przygotowywałyśmy się z moją drużyną do tego konkursu dość długo. Gdy przy całej szkole zostały wyczytane nasze nazwiska i sama pani dyrektor wręczyła nam nagrody, nasza duma była tym większa. Po zawodach gratulowali nam koledzy i koleżanki. Gratulowała również nasza wychowawczyni. Zdobyty przez nas puchar został wystawiony w szkolnej gablocie, tak aby wszyscy mogli go zobaczyć. Uważam to za najlepsze doświadczenie, bo nasz wspólny wysiłek i praca zostały nagrodzone i sprawiły że zostałyśmy docenione przez całą szkołę. Zmotywowało nas to też do dalszej pracy. Wygrana uczyniła dla nas taniec czymś atrakcyjnym, dla czego warto się poświęcać. Myślę, że tego typu zawody podnoszą też sprawność fizyczną dzieci. Było to przyjemne doświadczenie, chociaż uważam, że bardziej zapadają uczniom w pamięć doświadczenia negatywne, gdyż zazwyczaj są bardziej drastyczne, a w najgorszych przypadkach powodują zmiany w psychice uczniów.
117 Agnieszka Pazura W mojej dotychczasowej edukacji jest takie wydarzenie, które zapamiętałam jako najlepsze. W drugiej klasie gimnazjum w ramach projektu wzajemnej pomocy między uczniami prowadzone były dodatkowe zajęcia, na których zdolniejsi uczniowie tłumaczyli trudne zagadnienia tym, którzy sobie z nimi nie radzili. Miało to pokazać, że nie tylko nauczyciel może przekazywać wiedzę. Niektórym słabszym uczniom lepiej jest zrozumieć rzeczy trudne, gdy są one im tłumaczone przez kolegę, rówieśnika z jednej klasy- nie ma wtedy presji między dzieckiem a dorosłym, strachu przed dostaniem złej oceny. Zostałam wybrana do tego projektu i miałam pomagać koleżance Joasi w matematyce. Nie byłam z tego zadowolona, ponieważ wiązało się to z zostawaniem po lekcjach. Nie wierzyłam w to, że mogę wytłumaczyć komuś coś, czego nauczyciel nie dał rady. Przez tydzień codziennie zostawałyśmy godzinę po lekcjach. Próbowałam pomóc mojej koleżance, ale początkowo nie przynosiło to żadnych efektów. Miałam wrażenie, że ten projekt to głupi pomysł. Byłam strasznie zniechęcona! Dopiero czwartego dnia Joasia zaczynała rozumieć zagadnienia z geometrii. Później było już coraz lepiej. Po kilku dniach od rozpoczęcia projektu w naszej szkole pani zrobiła klasówkę. Byłam bardzo ciekawa, czy nasza wspólna nauka przyniosła rezultaty i niecierpliwie czekałam na wyniki. Gdy nauczycielka przeczytała oceny, okazało się, że Joasia dostała 5. Byłam bardzo szczęśliwa i dumna z tego powodu, że moja pomoc koleżance się przydała i była ona skuteczna. Nie spodziewałam się takich wspaniałych efektów, dlatego tym bardziej byłam pozytywnie zaskoczona. Bardzo spodobał mi się ten projekt, przekonałam się do niego. Myślę, że to wydarzenie mogło wpłynąć na moją decyzję dotyczącą wyborów studiów- w końcu jestem na pedagogice. Iwona Waszkowska Najlepsze wydarzenie w mojej edukacyjnej karierze są 2 lata nauczania mnie języka angielskiego przez panią Tetyane Prykhodko. Pani Tetyana zaczęła mnie uczyć angielskiego w 2 klasie liceum Przyznam ze początkowo byłam negatywnie nastawiona ,głownie powodu plotek krążących na temat pedagożki po szkole w których jak się później okazało nie było prawdy i były wymyślone przez mało ambitnych i nic nie robiących uczniów. Jestem zdania ze niestety jest mało nauczycieli nadających się do tej profesji często m.in. ze względu na brak konsekwencji, nieumiejętność przekazania wiedzy w sposób właściwy uczniom itd. Taka jednak na szczęście nie była moja sorka. Na początku nie rozumiałam metod nauczania pani Prykhodko .Reagowałam wręcz alergicznie i ze złością na stanowczość, zadawanie dziesiątek słówek „do wykucia”, długich wypracowań, pytania na każdej lekcji przez pół godziny, wyduszania wiedzy na każdym kroku, wysokich wymagań i zwracaniem uwagi za każdy nawet najmniejszy błąd. Uważałam to za spremedytowaną złośliwość .Potrzeba było wiele czasu bym zrozumiała że te zabiegi mają na celu nie zaszkodzić, wymęczyć i zabrać każda wolną chwilę ale sprawić bym miała cenną dziś umiejętność posługiwania się angielskim na jak najlepszym poziomie .Agresja i poczucie bezcelowości zgłębianiem nadmiaru wiedzy <jak się mi wtedy zdawało> zmieniały się w
118 satysfakcję i świadomość tego że naprawdę mi się przyda wraz z coraz lepszymi ocenami i tym ze język obcy nie był już tak obcy Pani Tetyana zmotywowała (na początku nawet zmusiła) do nauki; okazało się ze rzeczywiście nie ma rzeczy nie możliwych a ograniczenia stawiamy sobie jedynie sami .Żeby mieć „coś” wartościowego trzeba włożyć w to czasami bardzo wiele wysiłku, wylać wiele łez, nie przespać kilku nocy ale owoce tego wysiłku są bardzo obfite i przede wszystkim -zależą od nas, bo nie wis przecież nad nami antyczne fatum. Jestem pewna ze gdyby nie moja nauczycielka (jedna z najlepszych jakie naprawdę poznałabym)dalej tkwiłabym w przekonaniu ze oceny zależą przede wszystkim od zdolności. Na pewno i to jest prawdą jednak jakieś niedostatki możemy zminimalizować ciężką pracą dająca obfity plon. Mi dała chociażby dobry wynik z języka angielskiego na maturze. Magdalena Medrek Czasami trudniej nam przypomnieć sobie miłe chwile, zwykle dłużej pamiętamy niepowodzenia i przykre sytuacje. Długo zastanawiałam się nad tym jaki moment z całej historii mojej edukacji mam opisać. Co takiego cudownego wydarzyło się w moim życiu, wartego wspomnienia i godnego czyjejś uwagi? Historia, którą opiszę jest według mnie jedną z ciekawszych, choć patrząc na nasze zachowanie z perspektywy czasu nie było do końca mądre. Był maj, pierwsza klasa liceum. Poranne pogaduchy w szatni, wymienianie się wrażeniami z dnia poprzedniego, pracą domową. Nic nie wskazywało na to, że coś ekscytującego się dziś wydarzy. Był tak piękny poranek, że nikt nie był zbytnio zadowolony z faktu, że spędzi go w murach szkoły. Chłopcy poszli na górę. Nam zwykle dłużej się to schodziło. Było już po dzwonku. Nagle ni stąd ni zowąd ktoś podrzucił pomysł: „A może pojedziemy na wagary do Kazimierza Dolnego?” Wiadomo, że taka postawa przez nauczycieli raczej nie jest pochwalana, my jednak nie zważałyśmy wtedy na to. Jednogłośnie stwierdziłyśmy, że jest to wspaniały pomysł. Zebrałyśmy swoje rzeczy i skierowałyśmy się w stronę wyjścia. Było nas dziewięć. Busy do Kazimierza nie kursowały zbyt często. Postanowiłyśmy poradzić sobie w inny sposób. Podzieliłyśmy się na drużyny i pojechałyśmy do Kazimierza autostopem. Ogłosiłyśmy nawet małe wyścigi. Niektóre z nas nigdy nie podróżowały w ten sposób, one wyruszyły jako pierwsze by mieć równe szanse z innymi. Często po drodze mijałyśmy się wzajemnie. Machałyśmy sobie tylko przez szyby. Wszyscy ludzie, których spotkałyśmy po drodze byli bardzo życzliwi, opowiadali bardzo ciekawe historie i dzielili się z nami swoimi (podobnymi) przeżyciami. Okazało się bowiem, że większość ludzi zabierających autostopowiczów (o dziwo) nie jest seryjnymi mordercami, ale sami kiedyś podróżowali tak jak my i dobrze wiedzieli, że nie jest to takie łatwe i kierowcy nieczęsto zatrzymują się by pomóc. Podróż była cudowna i wesoła. Stała się naszą małą, coroczną tradycją. Anna Kalwińska W liceum chodziłam do klasy o profilu teatralnym. Przez cały pierwszy rok pod okiem aktora - profesjonalisty braliśmy udział w warsztatach, przygotowujących nas
119 do jak najlepszego poruszania się po scenie, wchodzenia w role itp. Zajęcia były nieobowiązkowe i odbywały się w godzinach pozalekcyjnych, toteż niecała klasa w nich uczestniczyła. Podczas licznych spotkań zintegrowaliśmy się jako grupa. Organizowaliśmy wiele ćwiczeń ruchowo- koordynacyjnych, mając przy tym dużo dobrej zabawy. Owocem warsztatów był spektakl komediowy, całkowicie wyreżyserowany przez naszego prowadzącego, w którym role odgrywali uczestnicy zajęć. Sztuka była uwspółcześnioną wersją biblijnej historii o Adamie i Ewie, utrzymaną w żartobliwym tonie. Pod koniec roku szkolnego wystawiliśmy nasze przedstawienie na konkursie młodzieżowych teatrów „Zwierciadła” w Liceum Ogólnokształcącym im. Jana Zamoyskiego w Lublinie. Zagraliśmy najlepiej jak potrafiliśmy. Publiczność także dawała odczuć swoją aprobatę. Przez resztę dni konkursowych śledziliśmy starania innych grup. Wśród uczestników i publiczności po cichu mówiło się o nas jako o faworytach. W dniu ogłoszenia wyników i rozdania nagród z ogromnym zniecierpliwieniem oczekiwaliśmy na werdykt jury. Długo trzymano nas w niepewności. Przygotowana na ten czas część artystyczna wydawała nam się nadzwyczajnie nieinteresująca, a obrady nad wynikiem przeciągały się w nieskończoność. Wreszcie gdy nadeszła wyczekiwana chwila ogłoszenia werdyktu, prowadzący zaczął od informowania o najniższych miejscach tj. wyróżnieniach. Za każdym następnym wyczytywanym osiągnięciem mieliśmy nadzieję, że to nie będziemy my- i tak, aż do drugiego miejsca, kiedy to emocje sięgnęły zenitu. Gdy zaszczytne drugie miejsce przypadło innej grupie krzyczeliśmy i skakaliśmy z radości, bo było dla nas pewne, że nam przypadnie to pierwsze. Tak też się stało. Wśród uśmiechów i podziękowań odebraliśmy z dumą zwycięską nagrodę. Paula Oliwiak Za swoje najpiękniejsze wydarzenie w edukacji mogę uznać wybronienie się z zagrożenia z matematyki w pierwszej klasie szkoly średniej. Na końcową ocenę z danego przedmiotu wiadomo pracuje się cały rok i ja tak właśnie pracowałam lub też mało intensywnie pracowałam z matematyki. Liczby, mnożenie, pierwiastki, funkcje mało co z tego zawsze rozumiałam i nigdy też nie byłam orłem z tego przedmiotu, zdecydowanie miałam humanistyczne zainteresowania. I tak raz ze sprawdzianu dostałam jedynkę, później z kartkówek kolejne oceny mało pozytywne i tak właśnie się wszystko zaczęło. Sorka NN zauważyła, że się nie przykładam i chciała odpowiednio mnie zmotywować do nauki tego według niej pięknego przedmiotu odpytując mnie przynajmniej raz w tygodniu przy tablicy. I tak dostawałam na przemian niedostateczny i dopuszczalny, w ten sposób nazbierałam dużą liczbę ocen mało pozytywnych. Sorka NN strasznie się zawzięła nie rozumiała, że ktoś może po prostu nie rozumieć matematyki i zamiast mi pomóc to osiągnęła tylko odwrotny efekt do zamierzonego celu końcowego. Doszłam do wniosku, że muszę udowodnić sorce NN, że jednak staram się zaliczyć ten przedmiot i właśnie dlatego zapisałam sie na korepetycje do innego nauczyciela. Po kilku spotkaniach pan NN rozjaśnił mi umysł z matematyki, tłumacząc pewne rzeczy wielokrotnie. I wówczas zaczęłam się zgłaszać na lekcjach do tablicy sorka NN była bardzo zaskoczona, lecz pozytywnie oczywiście. Jednak grożąca mi ocena niedostateczna była nieunikniona. Pod koniec semestru wzięłam się ostro do nauki. Do zaliczenia
120 przedmiotu podchodziłam kilka razy, gdyż zawsze sorka NN stwierdzała, że moje prace są niewystarczające do uzyskania pozytywnej oceny końcowej. Ja wraz z moim korepetytorem uważałam inaczej sprawdzaliśmy kilkakrotnie rozwiązania i były one dobre. Byłam wtedy załamana. Po ciężkiej walce z sorką NN wygrałam i otrzymałam jednak tą pozytywną ocenę końcową z czego ogromnie się cieszyłam. Był to dla mnie taki mały mój sukces życiowy. Uznaję to wydarzenie za najpiękniejsze w całej mojej edukacji, dlatego że dużo nauczyła mnie ta sytuacja. Zrozumiałam, że muszę być odpowiedzialna i przykładać się do tych przedmiotów których nawet nie lubię, gdyż późniejsze konsekwencje mogą być naprawdę przykre. Paulina Misztal W trzeciej klasie gimnazjum miałam ochotę się czymś wykazać, czymś niezwykłym. Szczególnie jeśli chodziło o język polski. Oczywiście cel był konkretny: poprawić końcową ocenę. Dlatego też pani zaproponowała aby osoby, które mają szanse na poprawę napisały opowiadanie o dowolnej tematyce. Wtedy poczułam, że chcę i, że musi być to wyjątkowe, oryginalne, ciekawe opowiadanie. Zresztą bardzo lubiłam pisać, a więc była to szansa aby wykazać się swoją wyobraźnią. Tak się stało, za moją historię dostałam szóstkę. Byłam bardzo zadowolona, ponieważ moja praca była jedyną, najlepiej ocenioną spośród wielu innych. W związku z tym zachwycona pani od polskiego poprosiła jedną z dziewczyn o przeczytanie na głos mojego opowiadania. Na początku byłam bardzo zawstydzona i myślałam, że wszyscy mnie wyśmieją. Jednak zaskoczona zachowaniem klasy uspokoiłam negatywne myśli. Każdy słuchał z zainteresowaniem, a dotychczas niezbędne szepty i rozmowy stały się mniej ważne. Zastanowiło mnie co tak naprawdę przykuło uwagę większości klasy. Być może to tematyka jaką poruszyłam. Historyjka była autobiograficznym pamiętnikiem, w którym to narrator wciela się w postać kryminalisty. Mężczyzna po wyjściu z więzienia przedstawia świat w jakim przyszło mu żyć przez osiem lat. Ostatnie strony to już relacja z teraźniejszości. Temat trochę kontrowersyjny jak na piętnastoletnią dziewczynę, ale bardzo chłonący wyobraźnię słuchaczy. Kiedy koleżanka skończyła czytać nastała chwila milczenia, a później wszyscy zaczęli bić brawo. Nie spodziewałam się takiej reakcji. Przecież to było tylko kilkustronicowe opowiadanie. Jednak mimo to byłam dumna z siebie i mojego skromnego dzieła. Niewątpliwie ta chwila długo pozostanie w mojej pamięci. Niestety pracę musiałam oddać pani od polskiego i nawet nie mogę przypomnieć sobie treści, ale największą pamiątką jest to jak bardzo została doceniona przez nauczycielkę i moją klasę.
