Μισάνθρωπος

Διόρθωση: Τ. Μανταίου Εξώφυλλο: Κ ώ σ τ α ς Χουχουλής

Copyright © 2 0 0 0 « Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Α

ΓΡΑΜΜΑΤΑ»

για την ε λ λ η ν ι κ ή γ λ ώ σ σ α σε όλο τον κόσμο Η πνευματική ιδιοκτησία αποκτάται χωρίς καμιά διατύπωση και χωρίς την ανάγκη ρήτρας απαγορευτικής των προσβολών της. Κατά το Ν. 2387/20 (όπως έχει τροποποιηθεί με το Ν. 2121/98 και ισχύει σήμερα) και κατά τη Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης (που έχει κυρωθεί με το Ν. 100/1975), απαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αποθήκευση σε κάποιο σύστημα διά­ σωσης και γενικά η αναπαραγωγή του παρόντος έργου με οποιονδήποτε τρόπο ή μορφή, τμηματικά ή περιληπτικά, στο πρωτότυπο ή σε μετάφραση ή άλλη διασκευή, χωρίς γρα­ πτή άδεια του εκδότη.

Εκδόσεις « Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Α Γ Ρ Α Μ Μ Α Τ Α » Ακαδημίας 8 8 , 1 0 6 78 Αθήνα. Τηλ.: 3 3 0 2 4 1 5 , 3 8 2 0 6 1 2 - fax: 3 8 3 6 6 5 8

Βιβλιοπωλεία: • Ζωοδ. Πηγής 21 & Τζαβέλλα 1,106 81 Αθήνα. Τηλ.: 3 3 0 2 0 3 3 , 3 3 0 1 7 9 2 - fax: 3 8 1 7 0 0 1 • Γ. Γενναδίου 6, 106 78 Αθήνα. Τηλ.: 3 8 1 7 8 2 6 - fax: 3 8 3 6 6 5 8 • Στοά Ορφέως, Στοά Βιβλίου, Πεσμαζόγλου 5 , 1 0 5 59 Αθήνα. Τηλ.: 3211246 Θεσσαλονίκη: • Κ. Μελενίκου 3 0 , 5 4 6 35. Τηλ.: 2 4 5 2 2 2 , 2 4 5 9 5 0 - fax: 2 4 5 2 2 2

ΜΟΛΙΕΡΟΥ

Ο ΜΙΣΑΝΘΡΩΠΟΣ Απόδοση στα Νεοελληνικά και σχολιασμός ΚΩΣΤΑ ΒΑΡΝΑΛΗ

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΘΗΝΑ 2000

ΤΑ

ΠΡΟΣΩΠΑ

ΤΗΣ

ΚΩΜΩΔΙΑΣ

ΑΛΚΗΣ

εραστής της Σελιμένης

ΦΙΛΩΤΑΣ

φίλος του Α λ κ η

ΟΡΟΝΤΑΣ

εραστής της Σελιμένης

ΣΕΛΙΜΕΝΗ

χήρα 20 χρονών

ΕΛΙΑΝΘΗ

ξαδέρφη της Σελιμένης

ΑΡΣΙΝΟΗ

φιλενάδα της Σελιμένης

ΑΚΑΣΤΗΣ

μαρκήσιος

ΚΛΕΙΤΑΝΔΡΟΣ

μαρκήσιος

ΒΑΣΚΟΣ

υπηρέτης της Σελιμένης

ΕΝΑΣ ΚΛΗΤΗΡΑΣ ΚΥΡ ΓΙΑΝΝΗΣ

υπηρέτης του Αλκη

Μ Ι Σ Α Ν Θ Ρ Ω Π Ο Σ

ΠΡΑΞΗ

ΠΡΩΤΗ

ΣΚΗΝΗ

ΠΡΩΤΗ

ΦΙΛΩΤΑΣ,

(Η

σκηνή

στο

Παρίσι,

ΑΛΚΗΣ

στο

σπίτι

της

ΦΙΛΩΤΑΣ

Τι έχεις ; Τι συμβαίνει; ΑΛΚΗΣ

Άφησε με ! ΦΙΛΩΤΑΣ

Μ ί λ η σ ε μου. Τι σ' έπιασε και πάλι; ΑΛΚΗΣ

Αφησε με, σου λέω, και φεύγ' αμέσως. ΦΙΛΩΤΑΣ

Ν' ακούς τον άλλον δίχως να θυμώνεις. ΑΛΚΗΣ

Ε γ ώ θυμώνω και ν' ακούω δε θέλω. 7

Σελιμένης)

ΦΙΛΩΤΑΣ

Τ η ν ξαφνική σου οργή δεν τηνε νιώθω. Είμαστε φίλοι κ' έπρεπε απ' τους πρώτους ΑΛΚΗΣ

Φ ί λ ο ς δικός σου ; Α π ' το μυαλό σου βγάλ Κάποτε, αλήθεια, πίστευα πως είμαι. Μα τώρα, που σε γνώρισα καλά, σου το δηλώνω, τέλειωσε. Δε θέλω σε καρδιές διεφθαρμένες να 'χω θέση. ΦΙΛΩΤΑΣ

Τι σου 'φταιξα λοιπόν και δεν το ξέρω ; ΑΛΚΗΣ

Θα σκοτωνόσουν, αν μονάχα τόσο φιλότιμο είχες. Τα φερσίματα σου κάθε τίμια ψυχή τα κατακρίνει. Συχνά σε βλέπω κάποιον ν' ανταμώνεις στο δρόμο και να τον σφιχταγκαλιάζεις, χάδια πολλά κι αγάπες να του κάνεις, τσακίσματα, όρκους, πλήθος κολακείες κι όταν «ποιος είναι τούτος;» σε ρωτήσω, καλά καλά δεν ξέρεις τ' όνομα του. Κ α ι μόλις χωριστείτε, όλη σου η θέρμη χάνεται και μου λες : «δεν τονε ξέρω». Τι προστυχιά και τι ασυνειδησία να ρίχνεις τόσο κάτω την ψυχή σου. Αν έκαμνα άθελα μου εγώ τα ίδια, θα κρεμιόμουν ευτύς απ' την ντροπή μου.

ΦΙΛΩΤΑΣ

Το πράμα δεν αξίζει την κρεμάλα. Και να με συμπαθήσεις, που ζητάω έλεος να μου χαρίσεις τη ζ ω ή και να μην κρεμαστώ για ψύλλου πήδημα. ΑΛΚΗΣ

Τα χωρατά σου είναι άνοστα και κρύα. ΦΙΛΩΤΑΣ

Σοβαρά σε ρωτώ : τι θες να κάνω ; ΑΛΚΗΣ

Να 'σαι άνθρωπος ειλικρινής και τίμιος κι απ' τα χείλη σου λέξη να μη φεύγει, που να μη βγαίνει μέσ' απ' την καρδιά σου. ΦΙΛΩΤΑΣ

Αν χαρούμενα κάποιος σ' αγκαλιάζει και σε φιλεί, να κάνεις πρέπει το ίδιο στα λόγια τα καλά του και τους όρκους με καλά λόγια κι όρκους ν' απαντήσεις. ΑΛΚΗΣ

Σιχαίνομαι τ' ανάξια τα καμώματα, που οι άνθρωποι του κόσμου συνηθάνε. Σιχαίνομαι της μέσης τα τσακίσματα, τα ψεύτικα φιλιά και κομπλιμέντα. Θαρρείς κι αγώνα σταίνουν ποιος τον άλλον θα ξεπεράσει στην υποκρισία. 9

Τίμιος ή κατεργάρης το ίδιο κάνει. Τι τ' όφελος, αν κάποιος σε χαϊδεύει, σου ορκίζεται φιλία κι αγάπη αιώνια, πλούσια τις αρετές σου εγκωμιάζει, όταν σε λίγο πάει να κάνει τα ίδια στον πρώτο κατεργάρη, που του λ ά χ ε ι ; Κ α ι τόση δα συνείδηση όταν έχεις, δε μπορείς ν' ανεχτείς μια τέτοια εχτίμηση ξεπορνεμένη ολότελα. Ό σ ο να 'ναι αξιόλογη, καμιάν αξία δεν έχει. Για να τιμάς, πρέπει να ξεχωρίζεις κι όταν τιμάς όλον τον κόσμο αράδα, αυτό θα πει πως δεν τιμάς κανένα. Κι αφού και συ των άλλων μαϊμουδίζεις τα φερσίματα, φεύγα, δε μου κάνεις. Δε θέλω εγώ καρδιά που 'ναι δοσμένη σ' όλους χωρίς προτίμηση καμιά. Να με αγαπάει δε θέλω ο που αγαπάει ολάκερο το γένος των ανθρώπων ! ΦΙΛΩΤΑΣ

Ά μ α κανένας ζει στην κοινωνία, θα κάνει και θα φέρνεται όπως όλοι. ΑΛΚΗΣ

Ό χ ι , σου λέω ! Αυτές οι υποκρισίες να τιμωρούνται θα 'πρεπε ανελέητα. Παντού και πάντα να στεκόμαστε άντρες κι όταν μιλάμε, να μιλά η καρδιά μας.

10

Να 'μαστε αληθινοί, τα αισθήματα μας μάσκα συμβατική να μη φοράνε. ΦΙΛΩΤΑΣ

Είναι φορές που η περισσή ειλικρίνεια κάνει κακό κ' είναι γελοία συνάμα. Πρέπει συχνά (και θύμωνε, όσο θέλεις !) να κρατάμε κλεισμένη την καρδιά μας. Ταιριάζει να φωνάξεις σε χιλιάδες ανθρώπους ό,τι σκέφτεσαι για δαύτους ; Κι όταν μισείς ή δε χωνεύεις κάποιον, πάει, σε ρωτώ, να του το πεις στα φόρα ; ΑΛΚΗΣ

Μάλιστα. ΦΙΛΩΤΑΣ

Π ώ ς ! Κ α ι θα 'λεγες εσύ στη θεια-Αιμιλία, πως τώρα στα γεράμα δεν ταιριάζει να κάνει την ωραία κι όλοι με τα φκιασίδια της γελούνε ; ΑΛΚΗΣ

Φυσικά. ΦΙΛΩΤΑΣ

Κ α ι στον αυλικό Δωρίλα θα 'λεγες, πως μας έσπασε τ' αυτιά παινεύοντας ολοένα την αντρεία του και της γενιάς του τα μεγάλα κλέη ; II

ΑΛΚΗΣ

Και βέβαια. ΦΙΛΩΤΑΣ

Κοροϊδεύεις. ΑΛΚΗΣ

Ω ! Καθόλου. Δε συγχωρνάω κανένανε. Υποφέρω απ' όσα βλέπω. Α υ λ ή και πολιτεία μού δίνουνε στα νεύρα και χολιάζω. Δαιμονίζομαι, γίνομαι άνω-κάτω, όταν σας βλέπω να φερνόσαστε έτσι. Βρίσκω σ' όλα ψευτιά κ' υποκρισία συφέρο, προδοσία, αδικία κι απάτη. Λύσσα με πιάνει, δε βαστώ και μάχομαι ολάκερη τη φάρα των ανθρώπων. ΦΙΛΩΤΑΣ

Αγρια πολύ 'ναι η φιλοσοφημένη οργή σου και με κάνει να γελάω. Κ α ι νομίζω πως παρασταίνει ο ένας τον Ηράκλειτο κι ο άλλος τον Δημόκριτο. ΑΛΚΗΣ

Σταμάτα τις σαχλές παραβολές σου. ΦΙΛΩΤΑΣ

Σταμάτα πρώτα εσύ την τόση γκρίνια ! Ε σ ύ τον κόσμο δε θα τον αλλάξεις. 12

Κι αφού τόσο αγαπάς την ειλικρίνεια, κ' εγω θα σου μιλήσω έξω απ' τα δόντια ! Η αρρώστια σου σε κάνει κωμικό τόση μανία ενάντια στις συνήθειες του καιρού μας κινάει παντού τα γέλια. ΑΛΚΗΣ

Α ! Π ώ ς χαίρομαι! Α υ τ ό κ' εγώ ζητάω. Είναι καλό σημάδι που γελούνε. Πολύ θα πειραζόμουν αν με παίρναν για γνωστικόν οι άνθρωποι, που σιχαίνομαι. ΦΙΛΩΤΑΣ

Έ χ ε ι ς πολλήν κακία για όλον τον κόσμο. ΑΛΚΗΣ

Ναι, τον μισώ θανάσιμα, με πάθος. ΦΙΛΩΤΑΣ

Έ τ σ ι όλους τους θνητούς αράδα, δίχως καμιά μικρήν εξαίρεση ; Νομίζω, πως ακόμα και σήμερα είναι κάποιοι... ΑΛΚΗΣ

Κανείς ! Μ ι σ ώ τους πάντες και τα πάντα. Αυτούς, γιατί 'ναι παλιανθρώποι, εκείνους γιατί τους παλιανθρώπους προσκυνάνε και δεν έχουνε μέσα τους αντρίκεια ψυχή, που το κακό να κατακρίνει. Στην τωρινή μου δίκη βλέπεις όλοι 13

δείχνουνε στον κακούργο αντίδικο μου αβρότητες γελοίες. Ωστόσο η μάσκα του την ατιμία του δε βολεί να κρύψει. Τον ξέρουν όλοι ως πού μπορεί να φτάσει. Τα μάτια τα γλυκά, η γλυκιά η φωνή του δεν ξεγελούν κανένα στο Παρίσι. Ξέρουν όλοι με πόσες ατιμίες τα κατάφερ' έτσι ψηλά ν' ανέβει και λαμποκοπημένος από δόξα κάνει την αρετή να κοκκινίζει και την αληθινήν αξία να σκούζει. Κι αν όλοι πίσωθέ του τονε βρίζουν, μπροστά του ταπεινά τον κολακεύουν. Κι αν τονε πεις άτιμο, αχρείον, κακούργο, σύμφωνοι όλοι κι αντίρρηση δεν έχουν. Μα η φάτσα του παντού καλοδεχούμενη με χαμογέλια και πολλά τσακίσματα. Κι αν είναι κάποιο αξίωμα, που το θέλουν άξιοι πολλοί, το παίρνει αυτός ο φαύλος. Η καρδιά μου πληγώνεται, σαν βλέπω οι τιποτένιοι να τιμιούνται τόσο και μου 'ρχεται απ' τη λύσσα μου να φύγω σε μια ερημιά κι αλάργ' απ' τους ανθρώπους. ΦΙΛΩΤΑΣ

Για τ' άσκημα συνήθεια του καιρού μας τόσο μεγάλη πίκρια παραγίνεται. Τ η ν αδύναμη πλάση των ανθρώπων και τα πλήθια ελαττώματα ας κοιτάμε

14

με λίγη καλοσύνη και συμπάθεια. Ανάγκη να 'ναι η αρετή στην πράξη και στον κόσμο λιγάκι ελαστική. Και δε φελά η περίσσια φρονιμάδα. Η τέλεια λογική αποφεύγει τ' άκρα και το μέτρο ζητάει παντού και πάντα. Η τραχιά των προγόνων αρετή στα χρόνια μας δεν στέκεται καθόλου, γιατί ζητάει να 'μαστε τέλειοι, ενώ πρέπει να προσαρμόζεται ο καθένας με τα συνήθεια του καιρού. Είναι τρέλα να θέλουμε να ισιάξουμε τον κόσμο. Κ' εμένα με πειράζουν τα όσα βλέπω χίλια στραβά, που κάλλιο να μην ήταν, κ' ενώ σε κάθε βήμα μου θυμώνω, Ομως κανείς δε μ' είδε θυμωμένο. Γιατί παίρνω, όπως είναι, τους ανθρώπους. Έ ξ ω στην πόλη, μέσα στο παλάτι είναι τόσο η δικιά μου αταραξία, όσο η χ ο λ ή σου φιλοσοφημένη. ΑΛΚΗΣ

Κ' η τόσο γνωστική σου αταραξία δε χαλιέται κι ο κόσμος να χαλάσει; Κι αν ξαφνικά ένας φίλος σε προδίνει κι αν με δόλο ζητάνε να σου πάρουν Τα υπάρχοντα σου κι αν σπερμολογούνε εις βάρος σου σωρό συκοφαντίες, θα στέκει έτσι ατάραχος να βλέπεις ;

15

ΦΙΛΩΤΑΣ

Ναι, τα ξέρω όλ' αυτά και τα νομίζω αχώριστ' απ' τη φύση των ανθρώπων. Κι ο νους μου δεν ταράζεται, άμα βλέπω ανθρώπους ψεύτες, άδικους και πλάνους, όπως και δεν ταράζεται, άμα βλέπω ξετσίπωτες μαϊμούδες, λιμασμένα όρνια, κοπάδι λυσσασμένους λύκους. ΑΛΚΗΣ

Ώ σ τ ε θα με απατούνε, θα με κλέβουν, θα με σφάζουν κ' εγώ δε θα μιλάω ; Πάψε ! Κ' η λογική σου με νευριάζει! ΦΙΛΩΤΑΣ

Μα την πίστη μου, κάλλιο να σωπαίνεις κι αντίς να βρίζεις τον αντίδικο σου, φρόντισε για τη δίκη σου καλύτερα. ΑΛΚΗΣ

Μ ά θ ε το μια για πάντα, δε φροντίζω. ΦΙΛΩΤΑΣ

Μα ποιος λοιπόν για σένα θα φροντίσει; ΑΛΚΗΣ

Ποιος ; Το δίκιο μου, η λογική κι ο νόμος ! ΦΙΛΩΤΑΣ

Κανενού δικαστή δε θα μιλήσεις ; 16

Α Λ Κ ΗΣ

Μήπως δεν εχω δίκιο καταφάνερο ; Φ Ι Λ Ω Τ ΑΣ

Σύμφωνοι, αλλά να μην ξεχνάς πως ο άλλος είναι πολύ πανούργος... ΑΛΚΗΣ

Δε με νοιάζει. Έ χ ω δίκιο ή δεν έχω ; Τίποτε ά λ λ ο ! ΦΙΛΩΤΑΣ Να μην παραμπιστεύεσαι στα τέτοια. ΛΛΚΗΣ

Δεν το κουνάω. ΦΙΛΩΤΑΣ Κ α λ ά , μα ο αντίδικος σου κινά γη κι ουρανό. ΑΛ Κ Η Σ

Δεν τον φοβάμαι. ΦΙΛΩΤΑΣ θα την πάθεις. ΛΛΚΗΣ

Είμαι πολύ περίεργος να το ιδώ. 17

ΦΙΛΩΤΑΣ

Μα... ΑΛΚΗΣ

Π ο λ ύ θε να χαρώ τη δίκη μου να χάσω. ΦΙΛΩΤΑΣ

Μα επιτέλους ! ΑΛΚΗΣ

Η δίκη αυτή θα δείξει, αν θα βρεθούνε άνθρωποι τόσο αδιάντροποι και τόσο παράνομοι, κακοί και διεστραμμένοι, ώστε μπροστά στα μάτια όλου του κόσμου να μ' αδικήσουν. ΦΙΛΩΤΑΣ

Τι περίεργος τύπος ΑΛΚΗΣ

Θα 'θελα (κι ας το πλήρωνα βαριά) να χάσω αυτή τη δίκη, για να νιώσω την ομορφιά της αδικίας... ΦΙΛΩΤΑΣ

Οι εχτροί σου θα γελούσανε μ' όλη την καρδιά τους, αν σ' άκουγαν να κουβεντιάζεις έτσι.

18

ΑΛΚΗΣ

Α ! Τόσο το χειρότερο για δαύτους· ΦΙΛΩΤΑΣ

Μα δε μου λες, την άκρα αυτήν ισάδα και την άκρα τελειότητα, που σε όλα με τόσο πάθος τα ζητάς, τα βρήκες να τα 'χει η Σελιμένη, που αγαπάς ; Μου φαίνεται παράξενο στ' αλήθεια, ενώ μισείς και μάχεσαι τον κόσμον ολάκερον, τα μάτια σου να βρίσκουν στον κόσμο αυτόν χαρά και γοητεία ! Και με ξαφνιάζει ακόμα περισσότερο της καρδιάς σου η παράξενη εκλογή. Να ! Τ η ν Ελιάνθη, το καλό κορίτσι, τη φρόνιμη Αρσινόη, που σε ποθούνε δεν τις θέλ' η ψυχή σου και σου αρέσει να σε σούρνει δετόν η Σελιμένη. Κακόγλωσση, κοκέτα κι αλαφρόμυαλη είναι της εποχής μας γνήσιο τέκνο. Αφού μάχεσαι τα κακά μας ήθη, πως αγαπάς εκείνηνε, που τα 'χει; Μ ή π ω ς δε βλέπεις τα ελαττώματα της ή τα βλέπεις, αλλά τα συγχωρνάς ; ΑΛΚΗΣ

Καθόλου ! Ο έρωτας μου για τη χήρα την όμορφη και νέα δε με τυφλώνει, που να μη βλέπω) τα ελαττωματά της και παρ' όλη τη φλόγα μου εγώ πρώτος 19

όμοια τα βλέπω και τα κατακρίνω.

Όμως ό,τι κι αν κάνω, ομολογώ έχω γι' αυτήν μεγάλη αδυναμία. Τι κι αν τα βλέπω κι αν τα κατακρίνω ; Είναι τεχνίτρα, ξέρει ν' αγαπιέται. Έ χ ε ι χάρες περσότερες κ' ελπίζω με τον καιρό, η φλόγα του έρωτα μου πως θα μπορέσει να την εξαγνίσει. ΦΙΛΩΤΑΣ

Μ ε γ ά λ ο το κατόρθωμα, αν μπορέσεις. Μα πιστεύεις πως σ' αγαπάει κ' εκείνη ; ΑΛΚΗΣ

Πιστεύω, αλλιώς δε θα την αγαπούσα. ΦΙΛΩΤΑΣ

Αν δείχνει πως αλήθεια σ' αγαπάει, γιατί ζηλεύεις τους αντεραστές σου ; ΑΛΚΗΣ

Ο που αγαπάει τα θέλει όλα δικά του. Κ' ήρθα για τούτο εδώ να της μιλήσω με όλο το πάθος, που η καρδιά μου κλείνει. ΦΙΛΩΤΑΣ

Σ τ η θέση σου, θα προτιμούσα εγώ την Ελιάνθη, τη φρόνιμη ξαδέρφη της. Με ειλικρινή και σταθερή καρδιά σ' εχτιμάει. Σου ταιριάζει πολύ πολύ. 20

ΑΛΚΗΣ Κ' εμένα η λογική μου αυτό μού λέγει, μα η λογική δεν κυβερνάει τον έρωτα. ΦΙΛΩΤΑΣ Πολύ φοβούμαι, πως αυτό το πάθος...

21

ΣΚΗΝΗ ΔΕΥΤΕΡΗ

ΟΡΟΝΤΑΣ,

Α Λ Κ Η Σ , ΦΙΛΩΤΑΣ

ΟΡΟΝΤΑΣ

Έ μ α θ α πως εβγήκε η Σελιμένη μαζί με την Ελιάνθη να ψωνίσουν και πως εσείς εδώ την περιμένετε. Έτρεξα το λοιπόν ευτύς απάνω, για να σας πω με ειλικρινή καρδιά πόσον από καιρό σάς εχτιμάω και φίλος σας επιθυμώ να γίνω. Αξίζουν οι καρδιές μας να ενωθούνε με το δεσμό της πιο θερμής φιλίας. Φίλον τόσο πιστό και της δικιάς μου σειράς δε στέκει να τον αρνηθείτε. (Οσο

μιλεί

στη πως από

ο

Ορόντας,

συλλογή τη

σ'

και αυτόνε

συλλογή

ο

μοιάζει

του,

Άλκης σα

μιλούνε. όταν

να

Τότε ο

μένει

βυθισμένος

μην

κατάλαβε

μονάχα

βγαίνει

Ορόντας

του

Κύριε, παρακαλώ, σε σας μιλάω. ΑΛΚΗΣ

Σε μένα, κύριε ; ΟΡΟΝΤΑΣ

Ν α ι ! Σας ενοχλώ ;

λέγει

:)

ΑΛΚΗΣ Όχι, καθόλου ! Απόρεσα μονάχα.

Τόσο τρανή τιμή δεν την περίμενα. ΟΡΟΝΤΑΣ

Μα γιατί ν' απορέσετε ; Ποιος άλλος την αξίζει στον κόσμο, όσον εσείς ; ΑΛΚΗΣ

Κύριε... ΟΡΟΝΤΑΣ

Κανείς δεν είναι στη Γαλλία καλύτερος από την αφεντιά σας. ΑΛΚΗΣ

Κύριε... ΟΡΟΝΤΑΣ

Ναι. Με κανένα δε συγκρίνεστε. Α π ' όλους τους σπουδαίους είσαστε πρώτος. ΑΛΚΗΣ

Κύριε... ΟΡΟΝΤΑΣ

Τ' αστροπελέκι να με κάψει, αν ψέματα σας λέω. Για να σας δείξω την άμετρην αγάπη μου, δεχτείτε

να σας σφιχταγκαλιάσω· και μια θέση δώστε μου μέσα στην καλή καρδιά σας. Το χέρι σας, παρακαλώ. Και φίλοι παντοτινοί κι αχώριστοι. ΑΛΚΗΣ

Μ α , κύριε!... ΟΡΟΝΤΑΣ

Ε ; Π ώ ς ; Αρνιέστε ; ΑΛΚΗΣ

Μα πολύ μεγάλη μού κάνετε τιμή κ' εγώ νομίζω, πως η φιλία δεν είν' εύκολο πράμα και την προδίνουν όσοι με το πρώτο και σ' όποιον λάχει την προσφέρνουν όμοια. Χρειάζεται προσοχή πολλή και γνώση. Πριν αγαπήσεις, πρέπει να γνωρίσεις. Μπορεί να μην ταιριάζουν τα αίματα μας κι αντίς για φίλοι εγκάρδιοι, οχτροί να γίνουμε. ΟΡΟΝΤΑΣ

Διάβολε ! Γνωστικά πολύ τα λέτε και πιο πολύ από πρώτα σάς θαυμάζω. Λοιπόν ας μπιστευτούμε στον καιρό να μας ενώσει κάποτε. Κ α ι τώρα είμαι στους ορισμούς σας. Ό,τι θέλετε ! Θέλετε να μιλήσω στο παλάτι για λόγου σας ; Π ο λ ύ με λογαριάζει 24

Ο βασιλιάς και πάντοτε μ' ακούει μ' εμπιστοσύνη σ' όλα τα ζητήματα. Σας ξαναλέω ! στους ορισμούς σας είμαι. Έχετε

τόσο φωτεινά μυαλό,

που θέλω -πρώτο δείγμα της φιλίας να σας διαβάσω ένα σονέτο. Μόλις το τέλειωσα. Και θέλω να μου πείτε τη γνώμη σας, πριν το τυπώσω. ΛΛΚΗΣ

Κύριε... Μα δεν καταλαβαίνω εγώ από τέτοια. Αδικα μην κοπιάζετε. ΟΡΟΝΤΑΣ

Γιατί; ΑΛΚΗΣ

Γιατ' έχω το κακό συνήθειο να 'μαι πιότερο απ' όσο στέκει ειλικρινής. ΟΡΟΝΤΑΣ

Αυτό θέλω κ' εγώ. Θα πειραζόμουν, αν αντίς να μου πείτε ορθά κοφτά τη γνώμη σας, μου λέγατε άλλ' αντ' άλλων. ΑΛΚΗΣ

Αφού το θέλετ' έτσι, εμπρός ! Ακούω.

25

ΟΡΟΝΤΑΣ

«Ηλπίς». Έ τ σ ι είναι ο τίτλος. Το χω γράψει για μια κυρία, που μου 'δωκεν ελπίδες. Αν οι στίχοι δεν είναι μεγαλόστομοι, είναι όμως τρυφεροί και μελωμένοι. ΑΛΚΗΣ

Θα ιδούμε. ΟΡΟΝΤΑΣ

Μα δεν ξέρω, αν είναι το ύφος του σονέτου μου απλό κι ευκολονόητο κι αν οι λέξες είναι καλά βαλμένες. ΑΛΚΗΣ

Θα ιδούμε, Κύριε. ΟΡΟΝΤΑΣ

Και σας βεβαιώνω, πως το 'γραψα μονάχα σ' ένα τέταρτο. ΑΛΚΗΣ

Η ώρα καμιά δεν έχει σημασία. ΟΡΟΝΤΑΣ (Διαβάζει)

Άγει χαι φέρει με η ελπίς, ματαία ελπίς!

Ώσπερ

λεπίς

εν τοις εγκάτοις μου σφηνούται, αφού

ποσώς

δεν 26

πραγματούται.

ΦΙΛΩΤΑΣ Η πρώτη σας στροφή με καταμάγεψε ! ΑΛΚΗΣ (Χαμηλόφωνα στον Φίλωτα)

Τηνε βρίσκεις ωραία ; Δεν κοκκινίζεις ; ΟΡΟΝΤΑΣ Απέναντι μου, ωραία Φυλλίς, είσαι φιλόφρων, αφελής. Αν ολιγώτερόν θa ήτο

πως

δυσχερές

ήσο,

να ελπίσω.

ΦΙΛΩΤΑΣ

Ω ! Τι λεπτά κ' ευγενικά τα λέτε ! Α ΛΚΗΣ (Στον

Φιλώτα)

Πώς, διάβολε, παινάς τέτοιες βλακείες ΟΡΟΝΤΑΣ

Αν ούτω μάτην

πως

αγωνιών

προσμένω έτη όλα,

με της ελπίδος τον ιόν θέλω

τινάζει φευ ! τα κώλα.

Ελπίς, ω λέξις κατάντησες

θεσπεσία, απελπισία!

ΦΙΛΩΤΑΣ Θαυμάσιο τέλος, έξοχο, σπουδαίο ! •Γ,

Α Λ Κ HΣ (

Χαμηλόφωνα

να

στον

Φιλώτα)

Σ ω σ τ ή πανούκλα ! Κι άμποτε να σ' εύρει τέτοια πανούκλα, τρισκαταραμένε ! ΦΙΛΩΤΑΣ

Δε ματάκουσα στίχους τόσο ωραίους ! ΑΛΚΗΣ (Χωριστά

)

Διάβολε! ΟΡΟΝΤΑΣ

Μ α , θαρρώ, με κολακεύετε. ΦΙΛΩΤΑΣ

Καθόλου! ΑΛΚΗΣ (Χαμηλόφωνα,

μόνος

του)

Τι λοιπόν κάνεις, Ιούδα ; ΟΡΟΝΤΑΣ (Στον

Άλκη)

Κ α ι σεις τη συμφωνία μας μην ξεχνάτε. Μ ι λ ή σ τ ε μου λοιπόν ειλικρινά. ΑΛΚΗΣ

Π ο λ ύ λεπτό και δύσκολο το θέμα.

28

Όλοι θαρρούν πως είναι ταλαντούχοι. Μα κάποτε σε κάποιον (κρύβω τ' όνομα) που μου διάβαζε στίχους του, είπα φόρα, πως πρέπει κάθε κύριος σοβαρός να μπορεί να κρατάει τον εαυτό του, άμα τον πίαν' η τρομερή φαγούρα ya μουντζουρώνει το χαρτί να βάζει φρένο στην τάχα εσώψυχην ορμή του, που τονε σπρώχνει στη μωρολογία και διόλου να μη βιάζονταν να δείχνει τα γραφτά του, τι καταντάει γελοίος. ΟΡΟΝΤΑΣ

Μ ου δίνετε μ' αυτά να καταλάβω, πως δε θα 'πρεπ' εγώ... ΑΛΚΗΣ

Δεν είπ' αυτό! Σ τον άλλον είπα : τα σαχλά ποιήματα μας θανατώνουν απ' ανία και πλήξη. Και φτάν' η λόξα αυτή του, για να χάσει ο κάθε κύριος την υπόληψη του. Ίίνα κουσούρι αν έχεις και χιλιάδες αρετές, οι άλλοι βλέπουν το κουσούρι. ΟΡΟΝΤΑΣ

Μ ή π ω ς και το δικό μου το σονέτο έχει ψεγάδια ;

29

ΑΛΚΗΣ

Μα δεν είπ' αυτό ! Για να του κόψω τη στιχομανία, του 'δειξα πόσοι καθώς πρέπει κύριοι στα χρόνια μας γενήκανε ρεζίλι. ΟΡΟΝΤΑΣ

Γράφω κ' εγώ κακά ; Τους μοιάζω τάχα ; ΑΛΚΗΣ

Δεν είπ' αυτό, παρά στον άλλον είπα : τι σ' αναγκάζει να σκαρώνεις ρίμες ; Ποιος σατανάς σε βάζει και τυπώνεις ; Τον κακομοίρη, που άσκημα βιβλία τυπώνει για να βγάλει το ψωμί του, τον συχωρνάμε, ας είναι! Μα τους άλλους ; Στον κακό πειρασμό αντιστάσου, κύριε, μην ενοχλείς τον κόσμο, δε σου φταίει. Μ η ν καταστρέφεις την καλή τη γνώμη, που έχουν όλοι για σένα στο παλάτι, μόνο για να σου δώσει ο τυπογράφος του μωρού και γελοίου γραφιά τον τίτλο. Έ τ σ ι είπα, αλλ' αν κατάλαβε, δεν ξέρω ! ΟΡΟΝΤΑΣ

Ό λ ' αυτά γνωστικά πολύ τα βρίσκω, μα τι σχέση με το σονέτο μου έχουν ; ΑΛΚΗΣ

Στο συρτάρι σας κλείστε το για πάντα. 30

Μιμηθήκατε πρότυπα γελοία. Η φράση σας δεν έχει φυσικότητα! Τι 'ναί τούτο : «ελπίς ώσπερ λεπίς». Και τούτο : «αν ολιγώτερόν πως ήσο» και τ' άλλο αυτό : «ω ελπίς - απελπισία» ; Ύφος μακαρονίστικο, μεγάλη εκζήτηση και ματαιοφροσύνη. Παιχνίδια λέξεων, στόμφος και προσποίηση. Έτσι δεν ομιλεί ποτές η Αλήθεια ! Ω! Το φριχτό της εποχής μας γούστο ! Είχανε πιο πολύ οι παλιότεροι μας. Ό,τι θαμάζουν οι συγκαιρινοί μας δε φτάνει ετούτο το παλιό τραγούδι: Αν

μου χαρίσει το Παρίσι

ο βασιλιάς με το σκοπό παντοτινά απ' τη

να με χωρίσει γυναίκα,

π'αγαπώ,

αλλού, θαν του 'λεγα, να ορίσει και να κρατήσει το Παρίσι κ'εγώ γι

κρατώ

την

αγαπώ

αυτήν τρελαίνομαι πω ! πω !

Ύφος απλό και γλώσσ' απλή, μα πόσο ανώτερον απ' όλα τα στριμμένα της μόδας, που σου πρήζουν το συκώτι! Τι λαγαρό το πάθος αναβλύζει! Α ν μου χαρίσει το Παρίσι ο βασιλιάς με το σκοπό παντοτινά να με χωρίσει απ' τη

γυναίκα

π' αγαπώ,

αλλού, θαν του 'λεγα, να ορίσει 31

και να κρατήσει το Παρίσι κ' εγώ κρατώ την α γ α π ώ ,

γι' αυτήν τρελαίνομαι, πω ! πω! Έ τ σ ι μιλάει καρδιά συγκινημένη. (Στον

Φιλώτα

που

γελά)

Τι γελάς και τον έξυπνο μας κάνεις ; Το προτιμώ στ' αλήθεια απ' όλα εκείνα τα ψεύτικα και τα γεμάτα πόζα και περιττά στολίδια - τα δικά σας ! ΟΡΟΝΤΑΣ

Ωστόσο είναι καλοί οι δικοί μου στίχοι. ΑΛΚΗΣ

Δικαίωμα σας να τους κρίνετε έτσι, μα πρέπει να δεχτείτε, πως κ' εμένα δικαίωμα μου αντίθετα να κρίνω. ΟΡΟΝΤΑΣ

Φτάνει, που συμφωνούν μ' εμένα οι άλλοι ΑΛΚΗΣ

Δεν ξέρω να υποκρίνομαι σα δαύτους. ΟΡΟΝΤΑΣ

Η κρίση σας καθόλου δε λαθεύει; ΑΛΚΗΣ

Ναι, θα λάθευεν, αν σας επαινούσα !

32

Λεν έχω ανάγκη από τον έπαινο σας ΛΛΚΗΣ

Ανάγκη να μην έχετε, έτσι πρέπει. ΟΡΟΝΤΑΣ

Είμαι περίεργος να 'βλεπα τι στίχους θα κάνατε κ' εσείς σ' αυτό το θέμα. ΑΛΚΗΣ

Έ τ σ ι κακούς θε να 'κανα χιλιάδες, μα κανενού δεν ήθελα τους δείξει. ΟΡΟΝΤΑΣ

Μ ε γ ά λ η αυτοπεποίθηση και ιδέα... ΑΛΚΗΣ

Α λ λ ο ύ να πάτε να σας λιβανίσουν. ΟΡΟΝΤΑΣ

Πιο χαμηλά τον τόνο, μικρέ κύριε. ΑΛΚΗΣ

Ο τόνος μου σωστός, μεγάλε κύριε ! ΦΙΛΩΤΑΣ (Μπαίνει

στη

μέση)

Κύριοι, το παρακάνετε, ησυχάστε.

33

ΟΡΟΝΤΑΣ Έκανα λάθος. Τώρα σας αφήνω. Δούλος σας, κύριε, με όλην την καρδιά ΑΛΚΗΣ Ω ! Κ' εγώ ταπεινότατος σας δούλος.

34

ΣΚΗΝΗTPΙΤΗ

ΦΙΛΩΤΑΣ, ΑΛΚΗΣ

ΦΙΛΩΤΑΣ

Να τα μας, για να λέγεις την αλήθεια, τα 'κανες πάλι θάλασσα. Και τώρα ο Ορόντας, που ζητούσε κολακείες... ΑΛΚΗΣ

Πάψε. ΦΙΛΩΤΑΣ

Γιατί; ΑΛΚΗΣ

Δε θέλω την παρέα σου. ΦΙΛΩΤΑΣ

Το παρακάνεις. ΑΛΚΗΣ

Ασε με! ΦΙΛΩΤΑΣ

Μα... ΑΛΚΗΣ

Σώπα!

ΦΙΛΩΤΑΣ

Μα... ΑΛΚΗΣ

Δ -ε σ' ακουγω. ΦΙΛΩΤΑΣ

Μα... ΑΛΚΗΣ

Σουτ! ΦΙΛΩΤΑΣ

Μ ε προσβάλλεις. ΑΛΚΗΣ

Μ' έσκασες ! Φ ε ύ γ ω ! Μη μ' ακολουθήσεις. ΦΙΛΩΤΑΣ

Χωρατεύεις ; Δε θα σ' αφήσω ρούπι.

ΠΡΑΞΗ ΔΕΥΤΕΡΗ

ΣΚΗΝΗ

ΠΡΩΤΗ

ΑΛΚΗΣ, ΣΕΛΙΜΕΝΗ

ΑΛΚΗΣ

Να σας μιλήσω καθαρά, κυρία ; Καθόλου δε μ' αρέσ' η διαγωγή σας κι ακράτητην οργή βαθιά μου ανάβει και λέω να τα χαλάσουμε, έτσι πρέπει. Σύντομ' αργά, θα γίνει αυτό μια μέρα. Χίλιους όρκους κι αν κάνω, πως δε θέλω, δεν μπορώ ν' αποφύγω το μοιραίο. ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Λοιπόν, για να μου στήσετε καβγά, με φέρατε στο σπίτι μου, όπως βλέπω ; ΑΛΚΗΣ

Δε σας στήνω καβγά. Σας λέω μονάχα, πως ανοίγετε αμέσως την καρδιά σας σ' όποιον λάχει. Πολλοί σάς ερωτεύονται, σας κυνηγούνε. Δεν τ' ανέχομαι, ό χ ι ! ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Κι αν πολλοί μ' ερωτεύονται, τι φταίω ; Να τους μποδίσω να με βρίσκουν όμορφη ;

Κι όταν μπροστά μου βλέπω και λιγώνονται, να παίρνω το ραβδί και να τους διώχνω ; ΑΛΚΗΣ

Ό χ ι ραβδί! Η καρδιά σας να μην ήταν τόσο πρόθυμη κ' εύκολη για δαύτους. Όπου να πάτε, η χάρη σας μαγεύει κι όσους τραβάνε τα γλυκά σας μάτια, ο τρόπος ο καλό σας τους κρατάει. Ο τρόπος σας αποτελειώνει το έργο της ομορφιάς σας κι όσοι τ' άρματα τους σας παραδίνουν, σκλάβοι σας για πάντα. Σ' όλους γέλια χαρίζετε κ' ελπίδες κ' έτσι κανείς δε φεύγει από κοντά σας. Αν δείχνατε πιο λίγην καλοσύνη, το κοπάδι τους όλο θα σκορπούσε. Μα πείτε μου, τι βρίσκετ' επιτέλους του Κλείτανδρου και τόσο σας αρέσει; Με ποιαν αξία, ποιαν αρετή σπουδαία μπόρεσε να κερδίσει την καρδιά σας ; Μ ή π ω ς με κείνο το μακρύ νυχάκι του μικρού δαχτυλιού του σας μαγεύει; Μ ή π ω ς και σας, καθώς και τόσες άλλες, η ξανθιά του περούκα σάς θαμπώνει; Μ η ν οι φαρδιές πτυχές της φορεσιάς του κ' οι πλούσιες του μεταξωτές κορδέλες ή το πλατύ και φουσκωτό βρακί του κατόρθωσαν, κυρία, να σας σκλαβώσουν ; Μ η ν το γέλιο κ' η σφυριχτή λαλιά του δονήσανε τις πιο λεπτές χορδές σας ; 38

ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Αχ ! Αδικα πολυ τον υποψιάζεστε ! Δεν ξέρετε γιατί τον καλοπιάνω ; Για τη δίκη μου, λέει, θα ξεσηκώσει τους φίλους του όλους να ενδιαφερθούνε. ΑΛΚΗΣ

Κάλλιο, κυρία, να χάσετε τη δίκη παρά να καλοπιάσετ' ένα εχτρό μου. ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Μα εσείς όλο το σύμπαν το ζηλεύετε ! ΑΛΚΗΣ

Σ' όλο το σύμπαν είσαστε καλόβολη. ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Α υ τ ό το πράμα θα 'πρεπε ίσα ίσα να σας καθησυχάσει. Ε ν ώ αν δειχνόμουν καλόβολη σ' έναν μονάχα, τότε θα 'χατε πολύ δίκιο να ζηλεύετε. ΑΛΚΗΣ

Ζ η λ ε ύ ω δίκια, αφού σ' εμέ δε δίνετε τίποτα παραπάνου από τους άλλους. ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Τ η ν ευτυχία, πως είστε ο αγαπημένος μου

ΑΛΚΗΣ

Και πώς να το πιστέψει αυτό η καρδιά μου ; Σ Ε Λ IΜ Ε Ν Η

Αφού μονάχα σας το λέω, νομίζω, πως τούτ' η ομολογία σάς παραφτάνει. ΑΛΚΗΣ

Π ο λ ύ καλά, μα ποιος με βεβαιώνει, πως δε λέτε τα ίδια και στους άλλους ; ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Χαριτωμένο κομπλιμέντο, αλήθεια, κ' ευγενικό πολύ το φέρσιμο σας ! Λοιπόν για να σας βγάλω απ' τη σκοτούρα, ό,τι σας είπα, τώρα το ξελέω. Κ' έτσι κανείς δε θα σας απατάει παρά μονάχα εσείς τον εαυτό σας. Ε ί σ τ ' ευχαριστημένος ; ΑΛΚΗΣ

Δεν μπορώ να μη σας αγαπάω. Αν το κατάφερνα την καρδιά μου να ξαναπάρω πίσω, το Θεό γονατιστός θα ευχαριστούσα ! Ό,τι μπορώ να κάνω, για να σπάσω την άλυσο, που δένει με μαζί σας, μα ως τώρα παν οι κόποι μου χαμένοι θα 'χω αμαρτίες πολλές και τις πλερώνω.

40

ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Σεις μ' αγαπάτε, όσο κανείς στον κόσμο. Α Λ Κ ΗΣ

Στην αγάπη κανένας δε με φτάνει. Ο νους δεν το χωράει! Ποτέ, κανένας δεν αγάπησε τόσο σαν και μένα. ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Έ χ ε τ ε ωστόσο μέθοδο δικιά σας : να τσακώνεστε μ' όποιους αγαπάτε. Ξεσπάει όλ' η φωτιά σας σε πικρόλογα τέτοια γκρινιάρα αγάπη δε ματάειδα. ΑΛΚΗΣ

Στο χέρι σας, είναι κυρία, ν' αλλάξω. Ας πάψουμε, παρακαλώ, τη γκρίνια κ' ειλικρινά ας μιλήσουμε, να ιδούμε...

ΣΚΗΝΗ ΔΕΥΤΕΡΗ Σ Ε Λ Ι Μ Ε Ν Η , Α Λ Κ Η Σ, Β Α Σ Κ Ο Σ

Σ Ε Λ I Μ ΕΝ Η

Τ ι τρέχει; ΒΑΣΚΟΣ

Κάτου περιμένει ο Α κ ά σ τ η ς . ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Ας ορίσει. ΑΛΚΗΣ

Μα τι κακό είναι τούτο ! Π ο τ έ μας δε θα μείνουμε μονάχοι; Ό λ ο επισκέψεις δέχεστε. Επιτέλους δε σας βαστά η ψυχή σας μια στιγμούλα να «λείπετε» και σεις από το σπίτι; ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Θέλετε να 'χω φασαρίες μαζί του ; ΑΛΚΗΣ

Π ο λ ύ του καλοφέρνεστε, θυμώνω. ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Αν ένιωθε το πόσο μ' ενοχλεί, ξέρω, ποτές δε θα με συγχωρνούσε.

42

ΑΛΚΗΣ

Και τι σας νοιάζει εσάς ; Δεν πάει να λέει ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Θε μου, των τέτοιων η φιλία συμφέρει! Είναι μυστήριο, πώς τα καταφέρνουν κ' έχουν μεγάλη θέση στο παλάτι και σε κάθε συζήτηση είναι μέσα. Δεν ωφελούνε, μα μπορούν να βλάψουν. Κι αν έχεις άλλα μέσα δυνατότερα, μην τα χαλάς με τέτοιους φαμφαρόνους. ΑΛΚΗΣ

Ό,τι να γίνει, ό,τι να πούμε, πάντα βρίσκετε λόγους για να μην αρνιέστε κανενού τη φιλία. Ωστόσο η σκέψη σας...

13

Σ Κ Η Ν Η

ΒΑΣΚΟΣ,

ΤΡΙΤΗ

ΑΛΚΗΣ,

ΣΕΛΙΜΕΝΗ

ΒΑΣΚΟΣ

Να τος, κυρία, ο Κλείτανδρος. ΑΛΚΗΣ

Στην ώ ρ α ! (Κάνει

πως

θα

φύγει)

ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Πού π ά τ ε ; ΑΛΚΗΣ

Φεύγω. ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Μείνετε. ΑΛΚΗΣ

Γιατί ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Μείνετε. ΑΛΚΗΣ

Δεν μπορώ.

44

ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Το θέλω! ΑΛΚΗΣ

Μάταια! Των τέτοιων οι κουβέντες με νυστάζουν. Μη με βιάζετε ναν τις υποστώ. ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Το θέλω, λέω ! Το θέλω ! ΑΛΚΗΣ

Δεν μπορώ! ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Πολύ καλά ! Να την η πόρτα ! Φύγετε !

I.)

ΣΚΗΝΗ ΤΕΤΑΡΤΗ

ΕΛΙΑΝΘΗ, ΦΙΛΩΤΑΣ, ΑΚΑΣΤΗΣ, ΚΛΕΙΤΑΝΔΡΟΣ, ΑΛΚΗΣ, ΣΕΛΙΜΕΝΗ, ΒΑΣΚΟΣ

ΕΛΙ ΑΝΘΗ (Στη

Σελιμένη)

Οι δυο μαρκήσιοι ανέβηκαν μαζί μας. Τους έχουν αναγγείλει; ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Ναι. (Στον

Βάσκο)

Καθίσματα! (Ο

Βάσκος

φέρνει (Στον

καθίσματα Ά

και

φεύγει)

Ακη)

Δε φύγατε ; ΑΛΚΗΣ

Να εξηγηθείτε θέλω τώρα, ποιον προτιμάτε, αυτούς ή εμένα ; ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Σιωπάτε. ΑΛΚΗΣ

Μπρος ! Θα εξηγηθείτε τώρα.

46

ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Δεν είσαστε καλά. ΛΛΚΗΣ

Θα εξηγηθείτε ! ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Α! ΑΛΚΗΣ

Δεν μπορεί, θα εκλέξετε, κυρία. ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Αστειεύεστε, θαρρώ! ΑΛΚΗΣ

Καθόλου ! Τ ώ ρ α θα εκλέξετε, γιατ' άλλο δε βαστάω ! ΚΛΕΙΤΑΝΔΡΟΣ

Έρχομαι από το Λούβρον. Ω κυρία, αν βλέπατε τον Κλέωνα τι γελοίος στο βασιλιά μπροστά παρουσιάστηκε ! Δεν υπάρχει κανένας να του μάθει πώς φέρνονται σε τέτοιες περιστάσεις ; ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Έ τ σ ι πάντα στον κόσμο ρεζιλεύεται. Έ χ ε ι απάνω του κάτι το παράξενο

47

κι όταν μετά καιρό τον ξαναδείτε, τον βρίσκετε χειρότερο από πρώτα. Α Κ ΑΣΤΗΣ

Αφού για κάτι τέτοια ήρθεν ο λόγος, σας λέω κ' εγώ τι τράβηξα απ' τον Δάμονα, τον άφθαστον πολυλογά. Τρεις ώρες με κράτησε στον ήλιο με τη λίμα του. ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Μεγάλος φαφλατάς ! Έ χ ε ι την τέχνη πολλά να λέει, χωρίς να λέγει τίποτα : Τα λόγια του δεν έχουν νόημα στάλα ένα βουητό από γκρίνια, τίποτ' άλλο. ΕΛΙΑΝΘΗ (Στον

Φιλώτα)

Κ α λ ή ν αρχή πήρε η κουβέντα. Ωραία κουτσομπολεύουν όλοι τους απόντες. ΚΛΕΙΤΑΝΔΡΟΣ

Κι ο Τίμανδρος, κυρία ; Σπουδαίος ο τύπος ! ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Ό λ ο ς μυστήριο απ' την κορφή ως τα νύχια. Στο δρόμο σα χαμένος σάς κοιτάει, πολυάσχολος χωρίς καμία ασχολία ! Όταν μιλάει χίλιες γκριμάτσες κάνει, με τα πολλά του σκέρτσα σε πεθαίνει. Και κάθε τόσο σκύβει και σου λέγει

48

πολύ σιγά στ' αυτί ένα μυστικό κι αυτό το μυστικό δεν είναι τίποτα. Και το παραμικρό θα κάνει θέμα και την απλήν ακόμα καλημέρα σιγά στ' αυτί θα σου την ψιθυρίσει. ΑΚΑΣΤΗΣ

Κι ο Γεράρδος, κυρία ; ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Τι ξιπασμένος ! Παίρνει πάντα μεγάλου αρχόντου πόζα και μονάχα μ' αριστοκράτες πάει. Ό λ ' οι γνωστοί του πρίγκιπες ή δούκες ! Τι μεγαλομανία να κουβεντιάζει πάντα γι' άλογα, αμάξια, κυνηγόσκυλα. Μιλάει στον ενικό και δίχως «κύριε» σ' όποιονε λάχει, ας είναι κι ο γκραν πάπας. ΚΛΕΙΤΑΝΔΡΟΣ

Λένε, πως τα 'χει με την Ασπασία. ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Ω ! Τι μωρή και πληχτικιά γυναίκα ! Μαρτυράω, όταν μου 'ρχεται στο σπίτι. Ιδρώνου για να βρω κάτι να πω, μα τ' άψυχο της πρόσωπο σκοτώνει κάθε κουβέντα, μόλις την αρχίσεις. Τ η ν ηλίθια σιωπή της για να σπάσει, μάταια λέγει σο^ρό κοινοτυπίες.

49

«Ωραίος καιρός!» - «Βρέχει!...» « Τ ι κρύο!» - « Τ ι ζέστη!». Μα γρήγορα τελειώνει αυτό το θέμα, η ανυπόφορη ωστόσο επίσκεψη της παραβαστάει και τελειωμό δεν έχει. Ρ ω τ ά ς την ώρα, συχνοχασμουριέσαι, μα κείνη στέκει ακούνητη σαν ξύλο. ΑΚΑΣΤΗΣ

Π ώ ς σας φαίνεται ο Αδραστος ; ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Ασκί φουσκωμένο γεμάτο φιλαυτία, βρίσκει όλη την Α υ λ ή κατώτερη του κι αδιάκοπα της ψέλνει «τα εξ αμάξης». Ό,τι θέση κι αξίωμα πάρουν οι άλλοι, πιστεύει, πως το κλέβουν απ' αυτόνε. ΚΛΕΙΤ ΑΝΔΡΟΣ

Κι ο νεαρός ο Κλέωνας ; Τελευταία όλοι οι σπουδαίοι στο σπίτι του συχνάζουν. ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Ό λ η του την αξία τηνε χρωστάει στο μάγειρα του κι όποιος πάει στο σπίτι τ< δεν πάει γι' αυτόν, για τα φαγιά του πάει. ΕΛΙΑΝΘΗ

Σερβίρει πολύ νόστιμα φαγιά. 50

ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Μα σερβίρει μαζί τον εαυτό του ! Ανοστότερον άνθρωπο δεν είδα ! Χαλάει όλα τα δείπνα η παρουσία του. ΦΙΛΩΤΑΣ

Πολύ παινάει το θειο του τον Αρίστωνα. Γι' αυτόνε τι φρονείτε ; ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Φ ί λ ο ς μου είναι. ΦΙΛΩΤΑΣ

Τ ο ν βρίσκω σοβαρό και καθώς πρέπει. ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Ναι, μα πολύ τον ξύπνιο παρασταίνει. Κορδωμένος αδιάκοπα, μεγάλη προσπάθεια βάζει για να κάνει πνεύμα. Α μ α το πήρε απόφαση να παίζει το ρόλο βαθυστόχαστου κριτή, τίποτα δεν του αρέσει και μονάχα σφάλματα βρίσκει σ' όλα τα βιβλία. Θαρρεί, πως αν παινέσει, θα ξεπέσει. Οι σοφοί κατακρίνουνε κι αρνιούνται και μόνο οι στενοκέφαλοι παινούνε και σα χαζοί θαμάζουν ή γελούνε. Χτυπώντας όλα τα έργα, αυτός μονάχα ξεχωρίζει και στέκει πάνω απ' όλους, και με τα χέρια σταυρωμένα βλέπει

από του στοχασμού του τ' άφθαστα ύψη με λύπηση τους άλλους σαν κουνούπια... ΑΚΑΣΤΗΣ

Θε μου, συγχώρεσε με. Τι πορτραίτο αληθινό και τέλειο! ΚΛΕΙΤΑΝΔΡΟΣ (Στη

Σελιμένη)

Μα κυρία, είστε σπουδαίος ζο^γράφος των ανθρώπων. ΑΛΚΗΣ

Εμπρός, χτυπάτε, φίλοι μου, αυλικοί μου, όλους αράδα να τους γλωσσοφάτε. Α λ λ ά μόλις φανεί απ' αυτούς κανένας, τρέχετε όλοι να τον καλοδεχτείτε, του σφίγγετε το χέρι, τον φιλάτε, κι αιώνια του ορκιζόσαστε φιλία. ΚΛΕΙΤΑΝΔΡΟΣ

Γιατί μ' εμάς τα βάζετε ; Οι κουβέντες αυτές αν σας πειράζουν, να η κυρία ! ΑΛΚΗΣ

Ό χ ι ! Εσείς φταίτε. Τα δικά σας γέλια ακονίζουνε την κακογλωσσιά της, και με την ένοχη σας κολακεία κεντάτε το σατιρικό της πνεύμα. Δε θα 'χε τόσο κέφι να δαγκάνει, 52

αν τα λόγια της σας κακοφαινόνταν. Για τις κακίες που υπάρχουνε στον κόσμο, άλλος από τους κόλακες δε φταίει. ΦΙΛΩΤΑΣ

Γιατί τόσο μεγάλο ενδιαφέρο γι' ανθρώπους, που και συ δεν τους χωνεύεις ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Θέλετε ο κύριος να μην αντιλέξει κι άμα όλοι συμφωνούν να συμφωνήσει; Μα πώς θα 'τανε πνεύμ' αντιλογίας, αν πάντα και παντού δεν πάαινε κόντρα ; Α υ τ ό 'ναι, δε μπορεί, το φυσικό του. Ποτές των άλλων δεν του αρέσ' η γνώμη και πάντα υποστηρίζει την ανάποδη. Ανθρωπος θα φαινότανε κοινός, αν τύχαινε να συμφωνήσει με άλλον. Τόσο πολύ τονε μεθά η αντίρρηση, που τα βάζει και με τον εαυτό του κι ό,τι πιστεύει, το χτυπάει ο ίδιος, μόλις ιδεί, πως το πιστεύει κι άλλος. ΑΛΚΗΣ

Ιδού ! Γελάνε οι φίλοι σας, κυρία, μην παύετε λοιπόν τη σάτιρα σας ! ΦΙΛΩΤΑΣ

Κι όμως δεν είναι ψέματα, πως πάντα πολεμάτε με λύσσα ό,τι ν' ακούσετε.

Τ' ομολογάτε 0 ίδιος : δεν ανέχεστε επαίνους, κατηγόριες για κανένα. ΑΛΚΗΣ

Γιατί δε λέει κανένας το σωστό. Κ' έχω δίκιο να 'μαι χ ο λ ή γεμάτος... Δεν κάνουν άλλο : ή δουλικά παινάνε ή ξετσίπωτα βρίζουνε τον κόσμο. ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Μα... ΑΛΚΗΣ

Κι αν ήτανε, κυρία μου, να πεθάνω, θα κατάκρινα τ' άσκημα σας γούστα. Κ' οι φίλοι σας πολύ κακό σάς κάνουν, που μέσα στην ψυχή σας καλλιεργούνε όλα σας τα ελαττώματα. ΚΛΕΙΤΑΝΔΡΟΣ

Δεν ξέρω τίποτα εγώ. Το λέω και το φωνάζω : ελάττωμα δε βρίσκω στην κυρία. ΑΚΑΣΤΗΣ

Β λ έ π ω να 'χει ομορφιές και χάρες πλήθος, μα δε βλέπω ψεγάδι εγώ κανένα. ΑΛΚΗΣ

Ό λ α τα βλέπω εγώ και δεν τα κρύβω. 54

Ξέρει πως προσπαθώ να της τα κόψω. Όπου αγαπά πολύ, δεν κολακεύει κι όπου αγαπά πολύ, δε συγχωρνάει. Αν ήμουνα στη θέση της εγώ, θα 'διωχνα κάθε ομορφονιό, που ανάξια υποτάζεται στα θελήματα μου και βρίσκει, ταπεινός λιβανιστής μου, όλα μου τα καπρίτσια θάμα ωραία ! ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Ώ σ τ ε κατά τη γνώμη τη δική σας όσοι αγαπούνε αληθινά, δεν πρέπει γλυκομίλητοι να 'ναι και καλόβολοι, μα να θαρρούν υπέρτατο τους χρέος τ' αγαπημένα πρόσωπα να βρίζουν. ΕΛΙΑΝΘΗ

Έ τ σ ι δεν αγαπάει κανένας άντρας. Ό λ ο ι επαινούν τ' αγαπημένο πλάσμα. Το πάθος τούς τυφλώνει και δε βλέπουν τίποτα, που μπορεί να τους πειράξει. Κ α ι τα ψεγάδια ακόμα ωραία τα βρίσκουν και τους δίνουν ονόματα όλο πάθος. Λένε άσπρο γιασεμί μου την κατάχλομη, μελαχρινή και νόστιμη τη μαύρη, βεργόλιγνή μου την ξερακιανή, φρεγάδα αρματωμένη τη χοντρέλα και φυσικιά σαν το νερό της βρύσης την άπλυτη και την τσαλακωμένη. Τη γυναικάρα τηνε λένε θεά μου

και την κοντή, πο' χει μιαν ψίχα μπόι, επιτομή των ουρανίων θαυμάτων, την καυκησιάρα και την ψηλομύτα βασίλισσα μ' ατίμητη κορόνα, την πονηρή και την πανούργα ξύπνια και την κουτή απονήρευτη αγαθούλα, τη φαφλατού ανοιχτόκαρδη κι αλέγρα, την άλαλη σεμνή και ντροπαλούλα. Έ τ σ ι ένας άντρας, που αγαπά στ' αλήθεια, και τα κουσούρια ακόμη τ' αγαπάει. ΑΛΚΗΣ

Ό μ ω ς εγώ... ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Ας πάψει αυτή η κουβέντα. Πάμε στη γαλαρία να ξανασάνουμε. Τι βλέπω, κύριοι, φεύγετε ; ΚΛΕΙΤΑΝΔΡΟΣ και

ΑΚΑΣΤΗΣ

Καθόλου. ΑΛΚΗΣ

Τρέμ' η ψυχή σας μήπως και σας φύγουν ! Κύριοι, να μείνετε, όσο σας γουστάρει, μα σας δηλώνω, πως απ' εδώ μέσα δεν το κουνάω, πριν η αφεντιά σας φύγει.

56

ΑΚΑΣΤΗΣ

Αν η κυρία δεν ενοχλείται, μένω δεν έχω πού καλύτερα να πάω. Κ Λ ΕΙΤΑΝΔΡΟΣ

Κ' εγώ, μια και δεν έχω στο παλάτι υπηρεσία ως το πρωί θα μείνω. ΣΕΛΙΜΕΝΗ Αλκη)

(Στον

Νομίζω, χωρατεύετε. ΑΛΚΗΣ

Καθόλου. Εξόν εμένα αν διώξετε απ' τους τρεις μας.

ΣΚΗΝΗ ΠΕΜΠΤΗ

ΒΑΣΚΟΣ, Α Λ Κ Η Σ , Σ Ε Λ Ι Μ Ε Ν Η , Ε Λ Ι Α Ν Θ Η , Α Κ Α Σ Τ Η Σ , ΦΙΛΩΤΑΣ,

ΚΛΕΙΤΑΝΔΡΟΣ

ΒΑΣΚΟΣ (Στον

Άλκη)

Κύριε, κάποιος ζητάει να σας μιλήσει για ζήτημα, που αναβολή δεν παίρνει. ΑΛΚΗΣ

Πες του, δεν έχω βιαστικά ζητήματα. ΒΑΣΚΟΣ

Φορεί πλατιά ζακέτα, γύρω γύρω χρυσοκέντητη. ΣΕΛΙΜΕΝΗ (Στον

Άλκη)

Π ά τ ε να τον δείτε ή πείτε του να ορίσει. ΑΛΚΗΣ (Πηγαίνοντας

στον

κλητήρα)

Τι συμβαίνει; Ζυγώστε...

58

ΣΚΗΝΗ ΕΚΤΗ

ΑΛΚΗΣ, ΦΙΛΩΤΑΣ, ΤΟΥ

ΣΕΛΙΜΕΝΗ,

ΕΛΙΑΝΘΗ,

ΚΛΕΙΤΑΝΔΡΟΣ,

ΕΝΑΣ

ΑΚΑΣΤΗΣ, Κ Λ Η Τ Η Ρ Α Σ

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ Τ Ω Ν Σ Τ Ρ Α Τ Η Γ Ω Ν

Ο ΚΛΗΤΗΡΑΣ

Να σας πω δυο λόγια, κύριε. ΑΛΚΗΣ

Μπορείτε να τα πείτε φωναχτά. ΚΛΗΤΗΡΑΣ

Το συμβούλιο των στρατηγών με στέλνει την αφεντιά σας να παρακαλέσω να πάτε αμέσως, που σας θέλει. ΑΛΚΗΣ

Ποιον; Εμένα; ΚΛΗΤΉΡΑΣ

Σας τον ίδιο. ΑΛΚΗΣ

Για ποιο λ ό γ ο ;

ΦΙΛΩΤΑΣ (Στον

Άλκη)

Για κείνη σας την κοσμική ιστορία με τον Ορόντα. ΣΕΛΙΜΕΝΗ (Στον

Φιλώτα)

Πώς ; ΦΙΛΩΤΑΣ

Λιγάκι πριν λογόφεραν οι δυο για κάποιο ποίημα του Ορόντα, που δεν το 'βρε ο Α λ κ ή ς ωραίο. Κ α ι ζητά το Συμβούλιο να προλάβει τις συνέπειες... ΑΛΚΗΣ

Ε γ ώ δεν είμαι κόλακας. ΦΙΛΩΤΑΣ

Πρέπει να πας, αυτό επιβάλλ' η τάξη. ΑΛΚΗΣ

Γιατί επιμένουν να μας συμβιβάσουν ; Μ ή π ω ς θαρρούνε πως θα μ' αναγκάσουν να βρω καλό τ' άθλιο στιχούργημά του ; Δεν είμ' εγώ από κείνους, που ξελένε. Ε ί π ' άθλιο κ' επιμένω.

60

ΦΙΛΩΤΑΣ

Μα λιγάκι πιο μαλακά... ΑΛΚΗΣ

Ε ί π ' άθλιο, δεν τα στρίβω ! ΦΙΛΩΤΑΣ

Πρέπει λιγάκι υποχωρητικός να φανείς. Τ ώ ρ α πήγαινε. ΑΛΚΗΣ

Θ α πάω, μα δεν ξελέω. ΦΙΛΩΤΑΣ

Εμπρός, πήγαινε τώρα. ΑΛΚΗΣ

Αν δε με το διατάξει ο βασιλιάς να βρω, θέλω δε θέλω, ωραίο το ποίημα, όσο μπορώ θα το φωνάζω : είν' άθλιο κι ο που το 'γραψε πρέπει του κρεμάλα. (Στον

Κλείτανδρο

και

τον

Ακάστη,

που

Με συμπαθάτε, κύριοι, δεν το πίστευα να 'μαι τόσο γελοίος !

61

γελούν)

ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Λοιπόν τρεχάτε Σας περιμένουν. ΑΛΚΗΣ

Π ά λ ι θα γυρίσω να συνεχίσω τη συζήτηση μας.

62

ΠΡΑΞΗ ΤΡΙΤΗ

Σ Κ Η Ν Η

Π Ρ Ω Τ Η

ΚΛΕΙΤ ΑΝΔΡΟΣ, ΑΚΑΣΤΗΣ

ΚΛΕΙΤΑΝΔΡΟΣ

Αγαπητέ μαρκήσιε, βλέπω να 'χεις πάντα κέφι και πάντα να γελάς, για τίποτα να μη στενοχωριέσαι. Πες μου, να ζεις, αληθινά 'ναι ωραία τα πάντα έξω και μέσα σου ή γελιέσαι; ΑΚΑΣΤΗΣ

Ξετάζω τον εαυτό μου, μα δε βρίσκω τίποτα που μπορεί να με λυπήσει. Είμαι πλούσιος και νιος κι από φαμίλια αρχοντική πραγματικά, όχι λόγια ! Και τ' όνομα μου φτάνει να μου ανοίξει το δρόμο για τα πιο μεγάλα αξιώματα. Ε ! Κι όσο για καρδιά, που για τον άντρα έχει την πιο μεγάλη σημασία, όλοι ξέρουν καλά πως δε μου λείπει. Ξέρουνε, πως σε κάθε δύσκολη ώρα, τα βγάζω πέρα εγώ παλικαρίσια. Έ χ ω πολλή εξυπνάδα, πολύ γούστο για να κρίνω καλά και να στοχάζομαι χωρίς σπουδή και κόπο για όποιο θέμα, να τρέχω στις πρεμιέρες των θεάτρων

και να κάνω φιγούρα διαβασμένου πρώτος ν' αρχίζω εγώ τα παλαμάκια και τα «μπράβο» στα μέρη που τ' αξίζουν. Έ χ ω καλήν εμφάνιση, όμορφη όψη, δόντια σιντέφι, σώμα κυπαρίσσι και ξέρω να ντυθώ με τέτοιο αέρα, οπού κανένας δε με παραβγαίνει. Ό λ ο ι μ' έχουν σε υπόληψη μεγάλη, μ' αγαπούν οι κυρίες κι ο βασιλιάς. Λοιπόν δεν έχω δίκιο, αγαπητέ μου, να 'μαι πάρα πολύ ευχαριστημένος ; ΚΛΕΙΤΑΝΔΡΟΣ

Έ χ ε ι ς τόσες αλλού επιτυχίες, τι γυροφέρνεις άδικα εδώ μέσα ; ΑΚΑΣΤΗΣ

Ά δ ι κ α εγώ ; Δεν είμ' εγώ από κείνους, που δέχονται να κοπανούν αέρα ! Μονάχα ασκημομούρηδες κι ανάξιοι λιώνουνε γι' ακατάδεχτες γυναίκες, στα πόδια τους κυλιούνται κ' υπομένουν αράδα προσβολές και προσπαθούνε με μαύρα δάκρυα κι αναστεναγμούς και με πολυχρονήσια σύρε κ' έλα, να πετύχουν απ' τη σκληρή γυναίκα ό,τι αρνιέται στη λίγη τους αξία ! Οι άντρες με το δικό μου χαραχτήρα δεν αγαπούνε, φίλτατέ μου, ερήμην. Κ α ι πεντάμορφη να 'ναι μια γυναίκα,

64

δόξα ο Θεός, αξίζω κ' εγώ κ ά τ ι ! Κι αν θέλει την τιμή να καταχτήσει καρδιά σαν τη δική μου, δεν μπορεί έτσι με τ' αζημίωτο να πετύχει. Μ' άλλα λόγια στον έρωτα είναι δίκιο να κάνουνε θυσίες και τα δυο μέρη. ΚΛΕΙΤΑΝΔΡΟΣ

Ώ σ τ ε κ' εδώ πάνε οι δουλειές σου πρίμα ! ΑΚΑΣΤΗΣ

Έ χ ω λόγους να το πιστεύω, φίλε. ΚΛΕΙΤΑΝΔΡΟΣ

Ά κ ο υ κ' εμένα ! Β γ ά λ ' τη από το νου σου την πλάνη αυτήν. Φαντάζεσαι, δε βλέπεις. ΑΚΑΣΤΗΣ

Φαντάζομαι, είναι αλήθεια, και δε βλέπω. ΚΛΕΙΤΑΝΔΡΟΣ

Πού το ξέρεις, πως σ' αγαπάει κ' εκείνη ; ΑΚΑΣΤΗΣ

Φαντάζομαι! ΚΛΕΙΤΑΝΔΡΟΣ

Μα πώς το συμπεραίνεις ;

65

ΑΚΑΣΤΗΣ

Δε βλέπω! ΚΛΕΙΤΑΝΔΡΟΣ

Μ ή π ω ς σου 'δωκε σημάδια ; ΑΚΑΣΤΗΣ

Παρεξήγησα! ΚΛΕΙΤΑΝΔΡΟΣ

Μ ή π ω ς σου 'χει ανοίξει την καρδιά της και σου μολόγησε ότι... ΑΚΑΣΤΗΣ

Ό χ ι ! Μου φέρνεται άσκημα. ΚΛΕΙΤΑΝΔΡΟΣ

Μ α πες μου παρακαλώ σε ΑΚΑΣΤΗΣ

Πάντα με προσβάλλει. ΚΛΕΙΤΑΝΔΡΟΣ

Μα παράτα λοιπόν την κοροϊδία ! Σου 'δωκε, πες μου, σοβαρές ελπίδες ; ΑΚΑΣΤΗΣ

Ά τ υ χ ο ς είμαι! Συ 'σαι ο τυχερός !

Ω ! Πόσο με σιχαίνεται δεν ξέρεις ! Σήμερ' αύριο θα πάω να κρεμαστώ ! ΚΛΕΙΤΑΝΔΡΟΣ

Θέλεις, για να ησυχάσουμε, μαρκήσιε, να κάνουμε μια συμφωνία οι δυο μας ; Αν παρουσιάσει ο ένας κάποιο σίγουρο σημάδι, πως τον προτιμάει εκείνη, τότε ο άλλος να φύγει από τη μέση και λεύτερο το νικητή θ' αφήσει κι αντίπραξη να μην του ξανακάνει! ΑΚΑΣΤΗΣ

Διάβολε ! Π ώ ς μ' αρέσ' η πρόταση σου ! Α π ό καρδιάς τη δέχομαι! Μα... σουτ !

6*3

ΣΚΗΝΗ ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΕΛΙΜΕΝΗ, ΑΚΑΣΤΗΣ, ΚΛΕΙΤΑΝΔΡΟΣ

ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Ακόμα εδώ; ΚΛΕΙΤΑΝΔΡΟΣ

Nαι. Μ α ς κρατάει ο έρωτας ! ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Ακουσα κάτου μια καρότσα. Τίνος να 'ναι; ΚΛΕΙΤΑΝΔΡΟΣ

Δεν ξέρω.

Γ>8

ΣΚΗΝΗ ΤΡΙΤΗ

Β Α Σ Κ Ο Σ ,

Σ Ε Λ Ι Μ Ε Ν Η ,

Α Κ Α Σ Τ Η Σ ,

Κ Λ Ε Ι Τ Α Ν Δ Ρ Ο Σ

ΒΑΣΚΟΣ

Η Αρσινόη, κυρία, ανεβαίνει, για να σας δει. ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Τ ι τάχα με θέλει αυτή η γυναίκα ; ΒΑΣΚΟΣ

Λ ί γ ο εστάθη με την Ελιάνθη κάτου και μιλάει. ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Τι έχει στο νου βαλμένο, ο Θεός το ξέρει! ΑΚΑΣΤΗΣ

Περνά για θεοφοβούμενη γυναίκα και φρόνιμη... ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Ναι, ναι! Μονάχα απέξω! Α π ό μέσα είναι ολόψυχα δοσμένη στα εγκόσμια κι όλο πάει για να τυλίξει κανένανε, μα δεν τα καταφέρνει. Ασήμαντ' είναι κι αποτυχημένη

69

κατηγοράει τους άντρες για τυφλούς και μ' έναν πέπλο ψευτοφρονιμάδας την ατυχιά της πολεμάει να κρύψει. Κ α ι δε λέει, πως δεν έχει καμιά χάρη, μα, πως είναι μεγάλο κρίμα ο έρως. Κι ωστόσο λαχταράει να βρει κανέναν εραστή - και της καλαρέσει ο Α λ κ ή ς . Ό σ ο αυτός μ' αγαπάει, τόσο θυμώνει εκείνη και θαρρεί, πως της τον κλέβω. Κι αν μπροστά μου τη ζήλια της κρατάει, πίσωθέ μου φιδίσια με δαγκώνει. Τόσο κουτή κι αδιάντροπη γυναίκα δεν έχω ματαιδεί, σας βεβαιώνω !

70

ΣΚΗΝΗ ΤΕΤΑΡΤΗ

ΑΡΣΙΝΟΗ,

ΣΕΛΙΜΕΝΗ

ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Ω ! Τι καλά, που κάνατε να ρθείτε ! Πολύ σάς αποθύμησα, κυρία. ΑΡΣΙΝΟΗ

Κ ά τ ι άκουσα για σας κ' ήρθα επιτούτο. ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Πόσο χαίρομαι, Θε μου, που σας βλέπω ! (Ο Κλείτανδρος γελώντας,

κι

ο

μόλις

Ακάστης μπηκε

βγαίνουν εξω η

ΑΡΣΙΝΟΗ

Πάνου στην ώρα φύγανε ! ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Κυρία, παρακαλώ, καθίστε ! ΑΡΣΙΝΟΗ

Δεν πειράζει. Η φιλία δοκιμάζεται στα θέματα που πολύ σοβαρά μάς ενδιαφέρουν. Και, νομίζοω, πιο σοβαρό δεν είναι

71

Αρσινόη)

απ' την τιμή και την υπόληψη μας. Άκουσα μια κουβέντα, που πληγώνει την τιμή σας, κ' ήρθα να δείξω, πόση φιλία για σας στα φυλλοκάρδια μου έχω ! Χ τ ε ς ήμουν σ' ένα σπίτι καθωσπρέπει, όπου για σας έγινε ξάφνου λόγος. Δε βρέθηκε κανένας να παινέσει της ζωής σας τα σκάνδαλα, κυρία. Το πλήθος των αντρών, που μπαινοβγαίνει σπίτι σας, η πολλή σας φιλαρέσκεια απ' όλους αυστηρά κατακριθήκαν και σε βαθμό που ξεπερνάει τα όρια. Θα το καταλαβαίνετε μονάχη πόσο σας υποστήριξα με πάθος. Είπα, πως τα φαινόμενα απατούνε κ' είναι η ψυχή σας άσπιλη κι αθώα. Μ α , ξέρετε, είναι πράματα στον κόσμο, που, και να θέλεις, δεν τα συγχωρνάς κι αναγκάστηκα εκεί να μολογήσω, πως η ζ ω ή , που κάνετε, σας βλάφτει: κάνει στην κοινωνία κακή φιγούρα, κι όλοι σάς ψέλνουν ό,τι τους κατέβει. Αν εκάνατε τις παρεχτροπές σας με τρόπο, ποιος θα σας κακολογούσε ; Δεν το πιστεύω, πως πραγματικά ανήθικα είναι τούτα - (Θεός φυλάξοι!) μα ο κόσμος πάντα πιο πολύ πιστεύει τα φαινόμενα πάρεξ την ουσία. Α ! Δε φτάνει να 'ναι η ζ ω ή μας τίμια μόνο για μας, και για τους άλλους πρέπει! 72

Σας ξέρω γνωστικιά πολύ κ' ελπίζω να μην παραξεγήσετε, κυρία, τα όσα μονάχα από θερμήν αγάπη κι αληθινό σάς είπα ενδιαφέρο. ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Ω ! Σας ευχαριστώ πολύ, κυρία ! Με καθυποχρεώσατε κι αντίς να σας παρεξηγήσω, θέλω αμέσως να σας πληρώσω με την ίδια αγάπη. Γ ι α τ ' άκουσα κ' εγώ να λέει ο κόσμος για λόγου σας, που θίγουν την τιμή σας. Κι όπως σεις μου προφταίνετε ό,τι ακούτε να διαδίδουν εις βάρος μου, κ' εγώ θ' ακολουθήσω τ' ωραίο παράδειγμα σας και θα σας πω για σας τι σούρνει ο κόσμος Προχτές σ' ένα γνωστό μου σπίτι εβρήκα μαζεμένο της κοινωνίας μας τ' άνθος. Γ ι ' αληθινή αρετή μιλούσανε, όταν εγύρισε σε σας άξαφνα ο λόγος. Βρήκαν πως τα σεμνά σας ήθη τάχα δεν είναι αληθινά. Προσποιημένο είπαν το σοβαρό εξωτερικό σας. Για φρονιμάδα πάντοτε μιλάτε και τρομαγμένη ξεφωνάτε, μόλις πούνε μια λέξη κάπως διφορούμενη έχετε ιδέα μεγάλη του εαυτού σας κι από ψηλά με οίχτο κοιτάζετε όλους τους άλλους νουθετείτε κι αυστηρά τα πλέον αθώα καμώματα επικρίνετε. 73

Για όλα αυτά σας (μ' αγάπη κ' ειλικρίνεια σας τα λέγω) όλοι ομόφωνα σας βρίζαν. Τι χρησιμεύει το σεμνό της ύφος, κ' η φρόνιμη της, λέγανε, θεωρία, όταν μέσα της είναι όλο κακία ; Νυχτόημερα προσεύχεται, μα δέρνει τις καμαριέρες κι ούτε τις πλερώνει. Α π ό καμιά εκκλησιά δε λείπει κι όμως βάφεται για να κάνει την ωραία στις ζωγραφιές σκεπάζει τα γυμνά, μα στην πράξη πολύ τ' αποζητάει. Το μέρος σας εγώ, εννοείται, πήρα κ' είπα, πως είναι αυτά συκοφαντίες, μα με ρίχτηκαν όλοι τους σαν ένας κ' είπανε, πως θα κάμνατε καλά να μη σας πολυνοιάζει για τους άλλους, μα να κοιτάτε τη δουλειά σας πρώτα να μελετάμε πρέπει τον εαυτό μας κ' ύστερα να επικρίνουμε τους άλλους και πρέπει να 'ναι υπόδειγμα η ζ ω ή μας, αν θέλουμε τους άλλους να διορθώσουμε και πιο καλά θα κάναμε, αν αφήναμε στους παπάδες τα χρέη του συμβουλάτορα. Σας ξέρω γνωστικιά πολύ κ' ελπίζω να μην παρεξηγήσετε, κυρία, τα όσα μονάχα από θερμήν αγάπη κι αληθινό σάς είπα ενδιαφέρο. ΑΡΣΙΝΟΗ

Ξέρω πως όποιος κρίνει θα κριθεί, 74

μα τέτοια πληρωμή δεν την περίμενα. To φαρμάκι των λόγων σας με πείθει, πως την καρδιά σας πλήγωσε η πολλή ειλικρίνεια. ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Καθόλου, αγαπητή μου. Αν έχουμε μυαλό, θα ωφεληθούμε κ' οι δυο απ' τις αμοιβαίες πληροφορίες, θ' ανοίξουμε τα μάτια τα τυφλά μας να ιδούμε πιο καλά τον εαυτό μας. Εξαρτάται από σας να συνεχίσουμε μ' αγάπη και με ζήλο αυτό το χρέος, να προφταίνουμε η μια της άλλης όσα ακούμε, εγώ για σας και σεις για μένα. ΑΡΣΙΝΟΗ

Για σας, κυρία, δεν έχουν τι να πούνε. Για μένα βρίσκουν πλήθος αφορμές. ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Μ ο υ φαίνεται, μπορεί κανείς τα πάντα να τα παινέσει ή να τα κατακρίνει: είναι ζήτημα γούστου και ηλικίας. Στις νιες ταιριάζουν οι ερωτοτροπίες και στις μπασμένες η σεμνοτυφία. Μ α ς συμφέρει όταν φύγουνε τα νιάτα, να κάνουμε τις φραγκοπαναγιές : τις ζημιές του καιρού σκεπάζουμ' έτσι. Δε λέω καθόλου πο^ς κ' εγώ μια μέρα 75

δε θα σας μοιάσω. Με την ηλικία έρχονται όλα, μα τώρα δεν μπορώ να 'μαι κυράτσα στα είκοσι μου χρόνια. ΑΡΣΙΝΟΗ

Για τιποτένιο πράμα κοκορεύεστε κι όλο την ηλικία σας μου χ τ υ τ ά τ ε ! Υπάρχουν κι από σας πιο νέα κορίτσια, όμως για τούτο δε χαλούν τον κόσμο. Δε βρίσκω για ποιο λόγο είσαστε τόσο θυμωμένη και με προσβάλλετ' ετσι! ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Κ' εγώ δε βρίσκω για ποιο λόγο εσείς, όπου βρεθείτε, να με γλωσσοτρώτε. Ε γ ώ τα φταίω για τις αποτυχίες σας ; Ε γ ώ θα κάνω να σας θέλουν οι άντρες ; Κι αν τους ανάβω εγώ φωτιά και λάβρα κ' εκείνοι την καρδιά τους μου προσφέρνουν, αντί να την προσφέρουνε σε σας, τι να κάνω ; Δε φταίω εγώ, σας είπα ! Ιδού το στάδιο λεύτερο μπροστά σας, ακονίστε τα θέλγητρα σας όλα κι από μένα, αν μπορείτε, πάρετε τους. ΑΡΣΙΝΟΗ

Αλίμονο ! Θαρρείτε, πως ζηλεύω των εραστών σας το κοπάδι; Πήρεν ο νους σας, βλέπω, αέρα. Ωστόσο ο κόσμος ξέρει με τι θυσίες τούς αποχτάτε. 76

Κανένα δε θα πείσετε, πως όλοι ετούτοι απ την αξία σας θαμπώθηκαν και πως αγάπη τίμια τους ανάβει για τις ψηλές και σπάνιες αρετές σας. Κουτός δεν είναι ο κόσμος. Πόσες άλλες μπορούν γενναία αισθήματα να εμπνεύσουν κι όμως δεν έχουν θαυμαστήν κανένα. Συμπέρασμα : χωρίς θυσίες μεγάλες η καρδιά των αντρών δεν καταχτιέται, δεν αγαπούνε για τα μαύρα μάτια κ' οι φροντίδες τους πρέπει να πλερώνονται. Λοιπόν μην κοκορεύεστε, δεν είναι προς τιμή σας μια τόσο εύκολη νίκη. Τ ι ς χάρες σας μην τις παραφουσκώνετε κι από ψηλά τους άλλους μην κοιτάτε ! Αν ζήλευα τα κατορθώματα σας, θα μπορούσα κ' εγώ να κάνω τα ίδια. Με λιγάκι αλαφρή συνείδηση όλες μπορεί να 'χουνε φίλους όσους θέλουν. ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Αφού λοιπόν το μυστικό το ξέρετε, βάλτε τα δυνατά σας για να βρείτε φίλον... ΑΡΣΙΝΟΗ

Ας σταματήσει αυτή η κουβέντα. Θα πήγαινε και των δυονών η γλώσσα πολύ μακριά... Και θα 'φευγα από τώρα, αν τ' αμάξι μου δεν αργούσε τόσο. 77

ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Να μείνετε κυρία, όσο αγαπάτε. Μη βιάζεστε καθόλου. Θα φροντίσω να περάσετ' ευχάριστα την ώρα. Συντροφιά θα σας δώσω πιο κ α λ ή ν απ' τη δική μου. Να ! Κ α ι φτάνει ο κύριος. Θα σας απασχολήσει ωραία, πιστεύω. Ά λ κ η , είναι ανάγκη μια στιγμή να γράψω κάποιο γράμμα, που αναβολή δεν παίρνει. Μείνετε εσείς με την κυρία και θα 'χει την καλοσύνη να με συγχωρέσει.

78

ΣΚΗΝΗ ΠΕΜΠΤΗ

ΑΛΚΗΣ, ΑΡΣΙΝΟΗ

ΑΡΣΙΝΟΗ

Βλέπετε, θέλει να τα πούμε λίγο, όσο να ρθει τ' αμάξι να με πάρει. Ποτές δε θα μπορούσε να μου δώσει τόσο γλυκιά ευτυχία καθώς ετούτη. Όσοι έχουνε πολύ μεγάλη αξία κινούν το θαυμασμό και την αγάπη κ' η δική σας αξία, μου φαίνεται, έχει μέσα της τέτοιες μυστικές δυνάμεις, που τραβούν την καρδιά μου και την κάνουν να γνοιάζεται για τη ζ ω ή σας όλη. Θα το 'θελα πολύ να σας κοιτάξει με καλόβολο μάτι το παλάτι και να σας εχτιμήσει, όπως σας πρέπει. Έ χ ε τ ε δίκιο να παραπονιέστε κ' εγώ θυμώνω, που σας παραβλέπουν. ΑΛΚΗΣ

Ε γ ώ ; Καμιάν απαίτηση δεν έχω ! Τίποτα δεν επρόσφερα στο κράτος και τίποτα σπουδαίο δεν έχω κάνει, για να ' χ ω και παράπονο κανένα. ΑΡΣΙΝΟΗ

Τ ο υ παλατιού την εύνοια δεν την έχουν όσοι προσφέρνουν πάντα υπηρεσίες !

Δε φτάνει να μπορείς, χρειάζεται ακόμα να σου δώσουν την ευκαιρία να οράσεις. Κ' η δικιά σας αξία, που όλοι τη βλέπουν, θα 'πρεπε... ΑΛΚΗΣ

Θε μου, αφήστε την αξία μου. Γιατί να την προσέξει το παλάτι; Δεν έχει ά λ λ η δουλειά παρά να πιάνει να ξεθάβει των άλλων τις αξίες ; ΑΡΣΙΝΟΗ

Μα τι λέτε ! Ξεθάβονται μονάχες οι διαλεχτές αξίες κι αστροβολάνε. Για σας όλος ο κόσμος κουβεντιάζει. Να χτες σε δυο πολύ μεγάλα σπίτια μεγάλοι και σπουδαίοι σάς επαινούσαν. ΑΛΚΗΣ

Μα σήμερα παινούνε όποιονε λάχει. Ο καλός κι ο κακός δεν ξεχωρίζουν. Ό λ ο ι έχουνε πολύ μεγάλη αξία και δεν είναι τιμή να σε παινούνε ! Τα εγκώμια ξεχείλισαν και μας πνίγουν. Και για τον υπηρέτη μου, κυρία, οι εφημερίδες γράφουν. ΑΡΣΙΝΟΗ

Αν μια θέση του παλατιού στο μάτι σάς χτυπούσε, 80

θα φρόντιζα πολύ να την πετύχετε. Κι ας κάνετε πως τάχα δε σας νοιάζει. Θα κινούσα ουρανό και γη για σας και πρόσωπα μεγάλα του χεριού μου θα σας άνοιγαν εύκολα το δρόμο. ΑΛΚΗΣ

Τι θέλετε λοιπόν να κάνω ; Το 'χει η μοίρα μου να με παραγκωνίζουν. Έ τ σ ι έπλασεν ο Κύριος την ψυχή μου να μη σηκώνει της Α υ λ ή ς τ' αγέρι. Μ ο υ λείπουν όλες οι καπατσοσύνες, που κάνουνε τους άλλους και προκόβουν. Τα τάλαντα μου ; Ισάδα κ' ειλικρίνεια. Λοιπόν δεν κοροϊδεύω τους ανθρώπους. Κι αν δεν μπορείς στον τόπο αυτό να κρύβεις τη σκέψη σου, δε στέκεις πουθενά. Έ ξ ω από την Α υ λ ή δεν έχεις βέβαια υποστήριξη, τίτλους και τιμές, αλλά και κωμικό δεν παίζεις ρόλο. Δεν καταπίνεις προσβολές αράδα, δεν επαινάς τα ποιήματα του δείνα, δε λιβανίζεις την κυρία την τάδε και των αρχόντων δε σε σκα η βλακεία. ΑΡΣΙΝΟΗ

Ας αφήσουμε αυτό το θέμα (βλέπω και σας πειράζει). Μα λιγάκι τώρα θα σας μαλώσω για τον έρωτα σας. Θα σας πω φανερά τη σκέψη μου όλη. 81

Δεν έχετε οοσμενην την καρδία σας σε γυναίκα, που σας ταιριάζει. Αξίζατε μια τύχη πιο καλή. Κ' η μορφονιά, που σας μάγεψεν, άξιά σας δεν είναι. ΑΛΚΗΣ

Προσέξετε, Κυρία μου, πώς μιλάτε τόσο σκληρά για μια σας φιλενάδα ; ΑΡΣΙΝΟΗ

Ν α ι ! Ν α ι ! Μα δε βαστά η συνείδηση μου τόσον καιρό να σας κοροϊδεύουν. Πόσο πολύ με θλίβει αυτό το πράμα ! Ακούστε το καλά : σας απατάει! ΑΛΚΗΣ

Μ ε γ ά λ ' η καλοσύνη σας, κυρία ! Τα λόγια σας με καθυποχρεώνουν ! ΑΡΣΙΝΟΗ

Κι αν είναι φιλενάδα μου, το λέω, για μιαν ευγενική καρδιά δεν κάνει. Είναι ψευτιά κ' υποκρισία γεμάτη. ΑΛΚΗΣ

Πιθανόν ! Οι καρδιές, κυρία, δε φαίνονται. Θα μ' ωφελούσε πιότερο η σπλαχνιά σας, αν λιγότερες υποψίες μού βάζατε.

82

ΑΡΣΙΝΟΗ

Αν προτιμάτε να γελιέστε, παύω. Δε σας λέω την αλήθεια. Εύκολον είναι. ΑΛΚΗΣ

Ό χ ι . Α λ λ ά μια πολύ μικρή υποψία κάνει πολύ κακό σε τέτοιο θέμα. Θα προτιμούσα αντίς πληροφορίες να μου δίνατε γεγονότα σίγουρα. ΑΡΣΙΝΟΗ

Φτάνουν τα λόγια τώρα. Π ο λ ύ σύντομα θα φωτισθείτε για καλά. Το ξέρω, τα μάτια σας θα ιδούν και θα πιστέψουν. Αοιπόν για τώρα δώστε μου το χέρι για να με συνοδέψετε ως το σπίτι. Κ α ι θα σας δώσω απόδειξη πιστή της απιστίας της. Κι αν μπορεί η καρδιά να λαχταρήσει γι' άλλα όμορφα μάτια, θα φροντίσω να παρηγορηθείτε.

83

ΠΡΑΞΗ ΤΕΤΑΡΤΗ

ΕΛΙΑΝΘΗ, ΦΙΛΩΤΑΣ

ΣΚΗΝΗ

ΠΡΩΤΗ

ΦΙΛΩΤΑΣ

Πιο ζόρικο συμβιβασμό δεν είδα ούτε και πλέον αγύριστο κεφάλι. Τ ο ν φέρναμε από δω, από κει, χαμένα τα κόπια μας, δεν άλλαζε τη γνώμη. Π ρ ώ τ η φορά η σοφία των δικαστάδων βρέθηκε μπρος σε υπόθεση έτσι αστεία. « Ό χ ι , κύριοι, ό,τι πω δεν το ξελεω. Ό,τι άλλο μού ζητήσετε, το κάνω. Γιατί τάχα τον πρόσβαλα ; Αν δεν ξέρει καλά να γράφει, πέφτ' η υπόληψη του ; Κ α ι τι τον νοιάζει η γνώμη μου επιτέλους ; Μπορεί να 'ναι κανείς άνθρωπος τίμιος και να γράφει της κακιάς ώρας στίχους. Δε θίγεται η τιμή με τέτοια πράματα. Σ' όλα τον παραδέχομαι άκρο ιππότη, άντρα μ' αξία και με καρδιά μεγάλη κι ό,τι άλλο πείτε, αλλ' όχι συγγραφέα ! Να παινέσω την πλούσια του ζ ω ή και την ασύγκριτη του δεξιοσύνη στ' άλογα, στο χορό και στο σπαθί, μα να παινέσω και τους στίχους του ; Ό χ ι ! Ό τ α ν κανένας δεν τα καταφέρνει

84

να γράψει ωραία, δε ν πρέπει και να γράψει, εξόν αν είναι καταδικασμένος επί ποινή θανάτου να το κάνει!» Και στο τέλος με ζόρι κι άθελα του μιαν υποχώρηση έκανε και του 'πε : «Κύριε, σας φάνηκα αυστηρός, λυπούμαι και θα 'θελα, επειδή σας αγαπάω να 'βρισκα το σονέτο σας σπουδαίο». Και τότε οι δικαστάδες τούς έβαλαν να φιληθούν - και τέλειωσε το ζήτημα. ΕΛΙΑΝΘΗ

Οι τρόποι του παράξενοι πολύ, μα εγώ τον ξεχωρίζω μεσ' απ' όλους. Τ η ς καρδιάς του η ακατάπαυτ' ειλικρίνεια έχει κάτι το ηρωικό και μέγα. Σπάνια αρετή στο σημερνόν αιώνα. Μακάρι να την είχαν όλοι οι άνθρωποι. ΦΙΛΩΤΑΣ

Ό σ ο τον μελετάω, τόσο απορώ για τ' αξήγητο πάθος του έρωτα του. Με τέτοιον χαρακτήρα πο 'χει ο Ά λ κ η ς , πώς έγινε κι αγάπησε, δεν ξέρω. Κ α ι με ξαφνιάζει ακόμα πιο πολύ, που πήε με την ξαδέρφη σας να μπλέξει. ΕΛΙΑΝΘΗ

Τώρα καταλαβαίνω, πως η αγάπη δεν είναι χαραχτήρων συμφωνία. 85

Τα αισθήματα μας λογική δεν έχουν και να το το παράδειγμα μπροστά μας. ΦΙΛΩΤΑΣ

Π ώ ς σας φαίνεται; Α υ τ ή τον αγαπάει; ΕΛΙΑΝΘΗ

Π ο λ ύ δύσκολο πράμα ν' απαντήσω ! Π ώ ς να ξέρω, αν τον αγαπάει στ' αλήθεια, αφού δεν είναι σίγουρη ούτ' εκείνη ; Π ο λ λ έ ς φορές πραγματικά αγατάει και δεν το ξέρει κι άλλοτες νομίζει, πως είναι ερωτεμένη, μα δεν είναι. ΦΙΛΩΤΑΣ

Φοβούμαι, πως ο φίλος μας θα πάθει πολλά απ' αυτήν, που ο νους του δεν τα βάνει. Αν έκρινε με τη δικιά μου γνώμη, θα 'πρεπε αλλού να δώσει την καρδιά του. Αν διάλεγεν εσάς, τι μέγα ευτύχημα γι' αυτόν η καλοσύνη της ψυχής σας ! ΕΛΙΑΝΘΗ

Ειλικρινά θα σας μιλήσω λόγια μασημένα δε στέκουν τέτοιες ώρες. Δεν κατακρίνω εγώ την εκλογή του και να ευτυχήσει ολόκαρδα το θέλω. Κι αν ήτανε στο χέρι μου, τα πάντα θα 'κανα με χαρά ναν τους ενώσω. Αν όμως (και πολύ συχνά συμβαίνει) 86

στην εκλογή του έπεσεν όξω ο φίλος κ' εκείνη αλλού έχει δώσει την καρδιά της, τον έρωτα του δέχομ' ευχαρίστως. Και που θα 'ρθει σε μένα να προσπέσει διωγμένος απ' την άλλη, δε με νοιάζει. ΦΙΛΩΤΑΣ

Θαν το 'θελα κ' εγώ να προτιμούσε τη δικιά σας καρδιά παρά της άλλης. Ρωτήστε και τον ίδιο να σας πει, πόσες φορές για σας του ' χ ω μιλήσει. Μ' αν ξαφνικά ο υμέναιος τους ενώσει και για κείνον κλειστεί η καρδιά σας πάντα, θα 'μουν πολύ ευτυχής, αν ημπορούσα να κέρδιζα, κυρία, την εύνοια σας και την τόσο μεγάλη καλοσύνη σας γι' αυτόν, να την εδίνατε σ' εμένα. ΕΛΙΑΝΘΗ

Παίζετε βλέπω. ΦΙΛΩΤΑΣ

Α ! Κυρία, καθόλου και σας μιλώ απ' τα βάθη της καρδιάς μου. Τ η ν ευκαιρία ζ η τ ώ που θα μπορούσα ρητά να σας προσφέρω τον εαυτό μου και δε βλέπω την ώρα, πότε θα 'ρθει.

87

ΣΚΗΝΗ ΔΕΥΤΕΡΗ

ΑΛΚΗΣ, Ε Λ Ι Α Ν Θ Η , ΦΙΛΩΤΑΣ

ΑΛΚΗΣ

Εσείς εκδικηθείτε με, κυρία. Μ ο υ κατακουρελιάσαν την καρδιά μου... ΕΛΙΑΝΘΗ

Τι τρέχει κ' είσαστ' έτσι ταραγμένος ; ΑΛΚΗΣ

Μόνο που το στοχάζομαι, πεθαίνω. Κι αν πέφταν όλα τα στοιχεία της πλάσης απάνω μου, θα πάθαινα πιο λίγο. Τετέλεσται... Η αγάπη μου... Πάει... Πνίγομαι ΕΛΙΑΝΘΗ

Ε λ ά τ ε δε στα συγκαλά σας τώρα ! ΑΛΚΗΣ

Π ώ ς γίνεται, ουρανέ, τόσα χαρίσματα να υπάρχουν σε ψυχή τόσο χυδαία ! ΕΛΙΑΝΘΗ

Για ποιον μ ι λ ά τ ε ; ΑΛΚΗΣ

Πάει, χαθήκανε ό λ α ! Αχ ! Με πρόδωσαν, με δολοφόνησαν. 88

Η Σελιμένη (ποιός θα το πιστέψει;) η Σελιμένη μ' απατάει, η ψεύτρα. ΕΛΙΑΝΘΗ

Είσαστε βέβαιος ; Έ χ ε τ ε αποδείξεις ; ΦΙΛΩΤΑΣ

Μπορεί να 'ναι κι απλή υποψία. Σε κάνει η ζήλια να φαντάζεσαι ό,τι θέλεις. ΑΛΚΗΣ (Στον

Φιλώτα)

Παρακαλώ, να μην ανακατεύεσαι. (Στην

Ελιάνθη)

Π ώ ς ν' αμφιβάλλω για την απιστία της ; Τ η ν έχω εδώ στην τσέπη μου, γραμμένη με το δικό της χέρι. Ναι, κυρία, για τον γελοίον Ορόντα ραβασάκι, που την ντροπιάζει και με δαιμονίζει" για τον Ορόντα, που τονε θωρούσα τον τελευταίο απ' τους αντεραστές μου. ΦΙΛΩΤΑΣ

Έ ν α γράμμα μπορεί να μας γελάσει, να μην είναι και να φαίνετ' ένοχο. ΑΛΚΗΣ

Μη με σκοτίζεις, σε παρακαλώ, σου το 'πα να κοιτάζεις τη δουλειά σου.

89

Μην παραφέρνεστ' έτσι. ΑΛΚΗΣ

Μόνο εσείς μπορείτε να με σώσετε, κυρία. Βαθύτατα η καρδιά μου πληγωμένη ζητά από σας γιατρειά, ζητάει βοήθεια. Εκδικηθείτε την ξαδέρφισσά σας την άπιστη κι αχάριστη, που πήγε και πρόδωσε την πιο μεγάλη αγάπη ! Το φοβερό της κρίμα εκδικηθείτε ! ΕΛΙΑΝΘΗ

Να την εκδικηθώ ; Και με ποιον τρόπο ; ΑΛΚΗΣ

Δεχθείτε την καρδιά μου ! Τηνε παίρνω απ' την άπιστη αυτήν, σας την προσφέρω Θα σκάει από τη ζήλια, όταν θα βλέπει την τρίσβαθην αγάπη και το σέβας, τη μεγάλη αφοσίωση, τις φροντίδες τις πολλές μου για σας, και τις θυσίες. ΕΛΙΑΝΘΗ

Λυπούμαι, αλήθεια, για το πάθημα σας κ' η προσφορά σας με τιμά πολύ. Μα το κακό δεν είναι ανεπανόρθωτο κι ο γδικιωμός για τούτο περισσεύει. Όταν μας απατούν τ' αγαπημένα 90

τα πλάσματα, χιλιάδες σκέδια κάνουμε για εκδίκηση, μα πάντα σκέδια μένουν. Ό σ ο κι αν έχει σοβαρήν αιτία, δεν τα χαλάει κανείς με τη γυναίκα, που 'ναι το παν γι' αυτόν. Έ τ σ ι σε λίγο η φταίχτρα βγαίνει αθώα σαν περιστέρα κι ό,τι κακό κι αν έκανε ξεχνιέται. Ω ! Δε βαστά ο θυμός του ερωτεμένου. ΑΛΚΗΣ

Ό χ ι και πάλιν ό χ ι ! Αφού με πρόσβαλε θανάσιμα, τα χάλασα μαζί της οριστικά και δεν τα ξαναφκιάνω. Κι άτιμο να με πουν, αν μετανιώσω. Να τηνε ! Τόσο η θέα της μ' εξοργίζει, που θα της κάνω φοβερή σκηνή, θα τηνε ρεζιλέψω και κατόπι θα σας προσφέρω την καρδιά μου, ως θα 'να λυτρωμένη απ' τα πλάνα της τα μάγια.

91

ΣΚΗΝΗ ΤΡΙΤΗ

ΣΕΛΙΜΕΝΗ, ΑΛΚΗΣ

ΑΛΚΗΣ

Άραγε θα μπορέσω να κρατήσω το θυμό μου ; ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Σας βλέπω ταραγμένο ! Τι σημαίνουν ετούτ' οι στεναγμοί σας κ' οι ματιές, που μου ρίχνετε αγριεμένες ΑΛΚΗΣ

Δεν είναι ρύπος ψυχικός στον κόσμο, που τη δικιά σας πώρωση να φτάνει! Οι δαιμόνοι κ' η κόλαση οργισμένοι δεν εγεννήσαν τέρας σαν κ' εσάς ! ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Μπράβο σας ! Θάμα η τρυφερότητα σας ΑΛΚΗΣ

Καιρός γι' αστεία δεν είναι, μη γελάτε ! Πρέπει να κοκκινίσετε, κυρία. Κ ρ α τ ώ της προδοσίας σας την απόδειξη γι' αυτό 'μαι ταραγμένος, μάθετε το. Ε ί χ α δίκιο ν' ανησυχώ, να τρέμω και να βάζω πολλά κακά στο νου μου. Οι συχνές μου υποψίες σάς ενοχλούσαν

92

Τη δυστυχία μου ζήταα και τα μάτια μου την είδαν. Μ' ολην την καπατσοσύνη, που 'χατε να κρυβόσαστε, βαθιά μου ένιωθα τι μου μέλλονταν να πάθω. Α λ λ ά μη φανταστείτε, πως θ' αφήσω το κακό, που μου κάνατε, ανεγδίκητο. Το ν' αγαπάς πολύ, δεν είναι λόγος να σου ανταποκριθούν. Γεννιέται η αγάπη λεύτερη πάντα κι όπου της καπνίσει. Με το ζόρι καρδιά δεν καταχτιέται, μα δίνεται όπου διάλεξε και θέλει. Έ τ σ ι κ' εγώ δε θα παραπονιόμουν, αν μιλούσατε ειλικρινά και τίμια κι απ' αρχής μ' απελπίζατε, κυρία. Τ ό τ ε δε θα 'χα τίποτα μαζί σας, θα τα 'βαζα με την κακιά μου τύχη. Μα εσείς με προθυμία τον έρωτα μου δεχτήκατε κι αυτό 'ναι προδοσία, που της πρέπει μεγάλη τιμωρία και νιώθω στ' άκρα να με σπρώχν' η οργή μου. Ν α ι ! Ν α ι ! Σας λέγω τρέμετε, κυρία. Α ! Δε βαστιέμαι πλέον από τη λύσσα. Πληγωμένος θανάσιμα, δεν είμαι κύριος του λογικού και της καρδιάς μου. Ό,τι ο θυμός μου λέει, αυτό θα το κάνω κι ό,τι κάνω καμιά δεν έχω ευθύνη. ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Μα τι τρέχει και παραφέρνεστ' έτσι; Μη χάσατε λοιπόν τα λογικά σας ; 93

ΑΛΚΗΣ

Τα λογικά μου τα χασα από τότε, που με πότισε η ψευτιά σας όλο το φαρμάκι, που τώρα με σκοτώνει. Κ α ι πίστεψα, πως είχε καν μια στάλα ειλικρίνεια η προδότισσα ομορφιά σας. ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Μα για ποιαν προδοσία μιλάτε, κύριε ; ΑΛΚΗΣ

Ω ! Τι διπροσωπία κ' υποκρισία ! Στα χέρια μου κρατάω την προδοσία σας. Κ ο ι τ ά χ τ ε εδώ, κυρία, είναι η γραφή σας ! Σας ταράζει το ραβασάκι αυτό σας και δε βρίσκετε λόγια ν' απαντήσετε ; ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Α υ τ ό λοιπόν το πράμα σάς εθύμωσε ; ΑΛΚΗΣ

Το κοιτάτε χωρίς να κοκκινίζετε ; ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Να κοκκινίσω ; Δεν υπάρχει λόγος. ΑΛΚΗΣ

Τι πονηριά και θράσος ενωμένα! Μ ή π ω ς και τ' αρνηθείτε, που δεν έχει υπογραφή; 94

ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Καθόλου ! Είναι δικό μου. Λ Λ Κ Ι Ι Σ

Και το κοιτάτε αδιάφορα, αφού μέσα του η προδοσία σας είναι φως φανάρι; ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Είστε πολύ παράξενος, αλήθεια. ΑΛΚΗΣ

Π ώ ς ! Δε σας νοιάζει τούτ' η μαρτυρία ; Και τα γλυκόλογα σας στον Ορόντα δε σας ντροπιάζουν κι ούτε με προσβάλλουν ; ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Στον Ορόντα ; Κ α ι πού τον ξετρυπώσατε ; ΑΛΚΗΣ

Αυτός, που μου παράδωσε το γράμμα, μου 'πε, πως θα το πήγαινε του Ορόντα. Κι αν δεχτούμε, πως σ' άλλονε το στέλνατε, μήπως γι' αυτό προσβάλλομαι λιγότερο και το δικό σας φταίξιμο μικραίνει; ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Κι αν το 'στελνα το γράμμα σε γυναίκα, πάλι θα 'ταν κακό και θα σας πλήγωνε ;

95

ΑΛΚΗΣ

Π ώ ς τα στρίβετε, αλήθεια ! Σας θαυμάζω. Δεν περίμενα τόσην πονηρία ! Με πείσατε ! Δεν αμφιβάλλω πια ! Τέτοιες χοντροκοπιές μεταχειρίζεστί; Τ ο ν κόσμο για κουτόν τονε περνάτε ; Εμπρός ! Να ιδώ με ποιες δικολαβίες με ποιον τουπέ, κυρία, θα υποστηρίξετε το ψέμα σας και πώς θα μου αποδείξετε, πως το γράμμα σας είναι για γυναίκο, αφού 'ναι αγάπη φλογερή γεμάτο. Αν έχετε μια στάλα καλήν πίστη, εξηγήστε μου αυτά, που θα διαβάσω. ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Δεν ακούω ! Ό τ α ν κάνετε τον άγριο, μου φαίνεστε γελοίος. Κ α ι ποιος σας δίνει την άδεια να με βρίζετε κατάμουτρα ; ΑΛΚΗΣ

Μη θυμώνετε, μη. Δεχτείτε λίγο να μου εξηγήστε μερικά σημεία. •

ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Ό χ ι , δε θέλω. Κι ό,τι σάς αρέσει πιστέψετε το, δε με νοιάζει στάλα. ΑΛΚΗΣ

Παρακαλώ, αποδείξετε μου μόνο, πως είναι για γυναίκα αυτό το γράμμα. 96

ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Είναι για τον Ορόντα κ' επιμένω. Πιστέψετε το ! με χαρά μεγάλη δέχομαι την ακούραστη του αγάπη. Τον άνθρωπο θαυμάζω και τα λόγια του. Κι ό,τι να βάλει ο νους σας, είναι αλήθεια. Εμπρός ! Αποφασίστε ! Μη διστάζετε. Μονάχα μη με πονοκεφαλάτε ! ΑΛΚΗΣ (Μόνος

)

Ουρανέ ! Ποιος φαντάστηκε στον κόσμο τόση μαύρη κακία. Π ώ ς περιπαίζει έτσι σκληρά κι ανήλεα την καρδιά μου ! Ε ί χ α απόλυτο δίκιο να θυμώσω και να ξεσπάσω ενάντια της, μα βλέπω, πως ξαφνικά βρέθηκα να 'μαι ο φταίχτης. Μ ο υ 'στησε τον καβγά και σπρώχνει στ' άκρα τις υποψίες και τα μαρτύρια μου. Χαίρεται, που με κάνει να πιστεύω τα πάντα, ναι! Κ' είμαι άναντρος αλήθεια, που δε σπάζω μεμιάς την άλυσό μου να λυτρωθώ και να καταφρονήσω τη γυναίκα, που μ' έχει κουρελιάσει. (Στη

Σελιμένη)

Πόσο μαστορικά εκμεταλλευόσαστε της καρδιάς μου την άκρα αδυναμία και κάνετε να βγαίνει σ' όφελος σας όλ' η μεγάλη φλόγα της αγάπης,

97

που μου ανάψαν τα μάτια σας τα πλάνα. Πέστε μου, πως γελάστηκα και μην επίτηδες καμώνεστε τη φταίχτρα ! Δείξετε μου π(ος είναι αθώο το γράμμα σας και θα πέσω στα πόδια σας δικός σας. Αν εσείς προσπαθήστε να με πείσετε κ' εγώ θα προσπαθήσω να πιστέψω. ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Ε ί σ τ ε τρελός, σας τύφλωσεν η ζήλια. Αξιος δεν είστε να σας αγαπάω. Δε μου λέτε, τι τάχα μ' αναγκάζει να ρίχνω τόσο χάμου τον εαυτό μου, να υποκρίνομαι την ερωτεμένη ; Κι αν άλλον αγαπούσα, για ποιο λόγο να μη σας το δηλώσω καθαρά ; Κι αυτή μου η καταφάνερη συμπάθεια δεν μπόρεσε να σας μποδίσει ολίγο τόσο άστοχα να με υποψιαστείτε ; Α ! Π ώ ς το φέρσιμο σας με προσβάλλει! Το ξέρετε, πως δεν τολμά η γυναίκα να ομολογήσει λεύτερα ό,τι νιώθει. Έ τ σ ' η ντροπή κ' έτσ' η τιμή απαιτούνε και την κάνουν σιωπώντας να υποφέρει. Κι αν τολμήσει να πει το μυστικό της, επιτρέπετ' εκείνος ν' αμφιβάλει; Και δεν εγκληματεί, σαν δεν πιστεύει ό,τι δύσκολα τόσο ομολογιέται; Αν εσείς με υποψιάζεστε, έχω δίκιο να θυμώνω, να μη σας εχτιμάω.

Είμαι πολύ κουτή, που ακόμα νιώθω καλοσύνη για σας. Να 'δινα σ' άλλον την αγάπη και την εχτίμηση μου, θα 'τανε δίκια τα παράπονα σας. ΑΛΚΗΣ

Α ! Προδότισσα ! Τ η ν αδυναμία που 'χω για σας, τη βρίσκετε παράλογη. Με τα γλυκόλογα σας με απατάτε, μα δεν πειράζει, το πικρό ποτήρι ως τη στερνή του στάλα Φαν το πιω. Σας πιστεύω τυφλά ό,τι να μου πείτε. Θ έ λ ω να ιδώ ως το τέλος την καρδιά σας, αν θα φτάσει ως τη μαύρη προδοσία ! ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Ό χ ι , δε με αγαπάτε όσο μού πρέπει. ΑΛΚΗΣ

Τίποτα δεν μπορεί να μετρηθεί με τη δικιά μου απέραντην αγάπη. Κι απάνου στον καημό μου, που δεν κρύβεται, τέτοιες επιθυμίες συχνά με πιάνουνε : κανείς να μη σας έβρισκεν ωραία, να 'σαστε πάντα δύστυχη στον κόσμο κι ο Θεός να μη σας έδινε την ώρα που γεννιόσαστε αρχοντιά και πλούτη ! Τότες εγώ με της καρδιάς μου το αίμα και με κάθε θυσία θα προσπαθούσα την αδικία της Μοίρας να διορθώσω, 99

για να ' χ ω την τρανή χαρά και δόξα, πως όλα σας σε μένα τα χρωστάτε. ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Με παράξενον τρόπο επιθυμείτε το καλό μου, ο Θεός να με φυλάει! Μα να ο κυρ Γιάννης, κωμικά ντυμένος.

100

ΣΚΗΝΗ ΤΕΤΑΡΤΗ

ΣΕΛΙΜΕΝΗ,

ΚΥΡ

ΓΙΑΝΝΗΣ

ΑΛΚΗΣ,

(με

φορεσιά

ταξιδιού)

ΑΛΚΗΣ

Τι σημαίνει το ντύσιμο σου ετούτο κ' η ταραγμένη σου όψη ; ΚΥΡ Γ Ι Α Ν Ν Η Σ

Α χ ! Αφέντη., ΑΛΚΗΣ

Μίλα. ΚΥΡ Γ Ι Α Ν Ν Η Σ

Π ο λ λ ά μυστήρια μας συμβαίνουν. ΑΛΚΗΣ

Σαν τι λοιπόν; ΚΥΡ Γ Ι Α Ν Ν Η Σ

Λ ά σ π ' η δουλειά μας ! ΑΛΚΗΣ

Πώς; ΚΥΡ Γ Ι Α Ν Ν Η Σ

Λεύτερα να μιλήσω ;

101

ΑΛΚΗΣ

Ν α ι ! Και σύντομα. ΚΥΡ ΓΙΑΝΝΗΣ

Δε μας ακούει κανείς ; ΑΛΚΗΣ

Μ' έσκασες ! Μ ί λ α ! ΚΥΡ Γ Ι Α Ν Ν Η Σ

Να του δίνετε γρήγορα. ΑΛΚΗΣ

Π ώ ς είπες ; ΚΥΡ

ΓΙΑΝΝΗΣ

Να το σκάσετ' εγγλέζικα κι αμέσως. ΑΛΚΗΣ

Για ποιο λ ό γ ο ; ΚΥP Γ Ι Α Ν Ν Η Σ

Στερνά, θα ξηγηθούμε. ΑΛΚΗΣ

Δε σε καταλαβαίνω. ΚΥΡ Γ Ι Α Ν Ν Η Σ

Τ ι καθόσαστε; Και δεν είναι καιρός για χαιρετούρες. 102

ΑΛΚΗΣ

Γιατί μιλά; αλαφιασμένος έτσι; ΚΥΡ Γ Ι Α Ν Ν Η Σ

Να δέσετε τα τσούλια σας και δρόμο. ΑΛΚΗΣ

Κάθαρμα, θα σου σπάσω το κεφάλι, αν δεν εξηγηθείς ανθρωπινά. ΚΥΡ Γ Ι Α Ν Ν Η Σ

Έ ν α ς άνθρωπος μαύρος, ρούχα κι όψη, μπήκε στο σπίτι ως μέσα στην κουζίνα κι άφησ' ένα χαρτί μουντζουρωμένο με τζίφρες, που κι ο διάολος δεν τις βγάζει. ΑΛΚΗΣ

Κ α ι καλά. Μα τι σχέση μπορεί να 'χει ετούτο το χαρτί με τη φευγάλα ; ΚΥP Γ Ι Α Ν Ν Η Σ

Γιατί μετά μιαν ώρα ήρθ' ένας άλλος, που στο σπίτι μας έρχεται συχνά, να σας ζητήσει ανήσυχος. Κι αφού δε σας βρήκε, μου ανάθεσε με τρόπο, ξέροντας με τι ζήλο σάς δουλεύω, να σας πω... Για σταθείτε ! Π ώ ς τον λέγανε ; ΑΛΚΗΣ

Τ' όνομα του δε χρειάζεται. Τι σου 'πε ; 103

ΚΥP ΓΙΑΝΝΗΣ

Φ ί λ ο ς σας είναι, αυτό μονάχα ξέρω. Μου 'πε πως κιντυνεύετε κι αμέσως να φύγετε, όπου να 'ναι θα σας πιάσουν. ΑΛΚΗΣ

Έ τ σ ι , χωρίς εξήγηση καμιά ; ΚΥΡ Γ Ι Α Ν Ν Η Σ

Μ ο υ ζήτησε χαρτί και καλαμάρι κ' έγραψε λίγα λόγια. Α υ τ ά νομίζω, πως θα φωτίσουν το πολύ μυστήριο. ΑΛΚΗΣ

Δ ώ σ ' μου το δω ! ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Σαν τι να γράφει μέσα ΑΛΚΗΣ

Δεν ξέρω. Ε ί μ ' ανυπόμονος να μάθω. ΚΥΡ Γ Ι Α Ν Ν Η Σ (Αφού

ψάχτηχε

πολλή

ώρα)

Τ' άφησα στο τραπέζι απάνου, αφέντη. ΑΛΚΗΣ

Μ ο υ 'ρχεται να...

104

ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Συγκρατηθείτε λίγο και τρεχάτε να ιδείτε τι συμβαίνει. ΑΛΚΗΣ

Φαίνεται πως η Μοίρα δεν το θέλει να τελειώσω μαζί σας την κουβέντα. Μα δε θα της περάσει! Πριν βραδιάσει, θα 'ρθω πίσω ξανά, να ξηγηθούμε.

105

ΠΡΑΞΗ ΠΕΜΠΤΗ

ΣΚΗΝΗ ΠΡΩΤΗ

ΑΛΚΗΣ,

ΦΙΛΩΤΑΣ

ΑΛΚΗΣ

Πάει τέλειωσε, την πήρα την απόφαση. ΦΙΛΩΤΑΣ

Ό σ ο βαρύ το χτύπημα και να 'ναι, δεν πρέπει... ΑΛΚΗΣ

Χάνεις άδικα τα λόγια, κ' η λογική σου δε φελά. Στον κόσμο τίποτα πια τη γνώμη δε μου αλλάζει. Στα χρόνια αυτά που ζούμε βασιλεύει μεγάλη ανηθικότητα, γι' αυτό κόβω με τους ανθρώπους κάθε σχέση. Σ τ η δίκη αυτήνε με το μέρος μου ήταν όλα : τιμή, συνείδηση και νόμοι κι όλοι παντού το δίκιο μου φώναζαν. Κ α ι σ' αυτό μου το δίκιο στηριγμένος ησύχαζα, μα ξάφνου την παθαίνω. Ε ί χ α δίκιο, όμως έχασα τη δίκη ! Τ η ν κέρδισ' ένας άθλιος, που η ζ ω ή του είναι γεμάτη σκάνταλα κι απάτες. Νίκησε ο δόλος την καλοπιστία.

106

Tι μαστοριά, να κάνει t τ' άσπρο μαύρο ! Με τις ψευτιές και με τα κομπλιμέντα ετούμπαρε τη θέμιδα κ 1 εκείνη με την ξίόψρενη απόφαση που πήρε, του στεφάνίοσε την παλιανθρωπιά του. Και δε μου φτάνει τούτ' η αναποδιά, στην καλή κοινωνία κυκλοφορήσαν ένα βιβλίο ανόητο και γελοίο κι ο κακούργος αυτός αντίδικος μου διάδωσε, πως εγώ 'μαι ο συγγραφέας. Κι ο φίλος μας ο Ορόντας με πολλήν κακία την ψευτοφήμη υποστηρίζει, αυτός, που τον λογιάζουν στο παλάτι για τίμιο. Και κακό δεν του ' χ ω κάνει. Τ ο υ μίλησα μονάχα με ειλικρίνεια για τους πανάθλιους στίχους του κι αυτό γιατί, ναι και καλά, τη γνώμη μου ήθελε. Τη γνώμη μου τη σέβομαι, τους άλλους δεν τους γελώ κι αλήθεια δεν προδίνω. Μ' εγδικιέται γι' αυτό και μου φορτώνει πράματα, που δεν τα 'κανα ποτές μου. Έ γ ι ν ε ο φοβερότερος εχτρός μου και ποτές του δε θα με συγχωρέσει, που δεν το εβρήκα ωραίο το ποίημα του. Να σε τι προστυχιές τούς παρασέρνει τους ανθρώπους η ματαιοδοξία ! Α υ τ ή 'ναι η αρετή, η καλοπιστία κ' η δικιοσύνη, που θα βρεις στον κόσμο. Φ τ ά ν ε ι ! Κ α ι παραπάνου δε βαστάω. Μακριά από τους ληστάδες και από τη ζ

107

Κι αν τρώγεστε σα λύκοι ανάμεσα σας, δεν έχω) εγώ καμιά δουλειά μαζί σας. ΦΙΛΩΤΑΣ

Η απόφαση σου βιαστικά παρμένη. Δεν είν' έτσι μεγάλο το κακό. Δεν μπόρεσε ο αντίδικος παρ' όλα τα ψέματα του να σε φυλακίσει. Η κατηγόρια του έπεσε και τώρα έχασε κάθε υπόληψη στον κόσμο. ΑΛΚΗΣ

Αυτός ; Δε δίνει τσακιστή για τέτοια. Ε ί ν ' αισχρός και φαυλόβιος με πατέντα. Κι όχι μονάχα δε θα ζημιωθεί, μα και θ' ανέβει πιο ψηλά από πρώτα. ΦΙΛΩΤΑΣ

Είναι βέβαιο, πως δεν την παραπίστεψεν ο πολύς κόσμος την καταλαλιά του. Γ ι ' αυτό καθόλου μην ανησυχείς. Ό σ ο για την απόφαση της δίκης, που αληθινά μπορεί να σε πικραίνει, εύκολα κάνεις έφεση. ΑΛΚΗΣ

Ποτές ! Τ η ν απόφαση δε θα την προσβάλω, αν και μ' έχει κατάκαρδα πληγώσει. Μ ι α τόσο καταφάνερη αδικία 108

θέλω να μείνει σ' όλες τις γενιές δείγμα παντοτινό τον ξεπεσμού, που βασιλεύει στην αισχρή εποχή μας. Θα χάσω το πολύ είκοσι χιλιάδες και μ' αυτές θ' αγοράσω το δικαίωμα την ανομία να βρίζω των ανθρώπων και να της έχω μίσος ακατάλυτο. ΦΙΛΩΤΑΣ

Επιτέλους... ΑΛΚΗΣ

Παράτα μ' επιτέλους ! Τ' ατράνταχτα μου λόγια συζητάς ; Κ' έτσι μπροστά μου θα δικιολογήσεις τις ατιμίες, που βλέπουμ' όλη μέρα ; ΦΙΛΩΤΑΣ

Ό χ ι ! Κ' εγώ 'μαι σύμφωνος μαζί σου. Ό λ α στον κόσμο απάτη και συμφέρο κ' η πονηριά νικάει παντού και πάντα. Μακάρι να μην ήταν έτσι οι άνθρωποι Μα γιατί 'ναι στην ανομία πνιγμένοι, πρέπει γι' αυτό να σηκωθείς να φύγεις Έ χ ο υ ν και το καλό τους οι κακίες των άλλωνε, μας γίνονται αφορμή να βάζουμε σε πράξη τη δικιά μας την αρετή και τη φιλοσοφία. Αν ήταν όλες οι καρδιές γιομάτες τιμιότητα, ειλικρίνεια, δικιοσύνη,

109

δε θα χρειάζονταν πλήθος αρετές, γιατί ο σκοπός τους είναι να μας δίνουν τη δύναμη ν' αντέχουμε γενναία στην αδικιά του κόσμου. Μ ι α καρδιά... ΑΛΚΗΣ

Κανείς στα λόγια δε σε παραβγαίνει κι ωραία πολύ στοχάζεσαι, μα χάνεις άδικα τον καιρό σου και τα λόγια. Η λογική μού λέει να φύγω. Ξέρω πως δεν μπορώ τη γλώσσα να κρατήσω και σε πρώτη ευκαιρία θα μου ξεφεύγουν λόγια βαριά, χωρίς εγώ να φταίω, και θα 'χω κάθε τόσο φασαρίες. Άφησε με λοιπόν, μη συζητάς. Θα περιμένω εδώ τη Σελιμένη. Επιθυμώ τα σκέδια μου να εγκρίνει. Τώρα θα καταλάβω, αν μ' αγαπά. Η περίσταση αυτή θα μου το δείξει. ΦΙΛΩΤΑΣ

Ό σ ο να 'ρθει, δεν πάμε λίγο απάνου στης Ελιάνθης ; ΑΛΚΗΣ

Ό χ ι , είμαι ταραγμένος. Πήγαιν' εσύ κ' εμένα εδώ άφησε με σ' αυτήν τη μισοσκότεινη γωνιά μονάχο με τη μαύρη μου τη θλίψη.

110

ΦΙΛΩΤΑΣ Όμορφη, βλεπω, θα' χεις συντροφιά! Πάω να πω της Ελιάνθης να κατέβει.

ΣΚΗΝΗ ΔΕΥΤΕΡΗ

ΟΡΟΝΤΑΣ, ΣΕΛΙΜΕΝη, ΑΛΚΗΣ

ΟΡΟΝΤΑΣ

Εσείς αν το θελήσετε, για πάντα σκλάβος σας θα 'μαι κ' υποταχτικός, φτάνει το ναι να πείτε απ' την καρδιά σας : η αγάπη δε σηκώνει αμφιβολίες. Αν της καρδιάς μου η φλόγα σάς συγκίνησε, δεν πρέπει να το κρύβετε, κυρία. Κ α ι θα 'ταν πρώτη απόδειξη για μένα, αν του κόβατε του Α λ κ η κάθ' ελπίδα. Στο βωμό της αγάπης του θυσιάστε τον κι από σήμερα δείχτε μου την πόρτα. ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Μα πώς τονε μισείτε έτσι πολύ, αφού τόσες φορές μού τον παινέσατε ; ΟΡΟΝΤΑΣ

Περιττή κάθ' εξήγηση μονάχα θέλω να ξέρω πού η καρδιά σας κλίνει. Διάλεχτε ! Εμπρός. Τον έναν ή τον άλλο ! Η απόφαση σας θα 'ναι απόφαση μου. ΑΛΚΗΣ (Βγαίνοντας

από

τη

γωνιά)

Ο κύριος έχει δίκιο. Εμπρός ! Διάλεχτε !

112

Ό,τι ζητάει, κ' εγω, κυρία, το θέλω έχω την ίδια επιθυμία κι ανάγκη : τον έρωτα σας και γυρεύω απόδειξη. Δεν μπορεί να χρονιάζει αυτό το ζήτημα, έφτασε πια η στιγμή να εξηγηθείτε. ΟΡΟΝΤΑΣ

Α ! Δε θέλω η αγάπη μου να γίνει εμπόδιο στη δικιά σας ευτυχία. ΑΛΚΗΣ

Ούτε κ' εγώ, ζηλεύω δε ζηλεύω, την καρδιά της να μοιραστώ μαζί σας. ΟΡΟΝΤΑΣ

Αν όμως η κυρία σάς προτιμάει... ΑΛΚΗΣ

Αν τόσο δα για σας αίσθημα νιώθει... ΟΡΟΝΤΑΣ

Ορκίζομαι να τραβηχτώ για πάντα. ΑΛΚΗΣ

Ορκίζομαι να μην την ξαναϊδώ. ΟΡΟΝΤΑΣ

Λοιπόν, μιλήστε ξάστερα, κυρία.

113

Λοιπόν, μιλήστε αδίσταχτα, κυρία. ΟΡΟΝΤΑΣ

Πείτε μας ποιόνε προτιμά η καρδιά σας. ΑΛΚΗΣ

Πείτε μας ποιον διαλέγετε απ' τους δυο μας ΟΡΟΝΤΑΣ

Π ώ ς ! Δύσκολο σας είναι να διαλέξετε ; ΑΛΚΗΣ

Π ώ ς ! Α κ ό μ α η ψυχή σας ταλαντεύεται; ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Πόσον άτοπη, Θε μου, η απαίτηση σας και πώς παραλογίζεστε κ' οι δυο σας ! Ποιον προτιμάω, το ξέρω κ' η καρδιά μου δε γέρνει μια από δω και μια από κει κι ανάμεσα στους δυο σας δε διστάζει. Τ η ν εκλογή την έκανα πολληώρα, μα δεν μπορώ, πολύ με δυσκολεύει, να την ομολογήσω εδώ μπροστά σας. Δε λέγεται κατάμουτρα σε κείνον, που πρόκειται να τον δυσαρεστήσει. Μπορώ να δείξω πού η καρδιά μου γέρνει, μα χωρίς να προσβάλω και τον άλλον. Γ ι ' αυτόν υπάρχουν άλλοι πιο λεπτοί τρόποι να μάθει την κακοτυχιά του. 114

ΟΡΟΝΤΑΣ

Ό χ ι ! Ό χ ι ! Ειλικρινά να εξηγηθείτε και δε μου κακοφαίνεται. ΑΛΚΗΣ

Κ ' εγώ το ίδιο ζητάω : ορθά-κοφτά και δίχως περιστροφές να πείτε την αλήθεια. Μα εσείς για ένα φροντίζετε μονάχα : να μη χάσετε θαυμαστήν κανένα. Φτάνουνε πια κοροϊδίες κι αστεία. Πρέπει να εξηγηθείτε μια για πάντα, αλλιώς την άρνηση σας θα την πάρω για οριστική δικιά μου καταδίκη. Τέτοιο νόημα θα δώσω στη σιωπή σας κι ό,τι κακό περνάει από το νου μου, θαν το ' χ ω για ειπωμένο. ΟΡΟΝΤΑΣ

Π ο λ ύ δίκιον έχετε, που θυμώνετε κ' εγώ της λέω με σας τα ίδια, που της είπατε. ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Π ώ ς με κουράζει αυτή η παραξενιά σας ! Δεν είναι τρέλα αυτό που μου ζητάτε ; Δε σας είπα γιατί δεν απαντάω ; Η Ελιάνθη, να την έρχεται! Ας μας κρίνει.

115

ΣΚΗΝΗ ΤΡΙΤΗ

ΕΛΙΑΝΘΗ, ΦΙΛΩΤΑΣ, Σ Ε Λ Ι Μ Ε Ν Η , ΟΡΟΝΤΑΣ,

ΑΛΚΗΣ

ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Για ιδές, ξαδέρφη, πώς με βασανίζουν κ' οι δυο - νομίζω συνεννοημένοι. Ζητούνε να δηλώσω εδώ μπροστά τους ποιον από τους δυο η καρδιά μου προτιμάει κ' έτσι να φύγει ο τρίτος απ' τη μέση. Ξανακούστηκε, πες μου, τέτοιο πράμα ; ΕΛΙΑΝΘΗ

Δεν μπορώ ν' απαντήσω. Κάνεις λάθος να με ρωτάς. Εμένα δε μου αρέσουν όσοι δε μολογάνε ό,τι στοχάζονται. ΟΡΟΝΤΑΣ

Μάταια, κυρία, ζητάτε να σωθείτε. ΑΛΚΗΣ

Δε σας βοηθά κανείς για να ξεφύγετε. ΟΡΟΝΤΑΣ

Εμπρός ! Εμπρός, μιλήστε, μην κομπιάζετε. ΑΛΚΗΣ

Ό χ ι ! Θα προτιμούσα τη σιωπή σας.

116

ΟΡΟΝΤΑΣ Μια λέξη και το ζήτημα τελειώνει. ΑΛΚΗΣ

Μ η ν πείτε λέξη και θα καταλάβω.

\\Ί

ΣΚΗΝΗ ΤΕΤΑΡΤΗ

ΑΚΑΣΤΗΣ, ΚΛΕΙΤΑΝΔΡΟΣ, ΑΡΣΙΝΟΗ, ΦΙΛΩΤΑΣ, ΕΛΙΑΝΘΗ, ΟΡΟΝΤΑΣ, ΣΕΛΙΜΕΝΗ, ΑΛΚΗΣ

ΑΚΑΣΤΗΣ (Στη

Σελιμένη)

Ήρθαμε οι δυο να σας παρακαλέσουμε να μας λύσετε μια μικρή απορία. ΚΛΕΙΤΑΝΔΡΟΣ (Στον

Ορόντα

και

στον

Άλκη)

Τι σύμπτωση να 'σαστ' εδώ και σεις ! Π ο λ ύ σας ενδιαφέρει αυτό το ζήτημα. ΑΡΣΙΝΟΗ

Θα σας ξαφνιάζ' η παρουσία μου κι όμως οι κύριοι εδώ με φέραν άθελα μου. Ήρθαν σ' εμέ να παραπονεθούνε για κάτι που ποτές δεν το πιστεύω. Σας εχτιμάω πολύ και δεν το δέχομαι, πως είσαστε ικανή για τέτοιο κρίμα. Δεν πίστεψα τα μάτια μου τα ίδια. Κι αν κάποτε γι' ασήμαντες αιτίες ψυχραθήκαμε, ωστόσο ήρθα μαζί τους, για να χαρώ, που θα σας δω μπροστά μου να ξεπλύνετε τη συκοφαντία. ΑΚΑΣΤΗΣ

Εμπρός, κυρία, να ιδούμε δίχως νεύρα 118

πώς θ' απολογηθείτε. Αυτό το γράμμα δεν το 'χετε στον Κλείτανδρο σταλμένο ; ΚΛΕΙΤΑΝΔΡΟΣ

Ό χ ι ! Για τον Α κ ά σ τ η είναι γραμμένο. ΑΚΑΣΤΗΣ (Στον

Ορόντα

και

στον

Άλκη)

Αγνωστο δε σας είναι αυτό το γράψιμο. Δεν αμφιβάλλω, η ευγενικιά κυρία θα σας έδωσεν ευκαιρίες πολλές να το μάθετε. Τώρα θα διαβάσω : «Είσαστε

πολύ

παράξενος

τον ανοιχτόκαρδο

άνθρωπος

χαραχτήρα μου και

να με κατηγοράτε να μου

για

παραπονιέστε,

πως δεν είμαι ποτές μου τόσο χαρούμενη, όσο όταν δεν είμαι μαζί σας. Δεν υπάρχει μεγαλύτερο φέμα απ' αυτό. Κι αν δεν τρέξετε αμέσως

να μου

ζητήσετε συγχώρεση,

την

προσβολή

σας αυτή δε θα την ξεχάσω σ' όλη μου τη ζωή. Λυτός ο κρεμανταλάς

ο

υποκόμης...»

Να 'ταν ε δ ώ ! «...

ο κρεμανταλάς ο υποκόμης,

που απ' αυτόν αρχίζεις

την

γκρίνια σου, δε μου αρέσει καθόλου. Από τότε, που τον είδα σκυμμένο μιαν ώρα απάνου σ' ένα πηγάδι να φτύνει μέσα, για να κάμνει κύκλους, ϋαρο

τονε σιχάθηκα.

Οσο

για

τον κοντοπί-

το μαρκήσιο...» Χωρίς να καυκηθώ, για μένα λέει!

«... όσο για τον

κοντοπίθapo

το μαρκήσιο, που χτες μού κρα­

τούσε πολλήν ώρα το χέρι και δεν το άφηνε, νομίζω, πως δεν υπάρχει

στον κόσμο

τόσο

ασήμαντο 119

υποκείμενο

σαν ελόγου

του. Η μοναδική του αξία είναι ο τίτλος του. Όσο για τον κύ­ ριο με τις πράσινες κορδέλες...» (Στον

Αλκη)

Η σειρά σ α ς ! «... όσο για τον κύριο με τις πράσινες σκεδάζει με τ' απότομα ξεσπάσματα

κορδέλες

συχνά με δια­

του και με την κακοθυ-

μιά του. Μα τις περισσότερες φορές μού είναι ο πιο ανυπόφο­ ρος άνθρωπος

του κόσμου.

Όσο

για

τον κύριο με τη

ζα­

κέτα...» (Στον

Ορόντα)

Σερβιριστείτε, κύριε! «... όσο για τον κύριο με τη ζακέτα, που θ έ λ ε ι να περνάει για έξυπνος και να κάνει τον ποιητή παρά τη γνώμη όλου του κόσμου, δεν τα κατάφερα ποτές μου ν' ακούσω τι μου λέγει: η πρόζα του με κουράζει, όσο και η ποίηση του. Βάλτε το λοιπόν καλά

στο μυαλό

όπως φαντάζεστε.

σας,

πως

Έτσι καταντάω να

δε

διασκεδάζω επιθυμώ

καθόλου,

πάντα εσάς,

όπου κι αν βρίσκομαι

γιατί η παρουσία του αγαπημένου προ­

σώπου γλυκαίνει όλες

τις χαρές της

ζωης».

ΚΛΕΙΤΑΝΔΡΟΣ

Και τώρα, αν αγαπάτε, είναι η σειρά μου. (Δ

«Ο Κλείτανδρός σας,

ιαβά

ζει)

που μου μιλάτε και

τρέχουνε τα σάλια του,

όταν με κοιτάει,

γι' αυτόν,

αν και

είναι ο τελευταίος

απ' όλους, που θα του 'δινα την καρδιά μου. Είναι αστειότα­ τος, όταν πιστεύει πως τον αγαπώ, όσο κ' εσείς, όταν παρα­ πονιέστε πως δεν σας αγαπώ. Αν θέλετε να είσαστε άνθρω-

120

πος γνωστικός, να

χετε

σεις

τα αισθήματα του και να 'ρχε-

στε να σας βλεπω, οσο πιο συχνότερα μπορείτε, για να με βοηθάτε να

υπομένω

την

ενοχληση

(Στη

των αλλωνών».

Σελιμένη)

Λάμπει εδω μέσα η ευγενικιά ψυχή σας ! Τ η ν πράξη σας δε θα την ονομάσω ! Φτάνει. Κ α ι τώρα εγώ κι ο Α κ ά σ τ η ς πάμε να δείχνουμε δεξιά κι αριστερά την ασύγκριτ' εικόνα της καρδιάς σας ! ΑΚΑΣΤΗΣ

Π ο λ λ ά , κυρία, μπορούσα να σας ψάλλω, μα για σας δεν αξίζει να θυμώνω. Θα σας δείξω πως οι μικροί μαρκήσιοι μπορούν να βρουν καρδιές πολύ μεγάλες να παρηγορηθούνε. ΟΡΟΝΤΑΣ

Λοιπόν, έτσι μ' εξευτελίζατε άσπλαχνα, κυρία, καθώς φαίνεται στα γραφόμενά σας ; Κ α ι την καρδιά σας δίνατε την ψεύτρα με το πρώτο σ' όλον τον κόσμο αράδα ; Ήμουνα βλάκας, τώρα πια δεν είμαι. Μ έ γ α καλό μού εστάθη, που σας έμαθα. Κ α ι τώρα την καρδιά μου παίρνω πίσω και χαίρομαι, που θα τη στερηθείτε. (Στον

Άλκη)

121

Δεν είμ' εμπόδιο πια τ τον έρωτα σας, μπορείτε να τα σιάξετε μαζί τ η ς . ΑΡΣΙΝΟΗ (Στη

Σελιμένη)

Πιο πρόστυχο κατάντημα δεν είδα ! Τρέμω απ' την ταραχή, πώς να σιωπήσω ; Ε ί δ ε κανείς ποτέ του τόσο θράσος ; Δεν μπαίνω εγώ στων άλλων τις δουλειές. (Δείχνοντας

τον

Άλκη)

Μα ο κύριος, που τον έφερε μπροστά σας η καλή σας η τύχη, τέλειος άντρας, μ' αξία και χαραχτήρα, που σας λάτρευε... ΑΛΚΗΣ

Αφήστε με, παρακαλώ, κυρία, να κανονίσω μόνος τις δουλειές μου. Οι ξένες έγνοιες περιττή σκοτούρα. Κι αν παίρνετε το μέρος μου, η καρδιά μου δεν έχει τρόπο να σας το πληρώσει. Κι αν ήταν να γυρέψω ά λ λ η γυναίκα για εκδίκηση και λησμονιά, καθόλου ο νους μου δε θα πήγαινε σε σας. ΑΡΣΙΝΟΗ

Μ π α ! Τι λόγος ! Καημό δεν έχουμε άλλον παρά να καταχτήσουμε τον κύριο ! Τα μυαλά σας θα 'ναι γεμάτα αέρα,

για να 'χετε πιστέψει τέτοιο πράμα. Ο,τι η κυρία με σιχασιά το διώχνει είναι πραμάτεια, που δεν έχει ζήτηση. Β ά λ τ ε νερό λιγάκι στο κρασί σας και μη σηκώνετε αψηλά τη μύτη. Δεν είμαι για τα μούτρα σας εγώ ! Έ τ σ ι σας πρέπει, να ξεροσταλιάζετε για την κυρία. Και πόσο θα γελάσω, αν σας ιδώ μια μέρα παντρεμένους ! (Φεύγει)

ΑΛΚΗΣ

(Στη

Σελιμένη)

Ό σ α κι αν είδα, σώπασα, κυρία, κι άφησα να μιλήσουν πρώτα οι άλλοι. Εβάσταξα πολλή ώρα το θυμό μου, μα τώρα... ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Ναι, μπορείτε να ξεσπάσετε. Έ χ ε τ ε μέγα δίκιο ό,τι κι αν πείτε κι αλύπητα να με κατηγοράτε. Τ' ομολογώ, πως έσφαλα. Η ψυχή μου δεν τολμά να ζητήσει το έλεος σας. Τ ω ν άλλων την οργή την καταφρόνεσα, μα εσάς πολύ σας έβλαψα, το λέο^. Έ χ ε τ ε δίκιο να 'στε θυμωμένος και ξέρω πόσο φταίχτρα είμαι μπροστά σας.

123

Ό λ α τα πάντα λένε : σας απάτητα κ' είναι πολύ σωστό να με μισείτε. Μισείτε με, το θέλω ! ΑΛΚΗΣ

Δεν μπορώ! Δεν μπορώ το αίσθημα μου να νικήσω θέλω να σας μισήσω, μα η καρδιά μου εδώ μέσα καθόλου δε με ακούει. (Στην

Ελιάνθη

και

στον

Φιλώτα)

Πόσο μας ταπεινώνει ο ανάξιος έρωτας κ' είδατε την πολλή μου αδυναμία. Κι όμως ακόμα τίποτα δεν είδατε, γιατί θα φτάσω στα έσχατα και τότες θα ιδείτε πως ο νους δε χρησιμεύει και πως πάντα η καρδιά μάς κυβερνάει. (Στη

Σελιμενη)

Ναι, προδότισσα, θέλω να ξεχάσω τα κρίματά σας, να τα συγχωρέσω. Κ α μ ώ μ α τ ' ελαφρόμυαλα τα λέω της νιότης σας, που τηνε παράσυραν τα χαλασμένα του καιρού μας ήθη, φτάνει μονάχα ολόψυχα να εγκρίνετε την απόφαση που έλαβα, να φύγω μακριά από τους ανθρώπους και να ζήσω στην ερημιά και να 'ρθετε μαζί μου. Και τότες μοναχά κάθε συνείδηση θα συγχωρέσει τ' άπρεπο σας γράμμα

124

κ' εγώ μετά απ' τα τόσα σκάνταλά σας ακόμα θα μπορώ να σας λατρεύω. ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Ν' αφήσω εγώ τον κόσμο, πριν γεράσω, για να ταφώ στην ερημιά μαζί σας ; ΑΛΚΗΣ

Αν είμαι εγώ για σας το παν, κυρία, ο άλλος κόσμος τι σας νοιάζει; Ε δ ώ στην καρδιά μου την ευτυχία θα βρείτε. ΣΕΛΙΜΕΝΗ

Η μοναξιά τρομάζει την ψυχή μου των είκοσι χρονώ και δεν τολμάω να πάρω τέτοια απόφαση μεγάλη. Αν όμως σας αρκούσε η ευτυχία παντοτινά, με τα γλυκά δεσμά του να μας ενώσει ο υμέναιος... ΑΛΚΗΣ

Όχι! Σας σιχαίνομαι τώρα. Η άρνηση σας ξεπέρασε όλα τ' άλλα σας καμώματα. Αφού δε φτάνει η αγάπη σας να βρίσκει το παν σ' εμέ, καθώς κ' εγώ τα πάντα σε σας, πια δε σας θέλω. Η προσβολή σας έσπασε τις ανάξιες αλυσίδες μου, και για πάντα λυτρώθηκα από σας.

125

ΣΚΗΝΗ ΠΕΜΠΤΗ

Ε Λ Ι Α Ν Θ Η , ΑΛΚΗΣ, Φ Ι Λ Ω Τ Α Σ

ΑΛΚΗΣ (Στην

Ελιάνθη)

Τ η ν ομορφιά σας τη στολίζουν πλήθος αρετές και προπάντων ειλικρίνεια. Α π ό καιρό πολύ ψηλά σάς έχω κι αφήστε με έτσι να σας εχτιμάω. Μέσα στη συφορά της η καρδιά μου σκλάβα σας, δεν τολμάει να σας δοθεί. Είμαι ανάξιος και το καταλαβαίνω, πως ο Θεός δε μ' έπλασε για σας, κ' η τιμή που σας κάνω, σας ντροπιάζει, τι 'ναι η καρδιά μου απόρριμμ' αλληνής και τέλος... ΕΛΙΑΝΘΗ

Καθαρά θα σας μιλήσω, πως δεν υπάρχει ζήτημα σε ποιόνε θα δώσω την καρδιά μου.' Δε θ' αρνιόταν ο φίλος σας εδώ, γιατί με θέλει. ΦΙΛΩΤΑΣ

Τ ι μ ή μεγάλη ! Π ώ ς τη λαχταρούσα ! Το αίμα κ' η ζ ω ή μου είναι δικά σας !

126

ΑΛΚΗΣ

Αμποτε να 'στε πάντα ευτυχισμένοι και ν' αγαπάτε πάντα ο ένας τον άλλον. Προδομένος εγώ κ' αδικημένος απ' όλους, φεύγω από τη μαύρη κόλαση, που βασιλεύει η κάκητα, το κρίμα. Κάπου θα βρω μιαν ήσυχη γωνιά, που θα μπορώ να ζήσω άνθρωπος τίμιος. ΦΙΛΩΤΑΣ

Πάμε, πάμε, κυρία, με κάθε τρόπο, να μποδίσουμε την απόφαση του !

127

TO ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΜΟΛΙΕΡΟΥ «Ο ΜΙΣΑΝΘΡΩΠΟΣ» ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΘΗΚΕ

ΣΤΟ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΟ ΕΚΔΟΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΩΝ ΕΚΔΟΣΕΩΝ «ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ» ΤΑ ΦΙΛM ΚΑΙ ΤΟ ΜΟΝΤΑΖ ΕΚΑΝΕ Ο II. ΚΟΝΤΟΜΗΝΑΣ Η ΕΚΤΥΠΩΣΗ ΕΓΙΝΕ Α Π Ο Τ Ο Υ Σ Χ. ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟ, Δ. ΣΙΤΑΡΑ, Σ. ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΥ ΟΕ ΤΟ ΜΑΡΤΙΟ ΤΟΥ 2000 ΓΙΑ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ ΤΩΝ Ε Κ Δ Ο Σ Ε Ω Ν «ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ»