Εκπαιδευτικοί Προβληματισμοί - Τεύχος 12 - Μάιος 2005 Τεύχος 12

MB

CY

MB

CY

MB

CY

Περιοδική έκδοση

Nο 12 • MAΪOΣ 2005

10 Î·È 11 ºÂ‚ÚÔù·Ú›Ôù 2005, 3Ô §‡ÎÂÈÔ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢

www.ziti.gr CY

MB

CY

MB

CY

AÊÈÂڈ̤ÓÔ ÛÙË ¢ÈËÌÂÚ›‰· Ì õ¤Ì·: «∏ ‰È‰·ÎÙÈ΋ ÙˆÓ ÊÈÏÔÏÔÁÈÎÒÓ Ì·õËÌ¿ÙˆÓ ÛÙÔ ∂ÓÈ·›Ô §‡ÎÂÈÔ, ÙÔ °ùÌÓ¿ÛÈÔ Î·È ÙÔ ∆.∂.∂.»

MB

CY

MB

™ùÌ‚ÔÏ‹ ÛÙËÓ ÚÔÛ¿õÂÈ· ÙÔù Ì·¯ÞÌÂÓÔù ÂÎ·È‰ÂùÙÈÎÔ‡ ÁÈ· ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈ΋ ‰È‰·ÎÙÈ΋ ÚÔÛÊÔÚ¿

CY

MB

CY

CY

MB

∞ÓÙ› ÚÔÏfiÁÔ˘

Eκπαιδευτικοί Προβληµατισµοί Nο 12 - Mάιος 2005 EK∆OTHΣ EK∆OΣEIΣ ZHTH Tιµή τεύχους 0,01Ç

™ÙȘ 10 Î·È 11 ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ 2005, ‰‡Ô ·fi ÙȘ ÈÔ Îڇ˜ ̤Ú˜ ÙÔ˘ ÊÂÙÈÓÔ‡ ¯ÂÈÌÒÓ·, Ô Û‡Ì‚Ô˘ÏÔ˜ ÙˆÓ ÊÈÏÔÏfiÁˆÓ Î. ÃÚ›ÛÙÔ˜ ∫˘ÚÈ·˙fiÔ˘ÏÔ˜ ·Ó¤Ï·‚ ÙËÓ ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›· Î·È ÔÚÁ¿ÓˆÛ ‰ÈËÌÂÚ›‰· Ì ı¤Ì·: «∏ ‰È‰·ÎÙÈ΋ ÙˆÓ ÊÈÏÔÏÔÁÈÎÒÓ Ì·ıËÌ¿ÙˆÓ ÛÙÔ ∂ÓÈ·›Ô §‡ÎÂÈÔ, ÙÔ °˘ÌÓ¿ÛÈÔ Î·È ÙÔ ∆.∂.∂.» ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÊÈÏÔÏfiÁÔ˘˜ Ô˘ ˘¿ÁÔÓÙ·È ·¢ı›·˜ ÛÙË ¢È‡ı˘ÓÛË ¢Â˘ÙÂÚÔ‚¿ıÌÈ·˜ ∂Î·›‰Â˘Û˘ ∞Ó·ÙÔÏÈ΋˜ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢ Î·È ÙÔ˘ °Ú·Ê›Ԣ ∆.∂.∂. ∞Ó·ÙÔÏÈ΋˜ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢. ∏ ÂΉ‹ÏˆÛË Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ‹ıËΠÛÙÔ ˙ÂÛÙfi ·ÌÊÈı¤·ÙÚÔ ÙÔ˘ ÊÈÏfiÍÂÓÔ˘ 3Ô˘ §˘Î›Ԣ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢ (Ô‰fi˜ ∫·ÛÛ¿Ó‰ÚÔ˘ Î·È ∞Á. ¶·‡ÏÔ˘ 28) Ô˘ Ì ÙfiÛË ÚÔı˘Ì›· Î·È Â˘Á¤ÓÂÈ· ·Ú·¯ÒÚËÛÂ Ô ¢È¢ı˘ÓÙ‹˜ ÙÔ˘ §˘Î›Ԣ ·ÚÈÔ˜ ¢ÂÏËÁÈ·ÓÓ›‰Ë˜ ∆ÚÈ·ÓÙ¿Ê˘ÏÏÔ˜. ∆Ô ÚfiÁÚ·ÌÌ· Ù˘ ¢ÈËÌÂÚ›‰·˜ Ù˘ ÔÔ›·˜ ÔÈ ÂÈÛËÁ‹ÛÂȘ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÔÓÙ·È ÛÙÔ ·ÚfiÓ Ù‡¯Ô˜ ›¯Â ˆ˜ ÂÍ‹˜:

CY

MB

1Ë ∏ª∂ƒ∞: 10-2-2005, 5:45 Ì.Ì. - 9:15 Ì.Ì.

2Ë ∏ª∂ƒ∞: 11-2-2005, 5:45 Ì.Ì. - 9:15 Ì.Ì. ∞′′ ª∂ƒ√™: ¡∂√∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞

6.00-6.20 ÃÚ. ∫˘ÚÈ·˙fiÔ˘ÏÔ˜, ¢Ú., ™¯ÔÏ. ™‡Ì‚. ºÈÏÔÏfiÁˆÓ: ∏ ÂÎ·›‰Â˘ÛË ÙˆÓ Ó¤ˆÓ ηٿ ÙÔÓ ¶Ï¿ÙˆÓ· (ÍÂÎÈÓÒÓÙ·˜ ·fi Ù· Û¯ÂÙÈο ΛÌÂÓ· ÙÔ˘ «ºÈÏÔÛÔÊÈÎÔ‡ §fiÁÔ˘» ÙÔ˘ §˘Î›Ԣ). ™ÂÏ. 3

6.00-6.20 ¢ËÌ. §Ô‡ÏÔ˜, ª˜, ηıËÁËÙ‹˜ ÙÔ˘ ¶ÂÈÚ·Ì. ™¯ÔÏ›Ԣ ÙÔ˘ ∞.¶.£.: ŒÎÊÚ·ÛË-ŒÎıÂÛË §˘Î›Ԣ: ¶ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· Î·È ÚÔÙ¿ÛÂȘ. ™ÂÏ. 24

6.20-6.40 ∂Ï. ªÂÚÎÂÓ›‰Ô˘, ¢Ú., ηıËÁ‹ÙÚÈ· ÙÔ˘ 2Ô˘ ¶ÂÈÚ·Ì. §˘Î›Ԣ £ÂÛ/ÓÈ΢: ¶ÚÔÙ¿ÛÂȘ ‰È‰·ÎÙÈ΋˜ ÌÂıÔ‰ÔÏÔÁ›·˜ ÙÔ˘ ·Ú¯·›Ô˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÏfiÁÔ˘ ÛÙÔ §‡ÎÂÈÔ. ™ÂÏ. 8

6.20-6.40 ÕÓÓ· ∞ÁÁÂÏÔÔ‡ÏÔ˘, ¢Ú., ηıËÁ‹ÙÚÈ· ÙÔ˘ ¶ÂÈÚ·Ì. ™¯ÔÏ›Ԣ ÙÔ˘ ∞.¶.£.: «¢È·‚¿˙ˆ» Î·È «°Ú¿Êˆ»: ∏ ‰È‰·ÎÙÈ΋ ·ÍÈÔÔ›ËÛË ÁÚ·ÙÒÓ ÎÂÈÌ¤ÓˆÓ ÛÙÔ Ì¿ıËÌ· Ù˘ ¡ÂÔÂÏÏËÓÈ΋˜ °ÏÒÛÛ·˜ Ù˘ °ã °˘ÌÓ·Û›Ô˘. ™ÂÏ. 29

6.40-7.00 ¢ËÌ. º·ÚÌ¿Î˘, ¢Ú., ηıËÁËÙ‹˜ ÙÔ˘ 2Ô˘ ¶ÂÈÚ·Ì. °˘ÌÓ·Û›Ô˘ £ÂÛ/ÓÈ΢: ∏ ·Ú¯·›· ÂÏÏËÓÈ΋ ÁÚ·ÌÌ·Ù›· ·fi ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË: ™ÎÔÔıÂÛ›· Î·È ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ Ù˘ ‰È‰·ÎÙÈ΋˜ Ú¿Í˘. ™ÂÏ. 11 ™˘˙‹ÙËÛË 7.30-7.45 ¢È¿ÏÂÈÌÌ· µ′′ ª∂ƒ√™: π™∆√ƒπ∞ 7.45-8.05 ª·Ú. ¶¿ÏÏ·, ¢Ú., ηıËÁ‹ÙÚÈ· ÙÔ˘ ¶ÂÈÚ·Ì. ™¯ÔÏ›Ԣ ÙÔ˘ ∞.¶.£.: ∏ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ÎÚ›ÛË ÙÔ˘ 1929. ¢È‰·ÎÙÈ΋ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË ÁÈ· ÙË °ã §˘Î›Ԣ. ™ÂÏ. 14 8.05- 8.25 ∞ÚÁ. ¶··ÚÁ˘Ú›Ô˘, ¢Ú., ηıËÁËÙ‹˜ ÙÔ˘ 1Ô˘ ¶ÂÈÚ·Ì. °˘ÌÓ. £ÂÛ/ÓÈ΢: ¶ÚÔÙ¿ÛÂȘ ÁÈ· ÙË ‰È‰·ÎÙÈ΋ ÙÔ˘ Ì·ı‹Ì·ÙÔ˜ Ù˘ πÛÙÔÚ›·˜ ÛÙÔ °˘ÌÓ¿ÛÈÔ. ™ÂÏ. 18

6.40-7.10 ∞Û. ¶·È‰·Ú¿ÎË, ª˜, ηıËÁ‹ÙÚÈ· ÙÔ˘ 15Ô˘ ∆.∂.∂ £ÂÛ/ÓÈ΢: ¶ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË ÙÔ˘ Ì·ı‹Ì·ÙÔ˜ «¡ÂÔÂÏÏËÓÈ΋ °ÏÒÛÛ· Î·È §ÔÁÔÙ¯ӛ·» ÛÙ· ∆.∂.∂. ™ÂÏ. 35 7.10-7.40

™˘˙‹ÙËÛË

7.40-8.00

¢È¿ÏÂÈÌÌ·

µ′′ ª∂ƒ√™: ¡∂√∂§§∏¡π∫∏ §√°√∆∂áπ∞ 8.00-8.20 ∂˘Û. ÷ۿË, ¢Ú., ÀÔ‰/ÓÙÚÈ· ÙÔ˘ ¶ÂÈÚ·Ì. ™¯ÔÏ›Ԣ ÙÔ˘ ∞.¶.£.: ¡ÂÔÂÏÏËÓÈ΋ §ÔÁÔÙ¯ӛ· £ÂˆÚËÙÈ΋˜ ∫·Ù‡ı˘ÓÛ˘: ∏ Û˘Ì‚ÔÏ‹ ÙˆÓ ·ÊËÁËÌ·ÙÈÎÒÓ Ù¯ÓÈÎÒÓ ÛÙËÓ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË ÙÔ˘ ÏÔÁÔÙ¯ÓÈÎÔ‡ ÎÂÈ̤ÓÔ˘. ™ÂÏ. 39

8.25- 8.45 ∞ÁÁ. ª¿ÎÔ˘, ηıËÁ‹ÙÚÈ· ÙÔ˘ 11Ô˘ ∆.∂.∂. £ÂÛ/ÓÈ΢: ∏ ‰È‰·ÎÙÈ΋ Ù˘ πÛÙÔÚ›·˜ ÛÙ· ∆.∂.∂.. ¶·ıÔÁ¤ÓÂÈ·-¶ÚÔÔÙÈΤ˜ (ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎfi˜ ¶fiÏÂÌÔ˜: ‰È‰·ÎÙÈ΋ ÚfiÙ·ÛË). ™ÂÏ. 21

8.20-8.40 ¢ËÌ. ∫fiÎÔÚ˘, ¢Ú., ηıËÁËÙ‹˜ ÙÔ˘ 1Ô˘ ¶ÂÈÚ·Ì·ÙÈÎÔ‡ °˘ÌÓ·Û›Ô˘ £ÂÛ/ÓÈ΢: ∆· ΛÌÂÓ· Ù˘ ¡ÂÔÂÏÏËÓÈ΋˜ §ÔÁÔÙ¯ӛ·˜ ÛÙÔ °˘ÌÓ¿ÛÈÔ: ¶ÂÚÈÎÔÌ̤ӷ ΛÌÂÓ·- ∏ ¤ÓÓÔÈ· ÙÔ˘ ÌÔÓÙ¤ÚÓÔ˘ ÛÙËÓ Ô›ËÛË. ™ÂÏ. 44

8.45- 9.15

8.40-9.15

™˘˙‹ÙËÛË §∏•∏

1˘

EI¢IKOI ™YNEP°ATE™ K˘ÚÈ¿ÎÔ˜ ¢ËÌ‹ÙÚ˘, º˘ÛÈÎfi˜, AÓ·Ï. K·ıËÁËÙ‹˜ A.¶.£. £ˆÌ·˝‰Ë˜ °È¿ÓÓ˘, ¢Ú. ª·ıËÌ·ÙÈÎÒÓ, K·ıËÁËÙ‹˜ M.E. •¤ÓÔ˜ £·Ó¿Û˘, M·ıËÌ·ÙÈÎfi˜, K·ıËÁËÙ‹˜ M.E. ¶·Û¯·Ï›‰Ë˜ ¢ËÌ‹ÙÚ˘, ºÈÏfiÏÔÁÔ˜, K·ıËÁËÙ‹˜ M.E. TÛ›˘ KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜, XËÌÈÎfi˜, K·ıËÁËÙ‹˜ A.¶.£. E¶I™THMONIKOI ™YNEP°ATE™ ∞ÙÚ›‰Ë˜ °ÈÒÚÁÔ˜, º˘ÛÈÎfi˜ ñ °ÈÔ‡ÚË-TÛÔ¯·Ù˙‹ K·ÙÂÚ›Ó·, EÈÎ. K·ı. XËÌ›·˜ A.¶.£. ñ I·ÎÒ‚Ô˘ ¶¤ÙÚÔ˜, º˘ÛÈÎfi˜-XËÌÈÎfi˜ñ §Ô‡ÏÔ˜ ¢ËÌ‹ÙÚ˘, ºÈÏfiÏÔÁÔ˜ ñ Mˆ˘ÛÈ¿‰Ë˜ XÚfiÓ˘, AÓ. K·ı. M·ıËÌ·ÙÈÎÒÓ A.¶.£. ñ M·Ï‹˜ §¿˙·ÚÔ˜, BÈÔÏfiÁÔ˜ ñ NÙÔ‡ÚÔ˜ KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜, ºÈÏfiÏÔÁÔ˜ ñ ¶··ıÂÔÊ¿ÓÔ˘˜ ¶·‡ÏÔ˜, XËÌÈÎfi˜ ñ ™·‚‚¿ÎË XÚ‡Û·, ºÈÏfiÏÔÁÔ˜ ñ º·ÚÌ¿Î˘ ¢ËÌ‹ÙÚ˘, ºÈÏfiÏÔÁÔ˜ ñ æ˘¯ÔÁÈÔ‡ E˘·ÁÁÂÏ›·, ºÈÏfiÏÔÁÔ˜

CY

MB

™˘˙‹ÙËÛË

∏ª∂ƒ∞™

°ENIKH E¶O¶TEIA °ÂÒÚÁÈÔ˜ ¶·ÓÙÂÏ›‰Ë˜, K·ıËÁËÙ‹˜ E.M.¶.

MB

§∏•∏ ¢π∏ª∂ƒπ¢∞™ ∏ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙˆÓ Û˘Ó·‰¤ÏÊˆÓ ºÈÏÔÏfiÁˆÓ ‹Ù·Ó ·ıÚfi·, ÛËÌ¿‰È ıÂÙÈÎfi ˆ˜ Ô ÛËÌÂÚÈÓfi˜ ‰¿ÛηÏÔ˜ ÚÔ‚ÏËÌ·Ù›˙ÂÙ·È ·ÎfiÌ· Î·È ‰È„¿ ÁÈ· ÁÓÒÛË, ·ÓÙ›ıÂÙ· ÛÙÔ ÁÂÓÈÎfiÙÂÚÔ Ó‡̷ Ù˘ ··Í›ˆÛ˘ Î·È ÙÔ˘ ÛÙ›ÚÔ˘ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÛÌÔ‡. ∫È ·˘Ùfi ‹Ù·Ó ÔÏÔÊ¿ÓÂÚÔ ÛÙ· Ì¿ÙÈ· ÙfiÛÔ ÂÎÂ›ÓˆÓ Ô˘ Â›Ó·È ÛÙÔ Á¤ÚÌ· Ù˘ ηÚȤڷ˜ ÙÔ˘˜ fiÛÔ Î·È ÙˆÓ Ó¤ˆÓ –Ò˜ Ó· ͯ¿ÛÂȘ ÂΛӷ Ù· ‰È¿Ï·Ù· Ì¿ÙÈ·, ÙÔÓ Î·ı·Úfi, ÎÚ˘ÛÙ¿ÏÏÈÓÔ Î·È ·Ó˘fiÎÚÈÙÔ ÏfiÁÔ;–Ø ÂΛ, ÙËÓ ÒÚ· Ù˘ Û˘˙‹ÙËÛ˘, Û· ˙¤ÛÙ·Ó·Ó ÔÈ Î·Ú‰È¤˜, «Ì ÏÔÁÈÛÌfi Î·È Ì’ fiÓÂÈÚÔ», ¯ˆÚ›˜ ÂÁˆÈÛÌÔ‡˜ Î·È ÌÂÌ„ÈÌÔÈڛ˜, «Û˘Ó-·‰ÂÏÊÔ›», «Û˘Ó-˙ËÙ‹Û·Ì», ·ÓÙ·ÏÏ¿Í·Ì ÙȘ ÛΤ„ÂȘ Î·È ÙȘ ·ÓËÛ˘¯›Â˜ Ì·˜, οӷÌ ÚÔÙ¿ÛÂȘ, ‚ڋηÌ χÛÂÈ˜Ø ÎÈ ·Ó ‰Â Á›Ó·Ì ÛÔÊÔ›, Á›Ó·Ì ۛÁÔ˘Ú· ηχÙÂÚÔÈ. ∫È ¤Íˆ ›¯Â ¤Ó· Ù¤ÙÔÈÔ ÎÚ‡Ô...

∞′ ª∂ƒ√™: ∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∞

7.00-7.30

CY

MB

TÔ ÂÚÈÔ‰ÈÎfi ÌÔÚ›Ù ӷ ÙÔ ˙ËÙ‹ÛÂÙ ·fi Ù· ‚È‚ÏÈÔˆÏ›·: ● EΉfiÛÂȘ ZHTH AÚÌÂÓÔÔ‡ÏÔ˘ 27, 546 35 £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË TËÏ. 2310.203.720, Fax: 2310.211.305 ● «ŒÓˆÛË EΉÔÙÒÓ BÈ‚Ï›Ô˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢» ™ÙÔ¿ ÙÔ˘ BÈ‚Ï›Ô˘ (¶ÂÛÌ·˙fiÁÏÔ˘ 5), 105 64 Aı‹Ó· TËÏ.-Fax: 210.32.11.097 ● EΉfiÛÂȘ ZHTH AÔı‹ÎË AıËÓÒÓ ñ ¶ÒÏËÛË ¯ÔÓ‰ÚÈ΋ B·ÏÙÂÙÛ›Ô˘ 45 ñ EÍ¿Ú¯ÂÈ· 106 81, Aı‹Ó·, TËÏ.-fax 210.38.16.650 ● ™Â fiÏ· Ù· Û˘ÓÂÚÁ·˙fiÌÂÓ· ‚È‚ÏÈÔˆÏ›· O ÂΉÔÙÈÎfi˜ Ì·˜ Ô›ÎÔ˜, ÁÈ· Ó· οÓÂÈ ÈÔ ÂӉȷʤÚÔ˘Û· ÙË «Û˘˙‹ÙËÛË» ̤۷ ·fi ÙÔ˘˜ «EÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ ¶ƒ√µ§∏ª∞∆π™ª√À™», ı· Û·˜ ‰ˆÚ›˙ÂÈ ‚È‚Ï›· ÙˆÓ ÂΉfiÛÂÒÓ ÙÔ˘ (Ù· ÔÔ›· ı· ÂÈϤÍÂÙ ÂÛ›˜) ·Í›·˜ 30 Ç ÁÈ· οı ÚfiÙ·Û‹ Û·˜ Ô˘ ı· ‰ËÌÔÛȇÂÙ·È.

CY

MB

CY

MB

CY

MB

MB

A ƒÃ∞π∞ E §§∏¡π∫∞

CY

∏ ∂∫¶∞π¢∂À™∏ ∆ø¡ ¡∂ø¡ ∫∞∆∞ ∆√¡ ¶§∞∆ø¡∞ (ÍÂÎÈÓÒÓÙ·˜ ·fi Ù· Û¯ÂÙÈο ΛÌÂÓ· ÙÔ˘ «ºÈÏÔÛÔÊÈÎÔ‡ §fiÁÔ˘» ÙÔ˘ §˘Î›Ԣ) TÔ˘ ÃÚ›ÛÙÔ˘ ∞. ∫˘ÚÈ·˙fiÔ˘ÏÔ˘, Ph. D, M. Sc., ™¯ÔÏÈÎÔ‡ ™˘Ì‚Ô‡ÏÔ˘ ºÈÏÔÏfiÁˆÓ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢

«Εγ" ταν κουσα τον χρησµ … σκφθηκα. Εγ" ξρω τι σοφς δεν ε µαι, ο!τε πολ! ο!τε λ γο…Πλησ ασα λοιπν κποιον απ αυτο!ς που θεωρο!νται σοφο … Μου φνηκε ξαφνα … πως αυτς ο νθρωπος φαινταν σοφς στον κσµο, και κυρ ως στον διο του τον εαυτ…αλλ σοφς δεν &ταν … Αυτς ο νθρωπος (&ταν πολιτικς) νοµ ζει π"ς ξρει κτι χωρ ς να ξρει τ ποτα, εν" εγ" δεν γνωρ ζω τ ποτα, αλλ τουλχιστον δεν νοµ ζω πως ξρω κτι». (Πλτωνος Απολογ α, 20-21)

Με τα χρνια καταλ(αµε πως ο λγος αυτς του Σωκρτη &ταν σως εν µρει και λγος ηθικς, λγος δηλαδ& ενς συνειδητ µετριφρονος ανθρ"που. 8λλωστε, πολλ στοιχε α της ζω&ς του –δεν ε ναι του παρντος να τα αναφρουµε– θα δικαιολογο!σαν µια ττοια θε"ρηση του προ(λ&µατος. 9µως, χουµε την εντ!πωση πως ο λγος αυτς του µεγλου µας σοφο! ε ναι πρωτ στως λγος λογικς και ρεαλιστικς. 9σο κανε ς πλουτ ζει σε γν"σεις και εµ(αθ!νει σ’αυτς, συνεχ"ς διαπιστ"νει –µε κπληξη αρχικ– τι αυτ που δεν γνωρ ζει –στην επιστ&µη του φυσικ– ολονα πολλαπλασιζονται και, ως εκ το!του, σα γνωρ ζει ε ναι τσο λ γα σε σ!γκριση µ’ εκε να που δεν γνωρ ζει, που τελικ ε ναι σαν να µην ξρει τ ποτε. Ο παρδοξος λγος του Σωκρτη ε ναι, τελικ, αληθστατος. Απναντι στο πρ(ληµα αυτ ο Πλτων –ως ο συνεπστερος σωκρατικς– τηρε εφ’ ρου ζω&ς την δια ακρι("ς στση µε τον Σωκρτη. Απ τη σκοπι της πρεσ(υτικ&ς του ηλικ ας –κρ!(οντας, πως πντοτε, τον εαυτ του π σω απ τον µεγλο του δσκαλο, µσα στον οπο ο κθαµ(ος ε δε ενσαρκωµνη την ιδα του ανθρ"που– γρφει µε (αθι και συµ(ολικ& ειρωνε α: «Εγ" δεν γραψα ποτ τ ποτε για τα πργµατα αυτ (ενν. τη φιλοσοφ α) ο!τε υπρχει του Πλτωνα σ!γγραµµα καννα ο!-

√ ¶§∞∆ø¡π∫√™ ¢π∞§√°√™ Οι διλογοι του Πλτωνα ε ναι λαµπρ δραµατικ ργα. ∆ια(ζοντας ναν πλατωνικ διλογο διαισθανµαστε τι θα µπορο!σε να παιχθε στη σκην&. Παρλ’ αυτ σπνια συνγονται στους πλατωνικο!ς διαλγους τα επι(ε(ληµνα συµπερσµατα. Γιατ ; Σε κθε διλογο –ως δραµατικ ργο– εκτς απ τους εκστοτε δ!ο συζητητς υπρχει και να τρ το πρσωπο –στο αρχα ο δρµα θα &ταν ο χορς– αφανς, αλλ παρν και εξ σου σηµαντικ: ο αναγν"στης-ακροατ&ς. 9µως, οι αναγν"στες-ακροατς του Πλτωνα καταλ(αιναν πολ! καλ!τερα απ εµς τους υπαινιγµο!ς που ε ναι δισπαρτοι στο πλατωνικ ργο και, επιπλον, δεν υποτιµο!σαν στοιχε α τα οπο α εµε ς εκλαµ(νουµε ως δευτερε!οντα. ?ξεραν, επ σης, να ανακαλ!πτουν µνοι τους τη λ!ση προ(ληµτων που ο διλογος φηνε, φαινοµενικ, ανεπ λυτα.

√ ¶§∞∆ø¡ ø™ §√°√∆∂á∏™ Ο φιλοσοφικς διλογος του Πλτωνα χει την εµφνιση του καθηµερινο! λγου των µορφωµνων Αθηνα ων. Ο Πλτων γραψε ελληνικ, χι ελληνικ φιλοσφου. Η φειδωλ& χρ&ση τεχνικ"ν ρων και η λλειψη επαγγελµατικ&ς διαλκτου σε συνδυασµ µε τον πλο!το του λεξιλογ ου καθιστο!ν την ανγνωσ& του ελκυστικ&. Το !φος του –συχν εµπλουτισµνο µε ποιητικς λξεις, σ!νθετα και παργωγα δικ&ς του επινησης, περιφρσεις, µεταφορς, παροµοι"σεις, αναλογ ες και απεικον σεις– υψ"νεται, µε ανεπα σθητες σχεδν (αθµ δες, σ’ ναν ανυ-

EÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔÈ ¶ƒOµ§∏ª∞∆π™ª√π

CY

MB

MB

ΣΩΚΡΑΤΗΣ:

CY

να διατε νεται πως δεν γνωρ ζει τ ποτα και µλιστα να διακηρ!σσει επ σηµα την γνοι του και στην απολογ α του εν"πιον του δικαστηρ ου που τον καταδ κασε σε θνατο:

Αυτ& η συνειδητ& δ&λωση γνοιας εκ µρους των δ!ο µεγλων µας σοφ"ν και η (αθι επ γνωση της ανγκης της συνεχο!ς και δι ( ου παιδε ας µπορε να εξηγ&σει γιατ ο Πλτων στην «Πολιτε α» του οραµατ ζεται να τσο επ µοχθο εκπαιδευτικ σ!στηµα, το οπο ο και θα αναλ!σουµε παρακτω. Ο νθρωπος (ο Πλτων) ο οπο ος θεωρε δεδοµνη για τον εαυτ του την λλειψη επαρκο!ς γν"σης ε ναι πολ! λογικ να ε ναι απαιτητικς και απ τους λλους, ιδ ως αυτο!ς που θα γ νουν ρχοντες και διδσκαλοι της ιδανικ&ς του πολιτε ας. 9µως, προηγουµνως θα σηµει"σουµε λ γες αναγκα ες εισαγωγικς σκψεις.

CY

MB

MB

«Σοφς Σοφοκλ)ς, σοφ"τερος δ’ Εριπ δης *νδρ+ν δ’ /πντων Σωκρτης σοφ"τατος»

τε θα υπρξει, αλλ αυτ που τ"ρα τα λνε δικ µου ε ναι του Σωκρτη, που υπ&ρξε νος και µορφος».

CY

Π

ντοτε µας εντυπωσ αζε ο παρδοξος λγος του Σωκρτη: «Εν οδα, τι οδν οδα». Κι απορο!σαµε π"ς ε ναι δυνατν ο νθρωπος που κατ την κυρ αρχη ποψη της αρχαιτητας &ταν ο πιο σοφς απ’ λους τους ανθρ"πους - το ε χε, λλωστε, ρητ (ε(αι"σει και ο δελφικς χρησµς:

3

CY

MB

∏ ¢ π¢∞∫∆π∫∏

CY

∆ø¡

º π§√§√°π∫ø¡ M ∞£∏ª∞∆ø¡

CY

MB

πρ(λητο ποιητικ πεζ λγο. Γι’ αυτ η ανγνωση ενς πλατωνικο! κειµνου προκαλε µεγλη απλαυση. Η µαγε α της γραφ&ς, καθ"ς οι διλογοι πα ρνουν συχν απροσδκητες τροπς, εν" το χιο!µορ εναλλσσεται µε τη σο(αρτητα και η ανυψωµνη γλ"σσα µε την ιδιωµατικ&, εισγει τον αναγν"στη στον πανµορφο κσµο ενς ποιητ&,

σως παρξενο κι χι οικε ο, ωστσο ελκυστικ και γεµτο ευχαρ στηση.

ª√ƒº∂™ ∆ø¡ ¶§∞∆ø¡π∫ø¡ ¢π∞§√°ø¡ 1. Συν&θως µια δραµατικ& συνδιλεξη, που ο Πλτων δ νει µνο τα λγια αυτ"ν που µετχουν στο διλογο. 2. Συνδιλεξη που δινταν συν&θως απ τον διο τον Σωκρτη σ’ ναν µονλογο (κποτε ακολουθ"ντας ναν εισαγωγικ διλογο δ!ο προσ"πων). 3. Κποτε δρση και «περι(λλον» φα νονται να υπρχουν µνο για να υπρχουν (π.χ. «Πρωταγρας»). 4. Το «Συµπσιο» ε ναι µια δι&γηση απ «δε!τερο χρι», εν" ο «Παρµεν δης» απ «τρ το». 5. Με το πρασµα των χρνων ο Πλτων γ νεται λιγτερο δραµατικς και περισστερο φιλσοφος. Στην «Πολιτε α» αποδοκιµζει τους ποιητς που απεικον ζουν τα µειονεκτ&µατα των ανθρ"πων.

CY

MB

6. Στον «Τ µαιο» και τον «Κριτ α» !στερα απ την εισαγωγ& νας απ τους οµιλητς λαµ(νει τον λγο, εν" στους «Νµους» ο επισκπτης απ την Αθ&να απαγγλλει κποτε µακρο!ς λγους - για παρδειγµα ολκληρο το 5ο (ι(λ ο - χωρ ς καµι διακοπ& απ µρους των συνοµιλητ"ν του.

∏ ™ø∫ƒ∞∆π∫∏ ∂πƒø¡∂π∞ Η σωκρατικ& ειρωνε α αποτελε , κυρ ως, γν"ρισµα των πρ"ιµων πλατωνικ"ν διαλγων. Ο Σωκρτης κατ περ πτωση: ➧ προσποιε ται γνοια ➧ αυτοϋποτιµται ➧ αποποιε ται τη γν"ση ➧ ισχυρ ζεται τι (ρ σκεται σε αµηχαν α & τι χει πτοηθε απ το πρ(ληµα ➧ µιλ διφορο!µενα ➧ εγκωµιζει τις ικαντητες του συνοµιλητ& του ➧ κποτε λει µε σο(αρτητα πργµατα που δεν θα πρεπε να εκληφθο!ν σο(αρ.

∂™ø∆∂ƒπ∫∏ ¢π¢∞™∫∞§π∞ ∆√À ¶§∞∆ø¡∞ (∂›Ó·È Ë ‰È‰·Ûηϛ· ÙÔ˘ ÛÙËÓ ∞η‰ËÌ›·)

CY

MB

Η εσωτερικ& διδασκαλ α του Πλτωνα στην Ακαδηµ α του δεν (ρισκταν ξω απ τον κσµο των διαλγων σαν κτι µυστηρι"δες και ξεχωριστ, αλλ θα πρπει να εκληφθε τι αποτελο!σε µ’ αυτο!ς µια τελικ& εντητα.

4

***** Θα εξετσουµε στη συνχεια το ζ&τηµα της εκπα δευσης των νων κατ τον Πλτωνα, αντλ"ντας στοιχε α κυρ ως απ τα κε µενα των ενοτ&των 11, 12 και 13 του «Φιλοσοφικο! Λγου» της Γ´ τξης Λυκε ου, θεωρητικ&ς κατε!θυνσης. Και τα τρ α κε µενα προρχονται απ την πλατωνικ&

™∆√

∂ ¡π∞π√ § À∫∂π√ ,

∆√

° Àª¡∞™π√

∫∞π ∆√

MB

∆.∂.∂.

«Πολιτε α». Θα αρχ σουµε απ το κε µενο της 11ης εντητας (Πολιτ. 514a-515a):

11. ∏ ·ÏÏËÁÔÚ›· ÙÔ˘ ÛËÏ·›Ô˘ «Μετ τατα δ, επον, πε κασον τοιοτω πθει τν µετραν φσιν παιδε ας τε πρι κα! παιδευσ ας. #Ιδ% γρ νθρ&πους ο'ον *ν καταγε ω ο+κ/σει σπηλαι&δει, ναπεπταµνην πρ4ς τ4 φ5ς τν ε6σοδον *χοσ8η µακρν παρ π9ν τ4 σπ/λαιον, *ν τατ8η *κ πα δων :ντας *ν δεσµο;ς κα! τ σκλη κα! τοστε µνειν τε α=τος ε6ς τε τ4 πρ?σθεν µ?νον @ρ9ν, κκλω δ τς κεφαλς Aπ4 το δεσµο δυντους περιγειν, φ5ς δ α=το;ς πυρ4ς Bνωθεν κα! π?ρρωθεν κα?µενον :πισθεν α=τ5ν, µεταξ δ% το πυρ4ς κα! τ5ν δεσµωτ5ν *πνω @δ?ν, παρ Dν +δ τειχ ον παρωκοδοµηµνον, >σπερ το;ς θαυµατοποιο;ς πρ4 τ5ν νθρ&πων πρ?κειται τ παραφργµατα, Aπρ Eν τ θαµατα δεικνασιν. FΟρ5, Hφη. IΟρα το νυν παρ τοτο τ4 τειχ ον φροντας νθρ&πους σκεη τε παντοδαπ Aπερχοντα το τειχ ου κα νδριντας κα! Bλλα ζ5α λ θιν τε κα! ξλινα κα! παντο;α ε+ργασµνα, ο'ον ε+κ4ς το