The New Testament in the Original Greek (Greek Edition)

N tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ THE NEW TESTAMENT IN THE ORIGINAL GREEK BYZANTINE TEXTFORM péáåÉLdì...

Author: Maurice A. Robinson | William G. Pierpont

422 downloads 3027 Views 6MB Size Report

This content was uploaded by our users and we assume good faith they have the permission to share this book. If you own the copyright to this book and it is wrongfully on our website, we offer a simple DMCA procedure to remove your content from our site. Start by pressing the button below!
Report copyright / DMCA form

DOWNLOAD PDF

N

tÉÇ=pÉé=OU=NPWOPWPP=OMMR

fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

THE NEW TESTAMENT IN THE ORIGINAL GREEK

BYZANTINE TEXTFORM

péáåÉLdìííÉê=páÇÉ

2005

LÜçãÉLâÅÜáäíçåLÖêâLÖåíKéë

`çéóêáÖÜí=«=OMMRI=`Üáäíçå=_ççâ=mìÄäáëÜáåÖ=`çãé~åó

N


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

O


O



P


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

THE NEW TESTAMENT IN THE ORIGINAL GREEK

BYZANTINE TEXTFORM 2005

COMPILED AND ARRANGED BY

MAURICE A. ROBINSON AND

WILLIAM G. PIERPONT


Book Chilton Publishing Southborough, Massachusetts



P


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

Q

Published by Chilton Book Publishing PO Box 606 Southborough, MA 01772-0606 Visit us on the World Wide Web: www.chiltonpublishing.com This Compilation is

Copyright © 2005 by Robinson and Pierpont Anyone is permitted to copy and distribute this text or any portion of this text. It may be incorporated in a larger work, and/or quoted from, stored in a database retrieval system, photocopied, reprinted, or otherwise duplicated by anyone without prior notification, permission, compensation to the holder, or any other restrictions. All rights to this text are released to everyone and no one can reduce these rights at any time. Copyright is not claimed nor asserted for the new and revised form of the Greek NT text of this edition, nor for the original form of such as initially released into the public domain by the editors, first as printed textual notes in 1979 and in continuous-text electronic form in 1986. Likewise, we hereby release into the public domain the introduction and appendix which have been especially prepared for this edition. The permitted use or reproduction of the Greek text or other material contained within this volume (whether by print, electronic media, or other form) does not imply doctrinal or theological agreement by the present editors and publisher with whatever views may be maintained or promulgated by other publishers. For the purpose of assigning responsibility, it is requested that the present editors’ names and the title associated with this text as well as this disclaimer be retained in any subsequent reproduction of this material. ISBN-10: 0-7598-0077-4 ISBN-13: 978-0-7598-0077-9

Library of Congress Cataloging-in-Publication Data Bible. N.T. Greek. 2005. The New Testament in the original Greek : Byzantine textform / compiled and arranged by Maurice A. Robinson and William G. Pierpont. p. cm. Includes bibliographical references. ISBN 0-7598-0077-4 (alk. paper) I. Robinson, Maurice A. II. Pierpont, William G. III. Title. BS1965 2005 225.4’8– dc22 2005053781

Printed in the United States of America FIRST EDITION

10

9

8

7

6

5

4

3

2

1


Q

KAC



R


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

Contents Preface

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

EUAGGELION KATA MATYAION KATA MARKON . . KATA LOUKAN . . . KATA IVANNHN . . PRAJEIS APO STO LVN

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1 . 69 117 193

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

249

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

EPISTOLAI KAYOLIKAI IAKVBOU . . . . . . . . . . PETRO U A . . . . . . . . . PETRO U B . . . . . . . . . IVANNO U A . . . . . . . . IVANNO U B . . . . . . . . IVANNO U G . . . . . . . . IO UDA . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

EPISTOLAI PAULOU PRO S RVMAIOUS . . . . . . . . PRO S KO RINYIO US A . . . . PRO S KO RINYIO US B . . . . PRO S GALATAS . . . . . . . . . PRO S EFESIO US . . . . . . . . PRO S FILIPPHSIO US . . . PRO S KO LASSAEIS . . . . . PRO S YESSALO NIKEIS A PRO S YESSALO NIKEIS B PRO S EBRAIOUS . . . . . . . . PRO S TIMO YEO N A . . . . . PRO S TIMO YEO N B . . . . . PRO S TITO N . . . . . . . . . . . . PRO S FILHMO NA . . . . . . . péáåÉLdìííÉê=páÇÉ

APO KALUCIS IVANNO U

323 330 337 342 349 350 351

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

353 378 403 420 429 438 444 451 457 461 480 487 492 495

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

497

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Appendix: The Case for Byzantine Priority


i

. . . . . . . . . .

533


R


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

S


S



T


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

In Memoriam

William Grover Pierpont


26 January 1915 - 20 February 2003



T


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

U

et it never be forgotten, that just as it is the place of a Christian to L look to God in prayer for his guidance and blessing in all his undertakings, so may he especially do this as to labours connected with the text of Scripture. The object sought in such prayer is not that the critic may be rendered infallible, or that he may discriminate genuine readings by miracle, but that he may be guided rightly and wisely to act on the evidence which the providence of God has preserved, and that he may ever bear in mind what Scripture is, even the testimony of the Holy Ghost to the grace of God in the gift of Christ, and that thus he may be kept from rashness and temerity in giving forth its text. As God in his providence has preserved Holy Scripture to us, so can He vouchsafe the needed wisdom to judge of its text simply on grounds of evidence. . . . One thing I do claim, to labour in the work of that substructure on which alone the building of God’s truth can rest unshaken; and this claim, by the help of God, I will vindicate for the true setting forth of his word as He wills it for the instruction of his Church. – Samuel Prideaux Tregelles, An Account of the Printed Text of the Greek New Testament; with Remarks on its Revision upon Critical Principles. (London: Samuel Bagster and Sons, 1854), 186, 272.


U



V


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

Preface The text of the Greek New Testament has been transmitted, preserved, and maintained by the faithful labor of scribes from the time of the autographs to the present day. While the bulk of the text found in all manuscripts reflects a high degree of textual uniformity, that uniformity increases significantly when a consensus text is established from manuscripts that span the entire period of manual transmission. This consensus text reflects a unified dominance that permeates the vast majority of manuscripts. The editors have designated this dominant line of transmission the “Byzantine Textform.”1 Although a general scribal care and concern for accuracy prevailed during the copying process, no single manuscript or intermediate exemplar can be claimed with certainty to reflect the precise autograph. Various human failings naturally occurred during the era of manual copying of documents; these failings appear among the manuscripts in varying degree, taking either the form of scribal error or intentional alteration. The manuscript tradition must be considered in its entirety, giving due regard to the transmissional factors that permitted the rise of such variation.


The dominant text of this scribal tradition is considered by the editors to reflect most closely that which was originally revealed by God through the human authors of the New Testament. The present edition therefore displays that dominant consensus text as it appears throughout the Greek New Testament. This Byzantine Textform volume is offered as an accurate representation of the New Testament canonical text, the written word of God according to the original Greek. This labor of love and devotion has been performed with the utmost care and respect for God’s revealed word of truth, and is now presented in a format designed to satisfy the needs of students, clergy, and scholars alike. 1 Early printed Textus Receptus (or “Received Text”) editions closely resemble the Byzantine Textform but often diverge from it in significant readings. Such editions primarily derive from the limited selection of a small number of late manuscripts, as utilized by Erasmus, Ximenes, or their immediate historical successors. The overall text of these early printed editions differs from the Byzantine Textform in over 1800 instances, generally due to the inclusion of weakly supported non-Byzantine readings. Since the Receptus form of text does not provide an accurate reproduction of the common Greek manuscript tradition, the present edition strives to rectify that situation by presenting the readings of the Byzantine Textform in a more precise manner.

i



V


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

NM

Preface

Those who have labored in the preparation of this volume trust that it will encourage many to broaden their knowledge of the New Testament through the exegesis and interpretation of its Koine Greek archetype, all to the glory of God. Our prayer and fervent hope is that the Lord Jesus Christ will prosper the work of our hands and use our labors for the benefit of his kingdom. THE TEXT OF THIS EDITION The newly edited Byzantine Greek text presented in this edition differs slightly from previous versions. All readings were carefully reexamined, with certain alterations being made to the main text after fresh reevaluation. Various typographical errors have been corrected, and the orthography has been standardized throughout. The underlying theory has been revised in light of new knowledge based upon extensive collation research.2 Diacritical marks, punctuation, and capitalization now are included to assist the reader. Critical notes alert the reader to closely divided Byzantine readings as well as to differences between the Byzantine Textform and the predominantly Alexandrian text displayed in modern eclectic critical editions. This edition with its marginal readings offers an accurate reflection of the true state of the Byzantine text of the Greek New Testament. While further minor adjustments yet may occur in view of additional information or the reassessment of existing data, the editors anticipate no future major alteration to the basic text here presented. TEXTTYPES AND TEXTFORM The New Testament autographs were composed in Greek during the first century AD. Copies of these sacred canonical documents rapidly circulated among the churches of the Roman Empire according to the ecclesiastical needs of the spreading early Christian communities. Conscientious scribes carefully prepared copies of the New Testament documents, either as separate canonical books or in collected groupings. This scribal labor was performed with a respectable degree of accuracy, and the manuscript copies thus prepared were able to establish and maintain the general form of the 2 Robinson has collated the Pericope Adulterae (John 7:53-8:11) in all available Greek manuscripts and lectionaries that include the narrative of this incident. When these data are compared with full collation records of various uncial and minuscule manuscripts in all portions of the New Testament, a more comprehensive understanding of historical manuscript transmission results. The Pericope Adulterae data suggest an increased presumption of relative independence within the various lines of Byzantine manuscript descent. This provides a weighty premise by which to interpret transmissional history. The editors’ previous assumption regarding the effect of scribal cross-comparison and correction using multiple exemplars is now seen to be a lesser factor in the overall transmissional process.

ii




NM

NN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

Preface

canonical New Testament text. Yet deviations from the original form of the text appeared within a fairly short time. Most deviations resulted from simple copying errors caused by the eye, ear, or hand. These would include cases of itacism, misspelling, dittography, transposition or substitution of words, and omission of letters, words, or phrases by haplography, homoioteleuton or other causes. Some variations resulted from certain types of intentional alteration. These include conjectural attempts to restore damaged exemplars; the adjustment of readings considered problematic due to perceived difficulties in content, syntax, or style; and various theological alterations made by orthodox, heterodox, or heretics. Some transmissional lines of the New Testament text, therefore, created and perpetuated certain readings and patterns of reading that differed from the autographs: these developed into the various known families and texttypes found among our extant manuscripts. While a family group usually can be traced to a more recent common ancestor, the origin of the larger texttype units remains problematic. Four divergent major texttypes predominate within the New Testament, although the existence and coherence of the Western and Caesarean have been called into question. The Byzantine and Alexandrian remain primary, and basically it is the preference for one of these two texts that characterizes the various printed Greek New Testament editions. The Byzantine-priority theory considers the Byzantine Textform to reflect the text that most closely reflects the canonical autographs, and thus to reflect the archetype from which all remaining texttypes have derived. The Western Text The earliest deviations from the autographs appear in the socalled Western, or “uncontrolled popular text,” of the second century. That text is characterized by free expansion, paraphrase, and alteration of previously existing words. Western witnesses are few and generally diverse, with a textual individuality that hampers the reconstruction of a common archetype. Even so, the bulk of its readings shares a commonalty with the text of the presumed autograph.


The Alexandrian Text The Alexandrian texttype appears to originate in an early localized recensional attempt to purge and purify the alterations and accretions found among the Western manuscripts. The principles underlying this recensional activity seem to have been reductionist and iii



NN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

NO

Preface

stylistic.3 The manuscript(s) selected as the recensional exemplars likely were “mixed” in textual quality as well as scribally defective; this would parallel what is found in most early Egyptian or Palestinian papyri of the second and third centuries. The Alexandrian recension seems often to have overreacted and overextended itself, removing not only early Western expansions but many longer original readings in the process. Yet the same recension failed to correct many Western substitutions and transpositions, even while retaining many shorter “sensible” readings caused by accidental scribal omission in the intermediate archetype.4 The Alexandrian texttype is primarily represented throughout most of the New Testament by the agreement of Codex Vaticanus (B/03) and Codex Sinaiticus (ℵ/01), with the support of other related manuscripts, such as 75 and L/019. Critical editions such as the NA27 and UBS4 reflect a predominantly Alexandrian textbase,5 with readings established on a variant-by-variant basis by means of subjectively applied internal criteria coupled with selectively determined external principles (the “reasoned” method of modern eclecticism). This modern eclectic process of subjective textual determination on a pervariant basis results in a textual patchwork that within numerous verses finds no support among any extant document, even over relatively short segments of scripture.6 This problematic situation does not occur among the manuscript consensus that forms the basis of the Byzantine Textform. The Caesarean Text The Caesarean text appears to be an amalgam of readings from the Alexandrian and Byzantine traditions. Although the Caesarean manuscripts do appear to possess a distinctive pattern of readings, this texttype does not appear to have existed prior to either the Byzantine 3 J. C. O’Neill, “The Rules followed by the Editors of the Text found in the Codex Vaticanus,” NTS 35 (1989) 218-228. O’Neill suggests that specific editorial activity, accidental error, and attempted reconstruction characterized the recension that produced the original Alexandrian archetype reflected in its later 75/B descendants. 4 This suggestion is developed further in Maurice A. Robinson, “In Search of the Alexandrian Archetype: Observations from a Byzantine-Priority Perspective,” in Christian-B. Amphoux and J. Keith Elliott, eds., The New Testament Text in Early Christianity: Proceedings of the Lille Colloquium, July 2000, Histoire du Texte Biblique 6 (Lausanne: Éditions du Zèbre, 2003), 45-67. 5 Barbara Aland et al., eds., Novum Testamentum Graece, 27th ed. (Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 1993); idem, The Greek New Testament, 4th rev. ed. (Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 1994). The base text of both editions remains identical. 6 Examples are provided in the Appendix to this volume, notes 16-18; see also Maurice A. Robinson, “Investigating Text-Critical Dichotomy: A Critique of Modern Eclectic Praxis from a Byzantine-Priority Perspective,” Faith and Mission 16 (1999), 16-31, particularly 17-19; idem, “Rule 9, Isolated Variants, and the ‘Test-Tube’ Nature of the NA27 Text,” in Stanley E. Porter and Mark Boda, eds., Translating the New Testament: Text, Translation, Theology (Grand Rapids: Eerdmans, forthcoming).

iv




NO

NP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

Preface

or Alexandrian texts. It is generally dismissed from any serious consideration regarding autograph originality. The Byzantine Textform The Byzantine Textform preserves with a general consistency the type of New Testament text that dominated the Greek-speaking world. This dominance existed from at least the fourth century until the invention of printing in the sixteenth century. Under the present theory, this text also is presumed in centuries prior to the fourth to have dominated the primary Greek-speaking region of the Roman Empire (southern Italy, Greece, and Asia Minor) – a large and diverse region within which manuscript, versional, and patristic evidence is lacking during the pre-fourth century era, yet the primary region of Byzantine Textform dominance in subsequent centuries. From a transmissional standpoint, a single Textform would be expected to predominate among the vast majority of manuscripts in the absence of radical and well-documented upheavals in the manuscript tradition. This “normal” state of transmission presumes that the aggregate consentient testimony of the extant manuscript base is more likely to reflect its archetypal source (in this case the canonical autographs) than any single manuscript, small group of manuscripts, or isolated versional or patristic readings that failed to achieve widespread diversity or transmissional continuity. In support of this presumption is the fact that a consensus text – even when established from manuscripts representing non-dominant transmissional lines – tends to move toward rather than away from the more dominant tradition.


The Byzantine-priority hypothesis thus appears to offer the most plausible scenario for canonical autograph transmission. This hypothesis is far more probable than the speculative originality claimed for modern eclectic patchworks, constructed from scattered fragments, with continually shifting levels of support from existing manuscripts.7 An historical theory that assumes a generally normal mode of transmission more readily accounts for the expansion and dominance of a single Textform that can be presumed closely to reflect

7 Jenny Read-Heimerdinger, The Bezan Text of Acts: A Contribution of Discourse Analysis to Textual Criticism, JSNTSS 236 (Sheffield: Academic Press, 2002), states, “The current editions of the Greek New Testament . . . [present] a hypothetical text that has been reconstructed by selecting variant readings from different MSS . . . . There is no evidence whatsoever that the current text ever existed in the form in which it is edited” (51); thus, researchers and search programs “rely for their text on a printed edition whose text does not exist in any extant manuscript and which is reconstituted by textual critics” (64n7).

v



NP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

NQ

Preface

the original autographs. The Byzantine-priority theory presents far fewer difficulties than are found in the alternative solutions proffered by modern eclectic proponents. While any explanation of early transmissional history remains a matter of theory, it is a fact that almost all readings found within the Byzantine Textform exist as component portions of either the Western or Alexandrian texts. Yet the Western and Alexandrian texttypes differ far more among themselves than does either when compared to the Byzantine Textform. This strongly suggests the separate derivation of each of these regional texts from a common source that would closely resemble the more dominant tradition. In addition, the individual Byzantine Textform readings are clearly defensible on reasonable internal, transcriptional, and transmissional grounds, and demonstrate far fewer weaknesses than exist with readings typical of non-Byzantine texttypes. The simplicity of the Byzantine-priority hypothesis stands in stark contrast to the transmissional history demanded by the modern eclectic models (reasoned or thoroughgoing). Those models see the original text scattered to the four winds at a very early period, with a later development of disparate texttypes, none of which can claim to represent the “lost” autographs. Under those systems, the Byzantine text is considered to have arisen from an officially promulgated formal recension, or from an unguided “process” that involved a relatively unsystematic selection and conflation of readings taken from the (supposedly earlier) disparate Western and Alexandrian texttypes. In either case, this uncritical selection of readings then was coupled with various stylistic and harmonizing improvements that supposedly typified the later scribal mindset. The problem lies in explaining how such a haphazard procedure ever could result in the extensively disseminated but relatively unified Byzantine Textform. These suppositions (which lack historical confirmation) are seen to be unwarranted once the full theoretical and practical conspectus of the Byzantine-priority position has been examined in light of the existing evidence. THE BYZANTINE-PRIORITY THEORY The establishment of the most accurate form of the canonical Greek text of the New Testament is prerequisite to exegesis and to a proper hermeneutic. Many theories and extreme solutions have been proposed regarding the most appropriate method for determining the optimal form of the New Testament autograph text. Some researchers even have jettisoned the concept of autograph recoverability, while vi




NQ

NR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

Preface

others have abandoned entirely the concept of an original autograph.8 The current trend seems merely to favor a critical inquiry into the various forms (or “states”) of the text presented in the existing manuscripts, and to investigate their individual theological significance according to their position within church history, with little or no regard given to the concept of autograph originality.9 In contrast, the present editors support a theory favoring the priority and canonical autograph authenticity of the Byzantine Textform. Byzantine-priority functions within the framework of a predominantly transmissional approach, and stands as a legitimate alternative to the methods and results currently espoused by modern eclecticism. Rather than creating a preferred text on a variant-byvariant basis, Byzantine-priority seeks first the establishment of a viable history of textual transmission. Transcriptional and transmissional probabilities are then applied to the external data, which then is supplemented by various internal criteria. The resultant text reflects a defined level of agreement supported by a general transmissional continuity throughout all portions of the Greek New Testament. Byzantine-priority differs from other theories and methods within New Testament textual criticism: the object is not the reconstruction of an “original” text that lacks demonstrable continuity or widespread existence among the extant manuscript base; nor is the object the restoration or recovery of an “original” text long presumed to have been “lost.” Neither should the concept of an archetypal autograph be abandoned as hopeless. Rather, Byzantine-priority presents as canonical the Greek New Testament text as it has been attested, preserved, and maintained by scribes throughout the centuries. This transmissional basis characterizes the Byzantinepriority theory.


Byzantine-priority functions within accepted text-critical guidelines, utilizing all pertinent transmissional, transcriptional, external, and internal considerations when evaluating variant readings. Internal and external criteria function in a balanced manner, consistent 8 See, for example, Eldon Jay Epp, “The Multivalence of the Term ‘Original Text’ in New Testament Textual Criticism,” HTR 92 (1999) 245-281. 9 Such is the emphasis of David C. Parker, The Living Text of the Gospels (Cambridge: University Press, 1997). Parker further amplifies his position in his “Through a Screen Darkly: Digital Texts and the New Testament.” JSNT 25 (2003) 395-411: “Textual critics, under the guise of reconstructing original texts, are really creating new ones . . . . The biblical text, rather than being corrupted and needing to be restored . . . , is constantly under development . . . . In this light, the quest for the original text may be seen as a complete misunderstanding of what editors were really doing” (401); “I do not mean that the texts we are creating are necessarily superior to earlier creations. It is more significant that they are the texts that we need to create” (402, emphasis added).

vii



NR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

NS

Preface

with sound methodology. Texttype relationships and proclivities are recognized, and a reasoned method of textual evaluation is practiced. Extraneous theological factors are not invoked or imposed when establishing the most plausible original form of the New Testament text. Byzantine-priority theory does not operate on an eclectic variant-by-variant basis. Rather, it continually investigates the position of all variant units within the history of transmission. Probabilities are evaluated in light of the extant manuscript and historical data, as well as the known habits of scribes. The emphasis of Byzantine-priority is upon a “reasoned transmissionalism,” particularly in regard to the connected sequence of variant units as they appear in the text and as they relate to the external support provided by the manuscripts themselves. Modern eclectic theory fails precisely at this point: it produces a sequence of favored readings that at times – even over short segments of text – has no demonstrated existence in any known manuscript, version, or father.10 Byzantine-priority considers such a method and its results to be illegitimate, since it neglects the pertinent historical factors regarding manuscript transmission. Modern eclectic praxis is not a legitimate alternative to the acceptance of the text preserved among the consensus of the manuscripts. A viable praxis of textual criticism requires a transmissional history that does not contradict the general harmony found among the extant witnesses. The text produced by modern eclecticism lacks a viable theory of transmission; the text presented under Byzantine-priority is based upon a theory of transmission that offers consistent conclusions. This in itself suggests the validity of the Byzantine-priority hypothesis. Byzantine-priority provides a compelling and logical perspective that stands on its own merits when establishing the optimal form of the New Testament text. It has a methodological consistency not demonstrated among the various eclectic alternatives. Modern eclectic claims to have established a quasi-authoritative form of the New Testament text consistently fall short, since the underlying theory lacks a transmissionally oriented base. The Byzantine-priority theory may appear simple, but it certainly is not simplistic: there are compelling reasons for recognizing a text that demonstrates 10 Maurice A. Robinson, “The Recensional Nature of the Alexandrian Text-Type: A Response to Selected Criticisms of the Byzantine-Priority Theory,” Faith and Mission 11 (1993) 46-74, especially 48, 68: “The text found in the current critical editions, taken as a whole, is not one found in any extant manuscript, version, or Father, nor ever will be . . . . Modern eclectics have created an artificial entity with no ancestral lineage from any single historical MS or group of MSS.” Examples of the short-segment sequential reading problem can be found in the sources cited in footnote 6 above.

viii




NS

NT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

Preface

transmissional continuity and dominance for more than a thousand years as the most likely representation of the sacred autographs. The appendix to this volume discusses “The Case for Byzantine-Priority” in more detail. THE BYZANTINE CONSENSUS TEXT The Byzantine Textform reflects a dominant consensus pattern of readings that is maintained throughout most of the New Testament. In nearly all instances the consensus readings are readily established and confirmed by data published in various critical apparatuses, specialized studies, and collation records. The primary source for establishing the readings of the Byzantine Textform remains the massive apparatus of Hermann Freiherr von Soden,11 supplemented in the Apocalypse by the relatively complete collation data of Herman C. Hoskier.12 Additional confirmatory material appears in various sources, including the UBS4, NA27, the IGNTP volumes,13 the Editio Critica Maior,14 and specific manuscript collations published within the Studies and Documents series and elsewhere.


The Text und Textwert volumes15 are particularly useful in this regard: this series presents complete collation data regarding selected variant units throughout the New Testament. Within each variant unit, Text und Textwert cites all available Greek manuscripts in relation to their support of specific readings. These data provide primary confirmation regarding the status of Byzantine readings that previously had been established from earlier published sources. In particular, these full collation results tend to confirm the Byzantine group evidence presented in von Soden’s early twentieth-century apparatus. In a similar manner, the Claremont Profile Method also tends to confirm von Soden’s general reliability in regard to the 11 Hermann Freiherr von Soden, Die Schriften des Neuen Testaments in ihrer ältesten erreichbaren Textgestalt, 2 vols. in 4 parts (Göttingen: Vandenhoeck und Ruprecht, 1911). 12 Herman C. Hoskier, Concerning the Text of the Apocalypse, 2 vols. (London: Bernard Quaritch, 1929). 13 S. C. E. Legg, ed., Nouum Testamentum Graece secundum Textum WestcottoHortianum: Euangelium secundum Marcum (Oxford, Clarendon, 1935); idem, Nouum Testamentum Graece secundum Textum Westcotto-Hortianum: Euangelium secundum Matthaeum (Oxford, Clarendon, 1940); The American and British Committees of the International Greek New Testament Project, The New Testament in Greek: The Gospel according to Luke, 2 vols. (Oxford: Clarendon, 1984, 1987); W. J. Elliott and D. C. Parker, eds., The New Testament in Greek, IV: The Gospel according to St. John. 1. The Papyri (Leiden: Brill, 1995). 14 Barbara Aland et al., eds., Novum Testamentum Graecum: Editio Critica Maior, IV, Die Katholischen Briefe: 1, Der Jakobusbrief; 2, Die Petrusbriefe; 3, Der Erste Johannesbrief (Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 1997-2003). 15 Kurt Aland et al., eds., Text und Textwert der griechischen Handschriften des Neuen Testaments; I, Die Katholischen Briefe; II, Die Paulinischen Briefe; III, Die Apostelgeschichte; IV, Die Synoptischen Evangelien: 1, Das Markusevangelium; 2, Das Matthäusevangelium; 3, Das Lukasevangelium (Berlin: Walter DeGruyter, 1987-1999).

ix



NT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

NU

Preface

identification of groups.16 Although von Soden cannot be relied upon when dealing with specific readings of individual manuscripts,17 his overall general reliability in regard to the larger groupings of texttypes and sub-types remains stable in view of the evidence provided by these outside sources. ESTABLISHING THE TEXT OF THIS EDITION The primary readings of the Byzantine Textform are established in a straightforward manner: subject to additional confirmation, when a reading in von Soden’s apparatus is identified by a bold K, that reading becomes the main text in the present edition (K = Koinh = the Byzantine Textform). Where von Soden makes no statement regarding bold K, his main text represents the Byzantine reading, and is reproduced without change. Where his bold K is divided, the Kx subgroup is followed (Kx represents the dominant component within bold K). Where Kx is divided, the readings of lesser K subgroups are included in the evaluation. When Kx and the various K subgroups are closely divided, alternate readings are displayed in the side margin in proximity to the portion of text affected. At all times, pertinent transmissional, transcriptional, external, and internal factors are considered as component elements of weight. In the relatively few instances where von Soden’s main text or apparatus has been confirmed to be in error, other pertinent sources have been used for correction. In regard to the Pericope Adulterae (John 7:53-8:11) and the book of the Revelation a different evaluative procedure is required. In those portions of scripture, the generally unified Byzantine Textform divides into various equally supported transmissional streams. Where these streams unite, the text represents the Byzantine consensus; where they divide, other methodological approaches are required. These are now discussed separately.

16 See Frederik Wisse, The Profile Method for Classifying and Evaluating Manuscript Evidence, SD 44 (Grand Rapids: Eerdmans, 1982). 17 Beyond the valid criticism dealing with error in regard to individual manuscript citation (often typographical), Von Soden also has been criticized because his apparatus does not permit the accurate reconstruction of the complete text of any given manuscript. Yet this criticism applies to any edition containing a limited critical apparatus. One cannot reconstruct from the text and apparatus of NA27 the continuous text of any single manuscript, even from among its “consistently cited witnesses.” Von Soden’s data are recognized as having a particular and demonstrated value when presenting the evidence of groups of manuscripts; it is primarily from these data that the text of the present edition is established.

x




NU

NV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

Preface

The Pericope Adulterae The narrative regarding the woman accused of adultery is clearly a canonical component within the Byzantine Textform. Yet this particular twelve-verse passage reflects a complex transmissional history, perhaps caused by its exclusion from standard lectionary use within the Greek church in relation to the portion of text selected for reading at the feast of Pentecost.18 Von Soden identified seven distinct lines of transmission within this short section of text. Robinson’s complete collation of all available manuscripts containing this pericope suggests that von Soden may have underestimated the complexity of its transmissional lines. Nevertheless, Von Soden’s three primary lines of transmission remain valid, and encompass the bulk of the manuscript tradition. Each of these three lines – termed by von Soden m5, m6, and m7 – retains a near-equal level of support.19 The m7 group exists primarily among manuscripts of the 12th and subsequent centuries. This group is recognized by von Soden and other researchers as possessing a late recensional text that corresponds to the Kr group found in other portions of the New Testament. The m5 and m6 transmissional lines dominate the remaining portion of the Byzantine manuscript tradition, and reflect earlier forms that were diverse and widespread within that tradition. The autograph form of the Pericope Adulterae is more likely to have been one of these two transmissional lines, as opposed to that found in the recensional m7 = Kr tradition. Previously, the editors displayed the text of the Pericope Adulterae as a tentative hybrid, combining elements of m5 and m6, with some readings bracketed. In this edition, the primary text is m5, with its marginal alternates in their proper location. The m6 text is displayed separately as an italicized footnote, along with its own alternate marginal readings. For this pericope the m5 and m6 texts no longer are dependent on von Soden’s reconstructions, but each text is published as a group-based consensus derived from the collated manuscripts that date through the eleventh century.


Although final decisions require the detailed analysis of the full collation data (a task yet future), the editors consider the m5 group more likely to reflect the autograph form of this pericope. The m6 text appears to be secondary, possessing transmissional and internal 18 See Maurice A. Robinson, “Preliminary Observations Regarding the Pericope Adulterae based upon Fresh Collations of nearly all Continuous-Text Manuscripts and all Lectionary Manuscripts containing the Passage.” Filología Neotestamentaria 13 (2000) 35-59. 19 The m as used by von Soden indicates the Greek chapter heading têw moixalídow = “of the adulteress.”

xi



NV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

OM

Preface

characteristics suggestive of later recensional activity. While further analysis of the collation data may lead to minor adjustments regarding the precise form of the m5 and m6 texts, no major changes to either group are anticipated. The Text of the Apocalypse The establishment of the Byzantine text of the Apocalypse is a task far more complex than that which exists in the greater part of the New Testament. The dominant Apocalypse text appears in two related but distinct transmissional lines within the Byzantine tradition. These forms are generally known as An and Q, each supported by an approximately equal number of manuscripts. The An readings predominate in manuscripts that contain or derive from the fourthcentury commentary of Andreas of Caesarea (Cappadocia). The Q readings predominate in manuscripts related to the uncial 046. Where An and Q agree, that reading reflects the Byzantine Textform. The union of An and Q prevails throughout most of the Apocalypse. Nevertheless, An and Q frequently differ, with their respective readings possessing near-equal levels of support among the extant manuscript base. Adjudication between these competing readings requires a precise application of transmissional and internal principles. In previous editions, the equally divided An and Q textual differences were partially indicated by the enclosure of some words in square brackets; these signified only cases of inclusion or omission. The remaining instances of equally divided An and Q division – cases of substitution and transposition – were not indicated, despite their frequency of occurrence. The present edition displays all closely divided alternate Byzantine readings in the margin, with more of these divided readings appearing in the Apocalypse than elsewhere in the New Testament.20 In the Apocalypse, the main text is considered to be the strongest transmissional representation of the Byzantine archetype; generally this is the text of the Q group. Although the Andreas text has an ancient origin, it appears to reflect recensional adjustment, both prior to the time of Andreas, and possibly also during Andreas’ preparation of his commentary.21 In contrast, the Q text is based upon a consensus of disparate manuscripts that represent many copying 20 Many bracketed An readings of earlier editions are now relocated to the margin. The main Apocalypse text of this edition thus moves slightly more toward Q than previously. 21 Josef Schmid, Studien zur Geschichte des griechischen Apokalypse-textes. 1. Teil. Der Apokalypse-Kommentar des Andreas von Kaisareia: Einleitung. München: Karl Zink, 1955, 125-129.

xii




OM

ON


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

Preface

locations and eras.22 Despite the transmissional diversity found among the Q manuscripts, the consensus Q text generally remains stable. The unplanned coincidental agreement among the diverse Q manuscripts argues strongly for their transmissional independence and autograph originality; this stands in contrast to the Andreas manuscripts with their apparent recensional origin. Nevertheless, for the greater portion of the Apocalypse, the An and Q texts share a common base. The Q manuscripts are not slavishly followed, however. At times, a significant number of Q manuscripts abandon their group consensus and align with the An reading. This situation does not appear to be coincidental, nor is it due to intrusion from the Andreas stream, given the general independence of the manuscripts within the Q tradition. Manuscripts of the An tradition rarely support Q readings; this suggests that, when Q manuscripts offer their support in some quantity to the An readings, a particular weight should be attached to the phenomenon. Where the An reading is supported by a significant number of Q manuscripts, it is presumed that the Qpt + An reading preserves the autograph text (readings common to undivided Q + An already are considered of autograph originality). The approach remains transmissional: readings jointly supported by An and Q represent the Byzantine archetype. When An and Q are divided, the Q reading generally is preferred due to its transmissional diversity and relative independence. Only when a significant number of Q manuscripts supports the An reading will that reading appear as the main text. Equally divided readings appear in the margin, as is the case elsewhere in the New Testament. Exceptions to these transmissional parameters occur when compelling transcriptional, contextual, or internal considerations strongly favor an alternative reading.


This method has been applied judiciously by the editors. The autograph authenticity of the Apocalypse text is supported with a high degree of accuracy, based upon the combination of transmissional, transcriptional, and internal factors. The main text should be regarded as superior to the marginal alternatives as well as to the text presented in non-Byzantine printed editions.

22 Schmid, Einleitung, 126, states, “Der K-Text [Q] ist außerordentlich geschlossen überliefert. Das Gros seiner Hss weist keine fremden Einflüsse auf, und der Text des Archetyps K selbst ist höchstens an ein paar Stellen fraglich. Für die An-Überlieferung dagegen ist die größte Zersplitterung bezeichnend. Die Rekonstruktion des Archetyps ist infolgedessen schwierig und nicht in allen Fällen mit Sicherheit möglich.”

xiii



ON


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

OO

Preface

General Considerations For most of the New Testament the Byzantine Textform is supported by nearly the whole of the manuscript tradition; in almost every case the Byzantine reading reflects the concurrence of at least 70% and usually more than 80% of the extant manuscripts. Yet the primary basis of textual determination remains non-quantitative: the transmissional and transcriptional factors that have characterized the manuscripts over the centuries are of greater significance than the mere quantity of evidence. As these non-numerical factors are applied to the evaluation of individual variant units, the sequential resultant text becomes more securely established and reflects a basic transmissional consensus. Although the far greater numerical quantity of Byzantine manuscripts (approaching 80%) exists among the documents of the twelfth and later centuries, the readings of the Byzantine Textform almost always are fully established from the earlier Byzantine lines of transmission that extend through the eleventh century. The documents of the twelfth and later centuries generally are irrelevant to the establishment of primary Byzantine readings, and at best serve only a confirmatory purpose. The quantity of witnesses does play a role when evaluating transmissional and transcriptional probabilities, but number by itself cannot become the sole or even the primary factor in the evaluation process. Quantity alone cannot be determinative when evaluating variant units: all pertinent considerations regarding external, internal, transcriptional, and transmissional evidence must be examined and evaluated before final decisions upon readings can be made. The “number” factor particularly plays a passive role when the manuscripts comprising the Byzantine Textform are seriously divided. Where the marginal apparatus of this edition displays divided Byzantine readings, the main text necessarily has been established on non-numerical grounds. This method of “reasoned transmissionalism” is based primarily upon external and documentary evidence; yet all pertinent transmissional and transcriptional factors constantly are evaluated in relation to the various aspects of external and internal criteria before any final decisions are made regarding the text to be established. Final judgment on readings requires the application of internal principles following the initial evaluation of the external data. No reading can be established in isolation from its neighboring variant units; nor can the transmissional and transcriptional habits of scribes xiv




OO

OP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

Preface

be ignored when examining the development and dissemination of competing readings.23 In general, scribes tended to preserve the text that lay before them in their exemplars; this despite the various accidental corruptions or intentional alterations that occurred during the transmissional process. Extensive alteration was not frequent or widespread: the vast bulk of the text found in all manuscripts – regardless of texttype – remains a common possession. Existing family and texttype groupings are directly related to the transmissional development of the text in various eras and locales. Manuscripts and readings must be evaluated in regard to their antiquity, diversity, and continuity within transmissional history. Individual scribes must be characterized in regard to their degree of care when copying from their exemplars. A proper implementation of each of these factors results in a well-established representation of the traditionally disseminated Byzantine Textform. This Textform dominated textual transmission in the primary Greek-speaking regions for more than a thousand years, and it is this Textform that holds the strongest transmissional claim to represent the canonical autographs. The Byzantine Textform is well-established within the canonical books of the Greek New Testament. The maximum degree of significant Byzantine textual variation is displayed in the relatively few readings of the marginal apparatus. Readings that lack a Byzantine consensus or are not part of the closely divided Byzantine tradition do not appear in either the main text or marginal readings. Research concerning the divided Byzantine readings must continue, particularly in regard to the Pericope Adulterae and the book of the Revelation. Significant progress has been made in these areas, and exploration continues regarding closely divided Byzantine readings and the various minority lines of transmission that occur within the Byzantine Textform. The main text and marginal apparatus represent the primary locus within which Byzantine-priority theory functions. From this base future Byzantine Textform research must proceed.


23

See Ernest C. Colwell, “Method in Evaluating Scribal Habits: A Study of 45, 66, in his Studies in Methodology in Textual Criticism of the New Testament, NTTS 9 (Grand Rapids: Eerdmans, 1968), 106-124; Maurice A. Robinson, “Scribal Habits among Manuscripts of the Apocalypse” (PhD Diss., Southwestern Baptist Theological Seminary, 1982); James R. Royse, “Scribal Habits in the Transmission of New Testament Texts,” in Wendy D. O’Flaherty, ed., The Critical Study of Sacred Texts (Berkeley: Graduate Theological Union, 1979), 139-161; idem, “Scribal Habits in Early Greek New Testament Papyri,” ThD Diss., Graduate Theological Union, Berkeley, 1981; idem, “Scribal Tendencies in the Transmission of the Text of the New Testament,” in Bart D. Ehrman and Michael W. Holmes, eds., The Text of the New Testament in Contemporary Research: Essays on the Status Quaestionis, SD 46 (Grand Rapids: Eerdmans, 1995), 239-252. 75,”

xv



OP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

OQ

Preface

THE FORMAT OF THE PRESENT EDITION The Title of this Volume With good reason, the present title deliberately parallels that of Westcott and Hort (The New Testament in the Original Greek). The Byzantine Textform stands as the opposing point on a continuum that extends from the well-established and influential Alexandrian text presented by Westcott and Hort in 1881. As Westcott and Hort had claimed to reproduce with near-certainty the original form of the New Testament documents “in the original Greek,” the present edition likewise sets forth a text that – within the framework of its underlying theory – is considered to reflect the canonical autographs in a highly accurate manner. All other Greek New Testament editions fall within the continuum bounded by the Byzantine and Alexandrian traditions. The editors’ names appear on the title page in order to indicate task-based responsibility. The Greek New Testament text remains the written word of God, produced by holy men of old who wrote under God’s immediate inspiration and superintendence. The presentation of that word of God according to its clearest transmissional integrity requires only a minor level of editorial involvement and labor. The editors merely recognize and present the text that has been maintained by the scribes of past generations, constructing a textual consensus from the material available in previously published collation and apparatus resources. Our duty was to be faithful to this task, and it is to that end that we have labored. Individual Book Titles The New Testament book titles are not part of the inspired canonical text. Their wording varies dramatically among the different manuscripts and editions of the Greek New Testament. The book titles that appear in this edition represent a minimal consensus as found within the canonical tradition. The Order of the Canonical Books Individual manuscripts present the New Testament books in various arrangements; nevertheless, a particular Greek “canonical order” seems to have been popular during early transmissional history. This order is partially evidenced within various early papyri and manuscripts,24 and occurs in the fourth-century Festal Letter of Athanasius (AD 367) and the list of canonical books attributed to the 24 See David Trobisch, The First Edition of the New Testament (Oxford: University Press, 2000), 21-38. On page 28, Trobisch presents evidence from several early manuscripts that demonstrate the sequence of the “canonical edition.”

xvi




OQ

OR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

Preface

Laodicean Council (AD 360/363).25 The present edition reproduces that early “canonical order” for the Greek New Testament books. According to the “canonical order,” the New Testament books are grouped as follows: Gospels, Acts and General Epistles, Pauline Epistles, and Revelation. The individual books within each category follow the familiar order, except that in the Pauline Epistles, Hebrews stands between Second Thessalonians and First Timothy, intentionally separating Paul’s local church epistles from those written to individuals.26 Accents, Breathings, Capitalization, and Punctuation Early manuscripts were written in capital letter format (termed “uncial” or “majuscule”). They lacked word division, and possessed few (if any) diacritical marks, paragraph breaks, or marks of punctuation. These distinctions appear systematically only after the commencement of the minuscule era during the ninth century. While specialists are familiar with the plainer form of the Greek text, the modern reader expects readability features as a matter of course.


For a reader ’s edition, clarity is the basic aim. Since this edition is designed for the non-specialist, word separation, paragraph division, punctuation, and diacritical markings have been added throughout.27 These editorial insertions are not considered definitive for the interpretation of the text. Although alternative accentuation, aspiration, or punctuation could alter the interpretation of many passages and affect exegetical comprehension, the editors have followed the general usage found in standard printed editions. No 25 Daniel J. Theron, Evidence of Tradition (Grand Rapids: Baker, 1958), 118-119 (Athanasius), 124-125 (Laodicea). See also 116-117 (the general grouping of NT books by Cyril of Jerusalem). Compare Brooke Foss Westcott, A General Survey of the History of the Canon of the New Testament, 6th ed. (Cambridge and London: Macmillan and Co., 1889), Appendix D, 539-579; in particular, 540-541 (Laodicea), 545-546 (John of Damascus), 549-550 (Cyril of Jerusalem), 552-553 (the index of Codex Alexandrinus), 554-555 (Athanasius), 559-560 (Leontius); but see 431-439 in regard to the possible inauthenticity of the Laodicean list. 26 William H. P. Hatch, “The Position of Hebrews in the Canon of the New Testament,” HTR 29 (1936) 133-151. The canonical order Second Thessalonians-Hebrews-First Timothy is discussed on 136-143. Hatch shows that this order is found among early and geographically diverse Greek manuscripts, fathers, and versions, and was retained among some manuscripts over many centuries. Hatch termed this order “Alexandrian,” due to his views regarding textual development. The secondary “Western” (or early Latin) order (which is more familiar to the modern reader) was termed “Byzantine” by Hatch (143, 149-150), due to its presence in later Byzantine manuscripts that had adopted the Western usage. The editors suggest, on the contrary, that Hatch’s data support the early Greek canonical order as original and authentically “Byzantine.” Clearly, the earliest Greek canonical order differed from the early Western tradition; only much later did Byzantine Greek manuscripts adopt the Western order. 27 The added marks of accentuation, aspiration, punctuation, and capitalization have been extensively proofread for this edition, but perfection is not claimed. The reader is encouraged to offer pertinent correction where necessary.

xvii



OR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

OS

Preface

diacritical insertions should affect the traditional understanding of the Byzantine Greek New Testament text. Readability, therefore, is improved without the imposition of unwarranted interpretation. The text always must be received according to its original inspired intent, without unwarranted editorial alteration. The text appears in paragraph format, with breaks inserted at appropriate points. Capitalization appears at the beginning of sentences, and at the commencement of direct quotation within a sentence (modern quotation marks are not used). Proper names are capitalized throughout, but not descriptive titles.28 The various nomina sacra abbreviations that commonly appear in manuscripts for members of the Godhead, significant persons, or particular locations are not abbreviated in this edition, but are written in full form, even though the abbreviated forms normally dominate the manuscript tradition.29 The Marginal Apparatus The main text displays the Byzantine Textform, according to its strongest transmissional, transcriptional, external, and internal testimony. Where the Byzantine manuscripts are strongly united, the main text stands without marginal comment. Where the manuscripts comprising the Byzantine Textform are significantly divided, superior angle brackets mark the affected word or words in the main text. The alternate Byzantine readings are displayed in the side margin, in proximity to the marked portion of the main text.30 Minority subvariants within the Byzantine tradition are not cited in this edition. Numerals are written as complete words throughout the main text. Some marginal variants – particularly in the Apocalypse – indicate Greek numerical forms (alphabet letters marked by the numerical superscript bar, e. g., IB, RMD, AX ). In these rare instances, the majority of Greek manuscripts display the marginal numeric form; however, just as with the otherwise uncited nomina sacra abbreviations (which also tend to appear in the majority of all manuscripts), these 28 Descriptive titles particularly applied to members of the Godhead include the various inflected forms of yeów, pat}r, u¥ów, xristów, kúriow, ßgiow, and pneûma. 29 Trobisch, First Edition, 66-68, 104-105, correctly suggests that a “canonical edition” should at least utilize the nomina sacra abbreviations representing the descriptive titles kúriow, yeów, and xristów, as well as the abbreviation representing the proper name &Ihsoûw. Since the modern reader generally is unfamiliar with the nomina sacra abbreviations, Trobisch’s suggestion has not been implemented in this edition. 30 Exceptions to this policy involve the m6 text of the Pericope Adulterae (discussed above) and the lengthy Byzantine alternate reading encompassing Acts 24:6b-8a (see in context). In these two instances, the Byzantine alternative reading and its marginal variants appear separately, between the main text and the NA27 apparatus.

xviii




OS

OT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

Preface

marginal numeric forms are not printed as the main text of this edition. Some marginal entries reflect more than one alternative Byzantine subvariant. When word substitution or transposition is involved among the subvariants, the alternate readings are displayed, separated by an equals sign (=). When the subvariants concern a long and short reading, characterized solely by the addition or omission of a word or phrase, the removable words are surrounded by square brackets [ ]. The main text reading is not affected by the various divided marginal alternatives. The Lower Apparatus Variants from the main Byzantine text that occur in the base text of the NA27 and UBS4 modern critical editions appear in the lower apparatus. These variants are not marked within the main Byzantine text. In the lower apparatus, the reading of the Byzantine main text appears on the left, and is separated from the reading of NA27/UBS4 by a diamond (♦). The NA27/UBS4 variant appears to the right of the diamond. Some NA27/UBS4 readings may coincide with marginal Byzantine readings, but not with the main Byzantine text. Neither the UBS4 nor the more extensive NA27 apparatus cites all differences between their common text and the Byzantine Textform; many noncited differences are text-critically and translationally significant, and are here clearly displayed in their totality for the first time.


Where the NA27/UBS4 main text includes bracketed words or portions of words, the brackets also appear to the right of the diamond. Some words that occur within NA27/UBS4 brackets may agree with the Byzantine main text (which has no brackets) or with the Byzantine marginal text. The brackets in modern critical editions are used to indicate various degrees of textual uncertainty as perceived by those editors. Double brackets in NA27/UBS4 indicate what those editors consider to be later and non-original interpolations.31 The status of the Byzantine main or marginal readings is not affected by any modern critical text readings or brackets that appear in the lower apparatus. 31 Double brackets in NA27/UBS4 that relate to the Byzantine main text appear at Mark 16:9-20; Luke 22:43-44; Luke 23:34; and John 7:53-8:11. The only NA27 double-bracketed portion not related to the Byzantine Textform is the so-called “shorter ending” of Mark, which NA27 inserts between Mark 16:8 and 9, preceding its double-bracketed “longer ending” (Mark 16:9-20). The NA27 “shorter ending” reads as follows: ˆˆPánta dè tà parhggelména toîw perì tòn Pétron suntómvw \j}ggeilan. Metà dè taûta kaì a[tòw ` &Ihsoûw ˙pò ˙natolêw kaì ƒxri dúsevw \japésteilen di' a[tôn tò ¥eròn kaì ƒfyarton k}rugma têw a†vníou svthríaw. &Am}n.˜˜

xix



OT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

OU

Preface

The Apparatuses in General In the marginal and lower apparatuses, instances of substitution, transposition, or addition are cited in full. When a word or phrase is omitted in relation to the main text, a dash (—) indicates the omission. Where a word affected by variation appears more than once in a given verse, the apparatuses provide sufficient context for clarity. Minor orthographic variants encompassing movable final letters, alternative punctuation, accentuation, and capitalization are not recorded in either apparatus. Orthography The orthography has been standardized throughout. Manuscript irregularities, inconsistencies, and itacistic peculiarities are not reproduced. Movable Nu (-n) is always present; movable Sigma (-w) is retained for ou%tvw but is omitted from méxri and ƒxri. Elision of final vowels (di', ˙p', ˙f', etc.) follows the regular pattern; so too consonantal alterations preceding rough or smooth breathings (\j, o[k, o[x, etc.). Compound forms reflect phonetic assimilation (\n- becomes \g-; sun- becomes sum-, sug-, or sul-; -lhmp- and -lhmc- become -lhp- and -lhc-). The generally abbreviated name of David ( DAD ) is written in full as Dauíd, avoiding the itacistic form Daueîd found in the early Egyptian manuscripts. Other variant spellings of proper names are retained (Mvsêw/Mvüsêw, Îerosóluma/Îerousal|m, etc.), as well as the spelling of specific words that may reflect authorial preference. Iota subscript appears as such, even in initial capital letters; iota adscript is not used. Chapter and Verse Numbers A generally recognized chapter and verse numbering system is followed, although the positioning of verse numbers does not always correspond to that found in other Greek New Testament editions or translations. Verse references in the lower apparatus are keyed to the present edition; on a few occasions, the NA27 and UBS4 variant text may appear under a different verse number, differing by a single digit. Some early printed editions (usually Textus Receptus) and English translations include words or phrases that are not part of the Byzantine Textform (e. g., portions of Acts 9:5-6, 1 John 2:23, 1 John 5:7). The verse numbering is not affected by their absence. In two passages the verse numbering has been adjusted for clarity. In some printed editions and translations, Matthew 23:13-14 appears in an order opposite that of the Byzantine Textform; the present edition maintains a consecutive numerical sequence within its own order of material. Also, the doxology generally published xx




OU

OV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

Preface

as Romans 16:25-27 appears in the Byzantine Textform following Romans 14:23; in this location, the doxology is renumbered as Romans 14:24-26 (the epistle concludes at Romans 16:24 in the Byzantine Textform). In four instances (Luke 17:36, Acts 8:37, Acts 15:34, Acts 24:7) a verse number appears alone in the main text, immediately followed by the next sequential verse number. These indicate lengthy portions of text that were included in some early Textus Receptus printed editions but which have never been part of the primary Byzantine Textform. The verse number is retained solely for reference, in order to preserve the traditional numbering of the remaining verses within the affected chapters. Elsewhere, the verse numbering is not affected. CONCLUDING OBSERVATIONS The New Testament is God’s revelation to his chosen people who comprise Christ’s church. The Christian believer receives these scriptures as canonical and normative: the inspired and authoritative written word of God that serves as the infallible rule of faith and practice for God’s people. The content of these scriptures is truth without mixture of error in all that they affirm. A corollary to these doctrinal beliefs is the confessional declaration that this revelation has been kept pure in all ages by the singular care and providence of God.


The Greek text of the New Testament therefore must be established and certified in a manner appropriate to its historical and theological significance. The task set before God’s people is to identify and receive the best-attested form of that Greek biblical text as preserved among the extant evidence. Although no divine instruction exists regarding the establishment of the most precise form of the original autographs, such instruction is not required: autograph textual preservation can be recognized and established by a careful and judicious examination of the existing evidence. Scribal fidelity in manuscript transmission over the centuries remains the primary locus of autograph preservation. God did not decree that identical copies of the autographs would be maintained during the era of manual transmission; indeed, no two manuscripts agree precisely. Yet the original Greek New Testament text has been preserved by ordinary means with a remarkable degree of accuracy in almost all manuscripts, through the unregulated dissemination and transmission of the New Testament documents. The basic integrity of this original text is confirmed by the apparently mundane labor carried out by generations of reasonably accurate scribes; the security and authority of the autograph text thus has been xxi



OV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

PM

Preface

preserved amid the complement of the total evidence presented within transmissional history. God has permitted the preservation of his inspired word in its best-attested form by means of the transmissional process: the extant Greek witnesses reflect a mutual consensus text that establishes and maintains the integrity and authority of the original revelation. This consensus text is the focal point of transmissional history. The divinely preserved autograph text exists and functions within the framework of all existing Greek source documents (manuscripts, lectionaries, patristic quotations). This text also is substantially reflected in the various ancient versions and nonGreek patristic quotations. Since the divine method of autograph preservation resides in the totality of the extant Greek evidence, the strongest claimant for autograph originality remains the general consensus text preserved among that material. The New Testament text thus can be established securely and presented accurately by a proper use of the existing data. The Christian need only apply sound principles of evidence – transmissional, transcriptional, external, and internal – and frame these within a properly nuanced theory and praxis of textual criticism that avoids the hazards of subjective speculation. By these means the autograph text preserved among the extant witnesses readily can be recognized and established. While diligent labor, careful research, and a systematic methodology is required for optimal results, the establishment of the basic consensus text remains a clear and simple task. A consensus-based text – derived from the entire body of extant Greek witnesses – is fully compatible with the concept of a benevolent overarching providence that has maintained the autographs in their basic integrity by means of normal transmission. No additional visible means of propagation was necessary to guarantee the integrity of the sacred originals. The testimony of the autographs has been preserved by means of independent transmission, scattered over a wide geographical area, amid a multitude of witnesses that span many centuries. The consensus Byzantine Textform thus is established by cooperation without collusion, requiring no imposition of external ecclesiastical authority. Special pleading is not demanded in order to maintain this perspective: everything corresponds to the extant preserved evidence. The recognition of autograph originality amid the preserved Greek transmissional consensus found in the Byzantine Textform is far more reasonable than a multitude of conflicting speculations derived from various forms of eclectic methodology. The consensusbased approach does not appeal to favored individual manuscripts, local texts, or minority regional texttypes, nor to subjective internal xxii




PM

PN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

Preface

criteria that adopt an amalgam of individual readings with everchanging degrees of minority support. The appeal is to the combined evidence that has been preserved among the extant Greek witnesses. The Christian scholar need not speculate widely regarding the original form of the Greek New Testament text. That text can be recognized and established in its basic integrity by the application of proper and sound critical principles that take into consideration the consensus of the preserved evidence. The Byzantine Textform presented in this edition fulfills that goal: the Byzantine Textform is that which was transmitted and maintained as the dominant stream of manual Greek transmission within Christian history. Now, at the culmination of twenty-seven years of intense collaboration (1976-2003), the editors here present the newly edited Byzantine Textform as the strongest representative of the canonical autographs of the Greek New Testament text. It has been toward the fulfillment of this most noble and sacred goal that the editors have labored and now present the completion of their task. On behalf of those who produced this edition, we would like to express our heartfelt appreciation to the various volunteers – too numerous to name individually – who gave of their time in proofreading and making corrections regarding the text and format of the present edition. Their efforts for the glory of God and the Lord Jesus Christ have greatly assisted the completion of this project. May God be praised for his magnificent word! All honor and glory to the Lord Jesus Christ!


WILLIAM G. PIERPONT MAURICE A. ROBINSON

xxiii



PN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

PO

Preface


PO

xxiv



PP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

KATA MATYAION

B

íblow genésevw &Ihsoû xristoû, u¥oû Dauíd, u¥oû &Abraám. 2

&Abraàm \génnhsen tòn &Isaák: &Isaàk dè \génnhsen tòn &IakQb: &IakWb dè \génnhsen tòn &Ioúdan kaì toùw ˙delfoùw a[toû: 3 &Ioúdaw dè \génnhsen tòn Farèw kaì tòn Zarà \k têw Yámar: Farèw dè \génnhsen tòn ÊsrQm: ÊsrWm dè \génnhsen tòn &Arám: 4 &Aràm dè \génnhsen tòn &Aminadáb: &Aminadàb dè \génnhsen tòn NaassQn: NaassWn dè \génnhsen tòn SalmQn: 5 SalmWn dè \génnhsen tòn Boòz \k têw ^Raxáb: Boòz dè \génnhsen tòn &Vb|d \k têw ^Roúy: &Vb|d dè \génnhsen tòn &Iessaí: 6 &Iessaì dè \génnhsen tòn Dauìd tòn basiléa. Dauìd dè ` basileùw \génnhsen tòn Solomôna \k têw toû O[ríou: 7 SolomWn dè \génnhsen tòn ^Roboám: ^Roboàm dè \génnhsen tòn &Abiá: &Abià dè \génnhsen tòn &Asá: 8 &Asà dè \génnhsen tòn &Ivsafát: &Ivsafàt dè \génnhsen tòn &Ivrám: &Ivràm dè \génnhsen tòn &Ozían: 9 &O zíaw dè \génnhsen tòn &Iváyam: &Iváyam dè \génnhsen tòn *Axaz: *Axaz dè \génnhsen tòn Êzekían: 10 Ê z ek í a w dè \génnhsen tòn Manassê: Manassêw dè \génnhsen tòn &AmQn: &AmWn dè \génnhsen tòn &Ivsían: 11 &Ivsíaw dè \génnhsen tòn &Iexonían kaì toùw ˙delfoùw a[toû, \pì têw metoikesíaw Babulônow. 12


Metà dè t|n metoikesían Babulônow, &Iexo n í a w \g én n h s en tòn Salayi}l: Salayi|l dè \génnhsen tòn Zorobábel: 13 Zorobábel dè \génnhsen tòn &Abioúd: &Abioùd dè \génnhsen tòn &Eliakeím: &Eliakeìm dè \génnhsen tòn &AzQr: 14 &AzWr dè \génnhsen tòn SadQk: SadWk dè \génnhsen tòn &Axeím: &Axeìm dè \génnhsen tòn &Elioúd: 15 &Elioùd dè \génnhsen tòn &Eleázar: &Eleázar dè \génnhsen tòn Matyán: Matyàn dè \génnhsen tòn &IakQb: 16 &IakWb dè \génnhsen tòn 1.5 1.5 1.5 1.5 1.6 1.7


Boòz \k ♦ Bóew \k Boòz dè ♦ Bóew dè &Vb|d \k ♦ &Ivb|d \k &Vb|d dè ♦ &Ivb|d dè ` basileùw ♦ — &Asá ♦ &Asáf

1.8 &Asà ♦ &Asàf 1.10 &AmQn &AmWn ♦ &AmQw &AmWw 1.13 &Eliakeím &Eliakeìm ♦ &Eliakím &Eliakìm 1.14 &Axeím &Axeìm ♦ &Axím &Axìm


PP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

1.17 - 2.4

PQ

KATA MATYAION &Ivs|f tòn ƒndra Maríaw, \j «w \genn}yh &Ihsoûw, ` legómenow xristów. 17

Pâsai o{n a¥ geneaì ˙pò &Abraàm £vw Dauìd geneaì dekatéssarew: kaì ˙pò Dauìd £vw têw metoikesíaw Babulônow, geneaì dekatéssarew: kaì ˙pò têw metoikesíaw Babulônow £vw toû xristoû, geneaì dekatéssarew. 18

Toû dè &Ihsoû xristoû = génnhsiw o%u tvw ‘n. Mnhsteuyeíshw gàr têw mhtròw a[toû Maríaw t! &Ivs}f, prìn (h sunelyeîn a[toúw, eøréyh \n gastrì ¡xousa \k pneúmatow * n, kaì m| yélvn a^gíou. 19 &Ivs|f dè ` ˙n|r a[têw, díkaiow v a[t|n paradeigmatísai, \boul}yh láyra ˙polûsai a[t}n. 20 Taûta dè a[toû \nyumhyéntow, †doú, ƒggelow kuríou kat' ªnar \fánh a[t!, légvn, &Ivs}f, u¥òw Dauíd, m| fobhy_w paral a b eî n Mariàm t|n gunaîká sou: tò gàr \n a[t_ gennhyèn \k pneúmatów \stin a^ gíou. 21 Téjetai dè u¥ón, kaì kaléseiw tò ªnoma a[toû &Ihsoûn: a[tòw gàr sQsei tòn laòn a[toû ˙pò tôn a^martiôn a[tôn. 22 Toûto dè –lon gégonen, ®na plhrvy_ tò ]hyèn øpò toû kuríou dià toû prof}tou, légontow, 23 &Idoú, = paryénow \n gastrì £jei kaì téjetai u¥ón, kaì kalésousin tò ªnoma a[toû &Emmanou}l, – \stin meyermhneuómenon, Mey' =môn ` yeów. 24 Diegeryeìw dè ` &Ivs|f ˙pò toû %upnou, \poíhsen qw prosétajen a[t! ` ƒggelow kuríou: kaì parélaben t|n gunaîka a[toû, 25 kaì o[k \g í n v s k en a[t|n £vw o˚ ¡teken tòn u¥òn a[têw tòn prvtótokon: kaì \kálesen tò ªnoma a[toû &Ihsoûn.

2

Toû dè &Ihsoû gennhyéntow \n Bhyleèm têw &Ioudaíaw, \n =méraiw ^Hrœdou toû basilévw, †doú, mágoi ˙pò ˙natolôn paregénonto e†w Îerosóluma, 2 légontew, Poû \stin ` texyeìw basileùw tôn &Ioudaívn; EÊdomen gàr a[toû tòn ˙stéra \n t_ ˙natol_, kaì ælyomen proskunêsai a[t!. 3 &A k o ú s a w dè ^Hrœdhw ` basileùw \taráxyh , kaì pâsa Î er o s ó l u m a met' a[toû: 4 kaì sunagagWn pántaw toùw ˙rxiereîw kaì grammateîw toû laoû, \punyáneto par' a[tôn

1.18 1.18 1.19 1.20 1.22

1.24 Diegeryeìw ♦ &Egeryeìw 1.25 tòn u¥òn a[têw tòn prvtótokon ♦ u¥ón 2.3 ^Hrœdhw ` basileùw ♦ ` basileùw ^Hrœdhw

génnhsiw ♦ génesiw gàr ♦ — paradeigmatísai ♦ deigmatísai Mariàm ♦ Marían toû kuríou ♦ kuríou

2




PQ

PR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

2.5 - 2.18

KATA MATYAION poû ` xristòw gennâtai. 5 O¥ dè eÂpon a[t!, &En Bhyleèm têw &Ioudaíaw: o%utvw gàr gégraptai dià toû prof}tou, 6 Kaì sù Bhyleém, gê &Ioúda, o[damôw \laxísth eÂ \n toîw =gemósin &Ioúda: \k soû gàr \jeleúsetai =goúmenow, –stiw poimaneî tòn laón mou tòn &Isra}l. 7 Tóte ^Hrœdhw, láyra kalésaw toùw mágouw, “kríbvsen par' a[tôn tòn xrónon toû fainoménou ˙stérow. 8 Kaì pémcaw a[toùw e†w Bhyleèm eÂpen, Poreuyéntew ˙kribôw \jetásate perì toû paidíou: \pàn dè e%u rhte, ˙paggeílaté moi, –pvw k˙gW \lyWn proskun}sv a[t!. 9 O¥ dè ˙koúsantew toû basilévw \poreúyhsan: kaì †doú, ` ˙st}r, $on eÂdon \n t_ ˙natol_, proêgen a[toúw, £vw \lyWn ¡sth \pánv o˚ ‘n tò paidíon. 10 &Idóntew dè tòn ˙stéra, \xárhsan xaràn megálhn sfódra. 11 kaì \lyóntew e†w t|n o†kían, eÂdon tò paidíon metà Maríaw têw mhtròw a[toû, kaì pesóntew prosekúnhsan a[t!, kaì ˙noíjantew toùw yhsauroùw a[tôn pros}negkan a[t! dôra, xrusòn kaì líbanon kaì smúrnan. 12 Kaì xrhmatisyéntew kat' ªnar m| ˙nakámcai pròw ^Hrœdhn, di' ƒllhw `doû ˙nexQrhsan e†w t|n xQran a[tôn. 13


&A n a x v r h s á n t v n dè a[tôn, †doú, ƒggelow kuríou faínetai kat' ªnar t! &Ivs}f, légvn, &Egeryeìw parálabe tò paidíon kaì t|n mhtéra a[toû, kaì feûge e†w AÊgupton, kaì Êsyi \keî £vw ©n eÊpv soí: méllei gàr ^Hrœdhw zhteîn tò paidíon, toû ˙polésai a[tó. 14 Ô dè \geryeìw parélaben tò paidíon kaì t|n mhtéra a[toû nuktów, kaì ˙nexQrhsen e†w AÊgupton, 15 kaì ‘n \keî £vw têw teleutêw ^Hrœdou: ®na plhrvy_ tò ]hyèn øpò toû kuríou dià toû prof}tou, légontow, &Ej A†gúptou \kálesa tòn u¥ón mou. 16 Tóte ^Hrœdhw, †dWn –ti \nepaíxyh øpò tôn mágvn, \yumQyh lían, kaì ˙posteílaw ˙neîlen pántaw toùw paîdaw toùw \n Bhyleèm kaì \n pâsin toîw `ríoiw a[têw, ˙pò dietoûw kaì katvtérv, katà tòn xrónon $on “kríbvsen parà tôn mágvn. 17 Tóte \plhrQyh tò ]hyèn øpò &Ieremíou toû prof}tou, légontow, 18 Fvn| \n ^Ramâ “koúsyh, yrênow kaì klauymòw kaì •durmòw polúw, ^Rax|l klaíousa tà tékna a[ t ê w, kaì o[k æyel en paraklhyênai, –ti o[k e†sín. 2.5 2.8 2.9

2.15 toû kuríou ♦ kuríou 2.17 øpò ♦ dià 2.18 yrênow kaì ♦ —

eÂpon ♦ eÂpan ˙kribôw \jetásate ♦ \jetásate ˙kribôw ¡sth ♦ \stáyh

3



PR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

2.19 - 3.11

PS

KATA MATYAION 19

Teleut}santow dè toû ^Hrœdou, †doú, ƒggelow kuríou kat' ªnar faínetai t! &Ivs|f \n A†gúpt~, 20 légvn, &Egeryeìw parálabe tò paidíon kaì t|n mhtéra a[toû, kaì poreúou e†w gên &Isra}l: teyn}kasin gàr o¥ zhtoûntew t|n cux|n toû paidíou. 21 Ô dè \geryeìw parélaben tò paidíon kaì t|n mhtéra a[toû, kaì ‘lyen e†w gên &Isra}l. 22 &Akoúsaw dè –ti &Arxélaow basileúei \pì têw &Ioudaíaw ˙ntì ^Hrœdou toû patròw a[toû, \fob}yh \keî ˙pelyeîn: xrhmatisyeìw dè kat' ªnar, ˙nexQrhsen e†w tà mérh têw Galilaíaw, 23 kaì \lyWn katœkhsen e†w pólin legoménhn Nazarét: –pvw plhrvy_ tò ]hyèn dià tôn profhtôn, –ti Nazvraîow klhy}setai.

3

&En dè taîw =méraiw \keínaiw paragínetai &Ivánnhw ` baptist}w, khrússvn \n t_ \r}m~ têw &Ioudaíaw, 2 kaì légvn, Metanoeîte: æggiken gàr = basileía tôn o[ranôn. 3 O ˚tow gár \stin ` ]hyeì w øpò &Hsafiou toû prof}tou, légontow, Fvn| boôntow \n t_ \r}m~, Êtoimásate t|n `dòn kuríou: e[yeíaw poieîte tàw tríbouw a[toû. 4 A[tòw dè ` &Ivánnhw eÂxen tò ¡nduma a[toû ˙pò trixôn kam}lou, kaì zQnhn dermatínhn perì t|n •sfùn a[toû: = dè trof| a[toû ‘n ˙krídew kaì méli ƒgrion. 5 Tóte \jeporeúeto pròw a[tòn Îerosóluma kaì pâsa = &Ioudaía kaì pâsa = períxvrow toû &Iordánou: 6 kaì \baptízonto \n t! &Iordán+ øp' a[toû, \jomologoúmenoi tàw a^martíaw a[tôn. 7 &IdWn dè polloùw tôn Farisaívn kaì Saddoukaívn \rxoménouw \pì tò báptisma a[toû, eÂpen a[toîw, Genn}mata \xidnôn, tíw øpédeijen ømîn fugeîn ˙pò têw melloúshw •rgêw; 8 Poi}sate o{n karpòn ƒjion têw metanoíaw: 9 kaì m| dójhte légein \n e^ autoîw, Patéra ¡xomen tòn &Abraám: légv gàr ømîn, –ti dúnatai ` yeòw \k tôn líyvn toútvn \geîrai tékna t! &Abraám. 10 *Hdh dè kaì = ˙jính pròw t|n ]ízan tôn déndrvn keîtai: pân o{n déndron m| poioûn karpòn kalòn \kkóptetai kaì e†w pûr bálletai. 11 &EgW mèn baptízv ømâw \n %udati e†w metánoian: ` dè •písv mou \rxómenow †sxuróterów mou \stín, o˚ o[k e†mì ¥kanòw tà 3.2 kaì ♦ ˆkaì˜ 3.3 øpò ♦ dià 3.4 a[toû ‘n ♦ ‘n a[toû 3.6 øp' ♦ potam! øp' 3.10 kaì = ♦ = 3.11 baptízv ømâw ♦ ømâw baptízv

2.19

kat' ªnar faínetai ♦ faínetai kat' ªnar 2.21 ‘lyen ♦ e†sêlyen 2.22 \pì ♦ — 2.22 ^Hrœdou toû patròw a[toû ♦ toû patròw a[toû ^HrQdou

4




PS

PT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

3.12 - 4.9

KATA MATYAION øpod}mata bastásai: a[tòw ømâw baptísei \n pneúmati a^gí~. 12 O˚ tò ptúon \n t_ xeirì a[toû, kaì diakayarieî t|n ßlvna a[toû, kaì sunájei tòn sîton a[toû e†w t|n ˙poy}khn, tò dè ƒxuron katakaúsei purì ˙sbést~. 13

Tóte paragínetai ` &Ihsoûw ˙pò têw Galilaíaw \pì tòn &Iordánhn pròw tòn &Ivánnhn, toû baptisyênai øp' a[toû. 14 Ô dè &Ivánnhw diekQluen a[tón, légvn, &EgW xreían ¡xv øpò soû baptisyênai, kaì sù ¡rx+ prów me; 15 &Apokriyeìw dè ` &Ihsoûw eÂpen pròw a[tón, *Afew ƒrti: o%utvw gàr prépon \stìn =mîn plhrôsai pâsan dikaiosúnhn. Tóte ˙fíhsin a[tón. 16 Kaì baptisyeìw ` &Ihsoûw ˙nébh e[yùw ˙pò toû %udatow: kaì †doú, ˙neœxyhsan a[t! o¥ o[ranoí, kaì eÂden tò pneûma toû yeoû katabaînon qseì peristeràn kaì \rxómenon \p' a[tón. 17 Kaì †doú, fvn| \k tôn o[ranôn, légousa, O˚tów \stin ` u¥ów mou ` ˙gaphtów, \n > e[dókhsa.

4


Tóte ` &Ihsoûw ˙n}xyh e†w t|n ¡rhmon øpò toû pneúmatow, peirasyênai øpò toû diabólou. 2 Kaì nhsteúsaw =méraw tessarákonta kaì núktaw tessarákonta, %usteron \peínasen. 3 Kaì proselyWn a[t! ` peirázvn eÂpen, E† u¥òw eÂ toû yeoû, e†pè ®na o¥ líyoi o˚toi ƒrtoi génvntai. 4 Ô dè ˙pokriyeìw eÂpen, Gégraptai, O[k \p' ƒrt~ món~ z}setai ƒnyrvpow, ˙ll' \pì pantì ]}mati \kporeuomén~ dià stómatow yeoû. 5 Tóte paralambánei a[tòn ` diábolow e†w t|n a^ gían pólin, kaì ®sthsin a[tòn \pì tò pterúgion toû ¥eroû, 6 kaì légei a[t!, E† u¥òw eÂ toû yeoû, bále seautòn kátv: gégraptai gàr –ti Toîw ˙ggéloiw a[toû \nteleîtai perì soû, kaì \pì xeirôn ˙roûsín se, m}pote proskóc+w pròw líyon tòn póda soû. 7 *Efh a[t! ` &Ihsoûw, Pálin gégraptai, O[k \kpeiráseiw kúrion tòn yeón sou. 8 Pálin paralambánei a[tòn ` diábolow e†w ªrow øchlòn lían, kaì deíknusin a[t! pásaw tàw basileíaw toû kósmou kaì t|n dójan a[tôn, 9 kaì légei a[t!, Taûta pánta soi dQsv,

3.11 a^gí~ ♦ a^gí~ kaì purí 3.16 Kaì baptisyeìw ♦ Baptisyeìw dè 3.16 ˙nébh e[yùw ♦ e[yùw ˙nébh 3.16 ˙neœxyhsan a[t! ♦ “neœxyhsan â[t!˜ 3.16 tò pneûma toû ♦ ˆtò˜ pneûma ˆtoû˜ 3.16 kaì \rxómenon ♦ ˆkaì˜ \rxómenon 4.2 tessarákonta kaì núktaw

4.3 4.4 4.5 4.9 4.9

tessarákonta ♦ tesserákonta kaì núktaw tesserákonta a[t! ` peirázvn eÂpen ♦ ` peirázvn eÂpen a[t! ƒnyrvpow ♦ ` ƒnyrvpow ®sthsin ♦ ¡sthsen légei ♦ eÂpen pánta soi ♦ soi pánta

5



PT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

4.10 - 4.24

PU

KATA MATYAION \àn pesWn proskun}s+w moi. 10 Tóte légei a[t! ` &Ihsoûw, %Upage •písv mou, Satanâ: gégraptai gár, Kúrion tòn yeón sou proskun}seiw, kaì a[t! món~ latreúseiw. 11 Tóte ˙fíhsin a[tòn ` diábolow: kaì †doú, ƒggeloi prosêlyon kaì dihkónoun a[t!. 12

&A k o ú s a w dè ` &Ihsoûw –ti &Ivánnhw paredóyh, ˙nexQ r h s en e† w t|n Galilaían: 13 kaì katalipWn t|n Nazarét, \lyWn katœkhsen e†w Kapernaoùm t|n parayalassían, \n `ríoiw ZaboulWn kaì Nefyaleím: 14 ®na plhrvy_ tò ]hyèn dià &Hsafiou toû prof}tou, légontow, 15 Gê ZaboulWn kaì gê Nefyaleím, `dòn yalásshw, péran toû &Iordánou, Galilaía tôn \ynôn, 16 ` laòw ` kay}menow \n skótei eÂden fôw méga, kaì toîw kayhménoiw \n xQrŸ kaì skiÅ yanátou, fôw ˙néteilen a[toîw. 17

&A p ò tóte ærjato ` &Ihsoûw khrússein kaì légein, Metanoeîte: æggiken gàr = basileía tôn o[ranôn. 18

Peripatôn dè parà t|n yálassan têw Galilaíaw eÂden dúo ˙delfoúw, Símvna tòn legómenon Pétron, kaì &Andréan tòn ˙delfòn a[toû, bállontaw ˙mfíblhstron e†w t|n yálassan: ‘san gàr a^ lieîw. 19 Kaì légei a[toîw, Deûte •písv mou, kaì poi}sv ømâw a^ lieîw ˙nyrQpvn. 20 O¥ dè e[yévw ˙féntew tà díktua “koloúyhsan a[t!. 21 Kaì probàw \keîyen, eÂden ƒllouw dúo ˙delfoúw, &Iákvbon tòn toû Zebedaíou kaì &Ivánnhn tòn ˙delfòn a[toû, \n t! ploí~ metà Zebedaíou toû patròw a[tôn, katartízontaw tà díktua a[tôn: kaì \kálesen a[toúw. 22 O¥ dè e[yévw ˙féntew tò ploîon kaì tòn patéra a[tôn “koloúyhsan a[t!. 23

Kaì periêgen –lhn t|n Galilaían ` &Ihsoûw, didáskvn \n taîw sunagvgaîw a[tôn, kaì khrússvn tò e[aggélion têw basileíaw, kaì yerapeúvn pâsan nóson kaì pâsan malakían \n t! la!. 24 Kaì ˙pêlyen = ˙ko| a[toû e†w –lhn t|n Surían: kaì pros}negkan a[t! pántaw toùw kakôw ¡xontaw, poikílaiw 4.10 4.12 4.13 4.13 4.13

•písv mou ♦ — ` &Ihsoûw ♦ — Nazarét ♦ Nazarà Kapernaoùm ♦ Kafarnaoùm Nefyaleím ♦ Nefyalím

4.15 Nefyaleím ♦ Nefyalím 4.16 eÂden fôw ♦ fôw eÂden 4.23 –lhn t|n Galilaían ` &Ihsoûw ♦ \n –l+ t_ GalilaíŸ

6




PU

PV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

4.25 - 5.15

KATA MATYAION nósoiw kaì basánoiw sunexoménouw, kaì daimonizoménouw, kaì selhniazoménouw, kaì paralutikoúw: kaì \yerápeusen a[toúw. 25 Kaì “koloúyhsan a[t! ªxloi polloì ˙pò têw Galilaíaw kaì Dekapólevw kaì Îerosolúmvn kaì &Ioudaíaw kaì péran toû &Iordánou.

5

&IdWn dè toùw ªxlouw, ˙nébh e†w tò ªrow: kaì kayísantow a[toû, prosêlyon a[t! o¥ mayhtaì a[toû: 2 kaì ˙noíjaw tò stóma a[toû, \dídasken a[toúw, légvn, 3

Makárioi o¥ ptvxoì t! pneúmati: –ti a[tôn \stin = basileía tôn o[ranôn. 4

Makárioi o¥ penyoûntew: –ti a[toì paraklhy}sontai.

5

Makárioi o¥ prŸeîw: –ti a[toì klhronom}sousin t|n gên.

6

Makárioi o¥ peinôntew kaì dicôntew t|n dikaiosúnhn: –ti a[toì xortasy}sontai. 7

Makárioi o¥ \le}monew: –ti a[toì \lehy}sontai.

8

Makárioi o¥ kayaroì t_ kardíŸ: –ti a[toì tòn yeòn ªcontai. 9

Makárioi o¥ e† r h n o p o i o í : –ti a[toì u¥oì yeo û klhy}sontai. 10

Makárioi o¥ dedivgménoi £neken dikaiosúnhw: –ti a[tôn \stin = basileía tôn o[ranôn. 11

Makárioí \ste, –tan •neidísvsin ømâw kaì diQjvsin, kaì eÊpvsin pân ponhròn ]êma kay' ømôn ceudómenoi, £neken \moû. 12 Xaírete kaì ˙galliâsye, –ti ` misyòw ømôn polùw \n toîw o[ranoîw: o%utvw gàr \dívjan toùw prof}taw toùw prò ømôn.


13

Ûmeîw \ste tò ßlaw têw gêw: \àn dè tò ßlaw mvrany_, \n tíni a^lisy}setai; E†w o[dèn †sxúei ¡ti, e† m| blhyênai ¡jv kaì katapateîsyai øpò tôn ˙nyrQpvn. 14 Ûmeîw \ste tò fôw toû kósmou: o[ dúnatai póliw krubênai \pánv ªrouw keiménh: 15 o[dè kaíousin lúxnon kaì tiyéasin a[tòn øpò tòn módion, ˙ll' \pì t|n luxnían, kaì lámpei pâsin toîw \n t_ o†kíŸ. 4.24 5.1

5.11 ]êma ♦ — 5.11 ceudómenoi ♦ ˆceudómenoi˜ 5.13 blhyênai ¡jv kaì ♦ blhyèn ¡jv

kaì daimonizoménouw ♦ ˆkaì˜ daimonizoménouw prosêlyon ♦ prosêlyan

7



PV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

5.16 - 5.30

QM

KATA MATYAION 16

O%utvw lamcátv tò fôw ømôn ¡mprosyen tôn ˙nyrQpvn, –pvw Êdvsin ømôn tà kalà ¡rga, kaì dojásvsin tòn patéra ømôn tòn \n toîw o[ranoîw. 17

( toùw M| nomíshte –ti ‘lyon katalûsai tòn nómon h prof}taw: o[k ‘lyon katalûsai ˙llà plhrôsai. 18 &Am|n gàr légv ømîn, £vw ©n parély+ ` o[ranòw kaì = gê, †ôta ¢n (h mía keraía o[ m| parély+ ˙pò toû nómou, £vw ©n pánta génhtai. 19 $O w \àn o{n lús+ mían tôn \ntolôn toútvn tôn \laxístvn, kaì didáj+ o%utvw toùw ˙nyrQpouw, \láxistow klhy}setai \n t_ basileíŸ tôn o[ranôn: $ow d' ©n poi}s+ kaì didáj+, o˚tow mégaw klhy}setai \n t_ basileíŸ tôn o[ranôn. 20 Légv gàr ømîn –ti \àn m| perisseús+ = dikaiosúnh ømôn pleîon tôn gra m m a t év n kaì Farisaívn, o[ m| e†sélyhte e†w t|n basileían tôn o[ranôn. 21

&Hkoúsate –ti \rréyh toîw ˙rxaíoiw, O[ foneúseiw: $ow d' ©n foneús+, ¡noxow ¡stai t_ krísei: 22 \gW dè légv ømîn –ti pâw ` •rgizómenow t! ˙delf! a[toû e†kê ¡noxow ¡stai t_ krísei: $ow d' ©n eÊp+ t! ˙delf! a[toû, ^Raká, ¡noxow ¡stai t! sunedrí~: $ow d' ©n eÊp+, Mvré, ¡noxow ¡stai e†w t|n géennan toû purów. 23 &Eàn o{n prosfér+w tò dôrón sou \pì tò yusiast}rion, kaì \keî mnhsy_w –ti ` ˙delfów sou ¡xei ti katà soû, 24 ƒfew \keî tò dôrón sou ¡mprosyen toû yusiasthríou, kaì %upage, prôton diallághyi t! ˙delf! sou, kaì tóte \lyWn prósfere tò dôrón sou. 25 *Isyi e[noôn t! ˙ntidík~ sou taxú, £vw –tou eÂ \n t_ `d! met' a[toû, m}poté se parad! ` ˙ntídikow t! krit_, kaì ` krit}w se parad! t! øphrét+, kaì e†w fulak|n blhy}s+. 26 &Am|n légv soi, o[ m| \jély+w \keîyen, £vw ©n ˙pod!w tòn ¡sxaton kodránthn. 27

&Hkoúsate –ti \rréyh, O[ moixeúseiw: 28 \gW dè légv ømîn, –ti pâw ` blépvn gunaîka pròw tò \piyumêsai a[t|n ædh \moíxeusen a[t|n \n t_ kardíŸ a[toû. 29 E† dè ` •fyalmów sou ` dejiòw skandalízei se, ¡jele a[tòn kaì bále ˙pò soû: sumférei gár soi ®na ˙pólhtai ¢n tôn melôn sou, kaì m| –lon tò sômá sou blhy_ e†w géennan. 30 Kaì e† = dejiá sou xeìr 5.25

5.20

= dikaiosúnh ømôn ♦ ømôn = dikaiosúnh 5.22 e†kê ♦ — 5.23 kaì \keî ♦ k˙keî

5.25

\n t_ `d! met' a[toû ♦ met' a[toû \n t_ `d! se parad! t! ♦ t!

8




QM

QN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

5.31 - 5.45

KATA MATYAION skandalízei se, ¡kkocon a[t|n kaì bále ˙pò soû: sumférei gár soi ®na ˙pólhtai ¢n tôn melôn sou, kaì m| –lon tò sômá sou blhy_ e†w géennan. 31 &Erréyh dè –ti $Ow ©n ˙polús+ t|n gunaîka a[toû, dótv a[t_ ˙postásion: 32 \gW dè légv ømîn, –ti $o w ©n ˙polús+ t|n gunaîka a[toû, parektòw lógou porneíaw, poieî a[t|n moixâsyai: kaì $ow \àn ˙poleluménhn gam}s+ moixâtai. 33

Pálin “koúsate –ti \rréyh toîw ˙rxaíoiw, O [k \piork}seiw, ˙podQseiw dè t! kurí~ toùw –rkouw sou: 34 \gW dè légv ømîn m| •mósai –lvw: m}te \n t! o[ran!, –ti yrónow \stìn toû yeoû: 35 m}te \n t_ g_, –ti øpopódión \stin tôn podôn a[toû: m}te e†w Îerosóluma, –ti póliw \stìn toû megálou basilévw: 36 m}te \n t_ kefal_ sou •mós+w, –ti o[ dúnasai mían tríxa leuk|n (h mélainan poiêsai. 37 *Estv dè ` lógow ømôn, naì naí, o’ o·: tò dè perissòn toútvn \k toû ponhroû \stin. 38

&Hkoúsate –ti \rréyh, &O fyalmòn ˙ntì •fyalmoû, kaì •dónta ˙ntì •dóntow: 39 \gW dè légv ømîn m| ˙ntistênai t! ponhr!: ˙ll' –stiw se ]apísei \pí t|n dejiàn siagóna, strécon a[t! kaì t|n ƒllhn: 40 kaì t! yélontí soi kriyênai kaì tòn xitôná sou labeîn, ƒfew a[t! kaì tò ¥mátion: 41 kaì –stiw se ˙ggareúsei mílion £n, %upage met' a[toû dúo. 42 T! a†toûntí se dídou: kaì tòn yélonta ˙pò soû daneísasyai m| ˙postraf_w.

sou siagóna

43

&Hkoúsate –ti \rréyh, &Agap}seiw tòn plhsíon sou, kaì mis}seiw tòn \xyrón sou: 44 \gW dè légv ømîn, &Agapâte toùw \xyroùw ømôn, e[logeîte toùw katarvménouw ømâw, kalôw poi eî t e toîw misoûsin ømâw, kaì proseúxes ye øpèr tôn \phreazóntvn ømâw, kaì divkóntvn ømâw: 45 –pvw génhsye u¥oì % lion a[toû toû patròw ømôn toû \n toîw o[ranoîw, –ti tòn h ˙natéllei \pì ponhroùw kaì ˙gayoúw, kaì bréxei \pì dikaíouw


5.30 5.31 5.32 5.32 5.36 5.39

5.39 strécon ♦ ˆsou˜ strécon 5.42 dídou ♦ dów 5.42 daneísasyai ♦ danísasyai 5.44 e[logeîte toùw katarvménouw ømâw kalôw poieîte toîw misoûsin ømâw ♦ — 5.44 \phreazóntvn ømâw kaì ♦ — 5.45 toîw ♦ —

blhy_ e†w géennan ♦ e†w géennan ˙pély+ –ti ♦ — $ow ©n ˙polús+ ♦ pâw ` ˙polúvn moixâsyai ♦ moixeuyênai (h mélainan poiêsai ♦ poiêsai (h mélainan ]apísei \pí ♦ ]apízei e†w

9



QN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

5.46 - 6.12

QO

KATA MATYAION kaì ˙díkouw. 46 &Eàn gàr ˙gap}shte toùw ˙gapôntaw ømâw, tína misyòn ¡xete; O[xì kaì o¥ telônai tò a[tò poioûsin; 47 Kaì \àn ˙spáshsye toùw fílouw ømôn mónon, tí perissòn poieîte; O[xì kaì o¥ telônai o%utvw poioûsin; 48 *Esesye o{n % sper ` pat|r ømôn ` \n toîw o[ranoîw téleiów ømeîw téleioi, v \stin.

6

Proséxete t|n \lehmosúnhn ømôn m| poieîn ¡mprosyen tôn ˙nyrQpvn, pròw tò yeayênai a[toîw: e† dè m}ge, misyòn o[k ¡xete parà t! patrì ømôn t! \n toîw o[ranoîw. 2

%O tan o{n poi_w \lehmosúnhn, m| salpís+w ¡mprosyén % sper o¥ øpokritaì poioûsin \n taîw sunagvgaîw kaì \n sou, v taîw ]úmaiw, –pvw dojasyôsin øpò tôn ˙nyrQpvn: ˙m|n légv ømîn, ˙péxo u s i n tòn misyòn a[tôn. 3 Soû dè poioûntow \lehmosúnhn, m| gnQtv = ˙risterá sou tí poieî = dejiá sou, 4 –pvw ” sou = \lehmosúnh \n t! krupt!: kaì ` pat}r sou ` blépvn \n t! krupt! aøtòw ˙podQsei soi \n t! faner!. 5

% sper o¥ øpokritaí, –ti Kaì –tan proseúx+, o[k ¡s+ v filoûsin \n taîw sunagvgaîw kaì \n taîw gvníaiw tôn plateiôn e^ stôtew proseúxesyai, –pvw ©n fanôsin toîw ˙nyrQpoiw: ˙m|n légv ømîn –ti ˙péxousin tòn misyòn a[tôn. 6 Sù dé, –tan proseúx+, eÊselye e†w tò tamieîón sou, kaì kleísaw t|n yúran sou, próseujai t! patrí sou t! \n t! krupt!: kaì ` pat}r sou ` blépvn \n t! krupt! ˙podQsei soi \n t! faner!. 7 % sper o¥ \ynikoí: Proseuxómenoi dè m| battolog}shte, v dokoûsin gàr –ti \n t_ polulogíŸ a[tôn e†sakousy}sontai. 8 M| o{n `moivyête a[toîw: oÂden gàr ` pat|r ømôn @n xreían ¡xete, prò toû ømâw a†têsai a[tón. 9 O%utvw o{n proseúxesye ømeîw: Páter =môn ` \n toîw o[ranoîw, a^ giasy}tv tò ªnomá sou: 10 \lyétv = basileía sou: genhy}tv tò yélhmá sou, qw \n o[ran!, kaì \pì têw gêw: 11 tòn ƒrton =môn tòn \pioúsion dòw =mîn s}meron: 12 kaì ƒfew =mîn tà •feil}mata =môn, qw kaì 5.47 5.47 5.48 5.48 6.1 6.1 6.4 6.4

6.5

fílouw ♦ ˙delfoùw telônai o%utvw ♦ \ynikoì tò a[tò % vsper ♦ qw \n toîw o[ranoîw ♦ o[rániow t|n \lehmosúnhn ♦ ˆdè˜ t|n dikaiosúnhn m}ge ♦ m} ge aøtòw ♦ — \n t! faner! ♦ —

6.5 6.5 6.6 6.6 6.7 6.10

% proseúx+ o[k ¡s+ vsper ♦ proseúxhsye o[k ¡sesye qw ©n ♦ — –ti ˙péxousin ♦ ˙péxousin tamieîón ♦ tameîón \n t! faner! ♦ — battolog}shte ♦ battalog}shte têw ♦ —

10




QO

QP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

6.13 - 6.26

KATA MATYAION =meîw ˙fíemen toîw •feilétaiw =môn: 13 kaì m| e†senégk+w =mâw e†w peirasmón, ˙llà ]ûsai =mâw ˙pò toû ponhroû. %Oti soû \stin = basileía kaì = dúnamiw kaì = dója e†w toûw a†ônaw. &Am}n. 14 &Eàn gàr ˙fête toîw ˙nyrQpoiw tà paraptQmata a[tôn, ˙f}sei kaì ømîn ` pat|r ømôn ` o[rániow: 15 \àn dè m| ˙fête toîw ˙nyrQpoiw tà paraptQmata a[tôn, o[dè ` pat|r ømôn ˙f}sei tà paraptQmata ømôn. 16

% sper o¥ øpokritaì %O tan dè nhsteúhte, m| gínesye v skuyrvp o í : ˙fanízousin gàr tà prósvpa a[tôn, –pvw fanôsin toîw ˙nyrQpoiw nhsteúontew: ˙m|n légv ømîn –ti ˙péxousin tòn misyòn a[tôn. 17 Sù dè nhsteúvn ƒleicaí sou t|n kefal}n, kaì tò prósvpón sou nícai, 18 –pvw m| fan_w toîw ˙nyrQpoiw nhsteúvn, ˙llà t! patrí sou t! \n t! krupt!: kaì ` pat}r sou ` blépvn \n t! krupt! ˙podQsei soi. 19


M| yhsaurízete ømîn yhsauroùw \pì têw gêw, –pou s|w kaì brôsiw ˙fanízei, kaì –pou kléptai diorússousin kaì kléptousin: 20 yhsaurízete dè ømîn yhsauroùw \n o[ran!, –pou o·te s|w o·te brôsiw ˙fanízei, kaì –pou kléptai o[ diorússousin o[dè kléptousin. 21 %O pou gár \stin ` yhsauròw ømôn, \keî ¡stai kaì = kardía ømôn. 22 Ô lúxnow toû sQmatów \stin ` •fyalmów: \àn o{n ` •fyalmów sou a^ ploûw ”, –lon tò sômá sou fvteinòn ¡stai: 23 \àn dè ` •fyalmów sou ponhròw ”, –lon tò sômá sou skoteinòn ¡stai. E† o{n tò fôw tò \n soì skótow \stín, tò skótow póson; 24 O[deìw dúnatai dusìn kuríoiw douleúein: (h gàr tòn £na mis}sei, kaì tòn £teron ˙gap}sei: (h e^nòw ˙nyéjetai, kaì toû e^térou katafron}sei. O[ dúnasye ye! douleúein kaì mamvnÅ. 25 Dià toûto légv ømîn, m| merimnâte t_ cux_ ømôn, tí fághte kaì tí píhte: mhdè t! sQmati ømôn, tí \ndúshsye. O[xì = cux| pleîón \stin têw trofêw, kaì tò sôma toû \ndúmatow; 26 &Emblécate e†w tà peteinà toû o[ranoû, –ti o[ speírousin, o[dè yerízousin, o[dè sunágousin e†w ˙poy}kaw, kaì ` pat|r 6.18

6.12 ˙fíemen ♦ ˙f}kamen 6.13 %Oti soû \stin = basileía kaì = dúnamiw kaì = dója e†w toûw a†ônaw &Am}n ♦ — 6.15 tà paraptQmata a[tôn ♦ — % 6.16 vsper ♦ qw 6.16 –ti ♦ — 6.18 krupt! kaì ♦ krufaí~ kaì

6.21 6.21 6.22 6.22 6.25

krupt! ˙podQsei ♦ krufaí~ ˙podQsei ømôn \keî ♦ sou \keî kardía ømôn ♦ kardía sou o{n ` ♦ o{n ” ` ” ♦— kaì tí píhte ♦ ˆ(h tí píhte˜

11



QP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

6.27 - 7.9

QQ

KATA MATYAION ømôn ` o[rániow tréfei a[tá: o[x ømeîw mâllon diaférete a[tôn; 27 Tíw dè \j ømôn merimnôn dúnatai prosyeînai \pì t|n =likían a[toû pêxun £na; 28 Kaì perì \ndúmatow tí merimnâte; Katamáyete tà krína toû ˙groû, pôw a[jánei: o[ kopiÅ, o[dè n}yei: 29 légv dè ømîn –ti o[dè SolomWn \n pás+ t_ dój+ a[toû periebáleto qw ¢n toútvn. 30 E† dè tòn xórton toû ˙groû, s}meron ªnta, kaì a·rion e†w klíbanon ballómenon, ` yeòw o%utvw ˙mfiénnusin, o[ poll! mâllon ømâw, •ligópistoi; 31 M| o{n merimn}shte, légontew, Tí fágvmen, æ tí pívmen, æ tí peribalQmeya; 32 Pánta gàr taûta tà ¡ynh \pizhteî: oÂden gàr ` pat|r ømôn ` o[rániow –ti xr§zete toútvn a^ pántvn. 33 Zhteîte dè prôton t|n basileían toû yeo û kaì t|n dikaiosúnhn a[toû, kaì taûta pánta prostey}setai ømîn. 34 M| o{n merimn}shte e†w t|n a·rion: = gàr a·rion merimn}sei tà eâutêw. &Arketòn t_ =mérŸ = kakía a[têw.

7

M| krínete, ®na m| kriyête: 2 \n > gàr krímati krínete, kriy}sesye: kaì \n > métr~ metreîte, metrhy}setai ømîn. 3 Tí dè blépeiw tò kárfow tò \n t! •fyalm! toû ˙delfoû sou, t|n dè \n t! s! •fyalm! dokòn o[ katanoeîw; 4 (H pôw \reîw t! ˙delf! sou, *Afew \kbálv tò kárfow ˙pò toû •fyalmoû sou: kaì †doú, = dokòw \n t! •fyalm! sou; 5 Ûpokritá, ¡kbale prôton t|n dokòn \k toû •fyalmoû sou, kaì tóte diabléceiw \kbaleîn tò kárfow \k toû •fyalmoû toû ˙delfoû sou. 6

M| dôte tò ßgion toîw kusín: mhdè bálhte toùw margarítaw ømôn ¡m p r o s yen tôn xoírvn, m}pote katapat}svsin a[toùw \n toîw posìn a[tôn, kaì straféntew ]}jvsin ømâw. 7

A†teîte, kaì doy}setai ømîn: zhteîte, kaì eør}sete: kroúete, kaì ˙noig}setai ømîn. 8 Pâw gàr ` a†tôn lambánei, kaì ` zhtôn eørískei, kaì t! kroúonti ˙noig}setai. 9 (H tíw \stin \j ømôn ƒnyrvpow, $on \àn a†t}s+ ` u¥òw a[toû ƒrton, m| 7.4 7.5

6.28

a[jánei o[ kopiÅ o[dè n}yei ♦ a[jánousin o[ kopiôsin o[dè n}yousin 6.32 \pizhteî ♦ \pizhtoûsin 6.33 toû yeoû ♦ ˆtoû yeoû˜ 6.34 tà ♦ —

7.6 7.9

˙pò ♦ \k t|n dokòn \k toû •fyalmoû sou ♦ \k toû •fyalmoû sou t|n dokón katapat}svsin ♦ katapat}sousin \àn a†t}s+ ♦ a†t}sei

12




QQ

QR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

7.10 - 7.25

KATA MATYAION líyon \pidQsei a[t!; 10 Kaì \àn †xyù n a†t}s+, m| ªfin \pidQsei a[t!; 11 E† o{n ømeîw, ponhroì ªntew, oÊdate dómata ˙gayà didónai toîw téknoiw ømôn, pós~ mâllon ` pat|r ømôn ` \n toîw o[ranoîw dQsei ˙gayà toîw a†toûsin a[tón; 12 Pánta o{n –sa ©n yélhte ®na poiôsin ømîn o¥ ƒnyrvpoi, o%utvw kaì ømeîw poieîte a[toîw: o˚tow gár \stin ` nómow kaì o¥ profêtai. 13

E†sélyete dià têw stenêw púlhw: –ti plateîa = púlh, kaì e[rúxvrow = `dòw = ˙págousa e†w t|n ˙pQleian, kaì polloí e† s i n o¥ e†serxómenoi di' a[têw: 14 tí sten| = púlh, kaì teylimménh = `dòw = ˙págousa e†w t|n zv}n, kaì •lígoi e†sìn o¥ eørískontew a[t}n. 15

Proséxete dè ˙pò tôn ceudoprofhtôn, o®tinew ¡rxontai pròw ømâw \n \ndúmasin probátvn, ¡svyen dé e†sin lúkoi ßrpagew. 16 &Apò tôn karpôn a[tôn \pignQsesye a[toúw: m}ti sullégousin ˙pò ˙kanyôn staful}n, (h ˙pò tribólvn sûka; 17 O%utvw pân déndron ˙gayòn karpoùw kaloùw poieî: tò dè sapròn déndron karpoùw ponhroùw poieî. 18 O[ dúnatai déndron ˙gayòn karpoùw ponhroùw poieîn, o[dè déndron sapròn karpoùw kaloùw poieîn. 19 Pân déndron m| poioûn karpòn kalòn \kkóptetai kaì e†w pûr bálletai. 20 *Ara ge ˙pò tôn karpôn a[tôn \pignQsesye a[toúw. 21 O[ pâw ` légvn moi, Kúrie, kúrie, e†seleúsetai e†w t|n basileían tôn o[ranôn: ˙ll' ` poiôn tò yélhma toû patrów mou toû \n o[ranoîw. 22 Polloì \roûsín moi \n \keín+ t_ =mérŸ, Kúrie, kúrie, o[ t! s! •nómati proefhteúsamen, kaì t! s! •nómati daimónia \jebálomen, kaì t! s! •nómati dunámeiw pollàw \poi}samen; 23 Kaì tóte `molog}sv a[toîw –ti O[dépote ¡gnvn ømâw: ˙poxvreîte ˙p' \moû o¥ \rgazómenoi t|n ˙nomían. 24 Pâw o{n –stiw ˙koúei mou toùw lógouw toútouw kaì poieî a[toúw, `moiQsv a[tòn ˙ndrì froním~, –stiw Œkodómhsen t|n o†kían a[toû \pì t|n pétran: 25 kaì katébh = brox| kaì ‘lyon o¥ potamoì kaì ¡pneusan o¥ ƒnemoi, kaì prosépeson t_ o†kíŸ


7.10 7.12 7.13 7.15 7.16 7.21

7.22

proefhteúsamen ♦ \profhteúsamen 7.24 `moiQsv a[tòn ♦ `moivy}setai 7.24 t|n o†kían a[toû ♦ a[toû t|n o†kían 7.25 prosépeson ♦ prosépesan

Kaì \àn †xyùn a†t}s+ ♦ (H kaì †xyùn a†t}sei ©n ♦ \àn E†sélyete ♦ E†sélyate dè ˙pò ♦ ˙pò staful}n ♦ stafulàw o[ranoîw ♦ toîw o[ranoîw

13



QR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

7.26 - 8.11

QS

KATA MATYAION \keín+, kaì o[k ¡pesen: teyemelívto gàr \pì t|n pétran. 26 Kaì pâw ` ˙koúvn mou toùw lógouw toútouw kaì m| poiôn a[toúw, `moivy}setai ˙ndrì mvr!, –stiw Œkodómhsen t|n o†kían a[toû \pì t|n ƒmmon: 27 kaì katébh = brox| kaì ‘lyon o¥ potamoì kaì ¡pneusan o¥ ƒnemoi, kaì prosékocan t_ o†kíŸ \keín+, kaì ¡pesen: kaì ‘n = ptôsiw a[têw megálh. 28

Kaì \géneto –te sunetélesen ` &Ihsoûw toùw lógouw toútouw, \jepl}ssonto o¥ ªxloi \pì t_ didax_ a[toû: 29 ‘n gàr didáskvn a[toùw qw \jousían ¡xvn, kaì o[x qw o¥ grammateîw.

8

Katabánti dè a[t! ˙pò toû ªrouw, “koloúyhsan a[t! ªxloi polloí: 2 kaì †doú, lepròw \lyWn prosekúnei a[t!, légvn, Kúrie, \àn yél + w, dúnasaí me kayarísai. 3 Kaì \kteínaw t|n xeîra, %hcato a[toû ` &Ihsoûw, légvn, Yélv, kayarísyhti. Kaì e[yévw \kayarísyh a[toû = lépra. 4 Kaì légei a[t! ` &Ihsoûw, %Ora mhdenì eÊp+w: ˙llà %upage, seautòn deîjon t! ¥ereî, kaì prosénegke tò dôron $o prosétajen Mvsêw, e†w martúrion a[toîw. 5

E†selyónti dè a[t! e†w Kapernaoúm, prosêlyen a[t! e^katóntarxow parakalôn a[tón, 6 kaì légvn, Kúrie, ` paîw mou béblhtai \n t_ o†kíŸ paralutików, deinôw basanizómenow. 7 Kaì légei a[t! ` &Ihsoûw, &EgW \lyWn yerapeúsv a[tón. 8 Kaì ˙pokriyeìw ` e^katóntarxow ¡fh, Kúrie, o[k e†mì ¥kanòw ®na mou øpò t|n stéghn e†sély+w: ˙llà mónon e†pè lóg~, kaì †ay}setai ` paîw mou. 9 Kaì gàr \gW ƒnyrvpów e†mi øpò \jousían, ¡xvn øp' \mautòn stratiQtaw: kaì légv toút~, Poreúyhti, kaì poreúetai: kaì ƒll~, *Erxou, kaì ¡rxetai: kaì t! doúl~ mou, Poíhson toûto, kaì poieî. 10 &Akoúsaw dè ` &Ihsoûw \yaúmasen, kaì eÂpen toîw ˙kolouyoûsin, &Am|n légv ømîn, o[dè \n t! &Isra|l tosaúthn pístin e˚ron. 11 Légv dè ømîn, –ti polloì ˙pò ˙natolôn kaì dusmôn %hjousin, kaì ˙nakliy}sontai metà &Abraàm kaì &Isaàk kaì &IakWb \n t_ 8.4 8.5

Mvsêw ♦ Mvüsêw E†selyónti dè a[t! ♦ E†selyóntow dè a[toû 8.5 Kapernaoúm ♦ Kafarnaoùm 8.7 ` &Ihsoûw ♦ — 8.10 o[dè \n t! &Isra|l tosaúthn pístin ♦ par' o[denì tosaúthn pístin \n t! &Isra|l

7.26

t|n o†kían a[toû ♦ a[toû t|n o†kían 7.28 sunetélesen ♦ \télesen 7.29 grammateîw ♦ grammateîw a[tôn 8.1 Katabánti dè a[t! ♦ Katabántow dè a[toû 8.2 \lyWn ♦ proselyWn 8.3 ` &Ihsoûw ♦ — 8.4 prosénegke ♦ prosénegkon

14




QS

QT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

8.12 - 8.27

KATA MATYAION basileíŸ tôn o[ranôn: 12 o¥ dè u¥oì têw basileíaw \k b l h y} s o n t a i e† w tò skótow tò \jQteron: \keî ¡stai ` klauymòw kaì ` brugmòw tôn •dóntvn. 13 Kaì eÂpen ` &Ihsoûw t! e^katontárx+, %Upage, kaì qw \písteusaw genhy}tv soi. Kaì % rŸ \keín+. †áyh ` paîw a[toû \n t_ v 14

Kaì \lyWn ` &Ihsoûw e†w t|n o†kían Pétrou, eÂden t|n penyeràn a[toû beblhménhn kaì puréssousan, 15 kaì %hcato têw xeiròw a[têw, kaì ˙fêken a[t|n ` puretów: kaì “géryh, kaì dihkónei a[t!. 16 &O cíaw dè genoménhw pros}negkan a[t! daimonizoménouw polloúw: kaì \jébalen tà pneúmata lóg~, kaì pántaw toùw kakôw ¡xontaw \yerápeusen: 17 –pvw plhrvy_ tò ]hyèn dià &Hsafiou toû prof}tou, légontow, A[tòw tàw ˙syeneíaw =môn ¡laben, kaì tàw nósouw \bástasen. 18

&IdWn dè ` &Ihsoûw polloùw ªxlouw perì a[tón, \kéleusen ˙pelyeîn e†w tò péran. 19 Kaì proselyWn e<w grammateùw eÂpen a[t!, Didáskale, ˙kolouy}sv soi –pou \àn ˙pérx+. 20 Kaì légei a[t! ` &Ihsoûw, A¥ ˙lQpekew fvleoùw ¡xousin, kaì tà peteinà toû o[ranoû kataskhnQseiw: ` dè u¥òw toû ˙nyrQpou o[k ¡xei poû t|n kefal|n klín+. 21 %Eterow dè tôn mayhtôn a[toû eÂpen a[t!, Kúrie, \pítrecón moi prôton ˙pelyeîn kaì yácai tòn patéra mou. 22 Ô dè &Ihsoûw eÂpen a[t!, &Akoloúyei moi, kaì ƒfew toùw nekroùw yácai toùw eâutôn nekroúw. 23


Kaì \mbánti a[t! e†w tò ploîon, “koloúyhsan a[t! o¥ mayhtaì a[toû. 24 Kaì †doú, seismòw mégaw \géneto \n t_ % ste tò ploîon kalúptesyai øpò tôn kumátvn: yaláss+, v a[tòw dè \káyeuden. 25 Kaì proselyóntew o¥ mayhtaì ægeiran a[tón, légontew, Kúrie, sôson =mâw, ˙pollúmeya. 26 Kaì légei a[toîw, Tí deiloí \ste, •ligópistoi; Tóte \geryeìw \petímhsen toîw ˙némoiw kaì t_ yaláss+, kaì \géneto gal}nh megálh. 27 O¥ dè ƒnyrvpoi \yaúmasan, légontew, Potapów \stin o˚tow, –ti kaì o¥ ƒnemoi kaì = yálassa øpakoúousin a[t!;

8.13 8.13 8.18 8.21 8.22

8.25 o¥ mayhtaì ♦ — 8.25 =mâw ♦ — 8.27 øpakoúousin a[t! ♦ a[t! øpakoúousin

kaì qw ♦ qw a[toû ♦ â[toû˜ polloùw ªxlouw ♦ ªxlon a[toû ♦ â[toû˜ eÂpen ♦ légei

15



QT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

8.28 - 9.8

QU

KATA MATYAION 28

Kaì \lyónti a[t! e†w tò péran e†w t|n xQ r a n tôn Gergeshnôn, øp}nthsan a[t! dúo daimonizómenoi \k tôn % ste m| †sxúein tinà mnhmeívn \jerxómenoi, xalepoì lían, v 29 parelyeîn dià têw `doû \keínhw: kaì †doú, ¡krajan légontew, Tí =mîn kaì soí, &Ihsoû u¥è toû yeoû; )Hlyew @de prò kairoû basanísai =mâw; 30 )Hn dè makràn ˙p' a[tôn ˙gélh xoírvn pollôn boskoménh. 31 O¥ dè daímonew parekáloun a[tón, légontew, E† \kbálleiw =mâw, \pítrecon =mîn ˙pelyeîn e†w t|n ˙gélhn tôn xoírvn. 32 Kaì eÂpen a[toîw, Ûpágete. O¥ dè \jelyóntew ˙pêlyon e†w t|n ˙gélhn tôn xoírvn: kaì †doú, % rmhsen pâsa = ˙gélh tôn xoírvn katà toû krhmnoû e†w t|n v yálassan, kaì ˙péyanon \n toîw %udasin. 33 O¥ dè bóskontew ¡fugon, kaì ˙pelyóntew e†w t|n pólin ˙p}ggeilan pánta, kaì tà tôn daimonizoménvn. 34 Kaì †doú, pâsa = póliw \jêlyen e†w sunánthsin t! &Ihsoû: kaì †dóntew a[tón, parekálesan –pvw metab_ ˙pò tôn `rívn a[tôn.

9

e†dWw

soi

Kaì \mbàw e†w tò ploîon diepérasen kaì ‘lyen e†w t|n †dían pólin. 2 Kaì †doú, proséferon a[t! paralutikòn \pì klínhw beblhménon: kaì †dWn ` &Ihsoûw t|n pístin a[tôn eÂ p en t! paralutik!, Yársei, téknon: ˙févntaí soi a¥ a^ martíai sou. 3 Kaì †doú, tinèw tôn grammatévn eÂpon \n eâutoîw, O ˚tow blasfhmeî. 4 Kaì †dWn ` &Ihsoûw tàw \nyum}seiw a[tôn eÂpen, %Ina tí ømeîw \nyumeîsye ponhrà \n taîw kardíaiw ømôn; 5 Tí gár \stin e[kopQteron, e†peîn, &Afévntaí sou a¥ a^martíai: (h e†peîn, *Egeirai kaì peripátei; 6 %Ina dè e†dête, –ti \jousían ¡xei ` u¥òw toû ˙nyrQpou \pì têw gêw ˙fiénai a^ martíaw — tóte légei t! paralutik! — &Egeryeìw Órón sou t|n klínhn, kaì %upage e†w tòn oÂkón sou. 7 Kaì \geryeìw ˙pêlyen e†w tòn oÂkon a[toû. 8 &Idóntew dè o¥ ªxloi \yaúmasan, kaì \dójasan tòn yeón, tòn dónta \jousían toiaúthn toîw ˙nyrQpoiw. 9.1 9.2

8.28 \lyónti a[t! ♦ \lyóntow a[toû 8.28 Gergeshnôn ♦ Gadarhnôn 8.29 &Ihsoû ♦ — 8.31 \pítrecon =mîn ˙pelyeîn ♦ ˙pósteilon =mâw 8.32 t|n ˙gélhn tôn xoírvn ♦ toùw xoírouw 8.32 tôn xoírvn katà ♦ katà 8.34 sunánthsin ♦ øpánthsin

9.3 9.4 9.4 9.5 9.5 9.8

tò ♦ — ˙févntaí soi a¥ a^martíai sou ♦ ˙fíentaí sou a¥ a^martíai eÂpon ♦ eÂpan %Ina tí ♦ ¥natí ømeîw ♦ — &Afévntaí ♦ &Afíentaí *Egeirai ♦ *Egeire \yaúmasan ♦ \fob}yhsan

16




QU

QV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

9.9 - 9.22

KATA MATYAION 9

Kaì parágvn ` &Ihsoûw \keîyen eÂden ƒnyrvpon kay}menon \pì tò telQnion, Matyaîon legómenon, kaì légei a[t!, &Akoloúyei moi. Kaì ˙nastàw “koloúyhsen a[t!. 10

Kaì \géneto a[toû ˙nakeiménou \n t_ o†kíŸ, kaì †doú, polloì telônai kaì a^ martvloì \lyóntew sunanékeinto t! &Ihsoû kaì toîw mayhtaîw a[toû. 11 Kaì †dóntew o¥ Farisaîoi eÂpon toîw mayhtaîw a[toû, Dià tí metà tôn telvnôn kaì a^ martvlôn \syíei ` didáskalow ømôn; 12 Ô dè &Ihsoûw ˙koúsaw eÂpen a[toîw, O[ xreían ¡xousin o¥ †sxúontew †atroû, ˙ll' o¥ kakôw ¡xontew. 13 Poreuyéntew dè máyete tí \stin, *Eleon yélv, kaì o[ yusían: o[ gàr ‘lyon kalésai dikaíouw, ˙llà a^martvloùw e†w metánoian. 14

Tóte prosérxontai a[t! o¥ mayhtaì &Ivánnou, légontew, Dià tí =meîw kaì o¥ Farisaîoi nhsteúomen pollá, o¥ dè mayhtaí sou o[ nhsteúousin; 15 Kaì eÂpen a[toîw ` &Ihsoûw, M| dúnantai o¥ u¥oì toû numfônow penyeîn, \f' –son met' a[tôn \stin ` numfíow; &Eleúsontai dè =mérai –tan ˙pary_ ˙p' a[tôn ` numfíow, kaì tóte nhsteúsousin. 16 O [deìw dè \pibállei \píblhma ]ákouw ˙gnáfou \pì ¥matí~ palai!: aÊrei gàr tò pl}rvma a[toû ˙pò toû ¥matíou, kaì xeîron sxísma gínetai. 17 O[dè bállousin oÂnon néon e†w ˙skoùw palaioúw: e† dè m}ge, ]}gnuntai o¥ ˙skoí, kaì ` oÂnow \kxeîtai, kaì o¥ ˙skoì ˙poloûntai: ˙llà bállousin oÂnon néon e†w ˙skoùw kainoúw, kaì ˙mfóteroi sunthroûntai. 18


Taûta a[toû laloûntow a[toîw, †doú, ƒrxvn e<w \lyWn prosekúnei a[t!, légvn –ti ^H yugáthr mou ƒrti \teleúthsen: ˙llà \lyWn \píyew t|n xeîrá sou \p' a[t}n, kaì z}setai. 19 Kaì \geryeìw ` &Ihsoûw “koloúyhsen a[t! kaì o¥ mayhtaì a[toû. 20 Kaì †doú, gun| a¥morrooûsa dQdeka ¡th, proselyoûsa ªpisyen, %hcato toû kraspédou toû ¥matíou a[toû. 21 *Elegen gàr \n eâut_, &Eàn mónon ßcvmai toû ¥matíou a[toû, svy}somai. 22 Ô dè &Ihsoûw \pistrafeìw kaì †dWn a[t|n eÂpen, Yársei, yúgater: = pístiw sou sésvkén se. 9.13 9.14 9.17 9.17 9.22

9.9 Matyaîon ♦ Mayyaîon 9.11 eÂpon ♦ ¡legon 9.12 &Ihsoûw ♦ — 9.12 a[toîw ♦ — 9.13 *Eleon ♦ *Eleow

e†w metánoian ♦ — pollá ♦ ˆpollá˜ m}ge ♦ m} ge ˙poloûntai ♦ ˙pólluntai \pistrafeìw ♦ strafeìw

17



QV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

9.23 - 9.38

RM

KATA MATYAION % raw \keínhw. 23 Kaì \lyWn ` &Ihsoûw Kaì \sQyh = gun| ˙pò têw v e†w t|n o†kían toû ƒrxontow, kaì †dWn toùw a[lhtàw kaì tòn ªxlon yoruboúmenon, 24 légei a[toîw, &Anaxvreîte: o[ gàr ˙péyanen tò korásion, ˙llà kayeúdei. Kaì kategélvn a[toû. 25 %O te dè \jebl}yh ` ªxlow, e†selyWn \kráthsen têw xeiròw a[têw, kaì “géryh tò korásion. 26 Kaì \jêlyen = f}mh a%uth e†w –lhn t|n gên \keínhn. 27

u¥òw

Kaì parágonti \keîyen t! &Ihsoû, “koloúyhsan a[t! dúo tufloí, krázontew kaì légontew, &Eléhson =mâw, u¥è Dauíd. 28 &Elyónti dè e†w t|n o†kían, prosêlyon a[t! o¥ tufloí, kaì légei a[toîw ` &Ihsoûw, Pisteúete –ti dúnamai toûto poiêsai; Légousin a[t!, Naí, kúrie. 29 Tóte %hcato tôn •fyalmôn a[tôn, légvn, Katà t|n pístin ømôn genhy}tv ømîn. 30 Kaì ˙neœxyhsan a[tôn o¥ •fyalmoí: kaì \nebrim}sato a[toîw ` &Ihsoûw, légvn, Ôrâte mhdeìw ginvskétv. 31 O¥ dè \jelyóntew dief}misan a[tòn \n –l+ t_ g_ \keín+. 32

A[tôn dè \j er xo m én v n , †doú, pros}negkan a[t! ƒnyrvpon kvfòn daimonizómenon. 33 Kaì \kblhyéntow toû daimoníou, \lálhsen ` kvfów: kaì \yaúmasan o¥ ªxloi, légontew, O[dépote \fánh o%utvw \n t! &Isra}l. 34 O¥ dè Farisaîoi ¡legon, &En t! ƒrxonti tôn daimonívn \kbállei tà daimónia. 35

Kaì periêgen ` &Ihsoûw tàw póleiw pásaw kaì tàw kQmaw, didáskvn \n taîw sunagvgaîw a[tôn, kaì khrússvn tò e[aggélion têw basileíaw, kaì yerapeúvn pâsan nóson kaì pâsan malakían \n t! la!. 36 &I d W n dè toùw ªxlouw, \s p l a g xn í s yh perì a[tôn, –ti ‘san \skulménoi kaì \rrimménoi qseì próbata m| ¡xonta poiména. 37 Tóte légei toîw mayhtaîw a[toû, Ô mèn yerismòw polúw, o¥ dè \rgátai •lígoi: 38 de}yhte o{n toû kuríou toû yerismoû, –pvw \kbál+ \rgátaw e†w tòn yerismòn a[toû.

9.30 ˙neœxyhsan ♦ “neœxyhsan 9.30 \nebrim}sato ♦ \nebrim}yh 9.35 \n t! la! ♦ —

9.24 légei a[toîw ♦ ¡legen 9.27 a[t! ♦ â[t!˜ 9.27 u¥è ♦ u¥òw

18




RM

RN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

10.1 - 10.16

KATA MATYAION

10

Kaì proskalesámenow toùw dQdeka mayhtàw a[toû, % ste ¡dvken a[toîw \jousían pneumátvn ˙kayártvn, v \kbállein a[tá, kaì yerapeúein pâsan nóson kaì pâsan malakían. 2

Tôn dè dQdeka ˙postólvn tà •nómatá \stin taûta: prôtow Símvn ` legómenow Pétrow, kaì &Andréaw ` ˙delfòw a[toû: &Iákvbow ` toû Zebedaíou, kaì &Ivánnhw ` ˙delfòw a[toû: 3 Fílippow, kaì Baryolomaîow: Yvmâw, kaì Matyaîow ` telQnhw: &Iákvbow ` toû &Alfaíou, kaì Lebbaîow ` \piklhyeìw Yaddaîow: 4 Símvn ` Kananíthw, kaì &Ioúdaw &IskariQthw ` kaì paradoùw a[tón. 5

Toútouw toùw dQdeka ˙pésteilen ` &Ihsoûw, paraggeílaw a[toîw, légvn, E†w `dòn \ynôn m| ˙pélyhte, kaì e†w pólin Samareitôn m| e†sélyhte: 6 poreúesye dè mâllon pròw tà próbata tà ˙polvlóta oÊkou &Isra}l. 7 Poreuómenoi dè khrússete, légontew –ti *Hggiken = basileía tôn o[ranôn. 8 &Asyenoûntaw yerapeúete, leproùw kayarízete, daimónia \kbállete: dvreàn \lábete, dvreàn dóte. 9 M| kt}shsye xrusón, mhdè ƒrguron, mhdè xalkòn e†w tàw zQnaw ømôn, 10 m| p}ran e†w `dón, mhdè dúo xitônaw, mhdè øpod}mata, mhdè ]ábdouw: ƒjiow gàr ` \rgáthw têw trofêw a[toû \stin. 11 E†w ÷n d' ©n pólin (h kQmhn e†sélyhte, \jetásate tíw \n a[t_ ƒjiów \stin: k˙keî meínate, £vw ©n \jélyhte. 12 E†serxómenoi dè e†w t|n o†kían, ˙spásasye a[t}n. 13 Kaì \àn mèn ” = o†kía ˙jía, \lyétv = e†r}nh ømôn \p' a[t}n: \àn dè m| ” ˙jía, = e†r}nh ømôn pròw ømâw \pistraf}tv. 14 Kaì $ow \àn m| déjhtai ømâw mhdè ˙koús+ toùw lógouw ømôn, \jerxómenoi têw o†kíaw (h têw pólevw \keínhw, \ktinájate tòn koniortòn tôn podôn ømôn. 15 &A m | n légv ømîn, ˙nektóteron ¡stai g_ Sodómvn kaì Gomórrvn \n =mérŸ krísevw, (h t_ pólei \keín+. 16


&Idoú, \gW ˙postéllv ømâw qw próbata \n més~ lúkvn: gínesye o{n frónimoi qw o¥ ªfeiw, kaì ˙kéraioi qw a¥ 10.2 10.3 10.3 10.4 10.4 10.5 10.8

&Iákvbow ♦ kaì &Iákvbow Matyaîow ♦ Mayyaîow Lebbaîow ` \piklhyeìw ♦ — Kananíthw ♦ Kananaîow &Ioúdaw ♦ &Ioúdaw ` Samareitôn ♦ Samaritôn leproùw ♦ nekroùw \geírete

10.10 10.10 10.13 10.14 10.14

leproùw ]ábdouw ♦ ]ábdon \stin ♦ — \lyétv ♦ \lyátv \àn ♦ ©n \jerxómenoi ♦ \jerxómenoi ¡jv

19



RN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

10.17 - 10.33

RO

KATA MATYAION

peristeraí. 17 Proséxet e dè ˙pò tôn ˙nyrQpvn: paradQsousin gàr ømâw e†w sunédria, kaì \n taîw sunagvgaîw a[tôn mastigQsousin ømâw: 18 kaì \pì =gemónaw dè kaì basileîw ˙xy}sesye £neken \moû, e†w martúrion a[toîw kaì toîw ¡ynesin. 19 %O tan dè paradidôsin ømâw, m| merimn}shte % rŸ tí pôw (h tí lal}shte: doy}setai gàr ømîn \n \keín+ t_ v 20 lal}sete: o[ gàr ømeîw \stè o¥ laloûntew, ˙llà tò pneûma toû patròw ømôn tò laloûn \n ømîn. 21 ParadQsei dè ˙delfòw ˙delfòn e†w yánaton, kaì pat|r téknon: kaì \panast}sontai tékna \pì goneîw, kaì yanatQsousin a[toúw. 22 Kaì ¡sesye misoúmenoi øpò pántvn dià tò ªnomá mou: ` dè øpomeínaw e†w télow, o˚tow svy}setai. 23 %O tan dè diQkvsin ømâw \n t_ pólei taút+, feúgete e†w t|n ƒllhn: ˙m|n gàr légv ømîn, o[ m| teléshte tàw póleiw toû &Isra}l, £vw ©n ¡ly+ ` u¥òw toû ˙nyrQpou. 24

cux|n

kaì

O[k ¡stin mayht|w øpèr tòn didáskalon, o[dè doûlow øpèr tòn kúrion a[toû. 25 &Arketòn t! mayht_ ®na génhtai qw ` didáskalow a[toû, kaì ` doûlow qw ` kúriow a[toû. E† tòn o†kodespóthn Beelzeboùl \kálesan, pós~ mâllon toùw o†keiakoùw a[toû; 26 M| o{n fobhyête a[toúw: o[dèn gár \stin kekalumménon $o o[k ˙pokalufy}setai: kaì kruptòn $o o[ gnvsy}setai. 27 $O légv ømîn \n t_ skotíŸ, eÊpate \n t! fvtí: kaì $o e†w tò o{w ˙koúete, khrújate \pì tôn dvmátvn. 28 Kaì m| fobeîsye ˙pò tôn ˙poktenóntvn tò sôma, t|n dè cux|n m| dunaménvn ˙pokteînai: fob}yhte dè mâllon tòn dunámenon kaì t|n cux|n kaì tò sôma ˙polésai \n geénn+. 29 O[xì dúo strouyía ˙ssaríou pvleîtai; Kaì ¢n \j a[tôn o[ peseîtai \pì t|n gên ƒneu toû patròw ømôn: 30 ømôn dè kaì a¥ tríxew têw kefalêw pâsai “riymhménai e†sín. 31 M| o{n fobhyête: pollôn strouyívn diaférete ømeîw. 32 Pâw o{n –stiw `molog}sei \n \moì ¡mprosyen tôn ˙nyrQpvn, `molog}sv k˙gW \n a[t! ¡mprosyen toû patrów mou toû \n o[ranoîw. 33 %O stiw d' ©n ˙rn}shtaí me ¡mprosyen tôn 10.19 10.19 10.23 10.25 10.25

10.28 10.28 10.28 10.31 10.32

paradidôsin ♦ paradôsin lal}sete ♦ lal}shte ƒllhn ♦ e^téran \kálesan ♦ \pekálesan o†keiakoùw ♦ o†kiakoùw

˙poktenóntvn ♦ ˙poktennóntvn fob}yhte ♦ fobeîsye t|n cux|n kaì tò ♦ cux|n kaì fobhyête ♦ fobeîsye o[ranoîw ♦ ˆtoîw˜ o[ranoîw

20




RO

RP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

10.34 - 11.7

KATA MATYAION ˙nyrQpvn, ˙rn}somai a[tòn k˙gW ¡mprosyen toû patrów mou toû \n o[ranoîw. 34

M| nomíshte –ti ‘lyon baleîn e†r}nhn \pì t|n gên: o[k ‘lyon baleîn e†r}nhn, ˙llà máxairan. 35 )Hlyon gàr dixásai ƒnyrvpon katà toû patròw a[toû, kaì yugatéra katà têw mhtròw a[têw, kaì númfhn katà têw penyerâw a[têw: 36 kaì \xyroì toû ˙nyrQpou o¥ o†keiakoì a[toû. 37 Ô filôn patéra (h mhtéra øpèr \mé o[k ¡stin mou ƒjiow: kaì ` filôn u¥òn (h yugatéra øpèr \mé, o[k ¡stin mou ƒjiow: 38 kaì $ow o[ lambánei tòn stauròn a[toû kaì ˙kolouyeî •písv mou, o[k ¡stin mou ƒjiow. 39 Ô eørWn t|n cux|n a[toû ˙polései a[t}n: kaì ` ˙polésaw t|n cux|n a[toû £neken \moû eør}sei a[t}n. 40

Ô dexómenow ømâw \mè déxetai: kaì ` \mè dexómenow déxetai tòn ˙posteílantá me. 41 Ô dexómenow prof}thn e†w ªnoma prof}tou misyòn prof}tou l}cetai: kaì ` dexómenow díkaion e†w ªnoma dikaíou misyòn dikaíou l}cetai. 42 Kaì $ow \àn potís+ £na tôn mikrôn toútvn pot}rion cuxroû mónon e†w ªnoma mayhtoû, ˙m|n légv ømîn, o[ m| ˙polés+ tòn misyòn a[toû.

11

Kaì \géneto –te \télesen ` &Ihsoûw diatássvn toîw dQdeka mayhtaîw a[toû, metébh \keîyen toû didáskein kaì khrússein \n taîw pólesin a[tôn. 2


Ô dè &Ivánnhw ˙koúsaw \n t! desmvthrí~ tà ¡rga toû xristoû, pémcaw dúo tôn mayhtôn a[toû, 3 eÂpen a[t!, Sù eÂ ` \rxómenow, (h £teron prosdokômen; 4 Kaì ˙pokriyeìw ` &Ihsoûw eÂpen a[toîw, Poreuyéntew ˙paggeílate &Ivánn+ $a ˙koúete kaì blépete: 5 tufloì ˙nablépousin, kaì xvloì peripatoûsin, leproì kayarízontai, kaì kvfoì ˙koúousin, nekroì \geírontai, kaì ptvxoì e[aggelízontai: 6 kaì makáriów \stin, $ow \àn m| skandalisy_ \n \moí. 7 Toútvn dè poreuoménvn, ærjato ` &Ihsoûw légein toîw ªxloiw perì &Ivánnou, Tí \j}lyete e† w t|n ¡rhmon yeá s a s ya i ; Kálamon øpò ˙némou 10.33 10.33 10.36 10.41 10.41

a[tòn k˙gW ♦ k˙gW a[tòn o[ranoîw ♦ ˆtoîw˜ o[ranoîw o†keiakoì ♦ o†kiakoì l}cetai kaì ♦ l}mcetai kaì dikaíou l}cetai ♦ dikaíou

10.42 11.2 11.5 11.7

l}mcetai \àn ♦ ©n dúo ♦ dià nekroì ♦ kaì nekroì \j}lyete ♦ \j}lyate

21



RP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

11.8 - 11.23

basilévn

˙gorÅ e^téroiw

RQ

KATA MATYAION saleuómenon; 8 &A l l à tí \j}lyet e †deîn; *Anyrvpon \n malakoîw ¥matíoiw “mfiesménon; &Idoú, o¥ tà malakà foroûntew \n toîw oÊkoiw tôn basileívn e†sín. 9 &Allà tí \j}lyete †deîn; Prof}thn; Naí, légv ømîn, kaì perissóteron prof}tou: 10 o˚tow gár \stin perì o˚ gégraptai, &Idoú, \gW ˙postéllv tòn ƒggelón mou prò prosQpou sou, $o w kataskeuásei t|n `dón sou ¡mprosyén sou. 11 &Am|n légv ømîn, o[k \g}gertai \n gennhtoîw gunaikôn meízvn &Ivánnou toû baptistoû. Ô dè mikróterow \n t_ basileíŸ tôn o[ranôn meízvn a[toû \stin. 12 &Apò dè tôn =merôn &Ivánnou toû baptistoû £vw ƒrti = basileía tôn o[ranôn biázetai, kaì biastaì a^rpázousin a[t}n. 13 Pántew gàr o¥ profêtai kaì ` nómow £vw &Ivánnou proef}teusan: 14 kaì e† yélete déjasyai, a[tów \stin &Hlíaw ` méllvn ¡rxesyai. 15 Ô ¡xvn „ta ˙koúein ˙kouétv. 16 Tíni dè `moiQsv t|n geneàn taúthn; Ômoía \stìn paidíoiw \n ˙goraîw kayhménoiw, kaì prosfvnoûsin toîw e^taíroiw a[tôn, 17 kaì légousin, H[l}samen ømîn, kaì o[k & vrx}sasye: \yrhn}samen ømîn, kaì o[k \kócasye. 18 )Hlyen gàr &Ivánnhw m}te \syívn m}te pínvn, kaì légousin, Daimónion ¡xei. 19 )Hlyen ` u¥òw toû ˙nyrQpou \syívn kaì pínvn, kaì légousin, &Idoú, ƒnyrvpow fágow kaì o†nopóthw, telvnôn fílow kaì a^martvlôn. Kaì \dikaiQyh = sofía ˙pò tôn téknvn a[têw. 20

bhysaïdán

øcvy_w

Tóte ærjato •neidízein tàw póleiw \n a<w \génonto a¥ pleîstai dunámeiw a[toû, –ti o[ metenóhsan. 21 O[aí soi, Xorazín, o[aí soi, bhysaïdá, –ti e† \n Túr~ kaì Sidôni \génonto a¥ dunámeiw a¥ genómenai \n ømîn, pálai ©n \n sákk~ kaì spod! metenóhsan. 22 Pl|n légv ømîn, Túr~ kaì Sidôni ˙nektóteron ¡stai \n =mérŸ krísevw, (h ømîn. 23 Kaì sú, Kapernaoúm, = £vw toû o[ranoû øcvyeîsa, £vw %A ͅ dou 11.8 11.8 11.8 11.9 11.10 11.13 11.15 11.16

\j}lyete ♦ \j}lyate ¥matíoiw ♦ — basileívn ♦ basilévn \j}lyete ♦ \j}lyate gár ♦ — proef}teusan ♦ \prof}teusan ˙koúein ♦ — \n ˙goraîw kayhménoiw kaì prosfvnoûsin toîw e^taíroiw a[tôn ♦ kayhménoiw \n taîw

11.17 11.17 11.19 11.23 11.23 11.23

˙goraîw $a prosfvnoûnta toîw e^téroiw kaì légousin ♦ légousin \yrhn}samen ømîn ♦ \yrhn}samen téknvn ♦ ¡rgvn Kapernaoúm = ♦ Kafarnaoúm m| toû ♦ — øcvyeîsa ♦ øcvy}s+

22




RQ

RR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

11.24 - 12.10

KATA MATYAION

katabibasy}s+: –ti e† \n Sodómoiw \génonto a¥ dunámeiw a¥ genómenai \n soí, ¡meinan ©n méxri têw s}meron. 24 Pl|n légv ømîn, –ti g_ Sodómvn ˙nektóteron ¡stai \n =mérŸ krísevw, (h soí. 25

&E n \k eí n ~ t! kair! ˙pokriyeì w ` &Ihsoûw eÂpen, &Ejomologoûmaí soi, páter, kúrie toû o[ranoû kaì têw gêw, –ti ˙pékrucaw taûta ˙pò sofôn kaì sunetôn, kaì ˙pekálucaw a[tà nhpíoiw. 26 Naí, ` pat}r, –ti o%utvw \géneto e[dokía ¡mprosyén sou. 27 Pánta moi paredóyh øpò toû patrów mou: kaì o[deìw \piginQskei tòn u¥ón, e† m| ` pat}r: o[dè tòn patéra tiw \piginQskei, e† m| ` u¥ów, kaì > \àn boúlhtai ` u¥òw ˙pokalúcai. 28 Deûte prów me pántew o¥ kopiôntew kaì pefortisménoi, k˙gW ˙napaúsv ømâw. 29 *Arate tòn zugón mou \f' ømâw kaì máyete ˙p' \moû, –ti prÅów e†mi kaì tapeinòw t_ kardíŸ: kaì eør}sete ˙nápausin taîw cuxaîw ømôn. 30 Ô gàr zugów mou xrhstów, kaì tò fortíon mou \lafrón \stin.

12

&En \keín~ t! kair! \poreúyh ` &Ihsoûw toîw sábbasin dià tôn sporímvn: o¥ dè mayhtaì a[toû \peínasan, kaì ærjanto tíllein stáxuaw kaì \syíein. 2 O¥ dè Farisaîoi †dóntew eÂpon a[t!, &Idoú, o¥ mayhtaí sou poioûsin $o o[k ¡jestin poieîn \n sabbát~. 3 Ô dè eÂpen a[toîw, O[k ˙négnvte tí \poíhsen Dauíd, –te \peínasen a[tòw kaì o¥ met' a[toû: 4 pôw e†sêlyen e†w tòn oÂkon toû yeoû, kaì toùw ƒrtouw têw proyésevw ¡fagen, o¬w o[k \jòn ‘n a[t! fageîn, o[dè toîw met' a[toû, e† m| toîw ¥ereûsin mónoiw; 5 (H o[k ˙négnvte \n t! nóm~, –ti toîw sábbasin o¥ ¥ereîw \n t! ¥er! tò sábbaton bebhloûsin, kaì ˙naítioí e†sin; 6 Légv dè ømîn –ti toû ¥eroû meîzón \stin @de. 7 E† dè \gnQkeite tí \stin, *Eleon yélv kaì o[ yusían, o[k ©n katedikásate toùw ˙naitíouw. 8 kúriow gár \stin toû sabbátou ` u¥òw toû ˙nyrQpou. 9


10

Kaì metabàw \keîyen ‘lyen e†w t|n sunagvg|n a[tôn. Kaì †doú, ƒnyrvpow ‘n t|n xeî r a ¡xv n jhrán: kaì

11.23 11.23 11.23 11.25 11.26

11.29 12.2 12.3 12.4 12.7 12.10

katabibasy}s+ ♦ katab}s+ \génonto ♦ \gen}yhsan ¡meinan ♦ ¡meinen ˙pékrucaw ♦ ¡krucaw \géneto e[dokía ♦ e[dokía \géneto

prÅów ♦ pra‡w eÂpon ♦ eÂpan a[tòw ♦ — ¡fagen o¬w ♦ ¡fagon $o *Eleon ♦ *Eleow ‘n t|n ♦ —

23



RR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

12.11 - 12.28

RS

KATA MATYAION

\phrQthsan a[tón, légontew, E† ¡jestin toîw sábbasin yerapeúein; %Ina kathgor}svsin a[toû. 11 Ô dè eÂpen a[toîw, Tíw ¡stai \j ømôn ƒnyrvpow, $ow £jei próbaton £n, kaì \àn \mpés+ toûto toîw sábbasin e†w bóyunon, o[xì krat}sei a[tò kaì \gereî; 12 Pós~ o{n diaférei ƒnyrvpow probátou. %Vste ¡j es t i n toîw sábbasin kalôw poieîn. 13 Tóte légei t! ˙nyrQp~, *Ekteinon t|n xeî r á sou. Kaì \jéteinen, kaì ˙pokatestáyh øgi|w qw = ƒllh. 14 O¥ dè Farisaîoi sumboúlion ¡labon kat' a[toû \jelyóntew, –pvw a[tòn ˙polésvsin. 15 Ô dè &Ihsoûw gnoùw ˙nexQrhsen \keîyen: kaì “koloúyhsan a[t! ªxloi polloí, kaì \yerápeusen a[toùw pántaw, 16 kaì \petímhsen a[toîw, ®na m| faneròn a[tòn poi}svsin: 17 –pvw plhrvy_ tò ]hyèn dià &Hsafiou toû prof}tou, légontow, 18 &I d o ú , ` paîw mou $o n Òrétisa: ` ˙gaphtów mou e†w $on e[dókhsen = cux} mou: y}sv tò pneûmá mou \p' a[tón, kaì krísin toîw ¡ynesin ˙paggeleî. 19 O[k \rísei, o[dè kraugásei: o[dè ˙koúsei tiw \n taîw plateíaiw t|n fvn|n a[toû. 20 Kálamon suntetrimménon o[ kateájei, kaì lînon tufómenon o[ sbései: £vw ©n \kbál+ e†w nîkow t|n krísin. 21 Kaì t! •nómati a[toû ¡ynh \lpioûsin. 22

Tóte proshnéxyh a[t! daimonizómenow, tuflòw kaì % ste tòn tuflòn kaì kvfòn kvfów: kaì \yerápeusen a[tón, v 23 kaì laleîn kaì blépein. Kaì \jístanto pántew o¥ ªxloi kaì ¡legon, M}ti o˚tów \stin ` u¥òw Dauíd; 24 O¥ dè Farisaîoi ˙koúsantew eÂpon, O˚tow o[k \kbállei tà daimónia, e† m| \n t! Beelzeboùl ƒrxonti tôn daimonívn. 25 E†dWw dè ` &Ihsoûw tàw \nyum}seiw a[tôn eÂpen a[toîw, Pâsa basileía merisyeîsa kay' eâutêw \rhmoûtai: kaì pâsa póliw (h o†kía merisyeîsa kay' eâutêw o[ stay}setai. 26 Kaì e† ` Satanâw tòn Satanân \k b á l l ei , \f ' eâutòn \merísyh: pôw o{n stay}setai = basileía a[toû; 27 Kaì e† \gW \n Beelzeboùl \kbállv tà daimónia, o¥ u¥oì ømôn \n tíni \kbállousin; Dià toûto a[toì ømôn ¡sontai kritaí. 28 E† dè \n pneúmati yeoû \gW 12.10 12.13 12.13 12.14 12.14 12.15

12.17 12.22 12.25 12.27

yerapeúein ♦ yerapeûsai t|n xeîrá sou ♦ sou t|n xeîra ˙pokatestáyh ♦ ˙pekatestáyh O¥ dè ♦ &Ejelyóntew dè o¥ \jelyóntew ♦ — ªxloi ♦ ˆªxloi˜

–pvw ♦ ®na tuflòn kaì kvfòn kaì ♦ kvfòn ` &Ihsoûw ♦ — ømôn ¡sontai kritaí ♦ kritaì ¡sontai ømôn

24




RS

RT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

12.29 - 12.42

KATA MATYAION

\kbállv tà daimónia, ƒra ¡fyasen \f' ømâw = basileía toû yeoû. 29 (H pôw dúnataí tiw e†selyeîn e†w t|n o†kían toû †sxuroû kaì tà skeúh a[toû diarpásai, \àn m| prôton d}s+ tòn †sxurón; Kaì tóte t|n o†kían a[toû diarpásei. 30 Ô m| çn met' \moû, kat' \moû \stin, kaì ` m| sunágvn met' \moû, sko r p í z ei . 31 Dià toûto légv ømîn, Pâsa a^ martía kaì blasfhmía ˙fey}setai toîw ˙nyrQpoiw: = dè toû pneúmatow blasfhmía o[k ˙fey}setai toîw ˙nyrQpoiw. 32 Kaì $ow \àn eÊp+ lógon katà toû u¥oû toû ˙nyrQpou, ˙fey}setai a[t!: $ow d' ©n eÊp+ katà toû pneúmatow toû a^ gíou, o[k ˙fey}setai a[t!, o·te \n t! nûn a†ôni o·te \n t! méllonti. 33 (H poi}sate tò déndron kalón, kaì tòn karpòn a[toû kalón, (h poi}sate tò déndron saprón, kaì tòn karpòn a[toû saprón: \k gàr toû karpoû tò déndron ginQsketai. 34 Genn}mata \xidnôn, pôw dúnasye ˙gayà laleîn, ponhroì ªntew; &Ek gàr toû perisseúmatow têw kardíaw tò stóma laleî. 35 Ô ˙gayòw ƒnyrvpow \k toû ˙gayoû yhsauroû \kbállei ˙gayá: kaì ` ponhròw ƒnyrvpow \k toû ponhroû yhsauroû \kbállei ponhrá. 36 Légv dè ømîn, –ti pân ]êma ˙rgón, $o \àn lal}svsin o¥ ƒnyrvpoi, ˙podQsousin perì a[toû lógon \n =mérŸ krísevw. 37 &Ek gàr tôn lógvn sou dikaivy}s+, kaì \k tôn lógvn sou katadikasy}s+. 38


Tóte ˙pekríyhsán tinew tôn grammatévn kaì Farisaívn, légontew, Didáskale, yélomen ˙pò soû shmeîon †deîn. 39 Ô dè ˙pokriyeìw eÂpen a[toîw, Geneà ponhrà kaì moixalìw shmeîon \pizhteî: kaì shmeîon o[ doy}setai a[t_, e† m| tò shmeîon &Ivnâ toû prof}tou. 40 %Vsper gàr ‘n &Ivnâw \n t_ koilíŸ toû k}touw treîw =méraw kaì treîw núktaw, o%utvw ¡stai ` u¥òw toû ˙nyrQpou \n t_ kardíŸ têw gêw treîw =méraw kaì treîw núktaw. 41 *Andrew Nineuîtai ˙nast}sontai \n t_ krísei metà têw geneâw taúthw kaì katakrinoûsin a[t}n: –ti metenóhsan e†w tò k}rugma &Ivnâ: kaì †doú, pleîon &Ivnâ @de. 42 Basílissa nótou \gery}setai \n t_ krísei metà têw geneâw taúthw kaì katakrineî a[t}n: –ti ‘lyen \k tôn perátvn têw gêw ˙koûsai 12.29 diarpásai ♦ a^rpásai 12.31 o[k ˙fey}setai toîw ˙nyrQpoiw ♦ o[k ˙fey}setai

12.32 t! nûn ♦ toút~ t! 12.36 \àn lal}svsin ♦ lal}sousin 12.38 tinew ♦ a[t! tinew

25



RT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

12.43 - 13.8

RU

KATA MATYAION t|n sofían Solomônow: kaì †doú, pleîon Solomônow @de. 43 %O tan dè tò ˙káyarton pneûma \jély+ ˙pò toû ˙nyrQpou, diérxetai di' ˙núdrvn tópvn, zhtoûn ˙nápausin, kaì o[x eørískei. 44 Tóte légei, &Epistrécv e†w tòn oÂkón mou –yen \jêlyon: kaì \lyòn eørískei sxolázonta, sesarvménon, kaì kekosmhménon. 45 Tóte poreúetai kaì paralambánei mey' eâut o û e^ptà £tera pneúmata ponhrótera eâutoû, kaì e†selyónta katoikeî \keî: kaì gínetai tà ¡sxata toû ˙nyrQpou \keínou xeírona tôn prQtvn. O%utvw ¡stai kaì t_ geneÅ taút+ t_ ponhrÅ. 46

*Eti dè a[toû laloûntow toîw ªxloiw, †doú, = m}thr kaì o¥ ˙delfoì a[toû e¥st}keisan ¡jv, zhtoûntew a[t! lalêsai. 47 EÂpen dé tiw a[t!, &Idoú, = m}thr sou kaì o¥ ˙delfoí sou ¡jv e^st}kasin, zhtoûntéw soi lalêsai. 48 Ô dè ˙pokriyeìw eÂpen t! e†pónti a[t!, Tíw \stin = m}thr mou; Kaì tínew e†sìn o¥ ˙d el f o í mou; 49 Kaì \kteínaw t|n xeî r a a[toû \pì toùw mayhtàw a[toû eÂpen, &Idoú, = m}thr mou kaì o¥ ˙delfoí mou. 50 %O stiw gàr ©n poi}s+ tò yélhma toû patrów mou toû \n o[ranoîw, a[tów mou ˙delfòw kaì ˙delf| kaì m}thr \stín.

13

speîrai

&En dè t_ =mérŸ \keín+ \jelyWn ` &Ihsoûw ˙pò têw o†kíaw \káyhto parà t|n yálassan. 2 Kaì % ste a[tòn e†w tò sun}xyhsan pròw a[tòn ªxloi polloí, v ploîon \mbánta kayêsyai: kaì pâw ` ªxlow \pì tòn a†gialòn e¥st}kei. 3 Kaì \lálhsen a[toîw pollà \n parabolaîw, légvn, &Idoú, \jêlyen ` speírvn toû speírein. 4 Kaì \n t! speírein a[tón, $a mèn ¡pesen parà t|n `dón: kaì ‘lyen tà peteinà kaì katéfagen a[tá. 5 *Alla dè ¡pesen \pì tà petrQdh, –pou o[k eÂxen gên poll}n: kaì e[yévw \janéteilen, dià tò m| ¡xein báyow gêw: 6 =líou dè ˙nateílantow \kaumatísyh, kaì dià tò m| ¡xein ]ízan, \jhrányh. 7 *Alla dè ¡pesen \pì tàw ˙kányaw, kaì ˙nébhsan a¥ ƒkanyai kaì ˙pépnijan a[tá. 8 *Alla dè 12.44 12.44 12.46 12.47 12.47 12.48

13.1 dè ♦ — 13.1 ˙pò ♦ — 13.2 tò ♦ — 13.4 ‘lyen tà peteinà kaì ♦ \lyónta tà peteinà 13.7 ˙pépnijan ♦ ¡pnijan

&Epistrécv e†w ♦ E†w –yen ♦ \pistrécv –yen dè ♦ — EÂpen ♦ ÊÂpen lalêsai ♦ lalêsai˜ e†pónti ♦ légonti

26




RU

RV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

13.9 - 13.23

KATA MATYAION ¡pesen \pì t|n gên t|n kal}n, kaì \dídou karpón, $o mèn e^katón, $o dè e^j}konta, $o dè triákonta. 9 Ô ¡xvn „ta ˙koúein ˙kouétv. 10


Kaì proselyóntew o¥ mayhtaì eÂpon a[t!, Dià tí \n parabolaîw laleîw a[toîw; 11 Ô dè ˙pokriyeìw eÂpen a[toîw –ti Ûmîn dédotai gnônai tà must}ria têw basileíaw tôn o[ranôn, \keínoiw dè o[ dédotai. 12 %O stiw gàr ¡xei, doy}setai a[t! kaì perisseuy}setai: –stiw dè o[k ¡xei, kaì $o ¡xei, ˙ry}setai ˙p' a[toû. 13 Dià toûto \n parabolaîw a[toîw lalô, –ti blépontew o[ blépousin, kaì ˙koúontew o[k ˙koúousin, o[dè sunioûsin. 14 Kaì ˙naplhroûtai a[toîw = profhteía &Hsafiou, = légousa, &Ako_ ˙koúsete, kaì o[ m| sunête: kaì blépontew blécete, kaì o[ m| Êdhte. 15 &Epaxúnyh & gàr = kardía toû laoû toútou, kaì toîw vsìn barévw ækousan, kaì toùw •fyalmoùw a[tôn \kámmusan: m}pote Êdvsin toîw & •fyalmoîw, kaì toîw vsìn ˙koúsvsin, kaì t_ kardíŸ sunôsin, kaì \pistrécvsin, kaì †ásomai a[toúw. 16 Ûmôn dè makárioi o¥ •fyalmoí, –ti blépousin: kaì tà „ta ømôn, –ti ˙koúei. 17 &A m | n gàr légv ømîn –ti polloì profêtai kaì díkaioi \peyúmhsan †deîn $a blépete, kaì o[k eÂdon: kaì ˙koûsai $a ˙koúete, kaì o[k ækousan. 18 Û m eî w o{n ˙koúsate t|n parabol|n toû speírontow. 19 Pantòw ˙koúontow tòn lógon têw basileíaw kaì m| suniéntow, ¡rxetai ` ponhrów, kaì a^rpázei tò \sparménon \n t_ kardíŸ a[toû: o˚tów \stin ` parà t|n `dòn spareíw. 20 Ô dè \pì tà petrQdh spareíw, o˚tów \stin ` tòn lógon ˙koúvn, kaì e[yùw metà xarâw lambánvn a[tón: 21 o[k ¡xei dè ]ízan \n eâut!, ˙llà próskairów \stin: genoménhw dè ylícevw (h divgmoû dià tòn lógon, e[yùw skandalízetai. 22 Ô dè e†w tàw ˙kányaw spareíw, o˚tów \stin ` tòn lógon ˙koúvn, kaì = mérimna toû a†ônow toútou kaì = ˙páth toû ploútou sumpnígei tòn lógon, kaì ƒkarpow gínetai. 23 Ô dè \pì t|n gên t|n kal|n spareíw, o˚tów \stin ` tòn lógon ˙koúvn kaì suniQn: $o w d| karpoforeî, kaì poieî ` mèn e^katón, ` dè e^j}konta, ` dè triákonta.

13.9 13.10 13.16 13.17

˙koúein ♦ — eÂpon ♦ eÂpan ˙koúei ♦ ˙koúousin eÂdon ♦ eÂdan

13.18 13.22 13.23 13.23

†ásvmai

speírontow ♦ speírantow toútou ♦ — gên t|n kal|n ♦ kal|n gên suniQn ♦ sunieíw

27



RV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

13.24 - 13.36

SM

KATA MATYAION 24

sulléjvmen

*Allhn parabol|n paréyhken a[toîw, légvn, ^VmoiQyh = basileía tôn o[ranôn ˙nyrQp~ speíronti kalòn spérma \n t! ˙gr! a[toû: 25 \n dè t! kayeúdein toùw ˙nyrQpouw, ‘lyen a[toû ` \xyròw kaì ¡speiren zizánia ˙nà méson toû sítou, kaì ˙pêlyen. 26 %O te dè \blásthsen ` xórtow kaì karpòn \poíhsen, tóte \fánh kaì tà zizánia. 27 Proselyóntew dè o¥ doûloi toû o†kodespótou eÂpon a[t!, Kúrie, o[xì kalòn spérma ¡speiraw \n t! s! ˙gr!; Póyen o{n ¡xei zizánia; 28 Ô dè ¡fh a[toîw, &Exyròw ƒnyrvpow toûto \poíhsen. O¥ dè doûloi eÂpon a[t!, Yéleiw o{n ˙pelyóntew sulléjomen a[tá; 29 Ô dè ¡fh, O·: m}pote, sullégontew tà zizánia, \krizQshte ßma a[toîw tòn sîton. 30 *Afete sunaujánesyai ˙mfótera méxri toû yerismoû: kaì \n kair! toû yerismoû \rô toîw yeristaîw, Sulléjate prôton tà zizánia, kaì d}sate a[tà e†w désmaw pròw tò katakaûsai a[tá: tòn dè sîton sunagágete e†w t|n ˙poy}khn mou. 31

*Allhn parabol|n paréyhken a[toîw, légvn, Ô moía \stìn = basileía tôn o[ranôn kókk~ sinápevw, $on labWn ƒnyrvpow ¡speiren \n t! ˙gr! a[toû: 32 $o mikróteron mén \stin pántvn tôn spermátvn: –tan dè a[jhy_, meîzon tôn % ste \lyeîn tà peteinà laxánvn \stín, kaì gínetai déndron, v toû o[ranoû kaì kataskhnoûn \n toîw kládoiw a[toû. 33

\nékrucen

*Allhn parabol|n \lálhsen a[toîw, Ômoía \stìn = basileía tôn o[ranôn zúm+, ÷n laboûsa gun| ¡krucen e†w ˙leúrou sáta tría, £vw o˚ \zumQyh –lon. 34

Taûta pánta \lálhsen ` &Ihsoûw \n parabolaîw toîw ªxloiw, kaì xvrìw parabolêw o[k \lálei a[toîw: 35 –pvw plhrvy_ tò ]hyèn dià toû prof}tou, légontow, &Anoíjv \n parabolaîw tò stóma mou, \reújomai kekrumména ˙pò katabolêw kósmou. 36

Tóte ˙feìw toùw ªxlouw ‘lyen e†w t|n o†kían ` &Ihsoûw: kaì prosêlyon a[t! o¥ mayhtaì a[toû, légontew, Fráson =mîn 13.24 13.25 13.28 13.28 13.29 13.30

13.33 13.34 13.35 13.36 13.36

speíronti ♦ speíranti ¡speiren ♦ \péspeiren eÂpon ♦ légousin sulléjomen ♦ sulléjvmen ¡fh ♦ fhsin méxri ♦ £vw

¡krucen ♦ \nékrucen o[k ♦ o[dèn kósmou ♦ ˆkósmou˜ ` &Ihsoûw ♦ — Fráson ♦ Diasáfhson

28




SM

SN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

13.37 - 13.50

KATA MATYAION

t|n parabol|n tôn zizanívn toû ˙groû. 37 Ô dè ˙pokriyeìw eÂpen a[toîw, Ô speírvn tò kalòn spérma \stìn ` u¥òw toû ˙nyrQpou: 38 ` dè ˙grów \stin ` kósmow: tò dè kalòn spérma, o˚toí e†sin o¥ u¥oì têw basileíaw: tà dè zizániá e†sin o¥ u¥oì toû ponhroû: 39 ` dè \xyròw ` speíraw a[tá \stin ` diábolow: ` dè yerismòw suntéleia toû a†ônów \stin: o¥ dè yeristaì ƒggeloí e†sin. 40 %Vsper o{n sullégetai tà zizánia kaì purì kaíetai, o%utvw ¡stai \n t_ sunteleíŸ toû a†ônow toútou. 41 &Aposteleî ` u¥òw toû ˙nyrQpou toùw ˙ggélouw a[toû, kaì sulléjousin \k têw basileíaw a[toû pánta tà skándala kaì toùw poioûntaw t|n ˙nomían, 42 kaì baloûsin a[toùw e†w t|n káminon toû purów: \keî ¡stai ` klauymòw kaì ` brugmòw tôn •dóntvn. 43 Tóte o¥ díkaioi \klámcousin qw ` %hliow \n t_ basileíŸ toû patròw a[tôn. Ô ¡xvn „ta ˙koúein ˙kouétv. 44

Pálin `moía \stìn = basileía tôn o[ranôn yhsaur! kekrummén~ \n t! ˙gr!, $on eørWn ƒnyrvpow ¡krucen: kaì ˙pò têw xarâw a[toû øpágei, kaì pánta –sa ¡xei pvleî, kaì ˙gorázei tòn ˙gròn \keînon. 45

Pálin `moía \stìn = basileía tôn o[ranôn ˙nyrQp~ \m p ó r ~ zhtoûnti kaloùw margarítaw: 46 $o w eørWn £na polútimon margaríthn, ˙pelyWn pépraken pánta –sa eÂxen, kaì “górasen a[tón. 47


Pálin `moía \stìn = basileía tôn o[ranôn sag}n+ blhyeí s + e† w t|n yálassan, kaì \k pantòw génouw sunagagoús+: 48 %hn, –te \plhrQyh, ˙nabibásantew \pì tòn a†gialón, kaì kayísantew, sunélejan tà kalà e†w ˙ggeîa, tà dè saprà ¡jv ¡balon. 49 O %u tvw ¡stai \n t_ sunteleíŸ toû a†ônow: \jeleúsontai o¥ ƒggeloi, kaì ˙forioûsin toùw ponhroùw \k mésou tôn dikaívn, 50 kaì baloûsin a[toùw e†w t|n káminon toû purów: \keî ¡stai ` klauymòw kaì ` brugmòw tôn •dóntvn.

13.37 13.39 13.40 13.40 13.43

13.44 Pálin ♦ — 13.44 pánta –sa ¡xei pvleî ♦ pvleî pánta –sa ¡xei 13.46 $ow eørWn ♦ eørWn dè 13.48 ˙ggeîa ♦ ƒggh

a[toîw ♦ — toû ♦ — kaíetai ♦ ˆkata˜kaíetai toútou ♦ — ˙koúein ♦ —

29



SN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

13.51 - 14.9

SO

KATA MATYAION 51

Légei a[toîw ` &Ihsoûw, Sun}kate taûta pánta; Légousin a[t!, Naí, kúrie. 52 Ô dè eÂpen a[toîw, Dià toûto pâw grammateùw mayhteuyeìw e†w t|n basileían tôn o[ranôn –moiów \stin ˙nyrQp~ o†kodespót+, –stiw \kbállei \k toû yhsauroû a[toû kainà kaì palaiá. 53

Kaì \géneto –te \télesen ` &Ihsoûw tàw parabolàw taútaw, metêren \keîyen: 54 kaì \lyWn e†w t|n patrída a[toû % ste \kpl}ttesyai \dídasken a[toùw \n t_ sunagvg_ a[tôn, v a[toùw kaì légein, Póyen toút~ = sofía a%uth kaì a¥ dunámeiw; 55 O[x o˚tów \stin ` toû téktonow u¥ów; O[xí = m}thr a[toû légetai Mariám, kaì o¥ ˙delfoì a[toû &Iákvbow kaì &Ivsêw kaì Símvn kaì &Ioúdaw; 56 Kaì a¥ ˙delfaì a[toû o[xì pâsai pròw =mâw e† s í n ; Póyen o{n toút~ taûta pánta; 57 Kaì \skandalízonto \n a[t!. Ô dè &Ihsoûw eÂpen a[toîw, O[k ¡stin prof}thw ƒtimow, e† m| \n t_ patrídi a[toû kaì \n t_ o†kíŸ aøtoû. 58 Kaì o[k \poíhsen \keî dunámeiw polláw, dià t|n ˙pistían a[tôn.

14

&En \keín~ t! kair! ækousen ^Hrœdhw ` tetrárxhw t|n ˙ko|n &Ihsoû, 2 kaì eÂpen toîw paisìn a[toû, O˚tów \stin &Ivánnhw ` baptist}w: a[tòw “géryh ˙pò tôn nekrôn, kaì dià toûto a¥ dunámeiw \nergoûsin \n a[t!. 3 Ô gàr ^Hrœdhw krat}saw tòn &Ivánnhn ¡dhsen a[tòn kaì ¡yeto \n fulak_, dià ^H r ~ d i á d a t|n gunaîka Filíppou toû ˙delfoû a[toû. 4 *Elegen gàr a[t! ` &Ivánnhw, O[k ¡jestín soi ¡xein a[t}n. 5 Kaì yélvn a[tòn ˙pokteînai, \fob}yh tòn ªxlon, –ti qw prof}thn a[tòn eÂxon. 6 Genesívn dè ˙goménvn toû ^Hrœdou, & vrx}sato = yugáthr têw ^Hr~diádow \n t! més~, kaì æresen t! ^Hrœd+: 7 –yen mey' –rkou qmológhsen a[t_ doûnai $o \àn a†t}shtai. 8 ^H dé, probibasyeîsa øpò têw mhtròw a[têw, Dów moi, fhsín, @de \pì pínaki t|n kefal|n &Ivánnou toû baptistoû. 9 Kaì \lup}yh ` basileúw, dià dè toùw –rkouw kaì

13.51 13.51 13.52 13.54 13.55 13.55 13.57 14.1

Légei a[toîw ` &Ihsoûw ♦ — kúrie ♦ — e†w t|n basileían ♦ t_ basileíŸ \kpl}ttesyai ♦ \kpl}ssesyai O[xí ♦ O[x &Ivsêw ♦ &Ivs|f a[toû kaì ♦ kaì tetrárxhw ♦ tetraárxhw

14.3

a[tòn kaì ¡yeto \n fulak_ ♦ â[tòn˜ kaì \n fulak_ ˙péyeto 14.4 a[t! ` &Ivánnhw ♦ ` &Ivánnhw a[t! 14.6 Genesívn dè ˙goménvn ♦ Genesíoiw dè genoménoiw 14.9 \lup}yh ♦ luphyeìw 14.9 dè ♦ —

30




SO

SP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

14.10 - 14.25

KATA MATYAION

toùw sunanakeiménouw \kéleusen doyênai: 10 kaì pémcaw ˙pekefálisen tòn &Ivánnhn \n t_ fulak_. 11 Kaì “néxyh = kefal| a[toû \pì pínaki, kaì \dóyh t! korasí~: kaì ænegken t_ mhtrì a[têw. 12 Kaì proselyóntew o¥ mayhtaì a[toû ‘ran tò sôma, kaì ¡yacan a[tó: kaì \lyóntew ˙p}ggeilan t! &Ihsoû. 13

Kaì ˙koúsaw ` &Ihsoûw ˙nexQrhsen \keîyen \n ploí~ e†w ¡r h m o n tópon kat' †dían: kaì ˙koúsantew o¥ ªxl o i “koloúyhsan a[t! pez_ ˙pò tôn pólevn. 14 Kaì \jelyWn ` &Ihsoûw eÂden polùn ªxlon, kaì \splagxnísyh \p' a[toîw, kaì \yerápeusen toùw ˙rrQstouw a[tôn. 15 &O cíaw dè genoménhw, prosêlyon a[t! o¥ mayhtaì a[toû, légontew, *Erhmów \stin ` % ra ædh parêlyen: ˙póluson toùw ªxlouw, ®na tópow, kaì = v ˙pelyóntew e†w tàw kQmaw ˙gorásvsin eâutoîw brQmata. 16 Ô dè &Ihsoûw eÂpen a[toîw, O[ xreían ¡xousin ˙pelyeîn: dóte a[toîw ømeîw fageîn. 17 O¥ dè légousin a[t!, O[k ¡xomen @de e† m| pénte ƒrtouw kaì dúo †xyúaw. 18 Ô dè eÂpen, Féreté moi a[toùw @de. 19 Kaì keleúsaw toùw ªxlouw ˙nakliyênai \pì toùw xórtouw, labWn toùw pénte ƒrtouw kaì toùw dúo †xyúaw, ˙nablécaw e†w tòn o[ranón, e[lóghsen, kaì klásaw ¡dvken toîw mayhtaîw toùw ƒrtouw, o¥ dè mayhtaì toîw ªxloiw. 20 Kaì ¡fagon pántew, kaì \xortásyhsan: kaì ‘ran tò perisseûon tôn klasmátvn, dQdeka kofínouw pl}reiw. 21 O¥ dè \syíontew ‘san ƒndrew qseì pen t a k i s xí l i o i , xv r ì w gunaikôn kaì paidívn. 22


Kaì e[yévw “nágkasen ` &Ihsoûw toùw mayhtàw \mbênai e†w tò ploîon, kaì proágein a[tòn e†w tò péran, £vw o˚ ˙polús+ toùw ªxlouw. 23 Kaì ˙polúsaw toùw ªxlouw, ˙nébh e†w tò ªrow kat' †dían proseújasyai: •cíaw dè genoménhw, mónow ‘n \keî. 24 Tò dè ploîon ædh méson têw yalásshw ‘n, basanizómenon øpò tôn kumátvn: ‘n gàr \nantíow ` ƒnemow. 25 Tetárt+ dè fulak_ têw nuktòw ˙pêlyen pròw a[toùw ` &Ihsoûw, peripatôn 14.10 14.12 14.12 14.13 14.14 14.15 14.16 14.18

14.19 toùw xórtouw ♦ toû xórtou 14.22 ` &Ihsoûw ♦ — 14.24 méson têw yalásshw ‘n ♦ stadíouw polloùw ˙pò têw gêw ˙peîxen 14.25 ˙pêlyen ♦ ‘lyen 14.25 ` &Ihsoûw ♦ —

tòn ♦ ˆtòn˜ sôma ♦ ptôma a[tó ♦ a[tóˆn˜ Kaì ˙koúsaw ♦ &Akoúsaw dè ` &Ihsoûw ♦ — a[toû ♦ — &Ihsoûw ♦ ˆ&Ihsoûw˜ a[toùw @de ♦ @de a[toúw

31



SP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

14.26 - 15.5

SQ

KATA MATYAION \pì têw yalásshw. 26 Kaì †dóntew a[tòn o¥ mayhtaì \pì t|n yá l a s s a n peripatoûnta \taráxyh s a n , légontew –ti Fántasmá \stin: kaì ˙pò toû fóbou ¡krajan. 27 E[yévw dè \lálhsen a[toîw ` &Ihsoûw, légvn, Yarseîte: \gQ e†mi: m| fobeîsye. 28 &Apokriyeìw dè a[t! ` Pétrow eÂpen, Kúrie, e† sù eÂ, kéleusón me prów se \lyeîn \pì tà %udata. 29 Ô dè eÂpen, &Elyé. Kaì katabàw ˙pò toû ploíou ` Pétrow periepáthsen \pì tà %udata, \lyeîn pròw tòn &Ihsoûn. 30 Blépvn dè tòn ƒnemon †sxuròn \fob}yh: kaì ˙rjámenow katapontízesyai ¡krajen, légvn, Kúrie, sôsón me. 31 E[yévw dè ` &Ihsoûw \kteínaw t|n xeîra \pelábeto a[toû, kaì légei a[t!, &Oligópiste, e†w tí \dístasaw; 32 Kaì \mbántvn a[tôn e†w tò ploîon, \kópasen ` ƒnemow: 33 o¥ dè \n t! ploí~ \lyóntew prosekúnhsan a[t!, légontew, &Alhyôw yeoû u¥òw eÂ. 34

Kaì diaperásantew ‘lyon e†w t|n gên Gennhsarét. 35 Kaì \pignóntew a[tòn o¥ ƒndrew toû tópou \keínou ˙pésteilan e†w –lhn t|n períxvron \keínhn, kaì pros}negkan a[t! pántaw toùw kakôw ¡xontaw: 36 kaì parekáloun a[tón, ®na mónon ßcvntai toû kraspédou toû ¥matíou a[toû: kaì –soi %hcanto diesQyhsan.

15

Tóte prosérxontai t! &Ihsoû o¥ ˙pò Îerosolúmvn grammateîw kaì Farisaîoi, légontew, 2 Dià tí o¥ mayhtaí sou parabaínousin t|n parádosin tôn presbutérvn; O[ gàr níptontai tàw xeîraw a[tôn, –tan ƒrton \syívsin. 3 Ô dè ˙pokriyeìw eÂpen a[toîw, Dià tí kaì ømeîw parabaínete t|n \ntol|n toû yeoû dià t|n parádosin ømôn; 4 Ô gàr yeòw \neteílato, légvn, Tíma tòn patéra kaì t|n mhtéra: kaí, Ô kakologôn patéra (h mhtéra yanát~ teleutátv: 5 ømeîw dè légete, $Ow ©n eÊp+ t! patrì (h t_ mhtrí, Dôron, $o \àn \j \moû & vfelhy_w, kaì o[ m| tim}s+ tòn patéra a[toû (h t|n mhtéra 14.32 14.33 14.34 15.1 15.1

14.25 têw yalásshw ♦ t|n yálassan 14.26 Kaì †dóntew a[tòn o¥ mayhtaì ♦ O¥ dè mayhtaì †dóntew a[tòn 14.26 t|n yálassan ♦ têw yalásshw 14.27 E[yévw ♦ E[yùw 14.27 a[toîw ` &Ihsoûw ♦ ˆ` &Ihsoûw˜ a[toîw 14.28 prów se \lyeîn ♦ \lyeîn prów se 14.29 ` Pétrow ♦ ˆ`˜ Pétrow 14.29 \lyeîn ♦ kaì ‘lyen 14.30 †sxuròn ♦ ˆ†sxuròn˜

15.2 15.4 15.5 15.5 15.5

\mbántvn ♦ ˙nabántvn \lyóntew ♦ — e†w t|n gên ♦ \pì t|n gên e†w o¥ ♦ — grammateîw kaì Farisaîoi ♦ Farisaîoi kaì grammateîw a[tôn ♦ â[tôn˜ \neteílato légvn ♦ eÂpen kaì ♦ — tim}s+ ♦ tim}sei a[toû (h t|n mhtéra ♦ —

32




SQ

SR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

15.6 - 15.25

KATA MATYAION a[toû: 6 kaì “kurQsate t|n \ntol|n toû yeo û dià t|n parádosin ømôn: 7 øpokritaí, kalôw proef}teusen perì ømôn &Hsafiaw, légvn, 8 &Eggízei moi ` laòw o˚tow t! stómati a[tôn, kaì toîw xeílesín me timÅ: = dè kardía a[tôn pórrv ˙péxei ˙p' \moû. 9 Máthn dè sébontaí me, didáskontew didaskalíaw \ntálmata ˙nyrQpvn. 10 Kaì proskalesámenow tòn ªxlon, eÂpen a[toîw, &Akoúete kaì suníete. 11 O[ tò e†serxómenon e†w tò stóma koinoî tòn ƒnyrvpon: ˙llà tò \kporeuómenon \k toû stómatow, toûto koinoî tòn ƒnyrvpon. 12 Tóte proselyóntew o¥ mayhtaì a[toû eÂ p o n a[t!, OÂdaw –ti o¥ Farisaîoi ˙koúsantew tòn lógon \skandalísyhsan; 13 Ô dè ˙pokriyeìw eÂpen, Pâsa futeía, ÷n o[k \fúteusen ` pat}r mou ` o[rániow, \krizvy}setai. 14 *Afete a[toúw: `dhgoí e†sin tufloì tuflôn: tuflòw dè tuflòn \àn `dhg_, ˙mfóteroi e†w bóyunon pesoûntai. 15 &Apokriyeìw dè ` Pétrow eÂpen a[t!, Fráson =mîn t|n parabol|n taúthn. 16 Ô dè &Ihsoûw eÂpen, &Akm|n kaì ømeîw ˙súnetoí \ste; 17 O ·pv noeîte, –ti pân tò e†sporeuómenon e†w tò stóma e†w t|n koilían xvreî, kaì e†w ˙fedrôna \kbálletai; 18 Tà dè \kporeuómena \k toû stómatow \k têw kardíaw \jérxetai, k˙keîna koinoî tòn ƒnyrvpon. 19 &Ek gàr têw kardíaw \jérxontai dialogismoì ponhroí, fónoi, moixeîai, porneîai, klopaí, ceudomarturíai, blasfhmíai: 20 taûtá \stin tà koinoûnta tòn ƒnyrvpon: tò dè ˙níptoiw xersìn fageîn o[ koinoî tòn ƒnyrvpon. 21


Kaì \jelyWn \keîyen ` &Ihsoûw ˙nexQrhsen e†w tà mérh Túrou kaì Sidônow. 22 Kaì †doú, gun| Xananaía ˙pò tôn `rívn \keínvn \jelyoûsa \kraúgasen a[t!, légousa, &Eléhsón me, kúrie, u¥è Dauíd: = yugáthr mou kakôw daimonízetai. 23 Ô dè o[k ˙pekríyh a[t_ lógon. Kaì proselyóntew o¥ mayhtaì a[toû “rQtvn a[tón, légontew, &Apóluson a[t}n, –ti krázei ªpisyen =môn. 24 Ô dè ˙pokriyeìw eÂpen, O[k ˙pestálhn e† m| e†w tà próbata tà ˙polvlóta oÊkou &Isra}l. 25 ^H dè \lyoûsa 15.6 15.7 15.8 15.8 15.12 15.14

15.15 15.16 15.17 15.22 15.22 15.23

t|n \ntol|n ♦ tòn lógon proef}teusen ♦ \prof}teusen &Eggízei moi ♦ — t! stómati a[tôn kaì ♦ — a[toû eÂpon ♦ légousin `dhgoí e†sin tufloì tuflôn ♦ tufloí e†sin `dhgoí ˆtuflôn˜

taúthn ♦ ˆtaúthn˜ &Ihsoûw ♦ — O·pv ♦ O[ \kraúgasen a[t! ♦ ¡krazen u¥è ♦ u¥òw “rQtvn ♦ “rQtoun

33



SR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

15.26 - 15.39

SS

KATA MATYAION

prosekúnhsen a[t! légousa, Kúrie, bo}yei moi. 26 Ô dè ˙pokriyeìw eÂpen, O[k ¡stin kalòn labeîn tòn ƒrton tôn téknvn, kaì baleîn toîw kunaríoiw. 27 ^H dè eÂpen, Naí, kúrie: kaì gàr tà kunária \syíei ˙pò tôn cixívn tôn piptóntvn ˙pò têw trapézhw tôn kurívn a[tôn. 28 Tóte ˙pokriyeìw ` &Ihsoûw eÂpen a[t_, )V gúnai, megálh sou = pístiw: genhy}tv soi qw % raw \keínhw. yéleiw. Kaì †áyh = yugáthr a[têw ˙pò têw v 29

Kaì metabàw \keîyen ` &Ihsoûw ‘lyen parà t|n yálassan têw Galilaíaw: kaì ˙nabàw e†w tò ªrow \káyhto \keî. 30 Kaì prosêlyon a[t! ªxloi polloí, ¡xontew mey' e^ autôn xvloúw, tufloúw, kvfoúw, kulloúw, kaì e^ térouw polloúw, kaì ¡rrican a[toùw parà toùw pódaw toû &Ihsoû kaì % ste toùw ªxlouw yaumásai, \yer á p eu s en a[toúw: 31 v blépontaw kvfoùw laloûntaw, kulloùw øgieîw, xvloùw peripatoûntaw, kaì tufloùw blépontaw: kaì \dójasan tòn yeòn &Isra}l. 32

˙nébh

Ô dè &Ihsoûw proskalesámenow toùw mayhtàw a[toû eÂpen, Splagxnízomai \pì tòn ªxlon, –ti ædh =mérai treîw prosménousín moi, kaì o[k ¡xousin tí fágvsin: kaì ˙polûsai a[toùw n}steiw o[ yélv, m}pote \kluyôsin \n t_ `d!. 33 Kaì légousin a[t! o¥ mayhtaì a[toû, Póyen =mîn \n \rhmíŸ ƒrtoi % ste xortásai ªxlon tosoûton; 34 Kaì légei a[toîw ` tosoûtoi, v &Ihsoûw, Pósouw ƒrtouw ¡xete; O¥ dè eÂpon, Êptá, kaì •líga †xyúdia. 35 Kaì \kéleusen toîw ªxloiw ˙napeseîn \pì t|n gên: 36 kaì labWn toùw e^ptà ƒrtouw kaì toùw †xyúaw, e[xarist}saw ¡klasen, kaì ¡dvken toîw mayhtaîw a[toû, o¥ dè mayhtaì t! ªxl!. 37 Kaì ¡fagon pántew kaì \xortásyhsan: kaì ‘ran tò perisseûon tôn klasmátvn, e^ptà spurídaw pl}reiw. 38 O¥ dè \syíontew ‘san tetrakisxílioi ƒndrew, xvrìw gunaikôn kaì paidívn. 39 Kaì ˙polúsaw toùw ªxlouw \nébh e†w tò ploîon, kaì ‘lyen e†w tà –ria Magdalá. 15.36 kaì labWn ♦ ¡laben 15.36 e[xarist}saw ♦ kaì e[xarist}saw 15.36 ¡dvken ♦ \dídou 15.36 a[toû ♦ — 15.36 t! ªxl! ♦ toîw ªxloiw 15.37 ‘ran tò ♦ tò 15.37 e^ptà ♦ ‘ran e^ptà 15.39 Magdalá ♦ Magadán

15.25 prosekúnhsen ♦ prosekúnei 15.30 kvfoúw kulloúw ♦ kulloúw kvfoúw 15.30 toû &Ihsoû ♦ a[toû 15.31 toùw ªxlouw ♦ tòn ªxlon 15.31 xvloùw ♦ kaì xvloùw 15.33 a[toû ♦ — 15.34 eÂpon ♦ eÂpan 15.35 \kéleusen toîw ªxloiw ♦ paraggeílaw t! ªxl~

34




SS

ST


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

16.1 - 16.17

KATA MATYAION

16

Kaì proselyóntew o¥ Farisaîoi kaì Saddoukaîoi peirázontew \phrQthsan a[tòn shmeîon \k toû o[ranoû \pideîjai a[toîw. 2 Ô dè ˙pokriyeìw eÂpen a[toîw, &O cíaw genoménhw légete, E[día: purrázei gàr ` o[ranów. 3 Kaì prvfi, S}meron xeimQn: purrázei gàr stugnázvn ` o[ranów. Ûpokritaí, tò mèn prósvpon toû o[ranoû ginQskete diakrínein, tà dè shmeîa tôn kairôn o[ dúnasye; 4 Geneà ponhrà kaì moixalìw shmeîon \pizhteî: kaì shmeîon o[ doy}setai a[t_, e† m| tò shmeîon &Ivnâ toû prof}tou. Kaì katalipWn a[toúw, ˙pêlyen. 5

Kaì \lyóntew o¥ mayhtaì a[toû e†w tò péran \peláyonto ƒrtouw labeîn. 6 Ô dè &Ihsoûw eÂpen a[toîw, Ôrâte kaì proséxete ˙pò têw zúmhw tôn Farisaívn kaì Saddoukaívn. 7 O¥ dè dielogízonto \n e^ autoîw, légontew –ti *Artouw o[k \lábomen. 8 Gnoùw dè ` &Ihsoûw eÂpen a[toîw, Tí dialogízesye \n e^ autoîw, •ligópistoi, –ti ƒrtouw o[k \lábete; 9 O·pv noeîte, o[dè mnhmoneúete toùw pénte ƒrtouw tôn pentakisxilívn, kaì pósouw kofínouw \lábete; 10 O[dè toùw e^ptà ƒrtouw tôn tetrakisxilívn, kaì pósaw spurídaw \l á b et e; 11 Pôw o[ noeîte, –ti o[ perì ƒrtou eÂpon ømîn proséxein ˙pò têw zúmhw tôn Farisaívn kaì Saddoukaívn; 12 Tóte sunêkan –ti o[k eÂpen proséxein ˙pò têw zúmhw toû ƒrtou, ˙llà ˙pò têw didaxêw tôn Farisaívn kaì Saddoukaívn. 13


&ElyWn dè ` &Ihsoûw e†w tà mérh Kaisareíaw têw Filíppou “rQta toùw mayhtàw a[toû, légvn, Tína me légousin o¥ ƒnyrvpoi eÂnai, tòn u¥òn toû ˙nyrQpou; 14 O¥ dè eÂpon, O¥ mèn &Ivánnhn tòn baptist}n: ƒlloi dè &Hlían: £teroi dè &Ieremían, (h £na tôn profhtôn. 15 Légei a[toîw, Ûmeîw dè tína me légete eÂnai; 16 &Apokriyeìw dè Símvn Pétrow eÂpen, Sù eÂ ` xristów, ` u¥òw toû yeoû toû zôntow. 17 Kaì ˙pokriyeìw ` &Ihsoûw eÂpen a[t!, Makáriow eÂ, Símvn Barivnâ, –ti sàrj kaì a<ma o[k 16.2 16.3 16.3 16.4 16.5 16.8 16.8

16.11 16.11 16.12 16.13 16.14 16.17

&Ocíaw ♦ ˆ&O cíaw Ûpokritaí ♦ — dúnasye ♦ dúnasye˜ toû prof}tou ♦ — a[toû ♦ — a[toîw ♦ — \lábete ♦ ¡xete

ƒrtou ♦ ƒrtvn proséxein ♦ proséxete dè toû ƒrtou ♦ tôn ƒrtvn me ♦ — eÂpon ♦ eÂpan Kaì ˙pokriyeìw ♦ &Apokriyeìw dè

35



ST


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

16.18 - 16.28

SU

KATA MATYAION

˙pekálucén soi, ˙ll' ` pat}r mou ` \n toîw o[ranoîw. 18 K˙gW dé soi légv, –ti sù eÂ Pét r o w, kaì \pì taút+ t_ pétrŸ o†kodom}sv mou t|n \kklhsían, kaì púlai %A ͅ dou o[ 19 katisxúsousi n a[têw. Kaì dQsv soì tàw kleîw têw basileíaw tôn o[ranôn: kaì $o \àn d}s+w \pì têw gêw, ¡stai dedeménon \n toîw o[ranoîw: kaì $o \àn lús+w \pì têw gêw, ¡stai leluménon \n toîw o[ranoîw. 20 Tóte diesteílato toîw mayhtaîw a[toû ®na mhdenì eÊpvsin –ti a[tów \stin &Ihsoûw ` xristów. 21

&Apò tóte ærjato ` &Ihsoûw deiknúein toîw mayhtaîw a[toû –ti deî a[tòn ˙pelyeîn e†w Îerosóluma, kaì pollà payeîn ˙pò tôn presbutérvn kaì ˙rxierévn kaì grammatévn, kaì ˙poktanyênai, kaì t_ trít+ =mérŸ \geryênai. 22 Kaì proslabómenow a[tòn ` Pétrow ærjato \pitimÅn a[t! légvn, %IleQw soi, kúrie: o[ m| ¡stai soi toûto. 23 Ô dè strafeìw eÂpen t! Pétr~, %Upage •písv mou, Satanâ, skándalon mou eÂ: –ti o[ froneîw tà toû yeoû, ˙llà tà tôn ˙nyrQpvn. 24 Tóte ` &Ihsoûw eÂpen toîw mayhtaîw a[toû, EÊ tiw yélei •písv mou \lyeîn, ˙parnhsásyv eâutón, kaì ˙rátv tòn stauròn a[toû, kaì ˙kolouyeítv moi. 25 $O w gàr ©n yél+ t|n cux|n a[toû sôsai ˙polései a[t}n: $ow d' ©n ˙polés+ t|n cux|n a[toû & £neken \moû eør}sei a[t}n: 26 tí gàr vfeleîtai ƒnyrvpow \àn tòn kósmon –lon kerd}s+, t|n dè cux|n a[toû zhmivy_; (H tí dQsei ƒnyrvpow ˙ntállagma têw cuxêw a[toû; 27 Méllei gàr ` u¥òw toû ˙nyrQpou ¡rxesyai \n t_ dój+ toû patròw a[toû metà tôn ˙ggélvn a[toû, kaì tóte ˙podQsei e^kást~ katà t|n prâjin a[toû. 28 &Am|n légv ømîn, e†sín tinew @de e^ stôtew, o®tinew o[ m| geúsvntai yanátou, £vw ©n Êdvsin tòn u¥òn toû ˙nyrQpou \rxómenon \n t_ basileíŸ a[toû.

16.19 16.19 16.20 16.20 16.21

16.23 16.25 16.26 16.28 16.28 16.28

Kaì dQsv ♦ DQsv kleîw ♦ kleîdaw a[toû ♦ — &Ihsoûw ♦ — ˙pelyeîn e†w Îerosóluma ♦ e†w Îerosóluma ˙pelyeîn

mou eÂ ♦ eÂ \moû ©n yél+ ♦ \àn yél+ & & vfeleîtai ♦ vfelhy}setai e†sín ♦ –ti e†sín @de ♦ tôn @de e^stôtew ♦ e^stQtvn

36




SU

SV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

17.1 - 17.15

KATA MATYAION

17

Kaì mey' =mér aw ¢j par al amb ánei ` &Ihsoûw tòn Pétron kaì &Iákvbon kaì &Ivánnhn tòn ˙delfòn a[toû, kaì ˙naférei a[toùw e†w ªrow øchlòn kat' †dían. 2 Kaì metemorfQyh ¡mprosyen a[tôn, kaì ¡lamcen tò prósvpon a[toû qw ` %hliow, tà dè ¥mátia a[toû \génonto leukà qw tò * fyhsan a[toîw Mvsêw kaì &Hlíaw, met' fôw. 3 Kaì †doú, v a[toû sullaloûntew. 4 &Apokriyeìw dè ` Pétrow eÂpen t! &I h s o û , kúrie, kalón \stin =mâw @de eÂnai: e† yél ei w, poi}svmen @de treîw skhnáw, soì mían, kaì Mvs_ mían, kaì mían &HlíŸ. 5 *Eti a[toû laloûntow, †doú, nefélh fvtein| \peskíasen a[toúw: kaì †doú, fvn| \k têw nefélhw, légousa, O˚tów \stin ` u¥ów mou ` ˙gaphtów, \n > e[dókhsa: a[toû ˙koúete. 6 Kaì ˙koúsantew o¥ mayhtaì ¡peson \pì prósvpon a[tôn, kaì \fob}yhsan sfódra. 7 Kaì proselyWn ` &Ihsoûw %h cato a[tôn kaì eÂpen, &Egéryhte kaì m| fobeîsye. 8 &Epárantew dè toùw •fyalmoùw a[tôn, o[déna eÂdon, e† m| tòn &Ihsoûn mónon.

\géneto

9

Kaì katabainóntvn a[tôn \k toû ªrouw, \neteílato a[toîw ` &Ihsoûw, légvn, Mhdenì eÊphte tò –rama, £vw o˚ ` u¥òw toû ˙nyrQpou \k nekrôn ˙nast_. 10 Kaì \phrQthsan a[tòn o¥ mayhtaì a[toû légontew, Tí o{n o¥ grammateîw légousin –ti &Hlían deî \lyeîn prôton; 11 Ô dè &Ihsoûw ˙pokriyeìw eÂpen a[toîw, &Hlíaw mèn ¡rxetai prôton, kaì ˙pokatast}sei pánta: 12 légv dè ømîn –ti &Hlíaw ædh ‘lyen, kaì o[k \pégnvsan a[tón, ˙llà \poíhsan \n a[t! –sa “yélhsan: o%utvw kaì ` u¥òw toû ˙nyrQpou méllei pásxein øp' a[tôn. 13 Tóte sunêkan o¥ mayhtaì –ti perì &Ivánnou toû baptistoû eÂpen a[toîw. 14


Kaì \lyóntvn a[tôn pròw tòn ªxlon, prosêlyen a[t! ƒnyrvpow gonupetôn a[tòn 15 kaì légvn, Kúrie, \léhsón mou tòn u¥ón, –ti selhniázetai kaì kakôw pásxei: pollákiw gàr 17.7 proselyWn ♦ prosêlyen % cato a[tôn kaì ♦ kaì a^cámenow 17.7 h a[tôn 17.8 tòn ♦ a[tòn 17.9 ˙nast_ ♦ \gery_ 17.10 a[toû ♦ — 17.11 &Ihsoûw ♦ — 17.11 a[toîw ♦ — 17.11 prôton ♦ — 17.14 a[tôn ♦ —

17.2 \génonto ♦ \géneto * * 17.3 vfyhsan ♦ vfyh 17.3 Mvsêw ♦ Mvüsêw 17.3 met' a[toû sullaloûntew ♦ sullaloûntew met' a[toû 17.4 poi}svmen ♦ poi}sv 17.4 Mvs_ ♦ Mvüseî 17.4 mían &HlíŸ ♦ &HlíŸ mían 17.5 a[toû ˙koúete ♦ ˙koúete a[toû 17.6 ¡peson ♦ ¡pesan

37



SV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

17.16 - 17.27

TM

KATA MATYAION

píptei e†w tò pûr, kaì pollákiw e†w tò %udvr. 16 Kaì pros}negka a[tòn toîw mayhtaîw sou, kaì o[k “dun}yhsan a[tòn yerapeûsai. 17 &Apokriyeìw dè ` &Ihsoûw eÂpen, )V geneà ƒpistow kaì diestramménh, £vw póte ¡somai mey' ømôn; %Evw póte ˙néjomai ømôn; Féreté moi a[tòn @de. 18 Kaì \petímhsen a[t! ` &Ihsoûw, kaì \jêlyen ˙p' a[toû tò daimónion, kaì % raw \keínhw. 19 Tóte proselyóntew \yerapeúyh ` paîw ˙pò têw v o¥ mayhtaì t! &Ihsoû kat' †dían eÂpon, Dià tí =meîw o[k “dun}yhmen \kbaleîn a[tó; 20 Ô dè &Ihsoûw eÂpen a[toîw, Dià t|n ˙pistían ømôn. &Am|n gàr légv ømîn, \àn ¡xhte pístin qw kókkon sinápevw, \reîte t! ªrei toút~, Metábhyi ¡nteûyen \keî, kaì metab}setai: kaì o[dèn ˙dunat}sei ømîn. 21 Toûto dè tò génow o[k \kporeúetai e† m| \n proseux_ kaì nhsteíŸ. 22

&Anastrefoménvn dè a[tôn \n t_ GalilaíŸ, eÂpen a[toîw ` &Ihsoûw, Méllei ` u¥òw toû ˙nyrQpou paradídosyai e†w xeîraw ˙nyrQpvn, 23 kaì ˙poktenoûsin a[tón, kaì t_ trít+ =mérŸ \gery}setai. Kaì \lup}yhsan sfódra. 24

˙nabánta

&Elyóntvn dè a[tôn e†w Kapernaoúm, prosêlyon o¥ tà dídraxma lambánontew t! Pétr~ kaì eÂpon, Ô didáskalow ømôn o[ teleî tà dídraxma; 25 Légei, Naí. Kaì –te e†sêlyen e†w t|n o†kían, proéfyasen a[tòn ` &Ihsoûw, légvn, Tí soi dokeî, Símvn; O¥ basileîw têw gêw ˙pò tínvn lambánousin télh (h kênson; &Apò tôn u¥ôn a[tôn, (h ˙pò tôn ˙llotrívn; 26 Légei a[t! ` Pétrow, &Apò tôn ˙llotrívn. *Efh a[t! ` &Ihsoûw, *Ara ge \leúyeroí e†sin o¥ u¥oí. 27 %Ina dè m| skandalísvmen a[toúw, poreuyeìw e†w t|n yálassan bále ƒgkistron, kaì tòn ˙nabaínonta prôton †xyùn Óron: kaì ˙noíjaw tò stóma a[toû, eør}seiw statêra: \keînon labWn dòw a[toîw ˙ntì \moû kaì soû.

17.24 17.24 17.24 17.25 17.26

Kapernaoúm ♦ Kafarnaoùm eÂpon ♦ eÂpan teleî tà ♦ teleî ˆtà˜ –te e†sêlyen ♦ \lyónta Légei a[t! ` Pétrow ♦ E†póntow dé 17.27 t|n ♦ — 17.27 ˙nabaínonta ♦ ˙nabánta

17.17 ¡somai mey' ømôn ♦ mey' ømôn ¡somai 17.20 &Ihsoûw eÂpen ♦ légei 17.20 ˙pistían ♦ •ligopistían 17.20 Metábhyi ¡nteûyen ♦ Metába ¡nyen 17.21 — 17.22 &Anastrefoménvn ♦ Sustrefoménvn

38




TM

TN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

18.1 - 18.14

KATA MATYAION

18


% rŸ prosêlyon o¥ mayhtaì t! &Ihsoû, &En \keín+ t_ v légontew, Tíw ƒra meízvn \stìn \n t_ basileíŸ tôn o[ranôn; 2 Kaì proskalesámenow ` &Ihsoûw paidíon ¡sthsen a[tò \n més~ a[tôn, 3 kaì eÂpen, &Am|n légv ømîn, \àn m| strafête kaì génhsye qw tà paidía, o[ m| e†sélyhte e†w t|n basileían tôn o[ranôn. 4 %O stiw o{n tapeinQsei eâutòn qw tò paidíon toûto, o˚tów \stin ` meízvn \n t_ basileíŸ tôn o[ranôn. 5 Kaì $ow \àn déjhtai paidíon toioûton ¢n \pì t! •nómatí mou, \mè déxetai: 6 $O w d' ©n skandalís+ £na tôn mikrôn toútvn tôn pisteuóntvn e†w \mé, sumférei a[t! ®na kremasy_ múlow •nikòw e†w tòn tráxhlon a[toû, kaì katapontisy_ \n t! pelágei têw yalásshw. 7 O[aì t! kósm~ ˙pò tôn skandálvn: ˙nágkh gár \stin \lyeîn tà skándala: pl|n o[aì t! ˙nyrQp~ \keín~, di' o˚ tò skándalon ¡rxetai. 8 E† dè = xeír sou (h ` poúw sou skandalízei se, ¡kkocon a[tà kaì bále ˙pò soû: kalón soi \stìn e†selyeîn e†w t|n zv|n xvlòn (h kullón, (h dúo xeîraw (h dúo pódaw ¡xonta blhyênai e†w tò pûr tò a†Qnion. 9 Kaì e† ` •fyalmów sou skandalízei se, ¡jele a[tòn kaì bále ˙pò soû: kalón soi \stìn monófyalmon e†w t|n zv|n e†selyeîn, (h dúo •fyalmoùw ¡xonta blhyênai e†w t|n géennan toû purów. 10 Ô râte m| katafron}shte e^nòw tôn mikrôn toútvn, légv gàr ømîn –ti o¥ ƒggeloi a[tôn \n o[ranoîw dià pantòw blépousin tò prósvpon toû patrów mou toû \n o[ranoîw. 11 )Hlyen gàr ` u¥òw toû ˙nyrQpou sôsai tò ˙polvlów. 12 Tí ømîn dokeî; &Eàn génhtaí tini ˙nyrQp~ e^katòn próbata, kaì planhy_ ¢n \j a[tôn: o[xì ˙feìw tà \nen}konta \nnéa, \pì tà ªrh poreuyeìw zhteî tò planQmenon; 13 Kaì \àn génhtai eøreîn a[tó, ˙m|n légv ømîn –ti xaírei \p' a[t! mâllon, (h \pì toîw \nen}konta \nnéa toîw m| peplanhménoiw. 14 O%utvw o[k ¡stin yélhma ¡mprosyen toû patròw ømôn toû \n o[ranoîw, ®na ˙pólhtai e<w tôn mikrôn toútvn.

18.2 ` &Ihsoûw ♦ — 18.5 paidíon toioûton ¢n ♦ ¢n paidíon toioûto 18.6 e†w tòn ♦ perì tòn 18.7 \stin ♦ — 18.7 \keín~ ♦ — 18.8 a[tà ♦ a[tòn

18.8 18.11 18.12 18.12 18.14

xvlòn (h kullón ♦ kullòn (h xvlòn — ˙feìw ♦ ˙f}sei poreuyeìw ♦ kaì poreuyeìw e<w ♦ ¢n

39



TN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

18.15 - 18.30

TO

KATA MATYAION 15

% page kaì &E à n dè a^ mart}s+ e†w sè ` ˙delfów sou, u ¡legjon a[tòn metajù soû kaì a[toû mónou. &Eán sou ˙koús+, \kérdhsaw tòn ˙delfón sou: 16 \àn dè m| ˙koús+, parálabe metà soû ¡ti £na (h dúo, ®na \pì stómatow dúo martúrvn (h triôn stay_ pân ]êma: 17 \à n dè parakoús+ a[tôn, e†pè t_ \kklhsíŸ: \àn dè kaì têw \kklhsíaw parakoús+, ¡stv soi % sper ` \ynikòw kaì ` telQnhw. 18 &Am|n légv ømîn, –sa \àn v d}shte \pì têw gêw, ¡stai dedeména \n t! o[ran!: kaì –sa \àn lúshte \pì têw gêw, ¡stai leluména \n t! o[ran!. 19 Pálin ˙m|n légv ømîn, –ti \àn dúo ømôn sumfvn}svsin \pì têw gêw perì pantòw prágmatow o˚ \àn a†t}svntai, gen}setai a[toîw parà toû patrów mou toû \n o[ranoîw. 20 O˚ gár e†sin dúo (h treîw sunhgménoi e†w tò \mòn ªnoma, \keî e†mì \n més~ a[tôn. 21

Tóte proselyWn a[t! ` Pétrow eÂpen, Kúrie, posákiw a^ mart}sei e†w \mè ` ˙delfów mou, kaì ˙f}sv a[t!; %Evw e^ ptákiw; 22 Légei a[t! ` &Ihsoûw, O[ légv soi £vw e^ ptákiw, ˙ll' £vw e^bdomhkontákiw e^ptá. 23 Dià toûto qmoiQyh = basileía tôn o[ranôn ˙nyrQp~ basileî, $o w “yél h s en sunârai lógon metà tôn doúlvn a[toû. 24 &Arjaménou dè a[toû sunaírein, proshnéxyh a[t! e<w •feiléthw murívn talántvn. 25 M| ¡xontow dè a[toû ˙podoûnai \kéleusen a[tòn ` kúriow a[toû prayênai, kaì t|n gunaîka a[toû kaì tà tékna, kaì pánta –sa eÂxen, kaì ˙podoyênai. 26 PesWn o{n ` doûlow prosekúnei a[t!, légvn, Kúrie, Makroyúmhson \p' \moí, kaì pánta soi ˙podQsv. 27 Splagxnisyeìw dè ` kúriow toû doúlou \keínou ˙pélusen a[tón, kaì tò dáneion ˙fêken a[t!. 28 &EjelyWn dè ` doûlow \keînow e˚ren £na tôn sundoúlvn * feilen a[t! e^katòn dhnária, kaì krat}saw a[tòn a[toû, $ow v ¡pnigen, légvn, &Apódow moi eÊ ti •feíleiw. 29 PesWn o{n ` súndoulow a[toû e†w toùw pódaw a[toû parekálei a[tón, légvn, Makroyúmhson \p' \moí, kaì ˙podQsv soi. 30 Ô dè o[k 18.22 18.25 18.25 18.25 18.26 18.26 18.28 18.29

18.15 18.15 18.18 18.18 18.19 18.19

e†w sè ♦ ê†w sè˜ kaì ¡legjon ♦ ¡legjon dedeména \n t! ♦ dedeména \n leluména \n t! ♦ leluména \n ˙m|n ♦ ˆ˙m|n˜ ømôn sumfvn}svsin ♦ sumfvn}svsin \j ømôn 18.21 a[t! ` Pétrow eÂpen ♦ ` Pétrow eÂpen a[t!

˙ll' ♦ ˙llà a[toû prayênai ♦ prayênai a[toû kaì ♦ kaì eÂxen ♦ ¡xei Kúrie ♦ — soi ˙podQsv ♦ ˙podQsv soi moi ♦ — e†w toùw pódaw a[toû ♦ —

40




TO

TP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

18.31 - 19.9

KATA MATYAION æyelen, ˙llà ˙pelyWn ¡balen a[tòn e†w fulak}n, £vw o˚ ˙pod! tò •feilómenon. 31 &Idóntew dè o¥ súndouloi a[toû tà genómena \lup}yhsan sfódra: kaì \lyóntew diesáfhsan t! kurí~ eâutôn pánta tà genómena. 32 Tóte proskalesámenow a[tòn ` kúriow a[toû légei a[t!, Doûle ponhré, pâsan t|n •feil|n \keínhn ˙fêká soi, \peì parekálesáw me: 33 o[k ¡dei kaì sè \leêsai tòn súndoulón sou, qw kaì \gQ se “léhsa; 34 Kaì •rgisyeì w ` kúriow a[toû parédvken a[tòn toîw basanistaîw, £vw o˚ ˙pod! pân tò •feilómenon a[t!. 35 O%utvw kaì ` pat}r mou ` \pourániow poi}sei ømîn, \àn m| ˙fête £kastow t! ˙delf! a[toû ˙pò tôn kardiôn ømôn tà paraptQmata a[tôn.

19


Kaì \géneto –te \télesen ` &Ihsoûw toùw lógouw toútouw, metêren ˙pò têw Galilaíaw, kaì ‘lyen e†w tà –ria têw &Ioudaíaw péran toû &Iordánou. 2 Kaì “koloúyhsan a[t! ªxloi polloí, kaì \yerápeusen a[toùw \keî. 3 Kaì prosêlyon a[t! o¥ Farisaîoi peirázontew a[tón, kaì légontew a[t!, E† ¡jestin ˙nyrQp~ ˙polûsai t|n gunaîka a[toû katà pâsan a†tían; 4 Ô dè ˙pokriyeìw eÂpen a[toîw, O [k ˙négnvte –ti ` poi}saw ˙p' ˙rxêw ƒrsen kaì yêlu \poíhsen a[toúw, 5 kaì eÂpen, %Eneken toútou kataleícei kaì t|n mhtéra, kaì ƒnyrvpow tòn patéra proskollhy}setai t_ gunaikì a[toû, kaì ¡sontai o¥ dúo e†w sárka mían; 6 %Vste o[kéti e†sìn dúo, ˙llà sàrj mía: $o o{n ` yeòw sunézeujen, ƒnyrvpow m| xvrizétv. 7 Légousin a[t!, Tí o{n Mvsêw \neteílato doûnai biblíon ˙postasíou, kaì ˙polûsai a[t}n; 8 Légei a[toîw –ti Mvsêw pròw t|n sklhrokardían ømôn \pétrecen ømîn ˙polûsai tàw gunaîkaw ømôn: ˙p' ˙rxêw dè o[ gégonen o%utvw. 9 Légv dè ømîn –ti $ow ©n ˙polús+ t|n gunaîka a[toû, m| \pì porneíŸ, kaì gam}s+ ƒllhn, moixâtai: kaì ` ˙poleluménhn gam}saw moixâtai. 18.30 18.31 18.33 18.34 18.35 18.35 19.3 19.3 19.4

o˚ ♦ — dè ♦ o{n kaì \gQ ♦ k˙gW a[t! ♦ — \pourániow ♦ o[rániow tà paraptQmata a[tôn ♦ — o¥ ♦ — a[t! E† ♦ E† a[toîw ♦ —

patéra a[toû kollhy}setai

19.4 poi}saw ♦ ktísaw 19.5 %Eneken ♦ %Eneka 19.5 proskollhy}setai ♦ kollhy}setai 19.7 Mvsêw ♦ Mvüsêw 19.7 a[t}n ♦ â[t}n˜ 19.8 Mvsêw ♦ Mvüsêw 19.9 kaì ` ˙poleluménhn gam}saw moixâtai ♦ —

41



TP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

19.10 - 19.24

TQ

KATA MATYAION

10

Légousin a[t! o¥ mayhtaì a[toû, E† o%utvw \stìn = a†tía toû ˙nyrQpou metà têw gunaików, o[ sumférei gamêsai. 11 Ô dè eÂpen a[toîw, O[ pántew xvroûsin tòn lógon toûton, ˙ll' o<w dédotai. 12 E†sìn gàr e[noûxoi, o®tinew \k koilíaw mhtròw \g en n } y h s a n o%u tvw: kaí e†sin e[noûxoi, o®tinew e[nouxísyhsan øpò tôn ˙nyrQpvn: kaí e†sin e[noûxoi, o®tinew e[noúxisan e^ autoùw dià t|n basileían tôn o[ranôn. Ô dunámenow xvreîn xvreítv. 13

Tóte proshnéxyh a[t! paidía, ®na tàw xeîraw \piy_ a[toîw, kaì proseújhtai: o¥ dè mayhtaì \petímhsan a[toîw. 14 Ô dè &Ihsoûw eÂpen, *Afete tà paidía, kaì m| kvlúete a[tà \l yeî n prów me: tôn gàr toioútvn \stìn = basileía tôn o[ranôn. 15 Kaì \piyeìw a[toîw tàw xeîraw, \poreúyh \keîyen. 16 Kaì †doú, e<w proselyWn eÂpen a[t!, Didáskale ˙gayé, tí ˙gayòn poi}sv, ®na ¡xv zv|n a†Qnion; 17 Ô dè eÂpen a[t!, Tí me légeiw ˙gayón; O[deìw ˙gayów, e† m| e<w, ` yeów. E† dè yéleiw e†selyeîn e†w t|n zv}n, t}rhson tàw \ntoláw. 18 Légei a[t!, Poíaw; Ô dè &Ihsoûw eÂpen, Tò O[ foneúseiw: o[ moixeúseiw: o[ kléceiw: o[ ceudomartur}seiw: 19 tíma tòn patéra kaì t|n mhtéra: kaí, ˙gap}seiw tòn plhsíon sou qw seautón. 20 Légei a[t! ` neanískow, Pánta taûta \fulajámhn \k neóthtów mou: tí ¡ti østerô; 21 *Efh a[t! ` &Ihsoûw, E† yéleiw téleiow eÂnai, %upage, pQlhsón sou tà øpárxonta kaì dòw ptvxoîw, kaì £jeiw yhsauròn \n o[ran!: kaì deûro, ˙koloúyei moi. 22 &Akoúsaw dè ` neanískow tòn lógon ˙pêlyen lupoúmenow: ‘n gàr ¡xvn kt}mata pollá. 23

Ô dè &Ihsoûw eÂpen toîw mayhtaîw a[toû, &Am|n légv ømîn –ti duskólvw ploúsiow e†seleúsetai e†w t|n basileían tôn o[ranôn. 24 Pálin dè légv ømîn, e[kopQterón \stin kámhlon dià trup}matow ]afídow dielyeî n , (h ploúsion e†w t|n 19.10 19.11 19.13 19.15 19.16 19.16 19.16 19.17 19.17

E<w \stin ` ˙gayów 19.17 e†selyeîn e†w t|n zv}n ♦ e†w t|n zv|n e†selyeîn 19.20 \fulajámhn \k neóthtów mou ♦ \fúlaja 19.21 ptvxoîw ♦ ˆtoîw˜ ptvxoîw 19.21 o[ran! ♦ o[ranoîw 19.23 duskólvw ploúsiow ♦ ploúsiow duskólvw 19.24 e†w ♦ e†selyeîn e†w

a[toû ♦ â[toû˜ toûton ♦ ˆtoûton˜ proshnéxyh ♦ proshnéxyhsan a[toîw tàw xeîraw ♦ tàw xeîraw a[toîw eÂpen a[t! ♦ a[t! eÂpen ˙gayé ♦ — ¡xv ♦ sxô légeiw ˙gayón ♦ \rvtÅw perì toû ˙gayoû O[deìw ˙gayów e† m| e<w ` yeów ♦

42




TQ

TR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

19.25 - 20.9

KATA MATYAION basileían toû yeoû e†selyeîn. 25 &Akoúsantew dè o¥ mayhtaì a[toû \jepl}ssonto sfódra, légontew, Tíw ƒra dúnatai svyênai; 26 &Emblécaw dè ` &Ihsoûw eÂpen a[toîw, Parà ˙nyrQpoiw toûto ˙dúnatón \stin, parà dè ye! pánta dunatá. 27 Tóte ˙pokriyeìw ` Pétrow eÂpen a[t!, &Idoú, =meîw ˙f}kamen pánta kaì “kolouy}samén soi: tí ƒra ¡stai =mîn; 28 Ô dè &I h s o û w eÂ p en a[toîw, &Am|n légv ømîn –ti ømeîw o¥ ˙kolouy}santéw moi, \n t_ paliggenesíŸ –tan kayís+ ` u¥òw toû ˙nyrQpou \pì yrónou dójhw a[toû, kayísesye kaì ømeîw \pì dQdeka yrónouw, krínontew tàw dQdeka fulàw toû &Isra}l. 29 Kaì pâw –w ˙fêken o†kíaw, (h ˙delfoúw, (h ˙delfáw, (h patéra, (h mhtéra, (h gunaîka, (h tékna, (h ˙groúw, £neken toû •nómatów mou, e^ katontaplasíona l}cetai, kaì zv|n a†Qnion klhronom}sei. 30 Polloì dè ¡sontai prôtoi ¡sxatoi, kaì ¡sxatoi prôtoi.

dunatá \stin

20


Ô moía gár \stin = basileía tôn o[ranôn ˙nyrQp~ o†kodespót+, –stiw \jêlyen ßma prv› misyQsasyai \rgátaw e†w tòn ˙mpelôna a[toû. 2 Kaì sumfvn}saw metà tôn \rgatôn \k dhnaríou t|n =méran, ˙pésteilen a[toùw e†w tòn % ran, eÂden ˙mpelôna a[toû. 3 Kaì \jelyWn perì tríthn v 4 ^ ƒllouw e stôtaw \n t_ ˙gorÅ ˙rgoúw: kaì \keínoiw eÂpen, Ûpágete kaì ømeîw e†w tòn ˙mpelôna, kaì $o \àn ” díkaion dQsv ømîn. 5 O¥ dè ˙pêlyon. Pálin \jelyWn perì £kthn kaì % ran, \poíhsen qsaútvw. 6 Perì dè t|n e^ ndekáthn \náthn v % ran \jelyQn, e˚ren ƒllouw e^ stôtaw ˙rgoúw, kaì légei v a[toîw, Tí @de e^st}kate –lhn t|n =méran ˙rgoí; 7 Légousin a[t!, %Oti o[deìw =mâw \misyQsato. Légei a[toîw, Ûpágete kaì ømeîw e†w tòn ˙mpelôna, kaì $o \àn ” díkaion l}cesye. 8 &O cíaw dè genoménhw légei ` kúriow toû ˙mpelônow t! \pitróp~ a[toû, Káleson toùw \rgátaw, kaì ˙pódow a[toîw tòn misyón, ˙rjámenow ˙pò tôn \sxátvn £vw tôn prQtvn. 9 Kaì % ran ¡labon ˙nà dhnárion. \lyóntew o¥ perì t|n e^ndekáthn v

19.24 19.25 19.28 19.29 19.29 19.29

e†selyeîn ♦ — a[toû ♦ — kayísesye ♦ kay}sesye –w ♦ –stiw (h gunaîka ♦ — l}cetai ♦ l}mcetai

20.2

Kaì sumfvn}saw ♦ Sumfvn}saw dè 20.5 \jelyWn ♦ ˆdè˜ \jelyWn % 20.6 vran ♦— 20.6 ˙rgoúw ♦ — 20.7 kaì $o \àn ” díkaion l}cesye ♦ —

43



TR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

20.10 - 20.24

TS

KATA MATYAION

10

&Elyóntew dè o¥ prôtoi \nómisan –ti pleîona l}contai: kaì ¡labon kaì a[toì ˙nà dhnárion. 11 Labóntew dè \gógguzon katà toû o†kodespótou, 12 légontew –ti O˚toi o¥ ¡sxatoi mían % ran \poíhsan, kaì Êsouw =mîn a[toùw \poíhsaw, toîw v bastásasin tò bárow têw =méraw kaì tòn kaúsvna. 13 Ô dè ˙pokriyeìw eÂpen e^ nì a[tôn, Êtaîre, o[k ˙dikô se: o[xì dhnaríou sunefQnhsáw moi; 14 )Aron tò sòn kaì %upage: yélv dè toút~ t! \sxát~ doûnai qw kaì soí. 15 (H o[k ¡jestín moi poiêsai $o yélv \n toîw \moîw; E† ` •fyalmów sou ponhrów \stin, –ti \gW ˙gayów e†mi; 16 O%utvw ¡sontai o¥ ¡sxatoi prôtoi, kaì o¥ prôtoi ¡sxatoi: polloì gàr e†sin klhtoí, •lígoi dè \klektoí. 17 Kaì ˙nabaínvn ` &Ihsoûw e†w Îerosóluma parélaben toùw dQdeka mayhtàw kat' †dían \n t_ `d!, kaì eÂpen a[toîw, 18 &I d o ú , ˙nabaínomen e†w Îerosóluma, kaì ` u¥òw toû ˙nyrQpou paradoy}setai toîw ˙rxiereûsin kaì grammateûsin: kaì katakrinoûsin a[tòn yanát~, 19 kaì paradQsousin a[tòn toîw ¡yn es i n e† w tò \mpaîjai kaì mastigôsai kaì staurôsai: kaì t_ trít+ =mérŸ ˙nast}setai. 20

Tóte prosêlyen a[t! = m}thr tôn u¥ôn Zebedaíou metà tôn u¥ôn a[têw, proskunoûsa kaì a†toûsá ti par' a[toû. 21 Ô dè eÂpen a[t_, Tí yéleiw; Légei a[t!, E†pè ®na kayísvsin o˚toi o¥ dúo u¥oí mou, e<w \k dejiôn sou, kaì e<w \j e[vnúmvn sou, \n t_ basileíŸ sou. 22 &Apokriyeìw dè ` &Ihsoûw eÂpen, O[k oÊdate tí a†teîsye. Dúnasye pieîn tò pot}rion $o \gW méllv pínein, (h tò báptisma $o \gW baptízomai baptisyênai; Légousin a[t!, Dunámeya . 23 Kaì légei a[toîw, Tò mèn pot}rión mou píesye, kaì tò báptisma $o \gW baptízomai baptisy}sesye: Tò dè kayísai \k dejiôn mou kaì \j e[vnúmvn mou, o[k ¡stin \mòn doûnai, ˙ll' o<w =toímastai øpò toû patrów mou. 24 Kaì ˙koúsantew o¥ déka “ganákthsan perì tôn 20.10 20.10 20.10 20.10 20.12 20.13 20.15 20.15 20.15 20.16

20.17 20.17 20.19 20.20 20.22

&Elyóntew dè ♦ Kaì \lyóntew pleîona ♦ pleîon l}contai ♦ l}mcontai kaì a[toì ˙nà dhnárion ♦ ˆtò˜ ˙nà dhnárion kaì a[toí –ti ♦ — eÂpen e^nì a[tôn ♦ e^nì a[tôn eÂpen (H ♦ ˆ(H˜ poiêsai $o yélv ♦ $o yélv poiêsai E† ♦ (H polloì gàr e†sin klhtoí •lígoi dè \klektoí ♦ —

20.23 20.23 20.23 20.23

mayhtàw ♦ ˆmayhtàw˜ \n t_ `d! kaì ♦ kaì \n t_ `d! ˙nast}setai ♦ \gery}setai par' ♦ ˙p' (h tò báptisma $o \gW baptízomai baptisyênai ♦ — Kaì légei ♦ Légei kaì tò báptisma $o \gW baptízomai baptisy}sesye ♦ — mou o[k ♦ o[k doûnai ♦ ˆtoûto˜ doûnai

44




TS

TT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

20.25 - 21.6

KATA MATYAION dúo ˙delfôn. 25 Ô dè &Ihsoûw proskalesámenow a[toùw eÂpen, OÊdate –ti o¥ ƒrxontew tôn \ynôn katakurieúousin a[tôn, kaì o¥ megáloi katejousiázousin a[tôn. 26 O[x o%utvw dé ¡stai \n ømîn: ˙ll' $ow \àn yél+ \n ømîn mégaw genésyai ¡stai ømôn diákonow: 27 kaì $ow \àn yél+ \n ømîn eÂnai prôtow ¡stv ømôn % sper ` u¥òw toû ˙nyrQpou o[k ‘lyen doûlow: 28 v diakonhyênai, ˙llà diakonêsai, kaì doûnai t|n cux|n a[toû lútron ˙ntì pollôn. 29

Kaì \kporeuoménvn a[tôn ˙pò &IerixQ, “koloúyhsen a[t! ªxlow polúw. 30 Kaì †doú, dúo tufloì kay}menoi parà t|n `dón, ˙koúsantew –ti &Ihsoûw parágei, ¡krajan, légontew, &Eléhson =mâw, kúrie, u¥òw Dauíd. 31 Ô dè ªxlow \petímhsen a[toîw ®na sivp}svsin. O¥ dè meîzon ¡krazon, légontew, &Eléhson =mâw, kúrie, u¥òw Dauíd. 32 Kaì stàw ` &Ihsoûw \f Q n h s en a[toúw, kaì eÂpen, Tí yél et e poi}sv ømîn; 33 Légousin a[t!, Kúrie, ®na ˙noixyôsin =môn o¥ •fyalmoí. 34 Splagxnisyeìw dè ` &Ihsoûw %hcato tôn •fyalmôn a[tôn: kaì e[yévw ˙néblecan a[tôn o¥ •fyalmoí, kaì “koloúyhsan a[t!.

21


Kaì –te æggis an e†w Îer os ól uma, kaì ‘lyon e†w Bhysfagê pròw tò ªrow tôn &Elaiôn, tóte ` &Ihsoûw ˙pésteilen dúo mayhtáw, 2 légvn a[toîw, Poreúyhte e†w t|n kQmhn t|n ˙pénanti ømôn, kaì e[yév w eø r } s et e ªnon dedeménhn, kaì pôlon met' a[têw: lúsantew ˙gágeté moi. 3 Kaì \án tiw ømîn eÊp+ ti, \reîte –ti Ô kúriow a[tôn xreían ¡xei: e[yévw dè ˙postéllei a[toúw. 4 Toûto dè –lon gégonen, ®na plhrvy_ tò ]hyèn dià toû prof}tou, légontow, 5 EÊpate t_ yugatrì SiQn, &Idoú, ` basileúw sou ¡rxetaí soi, pra°w kaì \pibebhkWw \pì ªnon kaì pôlon u¥òn øpozugíou. 6 Poreuyéntew dè o¥ mayhtaí, kaì poi}santew kayWw prosétajen a[toîw ` dé ♦ — \àn ♦ ©n ¡stv ♦ ¡stai kúrie ♦ ˆkúrie˜ ¡krazon ♦ ¡krajan ˙noixyôsin =môn o¥ •fyalmoí ♦ ˙noigôsin o¥ •fyalmoì =môn 20.34 •fyalmôn ♦ •mmátvn 20.34 a[tôn o¥ •fyalmoí ♦ —

Bhyfagê

21.1 21.1 21.2 21.2 21.3

Bhysfagê pròw ♦ Bhyfag| e†w ` ♦— Poreúyhte ♦ Poreúesye ˙pénanti ♦ katénanti e[yévw dè ˙postéllei ♦ e[yùw dè ˙posteleî 21.4 –lon ♦ — 21.5 pôlon ♦ \pì pôlon 21.6 prosétajen ♦ sunétajen

20.26 20.27 20.27 20.30 20.31 20.33

45



TT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

21.7 - 21.21

TU

KATA MATYAION &Ihsoûw, 7 ægagon t|n ªnon kaì tòn pôlon, kaì \péyhkan \pánv a[tôn tà ¥mátia a[tôn, kaì \pekáyisen \pánv a[tôn. 8 Ô dè pleîstow ªxlow ¡strvsan eâutôn tà ¥mátia \n t_ `d!: ƒlloi dè ¡kopton kládouw ˙pò tôn déndrvn, kaì \strQnnuon \n t_ `d!. 9 O¥ dè ªxloi o¥ proágontew kaì o¥ ˙kolouyoûntew ¡krazon, légontew, ^Vsannà t! u¥! Dauíd: E[loghménow ` \rxómenow \n •nómati kuríou: ^Vsannà \n toîw øcístoiw. 10 Kaì e†selyóntow a[toû e†w Îerosóluma, \seísyh pâsa = póliw, légousa, Tíw \stin o˚tow; 11 O¥ dè ªxloi ¡legon, O˚tów \stin &Ihsoûw ` prof}thw, ` ˙pò Nazarèt têw Galilaíaw. 12

Kaì e†sêlyen ` &Ihsoûw e†w tò ¥eròn toû yeo û , kaì \jébalen pántaw toùw pvloûntaw kaì ˙gorázontaw \n t! ¥er!, kaì tàw trapézaw tôn kollubistôn katéstrecen, kaì tàw kayédraw tôn pvloúntvn tàw peristeráw. 13 Kaì légei a[toîw, Gégraptai, Ô oÂków mou oÂkow proseuxêw klhy}setai: ømeîw dè a[tòn \poi}sate sp}laion l+stôn. 14 Kaì prosêlyon a[t! xv l o ì kaì tufloì \n t! ¥er ! : kaì \yer á p eu s en a[toúw. 15 &Idóntew dè o¥ ˙rxiereîw kaì o¥ grammateîw tà yaumásia $a \poíhsen, kaì toùw paîdaw krázontaw \n t! ¥er!, kaì légontaw, ^Vsannà t! u¥! Dauíd, “ganákthsan, 16 kaì eÂpon a[t!, &Akoúeiw tí o˚toi légousin; Ô dè &Ihsoûw légei a[toîw, Naí: o[dépote ˙négnvte –ti &Ek stómatow nhpívn kaì yhlazóntvn kathrtísv aÂnon; 17 Kaì katalipWn a[toùw \jêlyen ¡jv têw pólevw e†w Bhyanían, kaì h[lísyh \keî. 18

Prv›aw dè \panágvn e†w t|n pólin, \peínasen:

19

kaì †dWn sukên mían \pì têw `doû, ‘lyen \p' a[t}n, kaì o[dèn e˚ren \n a[t_ e† m| fúlla mónon: kaì légei a[t_, Mhkéti \k soû karpòw génhtai e†w tòn a†ôna. Kaì \jhrányh paraxrêma = sukê. 20 Kaì †dóntew o¥ mayhtaì \yaúmasan, légontew, Pôw paraxrêma \jhrányh = sukê; 21 &Apokriyeìw dè ` &Ihsoûw eÂpen a[toîw, &Am|n légv ømîn, \àn ¡xhte pístin, kaì m| diakriyête, o[ mónon tò têw sukêw poi}sete, ˙llà k©n t! 21.12 toû yeoû ♦ — 21.13 \poi}sate ♦ poieîte 21.14 xvloì kaì tufloì ♦ tufloì kaì xvloì 21.15 krázontaw ♦ toùw krázontaw 21.16 eÂpon ♦ eÂpan 21.18 Prv›aw ♦ Prv›

21.7 21.7 21.9 21.11

\péyhkan \pánv ♦ \péyhkan \p' a[tôn kaì ♦ kaì kaì ♦ a[tòn kaì &Ihsoûw ` prof}thw ♦ ` prof}thw &Ihsoûw 21.11 Nazarèt ♦ Nazarèy 21.12 ` ♦ —

46




TU

TV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

21.22 - 21.34

KATA MATYAION

ªrei toút~ eÊphte, *Aryhti kaì bl}yhti e†w t|n yálassan, gen}setai. 22 Kaì pánta –sa \àn a†t}shte \n t_ proseux_, pisteúontew, l}cesye.

©n

23

Kaì \lyónti a[t! e†w tò ¥erón, prosêlyon a[t! didáskonti o¥ ˙rxiereîw kaì o¥ presbúteroi toû laoû, légontew, &En poíŸ \jousíŸ taûta poieîw; Kaì tíw soi ¡dvken t|n \jousían taúthn; 24 &Apokriyeìw dè ` &Ihsoûw eÂpen a[toîw, &Ervt}sv ømâw k˙gW lógon £na, $on \àn eÊphté moi, k˙gW ømîn \rô \n poíŸ \jousíŸ taûta poiô. 25 Tò báptisma &Ivánnou póyen ‘n; &Ej o[ranoû (h \j ˙nyrQpvn; O¥ dè dielogízonto par' eâutoîw, légontew, &Eàn eÊpvmen, &Ej o[ranoû, \reî =mîn, Dià tí o{n o[k \pisteúsate a[t!; 26 &Eàn dè eÊpvmen, &Ej ˙nyrQpvn, foboúmeya tòn ªxlon: pántew gàr ¡xousin tòn &Ivánnhn qw prof}thn. 27 Kaì ˙pokriyéntew t! &Ihsoû eÂpon, O[k oÊdamen. *Efh a[toîw kaì a[tów, O[dè \gW légv ømîn \n poíŸ \jousíŸ taûta poiô. 28 Tí dè ømîn dokeî; *Anyrvpow eÂxen tékna dúo, kaì proselyWn t! prQt~ eÂpen, Téknon, %upage, s}meron \rgázou \n t! ˙mpelôní mou. 29 Ô dè ˙pokriyeìw eÂpen, O[ yélv: %usteron dè metamelhyeíw, ˙pêlyen. 30 Kaì proselyWn t! deutér~ eÂpen qsaútvw. Ô dè ˙pokriyeìw eÂpen, &EgQ, kúrie: kaì o[k ˙pêlyen. 31 Tíw \k tôn dúo \poíhsen tò yélhma toû patrów; Légousin a[t!, Ô prôtow. Légei a[toîw ` &Ihsoûw, &Am|n légv ømîn, –ti o¥ telônai kaì a¥ pórnai proágousin ømâw e†w t|n basileían toû yeoû. 32 )Hlyen gàr pròw ømâw &Ivánnhw \n `d! dikaiosúnhw, kaì o[k \pisteúsate a[t!: o¥ dè telônai kaì a¥ pórnai \písteusan a[t!: ømeîw dè †dóntew o[ metemel}yhte %usteron toû pisteûsai a[t!.

e^tér~

33


*A l l h n parabol|n ˙koúsate. *Anyrvpów tiw ‘n o†kodespóthw, –stiw \fúteusen ˙mpelôna, kaì fragmòn a[t! * rujen \n a[t! lhnón, kaì Œkodómhsen periéyhken, kaì v púrgon, kaì \jédoto a[tòn gevrgoîw, kaì ˙ped}mhsen. 34 %O te 21.28 mou ♦ — 21.30 Kaì proselyWn t! deutér~ ♦ ProselyWn dè t! e^tér~ 21.31 a[t! ♦ — 21.32 pròw ømâw &Ivánnhw ♦ &Ivánnhw pròw ømâw 21.32 o[ ♦ o[dè 21.33 tiw ♦ — 21.33 \jédoto ♦ \jédeto

21.22 21.22 21.23 21.25 21.25 21.26

\àn ♦ ©n l}cesye ♦ l}mcesye \lyónti a[t! ♦ \lyóntow a[toû &Ivánnou ♦ tò &Ivánnou par' ♦ \n ¡xousin tòn &Ivánnhn qw prof}thn ♦ qw prof}thn ¡xousin tòn &Ivánnhn 21.27 eÂpon ♦ eÂpan

47



TV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

21.35 - 22.5

UM

KATA MATYAION dè æggisen ` kairòw tôn karpôn, ˙pésteilen toùw doúlouw a[toû pròw toùw gevrgoúw, labeîn toùw karpoùw a[toû: 35 kaì labóntew o¥ gevrgoì toùw doúlouw a[toû, $on mèn ¡deiran, $on dè ˙pékteinan, $on dè \liyobólhsan. 36 Pálin ˙pésteilen ƒllouw doúlouw pleíonaw tôn prQtvn: kaì \poíhsan a[toîw qsaútvw. 37 %Usteron dè ˙pésteilen pròw a[toùw tòn u¥òn a[toû, légvn, &Entrap}sontai tòn u¥ón mou. 38 O¥ dè gevrgoì †dóntew tòn u¥òn eÂ p o n \n e^ autoîw, O ˚tów \stin ` klhronómow: deû t e, ˙pokteínvmen a[tón, kaì katásxvmen t|n klhronomían a[toû. 39 Kaì labóntew a[tòn \jébalon ¡jv toû ˙mpelônow kaì ˙pékteinan. 40 %O tan o{n ¡ly+ ` kúriow toû ˙mpelônow, tí poi}sei toîw gevrgoîw \keínoiw; 41 Légousin a[t!, Kakoùw kakôw ˙polései a[toúw, kaì tòn ˙mpelôna \kdQsetai ƒlloiw gevrgoîw, o®tinew ˙podQsousin a[t! toùw karpoùw \n toîw kairoîw a[tôn. 42 Légei a[toîw ` &Ihsoûw, O[dépote ˙négnvte \n taîw grafaîw, Líyon $on ˙pedokímasan o¥ o†kodomoûntew, o˚tow \gen}yh e†w kefal|n gvníaw: parà kuríou \géneto a%uth, kaì ¡stin yaumast| \n •fyalmoîw =môn; 43 Dià toûto légv ømîn –ti ˙ry}setai ˙f' ømôn = basileía toû yeo û , kaì doy}setai ¡ynei poioûnti toùw karpoùw a[têw. 44 Kaì ` pesWn \pì tòn líyon toûton sunylasy}setai: \f' $on d' ©n pés+, likm}sei a[tón. 45 Kaì ˙koúsantew o¥ ˙rxiereîw kaì o¥ Farisaîoi tàw parabolàw a[toû ¡gnvsan –ti perì a[tôn légei. 46 Kaì zhtoûntew a[tòn kratêsai, \fob}yhsan toùw ªxlouw, \peid| qw prof}thn a[tòn eÂxon.

22

Kaì ˙pok r iyeìw ` &Ihsoûw pál in eÂp en a[t oîw \n parabo l a î w, légvn, 2 ^V m o i Q yh = basileía tôn o[ranôn ˙nyrQp~ basileî, –stiw \poíhsen gámouw t! u¥! a[toû: 3 kaì ˙pésteilen toùw doúlouw a[toû kalésai toùw keklhménouw e†w toùw gámouw, kaì o[k æyelon \lyeîn. 4 Pálin ˙pésteilen ƒllouw doúlouw, légvn, EÊpate toîw keklhménoiw. &Idoú, tò ƒristón mou =toímasa, o¥ taûroí mou kaì tà sitistà teyuména, kaì pánta £toima: deûte e†w toùw gámouw. 5 O¥ dè

21.38 21.44 21.44 21.46

22.1

katásxvmen ♦ sxômen Kaì ♦ ˆKaì a[tón ♦ a[tón˜ \peid| qw ♦ \peì e†w

22.4

a[toîw \n parabolaîw ♦ \n parabolaîw a[toîw =toímasa ♦ =toímaka

48




UM

UN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

22.6 - 22.23

KATA MATYAION ˙mel}santew ˙pêlyon, ` mèn e†w tòn Êdion ˙grón, ` dè e†w t|n \mporían a[toû: 6 o¥ dè loipoì krat}santew toùw doúlouw a[toû %ubrisan kaì ˙pékteinan. 7 Kaì ˙koúsaw ` basileùw & \keînow vrgísyh, kaì pémcaw tà strateúmata a[toû ˙pQlesen toùw foneîw \keínouw, kaì t|n pólin a[tôn \néprhsen. 8 Tóte légei toîw doúloiw a[toû, Ô mèn gámow £toimów \stin, o¥ dè keklhménoi o[k ‘san ƒjioi. 9 Poreúesye o{n \pì tàw diejódouw tôn `dôn, kaì –souw ©n e%urhte, kalésate e†w toùw gámouw. 10 Kaì \jelyóntew o¥ doûloi \keînoi e†w tàw `doùw sun}gagon pántaw –souw e˚ron, ponhroúw te kaì ˙gayoúw: kaì \pl}syh ` gámow ˙nakeiménvn. 11 E†selyWn dè ` basileùw yeásasyai toùw ˙nakeiménouw eÂden \keî ƒnyrvpon o[k \ndeduménon ¡nduma gámou: 12 kaì légei a[t!, Êtaîre, pôw e†sêlyew @de m| ¡xvn ¡nduma gámou; Ô dè \fimQyh. 13 Tóte eÂpen ` basileùw toîw diakónoiw, D}santew a[toû pódaw kaì xeîraw, ƒrate a[tòn kaì \kbálete e†w tò skótow tò \jQteron: \keî ¡stai ` klauymòw kaì ` brugmòw tôn •dóntvn. 14 Polloì gár e†sin klhtoí, •lígoi dè \klektoí.

\àn

xeîraw kaì pódaw

15

Tóte poreuyéntew o¥ Farisaîoi sumboúlion ¡labon –pvw a[tòn pagideúsvsin \n lóg~. 16 Kaì ˙postéllousin a[t! toùw mayhtàw a[tôn metà tôn ^Hr~dianôn, légontew, Didáskale, oÊdamen –ti ˙lhy|w eÂ, kaì t|n `dòn toû yeoû \n ˙lhyeíŸ didáskeiw, kaì o[ mélei soi perì o[denów, o[ gàr blépeiw e†w prósvpon ˙nyrQpvn. 17 E†pè o{n =mîn, tí soi dokeî; *Ejestin doûna i kênson Kaísari, (h o·; 18 Gnoùw dè ` &Ihsoûw t|n ponhrían a[tôn eÂ p en , Tí me peirázete, øpokritaí; 19 &Epideíjaté moi tò nómisma toû k}nsou. O¥ dè pros}negkan a[t! dhnárion. 20 Kaì légei a[toîw, Tínow = e†kWn a%uth kaì = \pigraf}; 21 Légousin a[t!, Kaísarow. Tóte légei a[toîw, &Apódote o{n tà Kaísarow Kaísari: kaì tà toû yeoû t! ye!. 22 Kaì ˙koúsantew \yaúmasan: kaì ˙féntew a[tòn ˙pêlyon. 23


&En \keín+ t_ =mérŸ prosêlyon a[t! Saddoukaîoi, o¥ légontew m| eÂnai ˙nástasin, kaì \phrQthsan a[tón, 22.5 ` mèn ♦ $ow mèn 22.5 ` dè e†w ♦ $ow dè \pì 22.7 Kaì ˙koúsaw ` basileùw \keînow ♦ Ô dè basileùw 22.9 ©n ♦ \àn 22.10 –souw ♦ o¬w

22.13 eÂpen ` basileùw ♦ ` basileùw eÂpen 22.13 ƒrate a[tòn kaì \kbálete ♦ \kbálete a[tòn 22.22 ˙pêlyon ♦ ˙pêlyan 22.23 o¥ ♦ —

49



UN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

22.24 - 22.44

UO

KATA MATYAION

24

légontew, Didáskale, Mvsêw eÂpen, &Eán tiw ˙poyán+ m| ¡xvn tékna, \pigambreúsei ` ˙delfòw a[toû t|n gunaîka a[toû, kaì ˙nast}sei spérma t! ˙delf! a[toû. 25 )Hsan dè par' =mîn e^ptà ˙delfoí: kaì ` prôtow gam}saw \teleúthsen: kaì m| ¡xvn spérma, ˙fêken t|n gunaîka a[toû t! ˙delf! a[toû. 26 Ô moívw kaì ` deúterow, kaì ` trítow, £vw tôn e^ptá. 27 %Usteron dè pántvn ˙péyanen kaì = gun}. 28 &En t_ o{n ˙nastásei, tínow tôn e^ ptà ¡stai gun}; Pántew gàr ¡sxon a[t}n. 29 &Apokriyeìw dè ` &Ihsoûw eÂpen a[toîw, Planâsye, m| e†dótew tàw grafáw, mhdè t|n dúnamin toû yeoû. 30 &En gàr t_ ˙nastásei o·te gamoûsin, o·te \kgamízontai, ˙ll' qw ƒggeloi toû yeoû \n o[ran! e†sin. 31 Perì dè têw ˙nastásevw tôn nekrôn, o[k ˙négnvte tò ]hyèn ømîn øpò toû yeoû, légontow, 32 &EgQ e†mi ` yeòw &Abraám, kaì ` yeòw &Isaák, kaì ` yeòw &IakQb; O[k ¡stin ` yeòw yeòw nekrôn, ˙llà zQntvn. 33 Kaì ˙koúsantew o¥ ªxloi \jepl}ssonto \pì t_ didax_ a[toû. 34

a%uth

O¥ dè Farisaîoi, ˙koúsantew –ti \fímvsen toùw Saddoukaíouw, sun}xyhsan \pì tò a[tó. 35 Kaì \phrQthsen e<w \j a[tôn nomików, peirázvn a[tón, kaì légvn, 36 Didáskale, poía \ntol| megálh \n t! nóm~; 37 ` dè &Ihsoûw ¡fh a[t!, &Agap}seiw kúrion tòn yeón sou, \n –l+ kardíŸ sou, kaì \n –l+ cux_ sou, kaì \n –l+ t_ dianoíŸ sou. 38 A%uth \stìn prQth kaì megálh \ntol}. 39 Deutéra dè `moía a[t_, &Agap}seiw tòn plhsíon sou qw seautón. 40 &En taútaiw taîw dusìn \ntolaîw –low ` nómow kaì o¥ profêtai krémantai. 41

Sunhgménvn dè tôn Farisaívn, \phrQthsen a[toùw ` &Ihsoûw, 42 légvn, Tí ømîn dokeî perì toû xristoû; Tínow u¥ów \stin; Légousin a[t!, Toû Dauíd. 43 Légei a[toîw, Pôw o{n Dauìd \n pneúmati kúrion a[tòn kaleî, légvn, 44 EÂpen ` kúriow t! kurí~ mou, Káyou \k dejiôn mou, £vw ©n yô toùw 22.24 22.25 22.27 22.28 22.30 22.30 22.32 22.35 22.35 22.37

22.37 kardíŸ ♦ t_ kardíŸ 22.37 cux_ ♦ t_ cux_ 22.38 prQth kaì megálh ♦ = megálh kaì prQth 22.40 kaì ♦ krématai kaì 22.40 krémantai ♦ — 22.43 kúrion a[tòn kaleî ♦ kaleî a[tòn kúrion 22.44 ` ♦ —

Mvsêw ♦ Mvüsêw gam}saw ♦ g}maw kaì ♦ — o{n ˙nastásei ♦ ˙nastásei o{n \kgamízontai ♦ gamízontai toû yeoû \n ♦ \n t! ` yeòw yeòw ♦ ˆ`˜ yeòw nomików ♦ ˆnomikòw˜ kaì légvn ♦ — &Ihsoûw ♦ —

50




UO

UP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

KATA MATYAION

22.45 - 23.14

\xyroúw sou øpopódion tôn podôn sou; 45 E† o{n Dauìd kaleî a[tòn kúrion, pôw u¥òw a[toû \stin; 46 Kaì o[deìw \dúnato a[t! ˙pokriyênai lógon: o[dè \tólmhsén tiw ˙p' \keínhw têw =méraw \pervtêsai a[tòn o[kéti.

23

Tóte ` &Ihsoûw \lálhsen toîw ªxloiw kaì toîw mayhtaîw a[toû, 2 légvn, &Epì têw Mvsévw kayédraw \káyisan o¥ grammateîw kaì o¥ Farisaîoi: 3 pánta o{n –sa \àn eÊpvsin ømîn threîn, threîte kaì poieîte: katà dè tà ¡rga a[tôn m| poieîte, légousin gàr kaì o[ poioûsin. 4 Desmeúousin gàr fortía baréa kaì dusbástakta, kaì \pitiyéasin \pì toùw * mouw tôn ˙nyrQpvn, t! dè daktúl~ a[tôn o[ yélousin v kinêsai a[tá. 5 Pánta dè tà ¡rga a[tôn poioûsin pròw tò yeayênai toîw ˙nyrQpoiw: platúnousin dè tà fulakt}ria a[tôn, kaì megalúnousin tà kráspeda tôn ¥matívn a[tôn: 6 filoûsín te t|n prvtoklisían \n toîw deípnoiw, kaì tàw prvtokayedríaw \n taîw sunagvgaîw, 7 kaì toùw ˙spasmoùw \n taîw ˙goraîw, kaì kaleîsyai øpò tôn ˙nyrQpvn, ^Rabbí, ^Rabbí: 8 ømeîw dè m| klhyête ^Rabbí: e<w gár \stin ømôn ` kayhght}w, ` xristów: pántew dè ømeîw ˙delfoí \ste. 9 Kaì patéra m| kaléshte ømôn \pì têw gêw: e<w gár \stin ` pat|r ømôn, ` \n toîw o[ranoîw. 10 mhdè klhyête kayhghtaí: e<w gàr ømôn \stin ` kayhght}w, ` xristów. 11 Ô dè meízvn ømôn ¡stai ømôn diákonow. 12 %O stiw dè øcQsei eâutón, tapeinvy}setai: kaì –stiw tapeinQsei eâutón, øcvy}setai. 13


O[aì dé ømîn, grammateîw kaì Farisaîoi, øpokritaí, –ti katesyíete tàw o†kíaw tôn xhrôn, kaì profásei makrà proseuxómenoi: dià toûto l}cesye perissóteron kríma. 14 O[aì ømîn, grammateîw kaì Farisaîoi, øpokritaí, –ti kleíete 23.7 ^Rabbí ^Rabbí ♦ ^Rabbí 23.8 kayhght}w ` xristów ♦ didáskalow 23.9 ` pat|r ømôn ` \n toîw o[ranoîw ♦ ømôn ` pat|r ` o[rániow 23.10 e<w gàr ømôn \stin ` kayhght}w ♦ –ti kayhght|w ømôn \stin e<w 23.13 katesyíete tàw o†kíaw tôn xhrôn, kaì profásei makrà proseuxómenoi: dià toûto l}cesye perissóteron kríma ♦ — 23.14 O[aì ømîn, grammateîw kaì Farisaîoi, øpokritaí, –ti ♦ —

22.44 øpopódion ♦ øpokátv 22.46 a[t! ˙pokriyênai ♦ ˙pokriyênai a[t! 23.2 Mvsévw ♦ Mvüsévw 23.3 threîn threîte kaì poieîte ♦ poi}sate kaì threîte 23.4 gàr ♦ dè 23.4 kaì dusbástakta ♦ ˆkaì dusbástakta˜ 23.4 t! dè ♦ a[toì dè t! 23.5 platúnousin dè ♦ platúnousin gàr 23.5 tôn ¥matívn a[tôn ♦ — 23.6 te ♦ dè

51



UP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

23.15 - 23.28

UQ

KATA MATYAION

t|n basileían tôn o[ranôn ¡mprosyen tôn ˙nyrQpvn: ømeîw gàr o[k e† s ér xes ye, o[dè toùw e†serxoménouw ˙fíete e†selyeîn. 15

O[aì ømîn, grammateîw kaì Farisaîoi, øpokritaí, –ti periágete t|n yá l a s s a n kaì t|n jhràn poiêsai £na pros}luton, kaì –tan génhtai, poieîte a[tòn u¥òn geénnhw diplóteron ømôn. 16

O[aì ømîn, `dhgoì tufloí, o¥ légontew, $Ow ©n •mós+ \n t! na!, o[dén \stin: $ow d' ©n •mós+ \n t! xrus! toû naoû, •feílei. 17 Mvroì kaì tufloí: tíw gàr meízvn \stín, ` xrusów, (h ` naòw ` a^ giázvn tòn xrusón; 18 Kaí, $Ow \àn •mós+ \n t! yusiasthrí~, o[dén \stin: $ow d' ©n •mós+ \n t! dQr~ t! \pánv a[toû, •feílei. 19 Mvroì kaì tufloí: tí gàr meîzon, tò dôron, (h tò yusiast}rion tò a^ giázon tò dôron; 20 Ô o{n •mósaw \n t! yusiasthrí~ •mnúei \n a[t! kaì \n pâsin toîw \pánv a[toû: 21 kaì ` •mósaw \n t! na! •mnúei \n a[t! kaì \n t! katoik}santi a[tón: 22 kaì ` •mósaw \n t! o[ran! •mnúei \n t! yrón~ toû yeoû kaì \n t! kayhmén~ \pánv a[toû. 23

O[aì ømîn, grammateîw kaì Farisaîoi, øpokritaí, –ti ˙podekatoûte tò =dúosmon kaì tò ƒnhyon kaì tò kúminon, kaì ˙f}kate tà barútera toû nómou, t|n krísin kaì tòn ¡leon kaì t|n pístin: taûta ¡dei poiêsai, k˙keîna m| ˙fiénai. 24 Ô dhgoì tufloí, o¥ diülízontew tòn kQnvpa, t|n dè kámhlon katapínontew. 25

O[aì ømîn, grammateîw kaì Farisaîoi, øpokritaí, –ti kayarízete tò ¡jvyen toû pothríou kaì têw parocídow, ¡svyen dè gémousin \j a^ rpagêw kaì ˙dikíaw. 26 Farisaîe tuflé, kayárison prôton tò \ntòw toû pothríou kaì têw parocídow, ®na génhtai kaì tò \ktòw a[tôn kayarón. 27

O[aì ømîn, grammateîw kaì Farisaîoi, øpokritaí, –ti paromoiázete táfoiw kekoniaménoiw, o®tinew ¡jvyen mèn faínontai qraîoi, ¡svyen dè gémousin •stévn nekrôn kaì páshw ˙kayarsíaw. 28 O%utvw kaì ømeîw ¡jvyen mèn faínesye 23.17 23.18 23.19 23.21 23.23

a^giázvn ♦ a^giásaw \àn ♦ ©n Mvroì kaì ♦ — katoik}santi ♦ katoikoûnti tòn ¡leon ♦ tò ¡leow

23.23 23.25 23.26 23.26

¡dei ♦ ˆdè˜ ¡dei ˙dikíaw ♦ ˙krasíaw kaì têw parocídow ♦ — a[tôn ♦ a[toû

52




UQ

UR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

23.29 - 24.2

KATA MATYAION toîw ˙nyrQpoiw díkaioi, ¡svyen dé mestoí \ste øpokrísevw kaì ˙nomíaw. 29

O[aì ømîn, grammateîw kaì Farisaîoi, øpokritaí, –ti o†kodomeîte toùw táfouw tôn profhtôn, kaì kosmeîte tà mnhmeîa tôn dikaívn, 30 kaì légete, E† ‘men \n taîw =méraiw tôn patérvn =môn, o[k ©n ‘men koinvnoì a[tôn \n t! a®mati tôn profhtôn. 31 %Vste martureîte eâutoîw –ti u¥oí \ste tôn foneusántvn toùw prof}taw: 32 kaì ømeîw plhrQsate tò métron tôn patérvn ømôn. 33 *O feiw, genn}mata \xidnôn, pôw fúghte ˙pò têw krísevw têw geénnhw; 34 Dià toûto, †doú, \gW ˙postéllv pròw ømâw prof}taw kaì sofoùw kaì grammateîw: kaì \j a[tôn ˙pokteneîte kaì staurQsete, kaì \j a[tôn mastigQsete \n taîw sunagvgaîw ømôn kaì diQjete ˙pò pólevw e† w pólin: 35 –pvw ¡ly+ \f' ømâw pân a<ma díkaion \kxunómenon \pì têw gêw, ˙pò toû a®matow *Abel toû dikaíou, £vw toû a®matow Zaxaríou u¥oû Baraxíou, $on \foneúsate metajù toû naoû kaì toû yusiasthríou. 36 &Am|n légv ømîn, –ti %hjei pánta taûta \pì t|n geneàn taúthn. 37

Î er o u s a l } m , Î er o u s a l } m , = ˙pokténousa toùw prof}taw kaì liyoboloûsa toùw ˙pestalménouw pròw a[t}n, posákiw “yélhsa \pisunagageîn tà tékna sou, $on trópon \pisunágei ªrniw tà nossía eâutêw øpò tàw ptérugaw, kaì o[k “yel } s a t e . 38 &I d o ú , ˙fíetai ømîn ` oÂkow ømôn ¡rhmow. 39 Légv gàr ømîn, o[ m} me Êdhte ˙p' ƒrti, £vw ©n eÊphte, E[loghménow ` \rxómenow \n •nómati kuríou.

taûta pánta ˙pokteínousa

24


Kaì \jelyWn ` &Ihsoûw \poreúeto ˙pò toû ¥eroû: kaì prosêlyon o¥ mayhtaì a[toû \pideîjai a[t! tàw o†kodomàw toû ¥eroû. 2 Ô dè &Ihsoûw eÂpen a[toîw, O[ blépete pánta taûta; &Am|n légv ømîn, o[ m| ˙fey_ @de líyow \pì líyon, $ow o[ kataluy}setai.

taûta pánta

23.37 ˙pokténousa ♦ ˙pokteínousa 23.37 \pisunágei ªrniw ♦ ªrniw \pisunágei 23.37 eâutêw ♦ a[têw 24.1 \poreúeto ˙pò toû ¥eroû ♦ ˙pò toû ¥eroû \poreúeto 24.2 &Ihsoûw ♦ ˙pokriyeìw 24.2 pánta taûta ♦ taûta pánta

23.28 mestoí \ste ♦ \ste mestoì 23.30 ‘men \n ♦ æmeya \n 23.30 ‘men koinvnoì a[tôn ♦ æmeya a[tôn koinvnoì 23.34 kaì \j a[tôn ˙pokteneîte ♦ \j a[tôn ˙pokteneîte 23.35 \kxunómenon ♦ \kxunnómenon 23.36 –ti ♦ — 23.36 pánta taûta ♦ taûta pánta

53



UR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

24.3 - 24.23

US

KATA MATYAION 3

Kayhménou dè a[toû \pì toû ªrouw tôn &Elaiôn, prosêlyon a[t! o¥ mayhtaì kat' †dían, légontew, E†pè =mîn, póte taûta ¡stai; Kaì tí tò shmeîon têw sêw parousíaw, kaì têw sunteleíaw toû a†ônow; 4 Kaì ˙pokriyeìw ` &Ihsoûw eÂpen a[to î w, Blépete, m} tiw ømâw plan}s+. 5 Polloì gàr \leúsontai \pì t! •nómatí mou, légontew, &EgQ e†mi ` xristów: kaì polloùw plan}sousin. 6 Mell}sete dè ˙koúein polémouw kaì ˙koàw polémvn: `râte, m| yroeîsye: deî gàr pánta genésyai: ˙ll' o·pv \stìn tò télow. 7 &Egery}setai gàr ¡ynow \pì ¡ynow, kaì basileía \pì basileían: kaì ¡sontai limoì kaì loimoì kaì seismoì katà tópouw. 8 Pánta dè taûta ˙rx| & dínvn. 9 Tóte paradQsousin ømâw e†w ylícin, kaì v ˙poktenoûsin ømâw: kaì ¡sesye misoúmenoi øpò pántvn tôn \ynôn dià tò ªnomá mou. 10 Kaì tóte skandalisy}sontai polloí, kaì ˙ll}louw paradQsousin, kaì mis}sousin ˙ll}louw. 11 Kaì polloì ceudoprofêtai \gery}sontai, kaì plan}sousin polloúw. 12 Kaì dià tò plhyunyênai t|n ˙nomían, cug}setai = ˙gáph tôn pollôn: 13 ` dè øpomeínaw e†w télow, o˚tow svy}setai. 14 Kaì khruxy} s et a i toûto tò e[aggélion têw basileíaw \n –l+ t_ o†koumén+ e†w martúrion pâsin toîw ¡ynesin: kaì tóte %hjei tò télow. 15

%O tan o{n Êdhte tò bdélugma têw \rhmQsevw, tò ]hyèn dià Dani|l toû prof}tou, e^ stWw \n tóp~ a^ gí~ — ` ˙naginQskvn noeítv — 16 tóte o¥ \n t_ &IoudaíŸ feugétvsan \pì tà ªrh: 17 ` \pì toû dQmatow m| katabainétv Órai tà \k têw o†kíaw a[toû: 18 kaì ` \n t! ˙gr! m| \pistrecátv •písv Órai tà ¥mátia a[toû. 19 O[aì dè taîw \n gastrì \xoúsaiw kaì taîw yhlazoúsaiw \n \keínaiw taîw =méraiw. 20 Proseúxesye dè ®na m| génhtai = fug| ømôn xeimônow, mhdè sabbát~. 21 *Estai gàr tóte ylíciw megálh, o®a o[ gégonen ˙p' ˙rxêw kósmou £vw toû nûn, o[d' o[ m| génhtai. 22 Kaì e† m| \kolobQyhsan a¥ =mérai \keînai, o[k ©n \sQyh pâsa sárj: dià dè toùw \klektoùw kolobvy}sontai a¥ =mérai \keînai. 23 Tóte \án tiw ømîn eÊp+, &Idoú, @de ` xristów, æ @de, m| pisteúshte. 24.3 24.6 24.7 24.15

24.16 \pì ♦ e†w 24.17 katabainétv ♦ katabátv 24.18 tà ¥mátia ♦ tò ¥mátion

têw sunteleíaw ♦ sunteleíaw pánta ♦ — loimoì kaì ♦ — e^stWw ♦ e^stòw

54




US

UT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

KATA MATYAION

24.24 - 24.39

24

&Egery}sontai gàr ceudóxristoi kaì ceudoprofêtai, kaì % ste planêsai, e† dQsousin shmeîa megála kaì térata, v 25 dunatón, kaì toùw \klektoúw. &Idoú, proeírhka ømîn. 26 &Eàn o{n eÊpvsin ømîn, &Idoú, \n t_ \r}m~ \stín, m| \jélyhte: &Idoú, \n toîw tameíoiw, m| pisteúshte. 27 %Vsper gàr = ˙strap| \jérxetai ˙pò ˙natolôn kaì faínetai £vw dusmôn, o%utvw ¡stai kaì = parousía toû u¥oû toû ˙nyrQpou. 28 %O pou gàr \àn ” tò ptôma, \keî sunaxy}sontai o¥ ˙etoí.

=

29

E[yévw dè metà t|n ylícin tôn =merôn \keínvn, ` %hliow skotisy}setai, kaì = sel}nh o[ dQsei tò féggow a[têw, kaì o¥ ˙stérew pesoûntai ˙pò toû o[ranoû, kaì a¥ dunámeiw tôn o[ranôn saleuy}sontai. 30 Kaì tóte fan}setai tò shmeîon toû u¥oû toû ˙nyrQpou \n t! o[ran!: kaì tóte kócontai pâsai a¥ fulaì têw gêw, kaì ªcontai tòn u¥òn toû ˙nyrQpou \rxómenon \pì tôn nefelôn toû o[ranoû metà dunámevw kaì dójhw pollêw. 31 Kaì ˙posteleî toùw ˙ggélouw a[toû metà sálpiggow fvnêw megálhw, kaì \pisunájousin toùw \klektoùw a[toû \k tôn tessárvn ˙némvn, ˙p' ƒkrvn o[ranôn £vw ƒkrvn a[tôn. 32


&Apò dè têw sukêw máyete t|n parabol}n: –tan ædh ` kládow a[têw génhtai a^palów, kaì tà fúlla \kfú+, ginQskete –ti \ggùw tò yérow: 33 o%utvw kaì ømeîw, –tan Êdhte taûta pánta, ginQskete –ti \ggúw \stin \pì yúraiw. 34 &Am|n légv ømîn, o[ m| parély+ = gen eà a%u th, £vw ©n pánta taûta génhtai. 35 Ô o[ranòw kaì = gê pareleúsontai, o¥ dè lógoi mou % raw o[ m| parélyvsin. 36 Perì dè têw =méraw \keínhw kaì v o[deìw oÂden, o[dè o¥ ƒggeloi tôn o[ranôn, e† m| ` pat}r mou mónow. 37 %Vsper dè a¥ =mérai toû Nôe, o%utvw ¡stai kaì = parousía toû u¥oû toû ˙nyrQpou. 38 %Vsper gàr ‘san \n taîw =méraiw taîw prò toû kataklusmoû trQgontew kaì pínontew, gamoûntew kaì \kgamízontew, ƒxri «w =méraw e†sêlyen Nôe e†w t|n kibvtón, 39 kaì o[k ¡gnvsan, £vw ‘lyen ` kataklusmòw 24.27 24.28 24.30 24.31 24.31 24.33 24.34 24.35

pánta taûta

24.36 e† m| ` pat}r mou ♦ o[dè ` u¥ów, e† m| ` pat|r 24.37 dè ♦ gàr 24.37 kaì ♦ — 24.38 %Vsper ♦ qw 24.38 =méraiw ♦ =méraiw ˆ\keínaiw˜ 24.38 \kgamízontew ♦ gamízontew

kaì = ♦ = gàr ♦ — t! ♦ — fvnêw ♦ — £vw ♦ £vw ˆtôn˜ taûta pánta ♦ pánta taûta o[ ♦ –ti o[ pareleúsontai ♦ pareleúsetai

55



UT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

24.40 - 25.6

UU

KATA MATYAION kaì ‘ren ßpantaw, o%utvw ¡stai kaì = parousía toû u¥oû toû ˙nyrQpou. 40 Tóte dúo ¡sontai \n t! ˙gr!: ` e<w paralambánetai, kaì ` e<w ˙fíetai. 41 Dúo ˙l}yousai \n t! múlvni: mía paralambánetai, kaì mía ˙fíetai. 42 Grhgoreîte % rŸ ` kúriow ømôn ¡rxetai. 43 &Ekeîno o{n, –ti o[k oÊdate poíŸ v dè ginQskete, –ti e† Ædei ` o†kodespóthw poíŸ fulak_ ` klépthw ¡rxet a i , \g r h g ó r h s en ƒn, kaì o[k ©n eÊasen diorugênai t|n o†kían a[toû. 44 Dià toûto kaì ømeîw gínesye % rŸ o[ dokeîte, ` u¥òw toû ˙nyrQpou ¡rxetai. £toimoi: –ti " v 45 Tíw ƒra \stìn ` pistòw doûlow kaì frónimow, $on katésthsen ` kúriow a[toû \pì têw yerapeíaw a[toû, toû didónai a[toîw t|n trof|n \n kair!; 46 Makáriow ` doûlow \keînow, $on \lyWn ` kúriow a[toû eør}sei poioûnta o%utvw. 47 &Am|n légv ømîn, –ti \pì pâsin toîw øpárxousin a[toû katast}sei a[tón. 48 &Eàn dè eÊp+ ` kakòw doûlow \keînow \n t_ kardíŸ a[toû, Xronízei ` kúriów mou \lyeîn, 49 kaì ƒrjhtai túptein toùw sundoúlouw, \syíein dè kaì pínein metà tôn meyuóntvn, 50 %hjei ` kúriow toû % rŸ " o[ doúlou \keínou \n =mérŸ " o[ prosdokÅ, kaì \n v 51 ginQskei, kaì dixotom}sei a[tón, kaì tò mérow a[toû metà tôn øpokritôn y}sei: \keî ¡stai ` klauymòw kaì ` brugmòw tôn •dóntvn.

25

Tóte `moivy}setai = basileía tôn o[ranôn déka paryénoiw, a®tinew laboûsai tàw lampádaw ˙utôn \jêlyon e†w ˙pánthsin toû numfíou. 2 Pénte dè ‘san \j a[tôn frónimoi, kaì a¥ pénte mvraí. 3 A®tinew mvraí, laboûsai tàw lampádaw a[tôn, o[k ¡labon mey' e^ autôn ¡laion: 4 a¥ dè frónimoi ¡labon ¡laion \n toîw ˙ggeíoiw a[tôn metà tôn lampádvn ˙utôn. 5 Xronízontow dè toû numfíou, \nústajan pâsai kaì \káyeudon. 6 Méshw dè nuktòw kraug| gégonen, 24.49 sundoúlouw ♦ sundoúlouw a[toû 24.49 \syíein dè kaì pínein ♦ \syí+ dè kaì pín+ 25.1 ˙utôn ♦ eâutôn 25.1 ˙pánthsin ♦ øpánthsin 25.2 ‘san \j a[tôn ♦ \j a[tôn ‘san 25.2 frónimoi kaì a¥ pénte mvraí ♦ mvraì kaì pénte frónimoi 25.3 A®tinew ♦ A¥ gàr 25.4 ˙ggeíoiw a[tôn ♦ ˙ggeíoiw 25.4 lampádvn ˙utôn ♦ lampádvn eâutôn

24.39 24.40 24.40 24.41 24.42 24.43 24.44 24.45

kaì = ♦ ˆkaì˜ = ˙gr! ` ♦ ˙gr! kaì ` ♦ kaì múlvni ♦ múl~ % ♦ =mérŸ vrŸ diorugênai ♦ dioruxyênai % o[ dokeîte ♦ o[ dokeîte vrŸ % vrŸ a[toû \pì têw yerapeíaw a[toû toû didónai ♦ \pì têw o†keteíaw a[toû toû doûnai 24.46 poioûnta o%utvw ♦ o%utvw poioûnta 24.48 ` kúriów mou ♦ mou ` kúriow 24.48 \lyeîn ♦ —

56




UU

UV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

25.7 - 25.22

KATA MATYAION &Idoú, ` numfíow ¡rxetai, \jérxesye e†w ˙pánthsin a[toû. 7 Tóte “géryhsan pâsai a¥ paryénoi \keînai, kaì \kósmhsan tàw lampádaw ˙utôn. 8 A¥ dè mvraì taîw fronímoiw eÂpon, Dóte =mîn \k toû \laíou ømôn, –ti a¥ lampádew =môn sbénnuntai. 9 &Apekríyhsan dè a¥ frónimoi, légousai, M}pote o[k ˙rkés+ =mîn kaì ømîn: poreúesye dè mâllon pròw toùw pvloûntaw kaì ˙gorásate e^ autaîw. 10 &Aperxoménvn dè a[tôn ˙gorásai, ‘lyen ` numfíow: kaì a¥ £toimoi e†sêlyon met' a[toû e†w toùw gámouw, kaì \kleísyh = yúra. 11 %Usteron dè ¡rxontai kaì a¥ loipaì paryénoi, légousai, Kúrie, kúrie, ƒnoijon =mîn. 12 Ô dè ˙pokriyeì w eÂ p en , &A m | n légv ømîn, o[k oÂda ømâw. 13 % ran, \n Grhgoreîte o{n, –ti o[k oÊdate t|n =méran o[dè t|n v " ` u¥òw toû ˙nyrQpou ¡rxetai. 14


%Vsper gàr ƒnyrvpow ˙podhmôn \kálesen toùw †díouw doúlouw, kaì parédvken a[toîw tà øpárxonta a[toû: 15 kaì > mèn ¡dvken pénte tálanta, > dè dúo, > dè £n, e^kást~ katà t|n †dían dúnamin: kaì ˙ped}mhsen e[yévw. 16 Poreuyeìw dè ` tà pénte tálanta labWn e†rgásato \n a[toîw, kaì \poíhsen ƒlla pénte tálanta. 17 ^Vsaútvw kaì ` tà dúo \kérdhsen kaì a[tòw * rujen \n t_ g_, kaì ƒlla dúo. 18 Ô dè tò ¢n labWn ˙pelyWn v ˙pékrucen tò ˙rgúrion toû kuríou a[toû. 19 Metà dè xrónon polùn ¡rxetai ` kúriow tôn doúlvn \keínvn, kaì sunaírei met' a[tôn lógon. 20 Kaì proselyWn ` tà pénte tálanta labWn pr o s } n eg k en ƒlla pénte tálanta, légvn, Kúrie, pén t e tálantá moi parédvkaw: Êde, ƒlla pénte tálanta \kérdhsa \p' a[toîw. 21 *Efh dè a[t! ` kúriow a[toû, E{, doûle ˙gayè kaì pisté, \pì •líga ‘w pistów, \pì pollôn se katast}sv: eÊselye e†w t|n xaràn toû kuríou sou. 22 ProselyWn dè kaì ` tà dúo tálanta labWn eÂpen, Kúrie, dúo tálantá moi parédvkaw: Êde, ƒlla dúo tálanta \kérdhsa \p' a[toîw. ¡rxetai ♦ — a[toû ♦ â[toû˜ ˙utôn ♦ eâutôn eÂpon ♦ eÂpan o[k ♦ o[ m| dè mâllon ♦ mâllon \n " ` u¥òw toû ˙nyrQpou ¡rxetai ♦— 25.16 dè ♦ — 25.16 e†rgásato ♦ “rgásato 25.16 \poíhsen ƒlla pénte tálanta ♦ \kérdhsen ƒlla pénte

25.17 kaì ` ♦ ` 25.17 kaì a[tòw ♦ — 25.18 \n t_ g_ kaì ˙pékrucen ♦ gên kaì ¡krucen 25.19 xrónon polùn ♦ polùn xrónon 25.19 met' a[tôn lógon ♦ lógon met' a[tôn 25.20 \p' a[toîw ♦ — 25.21 dè ♦ — 25.22 dè ♦ ˆdè˜ 25.22 labWn ♦ — 25.22 \p' a[toîw ♦ —

25.6 25.6 25.7 25.8 25.9 25.9 25.13

57



UV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

25.23 - 25.40

VM

KATA MATYAION

23

*Efh a[t! ` kúriow a[toû, E{, doûle ˙gayè kaì pisté, \pì •líga ‘w pistów, \pì pollôn se katast}sv: eÊselye e†w t|n xaràn toû kuríou sou. 24 ProselyWn dè kaì ` tò ¢n tálanton e†lhfWw eÂpen, Kúrie, ¡gnvn se –ti sklhròw eÂ ƒnyrvpow, yer í z v n –pou o[k ¡speiraw, kaì sunágvn –yen o[ dieskórpisaw: 25 kaì fobhyeíw, ˙pelyWn ¡kruca tò tálantón sou \n t_ g_: Êde, ¡xeiw tò són. 26 &Apokriyeìw dè ` kúriow a[toû eÂpen a[t!, Ponhrè doûle kaì •knhré, Ædeiw –ti yerízv –pou o[k ¡speira, kaì sunágv –yen o[ dieskórpisa: 27 ¡dei o{n se baleîn tò ˙rgúrión mou toîw trapezítaiw, kaì \lyWn \gW \komisámhn ©n tò \mòn sùn tók~. 28 *Arate o{n ˙p' a[toû tò tálanton, kaì dóte t! ¡xonti tà déka tálanta. 29 T! gàr ¡xonti pantì doy}setai, kaì perisseuy}setai: ˙pò dè toû m| ¡xontow, kaì $o ¡xei, ˙ry}setai ˙p' a[toû. 30 Kaì tòn ˙xreîon doûlon \kbálete e†w tò skótow tò \jQteron. &Ekeî ¡stai ` klauymòw kaì ` brugmòw tôn •dóntvn. 31

%O tan dè ¡ly+ ` u¥òw toû ˙nyrQpou \n t_ dój+ a[toû, kaì pántew o¥ ßgioi ƒggeloi met' a[toû, tóte kayísei \pì yrónou dójhw a[toû, 32 kaì sunaxy}setai ¡mprosyen a[toû pánta tà % sper ` poim|n ¡ynh, kaì ˙forieî a[toùw ˙p' ˙ll}lvn, v 33 ˙forízei tà próbata ˙pò tôn \rífvn: kaì st}sei tà mèn próbata \k dejiôn a[toû, tà dè \rífia \j e[vnúmvn. 34 Tóte \reî ` basileùw toîw \k dejiôn a[toû, Deûte, o¥ e[loghménoi toû patrów mou, klhronom}sate t|n =toimasménhn ømîn basileían ˙pò katabolêw kósmou. 35 &Epeínasa gár, kaì \dQkaté moi fageîn: \díchsa, kaì \potísaté me: jénow æmhn, kaì sunhgágeté me: 36 gumnów, kaì periebáleté me: “syénhsa, kaì \peskécasyé me: \n fulak_ æmhn, kaì ælyete prów me. 37 Tóte ˙pokriy}sontai a[t! o¥ díkaioi, légontew, Kúrie, póte sè eÊdomen pei n ô n t a , kaì \yr éc a m en ; (H dicônta, kaì \potísamen; 38 Póte dé se eÊdomen jénon, kaì sunhgágomen; (H gumnón, kaì periebálomen; 39 Póte dé se eÊdomen ˙syenê, (h \n fulak_, kaì ælyomen prów se; 40 Kaì ˙pokriyeìw ` basileùw \reî a[toîw, &Am|n légv ømîn, \f' –son \poi}sate e^nì toútvn 25.27 25.27 25.29 25.31

25.32 25.32 25.36 25.39

o{n se ♦ se o{n tò ˙rgúrión ♦ tà ˙rgúriá ˙pò dè toû ♦ toû dè ßgioi ♦ —

sunaxy}setai ♦ sunaxy}sontai ˙forieî ♦ ˙forísei ælyete ♦ ælyate ˙syenê ♦ ˙syenoûnta

58




VM

VN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

25.41 - 26.13

KATA MATYAION

tôn ˙delfôn mou tôn \laxístvn, \moì \poi}sate. 41 Tóte \reî kaì toîw \j e[vnúmvn, Poreúesye ˙p' \moû, o¥ kathraménoi, e†w tò pûr tò a†Qnion, tò =toimasménon t! diaból~ kaì toîw ˙ggéloiw a[toû. 42 &Epeínasa gár, kaì o[k \dQkaté moi fageîn: \d í c h s a , kaì o[k \potísaté me: 43 jénow æmhn, kaì o[ sunhgágeté me: gumnów, kaì o[ periebáleté me: ˙syen}w, kaì \n fulak_, kaì o[k \peskécasyé me. 44 Tóte ˙pokriy}sontai kaì a[toí, légontew, Kúrie, póte sè eÊdomen peinônta, (h dicônta, (h jénon, (h gumnón, (h ˙syenê, (h \n fulak_, kaì o[ dihkon}samén soi; 45 Tóte ˙pokriy}setai a[toîw, légvn, &Am|n légv ømîn, \f' –son o[k \poi}sate e^ nì toútvn tôn \laxístvn, o[dè \moì \poi}sate. 46 Kaì ˙peleúsontai o˚toi e†w kólasin a†Qnion: o¥ dè díkaioi e†w zv|n a†Qnion.

26


Kaì \géneto –te \télesen ` &Ihsoûw pántaw toùw lógouw toútouw, eÂpen toîw mayhtaîw a[toû, 2 OÊdate –ti metà dúo =méraw tò Pásxa gínetai, kaì ` u¥òw toû ˙nyrQpou paradídotai e†w tò staurvyênai. 3 Tóte sun}xyhsan o¥ ˙rxiereîw kaì o¥ grammateîw kaì o¥ presbúteroi toû laoû e†w t|n a[l|n toû ˙rxierévw toû legoménou Kaïáfa, 4 kaì sunebouleúsanto ®na tòn &Ihsoûn dól~ krat}svsin kaì ˙pokteínvsin. 5 *Elegon dé, M| \n t_ eôrt_, ®na m| yórubow génhtai \n t! la!. 6 Toû dè &Ihsoû genoménou \n BhyaníŸ \n o†kíŸ Símvnow toû leproû, 7 prosêlyen a[t! gun| ˙lábastron múrou ¡xousa barutímou, kaì katéxeen \pì t|n kefal|n a[toû ˙nakeiménou. 8 &Idóntew dè o¥ mayhtaì a[toû “ganákthsan, légontew, E†w tí = ˙pQleia a%uth; 9 &Hdúnato gàr toûto tò múron prayênai polloû, kaì doyênai ptvxoîw. 10 Gnoùw dè ` &Ihsoûw eÂpen a[toîw, Tí kópouw paréxete t_ gunaikí; *Ergon gàr kalòn e†rgásato e†w \mé. 11 Pántote gàr toùw ptvxoùw ¡xete mey' e^ autôn, \mè dè o[ pántote ¡xete. 12 Baloûsa gàr a%uth tò múron toûto \pì toû sQmatów mou, pròw tò \ntafiásai me \poíhsen. 13 &Am|n légv ømîn, –pou \àn khruxy_ tò e[aggélion toûto \n –l~ t! kósm~, lalhy}setai 26.8 26.9 26.9 26.10

25.41 o¥ ♦ ô¥˜ 26.3 grammateîw kaì o¥ ♦ — 26.7 ˙lábastron múrou ¡xousa ♦ ¡xousa ˙lábastron múrou 26.7 t|n kefal|n ♦ têw kefalêw

toîw ptvxoîw

Toùw ptvxoùw gàr pántote

a[toû ♦ — &Hdúnato ♦ &Edúnato tò múron ♦ — e†rgásato ♦ “rgásato

59



VN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

26.14 - 26.30

kaì \gW

VO

KATA MATYAION

kaì $o \poíhsen a%uth, e†w mnhmósunon a[têw. 14 Tóte poreuyeìw e<w tôn dQdeka, ` legómenow &Ioúdaw &IskariQthw, pròw toùw ˙rxiereîw, 15 eÂ p en , Tí yél et é moi doûnai, k˙gW ømîn paradQsv a[tón; O¥ dè ¡sthsan a[t! triákonta ˙rgúria. 16 Kaì ˙pò tóte \z}tei e[kairían ®na a[tòn parad!. 17

e^toimásvmén

T_ dè prQt+ tôn ˙zúmvn prosêlyon o¥ mayhtaì t! &Ihsoû, légontew a[t!, Poû yéleiw e^toimásomén soi fageîn tò Pásxa; 18 Ô dè eÂpen, Ûpágete e†w t|n pólin pròw tòn deîna, kaì eÊpate a[t!, Ô didáskalow légei, Ô kairów mou \ggúw \stin: pròw sè poiô tò Pásxa metà tôn mayhtôn mou. 19 Kaì \poíhsan o¥ mayhtaì qw sunétajen a[toîw ` &Ihsoûw, kaì =toímasan tò Pásxa. 20 &O cíaw dè genoménhw ˙nékeito metà tôn dQdeka. 21 Kaì \syióntvn a[tôn eÂpen, &Am|n légv ømîn –ti e<w \j ømôn paradQsei me. 22 Kaì lupoúmenoi sfódra ærjanto légein a[t! £kastow a[tôn, M}ti \gQ e†mi, kúrie; 23 Ô dè ˙pokriyeìw eÂpen, Ô \mbácaw met' \moû \n t! trublí~ t|n xeîra, o˚tów me paradQsei. 24 Ô mèn u¥òw toû ˙nyrQpou øpágei, kayWw gégraptai perì a[toû: o[aì dè t! ˙nyrQp~ \keín~, di' o˚ ` u¥òw toû ˙nyrQpou paradídotai: kalòn ‘n a[t! e† o[k \genn}yh ` ƒnyrvpow \keînow. 25 &Apokriyeìw dè &Ioúdaw ` paradidoùw a[tòn eÂpen, M}ti \gQ e†mi, ]abbí; Légei a[t!, Sù eÂpaw. 26 &Esyióntvn dè a[tôn, labWn ` &Ihsoûw tòn ƒrton, kaì e[xarist}saw, ¡klasen kaì \dídou toîw mayhtaîw, kaì eÂpen, Lábete, fágete: toûtó \stin tò sômá mou. 27 Kaì labWn tò pot}rion, kaì e[xarist}saw, ¡dvken a[toîw, légvn, Píete \j a[toû pántew: 28 toûto gár \stin tò a<má mou, tò têw kainêw diay}khw, tò perì pollôn \kxunómenon e†w ƒfesin a^martiôn. 29 Légv dè ømîn –ti o[ m| pív ˙p' ƒrti \k toútou toû genn}matow têw ˙mpélou, £vw têw =méraw \keínhw –tan a[tò pínv mey' ømôn kainòn \n t_ basileíŸ toû patrów mou. 30

Kaì ømn}santew \jêlyon e†w tò ªrow tôn &Elaiôn.

a[t! ♦ — e^toimásomén ♦ e^toimásvmén £kastow a[tôn ♦ e<w £kastow \n t! trublí~ t|n xeîra ♦ t|n xeîra \n t! trublí~ 26.26 tòn ♦ — 26.26 e[xarist}saw ♦ e[log}saw

26.26 26.26 26.27 26.28 26.28 26.29 26.29

26.17 26.17 26.22 26.23

\dídou ♦ doùw kaì eÂpen ♦ eÂpen tò ♦ — tò têw kainêw ♦ têw \kxunómenon ♦ \kxunnómenon –ti ♦ — genn}matow ♦ gen}matow

60




VO

VP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

KATA MATYAION

26.31 - 26.45

31

Tóte légei a[toîw ` &Ihsoûw, Pántew ømeîw skandalisy}sesye \n \moì \n t_ nuktì taút+: gégraptai gár, Patájv tòn poiména, kaì diaskorpisy}setai tà próbata têw poímnhw. 32 Metà dè tò \geryênaí me, proájv ømâw e†w t|n Galilaían. 33 &Apokriyeìw dè ` Pétrow eÂpen a[t!, E† pántew skandalisy}sontai \n soí, \gW dè o[dépote 34 skandalisy}somai. *Efh a[t! ` &Ihsoûw, &Am|n légv soi –ti \n taút+ t_ nuktí, prìn ˙léktora fvnêsai, trìw ˙parn}s+ me. 35 Légei a[t! ` Pétrow, K©n dé+ me sùn soì ˙poyaneîn, o[ m} se ˙parn}svmai. Ômoívw dè kaì pántew o¥ mayhtaì eÂpon.

o[dépote

˙parn}somai

36


Tóte ¡rxetai met' a[tôn ` &Ihsoûw e†w xvríon legómenon Geyshmanê, kaì légei toîw mayhtaîw, Kayísate a[toû, £vw o˚ ˙pelyWn proseújvmai \keî. 37 Kaì paralabWn tòn Pétron kaì toùw dúo u¥oùw Zebedaíou, ærjato lupeîsyai kaì ˙dhmoneîn. 38 Tóte légei a[toîw ` &Ihsoûw, Perílupów \stin = cux} mou £vw ya n á t o u : meínate @de kaì grhgoreîte met' \moû. 39 Kaì proselyWn mikrón, ¡pesen \pì prósvpon a[toû proseuxómenow kaì légvn, Páter mou, e† dunatón \stin, parelyétv ˙p' \moû tò pot}rion toûto: pl|n o[x qw \gW yélv, ˙ll' qw sú. 40 Kaì ¡rxetai pròw toùw mayhtáw, kaì eørískei a[toùw kayeúdontaw, % ran kaì légei t! Pét r ~ , O %u tvw o[k †sxúsate mían v 41 grhgorêsai met' \moû; Grhgoreîte kaì proseúxesye, ®na m| e†sélyhte e†w peirasmón: tò mèn pneûma próyumon, = dè sàrj ˙syen}w. 42 Pálin \k deutérou ˙pelyWn proshújato, légvn, Páter mou, e† o[ dúnatai toûto tò pot}rion parelyeîn ˙p' \moû, \àn m| a[tò pív, genhy}tv tò yélhmá sou. 43 Kaì \lyWn eørískei a[toùw pálin kayeúdontaw, ‘san gàr a[tôn o¥ •fyalmoì bebarhménoi. 44 Kaì ˙feìw a[toùw ˙pelyWn pálin proshújato \k trítou, tòn a[tòn lógon e†pQn. 45 Tóte ¡rxetai pròw toùw mayhtàw a[toû, kaì légei a[toîw, Kayeúdete tò 26.39 proselyWn ♦ proelyWn 26.39 parelyétv ♦ parelyátv 26.42 tò pot}rion parelyeîn ˙p' \moû ♦ parelyeîn 26.43 eørískei a[toùw pálin ♦ pálin e˚ren a[toùw 26.44 ˙pelyWn pálin ♦ pálin ˙pelyWn 26.44 e†pQn ♦ e†pWn pálin 26.45 a[toû ♦ — 26.45 tò ♦ ˆtò˜

26.31 diaskorpisy}setai ♦ diaskorpisy}sontai 26.33 dè o[dépote ♦ o[dépote 26.35 ˙parn}svmai ♦ ˙parn}somai 26.35 dè ♦ — 26.35 eÂpon ♦ eÂpan 26.36 Geyshmanê ♦ Geyshmanì 26.36 o˚ ♦ ô˚˜ 26.36 proseújvmai \keî ♦ \keî proseújvmai 26.38 ` &Ihsoûw ♦ —

61



VP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

26.46 - 26.60

VQ

KATA MATYAION

% ra, kaì ` u¥òw toû loipòn kaì ˙napaúesye: †doú, æggiken = v ˙nyrQpou paradídotai e†w xeîraw a^martvlôn. 46 &Egeíresye, ƒgvmen. &Idoú, æggiken ` paradidoúw me. 47

Kaì ¡ti a[toû laloûntow, †doú, &Ioúdaw e<w tôn dQdeka ‘lyen, kaì met' a[toû ªxlow polùw metà maxairôn kaì júlvn, ˙pò tôn ˙rxierévn kaì presbutérvn toû laoû. 48 Ô dè paradidoùw a[tòn ¡dvken a[toîw shmeîon, légvn, $On ©n fil}sv, a[tów \stin: krat}sate a[tón. 49 Kaì e[yév w proselyWn t! &Ihsoû eÂpen, Xaîre, ]abbí: kaì katefílhsen a[tón. 50 Ô dè &Ihsoûw eÂpen a[t!, Êtaîre, \f' > párei; Tóte proselyóntew \pébalon tàw xeîraw \pì tòn &Ihsoûn, kaì \kráthsan a[tón. 51 Kaì †doú, e<w tôn metà &Ihsoû, \kteínaw t|n xeîra, ˙péspasen t|n máxairan a[toû, kaì patájaw tòn 52 & doûlon toû ˙rxierévw ˙feîlen a[toû tò vtíon. Tóte légei a[t! ` &Ihsoûw, &Apóstrecón sou t|n máxairan e†w tòn tópon a[têw: pántew gàr o¥ labóntew máxairan \n maxaírŸ ˙poyanoûntai. 53 (H dokeîw –ti o[ dúnamai ƒrti parakalésai tòn patéra mou, kaì parast}sei moi pleíouw (h dQdeka legeônaw ˙ggélvn; 54 Pôw o{n plhrvyôsin a¥ grafaí, –ti % rŸ eÂpen ` &Ihsoûw toîw o%utvw deî genésyai; 55 &En \keín+ t_ v ªxloiw, ^Vw \pì l+st|n \j}lyete metà maxairôn kaì júlvn sullabeîn me; Kay' =méran pròw ømâw \kayezómhn didáskvn \n t! ¥er!, kaì o[k \krat}saté me. 56 Toûto dè –lon gégonen, ®na plhrvyôsin a¥ grafaì tôn profhtôn. Tóte o¥ mayhtaì pántew ˙féntew a[tòn ¡fugon. 57

O¥ dè krat}santew tòn &Ihsoûn ˙p}gagon pròw Kaïáfan tòn ˙rxieréa, –pou o¥ grammateîw kaì o¥ presbúteroi sun}xyhsan. 58 Ô dè Pétrow “koloúyei a[t! ˙pò makróyen, £vw têw a[lêw toû ˙rxierévw, kaì e†selyWn ¡sv \káyhto metà tôn øphretôn, †deîn tò télow. 59 O¥ dè ˙rxiereîw kaì o¥ presbúteroi kaì tò sunédrion –lon \z}toun ceudomarturían katà toû &Ihsoû, –pvw yanatQsvsin a[tón. 60 Kaì o[x e˚ron: 26.50 > ♦ $o 26.52 sou t|n máxairan ♦ t|n máxairán sou 26.52 maxaírŸ ˙poyanoûntai ♦ maxaír+ ˙poloûntai 26.53 ƒrti ♦ — 26.53 pleíouw (h dQdeka legeônaw ♦ ƒrti pleív dQdeka legiônaw

26.55 \j}lyete ♦ \j}lyate 26.55 pròw ømâw \kayezómhn didáskvn \n t! ¥er! ♦ \n t! ¥er! \kayezómhn didáskvn 26.59 o¥ presbúteroi kaì ♦ — 26.59 yanatQsvsin a[tón ♦ a[tòn yanatQsvsin

62




VQ

VR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

26.61 - 26.75

KATA MATYAION

kaì pollôn ceudomartúrvn proselyóntvn, o[x e˚ron. 61 %Usteron dè proselyóntew dúo ceudomárturew eÂpon, O˚tow ¡fh, Dúnamai katalûsai tòn naòn toû yeoû, kaì dià triôn =merôn o†kodomêsai a[tón. 62 Kaì ˙nastàw ` ˙rxiereùw eÂpen a[t!, O[dèn ˙pokrín+; Tí o˚toí sou katamarturoûsin; 63 Ô dè &Ihsoûw \siQpa. Kaì ˙pokriyeìw ` ˙rxiereùw eÂpen a[t!, &Ejorkízv se katà toû yeoû toû zôntow, ®na =mîn eÊp+w e† sù eÂ ` xristów, ` u¥òw toû yeoû. 64 Légei a[t! ` &Ihsoûw, Sù eÂpaw. Pl|n légv ømîn, ˙p' ƒrti ªcesye tòn u¥òn toû ˙nyrQpou kay}menon \k dejiôn têw dunámevw kaì \rxómenon \pì tôn nefelôn toû o[ranoû. 65 Tóte ` ˙rxiereùw diérrhjen tà ¥mátia a[toû, légvn –ti &Eblasf}mhsen: tí ¡t i xr eí a n ¡xo m en martúrvn; *Ide, nûn “koúsate t|n blasfhmían a[toû. 66 Tí ømîn dokeî; O¥ dè ˙pokriyéntew eÂpon, *Enoxow yanátou \stín. 67 Tóte \néptusan e†w tò prósvpon a[toû kaì \koláfisan a[tón: o¥ dè \rrápisan, 68 légontew, Prof}teuson =mîn, Xristé, tíw \stin ` paísaw se; 69


Ô dè Pétrow ¡jv \káyhto \n t_ a[l_: kaì prosêlyen a[t! mía paidískh, légousa, Kaì sù ‘sya metà &Ihsoû toû Galilaíou. 70 Ô dè “rn}sato ¡mprosyen a[tôn pántvn, légvn, O[k oÂda tí légeiw. 71 &Ejelyónta dè a[tòn e†w tòn pulôna, eÂden a[tòn ƒllh, kaì légei a[toîw \keî, Kaì o˚tow ‘n metà &Ihsoû toû Nazvraíou. 72 Kaì pálin “rn}sato mey' –rkou –ti O [k oÂda tòn ƒnyrvpon. 73 Metà mikròn dè proselyóntew o¥ e^stôtew eÂpon t! Pétr~, &Alhyôw kaì sù \j a[tôn eÂ: kaì gàr = laliá sou dêlón se poieî. 74 Tóte ærjato katayematízein kaì •mnúein –ti O[k oÂda tòn ƒnyrvpon. Kaì e[yévw ˙léktvr \fQnhsen. 75 Kaì \mn}syh ` Pétrow toû ]}matow toû &I h s o û e† r h k ó t o w a[t! –ti Prìn ˙léktora fvnêsai, trìw ˙parn}s+ me. Kaì \jelyWn ¡jv ¡klausen pikrôw. 26.60 kaì pollôn ♦ pollôn 26.60 ceudomartúrvn proselyóntvn o[x e˚ron ♦ proselyóntvn ceudomartúrvn 26.61 ceudomárturew ♦ — 26.61 eÂpon ♦ eÂpan 26.61 a[tón ♦ — 26.63 ˙pokriyeìw ♦ — 26.65 –ti ♦ — 26.65 blasfhmían a[toû ♦

26.66 26.67 26.69 26.70 26.71 26.71 26.72 26.75

blasfhmían eÂpon ♦ eÂpan \rrápisan ♦ \rápisan ¡jv \káyhto ♦ \káyhto ¡jv a[tôn ♦ — a[tòn e†w ♦ e†w a[toîw \keî Kaì ♦ toîw \keî mey' ♦ metà toû &Ihsoû e†rhkótow a[t! ♦ &Ihsoû e†rhkótow

63



VR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

27.1 - 27.19

VS

KATA MATYAION

27

Prvfiaw dè genoménhw, sumboúlion ¡labon pántew o¥ ˙rxiereîw kaì o¥ presbúteroi toû laoû katà toû % ste yanatôsai a[tón: 2 kaì d}santew a[tòn &I h s o û , v ˙p}gagon kaì parédvkan a[tòn Pontí~ Pilát~ t! =gemóni. 3

Tóte †dWn &Ioúdaw ` paradidoùw a[tòn –ti katekríyh, metamelhyeì w ˙péstrecen tà triákonta ˙rgúria toîw ˙rxiereûsin kaì toîw presbutéroiw, 4 légvn, %Hmarton paradoùw a<ma ˙yôon. O¥ dè eÂpon, Tí pròw =mâw; Sù ªcei. 5 Kaì ]ícaw tà ˙rgúria \n t! na!, ˙nexQrhsen: kaì ˙pelyWn ˙p}gjato. 6 O¥ dè ˙rxiereîw labóntew tà ˙rgúria eÂpon, O[k ¡jestin baleîn a[tà e†w tòn korbanân, \peì tim| a®matów \stin. 7 Sumboúlion dè labóntew “górasan \j a[tôn tòn ˙gròn toû keramévw, e†w taf|n toîw jénoiw. 8 Diò \kl}yh ` ˙gròw \keînow &Agròw A®matow, £vw têw s}meron. 9 Tóte \plhrQyh tò ]hyèn dià &Ieremíou toû prof}tou, légontow, Kaì ¡labon tà triákonta ˙rgúria, t|n tim|n toû tetimhménou, $on \tim}santo ˙pò u¥ôn &Isra}l: 10 kaì ¡dvkan a[tà e†w tòn ˙gròn toû keramévw, kayà sunétajén moi kúriow. 11

Ô dè &Ihsoûw ¡sth ¡mprosyen toû =gemónow: kaì \phrQthsen a[tòn ` =gemQn, légvn, Sù eÂ ` basileùw tôn &Ioudaívn; Ô dè &Ihsoûw ¡fh a[t!, Sù légeiw. 12 Kaì \n t! kathgoreîsyai a[tòn øpò tôn ˙rxierévn kaì tôn presbutérvn, o[dèn ˙pekrínato. 13 Tóte légei a[t! ` Pilátow, O[k ˙koúeiw pósa soû katamarturoûsin; 14 Kaì o[k ˙pekríyh % ste yaumázein tòn =gemóna lían. a[t! pròw o[dè ¢n ]êma, v 15 Katà dè e^ ort|n e†Qyei ` =gemWn ˙polúein £na t! ªxl~ désmion, $o n æyel o n . 16 EÂxon dè tóte désmion \píshmon, legómenon Barabbân. 17 Sunhgménvn o{n a[tôn, eÂpen a[toîw ` Pilátow, Tína yélete ˙polúsv ømîn; Barabbân, (h &Ihsoûn tòn legómenon xristón; 18 *H ͅ dei gàr –ti dià fyónon parédvkan a[tón. 19 Kayhménou dè a[toû \pì toû b}matow, ˙pésteilen pròw a[tòn = gun| a[toû, légousa, Mhdén soi kaì t! dikaí~ 27.2 a[tòn Pontí~ ♦ — 27.3 ˙péstrecen ♦ ¡strecen 27.3 toîw presbutéroiw ♦ presbutéroiw 27.4 eÂpon ♦ eÂpan 27.4 ªcei ♦ ªc+ 27.5 \n t! na! ♦ e†w tòn naòn

27.6 27.11 27.11 27.12 27.16 27.17

eÂpon ♦ eÂpan ¡sth ♦ \stáyh a[t! ♦ — tôn presbutérvn ♦ presbutérvn Barabbân ♦ ˆ&Ihsoûn˜ Barabbân Barabbân ♦ ˆ&Ihsoûn tòn˜ Barabbân

64




VS

VT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

27.20 - 27.35

KATA MATYAION

\keín~: pollà gàr ¡payon s}meron kat' ªnar di' a[tón. 20 O¥ dè ˙rxiereîw kaì o¥ presbúteroi ¡peisan toùw ªxlouw ®na a†t}svntai tòn Barabbân, tòn dè &Ihsoûn ˙polésvsin. 21 &Apokriyeìw dè ` =gemWn eÂpen a[toîw, Tína yélete ˙pò tôn dúo ˙polúsv ømîn; O¥ dè eÂpon, Barabbân. 22 Légei a[toîw ` Pilátow, Tí o{n poi}sv &Ihsoûn tòn legómenon xristón; Légousin a[t! pántew, Staurvy}tv. 23 Ô dè =gemWn ¡fh, Tí gàr kakòn \poíhsen; O¥ dè perissôw ¡krazon, légontew, & Staurvy}tv. 24 &IdWn dè ` Pilátow –ti o[dèn vfeleî, ˙llà mâllon yórubow gínetai, labWn %udvr, ˙penícato tàw xeîraw ˙pénanti toû ªxlou, légvn, &Ay!ów e†mi ˙pò toû a®matow toû dikaíou toútou: ømeîw ªcesye. 25 Kaì ˙pokriyeìw pâw ` laòw eÂpen, Tò a<ma a[toû \f' =mâw kaì \pì tà tékna =môn. 26 Tóte ˙pélusen a[toîw tòn Barabbân: tòn dè &Ihsoûn fragellQsaw parédvken ®na staurvy_. 27

Tóte o¥ stratiôtai toû =gemónow, paralabóntew tòn &Ihsoûn e†w tò praitQrion, sun}gagon \p' a[tòn –lhn t|n speîran: 28 kaì \kdúsantew a[tón, periéyhkan a[t! xlamúda kokkínhn. 29 Kaì pléjantew stéfanon \j ˙kanyôn, \péyhkan \pì t|n kefal|n a[toû, kaì kálamon \pì t|n dejiàn a[toû: kaì gonupet}santew ¡mprosyen a[toû \népaizon a[t!, légontew, Xaîre, ` basileùw tôn &Ioudaívn: 30 kaì \mptúsantew e†w a[tón, ¡labon tòn kálamon, kaì ¡tupton e†w t|n kefal|n a[toû. 31 Kaì –te \népaijan a[t!, \jédusan a[tòn t|n xlamúda, kaì \nédusan a[tòn tà ¥mátia a[toû, kaì ˙p}gagon a[tòn e†w tò staurôsai. 32


&Ejerxómenoi dè e˚ron ƒnyrvpon Kurhnaîon, •nómati Símvna: toûton “ggáreusan ®na ƒr+ tòn stauròn a[toû. 33 Kaì \lyóntew e†w tópon legómenon Golgoyâ, – \stin legómenow Kraníou Tópow, 34 ¡dvkan a[t! pieîn ªjow metà xo l ê w memigménon: kaì geusámenow o[k æyel en pieîn. 35 StaurQsantew dè a[tón, diemerísanto tà ¥mátia a[toû, 27.29 27.29 27.29 27.33

\pì t|n dejiàn ♦ \n t_ dejiÅ \népaizon ♦ \népaijan ` basileùw ♦ basileû legómenow Kraníou Tópow ♦ Kraníou Tópow legómenow 27.34 ªjow ♦ oÂnon 27.34 æyelen ♦ “yélhsen

27.21 27.22 27.23 27.24 27.28

eÂpon ♦ eÂpan Tòn a[t! ♦ — =gemWn ♦ — toû dikaíou ♦ — periéyhkan a[t! xlamúda kokkínhn ♦ xlamúda kokkínhn periéyhkan a[t! 27.29 t|n kefal|n ♦ têw kefalêw

65



VT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

27.36 - 27.55

VU

KATA MATYAION

bállontew klêron. 36 Kaì kay}menoi \t}roun a[tòn \keî. 37 Kaì \péyhkan \pánv têw kefalêw a[toû t|n a†tían a[toû gegramménhn, O˚tów \stin &Ihsoûw ` basileùw tôn &Ioudaívn. 38 Tóte stauroûntai sùn a[t! dúo l+staí, e<w \k dejiôn kaì e<w \j e[vnúmvn. 39 O¥ dè paraporeuómenoi \blasf}moun a[tón, kinoûntew tàw kefalàw a[tôn, 40 kaì légontew, Ô katalúvn tòn naòn kaì \n trisìn =méraiw o†kodomôn, sôson seautón: e† u¥òw eÂ toû yeoû, katábhyi ˙pò toû stauroû. 41 Ô moívw dè kaì o¥ ˙rxiereîw \mpaízontew met à tôn gra m m a t év n kaì presbutérvn kaì Farisaívn ¡legon, 42 *Allouw ¡svsen, e^ autòn o[ dúnatai sôsai. E† basileùw &I s r a } l \s t i n , katabátv nûn ˙pò toû stauroû, kaì pisteúsomen \p' a[t!. 43 Pépoiyen \pì tòn yeón: ]usásyv nûn a[tón, e† yélei a[tón. EÂpen gàr –ti yeoû e†mi u¥ów. 44 Tò d' & a[tò kaì o¥ l+staì o¥ sustaurvyéntew a[t! vneídizon a[tón. 45

% raw skótow \géneto \pì pásan t|n gên £vw &Apò dè £kthw v 46 % raw \náthw: perì dè t|n \náthn v % ran ˙nebóhsen ` &Ihsoûw v fvn_ megál+, légvn, &Hlí, &Hlí, limà sabaxyaní; Toût' ¡stin, Yeé mou, Yeé mou, ®na tí me \gkatélipew; 47 Tinèw dè tôn \keî e^stQtvn ˙koúsantew ¡legon –ti &Hlían fvneî o˚tow. 48 Kaì e[yévw dramWn e<w \j a[tôn, kaì labWn spóggon, pl}saw te ªjouw, kaì periyeìw kalám~, \pótizen a[tón. 49 O¥ dè loipoì ¡legon, *Afew, Êdvmen e† ¡rxetai &Hlíaw sQsvn a[tón. 50 Ô dè &Ihsoûw pálin krájaw fvn_ megál+ ˙fêken tò pneûma. 51 Kaì †doú, tò katapétasma toû naoû \sxísyh e†w dúo ˙pò ƒnvyen £vw kátv: kaì = gê \seísyh: kaì a¥ pétrai \sxísyhsan: 52 kaì tà mnhmeîa ˙neœxyh s a n : kaì pollà sQmata tôn kekoim h m én v n a^ gívn “géryh: 53 kaì \jelyóntew \k tôn mnhmeívn metà t|n ¡gersin a[toû e†sêlyon e†w t|n a^ gían pólin, kaì \nefanísyhsan polloîw. 54 Ô dè e^katóntarxow kaì o¥ met' a[toû throûntew tòn &Ihsoûn, †dóntew tòn seismòn kaì tà genómena, \fob}yhsan sfódra, légontew, &Alhyôw yeoû u¥òw ‘n o˚tow. 55 )Hsan dè \keî gunaîkew pollaì ˙pò makróyen 27.40 27.41 27.41 27.42 27.42 27.43 27.44

27.46 27.46 27.47 27.51

limà ♦ lema ®na tí ♦ ¥natí e^stQtvn ♦ e^sthkótvn e†w dúo ˙pò ƒnvyen £vw kátv ♦ ˙p' ƒnvyen £vw kátv e†w dúo 27.52 “géryh ♦ “géryhsan

katábhyi ♦ ˆkaì˜ katábhyi dè ♦ — kaì Farisaívn ♦ — E† ♦ — a[t! ♦ a[tón nûn a[tón ♦ nûn a[t! ♦ sùn a[t!

66




VU

VV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

27.56 - 28.5

KATA MATYAION yev r o û s a i , a®tinew “koloúyhsan t! &Ihsoû ˙pò têw Galilaíaw, diakonoûsai a[t!: 56 \n a<w ‘n María = Magdalhn}, kaì María = toû &IakQbou kaì &Ivsê m}thr, kaì = m}thr tôn u¥ôn Zebedaíou. 57

&O cíaw dè genoménhw, ‘lyen ƒnyrvpow ploúsiow ˙pò &Arimayaíaw, to·noma &Ivs}f, $ow kaì a[tòw \may}teusen t! &Ihsoû: 58 o˚tow proselyWn t! Pilát~, &+t}sato tò sôma toû &Ihsoû. Tóte ` Pilátow \kéleusen ˙podoyênai tò sôma. 59 Kaì labWn tò sôma ` &Ivs|f \netúlijen a[tò sindóni kayarÅ, 60 kaì ¡yhken a[tò \n t! kain! a[toû mnhmeí~, $o \latómhsen \n t_ pét r Ÿ : kaì proskulísaw líyon mégan t_ yúrŸ toû mnhmeíou, ˙pêlyen. 61 )Hn dè \keî María = Magdalhn}, kaì = ƒllh María, kay}menai ˙pénanti toû táfou. 62

% tiw \stìn metà t|n Paraskeu}n, T_ dè \paúrion, h sun}xyhsan o¥ ˙rxiereîw kaì o¥ Farisaîoi pròw Piláton, 63 légontew, Kúrie, \mn}syhmen –ti \keînow ` plánow eÂpen ¡ti zôn, Metà treîw =méraw \geíromai. 64 Kéleuson o{n ˙sfalisyênai tòn táfon £vw têw tríthw =méraw: m}pote \lyóntew o¥ mayhtaì a[toû nuktòw klécvsin a[tón, kaì eÊpvsin t! la!, &Hgéryh ˙pò tôn nekrôn: kaì ¡stai = \sxáth plánh xeírvn têw prQthw. 65 *Efh dè a[toîw ` Pilátow, *Exete koustvdían: øpágete, ˙sfalísasye qw oÊdate. 66 O¥ dè poreuyéntew “sfalísanto tòn táfon, sfragísantew tòn líyon, metà têw koustvdíaw.

28


&O cè dè sabbátvn, t_ \pifvskoús + e†w mían sabbátvn, ‘lyen María = Magdalhn}, kaì = ƒllh María, yevrêsai tòn táfon. 2 Kaì †doú, seismòw \géneto mégaw: ƒggelow gàr kuríou katabàw \j o[ranoû, proselyWn ˙pekúlisen tòn líyon ˙pò têw yúraw, kaì \káyhto \pánv a[toû. 3 )Hn dè = †déa a[toû qw ˙strap}, kaì tò ¡nduma a[toû leukòn qseì xiQn. 4 &Apò dè toû fóbou a[toû \seísyhsan o¥ throûntew kaì \génonto qseì nekroí. 5 &Apokriyeìw dè ` ƒggelow 27.65 28.1 28.2 28.2 28.3 28.3 28.4

27.56 &Ivsê ♦ &Ivs|f 27.57 \may}teusen ♦ \mayhteúyh 27.58 ˙podoyênai tò sôma ♦ ˙podoyênai 27.59 sindóni ♦ ˆ\n˜ sindóni 27.61 María = ♦ Mariàm = 27.64 nuktòw ♦ —

dè ♦ — María = ♦ Mariàm = proselyWn ♦ kaì proselyWn ˙pò têw yúraw ♦ — †déa ♦ e†déa qseì ♦ qw \génonto qseì ♦ \gen}yhsan qw

67



VV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

28.6 - 28.20

k˙keî

NMM

KATA MATYAION eÂpen taîw gunaijín, M| fobeîsye ømeîw: oÂda gàr –ti &Ihsoûn tòn \staurvménon zhteîte. 6 O[k ¡stin @de: “géryh gár, kayWw eÂpen. Deûte, Êdete tòn tópon –pou ¡keito ` kúriow. 7 Kaì taxù poreuyeîsai eÊpate toîw mayhtaîw a[toû –ti &Hgéryh ˙pò tôn nekrôn: kaì †doú, proágei ømâw e†w t|n Galilaían: \keî a[tòn ªcesye: †doú, eÂpon ømîn. 8 Kaì \jelyoûsai taxù ˙pò toû mnhmeíou metà fóbou kaì xarâw megálhw, ¡dramon ˙paggeîlai toîw mayhtaîw a[toû. 9 ^Vw dè \poreúonto ˙paggeîlai toîw mayhtaîw a[toû, kaì †doú, &Ihsoûw ˙p}nthsen a[taîw, légvn, Xaírete. A¥ dè proselyoûsai \kráthsan a[toû toùw pódaw, kaì prosekúnhsan a[t!. 10 Tóte légei a[taîw ` &Ihsoûw: M| fobeîsye: øpágete, ˙paggeílate toîw ˙delfoîw mou ®na ˙pélyvsin e†w t|n Galilaían, kaì \keî me ªcontai. 11

Poreuoménvn dè a[tôn, †doú, tinèw têw koustvdíaw \lyóntew e†w t|n pólin ˙p}ggeilan toîw ˙rxiereûsin ßpanta tà genómena. 12 Kaì sunaxyén t ew metà tôn presbutérvn, sumboúl i ó n te labóntew, ˙rgúria ¥kanà ¡dvkan toîw stratiQtaiw, 13 légontew, EÊpate –ti O¥ mayhtaì a[toû nuktòw \l yó n t ew ¡k l ec a n a[tòn =môn koimvménvn. 14 Kaì \àn ˙kousy_ toûto \pì toû =gemónow, =meîw peísomen a[tón, kaì ømâw ˙merímnouw poi}somen. 15 O¥ dè labóntew tà ˙rgúria \poíhsan qw \didáxyhsan. Kaì diefhmísyh ` lógow o˚tow parà &Ioudaíoiw méxri têw s}meron. 16

O¥ dè £ndeka mayhtaì \poreúyhsan e†w t|n Galilaían, e†w tò ªrow o˚ \tájato a[toîw ` &Ihsoûw. 17 Kaì †dóntew a[tòn prosekúnhsan a[t!: o¥ dè \dístasan. 18 Kaì proselyWn ` &Ihsoûw \lálhsen a[toîw, légvn, &Edóyh moi pâsa \jousía \n o[ran! kaì \pì gêw. 19 Poreuyéntew mayhteúsate pánta tà ¡ynh, baptízontew a[toùw e†w tò ªnoma toû Patròw kaì toû U¥oû kaì toû Âgíou Pneúmatow: 20 didáskontew a[toùw threîn pánta –sa \neteilámhn ømîn: kaì †doú, \gW mey' ømôn e†mi pásaw tàw =méraw £vw têw sunteleíaw toû a†ônow. &Am}n. 28.6 ` kúriow ♦ — 28.8 \jelyoûsai ♦ ˙pelyoûsai 28.9 ^Vw dè \poreúonto ˙paggeîlai toîw mayhtaîw a[toû ♦ — 28.9 ˙p}nthsen ♦ øp}nthsen 28.10 kaì \keî ♦ k˙keî

28.14 28.15 28.17 28.18 28.19 28.20

a[tón ♦ â[tòn˜ s}meron ♦ s}meron ˆ=méraw˜ a[t! ♦ — gêw ♦ ˆtêw˜ gêw mayhteúsate ♦ o{n mayhteúsate &Am}n ♦ —

68




NMM

NMN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

KATA MARKON

&A

rx| toû e[aggelíou &Ihsoû xristoû, u¥oû toû yeoû: 2

^V w gégraptai \n toîw prof}taiw, &Idoú, \gW ˙postéllv tòn ƒggelón mou prò prosQpou sou, $o w kataskeuásei t|n `dón sou ¡mprosyén sou. 3 Fvn| boôntow \n t_ \r}m~, Êtoimásate t|n `dòn kuríou: e[yeíaw poieîte tàw tríbouw a[toû. 4 &Egéneto &Ivánnhw baptízvn \n t_ \r}m~, kaì khrússvn báptisma metanoíaw e†w ƒfesin a^martiôn. 5 Kaì \j ep o r e ú e t o pròw a[tòn pâsa = &Ioudaía xQra, kaì o¥ Îerosolumîtai, kaì \baptízonto pántew \n t! &Iordán+ potam! øp' a[toû, \jomologoúmenoi tàw a^ martíaw a[tôn. 6 )Hn dè ` &Ivánnhw \ndeduménow tríxaw kam}lou, kaì zQnhn dermatínhn perì t|n •sfùn a[toû, kaì \syívn ˙krídaw kaì méli ƒgrion. 7 Kaì \k}russen, légvn, *Erxetai ` †sxuróterów mou •písv mou, o˚ o[k e†mì ¥kanòw kúcaw lûsai tòn ¥mánta tôn øpodhmátvn a[toû. 8 &EgW mèn \báptisa ømâw \n %udati: a[tòw dè baptísei ømâw \n pneúmati a^gí~. 9

Kaì \géneto \n \keínaiw taîw =méraiw, ‘lyen &Ihsoûw ˙pò Nazarèt têw Galilaíaw, kaì \baptísyh øpò &Ivánnou e†w tòn &Iordánhn. 10 Kaì e[yévw ˙nabaínvn ˙pò toû %udatow, eÂden sxizoménouw toùw o[ranoúw, kaì tò pneûma qseì peristeràn katabaînon \p' a[tón: 11 kaì fvn| \géneto \k tôn o[ranôn, Sù eÂ ` u¥ów mou ` ˙gaphtów, \n > e[dókhsa.

qw

12

13

Kaì e[yùw tò pneûma a[tòn \kbállei e†w t|n ¡rhmon. Kaì ‘n \keî \n t_ \r}m~ =méraw tessarákonta peirazómenow

1.1 1.2 1.2


1.2 1.2 1.4 1.5 1.5 1.6

1.8 1.8 1.9

u¥oû toû yeoû ♦ û¥oû yeoû˜ ^Vw ♦ KayWw toîw prof}taiw ♦ t! &HsafiŸ t! prof}t+ \gW ♦ — ¡mprosyén sou ♦ — baptízvn ♦ ˆ`˜ baptízvn kaì \baptízonto pántew ♦ pántew kaì \baptízonto \n t! &Iordán+ potam! øp' a[toû ♦ øp' a[toû \n t! &Iordán+ potam! )Hn dè ♦ kaì ‘n

1.10 1.10 1.10 1.10 1.11 1.13 1.13

mèn ♦ — ømâw \n %udati ♦ ømâw %udati øpò &Ivánnou e†w tòn &Iordánhn ♦ e†w tòn &Iordánhn øpò &Ivánnou e[yévw ♦ e[yùw ˙pò ♦ \k qseì ♦ qw \p' ♦ e†w > ♦ soì \keî ♦ — =méraw tessarákonta ♦ tesserákonta =méraw

69



NMN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

1.14 - 1.27

NMO

KATA MARKON øpò toû Satanâ, kaì ‘n metà tôn yhrívn, kaì o¥ ƒggeloi dihkónoun a[t!. 14

Metà dè tò paradoyênai tòn &Ivánnhn, ‘lyen ` &Ihsoûw e†w t|n Galilaían, khrússvn tò e[aggélion têw basileíaw toû yeoû, 15 kaì légvn –ti Pepl}rvtai ` kairów, kaì æggiken = basileía toû yeoû: metanoeîte, kaì pisteúete \n t! e[aggelí~. 16

Peripatôn dè parà t|n yálassan têw Galilaíaw eÂden Símvna kaì &Andréan tòn ˙delfòn a[toû, toû Símvnow bállontaw ˙mfíblhstron \n t_ yaláss+: ‘san gàr a^lieîw. 17 Kaì eÂpen a[toîw ` &Ihsoûw, Deûte •písv mou, kaì poi}sv ømâw genésyai a^ lieîw ˙nyrQpvn. 18 Kaì e[yévw ˙féntew tà díktua a[tôn, “koloúyhsan a[t!. 19 Kaì probàw \keîyen •lígon, eÂden &Iákvbon tòn toû Zebedaíou, kaì &Ivánnhn tòn ˙delfòn a[toû, kaì a[toùw \n t! ploí~ katartízontaw tà díktua. 20 Kaì e[yévw \kálesen a[toúw: kaì ˙féntew tòn patéra a[tôn Zebedaîon \n t! ploí~ metà tôn misyvtôn ˙pêlyon •písv a[toû. 21

Kaì e†sporeúontai e†w Kapernaoúm: kaì e[yévw toîw sábbasin e†selyWn e†w t|n sunagvg}n, \dídasken. 22 Kaì \jepl}ssonto \pì t_ didax_ a[toû: ‘n gàr didáskvn a[toùw qw \jousían ¡xvn, kaì o[x qw o¥ grammateîw. 23 Kaì ‘n \n t_ sunagvg_ a[tôn ƒnyrvpow \n pneúmati ˙kayárt~, kaì ˙nékrajen, 24 légvn, *Ea, tí =mîn kaì soí, &Ihsoû Nazarhné; )Hlyew ˙polésai =mâw; OÂdá se tíw eÂ, ` ßgiow toû yeoû. 25 Kaì \petímhsen a[t! ` &Ihsoûw, légvn, FimQyhti, kaì ¡jelye \j a[toû. 26 Kaì sparájan a[tòn tò pneûma tò ˙káyarton kaì krájan fvn_ megál+, \jêlyen \j a[toû. 27 Kaì \yamb}yhsan % ste suzhteîn pròw eâutoúw, légontaw, Tí \stin toûto; pántew, v Tíw = didax| = kain| a%u th, –ti kat' \j o u s í a n kaì toîw pneúmasin toîw ˙kayártoiw \pitássei, kaì øpakoúousin a[t!; 1.14 têw basileíaw ♦ — 1.16 Peripatôn dè ♦ Kaì parágvn 1.16 a[toû toû ♦ — 1.16 bállontaw ˙mfíblhstron ♦ ˙mfibállontaw 1.18 e[yévw ♦ e[yùw 1.18 a[tôn ♦ — 1.19 \keîyen ♦ — 1.20 e[yévw ♦ e[yùw

1.21 1.23 1.24 1.26 1.27 1.27

Kapernaoúm kaì e[yévw ♦ Kafarnaoúm kaì e[yùw ‘n ♦ e[yùw ‘n *Ea ♦ — krájan ♦ fvnêsan pántew ♦ ßpantew Tíw = didax| = kain| a%uth –ti ♦ didax| kain|

70




NMO

NMP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

1.28 - 1.44

KATA MARKON 28

&Ejêlyen dè = ˙ko| a[toû e[yùw e†w –lhn t|n períxvron têw Galilaíaw. 29

Kaì e[yévw \k têw sunagvgêw \jelyóntew, ‘lyon e†w t|n o†kían Símvnow kaì &Andréou, metà &IakQbou kaì &Ivánnou. 30 ^H dè penyerà Símvnow katékeito puréssousa, kaì e[yévw légousin a[t! perì a[têw: 31 kaì proselyWn ægeiren a[t}n, krat}saw têw xeiròw a[têw: kaì ˙fêken a[t|n ` puretòw e[yévw, kaì dihkónei a[toîw. 32

&O cíaw dè genoménhw, –te ¡du ` %hliow, ¡feron pròw a[tòn pántaw toùw kakôw ¡xontaw kaì toùw daimonizoménouw: 33 kaì = póliw –lh \p i s u n h g m én h ‘n pròw t|n yúran. 34 Kaì \yerápeusen polloùw kakôw ¡xontaw poikílaiw nósoiw, kaì daimónia pollà \jébalen, kaì o[k æfien laleîn tà daimónia, –ti Ædeisan a[tón. 35

Kaì prv› ¡nnuxon lían ˙nastàw \jêlyen, kaì ˙pêlyen e†w ¡rhmon tópon, k˙keî proshúxeto. 36 Kaì katedívjan a[tòn ` Símvn kaì o¥ met' a[toû: 37 kaì eøróntew a[tòn légousin a[t! –ti Pántew se zhtoûsin. 38 Kaì légei a[toîw, *Agvmen e†w tàw \xoménaw kvmopóleiw, ®na kaì \keî khrújv: e†w toûto gàr \jel}luya. 39 Kaì ‘n khrússvn \n taîw sunagvgaîw a[tôn e†w –lhn t|n Galilaían, kaì tà daimónia \kbállvn.

a[tón xristòn eÂnai

40

Kaì ¡rxetai pròw a[tòn leprów, parakalôn a[tòn kaì gonupetôn a[tón, kaì légvn a[t! –ti &Eàn yél+w, dúnasaí me kayarísai. 41 Ô dè &Ihsoûw splagxnisyeíw, \kteínaw t|n xeîra, %hcato a[toû, kaì légei a[t!, Yélv, kayarísyhti. 42 Kaì e†póntow a[toû e[yévw ˙pêlyen ˙p' a[toû = lépra, kaì \kayarísyh. 43 Kaì \mbrimhsámenow a[t!, e[yévw \jébalen a[tón, 44 kaì légei a[t!, %Ora, mhdenì mhdèn eÊp+w: ˙ll'


1.28 1.28 1.29 1.30 1.31 1.31 1.33 1.35 1.36 1.36 1.37 1.37

1.38 *Agvmen ♦ *Agvmen ˙llaxoû 1.38 \jel}luya ♦ \jêlyon 1.39 ‘n ♦ ‘lyen 1.39 \n taîw sunagvgaîw ♦ e†w tàw sunagvgàw 1.40 kaì gonupetôn a[tón ♦ ˆkaì gonupetôn˜ 1.41 Ô dè &Ihsoûw ♦ Kaì 1.41 %hcato a[toû ♦ a[toû %hcato 1.42 e†póntow a[toû ♦ — 1.42 e[yévw ♦ e[yùw 1.43 e[yévw ♦ e[yùw 1.44 ˙ll' ♦ ˙llà

&Ejêlyen dè ♦ Kaì \jêlyen e†w ♦ pantaxoû e†w e[yévw ♦ e[yùw e[yévw ♦ e[yùw a[têw ♦ — e[yévw ♦ — = póliw –lh \pisunhgménh ‘n ♦ ‘n –lh = póliw \pisunhgménh ¡nnuxon ♦ ¡nnuxa katedívjan ♦ katedívjen ` ♦— eøróntew a[tòn ♦ e˚ron a[tòn kaì se zhtoûsin ♦ zhtoûsín se

71



NMP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

1.45 - 2.12

NMQ

KATA MARKON %upage, seautòn deîjon t! ¥ereî, kaì prosénegke perì toû kayarismoû sou $a prosétajen Mvsêw, e†w martúrion a[toîw. 45 Ô dè \jelyWn ærjato khrússein pollà kaì diafhmízein tòn % ste mhkéti a[tòn dúnasyai fanerôw e†w pólin lógon, v e†selyeîn, ˙ll' ¡jv \n \r}moiw tópoiw ‘n: kaì ærxonto pròw a[tòn pantaxóyen.

2

krábatton

*Egeire krábatton \pì têw gêw ˙fiénai ¡geire krábattón

Kaì e†sêlyen pálin e†w Kapernaoùm di' =merôn: kaì “koúsyh –ti e†w oÂkón \stin. 2 Kaì e[yévw sun}xyhsan % ste mhkéti xvreîn mhdè tà pròw t|n yúran: kaì polloí, v \l á l ei a[toîw tòn lógon. 3 Kaì ¡rxontai pròw a[tón, paralutikòn férontew, a†rómenon øpò tessárvn. 4 Kaì m| dunámenoi proseggísai a[t! dià tòn ªxlon, ˙pestégasan t|n stéghn –pou ‘n, kaì \jorújantew xalôsin tòn krábbaton \f' > ` paralutikòw katékeito. 5 &IdWn dè ` &Ihsoûw t|n pístin a[tôn légei t! paralutik!, Téknon, ˙févntaí soi a¥ a^ martíai sou. 6 )Hsan dé tinew tôn grammatévn \keî kay}menoi, kaì dialogizómenoi \n taîw kardíaiw a[tôn, 7 Tí o˚tow o%utvw laleî blasfhmíaw; Tíw dúnatai ˙fiénai a^martíaw e† m| e<w, ` yeów; 8 Kaì e[yévw \pignoùw ` &Ihsoûw t! pneúmati a[toû –ti o%utvw a[toì dialogízontai \n eâutoîw, eÂpen a[toîw, Tí taûta dialogízesye \n taîw kardíaiw ømôn; 9 Tí \stin e[ k o p Q t er o n , e† p eî n t! paralutik!, &Afévntaí sou a¥ a^martíai, (h e†peîn, *Egeirai, kaì Órón sou tòn krábbaton, kaì peripátei; 10 %Ina dè e†dête –ti \jousían ¡xei ` u¥òw toû ˙nyrQpou ˙fiénai \pì têw gêw a^ martíaw — légei t! paralutik! — 11 Soì légv, ¡geirai kaì Óron tòn krábbatón sou, kaì %upage e†w tòn oÂkón sou. 12 Kaì “géryh e[yévw, kaì 1.44 1.45 1.45 2.1 2.1 2.1 2.1 2.2 2.3 2.4 2.4 2.5 2.5

˙fíentaí sou a¥ a^martíai laleî blasfhmíaw; ♦ laleî; Blasfhmeî. 2.8 e[yévw ♦ e[yùw 2.8 a[toì ♦ — 2.8 eÂpen ♦ légei 2.9 &Afévntaí ♦ &Afíentaí 2.9 *Egeirai ♦ *Egeire 2.9 sou tòn krábbaton ♦ tòn krábattón sou 2.10 \pì têw gêw a^martíaw ♦ a^martíaw \pì têw gêw 2.11 ¡geirai kaì ♦ ¡geire 2.11 krábbatón ♦ krábattón 2.12 e[yévw kaì ♦ kaì e[yùw

Mvsêw ♦ Mvüsêw \n ♦ \p' pantaxóyen ♦ pántoyen e†sêlyen ♦ e†selyWn Kapernaoùm ♦ Kafarnaoùm kaì “koúsyh ♦ “koúsyh e†w oÂkón ♦ \n oÊk~ e[yévw ♦ — pròw a[tón paralutikòn férontew ♦ férontew pròw a[tòn paralutikòn proseggísai ♦ prosenégkai krábbaton \f' > ♦ krábatton –pou &IdWn dè ♦ Kaì †dWn ˙févntaí soi a¥ a^martíai sou ♦

2.7

72




NMQ

NMR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

2.13 - 2.21

KATA MARKON % ste ƒraw tòn krábbaton, \jêlyen \nantíon pántvn: v \jístasyai pántaw, kaì dojázein tòn yeón, légontaw –ti O[dépote o%utvw eÊdomen.

krábatton

13

Kaì \jêlyen pálin parà t|n yálassan: kaì pâw ` ªxlow ærxeto pròw a[tón, kaì \dídasken a[toúw. 14 Kaì parágvn eÂden Leu› tòn toû &Alfaíou kay}menon \pì tò telQnion, kaì légei a[t!, &Akoloúyei moi. Kaì ˙nastàw “koloúyhsen a[t!. 15 Kaì \géneto \n t! katakeîsyai a[tòn \n t_ o†kíŸ a[toû, kaì polloì telônai kaì a^martvloì sunanékeinto t! &Ihsoû kaì toîw mayhtaîw a[toû: ‘san gàr polloí, kaì “koloúyhsan a[t!. 16 Kaì o¥ grammateîw kaì o¥ Farisaîoi, †dóntew a[tòn \syíonta metà tôn telvnôn kaì a^ martvlôn, ¡legon toîw mayhtaîw a[toû, Tí –ti metà tôn telvnôn kaì a^ martvlôn \syíei kaì pínei; 17 Kaì ˙koúsaw ` &Ihsoûw légei a[toîw, O[ xreían ¡xousin o¥ †sxúontew †atroû, ˙ll' o¥ kakôw ¡xontew. O [k ‘lyon kalésai dikaíouw, ˙llà a^ martvlouw e†w metánoian.

Leu›n

18


Kaì ‘san o¥ mayhtaì &Ivánnou kaì o¥ tôn Farisaívn nhsteúontew: kaì ¡rxontai kaì légousin a[t!, Dià tí o¥ mayhtaì &Ivánnou kaì o¥ tôn Farisaívn nhsteúousin, o¥ dè soì mayhtaì o[ nhsteúousin; 19 Kaì eÂpen a[toîw ` &Ihsoûw, M| dúnantai o¥ u¥oì toû numfônow, \n > ` numfíow met' a[tôn \stin, nhsteúein; %Oson xrónon mey' e^ autôn ¡xousin tòn numfíon, o[ dúnantai nhsteúein: 20 \leúsontai dè =mérai –tan ˙pary_ ˙p' a[tôn ` numfíow, kaì tóte nhsteúsousin \n \k eí n a i w taîw =méraiw. 21 Kaì o[deìw \píblhma ]ákouw ˙gnáfou \pirráptei \pì ¥matí~ palai!: e† dè m}, aÊrei tò pl}rvma a[toû tò kainòn toû palaioû, kaì xeîron sxísma 2.17 O[ ♦ ˆ–ti˜ O[ 2.17 e†w metánoian ♦ — 2.18 tôn Farisaívn nhsteúontew ♦ Farisaîoi nhsteúontew 2.18 tôn Farisaívn nhsteúousin ♦ mayhtaì tôn Farisaívn nhsteúousin 2.19 mey' eâutôn ¡xousin tòn numfíon ♦ ¡xousin tòn numfíon met' a[tôn 2.20 \keínaiw taîw =méraiw ♦ \keín+ t_ =mérŸ 2.21 Kaì o[deìw ♦ O[deìw 2.21 \pirráptei \pì ¥matí~ palai! ♦ \piráptei \pì ¥mátion palaión 2.21 a[toû ♦ ˙p' a[toû

2.12 krábbaton ♦ krábatton 2.12 \nantíon ♦ ¡mprosyen 2.12 O[dépote o%utvw ♦ O%utvw o[dépote 2.14 Leu› ♦ Leuìn 2.15 \géneto \n t! ♦ gínetai 2.15 “koloúyhsan ♦ “koloúyoun 2.16 kaì o¥ Farisaîoi ♦ tôn Farisaívn 2.16 a[tòn \syíonta ♦ –ti \syíei 2.16 telvnôn kaì a^martvlôn ¡legon ^ martvlôn kaì telvnôn ♦a ¡legon 2.16 Tí ♦ — 2.16 kaì pínei ♦ —

73



NMR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

2.22 - 3.7

NMS

KATA MARKON gínetai. 22 Kaì o[deìw bállei oÂnon néon e†w ˙skoùw palaioúw: e† dè m}, ]}ssei ` oÂnow ` néow toùw ˙skoúw, kaì ` oÂnow \kxeîtai kaì o¥ ˙skoì ˙poloûntai: ˙llà oÂnon néon e†w ˙skoùw kainoùw blhtéon. 23

Kaì \géneto paraporeúesyai a[tòn \n toîw sábbasin dià tôn sporímvn, kaì ærjanto o¥ mayhtaì a[toû `dòn poieîn tíllontew toùw stáxuaw. 24 Kaì o¥ Farisaîoi ¡legon a[t!, *Ide, tí poioûsin \n toîw sábbasin $o o[k ¡jestin; 25 Kaì a[tòw ¡legen a[toîw, O[dépote ˙négnvte tí \poíhsen Dauíd, –te xreían ¡sxen kaì \peínasen a[tòw kaì o¥ met' a[toû; 26 Pôw e†sêlyen e†w tòn oÂkon toû yeoû \pì &Abiáyar ˙rxierévw, kaì toùw ƒrtouw têw proyésevw ¡fagen, o¬w o[k ¡jestin fageîn e† m| toîw ¥ereûsin, kaì ¡dvken kaì toîw sùn a[t! o{sin; 27 Kaì ¡legen a[toîw, Tò sábbaton dià tòn ƒnyrvpon \géneto, o[x ` % ste kúriów \stin ` u¥òw toû ƒnyrvpow dià tò sábbaton: 28 v ˙nyrQpou kaì toû sabbátou.

3

˙pekatestáyh

Kaì e†sêl yen pálin e†w t|n sunagvg}n, kaì ‘n \keî ƒnyrvpow \jhramménhn ¡xvn t|n xeîra. 2 Kaì paret}roun a[tòn e† toîw sábbasin yerapeúsei a[tón, ®na kathgor}svsin a[toû. 3 Kaì légei t! ˙nyrQp~ t! \jhramménhn ¡xonti t|n xeîra, *Egeirai e†w tò méson. 4 Kaì légei a[toîw, *Ejestin toîw sábbasin ˙gayopoiêsai, (h kakopoiêsai; Cux|n sôsai, (h ˙pokteînai; O¥ dè \siQpvn. 5 Kaì periblecámenow a[toùw met' •rgêw, sullupoúmenow \pì t_ pvrQsei têw kardíaw a[tôn, légei t! ˙nyrQp~, *Ekteinon t|n xeîrá sou. Kaì \jéteinen, kaì ˙pokatestáyh = xeì r a[toû øgi|w qw = ƒllh. 6 Kaì \j el yó n t ew o¥ Farisaîoi e[yév w metà tôn ^Hr~dianôn sumboúlion \poíoun kat' a[toû, –pvw a[tòn ˙polésvsin. 7 Kaì ` &Ihsoûw ˙nexQrhsen metà tôn mayhtôn a[toû pròw t|n 2.27 o[x ♦ kaì o[x 3.3 \jhramménhn ¡xonti t|n xeîra *Egeirai ♦ t|n jhràn xeîra ¡xonti ¡geire 3.4 ˙gayopoiêsai ♦ ˙gayòn poiêsai 3.5 sou ♦ — 3.5 ˙pokatestáyh ♦ ˙pekatestáyh 3.5 øgi|w qw = ƒllh ♦ — 3.6 e[yévw ♦ e[yùw 3.6 \poíoun ♦ \dídoun 3.7 ˙nexQrhsen metà ♦ metà 3.7 pròw ♦ ˙nexQrhsen pròw

2.22 2.22 2.22 2.22 2.22 2.23 2.23 2.23

]}ssei ♦ ]}jei ` néow ♦ — \kxeîtai ♦ ˙póllutai ˙poloûntai ♦ — blhtéon ♦ — paraporeúesyai a[tòn ♦ a[tòn dià ♦ paraporeúesyai dià ærjanto o¥ mayhtaì a[toû ♦ o¥ mayhtaì a[toû ærjanto 2.24 \n ♦ — 2.25 a[tòw ¡legen ♦ légei 2.26 toîw ¥ereûsin ♦ toùw ¥ereîw

74




NMS

NMT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

3.8 - 3.24

KATA MARKON yálassan: kaì polù plêyow ˙pò têw Galilaíaw “koloúyhsan a[t!, kaì ˙pò têw &Ioudaíaw, 8 kaì ˙pò Îerosolúmvn, kaì ˙pò têw &Idoumaíaw, kaì péran toû &Iordánou, kaì o¥ perì Túron kaì Sidôna, plêyow polú, ˙koúsantew –sa \poíei, ‘lyon pròw a[tón . 9 Kaì eÂpen toîw mayhtaîw a[toû ®na ploiárion proskarter_ a[t! dià tòn ªxlon, ®na m| ylíbvsin a[tón. 10 % ste \pipíptein a[t!, ®na a[toû Polloùw gàr \yerápeusen, v ßcvntai, –soi eÂ xo n mástigaw. 11 Kaì tà pneúmata tà ˙káyarta, –tan a[tòn \yeQ r ei , prosépipten a[t!, kaì ¡krazen, légonta –ti Sù eÂ ` u¥òw toû yeoû. 12 Kaì pollà \petíma a[toîw ®na m| faneròn a[tòn poi}svsin.

“koloúyhsen

13

Kaì ˙nabaínei e†w tò ªrow, kaì proskaleîtai o¬w æyelen a[tów: kaì ˙pêlyon pròw a[tón. 14 Kaì \poíhsen dQdeka, ®na „sin met' a[toû, kaì ®na ˙postéll+ a[toùw khrússein, 15 kaì ¡xein \jousían yerapeúein tàw nósouw, kaì \kbállein tà daimónia: 16 kaì \péyhken t! Símvni ªnoma Pétron: 17 kaì &Iákvbon tòn toû Zebedaíou, kaì &Ivánnhn tòn ˙delfòn toû &IakQbou: kaì \péyhken a[toîw •nómata Boanergéw, – \stin, U¥oì Brontêw: 18 kaì &Andréan, kaì Fílippon, kaì Baryolomaîon, kaì Matyaîon, kaì Yvmân, kaì &Iákvbon tòn toû &Alfaíou, kaì Yaddaîon, kaì Símvna tòn Kananíthn, 19 kaì &Ioúdan &IskariQthn, $ow kaì parédvken a[tón. Kaì ¡rxontai e†w oÂkon: 20 kaì sunérxetai pálin ªxlow, % ste m| dúnasyai a[toùw m}te ƒrton fageîn. 21 Kaì v ˙koúsantew o¥ par' a[toû \jêlyon kratêsai a[tón: ¡legon gàr –ti &Ejésth. 22 Kaì o¥ grammateîw o¥ ˙pò Îerosolúmvn katabántew ¡legon –ti Beelzeboùl ¡xei, kaì –ti &En t! ƒrxonti tôn daimonívn \k b á l l ei tà daimónia. 23 Kaì proskalesámenow a[toúw, \n parabolaîw ¡legen a[toîw, Pôw dúnatai Satanâw Satanân \kbállein; 24 Kaì \àn basileía \f' 3.7


3.8 3.8 3.11 3.11 3.12 3.14 3.15

3.16

“koloúyhsan a[t! ♦ ˆ“koloúyhsen˜ o¥ ♦ — ˙koúsantew ♦ ˙koúontew \yeQrei prosépipten ♦ \yeQroun prosépipton ¡krazen légonta ♦ ¡krazon légontew faneròn a[tòn ♦ a[tòn faneròn dQdeka ♦ dQdeka ô¬w kaì & ˙postólouw vnómasen˜ yerapeúein tàw nósouw kaì ♦ —

3.17 3.18 3.18 3.19 3.19 3.20 3.20

kaì \péyhken t! Símvni ªnoma ♦ ˆkaì \poíhsen toùw dQdeka˜ kaì \péyhken ªnoma t! Símvni •nómata Boanergéw ♦ •nómaˆta˜ Boanhrgéw Matyaîon ♦ Mayyaîon Kananíthn ♦ Kananaîon &IskariQthn ♦ &IskariQy ¡rxontai ♦ ¡rxetai ªxlow ♦ ˆ`˜ ªxlow m}te ♦ mhdè

75



NMT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

3.25 - 3.1

diarpásei

NMU

KATA MARKON e^ aut|n merisy_, o[ dúnatai stayênai = basileía \keính. 25 Kaì \àn o†kía \f' eâut|n merisy_, o[ dúnatai stayênai = o†kía \keính. 26 Kaì e† ` Satanâw ˙nésth \f' e^ autòn kaì meméristai, o[ dúnatai stayênai, ˙llà télow ¡xei. 27 O[deìw dúnatai tà skeúh toû †sxuroû, e†selyWn e†w t|n o†kían a[toû, diarpásai, \àn m| prôton tòn †sxuròn d}s+, kaì tóte t|n o†kían a[toû diarpás+. 28 &Am|n légv ømîn, –ti pánta ˙fey}setai tà a^ mart}mata toîw u¥oîw tôn ˙nyrQpvn, kaì blasfhmíai –saw ©n blasfhm}svsin: 29 $o w d' ©n blasfhm}s+ e†w tò pneûma tò ßgion, o[k ¡xei ƒfesin e†w tòn a†ôna, ˙ll' ¡noxów \stin a†vníou krísevw. 30 %O ti ¡legon, Pneûma ˙káyarton ¡xei. 31

*Erxontai o{n o¥ ˙delfoì kaì = m}thr a[toû, kaì ¡jv e^ stôtew ˙pésteilan pròw a[tón, fvnoûntew a[tón. 32 Kaì \káyhto ªxlow perì a[tón: eÂpon dè a[t!, &Idoú, = m}thr sou kaì o¥ ˙delfoí sou kaì a¥ ˙delfaí sou ¡jv zhtoûsín se. 33 Kaì ˙pekríyh a[toîw légvn, Tíw \stin = m}thr mou (h o¥ ˙delfoí mou; 34 Kaì periblecámenow kúkl~ toùw perì a[tòn kayhménouw, légei, *Ide, = m}thr mou kaì o¥ ˙delfoí mou. 35 $O w gàr ©n poi}s+ tò yélhma toû yeoû, o˚tow ˙delfów mou kaì ˙delf} mou kaì m}thr \stín.

4

Kaì pálin ærjato didáskein parà t|n yálassan. Kaì % ste a[tòn \mbánta e†w sun}xyh pròw a[tòn ªxlow polúw, v tò ploîon kayêsyai \n t_ yaláss+: kaì pâw ` ªxlow pròw t|n

3.25 3.26 3.26 3.27 3.27 3.27 3.28 3.28 3.28 3.29 3.29 3.31 3.31

a[toû 3.31 e^stôtew ♦ st}kontew 3.31 fvnoûntew ♦ kaloûntew 3.32 ªxlow perì a[tón ♦ perì a[tòn ªxlow 3.32 eÂpon dè ♦ kaì légousin 3.32 kaì a¥ ˙delfaí sou ♦ ˆkaì a¥ ˙delfaí sou˜ 3.33 ˙pekríyh a[toîw légvn ♦ ˙pokriyeìw a[toîw légei 3.33 (h o¥ ♦ kaì o¥ 3.33 ˙delfoí mou ♦ ˙delfoí ˆmou˜ 3.34 kúkl~ toùw perì a[tòn ♦ toùw perì a[tòn kúkl~ 3.35 gàr ♦ ˆgàr˜ 3.35 ˙delf} mou ♦ ˙delf| 4.1 sun}xyh ♦ sunágetai 4.1 polúw ♦ pleîstow 4.1 \mbánta e†w tò ploîon ♦ e†w ploîon \mbánta

dúnatai stayênai = o†kía \keính ♦ dun}setai = o†kía \keính stayênai meméristai ♦ \merísyh stayênai ♦ stênai O[deìw dúnatai ♦ &All' o[ dúnatai o[deìw tà skeúh toû †sxuroû e†selyWn e†w t|n o†kían ♦ e†w t|n o†kían toû †sxuroû e†selyWn tà skeúh diarpás+ ♦ diarpásei tà a^mart}mata toîw u¥oîw tôn ˙nyrQpvn ♦ toîw u¥oîw tôn ˙nyrQpvn tà a^mart}mata kaì ♦ kaì a¥ –saw ©n ♦ –sa \àn ˙ll' ♦ ˙llà krísevw ♦ a^mart}matow *Erxontai o{n ♦ Kaì ¡rxetai o¥ ˙delfoì kaì = m}thr a[toû ♦ = m}thr a[toû kaì o¥ ˙delfòì

76




NMU

NMV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

4.2 - 4.18

KATA MARKON yá l a s s a n \p ì têw gêw ‘n. 2 Kaì \dídasken a[toùw \n parabolaîw pollá, kaì ¡legen a[toîw \n t_ didax_ a[toû, 3 &Akoúete: †doú, \jêlyen ` speírvn toû speîrai: 4 kaì \géneto \n t! speírein, $o mèn ¡pesen parà t|n `dón, kaì ‘lyen tà peteinà kaì katéfagen a[tó. 5 *A l l o dè ¡pesen \pì tò petrôdew, –pou o[k eÂxen gên poll}n: kaì e[yévw \janéteilen, dià tò m| ¡xei n báyow gêw: 6 =líou dè ˙nateílantow \kaumatísyh, kaì dià tò m| ¡xein ]ízan \jhrányh. 7 Kaì ƒllo ¡p es en e† w tàw ˙kányaw, kaì ˙nébhsan a¥ ƒkanyai, kaì sunépnijan a[tó, kaì karpòn o[k ¡dvken. 8 Kaì ƒllo ¡pesen e†w t|n gên t|n kal}n: kaì \dídou karpòn ˙nabaínonta kaì a[jánonta, kaì ¡feren \n triákonta, kaì \n e^j}konta, kaì \n e^katón. 9 Kaì ¡legen $O ¡xvn „ta ˙koúein ˙kouétv. 10

%O te dè \géneto katamónaw, “rQthsan a[tòn o¥ perì a[tòn sùn toîw dQdeka t|n parabol}n. 11 Kaì ¡legen a[toîw, Ûmîn dédotai gnônai tò must}rion têw basileíaw toû yeoû: \keínoiw dè toîw ¡jv, \n parabolaîw tà pánta gínetai: 12 ®na blépontew blépvsin, kaì m| Êdvsin: kaì ˙koúontew ˙koúvsin, kaì m| suniôsin: m}pote \pistrécvsin, kaì ˙fey_ a[toîw tà a^mart}mata. 13 Kaì légei a[toîw, O[k oÊdate t|n parabol|n taúthn; Kaì pôw pásaw tàw parabolàw gnQsesye; 14 Ô speírvn tòn lógon speírei. 15 O˚toi dé e†sin o¥ parà t|n `dón, –pou speíretai ` lógow, kaì –tan ˙koúsvsin, e[yévw ¡rxetai ` Satanâw kaì aÊrei tòn lógon tòn \sparménon \n taîw kardíaiw a[tôn. 16 Kaì o˚toí e†sin `moívw o¥ \pì tà petrQdh speirómenoi, o®, –tan ˙koúsvsin tòn lógon, e[yévw metà xarâw lambánousin a[tón, 17 kaì o[k ¡xousin ]ízan \n e^ autoîw, ˙llà próskairoí e†sin: eÂta genoménhw ylícevw (h divgmoû dià tòn lógon, e[yévw skandalízontai. 18 Kaì o˚toí e†sin o¥ e†w


4.1 4.3 4.5 4.5 4.6 4.8 4.8 4.8 4.9 4.10

mónaw “rQtvn 4.10 t|n parabol}n ♦ tàw paraboláw 4.11 dédotai gnônai tò must}rion ♦ tò must}rion dédotai 4.12 tà a^mart}mata ♦ — 4.15 e[yévw ♦ e[yùw 4.15 \n taîw kardíaiw a[tôn ♦ e†w a[toúw 4.16 `moívw ♦ — 4.16 e[yévw ♦ e[yùw 4.17 e[yévw ♦ e[yùw 4.18 o˚toí ♦ ƒlloi

‘n ♦ ‘san toû ♦ — *Allo dè ♦ kaì ƒllo e[yévw ♦ e[yùw =líou dè ˙nateílantow ♦ kaì –te ˙néteilen ` %hliow ƒllo ♦ ƒlla a[jánonta ♦ a[janómena \n...\n...\n ♦ £n...£n...£n $O ¡xvn ♦ $ow ¡xei %Ote dè \géneto katamónaw “rQthsan ♦ Kaì –te \géneto katà

77



NMV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

4.19 - 4.32

NNM

KATA MARKON tàw ˙kányaw speirómenoi, o¥ tòn lógon ˙koúontew, 19 kaì a¥ mérimnai toû a†ônow toútou, kaì = ˙páth toû ploútou, kaì a¥ perì tà loipà \piyumíai e†sporeuómenai sumpnígousin tòn lógon, kaì ƒkarpow gínetai. 20 Kaì o˚toí e†sin o¥ \pì t|n gên t|n kal|n sparéntew, o®tinew ˙koúousin tòn lógon, kaì paradéxontai, kaì karpoforoûsin, \n triákonta, kaì \n e^j}konta, kaì \n e^katón. 21

Kaì ¡legen a[toîw, M}ti ` lúxnow ¡rxetai ®na øpò tòn módion tey_ (h øpò t|n klínhn; O [x ®na \pì t|n luxnían \pitey_; 22 O[ gár \stín ti kruptón, $o \àn m| fanervy_: o[dè \géneto ˙pókrufon, ˙ll' ®na e†w faneròn ¡ly+. 23 EÊ tiw ¡xei „ta ˙koúein ˙kouétv. 24 Kaì ¡legen a[toîw, Blépete tí ˙koúete. &En > métr~ metreîte metrhy}setai ømîn, kaì prostey} s et a i ømîn toîw ˙koúousin. 25 $O w gàr ©n ¡x+ , doy}setai a[t!: kaì $ow o[k ¡xei, kaì $o ¡xei ˙ry}setai ˙p' a[toû. 26

Kaì ¡legen, O%utvw \stìn = basileía toû yeoû, qw \àn ƒnyrvpow bál+ tòn spóron \pì têw gêw, 27 kaì kayeúd+ kaì \geírhtai núkta kaì =méran, kaì ` spórow blastán+ kaì mhkúnhtai qw o[k oÂden a[tów. 28 A[tomáth gàr = gê karpoforeî, prôton xórton, eÂta stáxun, eÂta pl}rh sîton \n t! stáxuï. 29 %O tan dè parad! ` karpów, e[yévw ˙postéllei tò drépanon, –ti parésthken ` yerismów. `moiQsomen

30

Kaì ¡legen, Tíni `moiQsvmen t|n basileían toû yeoû; (H \n poíŸ parabol_ parabálvmen a[t}n; 31 ^Vw kókkon sinápevw, –w, –tan spar_ \pì têw gêw, mikróterow pántvn tôn spermátvn \stìn tôn \pì têw gêw: 32 kaì –tan spar_, 4.18 4.18 4.19 4.20 4.20 4.21 4.21 4.22 4.22 4.24 4.25

\àn ♦ — blastán+ ♦ blastÅ gàr ♦ — pl}rh ♦ pl}rhˆw˜ parad! ♦ paradoî e[yévw ♦ e[yùw Tíni `moiQsvmen ♦ pôw `moiQsvmen 4.30 poíŸ parabol_ parabálvmen a[t}n ♦ tíni a[t|n parabol_ yômen 4.31 kókkon ♦ kókk~ 4.31 mikróterow ♦ mikróteron ºn 4.31 \stìn ♦ — 4.26 4.27 4.28 4.28 4.29 4.29 4.30

o¥ tòn ♦ o˚toí e†sin o¥ tòn ˙koúontew ♦ ˙koúsantew toútou ♦ — o˚toí ♦ \keînoí \n...\n...\n ♦ £n...£n...£n ` lúxnow ¡rxetai ♦ ¡rxetai ` lúxnow \pitey_ ♦ tey_ ti kruptón $o \àn m| ♦ kruptòn \àn m| ®na e†w faneròn ¡ly+ ♦ ¡ly+ e†w fanerón toîw ˙koúousin ♦ — ©n ¡x+ ♦ ¡xei

78




NNM

NNN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

4.33 - 5.5

KATA MARKON ˙nabaínei, kaì gínetai pántvn tôn laxánvn meízvn, kaì poieî % ste dúnasyai øpò t|n skiàn a[toû tà kládouw megálouw, v peteinà toû o[ranoû kataskhnoûn. 33 Kaì toiaútaiw parabolaîw pollaîw \lálei a[toîw tòn lógon, kayWw \dúnanto ˙koúein: 34 xvrìw dè parabolêw o[k \lálei a[toîw: kat' †dían dè toîw mayhtaîw a[toû \péluen pánta. 35

Kaì légei a[toîw \n \keín+ t_ =mérŸ, •cíaw genoménhw, Diélyvmen e†w tò péran. 36 Kaì ˙féntew tòn ªxlon, paralambánousin a[tòn qw ‘n \n t! ploí~. Kaì ƒlla dè ploiária ‘n met' a[toû. 37 Kaì gínetai laîlac ˙némou % ste a[tò megálh: tà dè kúmata \péballen e†w tò ploîon, v 38 ædh gem í z es ya i . Kaì ‘n a[tòw \pì t_ prúmn+ \pì tò proskefálaion kayeúdvn: kaì diegeírousin a[tón, kaì légousin a[t!, Didáskale, o[ mélei soi –ti ˙pollúmeya; 39 Kaì diegeryeìw \petímhsen t! ˙ném~, kaì eÂpen t_ yaláss+, SiQpa, pefímvso. Kaì \kópasen ` ƒnemow, kaì \géneto gal}nh megálh. 40 Kaì eÂpen a[toîw, Tí deiloí \ste o%utvw; Pôw o[k ¡xete pístin; 41 Kaì \fob}yhsan fóbon mégan, kaì ¡legon pròw ˙ll}louw, Tíw ƒra o˚tów \stin, –ti kaì ` ƒnemow kaì = yálassa øpakoúousin a[t!;

\pébalen

5

Kaì ‘lyon e†w tò péran têw yalásshw, e†w t|n xQran tôn Gadarhnôn. 2 Kaì \jelyónti a[t! \k toû ploíou, e[yévw ˙p}nthsen a[t! \k tôn mnhmeívn ƒnyrvpow \n pneúmati ˙kayárt~, 3 $ow t|n katoíkhsin eÂxen \n toîw mn}masin: kaì o·te a^ lúsesin o[deìw \dúnato a[tòn dêsai, 4 dià tò a[tòn pollákiw pédaiw kaì a^lúsesin dedésyai, kaì diespâsyai øp' a[toû tàw a^lúseiw, kaì tàw pédaw suntetrífyai: kaì o[deìw a[tòn Êsxuen damásai: 5 kaì dià pantów, nuktòw kaì =méraw, \n toîw ªresin kaì \n toîw mn}masin ‘n krázvn kaì katakóptvn

4.32


4.33 4.34 4.36 4.37 4.37 4.37 4.38 4.38 4.40

O·pv 4.41 øpakoúousin ♦ øpakoúei 5.1 Gadarhnôn ♦ Gerashnôn 5.2 \jelyónti a[t! ♦ \jelyóntow a[toû 5.2 e[yévw ˙p}nthsen ♦ e[yùw øp}nthsen 5.3 o·te a^lúsesin ♦ o[dè a^lúsei o[kéti 5.4 a[tòn Êsxuen ♦ Êsxuen a[tòn 5.5 ªresin ♦ mn}masin 5.5 mn}masin ♦ ªresin

pántvn tôn laxánvn meízvn ♦ meîzon pántvn tôn laxánvn \dúnanto ♦ “dúnanto mayhtaîw a[toû ♦ †díoiw mayhtaîw dè ploiária ♦ ploîa ˙némou megálh ♦ megálh ˙némou tà dè ♦ kaì tà a[tò ædh gemízesyai ♦ ædh gemízesyai tò ploîon ‘n a[tòw \pì t_ ♦ a[tòw ‘n \n t_ diegeírousin ♦ \geírousin \ste o%utvw; Pôw o[k ♦ \ste;

79



NNN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

5.6 - 5.20

NNO

KATA MARKON eâutòn líyoiw. 6 &IdWn dè tòn &Ihsoûn ˙pò makróyen, ¡dramen kaì prosekúnhsen a[t!, 7 kaì krájaw fvn_ megál+ eÂpen, Tí \moì kaì soí, &Ihsoû, u¥è toû yeoû toû øcístou; Ôrkízv se tòn yeón, m} me basanís+w. 8 *Elegen gàr a[t!, *Ejelye, tò pneûma tò ˙káyarton, \k toû ˙nyrQpou. 9 Kaì \phrQta a[tón, Tí soi ªnoma; Kaì ˙pekríyh, légvn, LegeWn ªnomá moi, –ti polloí \smen. 10 Kaì parekálei a[tòn pollá, ®na m| a[toùw ˙posteíl+ ¡jv têw xQraw. 11 )Hn dè \keî pròw t! ªrei ˙gélh xoírvn megálh boskoménh: 12 kaì parekálesan a[tòn pántew o¥ daímonew, légontew, Pémcon =mâw e†w toùw xoírouw, ®na e†w a[toùw e†sélyvmen. 13 Kaì \pétrecen a[toîw e[yévw ` &Ihsoûw. Kaì \jelyónta tà pneúmata tà ˙káyarta e†sêlyon e†w toùw % rmhsen = ˙gélh katà toû krhmnoû e†w t|n xoírouw: kaì v yá l a s s a n : ‘san dè qw disxílioi: kaì \pnígonto \n t_ ya l á s s + . 14 O¥ dè bóskontew toùw xoírouw ¡fugon, kaì ˙n}ggeilan e†w t|n pólin kaì e†w toùw ˙groúw. Kaì \jêlyon †deîn tí \stin tò gegonów: 15 kaì ¡rxontai pròw tòn &Ihsoûn, kaì yevroûsin tòn daimonizómenon kay}menon kaì ¥matisménon kaì svfronoûnta, tòn \sxhkóta tòn Legeôna: kaì \fob}yhsan. 16 Dihg}santo dè a[toîw o¥ †dóntew pôw \géneto t! daimonizomén~, kaì perì tôn xoírvn. 17 Kaì ærjanto parakaleîn a[tòn ˙pelyeîn ˙pò tôn `rívn a[tôn. 18 Kaì \m b á n t o w a[toû e†w tò ploîon, parekálei a[tòn ` daimonisyeíw, ®na ” met' a[toû. 19 Ô dè &Ihsoûw o[k ˙fêken a[tón, ˙llà légei a[t!, %Upage e†w tòn oÂkón sou pròw toùw soúw, kaì ˙nággeilon a[toîw –sa soi ` kúriow pepoíhken, kaì “léhsén se. 20 Kaì ˙pêlyen kaì ærjato khrússein \n t_ Dekapólei –sa \poíhsen a[t! ` &Ihsoûw: kaì pántew \yaúmazon.

5.6 5.7 5.9 5.9 5.9 5.10 5.12 5.13 5.13 5.14 5.14

5.14 ˙n}ggeilan ♦ ˙p}ggeilan 5.14 \jêlyon ♦ ‘lyon 5.15 kay}menon kaì ¥matisménon ♦ kay}menon ¥matisménon 5.15 Legeôna ♦ Legiôna 5.16 Dihg}santo dè ♦ Kaì dihg}santo 5.18 \mbántow ♦ \mbaínontow 5.18 ” met' a[toû ♦ met' a[toû ” 5.19 Ô dè &Ihsoûw ♦ Kaì 5.19 ˙nággeilon ♦ ˙pággeilon 5.19 soi ` kúriow ♦ ` kúriów soi

&IdWn dè ♦ Kaì †dWn eÂpen ♦ légei soi ªnoma ♦ ªnomá soi ˙pekríyh légvn ♦ légei a[t! LegeWn ♦ LegiWn a[toùw ♦ a[tà pántew o¥ daímonew ♦ — e[yévw ` &Ihsoûw ♦ — ‘san dè ♦ — O¥ dè ♦ Kaì o¥ toùw xoírouw ♦ a[toùw

80




NNO

NNP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

5.21 - 5.37

KATA MARKON 21

Kaì diaperásantow toû &Ihsoû \n t! ploí~ pálin e†w tò péran, sun}xyh ªxlow polùw \p' a[tón, kaì ‘n parà t|n yálassan. 22 Kaì †doú, ¡rxetai e<w tôn ˙rxisunagQgvn, •nómati &Iáeirow, kaì †dWn a[tón, píptei pròw toùw pódaw a[toû, 23 kaì parekálei a[tòn pollá, légvn –ti Tò yugátrión mou \sxátvw ¡xei: ®na \lyWn \piy_w a[t_ tàw xeîraw, –pvw svy_ kaì z}setai. 24 Kaì ˙pêlyen met' a[toû: kaì “koloúyei a[t! ªxlow polúw, kaì sunéylibon a[tón. 25

Kaì gun} tiw o{sa \n ]úsei a®matow ¡th dQdeka, 26 kaì pollà payoûsa øpò pollôn †atrôn, kaì dapan}sasa tà par' & a[têw pánta, kaì mhdèn vfelhyeî sa, ˙llà mâllon e†w tò 27 xeîron \lyoûsa, ˙koúsasa perì toû &Ihsoû, \lyoûsa \n t! ªxl~ ªpisyen, %hcato toû ¥matíou a[toû: 28 ¡legen gàr –ti K©n tôn ¥matívn a[toû ßcvmai, svy}somai. 29 Kaì e[yév w \jhrányh = phg| toû a®matow a[têw, kaì ¡gnv t! sQmati –ti Êatai ˙pò têw mástigow. 30 Kaì e[yévw ` &Ihsoûw \pignoùw \n eâut! t|n \j a[toû dúnamin \jelyoûsan, \pistrafeìw \n t! ªxl~, ¡legen, Tíw mou %hcato tôn ¥matívn; 31 Kaì ¡legon a[t! o¥ mayhtaì a[toû, Blépeiw tòn ªxlon sunylíbontá se, kaì légeiw, Tíw mou %hcato; 32 Kaì perieblépeto †deîn t|n toûto poi}sasan. 33 ^H dè gun| fobhyeîsa kaì trémousa, e†duîa $o gégonen \p' a[t_, ‘lyen kaì prosépesen a[t!, kaì eÂpen a[t! pâsan t|n ˙l}yeian. 34 Ô dè eÂpen a[t_, yúgater, = pístiw sou sésvkén se: %u page e†w e†r}nhn, kaì Êsyi øgi|w ˙pò têw mástigów sou. 35


*Eti a[toû laloûntow, ¡rxontai ˙pò toû ˙rxisunagQgou, légontew –ti ^H yugáthr sou ˙péyanen: tí ¡ti skúlleiw tòn didáskalon; 36 Ô dè &Ihsoûw e[yévw ˙koúsaw tòn lógon laloúmenon légei t! ˙rxisunagQg~, M| foboû, mónon písteue. 37 Kaì o[k ˙fêken o[déna a[t! sunakolouyêsai, e† m| Pétron kaì &Iákvbon kaì &Ivánnhn tòn ˙delfòn &IakQbou. 5.28 5.28 5.29 5.30 5.33 5.34 5.36 5.37 5.37

5.21 5.22 5.22 5.23 5.23

\n t! ploí~ ♦ ˆ\n t! ploí~˜ †doú ♦ — &Iáeirow ♦ &Iáïrow parekálei ♦ parakaleî a[t_ tàw xeîraw –pvw ♦ tàw xeîraw a[t_ ®na 5.23 z}setai ♦ z}s+ 5.25 tiw ♦ — 5.25 ¡th dQdeka ♦ dQdeka ¡th

K©n ♦ &Eàn ßcvmai k©n ßcvmai ♦ — e[yévw ♦ e[yùw e[yévw ♦ e[yùw \p' ♦ — yúgater ♦ yugáthr e[yévw ˙koúsaw ♦ parakoúsaw a[t! ♦ met' a[toû Pétron ♦ tòn Pétron

81



NNP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

5.38 - 6.7

NNQ

KATA MARKON 38

Kaì ¡rxetai e†w tòn oÂkon toû ˙rxisunagQgou, kaì yevreî yórubon, klaíontaw kaì ˙lalázontaw pollá. 39 Kaì e†selyWn légei a[toîw, Tí yorubeîsye kaì klaíete; Tò paidíon o[k ˙péyanen, ˙llà kayeúdei. 40 Kaì kategélvn a[toû. Ô dé, \kbalWn pántaw, paralambánei tòn patéra toû paidíou kaì t|n mhtéra kaì toùw met' a[toû, kaì e†sporeúetai –pou ‘n tò paidíon ˙nakeímenon. 41 Kaì krat}saw têw xeiròw toû paidíou, légei a[t_, Taliyá, koûmi: – \stin meyermhneuómenon, Tò korásion, soì légv, ¡geirai. 42 Kaì e[yévw ˙nésth tò korásion kaì periepátei, ‘n gàr \tôn dQdeka: kaì \jésthsan \kstásei megál+. 43 Kaì diesteílato a[toîw pollà ®na mhdeìw gn! toûto: kaì eÂpen doyênai a[t_ fageîn.

6

Kaì \jêlyen \keîyen, kaì ‘lyen e†w t|n patrída a[toû: kaì ˙kolouyoûsin a[t! o¥ mayhtaì a[toû. 2 Kaì genoménou sabbátou, ærjato \n t_ sunagvg_ didáskein: kaì polloì ˙koúontew \jepl}ssonto, légontew, Póyen toút~ taûta; Kaì tíw = sofía = doyeîsa a[t!, kaì dunámeiw toiaûtai dià tôn xeirôn a[toû gínontai; 3 O[x o˚tów \stin ` téktvn, ` u¥òw Maríaw, ˙delfòw dè &IakQbou kaì &Ivsê kaì &Ioúda kaì Símvnow; Kaì o[k e†sìn a¥ ˙delfaì a[toû @de pròw =mâw; Kaì \skandalízonto \n a[t!. 4 *Elegen dè a[toîw ` &Ihsoûw –ti O[k ¡stin prof}thw ƒtimow, e† m| \n t_ patrídi a[toû, kaì \n toîw suggenésin kaì \n t_ o†kíŸ a[toû. 5 Kaì o[k “dúnato \keî o[demían dúnamin poiêsai, e† m| •lígoiw ˙rrQstoiw \piyeìw tàw xeîraw, \yerápeusen. 6 Kaì \yaúmazen dià t|n ˙pistían a[tôn. Kaì periêgen tàw kQmaw kúkl~ didáskvn. 7

Kaì proskaleîtai toùw dQdeka, kaì ærjato a[toùw ˙postéllein dúo dúo, kaì \d í d o u a[toîw \jousían tôn 5.38 5.38 5.40 5.40 5.41 5.41 5.42 5.42 5.43 6.1 6.2

¡rxetai ♦ ¡rxontai klaíontaw ♦ kaì klaíontaw Ô ♦ A[tòw ˙nakeímenon ♦ — koûmi ♦ koûm ¡geirai ♦ ¡geire e[yévw ♦ e[yùw \kstásei ♦ ê[yùw˜ \kstásei gn! ♦ gnoî ‘lyen ♦ ¡rxetai \n t_ sunagvg_ didáskein ♦

6.2 6.2 6.3 6.3 6.3 6.4 6.4 6.5

didáskein \n t_ sunagvg_ a[t! kaì ♦ toút~ kaì a¥ gínontai ♦ ginómenai Maríaw ♦ têw Maríaw ˙delfòw dè ♦ kaì ˙delfòw &Ivsê ♦ &Ivsêtow *Elegen dè ♦ kaì ¡legen suggenésin ♦ suggeneûsin a[toû “dúnato \keî o[demían dúnamin poiêsai ♦ \dúnato \keî poiêsai o[demían dúnamin

82




NNQ

NNR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

6.8 - 6.22

KATA MARKON pneumátvn tôn ˙kayártvn. 8 Kaì par}ggeilen a[toîw ®na mhdèn aÊrvsin e†w `dón, e† m| ]ábdon mónon: m| p}ran, m| ƒrton, m| e† w t|n zQnhn xalkón: 9 ˙ll' øpodedeménouw sandália: kaì m| \ndúshsye dúo xitônaw. 10 Kaì ¡legen a[toîw, %Opou \àn e†sélyhte e†w o†kían, \keî ménete £vw ©n \jélyhte \keîyen. 11 Kaì –soi ©n m| déjvntai ømâw, mhdè ˙koúsvsin ømôn, \kporeuómenoi \keîyen, \ktinájate tòn xoûn tòn øpokátv tôn podôn ømôn e†w martúrion a[toîw. &Am|n légv ømîn, ˙nektóteron ¡stai Sodómoiw (h Gomórroiw \n =mérŸ krísevw, (h t_ pólei \keín+. 12 Kaì \jelyóntew \k}russon ®na metano}svsin: 13 kaì daimónia pollà \jéballon, kaì æleifon \laí~ polloùw ˙rrQstouw kaì \yerápeuon. 14

Kaì ækousen ` basileùw ^Hrœdhw, faneròn gàr \géneto tò ªnoma a[toû, kaì ¡legen –ti &Ivánnhw ` baptízvn \k nekrôn “géryh, kaì dià toûto \nergoûsin a¥ dunámeiw \n a[t!. 15 *A l l o i ¡l eg o n –ti &Hlíaw \stín: ƒlloi dè ¡legon –ti Prof}thw \stín, qw e<w tôn profhtôn. 16 &Akoúsaw dè ^Hrœdhw eÂpen –ti $On \gW ˙pekefálisa &Ivánnhn, o˚tów \stin: a[tòw “géryh \k nek r ô n . 17 A[tòw gàr ` ^Hrœdhw ˙posteílaw \kráthsen tòn &Ivánnhn, kaì ¡dhsen a[tòn \n fulak_, dià ^Hr~diáda t|n gunaîka Filíppou toû ˙delfoû a[toû, –ti a[t|n \gámhsen. 18 *Elegen gàr ` &Ivánnhw t! ^Hrœd+ –ti O[k ¡jestín soi ¡xein t|n gunaîka toû ˙delfoû sou. 19 ^H dè ^Hr~diàw \neîxen a[t!, kaì æyelen a[tòn ˙pokteînai: kaì o[k “dúnato: 20 ` gàr ^Hrœdhw \fobeîto tòn &Ivánnhn, e†dWw a[tòn ƒndra díkaion kaì ßgion, kaì sunet}rei a[tón: kaì ˙koúsaw a[toû, pollà \p o í ei , kaì =dévw a[toû ækouen. 21 Kaì genoménhw =méraw e[kaírou, –te ^Hrœdhw toîw genesíoiw a[toû deîpnon \poíei toîw megistâsin a[toû kaì toîw xiliárxoiw kaì toîw prQtoiw têw Galilaíaw, 22 kaì e†selyoúshw têw yugatròw 6.14 ¡legen ♦ ¡legon 6.14 \k nekrôn “géryh ♦ \g}gertai \k nekrôn 6.15 *Alloi ¡legon ♦ *Alloi dè ¡legon 6.15 \stín qw ♦ qw 6.16 ^Hrœdhw eÂpen –ti ♦ ` ^Hrœdhw ¡legen 6.16 \stin a[tòw “géryh \k nekrôn ♦ “géryh 6.20 \poíei ♦ “pórei 6.21 \poíei ♦ \poíhsen

6.8


` ^Hrœdhw

p}ran m| ƒrton ♦ ƒrton m| p}ran 6.9 ˙ll' ♦ ˙llà 6.11 –soi ©n m| déjvntai ♦ $ow ©n tópow m| déjhtai 6.11 &Am|n légv ømîn ˙nektóteron ¡stai Sodómoiw (h Gomórroiw \n =mérŸ krísevw (h t_ pólei \keín+ ♦— 6.12 \k}russon ®na metano}svsin ♦ \k}rujan ®na metanoôsin

83



NNR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

6.23 - 6.35

NNS

KATA MARKON a[têw têw ^Hr~diádow kaì •rxhsaménhw, kaì ˙resáshw t! ^H r œ d + kaì toîw sunanakeiménoiw, eÂpen ` basileùw t! * mosen korasí~, AÊthsón me $o \àn yél+w, kaì dQsv soí: 23 kaì v a[t_ –ti $O \án me a†t}s+w, dQsv soí, £vw =mísouw têw basileíaw mou. 24 ^H dè \jelyoûsa eÂpen t_ mhtrì a[têw, Tí a†t}somai; ^H dè eÂpen, T|n kefal|n &Ivánnou toû baptistoû. 25 Kaì e†selyoûsa e[yévw metà spoudêw pròw tòn basiléa, &+t}sato, légousa, Yélv ®na moi d!w \jautêw \pì pínaki t|n kefal|n &Ivánnou toû baptistoû. 26 Kaì perílupow genómenow ` basileúw, dià toùw –rkouw kaì toùw sunanakeiménouw o[k “yél h s en a[t|n ˙yet ê s a i . 27 Kaì e[yév w ˙posteílaw ` basileùw spekoulátora \pétajen \nexyênai t|n kefal|n a[toû. 28 Ô dè ˙pelyWn ˙pekefálisen a[tòn \n t_ fulak_, kaì ænegken t|n kefal|n a[toû \pì pínaki, kaì ¡dvken a[t|n t! korasí~: kaì tò korásion ¡dvken a[t|n t_ mhtrì a[têw. 29 Kaì ˙koúsantew o¥ mayhtaì a[toû ‘lyon, kaì ‘ran tò ptôma a[toû, kaì ¡yhkan a[tò \n mnhmeí~. 30

Kaì sunágontai o¥ ˙póstoloi pròw tòn &Ihsoûn, kaì ˙p}ggeilan a[t! pánta, kaì –sa \poíhsan kaì –sa \dídajan. 31 Kaì eÂpen a[toîw, Deûte ømeîw a[toì kat' †dían e†w ¡rhmon tópon, kaì ˙napaúesye •lígon. )Hsan gàr o¥ \rxómenoi kaì o¥ øpágontew polloí, kaì o[dè fageîn e[kaíroun. 32 Kaì ˙pêlyon e†w ¡rhmon tópon t! ploí~ kat' †dían. 33 Kaì eÂdon a[toùw øpágontaw kaì \pégnvsan a[tòn polloí, kaì pez_ ˙pò pasôn tôn pólevn sunédramon \keî, kaì proêlyon a[toúw, kaì sunêlyon pròw a[tón. 34 Kaì \jelyWn eÂden ` &Ihsoûw polùn ªxlon, kaì \splagxnísyh \p' a[toîw, –ti ‘san qw próbata m| ¡xonta poiména: kaì ærjato didáskein a[toùw pollá. 35 Kaì % raw pollêw genoménhw, proselyóntew a[t! o¥ mayhtaì ædh v a[t}n e[yévw ♦ e[yùw \nexyênai ♦ \négkai Ô dè ♦ Kaì pánta kaì ♦ pánta eÂpen ♦ légei ˙napaúesye ♦ ˙napaúsasye e†w ¡rhmon tópon t! ploí~ ♦ \n t! ploí~ e†w ¡rhmon tópon 6.33 a[tòn polloí ♦ polloì 6.33 kaì sunêlyon pròw a[tón ♦ — 6.34 ` &Ihsoûw ♦ — 6.34 a[toîw ♦ a[toúw

6.22 a[têw têw ♦ a[toû 6.22 kaì ˙resáshw ♦ æresen 6.23 –ti $O ♦ ˆpollà˜ %O ti 6.24 ^H dè \jelyoûsa ♦ Kaì \jelyoûsa 6.24 a†t}somai ♦ a†t}svmai 6.24 baptistoû ♦ baptízontow 6.25 e[yévw ♦ e[yùw 6.25 moi d!w \jautêw ♦ \jautêw d!w moi 6.26 sunanakeiménouw ♦ ˙nakeiménouw 6.26 a[t|n ˙yetêsai ♦ ˙yetêsai

6.27 6.27 6.28 6.30 6.31 6.31 6.32

84




NNS

NNT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

6.36 - 6.51

KATA MARKON % ra poll}: a[toû légousin –ti *Erhmów \stin ` tópow, kaì ædh v 36 ˙póluson a[toúw, ®na ˙pelyóntew e†w toùw kúkl~ ˙groùw kaì kQmaw ˙gorásvsin e^ autoîw ƒrtouw. Tí gàr fágvsin o[k ¡xousin. 37 Ô dè ˙pokriyeìw eÂpen a[toîw, Dóte a[toîw ømeîw fageîn. Kaì légousin a[t!, &Apelyóntew ˙gorásvmen dhnarívn diakosívn ƒrtouw, kaì dômen a[toîw fageîn; 38 Ô dè légei a[toîw, Pósouw ƒrtouw ¡xete; Ûpágete kaì Êdete. Kaì gnóntew légousin, Pénte, kaì dúo †xyúaw. 39 Kaì \pétajen a[toîw ˙naklînai pántaw sumpósia sumpósia \pì t! xlvr! xórt~. 40 Kaì ˙népeson prasiaì prasiaí, ˙nà e^katòn kaì ˙nà pent}konta. 41 Kaì labWn toùw pénte ƒrtouw kaì toùw dúo †xyú a w, ˙nablécaw e†w tòn o[ranón, e[lóghsen, kaì katéklasen toùw ƒrtouw, kaì \dídou toîw mayhtaîw a[toû ®na parayôsin a[toîw: kaì toùw dúo †xyúaw \mérisen pâsin. 42 Kaì ¡fagon pántew, kaì \xo r t á s yh s a n : 43 kaì ‘ran klasmátvn dQdeka kofínouw pl}reiw, kaì ˙pò tôn †xyúvn. 44 Kaì ‘san o¥ fagóntew toùw ƒrtouw pentakisxílioi ƒndrew. 45


Kaì e[yévw “nágkasen toùw mayhtàw a[toû \mbênai e†w tò ploîon, kaì proágein e†w tò péran pròw Bhysaïdán, £vw a[tòw ˙polús+ tòn ªxlon. 46 Kaì ˙potajámenow a[toîw, ˙pêlyen e†w tò ªrow proseújasyai. 47 Kaì •cíaw genoménhw, ‘n tò ploîon \n més~ têw yalásshw, kaì a[tòw mónow \pì têw gêw. 48 Kaì eÂden a[toùw basanizoménouw \n t! \laúnein, ‘n gàr ` ƒnemow \nantíow a[toîw, kaì perì tetárthn fulak|n têw nuktòw ¡rxetai pròw a[toúw, peripatôn \pì têw yalásshw: kaì æyelen parelyeîn a[toúw. 49 O¥ dé, †dóntew a[tòn peripatoûnta \pì têw yalásshw, ¡dojan fántasma eÂnai, kaì ˙nékrajan: 50 pántew gàr a[tòn eÂdon, kaì \taráxyhsan. Kaì e[yévw \lálhsen met' a[tôn, kaì légei a[toîw, Yarseîte: \gQ e†mi, m| fobeîsye. 51 Kaì ˙nébh pròw a[toùw e†w tò ploîon, kaì kofínvn plhrQmata toùw ƒrtouw ♦ ˆtoùw ƒrtouw˜ e[yévw ♦ e[yùw ˙polús+ ♦ ˙polúei eÂden ♦ †dWn kaì perì ♦ perì peripatoûnta \pì têw yalásshw ♦ \pì têw yalásshw peripatoûnta 6.49 fántasma eÂnai ♦ –ti Fántasmá \stin 6.50 Kaì e[yévw ♦ Ô dè e[yùw

6.35 légousin ♦ ¡legon 6.36 ƒrtouw Tí gàr fágvsin o[k ¡xousin ♦ tí fágvsin 6.37 dômen ♦ dQsomen 6.38 kaì Êdete ♦ Êdete 6.40 ˙népeson ♦ ˙népesan 6.40 ˙nà e^katòn kaì ˙nà ♦ katà e^katòn kaì katà 6.41 a[toû ♦ â[toû˜ 6.41 parayôsin ♦ paratiyôsin 6.43 klasmátvn dQdeka kofínouw pl}reiw ♦ klásmata dQdeka

6.44 6.45 6.45 6.48 6.48 6.49

85



NNT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

6.52 - 7.7

NNU

KATA MARKON \kópasen ` ƒnemow: kaì lían \kperissoû \n eâutoîw \jístanto, kaì \yaúmazon. 52 O[ gàr sunêkan \pì toîw ƒrtoiw: ‘n gàr a[tôn = kardía pepvrvménh. 53

Kaì diaperásantew ‘lyon \pì t|n gên Gennhsarét, kaì prosvrmísyhsan. 54 Kaì \jelyóntvn a[tôn \k toû ploíou, e[ yév w \p i g n ó n t ew a[tón, 55 peridramóntew –lhn t|n períxvron \keínhn, ærjanto \pì toîw krabbátoiw toùw kakôw ¡xontaw periférein, –pou ækouon –ti \keî \stin. 56 Kaì –pou ©n e†seporeúeto e†w kQmaw (h póleiw (h ˙groúw, \n taîw ˙goraîw \tíyoun toùw ˙syenoûntaw, kaì parekáloun a[tòn ®na k©n toû kraspédou toû ¥matíou a[toû ßcvntai: kaì –soi ©n %hptonto a[toû \sQzonto.

7

Kaì sunágontai pròw a[tòn o¥ Farisaîoi, kaí tinew tôn grammatévn, \lyóntew ˙pò Îerosolúmvn: 2 kaì †dóntew tinàw tôn mayhtôn a[toû koinaîw xersín, toût' ¡stin ˙níptoiw, \syíontaw ƒrtouw \mémcanto. 3 O¥ gàr Farisaîoi kaì pántew o¥ &Ioudaîoi, \àn m| pugm_ nícvntai tàw xeîraw, o[k \syíousin, kratoûntew t|n parádosin tôn presbutérvn: 4 kaì ˙pò ˙gorâw, \àn m| baptísvntai, o[k \syíousin: kaì ƒlla pollá \stin $a parélabon krateîn, baptismoùw pothrívn kaì jestôn kaì xalkívn kaì klinôn. 5 *Epeita \pervtôsin a[tòn o¥ Farisaîoi kaì o¥ grammateîw, Dià tí o¥ mayhtaí sou o[ peripatoûsin katà t|n parádosin tôn presbutérvn, ˙llà ˙níptoiw xersìn \syíousin tòn ƒrton; 6 Ô dè ˙pokriyeìw eÂpen a[toîw –ti Kalôw proef}teusen &Hsafiaw perì ømôn tôn øpokritôn, qw gégraptai, O˚tow ` laòw toîw xeílesín me timÅ, = dè kardía a[tôn pórrv ˙péxei ˙p' \moû. 7 Máthn dè sébontaí me, didáskontew didaskalíaw \ntálmata ˙nyrQpvn. 7.2 7.2

6.51 \kperissoû ♦ ˆ\k perissoû˜ 6.51 kaì \yaúmazon ♦ — 6.52 ‘n gàr ♦ ˙ll' ‘n 6.53 ‘lyon \pì t|n gên ♦ \pì t|n gên ‘lyon e†w 6.54 e[yévw ♦ e[yùw 6.55 peridramóntew ♦ periédramon 6.55 períxvron ♦ xQran 6.55 ærjanto ♦ kaì ærjanto 6.55 krabbátoiw ♦ krabáttoiw 6.55 \keî ♦ — 6.56 póleiw (h ♦ e†w póleiw (h e†w 6.56 \tíyoun ♦ \tíyesan 6.56 %hptonto ♦ %hcanto

7.4 7.4 7.5 7.5 7.5 7.6 7.6 7.6 7.6

koinaîw ♦ –ti koinaîw \syíontaw ƒrtouw \mémcanto ♦ \syíousin toùw ƒrtouw ˙pò ♦ ˙p' kaì klinôn ♦ ˆkaì klinôn˜ *Epeita ♦ Kaì o¥ mayhtaí sou o[ peripatoûsin ♦ o[ peripatoûsin o¥ mayhtaí sou ˙níptoiw ♦ koinaîw ˙pokriyeìw ♦ — –ti ♦ — proef}teusen ♦ \prof}teusen O˚tow ♦ ˆ–ti˜ O˚tow

86




NNU

NNV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

7.8 - 7.23

KATA MARKON 8

&Aféntew gàr t|n \ntol|n toû yeoû, krateîte t|n parádosin tôn ˙nyrQpvn, baptismoùw jestôn kaì pothrívn: kaì ƒlla parómoia toiaûta pollà poieîte. 9 Kaì ¡legen a[toîw, Kalôw ˙yeteîte t|n \ntol|n toû yeoû, ®na t|n parádosin ømôn thr}shte. 10 Mvsêw gàr eÂpen, Tíma tòn patéra sou kaì t|n mhtéra sou: kaí, Ô kakologôn patéra (h mhtéra yanát~ teleutátv: 11 ømeîw dè légete, &Eàn eÊp+ ƒnyrvpow t! patrì (h & t_ mhtrí, Korbân, – \stin, dôron, $o \àn \j \moû vfelhy_w: 12 kaì o[kéti ˙fíete a[tòn o[dèn poiêsai t! patrì a[toû (h t_ mhtrì a[toû, 13 ˙kuroûntew tòn lógon toû yeoû t_ paradósei ømôn " paredQkate: kaì parómoia toiaûta pollà poieîte. 14 Kaì proskalesámenow pánta tòn ªxlon, ¡legen a[toîw, &Akoúeté mou pántew, kaì suníete. 15 O[dén \stin ¡jvyen toû ˙nyrQpou e†sporeuómenon e†w a[tón, $o dúnatai a[tòn koinôsai: ˙llà tà \kporeuómena ˙p' a[toû, \keîná \stin tà koinoûnta tòn ƒnyrvpon. 16 EÊ tiw ¡xei „ta ˙koúein ˙kouétv. 17 Kaì –te e†sêlyen e†w oÂkon ˙pò toû ªxlou, \phrQtvn a[tòn o¥ mayhtaì a[toû perì têw parabolêw. 18 Kaì légei a[toîw, O%utvw kaì ømeîw ˙súnetoí \ste; O[ noeîte –ti pân tò ¡jvyen e†sporeuómenon e†w tòn ƒnyrvpon o[ dúnatai a[tòn koinôsai, 19 –ti o[k e†sporeúetai a[toû e†w t|n kardían, ˙ll' e†w t|n koilían: kaì e†w tòn ˙fedrôna \kporeúetai, kayarízon pánta tà brQmata. 20 *E l eg en dè –ti Tò \k toû ˙nyrQpou \kporeuómenon, \keîno koinoî tòn ƒnyrvpon. 21 *Esvyen gár, \k têw kardíaw tôn ˙nyrQpvn o¥ dialogismoì o¥ kakoì \k p o r eú o n t a i , moixeî a i , porneîai, fónoi, 22 klopaí, pleonejíai, ponhríai, dólow, ˙sélgeia, •fyalmòw ponhrów, blasfhmía, øperhfanía, ˙frosúnh: 23 pánta taûta tà ponhrà ¡svyen \kporeúetai, kaì koinoî tòn ƒnyrvpon.


7.8 7.8 7.9 7.10 7.12 7.12 7.12 7.14 7.14 7.14

gàr ♦ — baptismoùw jestôn kaì pothrívn kaì ƒlla parómoia toiaûta pollà poieîte ♦ — thr}shte ♦ st}shte Mvsêw ♦ Mvüsêw kaì ♦ — a[toû (h ♦ (h mhtrì a[toû ♦ mhtrí pánta ♦ pálin &Akoúeté ♦ &Akoúsaté suníete ♦ súnete

7.15 7.15 7.16 7.17 7.19 7.21 7.22

a[tòn koinôsai ♦ koinôsai a[tón \kporeuómena ˙p' a[toû \keîná ♦ \k toû ˙nyrQpou \kporeuómená — perì têw parabolêw ♦ t|n parabol}n kayarízon ♦ kayarízvn moixeîai porneîai ♦ porneîai klopaí klopaí ♦ moixeîai

87



NNV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

7.24 - 7.37

NOM

KATA MARKON 24

Kaì \keîyen ˙nastàw ˙pêlyen e†w tà meyória Túrou kaì Sidônow. Kaì e†selyWn e†w o†kían, o[déna æyelen gnônai, kaì o[k “dun}yh layeîn. 25 &Akoúsasa gàr gun| perì a[toû, «w eÂ xen tò yugátrion a[têw pneûma ˙káyarton, \lyoûsa prosépesen pròw toùw pódaw a[toû: 26 ‘n dè = gun| Êllhníw, Surafoínikissa t! génei: kaì “rQta a[tòn ®na tò daimónion \kbál+ \k têw yugatròw a[têw. 27 Ô dè &Ihsoûw eÂpen a[t_, *Afew prôton xortasyênai tà tékna: o[ gàr kalón \stin labeîn tòn ƒrton tôn téknvn kaì baleîn toîw kunaríoiw. 28 ^H dè ˙pekríyh kaì légei a[t!, Naí, kúrie: kaì gàr tà kunária øpokátv têw trapézhw \syíei ˙pò tôn cixívn tôn paidívn. 29 Kaì eÂpen a[t_, Dià toûton tòn lógon %upage: \jel}luyen tò daimónion \k têw yugatrów sou. 30 Kaì ˙pelyoûsa e†w tòn oÂkon a[têw, e˚ren tò daimónion \jelhluyów, kaì t|n yugatéra beblhménhn \pì têw klínhw. 31

mogilálon

Kaì pálin \jelyWn \k tôn `rívn Túrou kaì Sidônow, ‘lyen pròw t|n yálassan têw Galilaíaw, ˙nà méson tôn `rívn Dekapólevw. 32 Kaì férousin a[t! kvfòn moggilálon, kaì parakaloûsin a[tòn ®na \piy_ a[t! t|n xeîra. 33 Kaì ˙polabómenow a[tòn ˙pò toû ªxlou kat' †dían, ¡balen toùw daktúlouw a[toû e†w tà „ta a[toû, kaì ptúsaw %hcato têw glQsshw a[toû, 34 kaì ˙nablécaw e†w tòn o[ranón, \sténajen, kaì légei a[t!, &Effayá, – \stin, Dianoíxyhti. 35 Kaì e[yévw dihnoíxyh s a n a[toû a¥ ˙koaí: kaì \lúyh ` des m ò w têw glQsshw a[toû, kaì \lálei •ryôw. 36 Kaì diesteílato a[toîw ®na mhdenì eÊpvsin: –son dè a[tòw a[toîw diestélleto, mâllon perissóteron \k}russon. 37 Kaì øperperissôw \jepl}ssonto, ♦ \k têw yugatrów sou tò

7.24 Kaì \keîyen ♦ &Ekeîyen dè 7.24 meyória Túrou kaì Sidônow ♦ –ria Túrou 7.25 &Akoúsasa gàr ♦ ˙ll' e[yùw ˙koúsasa 7.26 ‘n dè = gun| Êllhníw Surafoínikissa ♦ = dè gun| ‘n Êllhníw Surofoiníkissa 7.27 Ô dè &Ihsoûw eÂpen ♦ kaì ¡legen 7.27 kalón \stin ♦ \stin kalòn 7.27 baleîn toîw kunaríoiw ♦ toîw kunaríoiw baleîn 7.28 Naí kúrie kaì gàr ♦ kúrie kaì 7.28 \syíei ♦ \syíousin 7.29 tò daimónion \k têw yugatrów sou

7.30

7.31 7.32 7.35 7.36 7.36

daimónion daimónion \jelhluyów kaì t|n yugatéra beblhménhn \pì têw klínhw ♦ paidíon beblhménon \pì t|n klínhn kaì tò daimónion \jelhluyów kaì Sidônow ‘lyen pròw ♦ ‘lyen dià Sidônow e†w moggilálon ♦ kaì mogilálon e[yévw dihnoíxyhsan ♦ ê[yévw˜ “noíghsan eÊpvsin ♦ légvsin a[tòw a[toîw diestélleto ♦ a[toîw diestélleto a[toì

88




NOM

NON


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

8.1 - 8.15

KATA MARKON légontew, Kalôw pánta pepoíhken: kaì toùw kvfoùw poieî ˙koúein, kaì toùw ˙lálouw laleîn.

8

&En \keínaiw taîw =méraiw, pampóllou ªxlou ªntow, kaì m| \xóntvn tí fágvsin, proskalesámenow ` &Ihsoûw toùw mayhtàw a[toû légei a[toîw, 2 Splagxnízomai \pì tòn ªxlon: –ti ædh =mérai treîw prosménousín moi, kaì o[k ¡xousin tí fágvsin: 3 kaì \àn ˙polúsv a[toùw n}steiw e†w oÂkon a[tôn, \kluy}sontai \n t_ `d!: tinèw gàr a[tôn makróyen %hkousin. 4 Kaì ˙pekríyhsan a[t! o¥ mayhtaì a[toû, Póyen toútouw dun}setaí tiw @de xortásai ƒrtvn \p' \rhmíaw; 5 Kaì \phrQta a[toúw, Pósouw ¡xet e ƒrtouw; O¥ dè eÂpon, Êptá. 6 Kaì par}ggeilen t! ªxl~ ˙napeseîn \pì têw gêw: kaì labWn toùw e^ptà ƒrtouw, e[xarist}saw ¡klasen kaì \dídou toîw mayhtaîw a[toû, ®na parayôsin: kaì paréyhkan t! ªxl~. 7 Kaì eÂxon †xyúdia •líga: kaì e[log}saw eÂpen parayeînai kaì a[tá. 8 *Efagon dé, kaì \xortásyhsan: kaì ‘ran perisseúmata klasmátvn e^ptà spurídaw. 9 )Hsan dè o¥ fagóntew qw tetrakisxílioi: kaì ˙pélusen a[toúw. 10 Kaì e[yévw \mbàw e†w tò ploîon metà tôn mayhtôn a[toû, ‘lyen e†w tà mér h Dalmanouyá.

=méraw

parayênai

11

Kaì \jêlyon o¥ Farisaîoi, kaì ærjanto suzhteîn a[t!, zhtoûntew par' a[toû shmeîon ˙pò toû o[ranoû, peirázontew a[tón. 12 Kaì ˙nastenájaw t! pneúmati a[toû légei, Tí = geneà a%uth shmeîon \pizhteî; &Am|n légv ømîn, e† doy}setai t_ geneÅ taút+ shmeîon. 13 Kaì ˙feìw a[toúw, \mbàw pálin e†w ploîon, ˙pêlyen e†w tò péran.

e†w tò

14

Kaì \peláyonto labeîn ƒrtouw, kaì e† m| £na ƒrton o[k eÂxon mey' e^ autôn \n t! ploí~. 15 Kaì diestélleto a[toîw, légvn, Ôrâte, blépete ˙pò têw zúmhw tôn Farisaívn kaì têw


7.37 8.1 8.1 8.1 8.3 8.3 8.4 8.5 8.5 8.6

8.6 8.7

parayôsin ♦ paratiyôsin eÂpen parayeînai kaì a[tá ♦ a[tà eÂpen kaì taûta paratiyénai 8.8 *Efagon dé ♦ Kaì ¡fagon 8.9 o¥ fagóntew ♦ — 8.10 e[yévw ♦ e[yùw 8.12 shmeîon \pizhteî ♦ zhteî shmeîon 8.13 \mbàw pálin e†w ploîon ♦ pálin \mbàw

toùw ˙lálouw ♦ ˆtoùw˜ ˙lálouw pampóllou ♦ pálin polloû ` &Ihsoûw ♦ — a[toû ♦ — tinèw gàr ♦ kaí tinew makróyen %hkousin ♦ ˙pò makróyen %hkasin Póyen ♦ –ti Póyen \phrQta ♦ “rQta eÂpon ♦ eÂpan par}ggeilen ♦ paraggéllei

89



NON


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

8.16 - 8.30

NOO

KATA MARKON zúmhw ^Hrœdou. 16 Kaì dielogízonto pròw ˙ll}louw, légontew –ti *Artouw o[k ¡xomen. 17 Kaì gnoùw ` &Ihsoûw légei a[toîw, Tí dialogízesye –ti ƒrtouw o[k ¡xete; O·pv noeîte, o[dè suníete; *Eti pepvrvménhn ¡xete t|n kardían ømôn; 18 &O fyalmoùw ¡xontew o[ blépete; Kaì „ta ¡xontew o[k ˙koúete; Kaì o[ mnhmoneúete; 19 %O te toùw pénte ƒrtouw ¡klasa e†w toùw pentakisxilíouw, pósouw kofínouw pl}reiw klasmátvn ærate; Légousin a[t!, DQdeka. 20 %O te dè toùw e^ptà e†w toùw tetrakisxilíouw, pósvn spurídvn plhrQmata klasmátvn ærate; O¥ dè eÂpon, Êptá. 21 Kaì ¡legen a[toîw, Pôw o[ suníete; 22

˙néblecen

Kaì ¡rxetai e†w Bhysaïdán. Kaì férousin a[t! tuflón, kaì parakaloûsin a[tòn ®na a[toû ßchtai. 23 Kaì \pilabómenow têw xeiròw toû tufloû, \j}gagen a[tòn ¡jv têw kQmhw: kaì ptúsaw e†w tà ªmmata a[toû, \piyeìw tàw xeîraw a[t!, \phrQta a[tòn eÊ ti blépei. 24 Kaì ˙nablécaw ¡legen, Blépv toùw ˙nyrQpouw –ti qw déndra `rô peripatoûntaw. 25 EÂta pálin \péyhken tàw xeîraw \pì toùw •fyalmoùw a[toû, kaì \poíhsen a[tòn ˙nablécai. Kaì ˙pokatestáyh, kaì \néblecen thlaugôw ßpantaw. 26 Kaì ˙pésteilen a[tòn e†w tòn oÂkon a[toû, légvn, Mhdè e†w t|n kQmhn e†sély+w, mhdè eÊp+w tinì \n t_ kQm+. 27

Kaì \jêlyen ` &Ihsoûw kaì o¥ mayhtaì a[toû e†w tàw kQmaw Kaisareíaw têw Filíppou: kaì \n t_ `d! \phrQta toùw mayhtàw a[toû, légvn a[toîw, Tína me légousin o¥ ƒnyrvpoi eÂnai; 28 O¥ dè ˙pekríyhsan, &Ivánnhn tòn baptist}n: kaì ƒlloi &Hlían, ƒlloi dè £na tôn profhtôn. 29 Kaì a[tòw légei a[toîw, Ûmeîw dè tína me légete eÂnai; &Apokriyeìw dè ` Pétrow légei a[t!, Sù eÂ ` xristów. 30 Kaì \petímhsen a[toîw, ®na 8.16 8.16 8.17 8.17 8.19 8.20 8.20 8.21 8.22 8.23 8.23

légontew ♦ — ¡xomen ♦ ¡xousin ` &Ihsoûw ♦ — *Eti ♦ — pl}reiw klasmátvn ♦ klasmátvn pl}reiw dè toùw ♦ toùw O¥ dè eÂpon ♦ Kaì légousin â[t!˜ Pôw o[ ♦ o·pv ¡rxetai ♦ ¡rxontai \j}gagen ♦ \j}negken eÊ ti blépei. ♦ EÊ ti blépeiw;

8.25 8.25 8.25 8.25 8.26 8.26 8.28 8.28 8.29 8.29

\poíhsen a[tòn ˙nablécai ♦ diéblecen ˙pokatestáyh ♦ ˙pekatésth \néblecen ♦ \néblepen ßpantaw ♦ ßpanta tòn ♦ — mhdè eÊp+w tinì \n t_ kQm+ ♦ — ˙pekríyhsan ♦ eÂpan a[t! légontew ˆ–ti˜ £na ♦ –ti e<w légei a[toîw ♦ \phrQta a[toúw dè ` ♦ `

90




NOO

NOP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

8.31 - 9.4

KATA MARKON mhdenì légvsin perì a[toû. 31 Kaì ærjato didáskein a[toúw, –ti deî tòn u¥òn toû ˙nyrQpou pollà payeî n , kaì ˙podokimasyênai ˙pò tôn presbutérvn kaì tôn ˙rxierévn kaì tôn grammatévn, kaì ˙poktanyênai, kaì metà treîw =méraw ˙nastênai: 32 kaì parrhsíŸ tòn lógon \lálei. Kaì proslabómenow a[tòn ` Pétrow ærjato \pitimÅn a[t!. 33 Ô dè \pistrafeíw, kaì †dWn toùw mayhtàw a[toû, \petímhsen t! Pétr~, légvn, %Upage •písv mou, Satanâ: –ti o[ froneîw tà toû yeoû, ˙llà tà tôn ˙nyrQpvn. 34 Kaì proskalesámenow tòn ªxlon sùn toîw mayhtaîw a[toû, eÂpen a[toîw, %Ostiw yélei •písv mou ˙kolouyeîn, ˙parnhsásyv eâutón, kaì ˙rátv tòn stauròn a[toû, kaì ˙kolouyeítv moi. 35 $O w gàr ©n yél+ t|n cux|n a[toû sôsai, ˙polései a[t}n: $ow d' ©n ˙polés+ t|n eâutoû cux|n £neken \moû kaì toû e[aggelíou, o˚tow sQsei & a[t}n. 36 Tí gàr vfel}sei ƒnyrvpon, \àn kerd}s+ tòn kósmon –lon, kaì zhmivy_ t|n cux|n a[toû; 37 (H tí dQsei ƒnyrvpow ˙ntállagma têw cuxêw a[toû; 38 $O w gàr \àn \paisxuny_ me kaì toùw \moùw lógouw \n t_ geneÅ taút+ t_ moixalídi kaì a^martvl!, kaì ` u¥òw toû ˙nyrQpou \paisxuny}setai a[tón, –tan ¡ly+ \n t_ dój+ toû patròw a[toû metà tôn ˙ggélvn tôn a^gívn.

©n

9

Kaì ¡legen a[toîw, &Am|n légv ømîn, –ti e†sín tinew tôn @de e^sthkótvn, o®tinew o[ m| geúsvntai yanátou, £vw ©n Êdvsin t|n basileían toû yeoû \lhluyuîan \n dunámei. 2


Kaì mey' =méraw ¢j paralambánei ` &Ihsoûw tòn Pétron kaì tòn &Iákvbon kaì &Ivánnhn, kaì ˙naférei a[toùw e†w ªrow øchlòn kat' †dían mónouw: kaì metemorfQyh ¡mprosyen a[tôn: 3 kaì tà ¥mátia a[toû \génonto stílbonta, leukà lían qw xiQn, o ` numfíow met' a[tôn \stin, poiêsai nhsteúein; 35 &Eleúsontai dè =mérai, kaì –tan ˙pary_ ˙p' a[tôn ` numfíow, tóte nhsteúsousin \n \keínaiw taîw =méraiw. 36 *Elegen dè kaì parabol|n pròw a[toùw –ti O[deìw \píblhma ¥matíou kainoû \pibállei \pì ¥mátion palaión: e† dè m}ge, kaì tò kainòn sxízei, kaì t! palai! o[ sumfvneî tò ˙pò toû kainoû. 37 Kaì o[deìw bállei oÂnon néon e†w ˙skoùw palaioúw: e† dè m}ge, ]}jei ` néow oÂnow toùw ˙skoúw, kaì a[tòw \kxuy}setai, kaì o¥ ˙skoì ˙poloûntai. 38 &Allà oÂnon néon e†w ˙skoùw kainoùw blhtéon, kaì ˙mfóteroi sunthroûntai. 39 Kaì o[deìw piWn palaiòn e[yévw yélei néon: légei gár, Ô palaiòw xrhstóterów \stin.

6

&Egéneto dè \n sabbát~ deuteroprQt~ diaporeúesyai a[tòn dià tôn sporímvn: kaì ¡tillon o¥ mayhtaì a[toû toùw stáxuaw, kaì æsyion, cQxontew taîw xersín. 2 Tinèw dè tôn Farisaívn eÂpon a[toîw, Tí poieîte $o o[k ¡jestin poieîn \n toîw sábbasin; 3 Kaì ˙pokriyeìw pròw a[toùw eÂpen ` &Ihsoûw, O[dè toûto ˙négnvte, $o \poíhsen Dauíd, `póte \peínasen a[tòw kaì

5.29 telvnôn polúw ♦ polùw telvnôn 5.30 grammateîw a[tôn kaì o¥ Farisaîoi ♦ Farisaîoi kaì o¥ grammateîw a[tôn 5.31 ˙ll' ♦ ˙llà 5.33 eÂpon ♦ eÂpan 5.33 Diá tí o¥ ♦ O¥ 5.34 eÂpen ♦ &Ihsoûw eÂpen 5.34 nhsteúein ♦ nhsteûsai 5.36 ¥matíou kainoû ♦ ˙pò ¥matíou kainoû sxísaw 5.36 m}ge ♦ m} ge 5.36 sxízei ♦ sxísei 5.36 sumfvneî ♦ sumfvn}sei tò

5.37 5.37 5.38 5.39 5.39 5.39 6.1 6.1 6.1 6.2 6.2 6.3

\píblhma m}ge ♦ m} ge ` néow oÂnow ♦ ` oÂnow ` néow kaì ˙mfóteroi sunthroûntai ♦ — Kaì ♦ ˆkaì˜ e[yévw ♦ — xrhstóterów ♦ xrhstów deuteroprQt~ ♦ — tôn ♦ — toùw stáxuaw kaì æsyion ♦ kaì æsyion toùw stáxuaw eÂpon a[toîw ♦ eÂpan poieîn \n ♦ — `póte ♦ –te

132




NSQ

NSR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

6.4 - 6.15

KATA LOUKAN o¥ met' a[toû ªntew; 4 ^Vw e†sêlyen e†w tòn oÂkon toû yeoû, kaì toùw ƒrtouw têw proyésevw ¡laben, kaì ¡fagen, kaì ¡dvken kaì toîw met' a[toû, o¬w o[k ¡jestin fageîn e† m| mónouw toùw ¥ereîw; 5 Kaì ¡legen a[toîw –ti Kúriów \stin ` u¥òw toû ˙nyrQpou kaì toû sabbátou. 6

&Egéneto dè kaì \n e^tér~ sabbát~ e†selyeîn a[tòn e†w t|n sunagvg|n kaì didáskein: kaì ‘n \keî ƒnyrvpow, kaì = xeìr a[toû = dejià ‘n jhrá. 7 Paret}roun dè o¥ grammateîw kaì o¥ Farisaîoi, e† \n t! sabbát~ yer a p eú s ei : ®na e%u rvsin kathgorían a[toû. 8 A[tòw dè Ædei toùw dialogismoùw a[tôn, kaì eÂpen t! ˙nyrQp~ t! jhràn ¡xonti t|n xeîra, *Egeirai, kaì stêyi e†w tò méson. Ô dè ˙nastàw ¡sth. 9 EÂpen o{n ` &Ihsoûw pròw a[toúw, &Epervt}sv ømâw tí, *Ejestin toîw sábbasin, ˙gayopoiêsai (h kakopoiêsai; cux|n sôsai (h ˙pokteînai; 10 Kaì periblecámenow pántaw a[toúw, eÂpen a[t!, *Ekteinon t|n xeîrá sou. Ô dè \poíhsen kaì ˙pokatestáyh = xeìr a[toû øgi|w qw = ƒllh. 11 A[toì dè \pl}syhsan ˙noíaw: kaì dieláloun pròw ˙ll}louw, tí ©n poi}seian t! &Ihsoû. 12

&Egéneto dè \n taîw =méraiw taútaiw \jhlyen e†w tò ªrow proseújasyai: kaì ‘n dianuktereúvn \n t_ proseux_ toû yeoû. 13 Kaì –te \géneto =méra, prosefQnhsen toùw mayhtàw a[toû: kaì \k l ej á m en o w ˙p' a[tôn dQdeka, o¬w kaì 14 & & ˙postólouw vnómasen, Símvna $on kaì vnómasen Pétron, kaì &Andréan tòn ˙delfòn a[toû, &Iákvbon kaì &Ivánnhn, Fílippon kaì Baryolomaîon, 15 Matyaîon kaì Yvmân, &Iákvbon tòn toû Âlfaíou, kaì Símvna tòn kaloúmenon 6.3 6.4 6.4 6.4 6.5 6.5


6.6 6.6 6.7 6.7 6.7 6.8

6.8 6.8 6.9 6.9 6.9 6.9 6.9 6.10 6.10 6.11 6.12 6.14 6.14 6.15 6.15

ªntew ♦ ˆªntew˜ ^Vw ♦ ˆ^Vw˜ ¡laben kaì ♦ labWn kaì toîw ♦ toîw –ti ♦ — ` u¥òw toû ˙nyrQpou kaì toû sabbátou ♦ toû sabbátou ` u¥òw toû ˙nyrQpou kaì \n ♦ \n \keî ƒnyrvpow ♦ ƒnyrvpow \keî Paret}roun dè ♦ Parethroûnto dè a[tòn yerapeúsei ♦ yerapeúei kathgorían ♦ kathgoreîn kaì eÂpen t! ˙nyrQp~ ♦ eÂpen dè t! ˙ndrì

*Egeirai ♦ *Egeire Ô dè ♦ Kaì o{n ♦ dè &Epervt}sv ♦ &Epervtô tí ♦ e† toîw sábbasin ♦ t! sabbát~ ˙pokteînai ♦ ˙polésai ˙pokatestáyh ♦ ˙pekatestáyh øgi|w qw = ƒllh ♦ — poi}seian ♦ poi}saien \jhlyen ♦ \jelyeîn a[tòn &Iákvbon ♦ kaì &Iákvbon Fílippon ♦ kaì Fílippon Matyaîon ♦ kaì Mayyaîon &Iákvbon tòn toû ♦ kaì &Iákvbon

133



NSR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

6.16 - 6.28

˙pò

NSS

KATA LOUKAN Zhlvt}n, 16 &Ioúdan &IakQbou, kaì &Ioúdan &IskariQthn, o$ w kaì \géneto prodóthw, 17 Kaì katabàw met' a[tôn, ¡sth \pì tópou pedinoû, kaì ªxlow mayhtôn a[toû, kaì plêyow polù toû laoû ˙pò páshw têw &Ioudaíaw kaì Îerousal}m, kaì têw paralíou Túrou kaì Sidônow, o® ‘lyon ˙koûsaí a[toû, kaì †ayênai ˙pò tôn nósvn a[tôn: 18 kaì o¥ •xloúmenoi øpò pneumátvn ˙kayártvn, kaì \yerapeúonto. 19 Kaì pâw ` ªxlow \z}tei ßptesyai a[toû: –ti dúnamiw par' a[toû \j}rxeto kaì †âto pántaw. 20

Kaì a[tòw \páraw toùw •fyalmoùw a[toû e† w toùw mayhtàw a[toû ¡legen, Makárioi o¥ ptvxoí, –ti ømetéra \stìn = basileía toû yeoû. 21

Makárioi o¥ peinôntew nûn, –ti xortasy}sesye.

Makárioi o¥ klaíontew nûn, –ti gelásete. 22

Makárioí \ste, –tan mis}svsin ømâw o¥ ƒnyrvpoi, kaì –tan ˙forísvsin ømâw, kaì •neidísvsin, kaì \kbálvsin tò ªnoma ømôn qw ponhrón, £neka toû u¥oû toû ˙nyrQpou. 23 Xárhte \n \keín+ t_ =mérŸ kaì skirt}sate: †doù gár, ` misyòw ømôn polùw \n t! o[ran!: katà taûta gàr \poíoun toîw prof}taiw o¥ patérew a[tôn. 24

Pl|n o[aì ømîn toîw plousíoiw, –ti ˙péxet e t|n paráklhsin ømôn. 25

O[aì ømîn, o¥ \mpeplhsménoi, –ti peinásete.

O[aí ømîn, o¥ gelôntew nûn, –ti peny}sete kaì klaúsete. eÊpvsin pántew

&Allà

26

O[aì –tan kalôw ømâw eÊpvsin o¥ ƒnyrvpoi: katà taûta gàr \poíoun toîw ceudoprof}taiw o¥ patérew a[tôn. 27

&All' ømîn légv toîw ˙koúousin, &Agapâte toùw \xyroùw ømôn, kalôw poieîte toîw misoûsin ømâw, 28 e[logeîte toùw 6.16 6.16 6.16 6.17 6.18 6.18 6.18

6.19 \z}tei ♦ \z}toun 6.23 taûta ♦ tà a[tà 6.25 \mpeplhsménoi ♦ \mpeplhsménoi nûn 6.25 ømîn o¥ gelôntew ♦ o¥ gelôntew 6.26 kalôw ømâw eÊpvsin ♦ ømâw kalôw eÊpvsin pántew 6.26 taûta ♦ tà a[tà 6.27 &All' ♦ &Allà

&Ioúdan &IakQbou ♦ kaì &Ioúdan &IakQbou &IskariQthn ♦ &IskariQy $ow kaì ♦ $ow mayhtôn ♦ polùw mayhtôn •xloúmenoi ♦ \noxloúmenoi øpò ♦ ˙pò kaì \yerapeúonto ♦ \yerapeúonto

134




NSS

NST


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

6.29 - 6.42

KATA LOUKAN katarvménouw ømîn, proseúxesye øpèr tôn \phreazóntvn ømâw. 29 T! túptontí se \pì t|n siagóna, párexe kaì t|n ƒllhn: kaì ˙pò toû aÊrontów sou tò ¥mátion, kaì tòn xitôna m| kvlús+w. 30 Pantì dè t! a†toûntí se dídou: kaì ˙pò toû aÊrontow tà sà m| ˙paítei. 31 Kaì kayWw yélete ®na poiôsin ømîn o¥ ƒnyrvpoi, kaì ømeîw poieîte a[toîw `moívw. 32 Kaì e† ˙gapâte toùw ˙gapôntaw ømâw, poía ømîn xáriw \stín; Kaì gàr o¥ a^martvloì toùw ˙gapôntaw a[toùw ˙gapôsin. 33 Kaì \àn ˙gayopoiête toùw ˙gayopoioûntaw ømâw, poía ømîn xáriw \stín; Kaì gàr o¥ a^ martvloì tò a[tò poioûsin. 34 Kaì \àn daneízhte par' @n \lpízete ˙polabeîn, poía ømîn xáriw \stín; Kaì gàr a^martvloì a^martvloîw daneízousin, ®na ˙polábvsin tà Êsa. 35 Pl|n ˙gapâte toùw \xyroùw ømôn, kaì ˙gayopoieîte, kaì daneízete, mhdèn ˙pelpízontew: kaì ¡stai ` misyòw ømôn polúw, kaì ¡sesye u¥oì øcístou: –ti a[tòw xrhstów \stin \pì toùw ˙xarístouw kaì ponhroúw. 36 Gínesye o{n o†ktírmonew, kayWw kaì ` pat|r ømôn o†ktírmvn \stín. 37 Kaì m| krínete, kaì o[ m| kriyête. M| katadikázete, kaì o[ m| katadikasyête: ˙polúete, kaì ˙poluy}sesye: 38 dídote, kaì doy}setai ømîn: métron kalón, pepiesménon kaì sesaleuménon kaì øperekxunómenon dQsousin e†w tòn kólpon ømôn. T> gàr a[t! métr~ > metreîte ˙ntimetrhy}setai ømîn. 39


EÂpen dè parabol|n a[toîw, M}ti dúnatai tuflòw tuflòn `dhgeîn; O[xì ˙mfóteroi e†w bóyunon pesoûntai; 40 O [k ¡stin mayht|w øpèr tòn didáskalon a[toû: kathrtisménow dè pâw ¡stai qw ` didáskalow a[toû. 41 Tí dè blépeiw tò kárfow tò \n t! •fyalm! toû ˙delfoû sou, t|n dè do k ò n t|n \n t! †dí~ •fyalm! o[ katanoeîw; 42 *H pôw dúnasai légein t! ˙delf! sou, &Adelfé, ƒfew \kbálv tò 6.28 6.28 6.30 6.31 6.33 6.33 6.34 6.34 6.34 6.34 6.34 6.35 6.36

6.36 kaì ♦ ˆkaì˜ 6.37 kriyête ♦ kriyête. Kaì 6.38 kaì sesaleuménon ♦ sesaleuménon 6.38 kaì øperekxunómenon ♦ øperekxunnómenon 6.38 T> gàr a[t! métr~ > ♦ > gàr métr~ 6.39 dè ♦ dè kaì 6.39 pesoûntai ♦ \mpesoûntai 6.40 a[toû kathrtisménow ♦ kathrtisménow 6.42 *H ♦ —

ømîn ♦ ømâw øpèr ♦ perì dè t! ♦ — kaì ømeîw ♦ — \àn ♦ ˆgàr˜ \àn gàr ♦ — daneízhte ♦ daníshte ˙polabeîn ♦ labeîn \stín ♦ ˆ\stín˜ gàr ♦ — daneízousin ♦ danízousin daneízete ♦ danízete o{n ♦ —

135



NST


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

6.43 - 7.4

NSU

KATA LOUKAN kárfow tò \n t! •fyalm! sou, a[tòw t|n \n t! •fyalm! soû dokòn o[ blépvn; Ûpokritá, ¡kbale prôton t|n dokòn \k toû •fyalmoû soû, kaì tóte diabléceiw \kbaleîn tò kárfow tò \n t! •fyalm! toû ˙delfoû sou. 43 O[ gár \stin déndron kalòn poioûn karpòn saprón: o[dè déndron sapròn poioûn karpòn kalón. 44 %E k a s t o n gàr déndron \k toû †díou karpoû ginQsketai. O[ gàr \j ˙kanyôn sullégousin sûka, o[dè \k bátou trugôsin staful}n. 45 Ô ˙gayòw ƒnyrvpow \k toû ˙gayoû yhsauroû têw kardíaw a[toû proférei tò ˙gayón, kaì ` ponhròw ƒnyrvpow \k toû ponhroû yhsauroû têw kardíaw aøtoû proférei tò ponhrón: \k gàr toû perisseúmatow têw kardíaw laleî tò stóma aøtoû. 46

Tí dé me kaleîte, Kúrie, kúrie, kaì o[ poieîte $a légv; Pâw ` \rxómenow prów me kaì ˙koúvn mou tôn lógvn kaì poiôn a[toúw, øpodeíjv ømîn tíni \stìn –moiow: 48 –moiów \stin ˙nyrQp~ o†kodomoûnti o†kían, $ow ¡skacen kaì \báyunen, kaì ¡yhken yemélion \pì t|n pétran: plhmmúraw dè genoménhw, prosérrhjen ` potamòw t_ o†kíŸ \keín+, kaì o[k Êsxusen saleûsai a[t}n: teyemelívto gàr \pì t|n pétran. 49 Ô dè ˙koúsaw kaì m| poi}saw –moiów \stin ˙nyrQp~ o†kodom}santi o†kían \pì t|n gên xvrìw yemelíou: " prosérrhjen ` potamów, kaì e[yèvw ¡pesen, kaì \géneto tò ]êgma têw o†kíaw \keínhw méga.

47

7

&Epei dè \pl}rvsen pánta tà ]}mata a[toû e†w tàw ˙koàw toû laoû, e†sêlyen e†w Kapernaoúm.

2

Êkatontárxou dé tinow doûlow kakôw ¡xvn ¡mellen teleutÅn, $ow ‘n a[t! ¡ntimow. 3 &Akoúsaw dè perì toû &Ihsoû, ˙pésteilen pròw a[tòn presbutérouw tôn &Ioudaívn, \rvtôn a[tón, –pvw \l yW n diasQs+ tòn doûlon a[toû. 4 O¥ dé, perisseúmatow 6.48 plhmmúraw ♦ plhmmúrhw 6.48 prosérrhjen ♦ prosérhjen 6.48 teyemelívto gàr \pì t|n pétran ♦ dià tò kalôw o†kodomêsyai a[t}n 6.49 prosérrhjen ♦ prosérhjen 6.49 e[yèvw ¡pesen ♦ e[yùw sunépesen 7.1 &Epei dè ♦ &Epeid| 7.1 Kapernaoúm ♦ Kafarnaoúm 7.2 ¡mellen ♦ æmellen

6.42 \kbaleîn tò ♦ tò 6.42 ˙delfoû sou ♦ ˙delfoû sou \kbaleîn 6.43 o[dè ♦ o[dè pálin 6.44 trugôsin staful}n ♦ staful|n trugôsin 6.45 a[toû proférei tò ˙gayón ♦ proférei tò ˙gayón 6.45 ponhròw ƒnyrvpow ♦ ponhròw 6.45 ponhroû yhsauroû têw kardíaw aøtoû ♦ ponhroû 6.45 toû perisseúmatow têw ♦

136




NSU

NSV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

7.5 - 7.17

KATA LOUKAN paragenómenoi pròw tòn &Ihsoûn, parekáloun a[tòn spou d a í v w, légontew –ti *Ajiów \stin > paréjei toûto: 5 ˙gapÅ gàr tò ¡yn o w =môn, kaì t|n sunagvg|n a[tòw Œkodómhsen =mîn. 6 Ô dè &Ihsoûw \poreúeto sùn a[toîw. *Hdh dè a[toû o[ makràn ˙péxontow ˙pò têw o†kíaw, ¡pemcen pròw a[tòn ` e^katóntarxow fílouw, lég v n a[t!, Kúrie, m| skúllou: o[ gàr e†mi ¥kanòw ®na øpò t|n stéghn mou e†sély+w: 7 diò o[dè \mautòn “jívsa pròw sè \lyeîn: ˙ll' e†pè lóg~, kaì †ay}setai ` paîw mou. 8 Kaì gàr \gW ƒnyrvpów e†mi øpò \jousían tassómenow, ¡xvn øp' \mautòn stratiQtaw, kaì légv toút~, Poreúyhti, kaì poreúetai: kaì ƒll~, *Erxou, kaì ¡r xet a i : kaì t! doúl~ mou, Poíhson toûto, kaì poieî. 9 &Akoúsaw dè taûta ` &Ihsoûw \yaúmasen a[tón, kaì strafeìw t! ˙kolouyoûnti a[t! ªxl~ eÂpen, Légv ømîn, o·te \n t! &Isra|l tosaúthn pístin e˚ron. 10 Kaì øpostrécantew o¥ pemfyéntew e†w tòn oÂkon e˚ron tòn ˙syenoûnta doûlon øgiaínonta. 11

Kaì \géneto \n t! e^jêw, \poreúeto e†w pólin kalouménhn Nafin: kaì suneporeúonto a[t! o¥ mayhtaì a[toû ¥kanoí, kaì ªxlow polúw. 12 ^Vw dè æggisen t_ púl+ têw pólevw, kaì †doú, \jekomízeto teynhkQw, u¥òw monogen|w t_ mhtrì a[toû, kaì a[t| x}ra: kaì ªxlow têw pólevw ¥kanòw sùn a[t_. 13 Kaì †dWn a[t|n ` kúriow \splagxnísyh \p' a[t_, kaì eÂpen a[t_, M| klaîe. 14 Kaì proselyWn %h cato têw soroû: o¥ dè bastázontew ¡sthsan. Kaì eÂpen, Nea n í s k e, soì légv, \géryhti. 15 Kaì ˙nekáyisen ` nekròw, kaì ærjato laleîn. Kaì ¡dvken a[tòn t_ mhtrì a[toû. 16 *Elaben dè fóbow pántaw, kaì \dójazon tòn yeón, légontew –ti Prof}thw mégaw \g}gertai \n =mîn, kaì –ti &Epeskécato ` yeòw tòn laòn a[toû. 17 Kaì \jêlyen ` lógow o˚tow \n –l+ t_ &IoudaíŸ perì a[toû, kaì \n pás+ t_ perixQr~. 7.10 7.11 7.11 7.12 7.12 7.12 7.16 7.17


7.4 7.6

paréjei ♦ paréj+ pròw a[tòn ` e^katóntarxow fílouw ♦ fílouw ` e^katontárxhw 7.6 e†mi ¥kanòw ♦ ¥kanów e†mi 7.7 ˙ll' ♦ ˙llà 7.7 †ay}setai ♦ †ay}tv 7.9 o·te ♦ o[dè 7.10 o¥ pemfyéntew e†w tòn oÂkon ♦ e†w tòn oÂkon o¥ pemfyéntew

mou øpò t|n stéghn

o[dè

t_

‘n x}ra

˙syenoûnta ♦ — \poreúeto ♦ \poreúyh ¥kanoí ♦ — u¥òw monogen|w ♦ monogen|w u¥òw x}ra ♦ ‘n x}ra sùn ♦ ‘n sùn \g}gertai ♦ “géryh \n pás+ ♦ pás+

137



NSV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

7.18 - 7.32

NTM

KATA LOUKAN 18

Kaì ˙p}ggeilan &Ivánn+ o¥ mayhtaì a[toû perì pántvn toútvn. 19 Kaí proskalesámenow dúo tinàw tôn mayhtôn a[toû ` &Ivánnhw ¡pemcen pròw tòn &Ihsoûn, légvn, Sù eÂ ` \rxómenow, (h ƒllon prosdokômen; 20 Paragenómenoi dè pròw a[tòn o¥ ƒndrew eÂpon, &Ivánnhw ` baptist|w ˙péstalken =mâw prów se, légvn, Sù eÂ ` \rxómenow, (h ƒllon prosdokômen; 21 % rŸ \yerápeusen polloùw ˙pò nósvn kaì &En a[t_ dè t_ v mastígvn kaì pneumátvn ponhrôn, kaì tufloîw polloîw \xarísato tò blépein. 22 Kaì ˙pokriyeìw ` &Ihsoûw eÂpen a[toîw, Poreuyén t ew ˙paggeílate &Ivánn+ $a eÊdete kaì “koúsate: –ti tufloì ˙nablépousin, xvloì peripatoûsin, leproì kayarízontai, kvfoì ˙koúousin, nekroì \geírontai, ptvxoì e[aggelízontai: 23 kaì makáriów \stin, $ow \àn m| skandalisy_ \n \moí. 24

&Apelyóntvn dè tôn ˙ggélvn &Ivánnou, ærjato légein toîw ªxloiw perì &Ivánnou, Tí \jelhlúyate e†w t|n ¡rhmon yeásasyai; Kálamon øpò ˙némou saleuómenon; 25 &Allà tí \j el h l ú ya t e †deîn; *Anyrvpon \n malakoîw ¥matíoiw “mfiesménon; &Idoú, o¥ \n ¥matism! \ndój~ kaì truf_ øpárxontew \n toîw basileíoiw e†sín. 26 &Allà tí \jelhlúyate †deîn; Prof}thn; Naí, légv ømîn, kaì perissóteron prof}tou. 27 O˚tów \stin perì o˚ gégraptai, &Idoú, \gQ ˙postéllv tòn ƒggelón mou prò prosQpou sou, $ow kataskeuásei t|n `dón sou ¡mprosyén sou. 28 Légv gàr ømîn, meízvn \n gennhtoîw gunaikôn prof}thw &Ivánnou toû baptistoû o[deíw \stin: ` dè mikróterow \n t_ basileíŸ toû yeoû meízvn a[toû \stin. 29 Kaì pâw ` laòw ˙koúsaw kaì o¥ telônai \dikaívsan tòn yeón, baptisyéntew tò báptisma &Ivánnou: 30 o¥ dè Farisaîoi kaì o¥ nomikoì t|n boul|n toû yeoû “yéthsan e†w eâutoúw, m| baptisyéntew øp' a[toû. 31 Tíni o{n `moiQsv toùw ˙nyrQpouw têw geneâw taúthw, kaì tíni e†sìn –moioi; 32 %O moioí e†sin paidíoiw toîw \n ˙gorÅ kayhménoiw, kaì prosfvnoûsin 7.19 7.20 7.20 7.21 7.21 7.22 7.22 7.22

7.24 7.24 7.25 7.26 7.27 7.28 7.28

&Ihsoûn ♦ kúrion eÂpon ♦ eÂpan ˙péstalken ♦ ˙pésteilen a[t_ dè ♦ \keín+ tò ♦ — ` &Ihsoûw ♦ — –ti ♦ — kvfoì ♦ kaì kvfoì

toîw ªxloiw ♦ pròw toùw ªxlouw \jelhlúyate ♦ \j}lyate \jelhlúyate ♦ \j}lyate \jelhlúyate ♦ \j}lyate \gQ ♦ — gàr ♦ — prof}thw &Ivánnou toû baptistoû ♦ &Ivánnou

138




NTM

NTN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

7.33 - 7.44

KATA LOUKAN ˙ll } l o i w, kaì légousin, H[l}samen ømîn, kaì o[k & rx}sasye: \yrhn}samen ømîn, kaì o[k \k l a ú s a t e. v 33 &El}luyen gàr &Ivánnhw ` baptist|w m}te ƒrton \syívn m|tè oÂnon pínvn, kaì légete, Daimónion ¡xei: 34 \l}luyen ` u¥òw toû ˙nyrQpou \syívn kaì pínvn, kaì légete, &Idoú, ƒnyrvpow fágow kaì o†nopóthw, fílow telvnôn kaì a^martvlôn. 35 Kaì \dikaiQyh = sofía ˙pò tôn téknvn a[têw pántvn. 36


&HrQta dé tiw a[tòn tôn Farisaívn ®na fág+ met' a[toû: kaì e†selyWn e†w t|n oÂkìan toû Farisaíou ˙neklíyh. 37 Kaì †doú, gun| \n t_ pólei, %htiw ‘n a^ martvlów, \pignoûsa –ti ˙nákeitai \n t_ o†kíŸ toû Farisaíou, komísasa ˙lábastron múrou, 38 kaì stâsa parà toùw pódaw a[toû •písv klaíousa, ærjato bréxein toùw pódaw a[toû toîw dákrusin, kaì taîw yrijìn têw kefalêw a[têw \jémassen, kaì katefílei toùw pódaw a[toû, kaì æleifen t! múr~. 39 &IdWn dè ` Farisaîow ` kalésaw a[tòn eÂpen \n eâut! légvn, O˚tow, e† ‘n prof}thw, \gínvsken ©n tíw kaì potap| = gun| %htiw ßptetai a[toû, –ti a^ martvlów \stin. 40 Kaì ˙pokriyeìw ` &Ihsoûw eÂpen pròw a[tón, Símvn, ¡xv soí ti e†peîn. Ô dé fhsin, Didáskale, e†pé. 41 * feilen Dúo xrevfeilétai ‘san daneist_ tiní: ` e<w v 42 dhnária pentakósia, ` dè £terow pent}konta. M| \xóntvn dè a[tôn ˙podoûnai, ˙mfotéroiw \xarísato. Tíw o{n a[tôn, eÂpé, pleîon a[tón ˙gap}sei; 43 &Apokriyeìw dè ` Símvn eÂpen, Ûpolambánv –ti > tò pleîon \xarísato. Ô dè eÂpen a[t!, &O ryôw ¡krinaw. 44 Kaì strafeìw pròw t|n gunaîka, t! Símvni ¡fh, Blépeiw taúthn t|n gunaîka; E†sêlyón sou e†w t|n o†kían, %udvr \pì toùw pódaw mou o[k ¡dvkaw: a%uth dè toîw dákrusin 7.32 kaì légousin ♦ $a légei 7.32 \yrhn}samen ømîn ♦ \yrhn}samen 7.33 m}te ƒrton \syívn ♦ m| \syívn ƒrton 7.33 oÂnon pínvn ♦ pínvn oÂnon 7.35 tôn téknvn a[têw pántvn ♦ pántvn tôn téknvn a[têw 7.36 t|n oÂkìan ♦ tòn oÂkon 7.36 ˙neklíyh ♦ kateklíyh 7.37 \n t_ pólei %htiw ‘n ♦ %htiw ‘n \n t_ pólei 7.37 \pignoûsa ♦ kaì \pignoûsa 7.37 ˙nákeitai ♦ katákeitai

kaì \pignoûsa

7.38 parà ♦ •písv parà 7.38 •písv klaíousa ♦ klaíousa toîw dákrusin 7.38 toîw dákrusin ♦ — 7.40 fhsin Didáskale e†pé ♦ Didáskale e†pé fhsín 7.41 xrevfeilétai ‘san daneist_ ♦ xreofeilétai ‘san danist_ 7.42 dè ♦ — 7.42 eÂpé pleîon a[tón ˙gap}sei ♦ pleîon ˙gap}sei a[tón 7.43 dè ` ♦ — 7.44 \pì toùw pódaw mou ♦ moi \pì pódaw

139



NTN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

7.45 - 8.11

toùw pódaw mou

NTO

KATA LOUKAN ¡brején mou toùw pódaw, kaì taîw yrijìn t|w kefalêw a[têw \j ém a j en . 45 Fílhmá moi o[k ¡dvkaw: a%u th dé, ˙f' «w e†sêlyon, o[ diélipen katafiloûsá mou toùw pódaw. 46 &Elaí~ t|n kefal}n mou o[k æleicaw: a%uth dè múr~ æleicen mou toùw pódaw. 47 O˚ xárin, légv soi, ˙févntai a¥ a^ martíai a[têw a¥ pollaí, –ti “gáphsen polú: > dè •lígon ˙fíetai, •lígon ˙gapÅ. 48 EÂpen dè a[t_, &Afévntaí sou a¥ a^martíai. 49 Kaì ærjanto o¥ sunanakeímenoi légein \n eâutoîw, Tíw o˚tów \stin $ow kaì a^martíaw ˙fíhsin; 50 EÂpen dè pròw t|n gunaîka, ^H pístiw sou sésvkén se: poreúou e†w e†r}nhn.

8

Svsánna

Kaì \géneto \n t! kayejêw, kaì a[tòw diQdeuen katà pólin kaì kQmhn, khrússvn kaì e[aggelizómenow t|n basileían toû yeoû: kaì o¥ dQdeka sùn a[t!, 2 kaì gunaîkéw tinew a$i ‘san teyerapeuménai ˙pò pneumátvn ponhrôn kaì ˙syeneiôn, María = kalouménh Magdalhn}, ˙f' «w daimónia e^ptà \jelhlúyei, 3 kaì &Ivánna gun| Xouzâ \pitrópou ^Hrœdou, kaì Sousánna, kaì £terai pollaí, a®tinew dihkónoun a[toîw ˙pò tôn øparxóntvn a[taîw. 4

Sunióntow dè ªxlou polloû, kaì tôn katà pólin \piporeuoménvn pròw a[tón, eÂpen dià parabolêw, 5 &Ejêlyen ` speírvn toû speîrai tòn spóron a[toû: kaì \n t! speírein a[tón, $o mèn ¡pesen parà t|n `dón, kaì katepat}yh, kaì tà peteinà toû o[ranoû katéfagen a[tó. 6 Kaì £teron ¡pesen \pì t|n pétran, kaì fuèn \jhrányh, dià tò m| ¡xein †kmáda. 7 Kaì £teron ¡pesen \n més~ tôn ˙kanyôn, kaì sumfueîsai a¥ ƒkanyai ˙pépnijan a[tó. 8 Kaì £teron ¡pesen e†w t|n gên t|n ˙gay}n, kaì fuèn \poíhsen karpòn e^katontaplasíona. Taûta légvn \fQnei, Ô ¡xvn „ta ˙koúein ˙kouétv. 9

&EphrQtvn dè a[tòn o¥ mayhtaì a[toû, légontew, Tíw eÊh = parabol| a%uth; 10 Ô dè eÂpen, Ûmîn dédotai gnônai tà must}ria têw basileíaw toû yeo û : toîw dè loipoîw \n parabolaîw, ®na blépontew m| blépvsin, kaì ˙koúontew m| suniôsin. 11 *Estin dè a%uth = parabol}: Ô spórow \stìn ` 7.44 t|w kefalêw ♦ — 7.46 mou toùw pódaw ♦ toùw pódaw mou 8.3 ˙pò ♦ \k 8.6 ¡pesen ♦ katépesen

8.9 8.9

légontew ♦ — eÊh = parabol| a%uth ♦ a%uth eÊh = parabol}

140




NTO

NTP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

8.12 - 8.24

KATA LOUKAN lógow toû yeoû. 12 O¥ dè parà t|n `dón e†sin o¥ ˙koúontew, eÂta ¡rxetai ` diábolow kaì aÊrei tòn lógon ˙pò têw kardíaw a[tôn, ®na m| pisteúsantew svyôsin. 13 O¥ dè \pì têw pétraw o®, –tan ˙koúsvsin, metà xarâw déxontai tòn lógon, kaì o˚toi ]ízan o[k ¡xousin, o$i pròw kairòn pisteúousin, kaì \n kair! peirasmoû ˙fístantai. 14 Tò dè e†w tàw ˙kányaw pesón, o˚toí e†sin o¥ ˙koúsantew, kaì øpò merimnôn kaì ploútou kaì =donôn toû bíou poreuómenoi sumpnígontai, kaì o[ telesforoûsin. 15 Tò dè \n t_ kal_ g_, o˚toí e†sin o®tinew \n kardíŸ kal_ kaì ˙gay_, ˙koúsantew tòn lógon katéxousin, kaì karpoforoûsin \n øpomon_. 16

( O [deìw dè lúxnon ßcaw kalúptei a[tòn skeúei, h øpokátv klínhw tíyhsin, ˙ll' \pì luxníaw \pitíyhsin, ®na o¥ e†sporeuómenoi blépvsin tò fôw. 17 O[ gár \stin kruptón, $o o[ faneròn gen}setai: o[dè ˙pókrufon, $o o[ gnvsy}setai kaì e†w faneròn ¡ly+. 18 Blépete o{n pôw ˙koúete: $ow gàr \àn ¡x+, doy}setai a[t!: kaì $o w \àn m| ¡x+ , kaì $o dokeî ¡xei n ˙ry}setai ˙p' a[toû. 19

Paregénonto dè pròw a[tòn = m}thr kaì o¥ ˙delfoì a[toû, kaì o[k “dúnanto suntuxeîn a[t! dià tòn ªxlon. 20 Kaì ˙phggélh a[t!, légontvn, ^H m}thr sou kaì o¥ ˙delfoí sou e^ st}kasin ¡jv, †deîn se yélontéw. 21 Ô dè ˙pokriyeìw eÂpen pròw a[toúw, M}thr mou kaì ˙delfoí mou o˚toí e†sin, o¥ tòn lógon toû yeoû ˙koúontew kaì poioûntew a[tón. 22


Kaì \géneto \n miÅ tôn =merôn, kaì a[tòw \nébh e†w ploîon kaì o¥ mayhtaì a[toû, kaì eÂpen pròw a[toúw, Diélyvmen e†w tò péran têw límnhw: Kaì ˙n}xyh s a n . 23 Pleóntvn dè a[tôn ˙fúpnvsen: kaì katébh laîlac ˙némou e† w t|n límnhn, kaì suneplhroûnto, kaì \k i n d ú n eu o n . 24 Proselyóntew dè di}geiran a[tón, légontew, &Epistáta, \pistáta, ˙pollúmeya. Ô dè \geryeìw \petímhsen t! ˙ném~ kaì t! klúdvni toû %udatow: kaì \paúsanto, kaì \géneto 8.12 8.16 8.17 8.18 8.18 8.19

8.20

Kaì ˙phggélh a[t! légontvn ♦ &Aphggélh dè a[t! 8.20 se yélontéw ♦ yélontéw se 8.21 a[tón ♦ — 8.22 Kaì \géneto ♦ &Egéneto dè 8.24 \geryeìw ♦ diegeryeìw

˙koúontew ♦ ˙koúsantew \pitíyhsin ♦ tíyhsin gnvsy}setai ♦ m| gnvsy_ gàr \àn ♦ ©n gàr \àn m| ♦ ©n m| Paregénonto ♦ Paregéneto

141



NTP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

8.25 - 8.37

NTQ

KATA LOUKAN gal}nh. 25 EÂpen dè a[toîw, Poû \stin = pístiw ømôn; Fobhyéntew dè \yaúmasan, légontew pròw ˙ll}louw, Tíw ƒra o˚tów \stin, –ti kaì toîw ˙némoiw \pitássei kaì t! %udati, kaì øpakoúousin a[t!; 26

% tiw Kaì katépleusan e†w t|n xQran tôn Gadarhnôn, h 27 \stìn ˙ntipéran têw Galilaíaw. &Ejelyónti dè a[t! \pì t|n gên, øp}nthsen a[t! ˙n}r tiw \k têw pólevw, –w eÂxen daimónia \k xrónvn ¥kanôn, kaì ¥mátion o[k \nedidúsketo, kaì \n o†kíŸ o[k ¡menen, ˙ll' \n toîw mn}masin. 28 &IdWn dè tòn &Ihsoûn, kaì ˙nakrájaw, prosépesen a[t!, kaì fvn_ megál+ eÂpen, Tí \moì kaì soí, &Ihsoû, u¥è toû yeoû toû øcístou; Déomaí sou, m} me basanís+w. 29 Par}ggeilen gàr t! pneúmati t! ˙kayárt~ \jelyeîn ˙pò toû ˙nyrQpou: polloîw gàr xrónoiw sunhrpákei a[tón, kaì \desmeîto a^lúsesin kaì pédaiw fulassómenow, kaì diarr}ssvn tà desmà “laúneto øpò toû daímonow e†w tàw \r}mouw. 30 &EphrQthsen dè a[tòn ` &Ihsoûw, légvn, Tí soi \stin ªnoma; Ô dè eÂpen, LegeQn: –ti daimónia pollà e†sêlyen e†w a[tón. 31 Kaì parekálei a[tòn ®na m| \pitáj+ a[toîw e†w t|n ƒbusson ˙pelyeîn. 32 )Hn dè \keî ˙gélh xoírvn ¥kanôn boskoménvn \n t! ªrei: kaì parekáloun a[tòn ®na \pitréc+ a[toîw e†w \keínouw e†selyeî n . Kaì \pétrecen a[toîw. 33 &Ejelyónta dè tà daimónia ˙pò toû ˙nyrQpou e†sêlyon e†w % rmhsen = ˙gélh katà toû krhmnoû e†w t|n toùw xoírouw: kaì v límnhn, kaì ˙pepnígh. 34 &I d ó n t ew dè o¥ bóskontew tò gegenhménon ¡fugon, kaì ˙p}ggeilan e†w t|n pólin kaì e†w toùw ˙groúw. 35 &Ejêlyon dè †deîn tò gegonów: kaì ‘lyon pròw tòn &I h s o û n , kaì e˚ron kay}menon tòn ƒnyrvpon ˙f' o˚ tà daimónia \jelhlúyei, ¥matisménon kaì svfronoûnta, parà toùw pódaw toû &Ihsoû: kaì \fob}yhsan. 36 &Ap}ggeilan dè a[toîw kaì o¥ †dóntew pôw \sQyh ` daimonisyeí w. 37 Kaì 8.30 légvn ♦ — 8.30 \stin ªnoma ♦ ªnomá \stin 8.30 LegeQn ♦ LegiQn 8.30 daimónia pollà e†sêlyen ♦ e†sêlyen daimónia pollà 8.31 parekálei ♦ parekáloun 8.32 boskoménvn ♦ boskoménh 8.32 parekáloun ♦ parekálesan 8.34 gegenhménon ♦ gegonòw 8.35 \jelhlúyei ♦ \jêlyen 8.36 kaì ♦ —

8.25 8.26 8.26 8.27 8.27 8.27

\stin = ♦ = Gadarhnôn ♦ Gerashnôn ˙ntipéran ♦ ˙ntipéra a[t! ˙n}r ♦ ˙n}r –w eÂxen ♦ ¡xvn \k xrónvn ¥kanôn kaì ♦ kaì xrón~ ¥kan! 8.27 ¥mátion o[k \nedidúsketo ♦ o[k \nedúsato ¥mátion 8.28 kaì ˙nakrájaw ♦ ˙nakrájaw 8.29 \desmeîto ♦ \desmeúeto 8.29 daímonow ♦ daimoníou

142




NTQ

NTR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

8.38 - 8.48

KATA LOUKAN “rQthsan a[tòn ßpan tò plêyow têw perixQrou tôn Gadarhnôn ˙pelyeîn ˙p' a[tôn, –ti fób~ megál~ suneíxonto: a[tòw dè \mbàw e†w tò ploîon øpéstrecen. 38 &Edéeto dè a[toû ` ˙n| r ˙f' o˚ \jelhlúyei tà daimónia eÂnai sùn a[t!. &Apélusen dè a[tòn ` &Ihsoûw légvn, 39 Ûpóstrefe e†w tòn oÂkón sou, kaì dihgoû –sa \poíhsen soi ` yeów. Kaì ˙pêlyen, kay' –lhn t|n pólin khrússvn –sa \poíhsen a[t! ` &Ihsoûw. 40

&Egéneto dè \n t! øpostrécai tòn &Ihsoûn, ˙pedéjato a[tòn ` ªxlow: ‘san gàr pántew prosdokôntew a[tón. 41 Kaì †doú, ‘lyen ˙n|r > ªnoma &Iáeirow, kaì a[tòw ƒrxvn têw sunagvgêw øpêrxen, kaì pesWn parà toùw pódaw toû &Ihsoû parekálei a[tòn e†selyeîn e†w tòn oÂkon a[toû: 42 –ti yugáthr monogen|w ‘n a[t! qw \tôn dQdeka, kaì a%uth ˙péyn+sken. &En dè t! øpágein a[tòn o¥ ªxloi sunépnigon a[tón.

a[t|

43


Kaì gun| o{sa \n ]úsei a®matow ˙pò \tôn dQdeka, %htiw †atroîw prosanalQsasa –lon tòn bíon o[k Êsxusen øp' o[denòw yerapeuyênai, 44 proselyoûsa ªpisyen, %hcato toû kraspédou toû ¥matíou a[toû: kaì paraxrêma ¡sth = ]úsiw toû a®matow a[têw. 45 Kaì eÂpen ` &Ihsoûw, Tíw ` a^cámenów mou; &Arnouménvn dè pántvn, eÂpen ` Pétrow kaì o¥ met' a[toû, &Epistáta, o¥ ªxloi sunéxousín se kaì ˙poylíbousin, kaì légeiw, Tíw ` a^cámenów mou; 46 Ô dè &Ihsoûw eÂpen, %Hcató moú tiw: \gW gàr ¡gnvn dúnamin \jelyoûsan ˙p' \moû. 47 &Idoûsa dè = gun| –ti o[k ¡layen, trémousa ‘lyen, kaì prospesoûsa a[t!, di' ÷n a†tían %hcato a[toû ˙p}ggeilen a[t! \nQpion pantòw toû laoû, kaì qw †áyh paraxrêma. 48 Ô dè eÂpen a[t_, Yársei, yúgater, = pístiw sou sésvkén se: poreúou e†w e†r}nhn.

8.42 a%uth ♦ a[t| 8.43 †atroîw prosanalQsasa –lon tòn bíon ♦ ˆ†atroîw prosanalQsasa –lon tòn bíon˜ 8.43 øp' ♦ ˙p' 8.45 kaì o¥ met' a[toû ♦ — 8.45 kaì légeiw Tíw ` a^cámenów mou ♦ — 8.46 \jelyoûsan ♦ \jelhluyuîan 8.47 a[t! \nQpion ♦ \nQpion 8.48 Yársei yúgater ♦ Yugáthr

8.37 8.37 8.37 8.38 8.38 8.39 8.40

“rQthsan ♦ “rQthsen Gadarhnôn ♦ Gerashnôn tò ploîon ♦ ploîon &Edéeto ♦ &Edeîto ` &Ihsoûw ♦ — \poíhsen soi ♦ soi \poíhsen &Egéneto dè \n t! øpostrécai ♦ &En dè t! øpostréfein 8.41 &Iáeirow kaì a[tòw ♦ &Iáïrow kaì o˚tow 8.41 toû ♦ ˆtoû˜

143



NTR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

8.49 - 9.9

NTS

KATA LOUKAN 49

*E t i a[toû laloûntow, ¡rxet a í tiw parà toû ˙rxisunagQgou, légvn a[t! –ti Téynhken = yugáthr sou: m| skúlle tòn didáskalon. 50 Ô dè &Ihsoûw ˙koúsaw ˙pekríyh a[t!, légvn, M| foboû. Mónon písteue, kaì svy}setai. 51 &ElyWn dè e†w t|n o†kían, o[k ˙fêken e†selyeîn o[déna, e† m| Pétron kaì &Ivánnhn kaì &Iákvbon, kaì tòn patéra têw paidòw kaì t|n mhtéra. 52 *Eklaion dè pántew, kaì \kóptonto a[t}n. Ô dè eÂpen, M| klaíete: o[k ˙péyanen, ˙llà kayeúdei. 53 Kaì kategélvn a[toû, e†dótew –ti ˙péyanen. 54 A[tòw dè \kbalWn ¡jv pántaw, kaì krat}saw têw xeiròw a[têw, \fQnhsen légvn, ^H paîw ¡geirou. 55 Kaì \péstrecen tò pneûma a[têw, kaì ˙nésth paraxrêma: kaì diétajen a[t_ doyênai fageîn. 56 Kaì \jésthsan o¥ goneîw a[têw: ` dè par}ggeilen a[toîw mhdenì e†peîn tò gegonów.

9

Sugkalesámenow dè toùw dQdeka, ¡dvken a[toîw dúnamin kaì \jousían \pì pánta tà daimónia, kaì nósouw yer a p eú ei n . 2 Kaì ˙pésteilen a[toùw khrússein t|n basileían toû yeoû, kaì †âsyai toùw ˙syenoûntaw. 3 Kaì eÂpen pròw a[toúw, Mhdèn aÊrete e†w t|n `dón: m}te ]ábdouw, m}te p}ran, m}te ƒrton, m}te ˙rgúrion, m}te ˙nà dúo xitônaw ¡xein. 4 Kaì e†w ÷n ©n o†kían e†sélyhte, \keî ménete, kaì \keîyen \jérxesye. 5 Kaì –soi \án m| déjvntai ømâw, \jerxómenoi ˙pò têw pólevw \keínhw kaì tòn koniortòn ˙pò tôn podôn ømôn ˙potinájate e†w martúrion \p' a[toúw. 6 &Ejerxómenoi dè di}rxonto katà tàw kQmaw, e[aggelizómenoi kaì yerapeúontew pantaxoû. 7

*Hkousen dè ^Hrœdhw ` tetrárxhw tà ginómena øp' a[toû pánta: kaì dihpórei, dià tò légesyai øpó tinvn –ti &Ivánnhw \g}gertai \k nekrôn: 8 øpó tinvn dè –ti &Hlíaw \fánh: ƒllvn dè –ti Prof}thw e<w tôn ˙rxaívn ˙nésth. 9 Kaì eÂpen ^Hrœdhw, 8.49 8.49 8.50 8.50 8.51 8.52 8.54 8.54 9.2 9.3

a[t! ♦ — m| ♦ mhkéti légvn ♦ — písteue ♦ písteuson o[déna ♦ tina sùn a[t! o[k ♦ o[ gàr \kbalWn ¡jv pántaw kaì ♦ — ¡geirou ♦ ¡geire toùw ˙syenoûntaw ♦ ˆtoùw ˙syeneîw˜ ]ábdouw ♦ ]ábdon

9.3 9.5 9.5 9.5 9.7 9.7 9.7 9.8 9.9

˙nà ♦ ˆ˙nà˜ \án m| déjvntai ♦ ©n m| déxvntai kaì tòn ♦ tòn ˙potinájate ♦ ˙potinássete tetrárxhw ♦ tetraárxhw øp' a[toû ♦ — \g}gertai ♦ “géryh e<w ♦ tiw Kaì eÂpen ^Hrœdhw ♦ EÂpen dè ^Hrœdhw

144




NTS

NTT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

9.10 - 9.22

KATA LOUKAN &Ivánnhn \gW ˙pekefálisa: tíw dè \stin o˚tow, perì o˚ \gW ˙koúv toiaûta; Kaì \z}tei †deîn a[tón. 10

Kaì øpostrécantew o¥ ˙póstoloi dihg}santo a[t! –sa \poíhsan. Kaì paralabWn a[toúw, øpexQrhsen kat' †dían e†w tópon ¡rhmon pólevw kalouménhw Bhysaïdán. 11 O¥ dè ªxloi gnóntew “koloúyhsan a[t!: kaì dejámenow a[toúw, \lálei a[toîw perì têw basileíaw toû yeoû, kaì toùw xreían ¡xontaw yerapeíaw †âto. 12 ^H dè =méra ærjato klínein: proselyóntew dè o¥ dQdeka eÂpon a[t!, &Apóluson tòn ªxlon, ®na ˙pelyóntew e†w tàw kúkl~ kQmaw kaì toûw ˙groùw katalúsvsin, kaì e%urvsin \pisitismón: –ti @de \n \r}m~ tóp~ \smén. 13 EÂpen dè pròw a[toúw, Dóte a[toîw ømeîw fageîn. O¥ dè eÂpon, O[k e†sìn =mîn pleîon (h pénte ƒrtoi kaì †xyúew dúo, e† m}ti poreuyéntew =meîw ˙gorásvmen e†w pánta tòn laòn toûton brQmata. 14 )Hsan gàr qseì ƒndrew pentakisxílioi. EÂpen dè pròw toùw mayhtàw a[toû, Kataklínate a[toùw klisíaw ˙nà pent}konta. 15 Kaì \poíhsan o%utvw, kaì ˙néklinan ßpantaw. 16 LabWn dè toùw pénte ƒrtouw kaì toùw dúo †xyúaw, ˙nablécaw e†w tòn o[ranón, e[lóghsen a[toúw, kaì katéklasen, kaì \dídou toîw mayhtaîw paratiyén a i t! ªxl~. 17 Kaì ¡fagon kaì \xortásyhsan pántew: kaì æryh tò perisseûsan a[toîw klasmátvn, kófinoi dQdeka. 18


Kaì \géneto \n t! eÂnai a[tòn proseuxómenon katamónaw, sunêsan a[t! o¥ mayhtaí: kaì \phrQthsen a[toúw, légvn, Tína me légousin o¥ ªxloi eÂnai; 19 O¥ dè ˙pokriyéntew eÂpon, &Ivánnhn tòn baptist}n: ƒlloi dè &Hlían: ƒlloi dé, –ti Prof}thw tiw tôn ˙rxaívn ˙nésth. 20 EÂpen dè a[toîw, Ûmeîw dè tína me légete eÂnai; &Apokriyeìw dè ` Pétrow eÂ p en , Tòn xristòn toû yeo û . 21 Ô dè \pitim}saw a[toîw par}ggeilen mhdenì e†peîn toûto, 22 e†pWn –ti Deî tòn u¥òn toû ˙nyrQpou pollà payeîn, kaì ˙podokimasyênai ˙pò tôn 9.13 9.14 9.15 9.16 9.18 9.19 9.20

9.9 \gW ˙koúv ♦ ˙koúv 9.10 tópon ¡rhmon ♦ — 9.10 pólevw kalouménhw Bhysaïdán ♦ pólin kalouménhn Bhysaïdá 9.11 dejámenow ♦ ˙podejámenow 9.12 eÂpon ♦ eÂpan 9.12 ˙pelyóntew ♦ poreuyéntew 9.12 toûw ♦ — 9.13 eÂpon ♦ eÂpan

9.21

pénte ƒrtoi ♦ ƒrtoi pénte ˙nà ♦ ˆqseì˜ ˙nà ˙néklinan ♦ katéklinan paratiyénai ♦ parayeînai katamónaw ♦ katà mónaw eÂpon ♦ eÂpan &Apokriyeìw dè ` Pétrow ♦ Pétrow dè ˙pokriyeìw e†peîn ♦ légein

145



NTT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

9.23 - 9.36

\geryênai

NTU

KATA LOUKAN pr es b u t ér v n kaì ˙rxierévn kaì grammatévn, kaì ˙poktanyênai, kaì t_ trít+ =mérŸ ˙nastênai. 23 *Elegen dè pròw pántaw, EÊ tiw yélei •písv mou \lyeîn, ˙parnhsásyv eâutón, kaì ˙rátv tòn stauròn a[toû, kaì ˙kolouyeítv moi. 24 $O w gàr \àn yél+ t|n cux|n a[toû sôsai, ˙polései a[t}n: $ow d' ©n ˙polés+ t|n cux|n a[toû £neken \moû, o˚tow sQsei & a[t}n. 25 Tí gàr vfeleîtai ƒnyrvpow, kerd}saw tòn kósmon –lon, eâutòn dè ˙polésaw (h zhmivyeí w; 26 $O w gàr ©n \paisxuny_ me kaì toùw \moùw lógouw, toûton ` u¥òw toû ˙nyrQpou \paisxuny}setai, –tan ¡ly+ \n t_ dój+ a[toû kaì toû patròw kaì tôn a^gívn ˙ggélvn. 27 Légv dè ømîn ˙lhyôw, e†sín tinew tôn @de e^stQtvn, o$i o[ m| geúsvntai yanátou, £vw ©n Êdvsin t|n basileían toû yeoû. 28

Mvseî

&Egéneto dè metà toùw lógouw toútouw qseì =mérai •ktQ, kaì paralabWn Pétron kaì &Ivánnhn kaì &Iákvbon, ˙nébh e†w tò ªrow proseújasyai. 29 Kaì \géneto, \n t! proseúxesyai a[tón, tò eÂdow toû prosQpou a[toû £teron, kaì ` ¥matismòw a[toû leukòw \jastráptvn. 30 Kaì †doú, ƒndrew dúo suneláloun a[t!, o®tinew ‘san Mvsêw kaì &Hlíaw, 31 o$i •fyéntew \n dój+ ¡legon t|n ¡jodon a[toû ÷n ¡mellen plhroûn \n Îerousal}m. 32 Ô dè Pét r o w kaì o¥ sùn a[t! ‘san bebarhménoi %upn~: diagrhgor}santew dè eÂdon t|n dójan a[toû, kaì toùw dúo ƒndraw toùw sunestôtaw a[t!. 33 Kaì \géneto, \n t! diaxvrízesyai a[toùw ˙p' a[toû, eÂpen Pétrow pròw tòn &Ihsoûn, &Epistáta, kalón \stin =mâw @de eÂnai: kaì poi}svmen skhnàw treîw, mían soí, kaì mían Mvs_, kaì mían &HlíŸ: m| e†dWw $o légei. 34 Taûta dè a[toû légontow, \géneto nefélh kaì \peskíasen a[toúw: \fob}yhsan dè \n t! \keínouw e†selyeîn e†w t|n nefélhn. 35 Kaì fvn| \géneto \k têw nefélhw, légousa, O˚tów \stin ` u¥ów mou ` ˙gaphtów: a[toû ˙koúete. 36 Kaì \n t! genésyai t|n fvn}n, eøréyh ` &Ihsoûw mónow. Kaì 9.31 9.33 9.33 9.34 9.34

¡mellen ♦ æmellen Pétrow ♦ ` Pétrow Mvs_ ♦ Mvüseî \peskíasen ♦ \peskíazen \keínouw e†selyeîn ♦ e†selyeîn a[toùw 9.35 ˙gaphtów ♦ \klelegménow 9.36 ` ♦ —

9.22 ˙nastênai ♦ \geryênai 9.23 \lyeîn ˙parnhsásyv ♦ ¡rxesyai ˙rnhsásyv 9.23 a[toû ♦ a[toû kay' =méran 9.24 \àn ♦ ©n 9.27 @de e^stQtvn ♦ a[toû e^sthkótvn 9.28 kaì paralabWn ♦ ˆkaì˜ paralabWn 9.30 Mvsêw ♦ Mvüsêw

146




NTU

NTV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

9.37 - 9.49

KATA LOUKAN a[toì \síghsan, kaì o[denì ˙p}ggeilan \n \keínaiw taîw =méraiw o[dèn @n e^Qrakasin. 37

&Egéneto dè \n t_ e^jêw =mérŸ, katelyóntvn a[tôn ˙pò toû ªrouw, sun}nthsen a[t! ªxlow polúw. 38 Kaì †doú, ˙n|r ˙pò toû ªxlou ˙nebóhsen, légvn, Didáskale, déomaí sou, \piblécai \pì tòn u¥ón mou, –ti monogen}w \stín moi: 39 kaì †doú, pneûma lambánei a[tón, kaì \jaífnhw krázei, kaì sparássei a[tòn metà ˙froû, kaì mógiw ˙poxvreî ˙p' a[toû, suntrîbon a[tón. 40 Kaì \de}yhn tôn mayhtôn sou ®na \kbálvsin a[tó, kaì o[k “dun}yhsan. 41 &Apokriyeìw dè ` &Ihsoûw eÂpen, )V geneà ƒpistow kaì diestramménh, £vw póte ¡somai pròw ømâw, kaì ˙néjomai ømôn; Proságage tòn u¥ón sou @de. 42 *Eti dè proserxoménou a[toû, ¡rrhjen a[tòn tò daimónion kaì sunespárajen: \petímhsen dè ` &Ihsoûw t! pneúmati t! ˙kayárt~, kaì †ásato tòn paîda, kaì ˙pédvken a[tòn t! patrì a[toû. 43 &Ejepl}ssonto dè pántew \pì t_ megaleióthti toû yeoû.

\píblecon

Pántvn dè yaumazóntvn \pì pâsin o<w \poíhsen ` &Ihsoûw, eÂpen pròw toùw mayhtàw a[toû, 44 Yésye ømeîw e†w tà „ta ømôn toùw lógouw toútouw: ` gàr u¥òw toû ˙nyrQpou méllei paradídosyai e†w xeîraw ˙nyrQpvn. 45 O¥ dè “gnóoun tò ]êma toûto, kaì ‘n parakekalumménon ˙p' a[tôn, ®na m| aÊsyvntai a[tó: kaì \foboûnto \rvtêsai a[tòn perì toû ]}matow toútou. 46

E†sêlyen dè dialogismòw \n a[toîw, tò tíw ©n eÊh meízvn a[tôn. 47 Ô dè &Ihsoûw †dWn tòn dialogismòn têw kardíaw a[tôn, \pilabómenow paidíou, ¡sthsen a[tò par' e^ aut!, 48 kaì eÂpen a[toîw, $Ow \àn déjhtai toûto tò paidíon \pì t! •nómatí mou \mè déxetai: kaì $ow \àn \mè déjhtai déxetai tòn ˙posteílantá me: ` gàr mikróterow \n pâsin ømîn øpárxvn o˚tow ¡stai mégaw. 49


&Apokriyeìw dè ` &Ivánnhw eÂpen, &Epistáta, eÊdomén tina \pì t! •nómatí sou \kbállonta daimónia: kaì \kvlúsamen 9.36 9.37 9.38 9.38 9.41 9.43

e^Qrakasin ♦ e^Qrakan \n ♦ — ˙nebóhsen ♦ \bóhsen \stín moi ♦ moí \stin tòn u¥ón sou @de ♦ @de tòn u¥ón sou \poíhsen ` &Ihsoûw ♦ \poíei

9.47 9.47 9.48 9.48 9.49 9.49 9.49

†dWn ♦ e†dWw paidíou ♦ paidíon \àn \mè ♦ ©n \mè ¡stai ♦ \stin ` ♦— \pì ♦ \n \kvlúsamen ♦ \kvlúomen

147



NTV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

9.50 - 9.62

NUM

KATA LOUKAN a[tón, –ti o[k ˙kolouyeî mey' =môn. 50 Kaì eÂpen pròw a[tòn ` &Ihsoûw, M| kvlúete: $ow gàr o[k ¡stin kay' =môn øpèr =môn \stin. 51

&E g én et o dè \n t! sumplhroûsyai tàw =méraw têw ˙nal}cevw a[toû, kaì a[tòw tò prósvpon a[toû \st}rijen toû poreúesyai e†w Îerousal}m, 52 kaì ˙pésteilen ˙ggélouw prò prosQpou a[toû: kaì poreuyéntew e†sêlyon e†w kQmhn Samareitôn, qste e^toimásai a[t!. 53 Kaì o[k \déjanto a[tón, –ti tò prósvpon a[toû ‘n poreuómenon e†w Îerousal}m. 54 &Idóntew dè o¥ mayhtaì a[toû &Iákvbow kaì &Ivánnhw eÂpon, Kúrie, yéleiw eÊpvmen pûr katabênai ˙pò toû o[ranoû, kaì ˙nalôsai a[toúw, qw kaì &Hlíaw \poíhsen; 55 Strafeìw dè \petímhsen a[toîw, kaì eÂpen, O[k o†date o®ou pneúmatów \ste ømeîw: 56 ` gàr øiòw toû ˙nyrQpou o[k ‘lyen cuxàw ˙nyrQpvn ˙polésai, ˙llà sôsai. Kaì \poreúyhsan e†w e^téran kQmhn. 57

\àn

&Egéneto dè poreuoménvn a[tôn \n t_ `d!, eÂpén tiw pròw a[tón, &Akolouy}sv soi –pou ©n ˙pérx+, kúrie. 58 Kaì eÂpen a[t! ` &Ihsoûw, A¥ ˙lQpekew fvleoùw ¡xousin, kaì tà peteinà toû o[ranoû kataskhnQseiw: ` dè u¥òw toû ˙nyrQpou o[k ¡xei poû t|n kefal|n klín+. 59 EÂpen dè pròw £teron, &Akoloúyei moi. Ô dè eÂpen, Kúrie, \pítrecón moi ˙pelyónti prôton yácai tòn patéra mou. 60 EÂpen dè a[t! ` &Ihsoûw, *Afew toùw nekroùw yácai toùw e^ autôn nekroúw: sù dè ˙pelyWn diággelle t|n basileían toû yeoû. 61 EÂpen dè kaì £terow, &Akolouy}sv soi, kúrie: prôton dè \pítrecón moi ˙potájasyai toîw e†w tòn oÂkón mou. 62 EÂpen dè ` &Ihsoûw pròw a[tón, O[deíw, \pibalWn t|n xeîra a[toû \p' ƒrotron, kaì blépvn e†w tà •písv, e·yetów \stin e†w t|n basileían toû yeoû. 9.56

9.50 Kaì eÂpen ♦ EÂpen dè 9.50 =môn øpèr =môn ♦ ømôn øpèr ømôn 9.51 ˙nal}cevw ♦ ˙nal}mcevw 9.51 a[toû \st}rijen ♦ \st}risen 9.52 Samareitôn qste ♦ Samaritôn qw 9.54 a[toû ♦ — 9.54 eÂpon ♦ eÂpan 9.54 qw kaì &Hlíaw \poíhsen ♦ — 9.55 kaì eÂpen O[k o†date o®ou pneúmatów \ste ømeîw ♦ —

9.57 9.57 9.57 9.59 9.60 9.62 9.62 9.62

` gàr øiòw toû ˙nyrQpou o[k ‘lyen cuxàw ˙nyrQpvn ˙polésai ˙llà sôsai ♦ — &Egéneto dè ♦ Kaì ©n ♦ \àn kúrie ♦ — Kúrie ♦ ˆKúrie˜ ` &Ihsoûw ♦ — ` &Ihsoûw pròw a[tón ♦ ˆpròw a[tòn˜ ` &Ihsoûw a[toû ♦ — e†w t|n basileían ♦ t_ basileíŸ

148




NUM

NUN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

10.1 - 10.16

KATA LOUKAN

10

Met à dè taût a ˙néd eijen ` kúr iow kaì e^térouw e^ bdom}konta, kaì ˙pésteilen a[toùw ˙nà dúo prò prosQpou a[toû e†w pâsan pólin kaì tópon o˚ ¡mellen a[tòw ¡rxesyai. 2 *Elegen o{n pròw a[toúw, Ô mèn yerismòw polúw, o¥ dè \rgátai •lígoi. De}yhte o{n toû kuríou toû yerismoû, –pvw \kbál+ \rgátaw e†w tòn yerismòn a[toû. 3 Ûpágete: †doú, \gW ˙postéllv ømâw qw ƒrnaw \n més~ lúkvn. 4 M| bastázete balántion, m| p}ran, mhdè øpod}mata: kaì mhdéna katà t|n `dòn ˙spáshsye. 5 E†w ÷n d' ©n o†kían e†sérxhsye, prôton légete, E†r}nh t! oÊk~ toút~. 6 Kaì \àn ” \keî u¥òw e†r}nhw, \panapaúsetai \p' a[tòn = e†r}nh ømôn: e† dè m}ge, \f' ømâw ˙nakámcei. 7 &En a[t_ dè t_ o†kíŸ ménete, \syíontew kaì pínontew tà par' a[tôn: ƒjiow gàr ` \rgáthw toû misyoû a[toû \stín. M| metabaínete \j o†kíaw e†w o†kían. 8 Kaì e†w ÷n ©n pólin e†sérxhsye, kaì déxv n t a i ømâw, \syíete tà paratiyémena ømîn, 9 kaì yerapeúete toùw \n a[t_ ˙syeneîw, kaì légete a[toîw, *Hggiken \f' ømâw = basileía toû yeoû. 10 E†w ÷n d' ©n pólin e†sérxhsye, kaì m| déxv n t a i ømâw, \jelyóntew e†w tàw plateíaw a[têw eÊpate, 11 Kaì tòn koniortòn tòn kollhyénta =mîn \k têw pólevw ømôn ˙pomassómeya ømîn: pl|n toûto ginQskete, –ti æggiken \f' ømâw = basileía toû yeo û . 12 Légv ømîn, –ti Sodómoiw \n t_ =mérŸ \keín+ ˙nektóteron ¡stai, (h t_ pólei \keín+. 13 O[aí soi, Xorazín, o[aí soi, Bhysaïdá: –ti e† \n Túr~ kaì Sidôni \génonto a¥ dunámeiw a¥ genómenai \n ømîn, pálai ©n \n sákk~ kaì spod! kay}menai metenóhsan. 14 Pl|n Túr~ kaì Sidôni ˙nektóteron ¡stai \n t_ krísei, (h ømîn. 15 Kaì sú, Kapernaoúm, = £vw toû o[ranoû øcvyeîsa, £vw Ídou katabibasy}s+. 16 Ô ˙koúvn

10.1


10.1 10.1 10.2 10.2 10.3 10.4 10.4 10.5 10.6 10.6

kaì e^térouw e^bdom}konta ♦ e^térouw e^bdom}konta ˆdúo˜ ˙nà dúo ♦ ˙nà dúo ˆdúo˜ ¡mellen ♦ æmellen o{n pròw ♦ dè pròw \kbál+ \rgátaw ♦ \rgátaw \kbál+ \gW ♦ — balántion ♦ ballántion mhdè ♦ m| o†kían e†sérxhsye ♦ e†sélyhte o†kían ” \keî ♦ \keî ” \panapaúsetai ♦ \panapa}setai

10.6 10.7 10.10 10.11 10.11 10.13 10.13 10.15 10.15 10.15

m}ge ♦ m} ge \stín ♦ — e†sérxhsye ♦ e†sélyhte ˙pomassómeya ♦ e†w toùw pódaw ˙pomassómeya \f' ømâw ♦ — \génonto ♦ \gen}yhsan kay}menai ♦ kay}menoi Kapernaoúm = ♦ Kafarnaoúm m| toû o[ranoû øcvyeîsa ♦ o[ranoû øcvy}s+ Ídou katabibasy}s+ ♦ toû %A ͅdou katab}s+

149



NUN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

10.17 - 10.29

NUO

KATA LOUKAN

ømôn \moû ˙koúei: kaì ` ˙yetôn ømâw \mè ˙yeteî: ` dè \mè ˙yetôn ˙yeteî tòn ˙posteílantá me. 17

Ûpéstrecan dè o¥ e^bdom}konta metà xarâw, légontew, Kúrie, kaì tà daimónia øpotássetai =mîn \n t! •nómatí sou. 18 EÂpen dè a[toîw, &EyeQroun tòn Satanân qw ˙strap|n \k toû o[ranoû pesónta. 19 &Idoú, dídvmi ømîn t|n \jousían toû pateîn \pánv ªfevn kaì skorpívn, kaì \pì pâsan t|n dúnamin toû \xyroû: kaì o[dèn ømâw o[ m| ˙dik}s+. 20 Pl|n \n toút~ m| xaírete –ti tà pneúmata ømîn øpotássetai: xaírete dè –ti tà •nómata ømôn \gráfh \n toîw o[ranoîw. 21

% rŸ “galliásato t! pneúmati ` &Ihsoûw, kaì &En a[t_ t_ v eÂpen, &Ejomologoûmaí soi, páter, kúrie toû o[ranoû kaì têw gêw, –ti ˙pékrucaw taûta ˙pò sofôn kaì sunetôn, kaì ˙pekálucaw a[tà nhpíoiw: naí, ` pat}r, –ti o%utvw \géneto e[dokía ¡mprosyén sou. 22 Kaì strafeíw prów toúw mayhtáw eÂpen pánta moi paredóyh øpò toû patrów mou: kaì o[deìw ginQskei tíw \stin ` u¥ów, e† m| ` pat}r, kaì tíw \stin ` pat}r, e† m| ` u¥òw, kaì > \àn boúlhtai ` u¥òw ˙pokalúcai. 23 Kaì strafeìw pròw toùw mayhtàw kat' †dían eÂpen, Makárioi o¥ •fyalmoì o¥ blépontew $a blépete. 24 Légv gàr ømîn, –ti polloì profêtai kaì basileîw “yélhsan †deîn $a ømeîw blépete, kaì o[k eÂdon: kaì ˙koûsai $a ˙koúete, kaì o[k ækousan. 25

Kaì †doú, nomików tiw ˙nésth, \kpeirázvn a[tón, kaì légvn, Didáskale, tí poi}saw zv|n a†Qnion klhronom}sv; 26 Ô dè eÂpen pròw a[tón, &En t! nóm~ tí gégraptai; Pôw ˙naginQskeiw; 27 Ô dè ˙pokriyeìw eÂpen, &Agap}seiw kúrion tòn yeón sou, \j –lhw têw kardíaw sou, kaì \j –lhw têw cuxêw sou, kaì \j –lhw têw †sxúow sou, kaì \j –lhw têw dianoíaw sou: kaì tòn plhsíon sou qw seautón. 28 EÂpen dè a[t!, &Oryôw ˙pekríyhw: toûto poíei, kaì z}s+. 29 Ô dè yélvn dikaioûn eÂpen ♦ — eÂdon ♦ eÂdan kaì légvn ♦ légvn têw kardíaw ♦ ˆtêw˜ kardíaw \j –lhw têw cuxêw sou kaì \j –lhw têw †sxúow sou kaì \j –lhw têw dianoíaw ♦ \n –l+ t_ cux_ sou kaì \n –l+ t_ †sxúï sou kaì \n –l+ t_ dianoíŸ 10.29 dikaioûn ♦ dikaiôsai

10.17 e^bdom}konta ♦ e^bdom}konta ˆdúo˜ 10.19 dídvmi ♦ dédvka 10.20 \gráfh ♦ \ggégraptai 10.21 t! pneúmati ♦ ˆ\n˜ t! pneúmati t! a^gí~ 10.21 ` &Ihsoûw ♦ — 10.21 \géneto e[dokía ♦ e[dokía \géneto 10.22 Kaì strafeíw prów toúw mayhtáw

10.24 10.25 10.27 10.27

150




NUO

NUP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

10.30 - 10.42

KATA LOUKAN

e^ autòn eÂpen pròw tòn &Ihsoûn, Kaì tíw \stín mou plhsíon; 30 ÛpolabWn dé ` &Ihsoûw eÂpen, *Anyrvpów tiw katébainen ˙pò Îerousal|m e†w &IerixQ, kaì l+staîw periépesen, o$i kaì \kdúsantew a[tòn kaì plhgàw \piyéntew ˙pêlyon, ˙féntew =miya n ê tugxánonta. 31 Katà sugkurían dè ¥ereúw tiw katébainen \n t_ `d! \keín+: kaì †dWn a[tòn ˙ntiparêlyen. 32 Ô moívw dè kaì Leufithw genómenow katà tòn tópon \lyWn kaì †dWn ˙ntiparêlyen. 33 Samareíthw dé tiw `deúvn ‘lyen kat' a[tón, kaì †dWn a[tòn \splagxnísyh, 34 kaì proselyWn katédhsen tà traúmata a[toû, \pixévn ¡laion kaì oÂnon: \pibibásaw dè a[tòn \pì tò Êdion ktênow, ægagen a[tòn e†w pandoxeîon, kaì \pemel}yh a[toû. 35 Kaì \pì t|n a·rion \jelyQn, \kbalWn dúo dhnária ¡dvken t! pandoxeî, kaì eÂpen a[t!, &Epimel}yhti a[toû: kaì – ti ©n prosdapan}s+w, \gW \n t! \panérxesyaí me ˙podQsv soi. 36 Tíw o{n toútvn tôn triôn plhsíon dokeî soi gegonénai toû \mpesóntow e†w toùw l+stáw; 37 Ô dè eÂpen, Ô poi}saw tò ¡leow met' a[toû. EÂpen o{n a[t! ` &Ihsoûw, Poreúou, kaì sù poíei `moívw. 38

&Egéneto dè \n t! poreúesyai a[toúw, kaì a[tòw e†sêlyen e†w kQmhn tiná: gun| dé tiw •nómati Márya øpedéjato a[tón e†w tòn oÂkon aøtêw. 39 Kaì t_de ‘n ˙delf| kalouménh María, ÷ kaì parakayísasa parà toùw pódaw toû &Ihsoû ækouen tòn lógon a[toû. 40 ^H dè Márya per i es p â t o perì poll|n diakonían: \pistâsa dè eÂpen, Kúrie, o[ mélei soi –ti = ˙delf} mou mónhn me katéleipen diakoneîn; E†pè o{n a[t_ ®na moi sunantilábhtai. 41 &Apokriyeìw dè eÂpen a[t_ ` &Ihsoûw, Márya, Márya, merimnÅw kaì turbáz+ perì pollá: 42 e^nòw dé \stin xreía: María dè t|n ˙gay|n merída \jeléjato, %htiw o[k ˙fairey}setai ˙p' a[têw.


10.30 10.30 10.32 10.33 10.33 10.35 10.35 10.35 10.36 10.37

dé ♦ — tugxánonta ♦ — genómenow ♦ ˆgenómenow˜ Samareíthw ♦ Samaríthw a[tòn \splagxnísyh ♦ \splagxnísyh \jelyQn ♦ — dúo dhnária ¡dvken ♦ ¡dvken dúo dhnária a[t! ♦ — o{n ♦ — o{n ♦ dè

10.38 10.38 10.38 10.39 10.39 10.39 10.40 10.41 10.41 10.42 10.42

&Egéneto dè \n ♦ &En dè kaì ♦ — e†w tòn oÂkon aøtêw ♦ — María ÷ ♦ Mariám ˆ÷˜ parakayísasa parà ♦ parakayesyeîsa pròw &Ihsoû ♦ kuríou katéleipen ♦ katélipen &Ihsoûw ♦ kúriow turbáz+ ♦ yorubáz+ María dè ♦ Mariàm gàr ˙p' ♦ —

151



NUP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

11.1 - 11.14

NUQ

KATA LOUKAN

11

Kaì \géneto \n t! eÂnai a[tòn \n tóp ~ tinì proseuxómenon, qw \paúsato, eÂpén tiw tôn mayhtôn a[toû pròw a[tón, Kúrie, dídajon =mâw proseúxesyai, kayWw kaì &Ivánnhw \dídajen toùw mayhtàw a[toû. 2 EÂpen dè a[toîw, %O tan proseúxhsye, légete, Páter =môn ` \n toîw o[ranoiw, a^giasy}tv tò ªnomá sou. &Elyétv = basileía sou. Genhy}tv tò yélhmá sou, qw \n o[ran~, kaì \pì têw gêw. 3 Tòn ƒrton =môn tòn \pioúsion dídou =mîn tò kay' =méran. 4 Kaì ƒfew =m î n tàw a^ martíaw =môn, kaì gàr a[toì ˙fíemen pantì •feílonti =mîn. Kaì m| e†senégk+w =mâw e†w peirasmón, ˙llà ]ûsai =mâw ˙pò toû ponhroû. 5

Kaì eÂpen pròw a[toúw, Tíw \j ømôn £jei fílon, kaì poreúsetai pròw a[tòn mesonuktíou, kaì eÊp+ a[t!, Fíle, xrêsón moi treîw ƒrtouw, 6 \peid| fílow paregéneto \j `doû prów me, kaì o[k ¡xv $o paray}sv a[t!: 7 k˙keînow ¡svyen ˙pokriyeì w eÊ p + , M} moi kópouw párexe: ædh = yúra kékleistai, kaì tà paidía mou met' \moû e†w t|n koíthn e†sín: o[ dúnamai ˙nastàw doûnaí soi. 8 Légv ømîn, e† kaì o[ dQsei a[t! ˙nastáw, dià tò eÂnai a[toû fílon, diá ge t|n ˙naídeian a[toû \geryeìw dQsei a[t! –son xr§zei. 9 K˙gW ømîn légv, a†teîte, kaì doy}setai ømîn: zhteîte, kaì eør}sete: kroúete, kaì ˙noig}setai ømîn. 10 Pâw gàr ` a†tôn lambánei: kaì ` zhtôn eørískei: kaì t! kroúonti ˙noig}setai. 11 Tína dè ømôn tòn patéra a†t}sei ` u¥òw ƒrton, m| líyon \pidQsei a[t!; *H kaì †xyún, m| ˙ntì †xyúow ªfin \pidQsei a[t!; 12 (H kaì \àn a†t}s+ Œón, m| \pidQsei a[t! skorpíon; 13 E† o{n ømeîw ponhroì øpárxontew oÊdate dómata ˙gayà didónai toîw téknoiw ømôn, pós~ mâllon ` pat|r ` \j o[ranoû dQsei pneûma ßgion toîw a†toûsin a[tón; 14

Kaì ‘n \kbállvn daimónion, kaì a[tò ‘n kvfón. &Egéneto dé, toû daimoníou \jelyóntow, \lálhsen ` kvfów: kaì 11.2 =môn ` \n toîw o[ranoiw ♦ — 11.2 Genhy}tv tò yélhmá sou qw \n o[ran~ kaì \pì têw gêw ♦ — 11.4 ˙fíemen ♦ ˙fíomen 11.4 ˙llà ]ûsai =mâw ˙pò toû ponhroû ♦ — 11.6 fílow ♦ fílow mou 11.8 a[toû fílon ♦ fílon a[toû 11.8 –son ♦ –svn

11.10 ˙noig}setai ♦ ˙noigˆ}s˜etai 11.11 ømôn ♦ \j ømôn 11.11 ƒrton m| líyon \pidQsei a[t! ♦ — 11.11 *H kaì †xyún m| ♦ †xyún kaì 11.11 \pidQsei a[t! ♦ a[t! \pidQsei 11.12 \àn a†t}s+ Œón m| ♦ a†t}sei Œón 11.13 ` \j ♦ ˆ`˜ \j 11.14 kaì a[tò ‘n ♦ ˆkaì a[tò ‘n˜

152




NUQ

NUR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

11.15 - 11.29

KATA LOUKAN

\ya ú m a s a n o¥ ªxloi. 15 Tinèw dè \j a[tôn eÂpon, &En Beelzeboùl ƒrxonti tôn daimonívn \kbállei tà daimónia. 16 %Eteroi dè peirázontew shmeîon par' a[toû \z}toun \j o[ranoû. 17 A[tòw dè e†dWw a[tôn tà diano}mata eÂpen a[toîw, Pâsa basileía \f' e^ aut|n diamerisyeîsa \rhmoûtai: kaì oÂkow \pì oÂkon, píptei. 18 E† dè kaì ` Satanâw \f' e^ autòn diemerísyh, pôw stay}setai = basileía a[toû; %Oti légete, \n Beel z eb o ù l \k b á l l ei n me tà daimónia. 19 E† dè \gW \n Beel z eb o ù l \k b á l l v tà daimónia, o¥ u¥oì ømôn \n tíni \kbállousin; Dià toûto kritaì ømôn a[toì ¡sontai. 20 E† dè \n daktúl~ yeoû \kbállv tà daimónia, ƒra ¡fyasen \f' ømâw = basileía toû yeo û . 21 %O tan ` †sxuròw kayvplisménow fuláss+ t|n e^ autoû a[l}n, \n e†r}n+ \stìn tà øpárxonta a[toû: 22 \pàn dè ` †sxuróterow a[toû \pelyWn nik}s+ a[tón, t|n panoplían a[toû aÊrei \f' " \pepoíyei, kaì tà skûla a[toû diadídvsin. 23 Ô m| çn met' \moû kat' \moû \stin: kaì ` m| sunágvn met' \moû skorpízei. 24 %O tan tò ˙káyarton pneûma \jély+ ˙pò toû ˙nyrQpou, diérxetai di' ˙núdrvn tópvn, zhtoûn ˙nápausin: kaì m| eørískon légei, Ûpostrécv e† w tòn oÂkón mou –yen \jêlyon. 25 Kaì \lyòn eørískei sesarvménon kaì kekosmhménon. 26 Tóte poreúetai kaì paralambánei e^ptá £tera pneúmata ponhrótera eâutoû, kaì \lyónta katoikeî \keî: kaì gínetai tà ¡sxata toû ˙nyrQpou \keínou xeírona tôn prQtvn. 27

&Egéneto dè \n t! légein a[tòn taûta, \párasá tiw gun| fvn|n \k toû ªxlou eÂpen a[t!, Makaría = koilía = bastásasá se, kaì mastoì o¬w \y}lasaw. 28 A[tòw dè eÂpen, Menoûnge makárioi o¥ ˙koúontew tòn lógon toû yeoû kaì fulássontew a[tón. 29


Tôn dè ªxlvn \payroizoménvn ærjato légein, ^H geneà a%u th ponhrá \stin: shmeîon \pizhteî, kaì shmeîon o[ 11.26 e^ptá £tera ♦ £tera 11.26 kaì \lyónta ♦ e^ptá kaì e†selyónta 11.27 gun| fvn|n ♦ fvn|n gun| 11.28 Menoûnge ♦ Menoûn 11.28 a[tón ♦ — 11.29 ponhrá ♦ geneà ponhrá 11.29 \pizhteî ♦ zhteî

11.15 ƒrxonti ♦ t! ƒrxonti 11.16 par' a[toû \z}toun \j o[ranoû ♦ \j o[ranoû \z}toun par' a[toû 11.19 kritaì ømôn a[toì ♦ a[toì ømôn kritaì 11.20 \kbállv ♦ ˆ\gW˜ \kbállv 11.22 ` ♦ — 11.24 légei ♦ ˆtóte˜ légei

153



NUR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

11.30 - 11.43

Nineuîtai

NUS

KATA LOUKAN

doy}setai a[t_, e† m| tò shmeîon &Ivnâ toû prof}tou. 30 KayWw gàr \géneto &Ivnâw shmeîon toîw Nineufitaiw, o%utvw ¡stai kaì ` u¥òw toû ˙nyrQpou t_ geneÅ taút+. 31 Basílissa nótou \gery}setai \n t_ krísei metà tôn ˙ndrôn têw geneâw taúthw, kaì katakrineî a[toúw: –ti ‘lyen \k tôn perátvn têw gêw ˙koûsai t|n sofían Solomônow, kaì †doú, pleîon Solomônow @de. 32 *Andrew Nineu› ˙nast}sontai \n t_ krísei metà têw geneâw taúthw, kaì katakrinoûsin a[t}n: –ti metenóhsan e†w tò k}rugma &Ivnâ, kaì †doú, pleîon &Ivnâ @de. 33

O[deìw dè lúxnon ßcaw e†w krúpthn tíyhsin, o[dè øpò tòn módion, ˙ll' \pì t|n luxnían, ®na o¥ e†sporeuómenoi tò féggow blépvsin. 34 Ô lúxnow toû sQmatów \stin ` •fyalmów: –tan o{n ` •fyalmów sou a^ploûw ”, kaì –lon tò sômá sou fvteinón \s t i n : \p à n dè ponhròw ”, kaì tò sômá sou skoteinón. 35 Skópei o{n m| tò fôw tò \n soì skótow \stín. 36 E† o{n tò sômá sou –lon fvteinón, m| ¡xon ti mérow skoteinón, ¡stai fvteinòn –lon, qw –tan ` lúxnow t_ ˙strap_ fvtíz+ se. 37

&En dè t! lalêsai, “rvtÅ a[tòn Farisaîów tiw –pvw ˙rist}s+ par' a[t!: e†selyWn dè ˙népesen. 38 Ô dè Farisaîow †dWn \yaúmasen –ti o[ prôton \baptísyh prò toû ˙rístou. 39 EÂpen dè ` kúriow pròw a[tón, Nûn ømeîw o¥ Farisaîoi tò ¡j v yen toû pothríou kaì toû pínakow kayarízete, tò dè ¡svyen ømôn gémei a^rpagêw kaì ponhríaw. 40 *Afronew, o[x ` poi}saw tò ¡jvyen kaì tò ¡svyen \poíhsen; 41 Pl|n tà \nónta dóte \lehmosúnhn: kaì †doú, pánta kayarà ømîn \stin. 42

&All' o[aì ømîn toîw Farisaíoiw, –ti ˙podekatoûte tò =dúosmon kaì tò p}ganon kaì pân láxanon, kaì parérxesye t|n krísin kaì t|n ˙gáphn toû yeoû: taûta ¡dei poiêsai, k˙keîna m| ˙fiénai. 43 O[aì ømîn toîw Farisaíoiw, –ti ˙gapâte t|n prvtokayedrían \n taîw sunagvgaîw, kaì toùw ˙spasmoùw 11.29 toû prof}tou ♦ — 11.30 shmeîon toîw Nineufitaiw ♦ toîw Nineuítaiw shmeîon 11.32 Nineu› ♦ Nineuîtai 11.33 dè ♦ — 11.33 o[dè øpò tòn módion ♦ ô[dè øpò tòn módion˜ 11.33 féggow ♦ fôw 11.34 \stin ` •fyalmów ♦ \stin `

•fyalmów sou 11.34 o{n ♦ — 11.36 ti mérow ♦ mérow ti 11.37 “rvtÅ a[tòn Farisaîów tiw ♦ \rvtÅ a[tòn Farisaîow 11.42 &All' ♦ &Allà 11.42 ¡dei ♦ dè ¡dei 11.42 ˙fiénai ♦ pareînai

154




NUS

NUT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

11.44 - 12.2

KATA LOUKAN \n taîw ˙goraîw. 44 O[aì ømîn, grammateîw kaì Farisaîoi, øpokritaí, –ti \stè qw tà mnhmeîa tà ƒdhla, kaì o¥ ƒnyrvpoi peripatoûntew \pánv o[k oÊdasin. 45

&Apokriyeìw dé tiw tôn nomikôn légei a[t!, Didáskale, taûta légvn kaì =mâw øbrízeiw. 46 Ô dè eÂpen, Kaì ømîn toîw nomikoîw o[aí, –ti fortízete toùw ˙nyrQpouw fortía dusbástakta, kaì a[toì e^ nì tôn daktúlvn ømôn o[ proscaúete toîw fortíoiw. 47 O[aì ømîn, –ti o†kodomeîte tà mnhmeîa tôn profhtôn, o¥ dè patérew ømôn ˙pékteinan a[toúw. 48 *Ara mártureîte kaì suneudokeîte toîw ¡rgoiw tôn patérvn ømôn: –ti a[toì mèn ˙pékteinan a[toúw, ømeîw dè o†kodomeîte a[tôn tà mnhmeîa. 49 Dià toûto kaì = sofía toû yeoû eÂpen, &Apostelô e†w a[toùw prof}taw kaì ˙postólouw, kaì \j a[tôn ˙poktenoûsin kaì \kdiQjousin: 50 ®na \kzhthy_ tò a<ma pántvn tôn profhtôn tò \kxunómenon ˙pò katabolêw kósmou ˙pò têw geneâw taúthw, 51 ˙pò toû a®matow *Abel £vw toû a®matow Zaxaríou toû ˙poloménou metajù toû yusiasthríou kaì toû oÊkou: naí, légv ømîn, \kzhthy}setai ˙pò têw geneâw taúthw. 52 O[aì ømîn toîw nomikoîw, –ti Ærate t|n kleîda têw gnQsevw: a[toì o[k e†s}lyete, kaì toùw e†serxoménouw \kvlúsate. 53

Légontow dè a[toû taûta pròw a[toúw, ærjanto o¥ gram m a t eî w kaì o¥ Farisaîoi deinôw \néxei n , kaì ˙postomatízein a[tòn perì pleiónvn, 54 \nedreúontew a[tón, zhtoùntew yhreûsaí ti \k toû stómatow a[toû, ®na kathgor}svsin a[toû.

12 péáåÉLdìííÉê=páÇÉ

% ste &En o<w \pisunaxyeisôn tôn muriádvn toû ªxlou, v katapateîn ˙ll}louw, ærjato légein pròw toùw mayhtàw a[toû prôton, Proséxete eâutoîw ˙pò têw zúmhw tôn Farisaívn, %h tiw \stìn øpókrisiw. 2 O [dèn dè 11.52 e†s}lyete ♦ e†s}lyate 11.53 Légontow dè a[toû taûta pròw a[toúw ♦ K˙keîyen \jelyóntow a[toû 11.54 zhtoùntew ♦ — 11.54 ®na kathgor}svsin a[toû ♦ — 12.1 tôn Farisaívn %htiw \stìn øpókrisiw ♦ %htiw \stìn øpókrisiw tôn Farisaívn

11.44 grammateîw kaì Farisaîoi øpokritaí ♦ — 11.44 peripatoûntew ♦ ô¥˜ peripatoûntew 11.48 mártureîte ♦ márturéw \ste 11.48 a[tôn tà mnhmeîa ♦ — 11.49 \kdiQjousin ♦ diQjousin 11.50 \kxunómenon ♦ \kkexuménon 11.51 ˙pò toû ♦ ˙pò 11.51 £vw toû ♦ £vw

155



NUT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

12.3 - 12.18

NUU

KATA LOUKAN su g k ek a l u m m én o n \s t í n , $o o[k ˙pokalufy}setai, kaì kruptón, $o o[ gnvsy}setai. 3 &Any' @n –sa \n t_ skotíŸ eÊpate, \n t! fvtì ˙kousy}setai: kaì $o pròw tò o{w \lal}sate \n toîw tameíoiw, khruxy}setai \pì tôn dvmátvn. 4 Légv dè ømîn toîw fíloiw mou, M| fobhyête ˙pò tôn ˙poktenóntvn tò sôma, kaì metà taûta m| \xóntvn perissóterón ti poiêsai. 5 Ûpodeíjv dè ømîn tína fobhyête: fob}yhte tòn metà tò ˙pokteînai \jousían ¡xonta \mbaleîn e†w t|n géennan: naí, légv ømîn, toûton fob}yhte. 6 O[xì pénte strouyía pvleîtai ˙ssarívn dúo; Kaì ¢n \j a[tôn o[k ¡stin \pilelhsménon \nQpion toû yeo û . 7 &A l l à kaì a¥ tríxew têw kefalêw ømôn pâsai “ríymhntai. M| o{n fobeîsye: pollôn strouyívn diaférete. 8 Légv dè ømîn, Pâw $ow ©n `molog}s+ \n \moì ¡mprosyen tôn ˙nyrQpvn, kaì ` u¥òw toû ˙nyrQpou `molog}sei \n a[t! ¡mprosyen tôn ˙ggélvn toû yeoû: 9 ` dè ˙rnhsámenów me \nQpion tôn ˙nyrQpvn ˙parnhy}setai \nQpion tôn ˙ggélvn toû yeoû. 10 Kaì pâw $ow \reî lógon e†w tòn u¥òn toû ˙nyrQpou, ˙fey}setai a[t!: t! dè e†w tò ßgion pneûma blasfhm}santi o[k ˙fey} s et a i . 11 %O tan dè prosférvsin ømâw \pì tàw sunagvgàw kaì tàw ˙rxàw kaì tàw \jousíaw, m| merimnâte pôw (h tí ˙polog}shsye, (h tí eÊphte: 12 tò gàr ßgion pneûma didájei % rŸ, $a deî e†peîn. ømâw \n a[t_ t_ v 13

EÂpen dé tiw a[t! \k toû ªxlou, Didáskale, e†pè t! ˙delf! mou merísasyai met' \moû t|n klhronomían. 14 Ô dè eÂpen a[t!, *Anyrvpe, tíw me katésthsen dikast|n (h merist|n \f' ømâw; 15 EÂpen dè pròw a[toúw, Ôrâte kaì fulássesye ˙pò têw pleonejíaw: –ti o[k \n t! perisseúein tinì = zv| a[t! \stin \k tôn øparxóntvn a[toû. 16 EÂpen dè parabol|n pròw a[toúw, légvn, &AnyrQpou tinòw plousíou e[fórhsen = xQra: 17 kaì dielogízeto \n eâut! légvn, Tí poi}sv, –ti o[k ¡xv poû sunájv toùw karpoúw mou; 18 Kaì eÂpen, Toûto poi}sv: kayelô mou tàw ˙poy}kaw, kaì meízonaw o†kodom}sv, kaì 12.13 a[t! \k toû ªxlou ♦ \k toû ªxlou a[t! 12.14 dikast|n ♦ krit|n 12.15 têw ♦ páshw 12.15 a[t! ♦ a[toû 12.15 a[toû ♦ a[t!

12.4 ˙poktenóntvn ♦ ˙pokteinóntvn 12.5 \jousían ¡xonta ♦ ¡xonta \jousían 12.6 pvleîtai ♦ pvloûntai 12.7 o{n ♦ — 12.11 prosférvsin ♦ e†sférvsin 12.11 merimnâte ♦ merimn}shte

156




NUU

NUV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

12.19 - 12.34

KATA LOUKAN

sunájv \keî pánta tà gen}matá mou kaì tà ˙gayá mou. 19 Kaì \rô t_ cux_ mou, Cux}, ¡xeiw pollà ˙gayà keímena e†w ¡th pollá: ˙napaúou, fáge, píe, e[fraínou. 20 EÂpen dè a[t! ` yeów, *Afron, taút+ t_ nuktì t|n cux}n sou ˙paitoûsin ˙pò soû: $a dè =toímasaw, tíni ¡stai; 21 O%utvw ` yhsaurízvn eâut!, kaì m| e†w yeòn ploutôn. 22


EÂpen dè pròw toùw mayhtáw a[toû, Dià toûto ømîn légv, m| merimnâte t_ cux_ ømôn, tí fághte: mhdè t! sQmati, tí \ndúshsye. 23 ^H cux| pleîón \stin têw trofêw, kaì tò sôma toû \ndúmatow. 24 Katano}sate toùw kórakaw, –ti o[ speírousin, o[dè yerízousin, o<w o[k ¡stin tameîon o[dè ˙poy}kh, kaì ` yeò w tréfei a[toúw: pós~ mâllon ømeîw diaférete tôn peteinôn; 25 Tíw dè \j ømôn merimnôn dúnatai prosyeînai \pì t|n =likían a[toû pêxun £na; 26 E† o{n o[tè \l á xi s t o n dúnasye, tí per ì tôn loipôn merimnâte; 27 Katano}sate tà krína pôw a[jánei: o[ kopiÅ, o[dè n}yei: légv dè ømîn, o[dè SolomWn \n pás+ t_ dój+ a[toû periebáleto qw ¢n toútvn. 28 E† dè tòn xórton \n t! ˙gr! s}meron ªnta, kaì a·rion e†w klíbanon ballómenon, ` yeòw o%utvw ˙mfiénnusin, pós~ mâllon ømâw, •ligópistoi; 29 Kaì ømeîw m| zhteîte tí fághte, (h tí píhte: kaì m| metevrízesye. 30 Taûta gàr pánta tà ¡ynh toû kósmou \pizhteî: ømôn dè ` pat| r oÂden –ti xr§zete toútvn. 31 Pl|n zhteîte t|n basileían toû yeoû, kaì taûta pánta prostey}setai ømîn. 32 M| foboû, tò mikròn poímnion: –ti e[dókhsen ` pat|r ømôn doûnai ømîn t|n basileían. 33 Pvl}sate tà øpárxonta ømôn kaì dóte \l eh m o s ú n h n . Poi}sate eâutoîw balántia m| palaioúmena, yhsauròn ˙nékleipton \n toîw o[ranoîw, –pou klépthw o[k \ggízei, o[dè s|w diafyeírei: 34 –pou gár \stin ` yhsauròw ømôn, \keî kaì = kardía ømôn ¡stai.

12.18 12.20 12.22 12.22 12.22 12.23 12.25 12.25 12.26

12.28 tòn xórton \n t! ˙gr! s}meron ªnta ♦ \n ˙gr! tòn xórton ªnta s}meron 12.28 ˙mfiénnusin ♦ ˙mfiézei 12.29 (h ♦ kaì 12.30 \pizhteî ♦ \pizhtoûsin 12.31 toû yeoû kaì taûta pánta ♦ a[toû kaì taûta 12.33 balántia ♦ ballántia

tà gen}matá mou ♦ tòn sîton *Afron ♦ *Afrvn a[toû ♦ â[toû˜ ømîn légv ♦ légv ømîn ømôn ♦ — cux| ♦ gàr cux| prosyeînai \pì ♦ \pì pêxun £na ♦ prosyeînai pêxun o[tè ♦ o[dè

157



NUV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

12.35 - 12.48

NVM

KATA LOUKAN 35

*Estvsan ømôn a¥ •sfúew periezvsménai, kaì o¥ lúxnoi kaiómenoi: 36 kaì ømeîw –moioi ˙nyrQpoiw prosdexoménoiw tòn kúrion eâutôn, póte ˙nalús+ \k tôn gámvn, ®na, \lyóntow kaì kroúsantow, e[yévw ˙noíjvsin a[t!. 37 Makárioi o¥ doûloi \keînoi, o¬w \lyWn ` kúriow eør}sei grhgoroûntaw: ˙m|n légv ømîn –ti perizQsetai kaì ˙naklineî a[toúw, kaì parelyWn diakon}sei a[toîw. 38 Kaì \àn ¡ly+ \n t_ deutérŸ fulak_, kaì \n t_ trít+ fulak_ ¡ly+, kaì e%ur+ o%utvw, makárioí e†sin o¥ doûloi \keînoi. 39 Toûto dè ginQskete, –ti e† Ædei ` % rŸ ` klépthw ¡rxetai, \grhgórhsen ƒn, o†kodespóthw poíŸ v kaì o[k ©n ˙fêken diorugênai tòn oÂkon a[toû. 40 Kaì ømeîw % rŸ o[ dokeîte ` u¥òw toû ˙nyrQpou o{n gínesye £toimoi: –ti " v ¡rxetai. 41

EÂpen dè a[t! ` Pétrow, Kúrie, pròw =mâw t|n parabol|n taúthn légeiw, (h kaì pròw pántaw; 42 EÂpen dè ` kúriow, Tíw ƒra \stìn ` pistòw o†konómow kaì frónimow, $on katast}sei ` kúriow \pì têw yerapeíaw a[toû, toû didónai \n kair! tò sitométrion; 43 Makáriow ` doûlow \keînow, $o n \lyWn ` kúriow a[toû eør}sei poioûnta o%utvw. 44 &Alhyôw légv ømîn –ti \pì pâsin toîw øpárxousin a[toû katast}sei a[tón. 45 &Eàn dè eÊp+ ` doûlow \keînow \n t_ kardíŸ a[toû, Xronízei ` kúriów mou ¡rxesyai, kaì ƒrjhtai túptein toùw paîdaw kaì tàw paidískaw, \syíein te kaì pínein kaì meyúskesyai: 46 %hjei ` kúriow toû % rŸ " o[ doúlou \keínou \n =mérŸ " o[ prosdokÅ, kaì \n v ginQskei: kaì dixotom}sei a[tón, kaì tò mérow a[toû metà tôn ˙pístvn y}sei. 47 &Ekeînow dè ` doûlow ` gnoùw tò yélhma toû kuríou eâutoû, kaì m| e^toimásaw mhdè poi}saw pròw tò yélhma a[toû, dar}setai polláw: 48 ` dè m| gnoúw, poi}saw dè ƒjia plhgôn, dar}setai •lígaw. Pantì dè > \dóyh polú, polù zhthy}setai par' a[toû: kaì > paréyento polú, perissóteron a†t}sousin a[tón.

12.41 12.42 12.42 12.42 12.47 12.47

12.38 Kaì \àn ¡ly+ \n t_ deutérŸ fulak_ kaì ♦ k©n \n t_ deutérŸ k©n 12.38 o¥ doûloi ♦ — 12.39 \grhgórhsen ƒn kaì ♦ — 12.39 diorugênai ♦ dioruxyênai 12.40 o{n ♦ —

a[t! ♦ — EÂpen dè ♦ Kaì eÂpen kaì frónimow ♦ ` frónimow tò ♦ ˆtò˜ eâutoû ♦ a[toû mhdè ♦ (h

158




NVM

NVN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

12.49 - 13.5

KATA LOUKAN 49

Pûr ‘lyon baleîn e†w t|n gên, kaì tí yélv e† ædh ˙n}fyh; Báptisma dè ¡xv baptisyênai, kaì pôw sunéxomai £vw o˚ telesy_. 51 Dokeîte –ti e†r}nhn paregenómhn doûnai \n t_ g_; O[xí, légv ømîn, ˙ll' (h diamerismón. 52 *Esontai gàr ˙pò toû nûn pénte \n oÊk~ e^nì diamemerisménoi, treîw \pì dusín, kaì dúo \pì trisín. 53 Diamerisy}setai pat|r \pì u¥!, kaì u¥òw \pì patrí: m}thr \pì yugatrí, kaì yugáthr \pì mhtrí: penyerà \pì t|n númfhn a[têw, kaì númfh \pì t|n penyer à n a[têw. 54 *E l eg en dè kaì toîw ªxloiw, %O tan Êdhte t|n nefélhn ˙natéllousan ˙pò dusmôn, e[yévw légete *Ombrow ¡rxetai: kaì gínetai o%utvw. 55 Kaì –tan nóton pnéonta, légete –ti Kaúsvn ¡stai: kaì gínetai. 56 Ûpokritaí, tò prósvpon têw gêw kaì toû o[ranoû oÊdate dokimázein: tòn dè kairòn toûton pôw o[ dokimázete; 57 Tí dè kaì ˙f' eâutôn o[ krínete tò díkaion; 58 ^Vw gàr øpágeiw metà toû ˙ntidíkou sou \p' ƒrxonta, \n t_ `d! dòw \rgasían ˙phlláxyai ˙p' a[toû: m}pote katasúr+ se pròw tòn krit}n, kaì ` krit}w se parad! t! práktori, kaì ` práktvr se bál+ e†w fulak}n. 59 Légv soi, o[ m| \jély+w \keîyen, £vw o˚ kaì tòn ¡sxaton leptòn ˙pod!w.

50

13

Parêsan dé tinew \n a[t! t! kair! ˙paggéllontew a[t! perì tôn Galilaívn, @n tò a<ma Pilátow ¡mijen metà tôn yusiôn a[tôn. 2 Kaì ˙pokriyeìw ` &Ihsoûw eÂpen a[toîw, Dokeîte –ti o¥ Galilaîoi o˚toi a^martvloì parà pántaw toùw Galilaíouw \génonto, –ti toiaûta pepónyasin; 3 O[xí, légv ømîn: ˙ll' \àn m| metanoête, pántew qsaútvw ˙poleîsye. 4 (H \keînoi o¥ deka kaì •ktQ, \f' o¬w ¡pesen ` púrgow \n t! Silvàm kaì ˙pékteinen a[toúw, dokeîte –ti o˚toi •feilétai \génonto parà pántaw ˙nyrQpouw toùw katoikoûntaw \n Îerousal}m; 5 O[xí, légv ømîn: ˙ll' \àn m|


12.49 12.50 12.52 12.53 12.53 12.53 12.53 12.54 12.54 12.54 12.56

12.56 o[ dokimázete ♦ o[k oÊdate dokimázein 12.58 parad! ♦ paradQsei 12.58 bál+ ♦ baleî 12.59 o˚ kaì tòn ♦ kaì tò 13.2 ` &Ihsoûw ♦ — 13.2 toiaûta ♦ taûta 13.3 qsaútvw ♦ `moívw 13.4 deka kaì •ktQ ♦ dekaoktW 13.4 o˚toi ♦ a[toì 13.4 ˙nyrQpouw ♦ toùw ˙nyrQpouw 13.4 katoikoûntaw \n ♦ katoikoûntaw

e†w ♦ \pì o˚ ♦ –tou oÊk~ e^nì ♦ e^nì oÊk~ Diamerisy}setai ♦ Diamerisy}sontai yugatrí ♦ t|n yugatéra mhtrí ♦ t|n mhtéra penyeràn a[têw ♦ penyerán t|n ♦ ˆt|n˜ ˙pò ♦ \pì *Ombrow ♦ –ti *Ombrow dè kairòn ♦ kairòn dè

159



NVN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

13.6 - 13.19

NVO

KATA LOUKAN metanoête, pántew `moívw ˙poleîsye. 6 *Elegen dè taúthn t|n parabol}n: Sukên eÂ xén tiw \n t! ˙mpelôni a[toû pefuteuménhn: kaì ‘lyen zhtôn karpòn \n a[t_, kaì o[x e˚ren. 7 EÂpen dè pròw tòn ˙mpelourgón, &Idoú, tría ¡th ¡rxomai zhtôn karpòn \n t_ suk_ taút+, kaì o[x eørískv: ¡kkocon a[t}n: ®na tí kaì t|n gên katargeî; 8 Ô dè ˙pokriyeìw légei a[t!, Kúrie, ƒfew a[t|n kaì toûto tò ¡tow, £vw –tou skácv perì a[t}n, kaì bálv kópria: 9 k©n mèn poi}s+ karpón: e† dè m}ge, e†w tò méllon \kkóceiw a[t}n. 10

)Hn dè didáskvn \n miÅ tôn sunagvgôn \n toîw sábbasin: 11 kaì †doú, gun| ‘n pneûma ¡xousa ˙syeneíaw ¡th déka kaì •ktQ, kaì ‘n sugkúptousa, kaì m| dunaménh ˙nakúcai e†w tò panteléw. 12 &I d W n dè a[t|n ` &Ihsoûw prosefQnhsen, kaì eÂ p en a[t_, Gúnai, ˙polélusai têw ˙syen eí a w sou. 13 Kaì \péyh k en a[t_ tàw xeî r a w: kaì paraxrêma ˙nvryQyh, kaì \dójazen tòn yeón. 14 &Apokriyeìw dè ` ˙rxisunágvgow, ˙ganaktôn –ti t! sabbát~ \yerápeusen ` &Ihsoûw, ¡legen t! ªxl ~ , $E j =mérai e†sìn \n a<w deî \rgázesyai: \n taútaiw o{n \rxómenoi yerapeúesye, kaì m| t_ =mérŸ toû sabbátou. 15 &Apekríyh o{n a[t! ` kúriow, kaì eÂpen, Ûpokritaí, £kastow ømôn t! sabbát~ o[ lúei tòn boûn a[toû (h tòn ªnon ˙pò têw fátnhw, kaì ˙pagagWn potízei; 16 Taúthn dé, yugatéra &Abraàm o{san, ÷n ¡dhsen ` Satanâw, †doú, déka kaì •ktW ¡th, o[k ¡dei luyênai ˙pò toû desmoû toútou t_ =mérŸ toû sabbátou; 17 Kaì taûta légontow a[toû, kat+sxúnonto pántew o¥ ˙ntikeímenoi a[t!: kaì pâw ` ªxlow ¡xairen \pì pâsin toîw \ndójoiw toîw ginoménoiw øp' a[toû. 18

*Elegen dé, Tíni `moía \stìn = basileía toû yeoû; Kaì tíni `moiQsv a[t}n; 19 Ô moía \stìn kókk~ sinápevw, $on labWn ƒnyrvpow ¡balen e†w kêpon eâutoû: kaì h·jhsen, kaì \g én et o e† w déndron méga, kaì tà peteinà toû o[ranoû 13.5 13.6 13.6 13.7 13.7 13.7 13.9

13.11 13.11 13.14 13.14 13.15 13.18 13.19

`moívw ♦ qsaútvw \n t! ♦ pefuteuménhn \n t! pefuteuménhn ♦ — ¡rxomai ♦ ˙f' o˚ ¡rxomai a[t}n ♦ ô{n˜ a[t}n ®na tí ♦ ¥natí e† dè m}ge e†w tò méllon ♦ e†w tò méllon e† dè m} ge

‘n pneûma ♦ pneûma déka kaì •ktQ ♦ dekaoktQ $Ej ♦ –ti $Ej taútaiw ♦ a[taîw o{n ♦ dè dé ♦ o{n méga ♦ —

160




NVO

NVP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

13.20 - 13.35

KATA LOUKAN

katesk}nvsen \n toîw kládoiw a[toû. 20 Pálin eÂpen, Tíni `moiQsv t|n basileían toû yeoû; 21 Ô moía \stìn zúm+, ÷n laboûsa gun| \nékrucen e†w ˙leúrou sáta tría, £vw o˚ \zumQyh –lon. 22 Kaì dieporeúeto katà póleiw kaì kQmaw didáskvn, kaì poreían poioúmenow e†w Îerousal}m. 23 EÂpen dé tiw a[t!, Kúrie, e† •lígoi o¥ s~zómenoi; Ô dè eÂpen pròw a[toúw, 24 &Agvnízesye e†selyeîn dià têw stenêw púlhw: –ti polloí, légv ømîn, zht}sousin e†selyeîn, kaì o[k †sxúsousin. 25 &Af' o˚ ©n \gery_ ` o†kodespóthw kaì ˙pokleís+ t|n yúran, kaì ƒrjhsye ¡jv e^stánai kaì kroúein t|n yúran, légontew, Kúrie, kúrie, ƒnoijon =mîn: kaì ˙pokriyeìw \reî ømîn, O[k oÂda ømâw, póyen \sté: 26 tóte ƒrjesye légein, &Efágomen \nQpión sou kaì \píomen, kaì \n taîw plateíaiw =môn \dídajaw. 27 Kaì \reî, Légv ømîn, o[k oÂda ømâw póyen \sté: ˙pósthte ˙p' \moû pántew o¥ \rgátai têw ˙dikíaw. 28 &Ekeî ¡stai ` klauymòw kaì ` brugmòw tôn •dóntvn, –tan ªchsye &Abraàm kaì &Isaàk kaì &IakWb kaì pántaw toùw prof}taw \n t_ basileíŸ toû yeoû, ømâw dè \kballoménouw ¡jv. 29 Kaì %hjousin ˙pò ˙natolôn kaì dusmôn, kaì borrâ kaì nótou, kaì ˙nakliy}sontai \n t_ basileíŸ toû yeoû. 30 Kaì †doú, e†sìn ¡sxatoi o$i ¡sontai prôtoi, kaì e†sìn prôtoi o$i ¡sontai ¡sxatoi. 31


&En a[t_ t_ =méra prosêlyón tinew Farisaîoi, légontew a[t!, *Ejelye kaì poreúou \nteûyen, –ti ^Hrœdhw yélei se ˙pokteînai. 32 Kaì eÂpen a[toîw, Poreuyéntew eÊpate t_ ˙lQpeki taút+, &Idoú, \kbállv daimónia kaì †áseiw \pitelô s}meron kaì a·rion, kaì t_ trít+ teleioûmai. 33 Pl|n deî me s}meron kaì a·rion kaì t_ \xomén+ poreúesyai: –ti o[k \n d éxet a i prof}thn ˙polésyai ¡jv Îerousal}m. 34 Îerousal}m, Îerousal}m, = ˙pokténousa toùw prof}taw, kaì liyoboloûsa toùw ˙pestalménouw pròw a[t}n, posákiw “yélhsa \pisunájai tà tékna sou, $on trópon ªrniw t|n eâutêw nossiàn øpò tàw ptérugaw, kaì o[k “yel}sate. 35 &Idoú, 13.20 13.21 13.22 13.24 13.25 13.27 13.27

˙pokteínousa

13.27 o¥ \rgátai têw ♦ \rgátai 13.29 borrâ ♦ ˙pò borrâ % 13.31 =méra prosêlyón ♦ vrŸ prosêlyán 13.32 \pitelô ♦ ˙potelô 13.34 ˙pokténousa ♦ ˙pokteínousa

Pálin ♦ Kaì pálin \nékrucen ♦ ˆ\n˜ékrucen Îerousal}m ♦ Îerosóluma púlhw ♦ yúraw Kúrie kúrie ♦ Kúrie Légv ♦ légvn ømâw ♦ ˆømâw˜

161



NVP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

14.1 - 14.13

NVQ

KATA LOUKAN ˙fíetai ømîn ` oÂkow ømôn ¡rhmow: légv dè ømîn –ti o[ m} me Êdhte £vw ƒn %hjei, –te eÊphte, E[loghménow ` \rxómenow \n •nómati kuríou.

14

Kaì \géneto \n t! \lyeîn a[tòn e†w oÂkón tinow tôn ˙rxóntvn tôn Farisaívn sabbát~ fageîn ƒrton, kaì a[toì ‘san parathroúmenoi a[tón. 2 Kaì †doú, ƒnyrvpów tiw ‘n ødrvpikòw ¡mprosyen a[toû. 3 Kaì ˙pokriyeìw ` &Ihsoûw eÂpen pròw toùw nomikoùw kaì Farisaíouw, légvn, E† ¡jestin t! sabbát~ yerapeúein; 4 O¥ dè =súxasan. Kaì \pilabómenow †ásato a[tón, kaì ˙pélusen. 5 Kaì ˙pokriyeìw pròw a[toùw eÂpen, Tínow ømôn u¥òw (h boûw e†w fréar \mpeseîtai, kaì o[k e[yévw ˙naspásei a[tòn \n t| =mérŸ toû sabbátou; 6 Kaì o[k Êsxusan ˙ntapokriyênai a[t! pròw taûta. 7

*Elegen dè pròw toùw keklhménouw parabol}n, \péxvn pôw tàw prvtoklisíaw \jelégonto, légvn pròw a[toúw, 8 %O tan klhy_w øpó tinow e†w gámouw, m| katakliy_w e†w t|n prvtoklisían: m}pote \ntimóterów sou ” keklhménow øp' a[toû, 9 kaì \lyWn ` sè kaì a[tòn kalésaw \reî soi, Dòw toút~ tópon: kaì tóte ƒrj+ met' a†sxúnhw tòn ¡sxaton tópon katéxein. 10 &All' –tan klhy_w, poreuyeìw ˙nápese e†w tòn ¡sxaton tópon: ®na, –tan ¡ly+ ` keklhkQw se, eÊp+ soi, Fíle, prosanábhyi ˙nQteron: tóte ¡stai soi dója \nQpion tôn sunanakeiménvn soi. 11 %O ti pâw ` øcôn e^ autòn tapeinvy}setai, kaì ` tapeinôn eâutòn øcvy}setai. 12

*Elegen dè kaì t! keklhkóti a[tón, %Otan poi_w ƒriston (h deîpnon, m| fQnei toùw fílouw sou, mhdè toùw ˙delfoúw sou, mhdè toùw suggeneîw sou, mhdè geítonaw plousíouw: m}pote kaì a[toì se ˙ntikalésvsin, kaì génhtaí soi ˙ntapódoma. 13 &All' –tan poi_w dox}n, kálei ptvxoúw, ˙nap}rouw, xvloúw, t| ♦ — a[t! ♦ — met' ♦ metà eÊp+ ♦ \reî tôn ♦ pántvn tôn se ˙ntikalésvsin ♦ ˙ntikalésvsín se 14.12 soi ˙ntapódoma ♦ ˙ntapódomá soi 14.13 poi_w dox}n ♦ dox|n poi_w 14.13 ˙nap}rouw ♦ ˙napeírouw

¡rhmow ♦ — dè ♦ ˆdè˜ –ti ♦ — me Êdhte ♦ Êdhté me ƒn %hjei –te ♦ ˆ%hjei –te˜ tôn Farisaívn ♦ ˆtôn˜ Farisaívn 14.3 E† ♦ — 14.3 yerapeúein ♦ yerapeûsai (h o· 14.5 ˙pokriyeìw ♦ — 14.5 \mpeseîtai ♦ peseîtai

14.5 14.6 14.9 14.10 14.10 14.12

13.35 13.35 13.35 13.35 13.35 14.1

162




NVQ

NVR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

14.14 - 14.27

KATA LOUKAN

tufloúw: 14 kaì makáriow ¡s+, –ti o[k ¡xousin ˙ntapodoûnaí soi: ˙ntapodoy}setai gár soi \n t_ ˙nastásei tôn dikaívn. 15

&Akoúsaw dé tiw tôn sunanakeiménvn taûta eÂpen a[t!, Makáriow, $ow fágetai ƒriston \n t_ basileíŸ toû yeoû. 16 Ô dè eÂpen a[t!, *Anyrvpów tiw \poíhsen deîpnon méga, kaì \kálesen polloúw: 17 kaì ˙pésteilen tòn doûlon a[toû t_ % rŸ toû deípnou e†peîn toîw keklhménoiw, *Erxesye, –ti ædh v £toimá \stin pánta. 18 Kaì ærjanto ˙pò miâw paraiteîsyai pántew. Ô prôtow eÂpen a[t!, &Agròn “górasa, kaì ¡xv ˙nágkhn \jelyeî n kaì †deîn a[tón: \rvtô se, ¡xe me par+thménon. 19 Kaì £terow eÂpen, Zeúgh boôn “górasa pénte, ka ì poreúomai dokimásai a[tá: \rvtô se, ¡xe me par+thménon. 20 Kaì £terow eÂpen, Gunaîka ¡ghma, kaì dià toûto o[ dúnamai \lyeîn. 21 Kaì paragenómenow ` doûlow \keînow ˙p}ggeilen t! kurí~ a[toû taûta. Tóte •rgisyeìw ` o†kodespóthw eÂpen t! doúl~ a[toû, *Ejelye taxévw e†w tàw plateíaw kaì ]úmaw têw pólevw, kaì toùw ptvxoùw kaì ˙nap}rouw kaì xvloùw kaì tufloùw e†ságage @de. 22 Kaì eÂpen ` doûlow, Kúrie, gégonen qw \pétajaw, kaì ¡ti tópow \stín. 23 Kaì eÂpen ` kúriow pròw tòn doûlon, *Ejelye e†w tàw `doùw kaì fragmoúw, kaì ˙nágkason e†selyeîn, ®na gemisy_ ` oÂkow mou. 24 Légv gàr ømîn –ti o[deìw tôn ˙ndrôn \keínvn tôn keklhménvn geúsetaí mou toû deípnou. Polloí gàr e†sin klhtoí, •lígoi dé \klektoí. 25


Suneporeúonto dè a[t! ªxloi polloí: kaì strafeìw eÂpen pròw a[toúw, 26 EÊ tiw ¡rxetai prów me, kaì o[ miseî tòn patéra a[toû, kaì t|n mhtéra, kaì t|n gunaîka, kaì tà tékna, kaì toùw ˙delfoúw, kaì tàw ˙delfáw, ¡ti dé kaì t|n eâutoû cux}n, o[ dúnataí mou mayht|w eÂnai. 27 Kaì –stiw o[ bastázei tòn stauròn aøtoû kaì ¡rxetai •písv mou, o[ dúnatai eÂnaí mou 14.22 qw ♦ $o 14.23 ` oÂkow mou ♦ mou ` oÂkow 14.24 Polloí gàr e†sin klhtoí •lígoi dé \klektoí ♦ — 14.26 a[toû kaì ♦ eâutoû kaì 14.26 dé ♦ te 14.26 eâutoû cux}n ♦ cux|n eâutoû 14.26 mou mayht|w eÂnai ♦ eÂnaí mou mayht}w 14.27 Kaì –stiw ♦ %O stiw 14.27 aøtoû ♦ eâutoû

14.15 $ow fágetai ƒriston ♦ –stiw fágetai ƒrton 14.16 \poíhsen ♦ \poíei 14.17 pánta ♦ — 14.18 paraiteîsyai pántew ♦ pántew paraiteîsyai 14.18 \jelyeîn kaì ♦ \jelyWn 14.21 \keînow ♦ — 14.21 ˙nap}rouw ♦ ˙napeírouw 14.21 xvloùw kaì tufloùw ♦ tufloùw kaì xvloùw

163



NVR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

14.28 - 15.7

pròw

NVS

KATA LOUKAN mayht}w. 28 Tíw gàr \j ømôn, ` yélvn púrgon o†kodomêsai, o[xì prôton kayísaw chfízei t|n dapánhn, e† ¡xei tà e†w ˙partismón; 29 %Ina m}pote, yéntow a[toû yemélion kaì m| †sxúon t o w \k t el és a i , pántew o¥ yev r o û n t ew ƒrjvntai \mpaízein a[t!, 30 légontew, –ti O˚tow ` ƒnyrvpow ærjato o†kodomeîn, kaì o[k Êsxusen \ktelésai. 31 (H tíw basileùw poreuómenow sumbaleîn e^ tér~ basileî e†w pólemon o[xì kayísaw prôton bouleúetai e† dunatów \stin \n déka xiliásin ˙pantêsai t! metà eÊkosi xiliádvn \rxomén~ \p' a[tón; 32 E† dè m}ge, ¡ti pórrv a[toû ªntow, presbeían ˙posteílaw \rvtÅ tà pròw e†r}nhn. 33 O%utvw o{n pâw \j ømôn $ow o[k ˙potássetai pâsin toîw eâutoû øpárxousin, o[ dúnataí mou eÂnai mayht}w. 34 Kalòn tò ßlaw: \àn dè tò ßlaw mvrany_, \n tíni ˙rtuy}setai; 35 O·te e†w gên o·te e†w koprían e·yetón \stin: ¡jv bállousin a[tó. Ô ¡xvn „ta ˙koúein ˙kouétv.

15

)Hsan dè \ggízontew a[t! pántew o¥ telônai kaì o¥ a^ martvloí, ˙koúein a[toû. 2 Kaì diegógguzon o¥ Farisaîoi kaì o¥ grammateîw légontew –ti O˚tow a^martvloùw prosdéxetai, kaì sunesyíei a[toîw. 3

EÂpen dè pròw a[toùw t|n parabol|n taúthn, légvn, 4 Tíw ƒnyrvpow \j ømôn ¡xvn e^katòn próbata, kaì ˙polésaw ¢n \j a[tôn, o[ kataleípei tà \nen}konta \nnéa \n t_ \r}m~, kaì poreúetai \pì tò ˙polvlów, £vw e%ur+ a[tó; 5 Kaì eørWn * mouw eâutoû xaírvn. 6 kaì \lyWn e†w tòn \pitíyhsin \pì toùw v oÂkon, sugkaleî toùw fílouw kaì toùw geítonaw, légvn a[toîw, Sugxárhté moi, –ti e˚ron tò próbatón mou tò ˙polvlów. 7 Légv ømîn –ti o%u tvw xarà ¡stai \n t! o[ran! \pì e^nì a^ martvl! metanooûnti, (h \pì \nen}konta \nnéa dikaíoiw, o®tinew o[ xreían ¡xousin metanoíaw.

14.28 14.28 14.29 14.31 14.31 14.31 14.32 14.32 14.33

` ♦— tà ♦ — \mpaízein a[t! ♦ a[t! \mpaízein sumbaleîn e^tér~ basileî ♦ e^tér~ basileî sumbaleîn bouleúetai ♦ bouleúsetai ˙pantêsai ♦ øpantêsai m}ge ♦ m} ge pórrv a[toû ♦ a[toû pórrv mou eÂnai ♦ eÂnaí mou

14.34 Kalòn ♦ Kalòn o{n 14.34 dè ♦ dè kaì 15.1 \ggízontew a[t! ♦ a[t! \ggízontew 15.2 Farisaîoi ♦ te Farisaîoi 15.4 ¢n \j a[tôn ♦ \j a[tôn ¢n 15.5 eâutoû ♦ a[toû 15.7 ¡stai \n t! o[ran! ♦ \n t! o[ran! ¡stai

164




NVS

NVT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

15.8 - 15.23

KATA LOUKAN 8

(H tíw gun| draxmàw ¡xousa déka, \àn ˙polés+ draxm|n mían, o[xì ßptei lúxnon, kaì saroî t|n o†kían, kaì zhteî \pimelôw £vw –tou e%ur+; 9 Kaì eøroûsa sugkaleîtai tàw fílaw kaì tàw geítonaw, légousa, Sugxárhté moi, –ti e˚ron t|n draxm|n ÷n ˙pQlesa. 10 O%utvw, légv ømîn, xarà gínetai \nQpion tôn ˙ggélvn toû yeoû \pì e^nì a^martvl! metanooûnti. EÂpen dé, *Anyrvpów tiw eÂxen dúo u¥oúw: 12 kaì eÂpen ` neQterow a[tôn t! patrí, Páter, dów moi tò \pibállon mérow têw o[síaw. Kaì dieîlen a[toîw tòn bíon. 13 Kaì met' o[ pollàw =méraw sunagagWn ßpanta ` neQterow u¥òw ˙ped}mhsen e†w xQran makrán, kaì \keî dieskórpisen t|n o[sían a[toû, zôn ˙sQtvw. 14 Dapan}santow dè a[toû pánta, \géneto limòw †sxuròw katà t|n xQran \keínhn, kaì a[tòw ærjato østereîsyai. 15 Kaì poreuyeìw \koll}yh e^nì tôn politôn têw xQraw \keínhw: kaì ¡pemcen a[tòn e†w toùw ˙groùw a[toû bóskein xoírouw. 16 Kaì \peyúmei gemísai t|n koilían aøtoû ˙pò tôn keratívn @n æsyion o¥ xoîroi: kaì o[deìw \dídou a[t!. 17 E†w eâutòn dè \lyWn eÂpen, Pósoi mísyioi toû patrów mou perisseúousin ƒrtvn, \gW dè lim! ˙póllumai: 18 ˙nastàw poreúsomai pròw tòn patéra mou, kaì \rô a[t!, Páter, %hmarton e†w tòn o[ranòn kaì \nQpión sou: 19 kaì o[kéti e†mì ƒjiow klhyênai u¥ów sou: poíhsón me qw £na tôn misyívn sou. 20 Kaì ˙nastàw ‘lyen pròw tòn patéra a[toû. *Eti dè a[toû makràn ˙péxo n t o w, eÂ d en a[tòn ` pat|r a[toû, kaì \splagxnísyh, kaì dramWn \pépesen \pì tòn tráxhlon a[toû, kaì katefílhsen a[tón. 21 EÂpen dè a[t! ` u¥ów, Páter, %hmarton e†w tòn o[ranòn kaì \nQpión sou, kaì o[kéti e†mì ƒjiow klhyênai u¥ów sou. 22 EÂpen dè ` pat|r pròw toùw doúlouw a[toû, &Ejenégkate t|n stol|n t|n prQthn kaì \ndúsate a[tón, kaì dóte daktúlion e†w t|n xeîra a[toû, kaì øpod}mata e†w toùw pódaw: 23 kaì \négkantew tòn mósxon tòn


11

patéra eâutoû

15.17 15.17 15.19 15.20 15.21 15.21 15.22

perisseúousin ♦ perisseúontai ˙póllumai ♦ @de ˙póllumai kaì ♦ — patéra a[toû ♦ patéra eâutoû a[t! ` u¥ów ♦ ` u¥òw a[t! kaì o[kéti ♦ o[kéti &Ejenégkate t|n ♦ Taxù \jenégkate 15.23 \négkantew ♦ férete

15.8 15.9 15.9 15.10 15.12 15.13 15.14 15.16

–tou ♦ o˚ sugkaleîtai ♦ sugkaleî tàw geítonaw ♦ geítonaw xarà gínetai ♦ gínetai xarà Kaì dieîlen ♦ Ô dè dieîlen ßpanta ♦ pánta †sxuròw ♦ †sxurà gemísai t|n koilían aøtoû ˙pò ♦ xortasyênai \k 15.17 eÂpen ♦ ¡fh

165



NVT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

15.24 - 16.7

NVU

KATA LOUKAN siteutòn yúsate, kaì fagóntew e[franyômen: 24 –ti o˚tow ` u¥ów mou nekròw ‘n, kaì ˙nézhsen: kaì ˙polvlWw ‘n, kaì eøréyh. Kaì ærjanto e[fraínesyai. 25 )Hn dè ` u¥òw a[toû ` presbúterow \n ˙gr!: kaì qw \rxómenow æggisen t_ o†kíŸ, ækousen sumfvníaw kaì xorôn. 26 Kaì proskalesámenow £na tôn paídvn, \punyáneto tí eÊh taûta. 27 Ô dè eÂpen a[t! –ti Ô ˙delfów sou %hkei: kaì ¡yusen ` pat}r sou tòn mósxon tòn siteutón, –ti øgiaínonta a[tòn ˙pélaben. 28 &Vrgísyh dé, kaì o[k æyelen e†selyeîn: ` o{n pat|r a[toû \jelyWn parekálei a[tón. 29 Ô dè ˙pokriyeìw eÂpen t! patrí, &Idoú, tosaûta ¡th douleúv soi, kaì o[dépote \ntol}n sou parêlyon, kaì \moì o[dépote ¡dvkaw ¡rifon, ®na metà tôn fílvn mou e[franyô. 30 %O te dè ` u¥ów sou o˚tow ` katafagQn sou tòn bíon metà pornôn ‘lyen, ¡yusaw a[t! tòn mósxon tòn siteutón. 31 Ô dè eÂpen a[t!, Téknon, sù pántote met' \moû eÂ, kaì pánta tà \mà sá \stin. 32 E[franyênai dè kaì xarênai ¡dei: –ti ` ˙delfów sou o˚tow nekròw ‘n, kaì ˙nézhsen: kaì ˙polvlWw ‘n, kaì eøréyh.

16

*Elegen dè kaì pròw toùw mayhtàw a[toû, *Anyrvpów tiw ‘n ploúsiow, $o w eÂxen o†konómon: kaì o˚tow diebl}yh a[t! qw diaskorpízvn tà øpárxonta a[toû. 2 Kaì fvn}saw a[tòn eÂpen a[t!, Tí toûto ˙koúv perì soû; &Apódow tòn lógon têw o†konomíaw sou: o[ gàr dún}s+ ¡ti o†konomeîn. 3 EÂpen dè \n eâut! ` o†konómow, Tí poi}sv, –ti ` kúriów mou ˙faireîtai t|n o†konomían ˙p' \moû; Skáptein o[k †sxúv, \paiteîn a†sxúnomai. 4 *Egnvn tí poi}sv, ®na, –tan metastayô têw o†konomíaw, déjvntaí me e†w toùw oÊkouw a[tôn. 5 Kaì proskalesámenow £na £kaston tôn xrevfeiletôn toû kuríou eâutoû, ¡legen t! prQt~, Póson •feíleiw t! kurí~ mou; 6 Ô dè eÂpen, Êkatòn bátouw \laíou. Kaì eÂpen a[t!, Déjai sou tò grámma, kaì kayísaw taxévw grácon pent}konta. 7 *Epeita e^tér~ eÂpen, Sù dè póson •feíleiw; Ô dè eÂpen, Êkatòn kórouw

15.24 15.26 15.28 15.29 15.30

kaì ˙polvlWw ‘n ♦ ‘n ˙polvlWw eÊh ♦ ©n eÊh o{n ♦ dè patrí ♦ patrí a[toû mósxon tòn siteutón ♦ siteutòn mósxon 15.32 ˙nézhsen kaì ˙polvlWw ‘n ♦

16.1 16.2 16.4 16.5 16.6 16.6

¡zhsen kaì ˙polvlWw mayhtàw a[toû ♦ mayhtàw dún}s+ ♦ dún+ têw ♦ \k têw xrevfeiletôn ♦ xreofeiletôn Kaì eÂpen ♦ Ô dè eÂpen tò grámma ♦ tà grámmata

166




NVU

NVV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

16.8 - 16.22

KATA LOUKAN sítou. Kaì légei a[t!, Déjai sou tò grámma, kaì grácon •gdo}konta. 8 Kaì \p§nesen ` kúriow tòn o†konómon têw ˙dikíaw –ti fronímvw \poíhsen: –ti o¥ u¥oì toû a†ônow toútou fronimQteroi øpèr toùw u¥oùw toû fvtòw e†w t|n geneàn t|n eâutôn e†sin. 9 K˙gW ømîn légv, Poi}sate eâutoîw fílouw \k toû mamvnâ têw ˙dikíaw, ®na, –tan \klíphte, déjvntai ømâw e†w tàw a†vníouw skhnáw. 10 Ô pistòw \n \laxíst~ kaì \n poll! pistów \stin, kaì ` \n \laxíst~ ƒdikow kaì \n poll! ƒdików \stin. 11 E† o{n \n t! ˙dík~ mamvnÅ pistoì o[k \génesye, tò ˙lhyinòn tíw ømîn pisteúsei; 12 Kaì e† \n t! ˙llotrí~ pistoì o[k \génesye, tò øméteron tíw ømîn dQsei; 13 O[deìw o†kéthw dúnatai dusìn kuríoiw douleúein: (h gàr tòn £na mis}sei, kaì tòn £teron ˙gap}sei: (h e^nòw ˙nyéj et a i , kaì toû e^térou katafron}sei. O[ dúnasye ye! douleúein kaì mamvnÅ. 14

*Hkouon dè taûta pánta kaì o¥ Farisaîoi filárguroi øpárxontew, kaì \jemukt}rizon a[tón. 15 Kaì eÂpen a[toîw, Ûmeîw \ste o¥ dikaioûntew eâutoùw \nQpion tôn ˙nyrQpvn, ` dè yeòw ginQskei tàw kardíaw ømôn: –ti tò \n ˙nyrQpoiw øchlòn bdélugma \nQpion toû yeo û . 16 Ô nómow kaì o¥ profêtai £vw &Ivánnou: ˙pò tóte = basileía toû yeo û e[aggelízetai, kaì pâw e†w a[t|n biázetai. 17 E[kopQteron dé \stin tòn o[ranòn kaì t|n gên parelyeîn, (h toû nómou mían keraían peseîn. 18 Pâw ` ˙polúvn t|n gunaîka a[toû kaì gamôn e^téran moixeúei: kaì pâw ` ˙poleluménhn ˙pò ˙ndròw gamôn moixeúei. 19


*A n y r v p o w dé tiw ‘n ploúsiow, kaì \nedidúsketo porfúran kaì bússon, e[frainómenow kay' =méran lamprôw. 20 Ptvxòw dé tiw ‘n •nómati Lázarow, $ow \béblhto pròw tòn pulôna a[toû =lkvménow 21 kaì \piyumôn xortasyênai ˙pò tôn cixívn tôn piptóntvn ˙pò têw trapézhw toû plousíou: ˙llà kaì o¥ kúnew \rxómenoi ˙péleixon tà £lkh a[toû. 22 &Egéneto dè ˙poyaneîn tòn ptvxón, kaì ˙penexyênai a[tòn 16.16 £vw ♦ méxri 16.18 kaì pâw ♦ kaì 16.20 ‘n •nómati Lázarow $ow ♦ •nómati Lázarow 16.20 =lkvménow ♦ e¥lkvménow 16.21 tôn cixívn ♦ — 16.21 ˙péleixon ♦ \péleixon

16.7 Kaì légei ♦ Légei 16.7 tò grámma ♦ tà grámmata 16.9 K˙gW ♦ Kaì \gW 16.9 Poi}sate eâutoîw ♦ Êautoîw poi}sate 16.9 \klíphte ♦ \klíp+ 16.14 kaì o¥ ♦ o¥

167



NVV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

16.23 - 17.4

OMM

KATA LOUKAN øpò tôn ˙ggélvn e†w tòn kólpon &Abraám: ˙péyanen dè kaì ` ploúsiow, kaì \táfh. 23 Kaì \n t! %A ͅ d+ \páraw toùw •fyalmoùw a[toû, øpárxvn \n basánoiw, `rÅ tòn &Abraàm ˙pò makróyen, kaì Lázaron \n toîw kólpoiw a[toû. 24 Kaì a[tòw fvn}saw eÂpen, Páter &Abraám, \léhsón me, kaì pémcon Lázaron, ®na bác+ tò ƒkron toû daktúlou a[toû %udatow, kaì katacúj+ t|n glôssán mou: –ti •dunômai \n t_ flogì taút+. 25 EÂpen dè &Abraám, Téknon, mn}syhti –ti ˙pélabew sù tà ˙gayá sou \n t_ zv_ sou, kaì Lázarow `moívw tà kaká: nûn dè @de parakaleîtai, sù dè •dunâsai. 26 Kaì \pì pásin toútoiw, meta j ù =môn kaì ømôn xásma méga \st}riktai, –pvw o¥ yélontew diabênai ¡nyen pròw ømâw m| dúnvntai, mhdè o¥ \keîyen pròw =mâw diaperôsin. 27 EÂpen dé, &Ervtô o{n se, páter, ®na pémc+w a[tòn e†w tòn oÂkon toû patrów mou, 28 ¡xv gàr pénte ˙delfoúw, –pvw diamartúrhtai a[toîw, ®na m| kaì a[toì ¡lyvsin e†w tòn tópon toûton têw basánou. 29 Légei a[t! &Abraám, *Exousin Mvséa kaì toùw prof}taw: ˙kousátvsan a[tôn. 30 Ô dè eÂpen, O[xí, páter &Abraám: ˙ll' \án tiw ˙pò nekrôn poreuy_ pròw a[toúw, metano}sousin. 31 EÂpen dè a[t!, E† Mvsévw kaì tôn profhtôn o[k ˙koúousin, o[dé, \án tiw \k nekrôn ˙nast_, peisy}sontai.

17

EÂpen dè pròw toùw mayhtáw, &Anéndektón \stin toû m| \l yeî n tà skándala: o[aì dè di' o˚ ¡rxet a i . 2 Lusiteleî a[t! e† múlow •nikòw períkeitai perì tòn tráxhlon a[toû, kaì ¡rriptai e†w t|n yálassan, (h ®na skandalís+ £na tôn mikrôn toútvn. 3 Proséxete eâutoîw. &Eàn dè a^márt+ e†w sè ` ˙delfów sou, \pitímhson a[t!: kaì \àn metano}s+, ƒfew a[t!. 4 Kaì \àn e^ptákiw têw =méraw a^márt+ e†w sé, kaì e^ptákiw têw =méraw \pistréc+, légvn, Metanoô, ˙f}seiw a[t!,

16.23 16.25 16.26 16.26 16.27 16.29 16.29 16.31 16.31 17.1

tòn ♦ — sù tà ♦ tà \pì ♦ \n o¥ \keîyen ♦ \keîyen o{n se ♦ se o{n Légei a[t! ♦ Légei dè Mvséa ♦ Mvüséa Mvsévw ♦ Mvüsévw o[dé ♦ o[d' mayhtáw ♦ mayhtáw a[toû

17.1 17.1 17.2 17.2 17.3 17.4 17.4

m| \lyeîn tà skándala ♦ tà skándala m| \lyeîn o[aì dè ♦ pl|n o[aì múlow •nikòw ♦ líyow mulikòw £na tôn mikrôn toútvn ♦ tôn mikrôn toútvn £na dè a^márt+ e†w sè ♦ a^márt+ a^márt+ ♦ a^mart}s+ têw =méraw \pistréc+ ♦ \pistréc+ pròw sè

168




OMM

OMN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

17.5 - 17.21

KATA LOUKAN 5

Kaì eÂpon o¥ ˙póstoloi t! kurí~, Prósyew =mîn pístin. EÂpen dè ` kúriow, E† ¡xete pístin qw kókkon sinápevw, \légete ©n t_ sukamín~ taút+, &EkrizQyhti, kaì futeúyhti \n t_ yaláss+: kaì øp}kousen ©n ømîn. 7 Tíw dè \j ømôn doûlon ¡xvn ˙rotriônta (h poimaínonta, $ow e†selyónti \k toû ˙groû \reî e[yévw, ParelyWn ˙nápese: 8 ˙ll' o[xì \reî a[t!, Êtoímason tí deipn}sv, kaì perizvsámenow diakónei moi, £vw fágv kaì pív: kaì metà taûta fágesai kaì píesai sú; 9 M| xárin ¡xei t! doúl~ \keín~ –ti \poíhsen tà diataxyénta; o[ dokô. 10 O%utvw kaì ømeîw, –tan poi}shte pánta tà diataxyénta ømîn, légete –ti Doûloi ˙xreîoí \smen: –ti o$ •feílomen poiêsai pepoi}kamen. 6

& vfeílomen

11

Kaì \géneto \n t! poreúesyai a[tòn e†w Îerousal}m, kaì a[tòw di}rxeto dià mésou Samareíaw kaì Galilaíaw. 12 Kaì e†serxoménou a[toû eÊw tina kQmhn, ˙p}nthsan a[t! déka leproì ƒndrew, o$i ¡sthsan pórrvyen: 13 kaì a[toì ‘ran fvn}n, légontew, &Ihsoû, \pistáta, \léhson =mâw. 14 Kaì †dWn eÂpen a[toîw, Poreuyéntew \pideíjate eâutoùw toîw ¥ereûsin. Kaì \géneto \n t! øpágein a[toúw, \kayarísyhsan. 15 E<w dè \j a[tôn, †dWn –ti †áyh, øpéstrecen, metà fvnêw megálhw dojázvn tòn yeón: 16 kaì ¡pesen \pì prósvpon parà toùw pódaw a[toû, e[xaristôn a[t!: kaì a[tòw ‘n Samareíthw. 17 &Apokriyeìw dè ` &Ihsoûw eÂpen, O[xì o¥ déka \kayarísyhsan; O¥ dè \nnéa poû; 18 O[x eøréyhsan øpostrécantew doûnai dójan t! ye!, e† m| ` ˙llogen|w o˚tow, 19 kaì eÂpen a[t!, &Anastàw poreúou: = pístiw sou sésvkén se. 20


&Epervthyeìw dè øpò tôn Farisaívn, póte ¡rxetai = basileía toû yeoû, ˙pekríyh a[toîw kaì eÂpen, O[k ¡rxetai = basileía toû yeoû metà parathr}sevw: 21 o[dè \roûsin, &Idoù @de, æ, &Idoù \keî. &Idoù gár, = basileía toû yeoû \ntòw ømôn \stín.

17.5 17.6 17.7 17.9 17.9 17.9

17.10 17.11 17.11 17.12 17.16 17.21

eÂpon ♦ eÂpan taút+ ♦ ˆtaút+˜ \reî ♦ \reî a[t! xárin ¡xei ♦ ¡xei xárin \keín~ ♦ — o[ dokô ♦ —

& –ti $o •feílomen ♦ $o vfeílomen a[tòn ♦ — mésou ♦ méson a[t! ♦ â[t!˜ Samareíthw ♦ Samaríthw &Idoù \keî ♦ &Ekeî

169



OMN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

17.22 - 17.37

OMO

KATA LOUKAN 22

EÂpen dè pròw toùw mayhtáw, &Eleúsontai =mérai –te \piyum}sete mían tôn =merôn toû u¥oû toû ˙nyrQpou †deîn, kaì o[k ªcesye. 23 Kaì \roûsin ømîn, &Idoù @de, æ, &Idoù \keî: m| ˙pélyhte, mhdè diQjhte. 24 %V s p er gàr = ˙strap| = ˙stráptousa \k têw øp' o[ranòn e†w t|n øp' o[ranòn lámpei, o%u tv w ¡s t a i ` u¥òw toû ˙nyrQpou \n t_ =mérŸ a[toû. 25 Prôton dè deî a[tòn pollà payeîn kaì ˙podokimasyênai ˙pò têw geneâw taúthw. 26 Kaì kayWw \géneto \n taîw =méraiw Nôe, o%utvw ¡stai kaì \n taîw =méraiw toû u¥oû toû ˙nyrQpou. 27 *Hsyion, ¡pinon, \gámoun, \jegamízonto, ƒxri «w =méraw e†sêlyen Nôe e†w t|n kibvtón, kaì ‘lyen ` kataklusmów, kaì ˙pQlesen ßpantaw. 28 Ô moívw kaì qw \géneto \n taîw =méraiw LQt: æsyion, ¡pinon, “górazon, \pQloun, \fúteuon, Œkodómoun: 29 " dè =mérŸ \jêlyen LWt ˙pò Sodómvn, ¡brejen pûr kaì yeîon ˙p' o[ranoû, kaì ˙pQlesen ßpantaw: 30 katà taûta ¡stai " =mérŸ ` u¥òw toû ˙nyrQpou ˙pokalúptetai. 31 &En \keín+ t_ =mérŸ, $ow ¡stai \pì toû dQmatow, kaì tà skeúh a[toû \n t_ o†kíŸ, m| katabátv Órai a[tá: kaì ` \n t! ˙gr! `moívw m| \pistrecátv e†w tà •písv. 32 Mnhmoneúete têw gunaikòw LQt. 33 $O w \àn zht}s+ t|n cux|n a[toû sôsai ˙polései a[t}n: kaì $ow \àn ˙polés+ a[t|n z~ogon}sei a[t}n. 34 Légv ømîn, taút+ t_ nuktì ¡sontai dúo \pì klínhw miâw: e<w paralhfy}setai, kaì ` £terow ˙fey}setai. 35 Dúo ¡sontai ˙l}yousai \pì tò a[tó: mía paralhfy}setai, kaì = e^ téra ˙fey}setai. 36 37 Kaì ˙pokriyéntew légousin a[t!, Poû, kúrie; Ô dè eÂpen a[toîw, %Opou tò sôma, \keî sunaxy}sontai o¥ ˙etoí.

t! ♦ — sôsai ♦ peripoi}sasyai kaì $ow \àn ♦ $ow d' ©n ˙polés+ a[t|n ♦ ˙polés+ e<w paralhfy}setai ♦ ` e<w paralhmfy}setai 17.35 Dúo ¡sontai ♦ *Esontai dúo 17.35 mía paralhfy}setai kaì = ♦ = mía paralhmfy}setai = dè 17.37 sunaxy}sontai o¥ ˙etoí ♦ kaì o¥ ˙etoì \pisunaxy}sontai 17.31 17.33 17.33 17.33 17.34

17.23 @de æ &Idoù \keî ♦ \keî ˆæ˜ &Idoù @de 17.24 = ˙stráptousa ♦ ˙stráptousa 17.24 øp' o[ranòn e†w ♦ øpò tòn o[ranòn e†w 17.24 \n t_ =mérŸ a[toû ♦ ˆ\n t_ =mérŸ a[toû˜ 17.27 \jegamízonto ♦ \gamízonto 17.27 ßpantaw ♦ pántaw 17.28 kaì qw ♦ kayWw 17.29 ßpantaw ♦ pántaw 17.30 taûta ♦ tà a[tà

170




OMO

OMP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

18.1 - 18.16

KATA LOUKAN

18

*Elegen dè kaì parabol|n a[toîw pròw tò deîn pántote proseúxesyai, kaì m| \kkakeîn, 2 légvn, Krit}w tiw ‘n ¡n tini pólei, tòn yeòn m| foboúmenow, kaì ƒnyrvpon m| \ntrepómenow: 3 x}ra dè ‘n \n t_ pólei \keín+, kaì ærxeto pròw a[tón, légousa, &Ekdíkhsón me ˙pò toû ˙ntidíkou mou. 4 Kaì o[k “yélhsen \pì xrónon: metà dè taûta eÂpen \n eâut!, E† kaì tòn yeòn o[ foboûmai, kaì ƒnyrvpon o[k \ntrépomai: 5 diá ge tò paréxein moi kópon t|n x}ran taúthn, \kdik}sv a[t}n, ®na m| e†w télow \rxoménh øpopiáz+ me. 6 EÂpen dè ` kúriow, &Akoúsate tí ` krit|w têw ˙dikíaw légei. 7 Ô dè yeòw o[ m| poi}s+ t|n \kdíkhsin tôn \klektôn a[toû tôn boQntvn pròw a[tòn =méraw kaì nuktów, kaì makroyumôn \p' a[toîw; 8 Légv ømîn –ti poi}sei t|n \kdíkhsin a[tôn \n táxei. Pl|n ` u¥òw toû ˙nyrQpou \lyWn Óra eør}sei t|n pístin \pì têw gêw;

poi}sei

9

EÂpen dè prów tinaw toùw pepoiyótaw \f' eâutoîw –ti e†sìn díkaioi, kaì \jouyenoûntaw toùw loipoúw, t|n parabol|n taúthn: 10 *A n y r v p o i dúo ˙nébhsan e†w tò ¥eròn proseújasyai: ` e<w Farisaîow, kaì ` £terow telQnhw. 11 Ô Farisaîow stayeìw pròw eâutòn taûta proshúxeto, Ô yeów, % sper o¥ loipoì tôn ˙nyrQpvn, e[xaristô soi –ti o[k e†mì v ßrpagew, ƒdikoi, moixoí, (h kaì qw o˚tow ` telQnhw. 12 Nhsteúv dìw toû sabbátou, ˙podekatô pánta –sa ktômai. 13 Kaì ` telQnhw makróyen e^stWw o[k æyelen o[dè toùw •fyalmoùw e†w tòn o[ranòn \pârai, ˙ll' ¡tupten e†w tò stêyow a[toû, légvn, Ô yeów, ¥lásyhtí moi t! a^ martvl!. 14 Légv ømîn, katébh o˚tow dedikaivménow e†w tòn oÂkon a[toû (h gàr \keînow: –ti pâw ` øcôn eâutòn tapeinvy}setai, ` dè tapeinôn eâutòn øcvy}setai. 15


Proséferon dè a[t! kaì tà bréfh, ®na a[tôn ßpthtai: †dóntew dè o¥ mayhtaì \petímhsan a[toîw. 16 Ô dè &Ihsoûw proskalesámenow a[tà eÂpen, *Afete tà paidía ¡rxesyai prów 18.9 prów ♦ kaì prów 18.13 Kaì ` ♦ ` dè 18.13 e†w tòn o[ranòn \pârai ♦ \pârai e†w tòn o[ranòn 18.13 ¡tupten e†w ♦ ¡tupten ( 18.14 h gàr \keînow ♦ par' \keînon 18.15 \petímhsan ♦ \petímvn 18.16 proskalesámenow a[tà eÂpen ♦ prosekalésato a[tà légvn

18.1 kaì parabol|n ♦ parabol|n 18.1 proseúxesyai ♦ proseúxesyai a[toùw 18.1 \kkakeîn ♦ \gkakeîn 18.4 “yélhsen ♦ æyelen 18.4 kaì ƒnyrvpon o[k ♦ o[dè ƒnyrvpon 18.5 øpopiáz+ ♦ øpvpiáz+ 18.7 pròw a[tòn ♦ a[t! 18.7 makroyumôn ♦ makroyumeî

171



OMP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

18.17 - 18.32

OMQ

KATA LOUKAN

me, kaì m| kvlúete a[tá: tôn gàr toioútvn \stìn = basileía toû yeoû. 17 &Am|n légv ømîn, $ow \àn m| déjhtai t|n basileían toû yeoû qw paidíon, o[ m| e†sély+ e†w a[t}n. 18

Kaì \phrQthsén tiw a[tòn ƒrxvn, légvn, Didáskale ˙gayé, tí poi}saw zv|n a†Qnion klhronom}sv; 19 EÂpen dè a[t! ` &Ihsoûw, Tí me légeiw ˙gayón; O[deìw ˙gayów, e† m| e<w, ` yeów. 20 Tàw \ntolàw oÂdaw, M| moixeús+w, m| foneús+w, m| kléc+w, m| ceudomartur}s+w, tíma tòn patéra sou kaì t|n mhtéra sou. 21 Ô dè eÂpen, Taûta pánta \fulajámhn \k neóthtów mou. 22 &Akoúsaw dè taûta ` &Ihsoûw eÂpen a[t!, *Eti £n soi leípei: pánta –sa ¡xeiw pQlhson, kaì diádow ptvxoîw, kaì £jeiw yhsauròn \n o[ran!: kaì deûro, ˙koloúyei moi. 23 Ô dè ˙koúsaw taûta perílupow \géneto: ‘n gàr ploúsiow sfódra. 24 &IdWn dè a[tòn ` &Ihsoûw perílupon genómenon eÂpen, Pôw duskólvw o¥ tà xr}mata ¡xontew e†seleúsontai e†w t|n basileían toû yeoû. 25 E[kopQteron gár \stin kámhlon dià trumaliâw ]afídow e†selyeî n , (h ploúsion e†w t|n basileían toû yeoû e†selyeîn. 26 EÂpon dè o¥ ˙koúsantew, Kaì tíw dúnatai svyênai; 27 Ô dè eÂpen, Tà ˙dúnata parà ˙nyrQpoiw dunatá \stin parà t! ye!. 28 EÂpen dè Pétrow, &Idoú, =meîw ˙f}kamen pánta, kaì “kolouy}samén soi. 29 Ô dè eÂpen a[toîw, &Am|n légv ømîn –ti o[deíw \stin $ow ˙fêken o†kían, (h goneîw, (h ˙delfoúw, (h gunaîka, (h tékna, £neken têw basileíaw toû yeoû, 30 $ow o[ m| ˙poláb+ pollaplasíona \n t! kair! toút~, kaì \n t! a†ôni t! \rxomén~ zv|n a†Qnion. 31

ParalabWn dè toùw dQdeka, eÂpen pròw a[toúw, &Idoú, ˙nabaínomen e†w Îerosóluma, kaì telesy}setai pánta tà gegramména dià tôn profhtôn t! u¥! toû ˙nyrQpou. 32 Paradoy}setai gàr toîw ¡ynesin, kaì \mpaixy}setai, kaì belónhw 18.26 EÂpon ♦ EÂpan 18.27 \stin parà t! ye! ♦ parà t! ye! \stin 18.28 Pétrow ♦ ` Pétrow 18.28 ˙f}kamen pánta kaì ♦ ˙féntew tà Êdia 18.29 goneîw ♦ gunaîka 18.29 gunaîka ♦ goneîw 18.30 o[ m| ˙poláb+ ♦ o[xì m| ˆ˙po˜láb+ 18.31 Îerosóluma ♦ &Ierousal}m

18.17 18.20 18.21 18.21 18.22 18.22 18.23 18.24

\àn ♦ ©n mhtéra sou ♦ mhtéra \fulajámhn ♦ \fúlaja mou ♦ — taûta ♦ — o[ran! ♦ ˆtoîw˜ o[ranoîw \géneto ♦ \gen}yh perílupon genómenon ♦ ˆperílupon genómenon˜ 18.24 e†seleúsontai ♦ — 18.24 yeoû ♦ yeoû e†sporeúontai 18.25 trumaliâw ]afídow ♦ tr}matow

172




OMQ

OMR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

18.33 - 19.9

KATA LOUKAN øbrisy}setai, kaì \mptusy}setai, 33 kaì mastigQsantew ˙poktenoûsin a[tón: kaì t_ =mérŸ t_ trít+ ˙nast}setai. 34 Kaì a[toì o[dèn toútvn sunêkan, kaì ‘n tò ]êma toûto kekrumménon ˙p' a[tôn, kaì o[k \gínvskon tà legómena. 35

&Egéneto dè \n t! \ggízein a[tòn e†w &IerixQ, tuflów tiw \káyhto parà t|n `dòn prosaitôn: 36 ˙koúsaw dè ªxlou diaporeuoménou, \punyáneto tí eÊh toûto. 37 &Ap}ggeilan dè a[t! –ti &Ihsoûw ` Nazvraîow parérxetai. 38 Kaì \bóhsen, légvn, &Ihsoû, u¥è Dauíd, \léhsón me. 39 Kaì o¥ proágontew \petímvn a[t! ®na sivp}s+: a[tòw dè poll! mâllon ¡krazen, U¥è Dauíd, \léhsón me. 40 Stayeìw dè ` &Ihsoûw \kéleusen a[tòn ˙xyênai pròw a[tón: \ggísantow dè a[toû \phrQthsen a[tón, 41 légvn, Tí soi yéleiw poi}sv; Ô dè eÂpen, Kúrie, ®na ˙nablécv. 42 Kaì ` &Ihsoûw eÂpen a[t!, &Anáblecon: = pístiw sou sésvkén se. 43 Kaì paraxrêma ˙néblecen, kaì “koloúyei a[t!, dojázvn tòn yeón: kaì pâw ` laòw †dWn ¡dvken aÂnon t! ye!.

19


Kaì e†selyWn di}rxeto t|n &IerixQ. 2 Kaì †doú, ˙n|r •nómati kaloúmenow Zakxaîow, kaì a[tòw ‘n ˙rxitelQnhw, kaì o˚tow ‘n ploúsiow. 3 Kaì \z}tei †deîn tòn &Ihsoûn tíw \stin, kaì o[k “dúnato ˙pò toû ªxlou, –ti t_ =likíŸ mikròw ‘n. 4 Kaì prodramWn ¡mprosyen ˙nébh \pì sukomvraían ®na Êd+ a[tón: –ti \keínhw ¡mellen diérxesyai. 5 Kaì qw ‘lyen \pì tòn tópon, ˙nablécaw ` &Ihsoûw eÂden a[tón, kaì eÂpen pròw a[tón, Zakxaîe, speúsaw katábhyi: s}meron gàr \n t! oÊk~ sou deî me meînai. 6 Kaì speúsaw katébh, kaì øpedéjato a[tòn xaírvn. 7 Kaì †dóntew pántew diegógguzon, légontew –ti Parà a^martvl! ˙ndrì e†sêlyen katalûsai. 8 Stayeìw dè Zakxaîow eÂpen pròw tòn kúrion, &Idoú, tà =mísh tôn øparxóntvn mou, kúrie, dídvmi toîw ptvxoîw: kaì eÊ tinów ti \sukofánthsa, ˙podídvmi tetraploûn. 9 EÂpen dè pròw a[tòn ` &Ihsoûw –ti S}meron svthría t! oÊk~ 18.35 18.39 18.41 19.2 19.4 19.4

19.4 19.5 19.8 19.8 19.8

prosaitôn ♦ \paitôn sivp}s+ ♦ sig}s+ légvn ♦ — o˚tow ‘n ♦ a[tòw ¡mprosyen ♦ e†w tò ¡mprosyen sukomvraían ♦ sukomoréan

di' \keínhw

¡mellen ♦ æmellen eÂden a[tón kaì ♦ — =mísh ♦ =mísiá mou mou kúrie ♦ kúrie dídvmi toîw ptvxoîw ♦ toîw ptvxoîw dídvmi

173



OMR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

19.10 - 19.26

OMS

KATA LOUKAN

toút~ \géneto, kayóti kaì a[tòw u¥òw &Abraám \stin. 10 )Hlyen gàr ` u¥òw toû ˙nyrQpou zhtêsai kaì sôsai tò ˙polvlów. 11

eÂpen

&Akouóntvn dè a[tôn taûta, prosyeìw eÂpen parabol}n, dià tò \ggùw a[tòn eÂnai Îerousal}m, kaì dokeîn a[toùw –ti paraxrêma méllei = basileía toû yeo û ˙nafaínesyai. 12 EÂpen o{n, *Anyrvpów tiw e[gen|w \poreúyh e†w xQran makrán , labeîn e^ aut! basileían, kaì øpostrécai. 13 Kalésaw dè déka doúlouw eâutoû, ¡dvken a[toîw déka mnâw, kaì eÂpen pròw a[toúw, Pragmateúsasye £vw ¡rxomai. 14 O¥ dè polîtai a[toû \mísoun a[tón, kaì ˙pésteilan presbeían •písv a[toû, légontew, O[ yélomen toûton basileûsai \f' =mâw. 15 Kaì \géneto \n t! \panelyeîn a[tòn labónta t|n basileían, kaì eÂpen fvnhyênai a[t! toùw doúlouw toútouw, o<w ¡dvken tò ˙rgúrion, ®na gn! tíw tí diepragmateúsato. 16 Paregéneto dè ` prôtow, lég v n , Kúrie, = mnâ sou proseirgásato déka mnâw. 17 Kaì eÂpen a[t!, E{, ˙gayè doûle: –ti \n \laxíst~ pistòw \génou, Êsyi \jousían ¡xvn \pánv déka pólevn. 18 Kaì ‘lyen ` deúterow, légvn, Kúrie, = mnâ sou \poíhsen pénte mnâw. 19 EÂpen dè kaì toút~, Kaì sù gínou \pánv pénte pólevn. 20 Kaì £terow ‘lyen, légvn, Kúrie, †doú, = mnâ sou, ÷n eÂxon ˙pokeiménhn \n soudarí~: 21 \foboúmhn gár se, –ti ƒnyrvpow a[sthròw eÂ: aÊreiw $o o[k ¡yh k a w, kaì yerízeiw $o o[k ¡speiraw. 22 Légei dè a[t!, &Ek toû stómatów so u krinô se, ponhrè doûle. *H ͅ dei w –ti \gW ƒnyrvpow a[sthrów e†mi, aÊrvn $o o[k ¡yhka, kaì yerízvn $o o[k ¡speira: 23 kaì dià tí o[k ¡dvkáw tò ˙rgúrión mou \pì trápezan, kaì \gW \lyWn sùn tók~ ©n ¡praja a[tó; 24 Kaì toîw parestôsin eÂpen, *Arate ˙p' a[toû t|n mnân, kaì dóte t! tàw déka mnâw ¡xonti. 25 Kaì eÂpon a[t!, Kúrie, ¡xei déka mnâw. 26 Légv gàr ømîn, –ti pantì t! ¡xonti doy}setai: ˙pò dè toû m| ¡xontow, kaì $o ¡xei 19.11 a[tòn eÂnai Îerousal}m ♦ eÂnai &Ierousal|m a[tòn 19.13 £vw ♦ \n > 19.15 ¡dvken ♦ dedQkei 19.15 gn! tíw tí diepragmateúsato ♦ gnoî tí diepragmateúsanto 19.16 proseirgásato déka ♦ déka proshrgásato 19.17 E{ ♦ E{ge 19.18 Kúrie = mnâ sou ♦ ^H mnâ sou

19.19 19.20 19.22 19.23 19.23 19.23 19.25 19.26

kúrie gínou \pánv ♦ \pánv gínou £terow ♦ ` £terow dè ♦ — tò ˙rgúrión mou ♦ mou tò ˙rgúrion kaì \gW ♦ k˙gW ¡praja a[tó ♦ a[tò ¡praja eÂpon ♦ eÂpan gàr ♦ —

174




OMS

OMT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

19.27 - 19.42

KATA LOUKAN

˙ry}setai ˙p' a[toû. 27 Pl|n toùw \xyroúw mou \keínouw, toùw m| yel}santáw me basileûsai \p' a[toúw, ˙gágete @de, kaì katasfájate ¡mprosyén mou. 28

Kaì e†pWn taûta, \poreúeto ¡mprosyen, ˙nabaínvn e†w Îerosóluma. 29

Kaì \géneto qw æggisen e†w Bhysfag| kaì Bhyanían pròw tò ªrow tò kaloúmenon &Elaiôn, ˙pésteilen dúo tôn mayhtôn a[toû, 30 e†pQn, Ûpágete e†w t|n katénanti kQmhn: \n " e†sporeuómenoi eør}sete pôlon dedeménon, \f' $on o[deìw pQpote ˙nyrQpvn \káyisen: lúsantew a[tòn ˙gágete. 31 Kaì \án tiw ømâw \rvtÅ, Dià tí lúete; O%utvw \reîte a[t! –ti Ô kúriow a[toû xreían ¡xei. 32 &Apelyóntew dè o¥ ˙pestalménoi e˚ron kayWw eÂpen a[toîw. 33 Luóntvn dè a[tôn tòn pôlon, eÂpon o¥ kúrioi a[toû pròw a[toúw, Tí lúete tòn pôlon; 34 O¥ dè eÂpon, Ô kúriow a[toû xreían ¡xei. 35 Kaì ægagon a[tòn pròw tòn &Ihsoûn: kaì \pirrícantew eâutôn tà ¥mátia \pì tòn pôlon, \p eb í b a s a n tòn &Ihsoûn. 36 Poreuoménou dè a[toû, øpestrQnnuon tà ¥mátia a[tôn \n t_ `d!. 37 &Eggízontow dè a[toû ædh pròw t_ katabásei toû ªrouw tôn &Elaiôn, ærjanto ßpan tò plêyow tôn mayhtôn xaírontew a†neîn tòn yeòn fvn_ megál+ perì pasôn @n eÂdon dunámevn, 38 légontew,

Bhyfag|

E[loghménow ` \rxómenow basileùw \n •nómati kuríou: e†r}nh \n o[ran!, kaì dója \n øcístoiw. 39

Kaí tinew tôn Farisaívn ˙pò toû ªxlou eÂpon pròw a[tón, Didáskale, \pitímhson toîw mayhtaîw sou. 40 Kaì ˙pokriyeìw eÂpen a[toîw, Légv ømîn –ti, \àn o˚toi sivp}svsin, o¥ líyoi kekrájontai. 41

42

Kaì qw æggisen, †dWn t|n pólin, ¡klausen \p' a[t_, légvn –ti E† ¡gnvw kaì sú, kaí ge \n t_ =mérŸ sou taút+, tà


19.26 19.27 19.27 19.29 19.29 19.30 19.30 19.31 19.33 19.34 19.35

˙p' a[toû ♦ — \keínouw ♦ toútouw ¡mprosyén ♦ a[toùw ¡mprosyén Bhysfag| kaì Bhyanían ♦ Bhyfag| kaì Bhyaníaˆn˜ a[toû ♦ — e†pQn ♦ légvn lúsantew ♦ kaì lúsantew a[t! ♦ — eÂpon ♦ eÂpan eÂpon ♦ eÂpan –ti \pirrícantew eâutôn ♦

\pirícantew a[tôn 19.38 basileùw ♦ ` basileùw 19.38 e†r}nh \n o[ran! ♦ \n o[ran! e†r}nh 19.39 eÂpon ♦ eÂpan 19.40 a[toîw ♦ — 19.40 –ti ♦ — 19.40 sivp}svsin ♦ sivp}sousin 19.40 kekrájontai ♦ krájousin 19.41 a[t_ ♦ a[t}n 19.42 kaì sú kaí ge ♦ — 19.42 sou taút+ ♦ taút+ kaì sù

175



OMT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

19.43 - 20.10

OMU

KATA LOUKAN

pròw e†r}nhn sou: nûn dè \krúbh ˙pò •fyalmôn sou. 43 %O ti %h jousin =mérai \pì sé, kaì peribaloûsin o¥ \xyr o í sou xáraká soi, kaì perikuklQsousín se, kaì sunéjousín se pántoyen, 44 kaì \dafioûsín se kaì tà tékna sou \n soí, kaì o[k ˙f}sousin \n soì líyon \pì líy~: ˙ny' @n o[k ¡gnvw tòn kairòn têw \piskopêw sou. 45

Kaì e†selyWn e†w tò ¥erón, ærjato \kbállein toùw pvloûntaw \n a[t! kaì ˙gorázontaw, 46 légvn a[toîw, Gégraptai, Ô oÂków mou oÂkow proseuxêw \stín: ømeîw dè a[tòn \poi}sate sp}laion l+stôn. 47 Kaì ‘n didáskvn tò kay' =méran \n t! ¥er!: o¥ dè ˙rxiereîw kaì o¥ grammateîw \z}toun a[tòn ˙polésai, kaì o¥ prôtoi toû laoû: 48 kaì o[x e%uriskon tò tí poi}svsin, ` laòw gàr ßpaw \jekrémato a[toû ˙koúvn.

20

Kaì \géneto \n miÅ tôn =merôn \keínvn, didáskontow a[toû tòn laòn \n t! ¥er! kaì e[aggelizoménou, \pésthsan o¥ ¥ereîw kaì o¥ grammateîw sùn toîw presbutéroiw, 2 kaì e†pòn pròw a[tón, légontew, E†pè =mîn, \n poíŸ \jousíŸ taûta poieîw, (h tíw \stin ` doúw soi t|n \jousían taúthn; 3 &Apokriyeìw dè eÂpen pròw a[toúw, &Ervt}sv ømâw k˙gW £na lógon, kaì eÊpaté moi: 4 Tò báptisma &Ivánnou \j o[ranoû ‘n, (h \j ˙nyrQpvn; 5 O¥ dè sunelogísanto pròw eâutoúw, légontew –ti &Eàn eÊpvmen, &Ej o[ranoû, \reî, Dià tí o[k \pisteúsate a[t!; 6 &E à n dè eÊpvmen, &Ej ˙nyrQpvn, pâw ` laòw kataliyásei =mâw: pepeisménow gár \stin &Ivánnhn prof}thn eÂnai. 7 Kaì ˙pekríyhsan m| e†dénai póyen. 8 Kaì ` &Ihsoûw eÂpen a[toîw, O[dè \gW légv ømîn \n poíŸ \jousíŸ taûta poiô. 9

*Hrjato dè pròw tòn laòn légein t|n parabol|n taúthn: *Anyrvpow \fúteusen ˙mpelôna, kaì \jédoto a[tòn gevrgoîw, kaì ˙ped}mhsen xrónouw ¥kanoúw: 10 kaì \n kair! ˙pésteilen pròw toùw gevrgoùw doûlon, ®na ˙pò toû karpoû toû 20.1 ¥ereîw ♦ ˙rxiereîw 20.2 e†pòn pròw a[tón légontew E†pè ♦ eÂpan légontew pròw a[tón E†pòn 20.3 £na ♦ — 20.6 pâw ` laòw ♦ ` laòw ßpaw 20.9 \fúteusen ♦ ˆtiw˜ \fúteusen 20.9 \jédoto ♦ \jédeto 20.10 \n ♦ —

19.42 e†r}nhn sou ♦ e†r}nhn 19.43 peribaloûsin ♦ parembaloûsin 19.44 \n soì líyon \pì líy~ ♦ líyon \pì líyon \n soí 19.45 \n a[t! kaì ˙gorázontaw ♦ — 19.46 Ô ♦ Kaì ¡stai ` 19.46 \stín ♦ — 20.1 \keínvn ♦ —

176




OMU

OMV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

20.11 - 20.25

KATA LOUKAN

˙mpelônow dôsin a[t!: o¥ dè gevrgoì deírantew a[tòn \japésteilan kenón. 11 Kaì proséyeto pémcai £teron doûlon: o¥ dè k˙keînon deírantew kaì ˙timásantew, \japésteilan kenón. 12 Kaì proséyeto pémcai tríton: o¥ dè kaì toûton traumatísantew \jébalon. 13 EÂpen dè ` kúriow toû ˙mpelônow, Tí poi}sv; Pémcv tòn u¥ón mou tòn ˙gaphtón: Êsvw toûton †dóntew \ntrap}sontai. 14 &Idóntew dè a[tòn o¥ gevrgoì dielogízonto pròw eâutoúw, légontew, O˚tów \stin ` klhronómow: deûte, ˙pokteínvmen a[tón, ®na =môn génhtai = klhronomía. 15 Kaì \kbalóntew a[tòn ¡jv toû ˙mpelônow, ˙pékteinan. Tí o{n poi}sei a[toîw ` kúriow toû ˙mpelônow; 16 &Eleúsetai kaì ˙polései toùw gevrgoùw toútouw, kaì dQsei tòn ˙mpelôna ƒlloiw. &Akoúsantew dè eÂpon, M| génoito. 17 Ô dè \mblécaw a[toîw eÂpen, Tí o{n \stin tò gegramménon toûto, Líyon $on ˙pedokímasan o¥ o†kodomoûntew, o˚tow \gen}yh e†w kefal|n gvníaw; 18 Pâw ` pesWn \p' \keînon tòn líyon, sunylasy}setai: \f' $on d' ©n pés+, likm}sei a[tón. 19


Kaì \z}thsan o¥ ˙rxiereîw kaì o¥ grammateîw \pibaleîn % rŸ, kaì \fob}yhsan: \p ' a[tòn tàw xeî r a w \n a[t_ t_ v ¡gnvsan gàr –ti pròw a[toùw t|n parabol|n taúthn eÂpen. 20 Kaì parathr}santew ˙pésteilan \gkayét o u w, ^ øpokrinoménouw e autoùw dikaíouw eÂnai, ®na \pilábvntai a[toû lógou, e†w tò paradoûnai a[tòn t_ ˙rx_ kaì t_ \jousíŸ toû =gemónow. 21 Kaì \phrQthsan a[tón, légontew, Didáskale, oÊdamen –ti •ryôw légeiw kaì didáskeiw, kaì o[ lambáneiw prósvpon, ˙ll' \p' ˙lhyeíaw t|n `dòn toû yeoû didáskeiw. 22 *Ejestin =mîn Kaísari fóron doûnai, (h o·; 23 Katano}saw dè a[tôn t|n panourgían, eÂpen pròw a[toúw, Tí me peirázete; 24 &Epideíjaté moi dhnárion: tínow ¡xei e†kóna kaì \pigraf}n; &Apokriyéntew dè eÂpon, Kaísarow. 25 Ô dè eÂpen a[toîw, 20.19 \fob}yhsan ♦ \fob}yhsan tòn laón 20.19 t|n parabol|n taúthn eÂpen ♦ eÂpen t|n parabol|n taúthn % 20.20 e†w tò ♦ vste 20.22 =mîn ♦ =mâw 20.23 Tí me peirázete ♦ — 20.24 &Epideíjaté ♦ Deíjaté 20.24 &Apokriyéntew dè eÂpon ♦ O¥ dè eÂpan 20.25 a[toîw ♦ pròw a[toúw

20.10 dôsin ♦ dQsousin 20.10 deírantew a[tòn \japésteilan ♦ \japésteilan a[tòn deírantew 20.11 pémcai £teron ♦ £teron pémcai 20.12 pémcai tríton ♦ tríton pémcai 20.13 †dóntew ♦ — 20.14 eâutoúw ♦ ˙ll}louw 20.14 deûte ♦ — 20.16 eÂpon ♦ eÂpan 20.19 ˙rxiereîw kaì o¥ grammateîw ♦ grammateîw kaì o¥ ˙rxiereîw

177



OMV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

20.26 - 20.42

ONM

KATA LOUKAN

&Apódote toínun tà Kaísarow Kaísari, kaì tà toû yeoû t! ye!. 26 Kaì o[k Êsxusan \pilabésyai a[toû ]}matow \nantíon toû laoû: kaì yaumásantew \pì t_ ˙pokrísei a[toû, \síghsan. 27

Mvüsêw

Proselyóntew dé tinew tôn Saddoukaívn, o¥ ˙nt i l ég o n t ew ˙nástasin m| eÂnai, \phrQthsan a[tón, 28 légontew, Didáskale, Mvsêw ¡gracen =mîn, \án tinow ˙delfòw ˙poyán+ ¡xvn gunaîka, kaì o˚tow ƒteknow ˙poyán+, ®na láb+ ` ˙delfòw a[toû t|n gunaîka, kaì \janast}s+ spérma t! ˙delf! a[toû. 29 Êptà o{n ˙delfoì ‘san: kaì ` prôtow labWn gunaîka, ˙péyanen ƒteknow: 30 kaì ¡laben ` deúterow t|n gunaîka, kaì oøtòw ˙péyanen ƒteknow. 31 Kaì ` trítow ¡laben a[t|n qsaútvw. ^Vsaútvw dè kaì o¥ e^ptá: o[ katélipon tékna, kaì ˙péyanon. 32 %Usteron dè pántvn ˙péyanen kaì = gun}. 33 &En t_ o{n ˙nastásei, tínow a[tôn gí n et a i gun}; O¥ gàr e^ptà ¡sxon a[t|n gunaîka. 34 Kaì ˙pokriyeìw eÂpen a[toîw ` &Ihsoûw, O¥ u¥oì toû a†ônow toútou gamoûsin kaì \kgamískontai: 35 o¥ dè katajivyéntew toû a†ônow \keínou tuxeîn kaì têw ˙nastásevw têw \k nekrôn o·te gamoûsin o·te \kgamízontai: 36 o·te gàr ˙poyaneîn ¡ti dúnantai: †sággeloi gár e†sin, kaì u¥oí e†sin toû yeoû, têw ˙nastásevw u¥oì ªntew. 37 %O ti dè \geírontai o¥ nekroí, kaì Mvsêw \m}nusen \pì têw bátou, qw légei, Kúrion tòn yeòn &Abraàm kaì tòn yeòn &Isaàk kaì tòn yeòn &IakQb. 38 yeòw dè o[k ¡stin nekrôn, ˙llà zQntvn: pántew gàr a[t! zôsin. 39 &Apokriyéntew dé tinew tôn grammatévn eÂpon, Didáskale, kalôw eÂpaw. 40 O[kéti dè \tólmvn \pervtÅn a[tòn o[dén. 41

EÂpen dè pròw a[toúw, Pôw légousin tòn xristòn u¥òn Dauìd eÂnai; 42 Kaì a[tòw Dauìd légei \n bíbl~ calmôn, EÂpen 20.25 20.27 20.28 20.28 20.30 20.30 20.31 20.32 20.32 20.33 20.34 20.34

20.35 20.36 20.36 20.37 20.37

&Apódote toínun ♦ Toínun ˙pódote ˙ntilégontew ♦ ˆ˙nti˜légontew Mvsêw ♦ Mvüsêw ˙poyán+ ®na ♦ ” ®na ¡laben ♦ — t|n gunaîka kaì oøtòw ˙péyanen ƒteknow ♦ — a[t|n qsaútvw ♦ a[t}n dè pántvn ♦ — ˙péyanen kaì = gun} ♦ kaì = gun| ˙péyanen &En t_ o{n ♦ ^H gun| o{n \n t_ ˙pokriyeìw ♦ — \kgamískontai ♦ gamískontai

20.37 20.39 20.40 20.41 20.42

\kgamízontai ♦ gamízontai o·te ♦ o[dè toû ♦ — Mvsêw ♦ Mvüsêw kaì tòn yeòn &Isaàk ♦ kaì yeòn &Isaàk kaì tòn yeòn &IakQb ♦ kaì yeòn &IakQb eÂpon ♦ eÂpan dè ♦ gàr u¥òn Dauìd eÂnai ♦ eÂnai Dauìd u¥ón Kaì a[tòw ♦ A[tòw gàr

178




ONM

ONN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

20.43 - 21.11

KATA LOUKAN

` kúriow t! kurí~ mou, Káyou \k dejiôn mou, 43 £vw ©n yô toùw \xyroúw sou øpopódion tôn podôn sou. 44 Dauìd o{n kúrion a[tòn kaleî, kaì pôw u¥òw a[toû \stin; 45

&Akoúontow dè pantòw toû laoû, eÂpen toîw mayhtaîw a[toû, 46 Proséxete ˙pò tôn grammatévn tôn yelóntvn peripateîn \n stolaîw, kaì filoúntvn ˙spasmoùw \n taîw ˙goraîw, kaì prvtokayed r í a w \n taîw sunagvgaîw, kaì prvtoklisíaw \n toîw deípnoiw: 47 o$i katesyíousin tàw o†kíaw tôn xhrôn, kaì profásei makrà proseúxontai. O ˚toi l}contai perissóteron kríma.

21

&Anablécaw dè eÂden toùw bállontaw tà dôra a[tôn e†w tò gazofulákion plousíouw: 2 eÂden dé tina kaì x}ran penixràn bállousan \keî dúo leptá, 3 kaì eÂpen, &Alhyôw légv ømîn, –ti = x}ra = ptvx| a%uth pleîon pántvn ¡balen: 4 ßpantew gàr o˚toi \k toû perisseúontow a[toîw ¡balon e†w tà dôra toû yeoû, a%uth dè \k toû øster}matow a[têw ßpanta tòn bíon $on eÂxen ¡balen. 5

Kaí tinvn legóntvn perì toû ¥eroû, –ti líyoiw kaloîw kaì ˙nay}masin kekósmhtai, eÂpen, 6 Taûta $a yev r eî t e, \leúsontai =mérai \n a<w o[k ˙fey}setai líyow \pì líy~, $ow o[ kataluy}setai. 7 &E p h r Q t h s a n dè a[tón, légontew, Didáskale, póte o{n taûta ¡stai; Kaì tí tò shmeîon, –tan méll+ taûta gínesyai; 8 Ô dè eÂpen, Blépete m| planhyête: polloì gàr \leúsontai \pì t! •nómatí mou, légontew $oti &EgQ e†mi: kaí, Ô kairòw æggiken, m| o{n poreuyête •písv a[tôn. 9 %O tan dè ˙koúshte polémouw kaì ˙katastasíaw, m| ptohyête: deî gàr taûta genésyai prôton, ˙ll' o[k e[yévw tò télow. 10


Tóte ¡legen a[toîw, &Egery}setai ¡ynow \pì ¡ynow, kaì basileía \pì basileían: 11 seismoí te megáloi katà tópouw ` ♦— u¥òw a[toû ♦ a[toû u¥ów a[toû ♦ â[toû˜ l}contai ♦ l}mcontai tà dôra a[tôn e†w tò gazofulákion ♦ e†w tò gazofulákion tà dôra a[tôn 21.2 kaì ♦ — 21.2 dúo leptá ♦ leptà dúo

21.3 21.4 21.4 21.4 21.8 21.8 21.10 21.11

20.42 20.44 20.45 20.47 21.1

= ptvx| a%uth ♦ a%uth = ptvx| ßpantew ♦ pántew toû yeoû ♦ — ßpanta ♦ pánta $oti ♦ — o{n ♦ — \pì ¡ynow ♦ \p' ¡ynow katà tópouw kaì ♦ kaì katà tópouw

179



ONN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

21.12 - 21.28

ONO

KATA LOUKAN

kaì limoì kaì loimoì ¡sontai, fóbhtrá te kaì shmeîa ˙p' o[ranoû megála ¡stai. 12 Prò dè toútvn pántvn \pibaloûsin \f' ømâw tàw xeîraw a[tôn, kaì diQjousin, paradidóntew e†w sunagvgàw kaì fulakáw, ˙goménouw \pì basileîw kaì =gemónaw, £neken toû •nómatów mou. 13 &Apob}setai dè ømîn e†w martúrion. 14 Yésye o{n e†w tàw kardíaw ømôn m| promeletÅn ˙pologhyênai: 15 \gW gàr dQsv ømîn stóma kaì sofían, " o[ dun}sontai ˙nteipeîn o[dè ˙ntistênai pántew o¥ ˙ntikeímenoi ømîn. 16 Paradoy}sesye dè kaì øpò gonévn kaì suggenôn kaì fílvn kaì ˙delfôn, kaì yanatQsousin \j ømôn. 17 Kaì ¡sesye misoúmenoi øpò pántvn dià tò ªnomá mou. 18 Kaì yrìj \k têw kefalêw ømôn o[ m| ˙pólhtai. 19 &E n t_ øpomon_ ømôn kt}sasye tàw cuxàw ømôn. 20

plhrvyênai

%O tan dè Êdhte kuklouménhn øpò stratopédvn t|n Îerousal}m, tóte gnôte –ti æggiken = \r}mvsiw a[têw. 21 Tóte o¥ \n t_ &IoudaíŸ feugétvsan e†w tà ªrh: kaì o¥ \n més~ a[têw \kxvreítvsan: kaì o¥ \n taîw xQraiw m| e†serxésyvsan e†w a[t}n. 22 %O ti =mérai \kdik}sevw a˚taí e†sin, toû plhsyênai pánta tà gegramména. 23 O[aì dè taîw \n gastrì \xoúsaiw kaì taîw yhlazoúsaiw \n \keínaiw taîw =méraiw: ¡stai gàr ˙nágkh megálh \pì têw gêw, kaì •rg| \n t! la! toút~. 24 Kaì pesoûntai stómati maxaíraw, kaì a†xmalvtisy}sontai e†w pánta tà ¡ynh: kaì Îerousal|m ¡stai patouménh øpò \ynôn, ƒxri plhrvyôsin kairoì \ynôn. 25 Kaì ¡stai shmeîa \n =lí~ kaì sel}n+ kaì ƒstroiw, kaì \pì têw gêw sunox| \ynôn \n ˙poríŸ, “xoúshw yalásshw kaì sálou, 26 ˙pocuxóntvn ˙nyrQpvn ˙pò fóbou kaì prosdokíaw tôn \perxoménvn t_ o†koumén+: a¥ gàr dunámeiw tôn o[ranôn saleuy}sontai. 27 Kaì tóte ªcontai tòn u¥òn toû ˙nyrQpou \rxómenon \n nefél+ metà dunámevw kaì dójhw pollêw. 28 &Arxoménvn dè 21.11 shmeîa ˙p' o[ranoû ♦ ˙p' o[ranoû shmeîa 21.12 sunagvgàw ♦ tàw sunagvgàw 21.12 ˙goménouw ♦ ˙pagoménouw 21.13 dè ♦ — 21.14 Yésye o{n e†w tàw kardíaw ♦ Yéte o{n \n taîw kardíaiw 21.15 ˙nteipeîn o[dè ˙ntistênai pántew ♦ ˙ntistênai (h ˙nteipeîn ßpantew 21.16 suggenôn kaì fílvn kaì ˙delfôn

21.20 21.23 21.23 21.24 21.24 21.24 21.25 21.25

♦ ˙delfôn kaì suggenôn kaì fílvn t|n ♦ — dè ♦ — \n t! ♦ t! maxaíraw ♦ maxaírhw pánta tà ¡ynh ♦ tà ¡ynh pánta ƒxri ♦ ƒxri o˚ ¡stai ♦ ¡sontai “xoúshw ♦ æxouw

180




ONO

ONP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

21.29 - 22.8

KATA LOUKAN toútvn gínesyai, ˙nakúcate kaì \párate tàw kefalàw ømôn: dióti \ggízei = ˙polútrvsiw ømôn. 29

Kaì eÂpen parabol|n a[toîw, *Idete t|n sukên kaì pánta tà déndra: 30 –tan probálvsin ædh, blépontew ˙f' eâutôn ginQskete –ti ædh \ggùw tò yérow \stín. 31 O%utvw kaì ømeîw, –tan Êdhte taûta ginómena, ginQskete –ti \ggúw \stin = basileía toû yeoû. 32 &Am|n légv ømîn –ti o[ m| parély+ = geneà a%uth, £vw ©n pánta génhtai. 33 Ô o[ranòw kaì = gê pareleúsontai, o¥ dè lógoi mou o[ m| parélyvsin. 34

Proséxet e dè eâutoîw, m}pote barhyôsin ømôn a¥ kardíai \n kraipál+ kaì méy+ kaì merímnaiw bivtikaîw, kaì a†fnídiow \f' ømâw \pist_ = =méra \keính: 35 qw pagìw gàr \peleúsetai \pì pántaw toùw kayhménouw \pì prósvpon páshw têw gêw. 36 &Agrupneîte o{n \n pantì kair! deómenoi, ®na katajivyête \kfugeîn pánta tà méllonta gínesyai, kaì stayênai ¡mprosyen toû u¥oû toû ˙nyrQpou. 37

)Hn dè tàw =méraw \n t! ¥er! didáskvn: tàw dè núktaw \jerxómenow h[lízeto e†w tò ªrow tò kaloúmenon &Elaiôn. 38 * ryrizen pròw a[tòn \n t! ¥er! ˙koúein Kaì pâw ` laòw v a[toû.

22

*Hggizen dè = eôrt| tôn ˙zúmvn, = legoménh Pásxa. 2 Kaì \z}toun o¥ ˙rxiereîw kaì o¥ grammateîw tò pôw ˙nélvsin a[tón: \foboûnto gàr tòn laón. 3

E†sêlyen dè Satanâw e†w &Ioúdan tòn \pikaloúmenon &IskariQthn, ªnta \k toû ˙riymoû tôn dQdeka. 4 Kaì ˙pelyWn sunelálhsen toîw ˙rxiereûsin kaì strathgoîw tò pôw a[tòn parad! a[toîw. 5 Kaì \xárhsan, kaì sunéyento a[t! ˙rgúrion doûnai. 6 Kaì \jvmológhsen, kaì \z}tei e[kairían toû paradoûnai a[tòn a[toîw ƒter ªxlou. 7


)Hlyen dè = =méra tôn ˙zúmvn, \n " ¡dei yúesyai tò Pásxa. 8 Kaì ˙pésteilen Pét r o n kaì &Ivánnhn, e†pQn, 21.36 pánta ♦ taûta pánta 22.3 \pikaloúmenon ♦ kaloúmenon 22.4 a[tòn parad! a[toîw ♦ a[toîw parad! a[tón 22.6 a[toîw ƒter ªxlou ♦ ƒter ªxlou a[toîw 22.7 \n ♦ ˆ\n˜

21.33 parélyvsin ♦ pareleúsontai 21.34 a†fnídiow \f' ømâw \pist_ ♦ \pist_ \f' ømâw a†fnídiow 21.35 gàr \peleúsetai ♦ \peiseleúsetai gàr 21.36 o{n ♦ dè 21.36 katajivyête ♦ katisxúshte

181



ONP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

22.9 - 22.25

e^toimásvmen

ONQ

KATA LOUKAN Poreuyéntew e^toimásate =mîn tò Pásxa, ®na fágvmen. 9 O¥ dè eÂpon a[t!, Poû yéleiw e^toimásomen; 10 Ô dè eÂpen a[toîw, &Idoú, e†selyóntvn ømôn e†w t|n pólin, sunant}sei ømîn ƒnyrvpow kerámion %udatow bastázvn: ˙kolouy}sate a[t! e†w t|n o†kían o˚ e†sporeúetai. 11 Kaì \reîte t! o†kodespót+ têw o†kíaw, Légei soi ` didáskalow, Poû \stin tò katáluma, –pou tò Pásxa metà tôn mayhtôn mou fágv; 12 K˙keînow ømîn deíjei ˙nQgeon méga \strvménon: \keî e^ toimásate. 13 &Apelyóntew dè e˚ron kayWw eÊrhken a[toîw: kaì =toímasan tò Pásxa. 14

% ra, ˙népesen, kaì o¥ dQdeka Kaì –te \g én et o = v 15 ˙póstoloi sùn a[t!. Kaì eÂpen pròw a[toúw, &EpiyumíŸ \peyúmhsa toûto tò Pásxa fageîn mey' ømôn prò toû me payeîn: 16 légv gàr ømîn –ti o[kéti o[ m| fágv \j a[toû, £vw –tou plhrvy_ \n t_ basileíŸ toû yeoû. 17 Kaì dejámenow pot}rion, e[xarist}saw eÂpen, Lábete toûto, kaì diamerísate eâutoîw: 18 légv gàr ømîn –ti o[ m| pív ˙pò toû gen}matow têw ˙mpélou, £vw –tou = basileía toû yeoû ¡ly+. 19 Kaì labWn ƒrton, e[xarist}saw ¡klasen, kaì ¡dvken a[toîw, légvn, Toûtó \stin tò sômá mou, tò øpèr ømôn didómenon: toûto poieîte e†w t|n \m|n ˙námnhsin. 20 ^Vsaútvw kaì tò pot}rion metà tò deipnêsai, légvn, Toûto tò pot}rion = kain| diay}kh \n t! a®matí mou, tò øpèr ømôn \kxunómenon. 21 Pl|n †doú, = xeìr toû paradidóntow me met' \moû \pì têw trapézhw. 22 Kaì ` mèn u¥òw toû ˙nyrQpou poreúetai katà tò qrisménon: pl|n o[aì t! ˙nyrQp~ \keín~ di' o˚ paradídotai. 23 Kaì a[toì ærjanto suzhteîn pròw e^ autoùw tò tíw ƒra eÊh \j a[tôn ` toûto méllvn prássein. 24

&Egéneto dè kaì filoneikía \n a[toîw tò tíw a[tôn dokeî eÂnai meízvn. 25 Ô dè eÂpen a[toîw, O¥ basileîw tôn \ynôn kurieúousin a[tôn, kaì o¥ \jousiázontew a[tôn e[ergétai 22.9 22.9 22.10 22.12 22.13 22.14 22.16 22.16 22.17

22.18 22.18 22.18 22.20

–ti ♦ ˆ–ti˜ ˙pò ♦ ˙pò toû nûn ˙po –tou ♦ o˚ ^Vsaútvw kaì tò pot}rion ♦ Kaì tò pot}rion qsaútvw 22.20 \kxunómenon ♦ \kxunnómenon 22.22 Kaì ` mèn u¥òw ♦ %O ti ` u¥òw mèn 22.22 poreúetai katà tò qrisménon ♦ katà tò qrisménon poreúetai

eÂpon ♦ eÂpan e^toimásomen ♦ e^toimásvmen o˚ ♦ e†w ÷n ˙nQgeon ♦ ˙nágaion eÊrhken ♦ e†r}kei dQdeka ♦ — o[kéti ♦ — \j a[toû ♦ a[tò eâutoîw ♦ e†w eâutoúw

182




ONQ

ONR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

22.26 - 22.42

KATA LOUKAN

kaloûntai. 26 Ûmeîw dè o[x o%utvw: ˙ll' ` meízvn \n ømîn genésyv qw ` neQterow: kaì ` =goúmenow qw ` diakonôn. 27 Tíw gàr meízvn, ` ˙nakeímenow (h ` diakonôn; O[xì ` ˙nakeímenow; &EgW dé e†mi \n més~ ømôn qw ` diakonôn. 28 Ûmeîw dé \ste o¥ diamemenhkótew met' \moû \n toîw peirasmoîw mou: 29 k˙gW diatíyemai ømîn, kayWw diéyetó moi ` pat}r mou, basileían, 30 ®na \syíhte kaì pínhte \pì têw trapézhw mou kaì kayísesye \pì yrónvn, krínontew tàw dQdeka fulàw toû &Isra}l. 31 EÂpen dè ` kúriow, Símvn, Símvn, †doú, ` Satanâw \j+t}sato ømâw, toû siniásai qw tòn sîton: 32 \gW dè \de}yhn perì soû, ®na m| \klíp+ = pístiw sou: kaì sú pote \pistrécaw st}rijon toùw ˙delfoúw sou. 33 Ô dè eÂpen a[t!, Kúrie, metà soû £toimów e†mi kaì e†w fulak|n kaì e†w yánaton poreúesyai. 34 Ô dè eÂpen, Légv soi, Pétre, o[ m} fvn}s+ s}meron ˙léktvr, prìn (h trìw ˙parn}s+ m} e†dénai me.

mou \n t_ basileíŸ mou

\kleíp+

35

Kaì eÂpen a[toîw, %Ote ˙pésteila ømâw ƒter balantíou kaì p}raw kaì øpodhmátvn, m} tinow øster}sate; O¥ dè eÂpon, O[yenów. 36 EÂpen o{n a[toîw, &Allà nûn ` ¡xvn balántion ˙rátv, `moívw kaì p}ran: kaì ` m| ¡xvn, pvl}sei tò ¥mátion a[toû, kaì ˙gorásei máxairan. 37 Légv gàr ømîn –ti ¡ti toûto tò gegramménon deî telesyênai \n \moí, tò Kaì metà ˙nómvn \logísyh: kaì gàr tà perì \moû télow ¡xei. 38 O¥ dè eÂpon, Kúrie, †doú, máxairai @de dúo. Ô dè eÂpen a[toîw, Îkanón \stin. 39


Kaì \jelyWn \poreúyh katà tò ¡yow e†w tò ªrow tôn &E l a i ô n : “koloúyhsan dè a[t! kaì o¥ mayhtaì a[toû. 40 Genómenow dè \pì toû tópou, eÂpen a[toîw, Proseúxesye m| e†selyeîn e†w peirasmón. 41 Kaì a[tòw ˙pespásyh ˙p' a[tôn qseì líyou bol}n, kaì yeìw tà gónata proshúxeto, 42 légvn, 22.34 ˙parn}s+ m} e†dénai me ♦ me ˙parn}s+ e†dénai 22.35 balantíou ♦ ballantíou 22.35 eÂpon ♦ eÂpan 22.36 o{n ♦ dè 22.36 balántion ♦ ballántion 22.36 pvl}sei ♦ pvlhsátv 22.36 ˙gorásei ♦ ˙gorasátv 22.37 ¡ti ♦ — 22.37 tà ♦ tò 22.38 eÂpon ♦ eÂpan 22.39 a[toû ♦ —

22.26 genésyv ♦ ginésyv 22.27 e†mi \n més~ ømôn ♦ \n més~ ømôn e†mi 22.30 \syíhte ♦ ¡syhte 22.30 mou ♦ mou \n t_ basileíŸ mou 22.30 kayísesye ♦ kay}sesye 22.30 krínontew tàw dQdeka fulàw ♦ tàw dQdeka fulàw krínontew 22.31 EÂpen dè ` kúriow ♦ — 22.32 st}rijon ♦ st}rison 22.34 o[ m} fvn}s+ ♦ o[ fvn}sei 22.34 prìn (h ♦ £vw

183



ONR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

22.43 - 22.57

ginésyv

ONS

KATA LOUKAN

Páter, e† boúlei, parenegkeîn tò pot}rion toûto ˙p' \moû: pl|n m| tò yélhmá mou, ˙llà tò sòn genésyv. 43 *Vfyh dè a[t! ƒggelow ˙p' o[ranoû \nisxúvn a[tón. 44 Kaì genómenow \n ˙gvníŸ, \ktenésteron proshúxeto. &Egéneto dè ` ¥drWw a[toû qseì yrómboi a®matow katabaínontew \pì t|n gên. 45 Kaì ˙nastàw ˙pò têw proseuxêw, \lyWn pròw toùw mayhtàw e˚ren a[toùw koimvménouw ˙pò têw lúphw, 46 kaì eÂpen a[toîw, Tí kayeúdete; &Anastántew proseúxesye, ®na m| e†sélyhte e†w peirasmón. 47

*Eti dé a[toû laloûntow, †doú, ªxlow, kaì ` legómenow &Ioúdaw, e<w tôn dQdeka, pro}rxeto a[toúw, kaì æggisen t! &Ihsoû filêsai a[tón. 48 Ô dè &Ihsoûw eÂpen a[t!, &Ioúda, fil}mati tòn u¥òn toû ˙nyrQpou paradídvw; 49 &Idóntew dè o¥ perì a[tòn tò \sómenon eÂpon a[t!, Kúrie, e† patájomen \n maxaírŸ; 50 Kaì \pátajen e<w tiw \j a[tôn tòn doûlon toû ˙rxierévw, kaì ˙feîlen a[toû tò o{w tò dejión. 51 &Apokriyeìw & dè ` &Ihsoûw eÂpen, &Eâte £vw toútou. Kaì a^cámenow toû vtíou a[toû, †ásato a[tón. 52 EÂpen dè ` &Ihsoûw pròw toùw paragenoménouw \p' a[tòn ˙rxiereîw kaì strathgoùw toû ¥eroû kaì presbutérouw, ^Vw \pì l+st|n \jelhlúyate metà maxairôn kaì júlvn; 53 Kay' =méran ªntow mou mey' ømôn \n t! ¥er!, o[k \jeteínate tàw xeîraw \p' \mé. &All' a%uth ømôn % ra, kaì = \jousía toû skótouw. \stìn = v 54

Sullabóntew dè a[tòn ægagon, kaì e†s}gagon a[tòn e†w tòn oÂkon toû ˙rxierévw. Ô dè Pétrow “koloúyei makróyen. 55 Âcántvn dè pûr \n més~ têw a[lêw, kaì sugkayisántvn a[tôn, \káyhto ` Pétrow \n més~ a[tôn. 56 &Idoûsa dè a[tòn paidískh tiw kay}menon pròw tò fôw, kaì ˙tenísasa a[t!, eÂpen, Kaì o˚tow sùn a[t! ‘n. 57 Ô dè “rn}sato a[tón, légvn, 22.42 parenegkeîn tò pot}rion toûto ♦ parénegke toûto tò pot}rion 22.42 genésyv ♦ ginésyv 22.43 *Vfyh ♦ ˆˆ*Vfyh 22.44 &Egéneto dè ♦ kaì \géneto 22.44 gên ♦ gên˜˜ 22.45 a[toùw koimvménouw ♦ koimvménouw a[toùw 22.47 dé ♦ — 22.48 Ô dè &Ihsoûw ♦ &Ihsoûw dè 22.49 eÂpon a[t! ♦ eÂpan 22.49 maxaírŸ ♦ maxaír+ 22.50 tòn doûlon toû ˙rxierévw ♦ toû

22.50 22.51 22.52 22.52 22.53 22.54 22.55 22.55 22.55 22.57

˙rxierévw tòn doûlon a[toû tò o{w ♦ tò o{w a[toû a[toû ♦ — ` ♦— \jelhlúyate ♦ \j}lyate ømôn \stìn ♦ \stìn ømôn a[tòn e†w tòn oÂkon ♦ e†w t|n o†kían Âcántvn ♦ Periacántvn a[tôn \káyhto ♦ \káyhto \n més~ a[tôn ♦ mésow a[tôn “rn}sato a[tón ♦ “rn}sato

184




ONS

ONT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

22.58 - 23.2

KATA LOUKAN Gúnai, o[k oÂda a[tón. 58 Kaì metà braxù £terow †dWn a[tòn ¡fh, Kaì sù \j a[tôn eÂ. Ô dè Pétrow eÊpen, *Anyrvpe, o[k % raw miâw, ƒllow tiw diïsxurízeto, e†mí. 59 Kaì diastáshw qseì v légvn, &Ep' ˙lhyeí a w kaì o˚tow met' a[toû ‘n: kaì gàr Galilaîów \stin. 60 EÂpen dè ` Pétrow, *Anyrvpe, o[k oÂda $o légeiw. Kaì paraxrêma, ¡ti laloûntow a[toû, \fQnhsen ˙léktvr. 61 Kaì strafeìw ` kúriow \néblecen t! Pétr~. Kaì øpemn}syh ` Pétrow toû lógou toû kuríou, qw eÂpen a[t! –ti Prìn ˙léktora fvnêsai, ˙parn}s+ me tríw. 62 Kaì \jelyWn ¡jv ` Pétrow ¡klausen pikrôw. 63

Kaì o¥ ƒndrew o¥ sunéxontew tòn &Ihsoûn \népaizon a[t!, dérontew. 64 Kaì perikalúcantew a[tón, ¡tupton a[toû tò prósvpon, kaì \phrQtvn a[tón, légontew, Prof}teuson: tíw \stin ` paísaw se; 65 Kaì £tera pollà blasfhmoûntew ¡legon e†w a[tón. 66

Kaì qw \géneto =méra, sun}xyh tò presbutérion toû laoû, ˙rxiereîw kaì grammateîw, kaì ˙n}gagon a[tòn e†w tò sunédrion a[tôn, légontew, 67 E† sù eÂ ` xristów, e†pè =mîn. EÂpen dè a[toîw, &Eàn ømîn eÊpv, o[ m| pisteúshte: 68 \àn dè kaì \rvt}sv, o[ m| ˙pokriyêté moi, (h ˙polúshte. 69 &Apò toû nûn ¡stai ` u¥òw toû ˙nyrQpou kay}menow \k dejiôn têw dunámevw toû yeoû. 70 EÂpon dè pántew, Sù o{n eÂ ` u¥òw toû yeoû; Ô dè pròw a[toùw ¡fh, Ûmeîw légete –ti \gQ e†mi. 71 O¥ dè eÂpon, Tí ¡ti xreían ¡xomen marturíaw; A[toì gàr “koúsamen ˙pò toû stómatow a[toû.

23


Kaì ˙nastàn ßpan tò plêyow a[tôn, ægagon a[tòn \pì tòn Piláton. 2 *H r j a n t o dè kathgoreîn a[toû, légo n t ew, Toûton e%u romen diastréfonta tò ¡yn o w, kaì kvlúonta Kaísari fórouw didónai, légonta eâutòn xristòn kaì ♦ — moi (h ˙polúshte ♦ — ¡stai ♦ dè ¡stai EÂpon ♦ EÂpan eÂpon ♦ eÂpan xreían ¡xomen marturíaw ♦ ¡xomen marturíaw xreían 23.2 e%uromen ♦ e%uramen 23.2 ¡ynow ♦ ¡ynow =môn 23.2 Kaísari fórouw ♦ fórouw Kaísari 23.2 légonta ♦ kaì légonta 22.68 22.68 22.69 22.70 22.71 22.71

22.57 Gúnai o[k oÂda a[tón ♦ O[k oÂda a[tón gúnai 22.58 eÊpen ♦ ¡fh 22.61 lógou ♦ ]}matow 22.61 ˙parn}s+ ♦ s}meron ˙parn}s+ 22.62 ` Pétrow ♦ — 22.63 tòn &Ihsoûn ♦ a[tòn 22.64 ¡tupton a[toû tò prósvpon kaì \phrQtvn a[tón ♦ \phrQtvn 22.66 ˙rxiereîw ♦ ˙rxiereîw te 22.66 ˙n}gagon ♦ ˙p}gagon 22.67 e†pè ♦ e†pòn

185



ONT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

23.3 - 23.19

ONU

KATA LOUKAN basiléa eÂnai. 3 Ô dè Pilátow \phrQthsen a[tón, légvn, Sù eÂ ` basileùw tôn &Ioudaívn; Ô dè ˙pokriyeìw a[t! ¡fh, Sù légeiw. 4 Ô dè Pilátow eÂpen pròw toùw ˙rxiereîw kaì toùw ªxlouw, O[dèn eørískv aÊtion \n t! ˙nyrQp~ toút~. 5 O¥ dè \písxuon, légontew –ti &Anaseíei tòn laón, didáskvn kay' –lhw têw &Ioudaíaw, ˙rjámenow ˙pò têw Galilaíaw £vw @de. 6 Pilátow dè ˙koúsaw Galilaían \phrQthsen e† ` ƒnyrvpow Galilaîów \stin. 7 Kaì \pignoùw –ti \k têw \jousíaw ^Hrœdou \stín, ˙népemcen a[tòn pròw ^Hrœdhn, ªnta kaì a[tòn \n Îerosolúmoiw \n taútaiw taîw =méraiw. 8

Ô dè ^Hrœdhw †dWn tòn &Ihsoûn \xárh lían: ‘n gàr yélvn \j ¥kanoû †deîn a[tón, dià tò ˙koúein pollà perì a[toû: kaì ælpizén ti shmeîon †deîn øp' a[toû ginómenon. 9 &EphrQta dè a[tòn \n lógoiw ¥kanoîw: a[tòw dè o[dèn ˙pekrínato a[t!. 10 E¥st}keisan dè o¥ ˙rxiereîw kaì o¥ grammateîw, e[tónvw kathgoroûntew a[toû. 11 &Ejouyen}saw dè a[tòn ` ^Hrœdhw sùn toîw strateúmasin a[toû, kaì \mpaíjaw, peribalWn a[tòn \syêta lamprán, ˙népemcen a[tòn t! Pilát~. 12 &Egénonto dè fíloi – te Pilátow kaì ` ^Hrœdhw \n a[t_ t_ =mérŸ met' ˙ll}lvn: proüpêrxon gàr \n ¡xyrŸ ªntew pròw eâutoúw. 13

Pilátow dè sugkalesámenow toùw ˙rxiereîw kaì toùw ƒrxontaw kaì tòn laón, 14 eÂpen pròw a[toúw, Proshnégkaté moi tòn ƒnyrvpon toûton, qw ˙postréfonta tòn laón: kaì †doú, \gW \nQpion ømôn ˙nakrínaw o[dèn e˚ron \n t! ˙nyrQp~ toút~ aÊtion @n kathgoreîte kat' a[toû: 15 ˙ll' o[dè ^Hrœdhw: ˙népemca gàr ømâw pròw a[tón, kaì †doú, o[dèn ƒjion yanátou \stìn pepragménon a[t!. 16 Paideúsaw o{n a[tòn ˙polúsv. 17 &Anágkhn dé eÂxen ˙polúein a[toîw katà e^ ort|n £na. 18 &Anékrajan dè pamplhyeí, légontew, AÂre toûton, ˙póluson dè =mîn Barabbân: 19 –stiw ‘n dià stásin tinà genoménhn \n t_ pólei kaì fónon beblhménow e†w fulak}n. 23.12 eâutoúw ♦ a[toúw 23.14 o[dèn ♦ o[yèn 23.15 ˙népemca gàr ømâw pròw a[tón ♦ ˙népemcen gàr a[tòn pròw =mâw 23.17 — 23.18 &Anékrajan ♦ &Anékragon 23.18 Barabbân ♦ tòn Barabbân 23.19 beblhménow e†w fulak}n ♦ blhyeìw \n t_ fulak_

23.3 \phrQthsen ♦ “rQthsen 23.5 ˙rjámenow ♦ kaì ˙rjámenow 23.6 Galilaían ♦ — 23.8 yélvn \j ¥kanoû ♦ \j ¥kanôn xrónvn yélvn 23.8 pollà ♦ — 23.11 ` ♦ ˆkaì˜ ` 23.11 a[tòn \syêta ♦ \syêta 23.12 Pilátow kaì ` ^Hrœdhw ♦ ^Hrœdhw kaì ` Pilâtow

186




ONU

ONV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

KATA LOUKAN

23.20 - 23.35

20

Pálin o{n ` Pilátow prosefQnhsen, yélvn ˙polûsai tòn &Ihsoûn. 21 O¥ dè \pefQnoun, légontew, Staúrvson, staúrvson a[tó n . 22 Ô dè tríton eÂpen pròw a[toúw, Tí gàr kakòn \p o í h s en o˚tow; O [dèn aÊtion yanátou e˚ron \n a[t!: paideúsaw o{n a[tòn ˙polúsv. 23 O¥ dè \pékeinto fvnaîw megálaiw, a†toúmenoi a[tòn staurvyênai: kaì katísxuon a¥ fvnaì a[tôn kaì tôn ˙rxierévn. 24 Ô dè Pilátow \pékrinen genésyai tò aÊthma a[tôn. 25 &Apélusen dè tòn dià stásin kaì fónon beblhménon e†w t|n fulak}n, $on &+toûnto: tòn dè &Ihsoûn parédvken t! yel}mati a[tôn. 26

Kaì qw ˙p}gagon a[tón, \pilabómenoi Símvnów tinow Kurhnaíou \rxoménou ˙p' ˙groû, \péyhkan a[t! tòn staurón, férein ªpisyen toû &Ihsoû. 27

&Hkoloúyei dè a[t! polù plêyow toû laoû, kaì gunaikôn a$i kaì \kóptonto kaì \yr}noun a[tón. 28 Strafeìw dè pròw a[tàw ` &Ihsoûw eÂpen, Yugatérew Îerousal}m, m| klaíete \p' \mé, pl|n \f' eâutàw klaíete kaì \pì tà tékna ømôn. 29 %O ti †doú, ¡rxontai =mérai \n a<w \roûsin, Makáriai a¥ steîrai, kaì koilíai a$i o[k \génnhsan, kaì mastoì o$i o[k \y}lasan. 30 Tóte ƒrjontai légein toîw ªresin, Pésete \f' =mâw: kaì toîw bounoîw, Kalúcate =mâw. 31 %O ti e† \n t! øgr! júl~ taûta poioûsin, \n t! jhr! tí génhtai; 32

*H g o n t o dè kaì £teroi dúo kakoûrgoi sùn a[t! ˙naireyênai. 33


Kaì –te ˙pêlyon \pì tòn tópon tòn kaloúmenon Kraníon, \keî \staúrvsan a[tón, kaì toùw kakoúrgouw, $on mèn \k dejiôn, $on dè \j ˙risterôn. 34 Ô dè &Ihsoûw ¡legen, Páter, ƒfew a[toîw: o[ gàr oÊdasin tí poioûsin. Diamerizómenoi dè tà ¥mátia a[toû, ¡balon klêron. 35 Kaì e¥st}kei ` laòw yevrôn. &Ejemukt}rizon dè kaì o¥ ƒrxontew sùn a[toîw, légontew, 23.27 23.28 23.29 23.29 23.32 23.33 23.34 23.34 23.34 23.35

23.20 o{n ♦ dè 23.20 prosefQnhsen ♦ prosefQnhsen a[toîw 23.21 Staúrvson staúrvson ♦ Staúrou staúrou 23.23 kaì tôn ˙rxierévn ♦ — 23.24 Ô dè ♦ Kaì 23.25 t|n ♦ — 23.26 Símvnów tinow Kurhnaíou \rxoménou ♦ Símvná tina Kurhnaîon \rxómenon

kaì \kóptonto ♦ \kóptonto ` ♦ ˆ`˜ koilíai a$i o[k ♦ a¥ koilíai a$i o[k \y}lasan ♦ ¡yrecan dúo kakoûrgoi ♦ kakoûrgoi dúo ˙pêlyon ♦ ‘lyon Ô ♦ ˆˆÔ poioûsin ♦ poioûsin˜˜ klêron ♦ kl}rouw sùn a[toîw ♦ —

187



ONV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

23.36 - 23.49

OOM

KATA LOUKAN

*Allouw ¡svsen, svsátv eâutón, e† o˚tów \stin ` xristów, ` toû yeoû \klektów. 36 &Enépaizon dè a[t! kaì o¥ stratiôtai, proserxómenoi kaì ªjow prosférontew a[t!, 37 kaì légontew, E† sù eÂ ` basileùw tôn &Ioudaívn, sôson seautón. 38 )Hn dè kaì \pigraf| gegramménh \p' a[t! grámmasin Êllhnikoîw kaì ^Rvmaïkoîw kaì Êbraïkoîw, O˚tów \stin ` basileùw tôn &Ioudaívn. 39

E<w dè tôn kremasyéntvn kakoúrgvn \blasf}mei a[tón, légvn, E† sù eÂ ` xristów, sôson seautòn kaì =mâw. 40 &Apokriyeìw dè ` £terow \petíma a[t!, légvn, O[dè fob_ sù tòn yeón, –ti \n t! a[t! krímati eÂ; 41 Kaì =meîw mèn dikaívw, ƒjia gàr @n \prájamen ˙polambánomen: o˚tow dè o[dèn ƒtopon ¡prajen. 42 Kaì ¡legen tŒ &Ihsoû, Mn}syhtí mou, kúrie, –tan ¡ly+w \n t+ basileíŸ sou. 43 Kaì eÂpen a[t! ` &Ihsoûw, &Am|n légv soi, s}meron met' \moû ¡s+ \n t! paradeís~. 44

% ra £kth, kaì skótow \géneto \f' –lhn t|n )Hn dè qseì v % raw \náthw. 45 Kaì \skotísyh ` %hliow, kaì \sxísyh tò gên £vw v katapétasma toû naoû méson. 46 Kaì fvn}saw fvn_ megál+ ` &Ihsoûw eÂpen, Páter, e†w xeîráw sou paray}somai tò pneûmá mou: kaì taûta e†pWn \jépneusen. 47 &IdWn dè ` e^katóntarxow tò genómenon, \dójasen tòn yeón, légvn, *Ontvw ` ƒnyrvpow o˚tow díkaiow ‘n. 48 Kaì pántew o¥ sumparagenómenoi ªxloi \pì t|n yevrían taúthn, yevroûntew tà genómena, túptontew e^ autôn tà st}yh øpéstrefon. 49 E¥st}keisan dè pántew o¥ gnvstoì a[toû makróyen, kaì gunaîkew a¥ sunakolouy}sasai a[t! ˙pò têw Galilaíaw, `rôsai taûta.

23.35 23.36 23.36 23.38 23.38 23.38 23.39 23.40 23.42 23.42 23.42

23.43 23.43 23.44 23.45

` toû yeoû ♦ toû yeoû ` &Enépaizon ♦ &Enépaijan kaì ªjow ♦ ªjow gegramménh ♦ — grámmasin Êllhnikoîw kaì ^Rvmaïkoîw kaì Êbraïkoîw O˚tów \stin ♦ — &Ioudaívn ♦ &Ioudaívn o˚tow E† sù ♦ O[xì sù \petíma a[t! légvn ♦ \pitimôn a[t! ¡fh tŒ &Ihsoû Mn}syhtí ♦ &Ihsoû mn}syhtí kúrie ♦ — \n t+ basileíŸ ♦ e†w t|n basileían

23.45 23.46 23.46 23.47 23.47 23.48 23.48 23.49 23.49

` &Ihsoûw ♦ — légv soi ♦ soi légv )Hn dè ♦ Kaì ‘n ædh Kaì \skotísyh ` %hliow ♦ Toû =líou \klipóntow kaì \sxísyh ♦ \sxísyh dè paray}somai ♦ paratíyemai kaì taûta ♦ toûto dè e^katóntarxow ♦ e^katontárxhw \dójasen ♦ \dójazen yevroûntew ♦ yevr}santew eâutôn ♦ — a[toû ♦ a[t! ˙pò sunakolouy}sasai ♦ sunakolouyoûsai

188




OOM

OON


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

23.50 - 24.10

KATA LOUKAN 50

Kaì †doú, ˙n|r •nómati &Ivs}f, bouleut|w øpárxvn, ˙ n | r ˙ g a y ò w k a ì d í k a i o w — 51 o ˚ t o w o [ k ‘ n sugkatateyeiménow t_ boul_ kaì t_ prájei a[tôn — ˙pò &Arimayaíaw pólevw tôn &Ioudaívn, $ow kaì prosedéxeto kaì a[tòw t|n basileían toû yeoû: 52 o˚tow proselyWn t! Pilát~ &+t}sato tò sôma toû &Ihsoû. 53 Kaì kayelWn a[tò \netúlijen a[tò sindóni, kaì ¡yhken a[tò \n mn}mati lajeut!, o˚ o[k ‘n o[d ép v o[deìw keímenow. 54 Kaì =méra ‘n Paraskeu}, sábbaton \péfvsken. 55 Katakolouy}sasai dè gunaîkew, a®tinew ‘san sunelhluyuîai a[t! \k têw Galilaíaw, \yeá s a n t o tò mnhmeîon, kaì qw \téyh tò sôma a[toû. 56 Ûpostrécasai dè =toímasan ˙rQmata kaì múra. Kaì tò mèn sábbaton =súxasan katà t|n \ntol}n.

24


T_ dè miÅ tôn sabbátvn, ªryrou bayéow, ‘lyon \pì tò mnêma, férousai $a =toímasan ˙rQmata, kaí tinew sùn a[taîw. 2 e˚ron dè tòn líyon ˙pokekulisménon ˙pò toû mnhmeíou. 3 Kaì e†selyoûsai o[x e˚ron tò sôma toû kuríou &Ihsoû. 4 Kaì \géneto \n t! diaporeîsyai a[tàw perì toútou, kaì †doú, ƒndrew dúo \pésthsan a[taîw \n \sy}sesin ˙straptoúsaiw: 5 &E m f ó b v n dè genoménvn a[tôn, kaì klinousôn tò prósvpon e†w t|n gên, eÂpon pròw a[táw, Tí zhteîte tòn zônta metà tôn nekrôn; 6 O[k ¡stin @de, ˙ll' “géryh: mn}syhte qw \lálhsen ømîn, ¡ti çn \n t_ GalilaíŸ, 7 légvn –ti deî tòn u¥òn toû ˙nyrQpou paradoyênai e†w xeîraw ˙nyrQpvn a^martvlôn, kaì staurvyênai, kaì t_ trít+ =mérŸ ˙nastênai. 8 Kaì \mn}syhsan tôn ]hmátvn a[toû, 9 kaì øpostrécasai ˙pò toû mnhmeíou, ˙p}ggeilan taûta pánta toîw £ndeka kaì pâsin toîw loipoîw. 10 )Hsan dè = Magdalhn| María kaì &Ivánna kaì María &IakQbou, kaì a¥ loipaì sùn

bayévw

= &IakQbou

24.1 kaí tinew sùn a[taîw ♦ — 24.3 Kaì e†selyoûsai ♦ E†selyoûsai dè 24.4 diaporeîsyai ♦ ˙poreîsyai 24.4 \sy}sesin ˙straptoúsaiw ♦ \syêti ˙straptoús+ 24.5 tò prósvpon ♦ tà prósvpa 24.5 eÂpon ♦ eÂpan 24.6 ˙ll' ♦ ˙llà 24.7 –ti deî tòn u¥òn toû ˙nyrQpou ♦ tòn u¥òn toû ˙nyrQpou –ti deî 24.10 &IakQbou ♦ = &IakQbou

23.50 øpárxvn ♦ øpárxvn ˆkaì˜ 23.51 kaì prosedéxeto kaì a[tòw ♦ prosedéxeto 23.53 kayelWn a[tò ♦ kayelWn 23.53 a[tò \n ♦ a[tòn \n 23.53 o[dépv o[deìw ♦ o[deìw o·pv 23.54 Paraskeu} ♦ Paraskeuêw kaì 23.55 gunaîkew ♦ a¥ gunaîkew 23.55 a[t! \k têw Galilaíaw ♦ \k têw Galilaíaw a[t! 24.1 bayéow ‘lyon \pì tò mnêma ♦ bayévw \pì tò mnêma ‘lyon

189



OON


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

24.11 - 24.26

OOO

KATA LOUKAN

a[taîw, a$i ¡legon pròw toùw ˙postólouw taûta. 11 Kaì \fánhsan \nQpion a[tôn qseì lêrow tà ]}mata a[tôn, kaì “pístoun a[taîw. 12 Ô dè Pétrow ˙nastàw ¡dramen \pì tò mnhmeîon, kaì parakúcaw blépei tà •yónia keímena móna: kaì ˙pêlyen pròw eâutòn yaumázvn tò gegonów. 13

Kaì †doú, dúo \j a[tôn ‘san poreuómenoi \n a[t_ t_ =mérŸ e†w kQmhn ˙péxo u s a n stadíouw e^ j}konta ˙pò Îerousal}m, " ªnoma &Emmaoúw. 14 Kaì a[toì qmíloun pròw ˙ll}louw perì pántvn tôn sumbebhkótvn toútvn. 15 Kaì \géneto \n t! `mileîn a[toùw kaì suzhteîn, kaì a[tòw ` &Ihsoûw \g g í s a w suneporeúeto a[toîw. 16 O¥ dè •fyalmoì a[tôn \kratoûnto toû m| \pignônai a[tón. 17 EÂpen dè pròw a[toúw, Tínew o¥ lógoi o˚toi o¬w ˙ntibállete pròw ˙ll}louw peripatoûntew, kaì \ste skuyrvpoí; 18 &Apokriyeìw dè ` e<w, > ªnoma Kleopâw, eÂpen pròw a[tón, Sù mónow paroikeîw Îerousal}m, kaì o[k ¡gnvw tà genómena \n a[t_ \n taîw =méraiw taútaiw; 19 Kaì eÂpen a[toîw, Poîa; O¥ dè eÂpon a[t!, Tà perì &Ihsoû toû Nazvraíou, $ow \géneto ˙n|r prof}thw dunatòw \n ¡rg~ kaì lóg~ \nantíon toû yeoû kaì pantòw toû laoû: 20 –pvw te parédvkan a[tòn o¥ ˙rxiereîw kaì o¥ ƒrxontew =môn e†w kríma yanátou, kaì \staúrvsan a[tón. 21 ^Hmeîw dè “lpízomen –ti a[tów \stin ` méllvn lutroûsyai tòn &Isra}l. &Allá ge sùn pâsin toútoiw tríthn taúthn =méran ƒgei s}meron ˙f' o˚ taûta \géneto. 22 &Allà kaì gunaîkéw tinew \j =môn \jésthsan =mâw, genómenai ªryriai \pì tò mnhmeîon: 23 ka ì m| eøroûsai tò sôma a[toû, ‘lyon légousai kaì •ptasían ˙ggélvn e^vrakénai, o$i légousin a[tòn z_n. 24 Kaì ˙pêlyón tinew tôn sùn =mîn \pì tò mnhmeîon, kaì e˚ron o%utvw kayWw kaì a¥ gunaîkew eÂpon: a[tòn dè o[k eÂdon. 25 Kaì a[tòw eÂpen pròw a[toúw, )V ˙nóhtoi kaì bradeîw t_ kardíŸ toû pisteúein \pì pâsin o<w \lálhsan o¥ profêtai: 26 o[xì taûta ¡dei payeîn tòn xristón, kaì e†selyeîn e†w t|n dójan a[toû; 24.17 24.18 24.19 24.19 24.21 24.21 24.22

24.10 24.11 24.12 24.13

a$i ¡legon ♦ ¡legon a[tôn kaì ♦ taûta kaì keímena ♦ — ‘san poreuómenoi \n a[t_ t_ =mérŸ ♦ \n a[t_ t_ =mérŸ ‘san poreuómenoi 24.15 ` ♦ —

\ste ♦ \stáyhsan ` e<w > ªnoma ♦ e<w •nómati eÂpon ♦ eÂpan Nazvraíou ♦ Nazarhnoû sùn ♦ kaì sùn s}meron ♦ — ªryriai ♦ •ryrinaì

190




OOO

OOP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

24.27 - 24.44

KATA LOUKAN 27

Kaì ˙rjámenow ˙pò Mvsévw kaì ˙pò pántvn tôn profhtôn, dihrm}neuen a[toîw \n pásaiw taîw grafaîw tà perì eâutoû. 28 Kaì æggisan e† w t|n kQmhn o˚ \poreúonto: kaì a[tòw prosepoieîto porrvtérv poreúesyai. 29 Kaì parebiásanto a[tón, légontew, Meînon mey' =môn, –ti pròw e^spéran \stín, kaì kékliken = =méra. Kaì e†sêlyen toû meînai sùn a[toîw. 30 Kaì \géneto \n t! katakliyênai a[tòn met' a[tôn, labWn tòn ƒrton e[lóghsen, kaì klásaw \pedídou a[toîw. 31 A[tôn dè dihnoíxyhsan o¥ •fyalmoí, kaì \pégnvsan a[tón: kaì a[tòw ƒfantow \géneto ˙p' a[tôn. 32 Kaì eÂpon pròw ˙ll}louw, O[xì = kardía =môn kaioménh ‘n \n =mîn, qw \lálei =mîn \n t_ `d!, kaì qw di}noigen =mîn tàw grafáw; 33 Kaì ˙nastántew a[t_ t_ % rŸ øpéstrecan e†w Îerousal}m, kaì e˚ron sunhyroisménouw v toùw £ndeka kaì toùw sùn a[toîw, 34 légontaw –ti &Hgéryh ` * fyh Símvni. 35 Kaì a[toì \jhgoûnto tà \n kúriow ªntvw, kaì v t_ `d!, kaì qw \gnQsyh a[toîw \n t_ klásei toû ƒrtou. 36

Taûta dè a[tôn laloúntvn, a[tòw ` &Ihsoûw ¡sth \n més~ a[tôn, kaì légei a[toîw, E†r}nh ømîn. 37 Ptohyéntew dè kaì ¡mfoboi genómenoi \dókoun pneûma yevreîn. 38 Kaì eÂpen a[toîw, Tí tet a r a g m én o i \s t é, kaì dià tí dialogismoì ˙nabaínousin \n taîw kardíaiw ømôn; 39 *Idete tàw xeîráw mou kaì toùw pódaw mou, –ti a[tòw \gQ e†mi: chlaf}saté me kaì Êdete, –ti pneûma sárka kaì •stéa o[k ¡xei , kayWw \mè yevreîte ¡xonta. 40 Kaì toûto e†pWn \pédeijen a[toîw tàw xeîraw kaì toùw pódaw. 41 *Eti dè ˙pistoúntvn a[tôn ˙pò têw xarâw kaì yaumazóntvn, eÂpen a[toîw, *Exeté ti brQsimon \nyáde; 42 O¥ dè \pédvkan a[t! †xyúow •ptoû mérow, kaì ˙pò melissíou khríou. 43 Kaì labWn \nQpion a[tôn ¡fagen. 44


EÂpen dè a[toîw, O˚toi o¥ lógoi, o¬w \lálhsa pròw ømâw ¡ti çn sùn ømîn, –ti deî plhrvyênai pánta tà gegramména \n 24.34 &Hgéryh ` kúriow ªntvw ♦ ªntvw “géryh ` kúriow 24.36 ` &Ihsoûw ♦ — 24.38 taîw kardíaiw ♦ t_ kardíŸ 24.39 a[tòw \gQ e†mi ♦ \gQ e†mi a[tów 24.40 \pédeijen ♦ ¡deijen 24.42 kaì ˙pò melissíou khríou ♦ — 24.44 a[toîw ♦ pròw a[toúw 24.44 lógoi ♦ lógoi mou

24.27 Mvsévw ♦ Mvüsévw 24.27 dihrm}neuen ♦ dierm}neusen 24.28 prosepoieîto porrvtérv ♦ prosepoi}sato porrQteron 24.29 = ♦ ædh = 24.32 eÂpon ♦ eÂpan 24.32 \n =mîn ♦ ˆ\n =mîn˜ 24.32 kaì qw ♦ qw 24.33 sunhyroisménouw ♦ “yroisménouw

191



OOP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

24.45 - 24.53

OOQ

KATA LOUKAN

t! nóm~ Mvsévw kaì prof}taiw kaì calmoîw perì \moû. 45 Tóte di}noijen a[tôn tòn noûn, toû suniénai tàw grafáw: 46 kaì eÂpen a[toîw –ti O%utvw gégraptai, kaì o%utvw ¡dei payeîn tòn xristón, kaì ˙nastênai \k nekrôn t_ trít+ =mérŸ, 47 kaì khruxyênai \pì t! •nómati a[toû metánoian kaì ƒfesin a^ martiôn e†w pánta tà ¡ynh, ˙rjámenon ˙pò Îerousal}m. 48 Ûmeîw dé \ste márturew toútvn. 49 Kaì †doú, \gW ˙postéllv t|n \paggelían toû patrów mou \f' ømâw: ømeîw dè kayísate \n t_ pólei Îerousal}m, £vw o˚ \ndúshsye dúnamin \j %ucouw. 50

&Ej}gagen dè a[toùw ¡jv £vw e†w Bhyanían: kaì \páraw tàw xeîraw a[toû e[lóghsen a[toúw. 51 Kaì \géneto \n t! e[logeîn a[tòn a[toúw, diésth ˙p' a[tôn, kaì ˙neféreto e†w tòn o[ranón. 52 Kaì a[toì proskun}santew a[tón, øpéstrecan e†w Îerousal|m metà xarâw megálhw: 53 kaì ‘san dià pantòw \n t! ¥er!, a†noûntew kaì e[logoûntew tòn yeón. &Am}n.

24.44 24.46 24.47 24.47 24.48 24.49

24.49 Îerousal}m ♦ — 24.49 dúnamin \j %ucouw ♦ \j %ucouw dúnamin 24.50 ¡jv £vw e†w ♦ ˆ¡jv˜ £vw pròw 24.53 a†noûntew kaì ♦ — 24.53 &Am}n ♦ —

Mvsévw kaì ♦ Mvüsévw kaì toîw kaì o%utvw ¡dei ♦ — kaì ƒfesin ♦ e†w ƒfesin ˙rjámenon ♦ ˙rjámenoi dé \ste ♦ — †doú ♦ ˆ†doù˜

192




OOQ

OOR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

KATA IVANNHN

&E

n ˙rx_ ‘n ` lógow, kaì ` lógow ‘n pròw tòn yeón, kaì yeòw ‘n ` lógow. 2 O˚tow ‘n \n ˙rx_ pròw tòn yeón. 3 Pánta di' a[toû \géneto, kaì xvrìw a[toû \géneto o[dè £n $o gégonen. 4 &En a[t! zv| ‘n, kaì = zv| ‘n tò fôw tôn ˙nyrQpvn, 5 kaì tò fôw \n t_ skotíŸ faínei, kaì = skotía a[tò o[ katélaben. 6 &Egéneto ƒnyrvpow ˙pestalménow parà yeoû, ªnoma a[t! &Ivánnhw. 7 O˚tow ‘lyen e†w marturían, ®na martur}s+ perì toû fvtów, ®na pántew pisteúsvsin di' a[toû. 8 O[k ‘n \keînow tò fôw, ˙ll' ®na martur}s+ perì toû fvtów. 9 )Hn tò fôw tò ˙lhyinón, $o fvtízei pánta ƒnyrvpon \rxómenon e†w tòn kósmon. 10 &En t! kósm~ ‘n, kaì ` kósmow di' a[toû \géneto, kaì ` kósmow a[tòn o[k ¡gnv. 11 E†w tà Êdia ‘lyen, kaì o¥ Êdioi a[tòn o[ parélabon. 12 %O soi dè ¡labon a[tón, ¡dvken a[toîw \jousían tékna yeoû genésyai, toîw pisteúousin e†w tò ªnoma a[toû: 13 o$i o[k \j a¥mátvn, o[dè \k yel}matow sarków, o[dè \k yel}matow ˙ndrów, ˙ll' \k yeoû \genn}yhsan. 14 Kaì ` lógow sàrj \géneto, kaì \sk}nvsen \n =mîn — kaì \yeasámeya t|n dójan a[toû, dójan qw monogenoûw parà patrów — pl}rhw xáritow kaì ˙lhyeíaw. 15 &Ivánnhw martureî perì a[toû, kaì kékragen légvn, O˚tow ‘n $on eÂpon, Ô •písv mou \rxómenow ¡mprosyén mou gégonen: –ti prôtów mou ‘n. 16 Kaì \k toû plhrQmatow a[toû =meîw pántew \lábomen, kaì xárin ˙ntì xáritow. 17 %O ti ` nómow dià Mvsévw \dóyh, = xáriw kaì = ˙l}yeia dià &Ihsoû xristoû \géneto. 18 Yeòn o[deìw e^Qraken pQpote: ` monogen|w u¥ów, ` çn e†w tòn kólpon toû patrów, \keînow \jhg}sato.


19

Kaì a%uth \stìn = marturía toû &Ivánnou, –te ˙pésteilan o¥ &Ioudaîoi \j Îerosolúmvn ¥ereîw kaì Leufitaw ®na \rvt}svsin a[tón, Sù tíw eÂ; 20 Kaì qmológhsen, kaì o[k “rn}sato: kaì qmológhsen –ti O[k e†mì \gW ` xristów. 21 Kaì “rQthsan a[tón, Tí o{n; &Hlíaw eÂ sú; Kaì légei, O[k e†mí. Ô 1.19 o¥ ♦ ˆpròw a[tòn˜ o¥ 1.20 O[k e†mì \gW ♦ &EgW o[k e†mì 1.21 &Hlíaw eÂ sú ♦ Sú &Hlíaw eÂ

1.16 Kaì \k ♦ %O ti \k 1.17 Mvsévw ♦ Mvüsévw 1.18 ` monogen|w u¥ów ♦ monogen|w yeòw

193



OOR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

1.22 - 1.39

OOS

KATA IVANNHN prof}thw eÂ sú; Kaì ˙pekríyh, O·. 22 EÂpon o{n a[t!, Tíw eÂ; %Ina ˙pókrisin dômen toîw pémcasin =mâw. Tí légeiw perì seautoû; 23 *Efh, &EgW fvn| boôntow \n t_ \r}m~, E[yúnate t|n `dòn kuríou, kayWw eÂpen &Hsafiaw ` prof}thw. 24 Kaì o¥ ˙pestalménoi ‘san \k tôn Farisaívn. 25 Kaì “rQthsan a[tón, kaì eÂpon a[t!, Tí o{n baptízeiw, e† sù o[k eÂ ` xristów, o·te &Hlíaw, o·te ` prof}thw; 26 &Apekríyh a[toîw ` &Ivánnhw légvn, &EgW baptízv \n %udati: mésow dè ømôn £sthken $on ømeîw o[k oÊdate. 27 A[tów \stin ` •písv mou \rxómenow, $o w ¡mprosyén mou gégonen: o˚ \gW o[k e†mì ƒjiow ®na lúsv a[toû tòn ¥mánta toû øpod}matow. 28 Taûta \n BhyaníŸ \géneto péran toû &Iordánou, –pou ‘n &Ivánnhw baptízvn.

blépei ` &Ivánnhw

qw

29

T_ \paúrion blépei tòn &Ihsoûn \rxómenon pròw a[tón, kaì légei, *Ide ` ˙mnòw toû yeoû, ` aÊrvn t|n a^ martían toû kósmou. 30 O˚tów \stin perì o˚ \gW eÂpon, &Opísv mou ¡rxetai ˙n|r $ow ¡mprosyén mou gégonen, –ti prôtów mou ‘n. 31 K˙gW o[k Ædein a[tón: ˙ll' ®na fanervy_ t! &Isra}l, dià toûto ‘lyon \gW \n t! %udati baptízvn. 32 Kaì \martúrhsen &Ivánnhw légvn –ti Teyéamai tò pneûma katabaînon qseì peristeràn \j o[ranoû, kaì ¡meinen \p' a[tón. 33 K˙gW o[k Ædein a[tón: ˙ll' ` pémcaw me baptízein \n %udati, \keînów moi eÂpen, &Ef' $on ©n Êd+w tò pneûma katabaînon kaì ménon \p' a[tón, o˚tów \stin ` baptízvn \n pneúmati a^ gí~. 34 K˙gW e^ Qraka, kaì memartúrhka –ti o˚tów \stin ` u¥òw toû yeoû. 35

T_ \paúrion pálin e¥st}kei ` &Ivánnhw, kaì \k tôn mayhtôn a[toû dúo: 36 kaì \mblécaw t! &Ihsoû peripatoûnti, légei, *Ide ` ˙mnòw toû yeoû. 37 Kaì ækousan a[toû o¥ dúo mayhtaì laloûntow, kaì “koloúyhsan t! &Ihsoû. 38 Strafeìw dè ` &Ihsoûw kaì yeasámenow a[toùw ˙kolouyoûntaw, légei a[toîw, Tí zhteîte; O¥ dè eÂpon a[t!, ^Rabbí — $o légetai e^ rmhneuómenon, Didáskale — poû méneiw; 39 Légei a[toîw, 1.28 &Ivánnhw ♦ ` &Ivánnhw 1.30 perì ♦ øpèr 1.31 t! %udati ♦ %udati 1.32 qseì ♦ qw 1.37 a[toû o¥ dúo mayhtaì ♦ o¥ dúo mayhtaì a[toû 1.38 eÂpon ♦ eÂpan 1.38 e^rmhneuómenon ♦ meyermhneuómenon

1.22 EÂpon ♦ EÂpan 1.24 o¥ ♦ — 1.25 eÂpon ♦ eÂpan 1.25 o·te &Hlíaw o·te ♦ o[dè &Hlíaw o[dè 1.26 dè ♦ — 1.27 A[tów \stin ♦ — 1.27 $ow ¡mprosyén mou gégonen ♦ — 1.27 \gW o[k e†mì ♦ o[k e†mì ˆ\gW˜

194




OOS

OOT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

1.40 - 1.51

KATA IVANNHN *Erxesye kaì Êdete. )Hlyon kaì eÂdon poû ménei: kaì par' a[t! % ra ‘n qw dekáth. 40 )Hn ¡m ei n a n t|n =méran \keínhn: v &A n d r é a w ` ˙delfòw Símvnow Pétrou e<w \k tôn dúo tôn ˙kousántvn parà &Ivánnou kaì ˙kolouyhsántvn a[t!. 41 Eørískei o˚tow prôtow tòn ˙delfòn tòn Êdion Símvna, kaì légei a[t!, Eør}kamen tòn Mesían — – \stin meyermhneuómenon, Xristów. 42 Kaì ægagen a[tòn pròw tòn &Ihsoûn. &Emblécaw a[t! ` &Ihsoûw eÂpen, Sù eÂ Símvn ` u¥òw &Ivnâ: sù klhy}s+ Khfâw — $o e^rmhneúetai Pétrow.

&Emblécaw dè

43


T_ \paúrion “yélhsen \jelyeîn e†w t|n Galilaían, kaì eørískei Fílippon, kaì légei a[t! ` &Ihsoûw, &Akoloúyei moi. 44 )Hn dè ` Fílippow ˙pò Bhysaïdá, \k têw pólevw &Andréou kaì Pétrou. 45 Eørískei Fílippow tòn Nayana}l, kaì légei a[t!, $O n ¡gracen Mvsêw \n t! nóm~ kaì o¥ profêtai eør}kamen, &Ihsoûn tòn u¥òn toû &Ivs|f tòn ˙pò Nazarét. 46 Kaì eÂpen a[t! Nayana}l, &Ek Nazarèt dúnataí ti ˙gayòn eÂnai; Légei a[t! Fílippow, *Erxou kaì Êde. 47 EÂden ` &Ihsoûw tòn Nayana|l \rxómenon pròw a[tón, kaì légei perì a[toû, *Ide ˙lhyôw &Israhlíthw, \n > dólow o[k ¡stin. 48 Légei a[t! Nayana}l, Póyen me ginQskeiw; &Apekríyh &Ihsoûw kaì eÂpen a[t!, Prò toû se Fílippon fvnêsai, ªnta øpò t|n sukên, eÂdón se. 49 &Apekríyh Nayana}l kaì légei a[t!, ^Rabbí, sù eÂ ` u¥òw toû yeoû, sù eÂ ` basileùw toû &Isra}l. 50 &Apekríyh &Ihsoûw kaì eÂpen a[t!, %Oti eÂpón soi, eÂdón se øpokátv têw sukêw, pisteúeiw; Meízv toútvn ªcei. 51 Kaì légei a[t!, &Am|n ˙m|n légv ømîn, ˙p' ƒrti ªcesye tòn o[ranòn ˙ne~góta, kaì toùw ˙ggélouw toû yeoû ˙nabaínontaw kaì katabaínontaw \pì tòn u¥òn toû ˙nyrQpou.

1.45 tòn u¥òn ♦ u¥òn 1.46 Fílippow ♦ ˆ`˜ Fílippow 1.49 Nayana}l kaì légei a[t! ♦ a[t! Nayana}l 1.49 eÂ ` basileùw ♦ basileùw eÂ 1.50 eÂdón ♦ –ti eÂdón 1.50 ªcei ♦ ªc+ 1.51 ˙p' ƒrti ♦ —

1.39 Êdete ♦ ªcesye 1.39 )Hlyon kaì eÂdon ♦ )Hlyan o{n kaì eÂdan 1.41 prôtow ♦ prôton 1.41 Mesían ♦ Messían 1.42 Kaì ♦ — 1.42 &Ivnâ ♦ &Ivánnou 1.45 Mvsêw ♦ Mvüsêw

195



OOT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

2.1 - 2.17

OOU

KATA IVANNHN

2

Kaì t_ =mér Ÿ t_ trít+ gámow \géneto \n KanÅ têw Galilaíaw, kaì ‘n = m}thr toû &Ihsoû \keî: 2 \kl}yh dè kaì ` &Ihsoûw kaì o¥ mayhtaì a[toû e†w tòn gámon. 3 Kaì øster}santow oÊnou, légei = m}thr toû &Ihsoû pròw a[tón, OÂnon o[k ¡xousin. 4 Légei a[t_ ` &Ihsoûw, Tí \moì kaì soí, % ra mou. 5 Légei = m}thr a[toû toîw gúnai; O·pv %hkei = v diakónoiw, %O ti ©n lég+ ømîn, poi}sate. 6 )Hsan dè \keî ødríai líyinai ¢j keímenai katà tòn kayarismòn tôn &Ioudaívn, xvroûsai ˙nà metrhtàw dúo (h treîw. 7 Légei a[toîw ` &Ihsoûw, Gemísate tàw ødríaw %udatow. Kaì \gémisan a[tàw £vw ƒnv. 8 Kaì lég ei a[toîw, &Antl}sate nûn, kaì férete t! ˙rxitriklín~. Kaì ænegkan. 9 ^Vw dè \geúsato ` ˙rxitríklinow tò %udvr oÂnon gegenhménon, kaì o[k Ædei póyen \stín — o¥ dè diákonoi Ædeisan o¥ “ntlhkótew tò %udvr — fvneî tòn numfíon ` ˙rxitríklinow, 10 kaì légei a[t!, Pâw ƒnyrvpow prôton tòn kalòn oÂnon tíyhsin, kaì –tan meyusyôsin, tóte tòn \lássv: sù tet}rhkaw tòn kalòn oÂnon £vw ƒrti. 11 Taúthn \poíhsen t|n ˙rx|n tôn shmeívn ` &Ihsoûw \n KanÅ têw Galilaíaw, kaì \fanérvsen t|n dójan a[toû: kaì \písteusan e†w a[tòn o¥ mayhtaì a[toû. 12

Metà toûto katébh e†w Kapernaoúm, a[tòw kaì = m}thr a[toû, kaì o¥ ˙delfoì a[toû, kaì o¥ mayhtaì a[toû: kaì \keî ¡meinan o[ pollàw =méraw. 13

Kaì \ggùw ‘n tò Pásxa tôn &Ioudaívn, kaì ˙nébh e†w Î er o s ó l u m a ` &Ihsoûw. 14 Kaì e˚ren \n t! ¥er ! toùw pvloûntaw bóaw kaì próbata kaì peristeráw, kaì toùw kermatistàw kayhménouw. 15 Kaì poi}saw fragéllion \k sxoinívn pántaw \jébalen \k toû ¥eroû, tá te próbata kaì toùw bóaw: kaì tôn kollubistôn \jéxeen tò kérma, kaì tàw trapézaw ˙néstrecen: 16 kaì toîw tàw peristeràw pvloûsin eÂpen, *Arate taûta \nteûyen: m| poieîte tòn oÂkon toû patrów mou oÂkon \mporíou. 17 &Emn}syhsan dè o¥ mayhtaì a[toû –ti gegramménon \stín, Ô zêlow toû oÊkou sou katafágetaí me. 2.4 2.6 2.6 2.8 2.10

2.11 2.12 2.12 2.15 2.17

Légei ♦ ˆKaì˜ légei ødríai líyinai ¢j keímenai katà ♦ líyinai ødríai ¢j katà xvroûsai ♦ keímenai xvroûsai Kaì ænegkan ♦ o¥ dè ænegkan tóte ♦ —

t|n ˙rx|n ♦ ˙rx|n Kapernaoúm ♦ Kafarnaoùm ˙delfoì a[toû ♦ ˙delfoì â[toû˜ ˙néstrecen ♦ ˙nétrecen dè ♦ —

196




OOU

OOV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

2.18 - 3.9

KATA IVANNHN 18

&Apekríyhsan o{n o¥ &Ioudaîoi kaì eÂpon a[t!, Tí shmeîon deiknúeiw =mîn, –ti taûta poieîw; 19 &Apekríyh &Ihsoûw kaì eÂpen a[toîw, Lúsate tòn naòn toûton, kaì \n trisìn =méraiw \gerô a[tón. 20 EÂpon o{n o¥ &Ioudaîoi, Tessarákonta kaì ¢j ¡tesin Œkodom}yh ` naòw o˚tow, kaì sù \n trisìn =méraiw \gereîw a[tón; 21 &Ekeînow dè ¡legen perì toû naoû toû sQmatow a[toû. 22 %O te o{n “géryh \k nekrôn, \mn}syhsan o¥ mayhtaì a[toû –ti toûto ¡legen: kaì \písteusan t_ graf_, kaì t! lóg~ > eÂpen ` &Ihsoûw. 23

^Vw dè ‘n \n toîw Îerosolúmoiw \n t! Pásxa, \n t_ eôrt_, polloì \písteusan e†w tò ªnoma a[toû, yevroûntew a[toû tà shmeîa $a \poíei. 24 A[tòw dè ` &Ihsoûw o[k \písteuen eâutòn a[toîw, dià tò a[tòn ginQskein pántaw, 25 kaì –ti o[ xreían eÂ x e n ®na tiw martur}s+ perì toû ˙nyrQpou: a[tòw gàr \gínvsken tí ‘n \n t! ˙nyrQp~.

3


)Hn dè ƒnyrvpow \k tôn Farisaívn, Nikódhmow ªnoma a[t!, ƒrxvn tôn &Ioudaívn: 2 o˚tow ‘lyen pròw a[tòn nuktów, kaì eÂpen a[t!, ^Rabbí, oÊdamen –ti ˙pò yeo û \l}luyaw didáskalow: o[deìw gàr taûta tà shmeîa dúnatai poieîn $a sù poieîw, \àn m| ” ` yeòw met' a[toû. 3 &Apekríyh ` &Ihsoûw kaì eÂpen a[t!, &Am|n ˙m|n légv soi, \àn m} tiw gennhy_ ƒnvyen, o[ dúnatai †deîn t|n basileían toû yeoû. 4 Légei pròw a[tòn ` Nikódhmow, Pôw dúnatai ƒnyrvpow * n; M| dúnatai e†w t|n koilían têw mhtròw gennhyênai gérvn v a[toû deúteron e†selyeî n kaì gennhyênai; 5 &A p e k r í y h &Ihsoûw, &Am|n ˙m|n légv soi, \àn m} tiw gennhy_ \j %udatow kaì pneúmatow, o[ dúnatai e†selyeîn e†w t|n basileían toû yeoû. 6 Tò gegennhménon \k têw sarkòw sárj \stin: kaì tò gegennhménon \k toû pneúmatow pneûmá \stin. 7 M| yaumás+w –ti eÂpón soi, Deî ømâw gennhyênai ƒnvyen. 8 Tò pneûma –pou yélei pneî, kaì t|n fvn|n a[toû ˙koúeiw, ˙ll' o[k oÂdaw póyen ¡rxetai kaì poû øpágei: o%utvw \stìn pâw ` gegennhménow \k toû pneúmatow. 9 &Apekríyh Nikódhmow kaì eÂpen a[t!, Pôw 2.18 2.20 2.20 2.20 2.22 2.24

tòn &Ihsoûn

2.24 eâutòn ♦ a[tòn 3.2 taûta tà shmeîa dúnatai ♦ dúnatai taûta tà shmeîa 3.3 ` ♦— 3.4 ` ♦ ˆ`˜

eÂpon ♦ eÂpan EÂpon ♦ EÂpan Tessarákonta ♦ Tesserákonta Œkodom}yh ♦ o†kodom}yh > ♦ $on ` ♦—

197



OOV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

3.10 - 3.26

OPM

KATA IVANNHN dúnatai taûta genésyai; 10 &Apekríyh &Ihsoûw kaì eÂpen a[t!, Sù eÂ ` didáskalow toû &Isra}l, kaì taûta o[ ginQskeiw; 11 &A m | n ˙m|n légv soi –ti $o oÊdamen laloûmen, kaì $o e^vrákamen marturoûmen: kaì t|n marturían =môn o[ lambánete. 12 E† tà \pígeia eÂpon ømîn kaì o[ pisteúete, pôw, \à n eÊ p v ømîn tà \pouránia, pisteúsete; 13 Kaì o[deìw ˙nabébhken e†w tòn o[ranón, e† m| ` \k toû o[ranoû katabáw, ` u¥òw toû ˙nyrQpou ` çn \n t! o[ran!. 14 Kaì kayWw Mvsêw %ucvsen tòn ªfin \n t_ \r}m~, o%utvw øcvyênai deî tòn u¥òn toû ˙nyrQpou: 15 ®na pâw ` pisteúvn e†w a[tòn m| ˙pólhtai, ˙ll' ¡x+ zv|n a†Qnion. 16

% ste tòn u¥òn O%utvw gàr “gáphsen ` yeòw tòn kósmon, v a[toû tòn monogenê ¡dvken, ®na pâw ` pisteúvn e†w a[tòn m| ˙pólhtai, ˙ll' ¡x+ zv|n a†Qnion. 17 O[ gàr ˙pésteilen ` yeòw tòn u¥òn a[toû e†w tòn kósmon ®na krín+ tòn kósmon, ˙ll' ®na svy_ ` kósmow di' a[toû. 18 Ô pisteúvn e†w a[tòn o[ krínetai: ` dè m| pisteúvn ædh kékritai, –ti m| pepísteuken e†w tò ªnoma toû monogenoûw u¥oû toû yeoû. 19 A%uth dé \stin = krísiw, –ti tò fôw \l}luyen e†w tòn kósmon, kaì “gáphsan o¥ ƒnyrvpoi mâllon tò skótow (h tò fôw: ‘n gàr ponhrà a[tôn tà ¡rga. 20 Pâw gàr ` faûla prássvn miseî tò fôw, kaì o[k ¡rxetai pròw tò fôw, ®na m| \legxy_ tà ¡rga a[toû. 21 Ô dè poiôn t|n ˙l}yeian ¡rxetai pròw tò fôw, ®na fanervy_ a[toû tà ¡rga, –ti \n ye! \stin e†rgasména. 22

Saleím

Metà taûta ‘lyen ` &Ihsoûw kaì o¥ mayhtaì a[toû e†w t|n &Ioudaían gên: kaì \keî diétriben met' a[tôn kaì \báptizen. 23 )Hn dè kaì &Ivánnhw baptízvn \n A†nWn \ggùw toû Sal}m, –ti %udata pollà ‘n \keî: kaì paregínonto kaì \baptízonto. 24 O·pv gàr ‘n beblhménow e†w t|n fulak|n ` &Ivánnhw. 25 &E g én et o o{n z}thsiw \k tôn mayhtôn &Ivánnou metà &Ioudaíou perì kayarismoû. 26 Kaì ‘lyon pròw tòn &Ivánnhn kaì eÂpon a[t!, ^Rabbí, $ow ‘n metà soû péran toû &Iordánou, > sù memartúrhkaw, Êde o˚tow baptízei, kaì pántew ¡rxontai 3.13 3.14 3.15 3.15 3.16

` çn \n t! o[ran! ♦ — Mvsêw ♦ Mvüsêw e†w a[tòn ♦ \n a[t! m| ˙pólhtai ˙ll' ♦ — a[toû ♦ —

3.17 3.19 3.23 3.23 3.26

a[toû e†w ♦ e†w ponhrà a[tôn ♦ a[tôn ponhrà &Ivánnhw ♦ ` &Ivánnhw Sal}m ♦ Saleím eÂpon ♦ eÂpan

198




OPM

OPN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

3.27 - 4.9

KATA IVANNHN pròw a[tón. 27 &Apekríyh &Ivánnhw kaì eÂpen, O[ dúnatai ƒnyrvpow lambánein o[dén, \àn m| ” dedoménon a[t! \k toû o[ranoû. 28 A[toì ømeîw martureîte –ti eÂpon, O[k e†mì \gW ` xristów, ˙ll' –ti &Apestalménow e†mì ¡mprosyen \keínou. 29 Ô ¡xvn t|n númfhn, numfíow \stín: ` dè fílow toû numfíou, ` e^sthkWw kaì ˙koúvn a[toû, xarÅ xaírei dià t|n fvn|n toû numfíou: a%uth o{n = xarà = \m| pepl}rvtai. 30 &Ekeînon deî a[jánein, \mè dè \lattoûsyai. 31

Ô ƒnvyen \rxómenow \pánv pántvn \stín. Ô çn \k têw gêw, \k têw gêw \stin, kaì \k têw gêw laleî: ` \k toû o[ranoû \rxómenow \pánv pántvn \stín. 32 Kaì $o e^Qraken kaì ækousen, toûto martureî: kaì t|n marturían a[toû o[deìw lambánei. 33 Ô labWn a[toû t|n marturían \sfrágisen –ti ` yeòw ˙lhy}w \stin. 34 $O n gàr ˙pésteilen ` yeów, tà ]}mata toû yeoû laleî: o[ gàr \k métrou dídvsin ` yeòw tò pneûma. 35 Ô pat|r ˙gapÅ tòn u¥ón, kaì pánta dédvken \n t_ xeirì a[toû. 36 Ô pisteúvn e†w tòn u¥òn ¡xei zv|n a†Qnion: ` dè ˙peiyôn t! u¥!, o[k ªcetai zv}n, ˙ll' = •rg| toû yeoû ménei \p' a[tón.

t|n zv}n

4


^Vw o{n ¡gnv ` kúriow –ti ækousan o¥ Farisaîoi –ti &Ihsoûw pleíonaw mayhtàw poieî kaì baptízei (h &Ivánnhw 2 — kaítoige &Ihsoûw a[tòw o[k \báptizen, ˙ll' o¥ mayhtaì a[toû — 3 ˙fêken t|n &Ioudaían, kaì ˙pêlyen e†w t|n Galilaían. 4 *Edei dè a[tòn diérxesyai dià têw Samareíaw. 5 *Erxetai o{n e†w pólin têw Samareíaw legoménhn Suxár, plhsíon toû xvríou $o ¡dvken &IakWb &Ivs|f t! u¥! a[toû: 6 ‘n dè \keî phg| toû &IakQb. Ô o{n &Ihsoûw kekopiakWw \k têw `doiporíaw \kayézeto o%utvw \pì t_ phg_. %Vra ‘n qseì £kth. 7 *Erxetai gun| \k têw Samareíaw ˙ntlêsai %udvr: légei a[t_ ` &Ihsoûw, Dów moi pieîn. 8 O¥ gàr mayhtaì a[toû ˙pelhlúyeisan e†w t|n pólin, ®na trofàw ˙gorásvsin. 9 Légei o{n a[t! = gun| = Samareîtiw, Pôw sù &Ioudaîow çn par' \moû pieîn a†teîw, 4.1 4.3 4.5 4.6 4.7 4.9 4.9

3.27 o[dén ♦ o[dè ¢n 3.28 martureîte ♦ moi martureîte 3.28 O[k ♦ ˆ–ti˜ O[k 3.31 o[ranoû \rxómenow \pánv pántvn \stín ♦ o[ranoû \rxómenow ˆ\pánv pántvn \stín˜ 3.32 Kaì $o ♦ $O 3.34 ` yeòw tò ♦ tò

kúriow ♦ &Ihsoûw e†w ♦ pálin e†w &Ivs|f ♦ ˆt!˜ &Ivs|f qseì ♦ qw pieîn ♦ peîn Samareîtiw ♦ Samarîtiw pieîn ♦ peîn

199



OPN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

4.10 - 4.25

OPO

KATA IVANNHN o·shw gunaikòw Samareítidow; — O [ gàr sugxrôntai &Ioudaîoi Samareítaiw. 10 &Apekríyh &Ihsoûw kaì eÂpen a[t_, E† Ædeiw t|n dvreàn toû yeoû, kaì tíw \stin ` légvn soi, Dów moi pieîn, sù ©n Æthsaw a[tón, kaì ¡dvken ƒn soi %udvr zôn. 11 Légei a[t! = gun}, Kúrie, o·te ƒntlhma ¡xeiw, kaì tò fréar \stìn bayú: póyen o{n ¡xeiw tò %udvr tò zôn; 12 M| sù meízvn eÂ toû patròw =môn &IakQb, $ow ¡dvken =mîn tò fréar, kaì a[tòw \j a[toû ¡pien, kaì o¥ u¥oì a[toû, kaì tà yrémmata a[toû; 13 &Apekríyh &Ihsoûw kaì eÂpen a[t_, Pâw ` pínvn \k toû %udatow toútou, dic}sei pálin: 14 $ow d' ©n pí+ \k toû %udatow o˚ \gW dQsv a[t!, o[ m| dic}s+ e†w tòn a†ôna: ˙llà tò %udvr $o dQsv a[t! gen}setai \n a[t! phg| %udatow a^ lloménou e†w zv|n a†Qnion. 15 Légei pròw a[tòn = gun}, Kúrie, dów moi toûto tò %udvr, ®na m| dicô, mhdè ¡rxomai \nyáde ˙ntleîn. 16 Légei a[t_ ` &Ihsoûw, %Upage, fQnhson tòn ƒndra soû, kaì \lyè \nyáde. 17 &Apekríyh = gun| kaì eÂpen, O[k ¡xv ƒndra. Légei a[t_ ` &Ihsoûw, Kalôw eÂpaw –ti *Andra o[k ¡xv: 18 pénte gàr ƒndraw ¡sxew, kaì nûn $on ¡xeiw o[k ¡stin sou ˙n}r: toûto ˙lhyèw eÊrhkaw. 19 Légei a[t! = gun}, Kúrie, yevrô –ti prof}thw eÂ sú. 20 O¥ patérew =môn \n t! ªrei toút~ prosekúnhsan: kaì ømeîw légete –ti \n Îerosolúmoiw \stìn ` tópow –pou deî proskuneîn. 21 Légei a[t_ ` &Ihsoûw, Gúnai, písteusón moi, –ti % ra, –te o·te \n t! ªrei toút~ o·te \n Îerosolúmoiw ¡rxetai v proskun}sete t! patrí. 22 Ûmeîw proskuneîte $o o[k oÊdate: =meîw proskunoûmen $o oÊdamen: –ti = svthría \k tôn % ra kaì nûn \stin, –te o¥ &Ioudaívn \stín. 23 &All' ¡rxetai v ˙lhyinoì proskunhtaì proskun}sousin t! patrì \n pneúmati kaì ˙lhyeí Ÿ : kaì gàr ` pat|r toioútouw zhteî toùw proskunoûntaw a[tón. 24 pneûma ` yeó w: kaì toùw pro s k u n o û n t a w a[tón, \n pneúmati kaì ˙lhyeí Ÿ deî proskuneîn. 25 Légei a[t! = gun}, OÂda –ti Mesíaw ¡rxetai — 4.16 ` &Ihsoûw ♦ — 4.17 eÂpen ♦ eÂpen a[t! 4.20 deî proskuneîn ♦ proskuneîn deî 4.21 Gúnai písteusón moi ♦ Písteué moi gúnai 4.23 &All' ♦ ˙llà 4.25 Mesíaw ♦ Messíaw

4.9

o·shw gunaikòw Samareítidow ♦ gunaikòw Samarítidow o·shw 4.9 Samareítaiw ♦ Samarítaiw 4.10 pieîn ♦ peîn 4.11 = gun} ♦ ˆ= gun}˜ 4.14 dic}s+ ♦ dic}sei 4.15 ¡rxomai ♦ diérxvmai

200




OPO

OPP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

4.26 - 4.42

KATA IVANNHN ` legómenow xristów: –tan ¡ly+ \keînow, ˙naggeleî =mîn pánta. 26 Légei a[t_ ` &Ihsoûw, &EgQ e†mi, ` lalôn soi. 27

Kaì \pì toút~ ‘lyon o¥ mayhtaì a[toû, kaì \yaúmasan –ti metà gunaikòw \lálei: o[deìw méntoi eÂpen, Tí zhteîw; æ, Tí laleîw met' a[têw; 28 &Afêken o{n t|n ødrían a[têw = gun}, kaì ˙pêlyen e†w t|n pólin, kaì légei toîw ˙nyrQpoiw, 29 Deûte, Êdete ƒnyrvpon, $ow eÂpén moi pánta –sa \poíhsa: m}ti o˚tów \stin ` xristów; 30 &Ejêlyon \k têw pólevw, kaì ærxonto pròw a[tón. 31 &En dè t! metajù “rQtvn a[tòn o¥ mayhtaí, légontew, ^Rabbí, fáge. 32 Ô dè eÂpen a[toîw, &EgW brôsin ¡xv fageîn ÷n ømeîw o[k oÊdate. 33 *Elegon o{n o¥ mayhtaì pròw ˙ll}louw, M} tiw ænegken a[t! fageîn; 34 Légei a[toîw ` &Ihsoûw, &Emòn brômá \stin, ®na poiô tò yélhma toû pémcantów me, kaì teleiQsv a[toû tò ¡rgon. 35 O [x ømeîw légete –ti *Eti tetrámhnów \stin, kaì ` yerismòw ¡rxetai; &Idoú, légv ømîn, \párate toùw •fyalmoùw ømôn, kaì yeásasye tàw xQraw, –ti leukaí e†sin pròw yerismòn ædh. 36 Kaì ` yerízvn misyòn lambánei, kaì sunágei karpòn e†w zv|n a†Qnion: ®na kaì ` speírvn `moû xaír+ kaì ` yerízvn. 37 &En gàr toút~ ` lógow \stìn ` ˙lhyinów, –ti *Allow \stìn ` speírvn, kaì ƒllow ` yer í z v n . 38 &E g W ˙pésteila ømâw yer í z ei n $o o[x ømeîw kekopiákate: ƒlloi kekopiákasin, kaì ømeîw e†w tòn kópon a[tôn e†selhlúyate. 39


&Ek dè têw pólevw \keínhw polloì \písteusan e†w a[tòn tôn Samareitôn dià tòn lógon têw gunaikòw marturoúshw –ti EÂpén moi pánta –sa \poíhsa. 40 ^Vw o{n ‘lyon pròw a[tòn o¥ Samareîtai, “rQtvn a[tòn meînai par' a[toîw: kaì ¡meinen \keî dúo =méraw. 41 Kaì poll! pleíouw \písteusan dià tòn lógon a[toû, 42 t_ te gunaikì ¡legon –ti O[kéti dià t|n s|n laliàn pisteúomen: a[toì gàr ˙khkóamen, kaì oÊdamen –ti o˚tów \stin ˙lhyôw ` svt|r toû kósmou, ` xristów.

4.25 4.27 4.27 4.31 4.34 4.36

4.36 4.37 4.39 4.39 4.40 4.42

pánta ♦ ßpanta ‘lyon ♦ ‘lyan \yaúmasan ♦ \yaúmazon dè ♦ — poiô ♦ poi}sv Kaì ` yerízvn misyòn ♦ Ô yerízvn misyòn

®na kaì ♦ ®na ` ˙lhyinów ♦ ˙lhyinòw Samareitôn ♦ Samaritôn –sa ♦ $a Samareîtai ♦ Samarîtai ` xristów ♦ —

201



OPP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

4.43 - 5.3

OPQ

KATA IVANNHN 43

Metà dè tàw dúo =méraw \jêlyen \keîyen, kaì ˙pêlyen e†w t|n Galilaían. 44 A[tòw gàr ` &Ihsoûw \martúrhsen –ti prof}thw \n t_ †díŸ patrídi tim|n o[k ¡xei. 45 %O te o{n ‘lyen e†w t|n Galilaían, \déjanto a[tòn o¥ Galilaîoi, pánta e^vrakótew $a \poíhsen \n Îerosolúmoiw \n t_ eôrt_: kaì a[toì gàr ‘lyon e†w t|n eôrt}n. 46

æmellen

)Hlyen o{n pálin ` &Ihsoûw e†w t|n Kanâ têw Galilaíaw, –pou \poíhsen tò %udvr oÂnon. Kaì ‘n tiw basilików, o˚ ` u¥òw “syénei \n Kapernaoúm. 47 O˚tow ˙koúsaw –ti &Ihsoûw %hkei \k têw &Ioudaíaw e†w t|n Galilaían, ˙pêlyen pròw a[tón, kaì “rQta a[tòn ®na katab_ kaì †áshtai a[toû tòn u¥ón: ¡mellen gàr ˙poyn§skein. 48 EÂpen o{n ` &Ihsoûw pròw a[tón, &Eàn m| shmeîa kaì térata Êdhte, o[ m| pisteúshte. 49 Légei pròw a[tòn ` basilików, Kúrie, katábhyi prìn ˙poyaneîn tò paidíon mou. 50 Légei a[t! ` &Ihsoûw, Poreúou: ` u¥ów sou z_. Kaì \písteusen ` ƒnyrvpow t! lóg~ > eÂpen a[t! ` &Ihsoûw, kaì \poreúeto. 51 *Hdh dè a[toû katabaínontow, o¥ doûloi a[toû ˙p}nthsan a[t!, kaì ˙p}ggeilan légontew –ti Ô paîw % ran \n " komcóteron sou z_. 52 &Epúyeto o{n par' a[tôn t|n v % ran e^bdómhn ˙fêken a[tòn ` ¡sxen. Kaì eÂpon a[t! –ti Xyèw v 53 % rŸ, \n " eÂpen puretów. *Egnv o{n ` pat|r –ti \n \keín+ t_ v a[t! ` &Ihsoûw –ti Ô u¥ów sou z_: kaì \písteusen a[tòw kaì = o†kía a[toû –lh. 54 Toûto pálin deúteron shmeîon \poíhsen ` &Ihsoûw, \lyWn \k têw &Ioudaíaw e†w t|n Galilaían.

5

Metà taûta ‘n = e^ ort| tôn &Ioudaívn, kaì ˙nébh ` &Ihsoûw e†w Îerosóluma.

2

*E s t i n dè \n toîw Îerosolúmoiw \pì t_ probatik_ kolumb}yra, = \pilegoménh Êbraïstì Bhyesdá, pénte stoàw ¡xo u s a . 3 &E n taútaiw katékeito plêyow polù tôn 4.43 4.44 4.45 4.46 4.46 4.47 4.47 4.50 4.50 4.51 4.51

kaì ˙pêlyen ♦ — ` ♦— $a ♦ –sa ` &Ihsoûw ♦ — Kapernaoúm ♦ Kafarnaoúm a[tòn ®na ♦ ®na ¡mellen ♦ æmellen Kaì \písteusen ♦ &Epísteusen > ♦ $on ˙p}nthsan a[t! kaì ˙p}ggeilan ♦ øp}nthsan a[t! sou ♦ a[toû

4.52 4.52 4.52 4.53 4.53 4.54 5.1 5.1 5.2 5.3

% % par' a[tôn t|n vran ♦ t|n vran par' a[tôn Kaì eÂpon ♦ eÂpan o{n Xyèw ♦ &Exyèw \n \keín+ ♦ ˆ\n˜ \keín+ –ti Ô ♦ Ô pálin ♦ ˆdè˜ pálin = ♦— ` ♦— Bhyesdá ♦ Bhyzayà polù ♦ —

202




OPQ

OPR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

5.4 - 5.18

KATA IVANNHN ˙syenoúntvn, tuflôn, xvlôn, jhrôn, \kdexoménvn t|n toû %udatow kínhsin. 4 *Aggelow gàr katà kairòn katébainen \n t_ kolumb}yrŸ, kaì \tárassen tò %udvr: ` o{n prôtow \mbàw metà t|n tarax|n toû %udatow, øgi|w \gíneto, > d}pote kateíxeto nos}mati. 5 )Hn dé tiw ƒnyrvpow \keî triákonta •ktW ¡th ¡xvn \n t_ ˙syeneíŸ. 6 Toûton †dWn ` &Ihsoûw katakeímenon, kaì gnoùw –ti polùn ædh xrónon ¡xei, légei a[t!, Yéleiw øgi|w genésyai; 7 &Apekríyh a[t! ` ˙syenôn, Kúrie, ƒnyrvpon o[k ¡xv ®na, –tan taraxy_ tò %udvr, bál+ me e†w t|n kolumb}yran: \n > dè ¡rxomai \gQ, ƒllow prò \moû katabaínei. 8 Légei a[t! ` &Ihsoûw, *Egeirai, Óron tòn krábbatón sou, kaì peripátei. 9 Kaì e[yév w \g én et o øgi|w ` ƒnyrvpow, kaì ‘ren tòn krábbaton a[toû kaì periepátei. )Hn dè sábbaton \n \keín+ t_ =mérŸ.

kaì •ktW

10

*Elegon o{n o¥ &Ioudaîoi t! teyerapeumén~, Sábbatón \stin: o[k ¡jestín soi Órai tòn krábbaton. 11 &Apekríyh a[toîw, Ô poi}saw me øgiê, \keînów moi eÂpen, )Aron tòn krábbatón sou kaì peripátei. 12 &HrQthsan o{n a[tón, Tíw \stin ` ƒnyrvpow ` e†pQn soi, )Aron tòn krábbatón sou kaì peripátei; 13 Ô dè †ayeìw o[k Ædei tíw \stin: ` gàr &Ihsoûw \jéneusen, ªxlou ªntow \n t! tóp~. 14 Metà taûta eørískei a[tòn ` &Ihsoûw \n t! ¥er!, kaì eÂpen a[t!, *Ide øgi|w gégonaw: mhkéti a^mártane, ®na m| xeîrón tí soi génhtai. 15 &Apêlyen ` ƒnyrvpow, kaì ˙n}ggeilen toîw &Ioudaíoiw –ti &Ihsoûw \stin ` poi}saw a[tòn øgiê. 16 Kaì dià toûto \dívkon tòn &Ihsoûn o¥ &Ioudaîoi, kaì \z}toun a[tòn ˙pokteînai, –ti taûta \poíei \n sabbát~. 17 Ô dè &Ihsoûw ˙pekrínato a[toîw, Ô pat}r mou £vw ƒrti \rgázetai, k˙gW \rgázomai. 18 Dià toûto o{n mâllon \z}toun a[tòn o¥ &Ioudaîoi ˙pokteînai, –ti o[ mónon ¡luen tò sábbaton, ˙llà kaì patéra Êdion ¡legen tòn yeón, Êson eâutòn poiôn t! ye!. \kdexoménvn t|n toû %udatow kínhsin ♦ — 5.4 — 5.5 •ktW ♦ ˆkaì˜ •ktW 5.5 ˙syeneíŸ ♦ ˙syeneíŸ a[toû 5.8 *Egeirai ♦ *Egeire 5.8 krábbatón ♦ krábattón 5.9 krábbaton ♦ krábatton 5.10 o[k ♦ kaì o[k 5.10 krábbaton ♦ krábattón sou

5.11 5.11 5.12 5.12 5.14 5.16

&Apekríyh ♦ Ô dè ˙pekríyh krábbatón ♦ krábattón o{n ♦ — tòn krábbatón sou ♦ — tí soi ♦ soí ti tòn &Ihsoûn o¥ &Ioudaîoi ♦ o¥ &Ioudaîoi tòn &Ihsoûn 5.16 kaì \z}toun a[tòn ˙pokteînai ♦ — 5.17 &Ihsoûw ♦ ˆ&Ihsoûw˜

5.3


soi tí

203



OPR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

5.19 - 5.36

OPS

KATA IVANNHN 19

&Apekrínato o{n ` &Ihsoûw kaì eÂpen a[toîw, &Am|n ˙m|n légv ømîn, o[ dúnatai ` u¥òw poieîn ˙f' eâutoû o[dén, \àn m} ti blép+ tòn patéra poioûnta: $a gàr ©n \keînow poi_, taûta kaì ` u¥òw `moívw poieî. 20 Ô gàr pat|r fileî tòn u¥ón, kaì pánta deíknusin a[t! $a a[tòw poieî: kaì meízona toútvn deíjei a[t! ¡rga, ®na ømeîw yaumázhte. 21 %Vsper gàr ` pat|r \geírei toùw nekroùw kaì zvopoieî, o%utvw kaì ` u¥òw o¬w yélei zvopoieî. 22 O[dè gàr ` pat|r krínei o[déna, ˙llà t|n krísin pâsan dédvken t! u¥!: 23 ®na pántew timôsin tòn u¥ón, kayWw timôsin tòn patéra. Ô m| timôn tòn u¥ón, o[ timÅ tòn patéra tòn pémcanta a[tón. 24 &Am|n ˙m|n légv ømîn –ti ` tòn lógon mou ˙koúvn, kaì pisteúvn t! pémcantí me, ¡xei zv|n a†Qnion: kaì e†w krísin o[k ¡rxetai, ˙llà metabébhken \k toû yanátou % ra kaì nûn e†w t|n zv}n. 25 &Am|n ˙m|n légv ømîn –ti ¡rxetai v \stin, –te o¥ nekroì ˙koúsontai têw fvnêw toû u¥oû toû yeoû, kaì o¥ ˙koúsantew z}sontai. 26 %Vsper gàr ` pat|r ¡xei zv|n \n eâut!, o%utvw ¡dvken kaì t! u¥! zv|n ¡xein \n eâut!: 27 kaì \jousían ¡dvken a[t! kaì krísin poieîn, –ti u¥òw ˙nyrQpou % ra, \n " pántew o¥ \stín. 28 M| yaumázete toûto: –ti ¡rxetai v \n toîw mnhmeíoiw ˙koúsontai têw fvnêw a[toû, 29 kaì \kporeúsontai, o¥ tà ˙gayà poi}santew, e†w ˙nástasin zvêw: o¥ dè tà faûla prájantew, e†w ˙nástasin krísevw. 30

O[ dúnamai \gW poieîn ˙p' \mautoû o[dén: kayWw ˙koúv, krínv: kaì = krísiw = \m| dikaía \stín: –ti o[ zhtô tò yélhma tò \món, ˙llà tò yélhma toû pémcantów me patrów. 31 &Eàn \gW marturô perì \mautoû, = marturía mou o[k ¡stin ˙lhy}w. 32 *Allow \stìn ` marturôn perì \moû, kaì oÂda –ti ˙lhy}w \s t i n = marturía ÷n martureî per ì \m o û . 33 Û m eî w ˙pestálkate pròw &Ivánnhn, kaì memartúrhken t_ ˙lhyeíŸ. 34 &EgW dè o[ parà ˙nyrQpou t|n marturían lambánv, ˙llà taûta légv ®na ømeîw svyête. 35 &E k eî n o w ‘n ` lúxnow ` kaiómenow kaì faínvn, ømeîw dè “yel}sate ˙galliayênai pròw % ran \n t! fvtì a[toû. 36 &EgW dè ¡xv t|n marturían meízv v toû &Ivánnou: tà gàr ¡rga $a ¡dvkén moi ` pat|r ®na teleiQsv 5.27 kaì krísin ♦ krísin 5.28 ˙koúsontai ♦ ˙koúsousin 5.30 patrów ♦ — 5.36 ¡dvkén ♦ dédvkén

5.19 eÂpen ♦ ¡legen 5.25 ˙koúsontai ♦ ˙koúsousin 5.25 z}sontai ♦ z}sousin 5.26 ¡dvken kaì t! u¥! ♦ kaì t! u¥! ¡dvken

204




OPS

OPT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

5.37 - 6.7

KATA IVANNHN a[tá, a[tà tà ¡rga $a \gW poiô, martureî perì \moû –ti ` pat}r me ˙péstalken. 37 Kaì ` pémcaw me pat}r, a[tòw memartúrhken perì \moû. O·te fvn|n a[toû ˙khkóate pQpote, o·te eÂdow a[toû e^vrákate. 38 Kaì tòn lógon a[toû o[k ¡xete ménonta \n ømîn, –ti $on ˙pésteilen \keînow, toút~ ømeîw o[ pisteúete. 39 &Ereunâte tàw grafáw, –ti ømeîw dokeîte \n a[taîw zv|n a†Qnion ¡xein, kaì \keînaí e†sin a¥ marturoûsai perì \moû: 40 kaì o[ yélete \lyeîn prów me, ®na zv|n ¡xhte. 41 Dójan parà ˙nyrQpvn o[ lambánv: 42 ˙ll' ¡gnvka ømâw, –ti t|n ˙gáphn toû yeoû o[k ¡xete \n eâutoîw. 43 &EgW \l}luya \n t! •nómati toû patrów mou, kaì o[ lambáneté me: \àn ƒllow ¡ly+ \n t! •nómati t! †dí~, \keînon l}cesye. 44 Pôw dúnasye ømeîw pisteûsai, dójan parà ˙ll}lvn lambánontew, kaì t|n dójan t|n parà toû mónou yeoû o[ zhteîte; 45 M| dokeîte –ti \gW kathgor}sv ømôn pròw tòn patéra: ¡stin ` kathgorôn ømôn, Mvsêw, e†w $on ømeîw “lpíkate. 46 E† gàr \pisteúete Mvs_, \pisteúete ©n \moí: perì gàr \moû \keînow ¡gracen. 47 E† dè toîw \keínou grámmasin o[ pisteúete, pôw toîw \moîw ]}masin pisteúsete;

Mvseî

6


Metà taûta ˙pêlyen ` &Ihsoûw péran têw yalásshw têw Galilaíaw, têw Tiberiádow. 2 Kaì “koloúyei a[t! ªxlow polúw, –ti e^ Qrvn a[toû tà shmeîa $a \poíei \pì tôn ˙syenoúntvn. 3 &Anêlyen dè e†w tò ªrow ` &Ihsoûw, kaì \keî \káyhto metà tôn mayhtôn a[toû. 4 )Hn dè \ggùw tò Pásxa, = eôrt| tôn &Ioudaívn. 5 &Epáraw o{n ` &Ihsoûw toùw •fyalmoúw, kaì yeasámenow –ti polùw ªxlow ¡rxetai pròw a[tón, légei pròw tòn Fílippon, Póyen ˙gorásomen ƒrtouw, ®na fágvsin o˚toi; 6 Toûto dè ¡legen peirázvn a[tón: a[tòw gàr Ædei tí ¡mellen poieîn. 7 &Apekríyh a[t! Fílippow, Diakosívn dhnarívn ƒrtoi o[k ˙rkoûsin a[toîw, ®na £kastow a[tôn 5.46 6.2 6.2 6.3 6.5

5.36 \gW poiô ♦ poiô 5.37 a[tòw ♦ \keînow 5.37 ˙khkóate pQpote ♦ pQpote ˙khkóate 5.38 ménonta \n ømîn ♦ \n ømîn ménonta 5.39 &Ereunâte ♦ &Eraunâte 5.42 ˙ll' ♦ ˙llà 5.43 l}cesye ♦ l}mcesye 5.45 Mvsêw ♦ Mvüsêw

6.5 6.5 6.7 6.7

Mvs_ ♦ Mvüseî Kaì “koloúyei ♦ &Hkoloúyei dè e^Qrvn a[toû ♦ \yeQroun ` ♦— ` &Ihsoûw toùw •fyalmoúw ♦ toùw •fyalmoùw ` &Ihsoûw tòn ♦ — ˙gorásomen ♦ ˙gorásvmen Fílippow ♦ ˆ`˜ Fílippow a[tôn braxú ti ♦ braxú ˆti˜

205



OPT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

6.8 - 6.22

&Anépesan

OPU

KATA IVANNHN braxú ti láb+. 8 Légei a[t! e<w \k tôn mayhtôn a[toû, &Andréaw ` ˙delfòw Símvnow Pétrou, 9 *Estin paidárion ¢n @de, $o ¡xei pénte ƒrtouw kriyínouw kaì dúo •cária: ˙llà taûta tí \stin e†w tosoútouw; 10 EÂpen dè ` &Ihsoûw, Poi}sate toùw ˙nyrQpouw ˙napeseîn. )Hn dè xórtow polùw \n t! tóp~. &Anépeson o{n o¥ ƒndrew tòn ˙riymòn qseì pentakisxílioi. 11 *E l a b en dè toùw ƒrtouw ` &I h s o û w, kaì e[xarist}saw diédvken toîw mayhtaîw, o¥ dè mayhtaì toîw ˙nakeiménoiw: `moívw kaì \k tôn •carívn –son æyel o n . 12 ^V w dè \nepl}syhsan, légei toîw mayhtaîw a[toû, Sunagágete tà perisseúsanta klásmata, ®na m} ti ˙pólhtai. 13 Sun}gagon o{n, kaì \gémisan dQdeka kofínouw klasmátvn \k tôn pénte ƒrtvn tôn kriyínvn, $a \perísseusen toîw bebrvkósin. 14 O¥ o{n ƒnyrvpoi †dóntew $o \poíhsen shmeîon ` &Ihsoûw, ¡legon –ti O˚tów \stin ˙lhyôw ` prof}thw ` \rxómenow e†w tòn kósmon. 15 &Ihsoûw o{n gnoùw –ti méllousin ¡rxesyai kaì a^ rpázein a[tón, ®na poi}svsin a[tòn basiléa, ˙nexQrhsen e†w tò ªrow a[tòw mónow. 16

^Vw dè •cía \géneto, katébhsan o¥ mayhtaì a[toû \pì t|n yálassan, 17 kaì \mbántew e†w tò ploîon, ærxonto péran têw yalásshw e†w Kapernaoúm. Kaì skotía ædh \gegónei, kaì o[k \lhlúyei pròw a[toùw ` &Ihsoûw. 18 %H te yálassa ˙némou megálou pnéontow dihgeíreto. 19 &Elhlakótew o{n qw stadíouw eÊ k o s i pénte (h triákonta, yev r o û s i n tòn &Ihsoûn peripatoûnta \pì têw yalásshw, kaì \ggùw toû ploíou ginómenon: kaì \fob}yhsan. 20 Ô dè légei a[toîw, &EgQ e†mi: m| fobeîsye. 21 *Hyelon o{n labeîn a[tòn e†w tò ploîon: kaì e[yévw tò ploîon \géneto \pì têw gêw e†w ÷n øpêgon. 22

T_ \paúrion ` ªxlow ` e^ sthkWw péran têw yalásshw, †dWn –ti ploiárion ƒllo o[k ‘n \keî e† m| £n \keîno e†w $o \nébhsan o¥ mayhtaì a[toû, kaì –ti o[ suneisêlyen toîw 6.9 6.10 6.10 6.10 6.11 6.11 6.13 6.14 6.15 6.15

tò ♦ — Kapernaoúm ♦ Kafarnaoúm o[k ♦ o·pv dihgeíreto ♦ diegeíreto tò ploîon \géneto ♦ \géneto tò ploîon 6.22 †dWn ♦ eÂdon 6.22 \keîno e†w $o \nébhsan o¥ mayhtaì a[toû ♦ —

¢n @de $o ♦ @de $ow dè ` ♦ ` &Anépeson ♦ &Anépesan qseì ♦ qw dè toùw ♦ o{n toùw toîw mayhtaîw o¥ dè mayhtaì ♦ — \perísseusen ♦ \perísseusan ` &Ihsoûw ♦ — poi}svsin a[tòn ♦ poi}svsin ˙nexQrhsen ♦ ˙nexQrhsen pálin

6.17 6.17 6.17 6.18 6.21

206




OPU

OPV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

6.23 - 6.39

KATA IVANNHN


mayhtaîw a[toû ` &Ihsoûw e†w tò ploiárion, ˙llà mónoi o¥ mayhtaì a[toû ˙pêlyon — 23 ƒlla dè ‘lyen ploiária \k Tiberiádow \ggùw toû tópou –pou ¡f a g o n tòn ƒrton, e[xarist}santow toû kuríou — 24 –te o{n eÂden ` ªxlow –ti &Ihsoûw o[k ¡stin \keî o[dè o¥ mayhtaì a[toû, \nébhsan a[toì e† w tà ploîa, kaì ‘lyon e†w Kapernaoúm, zhtoûntew tòn &Ihsoûn. 25 Kaì eøróntew a[tòn péran têw yalásshw, eÂpon a[t!, ^Rabbí, póte @de gégonaw; 26 &Apekríyh a[toîw ` &Ihsoûw kaì eÂpen, &Am|n ˙m|n légv ømîn, zhteîté me, o[x –ti eÊdete shmeîa, ˙ll' –ti \fágete \k tôn ƒrtvn kaì \xortásyhte. 27 &Ergázesye m| t|n brôsin t|n ˙polluménhn, ˙llà t|n brôsin t|n ménousan e†w zv|n a†Qnion, ÷n ` u¥òw toû ˙nyrQpou ømîn dQsei: toûton gàr ` pat|r \sfrágisen, ` yeów. 28 EÂpon o{n pròw a[tón, Tí poiômen, ®na \rgazQmeya tà ¡rga toû yeoû; 29 &Apekríyh &Ihsoûw kaì eÂpen a[toîw, Toûtó \stin tò ¡rgon toû yeoû, ®na pisteúshte e†w $on ˙pésteilen \keînow. 30 EÂpon o{n a[t!, Tí o{n poieîw sù shmeîon, ®na Êdvmen kaì pisteúsvmén soi; Tí \rgáz+; 31 O¥ patérew =môn tò mánna ¡fagon \n t_ \r}m~, kayQw \stin gegramménon, *Arton \k toû o[ranoû ¡dvken a[toîw fageîn. 32 EÂpen o{n a[toîw ` &Ihsoûw, &Am|n ˙m|n légv ømîn, o[ Mvsêw dédvken ømîn tòn ƒrton \k toû o[ranoû: ˙ll' ` pat}r mou dídvsin ømîn tòn ƒrton \k toû o[ranoû tòn ˙lhyinón. 33 Ô gàr ƒrtow toû yeoû \stin ` katabaínvn \k toû o[ranoû kaì zv|n didoùw t! kósm~. 34 EÂpon o{n pròw a[tón, Kúrie, pántote dòw =mîn tòn ƒrton toûton. 35 EÂpen dè a[toîw ` &Ihsoûw, &EgQ e†mi ` ƒrtow têw zvêw: ` \rxómenow prów me o[ m| peinás+: kaì ` pisteúvn e†w \mè o[ m| dic}s+ pQpote. 36 &All' eÂpon ømîn –ti kaì e^vrákaté me, kaì o[ pisteúete. 37 Pân $o dídvsín moi ` pat|r pròw \mè %hjei: kaì tòn \rxómenon prów me o[ m| \kbálv ¡jv. 38 %O ti katabébhka \k toû o[ranoû, o[x ®na poiô tò yélhma tò \món, ˙llà tò yélhma toû pémcantów me. 39 Toûto dé \stin tò yélhma 6.22 6.23 6.23 6.24 6.24 6.29 6.29

6.32 6.35 6.35 6.35 6.36 6.37 6.38

ploiárion ˙llà ♦ ploîon ˙llà dè ♦ — ploiária ♦ ploiáˆria˜ ploîa ♦ ploiária Kapernaoúm ♦ Kafarnaoùm &Ihsoûw ♦ ˆ`˜ &Ihsoûw pisteúshte ♦ pisteúhte

Mvsêw ♦ Mvüsêw dè ♦ — prów me ♦ prów \mè dic}s+ ♦ dic}sei me ♦ ˆme˜ me ♦ \mè \k ♦ ˙pò

207



OPV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

6.40 - 6.54

a[tòn

\n t_

OQM

KATA IVANNHN toû pémcantów me patrów, ®na pân $o dédvkén moi, m| ˙polésv \j a[toû, ˙llà ˙nast}sv a[tò t_ \sxát+ =mérŸ. 40 Toûto dé \stin tò yélhma toû pémcantów me, ®na pâw ` yevrôn tòn u¥òn kaì pisteúvn e†w a[tón, ¡x+ zv|n a†Qnion, kaì ˙nast}sv a[tòn \gW t_ \sxát+ =mérŸ. 41

&Egógguzon o{n o¥ &Ioudaîoi perì a[toû, –ti eÂpen, &EgQ e†mi ` ƒrtow ` katabàw \k toû o[ranoû. 42 Kaì ¡legon, O[x o˚tów \stin &Ihsoûw ` u¥òw &Ivs}f, o˚ =meîw oÊdamen tòn patéra kaì t|n mhtéra; Pôw o{n légei o˚tow –ti &Ek toû o[ranoû katabébhka; 43 &Apekríyh o{n ` &Ihsoûw kaì eÂpen a[toîw, M| goggúzete met' ˙ll}lvn. 44 O[deìw dúnatai \lyeîn prów me, \àn m| ` pat|r ` pémcaw me e^ lkús+ a[tón, kaì \gW ˙nast}sv a[tòn \n t_ \sxát+ =mérŸ. 45 *Estin gegramménon \n toîw prof}taiw, Kaì ¡sontai pántew didaktoì yeoû. Pâw o{n ` ˙koúvn parà toû patròw kaì mayQn, ¡rxetai prów me. 46 O[x –ti tòn patéra tiw e^Qraken, e† m| ` çn parà toû yeoû, o˚tow e^Qraken tòn patéra. 47 &Am|n ˙m|n légv ømîn, ` pisteúvn e†w \mé, ¡xei zv|n a†Qnion. 48 &EgQ e†mi ` ƒrtow têw zvêw. 49 O¥ patérew ømôn ¡fagon tò mánna \n t_ \r}m~, kaì ˙péyanon. 50 O˚tów \stin ` ƒrtow ` \k toû o[ranoû katabaínvn, ®na tiw \j a[toû fág+ kaì m| ˙poyán+. 51 &EgQ e†mi ` ƒrtow ` zôn, ` \k toû o[ranoû katabáw: \án tiw fág+ \k toútou toû ƒrtou, z}setai e†w tòn a†ôna. Kaì ` ƒrtow dè $on \gW dQsv, = sárj mou \stín, ÷n \gW dQsv øpèr têw toû kósmou zvêw. 52

\n t_

&Emáxonto o{n pròw ˙ll}louw o¥ &Ioudaîoi légontew, Pôw dúnatai o˚tow =mîn doûnai t|n sárka fageîn; 53 EÂpen o{n a[toîw ` &Ihsoûw, &Am|n ˙m|n légv ømîn, \àn m| fághte t|n sárka toû u¥oû toû ˙nyrQpou kaì píhte a[toû tò a<ma, o[k ¡xete zv|n \n eâutoîw. 54 Ô trQgvn mou t|n sárka kaì pínvn mou tò a<ma, ¡xei zv|n a†Qnion, kaì \gW ˙nast}sv a[tòn t_ 6.39 6.39 6.40 6.40 6.40 6.42 6.43 6.44 6.45

patrów ♦ — t_ ♦ ˆ\n˜ t_ dé ♦ gár pémcantów me ♦ patrów mou t_ ♦ ˆ\n˜ t_ o{n légei o˚tow ♦ nûn légei o{n ` ♦ — kaì \gW ♦ k˙gW o{n ` ˙koúvn ♦ ` ˙koúsaw

6.45 me ♦ \mé 6.46 tiw e^Qraken ♦ e^Qrakén tiw 6.47 e†w \mé ♦ — 6.49 tò mánna \n t_ \r}m~ ♦ \n t_ \r}m~ tò mánna 6.51 z}setai ♦ z}sei 6.51 ÷n \gW dQsv ♦ — 6.52 sárka ♦ sárka â[toû˜ 6.54 kaì \gW ♦ k˙gW

208




OQM

OQN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

6.55 - 6.70

KATA IVANNHN \sxát+ =mérŸ. 55 ^H gàr sárj mou ˙lhyôw \stin brôsiw, kaì tò a<má mou ˙lhyôw \stin pósiw. 56 Ô trQgvn mou t|n sárka kaì pínvn mou tò a<ma, \n \moì ménei, k˙gW \n a[t!. 57 KayWw ˙pésteilén me ` zôn pat}r, k˙gW zô dià tòn patéra: kaì ` trQgvn me, k˙keînow z}setai di' \mé. 58 O˚tów \stin ` ƒrtow ` \k toû o[ranoû katabáw: o[ kayWw ¡fagon o¥ patérew ømôn tò mánna, kaì ˙péyanon: ` trQgvn toûton tòn ƒrton, z}setai e†w tòn a†ôna. 59 Taûta eÂpen \n sunagvg_ didáskvn \n Kapernaoúm.

z}sei

60

Polloì o{n ˙koúsantew \k tôn mayhtôn a[toû eÂpon, Sklhrów \stin o˚tow ` lógow: tíw dúnatai a[toû ˙koúein; 61 E†dWw dè ` &Ihsoûw \n eâut! –ti goggúzousin perì toútou o¥ mayhtaì a[toû, eÂpen a[toîw, Toûto ømâw skandalízei; 62 &Eàn o{n yevrête tòn u¥òn toû ˙nyrQpou ˙nabaínonta –pou ‘n tò próteron; 63 Tò pneûmá \stin tò zvopoioûn, = sàrj o[k & vfeleî o[dén: tà ]}mata $a \gW lalô ømîn, pneûmá \stin kaì zv} \stin. 64 &All' e†sìn \j ømôn tinew o$i o[ pisteúousin. *H ͅ dei gàr \j ˙rxêw ` &Ihsoûw, tínew e†sìn o¥ m| pisteúontew, kaì tíw \stin ` paradQsvn a[tón. 65 Kaì ¡legen, Dià toûto eÊrhka ømîn, –ti o[deìw dúnatai \lyeîn prów me, \àn m| ” dedoménon a[t! \k toû patrów mou. 66

&Ek toútou polloì ˙pêlyon tôn mayhtôn a[toû e†w tà •písv, kaì o[kéti met' a[toû periepátoun. 67 EÂpen o{n ` &I h s o û w toîw dQdeka, M| kaì ømeîw yél et e øpágein; 68 &A p e k r í y h o{n a[t! Símvn Pétrow, Kúrie, pròw tína ˙peleusómeya; ^R}mata zvêw a†vníou ¡xeiw. 69 Kaì =meîw pepisteúkamen kaì \gnQkamen –ti sù eÂ ` xristòw ` u¥òw toû yeoû toû zôntow. 70 &Apekríyh a[toîw ` &Ihsoûw, O[k \gW ømâw toùw dQdeka \jelejámhn, kaì \j ømôn e<w diábolów \stin;

6.55


6.55 6.57 6.58 6.58 6.58 6.59

6.60 6.60 6.63 6.65 6.66

eÂpon ♦ eÂpan o˚tow ` lógow ♦ ` lógow o˚tow lalô ♦ lelálhka mou ♦ — ˙pêlyon tôn mayhtôn a[toû ♦ ˆ\k˜ tôn mayhtôn a[toû ˙pêlyon 6.68 o{n ♦ — 6.69 xristòw ` u¥òw toû yeoû toû zôntow ♦ ßgiow toû yeoû

˙lhyôw \stin brôsiw ♦ ˙lhy}w \stin brôsiw ˙lhyôw \stin pósiw ♦ ˙lhy}w \stin pósiw z}setai ♦ z}sei \k toû ♦ \j ømôn tò mánna ♦ — z}setai ♦ z}sei Kapernaoúm ♦ Kafarnaoúm

209



OQN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

6.71 - 7.17

OQO

KATA IVANNHN 71

*Elegen dè tòn &Ioúdan Símvnow &IskariQthn: o˚tow gàr ¡mellen a[tòn paradidónai, e<w çn \k tôn dQdeka.

7

Kaì periepátei ` &Ihsoûw metà taûta \n t_ GalilaíŸ: o[ gàr æyelen \n t_ &IoudaíŸ peripateîn, –ti \z}toun a[tòn o¥ &Ioudaîoi ˙pokteînai. 2 )Hn dè \ggùw = eôrt| tôn &Ioudaívn = Skhnophgía. 3 EÂpon o{n pròw a[tòn o¥ ˙delfoì a[toû, Metábhyi \nteûyen, kaì %upage e†w t|n &Ioudaían, ®na kaì o¥ mayhtaí sou yevr}svsin tà ¡rga sou $a poieîw. 4 O[deìw gàr \n krupt! ti poieî, kaì zhteî a[tòw \n parrhsíŸ eÂnai. E† taûta poieîw, fanérvson seautòn t! kósm~. 5 O[dè gàr o¥ ˙delfoì a[toû \písteuon e†w a[tón. 6 Légei o{n a[toîw ` &Ihsoûw, Ô kairòw ` \mòw o·pv párestin, ` dè kairòw ` øméterow pántoté \stin £toimow. 7 O[ dúnatai ` kósmow miseîn ømâw: \mè dè miseî, –ti \gW marturô perì a[toû, –ti tà ¡rga a[toû ponhrá \stin. 8 Ûmeîw ˙nábhte e†w t|n eôrt|n taúthn: \gW o·pv ˙nabaínv e†w t|n eôrt|n taúthn, –ti ` kairòw ` \mòw o·pv pepl}rvtai. 9 Taûta dè e†pWn a[toîw, ¡meinen \n t_ GalilaíŸ. 10

^Vw dè ˙nébhsan o¥ ˙delfoì a[toû, tóte kaì a[tòw ˙nébh e†w t|n e^ ort}n, o[ fanerôw, ˙ll' qw \n krupt!. 11 O¥ o{n &Ioudaîoi \z}toun a[tòn \n t_ eôrt_, kaì ¡legon, Poû \stin \keînow; 12 Kaì goggusmòw polùw perì a[toû ‘n \n toîw ªxloiw: o¥ mèn ¡legon –ti &Agayów \stin: ƒlloi ¡legon, O·, ˙llà planÅ tòn ªxlon. 13 O[deìw méntoi parrhsíŸ \lálei perì a[toû dià tòn fóbon tôn &Ioudaívn. 14

*Hdh dè têw e^ ortêw mesoúshw, ˙nébh ` &Ihsoûw e†w tò ¥erón, kaì \dídasken. 15 Kaì \yaúmazon o¥ &Ioudaîoi légontew, Pôw o˚tow grámmata oÂden, m| memayhkQw; 16 &Apekríyh o{n a[toîw ` &Ihsoûw kaì eÂpen, ^H \m| didax| o[k ¡stin \m}, ˙llà toû pémcantów me. 17 &Eán tiw yél+ tò yélhma a[toû poieîn, 7.9 7.10

6.71 &IskariQthn ♦ &IskariQtou 6.71 a[tòn paradidónai ♦ paradidónai a[tón 6.71 çn ♦ — 7.1 periepátei ` &Ihsoûw metà taûta ♦ metà taûta periepátei ` &Ihsoûw 7.3 yevr}svsin tà ¡rga sou ♦ yevr}sousin soû tà ¡rga 7.4 \n krupt! ti ♦ ti \n krupt! 7.8 taúthn \gW o·pv ♦ \gW o[k 7.8 kairòw ` \mòw ♦ \mòw kairòw

7.10 7.12 7.12 7.14 7.15 7.16

a[toîw ♦ a[tòw tóte kaì a[tòw ˙nébh e†w t|n eôrt}n ♦ e†w t|n eôrt}n tóte kaì a[tòw ˙nébh ˙ll' qw ♦ ˙llà ˆqw˜ polùw perì a[toû ‘n ♦ perì a[toû ‘n polùw ƒlloi ♦ ƒlloi ˆdè˜ ` ♦— Kaì \yaúmazon ♦ &Eyaúmazon o{n ` ♦ ˆ`˜

210




OQO

OQP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

7.18 - 7.33

KATA IVANNHN gnQsetai perì têw didaxêw, póteron \k toû yeoû \stin, (h \gW ˙p' \mautoû lalô. 18 Ô ˙f' e^ autoû lalôn, t|n dójan t|n †dían zhteî: ` dè zhtôn t|n dójan toû pémcantow a[tón, o˚tow ˙lhy}w \stin, kaì ˙dikía \n a[t! o[k ¡stin. 19 O[ Mvsêw dédvken ømîn tòn nómon, kaì o[deìw \j ømôn poieî tòn nómon; Tí me zhteîte ˙pokteînai; 20 &A p e k r í y h ` ªxl o w kaì eÂpen, Daimónion ¡xeiw: tíw se zhteî ˙pokteînai; 21 &Apekríyh &Ihsoûw kaì eÂpen a[toîw, $En ¡rgon \poíhsa, kaì pántew yaumázete. 22 Dià toûto Mvsêw dédvken ømîn t|n peritom}n — o[x –ti \k toû Mvsévw \stín, ˙ll' \k tôn patérvn — kaì \n sabbát~ peritémnete ƒnyrvpon. 23 E† peritom|n lambánei ƒnyrvpow \n sabbát~, ®na m| luy_ ` nómow Mvsévw, \moì xolâte –ti –lon ƒnyrvpon øgiê \poíhsa \n sabbát~; 24 M| krínete kat' ªcin, ˙llà t|n dikaían krísin krínate. 25


*Elegon o{n tinew \k tôn Îerosolumitôn, O[x o˚tów \stin $on zhtoûsin ˙pokteînai; 26 Kaì Êde parrhsíŸ laleî, kaì o[dèn a[t! légousin. M}pote ˙lhyôw ¡gnvsan o¥ ƒrxontew –ti o˚tów \stin ˙lhyôw ` xristów; 27 &Allà toûton oÊdamen póyen \stín: ` dè xristòw –tan ¡rxhtai, o[deìw ginQskei póyen \stín. 28 *Ekrajen o{n \n t! ¥er! didáskvn ` &Ihsoûw kaì légvn, K˙mè oÊdate, kaì oÊdate póyen e†mí: kaì ˙p' \mautoû o[k \l}luya, ˙ll' ¡stin ˙lhyinòw ` pémcaw me, $on ømeîw o[k oÊdate. 29 &EgW oÂda a[tón, –ti par' a[toû e†mi, k˙keînów me ˙pésteilen. 30 &E z } t o u n o{n a[tòn piásai. Kaì o[deìw % ra a[toû. \pébalen \p' a[tòn t|n xeîra, –ti o·pv \lhlúyei = v 31 Polloì dè \k toû ªxlou \písteusan e†w a[tón, kaì ¡legon –ti Ô xristòw –tan ¡ly+, m}ti pleíona shmeîa toútvn poi}sei @n o˚tow \poíhsen; 32 *H k o u s a n o¥ Farisaîoi toû ªxlou goggúzontow perì a[toû taûta: kaì ˙pésteilan øphrétaw o¥ Farisaîoi kaì o¥ ˙rxiereîw ®na piásvsin a[tón. 33 EÂpen o{n ` &Ihsoûw, *Eti mikròn xrónon mey' ømôn e†mi, kaì øpágv pròw 7.19 7.20 7.22 7.22 7.23 7.24 7.26 7.31

ªxlou dè polloì 7.31 –ti ♦ — 7.31 m}ti ♦ m| 7.31 toútvn ♦ — 7.32 øphrétaw o¥ Farisaîoi kaì o¥ ˙rxiereîw ♦ o¥ ˙rxiereîw kaì o¥ Farisaîoi øphrétaw 7.33 mikròn xrónon ♦ xrónon mikròn

Mvsêw ♦ Mvüsêw kaì eÂpen ♦ — Mvsêw ♦ Mvüsêw Mvsévw ♦ Mvüsévw Mvsévw ♦ Mvüsévw krínate ♦ krínete ˙lhyôw ` ♦ ` Polloì dè \k toû ªxlou ♦ &Ek toû

211



OQP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

7.34 - 7.51

OQQ

KATA IVANNHN tòn pémcantá me. 34 Zht}seté me, kaì o[x eør}sete: kaì –pou e†mì \gQ, ømeîw o[ dúnasye \lyeîn. 35 EÂpon o{n o¥ &Ioudaîoi pròw e^ autoúw, Poû o˚tow méllei poreúesyai –ti =meîw o[x eør}somen a[tón; M| e†w t|n diasporàn tôn Êll}nvn méllei poreúesyai, kaì didáskein toùw %Ellhnaw; 36 Tíw \stin o˚tow ` lógow $on eÂpen, Zht}seté me, kaì o[x eør}sete: kaì –pou e†mì \gQ, ømeîw o[ dúnasye \lyeîn; 37

$o

&En dè t_ \sxát+ =mérŸ t_ megál+ têw eôrtêw e¥st}kei ` &Ihsoûw kaì ¡krajen, légvn, &Eán tiw dicÅ, \rxésyv prów me kaì pinétv. 38 Ô pisteúvn e†w \mé, kayWw eÂpen = graf}, potamoì \k têw koilíaw a[toû ]eúsousin %udatow zôntow. 39 Toûto dè eÂpen perì toû pneúmatow o˚ ¡mellon lambánein o¥ pisteúontew e†w a[tón: o·pv gàr ‘n pneûma ßgion, –ti &I h s o û w o[dépv \dojásyh. 40 Polloì o{n \k toû ªxlou ˙koúsantew tòn lógon ¡legon, O˚tów \stin ˙lhyôw ` prof}thw. 41 *Alloi ¡legon, O˚tów \stin ` xristów. *Alloi ¡legon, M| gàr \k têw Galilaíaw ` xristòw ¡rxetai; 42 O[xì = graf| eÂpen –ti \k toû spérmatow Dauíd, kaì ˙pò Bhyleém, têw kQmhw –pou ‘n Dauíd, ` xristòw ¡rxetai; 43 Sxísma o{n \n t! ªxl~ \géneto di' a[tón. 44 Tinèw dè æyelon \j a[tôn piásai a[tón, ˙ll' o[deìw \pébalen \p' a[tòn tàw xeîraw. 45

)Hlyon o{n o¥ øphrétai pròw toùw ˙rxiereîw kaì Farisaíouw: kaì eÂpon a[toîw \keînoi, Dià tí o[k “gágete a[tón; 46 &A p e k r í y h s a n o¥ øphrétai, O [dépote o%u tvw \lálhsen ƒnyrvpow, qw o˚tow ` ƒnyrvpow. 47 &Apekríyhsan o{n a[toîw o¥ Farisaîoi, M| kaì ømeîw peplánhsye; 48 M} tiw \k tôn ˙rxóntvn \písteusen e†w a[tón, (h \k tôn Farisaívn; 49 &All' ` ªxlow o˚tow ` m| ginQskvn tòn nómon \pikatáratoí e†sin. 50 Légei Nikódhmow pròw a[toúw — ` \lyWn nuktòw pròw a[tón, e<w çn \j a[tôn — 51 M| ` nómow =môn krínei tòn 7.42

7.34 7.36 7.36 7.39 7.39 7.39 7.40

eør}sete ♦ eør}seté ˆme˜ o˚tow ` lógow ♦ ` lógow o˚tow eør}sete ♦ eør}seté ˆme˜ o˚ ♦ $o pisteúontew ♦ pisteúsantew ßgion ♦ — Polloì o{n \k toû ªxlou ♦ &Ek toû ªxlou o{n 7.40 tòn lógon ♦ tôn lógvn toútvn 7.41 xristów *Alloi ♦ xristów O¥ dè 7.42 O[xì ♦ o[x

7.43 7.46 7.46 7.49 7.49 7.50

` xristòw ¡rxetai ♦ ¡rxetai ` xristów \n t! ªxl~ \géneto ♦ \géneto \n t! ªxl~ o%utvw \lálhsen ♦ \lálhsen o%utvw qw o˚tow ` ƒnyrvpow ♦ — &All' ♦ ˙llà \pikatáratoí ♦ \páratoí nuktòw pròw a[tón ♦ pròw a[tòn ˆtò˜ próteron

212




OQQ

OQR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

7.52 - 8.7

KATA IVANNHN ƒnyrvpon, \àn m| ˙koús+ par' a[toû próteron kaì gn! tí poieî; 52 &Apekríyhsan kaì eÂpon a[t!, M| kaì sù \k têw Ga l i l a í a w eÂ ; &E r eú n h s o n kaì Êde –ti prof}thw \k têw Galilaíaw o[k \g h g ér t a i . 53 Kaì \poreúyh £kastow e†w tòn oÂkon a[toû: 1 &Ihsoûw dè \poreúyh e†w tò ªrow tôn &Elaiôn.

8

2

*O ryrou dè pálin paregéneto e†w tò ¥erón, kaì pâw ` laòw ærxeto: kaì kayísaw \dídasken a[toúw. 3 *Agousin dè o¥ grammateîw kaì o¥ Farisaîoi pròw a[tòn gunaîka \n moixeíŸ katal}fyeisan: kaì st}santew a[t|n \n més~, 4 légousin a[t!, peirázontew, Didáskale, a%uth = gun| katel}fyh \p' a[tofór~ moixeuoménh. 5 &En dè t! nóm~ Mvsêw =mîn \neteílato tàw toiaútaw liyoboleîsyai: sù o{n tí légeiw; 6 Toûto dè ¡legon peirázontew a[tón, ®na ¡xvsin kathgoreîn a[toû. Ô dè &Ihsoûw kátv kúcaw, t! daktúl~ ¡grafen e†w t|n gên, m| prospoioúmenow. 7 ^Vw dè \pémenon \rvtôntew a[tón, ˙nakúcaw eÂpen pròw a[toúw, Ô ˙namárthtow ømôn, prôton \p' a[t|n tòn líyon balétv. Kaì ˙pêlyen £kastow e†w tòn oÂkon a[toû: 1 kaì ` &Ihsoûw \poreúyh e†w tò ªrow tôn &Elaiôn. 2 *O ryrou dè pálin bayéow ‘lyen ` &Ihsoûw e†w tò ¥erón, kaì pâw ` laòw ærxeto pròw a[tón, kaì kayísaw \dídasken a[toúw. 3 *Agousin dè o¥ grammateîw kaì o¥ Farisaîoi pròw a[tòn gunaîka \pì moixeíŸ kateilhmménhn, kaì st}santew a[t|n \n t! més~, 4 eÂpon a[t!, Didáskale, taúthn e%uromen \p' a[tofQr~ moixeuoménhn. 5 &En dè t! nóm~ =môn Mvüsêw \neteílato tàw toiaútaw liyázein: sù o{n tí légeiw perì a[t ê w ; 6 Toûto dè ¡legon peirázontew a[tón, ®na ¡xvsin kathgorían kat' a[toû. Ô dè &Ihsoûw kátv kúcaw, t! daktúl~ ¡grafen e†w t|n gên. 7 ^Vw dè \pémenon \pervtôntew a[tón, ˙nablécaw eÂpen a[toîw, Ô ˙namárthtow ømôn, prôtow líyon balétv \p' a[t}n.

a[tofQr~ Mvüsêw

katégrafen

prôtow ballétv

53

7.51


7.52 7.52 7.52 7.52 7.53 7.53 8.2 8.3 8.3

8.3 8.4 8.4 8.4 8.5 8.5 8.6 8.6 8.7

par' a[toû próteron ♦ prôton par' a[toû eÂpon ♦ eÂpan &Ereúnhson ♦ \raúnhson prof}thw \k têw Galilaíaw ♦ \k têw Galilaíaw prof}thw \ghgértai ♦ \geíretai Kaì ♦ ˆˆKaì \poreúyh ♦ \poreúyhsan ærxeto ♦ ærxeto pròw a[tón pròw a[tòn ♦ — \n moixeíŸ ♦ \pì moixeíŸ

8.7 8.7

bayévw

a[tofór~ Mvsêw

katal}fyeisan ♦ kateilhmménhn peirázontew ♦ — katel}fyh ♦ kateílhptai a[tofór~ ♦ a[tofQr~ Mvsêw =mîn ♦ =mîn Mvüsêw liyoboleîsyai ♦ liyázein ¡grafen ♦ katégrafen m| prospoioúmenow ♦ — ˙nakúcaw eÂpen pròw a[toúw ♦ ˙nékucen kaì eÂpen a[toîw prôton ♦ prôtow tòn líyon balétv ♦ balétv líyon

213



OQR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

8.8 - 8.19

OQS

KATA IVANNHN

8

Kaì pálin kátv kúcaw ¡grafen e†w t|n gên. 9 O¥ dé, ˙koúsantew, kaì øpò têw suneid}sevw \legxómenoi, \j}rxonto e<w kay' e<w, ˙rjámenoi ˙pò tôn presbutérvn: kaì kateleífyh mónow ` &Ihsoûw, kaì = gun| \n més~ o{sa. 10 &Anakúcaw dè ` &Ihsoûw, kaì mhdéna yeasámenow pl|n t|w gunaików, eÂpen a[t_, Poû e†sin \keînoi o¥ kat}goroí sou; O [deíw se katékrinen; 11 ^H dè eÂpen, O[deíw, kúrie. EÂpen dè ` &Ihsoûw, O[dè \gQ se krínv: poreúou kaì mhkéti a^mártane. 12

Pálin o{n a[toîw ` &Ihsoûw \lálhsen légvn, &EgQ e†mi tò fôw toû kósmou: ` ˙kolouyôn \moì o[ m| peripat}s+ \n t_ skotíŸ, ˙ll' £j ei tò fôw têw zvêw. 13 EÂpon o{n a[t! o¥ Farisaîoi, Sù perì seautoû martureîw: = marturía sou o[k ¡stin ˙lhy}w. 14 &Apekríyh &Ihsoûw kaì eÂpen a[toîw, K©n \gW marturô perì \mautoû, ˙lhy}w \stin = marturía mou: –ti oÂda póyen ‘lyon, kaì poû øpágv: ømeîw dè o[k oÊdate póyen ¡rxomai, kaì poû øpágv. 15 Ûmeîw katà t|n sárka krínete: \gW o[ krínv o[déna. 16 Kaì \àn krínv dè \gQ, = krísiw = \m| ˙lhy}w \stin: –ti mónow o[k e†mí, ˙ll' \gW kaì ` pémcaw me pat}r. 17 Kaì \n t! nóm~ dè t! ømetér~ gégraptai –ti dúo ˙nyrQpvn = marturía ˙lhy}w \stin. 18 &EgQ e†mi ` marturôn perì \mautoû, kaì martureî perì \moû ` pémcaw me pat}r. 19 *E l eg o n o{n a[t!, Poû \stin ` pat}r sou; &Apekríyh &Ihsoûw, O·te \mè oÊdate, o·te tòn patéra mou: e† \mè Ædeite, kaì tòn patéra mou Ædeite ƒn. kaì øpò têw suneid}sevw 8 Kaì pálin kátv kúcaw ¡grafen e†w t|n gên. 9 O¥ dè, ˙koúsantew, \legxómenoi \j}rxonto \j}rxonto e<w kay' e<w, ˙rjámenoi ˙pò tôn presbutérvn £vw tôn ` &Ihsoûw mónow \sxátvn: kaì kateleífyh mónow ` &Ihsoûw, kaì = gun| \n més~ o{sa. 10 &Anakúcaw dè ` &Ihsoûw, eÂden a[t|n kaì eÂpen, Gúnai, poû e†sin o¥ 11 ^H dè eÂpen, O[deíw, kúrie. EÂpen dè kat}goroí sou e†sin; O[deíw se katékrinen; ˙pò toû nûn kaì a[t_ ` &Ihsoûw, O[dè \gQ se katakrínv: poreúou kaì ˙pò toû nûn

mhkéti a^mártane.

8.11 krínv ♦ katakrínv 8.11 kaì ♦ ˆkaì˜ ˙pò toû nûn 8.11 a^mártane ♦ a^mártane˜˜ 8.12 ` &Ihsoûw \lálhsen ♦ \lálhsen ` &Ihsoûw 8.14 ¡rxomai kaì ♦ ¡rxomai (h 8.16 ˙lhy}w ♦ ˙lhyin} 8.19 Ædeite ƒn ♦ ©n Ædeite

8.8 8.9

kátv kúcaw ♦ katakúcaw kaì øpò têw suneid}sevw \legxómenoi ♦ — 8.9 ` &Ihsoûw ♦ — 8.10 kaì mhdéna yeasámenow pl|n t|w gunaików ♦ — 8.10 a[t_ ♦ a[t_ Gúnai 8.10 \keînoi o¥ kat}goroí sou ♦ —

214




OQS

OQT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

8.20 - 8.37

KATA IVANNHN 20

Taûta tà ]}mata \lálhsen ` &Ihsoûw \n t! gazofulakí~, didáskvn \n t! ¥er!: kaì o[deìw \píasen a[tón, –ti o·pv % ra a[toû. \lhlúyei = v 21

EÂpen o{n pálin a[toîw ` &Ihsoûw, &EgW øpágv, kaì zht}seté me, kaì \n t_ a^martíŸ ømôn ˙poyaneîsye: –pou \gW øpágv, ømeîw o[ dúnasye \lyeîn. 22 *Elegon o{n o¥ &Ioudaîoi, M}ti ˙pokteneî eâutón, –ti légei, %Opou \gW øpágv, ømeîw o[ dúnasye \lyeîn; 23 Kaì eÂpen a[toîw, Ûmeîw \k tôn kátv \sté, \gW \k tôn ƒnv e†mí: ømeîw \k toû kósmou toútou \sté, \gW o[k e†mì \k toû kósmou toútou. 24 EÂpon o{n ømîn –ti ˙poyaneîsye \n taîw a^martíaiw ømôn: \àn gàr m| pisteúshte –ti \gQ e†mi, ˙poyaneîsye \n taîw a^martíaiw ømôn. 25 *Elegon o{n a[t!, Sù tíw eÂ; Kaì eÂpen a[toîw ` &Ihsoûw, T|n ˙rx|n – ti kaì lalô ømîn. 26 Pollà ¡xv perì ømôn laleîn kaì krínein: ˙ll' ` pémcaw me ˙lhy}w \stin, k˙gW $a ækousa par' a[toû, taûta lègv e†w tòn kósmon. 27 O[k ¡gnvsan –ti tòn patéra a[toîw ¡legen. 28 EÂpen o{n a[toîw ` &Ihsoûw, %Otan øcQshte tòn u¥òn toû ˙nyrQpou, tóte gnQsesye –ti \gQ e†mi, kaì ˙p' \mautoû poiô o[dén, ˙llà kayWw \dídajén me ` pat}r mou, taûta lalô: 29 kaì ` pémcaw me met' \moû \stin: o[k ˙fêkén me mónon ` pat}r, –ti \gW tà ˙restà a[t! poiô pántote. 30 Taûta a[toû laloûntow polloì \písteusan e†w a[tón. 31


*Elegen o{n ` &Ihsoûw pròw toùw pepisteukótaw a[t! &Ioudaíouw, &Eàn ømeîw meínhte \n t! lóg~ t! \m!, ˙lhyôw ma yh t a í mou \sté: 32 kaì gnQsesye t|n ˙l}yei a n , kaì = ˙l}yeia \leuyerQsei ømâw. 33 &Apekríyhsan a[t!, Spérma &Abraám \smen, kaì o[denì dedouleúkamen pQpote: pôw sù légeiw –ti &E l eú yer o i gen}sesye; 34 &A p e k r í y h a[toîw ` &Ihsoûw, &Am|n ˙m|n légv ømîn, –ti pâw ` poiôn t|n a^martían doûlów \stin têw a^martíaw. 35 Ô dè doûlow o[ ménei \n t_ o†kíŸ e†w tòn a†ôna: ` u¥òw ménei e†w tòn a†ôna. 36 &Eàn o{n ` u¥òw ømâw \leuyerQs+, ªntvw \leúyeroi ¡sesye. 37 OÂda –ti spérma &Abraám \ste: ˙llà zhteîté me ˙pokteînai, –ti ` lógow ` \mòw 8.20 ` &Ihsoûw ♦ — 8.21 ` &Ihsoûw ♦ — 8.23 eÂpen ♦ ¡legen 8.23 toû kósmou toútou \sté ♦ toútou toû kósmou \sté 8.25 Kaì eÂpen ♦ EÂpen

8.26 8.28 8.28 8.29 8.33

lègv ♦ lalô a[toîw ♦ â[toîw˜ mou ♦ — ` pat}r ♦ — a[t! ♦ pròw a[tón

215



OQT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

8.38 - 8.53

\poieîte ƒn

OQU

KATA IVANNHN o[ xvreî \n ømîn. 38 &EgW $o e^Qraka parà t! patrí mou, lalô: kaì ømeîw o{n $o e^vrákate parà t! patrì ømôn, poieîte. 39 &Apekríyhsan kaì eÂpon a[t!, Ô pat|r =môn &Abraám \stin. Légei a[toîw ` &Ihsoûw, E† tékna toû &Abraàm ‘te, tà ¡rga toû &Abraàm \poieîte. 40 Nûn dè zhteîté me ˙pokteînai, ƒnyrvpon $ow t|n ˙l}yeian ømîn lelálhka, ÷n ækousa parà toû yeoû: toûto &Abraàm o[k \poíhsen. 41 Ûmeîw poieîte tà ¡rga toû patròw ømôn. EÂpon o{n a[t!, ^Hmeîw \k porneíaw o[ gegenn}meya: £na patéra ¡xomen, tòn yeón. 42 EÂpen o{n a[toîw ` &Ihsoûw, E† ` yeòw pat|r ømôn ‘n, “gapâte ©n \mé: \gW gàr \k toû yeoû \jêlyon kaì %hkv: o[dè gàr ˙p' \mautoû \l}luya, ˙ll' \keînów me ˙pésteilen. 43 Dià tí t|n laliàn t|n \m|n o[ ginQskete; %O ti o[ dúnasye ˙koúein tòn lógon tòn \món. 44 Ûmeîw \k toû patròw toû diabólou \sté, kaì tàw \piyumíaw toû patròw ømôn yélete poieîn. &Ekeînow ˙nyrvpoktónow ‘n ˙p' ˙rxêw, kaì \n t_ ˙lhyeíŸ o[x £sthken, –ti o[k ¡stin ˙l}yeia \n a[t!. %Otan lal_ tò ceûdow, \k tôn †dívn laleî: –ti ceústhw \stìn kaì ` pat|r a[toû. 45 &E g W dè –ti t|n ˙l}yeian légv, o[ pisteúeté moi. 46 Tíw \j ømôn \légxei me perì a^martíaw; E† dè ˙l}yeian légv, dià tí ømeîw o[ pisteúeté moi; 47 Ô çn \k toû yeoû tà ]}mata toû yeoû ˙koúei: dià toûto ømeîw o[k ˙koúete, –ti \k toû yeoû o[k \sté. 48 &Apekríyhsan o{n o¥ &Ioudaîoi kaì eÂpon a[t!, O[ kalôw légomen =meîw –ti Samareíthw eÂ sú, kaì daimónion ¡xeiw; 49 &Apekríyh &Ihsoûw, &EgW daimónion o[k ¡xv, ˙llà timô tòn patéra mou, kaì ømeîw ˙timázeté me. 50 &EgW dè o[ zhtô t|n dójan mou: ¡stin ` zhtôn kaì krínvn. 51 &Am|n ˙m|n légv ømîn, \án tiw tòn lógon tòn \mòn thr}s+, yánaton o[ m| yevr}s+ e†w tòn a†ôna. 52 EÂpon o{n a[t! o¥ &Ioudaîoi, Nûn \gnQkamen –ti daimónion ¡xeiw. &Abraàm ˙péyanen kaì o¥ profêtai, kaì sù légeiw, &Eán tiw tòn lógon mou thr}s+, o[ m| geúshtai yanátou e†w tòn a†ôna. 53 M| sù meízvn eÂ toû patròw =môn &Abraám, –stiw ˙péyanen; 8.38 &EgW $o ♦ $A \gW 8.38 mou ♦ — 8.38 $o e^vrákate parà t! patrì ømôn ♦$ a “koúsate parà toû patròw 8.39 eÂpon ♦ eÂpan 8.39 ‘te ♦ \ste 8.41 EÂpon o{n ♦ eÂpan ô{n˜ 8.42 o{n ♦ —

8.44 8.46 8.48 8.48 8.48 8.51 8.52

o[x £sthken ♦ o[k ¡sthken dè ♦ — o{n ♦ — eÂpon ♦ eÂpan Samareíthw ♦ Samaríthw lógon tòn \mòn ♦ \mòn lógon o{n ♦ ô{n˜

216




OQU

OQV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

8.54 - 9.11

KATA IVANNHN Kaì o¥ profêtai ˙péya n o n : tína seautòn sù poieîw; 54 &Apekríyh &Ihsoûw, &Eàn \gW dojázv \mautón, = dója mou o[dén \stin: ¡stin ` pat}r mou ` dojázvn me, $on ømeîw légete –ti yeòw =môn \stin, 55 kaì o[k \gnQkate a[tón: \gW dè oÂda a[tón, kaì \àn eÊpv –ti o[k oÂda a[tón, ¡somai –moiow ømôn, ceústhw: ˙ll' oÂda a[tón, kaì tòn lógon a[toû thrô. 56 &Abraàm ` pat|r ømôn “galliásato ®na Êd+ t|n =méran t|n \m}n, kaì eÂden kaì \xárh. 57 EÂpon o{n o¥ &Ioudaîoi pròw a[tón, Pent}konta ¡th o·pv ¡xeiw, kaì &Abraàm e^ Qrakaw; 58 EÂpen a[toîw ` &Ihsoûw, &Am|n ˙m|n légv ømîn, prìn &Abraàm genésyai, \gW e†mi. 59 )Hran o{n líyouw ®na bálvsin \p' a[tón: &Ihsoûw dè \krúbh, kaì \jêlyen \k toû ¥eroû, dielyWn dià mésou a[tôn: kaì parêgen o%utvw.

9


Kaì parágvn eÂden ƒnyrvpon tuflòn \k genetêw. 2 Kaì “rQthsan a[tòn o¥ mayhtaì a[toû légontew, ^Rabbí, tíw %h marten, o˚tow (h o¥ goneîw a[toû, ®na tuflòw gennhy_; 3 &Apekríyh &Ihsoûw, O·te o˚tow %hmarten o·te o¥ goneîw a[toû: ˙ll' ®na fanervy_ tà ¡rga toû yeoû \n a[t!. 4 &Emè deî \r g á z es ya i tà ¡rga toû pémcantów me £vw =méra \stín: ¡rxetai núj, –te o[deìw dúnatai \rgázesyai. 5 %O tan \n t! kósm~ „, fôw e†mi toû kósmou. 6 Taûta e†pQn, ¡ptusen xamaí, kaì \poíhsen phlòn \k toû ptúsmatow, kaì \péxrisen tòn phlòn \pì toùw •fyalmoùw toû tufloû, 7 kaì eÂpen a[t!, %Upage nícai e†w t|n kolumb}yran toû Silvám — $o e^ rmhneúetai, &Apestalménow. &Apêlyen o{n kaì \nícato, kaì ‘lyen blépvn. 8 O¥ o{n geítonew kaì o¥ yevroûntew a[tòn tò próteron –ti tuflò w ‘n, ¡legon, O [x o˚tów \stin ` kay}menow kaì prosaitôn; 9 *Alloi ¡legon –ti O˚tów \stin: ƒlloi dè –ti %O moiow a[t! \stin. &Ekeînow ¡legen –ti &EgQ e†mi. 10 *Elegon o{n a[t!, Pôw ˙neœxyhsán sou o¥ •fyalmoí; 11 &Apekríyh \k eî n o w kaì eÂpen, *Anyrvpow legómenow &Ihsoûw phlòn 8.53 8.54 8.55 8.55 8.55 8.58 8.59

“neœxyhsán

9.4 &Emè ♦ ^Hmâw 9.6 tòn ♦ a[toû tòn 9.6 toû tufloû ♦ — 9.8 tuflòw ♦ prosaíthw 9.9 dè –ti ♦ ¡legon O[xí ˙llà 9.10 ˙neœxyhsán ♦ ô{n˜ “neœxyhsán 9.11 kaì eÂpen *Anyrvpow ♦ Ô ƒnyrvpow `

sù poieîw ♦ poieîw dojázv ♦ dojásv kaì \àn ♦ k©n ømôn ♦ ømîn ˙ll' ♦ ˙llà ` ♦— dielyWn dià mésou a[tôn kaì parêgen o%utvw ♦ —

217



OQV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

9.12 - 9.24

ORM

KATA IVANNHN \poíhsen, kaì \péxrisén mou toùw •fyalmoúw, kaì eÂpén moi, %Upage e†w t|n kolumb}yran toû Silvám, kaì nícai. &ApelyWn dè kaì nicámenow, ˙nébleca. 12 EÂpon o{n a[t!, Poû \stin \keînow; Légei, O[k oÂda. 13

*Agousin a[tòn pròw toùw Farisaíouw, tón pote tuflón. )Hn dè sábbaton –te tòn phlòn \poíhsen ` &Ihsoûw, kaì ˙né~jen a[toû toùw •fyalmoúw. 15 Pálin o{n “rQtvn a[tòn kaì o¥ Farisaîoi, pôw ˙néblecen. Ô dè eÂpen a[toîw, Phlòn \péyhkén mou \pì toùw •fyalmoúw, kaì \nicámhn, kaì blépv. 16 *Elegon o{n \k tôn Farisaívn tinéw, O˚tow ` ƒnyrvpow o[k ¡stin parà toû yeoû, –ti tò sábbaton o[ threî. *Alloi ¡legon, Pôw dúnatai ƒnyrvpow a^ martvlòw toiaûta shmeîa poieîn; Kaì sxísma ‘n \n a[toîw. 17 Légousin t! tufl! pálin, Sù tí légeiw perì a[toû, –ti ænoijen sou toùw •fyalmoúw; Ô dè eÂpen –ti Prof}thw \stín. 18 O[k \písteusan o{n o¥ &Ioudaîoi perì a[toû, –ti tuflòw ‘n kaì ˙néblecen, £vw –tou \fQnhsan toùw goneîw a[toû toû ˙nablécantow, 19 kaì “rQthsan a[toùw légontew, O˚tów \stin ` u¥òw ømôn, $on ømeîw légete –ti tuflòw \genn}yh; Pôw o{n ƒrti blépei; 20 &Apekríyhsan dè a[toîw o¥ goneîw a[toû kaì eÂpon, OÊdamen –ti o˚tów \stin ` u¥òw =môn, kaì –ti tuflòw \genn}yh: 21 pôw dè nûn blépei, o[k oÊdamen: (h tíw ænoijen a[toû toùw •fyalmoúw, =meîw o[k oÊdamen: a[tòw =likían ¡xei: a[tòn \rvt}sate, a[tòw perì eâutoû lal}sei. 22 Taûta eÂpon o¥ goneîw a[toû, –ti \foboûnto toùw &Ioudaíouw: ædh gàr sunetéyei n t o o¥ &Ioudaîoi, ®na \án tiw a[tòn `molog}s+ xristón, ˙posunágvgow génhtai. 23 Dià toûto o¥ goneîw a[toû eÂpon –ti ^Hlikían ¡xei, a[tòn \rvt}sate. 24 &EfQnhsan o{n \k deutérou tòn ƒnyrvpon $ow ‘n tuflów, kaì eÂpon a[t!, Dòw dójan t! ye!: =meîw oÊdamen –ti ` ƒnyrvpow

14

9.11 9.11 9.11 9.12 9.14 9.16 9.16 9.17 9.17 9.17 9.18 9.19

9.20 dè a[toîw ♦ o{n 9.20 eÂpon ♦ eÂpan 9.21 a[tòw =likían ¡xei a[tòn \rvt}sate ♦ a[tòn \rvt}sate =likían ¡xei 9.22 eÂpon ♦ eÂpan 9.23 eÂpon ♦ eÂpan 9.23 \rvt}sate ♦ \pervt}sate 9.24 \k deutérou tòn ƒnyrvpon ♦ tòn ƒnyrvpon \k deutérou 9.24 eÂpon ♦ eÂpan 9.24 ` ƒnyrvpow o˚tow ♦ o˚tow ` ƒnyrvpow

moi ♦ moi –ti t|n kolumb}yran toû ♦ tòn dè ♦ o{n EÂpon o{n ♦ kaì eÂpan –te ♦ \n " =mérŸ O˚tow ` ƒnyrvpow o[k ¡stin parà toû yeoû ♦ O[k ¡stin o˚tow parà yeoû ` ƒnyrvpow *Alloi ♦ ƒlloi ˆdè˜ t! ♦ o{n t! Sù tí ♦ Tí sù ænoijen ♦ “né~jén tuflòw ‘n ♦ ‘n tuflòw ƒrti blépei ♦ blépei ƒrti

218




ORM

ORN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

9.25 - 9.41

KATA IVANNHN o˚tow a^martvlów \stin. 25 &Apekríyh o{n \keînow kaì eÂpen, E† * n, ƒrti a^ martvlów \stin, o[k oÂda: ¢n oÂda, –ti tuflòw v 26 blépv. EÂpon dè a[t! pálin, Tí \poíhsén soi; Pôw ænoijén sou toùw •fyalmoúw; 27 &Apekríyh a[toîw, EÂpon ømîn ædh, kaì o[k “koúsate. Tí pálin yélete ˙koúein; M| kaì ømeîw yélete a[toû mayhtaì genésyai; 28 &Eloidórhsan a[tón, kaì eÂpon, Sù eÂ mayht|w \keínou: =meîw dè toû Mvsévw \smèn mayhtaí. 29 ^Hmeîw oÊdamen –ti Mvs+ lelálhken ` yeów: toûton dè o[k oÊdamen póyen \stín. 30 &Apekríyh ` ƒnyrvpow kaì eÂpen a[toîw, &En gàr toút~ yaumastón \stin, –ti ømeîw o[k oÊdate póyen \stín, kaì ˙né~jén mou toùw •fyalmoúw. 31 OÊdamen dè –ti a^martvlôn ` yeòw o[k ˙koúei: ˙ll' \án tiw yeoseb|w ”, kaì tò yélhma a[toû poi_, toútou ˙koúei. 32 &Ek toû a†ônow o[k “koúsyh –ti ænoijén tiw •fyalmoùw tufloû gegennhménou. 33 E† m| ‘n o˚tow parà yeo û , o[k “dúnato poieîn o[dén. 34 &Apekríyhsan kaì eÂpon a[t!, &En a^martíaiw sù \genn}yhw –low, kaì sù didáskeiw =mâw; Kaì \jébalon a[tòn ¡jv. 35


*Hkousen ` &Ihsoûw –ti \jébalon a[tòn ¡jv: kaì eørWn a[tón, eÂpen a[t!, Sù pisteúeiw e†w tòn u¥òn toû yeo û ; 36 &Apekríyh \keînow kaì eÂpen, Kaì tíw \stin, kúrie, ®na pisteúsv e†w a[tón; 37 EÂpen dè a[t! ` &Ihsoûw, Kaì e^Qrakaw a[tón, kaì ` lalôn metà soû \keînów \stin. 38 Ô dè ¡fh, Pisteúv, kúrie: kaì prosekúnhsen a[t!. 39 Kaì eÂpen ` &Ihsoûw, E†w kríma \gW e†w tòn kósmon toûton ‘lyon, ®na o¥ m| blépontew blépvsin, kaì o¥ blépontew tufloì génvntai. 40 Kaì ækousan \k tôn Farisaívn taûta o¥ ªntew met' a[toû, kaì eÂpon a[t!, M| kaì =meîw tufloí \smen; 41 EÂpen a[toîw ` &Ihsoûw, E† tufloì ‘te, o[k ©n eÊxete a^martían: nûn dè légete –ti Blépomen: = o{n a^martía ømôn ménei.

9.25 kaì eÂpen ♦ — 9.26 dè a[t! pálin ♦ o{n a[t! 9.28 &Eloidórhsan ♦ Kaì \loidórhsan 9.28 eÂ mayht|w ♦ mayht|w eÂ 9.28 Mvsévw ♦ Mvüsévw 9.29 Mvs+ ♦ Mvüseî 9.30 gàr toút~ ♦ toút~ gàr tò 9.30 ˙né~jén ♦ ænoijén 9.31 dè ♦ —

9.32 9.34 9.35 9.35 9.35 9.37 9.40 9.40 9.41

ænoijén ♦ “né~jén eÂpon ♦ eÂpan ` ♦— a[t! ♦ — yeoû ♦ ˙nyrQpou dè ♦ — Kaì ækousan ♦ *Hkousan ªntew met' a[toû ♦ met' a[toû ªntew o{n ♦ —

219



ORN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

10.1 - 10.17

ORO

KATA IVANNHN

10

&Am|n ˙m|n légv ømîn, ` m| e†serxómenow dià têw yúraw e†w t|n a[l|n tôn probátvn, ˙llà ˙nabaínvn ˙llaxóyen , \k eî n o w klépthw \stìn kaì l+st}w. 2 Ô dè e†serxómenow dià têw yúraw poim}n \stin tôn probátvn. 3 Toút~ ` yurvròw ˙noígei, kaì tà próbata têw fvnêw a[toû ˙koúei, kaì tà Êdia próbata kaleî kat' ªnoma, kaì \jágei a[tá. 4 Kaì –tan tà Êdia próbata \kbál+, ¡mprosyen a[tôn poreúetai: kaì tà próbata a[t! ˙kolouyeî, –ti oÊdasin t|n fvn|n a[toû. 5 &Allotrí~ dè o[ m| ˙kolouy}svsin, ˙llà feújontai ˙p' a[toû: –ti o[k oÊdasin tôn ˙llotrívn t|n fvn}n. 6 Taúthn t|n paroimían eÂpen a[toîw ` &Ihsoûw: \keînoi dè o[k ¡gnvsan tína ‘n $a \lálei a[toîw. 7

EÂpen o{n pálin a[toîw ` &Ihsoûw, &Am|n ˙m|n légv ømîn –ti \gQ e†mi = yúra tôn probátvn. 8 Pántew –soi ‘lyon kléptai e†sìn kaì l+staí: ˙ll' o[k ækousan a[tôn tà próbata. 9 &E g Q e† m i = yúra: di' \moû \án tiw e†sély+, svy}setai, kaì e†seleúsetai kaì \jeleúsetai, kaì nom|n eør}sei. 10 Ô klépthw o[k ¡rxetai e† m| ®na kléc+ kaì yús+ kaì ˙polés+: \gW ‘lyon ®na zv|n ¡xvsin, kaì perissòn ¡xvsin. 11 &EgQ e†mi ` poim|n ` kalów: ` poim|n ` kalòw t|n cux|n a[toû tíyhsin øpèr tôn probátvn. 12 Ô misyvtòw dé, kaì o[k çn poim}n, o˚ o[k e†sin tà próbata Êdia, yevreî tòn lúkon \rxómenon, kaì ˙fíhsin tà próbata, kaì feúgei: kaì ` lúkow a^ rpázei a[tá, kaì skorpízei tà próbata. 13 Ô dè misyvtòw feúgei, –ti misyvtów \stin, kaì o[ mélei a[t! perì tôn probátvn. 14 &EgQ e†mi ` poim|n ` kalów, kaì ginQskv tà \má, kaì ginQskomai øpò tôn \môn. 15 KayWw ginQskei me ` pat}r, k˙gW ginQskv tòn patéra: kaì t|n cux}n mou tíyhmi øpèr tôn probátvn. 16 Kaì ƒlla próbata ¡xv, $a o[k ¡stin \k têw a[lêw taúthw: k˙keîná me deî ˙gageîn, kaì têw fvnêw mou ˙koúsousin: kaì gen}setai mía poímnh, e<w poim}n. 17 Dià 10.12 e†sin ♦ ¡stin 10.12 skorpízei tà próbata ♦ skorpízei 10.13 Ô dè misyvtòw feúgei ♦ — 10.14 ginQskomai øpò tôn \môn ♦ ginQskousín me tà \má 10.16 me deî ♦ deî me 10.16 gen}setai ♦ gen}sontai

10.3 kaleî ♦ fvneî 10.4 Kaì –tan ♦ %O tan 10.4 próbata \kbál+ ♦ pánta \kbál+ 10.5 ˙kolouy}svsin ♦ ˙kolouy}sousin 10.7 a[toîw ♦ — 10.8 ‘lyon ♦ ‘lyon ˆprò \moû˜ 10.12 dé ♦ —

220




ORO

ORP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

KATA IVANNHN

10.18 - 10.34

toûto ` pat}r me ˙gapÅ, –ti \gW tíyhmi t|n cux}n mou, ®na pálin lábv a[t}n. 18 O[deìw aÊrei a[t|n ˙p' \moû, ˙ll' \gW tíyhmi a[t|n ˙p' \mautoû. &Ejousían ¡xv yeînai a[t}n, kaì \jousían ¡xv pálin labeîn a[t}n. Taúthn t|n \ntol|n ¡labon parà toû patrów mou. 19

Sxísma o{n pálin \géneto \n toîw &Ioudaíoiw dià toùw lógouw toútouw. 20 *Elegon dè polloì \j a[tôn, Daimónion ¡xei kaì maínetai: tí a[toû ˙koúete; 21 *Alloi ¡legon, Taûta tà ]}mata o[k ¡stin daimonizoménou: m| daimónion dúnatai tuflôn •fyalmoùw ˙noígein; 22

&Egéneto dè tà &Egkaínia \n Îerosolúmoiw, kaì xeimWn ‘n : kaì periepátei ` &Ihsoûw \n t! ¥er ! \n t_ stoÅ Solomônow. 24 &Ekúklvsan o{n a[tòn o¥ &Ioudaîoi, kaì ¡legon a[t!, %Evw póte t|n cux|n =môn aÊreiw; E† sù eÂ ` xristów, e†pè =mîn parrhsíŸ. 25 &Apekríyh a[toîw ` &Ihsoûw, EÂpon ømîn, kaì o[ pisteúete: tà ¡rga $a \gW poiô \n t! •nómati toû patrów mou, taûta martureî perì \moû: 26 ˙ll' ømeîw o[ pisteúete: o[ gár \ste \k tôn probátvn tôn \môn, kayWw eÂpon ømîn. 27 Tà próbata tà \mà têw fvnêw mou ˙koúei, k˙gW ginQskv a[tá, kaì ˙kolouyoûsín moi: 28 k˙gW zv|n a†Qnion dídvmi a[toîw: kaì o[ m| ˙pólvntai e†w tòn a†ôna, kaì o[x a^rpásei tiw a[tà \k têw xeirów mou. 29 Ô pat}r mou $ow dédvkén moi, meízvn pántvn \stín: kaì o[deìw dúnatai a^rpázein \k têw xeiròw toû patrów mou. 30 &EgW kaì ` pat|r £n \smen. 31 &Ebástasan o{n pálin líyouw o¥ &Ioudaîoi ®na liyásvsin a[tón. 32 &Apekríyh a[toîw ` &Ihsoûw, Pollà kalà ¡rga ¡deija ømîn \k toû patrów mou: dià poîon a[tôn ¡rgon liyázeté me; 33 &Apekríyhsan a[t! o¥ &Ioudaîoi légontew, Perì kaloû ¡rgou o[ liyázomén se, ˙llà perì blasfhmíaw, kaì –ti sù ƒnyrvpow çn poieîw seautòn yeón. 34 &Apekríyh a[toîw ` &Ihsoûw, O[k ¡stin 23


10.17 10.19 10.21 10.22 10.22 10.23 10.26 10.26 10.26 10.27

10.28 zv|n a†Qnion dídvmi a[toîw ♦ dídvmi a[toîw zv|n a†Qnion 10.29 $ow dédvkén moi meízvn pántvn ♦ $o dédvkén moi pántvn meîzón 10.29 patrów mou ♦ patrów 10.31 o{n ♦ — 10.32 kalà ¡rga ♦ ¡rga kalà 10.32 mou ♦ — 10.32 liyázeté me ♦ \mè liyázete 10.33 légontew ♦ — 10.34 ` ♦ ˆ`˜

` pat}r me ♦ me ` pat|r o{n ♦ — ˙noígein ♦ ˙noîjai dè ♦ tóte Îerosolúmoiw kaì ♦ toîw Îerosolúmoiw Solomônow ♦ toû Solomônow ˙ll' ♦ ˙llà o[ gár ♦ –ti o[k kayWw eÂpon ømîn ♦ — ˙koúei ♦ ˙koúousin

221



ORP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

10.35 - 11.11

ORQ

KATA IVANNHN

gegramménon \n t! nóm~ ømôn, &EgW eÂpa, Yeoí \ste; 35 E† \keínouw eÂpen yeoúw, pròw o¬w ` lógow toû yeoû \géneto — kaì o[ dúnatai luyênai = graf} — 36 $on ` pat|r =gíasen kaì ˙pésteilen e†w tòn kósmon, ømeîw légete –ti Blasfhmeîw, –ti eÂpon, U¥òw toû yeoû e†mi; 37 E† o[ poiô tà ¡rga toû patrów mou, m| pisteúeté moi: 38 e† dè poiô, k©n \moì m| pisteúhte, toîw ¡rgoiw pisteúsate: ®na gnôte kaì pisteúshte –ti \n \moì ` pat}r, k˙gW \n a[t!. 39 &Ez}toun o{n pálin a[tòn piásai: kaì \jêlyen \k têw xeiròw a[tôn. 40

Kaì ˙pêlyen pálin péran toû &Iordánou e†w tòn tópon –pou ‘n &Ivánnhw tò prôton baptízvn: kaì ¡meinen \keî. 41 Kaì polloì ‘lyon pròw a[tón, kaì ¡legon –ti &Ivánnhw mèn shmeîon \poíhsen o[dén: pánta dè –sa eÂpen &Ivánnhw perì toútou, ˙lhyê ‘n. 42 Kaì \písteusan polloì \keî e†w a[tón.

11

)Hn dé tiw ˙syenôn Lázarow ˙pò Bhyaníaw, \k têw kQmhw Maríaw kaì Máryaw têw ˙delfêw a[têw. 2 )Hn dè María = ˙leícasa tòn kúrion múr~, kaì \kmájasa toùw pódaw a[toû taîw yrijìn a[têw, «w ` ˙delfòw Lázarow “syénei. 3 &Apésteilan o{n a¥ ˙delfaì pròw a[tòn légousai, Kúrie, Êde $on fileîw ˙syeneî. 4 &Akoúsaw dè ` &Ihsoûw eÂpen, A%uth = ˙syéneia o[k ¡stin pròw yánaton, ˙ll' øpèr têw dójhw toû yeoû, ®na dojasy_ ` u¥òw toû yeoû di' a[têw. 5 &Hgápa dè ` &Ihsoûw t|n Máryan kaì t|n ˙delf|n a[têw kaì tòn Lázaron. 6 ^Vw o{n ækousen –ti ˙syeneî, tóte mèn ¡meinen \n > ‘n tóp~ dúo =méraw. 7 *Epeita metà toûto légei toîw mayhtaîw, *Agvmen e†w t|n &Ioudaían pálin. 8 Légousin a[t! o¥ mayhtaí, ^Rabbí, nûn \z}toun se liyásai o¥ &Ioudaîoi, kaì pálin øpágeiw \keî; 9 &Apekríyh &Ihsoûw, O[xì dQdeká e†sin @rai têw =méraw; &Eán tiw peripat_ \n t_ =mérŸ, o[ proskóptei, –ti tò fôw toû kósmou toútou blépei. 10 &Eàn dé tiw peripat_ \n t_ nuktí, proskóptei, –ti tò fôw o[k ¡stin \n a[t!. 11 Taûta eÂpen, kaì metà toûto légei a[toîw, Lázarow ` fílow =môn kekoímhtai: ˙llà

10.34 10.38 10.38 10.38 10.39

10.42 \písteusan polloì \keî e†w a[tón ♦ polloì \písteusan e†w a[tòn \keî 11.2 María ♦ Mariàm 11.9 e†sin @rai ♦ @raí e†sin

&EgW ♦ –ti &EgW pisteúsate ♦ pisteúete pisteúshte ♦ ginQskhte a[t! ♦ t! patrí o{n pálin a[tòn ♦ ô{n˜ a[tòn pálin

222




ORQ

ORR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

11.12 - 11.31

KATA IVANNHN

poreúomai ®na \jupnísv a[tón. 12 EÂpon o{n o¥ mayhtaì a[toû, Kúrie, e† kekoímhtai, svy}setai. 13 E†r}kei dè ` &Ihsoûw perì toû yanátou a[toû: \keînoi dè ¡dojan –ti perì têw koim}sevw toû %upnou légei. 14 Tóte o{n eÂpen a[toîw ` &Ihsoûw parrhsíŸ, Lázarow ˙péyanen. 15 Kaì xaírv di' ømâw, ®na pisteúshte, –ti o[k æmhn \keî: ˙llà ƒgvmen pròw a[tón. 16 EÂpen o{n Yvmâw, ` legómenow Dídumow, toîw summayhtaîw, *Agvmen kaì =meîw, ®na ˙poyánvmen met' a[toû. 17


&ElyWn o{n ` &Ihsoûw e˚ren a[tòn téssaraw =méraw ædh ¡xo n t a \n t! mnhmeí~. 18 )Hn dè = Bhyanía \ggùw tôn Îerosolúmvn, qw ˙pò stadívn dekapénte: 19 kaì polloì \k tôn &Ioudaívn \lhlúyei s a n pròw tàw perì Máryan kaì Marían, ®na paramuy}svntai a[tàw perì toû ˙delfoû a[tôn. 20 ^H o{n Márya, qw ækousen –ti &Ihsoûw ¡rxetai, øp}nthsen a[t!: María dè \n t! oÊk~ \kayézeto. 21 EÂpen o{n Márya pròw tòn &Ihsoûn, Kúrie, e† ‘w @de, ` ˙delfów mou o[k ©n \teyn}kei. 22 &Allà kaì nûn oÂda –ti –sa ©n a†t}s+ tòn yeón, dQsei soi ` yeów. 23 Légei a[t_ ` &Ihsoûw, &Anast}setai ` ˙delfów sou. 24 Légei a[t! Márya, OÂda –ti ˙nast}setai \n t_ ˙nastásei \n t_ \sxát+ =mérŸ. 25 EÂpen a[t_ ` &Ihsoûw, &EgQ e†mi = ˙nástasiw kaì = zv}: ` pisteúvn e†w \mé, k©n ˙poyán+, z}setai: 26 kaì pâw ` zôn kaì pisteúvn e†w \mé, o[ m| ˙poyán+ e†w tòn a†ôna. Pisteúeiw toûto; 27 Légei a[t!, Naí, kúrie: \gW pepísteuka, –ti sù eÂ ` xristów, ` u¥òw toû yeoû, ` e†w tòn kósmon \rxómenow. 28 Kaì taûta e†poûsa ˙pêlyen, kaì \fQnhsen Marían t|n ˙delf|n a[têw láyra, e†poûsa, Ô didáskalow párestin kaì fvneî se. 29 &Ekeính qw ækousen, \geíretai taxù kaì ¡rxetai pròw a[tón. 30 O·pv dè \lhlúyei ` &Ihsoûw e†w t|n kQmhn, ˙ll' ‘n \n t! tóp~ –pou øp}nthsen a[t! = Márya. 31 O¥ o{n &Ioudaîoi o¥ ªntew met' a[têw \n t_ o†kíŸ kaì paramuyoúmenoi a[t}n, †dóntew t|n Marían –ti 11.12 11.12 11.17 11.19 11.19 11.19 11.20 11.21 11.21

EÂpon ♦ EÂpan a[toû ♦ a[t! =méraw ædh ♦ ædh =méraw kaì polloì ♦ polloì dè tàw perì Máryan kaì Marían ♦ t|n Máryan kaì Mariàm a[tôn ♦ — María ♦ Mariàm Márya ♦ = Márya ` ˙delfów mou o[k ©n \teyn}kei ♦

11.22 11.24 11.28 11.28 11.29 11.29 11.29 11.30 11.31

o[k ©n ˙péyanen ` ˙delfów mou &Allà ♦ ˆ&Allà˜ Márya ♦ = Márya taûta ♦ toûto Marían ♦ Mariàm qw ♦ dè qw \geíretai ♦ “géryh ¡rxetai ♦ ærxeto \n ♦ ¡ti \n Marían ♦ Mariàm

223



ORR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

11.32 - 11.47

ORS

KATA IVANNHN

taxévw ˙nésth kaì \jêlyen, “koloúyhsan a[t_, légontew –ti øpágei e†w tò mnhmeîon, ®na klaús+ \keî. 32 ^H o{n María, qw ‘lyen –pou ‘n ` &Ihsoûw, †doûsa a[tón, ¡pesen a[toû e†w toùw pódaw légousa a[t!, Kúrie, e† ‘w @de, o[k ƒn ˙péyanén mou ` ˙delfów. 33 &Ihsoûw o{n qw eÂden a[t|n klaíousan, kaì toùw sunelyóntaw a[t_ &Ioudaíouw klaíontaw, \nebrim}sato t! pneúmati, kaì \tárajen eâutón, 34 kaì eÂpen, Poû teyeíkate a[tón; Légousin a[t!, Kúrie, ¡rxou kaì Êde. 35 &Edákrusen ` &Ihsoûw. 36 *Elegon o{n o¥ &Ioudaîoi, *Ide pôw \fílei a[tón. 37 Tinèw dè \j a[tôn eÂpon, O[k “dúnato o˚tow, ` ˙noíjaw toùw •fyalmoùw toû tufloû, poiêsai ®na kaì o˚tow m| ˙poyán+; 38 &Ihsoûw o{n pálin \mbrimQmenow \n e^ aut! ¡rxetai e†w tò mnhmeîon. )Hn dè sp}laion, kaì líyow \pékeito \p' a[t!. 39 Légei ` &Ihsoûw, *Arate tòn líyon. Légei a[t! = ˙delf| toû teynhkótow Márya, Kúrie, ædh ªzei: tetartaîow gár \stin. 40 Légei a[t_ ` &Ihsoûw, O[k eÂpón soi, –ti \àn pisteús+w, ªcei t|n dójan toû yeoû; 41 )Hran o{n tòn líyon, o˚ ‘n ` teynhkWw keiménow. Ô dè &Ihsoûw ‘ren toùw •fyalmoùw ƒnv, kaì eÂpen, Páter, e[xaristô soi –ti ækousáw mou. 42 &EgW dè Ædein –ti pántoté mou ˙koúeiw: ˙llà dià tòn ªxlon tòn periestôta eÂpon, ®na pisteúsvsin –ti sú me ˙pésteilaw. 43 Kaì taûta e†pQn, fvn_ megál+ \kraúgasen, Lázare, deûro ¡jv. 44 Kaì \jêlyen ` teynhkQw, dedeménow toùw pódaw kaì tàw xeîraw keiríaiw, kaì = ªciw a[toû soudarí~ periedédeto. Légei a[toîw ` &Ihsoûw, Lúsate a[tón, kaì ƒfete øpágein. 45

Polloì o{n \k tôn &Ioudaívn, o¥ \lyóntew pròw t|n Marían kaì yeasámenoi $a \poíhsen ` &Ihsoûw, \písteusan e†w a[tón. 46 Tinèw dè \j a[tôn ˙pêlyon pròw toùw Farisaíouw, kaì eÂpon a[toîw $a \poíhsen ` &Ihsoûw. 47

Sun}gagon o{n o¥ ˙rxiereîw kaì o¥ Farisaîoi sunédrion, kaì ¡legon, Tí poioûmen; %Oti o˚tow ` ƒnyrvpow pollà shmeîa 11.41 11.44 11.44 11.45 11.45 11.46 11.46 11.47

11.31 11.32 11.32 11.32 11.32 11.37

légontew ♦ dójantew María ♦ Mariàm ` &Ihsoûw ♦ &Ihsoûw e†w ♦ pròw ˙péyanén mou ♦ mou ˙péyanen eÂpon O[k “dúnato ♦ eÂpan O[k \dúnato 11.39 teynhkótow ♦ teteleuthkótow 11.40 ªcei ♦ ªc+

o˚ ‘n ` teynhkWw keiménow ♦ — Kaì \jêlyen ♦ &Ejêlyen øpágein ♦ a[tòn øpágein Marían ♦ Mariàm ` &Ihsoûw ♦ — eÂpon ♦ eÂpan ` ♦— shmeîa poieî ♦ poieî shmeîa

224




ORS

ORT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

11.48 - 12.4

KATA IVANNHN poieî. 48 &Eàn ˙fômen a[tòn o%utvw, pántew pisteúsousin e†w a[tón: kaì \leúsontai o¥ ^Rvmaîoi kaì ˙roûsin =môn kaì tòn tópon kaì tò ¡ynow. 49 E<w dé tiw \j a[tôn Kaïáfaw, ˙rxiereùw çn toû \niautoû \keínou, eÂpen a[toîw, Ûmeîw o[k oÊdate o[dén, 50 o[dè dialogízesye –ti sumférei =mîn ®na e<w ƒnyrvpow ˙poyán+ øpèr toû laoû, kaì m| –lon tò ¡ynow ˙pólhtai. 51 Toûto dè ˙f' eâutoû o[k eÂpen, ˙llà ˙rxiereùw çn toû \niautoû \keínou, proef}teusen –ti ¡mellen &Ihsoûw ˙poyn§skein øpèr toû ¡ynouw, 52 kaì o[x øpèr toû ¡ynouw mónon, ˙ll' ®na kaì tà tékna toû yeoû tà dieskorpisména sunagág+ e†w £n. 53 &A p ' \k eí n h w o{n têw =méraw sunebouleúsanto ®na ˙pokteínvsin a[tón. 54

&I h s o û w o{n o[kéti parrhsíŸ periepátei \n toîw &Ioudaíoiw, ˙llà ˙pêlyen \keîyen e†w t|n xQran \ggùw têw \r}mou, e†w &Efra›m legoménhn pólin, k˙keî diétriben metà tôn mayhtôn a[toû. 55 )Hn dè \ggùw tò Pásxa tôn &Ioudaívn: kaì ˙nébhsan polloì e†w Îerosóluma \k têw xQraw prò toû Pásxa, ®na a^gnísvsin eâutoúw. 56 &Ez}toun o{n tòn &Ihsoûn, kaì ¡legon met' ˙ll}lvn \n t! ¥er! e^sthkótew, Tí dokeî ømîn; %O ti o[ m| ¡ly+ e†w t|n eôrt}n; 57 DedQkeisan dè kaì o¥ ˙rxiereîw kaì o¥ Farisaîoi \ntol}n, ®na \án tiw gn! poû \stin, mhnús+, –pvw piásvsin a[tón.

12


Ô o{n &Ihsoûw prò ¢j =merôn toû Pásxa ‘lyen e†w Bhyanían, –pou ‘n Lázarow ` teynhkQw, $on ægeiren \k nekrôn. 2 &Epoíhsan o{n a[t! deîpnon \keî, kaì = Márya dihkónei: ` dè Lázarow e<w ‘n tôn ˙nakeiménvn sùn a[t!. 3 ^H o{n María laboûsa lítran múrou nárdou pistikêw polutímou, æleicen toùw pódaw toû &Ihsoû, kaì \jémajen taîw yrijìn a[têw toùw pódaw a[toû: = dè o†kía \plhrQyh \k têw •smêw toû múrou. 4 Légei o{n e<w \k tôn mayhtôn a[toû, &Ioúdaw Símvnow &IskariQthw, ` méllvn a[tòn paradidónai,

11.50 11.50 11.51 11.53 11.54 11.54 11.54 11.57

11.57 12.1 12.1 12.2 12.3 12.4

dialogízesye ♦ logízesye =mîn ♦ ømîn proef}teusen ♦ \prof}teusen sunebouleúsanto ♦ \bouleúsanto &Ihsoûw o{n ♦ Ô o{n &Ihsoûw diétriben ♦ ¡meinen a[toû ♦ — kaì o¥ ˙rxiereîw ♦ o¥ ˙rxiereîw

\ntol}n ♦ \ntolàw ` teynhkQw ♦ — nekrôn ♦ nekrôn &Ihsoûw tôn ♦ \k tôn María ♦ Mariàm o{n e<w \k tôn mayhtôn a[toû &Ioúdaw Símvnow &IskariQthw ♦ dè &Ioúdaw ` &IskariQthw e<w ˆ\k˜ tôn mayhtôn a[toû

225



ORT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

12.5 - 12.21

ORU

KATA IVANNHN 5

Dià tí toûto tò múron o[k \práyh triakosívn dhnarívn, kaì \dóyh ptvxoîw; 6 EÂpen dè toûto, o[x –ti perì tôn ptvxôn ¡melen a[t!, ˙ll' –ti klépthw ‘n, kaì tò glvssókomon eÂxen, kaì tà ballómena \bástazen. 7 EÂpen o{n ` &Ihsoûw, *Afew a[t}n: e†w t|n =méran toû \ntafiasmoû mou tet}rhken a[tó. 8 Toùw ptvxoùw gàr pántote ¡xete mey' e^ autôn, \mè dè o[ pántote ¡xete. 9

*Egnv o{n ªxlow polùw \k tôn &Ioudaívn –ti \keî \stin: kaì ‘lyon o[ dià tòn &Ihsoûn mónon, ˙ll' ®na kaì tòn Lázaron Êdvsin, $o n ægeiren \k nek r ô n . 10 &E b o u l eú s a n t o dè o¥ ˙rxiereîw ®na kaì tòn Lázaron ˙pokteínvsin: 11 –ti polloì di' a[tòn øpêgon tôn &Ioudaívn, kaì \písteuon e†w tòn &Ihsoûn. 12

` &Ihsoûw

T_ \paúrion ªxlow polùw ` \lyWn e†w t|n eôrt}n, ˙koúsantew –ti ¡rxetai &Ihsoûw e†w Îerosóluma, 13 ¡labon tà bafia tôn foiníkvn, kaì \jêlyon e†w øpánthsin a[t!, kaì ¡krazon, ^Vsanná: e[loghménow ` \rxómenow \n •nómati kuríou, basileùw toû &Isra}l. 14 EørWn dè ` &Ihsoûw •nárion, \káyisen \p' a[tó, kayQw \stin gegramménon, 15 M| foboû, yúgater SiQn: †doú, ` basileúw sou ¡rxetai, kay}menow \pì pôlon ªnou. 16 Taûta dè o[k ¡gnvsan o¥ mayhtaì a[toû tò prôton: ˙ll' –te \dojásyh &Ihsoûw, tóte \mn}syhsan –ti taûta ‘n \p' a[t! gegramména, kaì taûta \poíhsan a[t!. 17 &Emartúrei o{n ` ªxlow ` çn met' a[toû –te tòn Lázaron \fQnhsen \k toû mnhmeíou, kaì ægeiren a[tòn \k nekrôn. 18 Dià toûto kaì øp}nthsen a[t! ` ªxlow, –ti ækousen toûto a[tòn pepoihkénai tò shmeîon. 19 O¥ o{n Farisaîoi eÂpon pròw & eâutoúw, Yevreîte –ti o[k vfeleîte o[dén: Êde ` kósmow •písv a[toû ˙pêlyen. 20

)Hsan dè tinew %Ellhnew \k tôn ˙nabainóntvn ®na proskun}svsin \n t_ eôrt_: 21 o˚toi o{n prosêlyon Filípp~ t! ˙pò Bhysaïdà têw Galilaíaw, kaì “rQtvn a[tòn légontew, 12.6 12.7 12.7 12.9 12.12 12.12 12.13 12.13

12.15 yúgater ♦ yugáthr 12.16 dè ♦ — 12.16 o¥ mayhtaì a[toû ♦ a[toû o¥ mayhtaì 12.18 kaì ♦ ˆkaì˜ 12.18 ækousen ♦ ækousan 12.19 eÂpon ♦ eÂpan 12.20 tinew %Ellhnew ♦ %Ellhnéw tinew

eÂxen kaì ♦ ¡xvn e†w ♦ ®na e†w tet}rhken ♦ thr}s+ ªxlow ♦ ˆ`˜ ªxlow ªxlow ♦ ` ªxlow &Ihsoûw ♦ ` &Ihsoûw ¡krazon ♦ \kraúgazon basileùw ♦ ˆkaì˜ ` basileùw

226




ORU

ORV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

12.22 - 12.38

KATA IVANNHN

Kúrie, yélomen tòn &Ihsoûn †deîn. 22 *Erxetai Fílippow kaì légei t! &AndréŸ: kaì pálin &Andréaw kaì Fílippow légousin t! &Ihsoû. 23 Ô dè &Ihsoûw ˙pekrínato a[toîw légvn, % ra ®na dojasy_ ` u¥òw toû ˙nyrQpou. 24 &Am|n &El}luyen = v ˙m|n légv ømîn, \àn m| ` kókkow toû sítou pesWn e†w t|n gên ˙poyán+, a[tòw mónow ménei: \àn dè ˙poyán+, polùn karpòn férei. 25 Ô filôn t|n cux|n a[toû ˙polései a[t}n: kaì ` misôn t|n cux|n a[toû \n t! kósm~ toút~ e†w zv|n a†Qnion fulájei a[t}n. 26 &Eàn \moì diakon_ tiw, \moì ˙kolouyeítv: kaì –pou e†mì \gQ, \keî kaì ` diákonow ` \mòw ¡stai: kaì \án tiw \moì diakon_, tim}sei a[tòn ` pat}r. 27 Nûn = cux} mou % raw taúthw. tetáraktai: kaì tí eÊpv; Páter, sôsón me \k têw v 28 % &Allà dià toûto ‘lyon e†w t|n vran taúthn. Páter, dójasón sou tò ªnoma. )Hlyen o{n fvn| \k toû o[ranoû, Kaì \dójasa, kaì pálin dojásv. 29 Ô o{n ªxlow ` e^stWw kaì ˙koúsaw ¡legen bront|n gegonénai: ƒlloi ¡legon, *Aggelow a[t! lelálhken. 30 &Apekríyh &Ihsoûw kaì eÂpen, O[ di' \mè a%uth = fvn| gégonen, ˙llà di' ømâw. 31 Nûn krísiw \stìn toû kósmou toútou: nûn ` ƒrxvn toû kósmou toútou \kblhy}setai ¡jv. 32 K˙gW \àn øcvyô \k têw gêw, pántaw e^lkúsv pròw \mautón. 33 Toûto dè ¡l eg en , shmaínvn poí~ yanát~ ¡mellen ˙poyn§skein. 34 &Apekríyh a[t! ` ªxlow, ^Hmeîw “koúsamen \k toû nómou –ti ` xristòw ménei e†w tòn a†ôna: kaì pôw sù légeiw, Deî øcvyênai tòn u¥òn toû ˙nyrQpou; Tíw \stin o˚tow ` u¥òw toû ˙nyrQpou; 35 EÂpen o{n a[toîw ` &Ihsoûw, *Eti mikròn xrónon tò fôw mey' ømôn \stin. Peripateîte £vw tò fôw ¡xete, ®na m| skotía ømâw kataláb+: kaì ` peripatôn \n t_ skotíŸ o[k oÂden poû øpágei. 36 %Evw tò fôw ¡xete, pisteúete e†w tò fôw, ®na u¥oì fvtòw génhsye.

` &Ihsoûw

Taûta \lálhsen ` &Ihsoûw, kaì ˙pelyWn \krúbh ˙p' a[tôn. Tosaûta dè a[toû shmeîa pepoihkótow ¡mprosyen a[tôn, o[k \písteuon e†w a[tón: 38 ®na ` lógow &Hsafiou toû prof}tou


37

12.22 12.22 12.22 12.23 12.25 12.26 12.26 12.30

12.33 12.34 12.34 12.35 12.35 12.36 12.36

*Erxetai ♦ *Erxetai ` kaì pálin ♦ ¡rxetai légousin ♦ kaì légousin ˙pekrínato ♦ ˙pokrínetai ˙polései ♦ ˙pollúei diakon_ tiw ♦ tiw diakon_ kaì \án ♦ \án a%uth = fvn| ♦ = fvn| a%uth

¡mellen ♦ æmellen a[t! ♦ o{n a[t! sù légeiw ♦ légeiw sù –ti mey' ømôn ♦ \n ømîn £vw ♦ qw %Evw ♦ ^Vw ` ♦—

227



ORV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

12.39 - 13.3

†ásomai

OSM

KATA IVANNHN plhrvy_, $on eÂpen, Kúrie, tíw \písteusen t_ ˙ko_ =môn; Kaì ` braxívn kuríou tíni ˙pekalúfyh; 39 Dià toûto o[k “dúnanto pisteúein, –ti pálin eÂpen &Hsafiaw, 40 Tetúflvken a[tôn toùw •fyalmoúw, kaì pepQrvken a[tôn t|n kardían: ®na m| Êdvsin toîw •fyalmoîw, kaì no}svsin t_ kardíŸ, kaì \pistrafôsin, kaì †ásvmai a[toúw. 41 Taûta eÂpen &Hsafiaw, –te eÂden t|n dójan a[toû, kaì \lálhsen perì a[toû. 42 %O mvw méntoi kaì \k tôn ˙rxóntvn polloì \písteusan e†w a[tón: ˙llà dià toùw Farisaíouw o[x qmológoun, ®na m| ˙posunágvgoi génvntai. 43 &Hgáphsan gàr t|n dójan tôn ˙nyrQpvn mâllon æper t|n dójan toû yeoû. 44

&Ihsoûw dè ¡krajen kaì eÂpen, Ô pisteúvn e†w \mé, o[ pisteúei e†w \mé, ˙ll' e†w tòn pémcantá me: 45 kaì ` yevrôn \mé, yevreî tòn pémcantá me. 46 &EgW fôw e†w tòn kósmon \l}luya, ®na pâw ` pisteúvn e†w \mé, \n t_ skotíŸ m| meín+. 47 Kaì \án tíw mou ˙koús+ tôn ]hmátvn kaì m| pisteús+, \gW o[ krínv a[tón: o[ gàr ‘lyon ®na krínv tòn kósmon, ˙ll' ®na sQsv tòn kósmon. 48 Ô ˙yetôn \mè kaì m| lambánvn tà ]}matá mou, ¡xei tòn krínonta a[tón: ` lógow $on \lálhsa, \keînow krineî a[tòn \n t_ \sxát+ =mérŸ. 49 %O ti \gW \j \mautoû o[k \lálhsa: ˙ll' ` pémcaw me pat}r, a[tów moi \ntol|n ¡dvken, tí eÊpv kaì tí lal}sv. 50 Kaì oÂda –ti = \ntol| a[toû zv| a†Qniów \stin: $a o{n lalô \gQ, kayWw eÊrhkén moi ` pat}r, o%utvw lalô.

13

Prò dè têw e^ ortêw toû Pásxa, e†dWw ` &Ihsoûw –ti % ra ®na metab_ \k toû kósmou \l}luyen a[toû = v toútou pròw tòn patéra, ˙gap}saw toùw †díouw toùw \n t! kósm~, e†w télow “gáphsen a[toúw. 2 Kaì deípnou genoménou, toû diabólou ædh beblhkótow e†w t|n kardían &Ioúda Símvnow &IskariQtou ®na a[tòn parad!, 3 e†dWw ` &Ihsoûw –ti pánta dédvken a[t! ` pat|r e†w tàw xeîraw, kaì –ti ˙pò yeoû \jêlyen 13.1 \l}luyen ♦ ‘lyen 13.2 genoménou ♦ ginoménou 13.2 &Ioúda Símvnow &IskariQtou ®na a[tòn parad! ♦ ®na paradoî a[tòn &Ioúdaw Símvnow &IskariQtou 13.3 ` &Ihsoûw ♦ — 13.3 dédvken ♦ ¡dvken

12.40 pepQrvken ♦ \pQrvsen 12.40 \pistrafôsin kaì †ásvmai ♦ strafôsin kaì †ásomai 12.41 –te ♦ –ti 12.44 ˙ll' ♦ ˙llà 12.47 pisteús+ ♦ fuláj+ 12.49 ¡dvken ♦ dédvken 12.50 lalô \gQ ♦ \gW lalô

228




OSM

OSN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

13.4 - 13.20

KATA IVANNHN kaì pròw tòn yeòn øpágei, 4 \geíretai \k toû deípnou, kaì tíyhsin tà ¥mátia, kaì labWn léntion diézvsen eâutón. 5 EÂta bállei %udvr e†w tòn niptêra, kaì ærjato níptein toùw pódaw tôn mayhtôn, kaì \kmássein t! lentí~ > ‘n diezvsménow. 6 *Erxetai o{n pròw Símvna Pétron: kaì légei a[t! \keînow, Kúrie, sú mou nípteiw toùw pódaw; 7 &Apekríyh &Ihsoûw kaì eÂpen a[t!, $O \gW poiô, sù o[k oÂdaw ƒrti, gnQs+ dè metà taûta. 8 Légei a[t! Pétrow, O[ m| níc+w toùw pódaw mou e†w tòn a†ôna. &Apekríyh a[t! ` &Ihsoûw, &Eàn m| nícv se, o[k ¡xeiw mérow met' \moû. 9 Légei a[t! Símvn Pétrow, Kúrie, m| toùw pódaw mou mónon, ˙llà kaì tàw xeîraw kaì t|n kefal}n. 10 Légei a[t! ` &Ihsoûw, Ô lelouménow o[ xreían ¡xei (h toùw pódaw nícasyai, ˙ll' ¡stin kayaròw –low: kaì ømeîw kayaroí \ste, ˙ll' o[xì pántew. 11 *H ͅ dei gàr tòn paradidónta a[tón: dià toûto eÂpen, O[xì pántew kayaroí \ste. 12

%O te o{n ¡nicen toùw pódaw a[tôn, kaì ¡laben tà ¥mátia a[toû, ˙napesWn pálin, eÂpen a[toîw, GinQskete tí pepoíhka ømîn; 13 Ûmeîw fvneîté me, Ô didáskalow, kaì Ô kúriow: kaì kalôw légete, e†mì gár. 14 E† o{n \gW ¡nica ømôn toùw pódaw, ` kúriow kaì ` didáskalow, kaì ømeîw •feílete ˙ll}lvn níptein toùw pódaw. 15 Ûpódeigma gàr ¡dvka ømîn, ®na kayWw \gW \poíhsa ømîn, kaì ømeîw poiête. 16 &Am|n ˙m|n légv ømîn, O[k ¡stin doûlow meízvn toû kuríou a[toû, o[dè ˙póstolow meízvn toû pémcantow a[tón. 17 E† taûta oÊdate, makárioí \ste \àn poiête a[tá. 18 O[ perì pántvn ømôn légv: \gW oÂda o¬w \jelejámhn: ˙ll' ®na = graf| plhrvy_, Ô trQgvn met' \moû tòn ƒrton \pêren \p' \mè t|n ptérnan a[toû. 19 &Ap' ƒrti légv ømîn prò toû genésyai, ®na, –tan génhtai, pisteúshte –ti \gQ e†mi. 20 &Am|n ˙m|n légv ømîn, Ô lambánvn \án tina pémcv, \mè lambánei: ` dè \mè lambánvn, lambánei tòn pémcantá me.


13.6 13.8 13.8 13.10 13.11

13.12 13.12 13.18 13.18 13.19

kaì ¡laben ♦ ˆkaì˜ ¡laben ˙napesWn ♦ kaì ˙népesen o¬w ♦ tínaw met' \moû ♦ mou –tan génhtai pisteúshte ♦ pisteúshte –tan génhtai 13.20 \án ♦ ƒn

kaì légei a[t! \keînow ♦ légei a[t! toùw pódaw mou ♦ mou toùw pódaw a[t! ` &Ihsoûw ♦ &Ihsoûw a[t! o[ xreían ¡xei (h ♦ o[k ¡xei xreían e† m| O[xì ♦ –ti O[xì

229



OSN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

13.21 - 13.37

OSO

KATA IVANNHN 21

Taûta e†pWn ` &Ihsoûw \taráxyh t! pneúmati, kaì \martúrhsen kaì eÂpen, &Am|n ˙m|n légv ømîn –ti e<w \j ømôn paradQsei me. 22 *Eblepon o{n e†w ˙ll}louw o¥ mayhtaí, ˙poroúmenoi perì tínow légei. 23 )Hn dè ˙nakeímenow e<w tôn mayhtôn a[toû \n t! kólp~ toû &Ihsoû, $on “gápa ` &Ihsoûw: 24 neúei o{n toút~ Símvn Pétrow puyésyai tíw ©n eÊh perì o˚ légei. 25 &EpipesWn dè \keînow o%utvw \pì tò stêyow toû &Ihsoû, légei a[t!, Kúrie, tíw \stin; 26 &A p o k r í n e t a i ` &Ihsoûw, &Ekeînów \stin > \gW bácaw tò cvmíon \pidQsv. Kaì \mbácaw tò cvmíon, dídvsin &IoúdŸ Símvnow &IskariQt+. 27 Kaì metà tò cvmíon, tóte e†sêlyen e†w \keînon ` Satanâw. Légei o{n a[t! ` &Ihsoûw, $O poieîw, poíhson táxion. 28 Toûto dè o[deìw ¡gnv tôn ˙nakeiménvn pròw tí eÂpen a[t!. 29 Tinèw gàr \dókoun, \peì tò glvss ó k o m o n eÂ xen ` &Ioúdaw, –ti légei a[t! ` &Ihsoûw, &Agórason @n xreían ¡xomen e†w t|n eôrt}n: (h toîw ptvxoîw ®na ti d!. 30 LabWn o{n tò cvmíon \keînow, e[yévw \jêlyen: ‘n dè núj. 31

%O te \jêlyen, légei ` &Ihsoûw, Nûn \dojásyh ` u¥òw toû ˙nyrQpou, kaì ` yeòw \dojásyh \n a[t!. 32 E† ` yeòw \dojásyh \n a[t!, kaì ` yeòw dojásei a[tòn \n eâut!, kaì e[yùw dojásei a[tón. 33 Teknía, ¡ti mikròn mey' ømôn e†mi. Zht}seté me, kaì kayWw eÂpon toîw &Ioudaíoiw –ti %Opou øpágv \gQ, ømeîw o[ dúnasye \lyeîn, kaì ømîn légv ƒrti. 34 &Entol|n kain|n dídvmi ømîn, ®na ˙gapâte ˙ll}louw: kayWw “gáphsa ømâw, ®na kaì ømeîw ˙gapâte ˙ll}louw. 35 &En toút~ gnQsontai pántew –ti \moì mayhtaí \ste, \àn ˙gáphn ¡xhte \n ˙ll}loiw. 36

Légei a[t! Símvn Pétrow, Kúrie, poû øpágeiw; &Apekríyh a[t! ` &Ihsoûw, %O pou øpágv, o[ dúnasaí moi nûn ˙kolouyêsai, %usteron dè ˙kolouy}seiw moi. 37 Légei a[t! 13.29 13.29 13.30 13.31 13.31 13.32

13.21 13.22 13.23 13.23 13.25 13.26 13.26 13.26 13.26 13.26

` ♦ ˆ`˜ o{n ♦ — dè ♦ — e<w ♦ e<w \k &EpipesWn dè ♦ &AnapesWn o{n ` ♦ ˆ`˜ bácaw ♦ bácv \pidQsv ♦ kaì dQsv a[t! Kaì \mbácaw ♦ Bácaw o{n dídvsin ♦ ˆlambánei kaì˜ dídvsin 13.26 &IskariQt+ ♦ &IskariQtou 13.28 dè ♦ ˆdè˜

13.32 13.33 13.36 13.36

` &Ioúdaw ♦ &Ioúdaw ` &Ihsoûw ♦ ˆ`˜ &Ihsoûw e[yévw \jêlyen ♦ \jêlyen e[yúw %Ote ♦ %O te o{n légei ` ♦ légei E† ` yeòw \dojásyh \n a[t! ♦ Ê† ` yeòw \dojásyh \n a[t!˜ eâut! ♦ a[t! øpágv \gQ ♦ \gW øpágv a[t! ` ♦ â[t!˜ %usteron dè ˙kolouy}seiw moi ♦ ˙kolouy}seiw dè %usteron

230




OSO

OSP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

13.38 - 14.15

KATA IVANNHN

Pétrow, Kúrie, dià tí o[ dúnamaí soi ˙kolouyêsai ƒrti; T|n cux}n mou øpèr soû y}sv. 38 &Apekríyh a[t! ` &Ihsoûw, T|n cux}n sou øpèr \moû y}seiw; &Am|n ˙m|n légv soi, o[ m| ˙léktvr fvn}s+ £vw o˚ ˙parn}s+ me tríw.

14


M| tarassésyv ømôn = kardía: pisteúete e†w tòn yeón, kaì e†w \mè pisteúete. 2 &En t_ o†kíŸ toû patrów mou monaì pollaí e†sin: e† dè m}, eÂpon ©n ømîn: Poreúomai e^ toimásai tópon ømîn. 3 Kaì \àn poreuyô e^ toimásv ømîn tópon, pálin ¡rxomai kaì paral}comai ømâw pròw \mautón: ®na –pou e†mì \gQ, kaì ømeîw ‘te. 4 Kaì –pou \gW øpágv oÊdate, kaì t|n `dòn oÊdate. 5 Légei a[t! Yvmâw, Kúrie, o[k oÊdamen poû øpágeiw: kaì pôw dunámeya t|n `dòn e†dénai; 6 Légei a[t! ` &Ihsoûw, &EgQ e†mi = `dòw kaì = ˙l}yeia kaì = zv}: o[deìw ¡rxetai pròw tòn patéra, e† m| di' \moû. 7 E† \gnQkeité me, kaì tòn patéra mou \gnQkeite ƒn: kaì ˙p' ƒrti ginQskete a[tón, kaì e^ vrákate a[tón. 8 Légei a[t! Fílippow, Kúrie, deîjon =mîn tòn patéra, kaì ˙rkeî =mîn. 9 Légei a[t! ` &Ihsoûw, Tosoûton xrónon mey' ømôn e†mi, kaì o[k ¡gnvkáw me, Fílippe; Ô e^ vrakWw \mé, e^ Qraken tòn patéra: kaì pôw sù légeiw, Deîjon =mîn tòn patéra; 10 O[ pisteúeiw –ti \gW \n t! patrí, kaì ` pat|r \n \moí \stin; Tà ]}mata $a \gW lalô ømîn, ˙p' \mautoû o[ lalô: ` dè pat|r ` \n \moì ménvn, a[tòw poieî tà ¡rga. 11 Pisteúeté moi –ti \gW \n t! patrí, kaì ` pat|r \n \moí: e† dè m}, dià tà ¡rga a[tà pisteúeté moi. 12 &Am|n ˙m|n légv ømîn, ` pisteúvn e†w \mé, tà ¡rga $a \gW poiô k˙keînow poi}sei, kaì meízona toútvn poi}sei: –ti \gW pròw tòn patéra mou poreúomai. 13 Kaì – ti ©n a†t}shte \n t! •nómatí mou, toûto poi}sv, ®na dojasy_ ` pat|r \n t! u¥!. 14 &Eán ti a†t}shté me \n t! •nómatí mou, \gW poi}sv. 15 &E à n ˙gapâté me, tàw 13.37 13.38 13.38 14.2 14.3 14.3 14.3 14.4 14.4 14.5 14.6 14.7

kaì e^toimásv = e^toimásai

14.7 \gnQkeite ƒn ♦ gnQsesye 14.9 Tosoûton xrónon ♦ Tosoút~ xrón~ 14.9 kaì pôw ♦ pôw 14.10 lalô ømîn ♦ légv ømîn 14.10 ` \n ♦ \n 14.10 a[tòw ♦ — 14.10 ¡rga ♦ ¡rga a[toû 14.11 a[tà pisteúeté moi ♦ a[tà pisteúete 14.12 mou ♦ —

Pétrow ♦ ` Pétrow &Apekríyh a[t! ` ♦ &Apokrínetai ˙parn}s+ ♦ ˙rn}s+ Poreúomai ♦ –ti poreúomai e^toimásv ♦ kaì e^toimásv ømîn tópon ♦ tópon ømîn paral}comai ♦ paral}mcomai \gW ♦ ˆ\gW˜ kaì t|n `dòn oÊdate ♦ t|n `dón kaì ♦ — ` ♦ ˆ`˜ \gnQkeité me ♦ \gnQkaté me

231



OSP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

14.16 - 14.31

OSQ

KATA IVANNHN

\ntolàw tàw \màw thr}sate. 16 Kaì \gW \rvt}sv tòn patéra, kaì ƒllon paráklhton dQsei ømîn, ®na mén+ mey' ømôn e†w tòn a†ôna, 17 tò pneûma têw ˙lhyeíaw, $o ` kósmow o[ dúnatai labeîn, –ti o[ yevreî a[tó, o[dè ginQskei a[tó. Ûmeîw dè ginQskete a[tó, –ti par' ømîn ménei, kaì \n ømîn ¡stai. 18 O[k ˙f}sv ømâw •rfanoúw: ¡rxomai pròw ømâw. 19 *Eti mikròn kaì ` kósmow me o[kéti yevreî, ømeîw dè yevreîté me: –ti \gW zô, kaì ømeîw z}sesye. 20 &En \keín+ t_ =mérŸ gnQsesye ømeîw –ti \gW \n t! patrí mou, kaì ømeîw \n \moí, kaì \gW \n ømîn. 21 Ô ¡xvn tàw \ntoláw mou kaì thrôn a[táw, \keînów \stin ` ˙gapôn me: ` dè ˙gapôn me, ˙gaphy}setai øpò toû patrów mou: kaì \gW ˙gap}sv a[tón, kaì \mfanísv a[t! \mautón. 22 Légei a[t! &Ioúdaw, o[x ` &IskariQthw, Kúrie, kaì tí gégonen –ti =mîn mélleiw \mfanízein seautón, kaì o[xì t! kósm~; 23 &Apekríyh &Ihsoûw kaì eÂpen a[t!, &Eán tiw ˙gapÅ me, tòn lógon mou thr}sei, kaì ` pat}r mou ˙gap}sei a[tón, kaì pròw a[tòn \leusómeya, kaì mon|n par' a[t! poi}somen. 24 Ô m| ˙gapôn me, toùw lógouw mou o[ threî: kaì ` lógow $on ˙koúete o[k ¡stin \mów, ˙llà toû pémcantów me patrów. 25

Taûta lelálhka ømîn par' ømîn ménvn. 26 Ô dè paráklhtow, tò pneûma tò ßgion, $o pémcei ` pat|r \n t! •nómatí mou, \keînow ømâw didájei pánta, kaì øpomn}sei ømâw pánta $a eÂpon ømîn. 27 E†r}nhn ˙fíhmi ømîn, e†r}nhn t|n \m|n dídvmi ømîn: o[ kayWw ` kósmow dídvsin, \gW dídvmi ømîn. M| tarassésyv ømôn = kardía, mhdè deiliátv. 28 &Hkoúsate –ti \gW eÂpon ømîn, Ûpágv kaì ¡rxomai pròw ømâw. E† “gapâté me, \xárhte ƒn –ti eÂpon, Poreúomai pròw tòn patéra: –ti ` pat}r mou meízvn moú \stin. 29 Kaì nûn eÊrhka ømîn prìn genésyai: ®na, –tan génhtai, pisteúshte. 30 O[kéti pollà lal}sv mey' ømôn: ¡rxetai gàr ` toû kósmou ƒrxvn, kaì \n \moì o[k ¡xei o[dén: 31 ˙ll' ®na gn! ` kósmow –ti ˙gapô tòn patéra, kaì 14.15 14.16 14.16 14.16 14.17 14.17 14.19

14.20 14.21 14.22 14.23 14.26 14.28 14.28

thr}sate ♦ thr}sete Kaì \gW ♦ K˙gW mén+ ♦ — a†ôna ♦ a†ôna ” ginQskei a[tó ♦ ginQskei dè ♦ — z}sesye ♦ z}sete

kaì \gW ♦ k˙gW kaì \gW ♦ k˙gW kaì tí ♦ ˆkaì˜ tí poi}somen ♦ poihsómeya ømîn ♦ ømîn ˆ\gQ˜ eÂpon Poreúomai ♦ poreúomai mou meízvn ♦ meízvn

232




OSQ

OSR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

15.1 - 15.18

KATA IVANNHN kayWw \neteílató moi ` pat}r, o%utvw poiô. &Egeíresye, ƒgvmen \nteûyen.

15


&EgQ e†mi = ƒmpelow = ˙lhyin}, kaì ` pat}r mou ` gevrgów \stin. 2 Pân klêma \n \moì m| féron karpón, aÊrei a[tó: kaì pân tò karpòn féron, kayaírei a[tó, ®na pleíona karpòn fér+. 3 *Hdh ømeîw kayaroí \ste dià tòn lógon $on lelálhka ømîn. 4 Meínate \n \moí, k˙gW \n ømîn. KayWw tò klêma o[ dúnatai karpòn férein ˙f' eâutoû, \àn m| meín+ \n t_ ˙mpél~, o%utvw o[dè ømeîw, \àn m| \n \moì meínhte. 5 &EgQ e†mi = ƒmpelow, ømeîw tà kl}mata. Ô ménvn \n \moí, k˙gW \n a[t!, o˚tow férei karpòn polún: –ti xvrìw \moû o[ dúnasye poieîn o[dén. 6 &Eàn m} tiw meín+ \n \moí, \bl}yh ¡jv qw tò klêma, kaì \jhrányh, kaì sunágousin a[tà kaì e†w tò pûr bállousin, kaì kaíetai. 7 &Eàn meínhte \n \moí, kaì tà ]}matá mou \n ømîn meín+, $o \àn yélhte a†t}sesye, kaì gen}setai ømîn. 8 &En toút~ \dojásyh ` pat}r mou, ®na karpòn polùn férhte: kaì gen}sesye \moì mayhtaí. 9 KayWw “gáphsén me ` pat}r, k˙gW “gáphsa ømâw: meínate \n t_ ˙gáp+ t_ \m_. 10 &Eàn tàw \ntoláw mou thr}shte, meneîte \n t_ ˙gáp+ mou: kayWw \gW tàw \ntolàw toû patrów mou tet}rhka, kaì ménv a[toû \n t_ ˙gáp+. 11 Taûta lelálhka ømîn, ®na = xarà = \m| \n ømîn meín+, kaì “ xarà ømôn plhrvy_. 12 A%uth \stìn = \ntol| = \m}, ®na ˙gapâte ˙ll}louw, kayWw “gáphsa ømâw. 13 Meízona taúthw ˙gáphn o[deìw ¡xei, ®na tiw t|n cux|n a[toû y_ øpèr tôn fílvn a[toû. 14 Ûmeîw fíloi mou \sté, \àn poiête –sa \gW \ntéllomai ømîn. 15 O[kéti ømâw légv doúlouw, –ti ` doûlow o[k oÂden tí poieî a[toû ` kúriow: ømâw dè eÊrhka fílouw, –ti pánta $a ækousa parà toû patrów mou \gnQrisa ømîn. 16 O[x ømeîw me \jeléjasye, ˙ll' \gW \jelejámhn ømâw, kaì ¡yhka ømâw, ®na ømeîw øpághte kaì karpòn férhte, kaì ` karpòw ømôn mén+: ®na – ti ©n a†t}shte tòn patéra \n t! •nómatí mou, d! ømîn. 17 Taûta \ntéllomai ømîn, ®na ˙gapâte ˙ll}louw. 18 E† ` kósmow ømâw miseî, ginQskete –ti \mè prôton ømôn memíshken. 15.8 15.9 15.11 15.14 15.15

15.2

pleíona karpòn ♦ karpòn pleíona 15.4 meín+ ♦ mén+ 15.4 meínhte ♦ ménhte 15.6 meín+ ♦ mén+ 15.7 a†t}sesye ♦ a†t}sasye

dQ+

gen}sesye ♦ génhsye “gáphsa ømâw ♦ ømâw “gáphsa meín+ ♦ ” –sa ♦ $a ømâw légv ♦ légv ømâw

233



OSR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

15.19 - 16.10

OSS

KATA IVANNHN

19

E† \k toû kósmou ‘te, ` kósmow ©n tò Êdion \fílei: –ti dè \k toû kósmou o[k \sté, ˙ll' \gW \jelejámhn ømâw \k toû kósmou, dià toûto miseî ømâw ` kósmow. 20 Mnhmoneúete toû lógou o˚ \gW eÂpon ømîn, O[k ¡stin doûlow meízvn toû kuríou a[toû. E† \mè \dívjan, kaì ømâw diQjousin: e† tòn lógon mou \t}rhsan, kaì tòn øméteron thr}sousin. 21 &Allà taûta pánta poi} s o u s i n ømîn dià tò ªnomá mou, –ti o[k oÊdasin tòn pémcantá me. 22 E† m| ‘lyon kaì \lálhsa a[toîw, a^martían o[k eÂxon: nûn dè prófasin o[k ¡xousin perì têw a^ martíaw a[tôn. 23 Ô \mè misôn, kaì tòn patéra mou miseî. 24 E† tà ¡rga m| \poíhsa \n a[toîw $a o[deìw ƒllow pepoíhken, a^martían o[k eÊxon: nûn dè kaì e^vrákasin kaì memis}kasin kaì \mè kaì tòn patéra mou. 25 &All' ®na plhrvy_ ` lógow ` gegramménow \n t! nóm~ a[tôn –ti &Emíshsán me dvreán. 26

%O tan dè ¡ly+ ` paráklhtow, $on \gW pémcv ømîn parà toû patrów, tò pneûma têw ˙lhyeíaw, $o parà toû patròw \kporeúetai, \keînow martur}sei perì \moû: 27 kaì ømeîw dè martureîte, –ti ˙p' ˙rxêw met' \moû \ste.

16

Taût a lelálhka ømîn, ®na m| skand al is yêt e. 2 &AposunagQgouw poi}sousin ømâw: ˙ll' ¡rxetai % vra, ®na pâw ` ˙pokteínaw ømâw dój+ latreían prosférein t! ye!. 3 Kaì taûta poi}sousin, –ti o[k ¡gnvsan tòn patéra o[dè % ra, \mé. 4 &Allà taûta lelálhka ømîn, ®na –tan ¡ly+ = v mnhmoneúhte a[tôn, –ti \gW eÂpon ømîn. Taûta dè ømîn \j ˙rxêw o[k eÂpon, –ti mey' ømôn æmhn. 5 Nûn dè øpágv pròw tòn pémcantá me, kaì o[deìw \j ømôn \rvtÅ me, Poû øpágeiw; 6 &All' –ti taûta lelálhka ømîn, = lúph pepl}rvken ømôn t|n kardían. 7 &All' \gW t|n ˙l}yeian légv ømîn: sumférei ømîn ®na \gW ˙pélyv: \àn gàr \gW m| ˙pélyv, ` paráklhtow o[k \leúsetai pròw ømâw: \àn dè poreuyô, pémcv a[tòn pròw ømâw. 8 Kaì \lyWn \keînow \légjei tòn kósmon perì a^martíaw kaì perì dikaiosúnhw kaì perì krísevw: 9 perì a^ martíaw mén, –ti o[ pisteúousin e†w \mé: 10 perì dikaiosúnhw dé, –ti pròw tòn

15.21 15.22 15.24 15.24 15.25

15.25 15.26 16.4 16.7

ømîn ♦ e†w ømâw eÂxon ♦ eÊxosan pepoíhken ♦ \poíhsen eÊxon ♦ eÊxosan gegramménow \n ♦ \n

–ti ♦ gegramménow –ti dè ♦ — % ♦ vra % a[tôn vra \gW m| ♦ m|

234




OSS

OST


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

16.11 - 16.25

KATA IVANNHN

patéra mou øpágv, kaì o[kéti yevreîté me: 11 perì dè krísevw, –ti ` ƒrxvn toû kósmou toútou kékritai. 12 *Eti pollà ¡xv légein ømîn, ˙ll' o[ dúnasye bastázein ƒrti. 13 %O tan dè ¡ly+ \keînow, tò pneûma têw ˙lhyeíaw, `dhg}sei ømâw e†w pâsan t|n ˙l}yeian: o[ gàr lal}sei ˙f' eâutoû, ˙ll' –sa ©n ˙koús+ lal}sei, kaì tà \rxómena ˙naggeleî ømîn. 14 &Ekeînow \mè dojásei, –ti \k toû \moû l}cetai, kaì ˙naggeleî ømîn. 15 Pánta –sa ¡xei ` pat|r \má \stin: dià toûto eÂpon, –ti \k toû \moû lambánei, kaì ˙naggeleî ømîn. 16 Mikròn kaì o[ yevreîté me, kaì pálin mikròn kaì ªcesyé me, –ti øpágv pròw tòn patéra. 17 EÂpon o{n \k tôn mayhtôn a[toû pròw ˙ll}louw, Tí \stin toûto $o légei =mîn, Mikròn kaì o[ yevreîté me, kaì pálin mikròn kaì ªcesyé me; kaí –ti &EgW øpágv pròw tòn patéra; 18 *Elegon o{n, Toûto tí \stin $o légei, tò mikrón; O[k oÊdamen tí laleî. 19 *Egnv o{n ` &Ihsoûw –ti æyelon a[tòn \rvtÅn, kaì eÂpen a[toîw, Perì toútou zhteîte met' ˙ll}lvn, –ti eÂpon, Mikròn kaì o[ yevreîté me, kaì pálin mikròn kaì ªcesyé me; 20 &A m | n ˙m|n légv ømîn –ti klaúsete kaì yr h n } s e t e ømeîw, ` dè kósmow xar}setai: ømeîw dè luphy}sesye, ˙ll' = lúph ømôn e†w xaràn gen}setai. 21 ^H % ra a[têw: –tan dè gun| –tan tíkt+ lúphn ¡xei, –ti ‘lyen = v genn}s+ tò paidíon, o[kéti mnhmoneúei têw ylícevw, dià t|n xaràn –ti \genn}yh ƒnyrvpow e†w tòn kósmon. 22 Kaì ømeîw o{n lúphn mèn nûn ¡xete: pálin dè ªcomai ømâw, kaì xar}setai ømôn = kardía, kaì t|n xaràn ømôn o[deìw aÊrei ˙f' ømôn. 23 Kaì \n \keín+ t_ =mérŸ \mè o[k \rvt}sete o[dén. &Am|n ˙m|n légv ømîn –ti –sa ƒn a†t}shte tòn patéra \n t! •nómatí mou, dQsei ømîn. 24 %Evw ƒrti o[k &+t}sate o[dèn \n t! •nómatí mou: a†teîte, kaì l}cesye, ®na = xarà ømôn ” peplhrvménh. 25


% ra Taûta \n paroimíaiw lelálhka ømîn: ˙ll' ¡rxetai v –te o[kéti \n paroimíaiw lal}sv ømîn, ˙llà parrhsíŸ perì 16.17 &EgW ♦ — 16.18 Toûto tí \stin $o légei ♦ Tí \stin toûto ˆ$o légei˜ 16.19 o{n ` ♦ ˆ`˜ 16.20 dè luphy}sesye ♦ luphy}sesye 16.22 lúphn mèn nûn ♦ nûn mèn lúphn 16.23 –ti –sa ƒn ♦ ƒn ti 16.24 l}cesye ♦ l}mcesye 16.25 ˙ll' ♦ —

16.10 mou ♦ — 16.12 légein ømîn ♦ ømîn légein 16.13 e†w pâsan t|n ˙l}yeian ♦ \n t_ ˙lhyeíŸ pás+ 16.13 ©n ˙koús+ ♦ ˙koúsei 16.14 l}cetai ♦ l}mcetai 16.16 o[ ♦ o[kéti 16.16 –ti øpágv pròw tòn patéra ♦ — 16.17 EÂpon ♦ eÂpan

235



OST


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

16.26 - 17.9

OSU

KATA IVANNHN toû patròw ˙naggelô ømîn. 26 &E n \k eí n + t_ =mérŸ \n t! •nómatí mou a†t}sesye: kaì o[ légv ømîn –ti \gW \rvt}sv tòn patéra perì ømôn: 27 a[tòw gàr ` pat|r fileî ømâw, –ti ømeîw \mè pefil}kate, kaì pepisteúkate –ti \gW parà toû yeoû \jêlyon. 28 &Ejêlyon parà toû patrów, kaì \l}luya e†w tòn kósmon: pálin ˙fíhmi tòn kósmon, kaì poreúomai pròw tòn patéra. 29 Légousin a[t! o¥ mayhtaì a[toû, *Ide, nûn parrhsíŸ laleîw, kaì paroimían o[demían légeiw. 30 Nûn oÊdamen –ti oÂdaw pánta, kaì o[ xreían ¡xeiw ®na tíw se \rvtÅ: \n toút~ pisteúomen –ti ˙pò yeoû \jêlyew. 31 &Apekríyh a[toîw % ra kaì nûn ` &Ihsoûw, *Arti pisteúete; 32 &Idoú, ¡rxetai v \l}luyen, ®na skorpisyête £kastow e†w tà Êdia, kaì \mè mónon ˙fête: kaì o[k e†mì mónow, –ti ` pat|r met' \moû \stin. 33 Taûta lelálhka ømîn, ®na \n \moì e†r}nhn ¡xhte. &En t! kósm~ ylícin ¡xete: ˙llà yarseîte, \gW neníkhka tòn kósmon.

17

Taût a \l ál hs en ` &Ihsoûw, kaì \pêr en toùw •fyalmoùw a[toû e†w tòn o[ranón, kaì eÂpen, Páter, % ra: dójasón sou tòn u¥ón, ®na kaì ` u¥ów sou \l}luyen = v 2 dojás+ se: kayWw ¡dvkaw a[t! \jousían páshw sarków, ®na pân $o dédvkaw a[t!, dQsei a[toîw zv|n a†Qnion. 3 A%uth dé \stin = a†Qniow zv}, ®na ginQskvsín se tòn mónon ˙lhyinòn yeón, kaì $on ˙pésteilaw &Ihsoûn xristón. 4 &EgQ se \dójasa \pì têw gêw: tò ¡rgon \teleívsa $o dédvkáw moi ®na poi}sv. 5 Kaì nûn dójasón me sú, páter, parà seaut! t_ dój+ " eÂxon prò toû tòn kósmon eÂnai parà soí. 6 &Efanérvsá sou tò ªnoma toîw ˙nyrQpoiw o¬w dédvkáw moi \k toû kósmou: soì ‘san, kaì \m o ì a[toùw dédvkaw: kaì tòn lógon sou tethr}kasin. 7 Nûn ¡gnvkan –ti pánta –sa dédvkáw moi, parà soû \stin: 8 –ti tà ]}mata $a dédvkáw moi, dédvka a[toîw: kaì a[toì ¡labon, kaì ¡gnvsan ˙lhyôw –ti parà soû \jêlyon, kaì \písteusan –ti sú me ˙pésteilaw. 9 &EgW perì a[tôn \rvtô: o[

16.25 16.27 16.29 16.29 16.31 16.32 16.32 17.1 17.1

17.1 17.2 17.4 17.6 17.6 17.6 17.6 17.7 17.8

˙naggelô ♦ ˙paggelô toû ♦ ˆtoû˜ a[t! ♦ — parrhsíŸ ♦ \n parrhsíŸ ` ♦— nûn ♦ — kaì \mè ♦ k˙mè ` &Ihsoûw kaì \pêren ♦ &Ihsoûw kaì \páraw kaì eÂpen ♦ eÂpen

kaì ` u¥ów sou ♦ ` u¥òw dQsei ♦ dQs+ \teleívsa ♦ teleiQsaw dédvkáw moi ♦ ¡dvkáw moi kaì \moì ♦ k˙moì dédvkaw kaì ♦ ¡dvkaw kaì tethr}kasin ♦ tet}rhkan \stin ♦ e†sin dédvkáw ♦ ¡dvkáw

236




OSU

OSV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

17.10 - 17.26

KATA IVANNHN


perì toû kósmou \rvtô, ˙llà perì @n dédvkáw moi, –ti soí e† s i n : 10 kaì tà \mà pánta sá \stin, kaì tà sà \m á : kaì dedójasmai \n a[toîw. 11 Kaì o[kéti e†mì \n t! kósm~, kaì o˚toi \n t! kósm~ e†sín, kaì \gW prów se ¡rxomai. Páter ßgie, t}rhson a[toùw \n t! •nómatí sou, > dédvkáw moi, ®na „sin £n, kayWw =meîw. 12 %O te æmhn met' a[tôn \n t! kósm~, \gW \t}roun a[toùw \n t! •nómatí sou: o¬w dédvkáw moi, \fúlaja, kaì o[deìw \j a[tôn ˙pQleto, e† m| ` u¥òw têw ˙pvleíaw, ®na = graf| plhrvy_. 13 Nûn dè prów se ¡rxomai, kaì taûta lalô \n t! kósm~, ®na ¡xvsin t|n xaràn t|n \m|n peplhrvménhn \n a[toîw. 14 &EgW dédvka a[toîw tòn lógon sou, kaì ` kósmow \míshsen a[toúw, –ti o[k e†sìn \k toû kósmou, kayWw \gW o[k e†mì \k toû kósmou. 15 O[k \rvtô ®na ƒr+w a[toùw \k toû kósmou, ˙ll' ®na thr}s+w a[toùw \k toû ponhroû. 16 &Ek toû kósmou o[k e† s í n , kayWw \gW \k toû kósmou o[k e†mí. 17 Âgíason a[toùw \n t_ ˙lhyeíŸ sou: ` lógow ` sòw ˙l}yeiá \s t i n . 18 KayWw \mè ˙pésteilaw e†w tòn kósmon, k˙gW ˙pésteila a[toùw e†w tòn kósmon. 19 Kaì øpèr a[tôn \gW a^giázv \mautón, ®na kaì a[toì „sin =giasménoi \n ˙lhyeíŸ. 20 O [ per ì toútvn dè \rvtô mónon, ˙llà kaì perì tôn pisteuóntvn dià toû lógou a[tôn e†w \mé: 21 ®na pántew ¢n „sin: kayWw sú, páter, \n \moí, k˙gW \n soí, ®na kaì a[toì \n =mîn ¢n „sin: ®na ` kósmow pisteús+ –ti sú me ˙pésteilaw. 22 Kaì \gW t|n dójan ÷n dédvkáw moi, dédvka a[toîw, ®na „sin £n, kayWw =meîw £n \smen. 23 &EgW \n a[toîw, kaì sù \n \moí, ®na „sin teteleivménoi e†w £n, kaì ®na ginQsk+ ` kósmow –ti sú me ˙pésteilaw, kaì “gáphsaw a[toúw, kayWw \mè “gáphsaw. 24 Páter, o%uw dédvkáw moi, yélv ®na –pou e†mì \gQ, k˙keînoi „sin met' \moû: ®na yevrôsin t|n dójan t|n \m}n, ÷n ¡dvkáw moi, –ti “gáphsáw me prò katabolêw kósmou. 25 Páter díkaie, kaì ` kósmow se o[k ¡gnv, \gW dé se ¡gnvn, kaì o˚toi ¡gnvsan –ti sú me ˙pésteilaw: 26 kaì \gnQrisa a[toîw tò ªnomá sou, 17.19 17.21 17.21 17.22 17.22 17.23 17.24 17.24

17.11 17.11 17.12 17.12 17.12 17.13 17.16

o˚toi ♦ a[toì kaì \gW ♦ k˙gW \n t! kósm~ ♦ — o¬w ♦ > moi ♦ moi kaì a[toîw ♦ eâutoîw \k toû kósmou o[k e†mí ♦ o[k e†mì \k toû kósmou 17.17 sou ♦ —

dédvkáw

kaì a[toì „sin ♦ „sin kaì a[toì =mîn ¢n ♦ =mîn pisteús+ ♦ pisteú+ Kaì \gW ♦ k˙gW \smen ♦ — kaì ®na ♦ ®na o%uw ♦ $o ¡dvkáw ♦ dédvkáw

237



OSV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

18.1 - 18.14

OTM

KATA IVANNHN kaì gnvrísv: ®na = ˙gáph, ÷n “gáphsáw me, \n a[toîw ”, k˙gW \n a[toîw.

18

sun}xyh kaì

Taûta e†pWn ` &Ihsoûw \jêlyen sùn toîw mayhtaîw a[toû péran toû xeimárrou tôn Kédrvn, –pou ‘n kêpow, e†w $on e†sêlyen a[tòw kaì o¥ mayhtaì a[toû. 2 *H ͅ dei dè kaì &Ioúdaw, ` paradidoùw a[tón, tòn tópon: –ti pollákiw sun}xyh ` &Ihsoûw \keî metà tôn mayhtôn a[toû. 3 Ô o{n &I o ú d a w , labWn t|n speîran, kaì \k tôn ˙rxierévn kaì Farisaívn øphrétaw, ¡rxetai \keî metà fanôn kaì lampádvn kaì –plvn. 4 &Ihsoûw o{n, e†dWw pánta tà \rxómena \p' a[tón, \jelyWn eÂpen a[toîw, Tína zhteîte; 5 &Apekríyhsan a[t!, &Ihsoûn tòn Nazvraîon. Légei a[toîw ` &Ihsoûw, &EgQ e†mi. E¥st}kei dè kaì &Ioúdaw ` paradidoùw a[tòn met' a[tôn. 6 ^Vw o{n eÂpen a[toîw –ti &EgQ e†mi, ˙pêlyon e†w tà •písv, kaì ¡peson xamaí. 7 Pálin o{n a[toùw \phrQthsen, Tína zhteîte; O¥ dè eÂpon, &Ihsoûn tòn Nazvraîon. 8 &Apekríyh &Ihsoûw, EÂpon ømîn –ti \gQ e†mi: e† o{n \mè zhteîte, ƒfete toútouw øpágein: 9 ®na plhrvy_ ` lógow $on eÂpen –ti O¬w dédvkáw moi, o[k ˙pQlesa \j a[tôn o[déna. 10 Símvn o{n Pétrow ¡xvn máxairan e®lkusen a[t}n, kaì ¡paisen tòn toû ˙rxierévw & doûlon, kaì ˙pékocen a[toû tò vtíon tò dejión. )Hn dè ªnoma 11 t! doúl~ Málxow. EÂpen o{n ` &Ihsoûw t! Pétr~, Bále t|n máxairán sou e†w t|n y}khn: tò pot}rion $o dédvkén moi ` pat}r, o[ m| pív a[tó; 12

^H o{n speîra kaì ` xilíarxow kaì o¥ øphrétai tôn &Ioudaívn sunélabon tòn &Ihsoûn, kaì ¡dhsan a[tón, 13 kaì ˙p}gagon a[tòn pròw %Annan prôton: ‘n gàr penyeròw toû Kaïáfa, $ow ‘n ˙rxiereùw toû \niautoû \keínou. 14 )Hn dè Kaïáfaw ` sumbouleúsaw toîw &Ioudaíoiw, –ti sumférei £na ƒnyrvpon ˙polésyai øpèr toû laoû.

` ♦— tôn ♦ toû ` &Ihsoûw ♦ &Ihsoûw Farisaívn ♦ \k tôn Farisaívn \jelyWn eÂpen ♦ \jêlyen kaì légei 18.5 ` &Ihsoûw ♦ — 18.6 –ti ♦ —

18.6 ¡peson ♦ ¡pesan 18.7 a[toùw \phrQthsen ♦ \phrQthsen a[toúw 18.7 eÂpon ♦ eÂpan & & 18.10 vtíon ♦ vtárion 18.11 sou ♦ — 18.13 ˙p}gagon a[tòn ♦ ægagon 18.14 ˙polésyai ♦ ˙poyaneîn

18.1 18.1 18.2 18.3 18.4

238




OTM

OTN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

18.15 - 18.28

KATA IVANNHN 15

&Hkoloúyei dè t! &Ihsoû Símvn Pétrow, kaì ` ƒllow mayht}w. Ô dè mayht|w \keînow ‘n gnvstòw t! ˙rxiereî, kaì suneisêlyen t! &Ihsoû e†w t|n a[l|n toû ˙rxierévw: 16 ` dè Pétrow e¥st}kei pròw t_ yúrŸ ¡jv. &Ejêlyen o{n ` mayht|w ` ƒllow –w ‘n gnvstòw t! ˙rxiereî, kaì eÂpen t_ yurvr!, kaì e†s}gagen tòn Pétron. 17 Légei o{n = paidískh = yurvròw t! Pétr~, M| kaì sù \k tôn mayhtôn eÂ toû ˙nyrQpou toútou; Légei \keînow, O[k e†mí. 18 E¥st}keisan dè o¥ doûloi kaì o¥ øphrétai ˙nyrakiàn pepoihkótew, –ti cúxow ‘n, kaì \y e r m a í n o n t o : ‘n dè met' a[tôn ` Pétrow e^ stWw kaì yermainómenow. 19

Ô o{n ˙rxiereùw “rQthsen tòn &Ihsoûn perì tôn mayhtôn a[toû, kaì perì têw didaxêw a[toû. 20 &Apekríyh a[t! ` &Ihsoûw, &EgW parrhsíŸ \lálhsa t! kósm~: \gW pántote \dídaja \n sunagvg_ kaì \n t! ¥er!, –pou pántote o¥ &Ioudaîoi sunérxontai, kaì \n krupt! \lálhsa o[dén. 21 Tí me \pervtÅw; &EperQthson toùw ˙khkoótaw, tí \lálhsa a[toîw: Êde, o˚toi oÊdasin $a eÂpon \gQ. 22 Taûta dè a[toû e†póntow, e<w tôn øphretôn paresthkWw ¡dvken ]ápisma t! &Ihsoû, e†pQn, O%utvw ˙pokrín+ t! ˙rxiereî; 23 &Apekríyh a[t! ` &Ihsoûw, E† kakôw \lálhsa, martúrhson perì toû kakoû: e† dè kalôw, tí me déreiw; 24 &Apésteilen a[tòn ` *Annaw dedeménon pròw Kaïáfan tòn ˙rxieréa. 25

)Hn dè Símvn Pétrow e^stWw kaì yermainómenow: eÂpon o{n a[t!, M| kaì sù \k tôn mayhtôn a[toû eÂ; &Hrn}sato o{n \keînow, kaì eÂpen, O[k e†mí. 26 Légei e<w \k tôn doúlvn toû & ˙rxierévw, suggen|w çn o˚ ˙pékocen Pétrow tò vtíon, O[k \gQ 27 se eÂdon \n t! k}p~ met' a[toû; Pálin o{n “rn}sato ` Pétrow, kaì e[yévw ˙léktvr \fQnhsen. 28


*A g o u s i n o{n tòn &Ihsoûn ˙pò toû Kaïáfa e†w tò praitQrion: ‘n dè prvfi, kaì a[toì o[k e†sêlyon e†w tò

prvfia

18.20 pántote o¥ ♦ pántew o¥ 18.21 \pervtÅw &EperQthson ♦ \rvtÅw &ErQthson 18.22 tôn øphretôn paresthkWw ♦ paresthkWw tôn øphretôn 18.23 ` ♦ — 18.24 a[tòn ♦ o{n a[tòn 18.25 o{n \keînow ♦ \keînow 18.27 ` ♦ —

18.15 ` ƒllow ♦ ƒllow 18.16 –w ‘n gnvstòw t! ˙rxiereî ♦ ` gnvstòw toû ˙rxierévw 18.17 = paidískh = yurvròw t! Pétr~ ♦ t! Pétr~ = paidískh = yurvrów 18.18 met' a[tôn ` Pétrow ♦ kaì ` Pétrow met' a[tôn 18.20 ` ♦ — 18.20 \lálhsa t! ♦ lelálhka t!

239



OTN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

18.29 - 18.40

OTO

KATA IVANNHN

praitQrion, ®na m| mianyôsin, ˙ll' ®na fágvsin tò Pásxa. 29 &E j ê l yen o{n ` Pilátow pròw a[toúw, kaì eÂpen, Tína kathgo r í a n férete katà toû ˙nyrQpou toútou; 30 &Apekríyhsan kaì eÂpon a[t!, E† m| ‘n o˚tow kakopoiów, o[k ƒn soi paredQkamen a[tón. 31 EÂpen o{n a[toîw ` Pilátow, Lábete a[tòn ømeîw, kaì katà tòn nómon ømôn krínate a[tón. EÂpon o{n a[t! o¥ &Ioudaîoi, ^Hmîn o[k ¡jestin ˙pokteînai o[déna: 32 ®na ` lógow toû &Ihsoû plhrvy_, $on eÂpen, shmaínvn poí~ yanát~ æmellen ˙poyn§skein. 33

` &Ihsoûw

E†sêlyen o{n e†w tò praitQrion pálin ` Pilátow, kaì \fQnhsen tòn &Ihsoûn, kaì eÂpen a[t!, Sù eÂ ` basileùw tôn &Ioudaívn; 34 &Apekríyh a[t! ` &Ihsoûw, &Af' eâutoû sù toûto légeiw, (h ƒlloi soi eÂpon perì \moû; 35 &Apekríyh ` Pilátow, M}ti \gW &Ioudaîów e†mi; Tò ¡ynow tò sòn kaì o¥ ˙rxiereîw parédvkán se \moí: tí \poíhsaw; 36 &Apekríyh &Ihsoûw, ^H basileía = \m| o[k ¡stin \k toû kósmou toútou: e† \k toû kósmou toútou ‘n = basileía = \m}, o¥ øphrétai ƒn o¥ \moì “gvnízonto, ®na m| paradoyô toîw &Ioudaíoiw: nûn dè = basileía = \m | o[k ¡stin \nteûyen . 37 E†pen o{n a[t! ` Pilátow, O[koûn basileùw eÂ sú; &Apekríyh &Ihsoûw, Sù légeiw, –ti basileúw e†mi \gQ. &EgW e†w toûto gegénnhmai, kaì e†w toûto \l}luya e†w tòn kósmon, ®na martur}sv t_ ˙lhyeíŸ. Pâw ` çn \k têw ˙lhyeíaw ˙koúei mou têw fvnêw. 38 Légei a[t! ` Pilátow, Tí \stin ˙l}yeia; Kaì toûto e†pQn, pálin \jêlyen pròw toùw &Ioudaíouw, kaì légei a[toîw, &EgW o[demían a†tían eørískv \n a[t!. 39 *Estin dè sun}yei a ømîn, ®na £na ømîn ˙polúsv \n t! Pásxa: boúlesye o{n ømîn ˙polúsv tòn basiléa tôn &Ioudaívn; 40 &Ekraúgasan o{n pálin pántew, légontew, M| toûton, ˙llà tòn Barabbân: ‘n dè ` Barabbâw l+st}w. ƒn ♦ — ®na ♦ ˆƒn˜ ®na &Ihsoûw ♦ ` &Ihsoûw e†mi \gQ ♦ e†mi a†tían eørískv \n a[t! ♦ eørískv \n a[t! a†tían 18.39 ømîn ˙polúsv \n ♦ ˙polúsv ømîn \n 18.39 ømîn ˙polúsv tòn ♦ ˙polúsv ømîn tòn 18.40 pántew ♦ — 18.36 18.36 18.37 18.37 18.38

18.28 18.29 18.29 18.29 18.30 18.30 18.31 18.33

˙ll' ®na ♦ ˙llà pròw ♦ ¡jv pròw eÂpen ♦ fhsín katà ♦ ˆkatà˜ eÂpon ♦ eÂpan kakopoiów ♦ kakòn poiôn o{n a[t! ♦ a[t! e†w tò praitQrion pálin ♦ pálin e†w tò praitQrion 18.34 a[t! ` ♦ — 18.34 &Af' eâutoû ♦ &Apò seautoû 18.34 soi eÂpon ♦ eÂpón soi

240




OTO

OTP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

19.1 - 19.14

KATA IVANNHN

19

Tót e o{n ¡lab en ` Pil át ow tòn &Ihsoûn, kaì \mastígvsen. 2 Kaì o¥ stratiôtai pléjantew stéfanon \j ˙kanyôn \péyh k a n a[toû t_ kefal_, kaì ¥mátion porfuroûn periébalon a[tón, 3 kaì ¡legon, Xaîre, ` basileùw tôn &Ioudaívn: kaì \dídoun a[t! ]apísmata. 4 &Ejêlyen o{n pálin ¡jv ` Pilátow, kaì légei a[toîw, *Ide, ƒgv ømîn a[tòn ¡j v , ®na gnôte –ti \n a[t! o[demían a†tían eørískv. 5 &Ejêlyen o{n ` &Ihsoûw ¡jv, forôn tòn ˙kányinon stéfanon kaì tò porfuroûn ¥mátion. Kaì légei a[toîw, *Ide, ` ƒnyrvpow. 6 %O te o{n eÂdon a[tòn o¥ ˙rxiereîw kaì o¥ øphrétai, \kraúgasan légontew, Staúrvson, staúrvson a[tòn. Légei a[toîw ` Pilátow, Lábete a[tòn ømeîw kaì staurQsate: \gW gàr o[x eørískv \n a[t! a†tían. 7 &Apekríyhsan a[t! o¥ &Ioudaîoi, ^Hmeîw nómon ¡xomen, kaì katà tòn nómon =môn •feílei ˙poyaneîn, –ti eâutòn u¥òn yeoû \poíhsen. 8 %O te o{n ækousen ` Pilátow toûton tòn lógon, mâllon \fob}yh, 9 kaì e†sêlyen e†w tò praitQrion pálin, kaì légei t! &Ihsoû, Póyen eÂ sú; Ô dè &Ihsoûw ˙pókrisin o[k ¡dvken a[t!. 10 Légei o{n a[t! ` Pilátow, &Emoì o[ laleîw; O[k oÂdaw –ti \jousían ¡xv staurôsaí se, kaì \jousían ¡xv ˙polûsaí se; 11 &Apekríyh &Ihsoûw, O[k eÂxew \jousían o[demían kat' \moû, e† m| ‘n soi dedoménon ƒnvyen: dià toûto ` paradidoúw mé soi meízona a^ martían ¡xei. 12 &Ek toútou \z}tei ` Pilátow ˙polûsai a[tón. O¥ dè &Ioudaîoi ¡krazon légontew, &Eàn toûton ˙polús+w, o[k eÂ fílow toû Kaísarow: pâw ` basiléa eâutòn poiôn, ˙ntilégei t! Kaísari. 13 Ô o{n Pilátow ˙koúsaw toûton tòn lógon ægagen ¡jv tòn &Ihsoûn, kaì \káyisen \pì toû b}matow, e†w tópon legómenon Liyóstrvton, Êbraïstì dè % ra dè qseì £kth: Gabbayâ: 14 ‘n dè Paraskeu| toû Pásxa, v

19.3


19.3 19.4 19.4 19.5 19.6 19.7 19.7 19.10

qw

19.10 ˙polûsaí ♦ staurôsaí 19.11 &Ihsoûw ♦ â[t!˜ &Ihsoûw 19.11 o[demían kat' \moû ♦ kat' \moû o[demían 19.11 soi dedoménon ♦ dedoménon soi 19.11 paradidoúw ♦ paradoúw 19.12 \z}tei ` Pilátow ♦ ` Pilâtow \z}tei 19.12 ¡krazon ♦ \kraúgasan 19.13 toûton tòn lógon ♦ tôn lógvn toútvn 19.13 toû ♦ — 19.14 dè qseì ♦ ‘n qw

¡legon ♦ ærxonto pròw a[tòn kaì ¡legon \dídoun ♦ \dídosan &Ejêlyen o{n ♦ Kaì \jêlyen \n a[t! o[demían a†tían eørískv ♦ o[demían a†tían eørískv \n a[t! *Ide ♦ &Idoù a[tòn Légei ♦ Légei =môn ♦ — eâutòn u¥òn yeoû ♦ u¥òn yeoû eâutòn staurôsaí ♦ ˙polûsaí

241



OTP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

19.15 - 19.27

OTQ

KATA IVANNHN

kaì légei toîw &Ioudaíoiw, *Ide, ` basileùw ømôn. 15 O¥ dè \kraúgasan, )Aron, Óron, staúrvson a[tón. Légei a[toîw ` Pilátow, Tòn basiléa ømôn staurQsv; &Apekríyhsan o¥ ˙rxiereîw, O[k ¡xomen basiléa e† m| Kaísara. 16 Tóte o{n parédvken a[tòn a[toîw, ®na staurvy_. Parélabon dè tòn &Ihsoûn kaì ægagon: 17 kaì bastázvn tòn stauròn a[toû \jêlyen e†w tópon legómenon Kraníou Tópon, –w légetai Êbraïstì Golgoyâ: 18 –pou a[tòn \staúrvsan, kaì met' a[toû ƒllouw dúo, \nteûyen kaì \nteûyen, méson dè tòn &Ihsoûn. 19 *Egracen dè kaì títlon ` Pilátow, kaì ¡yhken \pì toû stauroû: ‘n dè gegramménon, &Ihsoûw ` Nazvraîow ` basileùw tôn &Ioudaívn. 20 Toûton o{n tòn títlon polloì ˙négnvsan tôn &Ioudaívn, –ti \ggùw ‘n ` tópow têw pólevw –pou \staurQyh ` &Ihsoûw: kaì ‘n gegramménon Êbraïstí, Êllhnistí, ^Rvmaïstí. 21 *Elegon o{n t! Pilát~ o¥ ˙rxiereîw tôn &Ioudaívn, M| gráfe, Ô basileùw tôn &Ioudaívn: ˙ll' –ti &Ekeînow eÂpen, Basileúw e†mi tôn &Ioudaívn. 22 &Apekríyh ` Pilátow, $O gégrafa, gégrafa. 23

Êde

O¥ o{n stratiôtai, –te \staúrvsan tòn &Ihsoûn, ¡labon tà ¥mátia a[toû, kaì \poíhsan téssara mérh, e^kást~ stratiQt+ mérow, kaì tòn xitôna. )Hn dè ` xitWn ƒrafow, \k tôn ƒnvyen øfantòw di' –lou. 24 EÂpon o{n pròw ˙ll}louw, M| sxísvmen a[tón, ˙llà láxvmen perì a[toû, tínow ¡stai: ®na = graf| plhrvy_ = légousa, Diemerísanto tà ¥mátiá mou eâutoîw, kaì \pì tòn ¥matismón mou ¡balon klêron. O¥ mèn o{n stratiôtai taûta \poíhsan. 25 E¥st}keisan dè parà t! staur! toû &Ihsoû = m}thr a[toû, kaì = ˙delf| têw mhtròw a[toû, María = toû Klvpâ, kaì María = Magdalhn}. 26 &Ihsoûw o{n †dWn t|n mhtéra, kaì tòn mayht|n parestôta $on “gápa, légei t_ mhtrì a[toû, Gúnai, †doù ` u¥ów sou. 27 EÂta % raw légei t! mayht_, &Idoù = m}thr sou. Kaì ˙p' \keínhw têw v ¡laben ` mayht|w a[t|n e†w tà Êdia. 19.20 Êllhnistí ^Rvmaïstí ♦ ^Rvmaïstí Êllhnistí 19.24 EÂpon ♦ EÂpan 19.24 = légousa ♦ ˆ= légousa˜ 19.26 a[toû ♦ — 19.26 †doù ♦ Êde 19.27 &Idoù ♦ *Ide

19.15 O¥ dè \kraúgasan ♦ &Ekraúgasan o{n \keînoi 19.16 dè tòn &Ihsoûn kaì ægagon ♦ o{n tòn &Ihsoûn 19.17 tòn stauròn a[toû ♦ eâut! tòn stauròn 19.17 e†w tópon ♦ e†w tòn 19.17 –w ♦ $o

242




OTQ

OTR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

19.28 - 19.40

KATA IVANNHN 28

Metà toûto †dWn ` &Ihsoûw –ti pánta ædh tetélestai, ®na teleivy_ = graf}, légei, Dicô. 29 Skeûow o{n ¡keito ªjouw mestón: o¥ dé, pl}santew spóggon ªjouw, kaì øssQp~ periyéntew, pros}negkan a[toû t! stómati. 30 %O te o{n ¡laben tò ªjow ` &Ihsoûw, eÂpen, Tetélestai: kaì klínaw t|n kefal}n, parédvken tò pneûma. 31

O¥ o{n &I o u d a î o i , ®na m| meín+ \pì toû stauroû tà sQmata \n t! sabbát~ \peì Paraskeu| ‘n — ‘n gàr megálh = =méra \keínou toû sabbátou — “rQthsan tòn Piláton ®na kateagôsin a[tôn tà skélh, kaì ˙ryôsin. 32 )Hlyon o{n o¥ stratiôtai, kaì toû mèn prQtou katéajan tà skélh kaì toû ƒllou toû sustaurvyén t o w a[t!: 33 \p ì dè tòn &I h s o û n \lyóntew, qw eÂdon a[tòn ædh teynhkóta, o[ katéajan a[toû tà skélh: 34 ˙ll' e<w tôn strativtôn lógx+ a[toû t|n pleuràn ¡nujen, kaì e[yévw \jêlyen a<ma kaì %udvr. 35 Kaì ` e^vrakWw memartúrhken, kaì ˙lhyin| \stin a[toû = mart u r í a , k˙keînow oÂden –ti ˙lhyê lég ei , ®na ømeîw pisteúshte. 36 &Egéneto gàr taûta ®na = graf| plhrvy_, &O stoûn o[ suntrib}setai ˙p' a[toû. 37 Kaì pálin e^ téra graf| légei, *Ocontai e†w $on \jekénthsan. 38


Metà taûta “rQthsen tòn Piláton &Ivs|f ` ˙pò &Arimayaíaw, çn mayht|w toû &Ihsoû, kekrumménow dè dià tòn fóbon tôn &Ioudaívn, ®na ƒr+ tò sôma toû &Ihsoû: kaì \pétrecen ` Pilátow. )Hlyen o{n kaì ‘ren tò sôma toû &Ihsoû. 39 )Hlyen dè kaì Nikódhmow, ` \lyWn pròw tòn &Ihsoûn nuktòw tò prôton, férvn mígma smúrnhw kaì ˙lóhw qw lítraw e^katón. 40 *E l a b o n o{n tò sôma toû &Ihsoû, kaì ¡dhsan a[tò \n •yoníoiw metà tôn ˙rvmátvn, kayWw ¡yow \stìn toîw &Ioudaíoiw

a[toû \stin

` &Ivs|f

qseì

19.35 \stin a[toû ♦ a[toû \stin 19.35 k˙keînow ♦ kaì \keînow 19.35 ømeîw pisteúshte ♦ kaì ømeîw pisteúˆs˜hte 19.36 ˙p' ♦ — 19.38 taûta ♦ dè taûta 19.38 ` ˙pò ♦ ˆ`˜ ˙pò 19.38 ‘ren tò sôma toû &Ihsoû ♦ ‘ren tò sôma a[toû 19.39 tòn &Ihsoûn ♦ a[tòn 19.40 \n ♦ —

19.28 19.28 19.29 19.29 19.29 19.29 19.30 19.31

†dWn ♦ e†dWw pánta ædh ♦ ædh pánta o{n ♦ — o¥ dé pl}santew ♦ — spóggon ♦ spóggon o{n ªjouw kaì ♦ mestòn toû ªjouw ` ♦ ˆ`˜ ®na m| ♦ \peì Paraskeu| ‘n ®na m| 19.31 \peì Paraskeu| ‘n ♦ — 19.33 a[tòn ædh ♦ ædh a[tòn 19.34 e[yévw \jêlyen ♦ \jêlyen e[yùw

243



OTR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

19.41 - 20.15

OTS

KATA IVANNHN

\ntafiázein. 41 )Hn dè \n t! tóp~ –pou \staurQyh kêpow, kaì \n t! k}p~ mnhmeîon kainón, \n > o[dépv o[deìw \téyh . 42 &Ekeî o{n dià t|n Paraskeu|n tôn &Ioudaívn, –ti \ggùw ‘n tò mnhmeîon, ¡yhkan tòn &Ihsoûn.

20

T_ dè miÅ tôn sabbátvn María = Magdalhn| ¡rxetai prvfi, skotíaw ¡ti o·shw, e†w tò mnhmeîon, kaì blépei tòn líyon “rménon \k toû mnhmeíou. 2 Tréxei o{n kaì ¡rxetai pròw Símvna Pétron kaì pròw tòn ƒllon mayht|n $on \fílei ` &Ihsoûw, kaì légei a[toîw, )Hran tòn kúrion \k toû mnhmeíou, kaì o[k oÊdamen poû ¡yhkan a[tón. 3 &Ejêlyen o{n ` Pétrow kaì ` ƒllow mayht}w, kaì ærxonto e†w tò mnhmeîon. 4 *Etrexon dè o¥ dúo `moû: kaì ` ƒllow mayht|w proédramen táxion toû Pétrou, kaì ‘lyen prôtow e†w tò mnhmeîon, 5 kaì parakúcaw blépei keímena tà •yónia, o[ méntoi e†sêlyen. 6 *Erxetai o{n Símvn Pétrow ˙kolouyôn a[t!, kaì e†sêlyen e†w tò mnhmeîon, kaì yevreî tà •yónia keímena, 7 kaì tò soudárion $o ‘n \pì têw kefalêw a[toû, o[ metà tôn •yonívn keímenon, ˙llà xvrìw \ntetuligménon e†w £na tópon. 8 Tóte o{n e†sêlyen kaì ` ƒllow mayht|w ` \l yW n prôtow e†w tò mnhmeîon, kaì eÂden, kaì \písteusen: 9 o[dépv gàr Ædeisan t|n graf}n, –ti deî a[tòn \k nekrôn ˙nastênai. 10 &Apêlyon o{n pálin pròw eâutoùw o¥ mayhtaí.

pròw t! mnhmeí~

11

María dè e¥st}kei pròw tò mnhmeîon klaíousa ¡jv: qw o{n ¡klaien, parékucen e†w tò mnhmeîon, 12 kaì yevreî dúo ˙ggélouw \n leukoîw kayezoménouw, £na pròw t_ kefal_, kaì £na pròw toîw posín, –pou ¡keito tò sôma toû &Ihsoû. 13 Kaì légousin a[t_ \keînoi, Gúnai, tí klaíeiw; Légei a[toîw, –ti )Hran tòn kúrión mou, kaì o[k oÂda poû ¡yhkan a[tón. 14 Kaì taûta e†poûsa \stráfh e†w tà •písv, kaì yevreî tòn &Ihsoûn e^stôta, kaì o[k Ædei –ti &Ihsoûw \stin. 15 Légei a[t_ ` &Ihsoûw, Gúnai, tí klaíeiw; Tína zhteîw; &Ekeính, dokoûsa –ti ` khpourów \stin, légei a[t!, Kúrie, e† sù \bástasaw a[tón, 19.41 20.6 20.10 20.11

mnhmeí~ 20.11 klaíousa ¡jv ♦ ¡jv klaíousa 20.14 Kaì taûta ♦ Taûta 20.15 ` &Ihsoûw ♦ &Ihsoûw

\téyh ♦ ‘n teyeiménow Símvn ♦ kaì Símvn eâutoùw ♦ a[toùw pròw tò mnhmeîon ♦ pròw t!

244




OTS

OTT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

20.16 - 20.28

KATA IVANNHN

e†pé moi poû ¡yhkaw a[tón, k˙gW a[tòn ˙rô. 16 Légei a[t_ ` &Ihsoûw, María. Strafeîsa \keính légei a[t!, ^Rabbouní — $o légetai, Didáskale. 17 Légei a[t_ ` &Ihsoûw, M} mou ßptou, o·pv gàr ˙nabébhka pròw tòn patéra mou: poreúou dè pròw toùw ˙delfoúw mou, kaì e†pè a[toîw, &Anabaínv pròw tòn patéra mou kaì patéra ømôn, kaì yeón mou kaì yeòn ømôn. 18 *Erxetai María = Magdalhn| ˙paggéllousa toîw mayhtaîw –ti e^Qraken tòn kúrion, kaì taûta eÂpen a[t_. 19

O·shw o{n •cíaw, t_ =mérŸ \keín+ t_ miÅ tôn sabbátvn, kaì tôn yu r ô n kekleisménvn –pou ‘san o¥ mayhtaì sunhgménoi, dià tòn fóbon tôn &Ioudaívn, ‘lyen ` &Ihsoûw kaì ¡sth e†w tò méson, kaì légei a[toîw, E†r}nh ømîn. 20 Kaì toûto e†pWn ¡deijen a[toîw tàw xeîraw kaì t|n pleuràn a[toû. &Exárhsan o{n o¥ mayhtaì †dóntew tòn kúrion. 21 EÂpen o{n a[toîw ` &Ihsoûw pálin, E†r}nh ømîn: kayWw ˙péstalkén me ` pat}r, k˙gW pémpv ømâw. 22 Kaì toûto e†pWn \nefúshsen kaì légei a[toîw, Lábete pneûma ßgion. 23 *An tinvn ˙fête tàw a^martíaw, ˙fiéntai a[toîw: ƒn tinvn kratête, kekráthntai. 24

Yvmâw dé, e<w \k tôn dQdeka, ` legómenow Dídumow, o[k ‘n met' a[tôn –te ‘lyen ` &Ihsoûw. 25 *Elegon o{n a[t! o¥ ƒlloi mayhtaí, Êvrákamen tòn kúrion. Ô dè eÂpen a[toîw, &Eàn m| Êdv \n taîw xersìn a[toû tòn túpon tôn %hlvn, kaì bálv tòn dáktulón mou e†w tòn túpon tôn %hlvn, kaì bálv t|n xeîrá mou e†w t|n pleuràn a[toû, o[ m| pisteúsv. 26


Kaì mey' =méraw •ktW pálin ‘san ¡sv o¥ mayhtaì a[toû, kaì Yvmâw met' a[tôn. *Erxet a i ` &Ihsoûw, tôn yurôn kekleisménvn, kaì ¡sth e†w tò méson kaì eÂpen, E†r}nh ømîn. 27 EÂta légei t! YvmÅ, Fére tòn dáktulón sou @de, kaì Êde tàw xeîráw mou: kaì fére t|n xeîrá sou, kaì bále e†w t|n pleurán mou: kaì m| gínou ƒpistow, ˙llà pistów. 28 Kaì ˙pekríyh 20.19 20.20 20.20 20.21 20.23 20.24 20.25 20.28

20.16 ` &Ihsoûw María ♦ &Ihsoûw Mariám 20.16 ^Rabbouní ♦ Êbraïstí Rabbouni 20.17 ` ♦ — 20.17 mou poreúou ♦ poreúou 20.18 María ♦ Mariàm 20.18 ˙paggéllousa ♦ ˙ggéllousa 20.18 e^Qraken ♦ ÊQraka 20.19 tôn sabbátvn ♦ sabbátvn

sunhgménoi ♦ — a[toîw tàw ♦ tàw a[toû ♦ a[toîw ` &Ihsoûw ♦ ˆ` &Ihsoûw˜ ˙fiéntai ♦ ˙févntai ` &Ihsoûw ♦ &Ihsoûw t|n xeîrá mou ♦ mou t|n xeîra Kaì ˙pekríyh ♦ &Apekríyh

245



OTT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

20.29 - 21.11

OTU

KATA IVANNHN

Yvmâw, kaì eÂpen a[t!, Ô kúriów mou kaì ` yeów mou. 29 Légei a[t! ` &Ihsoûw, %O ti e^Qrakáw me, pepísteukaw; Makárioi o¥ m| †dóntew, kaì pisteúsantew. 30

Pollà mèn o{n kaì ƒlla shmeîa \poíhsen ` &Ihsoûw \nQpion tôn mayhtôn a[toû, $a o[k ¡stin gegramména \n t! biblí~ toút~. 31 Taûta dè gégraptai, ®na pisteúshte –ti &Ihsoûw \stin ` xristòw ` u¥òw toû yeoû, kaì ®na pisteúontew zv|n ¡xhte \n t! •nómati a[toû.

mayhtaîw a[toû

21

Metà taûta \fanérvsen eâutòn pálin ` &Ihsoûw toîw mayhtaîw \pì têw yalásshw têw Tiberiádow: \fanérvsen dè o%utvw. 2 )Hsan `moû Símvn Pétrow, kaì Yvmâw ` leg ó m en o w Dídumow, kaì Nayana|l ` ˙pò Kanâ têw Galilaíaw, kaì o¥ toû Zebedaíou, kaì ƒlloi \k tôn mayhtôn a[toû dúo. 3 Légei a[toîw Símvn Pétrow, Ûpágv a^ lieúein. Légousin a[t!, &Erxómeya kaì =meîw sùn soí. &Ejêlyon kaì \nébhsan e†w tò ploîon e[yúw, kaì \n \keín+ t_ nuktì \píasan o[dén. 4 Prvfiaw dè ædh genoménhw ¡sth ` &Ihsoûw e†w tòn a†gialón: o[ méntoi Ædeisan o¥ mayhtaì –ti &Ihsoûw \stin. 5 Légei o{n a[toîw ` &Ihsoûw, Paidía, m} ti prosfágion ¡xete; &Apekríyhsan a[t!, O·. 6 Ô dè eÂpen a[toîw, Bálete e†w tà dejià mérh toû ploíou tò díktuon, kaì eør}sete. *Ebalon o{n, kaì o[kéti a[tò e^lkúsai Êsxusan ˙pò toû pl}youw tôn †xyúvn. 7 Légei o{n ` mayht|w \keînow $on “gápa ` &Ihsoûw t! Pétr~, Ô kúriów \stin. Símvn o{n Pétrow, ˙koúsaw –ti ` kúriów \stin, tòn \pendúthn diezQsato — ‘n gàr gumnów — kaì ¡balen eâutòn e†w t|n yálassan. 8 O¥ dè ƒlloi mayhtaì t! ploiarí~ ‘lyon — o[ gàr ‘san makràn ˙pò têw gêw, ˙ll' qw ˙pò phxôn diakosívn — súrontew tò díktuon tôn †xyúvn. 9 ^V w o{n ˙pébhsan e†w t|n gên, blépousin ˙nyrakiàn keiménhn kaì •cárion \pikeímenon, kaì ƒrton. 10 Légei a[toîw ` &I h s o û w, &E n ég k a t e ˙pò tôn •carívn @n \piásate nûn. 11 &Anébh Símvn Pétrow, kaì e®lkusen tò díktuon \pì têw gêw, 20.30 20.31 21.3 21.4 21.5

21.6 21.8 21.11 21.11

a[toû ♦ â[toû˜ pisteúshte ♦ pisteúˆs˜hte e[yúw ♦ — ` ♦— ` ♦ ˆ`˜

Êsxusan ♦ Êsxuon ˙ll' ♦ ˙llà Símvn ♦ o{n Símvn \pì têw gêw ♦ e†w t|n gên

246




OTU

OTV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

21.12 - 21.23

KATA IVANNHN

mestòn †xyú v n megálvn e^katòn pent}konta triôn: kaì tosoútvn ªntvn, o[k \sxísyh tò díktuon. 12 Légei a[toîw ` &Ihsoûw, Deûte ˙rist}sate. O[deìw dè \tólma tôn mayhtôn \j et á s a i a[tón, Sù tíw eÂ; e†dótew –ti ` kúriów \stin. 13 *Erxetai o{n ` &Ihsoûw, kaì lambánei tòn ƒrton, kaì dídvsin a[toîw, kaì tò •cárion `moívw. 14 Toûto ædh tríton \fanerQyh ` &Ihsoûw toîw mayhtaîw a[toû, \geryeìw \k nekrôn. 15


%O te o{n “rísthsan, légei t! Símvni Pétr~ ` &Ihsoûw, Símvn &Ivnâ, ˙gapÅw me pleîon toútvn; Légei a[t!, Naì kúrie: sù oÂdaw –ti filô se. Légei a[t!, Bóske tà ˙rnía mou. 16 Légei a[t! pálin deúteron, Símvn &Ivnâ, ˙gapÅw me; Légei a[t!, Naì kúrie: sù oÂdaw –ti filô se. Légei a[t!, Poímaine tà próbatá mou. 17 Légei a[t! tò tríton, Símvn &Ivnâ, fileîw me; &Elup}yh ` Pétrow –ti eÂpen a[t! tò tríton, Fileîw me; Kaì eÂpen a[t!, Kúrie, sù pánta oÂdaw: sù ginQskeiw –ti filô se. Légei a[t! ` &Ihsoûw, Bóske tà próbatá mou. 18 &Am|n ˙m|n légv soi, –te ‘w neQterow, \zQnnuew seautón, kaì periepáteiw –pou æyelew: –tan dè ghrás+w, \kteneîw tàw xeîráw sou, kaì ƒllow se zQsei, kaì oÊsei –pou o[ yéleiw. 19 Toûto dè eÂpen, shmaínvn poí~ ya n á t ~ dojásei tòn yeó n . Kaì toûto e†pWn légei a[t!, &A k o l o ú y e i moi. 20 &E p i s t r a f eì w dè ` Pétrow blépei tòn mayht|n $on “gápa ` &Ihsoûw ˙kolouyoûnta, $ow kaì ˙népesen \n t! deípn~ \pì tò stêyow a[toû kaì eÂpen, Kúrie, tíw \stin ` paradidoúw se; 21 Toûton †dWn ` Pétrow légei t! &Ihsoû, kúrie, o˚tow dè tí; 22 Légei a[t! ` &Ihsoûw, &Eàn a[tòn yélv ménein £vw ¡rxomai, tí prów se; Sù ˙koloúyei moi. 23 &Ejêlyen o{n ` lógow o˚tow e†w toùw ˙delfoúw, –ti ` mayht|w \keînow o[k ˙poyn § s k ei : kaì o[k eÂpen a[t! ` &Ihsoûw, –ti o[k ˙poyn§skei: ˙ll', &Eàn a[tòn yélv ménein £vw ¡rxomai, tí prów se;

21.13 21.14 21.14 21.15 21.15 21.16 21.17 21.17

o{n ` ♦ — ` ♦— a[toû ♦ — &Ivnâ ♦ &Ivánnou pleîon ♦ pléon &Ivnâ ♦ &Ivánnou &Ivnâ ♦ &Ivánnou Kaì eÂpen ♦ Kaì légei

21.17 21.17 21.20 21.21 21.22 21.23 21.23 21.23

sù pánta ♦ pánta sù ` &Ihsoûw ♦ ˆ` &Ihsoûw˜ dè ♦ — †dWn ♦ o{n †dWn ˙koloúyei moi ♦ moi ˙koloúyei ` lógow o˚tow ♦ o˚tow ` lógow kaì o[k eÂpen ♦ o[k eÂpen dè tí prów se ♦ ˆtí pròw sé˜

247



OTV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

21.24 - 21.25

OUM

KATA IVANNHN 24

O˚tów \stin ` mayht|w ` marturôn perì toútvn, kaì grácaw taûta: kaì oÊdamen –ti ˙lhy}w \stin = marturía a[toû. 25

*Estin dè kaì ƒlla pollà –sa \poíhsen ` &Ihsoûw, ßtina \àn gráfhtai kay' £n, o[dè a[tòn oÂmai tòn kósmon xvrêsai tà grafómena biblía. &Am}n.

21.25 –sa ♦ $a 21.25 o[dè ♦ o[d' 21.25 &Am}n ♦ —

21.24 grácaw ♦ ` grácaw 21.24 \stin = marturía a[toû ♦ a[toû = marturía \stín

248




OUM

OUN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

PRAJEIS APOSTOLVN

T

òn mèn prôton lógon \poihsámhn perì pántvn, „ Yeófile, @n ærjato ` &Ihsoûw poieîn te kaì didáskein, 2 ƒxri «w =méraw, \nteilámenow toîw ˙postóloiw dià pneúmatow a^gíou o¬w \jeléjato, ˙nel}fyh: 3 o<w kaì parésthsen eâutòn zônta metà tò payeîn a[tòn \n polloîw tekmhríoiw, di' =merôn tessarákonta •ptanómenow a[toîw, kaì légvn tà perì têw basileíaw toû yeoû. 4 Kaì sunalizómenow par}ggeilen a[toîw ˙pò Îerosolúmvn m| xvrízesyai, ˙llà periménein t|n \paggelían toû patrów, $Hn “koúsaté mou: 5 –ti &Ivánnhw mèn \báptisen %udati, ømeîw dè baptisy}sesye \n pneúmati a^gí~ o[ metà pollàw taútaw =méraw. 6

O¥ mèn o{n sunelyóntew \phrQtvn a[tòn légontew, Kúrie, e† \n t! xrón~ toút~ ˙pokayistáneiw t|n basileían t! &Isra}l; 7 EÂpen dè pròw a[toúw, O[x ømôn \stin gnônai xrónouw (h kairoùw o¬w ` pat|r ¡yeto \n t_ †díŸ \jousíŸ. 8 &Allà l}cesye dúnamin, \pelyóntow toû a^gíou pneúmatow \f' ømâw: kaì ¡sesyé moi márturew ¡n te Îerousal}m, kaì \n pás+ t_ &IoudaíŸ kaì SamareíŸ, kaì £vw \sxátou têw gêw. 9 Kaì taûta e†pQn, blepóntvn a[tôn \p}ryh, kaì nefélh øpélaben a[tòn ˙pò tôn •fyalmôn a[tôn. 10 Kaì qw ˙tenízontew ‘san e†w tòn o[ranón, poreuoménou a[toû, kaì †doù ƒndrew dúo pareist}keisan a[toîw \n \syêti leuk_, 11 o$i kaì eÂpon, *Andrew Galilaîoi, tí e^st}kate \mblépontew e†w tòn o[ranón; O˚tow ` &Ihsoûw, ` ˙nalhfyeìw ˙f' ømôn e†w tòn o[ranón, o%utvw \leúsetai $on trópon \yeásasye a[tòn poreuómenon e†w tòn o[ranón. 12


Tóte øpéstrecan e†w Îerousal|m ˙pò ªrouw toû kalouménou &Elaiônow, – \stin \ggùw Îerousal}m, sabbátou 1.2 1.3 1.5 1.6 1.8 1.8

1.8 1.10

\n pás+ ♦ ˆ\n˜ pás+ \syêti leuk_ ♦ \sy}sesin leukaîw 1.11 eÂpon ♦ eÂpan 1.11 \mblépontew ♦ ˆ\m˜blépontew 1.11 ˙nalhfyeìw ♦ ˙nalhmfyeìw

˙nel}fyh ♦ ˙nel}mfyh tessarákonta ♦ tesserákonta baptisy}sesye \n pneúmati ♦ \n pneúmati baptisy}sesye \phrQtvn ♦ “rQtvn l}cesye ♦ l}mcesye moi ♦ mou

249



OUN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

1.13 - 1.25

OUO

PRAJEIS APO STO LVN ¡xon `dón. 13 Kaì –te e†sêlyon, ˙nébhsan e†w tò øper!on o˚ ‘san kataménontew, – te Pétrow kaì &Iákvbow kaì &Ivánnhw kaì &Andréaw, Fílippow kaì Yvmâw, Baryolomaîow kaì Matyaîow, &I á k v b o w &A l f a í o u kaì Símvn ` Zhlvt}w, kaì &Ioúdaw &I a k Q b o u . 14 O ˚toi pántew ‘san proskarteroûntew `moyumadòn t_ proseux_ kaì t_ de}sei, sùn gunaijìn kaì MaríŸ t_ mhtrì toû &Ihsoû, kaì sùn toîw ˙delfoîw a[toû. 15

Kaì \n taîw =méraiw taútaiw ˙nastàw Pétrow \n més~ tôn mayhtôn eÂpen — ‘n te ªxlow •nomátvn \pì tò a[tò qw e^katòn eÊkosi — 16 *Andrew ˙delfoí, ¡dei plhrvyênai t|n graf|n taúthn, ÷n proeîpen tò pneûma tò ßgion dià stómatow Dauìd perì &Ioúda, toû genoménou `dhgoû toîw sullaboûsin tòn &Ihsoûn. 17 %O ti kathriymhménow ‘n sùn =mîn, kaì ¡laxen tòn klêron têw diakoníaw taúthw — 18 O˚tow mèn o{n \kt}sato xvríon \k misyoû têw ˙dikíaw, kaì prhn|w genómenow \lákhsen mésow, kaì \jexúyh pánta tà splágxna a[toû. 19 Kaì gnvstòn % ste klhyênai \géneto pâsin toîw katoikoûsin Îerousal}m, v tò xvríon \keîno t_ †díŸ dialékt~ a[tôn &Akeldamá, toût ¡stin, xvríon a®matow — 20 Gégraptai gàr \n bíbl~ Calmôn, Genhy}tv = ¡pauliw a[toû ¡rhmow, kaì m| ¡stv ` katoikôn \n a[t_: kaí, T|n \piskop|n a[toû láboi £terow. 21 Deî o{n tôn sunelyóntvn =mîn ˙ndrôn \n pantì xrón~ \n > e†sêlyen kaì \jêlyen \f' =mâw ` kúriow &Ihsoûw, 22 ˙rjámenow ˙pò toû baptísmatow &Ivánnou, £vw têw =méraw «w ˙nel}fyh ˙f' =môn, mártura têw ˙nastásevw a[toû genésyai sùn =mîn £na toútvn. 23 Kaì ¡sthsan dúo, &Ivs|f tòn kaloúmenon Barsabân, $o w \pekl}yh &Ioûstow, kaì Matyían. 24 Kaì proseujámeno i eÂ p o n , Sù kúrie kardiognôsta pántvn, ˙nádeijon $on \jeléjv, \k toútvn tôn dúo £na 25 labeîn tòn klêron têw diakoníaw taúthw kaì ˙postolêw, \j «w parébh 1.13 1.13 1.13 1.14 1.14 1.14 1.15 1.15 1.16 1.16

1.17 1.19 1.20 1.21 1.22 1.22

˙nébhsan e†w tò øper!on ♦ e†w tò øper!on ˙nébhsan &Iákvbow kaì &Ivánnhw ♦ &Ivánnhw kaì &Iákvbow Matyaîow ♦ Mayyaîow kaì t_ de}sei ♦ — MaríŸ ♦ Mariàm kaì sùn ♦ kaì mayhtôn ♦ ˙delfôn qw ♦ qseì taúthn ♦ — tòn ♦ —

1.23 1.23 1.24 1.25 1.25

sùn ♦ \n &Akeldamá ♦ Âkeldamáx láboi ♦ labétv \n > ♦ > ˙nel}fyh ♦ ˙nel}mfyh genésyai sùn =mîn ♦ sùn =mîn genésyai Barsabân ♦ Barsabbân Matyían ♦ Mayyían eÂpon ♦ eÂpan klêron ♦ tópon \j ♦ ˙f'

250




OUO

OUP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

1.26 - 2.14

PRAJEIS APO STO LVN &Ioúdaw, poreuyênai e†w tòn tópon tòn Êdion. 26 Kaì ¡dvkan kl}rouw a[tôn, kaì ¡pesen ` klêrow \pì Matyían, kaì sugkatechfísyh metà tôn £ndeka ˙postólvn.

2

Kaì \n t! sumplhroûsyai t|n =méran têw Penthkostêw, ‘san ßpantew `moyumadòn \pì tò a[tó. 2 Kaì \géneto % sper feroménhw pnoêw biaíaw, kaì ƒfnv \k toû o[ranoû ‘xow v * fyhsan \pl}rvsen –lon tòn oÂkon o˚ ‘san kay}menoi. 3 Kaì v a[toîw diamerizómenai glôssai qseì purów, \káyisén te \f' £na £kaston a[tôn. 4 Kaì \pl}syhsan ßpantew pneúmatow a^gíou, kaì ærjanto laleîn e^téraiw glQssaiw, kayWw tò pneûma \dídou a[toîw ˙pofyéggesyai. 5

)Hsan dè \n Îerousal|m katoikoûntew &Ioudaîoi, ƒndrew e[ l a b eî w, ˙pò pantòw ¡yn o u w tôn øpò tòn o[ranón. 6 Genoménhw dè têw fvnêw taúthw, sunêlyen tò plêyow kaì sunexúyh, –ti ækouon e<w £kastow t_ †díŸ dialékt~ laloúntvn a[tôn. 7 &Ejístanto dè pántew kaì \yaúmazon, légontew pròw ˙ll}louw, O [k †doù pántew o˚toí e†sin o¥ laloûntew Galilaîoi; 8 Kaì pôw =meîw ˙koúomen £kastow t_ †díŸ dialékt~ =môn \n " \genn}yhmen; 9 Páryoi kaì Mêdoi kaì &Elamîtai, kaì o¥ katoikoûntew t|n Mesopotamían, &Ioudaían te kaì Kappadokían, Pónton kaì t|n &Asían, 10 Frugían te kaì Pamfulían, AÊgupton kaì tà mérh têw Libúhw têw katà Kur}nhn, kaì o¥ \pidhmoûntew ^Rvmaîoi, &Ioudaîoí te kaì pros}lutoi, 11 Krêtew kaì *Arabew, ˙koúomen laloúntvn a[tôn taîw =metéraiw glQssaiw tà megaleîa toû yeo û . 12 &Ejístanto dè pántew kaì dihpóroun, ƒllow pròw ƒllon légontew, Tí ƒn yéloi toûto eÂnai; 13 %Eteroi dè xleuázontew ¡legon –ti Gleúkouw memestvménoi e†sín. 14


Stayeìw dè Pétrow sùn toîw £ndeka, \pêren t|n fvn|n a[toû, kaì ˙pefyégjato a[toîw, *Andrew &Ioudaîoi, kaì o¥ katoikoûntew Îerousal|m ßpantew, toûto ømîn gnvstòn ¡stv, 2.7 pántew kaì ♦ kaì 2.7 pròw ˙ll}louw ♦ — 2.7 O[k ♦ O[x 2.7 †doù pántew ♦ †doù ßpantew 2.12 ƒn yéloi ♦ yélei 2.13 xleuázontew ♦ diaxleuázontew 2.14 Pétrow ♦ ` Pétrow 2.14 ßpantew ♦ pántew

1.26 a[tôn ♦ a[toîw 1.26 Matyían ♦ Mayyían 2.1 ßpantew `moyumadòn ♦ pántew `moû 2.3 \káyisén te ♦ kaì \káyisen 2.4 ßpantew ♦ pántew 2.4 a[toîw ˙pofyéggesyai ♦ ˙pofyéggesyai a[toîw 2.5 \n ♦ e†w

251



OUP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

2.15 - 2.30

OUQ

PRAJEIS APO STO LVN kaì \nvtísasye tà ]}matá mou. 15 O [ gár, qw ømeîw % ra tríth têw øpolambánete, o˚toi meyúousin: ¡stin gàr v 16 =méraw: ˙llà toûtó \stin tò e†rhménon dià toû prof}tou &Iv}l, 17 Kaì ¡stai \n taîw \sxátaiw =méraiw, légei ` yeów, \k xeô ˙pò toû pneúmatów mou \pì pâsan sárka: kaì profhteúsousin o¥ u¥oì ømôn kaì a¥ yugatérew ømôn, kaì o¥ neanískoi ømôn `ráseiw ªcontai, kaì o¥ presbúteroi ømôn \núpnia \nupniasy}sontai: 18 kaí ge \pì toùw doúlouw mou kaí \pì tàw doúlaw mou \n taîw =méraiw \keínaiw \kxeô ˙pò toû pneúmatów mou, kaì profhteúsousin. 19 Kaì dQsv térata \n t! o[ran! ƒnv, kaì shmeîa \pì têw gêw kátv, a<ma kaì pûr kaì ˙tmída kapnoû: 20 ` %hliow metastraf}setai e†w skótow, kaì = sel}nh e†w a<ma, prìn (h \lyeîn t|n =méran kuríou t|n megálhn kaì \pifanê: 21 kaì ¡stai, pâw $ow ©n \pikaléshtai tò ªnoma kuríou svy}setai. 22 *Andrew &Israhlîtai, ˙koúsate toùw lógouw toútouw: &Ihsoûn tòn Nazvraîon, ƒndra ˙pò toû yeoû ˙podedeigménon e†w ømâw dunámesin kaì térasin kaì shmeíoiw, o<w \poíhsen di' a[toû ` yeòw \n més~ ømôn, kayWw kaì a[toì oÊdate, 23 toûton t_ qrismén+ boul_ kaì prognQsei toû yeoû ¡kdoton labóntew, dià xeirôn ˙nómvn prosp}jantew ˙neílete: 24 $ & on ` yeòw ˙nésthsen, lúsaw tàw vdînaw toû yanátou, kayóti o[k ‘n dunatòn krateîsyai a[tòn øp' a[toû. 25 Dauìd gàr légei e†w a[tón, ProvrQmhn tòn kúrion \nQpión mou dià pantów: –ti \k dejiôn mou \stín, ®na m| saleuyô: 26 dià toûto e[frányh = kardía mou, kaì “galliásato = glôssá mou: ¡ti dè kaì = sárj mou kataskhnQsei \p' \lpídi: 27 –ti o[k \gkataleíceiw t|n cux}n mou e†w %A ͅ dou, o[dè dQseiw tòn –sión 28 sou †deîn diafyorán. &E g n Q r i s á w moi `doùw zvêw: plhrQseiw me e[frosúnhw metà toû prosQpou sou. 29 *Andrew ˙delfoí, \jòn e†peîn metà parrhsíaw pròw ømâw perì toû patriárxou Dauíd, –ti kaì \teleúthsen kaì \táfh, kaì tò mnêma a[toû \stin \n =mîn ƒxri têw =méraw taúthw. 30 * mosen a[t! ` Prof}thw o{n øpárxvn, kaì e†dWw –ti –rk~ v 2.23 2.23 2.25 2.26 2.27

2.17 \núpnia ♦ \nupníoiw ( \lyeîn t|n ♦ \lyeîn 2.20 h 2.22 ˙pò toû yeoû ˙podedeigménon ♦ ˙podedeigménon ˙pò toû yeoû 2.22 kaì a[toì ♦ a[toì 2.23 labóntew ♦ —

xeirôn ♦ xeiròw ˙neílete ♦ ˙neílate ProvrQmhn ♦ ProorQmhn e[frányh ♦ h[frányh %A ͅdou ♦ %A ͅdhn

252




OUQ

OUR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

2.31 - 2.42

PRAJEIS APO STO LVN yeów, \k karpoû têw •sfúow a[toû tò katà sárka ˙nast}sein tòn xristón, kayísai \pì toû yrónou a[toû, 31 proïdWn \lálhsen perì têw ˙nastásevw toû xristoû, –ti o[ kateleífyh = cux| a[toû e†w %A ͅ dou, o[dè = sàrj a[toû eÂden diafyorán. 32 Toûton tòn &Ihsoûn ˙nésthsen ` yeów, o˚ pántew =meîw \smen márturew. 33 T_ dejiÅ o{n toû yeoû øcvyeíw, t}n te \paggelían toû a^gíou pneúmatow labWn parà toû patrów, \jéxeen toûto $o nùn ømeîw blépete kaì ˙koúete. 34 O[ gàr Dauìd ˙nébh e†w toùw o[ranoúw, légei dè a[tów, EÂpen ` kúriow t! kurí~ mou, Káyou \k dejiôn mou, 35 £vw ©n yô toùw \xyroúw sou øpopódion tôn podôn sou. 36 &Asfalôw o{n ginvskétv pâw oÂkow &Isra}l, –ti kaì kúrion kaì xristòn a[tòn ` yeòw \poíhsen, toûton tòn &Ihsoûn $on ømeîw \staurQsate. 37

&Akoúsantew dè katenúghsan t_ kardíŸ, eÂpón te pròw tòn Pétron kaì toùw loipoùw ˙postólouw, Tí poi}somen, ƒndrew ˙delfoí; 38 Pétrow dè ¡fh pròw a[toúw, Metano}sate, kaì baptisy}tv £kastow ømôn \pì t! •nómati &Ihsoû xristoû e†w ƒfesin a^ martiôn, kaì l}cesye t|n dvreàn toû a^ gíou pneúmatow. 39 Ûmîn gár \stin = \paggelía, kaì toîw téknoiw ømôn, kaì pâsin toîw e†w makrán, –souw ©n proskaléshtai kúriow ` yeò w =môn. 40 Ê t ér o i w te lógoiw pleíosin diemartúreto kaì parekálei légvn, SQyhte ˙pò têw geneâw têw skoliâw taúthw. 41 O¥ mèn o{n ˙sménvw ˙podejámenoi tòn lógon a[toû \baptísyhsan: kaì prosetéyhsan t_ =mérŸ \keín+ cuxaì qseì trisxíliai. 42 )Hsan dè proskarteroûntew t_ didax_ tôn ˙postólvn kaì t_ koinvníŸ, kaì t_ klásei toû ƒrtou kaì taîw proseuxaîw.

2.30 2.30 2.31


2.31 2.31 2.33 2.33 2.34 2.36

poi}svmen

2.37 t_ kardíŸ ♦ t|n kardían 2.37 poi}somen ♦ poi}svmen 2.38 ¡fh ♦ — 2.38 Metano}sate ♦ Metano}sate ˆfhsín˜ 2.38 a^martiôn ♦ tôn a^martiôn ømôn 2.38 l}cesye ♦ l}mcesye 2.40 diemartúreto kaì parekálei ♦ diemartúrato kaì parekálei a[toùw 2.41 ˙sménvw ♦ — 2.41 t_ ♦ \n t_ 2.42 koinvníŸ kaì ♦ koinvníŸ

tò katà sárka ˙nast}sein tòn xristón ♦ — toû yrónou ♦ tòn yrónon o[ kateleífyh ♦ o·te \gkateleífyh = cux| a[toû ♦ — %A ͅdou o[dè ♦ %A ͅdhn o·te a^gíou pneúmatow ♦ pneúmatow toû a^gíou nùn ømeîw ♦ ømeîw ˆkaì˜ ` ♦ ˆ`˜ kaì xristòn a[tòn ` yeòw \poíhsen ♦ a[tòn kaì xristòn \poíhsen ` yeów

253



OUR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

2.43 - 3.10

OUS

PRAJEIS APO STO LVN 43

&Egéneto dè pás+ cux_ fóbow, pollá te térata kaì shmeîa dià tôn ˙postólvn \gíneto. 44 Pántew dè o¥ pisteúontew ‘san \pì tò a[tó, kaì eÂxon ßpanta koiná, 45 kaì tà kt}mata kaì tàw øpárjeiw \pípraskon, kaì diemérizon a[tà pâsin, kayóti ƒn tiw xreían eÂxen . 46 Kay' =méran te proskarteroûntew `moyumadòn \n t! ¥er!, klôntéw te kat' oÂkon ƒrton, metelámbanon trofêw \n ˙galliásei kaì ˙felóthti kardíaw, 47 a†noûntew tòn yeón, kaì ¡xontew xárin pròw –lon tòn laón. Ô dè kúriow prosetíyei toùw svzoménouw kay' =méran t_ \kklhsía.

3

¡geire

&Epì tò a[tò dè Pétrow kaì &Ivánnhw ˙nébainon e†w tò % ran têw proseuxêw t|n \náthn. 2 Kaí tiw ¥eròn \pì t|n v ˙n|r xvlòw \k koilíaw mhtròw a[toû øpárxvn \bastázeto: $on \tíyoun kay' =méran pròw t|n yúran toû ¥eroû t|n legoménhn ^Vraían, toû a†teîn \lehmosúnhn parà tôn e†sporeuoménvn e†w tò ¥erón. 3 $O w †dWn Pétron kaì &Ivánnhn méllontaw e†siénai e†w tò ¥erón, “rQta \lehmosúnhn. 4 &Atenísaw dè Pétrow e†w a[tòn sùn t! &Ivánn+, eÂpen, Blécon e†w =mâw. 5 Ô dè \peîxen a[toîw, prosdokôn ti par' a[tôn labeîn. 6 EÂpen dè Pétrow, &Argúrion kaì xrusíon o[x øpárxei moi: $o dè ¡xv, toûtó soi dídvmi. &En t! •nómati &Ihsoû xristoû toû Nazvraíou, ¡geirai kaì peripátei. 7 Kaì piásaw a[tòn têw dejiâw xeiròw ægeiren: paraxrêma dè \stereQyhsan a[toû a¥ báseiw kaì tà sfurá. 8 Kaì \jallómenow ¡sth kaì periepátei, kaì e†sêlyen sùn a[toîw e†w tò ¥erón, peripatôn kaì a^llómenow kaì a†nôn tòn yeón. 9 Kaì eÂden a[tòn pâw ` laòw peripatoûnta kaì a†noûnta tòn yeón: 10 \pegínvskón te a[tòn –ti o˚tow ‘n ` pròw t|n \lehmosúnhn kay}menow \pì t_ ^VraíŸ púl+ toû ¥eroû: kaì \pl}syhsan yámbouw kaì \kstásevw \pì t! sumbebhkóti a[t!.

3.7

a[toû a¥ báseiw ♦ a¥ báseiw a[toû 3.7 sfurá ♦ sfudrá 3.9 a[tòn pâw ` laòw ♦ pâw ` laòw a[tòn 3.10 te ♦ dè 3.10 o˚tow ♦ a[tòw

2.43 &Egéneto ♦ &Egíneto 2.47 t_ \kklhsía ♦ \pì tò a[tó 3.1 &Epì tò a[tò dè Pétrow ♦ Pétrow dè 3.3 \lehmosúnhn ♦ \lehmosúnhn labeîn 3.6 ¡geirai kaì ♦ ˆ¡geire kaì˜ 3.7 paraxrêma ♦ a[tón paraxrêma

254




OUS

OUT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

3.11 - 3.24



Kratoûntow dè toû †ayéntow xvloû tòn Pétron kaì &Ivánnhn, sunédramen pròw a[toùw pâw ` laòw \pì t_ stoÅ t_ kaloumén+ Solomôntow, ¡kyamboi. 12 &I d W n dè Pétrow ˙pekrínato pròw tòn laón, *Andrew &Israhlîtai, tí yaumázete \pì toút~, (h =mîn tí ˙tenízete, qw †díŸ dunámei (h e[sebeíŸ pepoihkósin toû peripateîn a[tón; 13 Ô yeòw &Abraàm kaì &Isaàk kaì &IakQb, ` yeòw tôn patérvn =môn, \dójasen tòn paîda a[toû &I h s o û n : $o n ømeîw mèn paredQkate, kaì “rn}sasye a[tòn katà prósvpon Pilátou, krínantow \keínou ˙polúein. 14 Ûmeîw dè tòn ßgion kaì díkaion “rn}sasye, kaì &+t}sasye ƒndra fonéa xarisyênai ømîn, 15 tòn dè ˙rxhgòn têw zvêw ˙pekteínate: $on ` yeòw ægeiren \k nekrôn, o˚ =meîw márturéw \smen. 16 Kaì \pì t_ pístei toû •nómatow a[toû, toûton $on yevreîte kaì oÊdate \sterévsen tò ªnoma a[toû: kaì = pístiw = di' a[toû ¡dvken a[t! t|n `loklhrían taúthn ˙pénanti pántvn ømôn. 17 Kaì nûn, ˙delfoí, oÂda –ti katà % sper kaì o¥ ƒrxontew ømôn. 18 Ô dè yeòw $a ƒgnoian \prájate, v prokat}ggeilen dià stómatow pántvn tôn profhtôn a[toû, payeîn tòn xristón, \pl}rvsen o%utvw. 19 Metano}sate o{n kaì \pistrécate, e†w tò \jaleifyênai ømôn tàw a^martíaw, –pvw ©n ¡lyvsin kairoì ˙nacújevw ˙pò prosQpou toû kuríou, 20 kaì ˙posteíl+ tòn prokexeirisménon ømîn xristòn &Ihsoûn: 21 $on deî o[ranòn mèn déjasyai ƒxri xrónvn ˙pokatastásevw pántvn, @n \lálhsen ` yeòw dià stómatow pántvn tôn a^gívn a[toû profhtôn ˙p' a†ônow. 22 Mvsêw mèn gàr pròw toùw patéraw eÂpen –ti Prof}thn ømîn ˙nast}sei kúriow ` yeòw =môn \k tôn ˙delfôn ømôn qw \mé: a[toû ˙koúsesye katà pánta –sa ©n lal}s+ pròw ømâw. 23 *Estai dé, pâsa cux}, % tiw \àn m| ˙koús+ toû prof}tou \keínou, \joloyreuy}setai h \k toû laoû. 24 Kaì pántew dè o¥ profêtai ˙pò Samou|l kaì 3.20

3.11 toû †ayéntow xvloû ♦ a[toû 3.11 &Ivánnhn ♦ tòn &Ivánnhn 3.11 pròw a[toùw pâw ` laòw ♦ pâw ` laòw pròw a[toùw 3.12 Pétrow ♦ ` Pétrow 3.13 &Isaàk kaì ♦ ˆ` yeòw˜ &Isaàk kaì ˆ` yeòw˜ 3.13 a[tòn ♦ — 3.18 a[toû payeîn tòn xristón ♦ payeîn tòn xristòn a[toû 3.19 –pvw ©n ¡lyvsin kairoì ˙nacújevw ˙pò prosQpou toû kuríou ♦ —

3.21 3.21 3.22 3.22 3.22 3.23

©n

kaì ♦ –pvw ©n ¡lyvsin kairoì ˙nacújevw ˙pò prosQpou toû kuríou kaì pántvn tôn a^gívn a[toû ♦ tôn a^gívn profhtôn ˙p' a†ônow ♦ ˙p' a†ônow a[toû profhtôn Mvsêw ♦ Mvüsêw gàr pròw toùw patéraw ♦ — =môn ♦ ømôn \joloyreuy}setai ♦ \joleyreuy}setai

255



OUT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

3.25 - 4.12

PRAJEIS APO STO LVN

prokat}ggeilan

tôn kayejêw, –soi \lálhsan, kaì kat}ggeilan tàw =méraw taútaw. 25 Ûmeîw \ste u¥oì tôn profhtôn, kaì têw diay}khw «w diéyeto ` yeòw pròw toùw patéraw =môn, légvn pròw &Abraám, Kaì \n t! spérmatí sou \neuloghy}sontai pâsai a¥ patriaì têw gêw. 26 Ûmîn prôton ` yeów, ˙nast}saw tòn paîda a[toû &I h s o û n , ˙pésteilen a[tòn e[logoûnta ømâw, \n t! ˙postréfein £kaston ˙pò tôn ponhriôn ømôn.

OUU

4

Laloúntvn dè a[tôn pròw tòn laón, \pésthsan a[toîw o¥ ¥ereîw kaì ` strathgòw toû ¥eroû kaì o¥ Saddoukaîoi, 2 diaponoúmenoi dià tò didáskein a[toùw tòn laón, kaì kataggéllein \n t! &Ihsoû t|n ˙nástasin tôn nekrôn. 3 Kaì \pébalon a[toîw tàw xeîraw, kaì ¡yento e†w t}rhsin e†w t|n a·rion: ‘n gàr e^spéra ædh. 4 Polloì dè tôn ˙kousántvn tòn lógon \písteusan: kaì \gen}yh ` ˙riymòw tôn ˙ndrôn qseì xiliádew pénte. 5

&E g én et o dè \pì t|n a·rion sunaxyê n a i a[tôn toùw ƒrxontaw kaì presbutérouw kaì grammateîw e†w Îerousal}m, 6 kaì *Annan tòn ˙rxieréa, kaì Kaïáfan, kaì &Ivánnhn, kaì &Aléjandron, kaì –soi ‘san \k génouw ˙rxieratikoû. 7 Kaì st}santew a[toùw \n més~ \punyánonto, &En poíŸ dunámei (h \n poí~ •nómati \poi}sate toûto ømeîw; 8 Tóte Pétrow plhsyeìw pneúmatow a^gíou eÂpen pròw a[toúw, *Arxontew toû laoû kaì presbúteroi toû &Isra}l, 9 e† =meîw s}meron ˙nakrinómeya \pì e[ergesíŸ ˙nyrQpou ˙syenoûw, \n tíni o˚tow sésvstai: 10 gnvstòn ¡stv pâsin ømîn kaì pantì t! la! &Isra}l, –ti \n t! •nómati &Ihsoû xristoû toû Nazvraíou, $o n ømeîw \staurQsate, $on ` yeòw ægeiren \k nekrôn, \n toút~ o˚tow parésthken \nQpion ømôn øgi}w. 11 O˚tów \stin ` líyow ` \jouyenhyeìw øf' ømôn tôn o†kodomoúntvn, ` genómenow e†w kefal|n gvníaw. 12 Kaì o[k ¡stin \n ƒll~ o[denì = svthría: 3.25 u¥oì ♦ o¥ u¥oì 3.25 =môn ♦ ømôn 3.25 \neuloghy}sontai ♦ ˆ\n˜euloghy}sontai 3.26 ` yeów ˙nast}saw ♦ ˙nast}saw ` yeòw 3.26 &Ihsoûn ♦ — 4.2 tôn ♦ t|n \k 4.4 ` ♦ ˆ`˜ 4.4 qseì ♦ ˆqw˜ 4.5 presbutérouw kaì grammateîw e†w

4.6

4.7 4.8 4.9 4.11

♦ toùw presbutérouw kaì toùw grammateîw \n *Annan tòn ˙rxieréa kaì Kaïáfan kaì &Ivánnhn kaì &Aléjandron ♦ %Annaw ` ˙rxiereùw kaì Kaïáfaw kaì &Ivánnhw kaì &Aléjandrow més~ ♦ t! més~ toû &Isra}l ♦ — sésvstai ♦ sésvtai o†kodomoúntvn ♦ o†kodómvn

256




OUU

OUV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

PRAJEIS APO STO LVN

4.13 - 4.25

o·te gàr ªnomá \stin £teron tò dedoménon \n ˙nyrQpoiw, \n > deî svyênai =mâw.

£teron øpò tòn o[ranòn

13

Yevroûntew dè t|n toû Pétrou parrhsían kaì &Ivánnou, kaì katalabómenoi –ti ƒnyrvpoi ˙grámmatoí e†sin kaì †diôtai, \yaúmazon, \pegínvskón te a[toùw –ti sùn t! &Ihsoû ‘san. 14 Tòn dè ƒnyrvpon blépontew sùn a[toîw e^stôta tòn teyerapeuménon, o[dèn eÂxon ˙nteipeîn. 15 Keleúsantew dè a[toùw ¡jv toû sunedríou ˙pelyeî n , sunéballon pròw ˙ll}louw, 16 légontew, Tí poi}somen toîw ˙nyrQpoiw toútoiw; %O ti mèn gàr gnvstòn shmeîon gégonen di' a[tôn, pâsin toîw katoikoûsin Îerousal|m fanerón, kaì o[ dunámeya ˙rn}sasyai. 17 &All' ®na m| \pì pleîon dianemhy_ e†w tòn laón, ˙peil_ ˙peilhsómeya a[toîw mhkéti laleîn \pì t! •nómati toút~ mhdenì ˙nyrQpvn. 18 Kaì kalésantew a[toúw, par}ggeilan a[toîw tò kayólou m| fyéggesyai mhdè didáskein \pì t! •nómati toû &Ihsoû. 19 Ô dè Pétrow kaì &Ivánnhw ˙pokriyéntew pròw a[toùw eÂpon, E† díkaión \stin \nQpion toû yeo û ømôn ˙koúein mâllon (h toû yeo û , krínate. 20 O [ dunámeya gàr =meîw, $a eÊdomen kaì “koúsamen, m| laleîn. 21 O¥ dè prosapeilhsámenoi ˙pélusan a[toúw, mhdèn eørískontew tò pôw kolásontai a[toúw, dià tòn laón, –ti pántew \dójazon tòn yeòn \pì t! gegonóti. 22 &Etôn gàr ‘n pleiónvn tessarákonta ` ƒnyrvpow \f' $o n \gegónei tò shmeîon toûto têw †ásevw.

poi}svmen

˙peilhsQmeya

23


&Apoluyéntew dè ‘lyon pròw toùw †díouw, kaì ˙p}ggeilan –sa pròw a[toùw o¥ ˙rxiereîw kaì o¥ presbúteroi eÂpon. 24 O¥ dè ˙koúsantew `moyumadòn ‘ran fvn|n pròw tòn yeón, kaì eÂpon, Déspota, sù ` yeòw ` poi}saw tòn o[ranòn kaì t|n gên kaì t|n yálassan kaì pánta tà \n a[toîw: 25 ` dià stómatow Dauìd paidów sou e†pQn, %Ina tí \frúajan ¡ynh, kaì laoì 4.20 4.21 4.22 4.22 4.23 4.24 4.24 4.25

4.12 4.12 4.14 4.16 4.16 4.17

o·te ♦ o[dè tò ♦ øpò tòn o[ranòn tò dè ♦ te poi}somen ♦ poi}svmen ˙rn}sasyai ♦ ˙rneîsyai ˙peil_ ˙peilhsómeya ♦ ˙peilhsQmeya 4.18 a[toîw ♦ — 4.19 pròw a[toùw eÂpon ♦ eÂpon pròw a[toúw

4.25

eÊdomen ♦ eÊdamen kolásontai ♦ kolásvntai tessarákonta ♦ tesserákonta \gegónei ♦ gegónei eÂpon ♦ eÂpan eÂpon ♦ eÂpan yeòw ` ♦ — dià ♦ toû patròw =môn dià pneúmatow a^gíou %Ina tí ♦ Înatí

257



OUV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

4.26 - 5.3

OVM

PRAJEIS APO STO LVN \meléthsan kená; 26 Parésthsan o¥ basileîw têw gêw, kaì o¥ ƒrxontew sun}xyhsan \pì tò a[tò katà toû kuríou, kaì katà toû xristoû a[toû: 27 sun}xyhsan gàr \p' ˙lhyeíaw \pì tòn ßgion paîdá sou &Ihsoûn, $on ¡xrisaw, ^Hrœdhw te kaì póntiow Pilátow, sùn ¡ynesin kaì laoîw &Isra}l, 28 poiêsai –sa = xeír sou kaì = boul} sou proQrisen genésyai. 29 Kaì tà nûn, kúrie, ¡pide \pì tàw ˙peilàw a[tôn, kaì dòw toîw doúloiw sou metà parrhsíaw páshw laleîn tòn lógon sou, 30 \n t! t|n xeîrá sou \kteínein se e†w Êasin, kaì shmeîa kaì térata gínesyai dià toû •nómatow toû a^ gíou paidów sou &Ihsoû. 31 Kaì dehyéntvn a[tôn \saleúyh ` tópow \n > ‘san sunhgménoi, kaì \pl}syhsan ßpantew pneúmatow a^gíou, kaì \láloun tòn lógon toû yeoû metà parrhsíaw. 32

a[t!

Toû dè pl}youw tôn pisteusántvn ‘n = kardía kaì = cux| mía: kaì o[dè e<w ti tôn øparxóntvn a[tôn ¡legen Êdion eÂnai, ˙ll' ‘n a[toîw ßpanta koiná. 33 Kaì megál+ dunámei ˙pedídoun tò martúrion o¥ ˙póstoloi têw ˙nastásevw toû kuríou &Ihsoû, xáriw te megálh ‘n \pì pántaw a[toúw. 34 O[dè gàr \nde}w tiw øp_rxen \n a[toîw: –soi gàr kt}torew xvrívn (h o†kiôn øpêrxon, pvloûntew ¡feron tàw timàw tôn pipraskoménv n , 35 kaì \tíyoun parà toùw pódaw tôn ˙postólvn: diedídoto dè e^kást~ kayóti ƒn tiw xreían eÂxen. 36

&Ivsêw dé, ` \piklhyeìw Barnábaw ˙pò tôn ˙postólvn — – \stin, meyermhneuómenon, u¥òw parakl}sevw — Leufithw, Kúpriow t! génei, 37 øpárxontow a[t! ˙groû, pvl}saw ænegken tò xrêma, kaì ¡yhken parà toùw pódaw tôn ˙postólvn.

5

&An|r dé tiw &Ananíaw •nómati, sùn Sapfeír+ t_ gunaikì a[toû, \pQlhsen ktêma, 2 kaì \nosfísato ˙pò têw timêw, suneiduíaw kaì têw gunaikòw a[toû, kaì \négkaw mérow ti parà toùw pódaw tôn ˙postólvn ¡yhken. 3 EÂpen dè Pétrow, &Ananía,

4.27 \pì ♦ \n t_ pólei taút+ \pì 4.28 boul} sou ♦ boul} ˆsou˜ 4.30 xeîrá sou ♦ xeîrá ˆsou˜ 4.31 pneúmatow a^gíou ♦ toû a^gíou pneúmatow 4.32 = kardía ♦ kardía 4.32 = cux| ♦ cux| 4.32 a[tôn ♦ a[t! 4.33 megál+ dunámei ♦ dunámei

4.34 4.35 4.36 4.37 5.1 5.2 5.2 5.3

megál+ øp_rxen ♦ ‘n diedídoto ♦ diedídeto &Ivsêw ♦ &Ivs|f parà ♦ pròw Sapfeír+ ♦ Sapfír+ suneiduíaw ♦ suneiduíhw a[toû ♦ — Pétrow ♦ ` Pétrow

258




OVM

OVN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

5.4 - 5.18

PRAJEIS APO STO LVN dià tí \pl}rvsen ` Satanâw t|n kardían sou, ceúsasyaí se tò pneûma tò ßgion, kaì nosfísasyaí se ˙pò têw timêw toû xvríou; 4 O[xì ménon soì ¡menen, kaì prayèn \n t_ s_ \jousíŸ øpêrxen; Tí –ti ¡you \n t_ kardíŸ sou tò prâgma toûto; O[k \ceúsv ˙nyrQpoiw, ˙llà t! ye!. 5 &Akoúvn dè ` &Ananíaw toùw lógouw toútouw, pesWn \jécujen: kaì \géneto fóbow mégaw \pì pántaw toùw ˙koúontaw taûta. 6 &Anastántew dè o¥ neQteroi sunésteilan a[tón, kaì \jenégkantew ¡yacan. 7

&Egéneto dè qw qrôn triôn diásthma, kaì = gun| a[toû m| e†duîa tò gegonòw e†sêlyen. 8 &Apekríyh dè a[t_ ` Pétrow, E†pé moi, e† tosoútou tò xvríon ˙pédosye. ^H dè eÂpen, Naí, tosoútou. 9 Ô dè Pétrow eÂpen pròw a[t}n, Tí –ti sunefvn}yh ømîn peirásai tò pneûma kuríou; &Idoú, o¥ pódew tôn yacántvn tòn ƒndra sou \pì t_ yúrŸ, kaì \joísousín se. 10 *Epesen dè paraxrêma parà toùw pódaw a[toû, kaì \j éc u j en : e† s el yó n t ew dè o¥ neanískoi e˚ron a[t|n nekrán, kaì \jenégkantew ¡yacan pròw tòn ƒndra a[têw. 11 Kaì \géneto fóbow mégaw \f' –lhn t|n \kklhsían, kaì \pì pántaw toùw ˙koúontaw taûta. 12

Dià dè tôn xeirôn tôn ˙postólvn \gíneto shmeîa kaì térata \n t! la! pollá: kaì ‘san `moyumadòn ßpantew \n t_ stoÅ Solomôntow. 13 Tôn dè loipôn o[deìw \tólma kollâsyai a[toîw, ˙ll' \megálunen a[toùw ` laów: 14 mâllon dè prosetíyento pisteúontew t! kurí~, pl}yh ˙ndrôn te kaì % ste katà tàw plateíaw \kférein toùw ˙syeneîw, gunaikôn: 15 v kaì tiyénai \pì klinôn kaì krabbátvn, ®na \rxoménou Pétrou k©n = skià \piskiás+ tinì a[tôn. 16 Sun}rxeto dè kaì tò plêyow tôn périj pólevn e†w Îerousal}m, férontew ˙syeneîw kaì •xlouménouw øpò pneumátvn ˙kayártvn, o®tinew \yerapeúonto ßpantew.

\géneto

17


&Anastàw dè ` ˙rxiereùw kaì pántew o¥ sùn a[t! — = o{sa a®resiw tôn Saddoukaívn — \pl}syhsan z}lou, 18 kaì la! 5.15 katà tàw ♦ kaì e†w tàw 5.15 klinôn kaì krabbátvn ♦ klinarívn kaì krabáttvn 5.16 e†w ♦ —

5.3 se ˙pò ♦ ˙pò 5.5 taûta ♦ — 5.8 a[t_ ` ♦ pròw a[t|n 5.9 eÂpen ♦ — 5.10 parà ♦ pròw 5.12 \n t! la! pollá ♦ pollà \n t!

259



OVN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

5.19 - 5.32

OVO

PRAJEIS APO STO LVN \pébalon tàw xeîraw a[tôn \pì toùw ˙postólouw, kaì ¡yento a[toùw \n thr}sei dhmosíŸ. 19 *Aggelow dè kuríou dià têw nuktòw ænoijen tàw yúraw têw fulakêw, \jagagQn te a[toùw eÂpen, 20 Poreúesye, kaì stayéntew laleîte \n t! ¥er! t! la! pánta tà ]}mata têw zvêw taúthw. 21 &Akoúsantew dè e†sêlyon øpò tòn ªryron e†w tò ¥erón, kaì \dídaskon. Paragenómenow dè ` ˙rxiereùw kaì o¥ sùn a[t!, sunekálesan tò sunédrion kaì pâsan t|n gerousían tôn u¥ôn &Isra}l, kaì ˙pésteilan e†w tò desmvt}rion, ˙xyê n a i a[toúw. 22 O¥ dè øphrétai paragenómenoi o[x e˚ r o n a[toùw \n t_ fulak_: ˙nastrécantew dè ˙p}ggeilan, 23 légontew –ti Tò mèn desmvt}rion e%uromen kekleisménon \n pás+ ˙sfaleíŸ, kaì toùw fúlakaw e^ stôtaw prò tôn yurôn: ˙noíjantew dé, ¡sv o[déna e%uromen. 24 ^Vw dè ækousan toùw lógouw toútouw – te ¥ereùw kaì ` strathgòw toû ¥eroû kaì o¥ ˙rxiereîw, dihpóroun perì a[tôn, tí ©n génoito toûto. 25 Paragenómenow dé tiw ˙p}ggeilen a[toîw –ti &Idoú, o¥ ƒndrew o¬w ¡yes ye \n t_ fulak_ e†sìn \n t! ¥er! e^stôtew kaì didáskontew tòn laón. 26 Tóte ˙pelyWn ` strathgòw sùn toîw øphrétaiw ‘gagen a[toúw, o[ met à bíaw, \foboûnto gàr tòn laón, ®na m| liyasyôsin. 27 &Agagóntew dè a[toùw ¡sthsan \n t! sunedrí~. Kaì \phrQthsen a[toùw ` ˙rxiereúw, 28 légvn, O[ paraggelíŸ parhggeílamen ømîn m| didáskein \pì t! •nómati toút~; Kaì †doù peplhrQkate t|n Îerousal|m têw didaxêw ømôn, kaì boúlesye \pagageîn \f' =mâw tò a<ma toû ˙nyrQpou toútou. 29 &Apokriyeìw dè Pétrow kaì o¥ ˙póstoloi eÂpon, Peiyarxeîn deî ye! mâllon (h ˙nyrQpoiw. 30 Ô yeòw tôn patérvn =môn ægeiren &Ihsoûn, $on ømeîw diexeirísasye, kremásantew \pì júlou. 31 Toûton ` yeòw ˙rxhgòn kaì svtêra %ucvsen t_ dejiÅ a[toû, doûnai metánoian t! &Isra|l kaì ƒfesin a^martiôn. 32 Kaì =meîw \smen a[toû márturew tôn ]hmátvn toútvn, kaì tò pneûma dè tò ßgion, $o ¡dvken ` yeòw toîw peiyarxoûsin a[t!. 5.18 a[tôn ♦ — 5.19 têw nuktòw ænoijen ♦ nuktòw ˙noíjaw 5.22 øphrétai paragenómenoi ♦ paragenómenoi øphrétai 5.23 mèn ♦ — 5.23 prò ♦ \pì 5.24 ¥ereùw kaì ` ♦ —

5.26 5.26 5.28 5.29 5.31 5.32 5.32

‘gagen ♦ ‘gen ®na ♦ — O[ ♦ Ô [˜ eÂpon ♦ eÂpan doûnai ♦ ˆtoû˜ doûnai a[toû ♦ — dè ♦ —

260




OVO

OVP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

5.33 - 6.3


O¥ dè ˙koúontew diepríonto, kaì \bouleúonto ˙neleîn a[toúw. 34 &Anastàw dé tiw \n t! sunedrí~ Farisaîow, •nómati Gamali}l, nomodidáskalow, tímiow pantì t! la!, \kéleusen ¡jv braxú ti toùw ˙postólouw poiêsai. 35 EÂpén te pròw a[toúw, *Andrew &Israhlîtai, proséxete e^ autoîw \pì toîw ˙nyrQpoiw toútoiw, tí méllete prássein. 36 Prò gàr toútvn tôn =merôn ˙nésth Yeudâw, légvn eÂnaí tina eâutón, > prosekl}yh ˙riymòw ˙ndrôn qseì tetrakosívn: $ow ˙n+réyh, kaì pántew –soi \peíyonto a[t! dielúyhsan kaì \génonto e†w o[dén. 37 Metà toûton ˙nésth &Ioúdaw ` Galilaîow \n taîw =méraiw têw ˙pografêw, kaì ˙pésthsen laòn ¥kanòn •písv a[toû: k˙keînow ˙pQleto, kaì pántew –soi \peíyonto a[t! dieskorpísyhsan. 38 Kaì tà nûn légv ømîn, ˙pósthte ˙pò tôn ˙nyrQpvn toútvn, kaì \ásate a[toúw: –ti \àn ” \j ˙nyrQpvn = boul| (h tò ¡rgon toûto, kataluy}setai: 39 e† dè \k yeoû \stin, o[ dúnasye katalûsai a[tó, m}pote kaì yeomáxoi eøreyête. 40 &Epeísyhsan dé a[t!: kaì proskalesámenoi toùw ˙postólouw, deírantew par}ggeilan m| laleîn \pì t! •nómati toû &Ihsoû, kaì ˙pélusan a[toúw. 41 O¥ mèn o{n \poreúonto xaírontew ˙pò prosQpou toû sunedríou, –ti øpèr toû •nómatow toû &Ihsoû kathjiQyhsan ˙timasyênai. 42 Pâsán te =méran, \n t! ¥er! kaì kat' oÂkon, o[k \paúonto didáskontew kaì e[aggelizómenoi &Ihsoûn tòn xristón.

˙koúsantew

a[toû

6


&En dè taîw =méraiw taútaiw, plhyunóntvn tôn mayhtôn, \géneto goggusmòw tôn Êllhnistôn pròw toùw Êbraíouw, –ti pareyevroûnto \n t_ diakoníŸ t_ kayhmerin_ a¥ xêrai a[tôn. 2 Proskalesámenoi dè o¥ dQdeka tò plêyow tôn mayhtôn, eÂpon, O[k ˙restón \stin =mâw, kataleícantaw tòn lógon toû yeoû, diakoneîn trapézaiw. 3 &Episkécasye o{n, ˙delfoí, ƒndraw \j ømôn marturouménouw e^ ptá, pl}reiw 5.39 dúnasye ♦ dun}sesye 5.39 a[tó ♦ a[toúw 5.40 a[toúw ♦ — 5.41 øpèr toû •nómatow toû &Ihsoû kathjiQyhsan ♦ kathjiQyhsan øpèr toû •nómatow 5.42 &Ihsoûn tòn xristón ♦ tòn xristòn &Ihsoûn 6.2 eÂpon ♦ eÂpan 6.3 o{n ♦ dé

5.33 ˙koúontew ♦ ˙koúsantew 5.33 \bouleúonto ♦ \boúlonto 5.34 ti toùw ˙postólouw ♦ toùw ˙nyrQpouw 5.36 prosekl}yh ˙riymòw ˙ndrôn qseì ♦ proseklíyh ˙ndrôn ˙riymòw qw 5.37 ¥kanòn ♦ — 5.38 \ásate ♦ ƒfete 5.38 boul| ♦ boul| a%uth

261



OVP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

6.4 - 7.3 katast}somen

pl}rh

OVQ

PRAJEIS APO STO LVN pneúmatow a^ gíou kaì sofíaw, o¬w katast}svmen \pì têw xreíaw taúthw. 4 ^Hmeîw dè t_ proseux_ kaì t_ diakoníŸ toû lógou proskarter}somen. 5 Kaì æresen ` lógow \nQpion pantòw toû pl}youw: kaì \jeléjanto Stéfanon, ƒndra pl}rhw pístevw kaì pneúmatow a^gíou, kaì Fílippon, kaì Próxoron, kaì Nikánora, kaì Tímvna, kaì Parmenân, kaì Nikólaon pros}luton &Antioxéa, 6 o¬w ¡sthsan \nQpion tôn ˙postólvn: kaì proseujámenoi \péyhkan a[toîw tàw xeîraw. 7

Kaì ` lógow toû yeoû h·janen, kaì \plhyúneto ` ˙riymòw tôn mayhtôn \n Îerousal|m sfódra, polúw te ªxlow tôn ¥erévn øp}kouon t_ pístei. 8

Stéfanow dè pl}rhw pístevw kaì dunámevw \poíei térata kaì shmeîa megála \n t! la!. 9 &Anésthsan dé tinew tôn \k têw sunagvgêw têw legoménhw Libertínvn, kaì Kurhnaívn, kaì &Alejandrévn, kaì tôn ˙pò Kilikíaw kaì &Asíaw, suzhtoûntew t! Stefán~. 10 Kaì o[k Êsxuon ˙ntistênai t_ sofíŸ kaì t! pneúmati > \lálei. 11 Tóte øpébalon ƒndraw légontaw –ti &Akhkóamen a[toû laloûntow ]}mata blásfhma e†w Mvsên kaì tòn yeó n . 12 Sunekínhsán te tòn laòn kaì toùw presbutérouw kaì toùw grammateîw, kaì \pistántew sun}rpasan a[tón, kaì ægagon e†w tò sunédrion, 13 ¡sthsán te márturaw ceudeîw légontaw, Ô ƒnyrvpow o˚tow o[ paúetai ]}mata blásfhma lalôn katà toû tópou toû a^gíou kaì toû nómou: 14 ˙khkóamen gàr a[toû légontow –ti &Ihsoûw ` Nazvraîow o˚tow katalúsei tòn tópon toûton, kaì ˙llájei tà ¡yh $a parédvken =mîn Mvsêw. 15 Kaì ˙tenísantew e†w a[tòn ßpantew o¥ kayezómenoi \n t! sunedrí~, eÂdon tò prósvpon a[toû qseì prósvpon ˙ggélou.

7

EÂpen dè ` ˙rxiereúw, E† ƒra taûta o%utvw ¡xei; 2 Ô dè ¡fh,

*Andrew ˙delfoì kaì patérew, ˙koúsate. Ô yeòw têw * fyh t! patrì =môn &Abraàm ªnti \n t_ MesopotamíŸ, dójhw v prìn (h katoikêsai a[tòn \n Xarrán, 3 kaì eÂpen pròw a[tón, 6.3 a^gíou ♦ — 6.3 katast}svmen ♦ katast}somen 6.8 pístevw ♦ xáritow 6.11 Mvsên ♦ Mvüsên 6.13 ]}mata blásfhma lalôn ♦

lalôn ]}mata 6.13 kaì ♦ ˆtoútou˜ kaì 6.14 Mvsêw ♦ Mvüsêw 6.15 ßpantew ♦ pántew 7.1 ƒra ♦ —

262




OVQ

OVR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

7.4 - 7.17

PRAJEIS APO STO LVN


*Ejelye \k têw gêw sou kaì \k têw suggeneíaw sou, kaì deûro e†w gên ÷n ƒn soi deíjv. 4 Tóte \jelyWn \k gêw Xaldaívn katœkhsen \n Xarrán: k˙keîyen, metà tò ˙poyaneîn tòn patéra a[toû, metœkisen a[tòn e†w t|n gên taúthn e†w ÷n ømeîw nûn katoikeîte: 5 kaì o[k ¡dvken a[t! klhronomían \n a[t_, o[dè bêma podów: kaì \phggeílato doûnai a[t! e†w katásxesin a[t}n, kaì t! spérmati a[toû met' a[tón, o[k ªntow a[t! téknou. 6 &Elálhsen dè o%utvw ` yeów, –ti ¡stai tò spérma a[toû pároikon \n g_ ˙llotríŸ, kaì doulQsousin a[tò kaì kakQsousin, ¡th tetrakósia. 7 Kaì tò ¡ynow, > \àn douleúsvsin, krinô \g Q , eÂ p en ` yeó w: kaì metà taûta \jeleúsontai, kaì latreúsousín moi \n t! tóp~ toút~. 8 Kaì ¡dvken a[t! diay}khn peritomêw: kaì o%utvw \génnhsen tòn &Isaák, kaì periétemen a[tòn t_ =mérŸ t_ •gdó+: kaì ` &Isaàk tòn &IakQb, kaì ` &IakWb toùw dQdeka patriárxaw. 9 Kaì o¥ patriárxai zhlQsantew tòn &Ivs|f ˙pédonto e†w AÊgupton: kaì ‘n ` yeòw met' a[toû, 10 kaì \jeíleto a[tòn \k pasôn tôn ylícevn a[toû, kaì ¡dvken a[t! xárin kaì sofían \nantíon FaraW basilévw A†gúptou, kaì katésthsen a[tòn =goúmenon \p' AÊgupton kaì –lon tòn oÂkon a[toû. 11 )Hlyen dè limòw \f' –lhn t|n gên A†gúptou kaì Xanaán, kaì ylíciw megálh: kaì o[x e%uriskon xortásmata o¥ patérew =môn. 12 &Akoúsaw dè &IakWb ªnta sîta \n A†gúpt~, \japésteilen toùw patéraw =môn prôton. 13 Kaì \n t! deu t ér ~ ˙negnvrísyh &Ivs|f toîw ˙delfoîw a[toû, kaì faneròn \géneto t! FaraW tò génow toû &Ivs}f. 14 &Aposteílaw dè &Ivs|f metekalésato tòn patéra a[toû &IakQb, kaì pâsan t|n suggéneian, \n cuxaîw e^ bdom}konta pénte. 15 Katébh dè &IakWb e†w AÊgupton, kaì \teleúthsen a[tòw kaì o¥ patérew =môn: 16 kaì metetéyhsan e†w & Suxém, kaì \téyhsan \n t! mn}mati $o vn}sato &Abraàm timêw ˙rguríou parà tôn u¥ôn &Emmòr toû Suxém. 17 KayWw dè

a[t! doûnai

suggéneian a[toû

7.11 e%uriskon ♦ h%uriskon 7.12 sîta \n A†gúpt~ ♦ sitía e†w AÊgupton 7.13 toû ♦ ˆtoû˜ 7.14 tòn patéra a[toû &IakQb ♦ &IakWb tòn patéra a[toû 7.15 Katébh dè ♦ Kaì katébh 7.16 $o ♦ > 7.16 &Emmòr toû ♦ &EmmWr \n

7.3 kaì \k ♦ kaì ˆ\k˜ 7.3 gên ♦ t|n gên 7.7 douleúsvsin ♦ douleúsousin 7.7 eÂpen ` yeów ♦ ` yeòw eÂpen 7.8 ` &Isaàk ♦ &Isaàk 7.8 ` &IakWb ♦ &IakWb 7.10 \jeíleto ♦ \jeílato 7.10 –lon ♦ ˆ\f'˜ –lon 7.11 gên A†gúptou ♦ AÊgupton

263



OVR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

7.18 - 7.32

=môn

\yaúmasen

OVS

PRAJEIS APO STO LVN * mosen ` yeòw t! &Abraám, æggizen ` xrónow têw \paggelíaw «w v h·jhsen ` laòw kaì \plhyúnyh \n A†gúpt~, 18 ƒxri o˚ ˙nésth basileùw £terow, $o w o[k Ædei tòn &Ivs}f. 19 O ˚tow katasofisámenow tò génow =môn, \kákvsen toùw patéraw =môn, toû poieîn ¡kyet a tà bréfh a[tôn, e†w tò m| zvogoneîsyai. 20 &En > kair! \genn}yh Mvsêw, kaì ‘n ˙steîow t! ye!: $ow ˙netráfh mênaw treîw \n t! oÊk~ toû patrów. 21 &Ekteyénta dè a[tón, ˙neíleto = yugáthr FaraQ, kaì ˙neyrécato a[tòn eâut_ e†w u¥ón. 22 Kaì \paideúyh Mvsêw pás+ sofíŸ A†guptívn: ‘n dè dunatòw \n lógoiw kaì ¡rgoiw. 23 ^Vw dè \plhroûto a[t! tessarakontaet|w xrónow, ˙nébh \pì t|n kardían a[toû \piskécasyai toùw ˙delfoùw a[toû toùw u¥oùw &Isra}l. 24 Kaì †dQn tina ˙dikoúmenon, “múnato kaì \p o í h s en \k d í k h s i n t! kataponoumén~, patájaw tòn A†gúption: 25 \nómizen dè suniénai toùw ˙delfoùw a[toû –ti ` yeòw dià xeiròw a[toû dídvsin a[toîw svthrían: o¥ dè o[ * fyh a[toîw maxoménoiw, kaì sunêkan. 26 T_ te \pioús+ =mérŸ v sun}lasen a[toùw e†w e†r}nhn, e†pQn, *Andrew, ˙delfoí \ste ømeîw: ®na tí ˙dikeîte ˙ll}louw; 27 Ô dè ˙dikôn tòn plhsíon ˙pQsato a[tón, e† p Q n , Tíw se katésthsen ƒrxonta kaì dikast|n \f' =mâw; 28 M| ˙neleîn me sù yéleiw, $on trópon ˙neîlew xyèw tòn A†gúption; 29 *Efugen dè Mvsêw \n t! lóg~ toút~, kaì \géneto pároikow \n g_ Madiám, o˚ \génnhsen u¥oùw * fyh a[t! \n dúo. 30 Kaì plhrvyéntvn \tôn tessarákonta, v t_ \r}m~ toû ªrouw Sinâ ƒggelow kuríou \n flogì puròw bátou. 31 Ô dè Mvsêw †dWn \yaúmazen tò –rama: proserxoménou dè a[toû katanoêsai, \géneto fvn| kuríou pròw a[tón, 32 &EgW ` yeòw tôn patérvn sou, ` yeòw &Abraàm kaì ` yeòw &Isaàk kaì ` * 7.17 vmosen ♦ qmológhsen 7.18 o$ w ♦ ˆ\p' AÊgupton˜ $ow 7.19 patéraw =môn ♦ patéraw ˆ=môn˜ 7.19 ¡kyeta tà bréfh ♦ tà bréfh ¡kyeta 7.20 Mvsêw ♦ Mvüsêw 7.21 &Ekteyénta dè a[tón ˙neíleto ♦ \kteyéntow dè a[toû ˙neílato a[tòn 7.22 Mvsêw ♦ Mvüsêw ˆ\n˜ 7.22 ¡rgoiw ♦ ¡rgoiw a[toû 7.23 tessarakontaet|w ♦ tesserakontaet|w 7.25 a[toû –ti ♦ â[toû˜ –ti

7.25 7.26 7.26 7.26 7.27 7.28 7.29 7.30 7.30 7.31 7.31 7.32

a[toîw svthrían ♦ svthrían a[toîw sun}lasen ♦ sun}llassen ømeîw ♦ — ®na tí ♦ ¥natí =mâw ♦ =môn xyèw ♦ \xyèw Mvsêw ♦ Mvüsêw tessarákonta ♦ tesserákonta kuríou ♦ — Mvsêw ♦ Mvüsêw pròw a[tón ♦ — ` yeòw &Isaàk kaì ` yeòw ♦ &Isaàk kaì

264




OVS

OVT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

7.33 - 7.45

PRAJEIS APO STO LVN


yeòw &IakQb. *Entromow dè genómenow Mvsêw o[k \tólma katanoêsai. 33 EÂpen dè a[t! ` kúriow, Lûson tò øpódhma tôn podôn sou: ` gàr tópow \n > £sthkaw gê a^gía \stín. 34 &IdWn eÂdon t|n kákvsin toû laoû mou toû \n A†gúpt~, kaì toû stenagmoû a[tôn ækousa: kaì katébhn \jelésyai a[toúw: kaì nûn deûro, ˙postelô se e†w AÊgupton. 35 Toûton tòn Mvsên $on “rn}santo e†póntew, Tíw se katésthsen ƒrxonta kaì dikast}n; Toûton ` yeòw ƒrxonta kaì lutrvt|n ˙pésteilen \n xeirì ˙ggélou toû •fyéntow a[t! \n t_ bát~. 36 O˚tow \j}gagen a[toúw, poi}saw térata kaì shmeîa \n g_ A†gúpt~ kaì \n &E r u yr Å ya l á s s + , kaì \n t_ \r}m~ ¡th tessarákonta. 37 O˚tów \stin ` Mvsêw ` e†pWn toîw u¥oîw &Isra}l, Prof}thn ømîn ˙nast}sei kúriow ` yeòw =môn \k tôn ˙delfôn ømôn qw \mé. 38 O˚tów \stin ` genómenow \n t_ \kklhsíŸ \n t_ \r}m~ metà toû ˙ggélou toû laloûntow a[t! \n t! ªrei Sinâ kaì tôn patérvn =môn: $ow \déjato lógon zônta doûnai =mîn: 39 > o[k “yélhsan øp}kooi genésyai o¥ patérew =môn, ˙ll' ˙pQsanto, kaì \stráfhsan t_ kardíŸ a[tôn e†w AÊgupton, 40 e†póntew t! &AarQn, Poíhson =mîn yeoùw o$i proporeúsontai =môn: ` gàr Mvsêw o˚tow, $ow \j}gagen =mâw \k gêw A†gúptou, o[k oÊdamen tí gégonen a[t!. 41 Kaì \mosxopoíhsan \n taîw =méraiw \keínaiw, kaì ˙n}gagon yusían t! e†dQl~, kaì e[fraínonto \n toîw ¡rgoiw tôn xeirôn a[tôn. 42 *Estrecen dè ` yeów, kaì parédvken a[toùw latreúein t_ stratiÅ toû o[ranoû: kayWw gégraptai \n bíbl~ tôn profhtôn, M| sfágia kaì yusíaw proshnégkaté moi ¡th tessarákonta \n t_ \r}m~, oÂkow &Isra}l; 43 Kaì ˙nelábete t|n skhn|n toû Molóx, kaì tò ƒstron toû yeoû ømôn ^Remfán, toùw túpouw o¬w \poi}sate proskuneîn a[toîw: kaì metoikiô ømâw \pékeina Babulônow. 44 ^H skhn| toû marturíou ‘n toîw patrásin =môn \n t_ \r}m~, kayWw dietájato ` lalôn t! Mvs_, poiêsai a[t|n katà tòn túpon $on e^ vrákei. 45 $Hn kaì e†s}gagon diadejámenoi o¥ 7.32 7.33 7.34 7.35 7.35 7.35 7.36 7.37 7.37

7.38 7.39 7.39 7.40 7.40 7.42 7.43 7.44

Mvsêw ♦ Mvüsêw \n ♦ \f' ˙postelô ♦ ˙posteílv Mvsên ♦ Mvüsên yeòw ♦ yeòw ˆkaì˜ ˙pésteilen \n ♦ ˙péstalken sùn tessarákonta ♦ tesserákonta Mvsêw ` e†pWn ♦ Mvüsêw ` eÊpaw kúriow ` yeòw =môn ♦ ` yeòw

lógia

Refán

lógon ♦ lógia ˙ll' ♦ ˙llà t_ kardíŸ ♦ \n taîw kardíaiw Mvsêw ♦ Mvüsêw gégonen ♦ \géneto tessarákonta ♦ tesserákonta ømôn ^Remfán ♦ ˆømôn˜ ^Raifán Mvs_ ♦ Mvüs_

265



OVT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

7.46 - 7.60

OVU

PRAJEIS APO STO LVN patérew =môn metà &Ihsoû \n t_ katasxései tôn \ynôn, @n \jôsen ` yeòw ˙pò prosQpou tôn patérvn =môn, £vw tôn =merôn Dauíd: 46 $o w e˚ren xárin \nQpion toû yeo û , kaì &+ t}sato eøreîn sk}nvma t! ye! &IakQb. 47 Solomôn dè Œkodómhsen a[t! oÂkon. 48 &A l l ' o[x ` %u cistow \n xeiropoi}toiw naoîw katoikeî, kayWw ` prof}thw légei, 49 Ô o[ranów moi yrónow, = dè gê øpopódion tôn podôn mou: poîon oÂkon o†kodom}seté moi; légei kúriow: (h tíw tópow têw katapaúseQw mou; 50 O[xì = xeír mou \poíhsen taûta pánta; 51

Sklhrotráxhloi kaì ˙perítmhtoi t_ kardíŸ kaì toîw & vsín, ømeîw ˙eì t! pneúmati t! a^gí~ ˙ntipíptete: qw o¥ patérew ømôn, kaì ømeîw. 52 Tína tôn profhtôn o[k \dívjan o¥ patérew ømôn; Kaì ˙pékteinan toùw prokataggeílantaw perì têw \leúsevw toû dikaíou, o˚ nûn ømeîw prodótai kaì foneîw gegénhsye: 53 o®tinew \lábete tòn nómon e†w diatagàw ˙ggélvn, kaì o[k \fulájate. 54

&Akoúontew dè taûta, diepríonto taîw kardíaiw a[tôn, kaì ¡bruxon toùw •dóntaw \p' a[tón. 55 Ûpárxvn dè pl}rhw pneúmatow a^gíou, ˙tenísaw e†w tòn o[ranón, eÂden dójan yeoû, kaì &Ihsoûn e^ stôta \k dejiôn toû yeoû, 56 kaì eÂpen, &Idoú, yev r ô toùw o[ranoùw ˙ne~gménouw, kaì tòn u¥òn toû ˙nyrQpou \k dejiôn e^stôta toû yeoû. 57 Krájantew dè fvn_ % rmhsan `moyumadòn \p' megál+, sunésxon tà „ta a[tôn, kaì v 58 a[tón: kaì \kbalóntew ¡jv têw pólevw, \liyobóloun: kaì o¥ márturew ˙péyen t o tà ¥mátia parà toùw pódaw neaníou kalouménou Saúlou. 59 Kaì \liyobóloun tòn Stéfanon, \pikaloúmenon kaì légonta, Kúrie &Ihsoû, déjai tò pneûmá mou. 60 Yeìw dè tà gónata, ¡krajen fvn_ megál+, Kúrie, m| st}s+w a[toîw t|n a^ martían taúthn. Kaì toûto e†pWn \koim}yh.

7.46 7.47 7.48 7.51 7.52

7.56 ˙ne~gménouw ♦ dihnoigménouw 7.58 parà ♦ a[tôn parà 7.60 t|n a^martían taúthn ♦ taúthn t|n a^martían

ye! ♦ oÊk~ Œkodómhsen ♦ o†kodómhsen naoîw ♦ — t_ kardíŸ ♦ kardíaiw gegénhsye ♦ \génesye

266




OVU

OVV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

8.1 - 8.15

PRAJEIS APO STO LVN

8

Saûlow dè ‘n suneudokôn t_ ˙nairései a[toû. &Egéneto dè \n \keín+ t_ =mérŸ divgmòw mégaw \pì t|n \kklhsían t|n \n Îerosolúmoiw: pántew dè diespárhsan katà tàw xQraw têw &Ioudaíaw kaì Samareíaw, pl|n tôn ˙postólvn. 2 Sunekómis a n dè tòn Stéfanon ƒndrew e[labeîw, kaì \poi}santo kopetòn mégan \p' a[t!. 3 Saûlow dè \lumaíneto t|n \kklhsían, katà toùw oÊkouw e†sporeuómenow, súrvn te ƒndraw kaì gunaîkaw paredídou e†w fulak}n. 4

O¥ mèn o{n diasparéntew diêlyon, e[aggelizómenoi tòn lógon. 5 Fílippow dè katelyWn e†w pólin têw Samareíaw, \k}russen a[toîw tòn xristón. 6 Proseîxón te o¥ ªxloi toîw legoménoiw øpò toû Filíppou `moyumadón, \n t! ˙koúein a[toùw kaì blépein tà shmeîa $a \poíei. 7 Pollôn gàr tôn \xóntvn pneúmata ˙káyarta, boônta fvn_ megál+ \j}rxeto: polloì dè paraleluménoi kaì xvloì \yerapeúyhsan. 8 Kaì \géneto xarà megálh \n t_ pólei \keín+. 9

&A n | r dé tiw •nómati Símvn proüpêrxen \n t_ pólei mageúvn kaì \jistôn tò ¡ynow têw Samareíaw, légvn eÂnaí tina eâutòn mégan: 10 > proseîxon ˙pò mikroû £vw megálou, légontew, O ˚tów \stin = dúnamiw toû yeo û = meg á l h . 11 Proseîxon dè a[t!, dià tò ¥kan! xrón~ taîw mageíaiw \jestakénai a[toúw. 12 %O te dè \písteusan t! Filípp~ e[aggelizomén~ tà perì têw basileíaw toû yeoû kaì toû •nómatow &Ihsoû xristoû, \baptízonto ƒndrew te kaì gunaîkew. 13 Ô dè Símvn kaì a[tòw \písteusen, kaì baptisyeì w ‘n proskarterôn t! Filípp~: yevrôn te dunámeiw kaì shmeîa ginómena, \jístato. 14


&Akoúsantew dè o¥ \n Îerosolúmoiw ˙póstoloi –ti dédektai = Samáreia tòn lógon toû yeoû, ˙pésteilan pròw a[toùw tòn Pétron kaì &Ivánnhn: 15 o®tinew katabántew proshújant o perì a[tôn, –pvw lábvsin pneûma ßgion: 8.2 8.5 8.6 8.7 8.7 8.8 8.9

8.10 ˙pò ♦ pántew ˙pò 8.10 megálh ♦ kalouménh megálh 8.12 tà ♦ — 8.13 dunámeiw kaì shmeîa ginómena ♦ shmeîa kaì dunámeiw megálaw ginoménaw 8.14 tòn Pétron ♦ Pétron

\poi}santo ♦ \poíhsan pólin ♦ ˆt|n˜ pólin te ♦ dè Pollôn ♦ Polloì \j}rxeto ♦ \j}rxonto Kaì \géneto xarà megálh ♦ &Egéneto dè poll| xarà \jistôn ♦ \jistánvn

267



OVV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

8.16 - 8.31

PMM


o·pv gàr ‘n \p' o[denì a[tôn \pipeptvków, mónon dè bebaptisménoi øpêrxon e†w tò ªnoma toû xristoû &Ihsoû. 17 Tóte \petíyoun tàw xeîraw \p' a[toúw, kaì \lámbanon pneûma ßgion. 18 Yeasámenow dè ` Símvn –ti dià têw \piyésevw tôn xei r ô n tôn ˙postólvn dídotai tò pneûma tò ßgion, pros } n eg k en a[toîw xr}mata, 19 légvn, Dóte k˙moì t|n \jousían taúthn, ®na > \àn \piyô tàw xeîraw, lambán+ pneûma ßgion. 20 Pétrow dè eÂpen pròw a[tón, Tò ˙rgúrión sou sùn soì eÊh e†w ˙pQleian, –ti t|n dvreàn toû yeoû \nómisaw dià xrhmátvn ktâsyai. 21 O[k ¡stin soi merìw o[dè klêrow \n t! lóg~ toút~. ^H gàr kardía sou o[k ¡stin e[yeîa \nQpion toû yeoû. 22 Metanóhson o{n ˙pò têw kakíaw sou taúthw, kaì de}yhti toû yeoû, e† ƒra ˙fey}setaí soi = \pínoia têw kardíaw sou. 23 E†w gàr xol|n pikríaw kaì súndesmon ˙dikíaw `rô se ªnta. 24 &Apokriyeìw dè ` Símvn eÂpen, De}yhte ømeîw øpèr \moû pròw tòn kúrion, –pvw mhdèn \pély+ \p' \mè @n e†r}kate. 25

O¥ mèn o{n diamarturámenoi kaì lal}santew tòn lógon toû kuríou, øpéstrecan e†w Îerousal}m, polláw te kQmaw tôn Samareitôn e[hggelísanto. 26

*Aggelow dè kuríou \lálhsen pròw Fílippon, légvn, &Anásthyi kaì poreúou katà meshmbrían \pì t|n `dòn t|n katabaínousan ˙pò Îerousal|m e†w Gázan: a%uth \stìn ¡rhmow. 27 Kaì ˙nastàw \poreúyh: kaì †doú, ˙n|r A†yíoc e[noûxow dunásthw Kandákhw têw basilísshw A†yiópvn, $ow ‘n \pì páshw têw gázhw a[têw, $ow \lhlúyei proskun}svn e†w Îerousal}m, 28 ‘n te øpostréfvn kaì kay}menow \pì toû ßrmatow a[toû, kaì ˙negínvsken tòn prof}thn &Hsafian. 29 EÂpen dè tò pneûma t! Filípp~, Próselye kaì koll}yhti t! ßrmati toút~. 30 ProsdramWn dè ` Fílippow ækousen a[toû ˙naginQskontow tòn prof}thn &Hsafian, kaì eÂpen, )Ará ge ginQsk ei w $a ˙naginQskeiw; 31 Ô dè eÂpen, Pôw gàr ©n dunaímhn, \àn m} tiw `dhg}s+ me; Parekálesén te tòn 8.16 8.16 8.17 8.18 8.18 8.21 8.22 8.25

øpéstrefon e†w Îerosóluma Samareitôn e[hggelísanto ♦ Samaritôn e[hggelízonto 8.27 têw basilísshw ♦ basilísshw 8.30 tòn prof}thn &Hsafian ♦ &Hsafian tòn prof}thn 8.31 `dhg}s+ ♦ `dhg}sei

o·pv ♦ o[dépv xristoû ♦ kuríou \petíyoun ♦ \petíyesan Yeasámenow ♦ &IdWn tò ßgion ♦ — \nQpion ♦ ¡nanti yeoû ♦ kuríou øpéstrecan e†w Îerousal}m ♦

8.25

268




PMM

PMN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

8.32 - 9.8

PRAJEIS APO STO LVN Fílippon ˙nabánta kayísai sùn a[t!. 32 ^H dè periox| têw grafêw ÷n ˙negínvsken ‘n a%uth, ^Vw próbaton \pì sfag|n æxyh, kaì qw ˙mnòw \nantíon toû keírontow a[tòn ƒfvnow, o%utvw o[k ˙noígei tò stóma a[toû. 33 &En t_ tapeinQsei a[toû = krísiw a[toû æryh, t|n dè geneàn a[toû tíw dihg}setai; %Oti aÊretai ˙pò têw gêw = zv| a[toû. 34 &Apokriyeìw dè ` e[noûxow t! Filípp~ eÂpen, Déomaí sou, perì tínow ` prof}thw légei toûto; Perì e^ autoû, (h perì e^ térou tinów; 35 &Anoíjaw dè ` Fílippow tò stóma a[toû, kaì ˙rjámenow ˙pò têw grafêw taúthw, e[hggelísato a[t! tòn &Ihsoûn. 36 ^Vw dè \poreúonto katà t|n `dón, ‘lyon \pí ti %udvr: kaí fhsin ` e[noûxow, &Idoú, %udvr: tí kvlúei me baptisyênai; 37 38 Kaì \kéleusen stênai tò ßrma: kaì katébhsan ˙mfóteroi e†w tò %udvr, – te Fílippow kaì ` e[noûxow: kaì \báptisen a[tón. 39 %O te dè ˙nébhsan \k toû %udatow, pneûma kuríou %hrpasen tòn Fílippon: kaì o[k eÂden a[tòn o[kéti ` e[noûxow, \poreúeto gàr t|n `dòn a[toû xaírvn. 40 Fílippow dè eøréyh e†w *Azvton: kaì dierxómenow e[hggelízeto tàw póleiw pásaw, £vw toû \lyeîn a[tòn e†w Kaisáreian.

9


Ô dè Saûlow ¡ti \mpnévn ˙peilêw kaì fónou e†w toùw mayhtàw toû kuríou, proselyWn t! ˙rxiereî, 2 &+t}sato par' a[toû \pistolàw e†w Damaskòn pròw tàw sunagvgáw, –pvw \á n tinaw e%u r+ têw `doû ªntaw ƒndraw te kaì gunaîkaw, dedeménouw ˙gág+ e†w Îerousal}m. 3 &En dè t! poreúesyai, \g én et o a[tòn \ggízein t_ Damask!: kaì \jaífnhw peri}stracen a[tòn fôw ˙pò toû o[ranoû: 4 kaì pesWn \pì t|n gên, ækousen fvn|n légousan a[t!, Saoúl, Saoúl, tí me diQkeiw; 5 EÂpen dé, Tíw eÂ, kúrie; Ô dè kúriow eÂpen, &EgQ e†mi &Ihsoûw $on sù diQkeiw: 6 ˙llà ˙násthyi kaì eÊselye e†w t|n pólin, kaì lalhy}setaí soi tí se deî poieîn. 7 O¥ dè ƒndrew o¥ sunodeúontew a[t! e¥st}keisan \neoí, ˙koúontew mèn têw fvnêw, mhdéna dè yevroûntew. 8 &Hgéryh dè ` Saûlow ˙pò têw gêw: ˙ne~gménvn te tôn •fyalmôn a[toû, o[déna ¡blepen, 9.5 9.6 9.8 9.8 9.8

8.32 keírontow ♦ keírantow 8.33 a[toû = ♦ â[toû˜ = 8.33 dè ♦ — 9.3 kaì \jaífnhw peri}stracen a[tòn fôw ˙pò ♦ \jaífnhw te a[tòn peri}stracen fôw \k

\nneoí

kúriow eÂpen ♦ — tí ♦ – tí ` ♦— te ♦ dè o[déna ♦ o[dèn

269



PMN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

9.9 - 9.22

PMO

PRAJEIS APO STO LVN xeiragvgoûntew dè a[tòn e†s}gagon e†w Damaskón. 9 Kaì ‘n =méraw treîw m| blépvn, kaì o[k ¡fagen o[dè ¡pien. 10

te paraxrêma, kaì

)Hn dé tiw mayht|w \n Damask! •nómati &Ananíaw, kaì eÂpen pròw a[tòn ` kúriow \n `rámati, &Ananía. Ô dè eÂpen, &I d o ù \g Q , kúrie. 11 Ô dè kúriow pròw a[tón, &Anastàw poreúyhti \pì t|n ]úmhn t|n kalouménhn E[yeî a n , kaì z}thson \n o†kíŸ &Ioúda Saûlon •nómati, Tarséa: †doù gàr proseúxetai, 12 kaì eÂden \n `rámati ƒndra •nómati &Ananían e† s el yó n t a kaì \piyén t a a[t! xeî r a , –pvw ˙nabléc+. 13 &Apekríyh dè &Ananíaw, Kúrie, ˙k}koa ˙pò pollôn perì toû ˙ndròw toútou, –sa kakà \poíhsen toîw a^ gíoiw sou \n Îerousal}m: 14 kaì @de ¡xei \jousían parà tôn ˙rxierévn, dêsai pántaw toùw \pikalouménouw tò ªnomá sou. 15 EÂpen dè pròw a[tòn ` kúriow, Poreúou, –ti skeûow \klogêw moi \stìn o˚tow, toû bastásai tò ªnomá mou \nQpion \yn ô n kaì basilévn, u¥ôn te &Isra}l: 16 \gW gàr øpodeíjv a[t! –sa deî a[tòn øpèr toû •nómatów mou payeîn. 17 &Apêlyen dè &Ananíaw kaì e†sêlyen e†w t|n o†kían, kaì \piyeìw \p' a[tòn tàw xeîraw eÂpen, Saoùl ˙delfé, ` kúriow ˙péstalkén me, ` •fyeíw soi \n t_ `d! " ærxou, –pvw ˙nabléc+w kaì plhsy_w pneúmatow a^gíou. 18 Kaì e[yévw ˙pépeson ˙pò tôn •fyalmôn a[toû qseì lepídew, ˙néblecén te kaì ˙nastàw \baptísyh, 19 kaì labWn trof|n \nísxusen. &E g én et o dè ` Saûlow metà tôn \n Damask! mayhtôn =méraw tináw. 20 Kaì e[yévw \n taîw sunagvgaîw \k}russen tòn xristón, –ti o˚tów \stin ` u¥òw toû yeoû. 21 &Ejístanto dè pántew o¥ ˙koúontew kaì ¡legon, O[x o˚tów \stin ` pory}saw \n Îerousal|m toùw \pikalouménouw tò ªnoma toûto, kaì @de e†w toûto \l}luyen ®na dedeménouw a[toùw ˙gág+ \p ì toùw ˙rxiereîw; 22 Saûlow dè mâllon \nedunamoûto, kaì sunéxunen 9.10 9.12 9.12 9.13 9.13 9.15 9.15

9.17 me ♦ me &Ihsoûw 9.18 ˙pépeson ˙pò tôn •fyalmôn a[toû qseì ♦ ˙pépesan a[toû ˙pò tôn •fyalmôn qw 9.19 ` Saûlow ♦ — 9.20 xristón ♦ &Ihsoûn 9.21 \n Îerousal|m ♦ e†w &Ierousal|m 9.21 \l}luyen ♦ \lhlúyei 9.22 sunéxunen toùw ♦ sunéxunnen ˆtoùw˜

` kúriow \n `rámati ♦ \n `rámati ` kúriow \n `rámati ƒndra •nómati &Ananían ♦ ƒndra ˆ\n `rámati˜ Ânanían •nómati xeîra ♦ ˆtàw˜ xeîraw ˙k}koa ♦ ækousa \poíhsen toîw a^gíoiw sou ♦ toîw a^gíoiw sou \poíhsen moi \stìn ♦ \stín moi kaì ♦ te kaì

270




PMO

PMP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

9.23 - 9.35

PRAJEIS APO STO LVN toùw &Ioudaíouw toùw katoikoûntaw \n Damask!, sumbibázvn –ti o˚tów \stin ` xristów. 23

^Vw dè \plhroûnto =mérai ¥kanaí, sunebouleúsanto o¥ &Ioudaîoi ˙neleîn a[tón: 24 \gnQsyh dè t! Saúl~ = \piboul| a[tôn. Paret}roun te tàw púlaw =méraw te kaì nuktów, –pvw a[tòn ˙nélvsin: 25 labóntew dè a[tòn o¥ mayhtaì nuktów, kayêkan dià toû teíxouw, xalásantew \n spurídi. 26

Paragenómenow dè ` Saûlow \n Îerousal}m, \peirâto kollâsyai toîw mayhtaîw: kaì pántew \foboûnto a[tón, m| pisteúontew –ti \stìn mayht}w. 27 Barnábaw dè \pilabómenow a[tòn ægagen pròw toùw ˙postólouw, kaì dihg}sato a[toîw pôw \n t_ `d! eÂden tòn kúrion, kaì –ti \lálhsen a[t!, kaì pôw \n Damask! \parrhsiásato \n t! •nómati toû &Ihsoû. 28 Kaì ‘n met' a[tôn e† s p o r eu ó m en o w e† w Î er o u s a l } m , kaì parrhsiazómenow \n t! •nómati toû kuríou &Ihsoû, 29 \lálei te kaì sunez}tei pròw toùw Êllhnistáw: o¥ dè \pexeíroun a[tòn ˙neleîn. 30 &Epignóntew dè o¥ ˙delfoì kat}gagon a[tòn e†w Kaisáreian, kaì \japésteilan a[tòn e†w Tarsón. 31 A¥ mèn o{n \kklhsíai kay' –lhw têw &Ioudaíaw kaì Galilaíaw kaì Samareíaw eÂxon e†r}nhn o†kodomoúmenai, kaì poreuómenai t! fób~ toû kuríou kaì t_ parakl}sei toû a^ gíou pneúmatow \plhyúnonto.

e†sporeuómenow kaì \kporeuómenow \n

32

&Egéneto dè Pétron dierxómenon dià pántvn katelyeîn kaì pròw toùw a^gíouw toùw katoikoûntaw Lúddan. 33 E˚ren dè \k eî ƒnyrvpón tina A†néan •nómati, \j \tôn •ktW katakeímenon \pì krabbát~, $ow ‘n paraleluménow. 34 Kaì eÂpen a[t! ` Pétrow, A†néa, †âtaí se &Ihsoûw ` xristów: ˙násthyi kaì strôson seaut!. Kaì e[yévw ˙nésth. 35 Kaì 9.24 9.25 9.25


9.26 9.28 9.28

krabbátou

9.28 &Ihsoû ♦ — 9.29 a[tòn ˙neleîn ♦ ˙neleîn a[tón 9.31 A¥ mèn o{n \kklhsíai ♦ ^H mèn o{n \kklhsía 9.31 eÂxon e†r}nhn o†kodomoúmenai kaì poreuómenai ♦ eÂxen e†r}nhn o†kodomouménh kaì poreuoménh 9.31 \plhyúnonto ♦ \plhyúneto 9.32 Lúddan ♦ Lúdda 9.33 A†néan •nómati ♦ •nómati A†néan 9.33 krabbát~ ♦ krabáttou 9.34 ` xristów ♦ xristów

Paret}roun te ♦ Parethroûnto dè kaì a[tòn o¥ mayhtaì ♦ o¥ mayhtaì a[toû kayêkan dià toû teíxouw ♦ dià toû teíxouw kayêkan a[tòn ` Saûlow \n Îerousal}m \peirâto ♦ e†w &Ierousal|m \peírazen e†w ♦ kaì \kporeuómenow e†w kaì parrhsiazómenow ♦ parrhsiazómenow

271



PMP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

9.36 - 10.4

PMQ

PRAJEIS APO STO LVN eÂ d o n a[tòn pántew o¥ katoikoûntew Lúddan kaì tòn &Assárvna, o®tinew \péstrecan \pì tòn kúrion. 36

&E n &I ó p p + dé tiw ‘n may}tria •nómati Tabhyá, ÷ diermhneuoménh légetai Dorkáw: a%uth ‘n pl}rhw ˙gayôn ¡rgvn kaì \lehmosunôn @n \poíei. 37 &Egéneto dè \n taîw =méraiw \keínaiw ˙syen}sasan a[t|n ˙poyaneîn: loúsantew dè a[t|n ¡yhkan \n øperœ~. 38 &Eggùw dè o·shw Lúddhw t_ &Iópp+, o¥ mayhtaì ˙koúsantew –ti Pétrow \stìn \n a[t_, ˙pésteilan pròw a[tón, parakaloûntew m| •knêsai dielyeîn £v w a[tôn. 39 &A n a s t à w dè Pétrow sunêlyen a[toîw: $o n paragenómenon ˙n}gagon e†w tò øper!on, kaì parésthsan a[t! pâsai a¥ xêrai klaíousai kaì \pideiknúmenai xitônaw kaì ¥mátia –sa \poíei met' a[tôn o{sa = Dorkáw. 40 &EkbalWn dè ¡jv pántaw ` Pétrow yeìw tà gónata proshújato: kaì \pistrécaw pròw tò sôma, eÂpen, Tabhyá, ˙násthyi. ^H dè ænoijen toùw •fyalmoùw a[têw: kaì †doûsa tòn Pétron, ˙nekáyisen. 41 Doùw dè a[t_ xeî r a , ˙nésthsen a[t}n: fvn}saw dè toùw a^ gíouw kaì tàw x}raw, parésthsen a[t|n zôsan. 42 Gnvstòn dè \géneto kay' –lhw têw &Iópphw, kaì polloì \písteusan \pì tòn kúrion. 43 &Egéneto dè =méraw ¥kanàw meînai a[tòn \n &Iópp+ pará tini Símvni burseî.

10

\nnáthn

&An|r dé tiw ‘n \n KaisareíŸ •nómati Korn}liow, e^katontárxhw \k speírhw têw kalouménhw &Italikêw, 2 e[seb|w kaì foboúmenow tòn yeòn sùn pantì t! oÊk~ a[toû, poiôn te \lehmosúnaw pollàw t! la!, kaì deómenow toû yeoû % ran \náthn dià pantów. 3 EÂden \n `rámati fanerôw, qseì v têw =méraw, ƒggelon toû yeoû e†selyónta pròw a[tón, kaì e†pónta a[t!, Korn}lie. 4 Ô dè ˙tenísaw a[t! kaì ¡mfobow genómenow eÂpen, Tí \stin, kúrie; EÂpen dè a[t!, A¥ proseuxaí sou kaì a¥ \lehmosúnai sou ˙nébhsan e†w mnhmósunon 9.38 a[tôn ♦ =môn 9.40 yeìw ♦ kaì yeìw 9.40 Tabhyá ♦ Tabiyá 9.42 polloì \písteusan ♦ \písteusan polloì 9.43 a[tòn ♦ — 10.1 ‘n ♦ — 10.2 te ♦ — % % 10.3 vran ♦ perì vran

9.35 eÂdon ♦ eÂdan 9.35 Lúddan kaì tòn &Assárvna ♦ Lúdda kaì tòn Sarôna 9.36 Tabhyá ♦ Tabiyá 9.36 ˙gayôn ¡rgvn ♦ ¡rgvn ˙gayôn 9.37 a[t|n ¡yhkan ♦ ¡yhkan â[t|n˜ 9.38 Lúddhw ♦ Lúddaw 9.38 pròw ♦ dúo ƒndraw pròw 9.38 •knêsai ♦ •kn}s+w

272




PMQ

PMR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

10.5 - 10.20

PRAJEIS APO STO LVN \nQpion toû yeoû. 5 Kaì nûn pémcon e†w &Iópphn ƒndraw, kaì metápemcai Símvna tòn \pikaloúmenon Pétron: 6 o˚tow jenízetai pará tini Símvni burseî, > \stin o†kía parà yálassan: 7 qw dè ˙pêlyen ` ƒggelow ` lalôn t! Kornhlí~, fvn}saw dúo tôn o†ketôn a[toû, kaì stratiQthn e[sebê tôn proskarteroúntvn a[t!, 8 kaì \jhghsámenow a[toîw ßpanta, ˙pésteilen a[toùw e†w t|n &Iópphn.

$ow \pikaleîtai Pétrow

9

T_ dè \paúrion, `doiporoúntvn \keínvn kaì t_ pólei \ggizóntvn, ˙nébh Pétrow \pì tò dôma proseújasyai, perì % ran £kthn: 10 \géneto dè próspeinow, kaì æyelen geúsasyai: v paraskeuazóntvn dè \keínvn, \pépesen \p' a[tòn ¡kstasiw, 11 kaì yevreî tòn o[ranòn ˙ne~gménon, kaì katabaînon \p' a[tòn skeûów ti qw •yónhn megálhn, téssarsin ˙rxaîw dedeménon, kaì kayiémenon \pì têw gêw: 12 \n > øpêrxen pánta tà tetrápoda têw gêw kaì tà yhría kaì tà e^rpetà kaì tà peteinà toû o[ranoû. 13 Kaì \géneto fvn| pròw a[tón, &Anastáw, Pétre, yûson kaì fáge. 14 Ô dè Pétrow eÂpen, Mhdamôw, kúrie: –ti o[dépote ¡fagon pân koinòn (h ˙káyarton. 15 Kaì fvn| pálin \k deutérou pròw a[tón, $A ` yeòw \kayárisen, sù m| koínou. 16 Toûto dè \géneto \pì tríw: kaì pálin ˙nel}fyh tò skeûow e†w tòn o[ranón. 17


^Vw dè \n eâut! dihpórei ` Pétrow tí ©n eÊh tò –rama $o eÂden, kaì †doú, o¥ ƒndrew o¥ ˙pestalménoi ˙pò toû Kornhlíou, diervt}santew t|n o†kían Símvnow, \pésthsan \pì tòn pulôna, 18 kaì fvn}santew \punyánonto e† Símvn, ` \pikaloúmenow Pétrow, \nyáde jenízetai. 19 Toû dè Pétrou dienyumouménou perì toû `rámatow, eÂpen a[t! tò pneûma, &Idoú, ƒndrew zhtoûsín se. 20 &Allà ˙nastàw katábhyi, kaì poreúou sùn a[toîw, mhdèn diakrinómenow: dióti \gW 10.12 têw gêw kaì tà yhría kaì tà e^rpetà kaì tà ♦ kaì e^rpetà têw gêw kaì 10.14 (h ♦ kaì 10.16 pálin ˙nel}fyh ♦ e[yùw ˙nel}mfyh 10.17 kaì ♦ — 10.17 ˙pò ♦ øpò 10.17 Símvnow ♦ toû Símvnow 10.19 a[t! ♦ â[t!˜ 10.19 zhtoûsín ♦ treîw zhtoûntéw 10.20 dióti ♦ –ti

10.4 \nQpion ♦ ¡mprosyen 10.5 e†w &Iópphn ƒndraw ♦ ƒndraw e†w &Iópphn 10.5 tòn \pikaloúmenon Pétron ♦ tina $ow \pikaleîtai Pétrow 10.7 t! Kornhlí~ ♦ a[t! 10.7 a[toû ♦ — 10.8 a[toîw ßpanta ♦ ßpanta a[toîw 10.10 \keínvn \pépesen ♦ a[tôn \géneto 10.11 \p' a[tòn ♦ — 10.11 dedeménon kaì ♦ —

273



PMR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

10.21 - 10.33

PMS

PRAJEIS APO STO LVN

˙péstalka a[toúw. 21 Katabàw dè Pétrow pròw toùw ƒndraw eÂpen, &Idoú, \gQ e†mi $on zhteîte: tíw = a†tía di' ÷n páreste; 22 O¥ dè eÂpon, Korn}liow e^ katontárxhw, ˙n|r díkaiow kaì foboúmenow tòn yeón, marturoúmenów te øpò –lou toû ¡ynouw tôn &Ioudaívn, \xr h m a t í s yh øpò ˙ggélou a^ gíou metapémcasyaí se e†w tòn oÂkon a[toû, kaì ˙koûsai ]}mata parà soû. 23 E†skalesámenow o{n a[toùw \jénisen. T_ dè \paúrion ` Pétrow \jêlyen sùn a[toîw, kaí tinew tôn ˙delfôn tôn ˙pò &Iópphw sunêlyon a[t!. 24 Kaì t_ \paúrion e†sêlyon e†w t|n Kaisáreian. Ô dè Korn}liow ‘n prosdokôn a[toúw, sugkalesámenow toùw suggeneîw a[toû kaì toùw ˙nagkaíouw fílouw. 25 ^V w dè \géneto toû e†selyeî n tòn Pétron, sunant}saw a[t! ` Korn}liow, pesWn \pì toùw pódaw, prosekúnhsen. 26 Ô dè Pét r o w a[tòn ægeiren lég v n , &Anásthyi: k˙gW a[tòw ƒnyrvpów e†mi. 27 Kaì sunomilôn a[t! e†sêlyen, kaì eørískei sunelhluyótaw polloúw, 28 ¡fh te pròw a[toúw, Ûmeîw \pístasye qw ˙yémitón \stin ˙ndrì &Ioudaí~ kollâsyai (h prosérxesyai ˙llofúl~: kaì \moì ` yeòw ¡deijen mhdéna koinòn (h ˙káyarton légein ƒnyrvpon: 29 diò kaì ˙nantirr}tvw ‘lyon metapemfyeíw. Punyánomai o{n, tíni lóg~ metepémcasyé me. 30 Kaì ` Korn}liow ¡fh, &Apò tetárthw % raw æmhn nhsteúvn, kaì t|n \náthn =méraw méxri taúthw têw v % ran proseuxómenow \n t! oÊk~ mou: kaì †doú, ˙n|r ¡sth v \n Q p i ó n mou \n \syêti lamprÅ, 31 kaí fhsin, Korn}lie, e† s h k o ú s yh sou = proseux}, kaì a¥ \lehmosúnai sou \mn}syhsan \nQpion toû yeoû. 32 Pémcon o{n e†w &Iópphn, kaì metakálesai Símvna $ow \pikaleîtai Pétrow: o˚tow jenízetai \n o†kíŸ Símvnow bursévw parà yálassan: $ow paragenómenow lal}sei soi. 33 &Ejautêw o{n ¡pemca prów se: sú te kalôw \poíhsaw paragenómenow. Nûn o{n pántew =meîw \nQpion toû yeoû páresmen ˙koûsai pánta tà prostetagména soi øpò toû yeoû. 34 &Anoíjaw dè Pétrow tò stóma eÂpen, 10.28 10.30 10.30 10.32

kaì \moì ♦ k˙moì nhsteúvn kaì ♦ — % vran ♦— $ow paragenómenow lal}sei soi ♦ — 10.33 øpò toû yeoû ♦ øpò toû kuríou

10.22 eÂpon ♦ eÂpan 10.23 ` Pétrow ♦ ˙nastàw 10.24 Kaì t_ \paúrion e†sêlyon ♦ T_ dè \paúrion e†sêlyen 10.26 a[tòn ægeiren ♦ ægeiren a[tòn 10.26 k˙gW ♦ kaì \gW

274




PMS

PMT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

10.35 - 10.47

PRAJEIS APO STO LVN

&E p ' ˙lhyeí a w katalambánomai –ti o[k ¡stin prosvpol}pthw ` yeów: 35 ˙ll' \n pantì ¡ynei ` foboúmenow a[tòn kaì \rgazómenow dikaiosúnhn, dektòw a[t! \stin. 36 Tòn lógon $o n ˙pésteilen toîw u¥oîw &Isra}l, e[aggelizómenow e†r}nhn dià &Ihsoû xristoû — o˚tów \stin pántvn kúriow — 37 ømeîw oÊdate, tò genómenon ]êma kay' –lhw têw &Ioudaíaw, ˙rjámenon ˙pò têw Galilaíaw, met à tò báptisma $o \k}rujen &Ivánnhw: 38 &Ihsoûn tòn ˙pò Nazarét, qw ¡xrisen a[tòn ` yeòw pneúmati a^gí~ kaì dunámei, $ow diêlyen e[ergetôn kaì †Qmenow pántaw toùw katadunasteuoménouw øpò toû diabólou, –ti ` yeòw ‘n met' a[toû. 39 Kaì =meîw \smen márturew pántvn @n \poíhsen ¡n te t_ xQrŸ tôn &Ioudaívn kaì \n Îerousal}m: $on kaì ˙neîlon kremásantew \pì júlou. 40 Toûton ` yeòw ægeiren t_ trít+ =mérŸ, kaì ¡dvken a[tòn \mfanê genésyai, 41 o[ pantì t! la!, ˙llà mártusin toîw prokexeirotonhménoiw øpò toû yeoû, =mîn, o®tinew sunefágomen kaì sunepíomen a[t! metà tò ˙nastênai a[tòn \k nekrôn. 42 Kaì par}ggeilen =mîn khrújai t! la!, kaì diamartúrasyai –ti a[tów \stin ` qrisménow øpò toû yeoû krit|w zQntvn kaì nekrôn. 43 Toút~ pántew o¥ profêtai marturoûsin, ƒfesin a^ martiôn labeîn dià toû •nómatow a[toû pánta tòn pisteúonta e†w a[tón. 44


*Eti laloûntow toû Pétrou tà ]}mata taûta, \pépesen tò pneûma tò ßgion \pì pántaw toùw ˙koúontaw tòn lógon. 45 Kaì \jésthsan o¥ \k peritomêw pistoí, –soi sunêlyon t! Pétr~, –ti kaì \pì tà ¡ynh = dvreà toû a^ gíou pneúmatow \kkéxutai. 46 *Hkouon gàr a[tôn laloúntvn glQssaiw, kaì megalunóntvn tòn yeón. Tóte ˙pekríyh ` Pétrow, 47 M}ti tò %udvr kvlûsai dúnataí tiw, toû m| baptisyênai toútouw, o®tinew tò pneûma tò ßgion ¡labon kayWw kaì =meîw;

10.39 10.40 10.42 10.45 10.46 10.47

˙neîlon ♦ ˙neîlan t_ ♦ ˆ\n˜ t_ a[tów ♦ o˚tów sunêlyon ♦ sunêlyan ` ♦— kvlûsai dúnataí ♦ dúnatai kvlûsaí 10.47 kayWw ♦ qw

10.34 prosvpol}pthw ♦ prosvpol}mpthw 10.36 $on ♦ ˆ$on˜ 10.37 ˙rjámenon ♦ ˙rjámenow 10.38 Nazarét ♦ Nazaréy 10.39 \smen ♦ — 10.39 \n Îerousal}m ♦ ˆ\n˜ &Ierousal}m

275



PMT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

10.48 - 11.16

PMU

PRAJEIS APO STO LVN

48

Prosétajén te a[toùw baptisyênai \n t! •nómati toû kuríou. Tóte “rQthsan a[tòn \pimeînai =méraw tináw.

11

*Hkousan dè o¥ ˙póstoloi kaì o¥ ˙delfoì o¥ ªntew katà t|n &Ioudaían –ti kaì tà ¡ynh \déjanto tòn lógon toû yeoû. 2 Kaì –te ˙nébh Pétrow e†w Îerosóluma, diekrínonto pròw a[tòn o¥ \k peritomêw, 3 légontew –ti Pròw ƒndraw ˙krobustían ¡xo n t a w e† s ê l yew, kaì sunéfagew a[toîw. 4 &Arjámenow dè ` Pétrow \jetíyeto a[toîw kayejêw légvn, 5 &EgW æmhn \n pólei &Iópp+ proseuxómenow, kaì eÂdon \n \kstásei –rama, katabaînon skeûów ti, qw •yónhn megálhn téssarsin ˙rxaîw kayieménhn \k toû o[ranoû, kaì ‘lyen ƒxri \moû: 6 e†w ÷n ˙tenísaw katenóoun, kaì eÂdon tà tetrápoda têw gêw kaì tà yhría kaì tà e^rpetà kaì tà peteinà toû o[ranoû. 7 *Hkousa dè fvnêw legoúshw moi, &Anastáw, Pétre, yûson kaì fáge. 8 EÂpon dé, Mhdamôw, kúrie: –ti pân koinòn (h ˙káyarton o[dépote e†sêlyen e†w tò stóma mou. 9 &Apekríyh dé moi fvn| \k deutérou \k toû o[ranoû, $A ` yeòw \kayárisen, sù m| koínou. 10 Toûto dè \géneto \pì tríw, kaì pálin ˙nespásyh ßpanta e†w tòn o[ranón. 11 Kaì †doú, \jautêw treîw ƒndrew \p és t h s a n \p ì t|n o†kían \n " æmhn, ˙pestalménoi ˙pò Kaisareíaw prów me. 12 EÂpen dé moi tò pneûma sunelyeîn a[toîw, mhdèn diakrinómenon. )Hlyon dè sùn \moì kaì o¥ ¢j ˙delfoì o˚toi, kaì e†s}lyomen e†w tòn oÂkon toû ˙ndrów: 13 ˙p}ggeilén te =mîn pôw eÂden tòn ƒggelon \n t! oÊk~ a[toû stayénta, kaì e†pónta a[t!, &Apósteilon e†w &Iópphn ƒndraw, kaì metápemcai Símvna, tòn \pikaloúmenon Pétron, 14 $ow lal}sei ]}mata prów se, \n o<w svy}s+ sù kaì pâw ` oÂków sou. 15 &En dè t! ƒrjasyaí me laleîn, \pépesen tò pneûma tò % sper kaì \f' =mâw \n ˙rx_. 16 &Emn}syhn dè ßgion \p' a[toúw, v % dati, toû ]}matow kuríou, qw ¡legen, &Ivánnhw mèn \báptisen u 11.9 moi ♦ — 11.10 pálin ˙nespásyh ♦ ˙nespásyh pálin 11.11 æmhn ♦ ‘men 11.12 moi tò pneûma ♦ tò pneûmá moi 11.12 diakrinómenon ♦ diakrínanta 11.13 te ♦ dè 11.13 tòn ƒggelon ♦ ˆtòn˜ ƒggelon 11.13 a[t! ♦ — 11.13 ƒndraw ♦ — 11.16 kuríou ♦ toû kuríou

10.48 te ♦ dè 10.48 baptisyênai \n t! •nómati toû kuríou ♦ \n t! •nómati &Ihsoû xristoû baptisyênai 11.2 Kaì –te ♦ –te dè 11.2 Îerosóluma ♦ &Ierousal}m 11.3 Pròw ♦ E†sêlyew pròw 11.3 e†sêlyew ♦ — 11.4 ` ♦ — 11.7 fvnêw ♦ kaì fvnêw 11.8 pân ♦ —

276




PMU

PMV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

11.17 - 11.29

PRAJEIS APO STO LVN

ømeîw dè baptisy}sesye \n pneúmati a^gí~. 17 E† o{n t|n Êshn dvreàn ¡dvken a[toîw ` yeòw qw kaì =mîn, pisteúsasin \pì tòn kúrion &Ihsoûn xristón, \gW dè tíw æmhn dunatòw kvlûsai tòn yeón; 18 &Akoúsantew dè taûta =súxasan, kaì \dójazon tòn yeón, légontew, *Ara ge kaì toîw ¡ynesin ` yeòw t|n metánoian ¡dvken e†w zv}n. 19

O¥ mèn o{n diasparéntew ˙pò têw ylícevw têw genoménhw \p ì Stefán~ diêlyon £vw Foiníkhw kaì Kúprou kaì &A n t i o x e í a w , mhdenì laloûntew tòn lógon e† m| mónon &Ioudaíoiw. 20 )Hsan dé tinew \j a[tôn ƒndrew Kúprioi kaì Kurhnaîoi, o®tinew e†selyóntew e†w &Antióxeian, \láloun pròw toùw Êllhnistáw, e[aggelizómenoi tòn kúrion &Ihsoûn. 21 Kaì ‘n xeìr kuríou met' a[tôn: polúw te ˙riymòw pisteúsaw \péstrecen \pì tòn kúrion. 22 &Hkoúsyh dè ` lógow e†w tà „ta têw \kklhsíaw têw \n Îerosolúmoiw perì a[tôn: kaì \japésteilan Barnában dielyeîn £vw &Antioxeíaw: 23 $ow paragenómenow kaì †dWn t|n xárin toû yeo û \xá r h , kaì parekálei pántaw t_ proyései têw kardíaw prosménein t! kurí~: 24 –ti ‘n ˙n|r ˙gayòw kaì pl}rhw pneúmatow a^gíou kaì pístevw: kaì prosetéyh ªxlow ¥kanòw t! kurí~. 25 &Ejêlyen dè e†w Tarsòn ` Barnábaw ˙nazhtêsai Saûlon, 26 kaì eørWn ægagen a[tòn e†w &Antióxeian. &Egéneto dè a[toùw \niautòn –lon sunaxyênai t_ \kklhsíŸ kaì didájai ªxlon ¥kanón, xr h m a t í s a i te prQton \n &Antioxeí Ÿ toùw mayhtàw Xristianoúw. 27

&En taútaiw dè taîw =méraiw katêlyon ˙pò Îerosolúmvn profêtai e†w &Antióxeian. 28 &Anastàw dè e<w \j a[tôn •nómati *Agabow, \s}manen dià toû pneúmatow limòn mégan méllein ¡sesyai \f' –lhn t|n o†kouménhn: –stiw kaì \géneto \pì Klaudíou Kaísarow. 29 Tôn dè mayhtôn kayWw e[poreîtó tiw,


11.17 11.18 11.18 11.18 11.20 11.20 11.21 11.22

dè ♦ — \dójazon ♦ \dójasan *Ara ge ♦ *Ara ¡dvken e†w zv}n ♦ e†w zv|n ¡dvken e†selyóntew ♦ \lyóntew pròw ♦ kaì pròw pisteúsaw ♦ ` pisteúsaw \n Îerosolúmoiw ♦ o·shw \n &Ierousal|m

11.22 11.23 11.25 11.26 11.26 11.26 11.26 11.28 11.28 11.28

dielyeîn ♦ ˆdielyeîn˜ toû ♦ ˆt|n˜ toû ` Barnábaw ♦ — a[tòn ♦ — a[toùw ♦ a[toîw kaì t_ ♦ \n t_ prQton ♦ prQtvw mégan ♦ megálhn –stiw kaì ♦ %htiw Kaísarow ♦ —

277



PMV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

11.30 - 12.12

PNM

PRAJEIS APO STO LVN

% risan £kastow a[tôn e†w diakonían pémcai toîw katoikoûsin v \n t_ &IoudaíŸ ˙delfoîw: 30 $o kaì \poíhsan, ˙posteílantew pròw toùw presbutérouw dià xeiròw Barnába kaì Saúlou.

12

Kat ' \k eînon dè tòn kair òn \p éb al en ^Hr œd hw ` basileùw tàw xeî r a w kakôsaí tinaw tôn ˙pò têw \kklhsíaw. 2 &Aneîlen dè &Iákvbon tòn ˙delfòn &Ivánnou maxaírŸ. 3 Kaì †dWn –ti ˙restón \stin toîw &Ioudaíoiw, proséyeto sullabeîn kaì Pétron — ‘san dè a¥ =mérai tôn ˙zúmvn — 4 $on kaì piásaw ¡yeto e†w fulak}n, paradoùw téssarsin tetradíoiw strativtôn fulássein a[tón, boulómenow metà tò Pásxa ˙nagageîn a[tòn t! la!. 5 Ô mèn o{n Pétrow \threîto \n t_ fulak_: proseux| dè ‘n \kten|w ginoménh øpò têw \kklhsíaw pròw tòn yeòn øpèr a[toû. 6 %O te dè ¡mellen a[tòn proágein ` ^Hrœdhw, t_ nuktì \keín+ ‘n ` Pétrow koimQmenow metajù dúo strativtôn, dedeménow a^ lúsesin dusín: fúlakéw te prò têw yúraw \t}roun t|n fulak}n. 7 Kaì †doú, ƒggelow kuríou \pésth, kaì fôw ¡lamcen \n t! o†k}mati: patájaw dè t|n pleuràn toû Pétrou, ægeiren a[tòn légvn, &Anásta \n táxei. Kaì \jépeson a[toû a¥ a^lúseiw \k tôn xeirôn. 8 EÂpén te ` ƒggelow pròw a[tón, Perízvsai kaì øpódhsai tà sandáliá sou. &Epoíhsen dè o%utvw. Kaì légei a[t!, Peribaloû tò ¥mátión sou, kaì ˙koloúyei moi. 9 Kaì \jelyWn “koloúyei a[t!: kaì o[k Ædei –ti ˙lhyéw \stin tò ginómenon dià toû ˙ggélou, \dókei dè –rama blépein. 10 Dielyóntew dè prQthn fulak|n kaì deutéran, ‘lyon \pì t|n púlhn t|n sidhrân, t|n férousan e†w t|n pólin, %htiw a[tomáth “noíxyh a[toîw: kaì \jelyóntew proêlyon ]úmhn mían, kaì e[yévw ˙pésth ` ƒggelow ˙p' a[toû. 11 Kaì ` Pétrow, genómenow \n eâut!, eÂpen, Nûn oÂda ˙lhyôw –ti \japésteilen kúriow tòn ƒggelon a[toû, kaì \jeíletó me \k xeiròw ^Hrœdou kaì páshw têw prosdokíaw toû laoû tôn &Ioudaívn. 12 SunidQn te ‘lyen 12.8 12.8 12.9 12.10 12.10 12.11

te ♦ dè Perízvsai ♦ Zôsai a[t! ♦ — ‘lyon ♦ ‘lyan “noíxyh ♦ “noígh genómenow \n eâut! ♦ \n eâut! genómenow 12.11 kúriow ♦ ˆ`˜ kúriow 12.11 \jeíletó ♦ \jeílató

12.2 12.3 12.3 12.5 12.5 12.6 12.6

maxaírŸ ♦ maxaír+ Kaì †dWn ♦ &IdWn dè a¥ ♦ â¥˜ \kten|w ♦ \ktenôw øpèr ♦ perì ¡mellen ♦ æmellen a[tòn proágein ♦ proagageîn a[tòn 12.7 \jépeson ♦ \jépesan

278




PNM

PNN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

12.13 - 12.25

PRAJEIS APO STO LVN

\p ì t|n o†kían Maríaw têw mhtròw &Ivánnou toû \pikalouménou Márkou, o˚ ‘san ¥kanoì sunhyroisménoi kaì proseuxómenoi. 13 Kroúsantow dè toû Pétrou t|n yúran toû pulônow, prosêlyen paidískh øpakoûsai, •nómati ^Ródh. 14 Kaì \pignoûsa t|n fvn|n toû Pétrou, ˙pò têw xarâw o[k ænoijen tòn pulôna, e†sdramoûsa dè ˙p}ggeilen e^stánai tòn Pétron prò toû pulônow. 15 O¥ dè pròw a[t|n eÂpon, Maín+. ^H dè diïsxurízeto o%utvw ¡xein. O¥ dè ¡legon, Ô ƒggelow a[toû \stin. 16 Ô dè Pétrow \pémenen kroúvn: ˙noíjantew dè eÂdon a[tón, kaì \jésthsan. 17 Kataseísaw dè a[toîw t_ xeirì sigÅn, dihg}sato a[toîw pôw ` kúriow a[tòn \j}gagen \k têw fulakêw. EÂpen dé, &Apaggeílate &IakQb~ kaì toîw ˙delfoîw taûta. Kaì \jelyWn \poreúyh e†w £teron tópon. 18 Genoménhw dè =méraw, ‘n táraxow o[k •lígow \n toîw stratiQtaiw, tí ƒra ` Pétrow \géneto. 19 ^Hrœdhw dè \pizht}saw a[tòn kaì m| eørQn, ˙nakrínaw toùw fúlakaw, \kéleusen ˙paxyê n a i . Kaì katelyWn ˙pò têw &Ioudaíaw e†w t|n Kaisáreian diétriben. 20

)Hn dè ` ^Hrœdhw yumomaxôn Turíoiw kaì Sidvníoiw: `moyumadòn dè parêsan pròw a[tón, kaì peísantew Bláston tòn \pì toû koitônow toû basilévw, &+toûnto e†r}nhn, dià tò tréfesyai a[tôn t|n xQran ˙pò têw basilikêw. 21 Takt_ dè =mérŸ ` ^Hrœdhw \ndusámenow \syêta basilik}n, kaì kayísaw \pì toû b}matow, \dhmhgórei pròw a[toúw. 22 Ô dè dêmow \pefQnei, Fvn| yeoû kaì o[k ˙nyrQpou. 23 Paraxrêma dè \pátajen a[tòn ƒggelow kuríou, ˙ny' @n o[k ¡dvken dójan t! ye!: kaì genómenow skvlhkóbrvtow, \jécujen. 24

Ô dè lógow toû yeoû h·janen kaì \plhyúneto.

25


Barnábaw dè kaì Saûlow øpéstrecan e†w Îerousal}m, plhrQsantew t|n diakonían, sumparalabóntew kaì &Ivánnhn tòn \piklhyénta Márkon.

12.12 12.13 12.15 12.15 12.16 12.17 12.17

Yeoû fvn|

12.19 12.20 12.21 12.22 12.23 12.25

Maríaw ♦ têw Maríaw toû Pétrou ♦ a[toû eÂpon ♦ eÂpan a[toû \stin ♦ \stin a[toû eÂdon ♦ eÂdan a[toîw pôw ♦ â[toîw˜ pôw EÂpen dé ♦ EÂpen te

˙pò

t|n ♦ — ` ^Hrœdhw ♦ — kaì ♦ ˆkaì˜ Fvn| yeoû ♦ Yeoû fvn| dójan ♦ t|n dójan kaì &Ivánnhn ♦ &Ivánnhn

279



PNN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

13.1 - 13.13

PNO

PRAJEIS APO STO LVN

13

)Hsan dé tinew \n &Ant ioxeíŸ katà t|n o{s an \kklhsían profêtai kaì didáskaloi, – te Barnábaw kaì SumeWn ` kaloúmenow Níger, kaì Loúkiow ` Kurhnaîow, Mana}n te ^Hrœdou toû tetrárxou súntrofow, kaì Saûlow. 2 Leitourgoúntvn dè a[tôn t! kurí~ kaì nhsteuóntvn, eÂpen tò pneûma tò ßgion, &Aforísate d} moi tòn Barnában kaì tòn Saûlon e†w tò ¡rgon $o proskéklhmai a[toúw. 3 Tóte nhsteúsantew kaì proseujámenoi kaì \piyéntew tàw xeîraw a[toîw, ˙pélusan. 4

te

Barïhsoûn

O˚toi mèn o{n, \kpemfyéntew øpò toû pneúmatow toû a^gíou, katêlyon e†w t|n Seleúkeian: \keîyen dè ˙pépleusan e†w t|n Kúpron. 5 Kaì genómenoi \n Salamîni, kat}ggellon tòn lógon toû yeoû \n taîw sunagvgaîw tôn &Ioudaívn: eÂxon dè kaì &Ivánnhn øphréthn. 6 Dielyóntew dè t|n nêson ƒxri Páfou, e˚ r ó n tina mágon ceudoprof}thn &Ioudaîon, > ªnoma Barïhsoûw, 7 $ow ‘n sùn t! ˙nyupát~ Sergí~ Paúl~, ˙ndrì sunet!. O˚tow proskalesámenow Barnában kaì Saûlon \pez}thsen ˙koûsai tòn lógon toû yeoû. 8 &Anyístato dè a[toîw &Elúmaw, ` mágow — o%utvw gàr meyermhneúetai tò ªnoma a[toû — zhtôn diastrécai tòn ˙nyúpaton ˙pò têw pístevw. 9 Saûlow dé, ` kaì Paûlow, plhsyeìw pneúmatow a^ gíou, kaì ˙tenísaw e†w a[tòn 10 eÂpen, )V pl}rhw pantòw dólou kaì páshw ]Ÿdiourgíaw, u¥è diabólou, \xyrè páshw dikaiosúnhw, o[ paús+ diastréfvn tàw `doùw kuríou tàw e[yeíaw; 11 Kaì nûn †doú, xeìr kuríou \pì sé, kaì ¡s+ tuflów, m| blépvn tòn %hlion ƒxri kairoû. Paraxrêma dè \pépesen \p' a[tòn ˙xlùw kaì skótow, kaì periágvn \z}tei xeiragvgoúw. 12 Tóte †dWn ` ˙nyúpatow tò gegonòw \písteusen, \kplhssómenow \pì t_ didax_ toû kuríou. 13

&Anaxyéntew dè ˙pò têw Páfou o¥ perì tòn Paûlon ‘lyon e†w Pérghn têw Pamfulíaw. &Ivánnhw dè ˙poxvr}saw ˙p' tinew ♦ — tetrárxou ♦ tetraárxou tòn Saûlon ♦ Saûlon O˚toi ♦ A[toì pneúmatow toû a^gíou ♦ a^gíou pneúmatow 13.4 t|n Seleúkeian ♦ Seleúkeian 13.4 dè ♦ te

13.4 13.6 13.6 13.6 13.9 13.10 13.11 13.13

13.1 13.1 13.2 13.4 13.4

t|n Kúpron ♦ Kúpron t|n ♦ –lhn t|n tina ♦ ƒndra tinà Barïhsoûw ♦ Barihsoû kaì ˙tenísaw ♦ ˙tenísaw kuríou ♦ ˆtoû˜ kuríou dè \pépesen ♦ te ¡pesen tòn ♦ —

280




PNO

PNP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

13.14 - 13.27

PRAJEIS APO STO LVN

a[tôn øpéstrecen e†w Îerosóluma. 14 A[toì dè dielyóntew ˙pò têw Pérghw, paregénonto e†w &Antióxeian têw Pisidíaw, kaì e†selyóntew e†w t|n sunagvg|n t_ =mérŸ tôn sabbátvn, \k á yi s a n . 15 Metà dè t|n ˙nágnvsin toû nómou kaì tôn profhtôn, ˙pésteilan o¥ ˙rxisunágvgoi pròw a[toúw, légontew, *Andrew ˙delfoí, e† ¡stin lógow \n ømîn parakl}sevw pròw tòn laón, légete. 16 &Anastàw dè Paûlow, kaì kataseísaw t_ xeirí, eÂpen,


*A n d r e w &I s r a h l î t a i , kaì o¥ foboúmenoi tòn yeó n , ˙koúsate. 17 Ô yeòw toû laoû toútou \jeléjato toùw patéraw =môn, kaì tòn laòn %ucvsen \n t_ paroikíŸ \n g_ A†gúpt~, kaì metà braxíonow øchloû \j}gagen a[toùw \j a[têw. 18 Kaì qw tessarakontaetê xrónon \tropofórhsen a[toùw \n t_ \r}m~. 19 Kaì kayelWn ¡ynh e^ptà \n g_ Xanaán, kateklhronómhsen a[toîw t|n gên a[tôn. 20 Kaì metà taûta, qw ¡tesin tetrakosíoiw kaì pent}konta, ¡dvken kritàw £vw Samou|l toû prof}tou. 21 K˙keîyen &+t}santo basiléa, kaì ¡dvken a[toîw ` yeò w tòn Saoùl u¥òn Kíw, ƒndra \k fulêw Beniamín, ¡th tessarákonta. 22 Kaì metast}saw a[tón, ægeiren a[toîw tòn Dauìd e†w basiléa, > kaì eÂpen martur}saw, E˚ron Dauìd tòn toû &Iessaí, ƒndra katà t|n kardían mou, $ow poi}sei pánta tà yel}matá mou. 23 Toútou ` yeòw ˙pò toû spérmatow kat' \paggelían ægagen t! &Isra|l svthrían, 24 prokhrújantow &I v á n n o u prò prosQpou têw e†sódou a[toû báptisma metanoíaw t! &Isra}l. 25 ^Vw dè \pl}rou ` &Ivánnhw tòn drómon, ¡legen, Tína me øponoeîte eÂnai; O[k e†mì \gQ. &All' †doú, ¡rxetai met' \mé, o˚ o[k e†mì ƒjiow tò øpódhma tôn podôn lûsai. 26 *Andrew ˙delfoí, u¥oì génouw &Abraám, kaì o¥ \n ømîn foboúmenoi tòn yeón, ømîn ` lógow têw svthríaw taúthw ˙pestálh. 27 O¥ gàr katoikoûntew \n Îerousal|m kaì o¥ metà taûta 13.20 toû ♦ ˆtoû˜ 13.21 tessarákonta ♦ tesserákonta 13.22 a[toîw tòn Dauìd ♦ tòn Dauìd a[toîw 13.23 svthrían ♦ svtêra &Ihsoûn 13.24 t! ♦ pantì t! la! 13.25 ` ♦ — 13.25 Tína me ♦ Tí \mè 13.26 ømîn ` ♦ =mîn ` 13.26 ˙pestálh ♦ \japestálh

13.14 têw Pisidíaw ♦ t|n Pisidían 13.14 e†selyóntew ♦ ê†s˜elyóntew 13.15 ¡stin lógow \n ømîn ♦ tíw \stin \n ømîn lógow 13.17 \jeléjato ♦ &Isra|l \jeléjato 13.17 A†gúpt~ ♦ A†gúptou 13.18 tessarakontaetê ♦ tesserakontaetê 13.19 a[toîw ♦ — 13.20 Kaì metà taûta ♦ — 13.20 pent}konta ♦ pent}konta Kaì

281



PNP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

13.28 - 13.43

Mvsévw

dè a[tôn

]}mata taûta

PNQ

PRAJEIS APO STO LVN

ƒrxontew a[tôn, toûton ˙gno}santew, kaì tàw fvnàw tôn profhtôn tàw katà pân sábbaton ˙naginvskoménaw, krínantew \pl}rvsan. 28 Kaì mhdemían a†tían yanátou eøróntew, &+t}santo Piláton ˙naireyênai a[tón. 29 ^Vw dè \télesan pánta tà perì a[toû gegramména, kayelóntew ˙pò toû júlou, ¡yhkan e†w mnhmeîon. 30 Ô dè yeòw ægeiren a[tòn \k * fyh \pì =méraw pleíouw toîw sunanabâsin a[t! nekrôn: 31 $ow v ˙pò têw Galilaíaw e†w Îerousal}m, o®tinéw e†sin márturew a[toû pròw tòn laón. 32 Kaì =meîw ømâw e[aggelizómeya t|n pròw toùw patéraw \paggelían genoménhn, –ti taúthn ` yeòw \kpepl}rvken toîw téknoiw a[tôn =mîn, ˙nast}saw &Ihsoûn: 33 qw kaì \n t! calm! t! deutér~ gégraptai, U¥ów mou eÂ sú, \gW s}meron gegénnhká se. 34 %O ti dè ˙nésthsen a[tòn \k nekrôn, mhkéti méllonta øpostréfein e†w diafyorán, o%utvw eÊrhken –ti DQsv ømîn tà –sia Dauìd tà pistá. 35 Diò kaì \n e^tér~ légei, O[ dQseiw tòn –sión sou †deîn diafyorán: 36 Dauìd mèn gàr †díŸ geneÅ øphret}saw t_ toû yeoû boul_ \koim}yh, kaì prosetéyh pròw toùw patéraw a[toû, kaì eÂden diafyorán: 37 $on dè ` yeòw ægeiren, o[k eÂden diafyorán. 38 Gnvstòn o{n ¡stv ømîn, ƒndrew ˙delfoí, –ti dià toútou ømîn ƒfesiw a^martiôn kataggélletai: 39 kaì ˙pò pántvn @n o[k “dun}yhte \n t! nóm~ Mvüsévw dikaivyênai, \n toút~ pâw ` pisteúvn dikaioûtai. 40 Blépete o{n m| \pély+ \f' ømâw tò e†rhménon \n toîw prof}taiw, 41 *Idete, o¥ katafronhtaí, kaì yaumásate, kaì ˙fanísyhte: –ti ¡rgon \gW \rgázomai \n taîw =méraiw ømôn, $o o[ m| pisteúshte, \án tiw \kdihgêtai ømîn. 42

&E j i ó n t v n dè \k têw sunagvgêw tôn &Ioudaívn, parekáloun tà ¡ynh e†w tò metajù sábbaton lalhyênai a[toîw tà ]}mata. 43 Luyeí s h w dè têw sunagvgêw, “koloúyhsan polloì tôn &Ioudaívn kaì tôn seboménvn proshlútvn t! Paúl~ kaì t! BarnábŸ: o®tinew proslaloûntew, ¡peiyon a[toùw \piménein t_ xáriti toû yeoû. 13.41 \gW \rgázomai ♦ \rgázomai \gW 13.41 $o ♦ ¡rgon $o 13.42 \k têw sunagvgêw tôn &Ioudaívn ♦ a[tôn 13.42 tà ¡ynh ♦ — 13.42 ]}mata ♦ ]}mata taûta 13.43 ¡peiyon ♦ a[toîw ¡peiyon 13.43 \piménein ♦ prosménein

13.31 e†sin ♦ ˆnûn˜ e†sin 13.32 a[tôn ♦ â[tôn˜ 13.33 t! deutér~ gégraptai ♦ gégraptai t! deutér~ 13.35 Diò ♦ Dióti 13.39 kaì ♦ ˆkaì˜ 13.39 t! ♦ — 13.40 \f' ømâw ♦ —

282




PNQ

PNR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

13.44 - 14.5


T! te \rxomén~ sabbát~ sxedòn pâsa = póliw sun}xyh ˙koûsai tòn lógon toû yeoû. 45 &Idóntew dè o¥ &Ioudaîoi toùw ªxlou w \p l } s yh s a n z}lou, kaì ˙ntélegon toîw øpò toû Paúlou legoménoiw, ˙ntilégontew kaì blasfhmoûntew. 46 Parrhsiasámenoi dè ` Paûlow kaì ` Barnábaw eÂpon, Ûmîn ‘n ˙nagkaîon prôton lalhyênai tòn lógon toû yeoû. &Epeid| dè ˙pvyeîsye a[tón, kaì o[k ˙jíouw krínete e^ autoùw têw a†vníou zvêw, †doù strefómeya e†w tà ¡ynh. 47 O%utvw gàr \ntétaltai =mîn ` kúriow, Téyeiká se e†w fôw \ynôn, toû eÂnaí se e†w svthrían £vw \sxátou têw gêw. 48 &Akoúonta dè tà ¡ynh ¡xairen, kaì \dójazon tòn lógon toû kuríou, kaì \písteusan –soi ‘san tetagménoi e†w zv|n a†Qnion. 49 Dieféreto dè ` lógow toû kuríou di' –lhw têw xQraw. 50 O¥ dè &Ioudaîoi parQtrunan tàw seboménaw gunaîkaw kaì tàw e[sx}monaw kaì toùw prQtouw têw pólevw, kaì \p}geiran divgmòn \pì tòn Paûlon kaì tòn Barnában, kaì \jébalon a[toùw ˙pò tôn `rívn a[tôn. 51 O¥ dè \ktinajámenoi tòn koniortòn tôn podôn a[tôn \p' a[toúw, ‘lyon e†w &Ikónion. 52 O¥ dè mayhtaì \plhroûnto xarâw kaì pneúmatow a^gíou.

¡xairon

14


&Egéneto dè \n &Ikoní~, katà tò a[tò e†selyeîn a[toùw e†w t|n sunagvg|n tôn &Ioudaívn, kaì lalêsai o%utvw % ste pisteûsai &Ioudaívn te kaì Êll}nvn polù plêyow. 2 O¥ v dè ˙peiyoûntew &Ioudaîoi \p}geiran kaì \kákvsan tàw cuxàw tôn \yn ô n katà tôn ˙delfôn. 3 Î k a n ò n mèn o{n xrónon diétrican parrhsiazómenoi \pì t! kurí~ t! marturoûnti t! lóg~ têw xáritow a[toû, didónti shmeîa kaì térata gínesyai dià tôn xeirôn a[tôn. 4 &Esxísyh dè tò plêyow têw pólevw: kaì o¥ mèn ‘san sùn toîw &Ioudaíoiw, o¥ dè sùn toîw ˙postóloiw. 5 ^Vw dè \géneto `rm| tôn \ynôn te kaì &Ioudaívn sùn toîw ƒrxousin a[tôn, øbrísai kaì liyobolêsai a[toúw,

13.44 13.44 13.45 13.45 13.45 13.46 13.46 13.46

13.48 13.50 13.50 13.51 13.52 14.2 14.3

te ♦ dè yeoû ♦ kuríou toû ♦ — legoménoiw ♦ lalouménoiw ˙ntilégontew kaì ♦ — dè ` ♦ te ` eÂpon ♦ eÂpan dè ˙pvyeîsye ♦ ˙pvyeîsye

¡xairen ♦ ¡xairon kaì tàw ♦ tàw tòn Barnában ♦ Barnabân a[tôn ♦ — dè ♦ te ˙peiyoûntew ♦ ˙peiy}santew marturoûnti ♦ marturoûnti ˆ\pì˜

283



PNR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

14.6 - 14.20

PNS


sunidóntew katéfugon e†w tàw póleiw têw Lukaoníaw, Lústran kaì Dérbhn, kaì t|n períxvron: 7 k˙keî ‘san e[aggelizómenoi. 8

ækouen

•ryów

Kaí tiw ˙n|r \n Lústroiw ˙dúnatow toîw posìn \káyhto, xv l ò w \k koilíaw mhtròw a[toû øpárxvn, $o w o[dépote peripepat}kei. 9 O˚tow ækousen toû Paúlou laloûntow: $ow ˙tenísaw a[t!, kaì †dWn –ti pístin ¡xei toû svyênai, 10 eÂpen megál+ t_ fvn_, &Anásthyi \pì toùw pódaw sou •ryôw. Kaì %hlleto kaì periepátei. 11 O¥ dè ªxloi, †dóntew $o \poíhsen ` Paûlow, \pêran t|n fvn|n a[tôn Lukaonistì légontew, O¥ yeo ì `moivyén t ew ˙nyrQpoiw katébhsan pròw =mâw. 12 &Ekáloun te tòn mèn Barnában, Día: tòn dè Paûlon, Êrmên, \peid| a[tòw ‘n ` =goúmenow toû lógou. 13 Ô dè ¥ereùw toû Diòw toû ªntow prò têw pólevw a[tôn, taúrouw kaì stémmata \pì toùw pulônaw \n ég k a w, sùn toîw ªxloiw æyel en yú ei n . 14 &A k o ú s a n t e w dè o¥ ˙póstoloi Barnábaw kaì Paûlow, diarr}jantew tà ¥mátia a[tôn, e†sep}dhsan e†w tòn ªxlon, krázontew 15 kaì légontew, *Andrew, tí taûta poieîte; Kaì =meîw `moiopayeîw \smen ømîn ƒnyrvpoi, e[aggelizómenoi ømâw ˙pò toútvn tôn mataívn \pistréfein \pì tòn yeòn tòn zônta, $ow \poíhsen tòn o[ranòn kaì t|n gên kaì t|n yálassan kaì pánta tà \n a[toîw: 16 $ow \n taîw par~xhménaiw geneaîw eÊasen pánta tà ¡ynh poreúesyai taîw `doîw a[tôn. 17 Kaítoige o[k ˙márturon e^ autòn ˙fêken ˙gayopoiôn, o[ranóyen [mîn øetoùw didoùw kaì kairoùw karpofórouw, \mpiplôn trofêw kaì e[frosúnhw tàw kardíaw =môn. 18 Kaì taûta légontew, móliw katépausan toùw ªxlouw toû m| yúein a[toîw. 19

&Epêlyon dè ˙pò &Antioxeíaw kaì &Ikoníou &Ioudaîoi, kaì peísantew toùw ªxlouw, kaì liyásantew tòn Paûlon, ¡suron ¡jv têw pólevw, nomísantew a[tòn teynánai. 20 Kuklvsántvn 14.7 14.8 14.8 14.8 14.9 14.10 14.10 14.10 14.11 14.11

14.12 14.13 14.13 14.14 14.15 14.17 14.17 14.17 14.17 14.19 14.19

‘san e[aggelizómenoi ♦ e[aggelizómenoi ‘san \n Lústroiw ˙dúnatow ♦ ˙dúnatow \n Lústroiw øpárxvn ♦ — peripepat}kei ♦ periepáthsen pístin ¡xei ♦ ¡xei pístin t_ ♦ — •ryôw ♦ •ryów %hlleto ♦ %hlato dè ♦ te ` Paûlow ♦ Paûlow

mèn ♦ — dè ♦ te a[tôn ♦ — e†sep}dhsan ♦ \jep}dhsan tòn yeòn tòn ♦ yeòn Kaítoige ♦ Kaítoi eâutòn ♦ a[tòn ˙gayopoiôn ♦ ˙gayourgôn =môn ♦ ømôn &Epêlyon ♦ &Epêlyan nomísantew a[tòn teynánai ♦ nomízontew a[tòn teynhkénai

284




PNS

PNT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

14.21 - 15.5

PRAJEIS APO STO LVN dè a[tòn tôn mayhtôn, ˙nastàw e†sêlyen e†w t|n pólin: kaì t_ \p a ú r i o n \j ê l yen sùn t! BarnábŸ e†w Dérbhn. 21 E[aggelisámenoí te t|n pólin \keínhn, kaì mayhteúsantew ¥kanoúw, øpéstrecan e†w t|n Lústran kaì &Ikónion kaì &Antióxeian, 22 \pisthrízontew tàw cuxàw tôn mayhtôn, parakaloûntew \mménein t_ pístei, kaì –ti dià pollôn ylícevn deî =mâw e†selyeîn e†w t|n basileían toû yeoû. 23 Xeiroton}santew dè a[toîw presbutérouw kat' \kklhsían, proseujámenoi metà nhsteiôn, paréyento a[toùw t! kurí~ e†w $on pepisteúkeisan. 24 Kaì dielyóntew t|n Pisidían ‘lyon e†w Pamfulían. 25 Kaì lal}santew \n Pér g + tòn lógon, katébhsan e†w &Attáleian: 26 k˙keîyen ˙pépleusan e†w &Antióxeian, –yen ‘san paradedoménoi t_ xáriti toû yeoû e†w tò ¡rgon $o \pl}rvsan. 27 Paragenómenoi dè kaì sunagagóntew t|n \kklhsían, ˙n}ggeilan –sa \poíhsen ` yeòw met' a[tôn, kaì –ti ænoijen toîw ¡ynesin yúran pístevw. 28 Diétribon dè \keî xrónon o[k •lígon sùn toîw mayhtaîw.

15


Kaí tinew katelyóntew ˙pò têw &Ioudaíaw, \dídaskon toùw ˙delfoùw –ti &Eàn m| peritémnhsye t! ¡yei Mvüsévw, o[ dúnasye svyênai. 2 Genoménhw o{n stásevw kaì zht}sevw o[k •líghw t! Paúl~ kaì t! BarnábŸ pròw a[toúw, ¡tajan ˙nabaínein Paûlon kaì Barnában kaí tinaw ƒllouw \j a[tôn pròw toùw ˙postólouw kaì presbutérouw e†w Î er o u s a l | m perì toû zht}matow toútou. 3 O¥ mèn o{n, propemfyéntew øpò têw \kklhsíaw, di}rxonto t|n Foiníkhn kaì Samáreian, \kdihgoúmenoi t|n \pistrof|n tôn \ynôn: kaì \poíoun xaràn megálhn pâsin toîw ˙delfoîw. 4 Paragenómenoi dè e†w Îerousal}m, ˙pedéxyhsan øpò têw \kklhsíaw kaì tôn ˙postólvn kaì tôn presbutérvn, ˙n}ggeilán te –sa ` yeòw \poíhsen met' a[tôn. 5 &Ejanésthsan dé tinew tôn ˙pò têw a¥résevw tôn Farisaívn pepisteukótew, légontew –ti Deî 14.28 \keî ♦ — 15.1 peritémnhsye t! ¡yei ♦ peritmhyête t! ¡yei t! 15.2 o{n ♦ dè 15.3 Foiníkhn ♦ te Foiníkhn 15.4 ˙pedéxyhsan øpò ♦ paredéxyhsan ˙pò

14.20 a[tòn tôn mayhtôn ♦ tôn mayhtôn a[tòn 14.21 &Ikónion ♦ e†w &Ikónion 14.21 &Antióxeian ♦ e†w &Antióxeian 14.23 presbutérouw kat' \kklhsían ♦ kat' \kklhsían presbutérouw 14.24 Pamfulían ♦ t|n Pamfulían 14.27 ˙n}ggeilan ♦ ˙n}ggellon

285



PNT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

15.6 - 15.20

PNU

PRAJEIS APO STO LVN peritémnein a[toúw, paraggéllein te threîn tòn nómon Mvüsévw. 6

Sun}xyhsan dè o¥ ˙póstoloi kaì o¥ presbúteroi †deîn perì toû lógou toútou. 7 Pollêw dè suzht}sevw genoménhw, ˙nastàw Pétrow eÂpen pròw a[toúw, *Andrew ˙delfoí, ømeîw \pístasye –ti ˙f' =merôn ˙rxaívn ` yeòw \n =mîn \jeléjato, dià toû stómatów mou ˙koûsai tà ¡yn h tòn lógon toû e[aggelíou, kaì pisteûsai. 8 Kaì ` kardiognQsthw yeòw \martúrhsen a[toîw, doùw a[toîw tò pneûma tò ßgion, kayWw kaì =mîn: 9 kaì o[dèn diékrinen metajù =môn te kaì a[tôn, t_ pístei kayarísaw tàw kardíaw a[tôn. 10 Nûn o{n tí peirázete tòn yeón, \piyeînai zugòn \pì tòn tráxhlon tôn mayhtôn, $on o·te o¥ patérew =môn o·te =meîw †sxúsamen bastásai; 11 &Allà dià têw xáritow toû kuríou &Ihsoû pisteúomen svyênai, kay' $on trópon k˙keînoi. 12

&Esíghsen dè pân tò plêyow, kaì ækouon Barnába kaì Paúlou \jhgouménvn –sa \poíhsen ` yeòw shmeîa kaì térata \n toîw ¡ynesin di' a[tôn. 13 Metà dè tò sigêsai a[toúw, ˙pekríyh &Iákvbow légvn, *Andrew ˙delfoí, ˙koúsaté mou: 14 SumeWn \jhg}sato kayWw prôton ` yeòw \peskécato labeîn \j \ynôn laòn \pì t! •nómati a[toû. 15 Kaì toút~ sumfvnoûsin o¥ lógoi tôn profhtôn, kayWw gégraptai, 16 Metà taûta ˙nastrécv, kaì ˙noikodom}sv t|n skhn|n Dauìd t|n peptvkuîan: kaì tà kateskamména a[têw ˙noikodom}sv, kaì ˙noryQsv a[t}n: 17 –pvw ©n \kzht}svsin o¥ katáloipoi tôn ˙nyrQpvn tòn kúrion, kaì pánta tà ¡ynh, \f' o¬w \pikéklhtai tò ªnomá mou \p' a[toúw, légei kúriow ` poiôn taûta pánta. 18 Gnvstà ˙p' a†ônów \stin t! ye! pánta tà ¡rga a[toû. 19 Diò \gW krínv m| parenoxleîn toîw ˙pò tôn \ynôn \pistréfousin \pì tòn yeón: 20 ˙llà \pisteîlai a[toîw toû ˙péxes ya i ˙pò tôn ˙lisghmátvn tôn e†dQlvn kaì têw porneíaw kaì toû pniktoû 15.14 \pì ♦ — 15.17 ` poiôn taûta pánta ♦ poiôn taûta 15.18 \stin t! ye! pánta tà ¡rga a[toû ♦ — 15.20 ˙pò ♦ —

15.6 dè ♦ te 15.7 suzht}sevw ♦ zht}sevw 15.7 ` yeòw \n =mîn \jeléjato ♦ \n ømîn \jeléjato ` yeòw 15.8 a[toîw tò ♦ tò 15.9 o[dèn ♦ o[yèn

286




PNU

PNV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

15.21 - 15.35

PRAJEIS APO STO LVN

kaì toû a®matow. 21 Mvüsêw gàr \k geneôn ˙rxaívn katà pólin toùw khrússontaw a[tòn ¡xei, \n taîw sunagvgaîw katà pân sábbaton ˙naginvskómenow. 22

Tóte ¡dojen toîw ˙postóloiw kaì toîw presbutéroiw sùn –l+ t_ \kklhsíŸ, \klejaménouw ƒndraw \j a[tôn pémcai e†w &A n t i ó x e i a n sùn Paúl~ kaì BarnábŸ, &Ioúdan tòn \pikaloúmenon Barsabbân, kaì Sílan, ƒndraw =gouménouw \n toîw ˙delfoîw, 23 grácantew dià xeiròw a[tôn táde, O¥ ˙póstoloi kaì o¥ presbúteroi kaì o¥ ˙delfoì toîw katà t|n &Antióxeian kaì Surían kaì Kilikían ˙delfoîw toîw \j \ynôn, xaírein: 24 \peid| “koúsamen –ti tinèw \j =môn \jelyóntew \tárajan ømâw lógoiw, ˙naskeuázontew tàw cuxàw ømôn, légontew per i t ém n es ya i kaì threîn tòn nómon, o<w o[ diesteilámeya: 25 ¡dojen =mîn genoménoiw `moyumadón, \klejaménouw ƒndraw pémcai pròw ømâw, sùn toîw ˙gaphtoîw =môn BarnábŸ kaì Paúl~, 26 ˙nyrQpoiw paradedvkósin tàw cuxàw a[tôn øpèr toû •nómatow toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû. 27 &Apestálkamen o{n &Ioúdan kaì Sílan, kaì a[toùw dià lógou ˙paggéllontaw tà a[tá. 28 *Edojen gàr t! a^ gí~ pneúmati, kaì =mîn, mhdèn pléon \pitíyesyai ømîn bárow, pl|n tôn \pánagkew toútvn, 29 ˙péxesyai e†dvloyútvn kaì a®matow kaì pniktoû kaì porneíaw: \j @n diathroûntew e^ autoúw, e{ prájete. *Errvsye.

Barsabân

30


O¥ mèn o{n ˙poluyéntew ‘lyon e†w &Antióxeian: kaì sunagagóntew tò plêyow, \pédvkan t|n \pistol}n. 31 &Anagnóntew dé, \xárhsan \pì t_ parakl}sei. 32 &Ioúdaw te kaì Sílaw, kaì a[toì profêtai ªntew, dià lógou polloû parekálesan toùw ˙delfoúw, kaì \pest}rijan. 33 Poi}santew dè xrónon, ˙pelúyhsan met' e†r}nhw ˙pò tôn ˙delfôn pròw toùw ˙postólouw. 34 35 Paûlow dè kaì Barnábaw diétribon \n 15.28 a^gí~ pneúmati ♦ pneúmati t! a^gí~ 15.28 tôn \pánagkew toútvn ♦ toútvn tôn \pánagkew 15.29 pniktoû ♦ pniktôn 15.30 ‘lyon ♦ katêlyon 15.33 ˙postólouw ♦ ˙posteílantaw a[toúw

15.22 15.22 15.23 15.23 15.24 15.24

Paúl~ ♦ t! Paúl~ \pikaloúmenon ♦ kaloúmenon táde ♦ — kaì o¥ ˙delfoì ♦ ˙delfoì \jelyóntew ♦ ˆ\jelyóntew˜ légontew peritémnesyai kaì threîn tòn nómon ♦ — 15.25 \klejaménouw ♦ \klejaménoiw

287



PNV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

15.36 - 16.7

POM

PRAJEIS APO STO LVN &AntioxeíŸ, didáskontew kaì e[aggelizómenoi, metà kaì e^térvn pollôn, tòn lógon toû kuríou. 36

Metà dé tinaw =méraw eÂpen Paûlow pròw Barnában, &Epistrécantew d| \piskecQmeya toùw ˙delfoùw =môn katà pâsan pólin, \n a<w kathggeílamen tòn lógon toû kuríou, pôw ¡xousin. 37 Barnábaw dè \bouleúsato sumparalabeîn tòn &Ivánnhn, tòn kaloúmenon Márkon. 38 Paûlow dè “jíou, tòn ˙postánta ˙p' a[tôn ˙pò Pamfulíaw, kaì m| sunelyónta a[toîw e†w tò ¡rgon, m| sumparalabeîn toûton. 39 &Egéneto o{n % ste ˙poxvrisyênai a[toùw ˙p' ˙ll}lvn, tón te parojusmów, v Barnában paralabónta tòn Márkon \kpleûsai e†w Kúpron: 40 Paûlow dè \pilejámenow Sílan \jêlyen, paradoyeìw t_ xáriti toû yeoû øpò tôn ˙delfôn. 41 Di}rxeto dè t|n Surían kaì Kilikían, \pisthrízvn tàw \kklhsíaw.

16

Kat}nthsen dè e†w Dérbhn kaì Lústran: kaì †doú, mayht}w tiw ‘n \keî, •nómati Timóyeow, u¥òw gunaików tinow &Ioudaíaw pistêw, patròw dè %Ellhnow: 2 $ow \martureîto øpò tôn \n Lústroiw kaì &Ikoní~ ˙delfôn. 3 Toûton “yélhsen ` Paûlow sùn a[t! \jelyeîn, kaì labWn periétemen a[tón, dià toùw &Ioudaíouw toùw ªntaw \n toîw tópoiw \keínoiw: Ædeisan gàr ßpantew tòn patéra a[toû, –ti %Ellhn øpêrxen. 4 ^Vw dè dieporeúonto tàw póleiw, paredídoun a[toîw fulássein tà dógmata tà kekriména øpò tôn ˙postólvn kaì tôn presbutérvn tôn \n Îerousal}m. 5 A¥ mèn o{n \kklhsíai \stereoûnto t_ pístei, kaì \perísseuon t! ˙riym! kay' =méran. 6

Dielyóntew dè t|n Frugían kaì t|n Galatik|n xQran, kvluyéntew øpò toû a^gíou pneúmatow lalêsai tòn lógon \n t_ &AsíŸ, 7 \lyóntew katà t|n Musían \peírazon katà t|n 16.1 Lústran ♦ e†w Lústran 16.1 tinow ♦ — 16.3 tòn patéra a[toû –ti %Ellhn ♦ –ti %Ellhn ` pat|r a[toû 16.4 paredídoun ♦ paredídosan 16.4 kaì tôn ♦ kaì 16.4 Îerousal}m ♦ Îerosolúmoiw 16.6 Dielyóntew ♦ Diêlyon 16.6 t|n Galatik|n ♦ Galatik|n 16.7 \lyóntew ♦ \lyóntew dè 16.7 katà t|n Biyunían poreúesyai ♦ e†w t|n Biyunían poreuyênai

15.36 Paûlow pròw Barnában ♦ pròw Barnabân Paûlow 15.36 =môn ♦ — 15.36 pâsan pólin ♦ pólin pâsan 15.37 \bouleúsato sumparalabeîn ♦ \boúleto sumparalabeîn kaì 15.38 sumparalabeîn ♦ sumparalambánein 15.39 o{n ♦ dè 15.40 yeoû ♦ kuríou 15.41 Kilikían ♦ ˆt|n˜ Kilikían 16.1 e†w ♦ ˆkaì˜ e†w

288




POM

PON


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

16.8 - 16.18

PRAJEIS APO STO LVN Biyunían poreúesyai: kaì o[k eÊasen a[toùw tò pneûma: 8 parelyóntew dè t|n Musían katébhsan e†w Tr~áda. 9 Kaì * fyh t! Paúl~: ˙n}r tiw ‘n MakedWn –rama dià têw nuktòw v e^stQw, parakalôn a[tòn kaì légvn, Diabàw e†w Makedonían, bo}yhson =mîn. 10 ^Vw dè tò –rama eÂden, e[yévw \zht}samen \j el yeî n e† w t|n Makedonían, sumbibázontew –ti proskéklhtai =mâw ` kúriow e[aggelísasyai a[toúw. 11

&Anaxyéntew o{n ˙pò têw Tr~ádow, e[yudrom}samen e†w Samoyråkhn, t_ te \pioús+ e†w Neápolin, 12 \keîyén te e†w Filíppouw, %htiw \stìn prQth têw merídow têw Makedoníaw póliw, kolvneía: ‘men dè \n a[t_ t_ pólei diatríbontew =méraw tináw. 13 T_ te =mérŸ tôn sabbátvn \j}lyomen ¡jv têw pólevw parà potamón, o˚ \nomízeto proseux| eÂnai, kaì kayísantew \laloûmen taîw sunelyoúsaiw gunaijín. 14 Kaí tiw gun| •nómati Ludía, porfurópvliw pólevw Yuateírvn, seboménh tòn yeón, ækouen: «w ` kúriow di}noijen t|n kardían, proséxei n toîw lalouménoiw øpò toû Paúlou. 15 ^V w dè \baptísyh, kaì ` oÂkow a[têw, parekálesen légousa, E† kekríkaté me pist|n t! kurí~ eÂnai, e†selyóntew e†w tòn oÂkón mou, meínate. Kaì parebiásato =mâw. 16


&Egéneto dè poreuoménvn =môn e†w proseux}n, paidískhn tinà ¡xousan pneûma Púyvnow ˙pantêsai =mîn, %htiw \rgasían poll|n pareîxen toîw kuríoiw a[têw, manteuoménh. 17 A%uth katakolouy}sasa t! Paúl~ kaì =mîn, ¡krazen légousa, O˚toi o¥ ƒnyrvpoi doûloi toû yeoû toû øcístou e†sín, o®tinew kataggéllousin =mîn `dòn svthríaw. 18 Toûto dè \poíei \pì pollàw =méraw. Diaponhyeìw dè ` Paûlow, kaì \pistrécaw, t! 16.12 16.12 16.13 16.13

16.7 pneûma ♦ pneûma &Ihsoû 16.9 têw ♦ ˆtêw˜ * 16.9 vfyh t! Paúl~ ♦ t! Paúl~ * vfyh 16.9 tiw ‘n MakedWn ♦ MakedQn tiw ‘n 16.9 e^stQw ♦ e^stWw kaì 16.10 t|n ♦ — 16.10 kúriow ♦ yeòw 16.11 o{n ˙pò têw ♦ dè ˙pò 16.11 te ♦ dè 16.11 Neápolin ♦ Néan Pólin 16.12 \keîyén te ♦ k˙keîyen 16.12 prQth têw ♦ prQthˆw˜

16.15 16.16 16.16 16.17 16.17 16.18

kaì t! SílŸ

kolvneía ♦ kolvnía a[t_ ♦ taút+ pólevw ♦ púlhw \nomízeto proseux| ♦ \nomízomen proseux|n meínate ♦ ménete proseux}n ♦ t|n proseux|n Púyvnow ˙pantêsai ♦ Púyvna øpantêsai katakolouy}sasa ♦ katakolouyoûsa =mîn `dòn ♦ ømîn `dòn ` ♦—

289



PON


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

16.19 - 16.33

POO

PRAJEIS APO STO LVN

pneúmati eÂpen, Paraggéllv soi \n t! •nómati &Ihsoû % rŸ. xristoû, \jelyeîn ˙p' a[têw. Kaì \jêlyen a[t_ t_ v 19

&Idóntew dè o¥ kúrioi a[têw –ti \jêlyen = \lpìw têw \rgasíaw a[tôn, \pilabómenoi tòn Paûlon kaì tòn Sílan, e® l k u s a n e† w t|n ˙goràn \pì toùw ƒrxontaw, 20 kaì prosagagóntew a[toùw toîw strathgoîw eÂpon, O˚toi o¥ ƒnyrvpoi \ktarássousin =môn t|n pólin, &Ioudaîoi øpárxontew, 21 kaì kataggéllousin ¡yh $a o[k ¡jestin =mîn paradéxesyai o[dè poieîn, ^Rvmaíoiw o{sin. 22 Kaì sunepésth ` ªxlow kat' a[tôn, kaì o¥ strathgoì perirr}jantew a[tôn tà ¥mátia \kéleuon ]abdízein. 23 Polláw te \piyéntew a[toîw plhgàw ¡balon e†w fulak}n, paraggeílantew t! desmofúlaki ˙sfalôw threîn a[toúw: 24 –w, paraggelían toiaúthn e†lhfQw, ¡balen a[toùw e†w t|n \svtéran fulak}n, kaì toùw pódaw a[tôn “sfalísato e†w tò júlon. 25 Katà dè tò mesonúktion Paûlow kaì Sílaw proseuxómenoi %u mnoun tòn yeó n , \phkroônto dè a[tôn o¥ désmioi: 26 ƒfnv dè seismòw \géneto % ste saleuyênai tà yem él i a toû desmvthríou: mégaw, v ˙neœxyhsán te paraxrêma a¥ yúrai pâsai, kaì pántvn tà desmà ˙néyh. 27 *Ejupnow dè genómenow ` desmofúlaj, kaì †dWn ˙ne~gménaw tàw yúraw têw fulakêw, spasámenow máxairan, ¡mellen eâutòn ˙naireîn, nomízvn \kpefeugénai toùw desmíouw. 28 &EfQnhsen dè fvn_ megál+ ` Paûlow légvn, Mhdèn práj+w seaut! kakón: ßpantew gár \smen \nyáde. 29 A†t}saw dè fôta e†sep}dhsen, kaì ¡ntromow genómenow prosépesen t! Paúl~ kaì t! SílŸ, 30 kaì proagagWn a[toùw ¡jv ¡fh, Kúrioi, tí me deî poieîn ®na svyô; 31 O¥ dè eÂpon, Písteuson \pì tòn kúrion &Ihsoûn xristón, kaì svy}s+ sù kaì ` oÂków sou. 32 Kaì \lálhsan a[t! tòn lógon toû kuríou, kaì pâsin toîw \n t_ o†kíŸ a[toû. 33 Kaì paralabWn a[toùw \n % rŸ têw nuktòw ¡lousen ˙pò tôn plhgôn, kaì \k eí n + t_ v \b a p t í s y h a[tòw kaì o¥ a[toû pántew paraxrêma. 16.27 máxairan ¡mellen ♦ ˆt|n˜ máxairan æmellen 16.28 fvn_ megál+ ` ♦ megál+ fvn_ ˆ`˜ 16.29 t! SílŸ ♦ ˆt!˜ SilÅ 16.31 eÂpon ♦ eÂpan 16.31 xristón ♦ — 16.32 kaì pâsin ♦ sùn pâsin

16.18 16.20 16.22 16.24 16.24

t! •nómati ♦ •nómati eÂpon ♦ eÂpan perirr}jantew ♦ perir}jantew e†lhfQw ♦ labWn a[tôn “sfalísato ♦ “sfalísato a[tôn 16.26 ˙neœxyhsán te ♦ “neœxyhsan dè

290




POO

POP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

16.34 - 17.5


&A n a g a g Q n te a[toùw e†w tòn oÂkon a[toû paréyh k en trápezan, kaì “gallíato panoikì pepisteukWw t! ye!. 35

^Hméraw dè genoménhw, ˙pésteilan o¥ strathgoì toùw ]abdoúxouw légontew, &Apóluson toùw ˙nyrQpouw \keínouw. 36 &Ap}ggeilen dè ` desmofúlaj toùw lógouw toútouw pròw tòn Paûlon –ti &Apestálkasin o¥ strathgoí, ®na ˙poluyête: nûn o{n \jelyóntew poreúesye \n e†r}n+. 37 Ô dè Paûlow ¡fh pròw a[toúw, Deírantew =mâw dhmosíŸ, ˙katakrítouw, ˙nyrQpouw ^Rvmaíouw øpárxontaw, ¡balon e†w fulak}n, kaì nûn láyra =mâw \kbállousin; O [ gár: ˙llà \l yó n t ew a[toì \jagagétvsan. 38 &An}ggeilan dè toîw strathgoîw o¥ ]abdoûxoi tà ]}mata taûta: kaì \fob}yhsan ˙koúsantew –ti ^Rvmaîoí e†sin, 39 kaì \lyóntew parekálesan a[toúw, kaì \jagagóntew “rQtvn \jelyeîn têw pólevw. 40 &Ejelyóntew dè \k têw fulakêw e† s ê l yo n pròw t|n Ludían: kaì †dóntew toùw ˙delfoúw, parekálesan a[toúw, kaì \jêlyon.

17


Diodeúsantew dè t|n &Amfípolin kaì &Apollvnían, ‘lyon e†w Yessaloníkhn, –pou ‘n = sunagvg| tôn &Ioudaívn: 2 katà dè tò e†vyòw t! Paúl~ e†sêlyen pròw a[toúw, kaì \pì sábbata tría dieléjato a[toîw ˙pò tôn grafôn, 3 dianoígvn kaì paratiyémenow, –ti Tòn xristòn ¡dei payeîn kaì ˙nastênai \k nekrôn, kaì –ti O˚tów \stin ` xristòw &I h s o û w, $o n \gW kataggéllv ømîn. 4 Kaí tinew \j a[tôn \peísyhsan, kaì proseklhrQyhsan t! Paúl~ kaì t! SílŸ, tôn te seboménvn Êll}nvn polù plêyow, gunaikôn te tôn prQtvn o[k •lígai. 5 Proslabómenoi dè o¥ &Ioudaîoi o¥ ˙peiyoûntew, tôn ˙goraívn tinàw ƒndraw ponhroúw, kaì •xlopoi}santew, \yorúboun t|n pólin: \pistántew te t_ o†kíŸ

16.34 a[toû ♦ — 16.34 “gallíato panoikì ♦ “galliásato panoikeì 16.36 toútouw ♦ ˆtoútouw˜ 16.36 &Apestálkasin ♦ &Apéstalkan 16.37 ¡balon ♦ ¡balan 16.37 \jagagétvsan ♦ =mâw \jagagétvsan 16.38 &An}ggeilan ♦ &Ap}ggeilan 16.38 kaì \fob}yhsan ♦ \fob}yhsan dè 16.39 \jelyeîn ♦ ˙pelyeîn ˙pò 16.40 \k ♦ ˙pò

16.40 toùw ˙delfoúw parekálesan a[toúw ♦ parekálesan toùw ˙delfoùw 16.40 \jêlyon ♦ \jêlyan 17.1 &Apollvnían ♦ t|n &Apollvnían 17.1 = ♦ — 17.3 &Ihsoûw ♦ ˆ`˜ &Ihsoûw 17.4 polù plêyow ♦ plêyow polú 17.5 Proslabómenoi ♦ ZhlQsantew 17.5 o¥ ˙peiyoûntew ♦ kaì proslabómenoi 17.5 tinàw ƒndraw ♦ ƒndraw tinàw 17.5 \pistántew te ♦ kaì \pistántew

291



POP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

17.6 - 17.18

POQ

PRAJEIS APO STO LVN &Iásonow, \z}toun a[toùw ˙gageîn e†w tòn dêmon. 6 M| eøróntew dè a[toúw, ¡suron tòn &Iásona kaí tinaw ˙delfoùw \pì toùw politárxaw, boôntew –ti O¥ t|n o†kouménhn ˙nastatQsantew, o˚toi kaì \nyáde páreisin, 7 o¬w øpodédektai &Iásvn: kaì o˚toi pántew ˙pénanti tôn dogmátvn Kaísarow prássousin, basiléa légontew £teron eÂnai, &Ihsoûn. 8 &Etárajan dè tòn ªxlon kaì toùw politárxaw ˙koúontaw taûta. 9 Kaì labóntew tò ¥kanòn parà toû &Iásonow kaì tôn loipôn, ˙pélusan a[toúw. 10

O¥ dè ˙delfoì e[yévw dià têw nuktòw \jépemcan tón te Paûlon kaì tòn Sílan e†w Béroian: o®tinew paragenómenoi e†w t|n sunagvg|n ˙p§esan tôn &Ioudaívn. 11 O˚toi dè ‘san e[genésteroi tôn \n Yessaloník+, o®tinew \déjanto tòn lógon metà páshw proyumíaw, tò kay' =méran ˙nakrínontew tàw grafáw, e† ¡xoi taûta o%utvw. 12 Polloì mèn o{n \j a[tôn \písteusan, kaì tôn Êllhnídvn gunaikôn tôn e[sxhmónvn kaì ˙ndrôn o[k •lígoi. 13 ^V w dè ¡gnvsan o¥ ˙pò têw Yessaloníkhw &Ioudaîoi –ti kaì \n t_ BeroíŸ kathggélh øpò toû Paúlou ` lógow toû yeoû, ‘lyon k˙keî saleúontew toùw ªxlouw. 14 E[yév w dè tóte tòn Paûlon \japésteilan o¥ ˙delfoì poreúesyai qw \pì t|n yálassan: øpémenon dè – te Sílaw kaì ` Timóyeow \keî. 15 O¥ dè kayistôntew tòn Paûlon, ægagon a[tòn £vw &Ayhnôn: kaì labóntew \ntol|n pròw tòn Sílan kaì Timóyeon, ®na qw táxista ¡lyvsin pròw a[tón, \j§esan. 16

Stvïkôn

&En dè taîw &Ay}naiw \kdexoménou a[toùw toû Paúlou, parvjúneto tò pneûma a[toû \n a[t!, yevroûnti kateídvlon o{san t|n pólin. 17 Dielégeto mèn o{n \n t_ sunagvg_ toîw &Ioudaíoiw kaì toîw seboménoiw, kaì \n t_ ˙gorÅ katà pâsan =méran pròw toùw paratugxánontaw. 18 Tinèw dè kaì tôn &Epikoureívn kaì tôn Stoïkôn filosófvn sunéballon a[t!. 17.13 17.14 17.14 17.15 17.15 17.15 17.16 17.18

17.5 ˙gageîn ♦ proagageîn 17.6 tòn ♦ — 17.7 légontew £teron ♦ £teron légontew 17.10 têw ♦ — 17.10 ˙p§esan tôn &Ioudaívn ♦ tôn &Ioudaívn ˙p§esan 17.11 tò ♦ —

toùw ♦ kaì tarássontew toùw qw ♦ £vw øpémenon dè ♦ øpémeinán te kayistôntew ♦ kayistánontew a[tòn £vw ♦ £vw Timóyeon ♦ tòn Timóyeon yevroûnti ♦ yevroûntow tôn Stoïkôn ♦ Stoïkôn

292




POQ

POR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

17.19 - 17.31

PRAJEIS APO STO LVN

Kaí tinew ¡legon, Tí ©n yéloi ` spermológow o˚tow légein; O¥ dé, Jénvn daimonívn dokeî kataggeleùw eÂnai: –ti tòn &Ihsoûn kaì t|n ˙nástasin e[hggelízeto. 19 &Epilabómenoí te a[toû, \pì tòn *Areion págon ægagon légontew, Dunámeya gnônai, tíw = kain| a%uth = øpò soû lalouménh didax}; 20 Jenízonta gár tina e†sféreiw e†w tàw ˙koàw =môn: boulómeya o{n gnônai, tí ©n yél o i taûta eÂnai — 21 &A y h n a î o i dè pántew kaì o¥ \pidhmoûntew jénoi e†w o[dèn £teron e[kaíroun, (h légein ti kaì ˙koúein kainóteron. 22


Stayeìw dè ` Paûlow \n més~ toû &Areíou págou ¡fh, *Andrew &Ayhnaîoi, katà pánta qw deisidaimonestérouw ømâw yevrô. 23 Dierxómenow gàr kaì ˙nayevrôn tà sebásmata ømôn, e˚ron kaì bvmòn \n > \pegégrapto, &AgnQst~ ye!. $O n o{n ˙gnooûntew e[sebeîte, toûton \gW kataggéllv ømîn. 24 Ô yeòw ` poi}saw tòn kósmon kaì pánta tà \n a[t!, o˚tow, o[ranoû kaì gêw kúriow øpárxvn, o[k \n xeiropoi}toiw naoîw katoikeî, 25 o[dè øpò xei r ô n ˙nyrQpvn yer a p eú et a i , prosdeómenów tinow, a[tòw didoùw pâsin zv|n kaì pno|n katà pánta: 26 \poíhsén te \j e^nòw a®matow pân ¡ynow ˙nyrQpvn, katoikeîn \pì pân tò prósvpon têw gêw, `rísaw prostetagménouw kairoùw kaì tàw `royesíaw têw katoikíaw a[tôn: 27 zhteîn tòn kúrion, e† ƒra ge chlaf}seian a[tòn kaì e%uroien, kaí ge o[ makràn ˙pò e^nòw e^kástou =môn øpárxonta. 28 &En a[t! gàr zômen kaì kinoúmeya kaì \smen: qw kaí tinew tôn kay' ømâw poihtôn e†r}kasin, Toû gàr kaì génow \smén. 29 Génow o{n øpárxontew toû yeoû, o[k •feílomen nomízein xrus! (h ˙rgúr~ (h líy~, xarágmati téxnhw kaì \nyum}sevw ˙nyrQpou, tò yeîon eÂnai –moion. 30 Toùw mèn o{n xrónouw têw ˙gnoíaw øperidWn ` yeów, tà nûn paraggéllei toîw ˙nyrQpoiw pâsin pantaxoû metanoeîn: 31 dióti ¡sthsen =méran, \n " 17.25 katà ♦ kaì tà 17.26 a®matow ♦ — 17.26 pân tò prósvpon ♦ pantòw prosQpou 17.27 kúrion ♦ yeòn 17.27 ƒra ge ♦ ƒrage 17.30 pâsin ♦ pántaw 17.31 dióti ♦ kayóti

17.20 17.21 17.21 17.22 17.23 17.23 17.24

tí ©n yéloi ♦ tína yélei e[kaíroun ♦ h[kaíroun kaì ˙koúein ♦ (h ˙koúein ti ` ♦ ˆ`˜ $On ♦ $O toûton ♦ toûto kúriow øpárxvn ♦ øpárxvn kúriow 17.25 ˙nyrQpvn ♦ ˙nyrvpínvn

293



POR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

17.32 - 18.10

POS

PRAJEIS APO STO LVN

méllei krínein t|n o†kouménhn \n dikaiosún+, \n ˙ndrì > % risen, pístin parasxWn pâsin, ˙nast}saw a[tòn \k nekrôn. v 32

&Akoúsantew dè ˙nástasin nekrôn, o¥ mèn \xleúazon: o¥ dè eÂpon, &Akousómeyá sou pálin perì toútou. 33 Kaì o%utvw ` Paûlow \jêlyen \k més o u a[tôn. 34 Tinèw dè ƒndrew kollhyén t ew a[t!, \písteusan: \n o<w kaì Dionúsiow ` &Areopagíthw, kaì gun| •nómati Dámariw, kaì £teroi sùn a[toîw.

18

diatetaxénai

t_ téxn+

Metà dè taûta xvrisyeìw ` Paûlow \k tôn &Ayhnôn ‘lyen e†w Kórinyon. 2 Kaì eørQn tina &Ioudaîon •nómati &Akúlan, Pontikòn t! génei, prosfátvw \lhluyóta ˙pò têw &Italíaw, kaì Prískillan gunaîka a[toû, dià tò tetaxénai Klaúdion xvrízesyai pántaw toùw &Ioudaíouw \k têw ^RQmhw, prosêlyen a[toîw: 3 kaì dià tò `mótexnon eÂnai, ¡menen par' a[toîw kaì e†rgázeto: ‘san gàr skhnopoioì t|n téxnhn. 4 Dielégeto dè \n t_ sunagvg_ katà pân sábbaton, ¡peiyén te &Ioudaíouw kaì %Ellhnaw. 5

^Vw dè katêlyon ˙pò têw Makedoníaw – te Sílaw kaì ` Timóyeow, suneíxeto t! pneúmati ` Paûlow, diamarturómenow toîw &Ioudaíoiw tòn xristòn &Ihsoûn. 6 &Antitassoménvn dè a[tôn kaì blasfhmoúntvn, \ktinajámenow tà ¥mátia, eÂpen pròw a[toúw, Tò a<ma ømôn \pì t|n kefal|n ømôn: kayaròw \gQ: ˙pò toû nûn e†w tà ¡ynh poreúsomai. 7 Kaì metabàw \keîyen ‘lyen e†w o†kían tinòw •nómati &Ioústou, seboménou tòn yeón, o˚ = o†kía ‘n sunomoroûsa t_ sunagvg_. 8 Kríspow dè ` ˙rxisunágvgow \písteusen t! kurí~ sùn –l~ t! oÊk~ a[toû: kaì polloì tôn Korinyívn ˙koúontew \písteuon kaì \baptízonto. 9 EÂpen dè ` kúriow di' `rámatow \n nuktì t! Paúl~, M| foboû, ˙llà lálei kaì m| sivp}s+w: 10 dióti \gQ e†mi metà soû, kaì o[deìw \piy}setaí soi toû kakôsaí se: dióti 18.3 18.3 18.5 18.5 18.7 18.7 18.9

17.32 eÂpon ♦ eÂpan 17.32 pálin perì toútou ♦ perì toútou kaì pálin 17.33 Kaì ♦ — 18.1 dè ♦ — 18.1 ` Paûlow ♦ — 18.2 tetaxénai ♦ diatetaxénai 18.2 \k ♦ ˙pò

e†rgázeto ♦ “rgázeto t|n téxnhn ♦ t_ téxn+ pneúmati ♦ lóg~ tòn ♦ eÂnai tòn ‘lyen ♦ e†sêlyen &Ioústou ♦ Titíou &Ioústou di' `rámatow \n nuktì ♦ \n nuktì di' `rámatow

294




POS

POT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

18.11 - 18.23

PRAJEIS APO STO LVN

laów \stín moi polùw \n t_ pólei taút+. 11 &E k á yi s én te \niautòn kaì mênaw £j, didáskvn \n a[toîw tòn lógon toû yeoû. 12

Gallívnow dè ˙nyupateúontow têw &Axafiaw, katepésthsan `moyumadòn o¥ &Ioudaîoi t! Paúl~, kaì ægagon a[tòn \pì tò bêma, 13 légontew –ti Parà tòn nómon o˚tow ˙napeíyei toùw ˙nyrQpouw sébesyai tòn yeón. 14 Méllontow dè toû Paúlou ˙noígein tò stóma, eÂpen ` Gallívn pròw toùw &Ioudaíouw, E† mèn o{n ‘n ˙díkhmá ti (h ]Ÿdioúrghma ponhrón, „ &Ioudaîoi, katà lógon ©n “nesxómhn ømôn: 15 e† dè z}thmá \stin perì lógou kaì •nomátvn kaì nómou toû kay' ømâw, ªcesye a[toí: krit|w gàr \gW toútvn o[ boúlomai eÂnai. 16 Kaì ˙p}lasen a[toùw ˙pò toû b}matow. 17 &Epilabómenoi dè pántew o¥ %Ellhnew Svsyénhn tòn ˙rxisunágvgon ¡tupton ¡mprosyen toû b}matow. Kaì o[dèn toútvn t! Gallívni ¡mellen. 18


Ô dè Paûlow ¡ti prosmeínaw =méraw ¥kanáw, toîw ˙delfoîw ˙potajámenow, \jéplei e†w t|n Surían, kaì sùn a[t! Prískilla kaì &Akúlaw, kei r á m en o w t|n kefal|n \n Kegxreaîw: eÂxen gàr e[x}n. 19 Kat}nthsen dè e†w *Efeson, kaì \keínouw katélipen a[toû: a[tòw dè e†selyWn e†w t|n sunagvg|n dieléxyh toîw &Ioudaíoiw. 20 &ErvtQntvn dè a[tôn \pì pleíona xrónon meînai par' a[toîw, o[k \péneusen: 21 ˙ll' ˙petájato a[toîw e†pQn, Deî me pántvw t|n eôrt|n t|n \rxoménhn poiêsai e†w Îerosóluma: pálin dè ˙nakámcv pròw ømâw, toû yeoû yélontow. &An}xyh ˙pò têw &Efésou, 22 kaì katelyWn e†w Kaisáreian, ˙nabàw kaì ˙spasámenow t|n \kklhsían, katébh e†w &Antióxeian. 23 Kaì poi}saw xrónon tinà \jêlyen, dierxómenow kayejêw t|n Galatik|n xQran kaì Frugían, \pisthrízvn pántaw toùw mayhtáw.

k˙keínouw

Kegxreaîw t|n kefal}n Kat}nthsen ♦ Kat}nthsan kaì \keínouw ♦ k˙keínouw dieléxyh ♦ dieléjato par' a[toîw ♦ — ˙ll' ♦ ˙llà ˙petájato a[toîw ♦ ˙potajámenow kaì 18.21 Deî me pántvw t|n eôrt|n t|n \rxoménhn poiêsai e†w Îerosóluma ♦ — 18.21 dè ♦ —

18.11 te ♦ dè 18.12 ˙nyupateúontow ♦ ˙nyupátou ªntow 18.13 o˚tow ˙napeíyei ♦ ˙napeíyei o˚tow 18.14 o{n ♦ — 18.14 “nesxómhn ♦ ˙nesxómhn 18.15 z}thmá ♦ zht}matá 18.15 gàr ♦ — 18.17 o¥ %Ellhnew ♦ — 18.17 ¡mellen ♦ ¡melen 18.18 t|n kefal|n \n Kegxreaîw ♦ \n

18.19 18.19 18.19 18.20 18.21 18.21

295



POT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

18.24 - 19.9

POU


&Ioudaîow dé tiw &ApollWw •nómati, &Alejandreùw t! génei, ˙n|r lógiow, kat}nthsen e†w *Efeson, dunatòw çn \n taîw grafaîw. 25 O˚tow ‘n kathxhménow t|n `dòn toû kuríou, kaì zévn t! pneúmati \lálei kaì \dídasken ˙kribôw tà perì toû kuríou, \p i s t á m en o w mónon tò báptisma &Ivánnou: 26 o˚tów te ærjato parrhsiázesyai \n t_ sunagvg_. &Akoúsantew dè a[toû &Akúlaw kaì Prískilla, proselábonto a[tón, kaì ˙kribésteron a[t! \jéyento t|n toû yeoû `dón. 27 Bou l o m én o u dè a[toû dielyeî n e† w t|n &Axafian, protrecámen o i o¥ ˙delfoì ¡gracan toîw mayhtaîw ˙podéjasyai a[tón: $ow paragenómenow sunebáleto polù toîw pepisteukósin dià têw xáritow: 28 e[tónvw gàr toîw &Ioudaíoiw diakathlégxeto dhmosíŸ, \pideiknùw dià tôn grafôn eÂnai tòn xristòn &Ihsoûn.

19

&Egéneto dé, \n t! tòn &ApollW eÂnai \n Koríny~, Paûlon dielyónta tà ˙nvterikà mérh \lyeîn e†w *Efeson: kaì eørQn tinaw mayhtàw 2 eÂpen pròw a[toúw, E† pneûma ßgion \lábete pisteúsantew; O¥ dè eÂpon pròw a[tón, &All' o[dè e† pneûma ßgión \stin, “koúsamen. 3 EÂpén te pròw a[toúw, E†w tí o{n \baptísyhte; O¥ dè eÂpon, E†w tò &Ivánnou báptism a . 4 EÂpen dè Paûlow, &Ivánnhw mèn \báptisen báptisma metanoíaw, t! la! légvn e†w tòn \rxómenon met' a[tòn ®na pisteúsvsin, toût' ¡stin, e†w tòn xristòn &Ihsoûn. 5 &Akoúsantew dè \baptísyhsan e†w tò ªnoma toû kuríou &Ihsoû. 6 Kaì \piyéntow a[toîw toû Paúlou tàw xeîraw, ‘lyen tò pneûma tò ßgion \p' a[toúw, \láloun te glQssaiw kaì proef}teuon. 7 )Hsan dè o¥ pántew ƒndrew qseì dekadúo. 8

E†selyWn dè e†w t|n sunagvg|n \parrhsiázeto, \pì mênaw treîw dialegómenow kaì peíyvn tà perì têw basileíaw toû yeoû. 9 ^Vw dé tinew \sklhrúnonto kaì “peíyoun, kakologoûntew t|n `dòn \nQpion toû pl}youw, ˙postàw ˙p' a[tôn ˙fQrisen toùw 19.2 19.3 19.3 19.4 19.4 19.6 19.6 19.7 19.8

18.25 kuríou \pistámenow ♦ &Ihsoû \pistámenow 18.26 &Akúlaw kaì Prískilla ♦ Prískilla kaì &Akúlaw 18.26 toû yeoû `dón ♦ `dòn ˆtoû yeoû˜ 19.1 \lyeîn ♦ ˆkat˜elyeîn 19.1 eørQn ♦ eøreîn 19.2 eÂpen ♦ eÂpén te 19.2 eÂpon ♦ —

o[dè ♦ o[d' pròw a[toúw ♦ — eÂpon ♦ eÂpan mèn ♦ — xristòn ♦ — tàw ♦ ˆtàw˜ proef}teuon ♦ \prof}teuon dekadúo ♦ dQdeka tà ♦ ˆtà˜

296




POU

POV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

PRAJEIS APO STO LVN

19.10 - 19.21

mayhtáw, kay' =méran dialegómenow \n t_ sxol_ Turánnou % ste pántaw toùw tinów. 10 Toûto dè \géneto \pì ¡th dúo, v katoikoûntaw t|n &Asían ˙koûsai tòn lógon toû kuríou &Ihsoû, &Ioudaíouw te kaì %Ellhnaw. 11 Dunámeiw te o[ tàw % ste kaì \pì tuxoúsaw \poíei ` yeòw dià tôn xeirôn Paúlou, 12 v toùw ˙syen o û n t a w \p i f ér es ya i ˙pò toû xrvtòw a[toû soudária (h simikínyia, kaì ˙pallássesyai ˙p' a[tôn tàw nósouw, tá te pneúmata tà ponhrà \jérxesyai ˙p' a[tôn. 13 &Epexeírhsan dé tinew ˙pò tôn perierxoménvn &Ioudaívn \jorkistôn •nomázein \pì toùw ¡xontaw tà pneúmata tà ponhrà tò ªnoma toû kuríou &Ihsoû, légontew, Ôrkízomen ømâw tòn &Ihsoûn $on ` Paûlow khrússei. 14 )Hsan dé tinew u¥oì Skeuâ &Ioudaíou ˙rxierévw e^ptà o¥ toûto poioûntew. 15 &Apokriyèn dè tò pneûma tò ponhròn eÂpen, Tòn &Ihsoûn ginQskv, kaì tòn Paûlon \pístamai: ømeîw dè tínew \sté; 16 Kaì \fallómenow \p' a[toùw ` ƒnyrvpow \n > ‘n tò pneûma tò ponhrón, kaì katakurieúsan a[tôn, Êsxusen kat' a[tôn, % ste gumnoùw kaì tetraumatisménouw \kfugeîn \k toû oÊkou v \keínou. 17 Toûto dè \géneto gnvstòn pâsin &Ioudaíoiw te kaì %Ellhsin toîw katoikoûsin t|n *Efeson, kaì \pépesen fóbow \pì pántaw a[toúw, kaì \megalúneto tò ªnoma toû kuríou &I h s o û . 18 Polloí te tôn pepisteukótvn ærxonto, \jomologoúmenoi, kaì ˙naggéllontew tàw prájeiw a[tôn. 19 Îkanoì dè tôn tà períerga prajántvn sunenégkantew tàw bíblouw katékaion \nQpion pántvn: kaì sunec}fisan tàw timàw a[tôn, kaì e˚ron ˙rguríou muriádaw pénte. 20 O%utvw katà krátow ` lógow toû kuríou h·janen kaì Êsxuen. 21

^Vw dè \plhrQyh taûta, ¡yeto ` Paûlow \n t! pneúmati, dielyWn t|n Makedonían kaì &Axafian, poreúesyai e†w Îerousal}m, e†pWn –ti Metà tò genésyai me \keî, deî me kaì


19.9 19.10 19.11 19.12 19.12 19.13 19.13 19.13 19.14 19.14

tinów ♦ — &Ihsoû ♦ — \poíei ` yeòw ♦ ` yeòw \poíei \piféresyai ♦ ˙poféresyai \jérxesyai ˙p' a[tôn ♦ \kporeúesyai ˙pò ♦ kaì Ôrkízomen ♦ Ô rkízv ` ♦— tinew u¥oì Skeuâ ♦ tinow Skeuâ o¥ ♦ u¥oì

19.15 eÂpen ♦ eÂpen a[toîw 19.15 &Ihsoûn ♦ ˆmèn˜ &Ihsoûn 19.16 \fallómenow \p' a[toùw ` ƒnyrvpow ♦ \falómenow ` ƒnyrvpow \p' a[toùw 19.16 kaì katakurieúsan a[tôn ♦ katakurieúsaw ˙mfotérvn 19.20 ` lógow toû kuríou ♦ toû kuríou ` lógow 19.21 Îerousal}m ♦ Îerosóluma

297



POV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

19.22 - 19.35

PPM

PRAJEIS APO STO LVN

^RQmhn †deîn. 22 &Aposteílaw dè e†w t|n Makedonían dúo tôn diakonoúntvn a[t!, Timóyeon kaì *Eraston, a[tòw \pésxen xrónon e†w t|n &Asían. 23

&Artémidow ¥eròn

&Egéneto dè katà tòn kairòn \keînon táraxow o[k •lígow perì têw `doû. 24 Dhm}triow gár tiw •nómati, ˙rgurokópow, poiôn naoùw ˙rguroûw &Artémidow, pareíxeto toîw texnítaiw \rgasían o[k •líghn: 25 o¬w sunayroísaw, kaì toùw perì tà toiaûta \rgátaw, eÂpen, *Andrew, \pístasye –ti \k taúthw têw \rgasíaw = e[poría =môn \stin. 26 Kaì yevreîte kaì ˙koúete –ti o[ mónon &Efésou, ˙llà sxedòn páshw têw &Asíaw, ` Paûlow o˚tow peísaw metésthsen ¥kanòn ªxlon, légvn –ti o[k e†sìn yeoì o¥ dià xeirôn ginómenoi. 27 O[ mónon dè toûto kinduneúei =mîn tò mérow e†w ˙pelegmòn \lyeîn, ˙llà kaì tò têw megálhw yeâw ¥eròn &Artémidow e†w o[yèn logisyênai, méllein dè kaì kayaireîsyai t|n megaleióthta a[têw, ÷n –lh = &A s í a kaì = o†kouménh sébetai. 28 &A k o ú s a n t e w dè kaì genómenoi pl}reiw yumoû, ¡krazon légontew, Meg á l h = *Artemiw &Efesívn. 29 Kaì \pl}syh = póliw –lh têw sugxúsevw: % rmhsán te `moyumadòn e†w tò yéatron, sunarpásantew Gáïon v kaì &Arístarxon Makedónaw, sunekd}mouw Paúlou. 30 Toû dè Paúlou bouloménou e†selyeîn e†w tòn dêmon, o[k eÊvn a[tòn o¥ mayhtaí. 31 Tinèw dè kaì tôn &Asiarxôn, ªntew a[t! fíloi, pémcantew pròw a[tón, parekáloun m| doûnai eâutòn e†w tò yéa t r o n . 32 *A l l o i mèn o{n ƒllo ti ¡krazon: ‘n gàr = \kklhsía sugkexuménh, kaì o¥ pleíouw o[k Ædeisan tínow £neken sunelhlúyeisan. 33 &Ek dè toû ªxlou proebíbasan &Aléjandron, probalóntvn a[tòn tôn &Ioudaívn. Ô dè &Aléjandrow, kataseísaw t|n xeîra, æyelen ˙pologeîsyai t! d}m~. 34 &Epignóntew dè –ti &Ioudaîów \stin, fvn| \géneto mía % raw dúo krazóntvn, Megálh = *Artemiw \k pántvn qw \pì v 35 &Efesívn. Katasteílaw dè ` grammateùw tòn ªxlon fhsín, *Andrew &Efésioi, tíw gár \stin ƒnyrvpow $ow o[ ginQskei t|n 19.24 \rgasían o[k •líghn ♦ o[k •líghn \rgasían 19.25 =môn ♦ =mîn 19.27 ¥eròn &Artémidow ♦ &Artémidow ¥eròn 19.27 dè kaì ♦ te kaì 19.27 t|n megaleióthta ♦ têw

19.29 19.30 19.32 19.33 19.35

megaleióthtow –lh ♦ — Toû dè Paúlou ♦ Paúlou dè £neken ♦ £neka proebíbasan ♦ sunebíbasan ƒnyrvpow ♦ ˙nyrQpvn

298




PPM

PPN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

19.36 - 20.8

PRAJEIS APO STO LVN &Efesívn pólin nevkóron o{san têw megálhw yeâw &Artémidow kaì toû Diopetoûw; 36 &Anantirr}tvn o{n ªntvn toútvn, déon \stìn ømâw katestalménouw øpárxein, kaì mhdèn propetèw prássein. 37 &H g á g et e gàr toùw ƒndraw toútouw, o·te ¥erosúlouw o·te blasfhmoûntaw t|n yeòn ømôn. 38 E† mèn o{n Dhm}triow kaì o¥ sùn a[t! texnîtai ¡xousin prów tina lógon, ˙goraîoi ƒgontai, kaì ˙nyúpatoí e†sin: \gkaleítvsan ˙ll}loiw. 39 E† dé ti perì e^ térvn \pizhteîte, \n t_ \nnóm~ \kklhsíŸ \piluy}setai. 40 Kaì gàr kinduneúomen \gkaleîsyai stásevw perì têw s}meron, mhdenòw a†tíou øpárxontow perì o˚ o[ dunhsómeya doûnai lógon têw sustrofêw taúthw. 41 Kaí taûta e†pQn, ˙pélusen t|n \kklhsían.

˙podoûnai

20

Metà dè tò paúsasyai tòn yórubon, proskalesámenow ` Paûlow toùw mayhtáw, kaì ˙spasámenow, \jêlyen poreuyênai e†w t|n Makedonían. 2 DielyWn dè tà mérh \keîna, kaì parakalésaw a[toùw lóg~ poll!, ‘lyen e†w t|n Êlláda. 3 Poi}saw te mênaw treîw, genoménhw a[t! \piboulêw øpò tôn &Ioudaívn méllonti ˙nágesyai e†w t|n Surían, \géneto gnQmh toû øpostréfein dià Makedoníaw. 4 Suneípeto dè a[t! ƒxri têw &Asíaw SQpatrow Beroiaîow: Yes s a l o n i k év n dé, &Arístarxow kaì Sekoûndow, kaì Gáïow Derbaîow, kaì Timóyeow: &Asianoì dé, Tuxikòw kaì Trófimow. 5 O˚toi proselyóntew ¡menon =mâw \n Tr~ádi. 6 ^Hmeîw dè \jepleúsamen metà tàw =méraw tôn ˙zúmvn ˙pò Filíppvn, kaì ælyomen pròw a[toùw e†w t|n Tr~áda ƒxri =merôn pénte, o˚ dietrícamen =méraw e^ptá. 7


&En dè t_ miÅ tôn sabbátvn, sunhgménvn tôn mayhtôn klásai ƒrton, ` Paûlow dielégeto a[toîw, méllvn \jiénai t_ \paúrion, paréteinén te tòn lógon méxri mesonuktíou. 8 )Hsan dè lampádew ¥kanaì \n t! øperœ~ o˚ ‘men sunhgménoi. yeâw ♦ — ømôn ♦ =môn perì e^térvn ♦ peraitérv o˚ o[ ♦ o˚ ô[˜ doûnai ♦ ˙podoûnai lógon ♦ lógon perì proskalesámenow ♦ metapemcámenow 20.1 ˙spasámenow ♦ parakalésaw ˙spasámenow

20.1 poreuyênai ♦ poreúesyai 20.1 t|n ♦ — 20.3 a[t! \piboulêw ♦ \piboulêw a[t! 20.3 gnQmh ♦ gnQmhw 20.4 ƒxri têw &Asíaw SQpatrow ♦ SQpatrow Púrrou 20.5 proselyóntew ♦ dè proelyóntew 20.6 o˚ ♦ –pou 20.7 tôn mayhtôn ♦ =môn

19.35 19.37 19.39 19.40 19.40 19.40 20.1

299



PPN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

20.9 - 20.21

PPO


Kay}menow dé tiw neaníaw •nómati E·tuxow \pì têw yurídow, kataferómenow %upn~ bayeî, dialegoménou toû Paúlou \pì pleîon, katenexyeìw ˙pò toû %upnou ¡pesen ˙pò toû tristégou kátv, kaì æryh nekrów. 10 Katabàw dè ` Paûlow \pépesen a[t!, kaì sumperilabWn eÂpen, M| yorubeîsye: = gàr cux| a[toû \n a[t! \stin. 11 &Anabàw dè kaì klásaw ƒrton kaì geusámenow, \f' ¥kanón te `mil}saw ƒxri a[gêw, o%u tvw \jêlyen. 12 *Hgagon dè tòn paîda zônta, kaì parekl}yhsan o[ metrívw. 13

^Hmeîw dé, proselyóntew \pì tò ploîon, ˙n}xyhmen e†w t|n *Asson, \keîyen méllontew ˙nalambánein tòn Paûlon: o%utvw gàr ‘n diatetagménow, méllvn a[tòw pezeúein. 14 ^Vw dè sunébalen =mîn e†w t|n *Asson, ˙nalabóntew a[tòn ælyomen e†w Mitul}nhn. 15 K˙keîyen ˙popleúsantew, t_ \pioús+ kathnt}samen ˙ntikrú Xíou: t_ dè e^ térŸ parebálomen e†w Sámon: kaì meínantew \n Trvgullí~, t_ \xomén+ ælyomen e†w Mílhton. 16 *E k r i n en gàr ` Paûlow parapleûsai t|n *Efeson, –pvw m| génhtai a[t! xronotribêsai \n t_ &AsíŸ: ¡s p eu d en gár, e† dunatòn ‘n a[t!, t|n =méran têw Penthkostêw genésyai e†w Îerosóluma. 17

&Apò dè têw Mil}tou pémcaw e†w *Efeson metekalésato toùw presbutérouw têw \kklhsíaw. 18 ^Vw dè paregénonto pròw a[tón, eÂpen a[toîw, Ûmeîw \pístasye, ˙pò prQthw =méraw ˙f' «w \pébhn e†w t|n &A s í a n , pôw mey' ømôn tòn pánta xrónon \genómhn, 19 douleúvn t! kurí~ metà páshw tapeinofrosúnhw kaì pollôn dakrúvn kaì peirasmôn tôn sumbántvn moi \n taîw \piboulaîw tôn &Ioudaívn: 20 qw o[dèn øpesteilámhn tôn sumferóntvn, toû m| ˙naggeîlai ømîn kaì didájai ømâw dhmosíŸ kaì kat' oÊkouw, 21 diamarturómenow &Ioudaíoiw te kaì %Ellhsin t|n e†w tòn yeòn metánoian, kaì pístin t|n e†w tòn 20.15 20.15 20.16 20.16 20.19 20.21 20.21

20.9 20.11 20.13 20.13 20.13

Kay}menow ♦ Kayezómenow ƒrton ♦ tòn ƒrton proselyóntew ♦ proelyóntew e†w t|n ♦ \pì t|n ‘n diatetagménow ♦ diatetagménow ‘n 20.14 sunébalen ♦ sunéballen 20.15 ˙ntikrú ♦ ƒntikruw

kaì meínantew \n Trvgullí~ ♦ — \xomén+ ♦ dè \xomén+ *Ekrinen ♦ Kekríkei ‘n ♦ eÊh pollôn ♦ — tòn yeòn ♦ yeòn pístin t|n ♦ pístin

300




PPO

PPP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

20.22 - 20.35

PRAJEIS APO STO LVN


kúrion =môn &Ihsoûn. 22 Kaì nûn †doú, \gW dedeménow t! pneúmati poreúomai e†w Îerousal}m, tà \n a[t_ sunant}sontá moi m| e†dQw, 23 pl|n –ti tò pneûma tò ßgion katà pólin diamartúretai légon –ti desmá me kaì ylíceiw ménousin. 24 &All' o[denòw lógon poioûmai, o[dè ¡xv t|n cux}n mou timían \maut!, qw teleiôsai tòn drómon mou metà xarâw, kaì t|n diakonían ÷n ¡labon parà toû kuríou &Ihsoû, diamartúrasyai tò e[aggélion têw xáritow toû yeoû. 25 Kaì nûn †doú, \gW oÂda –ti o[kéti ªcesye tò prósvpón mou ømeîw pántew, \n o<w diêlyon khrússvn t|n basileían toû yeoû. 26 Dióti martúromai ømîn \n t_ s}meron =mérŸ, –ti kayaròw \gW ˙pò toû a®matow pántvn. 27 O[ gàr øpesteilámhn toû m| ˙naggeîlai ømîn pâsan t|n boul|n toû yeoû. 28 Proséxete o{n eâutoîw kaì pantì t! poimní~, \n > ømâw tò pneûma tò ßgion ¡yeto \piskópouw, poimaínein t|n \kklhsían toû kuríou kaì yeoû, ÷n periepoi}sato dià toû †díou a®matow. 29 &EgW gàr oÂda toûto, –ti e†seleúsontai metà t|n ƒfijín mou lúkoi bareîw e†w ømâw, m| feidómenoi toû poimníou: 30 kaì \j ømôn a[tôn ˙nast}sontai ƒndrew laloûntew diestramména, toû ˙pospÅn toùw mayhtàw •písv a[tôn. 31 Diò grhgoreîte, mnhmoneúontew –ti trietían núkta kaì =méran o[k \pausámhn metà dakrúvn nouyetôn £na £kaston. 32 Kaì tà nûn paratíyemai ømâw, ˙delfoí, t! ye! kaì t! lóg~ têw xáritow a[toû, t! dunamén~ \p o i k o d o m ê s a i , kaì doûnai ømîn klhronomían \n toîw =giasménoiw pâsin. 33 &Arguríou (h xrusíou (h ¥matismoû o[denòw \peyúmhsa. 34 A[toì ginQskete –ti taîw xreíaiw mou kaì toîw o{sin met' \moû øphréthsan a¥ xeîrew a˚tai. 35 Pánta øpédeija ømîn, –ti o%utvw kopiôntaw deî ˙ntilambánesyai tôn ˙syenoúntvn, mnhmoneúein te tôn lógvn toû kuríou &Ihsoû, –ti a[tòw eÂpen, Makárión \stin mâllon didónai (h lambánein.

20.22 20.23 20.23 20.24 20.24 20.24 20.24 20.25 20.26 20.27

20.27 20.28 20.28 20.28

\gW dedeménow ♦ dedeménow \gW légon ♦ moi légon me kaì ylíceiw ♦ kaì ylíceiw me lógon ♦ lógou o[dè ¡xv ♦ — cux}n mou ♦ cux|n metà xarâw ♦ — toû yeoû ♦ — \gW ♦ e†mi ømîn ♦ —

20.29 20.32 20.32 20.32

Diò

yeoû ♦ yeoû ømîn o{n ♦ — kuríou kaì ♦ — †díou a®matow ♦ a®matow toû †díou gàr oÂda toûto ♦ oÂda ˙delfoí ♦ — \poikodomêsai ♦ o†kodomêsai ømîn ♦ t|n

301



PPP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

20.36 - 21.11

PPQ


Kaì taûta e†pQn, yeìw tà gónata a[toû, sùn pâsin a[toîw proshújato. 37 Îkanòw dè \géneto klauymòw pántvn: kaì \pipesóntew \pì tòn tráxhlon toû Paúlou katefíloun a[tón, 38 •dunQmenoi málista \pì t! lóg~ > e†r}kei, –ti o[kéti méllousin tò prósvpon a[toû yevreîn. Proépempon dè a[tòn e†w tò ploîon.

21

^Vw dè \géneto ˙naxyênai =mâw ˙pospasyéntaw ˙p' a[tôn, e[yudrom}santew ælyomen e†w t|n Kôn, t_ dè e^ jêw e†w t|n ^Ródon, k˙keîyen e†w Pátara: 2 kaì eøróntew plo î o n diaperôn e†w Foiníkhn, \pibántew ˙n}xyh m en . 3 &Anafánentew dè t|n Kúpron, kaì katalipóntew a[t|n e[Qnumon, \pléomen e†w Surían, kaì kat}xyhmen e†w Túron: \keîse gàr ‘n tò ploîon ˙pofortizómenon tòn gómon. 4 Kaì ˙neuróntew mayhtáw, \pemeínamen a[toû =méraw e^ptá: o®tinew t! Paúl~ ¡legon dià toû pneúmatow, m| ˙nabaínein e†w Îerousal}m. 5 %O te dè \géneto =mâw \jartísai tàw =méraw, \jelyóntew \poreuómeya, propempóntvn =mâw pántvn sùn gunaijìn kaì téknoiw £vw ¡jv têw pólevw: kaì yéntew tà gónata \p ì tòn a†gialòn proshujámeya . 6 Kaì ˙spasámenoi ˙ll}louw, \pébhmen e†w tò ploîon, \keînoi dè øpéstrecan e†w tà Êdia. 7

ælyomen

^H m eî w dé, tòn ploûn dianúsantew ˙pò Túrou, kathnt}samen e†w Ptolemafida, kaì ˙spasámenoi toùw ˙delfoùw \meínamen =méran mían par' a[toîw. 8 T_ dè \p a ú r i o n \j el yó n t ew o¥ perì tòn Paûlon ‘lyon e†w Kaisáreian: kaì e†selyóntew e†w tòn oÂkon Filíppou toû e[aggelistoû, ªntow \k tôn e^ptá, \meínamen par' a[t!. 9 Toút~ dè ‘san yugatérew paryénoi téssarew profhteúousai. 10 &Epimenóntvn dè =môn =méraw pleíouw, katêlyén tiw ˙pò têw &Ioudaíaw prof}thw •nómati *Agabow. 11 Kaì \lyWn pròw =mâw, 21.5 proshujámeya ♦ proseujámenoi 21.6 Kaì ˙spasámenoi ˙ll}louw \pébhmen ♦ &Aphspasámeya ˙ll}louw kaì ˙nébhmen 21.8 o¥ perì tòn Paûlon ‘lyon ♦ ælyomen 21.9 paryénoi téssarew ♦ téssarew paryénoi 21.10 =môn ♦ —

20.37 \géneto klauymòw ♦ klauymòw \géneto 21.1 Kôn ♦ Kô 21.3 &Anafánentew ♦ &Anafánantew 21.3 kat}xyhmen ♦ kat}lyomen 21.3 ‘n tò ploîon ♦ tò ploîon ‘n 21.4 Kaì ˙neuróntew ♦ &Aneuróntew dè toùw 21.4 ˙nabaínein e†w Îerousal}m ♦ \pibaínein e†w Îerosóluma

302




PPQ

PPR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

21.12 - 21.25

PRAJEIS APO STO LVN

kaì ƒraw t|n zQnhn toû Paúlou, d}saw te a[toû toùw pódaw kaì tàw xeîraw eÂpen, Táde légei tò pneûma tò ßgion, Tòn ƒndra o˚ \stin = zQnh a%uth, o%utvw d}sousin \n Îerousal|m o¥ &Ioudaîoi, kaì paradQsousin e†w xeîraw \ynôn. 12 ^Vw dè “koúsamen taûta, parekaloûmen =meîw te kaì o¥ \ntópioi, toû m| ˙nabaínein a[tòn e†w Îerousal}m. 13 &Apekríyh te ` Paûlow, Tí poieîte klaíontew kaì sunyrúptontéw mou t|n kardían; &EgW gàr o[ mónon deyênai, ˙llà kaì ˙poyaneîn e†w Îerousal|m e^ toímvw ¡xv øpèr toû •nómatow toû kuríou &Ihsoû. 14 M| peiyoménou dè a[toû, =suxásamen e†póntew, Tò yélhma toû kuríou genésyv. 15

Metà dè tàw =méraw taútaw \piskeuasámenoi ˙nebaínomen e†w Îerousal}m. 16 Sunêlyon dè kaì tôn mayhtôn ˙pò Kaisareíaw sùn =mîn, ƒgontew par' > jenisyômen, Mnásvní tini Kuprí~, ˙rxaí~ mayht_. 17


Genoménvn dè =môn e†w Îerosóluma, ˙sménvw \déjanto =mâw o¥ ˙delfoí. 18 T_ dè \pioús+ e†s§ei ` Paûlow sùn =mîn pròw &Iákvbon, pántew te paregénonto o¥ presbúteroi. 19 Kaì ˙spasámenow a[toúw, \jhgeîto kay' ¢n £kaston @n \poíhsen ` yeò w \n toîw ¡yn es i n dià têw diakoníaw a[toû. 20 O¥ dè ˙koúsantew \dójazon tòn kúrion: e†póntew a[t!, Yevreîw, ˙delfé, pósai muriádew e†sìn &Ioudaívn tôn pepisteukótvn: kaì pántew zhlvtaì toû nómou øpárxousin: 21 kathx}yhsan dè perì soû, –ti ˙postasían didáskeiw ˙pò Mvüsévw toùw katà tà ¡ynh pántaw &Ioudaíouw, légvn m| peritémnein a[toùw tà tékna, mhdè toîw ¡yesin peripateîn. 22 Tí o{n \stin; Pántvw deî plêyow sunelyeîn: ˙koúsontai gàr –ti \l}luyaw. 23 Toûto o{n poíhson – soi légomen: e†sìn =mîn ƒndrew téssarew e[x|n ¡xontew \f' e^ autôn: 24 toútouw paralabWn a^ gnísyhti sùn a[toîw, kaì dapánhson \p' a[toîw, ®na jur}svntai t|n kefal}n, kaì gnôsin pántew –ti @n kat}xhntai perì soû o[dén \stin, ˙llà stoixeîw kaì a[tòw tòn nómon fulássvn. 25 Perì 21.11 te a[toû ♦ eâutoû 21.13 &Apekríyh te ♦ Tóte ˙pekríyh 21.14 Tò yélhma toû kuríou genésyv ♦ Toû kuríou tò yélhma ginésyv 21.15 Îerousal}m ♦ Îerosóluma 21.17 \déjanto ♦ ˙pedéjanto 21.20 kúrion e†póntew ♦ yeòn eÂpón te

21.20 21.22 21.22 21.24 21.24 21.24

Mvüséow

&Ioudaívn ♦ \n toîw &Ioudaíoiw deî plêyow sunelyeîn ♦ — gàr ♦ — jur}svntai ♦ jur}sontai gnôsin ♦ gnQsontai tòn nómon fulássvn ♦ fulássvn tòn nómon

303



PPR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

21.26 - 21.36

PPS

PRAJEIS APO STO LVN

dè tôn pepisteukótvn \ynôn =meîw \pesteílamen, krínantew mhdèn toioûton threîn a[toúw, e† m| fulássesyai a[toùw tó te e†dvlóyuton kaì tò a<ma kaì pniktòn kaì porneían. 26 Tóte ` Paûlow paralabWn toùw ƒndraw, t_ \xomén+ =mérŸ sùn a[toîw a^ gnisyeì w e† s § ei e† w tò ¥erón, diaggéllvn t|n \kpl}rvsin tôn =merôn toû a^ gnismoû, £vw o˚ proshnéxyh øpèr e^nòw e^kástou a[tôn = prosforá. 27

^Vw dè ¡mellon a¥ e^ptà =mérai sunteleîsyai, o¥ ˙pò têw &Asíaw &Ioudaîoi, yeasámenoi a[tòn \n t! ¥er!, sunéxeon pánta tòn ªxlon, kaì \pébalon tàw xeî r a w \p ' a[tón, 28 krázontew, *Andrew &Israhlîtai, bohyeîte. O˚tów \stin ` ƒnyrvpow ` katà toû laoû kaì toû nómou kaì toû tópou toútou pántaw pantaxoû didáskvn: ¡ti te kaì %Ellhnaw e†s}gagen e†w tò ¥erón, kaì kekoínvken tòn ßgion tópon toûton. 29 )Hsan gàr e^vrakótew Trófimon tòn &Efésion \n t_ pólei sùn a[t!, $on \nómizon –ti e†w tò ¥eròn e†s}gagen ` Paûlow. 30 &Ekin}yh te = póliw –lh, kaì \géneto sundrom| toû laoû: kaì \pilabómenoi toû Paúlou e< l k o n a[tòn ¡jv toû ¥eroû: kaì e[yév w \kleísyhsan a¥ yúrai. 31 Zhtoúntvn dè a[tòn ˙pokteînai, ˙nébh fásiw t! xiliárx~ têw speírhw, –ti –lh sugkéxutai Îerousal}m: 32 $ow \jautêw paralabWn stratiQtaw kaì e^ katontárxouw, katédramen \p' a[toúw: o¥ dé, †dóntew tòn xilíarxon kaì toùw stratiQtaw, \paúsanto túptontew tòn Paûlon. 33 &Eggísaw dè ` xilíarxow \pelábeto a[toû, kaì \kéleusen deyênai a^lúsesin dusín: kaì \punyáneto tíw ©n eÊh, kaì tí \stin pepoihkQw. 34 *Alloi dè ƒllo ti \bóvn \n t! ªxl~: m| dunámenow dè gnônai tò ˙sfalèw dià tòn yórubon, \kéleusen ƒgesyai a[tòn e†w t|n parembol}n. 35 %O te dè \géneto \pì toùw ˙nabaymoúw, sunébh bastázesyai a[tòn øpò tôn strativtôn dià t|n bían toû ªxlou. 36 &Hkoloúyei gàr tò plêyow toû laoû krâzon, AÂre a[tón. 21.31 21.32 21.33 21.33 21.34 21.34

sugkéxutai ♦ sugxúnnetai e^katontárxouw ♦ e^katontárxaw &Eggísaw dè ♦ Tóte \ggísaw ©n ♦ — \bóvn ♦ \pefQnoun dunámenow dè ♦ dunaménou dè a[toû 21.36 krâzon ♦ krázontew

21.25 mhdèn toioûton threîn a[toúw e† m| ♦ — 21.25 kaì tò ♦ kaì 21.27 tàw xeîraw \p' a[tón ♦ \p' a[tòn tàw xeîraw 21.28 pantaxoû ♦ pantax_ 21.29 e^vrakótew ♦ proevrakótew 21.31 dè ♦ te

304




PPS

PPT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

21.37 - 22.10


Méllvn te e†ságesyai e†w t|n parembol|n ` Paûlow légei t! xiliárx~, E† ¡jestín moi e†peîn prów se; Ô dè ¡fh, Êllhnistì ginQskeiw; 38 O[k ƒra sù eÂ ` A†gúptiow ` prò toútvn tôn =merôn ˙nastatQsaw kaì \jagagWn e†w t|n ¡rhmon toùw tetrakisxilíouw ƒndraw tôn sikarívn; 39 EÂpen dè ` Paûlow, &EgW ƒnyrvpow mén e†mi &Ioudaîow, Tarseùw têw Kilikíaw, o[k ˙s}mou pólevw políthw: déo m a i dé sou, \pítrecón moi lalêsai pròw tòn laón. 40 &Epitrécantow dè a[toû, ` Paûlow e^ stWw \pì tôn ˙nabaymôn katéseisen t_ xeirì t! la!: pollêw dè sigêw genoménhw, prosefQnei t_ Êbrafidi dialékt~ légvn,

22

*Andrew ˙delfoì kaì patérew, ˙koúsaté mou têw pròw ømâw nunì ˙pologíaw.

2

&Akoúsantew dè –ti t_ Êbrafidi dialékt~ prosefQnei a[toîw, mâllon parésxon =suxían. Kaí fhsin,


3

&EgW mén e†mi ˙n|r &Ioudaîow, gegennhménow \n Tars! têw Kilikíaw, ˙nateyramménow dè \n t_ pólei taút+ parà toùw pódaw Gamali}l, pepaideuménow katà ˙kríbeian toû patrœou nómou, zhlvt|w øpárxvn toû yeoû, kayWw pántew ømeîw \ste s}meron: 4 $o w taúthn t|n `dòn \dívja ƒxri yanátou, desmeúvn kaì paradidoùw e†w fulakàw ƒndraw te kaì gunaîkaw. 5 ^Vw kaì ` ˙rxiereùw martureî moi, kaì pân tò presbutérion: par' @n kaì \pistolàw dejámenow pròw toùw ˙delfoúw, e†w Damaskòn \poreuómhn, ƒjvn kaì toùw \keîse ªntaw dedeménouw e†w Îerousal}m, ®na timvrhyôsin. 6 &Egéneto dé moi poreuomén~ kaì \ggízonti t_ Damask!, perì meshmbrían, \jaífnhw \k toû o[ranoû periastrácai fôw ¥kanòn perì \mé. 7 *Epesá te e†w tò ¡dafow, kaì ækousa fvnêw legoúshw moi, Saoúl, Saoúl, tí me diQkeiw; 8 &EgW dè ˙pekríyhn, Tíw eÂ, kúrie; EÂpén te prów me, &EgQ e†mi &Ihsoûw ` Nazvraîow $on sù diQkeiw. 9 O¥ dè sùn \moì ªntew tò mèn fôw \yeásanto, kaì ¡mfoboi \génonto: t|n dè fvn|n o[k ækousan toû laloûntów moi. 10 EÂpon dé, Tí poi}sv, kúrie; Ô dè kúriow eÂpen prów me, &Anastàw poreúou e†w Damaskón: k˙keî soi

¡pesón

22.3 mén ♦ — 22.9 kaì ¡mfoboi \génonto ♦ —

21.37 prów ♦ ti pròw 21.40 prosefQnei ♦ prosefQnhsen

305



PPT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

22.11 - 22.26

kaì fulássvn

PPU

PRAJEIS APO STO LVN

lalhy}setai perì pántvn @n tétaktaí soi poiêsai. 11 ^Vw dè o[k \néblepon ˙pò têw dójhw toû fvtòw \keínou, xeiragvgoúmenow øpò tôn sunóntvn moi, ‘lyon e†w Damaskón. 12 &A n a n í a w dé tiw, ˙n|r e[seb|w katà tòn nómon, marturoúmenow øpò pántvn tôn katoikoúntvn &Ioudaívn, 13 \l yW n prów me kaì \pistàw eÂpén moi, Saoùl ˙delfé, % rŸ ˙nébleca e†w a[tón. 14 Ô dè ˙náblecon. K˙gW a[t_ t_ v eÂpen, Ô yeòw tôn patérvn =môn proexeirísató se gnônai tò yélhma a[toû, kaì †deîn tòn díkaion, kaì ˙koûsai fvn|n \k toû stómatow a[toû. 15 %O ti ¡s+ mártuw a[t! pròw pántaw ˙nyrQpouw @n e^Qrakaw kaì ækousaw. 16 Kaì nûn tí mélleiw; &A n a s t à w báptisai kaì ˙pólousai tàw a^ martíaw sou, \pikalesámenow tò ªnoma toû kuríou. 17 &Egéneto dé moi øpostrécanti e†w Îerousal}m, kaì proseuxoménou mou \n t! ¥er!, genésyai me \n \kstásei, 18 kaì †deîn a[tòn légontá moi, Speûson kaì ¡j el ye \n táxei \j Îer o u s a l } m : dióti o[ paradéjontaí sou t|n marturían perì \moû. 19 K˙gW eÂpon, Kúrie, a[toì \pístantai –ti \gW æmhn fulakízvn kaì dérvn katà tàw sunagvgàw toùw pisteúontaw \pì sé: 20 kaì –te \jexeîto tò a<ma Stefánou toû márturów sou, kaì a[tòw æmhn \festWw kaì suneudokôn t_ ˙nairései a[toû, fulássvn tà ¥mátia tôn ˙nairoúntvn a[tón. 21 Kaì eÂpen prów me, Poreúou, –ti \gW e†w ¡ynh makràn \japostelô se. 22

Kraugazóntvn

proéteinan

*Hkouon dè a[toû ƒxri toútou toû lógou, kaì \pêran t|n fvn|n a[tôn légontew, AÂre ˙pò têw gêw tòn toioûton: o[ gàr kayêken a[tòn z_n. 23 Krazóntvn dè a[tôn, kaì ]iptoúntvn tà ¥mátia, kaì koniortòn ballóntvn e†w tòn ˙éra, 24 \kéleusen a[tòn ` xilíarxow ƒgesyai e†w t|n parembol}n, e†pWn mástijin ˙netázesyai a[tón, ®na \pign! di' ÷n a†tían o%utvw \pefQnoun a[t!. 25 ^Vw dè proéteinen a[tòn toîw ¥mâsin, eÂpen pròw tòn e^ stôta e^ katóntarxon ` Paûlow, E† ƒnyrvpon ^Rvmaîon kaì ˙katákriton ¡jestin ømîn mastízein; 26 &Akoúsaw dè ` e^ katóntarxow, proselyWn ˙p}ggeilen t! 22.12 22.16 22.18 22.20 22.20 22.23 22.24

e[seb|w ♦ e[lab|w toû kuríou ♦ a[toû t|n ♦ — \jexeîto ♦ \jexúnneto t_ ˙nairései a[toû ♦ kaì Krazóntvn dè ♦ kraugazóntvn te a[tòn ` xilíarxow ƒgesyai ♦ `

22.24 22.25 22.26 22.26

xilíarxow e†ságesyai a[tòn e†pWn ♦ eÊpaw proéteinen ♦ proéteinan e^katóntarxow ♦ e^katontárxhw ˙p}ggeilen t! xiliárx~ ♦ t! xiliárx~ ˙p}ggeilen

306




PPU

PPV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

22.27 - 23.9

PRAJEIS APO STO LVN xiliárx~ légvn, %Ora tí mélleiw poieîn: ` gàr ƒnyrvpow o˚tow ^Rvmaîów \stin. 27 ProselyWn dè ` xilíarxow eÂpen a[t!, Lége moi, e† sù ^Rvmaîow eÂ; Ô dè ¡fh, Naí. 28 &A p e k r í y h te ` xilíarxow, &EgW polloû kefalaíou t|n politeían taúthn \k t h s á m h n . Ô dè Paûlow ¡fh, &EgW dè kaì gegénnhmai. 29 E[yévw o{n ˙pésthsan ˙p' a[toû o¥ méllontew a[tòn ˙netázein. Kaì ` xilíarxow dè \fob}yh, \pignoùw –ti ^Rvmaîów \stin, kaì –ti ‘n a[tòn dedekQw. 30

T_ dè \paúrion boulómenow gnônai tò ˙sfaléw, tò tí kathgoreîtai parà tôn &Ioudaívn, ¡lusen a[tòn ˙pò tôn desmôn, kaì \kéleusen \lyeîn toùw ˙rxiereîw kaì –lon tò sunédrion a[tôn, kaì katagagWn tòn Paûlon ¡sthsen e†w a[toúw.

23


&Atenísaw dè ` Paûlow t! sunedrí~ eÂpen, *Andrew ˙delfoí, \gW pás+ suneid}sei ˙gay_ pepolíteumai t! ye! ƒxri taúthw têw =méraw. 2 Ô dè ˙rxiereùw &Ananíaw \pétajen toîw parestôsin a[t! túptein a[toû tò stóma. 3 Tóte ` Paûlow pròw a[tòn eÂpen, Túptein se méllei ` yeów, toîxe kekoniaméne: kaì sù káy+ krínvn me katà tòn nómon, kaì paranomôn keleúeiw me túptesyai; 4 O¥ dè parestôtew eÂpon, Tòn ˙rxieréa toû yeoû loidoreîw; 5 *Efh te ` Paûlow, O[k Ædein, ˙delfoí, –ti \stìn ˙rxiereúw: gégraptai gár, *Arxonta toû laoû sou o[k \reîw kakôw. 6 Gnoùw dè ` Paûlow –ti tò ¢n mérow \stìn Saddoukaívn, tò dè £teron Farisaívn, ¡krajen \n t! sunedrí~, *Andrew ˙delfoí, \gW Farisaîów e†mi, u¥òw Farisaíou: perì \lpídow kaì ˙nastásevw nekrôn \gW krínomai. 7 Toûto dè a[toû lal}santow, \géneto stásiw tôn Farisaívn, kaì \sxísyh tò plêyow. 8 Saddoukaîoi mèn gàr légousin m| eÂnai ˙nástasin, mhdè ƒggelon, m}te pneûma: Farisaîoi dè `mologoûsin tà ˙mfótera. 9 &Egéneto dè kraug| 22.26 22.27 22.28 22.29 22.30 22.30 22.30 22.30 22.30

%Ora ♦ — e† sù ♦ sù te ♦ dè ‘n a[tòn ♦ a[tòn ‘n parà ♦ øpò ˙pò tôn desmôn ♦ — \lyeîn ♦ sunelyeîn –lon ♦ pân a[tôn ♦ —

23.4 23.5 23.6 23.6 23.6 23.7 23.7 23.8

Farisaívn kaì tôn Saddoukaívn

eÂpon ♦ eÂpan *Arxonta ♦ –ti *Arxonta ¡krajen ♦ ¡krazen Farisaíou ♦ Farisaívn \gW krínomai ♦ ˆ\gW˜ krínomai lal}santow ♦ e†póntow Farisaívn ♦ Farisaívn kaì Saddoukaívn mhdè ♦ m}te

307



PPV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

23.10 - 23.20

PQM

PRAJEIS APO STO LVN

megálh: kaì ˙nastántew o¥ grammateîw toû mérouw tôn Farisaívn diemáxonto légontew, O[dèn kakòn eørískomen \n t! ˙nyrQp~ toút~: e† dè pneûma \lálhsen a[t! (h ƒggelow, m| yeomaxômen. 10 Pollêw dè genoménhw stásevw, e[labhyeìw ` xilíarxow m| diaspasy_ ` Paûlow øp' a[tôn, \kéleusen tò stráteuma katabênai kaì a^rpásai a[tòn \k mésou a[tôn, ƒgein te e†w t|n parembol}n. 11

T_ dè \pioús+ nuktì \pistàw a[t! ` kúriow eÂpen, Yársei Paûle: qw gàr diemartúrv tà perì \moû e†w Îerousal}m, o%utvw se deî kaì e†w ^RQmhn marturêsai. 12

katagág+ a[tòn

Genoménhw dè =méraw, poi}santéw tinew tôn &Ioudaívn sustrof}n, ˙neyemátisan eâutoúw, légontew m}te fageîn m}te pieîn £vw o˚ ˙pokteínvsin tòn Paûlon. 13 )Hsan dè pleíouw tessarákonta o¥ taúthn t|n sunvmosían pepoihkótew: 14 o®tinew proselyóntew toîw ˙rxiereûsin kaì toîw presbutéroiw eÂpon, &Anayémati ˙neyematísamen e^ autoúw, mhdenòw geúsasyai £vw o˚ ˙pokteínvmen tòn Paûlon. 15 Nûn o{n ømeîw \mfanísate t! xiliárx~ sùn t! sunedrí~, –pvw a·rion a[tòn katagág+ pròw ømâw, qw mél l o n t a w diaginQskein ˙kribésteron tà perì a[toû: =meîw dé, prò toû \ggísai a[tón, £toimoí \smen toû ˙neleîn a[tón. 16 &Akoúsaw dè ` u¥òw têw ˙delfêw Paúlou tò ¡nedron, paragenómenow kaì e† s el yW n e† w t|n parembol}n, ˙p}ggeilen t! Paúl~. 17 Proskalesámenow dè ` Paûlow £na tôn e^katontárxvn ¡fh, Tòn neanían toûton ˙págage pròw tòn xilíarxon: ¡xei gár ti ˙paggeîlai a[t!. 18 Ô mèn o{n paralabWn a[tòn ægagen pròw tò n xi l í a r xo n , kaí fhsin, Ô dés m i o w Paûlow proskalesámenów me “rQthsen toûton tòn neanían ˙gageîn prów se, ¡xontá ti lalêsaí soi. 19 &Epilabómenow dè têw xeiròw a[toû ` xilíarxow, kaì ˙naxvr}saw kat' †dían \punyáneto, Tí \stin $o ¡xeiw ˙paggeîlaí moi; 20 EÂpen dè –ti O¥ &Ioudaîoi 23.9 23.9 23.10 23.10 23.10 23.11 23.12

23.13 23.13 23.14 23.15

tessarákonta ♦ tesserákonta pepoihkótew ♦ poihsámenoi eÂpon ♦ eÂpan a·rion a[tòn katagág+ pròw ♦ katagág+ a[tòn e†w 23.16 tò ¡nedron ♦ t|n \nédran 23.17 ti ˙paggeîlai ♦ ˙paggeîlaí ti 23.18 neanían ♦ neanískon

o¥ grammateîw ♦ tinèw tôn grammatévn m| yeomaxômen ♦ — genoménhw ♦ ginoménhw e[labhyeìw ♦ fobhyeìw katabênai kaì ♦ katabàn Paûle ♦ — tinew tôn &Ioudaívn sustrof}n ♦ sustrof|n o¥ &Ioudaîoi

308




PQM

PQN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

23.21 - 23.32

PRAJEIS APO STO LVN

sunéyento toû \rvtêsaí se, –pvw a·rion e†w tò sunédrion katagág+w tòn Paûlon, qw méllontá ti ˙kribésteron punyánesyai perì a[toû. 21 Sù o{n m| peisy_w a[toîw: \n e d r e ú o u s i n gàr a[tòn \j a[tôn ƒndrew pleíouw tessarákonta, o®tinew ˙neyemátisan e^ autoùw m}te fageîn m}te pieîn £vw o˚ ˙nélvsin a[tón: kaì nûn £toimoí e†sin prosdexó m en o i t|n ˙pò soû \paggelían. 22 Ô mèn o{n xi l í a r xo w ˙pélusen tòn neanían, paraggeílaw Mhdenì \k l a l ê s a i –ti taûta \nefánisaw prów me. 23 Kaì proskalesámen o w dúo tinàw tôn e^katontárxvn eÂpen, Êtoimásate stratiQtaw diakosíouw –pvw poreuyôsin £vw Kaisareíaw, kaì ¥ppeîw e^bdom}konta, kaì dejiolábouw % raw têw nuktów: 24 kt}nh te diakosíouw, ˙pò tríthw v parastêsai, ®na \pibibásantew tòn Paûlon diasQsvsin pròw F}lika tòn =gemóna: 25 grácaw \pistol|n periéxousan tòn túpon toûton:

méllontéw

26

Klaúdiow Lusíaw t! kratíst~ =gemóni F}liki xaírein. Tòn ƒndra toûton sullhfyénta øpò tôn &Ioudaívn, kaì méllonta ˙naireîsyai øp' a[tôn, \pistàw sùn t! strateúmati \jeilómhn a[tón, mayWn –ti ^Rvmaîów \stin. 28 Boulómenow dè gnônai t|n a†tían di' ÷n \nekáloun a[t!, kat}gagon a[tòn e†w tò sunédrion a[tôn: 29 $o n e˚ron \gkaloúmenon perì zhthmátvn toû nómou a[tôn, mhdèn ƒjion yanátou (h desmôn ¡gklhma ¡xonta. 30 Mhnuyeíshw dé moi \piboulêw e†w tòn ƒndra méllein ¡sesyai øpò tôn &Ioudaívn, \jautêw ¡pemca prów se, paraggeílaw kaì toîw kathgóroiw légein tà pròw a[tòn \pì soû. *Errvso.

27

31


O¥ mèn o{n stratiôtai, katà tò diatetagménon a[toîw, ˙nalabóntew tòn Paûlon, ægagon dià têw nuktòw e†w t|n &A n t i p a t r í d a . 32 T_ dè \paúrion \ásantew toùw ¥ppeîw 23.28 23.28 23.29 23.29

23.20 e†w tò sunédrion katagág+w tòn Paûlon ♦ tòn Paûlon katagág+w e†w tò sunédrion 23.20 méllontá ♦ méllon 23.21 tessarákonta ♦ tesserákonta 23.21 £toimoí e†sin ♦ e†sin £toimoi 23.22 neanían ♦ neanískon 23.23 tinàw ♦ ˆtinàw˜ 23.25 periéxousan ♦ ¡xousan 23.27 sullhfyénta ♦ sullhmfyénta 23.27 \jeilómhn a[tón ♦ \jeilámhn

23.30 23.30 23.30 23.31

dè gnônai ♦ te \pignônai a[tòn ♦ — ƒjion ♦ dè ƒjion ¡gklhma ¡xonta ♦ ¡xonta ¡gklhma méllein ¡sesyai øpò tôn &Ioudaívn ♦ ¡sesyai tà ♦ ˆtà˜ *Errvso ♦ — têw ♦ —

309



PQN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

23.33 - 24.12

PQO

PRAJEIS APO STO LVN

poreúesyai sùn a[t!, øpéstrecan e†w t|n parembol}n: 33 o®tinew e†selyóntew e†w t|n Kaisáreian, kaì ˙nadóntew t|n \pistol|n t! =gemóni, parésthsan kaì tòn Paûlon a[t!. 34 &Anagnoùw dè ` =gemQn, kaì \pervt}saw \k poíaw \parxíaw \stín, kaì puyómenow –ti ˙pò Kilikíaw, 35 Diakoúsomaí sou, ¡fh, –tan kaì o¥ kat}goroí sou paragénvntai. &Ekéleusén te a[tòn \n t! praitvrí~ ^Hrœdou fulássesyai.

24

Metà dè pénte =méraw katébh ` ˙rxiereùw &Ananíaw metà tôn presbutérvn kaì ]}torow Tertúllou tinów, o®tinew \nefánisan t! =gemóni katà toû Paúlou. 2 Klhyéntow dè a[toû, ærjato kathgoreîn ` Tértullow légvn, Pollêw e†r}nhw tugxánontew dià soû, kaì katoryvmátvn ginoménvn t! ¡ynei toút~ dià têw sêw pronoíaw, 3 pánt+ te kaì panta xo û ˙podexó m eya , krátiste Fêlij, metà páshw e[xaristíaw. 4 %Ina dè m| \pì pleîón se \gkóptv, parakalô ˙koûsaí se =môn suntómvw t_ s_ \pieikeíŸ. 5 Eøróntew gàr tòn ƒndra toûton loimón, kaì kinoûnta stásin pâsin toîw &Ioudaíoiw toîw katà t|n o†kouménhn, prvtostáthn te têw tôn Nazvraívn a¥résevw: 6 $ow kaì tò ¥eròn \peírasen bebhlôsai: $on kaì \krat}samen: 7 8 par' o˚ dun}s+, a[tòw ˙nakrínaw, perì pántvn toútvn \pignônai @n =meîw kathgoroûmen a[toû. 9 Sunepéyento dè kaì o¥ &Ioudaîoi, fáskontew taûta o%utvw ¡xein. 10

&Apekríyh dè ` Paûlow, neúsantow a[t! toû =gemónow légein, 6$

sé:

ow kaì tò ¥eròn \peírasen bebhlôsai: o$ n kaì \krat}samen: kaì katà tòn =méteron nómon “yel}samen krînai. 7 ParelyWn dè Lusíaw ` xilíarxow metà pollêw bíaw \k tôn xeirôn =môn ˙p}gagen, 8 keleúsaw toùw kathgórouw a[toû ¡rxesyai \pì soû: par' o˚ dun}s+, a[tòw ˙nakrínaw, perì pántvn toútvn \pignônai @n =meîw kathgoroûmen a[toû. 23.32 23.34 23.34 23.35 23.35

24.1

tôn presbutérvn ♦ presbutérvn tinôn 24.2 katoryvmátvn ♦ dioryvmátvn 24.5 stásin ♦ stáseiw 24.10 dè ♦ te

poreúesyai ♦ ˙pérxesyai ` =gemQn ♦ — \parxíaw ♦ \parxeíaw &Ekéleusén te a[tòn ♦ Keleúsaw ^Hrœdou fulássesyai ♦ toû ^Hrœdou fulássesyai a[tón

310




PQO

PQP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

24.11 - 24.23

PRAJEIS APO STO LVN

&E k pollôn \tôn ªnta se krit|n t! ¡yn ei toút~ \pistámenow, e[yumóteron tà perì \mautoû ˙pologoûmai, 11 dunaménou sou gnônai –ti o[ pleíouw e†sín moi =mérai dekadúo, ˙f' «w ˙nébhn proskun}svn \n Îerousal}m: 12 kaì o·te \n t! ¥er ! e˚ r ó n me prów tina dialegómenon (h \pisústasin poioûnta ªxlou, o·te \n taîw sunagvgaîw, o·te katà t|n pólin. 13 O·te parastêsaí me dúnantai perì @n nûn kathgoroûsín mou. 14 Ô mologô dè toûtó soi, –ti katà t|n `dòn ÷n légousin a®resin, o%utvw latreúv t! patrœ~ ye!, pisteúvn pâsin toîw katà tòn nómon kaì toîw prof}taiw gegramménoiw: 15 \lpída ¡xvn e†w tòn yeón, ÷n kaì a[toì o˚toi prosdéxontai, ˙nástasin méllein ¡sesyai nekrôn, dikaívn te kaì ˙díkvn. 16 &En toút~ dè a[tòw ˙skô, ˙próskopon suneídhsin ¡xvn pròw tòn yeò n kaì toùw ˙nyrQpouw dià pantów. 17 Di' \tôn dè pleiónvn paregenómhn \lehmosúnaw poi}svn e†w tò ¡ynow mou kaì prosforáw: 18 \n o<w e˚rón me =gnisménon \n t! ¥er!, o[ metà ªxlou o[dè metà yorúbou, tinèw ˙pò têw &Asíaw &Ioudaîoi: 19 o¬w deî \pì soû pareînai kaì kathgoreîn eÊ ti ¡xoien prów me. 20 (H a[toì o˚toi e†pátvsan, tí e˚ron \n \moì ˙díkhma, stántow mou \pì toû sunedríou, 21 (h perì miâw taúthw fvnêw, «w ¡kraja e^ stWw \n a[toîw, –ti Perì ˙nastásevw nekrôn \gW krínomai s}meron øf' ømôn. 22


&A k o ú s a w dè taûta ` Fêlij ˙nebáleto a[toúw, ˙kribésteron e†dWw tà perì têw `doû, e†pQn, %Otan Lusíaw ` xi l í a r xo w katab_, diagnQsomai tà kay' ømâw: 23 diatajámenów te t! e^ katontárx+ threîsyai tòn Paûlon, ¡xei n te ƒnesin, kaì mhdéna kvlúein tôn †dívn a[toû øphreteîn (h prosérxesyai a[t!. 24.10 24.11 24.11 24.11 24.12 24.13 24.13 24.13 24.14 24.15 24.16 24.16 24.17 24.17 24.18

24.18 24.19 24.19 24.20 24.21

e[yumóteron ♦ e[yúmvw gnônai ♦ \pignônai dekadúo ♦ dQdeka \n ♦ e†w \pisústasin ♦ \pístasin O·te ♦ O[dè me dúnantai ♦ dúnantaí soi nûn ♦ nunì prof}taiw ♦ \n toîw prof}taiw nekrôn ♦ — dè ♦ kaì ¡xvn ♦ ¡xein paregenómhn ♦ — kaì ♦ paregenómhn kaì o<w ♦ a<w

24.21 24.22 24.22 24.23 24.23 24.23

˙pò ♦ dè ˙pò deî ♦ ¡dei me ♦ \mé \n \moì ♦ — ¡kraja e^stWw \n a[toîw ♦ \kékraja \n a[toîw e^stWw øf' ♦ \f' &Akoúsaw dè taûta ` Fêlij ˙nebáleto a[toúw ♦ &Anebáleto dè a[toùw ` Fêlij e†pQn ♦ eÊpaw te t! ♦ t! tòn Paûlon ♦ a[tòn (h prosérxesyai ♦ —

311



PQP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

24.24 - 25.9

PQQ


Metà dè =méraw tináw, paragenómenow ` Fêlij sùn Drousíll+ t_ gunaikì o·s+ &IoudaíŸ, metepémcato tòn Paûlon, kaì ækousen a[toû perì têw e†w xristòn pístevw. 25 Dialegoménou dè a[toû perì dikaiosúnhw kaì \gkrateíaw kaì toû krímatow toû méllontow ¡sesyai, ¡mfobow genómenow ` Fêlij ˙pekríyh, Tò nûn ¡xon poreúou: kairòn dè metalabWn metakalésomaí se: 26 ßma kaì \lpízvn –ti xr}mata doy}setai a[t! øpò toû Paúlou, –pvw lús+ a[tón: diò kaì puknóteron a[tòn metapempómenow qmílei a[t!. 27 Dietíaw dè plhrvyeíshw, ¡laben diádoxon ` Fêlij Pórkion Fêston: yél v n te xáritaw katayés ya i toîw &Ioudaíoiw ` Fêlij katélipen tòn Paûlon dedeménon.

25

Fêstow o{n \pibàw t_ \parxíŸ, metà treîw =méraw ˙nébh e†w Îerosóluma ˙pò Kaisareíaw. 2 &E n ef á n i s a n dè a[t! ` ˙rxiereùw kaì o¥ prôtoi tôn &I o u d a í v n katà toû Paúlou, kaì parekáloun a[tón, 3 a†toúmenoi xárin kat' a[toû, –pvw metapémchtai a[tòn e†w Îerousal}m, \nédran poioûntew ˙neleîn a[tòn katà t|n `dón. 4 Ô mèn o{n Fêstow ˙pekríyh, threîsyai tòn Paûlon \n KaisareíŸ, eâutòn dè méllein \n táxei \kporeúesyai. 5 O¥ o{n dunatoì \n ømîn, fhsín, sugkatabántew, eÊ ti \stìn \n t! ˙ndrì toútv, kathgoreítvsan a[toû. 6

a†tiámata

Diatrícaw dè \n a[toîw =méraw pleíouw (h déka, katabàw e† w Kaisáreian, t_ \paúrion kayísaw \pì toû b}matow \kéleusen tòn Paûlon ˙xyênai. 7 Paragenoménou dè a[toû, periésthsan o¥ ˙pò Îerosolúmvn katabebhkótew &Ioudaîoi, pollà kaì baréa a†tiQmata férontew katà toû Paûlou, $a o[k Êsxuon ˙podeîjai, 8 ˙pologouménou a[toû –ti O·te e†w tòn nómon tôn &Ioudaívn, o·te e†w tò ¥erón, o·te e†w Kaísará ti %h marton. 9 Ô Fêstow dè toîw &Ioudaíoiw yél v n xá r i n fhsín dunatoì 25.5 toútv ♦ ƒtopon 25.6 pleíouw ♦ o[ pleíouw •ktW 25.7 o¥ ♦ a[tòn o¥ 25.7 férontew katà toû Paûlou ♦ kataférontew 25.8 ˙pologouménou a[toû ♦ toû Paúlou ˙pologouménou 25.9 toîw &Ioudaíoiw yélvn ♦ yélvn toîw &Ioudaíoiw

24.24 24.24 24.25 24.26 24.27 25.1 25.2

gunaikì ♦ †díŸ gunaikì pístevw ♦ &Ihsoûn pístevw ¡sesyai ♦ — –pvw lús+ a[tón ♦ — xáritaw ♦ xárita \parxíŸ ♦ \parxeíŸ dè a[t! ` ˙rxiereùw ♦ te a[t! o¥ ˙rxiereîw 25.4 \n KaisareíŸ ♦ e†w Kaisáreian 25.5 dunatoì \n ømîn fhsín ♦ \n ømîn

312




PQQ

PQR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

25.10 - 25.22

PRAJEIS APO STO LVN

katayés y a i , ˙pokriyeì w t! Paúl~ eÂpen, Yéleiw e†w Îerosóluma ˙nabáw, \keî perì toútvn krínesyai \p' \moû; 10 EÂpen dè ` Paûlow, &Epì toû b}matow Kaísarow e^stQw e†mi, o˚ me deî krínesyai: &Ioudaíouw o[dèn “díkhsa, qw kaì sù kállion \piginQskeiw. 11 E† mèn gàr ˙dikô kaì ƒjion yanátou pépraxá ti, o[ paraitoûmai tò ˙poyaneîn: e† dè o[dén \stin @n o˚t o i kathgoroûsín mou, o[deíw me dúnatai a[toîw xa r í s a s ya i . Kaísara \pikaloûmai. 12 Tóte ` Fêstow sull a l } s a w metà toû sumboulíou ˙pekríyh, Kaísara \pikéklhsai; &Epì Kaísara poreús+. 13


^Hmerôn dè diagenoménvn tinôn, &Agríppaw ` basileùw kaì Berníkh kat}nthsan e†w Kaisáreian, ˙spasámenoi tòn Fêston. 14 ^Vw dè pleíouw =méraw diétriben \keî, ` Fêstow t! basileî ˙néyeto tà katà tòn Paûlon, légvn, &An}r tíw \stin kataleleimménow øpò F}likow désmiow, 15 perì o˚, genoménou mou e†w Îerosóluma, \nefánisan o¥ ˙rxiereîw kaì o¥ presbúteroi tôn &Ioudaívn, a†toúmenoi kat' a[toû díkhn. 16 Pròw o¬w ˙pekríyhn, –ti o[k ¡stin ¡yo w ^R v m a í o i w xa r í z es ya í tina ƒnyrvpon e†w ˙pQleian, prìn (h ` kathgoroúmenow katà prósvpon ¡xoi toùw kathgórouw, tópon te ˙pologíaw láboi perì toû \gkl}matow. 17 Sunelyóntvn o{n a[tôn \nyáde, ˙nabol|n mhdemían poihsámenow, t_ e^ jêw kayísaw \pì toû b}matow, \kéleusa ˙xyênai tòn ƒndra: 18 perì o˚ stayéntew o¥ kat}goroi o[demían a†tían \péferon @n øpenóoun \gQ, 19 zht}mata dé tina perì têw †díaw deisidaimoníaw eÂxon pròw a[tón, kaì perí tinow &Ihsoû teynhkótow, $on ¡fasken ` Paûlow z_n. 20 &Aporoúmenow dè \gW t|n perì toútou z}thsin, ¡legon, e† boúloito poreúesyai e†w Îerousal}m, k˙keî krínesyai perì toútvn. 21 Toû dè Paúlou \pikalesaménou thrhyênai a[tòn e†w t|n toû Sebastoû diágnvsin, \kéleusa threîsyai a[tón, £vw o˚ pémcv a[tòn pròw Kaísara. 22 &A g r í p p a w dè pròw tòn Fêston ¡f h , 25.9 25.11 25.14 25.15 25.16 25.17 25.18

˙spasómenoi diétribon

25.18 øpenóoun \gQ ♦ \gW øpenóoun ponhrôn 25.20 toútou ♦ toútvn 25.20 Îerousal}m ♦ Îerosóluma 25.21 pémcv ♦ ˙napémcv 25.22 ¡fh ♦ —

krínesyai ♦ kriyênai gàr ♦ o{n diétriben ♦ diétribon díkhn ♦ katadíkhn e†w ˙pQleian ♦ — a[tôn ♦ â[tôn˜ \péferon ♦ ¡feron

313



PQR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

25.23 - 26.6

PQS

PRAJEIS APO STO LVN &Eboulómhn kaì a[tòw toû ˙nyrQpou ˙koûsai. Ô dé, A·rion, fhsín, ˙koús+ a[toû. 23

T_ o{n \paúrion, \lyóntow toû &Agríppa kaì têw Berníkhw metà pollêw fantasíaw, kaì e†selyóntvn e†w tò ˙kroat}rion, sún te toîw xiliárxoiw kaì ˙ndrásin toîw kat' \jox|n o{sin têw pólevw, kaì keleúsantow toû F}stou, æxyh ` Paûlow. 24 Kaí fhsin ` Fêstow, &Agríppa basileû, kaì pántew o¥ sumparóntew =mîn ƒndrew, yevreîte toûton perì o˚ pân tò plêyow tôn &Ioudaívn \nétuxón moi ¡n te Îerosolúmoiw kaì \nyáde, \p i b o ô n t ew m| deîn z_n a[tòn mhkéti. 25 &E g W dè katalabómenow mhdèn ƒjion yanátou a[tòn pepraxénai, kaì a[toû dè toútou \pikalesaménou tòn Sebastón, ¡krina pémpein a[tón. 26 Perì o˚ ˙sfaléw ti grácai t! kurí~ o[k ¡xv. Diò pro}gagon a[tòn \f' ømôn, kaì málista \pì soû, basileû &Agríppa, –pvw têw ˙nakrísevw genoménhw sxô ti grácai. 27 *Alogon gár moi dokeî, pémponta désmion, m| kaì tàw kat' a[toû a†tíaw shmânai.

26

&Agríppaw dè pròw tòn Paûlon ¡fh, &Epitrépetaí soi øpèr seautoû légein. Tóte ` Paûlow ˙pelogeîto, \kteínaw t|n xeîra, 2

\yôn

Perì pántvn @n \gkaloûmai øpò &Ioudaívn, basileû &A g r í p p a , %h ghmai \mautòn makárion \pì soû méllvn ˙pologeîsyai s}meron: 3 málista gnQsthn ªnta sè pántvn tôn katà &Ioudaíouw “yôn te kaì zhthmátvn: diò déomaí sou, makroyúmvw ˙koûsaí mou. 4 T|n mèn o{n bívsín mou t|n \k neóthtow, t|n ˙p' ˙rxêw genoménhn \n t! ¡yn ei mou \n Îerosolúmoiw, Êsasin pántew o¥ &Ioudaîoi, 5 proginQskontéw me ƒnvyen, \àn yélvsin martureîn, –ti katà t|n ˙kribestáthn a®resin têw =metéraw yrhskeíaw ¡zhsa Farisaîow. 6 Kaì nûn 25.22 25.23 25.23 25.24 25.24 25.24 25.25 25.25 25.25 25.25 25.26

Ô dé ♦ — toîw xiliárxoiw ♦ xiliárxoiw o{sin ♦ — pân ♦ ßpan \piboôntew ♦ boôntew z_n a[tòn ♦ a[tòn zên katalabómenow ♦ katelabómhn yanátou a[tòn ♦ a[tòn yanátou kaì ♦ — pémpein a[tón ♦ pémpein sxô ti grácai ♦ sxô tí grácv

26.1 øpèr ♦ perì 26.1 ˙pelogeîto \kteínaw t|n xeîra ♦ \kteínaw t|n xeîra ˙pelogeîto 26.2 ˙pologeîsyai s}meron ♦ s}meron ˙pologeîsyai 26.3 “yôn ♦ \yôn 26.3 sou ♦ — 26.4 t|n \k ♦ ˆt|n˜ \k 26.4 Îerosolúmoiw ♦ te Îerosolúmoiw 26.4 o¥ ♦ ô¥˜

314




PQS

PQT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

26.7 - 26.20

PRAJEIS APO STO LVN


\p' \lpídi têw pròw toùw patéraw \paggelíaw genoménhw øpò toû yeoû £sthka krinómenow, 7 e†w ÷n tò dvdekáfulon =môn \n \kteneíŸ núkta kaì =méran latreûon \lpízei katantêsai: perì «w \lpídow \gkaloûmai, basileû &Agríppa, øpò &Ioudaívn. 8 Tí ƒpiston krínetai par' ømîn, e† ` yeòw nekroùw \geírei; 9 &E g W mèn o{n ¡doja \maut! pròw tò ªnoma &Ihsoû toû Nazvraíou deîn pollà \nantía prâjai: 10 $o kaì \poíhsa \n Î er o s o l ú m o i w, kaì polloùw tôn a^ gívn \gW fulakaîw katékleisa, t|n parà tôn ˙rxierévn \jousían labQn, ˙nairouménvn te a[tôn kat}negka cêfon. 11 Kaì katà pásaw tàw sunagvgàw pollákiw timvrôn a[toúw, “nágkazon blasfhmeîn: perissôw te \mmainómenow a[toîw, \dívkon £vw kaì e†w tàw ¡jv póleiw. 12 &En o<w kaì poreuómenow e†w t|n Damaskòn met' \jousíaw kaì \pitropêw têw parà tôn ˙rxierévn, 13 =méraw méshw, katà t|n `dòn eÂdon, basileû, o[ranóyen øpèr t|n lampróthta toû =líou, perilámcan me fôw kaì toùw sùn \moì poreuoménouw. 14 Pántvn dè katapesóntvn =môn e†w t|n gên, ækousa fvn|n laloûsan prów me kaì légousan t_ Êbrafidi dialékt~, Saoúl, Saoúl, tí me diQkeiw; Sklhrón soi pròw kéntra laktízein. 15 &EgW dè eÂpon, Tíw eÂ, kúrie; Ô dè eÂpen, &EgQ e†mi &Ihsoûw $on sù diQkeiw. 16 &Allà ˙násthyi, kaì stêyi \pì toùw pódaw sou: e†w * fyhn soi, proxei r í s a s ya í se øphréthn kaì toûto gàr v mártura @n te eÂdew @n te •fy}somaí soi, 17 \jairoúmenów se \k toû laoû kaì tôn \yn ô n , e† w o¬w \gW se ˙postéllv, 18 ˙noîjai •fyalmoùw a[tôn, toû øpostrécai ˙pò skótouw e†w fôw kaì têw \jousíaw toû Satanâ \pì tòn yeón, toû labeîn a[toùw ƒfesin a^ martiôn, kaì klêron \n toîw =giasménoiw pístei t_ e†w \mé. 19 %O yen, basileû &Agríppa, o[k \genómhn ˙peiy|w t_ o[raní~ •ptasíŸ: 20 ˙llà toîw \n Damask! prôton kaì Îerosolúmoiw, e†w pâsán te t|n xQran têw &Ioudaíaw, kaì 26.6 pròw ♦ e†w 26.6 patéraw ♦ patéraw =môn 26.7 basileû &Agríppa øpò &Ioudaívn ♦ øpò &Ioudaívn basileû 26.10 polloùw ♦ polloúw te 26.10 fulakaîw ♦ \n fulakaîw 26.12 kaì poreuómenow ♦ poreuómenow 26.12 parà ♦ — 26.14 dè ♦ te 26.14 laloûsan prów me kaì légousan

26.15 26.15 26.16 26.17 26.17 26.18 26.20

\pistrécai

♦ légousan prów me eÂpon ♦ eÂpa eÂpen ♦ kúriow eÂpen eÂdew ♦ eÂdéw ˆme˜ tôn ♦ \k tôn se ˙postéllv ♦ ˙postéllv se øpostrécai ♦ \pistrécai kaì Îerosolúmoiw e†w ♦ te kaì Îerosolúmoiw

315



PQT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

26.21 - 26.32

me o¥ &Ioudaîoi

PQU

PRAJEIS APO STO LVN

toîw ¡ynesin, ˙paggéllvn metanoeîn, kaì \pistréfein \pì tòn yeón, ƒjia têw metanoíaw ¡rga prássontaw. 21 %Eneka toútvn o¥ &Ioudaîoi me sullabómenoi \n t! ¥er ! \p ei r ô n t o diaxeirísasyai. 22 &Epikouríaw o{n tuxWn têw parà toû yeoû, ƒxri têw =méraw taúthw £sthka marturómenow mikr! te kaì megál~, o[dèn \ktòw légvn @n te o¥ profêtai \lálhsan mellóntvn gínesyai kaì Mvüsêw, 23 e† payhtòw ` xristów, e† prôtow \j ˙nastásevw nekrôn fôw méllei kataggéllein t! la! kaì toîw ¡ynesin. 24

Taûta dè a[toû ˙pologouménou, ` Fêstow megál+ t_ fvn_ ¡fh, Maín+, Paûle: tà pollá se grámmata e†w manían peritrépei. 25 Ô dé, O[ maínomai, fhsín, krátiste Fêste, ˙llà ˙lhyeíaw kaì svfrosúnhw ]}mata ˙pofyéggomai. 26 &E p í s t a t a i gàr perì toútvn ` basileúw, pròw $o n kaì parrhsiazómenow lalô: lanyánein gàr a[tón ti toútvn o[ peíyomai o[dén: o[ gár \n gvníŸ pepragménon toûto. 27 Pisteúeiw, basileû &Agríppa, toîw prof}taiw; OÂda –ti pisteúeiw. 28 Ô dè &Agríppaw pròw tòn Paûlon ¡fh, &En •líg~ me peíyei w Xristianòn genésyai. 29 Ô dè Paûlow eÂpen, E[jaímhn ©n t! ye!, kaì \n •líg~ kaì \n poll! o[ mónon se, ˙llà kaì pántaw toùw ˙koúontáw mou s}meron, genésyai toioútouw `poîow k˙gQ e†mi, parektòw tôn desmôn toútvn. 30

Kaì taûta e†póntow a[toû, ˙nésth ` basileùw kaì ` =gemQn, %h te Berníkh, kaì o¥ sugkay}menoi a[toîw: 31 kaì ˙naxvr}santew \láloun pròw ˙ll}louw, légontew –ti O[dèn ya n á t o u ƒjion (h des m ô n prássei ` ƒnyrvpow o˚tow. 32 &A g r í p p a w dè t! F}st~ ¡fh, &Apolelúsyai \dúnato ` ƒnyrvpow o˚tow, e† m| \pekéklhto Kaísara.

26.20 26.21 26.21 26.22 26.23 26.24 26.25 26.26 26.26

¡fh ♦ — genésyai ♦ poiêsai eÂpen ♦ — poll! ♦ megál~ k˙gQ ♦ kaì \gQ Kaì taûta e†póntow a[toû ˙nésth ♦ &Anésth te 26.31 ƒjion (h desmôn ♦ (h desmôn ƒjión ˆti˜ 26.28 26.28 26.29 26.29 26.29 26.30

˙paggéllvn ♦ ˙p}ggellon o¥ &Ioudaîoi me ♦ me &Ioudaîoi \n ♦ ˆªnta˜ \n parà ♦ ˙pò la! ♦ te la! ¡fh ♦ fhsin O[ ♦ Paûlow, O[ ti ♦ ˆti˜ o[dén o[ gár ♦ o[yén o[ gár \stin

316




PQU

PQV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

27.1 - 27.15

PRAJEIS APO STO LVN

27

^Vw dè \kríyh toû ˙popleîn =mâw e†w t|n &Italían, paredídoun tón te Paûlon kaí tinaw e^térouw desmQtaw e^ katontárx+, •nómati &Ioulí~, speírhw Sebastêw. 2 &Epibántew dè ploí~ &Adramutthn!, méllontew pleîn toùw katà t|n &Asían tópouw, ˙n}xyh m en , ªntow sùn =mîn &Aristárxou Makedónow Yessalonikévw. 3 T_ te e^térŸ kat}xyhmen e†w Sidôna: filanyrQpvw te ` &Ioúliow t! Paúl~ xr h s á m en o w \p ét r ec en pròw toùw fílouw poreuyén t a \pimeleíaw tuxeîn. 4 K˙keîyen ˙naxyéntew øpepleúsamen t|n Kúpron, dià tò toùw ˙némouw eÂnai \nantíouw. 5 Tó te pélagow tò katà t|n Kilikían kaì Pamfulían diapleúsantew, kat } l yo m en e† w Múra têw Lukíaw. 6 K˙keî eørWn ` e^katóntarxow ploîon &Alejandrînon pléon e†w t|n &Italían, \n eb í b a s en =mâw e†w a[tó. 7 &E n ¥kanaîw dè =méraiw braduplooûntew, kaì móliw genómenoi katà t|n Knídon, m| proseôntow =mâw toû ˙némou, øpepleúsamen t|n Kr}thn katà SalmQnhn: 8 móliw te paralegómenoi a[t|n ælyomen e†w tópon tinà kaloúmenon Kaloùw Liménaw, > \ggùw ‘n póliw Lasaía. 9


Î k a n o û dè xrónou diagenoménou, kaì ªntow ædh \p i s f a l o û w toû ploów, dià tò kaì t|n nhsteían ædh parelhluyénai, par§nei ` Paûlow 10 légvn a[toîw, *Andrew, yevrô –ti metà %ubrevw kaì pollêw zhmíaw, o[ mónon toû fortíou kaì toû ploíou ˙llà kaì tôn cuxôn =môn, méllein ¡sesyai tòn ploûn. 11 Ô dè e^katontárxhw t! kubern}t+ kaì t! naukl}r~ \p eí yet o mâllon (h toîw øpò toû Paúlou legoménoiw. 12 &Aneuyétou dè toû liménow øpárxontow pròw paraxei m a s í a n , o¥ pleíouw ¡yen t o boul|n ˙naxyê n a i k˙keîyen , eÊ pvw dúnainto katant}santew e†w Foínika paraxeimásai, liména têw Kr}thw bléponta katà líba kaì katà xôron. 13 Û p o p n eú s a n t o w dè nótou, dójantew têw proyésevw kekrathkénai, ƒrantew Ósson parelégonto t|n Kr}thn. 14 Met' o[ polù dè ¡balen kat' a[têw ƒnemow tufvników, ` kaloúmenow E[roklúdvn: 15 sunarpasyéntow dè 27.2 27.3 27.6 27.8 27.11

méllontew pleîn ♦ méllonti pleîn e†w poreuyénta ♦ poreuyénti e^katóntarxow ♦ e^katontárxhw ‘n póliw ♦ póliw ‘n \peíyeto mâllon ♦ mâllon

27.11 27.12 27.12 27.12 27.14

e^katóntarxow

\peíyeto toû ♦ — pleíouw ♦ pleíonew k˙keîyen ♦ \keîyen eÊ pvw ♦ eÊpvw E[roklúdvn ♦ E[rakúlvn

317



PQV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

27.16 - 27.31

PRM

PRAJEIS APO STO LVN

toû ploíou, kaì m| dunaménou ˙ntofyalmeîn t! ˙ném~, \p i d ó n t ew \f er ó m eya . 16 Nhsíon dé ti øpodramóntew kaloúmenon Klaúdhn móliw †sxúsamen perikrateîw genésyai têw skáfhw: 17 ÷n ƒrantew, bohyeíaiw \xrônto, øpozvnnúntew tò ploîon: foboúmenoí te m| e†w t|n Súrthn \kpésvsin, xa l á s a n t ew tò skeûow, o%u tvw \féronto. 18 Sfodrôw dè xeimazoménvn =môn, t_ e^ jêw \kbol|n \poioûnto: 19 kaì t_ trít+ a[tóxeirew t|n skeu|n toû ploíou \rrícamen. 20 M}te dè =líou m}te ƒstrvn \pifainóntvn \pì pleíonaw =méraw, xeimônów te o[k •lígou \pikeiménou, loipòn peri+reîto pâsa \lpìw toû sQzesyai =mâw. 21 Pollêw dè ˙sitíaw øparxoúshw, tóte stayeìw ` Paûlow \n més~ a[tôn eÂpen, *Edei mén, „ ƒndrew, peiyarx}santáw moi m| ˙nágesyai ˙pò têw Kr}thw, kerdêsaí te t|n %ubrin taúthn kaì t|n zhmían. 22 Kaì tà nûn parainô ømâw e[yumeîn: ˙pobol| gàr cuxêw o[demía ¡stai \j ømôn, pl|n toû ploíou. 23 Parésth gár moi taút+ t_ nuktì ƒggelow toû yeoû, o˚ e†mi, > kaì latreúv, 24 légvn, M| foboû, Paûle: Kaísarí se deî parastênai: kaì †doú, kexáristaí soi ` yeò w pántaw toùw pléontaw metà soû. 25 Diò e[yumeîte ƒndrew: pisteúv gàr t! ye! –ti o%utvw ¡stai kay' $on trópon lelálhtaí moi. 26 E†w nêson dé tina deî =mâw \kpeseîn. 27

^Vw dè tessareskaidekáth nùj \géneto, diaferoménvn =môn \n t! &AdríŸ, katà méson têw nuktòw øpenóoun o¥ naûtai proságein tinà a[toîw xQran: 28 kaì bolísantew e˚ron •rguiàw eÊkosi: braxù dè diast}santew, kaì pálin bolísantew, e˚ron •rguiàw dekapénte: 29 foboúmenoí te m}pvw e†w traxeîw tópouw \kpésvmen, \k prúmnhw ]ícantew ˙gkúraw téssaraw, h·xonto =méran genésyai. 30 Tôn dè nautôn zhtoúntvn fugeîn \k toû ploíou, kaì xalasántvn t|n skáfhn e†w t|n yálassan, profásei qw \k prQraw mellóntvn ˙gkúraw \k t eí n ei n , 31 eÂ p en ` Paûlow t! e^katontárx+ kaì toîw stratiQtaiw, &Eàn m| o˚toi meínvsin \n t! ploí~, ømeîw 27.23 27.23 27.23 27.29 27.30

27.16 Klaúdhn móliw †sxúsamen ♦ Kaûda †sxúsamen móliw 27.17 Súrthn ♦ Súrtin 27.19 \rrícamen ♦ ¡rrican 27.20 pâsa \lpìw ♦ \lpìw pâsa 27.21 dè ♦ te

ƒggelow ♦ — > ♦ ˆ\gW˜ > latreúv ♦ latreúv ƒggelow m}pvw e†w ♦ m} pou katà prQraw mellóntvn ˙gkúraw ♦ prœrhw ˙gkúraw mellóntvn

318




PRM

PRN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

27.32 - 27.44

PRAJEIS APO STO LVN


svyênai o[ dúnasye. 32 Tóte o¥ stratiôtai ˙pékocan tà sxoinía têw skáfhw, kaì eÊasan a[t|n \kpeseîn. 33 *Axri dè o˚ æmellen =méra gínesyai, parekálei ` Paûlow ßpantaw metalabeîn trofêw, légvn, Tessareskaidekáthn s}meron =méran prosdokôntew ƒsitoi diateleîte, mhdèn proslabómenoi. 34 Diò parakalô ømâw proslabeîn trofêw: toûto gàr pròw têw ømetéraw svthríaw øpárxei: o[denòw gàr ømôn yrìj \k têw kefalêw peseîtai. 35 E†pWn dè taûta, kaì labWn ƒrton, e[xarísthsen t! ye! \nQpion pántvn: kaì klásaw ærjato \syíein. 36 E·yumoi dè genómenoi pántew kaì a[toì proselábonto trofêw. 37 )Hmen dè \n t! ploí~ a¥ pâsai cuxaí, diakósiai e^ bdom}konta £j. 38 Koresyéntew dè têw trofêw \koúfizon tò ploîon, \kballómenoi tòn sîton e†w t|n yálassan. 39 %O te dè =méra \géneto, t|n gên o[k \pegínvskon: kólpon dé tina katenóoun ¡xo n t a a†gialón, e†w $o n \bouleúsanto, e† dunatón, \jôsai tò ploîon. 40 Kaì tàw ˙gkúraw perielóntew eÊvn e†w t|n yálassan, ßma ˙néntew tàw zeukthríaw tôn phdalívn: kaì \párantew tòn ˙rtémona t_ pneoús+ kateîxon e†w tòn a†gialón. 41 Peripesóntew dè e†w tópon diyálasson \pQkeilan t|n naûn: kaì = mèn prQra \reísasa ¡meinen ˙sáleutow, = dè prúmna \lúeto øpò têw bíaw tôn kumátvn. 42 Tôn dè strativtôn boul| \géneto ®na toùw desmQtaw ˙pokteínvsin, m} tiw \kkolumb}saw diafúg+. 43 Ô dè e^katóntarxow, boulómenow diasôsai tòn Paûlon, \k Q l u s en a[toùw toû boul}matow, \kéleusén te toùw dunaménouw kolumbÅn ˙porrícantaw prQtouw \pì t|n gên \jiénai: 44 kaì toùw loipoúw, o¬w mèn \pì sanísin, o¬w dè \pí tinvn tôn ˙pò toû ploíou. Kaì o%u tvw \géneto pántaw diasvyênai \pì t|n gên.

¡mellen

pâsai cuxaì \n t! ploí~ 27.38 têw ♦ — 27.39 \bouleúsanto e† dunatón ♦ \bouleúonto e† dúnainto 27.40 ˙rtémona ♦ ˙rtémvna 27.41 \pQkeilan ♦ \pékeilan 27.41 tôn kumátvn ♦ ˆtôn kumátvn˜ 27.43 e^katóntarxow ♦ e^katontárxhw 27.43 ˙porrícantaw ♦ ˙porícantaw

27.32 o¥ stratiôtai ˙pékocan ♦ ˙pékocan o¥ stratiôtai 27.33 æmellen =méra ♦ =méra æmellen 27.33 mhdèn ♦ mhyèn 27.34 proslabeîn ♦ metalabeîn 27.34 \k ♦ ˙pò 27.34 peseîtai ♦ ˙poleîtai 27.35 E†pWn ♦ EÊpaw 27.37 )Hmen ♦ *Hmeya 27.37 \n t! ploí~ a¥ pâsai cuxaí ♦ a¥

319



PRN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

28.1 - 28.14

PRO

PRAJEIS APO STO LVN

28

\jelyoûsa

Kaì diasvyéntew, tóte \pégnvsan –ti Melíth = nêsow kaleîtai. 2 O¥ dè bárbaroi pareîxon o[ t|n tuxoûsan filanyrvpían =mîn: ˙nácantew gàr purán, proselábonto pántaw =mâw, dià tòn øetòn tòn \festôta, kaì dià tò cûxow. 3 Sustréca n t o w dè toû Paúlou frugánvn plêyow, kaì \piyéntow \pì t|n purán, ¡xidna \k têw yérmhw diejelyoûsa kayêcen têw xei r ò w a[toû. 4 ^V w dè eÂdon o¥ bárbaroi kremámenon tò yhríon \k têw xei r ò w a[toû, ¡legon pròw ˙ll}louw, Pántvw foneúw \stin ` ƒnyrvpow o˚tow, $o n diasvyénta \k têw yalásshw = Díkh z_n o[k eÊasen. 5 Ô mèn o{n, ˙potinájaw tò yhríon e†w tò pûr, ¡payen o[dèn kakón. 6 O¥ dè prosedókvn a[tòn méllein pímprasyai (h katapíptein ƒfnv nekrón: \pì polù dè a[tôn prosdokQntvn, kaì yev r o ú n t v n mhdèn ƒtopon e†w a[tòn ginómenon, metaballómenoi ¡legon yeòn a[tòn eÂnai. 7

&En dè toîw perì tòn tópon \keînon øpêrxen xvría t! prQt~ têw n}sou, •nómati Poplí~, $ow ˙nadejámenow =mâw treîw =méraw filofrónvw \jénisen. 8 &Egéneto dè tòn patéra toû Poplíou puretoîw kaì dusenteríŸ sunexó m en o n katakeîsyai: pròw $on ` Paûlow e†selyQn, kaì proseujámenow, \p i yeì w tàw xeî r a w a[t!, †ásato a[tón. 9 Toútou o{n genoménou, kaì o¥ loipoì o¥ ¡xontew ˙syeneíaw \n t_ n}s~ pros}rxonto kaì \yerapeúonto: 10 o$i kaì pollaîw timaîw \tímhsan =mâw, kaì ˙nagoménoiw \péyento tà pròw t|n xreían. ˙n}xyhmen

11

Metà dè treîw mênaw æxyh m en \n ploí~ parakexeimakóti \n t_ n}s~, &Alejandrín~, paras}m~ Dioskoúroiw. 12 Kaì kataxyéntew e†w Surakoúsaw \pemeínamen =méraw treîw: 13 –yen perielyóntew kathnt}samen e†w ^R}gion, kaì metà mían =méran \pigenoménou nótou, deuteraîoi ælyomen e†w Potiólouw: 14 o˚ eøróntew ˙delfoúw, parekl}yhmen \p' 28.1 28.2 28.2 28.3 28.3 28.3 28.4 28.6

28.6

\pégnvsan ♦ \pégnvmen dè ♦ te ˙nácantew ♦ ßcantew plêyow ♦ ti plêyow \k ♦ ˙pò diejelyoûsa ♦ \jelyoûsa ¡legon pròw ˙ll}louw ♦ pròw ˙ll}louw ¡legon metaballómenoi ♦ metabalómenoi

28.8 28.9 28.9 28.10 28.11 28.13 28.14

yeòn a[tòn eÂnai ♦ a[tòn eÂnai yeón dusenteríŸ ♦ dusenterí~ o{n ♦ dè ¡xontew ˙syeneíaw \n t_ n}s~ ♦ \n t_ n}s~ ¡xontew ˙syeneíaw t|n xreían ♦ tàw xreíaw æxyhmen ♦ ˙n}xyhmen perielyóntew ♦ perielóntew \p' ♦ par'

320




PRO

PRP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

28.15 - 28.25

PRAJEIS APO STO LVN

a[toîw \pimeînai =méraw e^ ptá: kaì o%utvw e†w t|n ^RQmhn ælyomen. 15 K˙keîyen o¥ ˙delfoì ˙koúsantew tà perì =môn, \jêlyon e†w ˙pánthsin =mîn ƒxri &Appíou Fórou kaì Triôn Tabernôn: o¬w †dWn ` Paûlow, e[xarist}saw t! ye!, ¡laben yársow. 16

%O te dè ælyomen e†w ^RQmhn, ` e^katóntarxow parédvken toùw desmíouw t! stratopedárx+: t! dè Paúl~ \petráph ménein kay' eâutón, sùn t! fulássonti a[tòn stratiQt+.

stratopedárx~

17

&Egéneto dè metà =méraw treîw sugkalésasyai tòn Paûlon toùw ªntaw tôn &Ioudaívn prQtouw: sunelyóntvn dè a[tôn, ¡legen pròw a[toúw, *Andrew ˙delfoí, \gW o[dèn \nantíon poi}saw t! la! (h toîw ¡yesin toîw patrœoiw, désmiow \j Îerosolúmvn paredóyhn e†w tàw xeîraw tôn ^Rvmaívn: 18 o®tinew ˙nakrínantéw me \boúlonto ˙polûsai, dià tò mhdemían a†tían yanátou øpárxein \n \moí. 19 &Antilegóntvn dè tôn &Ioudaívn, “nagkásyhn \pikalésasyai Kaísara, o[x qw toû ¡ynouw mou ¡xvn ti kathgorêsai. 20 Dià taúthn o{n t|n a†tían parekálesa ømâw †deîn kaì proslalêsai: £neken gàr têw \lpídow toû &Isra|l t|n ßlusin taúthn períkeimai. 21 O¥ dè pròw a[tòn eÂpon, ^Hmeîw o·te grámmata perì soû \dejámeya ˙pò têw &Ioudaíaw, o·te paragenómenów tiw tôn ˙delfôn ˙p}ggeilen (h \lálhsén ti per ì soû ponhrón. 22 &Ajioûmen dè parà soû ˙koûsai $a froneîw: perì mèn gàr têw a¥résevw taúthw gnvstón \s t i n =mîn –ti pantaxoû ˙ntilégetai. 23


Tajámenoi dè a[t! =méran, «kon pròw a[tòn e†w t|n jenían pleíonew: o<w \jetíyet o diamarturómenow t|n basileían toû yeoû, peíyvn te a[toùw tà perì toû &Ihsoû, ˙pó te toû nómou Mvüsévw kaì tôn profhtôn, ˙pò prv› £vw e^spéraw. 24 Kaì o¥ mèn \peíyonto toîw legoménoiw, o¥ dè “pístoun. 25 &Asúmfvnoi dè ªntew pròw ˙ll}louw ˙pelúonto, e†póntow toû Paúlou ]êma £n, –ti Kalôw tò pneûma tò ßgion 28.17 *Andrew ˙delfoí \gW ♦ &EgQ ƒndrew ˙delfoí 28.19 kathgorêsai ♦ kathgoreîn 28.21 eÂpon ♦ eÂpan 28.22 \stin =mîn ♦ =mîn \stin 28.23 «kon ♦ ‘lyon 28.23 tà ♦ —

28.14 28.15 28.16 28.16

ælyomen ♦ ælyamen \jêlyon ♦ ‘lyan ælyomen ♦ e†s}lyomen ` e^katóntarxow parédvken toùw desmíouw t! stratopedárx+ ♦ — 28.16 t! dè Paúl~ \petráph ♦ \petráph t! Paúl~ 28.17 tòn Paûlon ♦ a[tòn

321



PRP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

28.26 - 28.31

†ásvmai

PRQ

PRAJEIS APO STO LVN

\lálhsen dià &Hsafiou toû prof}tou pròw toùw patéraw =môn, 26 légon, Poreúyhti pròw tòn laòn toûton kaì e†pón, &Ako_ ˙koúsete, kaì o[ m| sunête: kaì blépontew blécete, kaì o[ m| Êdhte: 27 \paxúnyh gàr = kardía toû laoû toútou, kaì toîw & vsìn barévw ækousan, kaì toùw •fyalmoùw a[tôn \kámmusan: & m}pote Êdvsin toîw •fyalmoîw, kaì toîw vsìn ˙koúsvsin, kaì t_ kardíŸ sunôsin, kaì \pistrécvsin, kaì †ásomai a[toúw. 28 Gnvstòn o{n ¡stv ømîn, –ti toîw ¡yn es i n ˙pestálh tò svt}rion toû yeoû, a[toì kaì ˙koúsontai. 29 Kaì taûta a[toû e†póntow, ˙pêlyon o¥ &Ioudaîoi, poll|n ¡xontew \n e^ autoîw suz}thsin. 30

*Emeinen dè ` Paûlow dietían –lhn \n †dí~ misyQmati, kaì ˙pedéxeto pántaw toùw e†sporeuoménouw pròw a[tón, 31 khrússvn t|n basileían toû yeoû, kaì didáskvn tà perì toû kuríou &Ihsoû xristoû, metà páshw parrhsíaw, ˙kvlútvw.

28.29 — 28.30 *Emeinen ♦ &Enémeinen 28.30 ` Paûlow ♦ —

28.25 =môn ♦ ømôn 28.26 légon ♦ légvn 28.28 tò ♦ toûto tò

322




PRQ

PRR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

IAKVBOU

&I

ákvbow, yeoû kaì kuríou &Ihsoû xristoû doûlow, taîw dQdeka fulaîw taîw \n t_ diasporÅ, xaírein.

2

Pâsan xaràn =g}sasye, ˙delfoí mou, –tan peirasmoîw peripéshte poikíloiw, 3 ginQskontew –ti tò dokímion ømôn têw pístevw katergázetai øpomon}n: 4 = dè øpomon| ¡rgon téleion \xétv, ®na ‘te téleioi kaì `lóklhroi, \n mhdenì leipómenoi. 5

E† dé tiw ømôn leípetai sofíaw, a†teítv parà toû didóntow yeoû pâsin a^plôw, kaì o[k •neidízontow, kaì doy}setai a[t!. 6 A†teítv dè \n pístei, mhdèn diakrinómenow: ` gàr diakrinómenow ¡oiken klúdvni yalásshw ˙nemizomén~ kaì ]ipizomén~. 7 M| gàr o†ésyv ` ƒnyrvpow \keînow –ti l}cetaí ti parà toû kuríou. 8 &An|r dícuxow, ˙katástatow \n pásaiw taîw `doîw a[toû. 9

Kauxásyv dè ` ˙delfòw ` tapeinòw \n t! %ucei a[toû: 10 ` dè ploúsiow \n t_ tapeinQsei a[toû: –ti qw ƒnyow xórtou pareleúsetai. 11 &Anéteilen gàr ` %hliow sùn t! kaúsvni, kaì \j}ranen tòn xórton, kaì tò ƒnyow a[toû \jépesen, kaì = e[ p r ép ei a toû prosQpou a[toû ˙pQleto: o%u tvw kaì ` ploúsiow \n taîw poreíaiw a[toû marany}setai.


12

Makáriow ˙n|r o$ w øpoménei peirasmón: –ti dókimow genómenow l}cetai tòn stéfanon têw zvêw, $on \phggeílato ` kúriow toîw ˙gapôsin a[tón. 13 Mhdeìw peirazómenow legétv –ti &Apò yeoû peirázomai: ` gàr yeòw ˙peírastów \stin kakôn, peirázei dè a[tòw o[déna: 14 £kastow dè peirázetai, øpò têw †díaw \piyumíaw \jelkómenow kaì deleazómenow. 15 EÂta = \p i yu m í a sullaboûsa tíktei a^ martían: = dè a^ martía ˙potelesyeîsa ˙pokúei yánaton. 16 M| planâsye, ˙delfoí mou ˙gaphtoí. 17 Pâsa dósiw ˙gay| kaì pân dQrhma téleion ƒnvyén \stin, katabaînon ˙pò toû patròw tôn fQtvn, par' > o[k ¡ni parallag}, (h tropêw ˙poskíasma. 18 Boulhyeìw 1.5 1.7

o[k ♦ m| l}cetaí ♦ l}mcetaí

1.12 l}cetai ♦ l}mcetai 1.12 ` kúriow ♦ —

323



PRR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

1.19 - 2.6

PRS

IAKVBOU ˙pekúhsen =mâw lóg~ ˙lhyeíaw, e†w tò eÂnai =mâw ˙parx}n tina tôn a[toû ktismátvn. 19

%Vste, ˙delfoí mou ˙gaphtoí, ¡stv pâw ƒnyrvpow taxùw e†w tò ˙koûsai, bradùw e†w tò lalêsai, bradùw e†w •rg}n: 20 •rg| gàr ˙ndròw dikaiosúnhn yeoû o[ katergázetai. 21 Diò ˙poyémenoi pâsan ]uparían kaì perisseían kakíaw, \n prŸ‡thti déjasye tòn ¡mfuton lógon, tòn dunámenon sôsai tàw cuxàw ømôn. 22 Gínesye dè poihtaì lógou, kaì m| mónon ˙kroataí, paralogizómenoi eâutoúw. 23 %O ti eÊ tiw ˙kroat|w lógou \stìn kaì o[ poiht}w, o˚tow ¡oiken ˙ndrì katanooûnti tò prósvpon têw genésevw a[toû \n \sóptr~: 24 katenóhsen gàr eâutòn kaì ˙pel}luyen, kaì e[yévw \peláyeto `poîow ‘n. 25 Ô dè parakúcaw e†w nómon téleion tòn têw \leuyeríaw kaì parameínaw, o˚tow o[k ˙kroat|w \pilhsmonêw genómenow ˙llà poiht|w ¡rgou, o˚tow makáriow \n t_ poi}sei a[toû ¡stai. 26 EÊ tiw dokeî yrêskow eÂnai \n ømîn, m| xalinagvgôn glôssan a[toû, ˙llà ˙patôn kardían a[toû, toútou mátaiow = yrhskeía. 27 Yrhskeía kayarà kaì ˙míantow parà ye! kaì patrì a%uth \stín, \pisképtesyai •rfanoùw kaì x}raw \n t_ ylícei a[tôn, ƒspilon eâutòn threîn ˙pò toû kósmou.

2

&Adelfoí mou, m| \n prosvpolhcíaiw ¡xete t|n pístin toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû têw dójhw. 2 &Eàn gàr e†sély+ e†w t|n sunagvg|n ømôn ˙n|r xrusodaktúliow \n \syêti lamprÅ, e†sély+ dè kaì ptvxòw \n ]uparÅ \syêti, 3 kaì \pibléchte \pì tòn foroûnta t|n \syêta t|n lamprán, kaì eÊphte a[t!, Sù káyou @de kalôw, kaì t! ptvx! eÊphte, Sù stêyi \keî, (h káyou @de øpò tò øpopódión mou: 4 kaì o[ diekríyhte \n e^ autoîw, kaì \génesye kritaì dialogismôn ponhrôn; 5 &Akoúsate, ˙delfoí mou ˙gaphtoí. O[x ` yeòw \jeléjato toùw ptvxoùw toû kósmou plousíouw \n pístei, kaì klhronómouw têw basileíaw «w \phggeílato toîw ˙gapôsin a[tón; 6 Ûmeîw dè “timásate tòn ptvxón. O[x o¥ ploúsioi

1.19 1.19 1.20 1.25 1.26 1.27 2.1

%Vste ♦ *Iste pâw ♦ dè pâw o[ katergázetai ♦ o[k \rgázetai o˚tow o[k ♦ o[k \n ømîn ♦ — ye! ♦ t! ye! prosvpolhcíaiw ♦

2.2 2.3 2.3 2.3 2.4 2.5

prosvpolhmcíaiw t|n ♦ — kaì \pibléchte ♦ \pibléchte dè a[t! ♦ — @de øpò ♦ øpò kaì o[ ♦ o[ toû kósmou ♦ t! kósm~

324




PRS

PRT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

2.7 - 2.25

IAKVBOU katadunasteúousin ømôn, kaì a[toì £lkousin ømâw e†w krit}ria; 7 O[k a[toì blasfhmoûsin tò kalòn ªnoma tò \piklhyèn \f' ømâw; 8 E† méntoi nómon teleîte basilikón, katà t|n graf}n, &Agap}seiw tòn plhsíon sou qw seautón, kalôw poieîte: 9 e† dè prosvpolhpteîte, a^ martían \rgázesye, \legxómenoi øpò toû nómou qw parabátai. 10 %O stiw gàr –lon tòn nómon thr}sei, ptaísei dè \n e^ní, gégonen pántvn ¡noxow. 11 Ô gàr e†pQn, M| moixeúseiw, eÂpen kaí, M| foneúseiw: e† dè o[ moixeúseiw, foneúseiw dé, gégonaw parabáthw nómou. 12 O%utvw laleîte kaì o%utvw poieîte, qw dià nómou \leuyeríaw méllontew krínesyai. 13 ^H gàr krísiw ˙néleow t! m| poi}santi ¡leow: katakauxâtai ¡leon krísevw. 14

Tí tò ªfelow, ˙delfoí mou, \àn pístin lég+ tiw ¡xein, ¡rga dè m| ¡x+ ; M| dúnatai = pístiw sôsai a[tón; 15 &E à n dè ˙delfòw (h ˙delf| gumnoì øpárxvsin kaì leipómenoi „sin têw \fhmérou trofêw, 16 eÊp+ dé tiw a[toîw \j ømôn, Ûpágete \n e†r}n+, yermaínesye kaì xortázesye, m| dôte dè a[toîw tà \pit}deia toû sQmatow, tí tò ªfelow; 17 O%utvw kaì = pístiw, \àn m| ¡rga ¡x+, nekrá \stin kay' e^ aut}n. 18 &All' \reî tiw, Sù pístin ¡xeiw, k˙gW ¡rga ¡xv: deîjón moi t|n pístin sou \k tôn ¡rgvn sou, k˙gQ deíjv soi \k tôn ¡rgvn mou t|n pístin mou. 19 Sù pisteúeiw –ti ` yeów e<w \stin: kalôw poieîw: kaì tà daimónia pisteúousin, kaì fríssousin. 20 Yéleiw dè gnônai, „ ƒnyrvpe kené, –ti = pístiw xvrìw tôn ¡rgvn nekrá \stin; 21 &Abraàm ` pat|r =môn o[k \j ¡rgvn \dikaiQyh, ˙nenégkaw &Isaàk tòn u¥òn a[toû \pì tò yusiast}rion; 22 Blépeiw –ti = pístiw sun}rgei toîw ¡rgoiw a[toû, kaì \k tôn ¡rgvn = pístiw \teleiQyh; 23 Kaì \plhrQyh = graf| = légousa, &Epísteusen dè &Abraàm t! ye!, kaì \logísyh a[t! e†w dikaiosúnhn, kaì fílow yeoû \kl}yh. 24 Ô râte toínun –ti \j ¡rgvn dikaioûtai ƒnyrvpow, kaì o[k \k pístevw mónon. 25 Ô moívw dè kaì ^Raàb =


2.9 2.10 2.11 2.11 2.11 2.13 2.15

2.15 „sin ♦ — 2.17 ¡rga ¡x+ ♦ ¡x+ ¡rga 2.18 \k tôn ¡rgvn sou k˙gQ deíjv soi ♦ xvrìw tôn ¡rgvn k˙gQ soi deíjv 2.18 pístin mou ♦ pístin 2.19 ` yeów e<w \stin ♦ e<w \stin ` yeów 2.20 nekrá ♦ ˙rg} 2.24 toínun ♦ —

prosvpolhpteîte ♦ prosvpolhmpteîte thr}sei ptaísei ♦ thr}s+ ptaís+ M| moixeúseiw ♦ M| moixeús+w M| foneúseiw ♦ M| foneús+w moixeúseiw foneúseiw ♦ moixeúeiw foneúeiw ¡leon ♦ ¡leow dè ♦ —

325



PRT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

2.26 - 3.14

PRU

IAKVBOU pórnh o[k \j ¡rgvn \dikaiQyh, øpodejaménh toùw ˙ggélouw, kaì e^ térŸ `d! \kbaloûsa; 26 %Vsper gàr tò sôma xvrìw pneúmatow nekrón \stin, o%utvw kaì = pístiw xvrìw tôn ¡rgvn nekrá \stin.

3

M| polloì didáskaloi gínesye, ˙delfoí mou, e†dótew –ti meîzon kríma lhcómeya. 2 Pollà gàr ptaíomen ßpantew. EÊ tiw \n lóg~ o[ ptaíei, o˚tow téleiow ˙n}r, dunatòw xalinagvgêsai kaì –lon tò sôma. 3 *Ide, tôn ®ppvn toùw xalinoùw e†w tà stómata bállomen pròw tò peíyesyai a[toùw =mîn, kaì –lon tò sôma a[tôn metágomen. 4 &Idoù, kaì tà ploîa, thlikaûta ªnta, kaì øpò sklhrôn ˙némvn \launómena, metágetai øpò \laxístou phdalíou, –pou ©n = `rm| toû e[yúnontow boúlhtai. 5 O%utvw kaì = glôssa mikròn mélow \stín, kaì megalauxeî. &Idoú, •lígon pûr =líkhn %ulhn ˙náptei. 6 Kaì = glôssa pûr, ` kósmow têw ˙dikíaw: o%utvw = glôssa kayístatai \n toîw mélesin =môn, = spiloûsa –lon tò sôma, kaì flogízousa tòn troxòn têw genésevw, kaì flogizoménh øpò têw geén n h w. 7 Pâsa gàr fúsiw yhrívn te kaì peteinôn, e^rpetôn te kaì \nalívn, damázetai kaì dedámastai t_ fúsei t_ ˙nyrvpín+: 8 t|n dè glôssan o[deìw dúnatai ˙nyrQpvn damásai: ˙katásxeton kakón, mest| †oû yanathfórou. 9 &En a[t_ e[logoûmen tòn yeò n kaì patéra, kaì \n a[t_ katarQmeya toùw ˙nyrQpouw toùw kay' `moívsin yeo û gegonótaw: 10 \k toû a[toû stómatow \jérxetai e[logía kaì katára. O[ xr}, ˙delfoí mou, taûta o%utvw gínesyai. 11 M}ti = phg| \k têw a[têw •pêw brúei tò glukù kaì tò pikrón; 12 M| dúnatai, ˙delfoí mou, sukê \laíaw poiêsai, (h ƒmpelow sûka; O%utvw o[demia phg| a^lukòn kaì glukù poiêsai %udvr. 13

Tíw sofòw kaì \pist}mvn \n ømîn; Deijátv \k têw kalêw ˙nastrofêw tà ¡rga a[toû \n pra‡thti sofíaw. 14 E† dè zêlon pikròn ¡xet e kaì \riyeí a n \n t_ kardíŸ ømôn, m| 2.26 3.1 3.3 3.3 3.4 3.4 3.4 3.5

tôn ♦ — lhcómeya ♦ lhmcómeya *Ide ♦ E† dè pròw ♦ e†w sklhrôn ˙némvn ♦ ˙némvn sklhrôn ©n ♦ — boúlhtai ♦ boúletai megalauxeî ♦ megála a[xeî

3.5 3.6 3.8 3.8 3.9 3.12

•lígon ♦ =líkon o%utvw ♦ — dúnatai ˙nyrQpvn damásai ♦ damásai dúnatai ˙nyrQpvn ˙katásxeton ♦ ˙katástaton yeòn ♦ kúrion O%utvw o[demia phg| a^lukòn kaì ^ lukòn ♦ O·te a

326




PRU

PRV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

3.15 - 4.12

IAKVBOU katakauxâsye kaì ceúdesye katà têw ˙lhyeíaw. 15 O[k ¡stin a%uth = sofía ƒnvyen katerxoménh, ˙ll' \pígeiow, cuxik}, daimo n i Q d h w. 16 %O pou gàr zêlow kaì \riyeí a , \k eî ˙katastasía kaì pân faûlon prâgma. 17 ^H dè ƒnvyen sofía prôton mèn a^gn} \stin, ¡peita e†rhnik}, \pieik}w, e[peiy}w, mest | \l éo u w kaì karpôn ˙gayôn, ˙diákritow kaì ˙nupókritow. 18 Karpòw dè têw dikaiosúnhw \n e†r}n+ speíretai toîw poioûsin e†r}nhn.

4

Póyen pólemoi kaì máxai \n ømîn; O[k \nteûyen, \k tôn =donôn ømôn tôn strateuoménvn \n toîw mélesin ømôn; 2 &Epiyumeîte, kaì o[k ¡xete: foneúete kaì zhloûte, kaì o[ dúnasye \pituxeîn: máxesye kaì polemeîte, o[k ¡xete dià tò m| a†teîsyai ømâw: 3 a†teîte, kaì o[ lambánete, dióti kakôw a†teîsye, ®na \n taîw =donaîw ømôn dapan}shte. 4 Moixoì kaì moixalídew, o[k oÊdate –ti = filía toû kósmou ¡xyra toû yeoû \stin; $O w ©n o{n boulhy_ fílow eÂnai toû kósmou, \xyròw toû yeoû kayístatai. 5 (H dokeîte –ti kenôw = graf| légei; Pròw fyónon \pipoyeî tò pneûma $o katœkhsen \n =mîn. 6 Meízona dè dídvsin xárin: diò légei, Ô yeòw øperhfánoiw ˙ntitássetai, tapeinoîw dè dídvsin xárin. 7 Û p o t á g h t e o{n t! ye! : ˙ntísthte dè t! diaból~, kaì feújetai ˙f' ømôn. 8 &Eggísate t! ye!, kaì \ggieî ømîn: kayarísate xeîraw, a^martvloí, kaì a^gnísate kardíaw, dícuxoi. 9 Talaipvr}sate kaì peny}sate kaì klaúsate: ` gél v w ømôn e†w pényow metastraf}tv, kaì = xarà e†w kat}feian. 10 TapeinQyhte \nQpion toû kuríou, kaì øcQsei ømâw. 11


M| katalaleîte ˙ll}lvn, ˙delfoí. Ô katalalôn ˙delfoû, kaì krínvn tòn ˙delfòn a[toû, katalaleî nómou, kaì krínei nómon: e† dè nómon kríneiw, o[k eÂ poiht|w nómou, ˙llà krit}w. 12 E<w \stin ` nomoyéthw, ` dunámenow sôsai kaì ˙polésai: sù dè tíw eÂ $ow kríneiw tòn £teron; 3.15 3.17 3.18 4.1 4.4 4.4 4.5

4.9 metastraf}tv ♦ metatrap}tv 4.10 toû ♦ — 4.11 kaì krínvn ♦ (h krínvn 4.12 ` nomoyéthw ♦ ˆ`˜ nomoyéthw kaì krit}w 4.12 $ow kríneiw tòn £teron ♦ ` krínvn tòn plhsíon

˙ll' ♦ ˙llà kaì ˙nupókritow ♦ ˙nupókritow têw ♦ — máxai ♦ póyen máxai Moixoì kaì ♦ — ©n ♦ \àn katœkhsen ♦ katœkisen

327



PRV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

4.13 - 5.10

PSM

IAKVBOU 13

\stin

*Age nûn o¥ légontew, S}meron kaì a·rion poreusQmeya e†w t}nde t|n pólin, kaì poi}svmen \keî \niautòn £na, kaì \mporeusQmeya, kaì kerd}svmen: 14 o®tinew o[k \pístasye tò têw a·rion. Poía gár = zv| ømôn; &Atmìw gàr ¡stai = pròw •lígon fainoménh, ¡peita dè kaì ˙fanizoménh. 15 &Antì toû lég ei n ømâw, &Eàn ` kúriow yel } s + , kaì z}svmen, kaì poi}svmen toûto (h \keîno. 16 Nûn dè kauxâsye \n taîw ˙lazoneíaiw ømôn: pâsa kaúxhsiw toiaúth ponhrá \stin. 17 E†dóti o{n kalòn poieîn kaì m| poioûnti, a^ martía a[t! \stin.

5

*Age nûn o¥ ploúsioi, klaúsate •lolúzontew \pì taîw talaipvríaiw ømôn taîw \perxoménaiw. 2 Ô ploûtow ømôn séshpen, kaì tà ¥mátia ømôn shtóbrvta gégonen: 3 ` xrusòw ømôn kaì ` ƒrgurow katívtai, kaì ` †òw a[tôn e†w martúrion ømîn ¡stai, kaì fágetai tàw sárkaw ømôn qw pûr. &Eyhsaurísate \n \sxátaiw =méraiw. 4 &Idoù, ` misyòw tôn \rgatôn tôn ˙mhsántvn tàw xQraw ømôn, ` ˙pesterhménow ˙f' ømôn, krázei: kaì a¥ boaì tôn yerisántvn e†w tà „ta kuríou SabaW y e† s el h l ú ya s i n . 5 &E t r u f } s a t e \p ì têw gêw kaì \spatal}sate: \yrécate tàw kardíaw ømôn qw \n =mérŸ sfagêw. 6 Katedikásate, \foneúsate tòn díkaion: o[k ˙ntitássetai ømîn. 7

Makroyum}sate o{n, ˙delfoí, £vw têw parousíaw toû kuríou. &Idoú, ` gevrgòw \kdéxetai tòn tímion karpòn têw gêw, makroyumôn \p' a[tón, £vw láb+ øetòn prQïmon kaì ªcimon. 8 Makroyum}sate kaì ømeîw, sthríjate tàw kardíaw ømôn, –ti = parousía toû kuríou æggiken. 9 M| stenázete kat' ˙ll}lvn, ˙delfoí, ®na m| kriyête: †doú, ` krit|w prò tôn yurôn £sthken. 10 Ûpódeigma lábete, ˙delfoí mou, têw kakopayeíaw, kaì têw makroyumíaw, toùw prof}taw o$i \lálhsan t! •nómati 4.13 4.13 4.13 4.13 4.13 4.14 4.14 4.14

kaì a·rion poreusQmeya ♦ (h a·rion poreusómeya poi}svmen ♦ poi}somen \niautòn £na ♦ \niautòn \mporeusQmeya ♦ \mporeusómeya kerd}svmen ♦ kerd}somen gár = ♦ = ¡stai ♦ \ste dè ♦ —

4.15

z}svmen kaì poi}svmen ♦ z}somen kaì poi}somen 5.5 qw ♦ — 5.7 a[tón ♦ a[t! 5.7 øetòn prQïmon ♦ próïmon 5.9 kat' ˙ll}lvn ˙delfoí ♦ ˙delfoí kat' ˙ll}lvn 5.10 mou têw kakopayeíaw ♦ têw kakopayíaw 5.10 t! ♦ \n t!

328




PSM

PSN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

5.11 - 5.20

IAKVBOU kuríou. 11 &I d o ú , makarízomen toùw øpoménontaw: t|n øpomon|n &IWb “koúsate, kaì tò télow kuríou Êdete, –ti polúsplagxnów \stin kaì o†ktírmvn.

eÊdete

12

Prò pántvn dé, ˙delfoí mou, m| •mnúete, m}te tòn o[ranón, m}te t|n gên, m}te ƒllon tinà –rkon: ætv dè ømôn tò naí, naí, kaì tò o·, o·: ®na m| eÊw øpòkrísin péshte. 13

Kakopayeî tiw \n ømîn; Proseuxésyv. E[yumeî tiw; Callétv. 14 &Asyeneî tiw \n ømîn; Proskalesásyv toùw presbutérouw têw \kklhsíaw, kaì proseujásyvsan \p' a[tón, ˙leícantew a[tòn \laí~ \n t! •nómati toû kuríou: 15 kaì = e[x| têw pístevw sQsei tòn kámnonta, kaì \gereî a[tòn ` kúriow: k©n a^ martíaw ” pepoihkQw, ˙fey} s et a i a[t!. 16 &Ejomologeîsye ˙ll}loiw tà paraptQmata, kaì e·xesye øpèr ˙ll}lvn, –pvw †ayête. Polù †sxúei déhsiw dikaíou \nergouménh. 17 &Hlíaw ƒnyrvpow ‘n `moiopay|w =mîn, kaì proseux_ proshújato toû m| bréjai: kaì o[k ¡brejen \pì têw gêw \niautoùw treîw kaì mênaw £j. 18 Kaì pálin proshújato, kaì ` o[ranòw øetòn ¡dvken, kaì = gê \blásthsen tòn karpòn a[têw. 19


&Adelfoí, \án tiw \n ømîn planhy_ ˙pò têw ˙lhyeíaw, kaì \p i s t r éc + tiw a[tón, 20 ginvskétv –ti ` \pistrécaw a^martvlòn \k plánhw `doû a[toû sQsei cux|n \k yanátou, kaì kalúcei plêyow a^martiôn.

5.11 5.11 5.11 5.12 5.14

5.16 ˙ll}loiw ♦ o{n ˙ll}loiw 5.16 tà paraptQmata ♦ tàw a^martíaw 5.19 &Adelfoí ♦ &Adelfoí mou 5.20 cux|n ♦ cux|n a[toû

øpoménontaw ♦ øpomeínantaw Êdete ♦ eÊdete \stin ♦ \stin ` kúriow eÊw øpòkrísin ♦ øpò krísin a[tòn \laí~ ♦ â[tòn˜ \laí~

329



PSN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

PSO

PETROU A

P

étrow, ˙póstolow &Ihsoû xristoû, \klektoîw parepid}moiw diasporâw Póntou, Galatíaw, Kappadokíaw, &Asíaw, kaì Biyuníaw, 2 katà prógnvsin yeo û patrów, \n a^ giasm! pneúmatow, e†w øpako|n kaì ]antismòn a®matow &Ihsoû xristoû: xáriw ømîn kaì e†r}nh plhyunyeíh. 3

E[loghtòw ` yeòw kaì pat|r toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû, ` katà tò polù a[toû ¡leow ˙nagenn}saw =mâw e†w \lpída zôsan di' ˙nastásevw &Ihsoû xristoû \k nekrôn, 4 e†w klhronomían ƒfyarton kaì ˙míanton kaì ˙máranton, tethrhménhn \n o[ranoîw e†w ømâw, 5 toùw \n dunámei yeoû frourouméno u w dià pístevw e†w svthrían e^ toímhn ˙pokalufyênai \n kair! \sxát~. 6 &En > ˙galliâsye, •lígon ƒrti, e† déon \stín, luphyéntew \n poikíloiw peirasmoîw, 7 ®na tò dokímion ømôn têw pístevw polù timiQteron xrusíou toû ˙polluménou, dià puròw dè dokimazoménou, eørey_ e†w ¡p a i n o n kaì tim|n kaì e†w dójan \n ˙pokalúcei &Ihsoû xristoû: 8 $on o[k e†dótew ˙gapâte, e†w $on ƒrti m| `rôntew, pisteúontew dé, ˙galliâsye xarÅ ˙neklal}t~ kaì dedojasmén+, 9 komizómenoi tò télow têw pístevw ømôn, svthrían cuxôn. 10 Perì «w svthríaw \jez}thsan kaì \j h r eú n h s a n profêtai o¥ perì têw e†w ømâw xáritow profhteúsantew: 11 \reunôntew e†w tína (h poîon kairòn \d}lou tò \n a[toîw pneûma xristoû, promarturómenon tà e†w xristòn pay}mata, kaì tàw metà taûta dójaw. 12 O<w ˙pekalúfyh –ti o[x eâutoîw, ømîn dè dihkónoun a[tá, $a nûn ˙nhggélh ømîn dià tôn e[aggelisaménvn ømâw \n pneúmati a^gí~ ˙postalénti ˙p' o[ranoû, e†w $a \piyumoûsin ƒggeloi parakúcai. 13

Diò ˙nazvsámenoi tàw •sfúaw têw dianoíaw ømôn, n}fontew, teleívw \lpísate \pì t|n feroménhn ømîn xárin \n ˙pokalúcei &Ihsoû xristoû: 14 qw tékna øpakoêw, m| 1.6 1.7 1.7 1.8

\stín ♦ ˆ\stìn˜ polù timiQteron ♦ polutimóteron tim|n kaì e†w dójan ♦ dójan kaì tim|n e†dótew ♦ †dóntew

1.9 ømôn ♦ ˆømôn˜ 1.10 \jhreúnhsan ♦ \jhraúnhsan 1.11 \reunôntew ♦ \raunôntew 1.12 \n ♦ ˆ\n˜

330




PSO

PSP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

1.15 - 2.6

PETRO U A susxhmat i z ó m en o i taîw próteron \n t_ ˙gnoíŸ ømôn \piyumíaiw, 15 ˙llà katà tòn kalésanta ømâw ßgion kaì a[toì ßgioi \n pás+ ˙nastrof_ gen}yhte: 16 dióti gégraptai, %Agioi gínesye, –ti \gW ßgiów e†mi. 17 Kaì e† patéra \pikaleîsye tòn ˙prosvpol}ptvw krínonta katà tò e^kástou ¡rgon, \n fób~ tòn têw paroikíaw ømôn xrónon ˙nastráfhte: 18 e†dótew –ti o[ fyartoîw, ˙rgurí~ (h xrusí~, \lutrQyhte \k têw mataíaw ømôn ˙nastrofêw patroparadótou, 19 ˙llà timí~ a®mati qw ˙mnoû ˙mQmou kaì ˙spílou xristoû, 20 proegnvsménou mèn prò katabolêw kósmou, fanervyéntow dè \p' \sxátvn tôn xrónvn di' ømâw, 21 toùw di' a[toû pisteúontaw e†w yeón, tòn \geíranta % ste t|n pístin ømôn a[tòn \k nekrôn, kaì dójan a[t! dónta, v 22 kaì \lpída eÂnai e†w yeón. Tàw cuxàw ømôn =gnikótew \n t_ øpako_ têw ˙lhyeí a w dià pneúmatow e†w filadelfían ˙nupókriton, \k kayarâw kardíaw ˙ll}louw ˙gap}sate \ktenôw: 23 ˙nagegennhménoi o[k \k sporâw fyartêw, ˙llà ˙fyártou, dià lógou zôntow yeoû kaì ménontow e†w tòn a†ôna. 24 Dióti, Pâsa sàrj qw xórtow, kaì pâsa dója ˙nyrQpou qw ƒnyow xórtou. &Ejhrányh ` xórtow, kaì tò ƒnyow a[toû \jépesen: 25 tò dè ]êma kuríou ménei e†w tòn a†ôna. Toûto dé \stin tò ]êma tò e[aggelisyèn e†w ømâw.

2

&Apoyémenoi o{n pâsan kakían kaì pánta dólon kaì øpokríseiw kaì fyónouw kaì pásaw katalaliáw, 2 qw ˙rtigénnhta bréfh, tò logikòn ƒdolon gála \pipoy}sate, ®na \n a[t! a[jhyête, 3 eÊper \geúsasye –ti xrhstòw ` kúriow: 4 pròw $on proserxómenoi, líyon zônta, øpò ˙nyrQpvn mèn ˙podedokimasménon, parà dè ye! \klektón, ¡ntimon, 5 kaì a[toì qw líyoi zôntew o†kodomeîsye oÂkow pneumatików, ¥eráteuma ßgion, ˙nenégkai pneumatikàw yusíaw e[prosdéktouw t! ye! dià &Ihsoû xristoû. 6 Dióti periéxei \n t_ graf_, &Idoú, tíyhmi \n SiWn líyon ˙krogvniaîon, \klektón,


1.16 1.16 1.17 1.20 1.21 1.22 1.22

1.23 e†w tòn a†ôna ♦ — 1.24 ˙nyrQpou ♦ a[têw 1.24 a[toû ♦ — 2.2 a[jhyête ♦ a[jhyête e†w svthrían 2.3 eÊper ♦ e† 2.5 ¥eráteuma ♦ e†w ¥eráteuma 2.5 t! ♦ ˆt!˜ 2.6 t_ ♦ —

%Agioi gínesye ♦ ˆ–ti˜ %Agioi ¡sesye e†mi ♦ ê†mi˜ ˙prosvpol}ptvw ♦ ˙prosvpol}mptvw \sxátvn ♦ \sxátou pisteúontaw ♦ pistoùw dià pneúmatow ♦ — kayarâw ♦ ˆkayarâw˜

331



PSP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

2.7 - 2.21

PSQ

PETRO U A ¡ntimon: kaì ` pisteúvn \p' a[t! o[ m| kataisxuny_. 7 Ûmîn o{n = tim| toîw pisteúousin: ˙peiyoûsin dé, Líyon $o n ˙pedokímasan o¥ o†kodomoûntew, o˚tow \gen}yh e†w kefal|n gvníaw, 8 kaí, Líyow proskómmatow kaì pétra skandálou: o$i proskóptousin t! lóg~ ˙peiyoûntew: e†w $o kaì \téyhsan. 9 Ûmeîw dè génow \klektón, basíleion ¥eráteuma, ¡ynow ßgion, laòw e†w peripoíhsin, –pvw tàw ˙retàw \jaggeílhte toû \k skótouw ømâw kalésantow e†w tò yaumastòn a[toû fôw: 10 o¥ potè o[ laów, nûn dè laòw yeoû: o¥ o[k “lehménoi, nûn dè \lehyéntew. 11

&Agaphtoí, parakalô qw paroíkouw kaì parepid}mouw, ˙péxesyai tôn sarkikôn \piyumiôn, a®tinew strateúontai katà têw cuxêw: 12 t|n ˙nastrof|n ømôn ¡xontew kal}n \n toîw ¡ynesin, ®na, \n > katalaloûsin ømôn qw kakopoiôn, \k tôn kalôn ¡rgvn, \popteúsantew, dojásvsin tòn yeòn \n =mérŸ \piskopêw. 13

Ûpotághte o{n pás+ ˙nyrvpín+ ktísei dià tòn kúrion: eÊte basileî, qw øperéxonti: 14 eÊte =gemósin, qw di' a[toû pempoménoiw e†w \kdíkhsin kakopoiôn, ¡painon dè ˙gayopoiôn. 15 %O ti o%utvw \stìn tò yélhma toû yeoû, ˙gayopoioûntaw fimoûn t|n tôn ˙frónvn ˙nyrQpvn ˙gnvsían: 16 qw \leúyeroi, kaì m| qw \pikálumma ¡xontew têw kakíaw t|n \leuyerían, ˙ll' qw doûloi yeoû. 17 Pántaw tim}sate. T|n ˙delfóthta ˙gap}sate. Tòn yeòn fobeîsye. Tòn basiléa timâte. 18

O¥ o†kétai, øpotassómenoi \n pantì fób~ toîw despótaiw, o[ mónon toîw ˙gayoîw kaì \pieikésin, ˙llà kaì toîw skolioîw. 19 Toûto gàr xáriw, e† dià suneídhsin yeoû øpoférei tiw lúpaw, pásxvn ˙díkvw. 20 Poîon gàr kléow, e† a^ martánontew kaì kolafizómenoi øpomeneîte; &All' e† ˙gayopoioûntew kaì pásxontew øpomeneîte, toûto xáriw parà ye!. 21 E†w toûto gàr \k l } yh t e, –ti kaì xristòw ¡payen øpèr =môn, ømîn øpolimpánvn øpogrammón, ®na \pakolouy}shte toîw Êxnesin 2.13 o{n ♦ — 2.16 doûloi yeoû ♦ yeoû doûloi 2.17 ˙gap}sate ♦ ˙gapâte 2.21 =môn ♦ ømôn

2.7

˙peiyoûsin dé Líyon ♦ ˙pistoûsin dè Líyow 2.12 ¡xontew kal}n \n toîw ¡ynesin ♦ \n toîw ¡ynesin ¡xontew kal}n 2.12 \popteúsantew ♦ \popteúontew

332




PSQ

PSR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

2.22 - 3.12

PETRO U A a[toû: 22 $ow a^martían o[k \poíhsen, o[dè eøréyh dólow \n t! stómati a[toû: 23 $ow loidoroúmenow o[k ˙nteloidórei, pásxvn o[k “peílei, paredídou dè t! krínonti dikaívw: 24 $ow tàw a^martíaw =môn a[tòw ˙n}negken \n t! sQmati a[toû \pì tò júlon, ®na, taîw a^ martíaiw ˙pogenómenoi, t_ dikaiosún+ z}svmen: o˚ t! mQlvpi a[toû †áyhte. 25 )Hte gàr qw próbata planQmena: ˙ll' \p es t r á f h t e nûn \pì tòn poiména kaì \pískopon tôn cuxôn ømôn.

3

Ô moívw, a¥ gunaîkew, øpot as s ómenai toîw †díoiw ˙ndrásin, ®na, kaì eÊ tinew ˙peiyoûsin t! lóg~, dià têw tôn gunaikôn ˙nastrofêw ƒneu lógou kerdhy}sontai, 2 \popteúsantew t|n \n fób~ a^gn|n ˙nastrof|n ømôn. 3 #Vn ¡stv o[x ` ¡jvyen \mplokêw trixôn, kaì periyésevw xrusívn, (h \ndúsevw ¥matívn kósmow: 4 ˙ll' ` kruptòw têw kardíaw ƒnyrvpow, \n t! ˙fyárt~ toû prŸéow kaì =suxíou pneúmatow, – \stin \nQpion toû yeoû poluteléw. 5 O%utvw gár pote kaì a¥ ßgiai gunaîkew a¥ \lpízousai \pì yeòn \kósmoun e^ autáw, øpotassómenai toîw †díoiw ˙ndrásin: 6 qw Sárra øp}kousen t! &Abraám, kúrion a[tòn kaloûsa, «w \gen}yhte tékna, ˙gayopoioûsai kaì m| foboúmenai mhdemían ptóhsin. 7

O¥ ƒndrew `moívw, sunoikoûntew katà gnôsin, qw ˙syenestér~ skeúei t! gunaikeí~ ˙ponémontew tim}n, qw kaì sugklhronómoi xáritow zvêw, e†w tò m| \gkóptesyai tàw proseuxàw ømôn. 8


Tò dè télow, pántew `mófronew, sumpayeîw, filádelfoi, e·splagxnoi, filófronew: 9 m| ˙podidóntew kakòn ˙ntì kakoû, (h loidorían ˙ntì loidoríaw: to[nantíon dè e[logoûntew, e†dótew –ti e†w toûto \kl}yhte, ®na e[logían klhronom}shte. 10 Ô gàr yél v n zv|n ˙gapÅn, kaì †deîn =méraw ˙gayáw, pausátv t|n glôssan a[toû ˙pò kakoû, kaì xeílh a[toû toû m| lalêsai dólon: 11 \kklinátv ˙pò kakoû, kaì poihsátv ˙gayón: zhthsátv e†r}nhn, kaì divjátv a[t}n. 12 %O ti sugklhronómoiw 3.8 filófronew ♦ tapeinófronew 3.9 e†dótew ♦ — 3.10 glôssan a[toû ♦ glôssan 3.10 xeílh a[toû ♦ xeílh 3.11 ˙pò ♦ dè ˙pò

2.24 a[toû †áyhte ♦ †áyhte 2.25 planQmena ˙ll' ♦ planQmenoi ˙llà 3.1 a¥ ♦ â¥˜ 3.4 prŸéow ♦ praévw 3.5 \pì ♦ e†w 3.7 sugklhronómoi ♦

333



PSR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

3.13 - 4.4

PSS

PETRO U A •fyalmoì kuríou \pì dikaíouw, kaì „ta a[toû e†w déhsin a[tôn: prósvpon dè kuríou \pì poioûntaw kaká. 13

katalalôsin

Kaì tíw ` kakQsvn ømâw, \àn toû ˙gayoû mimhtaì génhsye; 14 &All' e† kaì pásxoite dià dikaiosúnhn, makárioi: tòn dè fóbon a[tôn m| fobhyête, mhdè taraxyête: 15 kúrion dè tòn yeòn a^giásate \n taîw kardíaiw ømôn: £toimoi dè ˙eì pròw ˙pologían pantì t! a†toûnti ømâw lógon perì têw \n ømîn \lpídow, metá prŸ‡thtow kaì fóbou: 16 suneídhsin ¡xontew ˙gay}n, ®na, \n > katalaloûsin ømôn qw kakopoivn, kataisxunyôsin o¥ \phreázontew ømôn t|n ˙gay|n \n xrist! ˙nastrof}n. 17 Kreîtton gàr ˙gayopoioûntaw, e† yéloi tò yélhma toû yeoû, pásxein, (h kakopoioûntaw. 18 %O ti kaì xristòw ßpaj perì a^martiôn ¡payen, díkaiow øpèr ˙díkvn, ®na ømâw prosagág+ t! ye!, yanatvyeìw mèn sarkí, zvopoihyeìw dè pneúmati, 19 \n > kaì toîw \n fulak_ pneúmasin poreuyeìw \k}rujen, 20 ˙peiy}sasín pote, –te ˙pejedéxeto = toû yeoû makroyumía \n =méraiw Nôe, kataskeuazoménhw kibvtoû, e†w ÷n •lígai, toût' ¡stin •ktW cuxaí, diesQyhsan di' %udatow: 21 $ o ˙ntítupon nûn kaì =mâw sQzei báptisma, o[ sarkòw ˙póyesiw ]úpou, ˙llà suneid}sevw ˙gayêw \perQthma e†w yeón, di' ˙nastásevw &Ihsoû xristoû, 22 –w \stin \n dejiÅ toû yeoû, poreuyeìw e†w o[ranón, øpotagéntvn a[t! ˙ggélvn kaì \jousiôn kaì dunámevn.

4

ømîn

Xristoû o{n payóntow øpèr =môn sarkí, kaì ømeîw t|n a[t|n ¡nnoian `plísasye: –ti ` payWn \n sarkí, pépautai a^ martíaw: 2 e† w tò mhkéti ˙nyrQpvn \piyumíaiw, ˙llà yel } m a t i yeo û tòn \píloipon \n sarkì biôsai xrónon. 3 &Arketòw gàr =mîn ` parelhluyWw xrónow toû bíou tò yél h m a tôn \yn ô n katergásasyai, peporeuménouw \n ˙selgeíaiw, \piyumíaiw, o†noflugíaiw, kQmoiw, pótoiw, kaì ˙yem í t o i w e† d v l o l a t r eí a i w: 4 \n > jen í z o n t a i , m| 3.22 4.1 4.1 4.3 4.3 4.3 4.3

3.13 3.15 3.15 3.15 3.16

mimhtaì ♦ zhlvtaì yeòn ♦ xristòn dè ˙eì ♦ ˙eì metá ♦ ˙llà metà katalaloûsin ømôn qw kakopoivn ♦ katalaleîsye 3.20 •lígai ♦ •lígoi 3.21 ˙ntítupon nûn kaì =mâw ♦ kaì ømâw ˙ntítupon nûn

toû ♦ ˆtoû˜ øpèr =môn ♦ — \n ♦ — =mîn ♦ — toû bíou tò yélhma ♦ tò boúlhma katergásasyai ♦ kateirgásyai e†dvlolatreíaiw ♦ e†dvlolatríaiw

334




PSS

PST


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

4.5 - 4.19

PETRO U A suntrexóntvn ømôn e†w t|n a[t|n têw ˙svtíaw ˙náxusin, blasfhmoûntew: 5 o$i ˙podQsousin lógon t! e^toímvw ¡xonti krînai zôntaw kaì nekroúw. 6 E†w toûto gàr kaì nekroîw e[hggelísyh, ®na kriyôsin mèn katà ˙nyrQpouw sarkí, zôsin dè katà yeòn pneúmati. 7

Pántvn dè tò télow æggiken: svfron}sate o{n kaì n}cate e†w tàw proseuxáw: 8 prò pántvn dè t|n e†w eâutoùw ˙gáphn \ktenê ¡xontew, –ti ˙gáph kalúcei plêyow a^martiôn: 9 filójenoi e†w ˙ll}louw ƒneu goggusmôn: 10 £kastow kayWw ¡laben xárisma, e†w e^ autoùw a[tò diakonoûntew, qw kaloì o†konómoi poikílhw xáritow yeoû: 11 eÊ tiw laleî, qw lógia yeoû: eÊ tiw diakoneî, qw \j †sxúow qw xorhgeî ` yeów: ®na \n pâsin dojázhtai ` yeòw dià &Ihsoû xristoû, > \stìn = dója kaì tò krátow e†w toùw a†ônaw tôn a†Qnvn. &Am}n. 12


&A g a p h t o í , m| jenízesye t_ \n ømîn purQsei pròw peirasmòn ømîn ginomén+, qw jénou ømîn sumbaínontow: 13 ˙llà kayò koinvneîte toîw toû xristoû pay}masin, xaírete, ®na kaì \n t_ ˙pokalúcei têw dójhw a[toû xa r ê t e ˙gal l i Q m en o i . 14 E† •neidízesye \n •nómati xristoû, makárioi: –ti tò têw dójhw kaì tò toû yeoû pneûma \f' ømâw ˙napaúetai: katà mèn a[toùw blasfhmeîtai, katà dè ømâw dojázetai. 15 M| gár tiw ømôn pasxétv qw foneúw, (h klépthw, (h kakopoiów, (h qw ˙llotrioepískopow: 16 e† dè qw Xristianów, m| a†sxunésyv, dojazétv dè tòn yeòn \n t! mérei toút~. 17 %O ti ` kairòw toû ƒrjasyai tò kríma ˙pò toû oÊkou toû yeoû: e† dè prôton ˙f' =môn, tí tò télow tôn ˙peiyoúntvn t! toû yeoû e[aggelí~; 18 Kaì e† ` díkaiow móliw sœzetai, ` ˙seb|w kaì a^ martvlòw poû faneîtai; 19 %V s t e kaì o¥ pásxontew katà tò yél h m a toû yeo û , qw pist! ktíst+ paratiyésyvsan tàw cuxàw a[tôn \n ˙gayopoifiŸ.

katà dè ømâw dojázetai ♦ — ˙llotrioepískopow ♦ ˙llotriepískopow 4.16 mérei ♦ •nómati 4.17 ` ♦ ˆ`˜ 4.19 qw ♦ —

4.7 tàw ♦ — 4.8 dè ♦ — 4.8 kalúcei ♦ kalúptei 4.9 goggusmôn ♦ goggusmoû 4.11 qw xorhgeî ♦ «w xorhgeî 4.14 katà mèn a[toùw blasfhmeîtai

4.15

335



PST


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

5.1 - 5.14

PSU

PETRO U A

5

Presbutérouw toùw \n ømîn parakalô ` sumpresbúterow kaì mártuw tôn toû xristoû payhmátvn, ` kaì têw melloúshw ˙pokalúptesyai dójhw koinvnów: 2 poimánate tò \n ømîn poímnion toû yeoû, \piskopoûntew m| ˙nagkastôw, ˙ll' e^kousívw: mhdè a†sxrokerdôw, ˙llà proyúmvw: 3 mhdè qw katakurieúontew tôn kl}rvn, ˙llà túpoi ginómenoi toû poimníou. 4 Kaì fanervyéntow toû ˙rxipoímenow, komieîsye tòn ˙marántinon têw dójhw stéfanon. 5 Ô moívw, neQ t er o i , øpotághte presbutéroiw: pántew dè ˙ll}loiw øpotassómenoi, t|n tapeinofrosúnhn \gkombQsasye: –ti ` yeòw øperhfánoiw ˙ntitássetai, tapeinoîw dè dídvsin xárin. 6 TapeinQyhte o{n øpò t|n krataiàn xeîra toû yeoû, ®na ømâw øcQs+ \n kair!, 7 pâsan t|n mérimnan ømôn \pirrícantew \p' a[tón, –ti a[t! mélei perì ømôn. 8 N}cate, grhgor}sate: ` ˙ntídikow ømôn & diábolow, qw lévn vruómenow, peripateî zhtôn tína katapí+: 9 > ˙ntísthte stereoì t_ pístei, e†dótew tà a[tà tôn payhmátvn t_ \n kósm~ ømôn ˙delfóthti \piteleîsyai. 10 Ô dè yeòw páshw xáritow, ` kalésaw ømâw e†w t|n a†Qnion a[toû dójan \n xrist! &Ihsoû, •lígon payóntaw a[tòw katartísai ømâw, sthríjei, syenQsei, yemeliQsei. 11 A[t! = dója kaì tò krátow e†w toùw a†ônaw tôn a†Qnvn. &Am}n. 12

Dià Silouanoû ømîn toû pistoû ˙delfoû, qw logízomai, di' •lígvn ¡graca, parakalôn kaì \pimarturôn taúthn eÂnai ˙lhyê xárin toû yeoû e†w ÷n e^st}kate. 13 &Aspázetai ømâw = \n Babulôni suneklekt}, kaì Márkow ` u¥ów mou. 14 &Aspásasye ˙ll}louw \n fil}mati ˙gáphw. E†r}nh ømîn pâsin toîw \n xrist! &Ihsoû. &Am}n.

5.1 5.2 5.2 5.2 5.3 5.5 5.5 5.7

5.8 5.9 5.10 5.10 5.11 5.11 5.12 5.14

toùw ♦ o{n \piskopoûntew ♦ ˆ\piskopoûntew˜ ˙ll' ♦ ˙llà e^kousívw ♦ e^kousívw katà yeón mhdè ♦ mhd' øpotassómenoi ♦ — ` ♦ ˆ`˜ \pirrícantew ♦ \pirícantew

tína katapí+ ♦ ˆtina˜ katapieîn kósm~ ♦ ˆt!˜ kósm~ &Ihsoû ♦ ˆ&Ihsoû˜ katartísai ømâw ♦ katartísei = dója kaì ♦ — tôn a†Qnvn ♦ — e^st}kate ♦ stête &Ihsoû. &Am}n. ♦ —

336




PSU

PSV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

PETROU B

S

umeWn Pétrow, doûlow kaì ˙póstolow &Ihsoû xristoû, toîw †sótimon =mîn laxoûsin pístin \n dikaiosún+ toû yeoû =môn kaì svtêrow &Ihsoû xristoû: 2 xáriw ømîn kaì e†r}nh plhyunyeíh \n \pignQsei toû yeoû, kaì &Ihsoû toû kuríou =môn: 3 ^Vw pánta =mîn têw yeíaw dunámevw a[toû tà pròw zv|n kaì e[sébeian dedvrhménhw, dià têw \pignQsevw toû kalésantow =mâw dià dójhw kaì ˙retêw: 4 di' @n tà tímia =mîn kaì mégista \paggélmata dedQrhtai, ®na dià toútvn génhsye yeíaw koinvnoì fúsevw, ˙pofugóntew têw \n kósm~ \n \piyumíŸ fyorâw. 5 Kaì a[tò toûto dé, spoud|n pâsan pareisenégkantew, \pixorhg}sate \n t_ pístei ømôn t|n ˙ret}n, \n dè t_ ˙ret_ t|n gnôsin, 6 \n dè t_ gnQsei t|n \gkráteian, \n dè t_ \gkrateíŸ t|n øpomon}n, \n dè t_ øpomon_ t|n e[sébeian, 7 \n dè t_ e[sebeíŸ t|n filadelfían, \n dè t_ filadelfíŸ t|n ˙gáphn. 8 Taûta gàr ømîn øpárxonta kaì pleonázonta, o[k ˙rgoùw o[dè ˙kárpouw kayísthsin e†w t|n toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû \pígnvsin. 9 #V ͅ gàr m| párestin taûta, tuflów \stin, muvpázvn, l}yhn labWn toû kayarismoû tôn pálai a[toû a^ martiôn. 10 Diò mâllon, ˙delfoí, spoudásate bebaían ømôn t|n klêsin kaì \klog|n poieîsyai: taûta gàr poioûntew o[ m| ptaíshté pote: 11 o%utvw gàr plousívw \pixorhghy}setai ømîn = eÊsodow e†w t|n a†Qnion basileían toû kuríou =môn kaì svtêrow &Ihsoû xristoû.


12

Diò o[k ˙mel}sv ˙eì ømâw øpomimn§skein perì toútvn, kaíper e†dótaw, kaì \sthrigménouw \n t_ paroús+ ˙lhyeíŸ. 13 Díkaion dè =goûmai, \f' –son e†mì \n toút~ t! skhnQmati, diegeírein ømâw \n øpomn}sei: 14 e†dWw –ti taxin} \stin = ˙póyesiw toû skhnQmatów mou, kayWw kaì ` kúriow =môn &Ihsoûw xristòw \d}lvsén moi. 15 Spoudásv dè kaì e^kástote ¡xein ømâw metà t|n \m|n ¡jodon t|n toútvn mn}mhn poieîsyai. 1.3 1.4

dià dójhw kaì ˙retêw ♦ †díŸ dój+ kaì ˙ret_ =mîn kaì mégista ♦ kaì mégista

1.4 1.12

=mîn kósm~ ♦ t! kósm~ o[k ˙mel}sv ♦ mell}sv

337



PSV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

1.16 - 2.9

PTM

PETRO U B 16

O [ gàr sesofisménoiw múyoiw \jakolouy}santew \g n v r í s a m e n ømîn t|n toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû dúnamin kaì parousían, ˙ll' \póptai genhyéntew têw \keínou megaleióthtow. 17 LabWn gàr parà yeoû patròw tim|n kaì dójan, fvnêw \nexyeíshw a[t! toiâsde øpò têw megaloprepoûw dójhw, O ˚tów \stin ` u¥ów mou ` ˙gaphtów, e†w $o n \gW e[dókhsa: 18 kaì taúthn t|n fvn|n =meîw “koúsamen \j o[ranoû \nexyeîsan, sùn a[t! ªntew \n t! ªrei t! a^ gí~. 19 Kaì ¡xomen bebaióteron tòn profhtikòn lógon, > kalôw poieîte proséxontew, qw lúxn~ faínonti \n a[xmhr! tóp~, £vw o˚ =méra diaugás+, kaì fvsfórow ˙nateíl+ \n taîw kardíaiw ømôn: 20 toûto prôton ginQskontew, –ti pâsa profhteía grafêw †díaw \p i l ú s ev w o[ gínetai. 21 O[ gàr yel } m a t i ˙nyrQpou “néxyh potè profhteía, ˙ll' øpò pneúmatow a^gíou ferómenoi \lálhsan ßgioi yeoû ƒnyrvpoi.

2

˙ll'

&Egénonto dè kaì ceudoprofêtai \n t! la!, qw kaì \n ømîn ¡s o n t a i ceudodidáskaloi, o®tinew pareisájousin a¥réseiw ˙pvleíaw, kaì tòn ˙gorásanta a[toùw despóthn ˙rnoúmenoi, \págontew e^ autoîw taxin|n ˙pQleian. 2 Kaì polloì \jakolouy}sousin a[tôn taîw ˙selgeíaiw, di' o¬w = `dòw têw ˙lhyeíaw blasfhmhy}setai. 3 Kaì \n pleonejíŸ plastoîw lógoiw ømâw \mporeúsontai: o<w tò kríma ¡kpalai o[k ˙rgeî, kaì = ˙pQleia a[tôn o[ nustájei. 4 E† gàr ` yeòw ˙ggélvn a^marthsántvn o[k \feísato, ˙llà seiraîw zófou tartar Q s a w parédvken e†w krísin throuménouw: 5 kaì ˙rxaíou kósmou o[k \feísato, ˙llà ªgdoon Nôe dikaiosúnhw k}ruka \fúlajen, kataklusmòn kósm~ ˙sebôn \p á j a w : 6 kaì póleiw Sodómvn kaì Gomórraw tefrQsaw katastrof_ katékrinen, øpódeigma mellóntvn ˙sebeîn teyeikQw: 7 kaì díkaion LQt, kataponoúmenon øpò têw tôn ˙yésmvn \n ˙selgeíŸ ˙nastrofêw, \rrúsato: 8 blémmati gàr kaì ˙ko_ ` díkaiow, \gkatoikôn \n a[toîw, =méran \j =méraw cux|n dikaían ˙nómoiw ¡rgoiw \basánizen: 9 oÂden kúriow poté ˙llà 1.21 ßgioi ♦ ˙pò 2.3 nustájei ♦ nustázei 2.6 katastrof_ ♦ ˆkatastrof_˜ 2.6 ˙sebeîn ♦ ˙sebéˆs˜in

1.17 O˚tów \stin ` u¥ów ♦ Ô u¥ów 1.17 ˙gaphtów ♦ ˙gaphtów mou o˚tów \stin 1.18 ªrei t! a^gí~ ♦ a^gí~ ªrei 1.21 potè profhteía ˙ll' ♦ profhteía

338




PTM

PTN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

2.10 - 2.22

PETRO U B


e[ s eb eî w \k pei r a s m o û ]úesyai, ˙díkouw dè e†w =méran krísevw kolazoménouw threîn: 10 málista dè toùw •písv sarkòw \n \piyumíŸ miasmoû poreuoménouw, kaì kurióthtow katafronoûntaw. Tolmhtaí, a[yádeiw, dójaw o[ trémousin blasfhmoûntew: 11 –pou ƒggeloi, †sxúï kaì dunámei meízonew ªntew, o[ férousin kat' a[tôn parà kurí~ blásfhmon krísin. 12 O˚toi dé, qw ƒloga z!a fusikà gegenhména e†w ßlvsin kaì fyorán, \n o<w ˙gnooûsin blasfhmoûntew, \n t_ fyorÅ a[tôn katafyar}sontai, 13 komioúmenoi misyòn ˙dikíaw, =don|n =goúmenoi t|n \n =mérŸ truf}n, spíloi kaì mômoi, \ntrufôntew \n taîw ˙pátaiw a[tôn suneuvxoúmenoi ømîn, 14 •fyalmoùw ¡xontew mestoùw moixalídow kaì ˙katapaústouw â martíaw, del eá z o n t ew cuxàw ˙sthríktouw, kardían gegumnasménhn pleonejíaw ¡xo n t ew, katáraw tékna: 15 katalipóntew e[yeî a n `dòn \plan}yhsan, \jakolouy}santew t_ `d! toû Balaàm toû Bosór, $ow misyòn ˙dikíaw “gáphsen, 16 ¡legjin dè ¡sxen †díaw paranomíaw: øpozúgion ƒfvnon, \n ˙nyrQpou fvn_ fyegjámenon, \kQlusen t|n toû prof}tou parafronían. 17 O˚toí e†sin phgaì ƒnudroi, nefélai øpò laílapow \launómenai, o<w ` zófow toû skótouw e† w a†ôna tet}rhtai. 18 Û p ér o g k a gàr mataióthtow fyeggómenoi, deleázousin \n \piyumíaiw sarków, ˙selgeíaiw, toùw ªntvw ˙pofugóntaw toùw \n plán+ ˙nastrefoménouw, 19 \l eu yer í a n a[toîw \paggellómenoi, a[toì doûloi øpárxontew têw fyorâw: > gár tiw %h tthtai, toút~ kaì dedoúlvtai. 20 E† gàr ˙pofugóntew tà miásmata toû kósmou \n \pignQsei toû kuríou kaì svtêrow &Ihsoû xristoû, toútoiw dè pálin \mplakéntew =ttôntai, gégonen a[toîw tà ¡sxata xeí r o n a tôn prQtvn. 21 Kreîtton gàr ‘n a[toîw m| \p eg n v k én a i t|n `dòn têw dikaiosúnhw, (h \pignoûsin \pistrécai \k têw paradoyeíshw a[toîw a^ gíaw \ntolêw. 22 Sumbébhken dè a[toîw tò têw ˙lhyoûw paroimíaw, Kúvn 2.17 e†w a†ôna ♦ — 2.18 ªntvw ˙pofugóntaw ♦ •lígvw ˙pofeúgontaw 2.19 kaì ♦ — 2.20 kuríou ♦ kuríou ˆ=môn˜ 2.21 \pistrécai ♦ øpostrécai 2.22 dè ♦ —

2.11 kurí~ ♦ kuríou 2.12 fusikà gegenhména ♦ gegennhména fusikà 2.12 katafyar}sontai ♦ kaì fyar}sontai 2.13 komioúmenoi ♦ ˙dikoúmenoi 2.15 katalipóntew ♦ kataleípontew 2.17 nefélai ♦ kaì `míxlai

339



PTN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

3.1 - 3.13

PTO

PETRO U B \p i s t r éc a w \p ì tò Êdion \jérama, kaí ˚w lousaménh e†w kúlisma borbórou.

3

Taúthn ædh, ˙gaphtoí, deutéran ømîn gráfv \pistol}n, \n a<w diegeírv ømôn \n øpomn}sei t|n e†likrinê diánoian, 2 mnhsyênai tôn proeirhménvn ]hmátvn øpò tôn a^ gívn profhtôn, kaì têw tôn ˙postólvn ømôn \ntolêw toû kuríou kaì svtêrow: 3 toûto prôton ginQskontew, –ti \leúsontai \p' \sxátou tôn =merôn \mpaîktai, katà tàw †díaw \piyumíaw a[tôn poreuómenoi, 4 kaì légontew, Poû \stìn = \paggelía têw parousíaw a[toû; &Af' «w gàr o¥ patérew \koim}yhsan, pánta o%utvw diaménei ˙p' ˙rxêw ktísevw. 5 Lanyánei gàr a[toùw toûto yélontaw, –ti o[ranoì ‘san ¡kpalai, kaì gê \j %udatow kaì di' %udatow sunestôsa, t! toû yeo û lóg~, 6 di' @n ` tóte kósmow %u dati kataklusyeì w ˙pQleto: 7 o¥ dè nûn o[ranoì kaì = gê t! a[toû lóg~ teyhsaurisménoi e†sín, purì throúmenoi e†w =méran krísevw kaì ˙pvleíaw tôn ˙sebôn ˙nyrQpvn. 8

$En dè toûto m| lanyanétv ømâw, ˙gaphtoí, –ti mía =méra parà kurí~ qw xília ¡th, kaì xília ¡th qw =méra mía. 9 O[ % w tinew bradutêta bradúnei ` kúriow têw \paggelíaw, v =goûntai: ˙llà makroyumeî e†w =mâw, m| boulómenów tinaw ˙polésyai, ˙llà pántaw e†w metánoian xvrêsai. 10 %Hjei dè = =méra kuríou qw klépthw \n nuktí, \n " o¥ o[ranoì ]oizhdòn pareleúsontai, stoixeîa dè kausoúmena luy}sontai, kaì gê kaì tà \n a[t_ ¡rga kataka}setai. 11 Toútvn o{n pántvn luoménvn, potapoùw deî øpárxein ømâw \n a^gíaiw ˙nastrofaîw kaì e[sebeíaiw, 12 prosdokôntaw kaì speúdontaw t|n parousían têw toû yeoû =méraw, di' ÷n o[ranoì puroúmenoi luy}sontai, kaì stoixeîa kausoúmena t}ketai; 13 Kainoùw dè o[ra n o ù w kaì gên kain|n katà tò \pággelma a[toû prosdokômen, \n o<w dikaiosúnh katoikeî.

2.22 3.3 3.3 3.7 3.9 3.9

3.10 3.10 3.10 3.10 3.11 3.11

kúlisma ♦ kulismòn \sxátou ♦ \sxátvn =merôn ♦ =merôn ˆ\n˜ \mpaigmon_ a[toû ♦ a[t! ` ♦— =mâw ♦ ømâw

= =méra ♦ =méra \n nuktí ♦ — luy}sontai ♦ luy}setai kataka}setai ♦ eørey}setai o{n ♦ o%utvw ømâw ♦ ˆømâw˜

340




PTO

PTP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

3.14 - 3.18

PETRO U B 14


Dió, ˙gaphtoí, taûta prosdokôntew, spoudásate ƒspiloi kaì ˙mQmhtoi a[t! eøreyênai \n e†r}n+. 15 Kaì t|n toû kuríou =môn makroyumían svthrían =geîsye, kayWw kaì ` ˙gaphtòw =môn ˙delfòw Paûlow katà t|n a[t! doyeîsan sofían ¡gracen ømîn: 16 qw kaì \n pásaiw taîw \pistolaîw, lalôn \n a[taîw perì toútvn: \n o<w \stin dusnóhtá tina, $a o¥ ˙mayeîw kaì ˙st}riktoi strebloûsin, qw kaì tàw loipàw grafáw, pròw t|n †dían a[tôn ˙pQleian. 17 Û m eî w o{n, ˙gaphtoí, proginQskontew fulássesye, ®na m}, t_ tôn ˙yés m v n plán+ sunapaxyén t ew, \k p és h t e toû †díou sthrigmoû. 18 A[jánete dè \n xáriti kaì gnQsei toû kuríou =môn kaì svtêrow &Ihsoû xristoû. A[t! = dója kaì nûn kaì e†w =méran a†ônow. &Am}n.

3.15 a[t! doyeîsan ♦ doyeîsan a[t! 3.16 taîw ♦ —

3.16 o<w ♦ a<w 3.18 &Am}n ♦ ˆ˙m}n˜

341



PTP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

PTQ

IVANNOU A

$O

ømôn

‘n ˙p' ˙rxêw, o$ ˙khkóamen, $o e^vr ák amen toîw •fyalmoîw =môn, $o \yeasámeya, kaì a¥ xeîrew =môn \chláfhsan perì toû lógou têw zvêw. 2 Kaì = zv| \fanerQyh, kaì e^vrákamen, kaì marturoûmen, kaì ˙paggéllomen ømîn t|n zv|n t|n a†Qnion, %htiw ‘n pròw tòn patéra, kaì \fanerQyh =mîn. 3 $O e^vrákamen kaì ˙khkóamen, ˙paggéllomen ømîn, ®na kaì ømeîw koinvnían ¡xhte mey' =môn: kaì = koinvnía dè = =metéra metà toû patròw kaì metà toû u¥oû a[toû &Ihsoû xristoû: 4 kaì taûta gráfomen ømîn, ®na = xarà =môn ” peplhrvménh. 5

Kaì ¡stin a%uth = ˙ggelía ÷n ˙khkóamen ˙p' a[toû kaì ˙naggéllomen ømîn, –ti ` yeòw fôw \stín, kaì skotía \n a[t! o[k ¡stin o[demía. 6 &Eàn eÊpvmen –ti koinvnían ¡xomen met' a[toû, kaì \n t! skótei peripatômen, ceudómeya, kaì o[ poioûmen t|n ˙l}yeian: 7 \àn dè \n t! fvtì peripatômen, qw a[tów \stin \n t! fvtí, koinvnían ¡xomen met' ˙ll}lvn, kaì tò a<ma &Ihsoû xristoû toû u¥oû a[toû kayarízei =mâw ˙pò páshw a^ martíaw. 8 &Eàn eÊpvmen –ti a^ martían o[k ¡xomen, eâutoùw planômen, kaì = ˙l}yeia o[k ¡stin \n =mîn. 9 &Eàn `mologômen tàw a^martíaw =môn, pistów \stin kaì díkaiow ®na ˙f_ =mîn tàw a^ martíaw, kaì kayarís+ =mâw ˙pò páshw ˙dikíaw. 10 &Eàn eÊpvmen –ti o[x =mart}kamen, ceústhn poioûmen a[tón, kaì ` lógow a[toû o[k ¡stin \n =mîn.

2

Teknía mou, taûta gráfv ømîn, ®na m| a^márthte. Kaì \án tiw a^márt+, paráklhton ¡xomen pròw tòn patéra, &Ihsoûn xristòn díkaion: 2 kaì a[tòw ¥lasmów \stin perì tôn a^martiôn =môn: o[ perì tôn =metérvn dè mónon, ˙llà kaì perì –lou toû kósmou. 3 Kaì \n toút~ ginQskomen –ti \gnQkamen a[tón, \àn tàw \ntolàw a[toû thrômen. 4 Ô légvn, *Egnvka a[tón, kaì tàw \ntolàw a[toû m| thrôn, ceústhw \stín, kaì \n toút~ = ˙l}yeia o[k ¡stin: 5 $ow d' ©n thr_ a[toû tòn lógon, ˙lhyôw \n

1.3 1.4

ømîn ♦ kaì ømîn ømîn ♦ =meîw

1.7 2.4

xristoû ♦ — *Egnvka ♦ –ti *Egnvka

342




PTQ

PTR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

2.6 - 2.21

IVANNO U A toút~ = ˙gáph toû yeoû teteleívtai. &En toút~ ginQskomen –ti \n a[t! \smén: 6 ` légvn \n a[t! ménein •feílei, kayWw \keînow periepáthsen, kaì a[tòw o%utvw peripateîn. 7

&Adelfoí, o[k \ntol|n kain|n gráfv ømîn, ˙ll' \ntol|n palaián, ÷n eÊxete ˙p' ˙rxêw: = \ntol| = palaiá \stin ` lógow $on “koúsate ˙p' ˙rxêw. 8 Pálin \ntol|n kain|n gráfv ømîn, – \stin ˙lhyèw \n a[t! kaì \n ømîn: –ti = skotía parágetai, kaì tò fôw tò ˙lhyinòn ædh faínei. 9 Ô légvn \n t! fvtì eÂnai kaì tòn ˙delfòn a[toû misôn, \n t_ skotíŸ \stìn £vw ƒrti. 10 Ô ˙gapôn tòn ˙delfòn a[toû \n t! fvtì ménei, kaì skándalon \n a[t! o[k ¡stin. 11 Ô dè misôn tòn ˙delfòn a[toû \n t_ skotíŸ \stín, kaì \n t_ skotíŸ peripateî, kaì o[k oÂden poû øpágei, –ti = skotía \túflvsen toùw •fyalmoùw a[toû. 12

Gráfv ømîn, teknía, –ti ˙févntai ømîn a¥ a^martíai dià tò ªnoma a[toû. 13 Gráfv ømîn, patérew, –ti \gnQkate tòn ˙p' ˙rxêw. Gráfv ømîn, neanískoi, –ti nenik}kate tòn ponhrón. Gráfv ømîn, paidía, –ti \gnQkate tòn patéra. 14 *Egraca ømîn, patérew, –ti \gnQkate tòn ˙p' ˙rxêw. *Egraca ømîn, neanískoi, –ti †sxuroí \ste, kaì ` lógow toû yeoû \n ømîn ménei, kaì nenik}kate tòn ponhrón. 15 M| ˙gapâte tòn kósmon, mhdè tà \n t! kósm~. &Eán tiw ˙gapÅ tòn kósmon, o[k ¡stin = ˙gáph toû patròw \n a[t!. 16 %O ti pân tò \n t! kósm~, = \piyumía têw sarków, kaì = \piyumía tôn •fyalmôn, kaì = ˙lazoneía toû bíou, o[k ¡stin \k toû patrów, ˙ll' \k toû kósmou \stín. 17 Kaì ` kósmow parágetai, kaì = \piyumía a[toû: ` dè poiôn tò yélhma toû yeoû ménei e†w tòn a†ôna. 18


% ra \stín: kaì kayWw “koúsate –ti ` Paidía, \sxáth v ˙ntíxristow ¡rxetai, kaì nûn ˙ntíxristoi polloì gegónasin: % ra \stín. 19 &Ej =môn \jêlyon, –yen ginQskomen –ti \sxáth v ˙ll' o[k ‘san \j =môn: e† gàr ‘san \j =môn, memen}keisan ©n mey' =môn: ˙ll' ®na fanervyôsin –ti o[k e†sìn pántew \j =môn. 20 Kaì ømeîw xrîsma ¡xete ˙pò toû a^ gíou, kaì oÊdate pánta. 21 O[k ¡graca ømîn, –ti o[k oÊdate t|n ˙l}yeian, ˙ll' 2.6 2.7 2.7 2.13

2.18 ` ♦ — 2.19 \jêlyon ♦ \jêlyan 2.19 gàr ‘san \j =môn ♦ gàr \j =môn ‘san 2.20 pánta ♦ pántew

o%utvw ♦ ô%utvw˜ &Adelfoí ♦ &Agaphtoí “koúsate ˙p' ˙rxêw ♦ “koúsate Gráfv ømîn paidía ♦ ¡graca ømîn paidía

343



PTR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

2.22 - 3.8

PTS

IVANNO U A –ti oÊdate a[t}n, kaì –ti pân ceûdow \k têw ˙lhyeíaw o[k ¡stin. 22 Tíw \stin ` ceústhw, e† m| ` ˙rnoúmenow –ti &Ihsoûw o[k ¡stin ` xristów; O˚tów \stin ` ˙ntíxristow, ` ˙rnoúmenow tòn patéra kaì tòn u¥ón. 23 Pâw ` ˙rnoúmenow tòn u¥òn o[dè tòn patéra ¡xei. 24 Ûmeîw o[n $o “koúsate ˙p' ˙rxêw, \n ømîn menétv. &Eàn \n ømîn meín+ $o ˙p' ˙rxêw “koúsate, kaì ømeîw \n t! u¥! kaì \n t! patrì meneîte. 25 Kaì a%uth \stìn = \paggelía ÷n a[tòw \phggeílato =mîn, t|n zv|n t|n a†Qnion. 26 Taûta ¡graca ømîn perì tôn planQntvn ømâw. 27 Kaì ømeîw, tò xrísma $o \lábete ˙p' a[toû \n ømîn ménei, kaì o[ xreían ¡xete ®na tiw didásk+ ømâw: ˙ll' qw tò a[tò xrísma didáskei ømâw perì pántvn, kaì ˙lhyéw \stin, kaì o[k ¡stin ceûdow, kaì kayWw \dídajen ømâw, meneîte \n a[t!. 28 Kaì nûn, teknía, ménete \n a[t!: ®na –tan fanervy_, ¡xômen parrhsían, kaì m| a†sxunyômen ˙p' a[toû \n t_ parousíŸ a[toû. 29 &Eàn e†dête –ti díkaiów \stin, ginQskete –ti pâw ` poiôn t|n dikaiosúnhn \j a[toû gegénnhtai.

3

*Idete potap|n ˙gáphn dédvken =mîn ` pat}r, ®na tékna yeoû klhyômen. Dià toûto ` kósmow o[ ginQskei ømâw, –ti o[k ¡gnv a[tón. 2 &Agaphtoí, nûn tékna yeoû \smén, kaì o·pv \fanerQyh tí \sómeya: oÊdamen dè –ti \àn fanervy_, –moioi a[t! \sómeya, –ti •cómeya a[tòn kayQw \stin. 3 Kaì pâw ` ¡xvn t|n \lpída taúthn \p' a[t! a^ gnízei e^ autón, kayWw \keînow a^ gnów \stin. 4 Pâw ` poiôn t|n a^ martían, kaì t|n ˙nomían poieî: kaì = a^martía \stìn = ˙nomía. 5 Kaì oÊdate –ti \keînow \fanerQyh, ®na tàw a^martíaw =môn ƒr+: kaì a^martía \n a[t! o[k ¡stin. 6 Pâw ` \n a[t! ménvn o[x a^martánei: pâw ` a^ martánvn o[x e^Qraken a[tón, o[dè ¡gnvken a[tón. 7 Teknía, mhdeìw planátv ømâw: ` poiôn t|n dikaiosúnhn díkaiów \stin, kayWw \keînow díkaiów \stin: 8 ` poiôn t|n a^ martían \k toû diabólou \stín, –ti ˙p' ˙rxêw ` diábolow a^martánei. E†w toûto \fanerQyh ` u¥òw toû yeoû, ®na lús+ tà

2.23 2.24 2.27 2.27 2.27 2.28

fanervy_ sxômen 2.29 pâw ♦ kaì pâw 3.1 klhyômen. ♦ klhyômen: kaì \smén. 3.1 ømâw ♦ =mâw 3.2 dè ♦ — 3.5 =môn ♦ —

¡xei ♦ ¡xei ` `mologôn tòn u¥òn kaì tòn patéra ¡xei o[n ♦ — \n ømîn ménei ♦ ménei \n ømîn a[tò ♦ a[toû meneîte ♦ ménete –tan fanervy_ ¡xômen ♦ \àn

344




PTS

PTT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

3.9 - 3.24

IVANNO U A ¡rga toû diabólou. 9 Pâw ` gegennhménow \k toû yeoû a^martían o[ poieî, –ti spérma a[toû \n a[t! ménei: kaì o[ dúnatai a^martánein, –ti \k toû yeoû gegénnhtai. 10 &En toút~ fanerá \stin tà tékna toû yeoû kaì tà tékna toû diabólou: pâw ` m| poiôn dikaiosúnhn o[k ¡stin \k toû yeoû, kaì ` m| ˙gapôn tòn ˙delfòn a[toû. 11 %O ti a%uth \stìn = ˙ggelía ÷n “koúsate ˙p' ˙rxêw, ®na ˙gapômen ˙ll}louw: 12 o[ kayWw Káïn \k toû ponhroû ‘n, kaì ¡sfajen tòn ˙delfòn a[toû. Kaì xárin tínow ¡sfajen a[tón; %Oti tà ¡rga a[toû ponhrà ‘n, tà dè toû ˙delfoû a[toû díkaia. 13

M| yaumázete, ˙delfoí mou, e† miseî ømâw ` kósmow: =meîw oÊdamen –ti metabeb}kamen \k toû yanátou e†w t|n zv}n, –ti ˙gapômen toùw ˙delfoúw. Ô m| ˙gapôn tòn ˙delfón, ménei \n t! yanát~. 15 Pâw ` misôn tòn ˙delfòn a[toû ˙nyrvpoktónow \stín: kaì oÊdate –ti pâw ˙nyrvpoktónow o[k ¡xei zv|n a†Qnion \n e^ aut! ménousan. 16 &En toút~ \gnQkamen t|n ˙gáphn, –ti \keînow øpèr =môn t|n cux|n a[toû ¡yhken: kaì =meîw •feílomen øpèr tôn ˙delfôn tàw cuxàw tiyénai. 17 $O w d' ©n ¡x+ tòn bíon toû kósmou, kaì yevr_ tòn ˙delfòn a[toû xreían ¡xonta, kaì kleís+ tà splágxna a[toû ˙p' a[toû, pôw = ˙gáph toû yeoû ménei \n a[t!; 18 Teknía mou, m| ˙gapômen lóg~ mhdè t_ glQss+, ˙ll' \n ¡rg~ kaì ˙lhyeíŸ. 19 Kaì \n toút~ ginQskomen –ti \k têw ˙lhyeíaw \smén, kaì ¡mprosyen a[toû peísomen tàw kardíaw =môn, 20 –ti \àn kataginQsk+ =môn = kardía, –ti meízvn \stìn ` yeòw têw kardíaw =môn, kaì ginQskei pánta. 21 &Agaphtoí, \àn = kardía =môn m| kataginQsk+ =môn, parrhsían ¡xomen pròw tòn yeón, 22 kaì $o \àn a†tômen, lambánomen par' a[toû, –ti tàw \n t o l à w a[toû throûmen, kaì tà ˙restà \nQpion a[toû poioûmen. 23 Kaì a%uth \stìn = \ntol| a[toû, ®na pisteúsvmen t! •nómati toû u¥oû a[toû &Ihsoû xristoû, kaì ˙gapômen ˙ll}louw, kayWw ¡dvken \ntol}n. 24 Kaì ` thrôn tàw \ntolàw


14

3.13 3.13 3.14 3.15 3.16 3.18 3.18

3.19

Kaì \n toút~ ginQskomen ♦ ˆKaì˜ \n toút~ gnvsómeya 3.19 tàw kardíaw ♦ t|n kardían 3.21 =môn m| kataginQsk+ =môn ♦ ˆ=môn˜ m| kataginQsk+ 3.22 par' ♦ ˙p' 3.23 \ntol}n ♦ \ntol|n =mîn

M| ♦ ˆKaì˜ m| mou ♦ — tòn ˙delfón ♦ — eâut! ♦ a[t! tiyénai ♦ yeînai mou ♦ — ˙ll' ♦ ˙llà

345



PTT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

4.1 - 4.15

PTU

IVANNO U A a[ t o û \n a[t! ménei, kaì a[tòw \n a[t!. Kaì \n toút~ ginQskomen –ti ménei \n =mîn, \k toû pneúmatow o˚ =mîn ¡dvken.

4

&Agaphtoí, m| pantì pneúmati pisteúete, ˙llà dokimázete tà pneúmata, e† \k toû yeo û \s t i n : –ti polloì ceudoprofêtai \jelhlúyasin e†w tòn kósmon. 2 &En toút~ ginQsketai tò pneûma toû yeo û : pân pneûma $o `mologeî &Ihsoûn xristòn \n sarkì \lhluyóta \k toû yeoû \stín: 3 kaì pân pneûma $o m| `mologeî &Ihsoûn xristòn \n sarkì \lhluyóta, \k toû yeoû o[k ¡stin: kaì toûtó \stin tò toû ˙ntixrístou, $o ˙khkóate –ti ¡rxetai, kaì nûn \n t! kósm~ \stìn ædh. 4 Ûmeîw \k toû yeoû \sté, teknía, kaì nenik}kate a[toúw: –ti meízvn \stìn ` \n ømîn (h ` \n t! kósm~. 5 A[toì \k toû kósmou e†sín: dià toûto \k toû kósmou laloûsin, kaì ` kósmow a[tôn ˙koúei. 6 ^Hmeîw \k toû yeoû \smen: ` ginQskvn tòn yeón, ˙koúei =môn: $ow o[k ¡stin \k toû yeoû, o[k ˙koúei =môn. &Ek toútou ginQskomen tò pneûma têw ˙lhyeíaw kaì tò pneûma têw plánhw. 7

&Agaphtoí, ˙gapômen ˙ll}louw: –ti = ˙gáph \k toû yeoû \stin, kaì pâw ` ˙gapôn \k toû yeoû gegénnhtai, kaì ginQskei tòn yeón. 8 Ô m| ˙gapôn o[k ¡gnv tòn yeón: –ti ` yeòw ˙gáph \stín. 9 &En toút~ \fanerQyh = ˙gáph toû yeoû \n =mîn, –ti tòn u¥òn a[toû tòn monogenê ˙péstalken ` yeòw e†w tòn kósmon, ®na z}svmen di' a[toû. 10 &En toút~ \stìn = ˙gáph, o[x –ti =meîw “gap}samen tòn yeón, ˙ll' –ti a[tòw “gáphsen =mâw, kaì ˙pésteilen tòn u¥òn a[toû ¥lasmòn perì tôn a^martiôn =môn. 11 &Agaphtoí, e† o%utvw ` yeòw “gáphsen =mâw, kaì =meîw •feílomen ˙ll}louw ˙gapÅn. 12 yeòn o[deìw pQpote teyéatai: \àn ˙gapômen ˙ll}louw, ` yeòw \n =mîn ménei, kaì = ˙gáph a[toû teteleivménh \stin \n =mîn. 13 &En toút~ ginQskomen –ti \n a[t! ménomen kaì a[tòw \n =mîn, –ti \k toû pneúmatow a[toû dédvken =mîn. 14 Kaì =meîw teyeámeya kaì marturoûmen –ti ` pat|r ˙péstalken tòn u¥òn svtêra toû kósmou. 15 $O w ©n `molog}s+ –ti &Ihsoûw \stin ` u¥òw toû yeoû, ` yeòw \n a[t! 4.2 4.3 4.10

4.12

ginQsketai ♦ ginQskete &Ihsoûn xristòn \n sarkì \lhluyóta ♦ tòn &Ihsoûn “gap}samen ♦ “gap}kamen

4.15

teteleivménh \stin \n =mîn ♦ \n =mîn teteleivménh \stin ©n ♦ \àn

346




PTU

PTV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

4.16 - 5.10

IVANNO U A ménei, kaì a[tòw \n t! ye! . 16 Kaì =meîw \gnQkamen kaì pepisteúkamen t|n ˙gáphn ÷n ¡xei ` yeòw \n =mîn. Ô yeòw ˙gáph \stín, kaì ` ménvn \n t_ ˙gáp+, \n t! ye! ménei, kaì ` yeòw \n a[t! ménei. 17 &En toút~ teteleívtai = ˙gáph mey' =môn, ®na parrhsían ¡xvmen \n t_ =mérŸ têw krísevw, –ti kayWw \keînów \stin, kaì =meîw \smen \n t! kósm~ toút~. 18 Fóbow o[k ¡stin \n t_ ˙gáp+, ˙ll' = teleía ˙gáph ¡jv bállei tòn fóbon, –ti ` fóbow kólasin ¡xei: ` dè foboúmenow o[ teteleívtai \n t_ ˙gáp+. 19 ^Hmeîw ˙gapômen a[tón, –ti a[tòw prôtow “gáphsen =mâw. 20 &Eán tiw eÊp+ –ti &Agapô tòn yeón, kaì tòn ˙delfòn a[toû mis_, ceústhw \stín: ` gàr m| ˙gapôn tòn ˙delfòn a[toû $on e^ Qraken, tòn yeòn $on o[x e^ Qraken pôw dúnatai ˙gapÅn; 21 Kaì taúthn t|n \ntol|n ¡xomen ˙p' a[toû, ®na ` ˙gapôn tòn yeón, ˙gapÅ kaì tòn ˙delfòn a[toû.

a[t!

5


Pâw ` pisteúvn –ti &Ihsoûw \stin ` xristów, \k toû yeoû gegénnhtai: kaì pâw ` ˙gapôn tòn genn}santa ˙gapÅ kaì tòn gegennhménon \j a[toû. 2 &E n toút~ ginQskomen –ti ˙gapômen tà tékna toû yeoû, –tan tòn yeòn ˙gapômen, kaì tàw \ntolàw a[toû thrômen. 3 A%uth gár \stin = ˙gáph toû yeoû, ®na tàw \ntolàw a[toû thrômen: kaì a¥ \ntolaì a[toû bareîai o[k e†sín. 4 %O ti pân tò gegennhménon \k toû yeoû nikÅ tòn kósmon: kaì a%uth \stìn = níkh = nik}sasa tòn kósmon, = pístiw =môn. 5 Tíw \stin ` nikôn tòn kósmon, e† m| ` pisteúvn –ti &Ihsoûw \stin ` u¥òw toû yeoû; 6 O˚tów \stin ` \lyWn di' %udatow kaì a®matow, &Ihsoûw xristów: o[k \n t! %udati mónon, ˙ll' \n t! %udati kaì t! a®mati. Kaì tò pneûmá \stin tò marturoûn, –ti tò pneûmá \stin = ˙l}yeia. 7 %O ti treîw e†sin o¥ marturoûntew, 8 tò pneûma, kaì tò %udvr, kaì tò a<ma: kaì o¥ treîw e†w tò £n e†sin. 9 E† t|n marturían tôn ˙nyrQpvn lambánomen, = marturía toû yeoû meízvn \stín: –ti a%uth \stìn = marturía toû yeoû, %hn memartúrhken perì toû u¥oû a[toû. 10 Ô pisteúvn e† w tòn u¥òn toû yeo û ¡xei t|n marturían \n a[t!: ` m| pisteúvn t! ye! ceústhn pepoíhken a[tón, –ti o[ pepísteuken 4.19 a[tón ♦ — 4.20 pôw ♦ o[ 5.1 kaì tòn ♦ ˆkaì˜ tòn 5.2 thrômen ♦ poiômen

5.5 5.6 5.9 5.10

ømvn

Tíw ♦ tíw ˆdé˜ kaì t! ♦ kaì \n t! %hn ♦ –ti a[t! ♦ eâut!

347



PTV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

5.11 - 5.21

PUM

IVANNO U A e†w t|n marturían, ÷n memartúrhken ` yeòw perì toû u¥oû a[toû. 11 Kaì a%uth \stìn = marturía, –ti zv|n a†Qnion ¡dvken =mîn ` yeów, kaì a%uth = zv| \n t! u¥! a[toû \stin. 12 Ô ¡xvn tòn u¥òn ¡xei t|n zv}n: ` m| ¡xvn tòn u¥òn toû yeoû t|n zv|n o[k ¡xei. 13

Taûta ¡graca ømîn toîw pisteúousin e†w tò ªnoma toû u¥oû toû yeoû, ®na e†dête –ti zv|n a†Qnion, ¡xete kaì ®na pisteúhte e†w tò ªnoma toû øioû toû yeoû. 14 Kaì a%uth \stìn = parrhsía ÷n ¡xomen pròw a[tón, –ti \án ti a†tQmeya katà tò yélhma a[toû, ˙koúei =môn: 15 kaì \àn oÊdamen –ti ˙koúei =môn, $o \àn a†tQmeya, oÊdamen –ti ¡xomen tà a†t}mata $a &+t}kamen par' a[toû. 16 &Eán tiw Êd+ tòn ˙delfòn a[toû a^martánonta a^martían m| pròw yánaton, a†t}sei, kaì dQsei a[t! zv}n toîw a^ martánousin m| pròw yánaton. *Estin a^ martía pròw yánaton: o[ perì \keínhw légv ®na \rvt}s+. 17 Pâsa ˙dikía a^ martía \stín: kaì ¡stin a^ martía o[ pròw yánaton. 18

= zv| = a†Qniow eâutoùw

OÊdamen –ti pâw ` gegennhménow \k toû yeo û o[x a^martánei: ˙ll' ` gennhyeìw \k toû yeoû threî \autón, kaì ` ponhròw o[x ßptetai a[toû. 19 OÊdamen –ti \k toû yeoû \smen, kaì ` kósmow –low \n t! ponhr! keîtai. 20 OÊdamen dè –ti ` u¥òw toû yeoû %hkei, kaì dédvken =mîn diánoian ®na ginQskvmen tòn ˙lhyinón: kaì \smèn \n t! ˙lhyin!, \n t! u¥! a[toû &Ihsoû xrist!. O˚tów \stin ` ˙lhyinòw yeów, kaì zv| a†Qniow. 21 Teknía, fulájate eâutà ˙pò tôn e†dQlvn. &Am}n.

pisteúousin 5.15 par' ♦ ˙p' 5.18 \autón ♦ a[tón 5.21 &Am}n ♦ —

5.13

ømîn toîw pisteúousin e†w tò ªnoma toû u¥oû toû yeoû ♦ ømîn 5.13 a†Qnion ¡xete ♦ ¡xete a†Qnion 5.13 kaì ®na pisteúhte ♦ toîw

348




PUM

PUN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

IVANNOU B

Ô

presbúterow \klekt_ kuríŸ kaì toîw téknoiw a[têw, o¬w \gW ˙gapô \n ˙lhyeíŸ, kaì o[k \gW mónow, ˙llà kaì pántew o¥ \gnvkótew t|n ˙l}yeian, 2 dià t|n ˙l}yeian t|n ménousan \n =mîn, kaì mey' =môn ¡stai e†w tòn a†ôna: 3 ¡stai mey' =môn xáriw, ¡leow, e†r}nh parà yeoû patrów, kaì parà kuríou &Ihsoû xristoû toû u¥oû toû patrów, \n ˙lhyeíŸ kaì ˙gáp+. 4

&E xá r h n lían –ti e%u rhka \k tôn téknvn sou peripatoûntaw \n ˙lhyeíŸ, kayWw \ntol|n \lábomen parà toû patrów. 5 Kaì nûn \rvtô se, kuría, o[x qw \ntol|n gráfvn soi kain}n, ˙llà ÷n eÊxomen ˙p' ˙rxêw, ®na ˙gapômen ˙ll}louw. 6 Kaì a%uth \stìn = ˙gáph, ®na peripatômen katà tàw \ntolàw a[toû. A%uth \stin = \ntol}, kayWw “koúsate ˙p' ˙rxêw, ®na \n a[t_ peripatête. 7 %O ti polloì plánoi e†sêlyón e†w tòn kósmon, o¥ m| `mologoûntew &Ihsoûn xristòn \rxómenon \n sarkí. O˚tów \stin ` plánow kaì ` ˙ntíxristow. 8 Blépete e^ autoúw, ®na m| ˙polésvmen $a e†rgasámeya, ˙llà misyòn pl}rh ˙polábvmen. 9 Pâw ` parabaínvn kaì m| ménvn \n t_ didax_ toû xristoû, yeòn o[k ¡xei: ` ménvn \n t_ didax_ toû xristoû, o˚tow kaì tòn patéra kaì tòn u¥òn ¡xei. 10 EÊ tiw ¡rxetai pròw ømâw, kaì taúthn t|n didax|n o[ férei, m| lambánete a[tòn e†w o†kían, kaì xaírein a[t! m| légete: 11 ` gàr légvn a[t! xaírein koinvneî toîw ¡rgoiw a[toû toîw ponhroîw. 12


Pollà ¡xvn ømîn gráfein, o[k \boul}yhn dià xártou kaì mélanow: ˙llà \lpízv \lyeîn pròw ømâw, kaì stóma pròw stóma lalêsai, ®na = xarà =môn ” peplhrvménh. 13 &Aspázetaí se tà tékna têw ˙delfêw sou têw \klektêw. &Am}n. 1.3 1.5 1.6 1.7 1.8 1.8

kuríou ♦ — gráfvn soi kain}n ♦ kain|n gráfvn soi \stin = \ntol} ♦ = \ntol} \stin e†sêlyón ♦ \jêlyon ˙polésvmen ♦ ˙poléshte ˙polábvmen ♦ ˙polábhte

1.9 parabaínvn ♦ proágvn 1.9 toû xristoû o˚tow ♦ o˚tow 1.11 gàr légvn ♦ légvn gàr 1.12 \lyeîn ♦ genésyai 1.12 ” peplhrvménh ♦ peplhrvménh ” 1.13 &Am}n ♦ —

349



PUN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

PUO

IVANNOU G

Ô

presbúterow Gafi~ t! ˙gap ht !, $o n \gW ˙gapô \n ˙lhyeíŸ.

2

&A g a p h t é , perì pántvn e·xomaí se e[odoûsyai kaì øgiaínein, kayWw e[odoûtaí sou = cux}. 3 &Exárhn gàr lían, \rxoménvn ˙delfôn kaì marturoúntvn sou t_ ˙lhyeíŸ, kayWw sù \n ˙lhyeíŸ peripateîw. 4 Meizotéran toútvn o[k ¡xv xarán, ®na ˙koúv tà \mà tékna \n ˙lhyeíŸ peripatoûnta. 5

&Agaphté, pistòn poieîw $o \àn \rgás+ e†w toùw ˙delfoùw kaì e†w toùw jénouw, 6 o$i \martúrhsán sou t_ ˙gáp+ \nQpion \kklhsíaw: o¬w kalôw poi}seiw propémcaw ˙jívw toû yeoû. 7 Ûpèr gàr toû •nómatow \jêlyon mhdèn lambánontew ˙pò tôn \ynôn. 8 ^Hmeîw o{n •feílomen ˙polambánein toùw toioútouw, ®na sunergoì ginQmeya t_ ˙lhyeíŸ. 9

*Egracá t_ \kklhsíŸ: ˙ll' ` filoprvteúvn a[tôn Diotref|w o[k \pidéxet a i =mâw. 10 Dià toûto, \àn ¡lyv, øpomn}sv a[toû tà ¡rga $a poieî, lógoiw ponhroîw fluarôn =mâw: kaì m| ˙rkoúmenow \pì toútoiw, o·te a[tòw \pidéxetai toùw ˙delfoúw, kaì toùw bouloménouw kvlúei, kaì \k têw \kklhsíaw \kbállei. 11 &Agaphté, m| mimoû tò kakón, ˙llà tò ˙gayón. Ô ˙gayopoiôn \k toû yeoû \stín: ` kakopoiôn o[x e^Qraken tòn yeón. 12 Dhmhtrí~ memartúrhtai øpò pántvn, kaì øp' a[têw têw ˙lhyeíaw: kaì =meîw dè marturoûmen, kaì oÊdate –ti = marturía =môn ˙lhy}w \stin. 13

Pollà eÂxon gráfein, ˙ll' o[ yélv dià mélanow kaì kalámou soi grácai: 14 \lpízv dè e[yévw †deîn se, kaì stóma pròw stóma lal}somen. E†r}nh soi. &Aspázontaí se o¥ fíloi. &Aspázou toùw fílouw kat' ªnoma.

1.4 1.5 1.7 1.8 1.9

˙lhyeíŸ ♦ t_ ˙lhyeíŸ e†w toùw jénouw ♦ toûto jénouw \ynôn ♦ \ynikôn ˙polambánein ♦ øpolambánein t_ ♦ ti t_

1.12 1.12 1.13 1.13 1.14

øp' ♦ øpò oÊdate ♦ oÂdaw gráfein ♦ grácai soi grácai ♦ gráfein †deîn se ♦ se †deîn

350




PUO

PUP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

IOUDA

&I

oúdaw &Ihsoû xristoû doûlow, ˙delfòw dè &IakQbou, toîw \n ye! patrì “gíasménoiw, kaì &Ihsoû xrist! tethrhménoiw, klhtoîw: 2 ¡leow ømîn kaì e†r}nh kaì ˙gáph plhyunyeíh. 3

&Agaphtoí, pâsan spoud|n poioúmenow gráfein ømîn perì têw koinêw svthríaw, ˙nágkhn ¡sxon grácai ømîn, parakalôn \pagvnízesyai t_ ßpaj paradoyeís+ toîw a^ gíoiw pístei. 4 Pareisédusan gár tinew ƒnyrvpoi, o¥ pálai progegramménoi e† w toûto tò kríma, ˙sebeîw, t|n toû yeo û =môn xárin metatiyéntew e†w ˙sélgeian, kaì tòn mónon despóthn yeón kaì kúrion =môn &Ihsoûn xristòn ˙rnoúmenoi. 5


Ûpomnêsai dè ømâw boúlomai, e†dótaw ømâw ßpaj toûto, –ti ` kúriow, laòn \k gêw A†gúptou sQsaw, tò deúteron toùw m| pisteúsantaw ˙pQlesen. 6 &Aggélouw te toùw m| thr}santaw t|n eâutôn ˙rx}n, ˙llà ˙polipóntaw tò Êdion o†kht}rion, e†w krísin megálhw =méraw desmoîw ˙ïdíoiw øpò zófon tet}rhken. 7 ^Vw Sódoma kaì Gómorra, kaì a¥ perì a[tàw póleiw, tòn –moion toútoiw trópon \kporneúsasai, kaì ˙pelyoûsai •písv sarkòw e^ téraw, prókeintai deîgma, puròw a†vníou díkhn øpéxousai. 8 Ô moívw méntoi kaì o˚toi \nupniazómenoi sárka mèn miaínousin, kurióthta dè ˙yet o û s i n , dójaw dè blasfhmoûsin. 9 Ô dè Mixa|l ` ˙rxággelow, –te t! diaból~ diakrinómenow dielégeto perì toû Mvüsévw sQmatow, o[k \t ó l m h s en krísin \penegkeîn blasfhmíaw, ˙ll' eÂpen, &Epitim}sai soi kúriow. 10 O˚toi dè –sa mèn o[k oÊdasin blasfhmoûsin: –sa dè fusikôw, qw tà ƒloga z!a, \pístantai, \n toútoiw fyeírontai. 11 O[aì a[toîw: –ti t_ `d! toû Káïn \poreúyhsan, kaì t_ plán+ toû Balaàm misyoû \jexúyhsan, kaì t_ ˙ntilogíŸ toû Kóre ˙pQlonto. 12 O˚toí e†sin \n taîw ˙gápaiw ømôn spiládew, suneuvxoúmenoi, ˙fóbvw eâutoùw 1.1 1.3 1.4 1.4 1.5

“gíasménoiw ♦ “gaphménoiw svthríaw ♦ =môn svthríaw xárin ♦ xárita yeón ♦ — ømâw ßpaj toûto –ti ` kúriow ♦

1.7 1.9 1.12

Mvsévw

ˆømâw˜ pánta –ti ˆ`˜ kúriow ßpaj toútoiw trópon ♦ trópon toútoiw ˙ll' ♦ ˙llà \n ♦ o¥ \n

351



PUP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

1.13 - 1.25

eâutôn

PUQ

IO UDA poimaínontew: nefélai ƒnudroi, øpò ˙némvn paraferómenai: déndra fyinopvriná, ƒkarpa, dìw ˙poyanónta, \krizvyénta: 13 kúmata ƒgria ya l á s s h w, \p a f r í z o n t a tàw e^ autôn a†sxúnaw: ˙stérew planêtai, o<w ` zófow toû skótouw e†w a†ôna tet}rhtai. 14 Proef}teusen dè kaì toútoiw £bdomow ˙pò &Adàm ÊnQx, légvn, &Idoú, ‘lyen kúriow \n a^gíaiw muriásin a[toû, 15 poiêsai krísin katà pántvn, kaì \légjai pántaw toùw ˙sebeîw a[tôn perì pántvn tôn ¡rgvn ˙sebeíaw a[tôn @n “sébhsan, kaì perì pántvn tôn sklhrôn @n \lálhsan kat' a[toû a^ martvloì ˙sebeîw. 16 O ˚toí e†sin goggustaí, memcímoiroi, katà tàw \piyumíaw a[tôn poreuómenoi, kaì tò stóma a[tôn laleî øpérogka, yaumázontew prósvpa & vfeleíaw xárin. 17

Û m eî w dé, ˙gaphtoí, mn}syhte tôn ]hmátvn tôn proeirhménvn øpò tôn ˙postólvn toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû: 18 –ti ¡legon ømîn, –ti \n \sxát~ xrón~ ¡sontai \mpaîktai, katà tàw e^ autôn \piyumíaw poreuómenoi tôn ˙sebeiôn. 19 O˚toí e†sin o¥ ˙podiorízontew, cuxikoí, pneûma m| ¡xontew. 20 Ûmeîw dé, ˙gaphtoí, t_ a^givtát+ ømôn pístei \poikodomoûntew eâutoúw, \n pneúmati a^gí~ proseuxómenoi, 21 ^ eautoùw \n ˙gáp+ yeoû thr}sate, prosdexómenoi tò ¡leow toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû e†w zv|n a†Qnion. 22 Kaì o¬w mèn \leeîte diakrinoménoi: 23 o¬w dè \n fób~ sœzete, \k puròw a^rpázontew, misoûntew kaì tòn ˙pò têw sarkòw \spilvménon xitôna. 24

T! dè dunamén~ fulájai a[toúw ˙ptaístouw, kaì stêsai katenQpion têw dójhw a[toû ˙mQmouw \n ˙galliásei, 25 món~ sof! ye! svtêri =môn, dója kaì megalvsúnh, krátow kaì \jousía, kaì nûn kaì e†w pántaw toùw a†ônaw. &Am}n. 1.15 1.16 1.18 1.20

1.22

1.23

pántaw toùw ˙sebeîw a[tôn ♦ pâsan cux|n \piyumíaw a[tôn ♦ \piyumíaw eâutôn –ti \n \sxát~ xrón~ ♦ ˆ–ti˜ \p' \sxátou ˆtoû˜ xrónou t_ a^givtát+ ømôn pístei \poikodomoûntew eâutoúw ♦ \poikodomoûntew eâutoùw t_ a^givtát+ ømôn pístei \leeîte diakrinoménoi ♦ \leâte diakrinoménouw

1.24 1.25 1.25 1.25

\n fób~ sœzete \k puròw a^rpázontew ♦ sœzete \k puròw a^rpázontew o¬w dè \leâte \n fób~ a[toúw ♦ ømâw sof! ♦ — dója kaì megalvsúnh ♦ dià &Ihsoû xristoû toû kuríou =môn dója megalvsúnh \jousía ♦ \jousía prò pantòw toû a†ônow

352




PUQ

PUR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

PROS RVMAIOUS

P

aûl ow, doûl ow &I hs oû xr is t oû, klhtòw ˙póstolow, ˙fvrisménow e†w e[aggélion yeoû, 2 $o proephggeílato dià tôn profhtôn a[toû \n grafaîw a^gíaiw, 3 perì toû u¥oû a[toû, toû genoménou \k spérmatow Dauìd katà sárka, 4 toû `risyéntow u¥oû yeoû \n dunámei, katà pneûma a^givsúnhw, \j ˙nastásevw nekrôn, &Ihsoû xristoû toû kuríou =môn, 5 di' o˚ \lábomen xárin kaì ˙postol|n e†w øpako|n pístevw \n pâsin toîw ¡ynesin, øpèr toû •nómatow a[toû, 6 \n o<w \stè kaì ømeîw, klhtoì &Ihsoû xristoû: 7 pâsin toîw o{sin \n ^RQm+ ˙gaphtoîw yeoû, klhtoîw a^gíoiw: xáriw ømîn kaì e†r}nh ˙pò yeoû patròw =môn kaì kuríou &Ihsoû xristoû.


8

Prôton mèn e[xaristô t! ye! mou dià &Ihsoû xristoû øpèr pántvn ømôn, –ti = pístiw ømôn kataggélletai \n –l~ t! kósm~. 9 Mártuw gár moú \stin ` yeó w, > latreúv \n t! pneúmatí mou \n t! e[aggelí~ toû u¥oû a[toû, qw ˙dialeíptvw mneían ømôn poioûmai, 10 pántote \pì tôn proseuxôn mou deómenow, eÊ pvw ædh potè e[odvy}somai \n t! yel}mati toû yeoû \lyeîn pròw ømâw. 11 &Epipoyô gàr †deîn ømâw, ®na ti metadô xárisma ømîn pneumatikón, e†w tò sthrixyênai ømâw, 12 toûto dé \s t i n , sumparaklhyênai \n ømîn dià têw \n ˙ll}loiw pístevw ømôn te kaì \moû. 13 O[ yélv dè ømâw ˙gnoeîn, ˙delfoí, –ti pollákiw proeyémhn \lyeîn pròw ømâw — kaì \kvlúyhn ƒxri toû deûro — ®na tinà karpòn sxô kaì \n ømîn, kayWw kaì \n toîw loipoîw ¡ynesin. 14 %Ellhsín te kaì barbároiw, sofoîw te kaì ˙no}toiw •feiléthw e†mí: 15 o%utvw tò kat' \mè próyumon kaì ømîn toîw \n ^RQm+ e[aggelísasyai. 16 O[ gàr \paisxúnomai tò e[aggélion toû xristoû: dúnamiw gàr yeoû \stin e†w svthrían pantì t! pisteúonti, &Ioudaí~ te prôton kaì %E l l h n i . 17 Dikaiosúnh gàr yeo û \n a[t! ˙pokalúptetai \k pístevw e†w pístin, kayWw gégraptai, Ô dè díkaiow \k pístevw z}setai. 1.1 1.8

&Ihsoû xristoû ♦ xristoû &Ihsoû øpèr ♦ perì

1.16

toû xristoû ♦ —

353



PUR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

1.18 - 1.32

PUS

PRO S RVMAIOUS 18

&Apokalúptetai gàr •rg| yeoû ˙p' o[ranoû \pì pâsan ˙sébeian kaì ˙dikían ˙nyrQpvn tôn t|n ˙l}yeian \n ˙dikíŸ katexóntvn: 19 dióti tò gnvstòn toû yeoû fanerón \stin \n a[toîw: ` gàr yeòw a[toîw \fanérvsen. 20 Tà gàr ˙órata a[toû ˙pò ktísevw kósmou toîw poi}masin nooúmena kayorâtai, %h te ˙fidiow a[toû dúnamiw kaì yeióthw, e†w tò eÂnai a[toùw ˙napolog}touw: 21 dióti gnóntew tòn yeón, o[x qw yeòn \d ó j a s a n (h e[xarísthsan, ˙ll' \mataiQyhsan \n toîw dialogismoîw a[tôn, kaì \skotísyh = ˙súnetow a[tôn kardía. 22 Fáskontew eÂnai sofoì \mvrányhsan, 23 kaì ællajan t|n dójan toû ˙fyártou yeoû \n `moiQmati e†kónow fyartoû ˙nyrQpou kaì peteinôn kaì tetrapódvn kaì e^rpetôn. 24

Diò kaì parédvken a[toùw ` yeòw \n taîw \piyumíaiw tôn kardiôn a[tôn e†w ˙kayarsían, toû ˙timázesyai tà sQmata a[tôn \n e^ autoîw: 25 o®tinew met}llajan t|n ˙l}yeian toû yeoû \n t! ceúdei, kaì \sebásyhsan kaì \látreusan t_ ktísei parà tòn ktísanta, –w \stin e[loghtòw e†w toùw a†ônaw. &Am}n. 26

Dià toûto parédvken a[toùw ` yeòw e†w páyh ˙timíaw: a® te gàr y}leiai a[tôn met}llajan t|n fusik|n xrêsin e†w t|n parà fúsin: 27 `moívw te kaì o¥ ƒrrenew, ˙féntew t|n fusik|n xrêsin têw yhleíaw, \jekaúyhsan \n t_ •réjei a[tôn e†w ˙ll}louw, ƒrsenew \n ƒrsesin t|n ˙sxhmosúnhn katergazómenoi, kaì t|n ˙ntimisyían ÷n ¡dei têw plánhw a[tôn \n eâutoîw ˙polambánontew. 28

Kaì kayWw o[k \dokímasan tòn yeòn ¡xein \n \pignQsei, parédvken a[toùw ` yeòw e†w ˙dókimon noûn, poieîn tà m| kay}konta, 29 peplhrvménouw pás+ ˙dikíŸ, porneíŸ, ponhríŸ, pleonejíŸ kakíŸ: mestoùw fyónou, fónou, ¡ridow, dólou, kakohyeí a w: ciyuristáw, 30 katalálouw, yeo s t u g eî w, øb r i s t á w, øperhfánouw, ˙lazónaw, \feuretàw kakôn, goneûsin ˙peiyeîw, 31 ˙sunétouw, ˙sunyétouw, ˙stórgouw, ˙spóndouw, ˙nele}monaw: 32 o®tinew tò dikaívma toû yeoû \pignóntew, –ti o¥ tà toiaûta prássontew ƒjioi yanátou e†sín, 1.27 ƒrrenew ♦ ƒrsenew 1.29 porneíŸ ♦ — 1.31 ˙spóndouw ♦ —

1.19 gàr yeòw ♦ yeòw gàr 1.21 e[xarísthsan ♦ h[xarísthsan 1.24 kaì ♦ — 1.24 eâutoîw ♦ a[toîw

354




PUS

PUT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

2.1 - 2.16

PRO S RVMAIOUS o[ mónon a[tà poioûsin, ˙llà kaì suneudokoûsin toîw prássousin.

2

Diò ˙napológhtow eÂ, „ ƒnyrvpe pâw ` krínvn: \n > gàr kríneiw tòn £teron, seautòn katakríneiw, tà gàr a[tà prásseiw ` krínvn. 2 OÊdamen dè –ti tò kríma toû yeoû \stin katà ˙l}yeian \pì toùw tà toiaûta prássontaw. 3 Logíz+ dè toûto, „ ƒnyrvpe ` krínvn toùw tà toiaûta prássontaw kaì poiôn a[tá, –ti sù \kfeúj+ tò kríma toû yeo û ; 4 (H toû ploút o u têw xrhstóthtow a[toû kaì têw ˙noxêw kaì têw makroyumíaw katafroneîw, ˙gnoôn –ti tò xrhstòn toû yeoû e†w metánoián se ƒgei; 5 Katà dè t|n sklhróthtá sou kaì ˙metanóhton kardían yhsaurízeiw seaut! •rg|n \n =mérŸ •rgêw kaì ˙pokalúcevw kaì dikaiokrisíaw toû yeoû, 6 $ow ˙podQsei e^kást~ katà tà ¡rga a[toû: 7 toîw mèn kay' øpomon|n ¡rgou ˙gayoû dójan kaì tim|n kaì ˙fyarsían zhtoûsin, zv|n a†Qnion: 8 toîw dè \j \riyeíaw, kaì ˙peiyoûsin mèn t_ ˙lhyeíŸ peiyoménoiw dè t_ ˙dikíŸ, yumòw kaì •rg}, 9 ylíciw kaì stenoxvría, \pì pâsan cux|n ˙nyrQpou toû katergazoménou tò kakón, &Ioudaíou te prôton kaì %Ellhnow: 10 dója dè kaì tim| kaì e†r}nh pantì t! \rgazomén~ tò ˙gayón, &I o u d a í ~ te prôton kaì %Ellhni: 11 o[ gár \stin prosvpolhcía parà t! ye!. 12 %O soi gàr ˙nómvw %hmarton, ˙nómvw kaì ˙poloûntai: kaì –soi \n nóm~ %hmarton, dià nómou kriy}sontai: 13 o[ gàr o¥ ˙kroataì toû nómou díkaioi parà t! ye!, ˙ll' o¥ poihtaì toû nómou dikaivy}sontai. 14 %O tan gàr ¡ynh tà m| nómon ¡xonta fúsei tà toû nómou poi_, o˚toi, nómon m| ¡xontew, e^ autoîw e†sin nómow: 15 o®tinew \ndeíknuntai tò ¡r g o n toû nómou graptòn \n taîw kardíaiw a[tôn, summarturoúshw a[tôn têw suneid}sevw, kaì metajù ˙ll}lvn tôn logismôn kathgoroúntvn (h kaì ˙pologouménvn, 16 \n =mérŸ –te krineî ` yeòw tà kruptà tôn ˙nyrQpvn, katà tò e[aggélión mou, dià &Ihsoû xristoû.


2.5 2.8 2.8 2.11

2.13 2.13 2.13 2.14 2.16

kaì dikaiokrisíaw ♦ dikaiokrisíaw mèn ♦ — yumòw kaì •rg} ♦ •rg| kaì yumów prosvpolhcía ♦ prosvpolhmcía

˙kroataì toû ♦ ˙kroataì t! ♦ ˆt!˜ poihtaì toû ♦ poihtaì poi_ ♦ poiôsin &Ihsoû xristoû ♦ xristoû &Ihsoû

355



PUT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

2.17 - 3.8

PUU

PRO S RVMAIOUS 17

*Ide sù &Ioudaîow \ponomáz+, kaì \panapaú+ t! nóm~, kaì kauxâsai \n ye! , 18 kaì ginQskeiw tò yél h m a , kaì dokimázeiw tà diaféronta, kathxoúmenow \k toû nómou, 19 pépoiyáw te seautòn `dhgòn eÂnai tuflôn, fôw tôn \n skótei, 20 paideut|n ˙frónvn, didáskalon nhpívn, ¡xonta t|n mórfvsin têw gnQsevw kaì têw ˙lhyeíaw \n t! nóm~: 21 ` o{n didáskvn £teron, seautòn o[ didáskeiw; Ô khrússvn m| kléptein, klépteiw; 22 Ô légvn m| moixeúein, moixeúeiw; Ô bdelussómenow tà eÊ d v l a , ¥erosuleîw; 23 $O w \n nóm~ kauxâsai, dià têw parabásevw toû nómou tòn yeòn ˙timázeiw; 24 Tò gàr ªnoma toû yeo û di' ømâw blasfhmeîtai \n toîw & ¡ynesin, kayWw gégraptai. 25 Peritom| mèn gàr vfeleî, \àn nómon práss+w: \àn dè parabáthw nómou ”w, = peritom} sou ˙krobustía gégonen. 26 &Eàn o{n = ˙krobustía tà dikaiQmata toû nómou fuláss+, o[xì = ˙krobustía a[toû e†w peritom|n logisy}setai; 27 Kaì krineî = \k fúsevw ˙krobustía, tòn nómon teloûsa, sè tòn dià grámmatow kaì peritomêw parabáthn nómou; 28 O[ gàr ` \n t! faner! &Ioudaîów \stin, o[dè = \n t! faner! \n sarkì peritom}: 29 ˙ll' ` \n t! krupt! &Ioudaîow, kaì peritom| kardíaw \n pneúmati, o[ grámmati: o˚ ` ¡painow o[k \j ˙nyrQpvn, ˙ll' \k toû yeoû.

3

nik}seiw

( tíw = vf & éleia têw Tí o{n tò perissòn toû &Ioudaíou, h 2 peritomêw; Polù katà pánta trópon: prôton mèn gàr –ti \pisteúyhsan tà lógia toû yeoû. 3 Tí gàr e† “písthsán tinew; M| = ˙pistía a[tôn t|n pístin toû yeoû katarg}sei; 4 M| génoito: ginésyv dè ` yeòw ˙lhy}w, pâw dè ƒnyrvpow ceústhw, kayWw gégraptai, %O pvw ©n dikaivy_w \n toîw lógoiw sou, kaì nik}s+w \n t! krínesyaí se. 5 E† dè = ˙dikía =môn yeoû dikaiosúnhn sunísthsin, tí \roûmen; M| ƒdikow ` yeòw ` \piférvn t|n •rg}n; — katà ƒnyrvpon légv — 6 M| génoito: \peì pôw krineî ` yeòw tòn kósmon; 7 E† gàr = ˙l}yeia toû yeoû \n t! \m! ceúsmati \perísseusen e†w t|n dójan a[toû, tí ¡ti k˙gW qw a^ martvlòw krínomai; 8 Kaì m} — kayWw blasfhmoúmeya, kaì kayQw fasín tinew =mâw légein — –ti 3.2 3.4 3.7

2.17 *Ide ♦ E† dè 2.17 t! ♦ — 2.26 o[xì ♦ o[x

gàr ♦ ˆgàr˜ nik}s+w ♦ nik}seiw gàr ♦ dè

356




PUU

PUV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

3.9 - 3.30

PRO S RVMAIOUS Poi}svmen tà kakà ®na ¡ly+ tà ˙gayá; #Vn tò kríma ¡ndikón \stin. 9

Tí o{n; Proexómeya; O[ pántvw: pro+tiasámeya gàr &Ioudaíouw te kaì %Ellhnaw pántaw øf' a^ martían eÂnai, 10 kayWw gégraptai –ti O[k ¡stin díkaiow o[dè e<w: 11 o[k ¡stin ` suniôn, o[k ¡stin ` \kzhtôn tòn yeón: 12 pántew \jéklinan, ßma “xreiQyhsan: o[k ¡stin poiôn xrhstóthta, o[k ¡stin £vw e^nów: 13 táfow ˙ne~gménow ` lárugj a[tôn, taîw glQssaiw a[tôn \dolioûsan: †òw ˙spídvn øpò tà xeílh a[tôn: 14 @n tò stóma ˙râw kaì pikríaw gémei: 15 •jeîw o¥ pódew a[tôn \kxéai a<ma: 16 súntrimma kaì talaipvría \n taîw `doîw a[tôn, 17 kaì `dòn e†r}nhw o[k ¡gnvsan: 18 o[k ¡stin fóbow yeoû ˙pénanti tôn •fyalmôn a[tôn. 19


OÊdamen dè –ti –sa ` nómow légei, toîw \n t! nóm~ laleî, ®na pân stóma frag_, kaì øpódikow génhtai pâw ` kósmow t! ye!: 20 dióti \j ¡rgvn nómou o[ dikaivy}setai pâsa sàrj \nQpion a[toû: dià gàr nómou \pígnvsiw a^martíaw. 21 Nunì dè xvrìw nómou dikaiosúnh yeoû pefanérvtai, marturouménh øpò toû nómou kaì tôn profhtôn: 22 dikaiosúnh dè yeoû dià pístevw &Ihsoû xristoû e†w pántaw kaì \pì pántaw toùw pisteúontaw: o[ gár \stin diastol}: 23 pántew gàr %hmarton kaì østeroûntai têw dójhw toû yeoû, 24 dikaioúmenoi dvreàn t_ a[toû xáriti dià têw ˙polutrQsevw têw \n xrist! &Ihsoû: 25 $ on proéyeto ` yeòw ¥last}rion, dià têw pístevw, \n t! a[toû a®mati, e†w ¡ndeijin têw dikaiosúnhw a[toû, dià t|n páresin tôn progegonótvn a^marthmátvn, 26 \n t_ ˙nox_ toû yeoû: pròw ¡ndeijin têw dikaiosúnhw a[toû \n t! nûn kair!, e†w tò eÂnai a[tòn díkaion kaì dikaioûnta tòn \k pístevw &Ihsoû. 27 Poû o{n = kaúxhsiw; &Ejekleísyh. Dià poíou nómou; Tôn ¡rgvn; O[xí, ˙llà dià nómou pístevw. 28 Logizómeya o{n pístei dikaioûsyai ƒnyrvpon, xvrìw ¡rgvn nómou. 29 (H &Ioudaívn ` yeòw mónon; O[xì dè kaì \ynôn; Naì kaì \ynôn: 30 \peíper e<w ` yeów, $ow dikaiQsei peritom|n \k pístevw, kaì ˙krobustían dià 3.12 3.12 3.12 3.22 3.25

3.26 ¡ndeijin ♦ t|n ¡ndeijin 3.28 o{n pístei dikaioûsyai ♦ gàr dikaioûsyai pístei 3.29 dè ♦ — 3.30 \peíper ♦ eÊper

“xreiQyhsan ♦ “xreQyhsan poiôn ♦ ` poiôn o[k ¡stin £vw ♦ ô[k ¡stin˜ £vw kaì \pì pántaw ♦ — têw pístevw ♦ ˆtêw˜ pístevw

357



PUV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

3.31 - 4.16

PVM

PRO S RVMAIOUS têw pístevw. 31 Nómon o{n katargoûmen dià têw pístevw; M| génoito: ˙llà nómon ¥stômen.

4

Tí o{n \roûmen &Abraàm tòn patéra =môn eørhkénai katà sárka; 2 E† gàr &Abraàm \j ¡rgvn \dikaiQyh, ¡xei kaúxhma, ˙ll' o[ pròw tòn yeón. 3 Tí gàr = graf| légei; &E p í s t eu s en dè &Abraàm t! ye! , kaì \logísyh a[t! e†w dikaiosúnhn. 4 T! dè \rgazomén~ ` misyòw o[ logízetai katà xá r i n , ˙llà katà •feílhma. 5 T! dè m| \rgazomén~, pisteúonti dè \pì tòn dikaioûnta tòn ˙sebê, logízetai = pístiw a[toû e†w dikaiosúnhn. 6 Kayáper kaì Dauìd légei tòn makarismòn toû ˙nyrQpou, > ` yeòw logízetai dikaiosúnhn xvrìw ¡rgvn, 7 Makárioi @n ˙féyhsan a¥ ˙nomíai, kaì @n \p ek a l ú f yh s a n a¥ a^ martíai. 8 Makáriow ˙n|r > o[ m| logíshtai kúriow a^martían. 9 Ô makarismòw o{n o˚tow \pì t|n peritom}n, (h kaì \pì t|n ˙krobustían; Légomen gàr –ti &Elogísyh t! &Abraàm = pístiw e†w dikaiosúnhn. 10 Pôw o{n \l o g í s yh ; &E n peritom_ ªnti, (h \n ˙krobustíŸ; O [k \n peritom_, ˙ll' \n ˙krobustíŸ: 11 kaì shmeîon ¡laben peritomêw, sfragîda têw dikaiosúnhw têw pístevw têw \n t_ ˙krob u s t í Ÿ : e† w tò eÂnai a[tòn patéra pántvn tôn pisteuóntvn di' ˙krobustíaw, e†w tò logisyênai kaì a[toîw t|n dikaiosúnhn: 12 kaì patéra peritomêw toîw o[k \k peritomêw mónon, ˙llà kaì toîw stoixoûsin toîw Êxnesin têw pístevw têw \n t_ ˙krobustíŸ toû patròw =môn &Abraám. 13 O[ gàr dià nómou = \paggelía t! &Abraàm (h t! spérmati a[toû, tò klhronómon a[tòn eÂnai toû kósmou, ˙llà dià dikaiosúnhw pístevw. 14 E† gàr o¥ \k nómou klhronómoi, kekénvtai = pístiw, kaì kat}rghtai = \paggelía: 15 ` gàr nómow •rg|n katergázetai: o˚ gàr o[k ¡stin nómow, o[dè parábasiw. 16 Dià toûto \k pístevw, ®na katà xárin, e†w tò eÂnai bebaían t|n \paggelían pantì t! spérmati, o[ t! \k toû nómou mónon, ˙llà kaì t! \k pístevw &Abraám, –w \stin pat|r pántvn =môn — 4.11

kaì a[toîw t|n ♦ ˆkaì˜ a[toîw ˆt|n˜ 4.12 pístevw têw \n t_ ˙krobustíŸ ♦ \n ˙krobustíŸ pístevw 4.13 toû ♦ — 4.15 gàr o[k ♦ dè o[k

3.31 ¥stômen ♦ ¥stánomen 4.1 &Abraàm tòn patéra =môn eørhkénai ♦ eørhkénai &Abraàm tòn propátora =môn 4.2 tòn ♦ — 4.8 > ♦ o˚ 4.9 –ti ♦ —

358




PVM

PVN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

4.17 - 5.11

PRO S RVMAIOUS 17

kayWw gégraptai –ti Patéra pollôn \ynôn téyeiká se — katén a n t i o˚ \písteusen yeo û , toû zvopoioûntow toùw nekroúw, kaì kaloûntow tà m| ªnta qw ªnta. 18 $O w par' \lpída \p' \lpídi \písteusen, e†w tò genésyai a[tòn patéra pollôn \ynôn, katà tò e†rhménon, O%utvw ¡stai tò spérma sou. 19 Kaì m| ˙syen}saw t_ pístei, o[ katenóhsen tò eâutoû sôma ædh nenekrvménon — e^katontaéthw pou øpárxvn — kaì t|n nékrvsin têw m}traw Sárraw: 20 e†w dè t|n \paggelían toû yeoû o[ diekríyh t_ ˙pistíŸ, ˙ll' \nedunamQyh t_ pístei, doùw dójan t! ye!, 21 kaì plhroforhyeìw –ti $o \p}ggeltai, dunatów \stin kaì poiêsai. 22 Diò kaì \logísyh a[t! e†w dikaiosúnhn. 23 O[k \gráfh dè di' a[tòn mónon, –ti \logísyh a[t!: 24 ˙llà kaì di' =mâw, o<w méllei logízesyai, toîw pisteúousin \pì tòn \geíranta &Ihsoûn tòn kúrion =môn \k nekrôn, 25 $ow paredóyh dià tà paraptQmata =môn, kaì “géryh dià t|n dikaívsin =môn.


5

Dikaivyéntew o{n \k pístevw, e†r}nhn ¡xomen pròw tòn yeòn dià toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû, 2 di' o˚ kaì t|n prosagvg|n \sx}kamen t_ pístei e†w t|n xárin taúthn \n " e^st}kamen, kaì kauxQmeya \p' \lpídi têw dójhw toû yeoû. 3 O[ mónon dé, ˙llà kaì kauxQmeya \n taîw ylícesin, e†dótew –ti = ylîciw øpomon|n katergázetai, 4 = dè øpomon| dokim}n, = dè dokim| \lpída: 5 = dè \lpìw o[ kataisxúnei, –ti = ˙gáph toû yeoû \kkéxutai \n taîw kardíaiw =môn dià pneúmatow a^gíou toû doyéntow =mîn. 6 *Eti gàr xristów, ªntvn =môn ˙syenôn, katà kairòn øpèr ˙sebôn ˙péyanen. 7 Móliw gàr øpèr dikaíou tiw ˙poyaneîtai: øpèr gàr toû ˙gayoû táxa tiw kaì tolmÅ ˙poyaneîn. 8 Sunísthsin dè t|n eâutoû ˙gáphn e†w =mâw ` yeów, –ti ¡ti a^martvlôn ªntvn =môn xristòw øpèr =môn ˙péyanen. 9 Poll! o{n mâllon, dikaivyéntew nûn \n t! a®mati a[toû, svyhsómeya di' a[toû ˙pò têw •rgêw. 10 E† gàr \xyroì ªntew kathllághmen t! ye! dià toû yanátou toû u¥oû a[toû, poll! mâllon katallagéntew svyhsómeya \n t_ zv_ a[toû: 11 o[ mónon dé, ˙llà kaì kauxQmenoi \n t! ye! dià toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû, di' o˚ nûn t|n katallag|n \lábomen. 4.19 o[ ♦ — 4.19 ædh ♦ ˆædh˜ 4.22 kaì ♦ ˆkaì˜

5.2 5.6

¡xvmen

t_ pístei ♦ ˆt_ pístei˜ katà ♦ ¡ti katà

359



PVN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

5.12 - 6.5

PVO

PRO S RVMAIOUS 12

Mvsévw

&Epiménvmen = &Epimenoûmen

% sper di' e^nòw ˙nyrQpou = a^martía e†w tòn Dià toûto, v kósmon e†sêlyen, kaì dià têw a^martíaw ` yánatow, kaì o%utvw e† w pántaw ˙nyrQpouw ` yánatow diêlyen , \f ' > pántew %hmarton — 13 ƒxri gàr nómou a^martía ‘n \n kósm~: a^martía dè o[k \llogeîtai, m| ªntow nómou. 14 &All' \basíleusen ` yá n a t o w ˙pò &Adàm méxr i Mvüsévw kaì \p ì toùw m| a^mart}santaw \pì t! `moiQmati têw parabásevw &Adám, –w \stin túpow toû méllontow. 15 &All' o[x qw tò paráptvma, o%utvw kaì tò xárisma. E† gàr t! toû e^ nòw paraptQmati o¥ polloì ˙péyanon, poll! mâllon = xáriw toû yeoû kaì = dvreà \n xáriti t_ toû e^nòw ˙nyrQpou &Ihsoû xristoû e†w toùw polloùw \perísseusen. 16 Kaì o[x qw di' e^nòw a^mart}santow, tò dQrhma: tò mèn gàr kríma \j e^ nòw e†w katákrima, tò dè xárisma \k pollôn paraptvmátvn e†w dikaívma. 17 E† gàr t! toû e^nòw paraptQmati ` yánatow \basíleusen dià toû e^nów, poll! mâllon o¥ t|n perisseían têw xáritow kaì têw dvreâw têw dikaiosúnhw lambánontew \n zv_ basileúsousin dià toû e^nòw &Ihsoû xristoû. 18 *Ara o{n qw di' e^nòw paraptQmatow e†w pántaw ˙nyrQpouw e†w katákrima, o%u tvw kaì di' e^nòw dikaiQmatow e†w pántaw ˙nyrQpouw e†w dikaívsin zvêw. 19 %Vsper gàr dià têw parakoêw toû e^nòw ˙nyrQpou a^martvloì katestáyhsan o¥ polloí, o%utvw kaì dià têw øpakoêw toû e^nòw díkaioi katastay}sontai o¥ polloí. 20 Nómow dè pareisêlyen, ®na pleonás+ tò paráptvma: o˚ dè \pleónasen = a^ martía, % sper \basíleusen = øpereperísseusen = xáriw: 21 ®na v a^ martía \n t! yanát~, o%utvw kaì = xáriw basileús+ dià dikaiosúnhw e†w zv|n a†Qnion, dià &Ihsoû xristoû toû kuríou =môn.

6

Tí o{n \roûmen; &Epiménomen t_ a^ martíŸ, ®na = xáriw pleonás+; 2 M| génoito. O®tinew ˙peyánomen t_ a^martíŸ, pôw ¡ti z}somen \n a[t_; 3 (H ˙gnoeîte –ti –soi \baptísyhmen e†w xristòn &Ihsoûn, e†w tòn yánaton a[toû \baptísyhmen; 4 Sunetáfhmen o{n a[t! dià toû baptísmatow e†w tòn yánaton: % sper “géryh xristòw \k nekrôn dià têw dójhw toû patrów, ®na v o%utvw kaì =meîw \n kainóthti zvêw peripat}svmen. 5 E† gàr 5.14

&All' ♦ &Allà

6.1

&Epiménomen ♦ \piménvmen

360




PVO

PVP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

6.6 - 6.23

PRO S RVMAIOUS súmfutoi gegónamen t! `moiQmati toû yanátou a[toû, ˙llà kaì têw ˙nastásevw \sómeya: 6 toûto ginQskontew, –ti ` palaiòw =môn ƒnyrvpow sunestaurQyh, ®na katarghy_ tò sôma têw a^martíaw, toû mhkéti douleúein =mâw t_ a^martíŸ: 7 ` gàr ˙poyanWn dedikaívtai ˙pò têw a^ martíaw. 8 E† dè ˙peyánomen sùn xrist!, pisteúomen –ti kaì suz}somen a[t!: 9 e†dótew –ti xristòw \geryeìw \k nekrôn o[kéti ˙poyn§skei: yá n a t o w a[toû o[kéti kurieúei. 10 $O gàr ˙péya n en , t_ a^martíŸ ˙péyanen \fápaj: $o dè z_, z_ t! ye!. 11 O%utvw kaì ømeîw logízesye eâutoùw nekroùw mèn eÂnai t_ a^martíŸ, zôntaw dè t! ye! \n xrist! &Ihsoû t! kurí~ =môn. 12

M| o{n basileuétv = a^martía \n t! ynht! ømôn sQmati, e†w tò øpakoúein a[t_ \n taîw \piyumíaiw a[toû: 13 mhdè paristánete tà mélh ømôn –pla ˙dikíaw t_ a^martíŸ: ˙llà parast}sate e^ autoùw t! ye! qw \k nekrôn zôntaw, kaì tà mélh ømôn –pla dikaiosúnhw t! ye!. 14 Âmartía gàr ømôn o[ kurieúsei: o[ gár \ste øpò nómon, ˙ll' øpò xárin. 15


Tí o{n; Âmart}somen, –ti o[k \smèn øpò nómon, ˙ll' øpò xárin; M| génoito. 16 O[k oÊdate –ti > paristánete eâutoùw doúlouw e†w øpako}n, doûloí \ste > øpakoúete, ætoi a^martíaw e†w yánaton, (h øpakoêw e†w dikaiosúnhn; 17 Xáriw dè t! ye!, –ti ‘te doûloi têw a^martíaw, øphkoúsate dè \k kardíaw e†w $on paredóyhte túpon didaxêw: 18 \leuyervyéntew dè ˙pò têw a^martíaw, \doulQyhte t_ dikaiosún+. 19 &AnyrQpinon légv dià % sper gàr parest}sate tà t|n ˙syéneian têw sarkòw ømôn: v mélh ømôn doûla t_ ˙kayarsíŸ kaì t_ ˙nomíŸ e†w t|n ˙nomían, o%utvw nûn parast}sate tà mélh ømôn doûla t_ dikaiosún+ e†w a^giasmón. 20 %O te gàr doûloi ‘te têw a^martíaw, \leúyeroi ‘te t_ dikaiosún+. 21 Tína o{n karpòn eÊxete tóte \f' o<w nûn \paisxúnesye; Tò gàr télow \keínvn yánatow. 22 Nunì dè \leuyervyéntew ˙pò têw a^martíaw, doulvyéntew dè t! ye!, ¡xete tòn karpòn ømôn e†w a^giasmón, tò dè télow zv|n a†Qnion. 23 Tà gàr •cQnia têw a^ martíaw yánatow, tò dè 6.13 qw ♦ qseì 6.14 ˙ll' ♦ ˙llà 6.15 Âmart}somen ♦ a^mart}svmen 6.15 ˙ll' ♦ ˙llà

6.11

nekroùw mèn eÂnai ♦ êÂnai˜ nekroùw mèn 6.11 t! kurí~ =môn ♦ — 6.12 a[t_ \n ♦ —

361



PVP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

7.1 - 7.17

PVQ

PRO S RVMAIOUS xárisma toû yeoû zv| a†Qniow \n xrist! &Ihsoû t! kurí~ =môn.

7

(H ˙gnoeîte, ˙delfoí — ginQskousin gàr nómon lalô — –ti ` nómow kurieúei toû ˙nyrQpou \f' –son xrónon z_; 2 ^H gàr %upandrow gun| t! zônti ˙ndrì dédetai nóm~: \àn dè ˙poyán+ ` ˙n}r, kat}rghtai ˙pò toû nómou toû ˙ndrów. 3 *Ara o{n zôntow toû ˙ndròw moixalìw xrhmatísei, \àn génhtai ˙ndrì e^tér~: \àn dè ˙poyán+ ` ˙n}r, \leuyéra \stìn ˙pò toû nómou, toû m| eÂnai a[t|n moixalída, genoménhn ˙ndrì e^tér~. 4 %Vste, ˙delfoí mou, kaì ømeîw \yanatQyhte t! nóm~ dià toû sQmatow toû xristoû, e†w tò genésyai ømâw e^tér~, t! \k nekrôn \geryénti, ®na karpofor}svmen t! ye!. 5 %O te gàr ‘men \n t_ sarkí, tà pay}mata tôn a^martiôn tà dià toû nómou \nhrgeîto \n toîw mélesin =môn e†w tò karpoforêsai t! yanát~. 6 Nunì dè kathrg}yhmen ˙pò toû nómou, ˙poyanóntew % ste douleúein =mâw \n kainóthti \n > kateixómeya , v pneúmatow, kaì o[ palaióthti grámmatow. 7

Tí o{n \roûmen; Ô nómow a^martía; M| génoito: ˙llà t|n a^martían o[k ¡gnvn, e† m| dià nómou: t}n te gàr \piyumían o[k Ædein, e† m| ` nómow ¡legen, O[k \piyum}seiw: 8 ˙form|n dè laboûsa = a^ martía dià têw \ntolêw kateirgásato \n \moì pâsan \piyumían: xvrìw gàr nómou a^martía nekrá. 9 &EgW dè ¡zvn xvrìw nómou poté: \lyoúshw dè têw \ntolêw, = a^martía ˙nézhsen, \gW dè ˙péyanon: 10 kaì eøréyh moi = \ntol| = e†w zv}n, a%uth e†w yánaton: 11 = gàr a^martía ˙form|n laboûsa dià têw \ntolêw \jhpáthsén me, kaì di' a[têw ˙pékteinen. 12 %Vste ` mèn nómow ßgiow, kaì = \ntol| a^gía kaì dikaía kaì ˙gay}. 13 Tò o{n ˙gayòn \moì gégonen yánatow; M| génoito. &Allà = a^ martía, ®na fan_ a^ martía, dià toû ˙gayoû moi katergazoménh yánaton — ®na génhtai kay' øperbol|n a^martvlòw = a^martía dià têw \ntolêw. 14 OÊdamen gàr –ti ` nómow pneumatików \stin: \gW dè sarkików e†mi, pepraménow øpò t|n a^martían. 15 $O gàr katergázomai, o[ ginQskv: o[ gàr $o yélv, toûto prássv: ˙ll' $o misô, toûto poiô. 16 E† dè $o o[ yélv, toûto poiô, súmfhmi t! nóm~ –ti kalów. 17 Nunì dè 7.13

gégonen ♦ \géneto

7.14

sarkików ♦ sárkinów

362




PVQ

PVR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

7.18 - 8.10

PRO S RVMAIOUS o[kéti \gW katergázomai a[tó, ˙ll' = o†koûsa \n \moì a^martía. 18 OÂda gàr –ti o[k o†keî \n \moí, toût' ¡stin \n t_ sarkí mou, ˙gayón: tò gàr yél ei n parákeitaí moi, tò dè katergázesyai tò kalòn o[x eørískv. 19 O[ gàr $o yélv, poiô ˙gayón: ˙ll' $o o[ yélv kakón, toûto prássv. 20 E† dè $o o[ yélv \gQ, toûto poiô, o[kéti \gW katergázomai a[tó, ˙ll' = o†koûsa \n \moì a^ martía. 21 Eørískv ƒra tòn nómon t! yélonti \moì poieîn tò kalón, –ti \moì tò kakòn parákeitai. 22 Sun}domai gàr t! nóm~ toû yeoû katà tòn ¡sv ƒnyrvpon: 23 blépv dè £teron nómon \n toîw mélesín mou ˙nt i s t r a t eu ó m en o n t! nóm~ toû noów mou, kaì a†xmalvtízontá me t! nóm~ têw a^ martíaw t! ªnti \n toîw mélesín mou. 24 Talaípvrow \gW ƒnyrvpow: tíw me ]úsetai \k toû sQmatow toû yanátou toútou; 25 E[xaristô t! ye! dià &Ihsoû xristoû toû kuríou =môn. *Ara o{n a[tòw \gW t! mèn no› douleúv nóm~ yeoû, t_ dè sarkì nóm~ a^martíaw.

me \n t!

8


O[dèn ƒra nûn katákrima toîw \n xrist! &Ihsoû, m| katà sárka peripatoûsin, ˙llà katà pneûma. 2 Ô gàr nómow toû pneúmatow têw zvêw \n xrist! &Ihsoû “leuyérvsén me ˙pò toû nómou têw a^martíaw kaì toû yanátou. 3 Tò gàr ˙dúnaton toû nómou, \n > “syénei dià têw sarków, ` yeòw tòn eâutoû u¥òn pémcaw \n `moiQmati sarkòw a^ martíaw kaì perì a^ martíaw katékrinen t|n a^martían \n t_ sarkí: 4 ®na tò dikaívma toû nómou plhrvy_ \n =mîn, toîw m| katà sárka peripatoûsin, ˙llà katà pneûma. 5 O¥ gàr katà sárka ªntew tà têw sarkòw fronoûsin: o¥ dè katà pneûma tà toû pneúmatow. 6 Tò gàr frónhma têw sarkòw yánatow: tò dè frónhma toû pneúmatow zv| kaì e†r}nh: 7 dióti tò frónhma têw sarkòw ¡xyra e†w yeón, t! gàr nóm~ toû yeoû o[x øpotássetai, o[dè gàr dúnatai: 8 o¥ dè \n sarkì ªntew ye! ˙résai o[ dúnantai. 9 Ûmeîw dè o[k \stè \n sarkí, ˙ll' \n pneúmati, eÊper pneûma yeoû o†keî \n ømîn. E† dé tiw pneûma xristoû o[k ¡xei, o˚tow o[k ¡stin a[toû. 10 E† dè xristòw \n ømîn, tò mèn sôma nekròn dià a^ martían, tò dè

7.17 7.18 7.19 7.20 7.20 7.23

7.25 E[xaristô ♦ Xáriw dè 8.1 m| katà sárka peripatoûsin ˙llà katà pneûma ♦ — 8.2 me ♦ se 8.9 ˙ll' ♦ ˙llà

˙ll' ♦ ˙llà o[x eørískv ♦ o· ˙ll' ♦ ˙llà \gQ toûto ♦ ˆ\gW˜ toûto ˙ll' ♦ ˙llà me t! ♦ me \n t!

363



PVR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

8.11 - 8.27

PVS

PRO S RVMAIOUS pneûma zv| dià dikaiosúnhn. 11 E† dè tò pneûma toû \geírantow &Ihsoûn \k nekrôn o†keî \n ømîn, ` \geíraw tòn xristòn \k nekrôn zvopoi}sei kaì tà ynhtà sQmata ømôn, dià tò \noikoûn a[toû pneûma \n ømîn. 12

*Ara o{n, ˙delfoí, •feilétai \smén, o[ t_ sarkí, toû katà sárka z_n: 13 e† gàr katà sárka zête, mél l et e ˙po yn § s k ei n : e† dè pneúmati tàw prájeiw toû sQmatow yanatoûte, z}sesye. 14 %O soi gàr pneúmati yeoû ƒgontai, o˚toí e†sin u¥oì yeoû. 15 O[ gàr \lábete pneûma douleíaw pálin e†w fóbon, ˙ll' \lábete pneûma u¥oyes í a w, \n > krázomen, &Abba, ` pat}r. 16 A[tò tò pneûma summartureî t! pneúmati =môn, –ti \smèn tékna yeoû: 17 e† dè tékna, kaì klhronómoi: klhronómoi mèn yeoû, sugklhronómoi dè xristoû: eÊper sumpásxomen, ®na kaì sundojasyômen. 18

Logízomai gàr –ti o[k ƒjia tà pay}mata toû nûn kairoû pròw t|n méllousan dójan ˙pokalufyênai e†w =mâw. 19 ^H gàr ˙pokaradokía têw ktísevw t|n ˙pokálucin tôn u¥ôn toû yeoû ˙pekdéxetai. 20 T_ gàr mataióthti = ktísiw øpetágh, o[x e^koûsa, ˙llà dià tòn øpotájanta, \p' e^lpídi: 21 –ti kaì a[t| = ktísiw \leuyervy}setai ˙pò têw douleíaw têw fyorâw e†w t|n \leuyerían têw dójhw tôn téknvn toû yeoû. 22 OÊdamen gàr –ti pâsa = ktísiw sustenázei kaì sunvdínei ƒxri toû nûn. 23 O[ mónon dé, ˙llà kaì a[toì t|n ˙parx|n toû pneúmatow ¡xontew, kaì =meîw a[toì \n e^ autoîw stenázomen, u¥oyes í a n ˙pekdexómenoi, t|n ˙polútrvsin toû sQmatow =môn. 24 T_ gàr \lpídi \sQyhmen: \lpìw dè blepoménh o[k ¡stin \lpíw: $o gàr blépei tiw, tí kaì \lpízei; 25 E† dè $o o[ blépomen \lpízomen, di' øpomonêw ˙pekdexómeya. 26

^Vsaútvw dè kaì tò pneûma sunantilambánetai taîw ˙syeneíaiw =môn: tò gàr tí proseujómeya kayò deî, o[k oÊdamen, ˙ll' a[tò tò pneûma øperentugxánei øpèr =môn stenagmoîw ˙lal}toiw: 27 ` dè \reunôn tàw kardíaw oÂden tí tò 8.23 8.24 8.26 8.26 8.26 8.26 8.27

8.11 &Ihsoûn ♦ tòn &Ihsoûn 8.11 tòn ♦ — 8.11 tò \noikoûn a[toû pneûma ♦ toû \noikoûntow a[toû pneúmatow 8.14 e†sin u¥oì yeoû ♦ u¥oì yeoû e†sin 8.15 ˙ll' ♦ ˙llà 8.20 \p' ♦ \f'

kaì =meîw ♦ =meîw kaì tí kaì ♦ — taîw ˙syeneíaiw ♦ t_ ˙syeneíŸ proseujómeya ♦ proseujQmeya ˙ll' ♦ ˙llà øpèr =môn ♦ — \reunôn ♦ \raunôn

364




PVS

PVT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

8.28 - 9.6

PRO S RVMAIOUS frónhma toû pneúmatow, –ti katà yeòn \ntugxánei øpèr a^gívn. 28 OÊdamen dè –ti toîw ˙gapôsin tòn yeòn pánta sunergeî e†w ˙gayón, toîw katà próyes i n klhtoîw o{sin. 29 %O ti o¬w proégnv, kaì proQrisen summórfouw têw e†kónow toû u¥oû a[toû, e†w tò eÂnai a[tòn prvtótokon \n polloîw ˙delfoîw: 30 o¬w dè proQrisen, toútouw kaì \kálesen: kaì o¬w \kálesen, toútouw kaì \dikaívsen: o¬w dè \dikaívsen, toútouw kaì \dójasen. 31

Tí o{n \roûmen pròw taûta; E† ` yeòw øpèr =môn, tíw kay' =môn; 32 %O w ge toû †díou u¥oû o[k \feísato, ˙ll' øpèr =môn pántvn parédvken a[tón, pôw o[xì kaì sùn a[t! tà pánta =mîn xarísetai; 33 Tíw \gkalései katà \klektôn yeoû; Yeòw ` dikaiôn: 34 tíw ` katakrínvn; Xristòw ` ˙poyanQn, mâllon dè kaí \geryeíw, $ow kaì ¡stin \n dejiÅ toû yeoû, $ow kaì \ntugxánei øpèr =môn. 35 Tíw =mâw xvrísei ˙pò têw ˙gáphw toû xristoû; Ylîciw, (h stenoxvría, (h divgmów, (h limów, (h gumnóthw, (h kíndunow, (h máxaira; 36 KayWw gégraptai –ti %Enekén sou yanatoúmeya –lhn t|n =méran: \logísyhmen qw próbata sfagêw. 37 &A l l ' \n toútoiw pâsin øpernikômen dià toû ˙gap}santow =mâw. 38 Pépeismai gàr –ti o·te yánatow o·te zv| o·te ƒggeloi o·te ˙rxaì o·te dunámeiw o·te \nestôta o·te méllonta 39 o·te %ucvma o·te báyow o·te tiw ktísiw e^téra dun}setai =mâw xvrísai ˙pò têw ˙gáphw toû yeoû têw \n xrist! &Ihsoû t! kurí~ =môn.

9


&Al}yeian légv \n xrist!, o[ ceúdomai, summarturoúshw moi têw suneid}seQw mou \n pneúmati a^gí~, 2 –ti lúph moi \s t ì n megálh, kaì ˙diáleiptow •dúnh t_ kardíŸ mou. 3 E[xómhn gàr a[tòw \gW ˙náyema eÂnai ˙pò toû xristoû øpèr tôn ˙delfôn mou, tôn suggenôn mou katà sárka: 4 o®tinéw e†sin &Israhlîtai, @n = u¥oyesía kaì = dója kaì a¥ diayêkai kaì = nomoyesía kaì = latreía kaì a¥ \paggelíai, 5 @n o¥ patérew, kaì \j @n ` xristòw tò katà sárka, ` çn \pì pántvn, yeòw e[loghtòw e†w toùw a†ônaw. &Am}n. 6 O[x o ` ˙delfów sou proskóptei (h skandalízetai (h ˙syeneî. 22 Sù pístin ¡xeiw; 14.12 14.12 14.14 14.15 14.18 14.21 14.22


14.4

dunatòw gár \stin ` yeòw ♦ dunateî gàr ` kúriow 14.5 mèn ♦ mèn ˆgàr˜ 14.6 kaì ` m| fronôn t|n =méran kurí~ o[ froneî ♦ — 14.9 kaì ˙péyanen kaì ˙nésth ♦ ˙péyanen 14.10 xristoû ♦ yeoû

o{n ♦ ô{n˜ t! ye! ♦ ˆt! ye!˜ a[toû ♦ eâutoû dè ♦ gàr toútoiw ♦ toút~ (h skandalízetai (h ˙syeneî ♦ — ¡xeiw ♦ ˆ÷n˜ ¡xeiw

373



QMR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

14.23 - 15.13

QMS

PRO S RVMAIOUS

katà seautòn ¡xe \nQpion toû yeoû. Makáriow ` m| krínvn e^ autòn \n > dokimázei. 23 Ô dè diakrinómenow, \àn fág+, katakékritai, –ti o[k \k pístevw: pân dè $o o[k \k pístevw, a^martía \stín. 24

T! dè dunamén~ ømâw sthríjai katà tò e[aggélión mou kaì tò k}rugma &Ihsoû xristoû, katà ˙pokálucin musthríou xrónoiw a†vníoiw sesighménou, 25 fanervyéntow dè nûn, diá te grafôn profhtikôn, kat' \pitag|n toû a†vníou yeoû, e†w øpako|n pístevw e†w pánta tà ¡ynh gnvrisyéntow, 26 món~ sof! ye!, dià &Ihsoû xristoû, > = dója e†w toùw a†ônaw. &Am}n.

15

=mâw

&O feílomen dè =meîw o¥ dunatoì tà ˙syen}mata tôn ˙dunátvn bastázein, kaì m| eâutoîw ˙réskein. 2 %Ekastow =môn t! plhsíon ˙reskétv e†w tò ˙gayòn pròw o†kodom}n. 3 Kaì gàr ` xristòw o[x e^ aut! æresen, ˙llá, kayWw gégraptai, O¥ •neidismoì tôn •neidizóntvn se \pépeson \p' \mé. 4 %O sa gàr proegráfh, e†w t|n =metéran didaskalían proegráfh, ®na dià têw øpomonêw kaì dià têw parakl}sevw tôn grafôn t|n \lpída ¡xvmen. 5 Ô dè yeòw têw øpomonêw kaì têw parakl}sevw dœh ømîn tò a[tò froneîn \n ˙ll}loiw katà xristòn &Ihsoûn: 6 ®na `moyumadòn \n e^nì stómati dojázhte tòn yeòn kaì patéra toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû. 7 Diò proslambánesye ˙ll}louw, kayWw kaì ` xristòw proselábeto ømâw, e†w dójan yeoû. 8 Légv dé, xristòn &Ihsoûn diákonon gegenêsyai peritomêw øpèr ˙lhyeíaw yeoû, e†w tò bebaiôsai tàw \paggelíaw tôn patérvn: 9 tà dè ¡ynh øpèr \léouw dojásai tòn yeón, kayWw gégraptai, Dià toûto \jomolog}somaí soi \n ¡yn es i n , kaì t! •nómatí sou calô. 10 Kaì pálin légei, E[frányhte, ¡ynh, metà toû laoû a[toû. 11 Kaì pálin, A†neîte tòn kúrion pánta tà ¡ynh, kaì \painésate a[tòn pántew o¥ laoí. 12 Kaì pálin &Hsafiaw légei, *Estai = ]íza toû &Iessaí, kaì ` ˙nistámenow ƒrxein \ynôn: \p' a[t! ¡ynh \lpioûsin. 13 Ô dè yeòw têw \lpídow plhrQsai ømâw páshw xarâw kaì 14.24 14.25 14.26 15.3 15.4

— — — \pépeson ♦ \pépesan proegráfh ®na ♦ \gráfh ®na

15.7 yeoû ♦ toû yeoû 15.8 dé xristòn &Ihsoûn ♦ gàr xristòn 15.11 tòn kúrion pánta tà ¡ynh ♦ pánta tà ¡ynh tòn kúrion 15.11 \painésate ♦ \painesátvsan

374




QMS

QMT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

15.14 - 15.28

PRO S RVMAIOUS

e†r}nhw \n t! pisteúein, e†w tò perisseúein ømâw \n t_ \lpídi, \n dunámei pneúmatow a^gíou. 14

Pépeismai dé, ˙delfoí mou, kaì a[tòw \gW perì ømôn, –ti kaì a[toì mestoí \ste ˙gayvsúnhw, peplhrvménoi páshw gnQsevw, dunámenoi kaì ƒllouw nouyeteîn. 15 Tolmhróteron dè ¡graca ømîn, ˙delfoí, ˙pò mérouw, qw \panamimn}skvn ømâw, dià t|n xárin t|n doyeîsán moi øpò toû yeoû, 16 e†w tò eÂnaí me leitourgòn &Ihsoû xristoû e†w tà ¡ynh, ¥erourgoûnta tò e[aggélion toû yeoû, ®na génhtai = prosforà tôn \ynôn e[prósdektow, =giasménh \n pneúmati a^ gí~. 17 *Exv o{n kaúxhsin \n xrist! &Ihsoû tà pròw tòn yeó n . 18 O [ gàr tolm}sv laleîn ti @n o[ kateirgásato xristòw di' \moû, e†w øpako|n \ynôn, lóg~ kaì ¡rg~, 19 \n dunámei shmeívn kaì % ste me ˙pò terátvn, \n dunámei pneúmatow yeo û : v Îerousal|m kaì kúkl~ méxri toû &Illurikoû peplhrvkénai tò e[ a g g él i o n toû xristoû: 20 o%u tvw dè filotimoúmenon & e[aggelízesyai, o[x –pou vnomásyh xristów, ®na m| \p' ˙llótrion yemélion o†kodomô: 21 ˙llá, kayWw gégraptai, O<w o[k ˙nhggélh perì a[toû, ªcontai: kaì o$i o[k ˙khkóasin sun}sousin. 22

Diò kaì \nekoptómhn tà pollà toû \lyeîn pròw ømâw: nunì dè mhkéti tópon ¡xv n \n toîw klímasin toútoiw, \pipoyían dè ¡xvn toû \lyeîn pròw ømâw ˙pò pollôn \tôn, 24 qw \àn poreúvmai e†w t|n Spanían, \leúsomai pròw ømâw: \lpízv gàr diaporeuómenow yeásasyai ømâw, kaì øf' ømôn propemfyênai \keî, \àn ømôn prôton ˙pò mérouw \mplhsyô. 25 Nunì dè poreúomai e†w Îerousal}m, diakonôn toîw a^gíoiw. 26 E[dókhsan gàr Makedonía kaì &Axafia koinvnían tinà poi}sasyai e†w toùw ptvxoùw tôn a^gívn tôn \n Îerousal}m. 27 E[dókhsan gár, kaì •feilétai a[tôn e†sin. E† gàr toîw pneumatikoîw a[tôn \koinQnhsan tà ¡ynh, •feílousin kaì \n toîw sarkikoîw leitourgêsai a[toîw. 28 Toûto o{n \pitelésaw, kaì sfragisámenow a[toîw tòn karpòn toûton, ˙peleúsomai


23

15.14 15.14 15.15 15.16 15.17

15.18 15.19 15.24 15.24 15.27

gnQsevw ♦ ˆtêw˜ gnQsevw ƒllouw ♦ ˙ll}louw ˙delfoí ♦ — &Ihsoû xristoû ♦ xristoû &Ihsoû kaúxhsin ♦ ˆt|n˜ kaúxhsin

laleîn ti ♦ ti laleîn yeoû ♦ ˆyeoû˜ \àn poreúvmai ♦ ©n poreúvmai \leúsomai pròw ømâw ♦ — a[tôn e†sin ♦ e†sìn a[tôn

375



QMT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

15.29 - 16.12

QMU

PRO S RVMAIOUS

di' ømôn e†w t|n Spanían. 29 OÂda dè –ti \rxómenow pròw ømâw \n plhrQmati e[logíaw toû e[aggelíou toû xristoû \leúsomai. 30

Parakalô dè ømâw, ˙delfoí, dià toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû, kaì dià têw ˙gáphw toû pneúmatow, sunagvnísasyaí moi \n taîw proseuxaîw øpèr \moû pròw tòn yeón: 31 ®na ]usyô ˙pò tôn ˙peiyoúntvn \n t_ &IoudaíŸ, kaì ®na = diakonía mou = e†w Îerousal|m e[prósdektow génhtai toîw a^gíoiw: 32 ®na \n xa r Å ¡l yv pròw ømâw dià yel } m a t o w yeo û , kaì sunanapaúsvmai ømîn. 33 Ô dè yeòw têw e†r}nhw metà pántvn ømôn. &Am}n.

16

Sunísthmi dè ømîn Foíbhn t|n ˙delf|n =môn, o{san diákonon têw \kklhsíaw têw \n Kegxreaîw: 2 ®na a[t|n prosdéjhsye \n kurí~ ˙jívw tôn a^gívn, kaì parastête a[t_ \n > ©n ømôn xr§z+ prágmati: kaì gàr a[t| prostátiw pollôn \gen}yh, kaì a[toû \moû.

Prískillan

3

&Aspásasye Prískan kaì &Akúlan toùw sunergoúw mou \n xrist! &Ihsoû, 4 o®tinew øpèr têw cuxêw mou tòn e^ autôn tráxhlon øpéyhkan, o<w o[k \gW mónow e[xaristô, ˙llà kaì pâsai a¥ \kklhsíai tôn \ynôn: 5 kaì t|n kat' oÂkon a[tôn \kklhsían. &Aspásasye &Epaíneton tòn ˙gaphtón mou, –w \stin ˙parx| têw &Axafiaw e†w xristón. 6 &Aspásasye Mariám, %htiw pollà \kopíasen e†w =mâw. 7 &Aspásasye &Andrónikon kaì &Iounían toùw suggeneîw mou kaì sunaixmalQtouw mou, o®tinéw e†sin \píshmoi \n toîw ˙postóloiw, o$i kaì prò \moû gegónasin \n xrist!. 8 &Aspásasye &Amplían tòn ˙gaphtón mou \n kurí~. 9 &Aspásasye O[rbanòn tòn sunergòn =môn \n xrist!, kaì Stáxun tòn ˙gaphtón mou. 10 &A s p á s a s y e &A p e l l ê n tòn dókimon \n xrist!. &Aspásasye toùw \k tôn &Aristoboúlou. 11 &Aspásasye ^Hr~dívna tòn suggenê mou. &Aspásasye toùw \k tôn Narkíssou, toùw ªntaw \n kurí~. 12 &A s p á s a s y e t|n ♦ — toû e[aggelíou toû ♦ — ˙delfoí ♦ ˆ˙delfoí˜ ®na = ♦ = génhtai toîw a^gíoiw ♦ toîw a^gíoiw génhtai 15.32 ¡lyv ♦ \lyWn 15.32 kaì ♦ —

16.1 16.2 16.5 16.6 16.6 16.7 16.8

15.28 15.29 15.30 15.31 15.31

diákonon ♦ ˆkaì˜ diákonon a[toû \moû ♦ \moû a[toû &Axafiaw ♦ &Asíaw Mariám ♦ Marían =mâw ♦ ømâw gegónasin ♦ gégonan &Amplían ♦ &Ampliâton

376




QMU

QMV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

16.13 - 16.24

PRO S RVMAIOUS

Trúfainan kaì Trufôsan tàw kopiQsaw \n kurí~. &Aspásasye Persída t|n ˙gapht}n, %htiw pollà \kopíasen \n kurí~. 13 &Aspásasye ^Roûfon tòn \klektòn \n kurí~, kaì t|n mhtéra a[toû kaì \moû. 14 &Aspásasye &Asúgkriton, Flégonta, Êrmân, Patróban, Êrmên, kaì toùw sùn a[toîw ˙delfoúw. 15 &A s p á s a s y e Filólogon kaì &Ioulían, Nhréa kaì t|n ˙delf|n a[toû, kaì &Olumpân, kaì toùw sùn a[toîw pántaw a^ gíouw. 16 &A s p á s a s y e ˙ll}louw \n fil}mati a^ gí~. &Aspázontai ømâw a¥ \kklhsíai toû xristoû. 17

Parakalô dè ømâw, ˙delfoí, skopeîn toùw tàw dixostasíaw kaì tà skándala, parà t|n didax|n ÷n ømeîw \máyete, poioûntaw: kaì \kklínate ˙p' a[tôn. 18 O¥ gàr toioûtoi t! kurí~ =môn &Ihsoû xrist! o[ douleúousin, ˙llà t_ e^ autôn koilíŸ: kaì dià têw xrhstologíaw kaì e[logíaw \japatôsin tàw kardíaw tôn ˙kákvn. 19 ^H gàr ømôn øpako| e†w pántaw ˙fíketo. Xaírv o{n tò \f' ømîn: yélv dè ømâw sofoùw mèn eÂnai e†w tò ˙gayón, ˙keraíouw dè e†w tò kakón. 20 Ô dè yeòw têw e†r}nhw suntrícei tòn Satanân øpò toùw pódaw ømôn \n táxei. ^H xáriw toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû mey' ømôn. 21


&Aspázontai ømâw Timóyeow ` sunergów mou, kaì Loúkiow kaì &Iásvn kaì Svsípatrow o¥ suggeneîw mou. 22 &Aspázomai ømâw \gW Tértiow, ` grácaw t|n \pistol}n, \n kurí~. 23 &Aspázetai ømâw Gáïow ` jénow mou kaì têw \kklhsíaw –lhw. &Aspázetai ømâw *Erastow ` o†konómow têw pólevw, kaì Koúartow ` ˙delfów. 24 ^H xáriw toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû metà pántvn ømôn. &Am}n.

mèn ♦ — xristoû ♦ — &Aspázontai ♦ &Aspázetai têw \kklhsíaw –lhw ♦ –lhw têw \kklhsíaw 16.23 ˙delfów ♦ ˙delfów + 14.24-26 16.24 — 16.19 16.20 16.21 16.23

16.14 Êrmân Patróban Êrmên ♦ Êrmên Patrobân Êrmân 16.16 toû ♦ pâsai toû 16.17 \kklínate ♦ \kklínete 16.18 &Ihsoû ♦ — 16.19 Xaírv o{n tò \f' ømîn yélv ♦ \f' ømîn o{n xaírv yélv

377



QMV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

QNM

PROS KORINYIOUS A

P

aûlow klhtòw ˙póstolow &Ihsoû xristoû dià yel}matow yeoû, kaì Svsyénhw ` ˙delfów, 2 t_ \kklhsíŸ toû yeoû t_ o·s+ \n Koríny~, =giasménoiw \n xrist! &Ihsoû, klhtoîw a^gíoiw, sùn pâsin toîw \pikalouménoiw tò ªnoma toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû \n pantì tóp~, a[tôn te kaì =môn: 3 xáriw ømîn kaì e†r}nh ˙pò yeoû patròw =môn kaì kuríou &Ihsoû xristoû. 4

E[xaristô t! ye! mou pántote perì ømôn, \pì t_ xáriti toû yeoû t_ doyeís+ ømîn \n xrist! &Ihsoû: 5 –ti \n pantì \p l o u t í s y h t e \n a[t!, \n pantì lóg~ kaì pás+ gnQsei, 6 % ste kayWw tò martúrion toû xristoû \bebaiQyh \n ømîn: 7 v ømâw m| østereîsyai \n mhdenì xarísmati, ˙pekdexoménouw t|n ˙pokálucin toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû, 8 $ow kaì bebaiQsei ømâw £vw télouw, ˙negkl}touw \n t_ =mérŸ toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû. 9 Pistòw ` yeów, di' o˚ \kl}yhte e†w koinvnían toû u¥oû a[toû &Ihsoû xristoû toû kuríou =môn. 10

Parakalô dè ømâw, ˙delfoí, dià toû •nómatow toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû, ®na tò a[tò léghte pántew, kaì m| ” \n ømîn sxísmata, ‘te dè kathrtisménoi \n t! a[t! no› kaì \n t_ a[t_ gnQm+. 11 &EdhlQyh gár moi perì ømôn, ˙delfoí mou, øpò tôn Xlóhw, –ti ¡ridew \n ømîn e†sin. 12 Légv dè toûto, –ti £kastow ømôn légei, &EgW mén e†mi Paúlou, &EgW dè &ApollQ, &EgW dè Khfâ, &EgW dè xristoû. 13 Meméristai ` xristów; M| Paûlow \staurQyh øpèr ømôn, (h e†w tò ªnoma Paúlou \baptísyhte; 14 E[xaristô t! ye! –ti o[déna ømôn \báptisa, e† m| Kríspon kaì Gáïon: 15 ®na m} tiw eÊp+ –ti e†w tò \mòn ªnoma \báptisa. 16 &Ebáptisa dè kaì tòn Stefanâ oÂkon: loipòn o[k oÂda eÊ tina ƒllon \báptisa. 17 O[ gàr ˙pésteilén me xristòw baptízein, ˙ll' e[aggelízesyai: o[k \n sofíŸ lógou, ®na m| kenvy_ ` stauròw toû xristoû. 1.1 1.2 1.8

&Ihsoû xristoû ♦ xristoû &Ihsoû te ♦ — xristoû ♦ ˆxristoû˜

1.14 t! ye! ♦ ˆt! ye!˜ 1.15 \báptisa ♦ \baptísyhte 1.17 ˙ll' ♦ ˙llà

378




QNM

QNN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

1.18 - 2.4

PRO S KO RINYIO US A 18

Ô lógow gàr ` toû stauroû toîw mèn ˙polluménoiw mvría \s t í n , toîw dè s~zoménoiw =mîn dúnamiw yeo û \s t i n . 19 Gégraptai gár, &Apolô t|n sofían tôn sofôn, kaì t|n súnesin tôn sunetôn ˙yet } s v . 20 Poû sofów; Poû grammateúw; Poû suzhtht|w toû a†ônow toútou; O [xì \mWranen ` yeòw t|n sofían toû kósmou toútou; 21 &Epeid| gàr \n t_ sofíŸ toû yeoû o[k ¡gnv ` kósmow dià têw sofíaw tòn yeón, e[dókhsen ` yeòw dià têw mvríaw toû khrúgmatow sôsai toùw pisteúontaw. 22 &Epeid| kaì &Ioudaîoi shmeîon a†toûsin, kaì %Ellhnew sofían zhtoûsin: 23 =meîw dè khrússomen xristòn \staurvménon, &Ioudaíoiw mèn skándalon, %Ellhsin dè mvrían: 24 a[toîw dè toîw klhtoîw, &Ioudaíoiw te kaì %Ellhsin, xristòn yeoû dúnamin kaì yeoû sofían. 25 %O ti tò mvròn toû yeo û sofQteron tôn ˙nyrQpvn \stín, kaì tò ˙syenèw toû yeoû †sxuróteron tôn ˙nyrQpvn \stín. 26

Blépete gàr t|n klêsin ømôn, ˙delfoí, –ti o[ polloì sofoì katà sárka, o[ polloì dunatoí, o[ polloì e[geneîw: 27 ˙llà tà mvrà toû kósmou \jeléjato ` yeów, ®na toùw sofoùw kataisxún+: kaì tà ˙syenê toû kósmou \jeléjato ` yeów, ®na kataisxún+ tà †sxurá: 28 kaì tà ˙genê toû kósmou kaì tà \jouyenhména \jeléjato ` yeów, kaì tà m| ªnta, ®na tà ªnta katarg}s+: 29 –pvw m| kaux}shtai pâsa sàrj \nQpion toû yeoû. 30 &Ej a[toû dè ømeîw \ste \n xrist! &Ihsoû, $ow \gen}yh =mîn sofía ˙pò yeo û , dikaiosúnh te kaì a^ giasmów, kaì ˙polútrvsiw: 31 ®na, kayWw gégraptai, Ô kauxQmenow, \n kurí~ kauxásyv.

2


K˙gW \lyWn pròw ømâw, ˙delfoí, ‘lyon o[ kay' øperox|n lógou (h sofíaw kataggéllvn ømîn tò martúrion toû yeoû. 2 O[ gàr ¡krina toû e†dénai ti \n ømîn, e† m| &Ihsoûn xristón, kaì toûton \staurvménon. 3 Kaì \gW \n ˙syeneíŸ kaì \n fób~ kaì \n tróm~ poll! \genómhn pròw ømâw. 4 Kaì ` lógow mou kaì tò k}rugmá mou o[k \n peiyoîw ˙nyrvpínhw sofíaw lógoiw, ˙ll' 1.28 1.30 2.1 2.2 2.3 2.4

1.20 kósmou toútou ♦ kósmou 1.22 shmeîon ♦ shmeîa 1.23 %Ellhsin ♦ ¡ynesin 1.25 †sxuróteron tôn ˙nyrQpvn \stín ♦ †sxuróteron tôn ˙nyrQpvn 1.27 toùw sofoùw kataisxún+ ♦ kataisxún+ toùw sofoúw

kaì tà m| ♦ tà m| =mîn sofía ♦ sofía =mîn martúrion ♦ must}rion toû e†dénai ti ♦ ti e†dénai Kaì \gW ♦ k˙gW peiyoîw ˙nyrvpínhw sofíaw lógoiw ♦ peiyoîˆw˜ sofíaw ˆlógoiw˜

379



QNN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

2.5 - 3.4

QNO

PRO S KO RINYIO US A \n ˙podeíjei pneúmatow kaì dunámevw: 5 ®na = pístiw ømôn m| ” \n sofíŸ ˙nyrQpvn, ˙ll' \n dunámei yeoû. 6

Sofían dè laloûmen \n toîw teleíoiw: sofían dè o[ toû a†ônow toútou, o[dè tôn ˙rxóntvn toû a†ônow toútou, tôn katargouménvn: 7 ˙llà laloûmen sofían yeoû \n musthrí~, t|n ˙pokekrumménhn, ÷n proQrisen ` yeòw prò tôn a†Qnvn e†w dójan =môn: 8 ÷n o[deìw tôn ˙rxóntvn toû a†ônow toútou ¡g n v k en : e† gàr ¡gnvsan, o[k ©n tòn kúrion têw dójhw \staúrvsan: 9 ˙llà kayWw gégraptai, $A •fyalmòw o[k eÂden, kaì o{w o[k ækousen, kaì \pì kardían ˙nyrQpou o[k ˙nébh, $a =toímasen ` yeòw toîw ˙gapôsin a[tón. 10 ^Hmîn dè ` yeòw ˙pekálucen dià toû pneúmatow a[toû: tò gàr pneûma pánta \reunÅ, kaì tà báyh toû yeoû. 11 Tíw gàr oÂden ˙nyrQpvn tà toû ˙nyrQpou, e† m| tò pneûma toû ˙nyrQpou tò \n a[t!; O%utvw kaì tà toû yeoû o[deìw oÂden, e† m| tò pneûma toû yeoû. 12 ^Hmeîw dè o[ tò pneûma toû kósmou \lábomen, ˙llà tò pneûma tò \k toû yeo û , ®na e†dômen tà øpò toû yeo û xa r i s y é n t a =mîn. 13 $A kaì laloûmen, o[k \n didaktoîw ˙nyrvpínhw sofíaw lógoiw, ˙ll' \n didaktoîw pneúmatow a^gíou, pneumatikoîw pneumatikà sugkrínontew. 14 Cuxikòw dè ƒnyrvpow o[ déxetai tà toû pneúmatow toû yeoû: mvría gàr a[t! \stin, kaì o[ dúnatai gnônai, –ti pneumatikôw ˙nakrínetai. 15 Ô dè pneumatikòw ˙nakrínei mèn pánta, a[tòw dè øp' o[denòw ˙nakrínetai. 16 Tíw gàr ¡gnv noûn kuríou, $ow sumbibásei a[tón; ^Hmeîw dè noûn xristoû ¡xomen.

3

Kaì \gQ, ˙d el f oí, o[k “dun}yhn ømîn lal ês ai qw pneumatikoîw, ˙ll' qw sarkikoîw, qw nhpíoiw \n xrist!. 2 Gála ømâw \pótisa, kaì o[ brôma: o·pv gàr \dúnasye, ˙ll' o{te ¡ti nûn dúnasye: 3 ¡ti gàr sarkikoí \ste: –pou gàr \n ømîn zêlow kaì ¡riw kaì dixostasíai, o[xì sarkikoí \ste, kaì katà ƒnyrvpon peripateîte; 4 %O tan gàr lég+ tiw, &EgW mén e†mi Paúlou, £terow dé, &EgW &ApollQ, o[xì sarkikoí \ste;

2.7 2.10 2.10 2.10 2.11 2.13 2.15

3.1 3.1 3.1 3.2 3.2 3.3 3.4

sofían yeoû ♦ yeoû sofían ` yeòw ˙pekálucen ♦ ˙pekálucen ` yeòw a[toû ♦ — \reunÅ ♦ \raunÅ oÂden e† ♦ ¡gnvken e† a^gíou ♦ — mèn ♦ ˆtà˜

Kaì \gQ ♦ K˙gQ ømîn lalêsai ♦ lalêsai ømîn sarkikoîw ♦ sarkínoiw kaì ♦ — o{te ♦ o[dè kaì dixostasíai ♦ — o[xì sarkikoí ♦ o[k ƒnyrvpoí

380




QNO

QNP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

3.5 - 3.23


Tíw o{n \stin Paûlow, tíw dè &ApollQw, ˙ll' (h diákonoi di' @n \pisteúsate, kaì e^kást~ qw ` kúriow ¡dvken; 6 &EgW \fúteusa, &ApollWw \pótisen, ˙ll' ` yeòw h·janen. 7 %Vste o·te ` futeúvn \stín ti, o·te ` potízvn, ˙ll' ` a[jánvn yeów. 8 Ô futeúvn dè kaì ` potízvn £n e†sin: £kastow dè tòn Êdion misyòn l}cetai katà tòn Êdion kópon. 9 yeoû gár \smen sunergoí: yeoû geQrgion, yeoû o†kodom} \ste. 10

Katà t|n xárin toû yeoû t|n doyeîsán moi, qw sofòw ˙rxitéktvn yemélion téyeika, ƒllow dè \poikodomeî. %Ekastow dè blepétv pôw \poikodomeî. 11 Yemélion gàr ƒllon o[deìw dúnatai yeînai parà tòn keímenon, –w \stin &Ihsoûw xristów. 12 E† dé tiw \poikodomeî \pì tòn yemélion toûton xrusón, ƒrguron, líyouw timíouw, júla, xórton, kalámhn, 13 e^kástou tò ¡rgon faneròn gen}setai: = gàr =méra dhlQsei, –ti \n purì ˙pokalúptetai: kaì e^ kástou tò ¡rgon `poîón \stin tò pûr dokimásei. 14 EÊ tinow tò ¡rgon ménei $o \poikodómhsen, misyòn l}cetai. 15 EÊ tinow tò ¡rgon kataka}setai, zhmivy}setai: a[tòw dè svy}setai, o%utvw dè qw dià purów. 16

O[k oÊdate –ti naòw yeoû \ste, kaì tò pneûma toû yeoû o†keî \n ømîn; 17 EÊ tiw tòn naòn toû yeoû fyeírei, fyereî toûton ` yeów: ` gàr naòw toû yeoû ßgiów \stin, o®tinéw \ste ømeîw. 18

Mhdeìw eâutòn \japatátv: eÊ tiw dokeî sofòw eÂnai \n ømîn \n t! a†ôni toút~, mvròw genésyv, ®na génhtai sofów. 19 ^H gàr sofía toû kósmou toútou mvría parà t! ye! \stin. Gégraptai gár, Ô drassómenow toùw sofoùw \n t_ panourgíŸ a[tôn. 20 Kaì pálin, Kúriow ginQskei toùw dialogismoùw tôn sofôn, –ti e† s ì n mátaioi. 21 %V s t e mhdeìw kauxásyv \n ˙nyrQpoiw: pánta gàr ømôn \stin, 22 eÊ t e Paûlow, eÊte &ApollQw, eÊte Khfâw, eÊte kósmow, eÊte zv}, eÊte yánatow, eÊte \nestôta, eÊte méllonta: pánta ømôn \stin, 23 ømeîw dè xristoû, xristòw dè yeoû.


3.5 3.6 3.8

3.10 3.12 3.13 3.14 3.22

Tíw o{n \stin Paûlow, tíw dè &ApollQw, ˙ll' (h ♦ tí o{n \stin &Apollôw tí dé \stin Paûlow ˙ll' ♦ ˙llà l}cetai ♦ l}mcetai

téyeika ♦ ¡yhka toûton ♦ — dokimásei ♦ â[tò˜ dokimásei l}cetai ♦ l}mcetai \stin ♦ —

381



QNP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

4.1 - 4.17

QNQ

PRO S KO RINYIO US A

4

O%utvw =mâw logizésyv ƒnyrvpow, qw øphrétaw xristoû kaì o†konómouw musthrívn yeoû. 2 $O dè loipón, zhteîtai \n toîw o†konómoiw, ®na pistów tiw eørey_ . 3 &E m o ì dè e†w \láxistón \stin ®na øf' ømôn ˙nakriyô, (h øpò ˙nyrvpínhw =méraw: ˙ll' o[dè \mautòn ˙nakrínv. 4 O[dèn gàr \maut! súnoida, ˙ll' o[k \n toút~ dedikaívmai: ` dè ˙nakrínvn me kúriów \stin. 5 %Vste m| prò kairoû ti krínete, £vw ©n ¡ly+ ` kúriow, $ow kaì fvtísei tà kruptà toû skótouw, kaì fanerQsei tàw boulàw tôn kardiôn: kaì tóte ` ¡painow gen}setai e^kást~ ˙pò toû yeoû. 6

Taûta dé, ˙delfoí, metesxhmátisa e†w \mautòn kaì &ApollW di' ømâw, ®na \n =mîn máyhte tò m| øpèr $o gégraptai froneîn, ®na m| e<w øpèr toû e^nòw fusioûsye katà toû e^térou. 7 Tíw gár se diakrínei; Tí dè ¡xeiw $o o[k ¡labew; E† dè kaì ¡labew, tí kauxâsai qw m| labQn; 8 *Hdh kekoresménoi \sté, ædh \plout}sate, xvrìw =môn \basileúsate: kaì ªfelón ge \basileúsate, ®na kaì =meîw ømîn sumbasileúsvmen. 9 Dokô gàr –ti ` yeòw =mâw toùw ˙postólouw \sxátouw ˙pédeijen qw \piyanatíouw: –ti yéatron \gen}yhmen t! kósm~, kaì ˙ggéloiw, kaì ˙nyrQpoiw. 10 ^Hmeîw mvroì dià xristón, ømeîw dè frónimoi \n xrist!: =meîw ˙syeneîw, ømeîw dè †sxuroí: ømeîw ¡ndojoi, % raw kaì peinômen, kaì =meîw dè ƒtimoi. 11 *Axri têw ƒrti v dicômen, kaì gumnhteúomen, kaì kolafizómeya , kaì ˙statoûmen, 12 kaì kopiômen \rgazómenoi taîw †díaiw xersín: loidoroúmenoi e[logoûmen: divkómenoi ˙nexó m eya : 13 blasfhmoúmenoi parakaloûmen: qw perikayármata toû kósmou \gen}yhmen, pántvn períchma £vw ƒrti. 14

O[k \ntrépvn ømâw gráfv taûta, ˙ll' qw tékna mou ˙gaphtà nouyetô. 15 &Eàn gàr muríouw paidagvgoùw ¡xhte \n xrist!, ˙ll' o[ polloùw patéraw: \n gàr xrist! &Ihsoû dià toû e[aggelíou \gW ømâw \génnhsa. 16 Parakalô o{n ømâw, mimhtaí mou gínesye. 17 Dià toûto ¡pemca ømîn Timóyeon, –w \stin téknon mou ˙gaphtòn kaì pistòn \n kurí~, o$ w ømâw 4.2 4.6 4.6 4.9

4.11 gumnhteúomen ♦ gumniteúomen 4.13 blasfhmoúmenoi ♦ dusfhmoúmenoi 4.14 nouyetô ♦ nouyetôˆn˜ 4.17 téknon mou ♦ mou téknon

$O dè ♦ #Vde &ApollW ♦ &Apollôn $o gégraptai froneîn ♦ $a gégraptai –ti ` ♦ `

382




QNQ

QNR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

4.18 - 5.12

PRO S KO RINYIO US A ˙namn}sei tàw `doúw mou tàw \n xrist!, kayWw pantaxoû \n pás+ \kklhsíŸ didáskv. 18 ^Vw m| \rxoménou dé mou pròw ømâw \fusiQyhsán tinew. 19 &Eleúsomai dè taxévw pròw ømâw, \à n ` kúriow yel } s + , kaì gnQsomai o[ tòn lógon tôn pefusivménvn, ˙llà t|n dúnamin. 20 O [ gàr \n lóg~ = basileía toû yeoû, ˙ll' \n dunámei. 21 Tí yélete; &En ]ábd~ ¡lyv pròw ømâw, (h \n ˙gáp+ pneúmatí te prŸóthtow;

5

%O lvw ˙koúetai \n ømîn porneía, kaì toiaúth porneía, %htiw o[dè \n toîw ¡ynesin •nomázetai, v % ste gunaîká tina 2 toû patròw ¡xein. Kaì ømeîw pefusivménoi \sté, kaì o[xì mâllon \peny}sate, ®na \jary_ \k mésou ømôn ` tò ¡rgon toûto poi}saw. 3 &EgW mèn gàr qw ˙pWn t! sQmati parWn dè t! pneúmati, ædh kékrika qw parQn, tòn o%u tvw toûto katergasámenon, 4 \n t! •nómati toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû, sunaxyéntvn ømôn kaì toû \moû pneúmatow, sùn t_ dunámei toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû, 5 paradoûnai tòn toioûton t! SatanÅ e†w ªleyron têw sarków, ®na tò pneûma svy_ \n t_ =mérŸ toû kuríou &Ihsoû. 6 O[ kalòn tò kaúxhma ømôn. O[k oÊdate –ti mikrà zúmh –lon tò fúrama zumoî; 7 &Ekkayárate t|n palaiàn zúmhn, ®na ‘te néon fúrama, kayQw \ste ƒzumoi. Kaì gàr tò Pásxa =môn øpèr =môn \túyh % ste eôrtázvmen, m| \n zúm+ palaiÅ, mhdè \n zúm+ xristów: 8 v kakíaw kaì ponhríaw, ˙ll' \n ˙zúmoiw e†likrineíaw kaì ˙lhyeíaw. 9


*E g r a c a ømîn \n t_ \pistol_ m| sunanamígnusyai pórnoiw: 10 kaì o[ pántvw toîw pórnoiw toû kósmou toútou (h toîw pleonéktaiw, (h ßrpajin, (h e†dvlolátraiw: \peì •feílete ƒra \k toû kósmou \jelyeî n . 11 Nûn dè ¡graca ømîn m| sunanamígnusyai, \án tiw ˙delfòw •nomazómenow ” pórnow, (h pleonékthw, (h e†dvlolátrhw, (h loídorow, (h méyusow, (h ßrpaj: t! toioút~ mhdè sunesyíein. 12 Tí gár moi kaí toùw ¡jv krínein; 4.17 4.21 5.1 5.2 5.2 5.3 5.4

5.4

dunámei toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû ♦ dunámei toû kuríou =môn &Ihsoû 5.5 &Ihsoû ♦ — 5.7 øpèr =môn ♦ — 5.10 kaì o[ ♦ o[ 5.10 (h ßrpajin ♦ kaì ßrpajin & 5.10 •feílete ♦ vfeílete 5.12 kaí ♦ —

xrist! ♦ xrist! ˆ&Ihsoû˜ prŸóthtow ♦ pra‡thtow •nomázetai ♦ — \jary_ ♦ ˙ry_ poi}saw ♦ prájaw qw ˙pWn ♦ ˙pWn =môn &Ihsoû xristoû sunaxyéntvn ♦ ˆ=môn˜ &Ihsoû sunaxyéntvn

383



QNR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

5.13 - 6.17

QNS

PRO S KO RINYIO US A O[xì toùw ¡sv ømeîw krínete; 13 Toùw dè ¡jv ` yeòw krineî. Kaí \jareîte tòn ponhròn \j ømôn a[tôn.

6

TolmÅ tiw ømôn, prâgma ¡xvn pròw tòn £teron, krínesyai \pì tôn ˙díkvn, kaì o[xì \pì tôn a^gívn; 2 O[k oÊdate –ti o¥ ßgioi tòn kósmon krinoûsin; Kaì e† \n ømîn krínetai ` kósmow, ˙nájioí \ste krithrívn \laxístvn; 3 O[k oÊdate –ti ˙ggélouw krinoûmen; M}ti ge bivtiká; 4 Bivtikà mèn o{n krit}ria \àn ¡xhte, toùw \jouyenhménouw \n t_ \kklhsíŸ, toútouw kayízete. 5 Pròw \ntrop|n ømîn légv. O%utvw o[k ¡ni \n ømîn sofòw o[dè e<w, $ow dun}setai diakrînai ˙nà méson toû ˙delfoû a[toû, 6 ˙llà ˙delfòw metà ˙delfoû krínetai, kaì toûto \pì ˙pístvn; 7 *Hdh mèn o{n –lvw %htthma ømîn \stin, –ti krímata ¡xete mey' e^ autôn. Dià tí o[xì mâllon ˙dikeîsye; Dià tí o[xì mâllon ˙postereîsye; 8 &Allà ømeîw ˙dikeîte kaì ˙postereîte, kaì taûta ˙delfoúw. 9 (H o[k oÊdate –ti ƒdikoi basileían yeoû o[ klhronom}sousi n ; M| planâsye: o·te pórnoi, o·te e†dvlolátrai, o·te moixoí, o·te malakoí, o·te ˙rsenokoîtai, 10 o·te pleonéktai, o·te kléptai, o·te méyusoi, o[ loídoroi, o[x ßrpagew, basileían yeoû o[ klhronom}sousin. 11 Kaì taûtá tinew ‘te: ˙llà ˙peloúsasye, ˙llà =giásyhte, ˙ll' \dikaiQyhte \n t! •nómati toû kuríou &Ihsoû, kaì \n t! pneúmati toû yeoû =môn. 12

(H o[k

Pánta moi ¡jestin, ˙ll' o[ pánta sumférei: pánta moi ¡jestin, ˙ll' o[k \gW \jousiasy}somai øpó tinow. 13 Tà brQmata t_ koilíŸ, kaì = koilía toîw brQmasin: ` dè yeòw kaì taúthn kaì taûta katarg}sei. Tò dè sôma o[ t_ porneíŸ, ˙llà t! kurí~, kaì ` kúriow t! sQmati: 14 ` dè yeòw kaì tòn kúrion ægeiren kaì =mâw \jegereî dià têw dunámevw a[toû. 15 O[k oÊdate –ti tà sQmata ømôn mélh xristoû \stin; *Araw o{n tà mélh toû xristoû poi}sv pórnhw mélh; M| génoito. 16 O[k oÊdate –ti ` kollQmenow t_ pórn+ ¢n sômá \stin; *Esontai gár, fhsín, o¥ dúo e†w sárka mían. 17 Ô dè kollQmenow t! 5.13 6.2 6.5 6.7 6.8 6.9 6.10

kléptai o·te pleonéktai o[ o[ klhronom}sousin ♦ klhronom}sousin 6.11 ˙ll' ♦ ˙llà 6.11 &Ihsoû ♦ &Ihsoû Xristoû 6.16 O[k ♦ ˆ(H˜ o[k

Kaí \jareîte ♦ &Ejárate O[k ♦ (H o[k sofòw o[dè e<w ♦ o[deìw sofów o{n ♦ ô{n˜ taûta ♦ toûto basileían yeoû ♦ yeoû basileían pleonéktai o·te kléptai o·te ♦

6.10

384




QNS

QNT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

6.18 - 7.13

PRO S KO RINYIO US A kurí~ ¢n pneûmá \stin. 18 Feúgete t|n porneían. Pân a^márthma $o \àn poi}s+ ƒnyrvpow \ktòw toû sQmatów \stin: ` dè porneúvn e†w tò Êdion sôma a^martánei. 19 (H o[k oÊdate –ti tò sôma ømôn naòw toû \n ømîn a^ gíou pneúmatów \stin, o˚ ¡xete ˙pò yeoû; Kaì o[k \stè eâutôn, 20 “gorásyhte gàr timêw: dojásate d| tòn yeòn \n t! sQmati ømôn, kaì \n t! pneúmati ømôn, ßtiná \stin toû yeoû.

7

Perì dè @n \grácaté moi, kalòn ˙nyrQp~ gunaikòw m| ßptesyai. 2 Dià dè tàw porneíaw £kastow t|n e^ autoû gunaîka \xétv, kaì e^kásth tòn Êdion ƒndra \xétv. 3 T_ gunaikì ` ˙n|r t|n •feiloménhn e·noian ˙podidótv: `moívw dè kaì = gun| t! ˙ndrí. 4 ^H gun| toû †díou sQmatow o[k \jousiázei, ˙ll' ` ˙n}r: `moívw dè kaì ` ˙n|r toû †díou sQmatow o[k \jousiázei, ˙ll' = gun}. 5 M| ˙postereîte ˙ll}louw, e† m} ti ©n \k sumfQnou pròw kairón, ®na sxolázhte t_ nhsteíŸ kaì t_ proseux_, kaì pálin \pì tò a[tò sunérxhsye, ®na m| peiráz+ ømâw ` Satanâw dià t|n ˙krasían ømôn. 6 Toûto dè légv katà suggnQmhn, o[ kat' \pitag}n. 7 Yélv gàr pántaw ˙nyrQpouw eÂnai qw kaì \mautón: ˙ll' £kastow Êdion xárisma ¡xei \k yeoû, $ow mèn o%utvw, $ow dè o%utvw. 8

Légv dè toîw ˙gámoiw kaì taîw x}raiw, kalòn a[toîw \stin \à n meínvsin qw k˙gQ. 9 E† dè o[k \gkrateúontai, gamhsátvsan: kreîsson gár \stin gamêsai (h puroûsyai. 10 Toîw dè gegamhkósin paraggéllv, o[k \gQ, ˙ll' ` kúriow, gunaîka ˙pò ˙ndròw m| xvrisyênai: 11 \àn dè kaì xvrisy_, menétv ƒgamow, (h t! ˙ndrì katallag}tv — kaì ƒndra gunaîka m| ˙fiénai. 12 Toîw dè loipoîw \gW légv, o[x ` kúriow: eÊ tiw ˙delfòw gunaîka ¡xei ƒpiston, kaì a[t| suneudokeî o†keîn met' a[toû, m| ˙fiétv a[t}n. 13 Kaì gun| %htiw ¡xei ƒndra ƒpiston, kaì aøtòw suneudokeî o†keîn met' a[têw, m|


6.20 7.1 7.3 7.4 7.4 7.5 7.5 7.5 7.5

7.7 gàr ♦ dè 7.7 ˙ll' ♦ ˙llà 7.7 xárisma ¡xei ♦ ¡xei xárisma $ow mèn o%utvw, $ow ♦ ` mèn o%utvw ` 7.7 7.8 \stin ♦ — 7.9 kreîsson ♦ kreîtton 7.10 ˙ll' ♦ ˙llà 7.12 \gW légv ♦ légv \gW 7.13 %htiw ♦ eÊ tiw 7.13 aøtòw ♦ o˚tow

kaì \n t! pneúmati ømôn ßtiná \stin toû yeoû ♦ — moi ♦ — •feiloménhn e·noian ♦ •feil|n ˙ll' ` ♦ ˙llà ` ˙ll' = ♦ ˙llà = m} ti ♦ m}ti sxolázhte ♦ sxoláshte t_ nhsteíŸ kaì ♦ — sunérxhsye ♦ ‘te

385



QNT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

7.14 - 7.33

QNU

PRO S KO RINYIO US A ˙fiétv a[tón. 14 ^Hgíastai gàr ` ˙n|r ` ƒpistow \n t_ gunaikí, kaì =gíastai = gun| = ƒpistow \n t! ˙ndrí: \peì ƒra tà tékna ømôn ˙káyartá \stin, nûn dè ßgiá \stin. 15 E† dè ` ƒpistow xvrízetai, xvrizésyv. O[ dedoúlvtai ` ˙delfòw (h = ˙delf| \n toîw toioútoiw: \n dè e†r}n+ kéklhken =mâw ` yeów. 16 Tí gàr oÂdaw, gúnai, e† tòn ƒndra sQseiw; (H tí oÂdaw, ƒner, e† t|n gunaîka sQseiw; 17 E† m| e^kást~ qw \mérisen ` yeów, £kaston qw kéklhken ` kúriow, o%utvw peripateítv. Kaì o%utvw \n taîw \kklhsíaiw pásaiw diatássomai. 18 Peritetmhménow tiw \kl}yh; M| \pispásyv. &En ˙krobustíŸ tiw \kl}yh; M| peritemnésyv. 19 ^H peritom| o[dén \stin, kaì = ˙krobustía o[dén \stin, ˙llà t}rhsiw \ntolôn yeoû. 20 %Ekastow \n t_ kl}sei " \kl}yh, \n taút+ menétv. 21 Doûlow \kl}yhw; M} soi melétv: ˙ll' e† kaì dúnasai \leúyerow genésyai, mâllon xrêsai. 22 Ô gàr \n kurí~ klhyeìw doûlow, ˙peleúyerow kuríou \stín: `moívw kaì ` \leúyerow klhyeíw, doûlów \stin xristoû. 23 Timêw “gorásyhte: m| gínesye doûloi ˙nyrQpvn. 24 %Ekastow \n > \kl}yh, ˙delfoí, \n toút~ menétv parà ye!. 25

Perì dè tôn paryénvn \pitag|n kuríou o[k ¡xv: gnQmhn dè dídvmi qw “lehménow øpò kuríou pistòw eÂnai. 26 Nomízv o{n toûto kalòn øpárxein dià t|n \nestôsan ˙nágkhn, –ti kalòn ˙nyrQp~ tò o%utvw eÂnai. 27 Dédesai gunaikí; M| z}tei lúsin. Lélusai ˙pò gunaików; M| z}tei gunaîka. 28 &Eàn dè kaì g}m+w, o[x %h martew: kaì \àn g}m+ = paryén o w, o[x %hmarten. Ylîcin dè t_ sarkì £jousin o¥ toioûtoi: \gW dè ømôn feídomai. 29 Toûto dé fhmi, ˙delfoí, ` kairòw sunestalménow: tò loipón \stin ®na kaì o¥ ¡xontew gunaîkaw qw m| ¡xontew „sin: 30 kaì o¥ klaíontew, qw m| klaíontew: kaì o¥ xaírontew, qw m| xaírontew: kaì o¥ ˙gorázontew, qw m| katéxontew: 31 kaì o¥ xrQmenoi t! kósm~ toút~, qw m| kataxrQmenoi: parágei gàr tò sxêma toû kósmou toútou. 32 Yélv dè ømâw ˙merímnouw eÂnai. Ô ƒgamow merimnÅ tà toû kuríou, pôw ˙rései t! kurí~: 33 ` dè gam}saw merimnÅ tà toû kósmou, pôw ˙rései t_ gunaikí. 7.13 7.14 7.15 7.17 7.17 7.18

7.22 7.28 7.29 7.31 7.32 7.33

a[tón ♦ tòn ƒndra ˙ndrí ♦ ˙delf! =mâw ♦ ømâw yeów ♦ kúriow kúriow ♦ yeów ˙krobustíŸ tiw \kl}yh ♦ ˙krobustíŸ kéklhtaí tiw

kaì ♦ — g}m+w ♦ gam}s+w tò loipón \stin ♦ \stín: tò loipón t! kósm~ toút~ ♦ tòn kósmon ˙rései ♦ ˙rés+ ˙rései ♦ ˙rés+

386




QNU

QNV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

7.34 - 8.7


Meméristai kaì = gun| kaì = paryénow. ^H ƒgamow merimnÅ tà toû kuríou, ®na ” a^ gía kaì sQmati kaì pneúmati: = dè gam}sasa merimnÅ tà toû kósmou, pôw ˙rései t! ˙ndrí. 35 Toûto dè pròw tò ømôn a[tôn sumféron légv: o[x ®na bróxon ømîn \p i b á l v , ˙llà pròw tò e·sxhmon kaì e[prósedron t! kurí~ ˙perispástvw. 36 E† dé tiw ˙sxhmoneîn \pì t|n paryénon a[toû nomízei, \àn ” øpérakmow, kaì o%utvw •feílei gínesyai, $o yélei poieítv: o[x a^martánei: gameítvsan. 37 $O w dè £sthken e^ draîow \n t_ kardíŸ, m| ¡xvn ˙nágkhn, \jousían dè ¡xei perì toû †díou yel}matow, kaì toûto kékriken \n t_ kardíŸ a[toû, toû threîn t|n eâutoû paryénon, kalôw % ste kaì ` \kgamízvn kalôw poieî: ` dè m| e^kgamízvn poieî. 38 v kreîsson poieî. 39 Gun| dédetai nóm~ \f' –son xrónon z_ ` ˙n|r a[têw: \àn dè kaí koimhy_ ` ˙n}r, \leuyéra \stìn > yélei gamhyênai, mónon \n kurí~. 40 Makarivtéra dé \stin \àn o%utvw meín+, katà t|n \m|n gnQmhn: dokô dè k˙gW pneûma yeoû ¡xein.

8


Perì dè tôn e†dvloyútvn, oÊdamen –ti pántew gnôsin ¡xomen. ^H gnôsiw fusioî, = dè ˙gáph o†kodomeî. 2 E† dé tiw dokeî e†dénai ti, o[dépv o[dèn ¡gnvken kayWw deî gnônai: 3 e† dé tiw ˙gapÅ tòn yeón, o˚tow ¡gnvstai øp' a[toû. 4 Perì têw brQsevw o{n tôn e†dvloyútvn, oÊdamen –ti o[dèn eÊdvlon \n kósm~, kaì –ti o[deìw yeòw £terow e† m| e<w. 5 Kaì gàr eÊper % sper e†sìn e†sìn legómenoi yeoí, eÊte \n o[ran! eÊte \pì gêw: v 6 yeoì polloí, kaì kúrioi polloí: ˙ll' =mîn e<w yeòw ` pat}r, \j o˚ tà pánta, kaì =meîw e†w a[tón: kaì e<w kúriow &Ihsoûw xristów, di' o˚ tà pánta, kaì =meîw di' a[toû. 7 &All' o[k \n pâsin = gnôsiw: tinèw dè t_ suneid}sei toû e†dQlou £vw ƒrti qw e†dvlóyuton \syíousin, kaì = suneídhsiw a[tôn ˙syen|w

têw gêw

7.38 ` dè ♦ kaì ` 7.38 m| e^kgamízvn ♦ m| gamízvn 7.38 kreîsson poieî ♦ kreîsson poi}sei 7.39 nóm~ ♦ — 7.39 kaí ♦ — 8.2 dé ♦ — 8.2 e†dénai ♦ \gnvkénai 8.2 o[dépv o[dèn ¡gnvken ♦ o·pv ¡gnv 8.4 £terow ♦ — 8.7 suneid}sei toû e†dQlou £vw ƒrti ♦ sunhyeíŸ £vw ƒrti toû e†dQlou

7.34 Meméristai ♦ Kaì meméristai 7.34 kaì = paryénow. ^H ƒgamow ♦ = ƒgamow kaì = paryénow 7.34 sQmati kaì ♦ t! sQmati kaì t! 7.34 ˙rései ♦ ˙rés+ 7.35 sumféron ♦ súmforon 7.35 e[prósedron ♦ e[páredron 7.37 e^draîow \n t_ kardíŸ ♦ \n t_ kardíŸ a[toû e^draîow 7.37 kardíŸ a[toû toû ♦ †díŸ kardíŸ 7.37 poieî ♦ poi}sei 7.38 ` \kgamízvn ♦ ` gamízvn t|n eâutoû paryénon

387



QNV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

8.8 - 9.11

QOM

PRO S KO RINYIO US A o{sa molúnetai. 8 Brôma dè =mâw o[ parísthsin t! ye!: o·te gàr \àn fágvmen per i s s eú o m en , o·te \àn m| fágvmen østeroúmeya . 9 Blépete dè m}pvw = \jousía ømôn a%u th próskomma génhtai toîw ˙syenoûsin. 10 &Eàn gár tiw Êd+ se tòn ¡xonta gnôsin \n e†dvleí~ katakeímenon, o[xì = suneídhsiw a[toû ˙syenoûw ªntow o†kodomhy}setai e†w tò tà e†dvlóyuta \syíein; 11 Kaì ˙poleîtai ` ˙syenôn ˙delfòw \pì t_ s_ gnQsei, di' $on xristòw ˙péyanen; 12 O%utvw dè a^martánontew e†w toùw ˙delfoúw, kaì túptontew a[tôn t|n suneídhsin ˙syenoûsan, e†w xristòn a^martánete. 13 Dióper e† brôma skandalízei tòn ˙delfón mou, o[ m| fágv kréa e†w tòn a†ôna, ®na m| tòn ˙delfón mou skandalísv.

9

Mvsévw

O[k e†mì ˙póstolow; O[k e†mì \leúyerow; O[xì &Ihsoûn xristòn tòn kúrion =môn e^Qraka; O[ tò ¡rgon mou ømeîw \ste \n kurí~; 2 E† ƒlloiw o[k e†mì ˙póstolow, ˙llá ge ømîn e†mi: = gàr sfragìw têw \mêw ˙postolêw ømeîw \ste \n kurí~. 3 ^H \m| ˙pología toîw \mè ˙nakrínousin a%uth \stín. 4 M| o[k ¡xomen \jousían fageîn kaì pieîn; 5 M| o[k ¡xomen \jousían ˙delf|n gunaîka periágein, qw kaì o¥ loipoì ˙póstoloi, kaì o¥ ˙delfoì toû kuríou, kaì Khfâw; 6 (H mónow \gW kaì Barnábaw o[k ¡xomen \jousían toû m| \rgázesyai; 7 Tíw strateúetai †díoiw •cvníoiw poté; Tíw futeúei ˙mpelôna, kaì \k toû karpoû a[toû o[k \syíei; (H tíw poimaínei poímnhn, kaì \k toû gálaktow têw poímnhw o[k \syíei; 8 M| katà ƒnyrvpon taûta lalô; (H o[xì kaì ` nómow taûta légei; 9 &En gàr t! Mvüsévw nóm~ gégraptai, O[ fimQseiw boûn ˙loônta. M| tôn boôn mélei t! ye! ; 10 (H di' =mâw pántvw légei; Di' =mâw gàr \gráfh, –ti \p' \lpídi •feílei ` ˙rotriôn ˙rotriÅn, kaì ` ˙loôn têw \lpídow a[toû metéxein \p' \lpídi. 11 E† =meîw ømîn 9.1 9.2 9.3 9.4 9.6 9.7 9.8 9.8 9.9 9.10

8.8 8.8

parísthsin ♦ parast}sei gàr \àn fágvmen perisseúomen o·te \àn m| fágvmen østeroúmeya ♦ \àn m| fágvmen østeroúmeya o·te \àn fágvmen perisseúomen 8.9 m}pvw ♦ m} pvw 8.9 ˙syenoûsin ♦ ˙syenésin 8.11 Kaì ˙poleîtai ♦ &Apóllutai gàr 8.11 ˙delfòw \pì ♦ \n 8.11 gnQsei ♦ gnQsei ` ˙delfòw 9.1 ˙póstolow; O[k e†mì \leúyerow; ♦ \leúyerow; O[k e†mì ˙póstolow; 9.1 xristòn ♦ —

9.10

e^Qraka ♦ e^óraka têw \mêw ♦ mou têw a%uth \stín ♦ \stin a%uth pieîn ♦ peîn toû ♦ — \k toû karpoû ♦ tòn karpòn o[xì ♦ — légei ♦ o[ légei fimQseiw ♦ khmQseiw \p' \lpídi •feílei ♦ •feílei \p' \lpídi têw \lpídow a[toû metéxein \p' \lpídi ♦ \p' \lpídi toû metéxein

388




QOM

QON


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

9.12 - 9.26

PRO S KO RINYIO US A tà pneumatikà \speíramen, méga e† =meîw ømôn tà sarkikà yerísomen; 12 E† ƒlloi têw \jousíaw ømôn metéxousin, o[ mâllon =meîw; &All' o[k \xrhsámeya t_ \jousíŸ taút+, ˙llà pánta stégomen, ®na m| \gkop}n tina dômen t! e[aggelí~ toû xristoû. 13 O[k oÊdate –ti o¥ tà ¥erà \rgazómenoi \k toû ¥eroû \s yí o u s i n , o¥ t! yusiasthrí~ prosedreúontew t! yusiasthrí~ summerízontai; 14 O%utvw kaì ` kúriow diétajen toîw tò e[aggélion kataggéllousin \k toû e[aggelíou z_n. 15 &EgW dè o[denì \xrhsámhn toútvn: o[k ¡graca dè taûta ®na o%utvw génhtai \n \moí: kalòn gár moi mâllon ˙poyaneîn, (h tò kaúxhmá mou ®na tiw kenQs+. 16 &Eàn gàr e[aggelízvmai, o[k ¡stin moi kaúxhma: ˙nágkh gár moi \píkeitai: o[aì dé moi \stín, \àn m| e[aggelízvmai. 17 E† gàr e^kWn toûto prássv, misyòn ¡xv: e† dè ƒkvn, o†konomían pepísteumai. 18 Tíw o{n moí \stin ` misyów; %Ina e[aggelizómenow ˙dápanon y}sv tò e[aggélion toû xristoû, e†w tò m| kataxr}sasyai t_ \jousíŸ mou \n t! e[aggelí~. 19 &Eleúyerow gàr çn \k pántvn, pâsin \m a u t ò n \d o ú l v s a , ®na toùw pleíonaw kerd}sv. 20 Kaì \g en ó m h n toîw &Ioudaíoiw qw &Ioudaîow, ®na &Ioudaíouw kerd}sv: toîw øpò nómon qw øpò nómon, ®na toùw øpò nómon kerd}sv: 21 toîw ˙nómoiw qw ƒnomow, m| çn ƒnomow ye! ˙ll' ¡nnomow xrist!, ®na kerd}sv ˙nómouw. 22 &Egenómhn toîw ˙syenésin qw ˙syen}w, ®na toùw ˙syeneîw kerd}sv. Toîw pâsin gégona tà pánta, ®na pántvw tinàw sQsv. 23 Toûto dè poiô dià tò e[aggélion, ®na sugkoinvnòw a[toû génvmai. 24 O[k oÊdate –ti o¥ \n stadí~ tréxo n t ew pántew mèn tréxo u s i n , e< w dè lambánei tò brabeîon; O%utvw tréxete, ®na katalábhte. 25 Pâw dè ` ˙gvnizómenow pánta \gkrateúetai: \keînoi mèn o{n ®na fyartòn stéfanon lábvsin, =meîw dè ƒfyarton. 26 &EgW toínun o%utvw tréxv qw o[k ˙d}lvw: o%utvw pukteúv, qw o[k ˙éra 9.18 moí ♦ moú 9.18 toû xristoû ♦ — 9.20 qw øpò nómon ♦ qw øpò nómon m| çn a[tòw øpò nómon 9.21 ye! ♦ yeoû 9.21 xrist! ♦ xristoû 9.21 kerd}sv ♦ kerdánv toùw 9.22 qw ♦ — 9.22 tà ♦ — 9.23 Toûto ♦ pánta


9.12 9.12 9.13 9.13 9.15

\jousíaw ømôn ♦ ømôn \jousíaw \gkop}n tina ♦ tina \gkop|n \k ♦ ˆtà˜ \k prosedreúontew ♦ paredreúontew o[denì \xrhsámhn ♦ o[ kéxrhmai o[denì 9.15 ®na tiw kenQs+ ♦ o[deìw kenQsei 9.16 dé ♦ gár 9.16 m| e[aggelízvmai ♦ m| e[aggelísvmai

389



QON


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

9.27 - 10.17

QOO

PRO S KO RINYIO US A dérvn: 27 ˙ll' øpvpiázv mou tò sôma kaì doulagvgô, m}pvw, ƒlloiw khrújaw, a[tòw ˙dókimow génvmai.

10

O[ yélv dè ømâw ˙gnoeîn, ˙delfoí, –ti o¥ patérew =môn pántew øpò t|n nefélhn ‘san, kaì pántew dià têw yalásshw diêlyon, 2 kaì pántew e†w tòn Mvüsên \baptísanto \n t_ nefél+ kaì \n t_ yaláss+, 3 kaì pántew tò a[tò brôma pneumatikòn ¡fagon, 4 kaì pántew tò a[tò póma pneumatikòn ¡pion: ¡pinon gàr \k pneumatikêw ˙kolouyoúshw pétraw: = dè pétra ‘n ` xristów. 5 &A l l ' o[k \n toîw pleíosin a[tôn e[dókhsen ` yeów: katestrQyhsan gàr \n t_ \r}m~. 6 Taûta dè túpoi =môn \gen}yhsan, e†w tò m| eÂnai =mâw \piyumhtàw kakôn, kayWw k˙keînoi \peyúmhsan. 7 Mhdè e†dvlolátrai % sper gégraptai, &Ekáyisen ` gínesye, kayQw tinew a[tôn: v laòw fageîn kaì pieîn, kaì ˙nésthsan paízein. 8 Mhdè porneúvmen, kayQw tinew a[tôn \pórneusan, kaì ¡peson \n miÅ =mérŸ eÊkosi treîw xiliádew. 9 Mhdè \kpeirázvmen tòn xristón, kayWw kaí tinew a[tôn \peírasan, kaì øpò tôn ªfevn ˙pQlonto. 10 Mhdè goggúzete, kayWw kaí tinew a[tôn \góggusan, kaì ˙pQlonto øpò toû •loyreutoû. 11 Taûta dè pánta túpoi sunébainon \keínoiw: \gráfh dè pròw nouyesían =môn, e†w o¬w tà télh tôn a†Qnvn kat}nthsen. 12 %Vste ` dokôn e^ stánai, blepétv m| pés+. 13 Peirasmòw ømâw o[k eÊlhfen e† m| ˙nyrQpinow: pistòw dè ` yeów, $ow o[k \ásei ømâw peirasyênai øpèr $o dúnasye, ˙llà poi}sei sùn t! peirasm! kaì t|n ¡kbasin, toû dúnasyai ømâw øpenegkeîn. 14

Dióper, ˙gaphtoí mou, feúgete ˙pò têw e†dvlolatreíaw. ^Vw fronímoiw légv, krínate ømeîw – fhmi. 16 Tò pot}rion têw e[logíaw $o e[logoûmen, o[xì koinvnía toû a®matow toû xristoû \stín; Tòn ƒrton $on klômen, o[xì koinvnía toû sQmatow toû xristoû \stín; 17 %O ti e<w ƒrtow, ¢n sôma, o¥ polloí \smen: o¥

15

10.9 10.9 10.10 10.11

9.27 9.27 10.1 10.2 10.3

˙ll' ♦ ˙llà m}pvw ♦ m} pvw dè ♦ gàr \baptísanto ♦ \baptísyhsan brôma pneumatikòn ♦ pneumatikòn brôma 10.4 póma pneumatikòn ¡pion ♦ pneumatikòn ¡pion póma 10.4 dè pétra ♦ pétra dè 10.7 pieîn ♦ peîn 10.8 ¡peson \n ♦ ¡pesan

10.11 10.13 10.14 10.16

kaí tinew ♦ tinew ˙pQlonto ♦ ˙pQllunto kayWw kaí ♦ kayáper pánta túpoi sunébainon ♦ tupikôw sunébainen kat}nthsen ♦ kat}nthken ømâw øpenegkeîn ♦ øpenegkeîn e†dvlolatreíaw ♦ e†dvlolatríaw toû a®matow toû xristoû \stín ♦ \stìn toû a®matow toû xristoû

390




QOO

QOP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

10.18 - 10.33


gàr pántew \k toû e^nòw ƒrtou metéxo m en . 18 Blépete tòn &Isra|l katà sárka: o[xì o¥ \syíontew tàw yusíaw koinvnoì toû yusiasthríou e†sín; 19 Tí o{n fhmi; %Oti eÊdvlón tí \stin; (H –ti e†dvlóyutón tí \stin; 20 &All' –ti $a yúei tà ¡ynh, daimoníoiw yúei, kaì o[ ye!: o[ yélv dè ømâw koinvnoùw tôn daimonívn gínesyai. 21 O[ dúnasye pot}rion kuríou pínein kaì pot}rion daimonívn: o[ dúnasye trapézhw kuríou metéxein kaì trapézhw daimonívn. 22 (H parazhloûmen tòn kúrion; M| †sxuróteroi a[toû \smén; 23

Pánta moi ¡jestin, ˙ll' o[ pánta sumférei. Pánta moi ¡j es t i n , ˙ll' o[ pánta o†kodomeî. 24 Mhdeìw tò eâutoû zhteítv, ˙llà tò toû e^térou £kastow. 25 Pân tò \n makéll~ pvloúmenon \syíete, mhdèn ˙nakrínontew dià t|n suneídhsin: 26 Toû gàr kuríou = gê kaì tò pl}rvma a[têw. 27 E† dé tiw kaleî ømâw tôn ˙pístvn, kaì yél et e poreúesyai, pân tò paratiyémenon ømîn \syíete, mhdèn ˙nakrínontew dià t|n suneídhsin. 28 &Eàn dé tiw ømîn eÊp+, Toûto e†dvlóyutón \stin, m| \syíete di' \keînon tòn mhnúsanta kaì t|n suneídhsin: Toû gàr kuríou = gê kaì tò pl}rvma a[têw. 29 Suneídhsin dè légv, o[xì t|n eâutoû, ˙llà t|n toû e^térou: ®na tí gàr = \leuyería mou krínetai øpò ƒllhw suneid}sevw; 30 E† \gW xáriti metéxv, tí blasfhmoûmai øpèr o˚ \gW e[xaristô; 31 EÊte o{n \syíete, eÊte pínete, eÊte ti poieîte, pánta e†w dójan yeoû poieîte. 32 &Apróskopoi gínesye kaì &Ioudaíoiw kaì %Ellhsin kaì t_ \kklhsíŸ toû yeoû: 33 kayWw k˙gW pánta pâsin ˙réskv, m| zhtôn tò \mautoû sumféron, ˙llà tò tôn pollôn, ®na svyôsin.

£kastow ♦ — gàr kuríou ♦ kuríou gàr dé ♦ — e†dvlóyutón ♦ ¥eróyutón Toû gàr kuríou = gê kaì tò pl}rvma a[têw ♦ — 10.29 ®na tí ♦ ¥natí 10.32 gínesye kaì &Ioudaíoiw ♦ kaì &Ioudaíoiw gínesye 10.33 sumféron ♦ súmforon 10.24 10.26 10.27 10.28 10.28


10.18 10.19 10.19 10.20

o[xì ♦ o[x eÊdvlón ♦ e†dvlóyutón e†dvlóyutón ♦ eÊdvlón yúei tà ¡ynh daimoníoiw yúei ♦ yúousin daimoníoiw 10.20 ye! ♦ ye! ˆyúousin˜ 10.23 Pánta moi ¡jestin ˙ll' o[ pánta sumférei Pánta moi ¡jestin ♦ Pánta ¡jestin ˙ll' o[ pánta sumférei Pánta ¡jestin

391



QOP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

11.1 - 11.20

QOQ


11

Mimhtaí mou gínesye, kayWw k˙gW xristoû. 2

&Epainô dè ømâw, ˙delfoí, –ti pánta mou mémnhsye, kaì kayWw parédvka ømîn tàw paradóseiw katéxete. 3 Yélv dè ømâw e†dénai, –ti pantòw ˙ndròw = kefal| ` xristów \stin: kefal| dè gunaików, ` ˙n}r: kefal| dè xristoû, ` yeów. 4 Pâw ˙n|r proseuxómenow (h profhteúvn, katà kefalêw ¡xvn, kata i s xú n ei t|n kefal|n a[toû. 5 Pâsa dè gun| proseuxoménh (h profhteúousa ˙katakalúpt~ t_ kefal_, kataisxúnei t|n kefal|n eâutêw: ¢n gár \stin kaì tò a[tò t_ \jurhmén+. 6 E† gàr o[ katakalúptetai gun}, kaì keirásyv: e† dè a†sxròn gunaikì tò keírasyai (h jurâsyai, katakaluptésyv. 7 &A n | r mèn gàr o[k •feílei katakalúptesyai t|n kefal}n, e†kWn kaì dója yeo û øpárxvn: gun| dè dója ˙ndrów \stin. 8 O[ gár \stin ˙n|r \k gunaików, ˙llà gun| \j ˙ndrów: 9 kaì gàr o[k \ktísyh ˙n|r dià t|n gunaîka, ˙llà gun| dià tòn ƒndra: 10 dià toûto •feílei = gun| \jousían ¡xein \pì têw kefalêw dià toùw ˙ggélouw. 11 Pl|n o·te ˙n|r xvrìw gunaików, o·te gun| xvrìw ˙ndrów, \n kurí~. 12 %Vsper gàr = gun| \k toû ˙ndrów, o%utvw kaì ` ˙n|r dià têw gunaików, tà dè pánta \k toû yeoû. 13 &En ømîn a[toîw krínate: prépon \stìn gunaîka ˙katakálupton t! ye! proseúxesyai; 14 (H o[dè a[t| = fúsiw didáskei ømâw, –ti ˙n|r mèn \àn komÅ, ˙timía a[t! \stín; 15 Gun| dè \àn komÅ, dója a[t_ \stín. %O ti = kómh ˙ntì peribolaíou dédotai. 16 E† dé tiw dokeî filóneikow eÂnai, =meîw toiaúthn sun}yeian o[k ¡xomen, o[dè a¥ \kklhsíai toû yeoû. 17

Toûto dè paraggéllvn o[k \painô, –ti o[k e†w tò kreîtton ˙ll' e†w tò «tton sunérxesye. 18 Prôton mèn gàr sunerxoménvn ømôn \n \kklhsíŸ, ˙koúv sxísmata \n ømîn øpárxein, kaì mérow ti pisteúv. 19 Deî gàr kaì a¥réseiw \n ømîn eÂ n a i , ®na o¥ dókimoi faneroì génvntai \n ømîn. 20 Sunerxoménvn o{n ømôn \pì tò a[tó, o[k ¡stin kuriakòn 11.2 11.3 11.5 11.7 11.11

˙delfoí ♦ — xristoû ♦ toû xristoû eâutêw ♦ a[têw gun| ♦ = gun| ˙n|r xvrìw gunaików o·te gun| xvrìw ˙ndrów ♦ gun| xvrìw ˙ndròw o·te ˙n|r xvrìw gunaikòw

11.14 (H o[dè a[t| = fúsiw ♦ o[dè = fúsiw a[t| 11.15 dédotai ♦ dédotai â[t_˜ 11.17 kreîtton ˙ll' e†w tò «tton ♦ kreîsson ˙llà e†w tò «sson 11.19 o¥ ♦ ˆkaì˜ o¥

392




QOQ

QOR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

11.21 - 12.2

PRO S KO RINYIO US A deîpnon fageîn. 21 %Ekastow gàr tò Êdion deîpnon prolambánei \n t! fageîn, kaì $ow mèn peinÅ, $ow dè meyúei. 22 M| gàr o†kíaw o[k ¡xete e†w tò \syíein kaì pínein; (H têw \kklhsíaw toû yeoû katafroneîte, kaì kataisxúnete toùw m| ¡xontaw; Tí ømîn eÊpv; &Epainésv ømâw \n toút~; O[k \painô. 23 &EgW gàr parélabon ˙pò toû kuríou, $o kaì parédvka ømîn, –ti ` kúriow &I h s o û w \n t_ nuktì " paredídoto ¡laben ƒrton, 24 kaì e[xarist}saw ¡klasen, kaì eÂpen, Lábete, fágete, Toûtó moú \stin tò sôma tò øpèr ømôn klQmenon: toûto poieîte e†w t|n \m | n ˙námnhsin. 25 ^V s a ú t v w kaì tò pot}rion, metà tò deipnêsai, légvn, Toûto tò pot}rion = kain| diay}kh \stìn \n t! \m! a®mati: toûto poieîte, `sákiw ©n pínhte, e†w t|n \m|n ˙námnhsin. 26 Ô sákiw gàr ©n \syíhte tòn ƒrton toûton, kaì tò pot}rion toûto pínhte, tòn yánaton toû kuríou kataggéllete ƒxri o˚ ©n ¡ly+. 27 %Vste $ow ©n \syí+ tòn ƒrton toûton (h pín+ tò pot}rion toû kuríou ˙najívw toû kuríou, ¡noxow ¡stai toû sQmatow kaì toû a®matow toû kuríou. 28 Dokimazétv dè ƒnyrvpow eâutón, kaì o%utvw \k toû ƒrtou \syiétv, kaì \k toû pothríou pinétv. 29 Ô gàr \syívn kaì pínvn ˙najívw, kríma e^ aut! \syíei kaì pínei, m| diakrínvn tò sôma toû kuríou. 30 Dià toûto \n ømîn polloì ˙syen eî w kaì ƒrrvstoi, kaì koimôntai ¥kanoí. 31 E† gàr e^ autoùw diekrínomen, o[k ©n \krinómeya. 32 Krinómenoi dé, øpò kuríou paideuómeya, ®na m| sùn t! kósm~ katakriyômen. 33 %V s t e, ˙delfoí mou, sunerxómenoi e†w tò fageîn, ˙ll}louw \kdéxesye. 34 E† dé tiw peinÅ, \n oÊk~ \syiétv: ®na m| e†w kríma sunérxhsye. Tà dè loipá, qw ©n ¡lyv, diatájomai.


12 11.22 11.23 11.24 11.24 11.25 11.26 11.26 11.26

Perì dè tôn pneumatikôn, ˙delfoí, o[ yélv ømâw ˙gnoeîn. 2 OÊdate –ti –te ¡ynh ‘te pròw tà eÊdvla tà

11.27 11.27 11.29 11.29 11.31 11.32 11.34

ømîn eÊpv ♦ eÊpv ømîn paredídoto ♦ paredídeto Lábete fágete ♦ — klQmenon ♦ — ©n ♦ \àn ©n \syíhte ♦ \àn \syíhte toûto ♦ — ©n ¡ly+ ♦ ¡ly+

toûton ♦ — ˙najívw toû kuríou ♦ ˙najívw ˙najívw ♦ — toû kuríou ♦ — gàr ♦ dè kuríou ♦ ˆtoû˜ kuríou dé tiw ♦ tiw

393



QOR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

12.3 - 12.23

QOS

PRO S KO RINYIO US A ƒfvna, qw ©n ægesye, ˙pagómenoi. 3 Diò gnvrízv ømîn, –ti o[deìw \n pneúmati yeoû lalôn légei &Anáyema &Ihsoûn: kaì o[deìw dúnatai e†peîn, Kúrion &Ihsoûn, e† m| \n pneúmati a^gí~. 4

Diairéseiw dè xarismátvn e†sín, tò dè a[tò pneûma. 5 Kaì diairéseiw diakoniôn e†sín, kaì ` a[tòw kúriow. 6 Kaì diairéseiw \nerghmátvn e†sín, ` dè a[tów \stin yeów, ` \nergôn tà pánta \n pâsin. 7 Êkást~ dè dídotai = fanérvsiw toû pneúmatow pròw tò sumféron. 8 #V ͅ mèn gàr dià toû pneúmatow dídotai lógow sofíaw, ƒll~ dè lógow gnQsevw, katà tò a[tò pneûma: 9 e^ tér~ dè pístiw, \n t! a[t! pneúmati: ƒll~ dè xa r í s m a t a †amátvn \n t! a[t! pneúmati: 10 ƒll~ dè \n er g } m a t a dunámevn, ƒll~ dè profhteía, ƒll~ dè diakríseiw pneumátvn, e^ tér~ dè génh glvssôn, ƒll~ dè e^ rmhneía glvssôn: 11 pánta dè taûta \nergeî tò ¢n kaì tò a[tò pneûma, diairoûn †díŸ e^kást~ kayWw boúletai. 12

Kayáper gàr tò sôma £n \stin, kaì mélh ¡xei pollá, pánta dè tà mélh toû sQmatow toû e^nów, pollà ªnta, £n \stin sôma: o%utvw kaì ` xristów. 13 Kaì gàr \n e^nì pneúmati =meîw pántew e†w ¢n sôma \baptísyhmen, eÊte &Ioudaîoi eÊte %Ellhnew, eÊte doûloi eÊte \leúyeroi: kaì pántew e†w ¢n pneûma \potísyhmen. 14 Kaì gàr tò sôma o[k ¡stin ¢n mélow ˙llà pollá. 15 &Eàn eÊp+ ` poúw, %Oti o[k e†mì xeír, o[k e†mì \k toû sQmatow: o[ parà toûto o[k ¡stin \k toû sQmatow; 16 Kaì \àn eÊp+ tò o{w, %Oti o[k e†mì •fyalmów, o[k e†mì \k toû sQmatow: o[ parà toûto o[k ¡stin \k toû sQmatow; 17 E† –lon tò sôma •fyalmów, poû = ˙ko}; E† –lon ˙ko}, poû = ªsfrhsiw; 18 Nunì dè ` yeòw ¡yeto tà mélh ¢n £kaston a[tôn \n t! sQmati, kayWw “yélhsen. 19 E† dè ‘n tà pánta ¢n mélow, poû tò sôma; 20 Nûn dè pollà mèn mélh, ¢n dè sôma. 21 O[ dúnatai dè ` •fyalmòw e†peîn t_ xeirí, Xreían sou o[k ¡xv: (h pálin = kefal| toîw posín, Xreían ømôn o[k ¡xv. 22 &Allà poll! mâllon tà dokoûnta mélh toû sQmatow ˙syenéstera øpárxein, ˙nagkaîá \stin: 23 kaì $a dokoûmen ˙timótera eÂnai toû sQmatow, toútoiw 12.3 12.3 12.6 12.9 12.9

12.10 dè profhteía ƒll~ dè ♦ ˆdè˜ profhteía ƒll~ ˆdè˜ 12.10 dè génh ♦ génh 12.12 ¡xei pollá ♦ pollà ¡xei 12.12 toû e^nów ♦ — 12.13 e†w ¢n pneûma ♦ ¢n pneûma

&Ihsoûn kaì ♦ &Ihsoûw kaì Kúrion &Ihsoûn ♦ Kúriow &Ihsoûw \stin ♦ — dè pístiw ♦ pístiw †amátvn \n t! a[t! ♦ †amátvn \n t! e^nì

394




QOS

QOT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

12.24 - 13.10


tim|n perissotéran peritíyemen: kaì tà ˙sx}mona =môn e[sxhmosúnhn perissotéran ¡xei: 24 tà dè e[sx}mona =môn o[ xreían ¡xei: ˙ll' ` yeòw sunekérasen tò sôma, t! østeroûnti perissotéran doùw tim}n, 25 ®na m| ” sxísmata \n t! sQmati, ˙llà tò a[tò øpèr ˙ll}lvn merimnôsin tà mélh. 26 Kaì eÊte pásxei ¢n mélow, sumpásxei pánta tà mélh: eÊte dojázetai ¢n mélow, sugxaírei pánta tà mélh. 27 Ûmeîw dé \ste sôma xristoû, kaì mélh \k mérouw. 28 Kaì o¬w mèn ¡yeto ` yeòw \n t_ \kklhsíŸ prôton ˙postólouw, deúteron prof}taw, tríton didaskálouw, ¡peita dunámeiw, eÂta xarísmata †amátvn, ˙ntil}ceiw, kubern}seiw, gén h glvssôn. 29 M| pántew ˙póstoloi; M| pántew profêtai; M| pántew didáskaloi; M| pántew dunámeiw; 30 M| pántew xarísmata ¡xousin †amátvn; M| pántew glQssaiw laloûsin; M| pántew diermhneúousin; 31 Zhloûte dè tà xa r í s m a t a tà kreíttona. Kaì ¡ti kay' øperbol|n `dòn ømîn deíknumi.

13


&Eàn taîw glQssaiw tôn ˙nyrQpvn lalô kaì tôn ˙ggélvn, ˙gáphn dè m| ¡xv, gégona xalkòw “xôn (h kúmbalon ˙lalázon. 2 Kaì \àn ¡xv profhteían, kaì e†dô tà must}ria pánta kaì pâsan t|n gnôsin, kaì \àn ¡xv pâsan t|n % ste ªrh meyistánein, ˙gáphn dè m| ¡xv, o[yén e†mi. pístin, v 3 Kaì \àn cvmísv pánta tà øpárxontá mou, kaì \àn paradô tò sôm á mou ®na kauy}svmai, ˙gáphn dè m| ¡xv , o[dèn 4 & vfeloûmai. ^H ˙gáph makroyumeî, xrhsteúetai: = ˙gáph o[ zhloî: = ˙gáph o[ perpereúetai, o[ fusioûtai, 5 o[k ˙sxhmoneî, o[ zhteî tà eâutêw, o[ parojúnetai, o[ logízetai tò kakón, 6 o[ xaírei \pì t_ ˙dikíŸ, sugxaírei dè t_ ˙lhyeíŸ, 7 pánta stégei, pánta pisteúei, pánta \lpízei, pánta øpoménei. 8 ^H ˙gáph o[dépote \kpíptei: eÊte dè profhteîai, katarghy}sontai: eÊte glôssai, paúsontai: eÊte gnôsiw, katarghy}setai. 9 &Ek mérouw dè ginQskomen, kaì \k mérouw profhteúomen: 10 –tan dè ¡ly+ tò téleion, tóte tò \k mérouw 12.24 12.24 12.25 12.26 12.28 12.28 12.31

13.2 13.3 13.3 13.4 13.8 13.9 13.10

˙ll' ♦ ˙llà østeroûnti ♦ østeroumén~ sxísmata ♦ sxísma dojázetai ¢n ♦ dojázetai ˆ¢n˜ eÂta ♦ ¡peita ˙ntil}ceiw ♦ ˙ntil}mceiw kreíttona ♦ meízona

kauy}somai

meyistánein ♦ meyistánai Kaì \àn cvmísv ♦ k©n cvmísv kauy}svmai ♦ kaux}svmai zhloî = ˙gáph ♦ zhloî ˆ= ˙gáph˜ \kpíptei ♦ píptei dè ♦ gàr tóte ♦ —

395



QOT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

13.11 - 14.14

QOU


katarghy}setai. 11 %O te æmhn n}piow, qw n}piow \láloun, qw n}piow \frónoun, qw n}piow \logizómhn: –te dè gégona ˙n}r, kat}rghka tà toû nhpíou. 12 Blépomen gàr ƒrti di' \sóptrou \n a†nígmati, tóte dè prósvpon pròw prósvpon: ƒrti ginQskv \k mérouw, tóte dè \pignQsomai kayWw kaì \pegnQsyhn. 13 Nunì dè ménei pístiw, \lpíw, ˙gáph, tà tría taûta: meízvn dè toútvn = ˙gáph.

14

DiQk et e t|n ˙gáp hn: zhl oût e dè tà pneumat ik á, mâllon dè ®na profhteúhte. 2 Ô gàr lalôn glQss+ o[k ˙nyrQpoiw laleî, ˙llà t! ye! : o[deìw gàr ˙koúei, pneúmati dè laleî must}ria. 3 Ô dè profhteúvn ˙nyrQpoiw laleî o†kodom|n kaì paráklhsin kaì paramuyían. 4 Ô lalôn glQss+ eâutòn o†kodomeî, ` dè profhteúvn \kklhsían o†kodomeî. 5 Yélv dè pántaw ømâw laleîn glQssaiw, mâllon dè ®na profhteúhte: meízvn gàr ` profhteúvn (h ` lalôn glQssaiw, \ktòw e† m| diermhneúei, ®na = \kklhsía o†kodom|n láb+. 6 Nunì dé, ˙delfoí, \àn ¡lyv pròw ømâw glQssaiw & fel}sv, \àn m| ømîn lal}sv (h \n lalôn, tí ømâw v ˙pokalúcei, (h \n gnQsei, (h \n profhteíŸ (h \n didax_; 7 %O mvw tà ƒcuxa fvn|n didónta, eÊte a[lów, eÊte kiyára, \àn di a s t o l | n toîw fyóggoiw m| didô, pôw gnvsy}setai tò a[loúmenon (h tò kiyarizómenon; 8 Kaì gàr \àn ƒdhlon fvn|n sálpigj d!, tíw paraskeuásetai e†w pólemon; 9 O%utvw kaì ømeîw dià têw glQsshw \àn m| e·shmon lógon dôte, pôw gnvsy}setai tò laloúmenon; *Esesye gàr e†w ˙éra laloûntew. 10 Tosaûta, e† túxoi, génh fvnôn \stìn \n kósm~ kaì o[dèn a[tôn ƒfvnon. 11 &Eàn o{n m| e†dô t|n dúnamin têw fvnêw, ¡somai t! laloûnti bárbarow, kaì ` lalôn \n \moì bárbarow. 12 O%utvw kaì ømeîw, \peì zhlvtaí \ste pneumátvn, pròw t|n o†kodom|n têw \kklhsíaw zhteîte ®na perisseúhte. 13 Dióper ` lalôn glQss+ proseuxésyv ®na diermhneú+. 14 &Eàn gàr 14.5 14.6 14.6 14.7 14.8 14.10 14.10 14.13 14.14

13.11 qw n}piow \láloun ♦ \láloun qw n}piow 13.11 qw n}piow \frónoun ♦ \frónoun qw n}piow 13.11 qw n}piow \logizómhn ♦ \logizómhn qw n}piow 13.11 dè ♦ — 14.2 t! ♦ — 14.5 gàr ♦ dè

diermhneúei ♦ diermhneú+ Nunì ♦ Nûn \n didax_ ♦ ˆ\n˜ didax_ didô ♦ d! fvn|n sálpigj ♦ sálpigj fvn|n \stìn ♦ e†sin a[tôn ♦ — Dióper ♦ Diò gàr ♦ ˆgàr˜

396




QOU

QOV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

14.15 - 14.31


proseúxvmai glQss+, tò pneûmá mou proseúxetai, ` dè noûw mou ƒkarpów \stin. 15 Tí o{n \stín; Proseújomai t! pneúmati, proseújomai dè kaì t! nofi: calô t! pneúmati, calô dè kaì t! nofi. 16 &Epeì \àn e[log}s+w t! pneúmati, ` ˙naplhrôn tòn tópon toû †diQtou pôw \reî tò &Am|n \pì t_ s_ e[xaristíŸ, \peid| tí légeiw o[k oÂden; 17 Sù mèn gàr kalôw e[xaristeîw, ˙ll' ` £terow o[k o†kodomeîtai. 18 E[xaristô t! ye! mou, pántvn ømôn mâllon glQssaiw lalôn: 19 ˙ll' \n \kklhsíŸ yélv pénte lógouw dià toû noów mou lalêsai, ®na kaì ƒllouw kathx}sv, (h muríouw lógouw \n glQss+. 20

&Adelfoí, m| paidía gínesye taîw fresín: ˙llà t_ kakíŸ nhpiázete, taîw dè fresìn téleioi gínesye. 21 &En t! nóm~ gégraptai –ti &En e^ teroglQssoiw kaì \n xeílesin e^ téroiw lal}sv t! la! toút~, kaì o[d' o%utvw e†sakoúsontaí mou, légei kúriow. 22 %Vste a¥ glôssai e†w shmeîón e†sin, o[ toîw pisteúousin, ˙llà toîw ˙pístoiw: = dè profhteía, o[ toîw ˙pístoiw, ˙llà toîw pisteúousin. 23 &Eàn o{n sunély+ = \kklhsía –lh \pì tò a[tó, kaì pántew glQssaiw lalôsin, e†sélyvsin dè †diôtai (h ƒpistoi, o[k \roûsin –ti maínesye; 24 &Eàn dè pántew profhteúvsin, e†sély+ dé tiw ƒpistow (h †diQthw, \légxetai øpò pántvn, ˙nakrínetai øpò pántvn, 25 kaì o%utvw tà kruptà têw kardíaw a[toû fanerà gínetai: kaì o%utvw pesWn \pì prósvpon proskun}sei t! ye! ˙paggéllvn –ti Ô yeòw ªntvw \n ømîn \stin. 26


Tí o{n \stín, ˙delfoí; %Otan sunérxhsye, £kastow ømôn calmòn ¡xei, didax|n ¡xei, glôssan ¡xei, ˙pokálucin ¡xei, e^rmhneían ¡xei. Pánta pròw o†kodom|n ginésyv. 27 EÊte glQss+ tiw laleî, katà dúo (h tò pleîston treîw, kaì ˙nà mérow, kaì e<w diermhneuétv: 28 \àn dè m| ” diermhneut}w, sigátv \n \kklhsíŸ: eâut! dè laleítv kaì t! ye!. 29 Profêtai dè dúo (h treîw laleítvsan, kaì o¥ ƒlloi diakrinétvsan. 30 &Eàn dè ƒll~ ˙pokalufy_ kayhmén~, ` prôtow sigátv. 31 Dúnasye 14.16 14.18 14.18 14.19 14.19 14.21 14.23

e[log}s+w t! ♦ e[log_w ˆ\n˜ mou ♦ — lalôn ♦ lalô ˙ll' ♦ ˙llà dià toû noów ♦ t! nofi e^téroiw ♦ e^térvn glQssaiw lalôsin ♦ lalôsin

14.25 14.25 14.26 14.26

glQssaiw kaì o%utvw tà ♦ tà Ô yeòw ªntvw ♦ *O ntvw ` yeòw ømôn ♦ — glôssan ¡xei ˙pokálucin ♦ ˙pokálucin ¡xei glôssan

397



QOV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

14.32 - 15.10

QPM


gàr kay' £na pántew profhteúein, ®na pántew manyánvsin, kaì pántew parakalôntai: 32 kaì pneúmata profhtôn prof}taiw øpotássetai. 33 O[ gár \stin ˙katastasíaw ` yeów, ˙llà e†r}nhw, qw \n pásaiw taîw \kklhsíaiw tôn a^gívn. 34

A¥ gunaîkew ømôn \n taîw \kklhsíaiw sigátvsan: o[ gàr \pitétraptai a[taîw laleîn, ˙ll' øpotássesyai, kayWw kaì ` nómow légei. 35 E† dé ti mayeîn yélousin, \n oÊk~ toùw †díouw ƒndraw \pervtátvsan: a†sxròn gár \stin gunaijìn \n \kklhsíŸ laleîn. 36 (H ˙f' ømôn ` lógow toû yeoû \jêlyen; (H e†w ømâw mónouw kat}nthsen; 37

EÊ tiw dokeî prof}thw eÂnai (h pneumatików, \piginvskétv $a gráfv ømîn, –ti kuríou e†sìn \ntolaí. 38 E† dé tiw ˙gnoeî, ˙gnoéitv. 39

%Vste, ˙delfoí, zhloûte tò profhteúein, kaì tò laleîn glQssaiw m| kvlúete: 40 pánta e[sxhmónvw kaì katà tájin ginésyv.

15

Gnvr í z v dè ømîn, ˙del f oí, tò e[aggél ion o$ e[ h g g e l i s á m h n ømîn, $o kaì parelábete, \n > kaì e^st}kate, 2 di' o˚ kaì sœzesye: tíni lóg~ e[hggelisámhn ømîn, e† katéxete, \ktòw e† m| e†k_ \pisteúsate. 3 Parédvka gàr ømîn \n prQtoiw, $o kaì parélabon, –ti xristòw ˙péyanen øpèr tôn a^martiôn =môn katà tàw grafáw: 4 kaì –ti \táfh: kaì –ti * fyh \g}gertai t_ trít+ =mérŸ katà tàw grafáw: 5 kaì –ti v 6 * fyh \pánv pentakosíoiw KhfÅ, eÂta toîw dQdeka: ¡peita v ˙delfoîw \fápaj, \j @n o¥ pleíouw ménousin £vw ƒrti, tinèw dè * fyh &IakQb~, eÂta toîw kaì \koim}yhsan: 7 ¡p ei t a v 8 ˙postóloiw pâsin: ¡s xa t o n dè pántvn, qspereì t! * fyh k˙moí. 9 &EgW gár e†mi ` \láxistow tôn \ktrQmati, v ˙postólvn, $ow o[k e†mì ¥kanòw kaleîsyai ˙póstolow, dióti \dívja t|n \kklhsían toû yeoû. 10 Xáriti dè yeoû e†mi – e†mi, kaì = xá r i w a[toû = e†w \mè o[ ken| \gen}yh, ˙llà

ømôn ♦ — \pitétraptai ♦ \pitrépetai ˙ll' ♦ ˙llà øpotássesyai ♦ øpotassésyvsan 14.35 gunaijìn \n \kklhsíŸ laleîn ♦ gunaikì laleîn \n \kklhsíŸ 14.37 e†sìn \ntolaí ♦ \stìn \ntol}

14.38 ˙gnoéitv ♦ ˙gnoeîtai 14.39 ˙delfoí ♦ ˙delfoí ˆmou˜ 14.39 glQssaiw m| kvlúete ♦ m| kvlúete glQssaiw 14.40 pánta ♦ pánta dè 15.4 trít+ =mérŸ ♦ =mérŸ t_ trít+ 15.6 pleíouw ♦ pleíonew 15.6 kaì ♦ —

14.34 14.34 14.34 14.34

398




QPM

QPN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

15.11 - 15.29


perissóteron a[tôn pántvn \kopíasa, o[k \gW dé, ˙ll' = xáriw toû yeoû = sùn \moí. 11 EÊte o{n \gQ, eÊte \keînoi, o%utvw khrússomen kaì o%utvw \pisteúsate. 12

E† dè xristòw khrússetai –ti \k nekrôn \g}gertai, pôw légousín tinew \n ømîn –ti ˙nástasiw nekrôn o[k ¡stin; 13 E† dè ˙nástasiw nekrôn o[k ¡stin, o[dè xristòw \g}gertai: 14 e† dè xristòw o[k \g}gertai, kenòn ƒra tò k}rugma =môn, ken| dè kaì = pístiw ømôn. 15 Eøriskómeya dè kaì ceudomárturew toû yeoû, –ti \martur}samen katà toû yeoû –ti ægeiren tòn xristón, $on o[k ægeiren, eÊper ƒra nekroì o[k \geírontai. 16 E† gàr nekroì o[k \geírontai, o[dè xristòw \g}gertai: 17 e† dè xristòw o[k \g}gertai, mataía = pístiw ømôn: ¡ti \stè \n taîw a^ martíaiw ømôn. 18 *A r a kaì o¥ koimhyén t ew \n xrist! ˙pQlonto. 19 E† \n t_ zv_ taút+ “lpikótew \smèn \n xrist! mónon, \leeinóteroi pántvn ˙nyrQpvn \smén. 20

Nunì dè xr i s t ò w \g } g er t a i \k nek r ô n , ˙parx| tôn kekoimhménvn \géneto. 21 &Epeid| gàr di' ˙nyrQpou ` yánatow, kaì di' ˙nyrQpou ˙nástasiw nekrôn. 22 %Vsper gàr \n t! &Adàm pántew ˙poyn§skousin, o%utvw kaì \n t! xrist! pántew z~opoihy}sontai. 23 %Ekastow dè \n t! †dí~ tágmati: ˙parx| xristów, ¡peita o¥ toû xristoû \n t_ parousíŸ a[toû. 24 EÂta tò télow, –tan parad! t|n basileían t! ye! kaì patrí, –tan katarg}s+ pâsan ˙rx|n kaì pâsan \jousían kaì dúnamin. 25 Deî gàr a[tòn basileúein, ƒxri o˚ ƒn y_ pántaw toùw \xyr o ù w øpò toùw pódaw a[toû. 26 *E s xa t o w \xyr ò w katargeîtai ` yánatow. 27 Pánta gàr øpétajen øpò toùw pódaw a[toû. %O tan dè eÊp+ –ti Pánta øpotétaktai, dêlon –ti \ktòw toû øpotájantow a[t! tà pánta. 28 %O tan dè øpotag_ a[t! tà pánta, tóte kaì a[tòw ` u¥òw øpotag}setai t! øpotájanti a[t! tà pánta, ®na ” ` yeòw tà pánta \n pâsin. 29


&Epeì tí poi}sousin o¥ baptizómenoi øpèr tôn nekrôn; E† –lvw nekroì o[k \geírontai, tí kaì baptízontai øpèr tôn 15.21 15.24 15.25 15.28 15.28 15.29

15.10 15.10 15.12 15.14 15.14 15.19

˙ll' ♦ ˙llà = sùn ♦ ˆ=˜ sùn tinew \n ømîn ♦ \n ømîn tinew tò ♦ ˆkaì˜ tò dè kaì ♦ kaì “lpikótew \smèn \n xrist! ♦ \n Xrist! “lpikótew \smèn 15.20 \géneto ♦ —

` ♦— parad! ♦ paradid! ƒn ♦ — kaì ♦ ˆkaì˜ yeòw tà ♦ yeòw ˆtà˜ baptízontai øpèr tôn nekrôn ♦ baptízontai øpèr a[tôn

399



QPN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

15.30 - 15.49

QPO


% ran; 31 Kay' nekrôn; 30 Tí kaì =meîw kinduneúomen pâsan v =méran ˙poyn§skv, n| t|n ømetéran kaúxhsin, ÷n ¡xv \n xr i s t ! &I h s o û t! kurí~ =môn. 32 E† katà ƒnyrvpon \yhriomáxhsa \n &Efés~, tí moi tò ªfelow, e† nekroì o[k \geírontai, Fágvmen kaì pívmen, a·rion gàr ˙poyn§skomen. 33 M| planâsye: Fyeírousin æyh xrhstà `milíai kakaí. 34 &Ekn}cate dikaívw kaì m| a^martánete: ˙gnvsían gàr yeoû tinèw ¡xousin: pròw \ntrop|n ømîn légv. 35

&All' \reî tiw, Pôw \geírontai o¥ nekroí; Poí~ dè sQmati ¡rxontai; 36 *Afron, sù $o speíreiw, o[ z~opoieîtai \àn m| ˙poyán+: 37 kaì $o speíreiw, o[ tò sôma tò genhsómenon speíreiw, ˙llà gumnòn kókkon, e† túxoi, sítou æ tinow tôn loipôn: 38 ` dè yeòw a[t! dídvsin sôma kayWw “yélhsen, kaì e^kást~ tôn spermátvn tò Êdion sôma. 39 O[ pâsa sàrj = a[t| sárj: ˙llà ƒllh mèn ˙nyrQpvn, ƒllh dè sàrj kthnôn, ƒllh dè †xyúvn, ƒllh dè pthnôn. 40 Kaì sQmata \pouránia, kaì sQmata \pígeia: ˙ll' e^téra mèn = tôn \pouranívn dója, e^téra dè = tôn \pigeívn. 41 *A l l h dója =líou, kaì ƒllh dója sel}nhw, kaì ƒllh dója ˙stérvn: ˙st|r gàr ˙stérow diaférei \n dój+. 42 O%utvw kaì = ˙nástasiw tôn nekrôn. Speíretai \n fyorÅ, \geíretai \n ˙fyarsíŸ: 43 speíretai \n ˙timíŸ, \geíretai \n dój+: speíretai \n ˙syeneíŸ, \geíretai \n dunámei: 44 speíretai sôma cuxikón, \geíretai sôma pneumatikón. *Estin sôma cuxikón, kaì ¡s t i n sôma pneumatikón. 45 O%utvw kaì gégraptai, &Egéneto ` prôtow ƒnyrvpow &Adàm e†w cux|n zôsan. Ô ¡sxatow &Adàm e†w pneûma z~opoioûn. 46 &All' o[ prôton tò pneumatikón, ˙llà tò cuxikón, ¡peita tò pneumatikón. 47 Ô prôtow ƒnyrvpow \k gêw, xoïków: ` deúterow ƒnyrvpow ` kúriow \j o[ranoû. 48 O pâsa o†kodom| sunarmologouménh a·jei e†w naòn ßgion \n kurí~, 22 \n > kaì ømeîw sunoikodomeîsye e†w katoikht}rion toû yeoû \n pneúmati.

3


Toútou xárin \gW Paûlow ` désmiow toû xristoû &Ihsoû øpèr ømôn tôn \ynôn, 2 eÊge “koúsate t|n o†konomían têw xá r i t o w toû yeo û têw doyeí s h w moi e†w ømâw, 3 –ti katà ˙pokálucin \gnQrisén moi tò must}rion, kayWw proégraca \n •líg~, 4 pròw $o dúnasye ˙naginQskontew noêsai t|n súnesín mou \n t! musthrí~ toû xristoû: 5 $o e^ téraiw geneaîw o[k \gnvrísyh toîw u¥oîw tôn ˙nyrQpvn, qw nûn ˙pekalúfyh toîw a^gíoiw ˙postóloiw a[toû kaì prof}taiw \n pneúmati: 6 eÂnai tà 2.19 2.20 3.1 3.2 3.3 3.3

2.11 ømeîw potè ♦ potè ømeîw 2.12 ‘te \n ♦ ‘te 2.13 \ggùw \gen}yhte ♦ \gen}yhte \ggùw 2.15 eâ[t! ♦ a[t! 2.17 kaì toîw ♦ kaì e†r}nhn toîw

sumpolîtai ♦ \stè sumpolîtai &Ihsoû xristoû ♦ xristoû &Ihsoû &Ihsoû ♦ ˆ&Ihsoû˜ eÊge ♦ eÊ ge –ti ♦ ˆ–ti˜ \gnQrisén ♦ \gnvrísyh

431



QSP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

3.7 - 3.21

QSQ

PRO S EFESIO US ¡yn h sugklhronóma kaì sússvma kaì summétoxa têw \paggelíaw a[toû \n t! xrist!, dià toû e[aggelíou, 7 o˚ \genómhn diákonow katà t|n dvreàn têw xáritow toû yeoû, t|n doyeîsán moi katà t|n \nérgeian têw dunámevw a[toû. 8 &Emoì t! \laxistotér~ pántvn a^gívn \dóyh = xáriw a%uth, \n toîw ¡ynesin e[aggelísasyai tòn ˙nejixníaston ploûton toû xristoû, 9 kaì fvtísai pántaw tíw = o†konomía toû musthríou toû ˙pokekrumménou ˙pò tôn a†Qnvn \n t! ye! t! tà pánta ktísanti dià &Ihsoû xristoû, 10 ®na gnvrisy_ nûn taîw ˙rxaîw kaì taîw \jousíaiw \n toîw \pouraníoiw dià têw \kklhsíaw = polupoíkilow sofía toû yeoû, 11 katà próyesin tôn a†Qnvn ÷n \poíhsen \n xrist! &Ihsoû t! kurí~ =môn: 12 \n > ¡xomen t|n parrhsían kaì t|n prosagvg|n \n pepoiy}sei dià têw pístevw a[toû. 13 Diò a†toûmai m| \kkakeîn \n taîw ylícesín mou øpèr ømôn, %htiw \stìn dója ømôn. 14

Toútou xárin kámptv tà gónatá mou pròw tòn patéra toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû, 15 \j o˚ pâsa patrià \n o[ranoîw kaì \pì gêw •nomázetai, 16 ®na dœh ømîn, katà tòn ploûton têw dójhw a[toû, dunámei krataivyênai dià toû pneúmatow a[toû e†w tòn ¡sv ƒnyrvpon, 17 katoikêsai tòn xristòn dià têw pístevw \n taîw kardíaiw ømôn: 18 \n ˙gáp+ \rrizvménoi kaì teyemelivménoi ®na \jisxúshte katalabésyai sùn pâsin toîw a^gíoiw tí tò plátow kaì mêkow kaì báyow kaì %ucow, 19 gnônaí te t|n øperbállousan têw gnQsevw ˙gáphn toû xristoû, ®na plhrvyête e†w pân tò pl}rvma toû yeoû. 20

T! dè dunamén~ øpèr pánta poiêsai øpèr \kperissoû @n a†toúmeya (h nooûmen, katà t|n dúnamin t|n \nergouménhn \n =mîn, 21 a[t! = dója \n t_ \kklhsíŸ \n xrist! &Ihsoû, e†w pásaw tàw geneàw toû a†ônow tôn a†Qnvn. &Am}n.

3.6 3.7 3.7 3.8 3.8 3.8 3.9 3.9

3.11 xrist! ♦ t! Xrist! 3.12 t|n prosagvg|n ♦ prosagvg|n 3.13 \kkakeîn ♦ \gkakeîn 3.14 toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû ♦— 3.16 dœh ♦ d! 3.16 tòn ploûton ♦ tò ploûtow 3.18 báyow kaì %ucow ♦ %ucow kaì báyow 3.21 \kklhsíŸ ♦ \kklhsíŸ kaì

a[toû \n t! xrist! ♦ \n Xrist! &Ihsoû \genómhn ♦ \gen}yhn t|n doyeîsán ♦ têw doyeíshw \n ♦ — tòn ♦ tò ploûton ♦ ploûtow pántaw ♦ ˆpántaw˜ dià &Ihsoû xristoû ♦ —

432




QSQ

QSR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

4.1 - 4.18

PRO S EFESIO US

4

Parakalô o{n ømâw \gQ, ` désmiow \n kurí~, ˙jívw peripatêsai têw kl}sevw «w \kl}yhte, 2 metà páshw tapeinofrosúnhw kaì prŸóthtow, met à makroyumíaw, ˙nexómenoi ˙ll}lvn \n ˙gáp+, 3 spoudázontew threîn t|n e^ nóthta toû pneúmatow \n t! sundésm~ têw e†r}nhw. 4 $En sôma kaì ¢n pneûma, kayWw kaì \kl}yhte \n miÅ \lpídi têw kl}sevw ømôn: 5 e<w kúriow, mía pístiw, ¢n báptisma, 6 e<w yeòw kaì pat|r pántvn, ` \pì pántvn, kaì dià pántvn, kaì \n pâsin =mîn. 7 Ênì dè e^kást~ =môn \dóyh = xáriw katà tò métron têw dvreâw toû xr i s t o û . 8 Diò légei, &Anabàw e†w %u cow &+ xmalQteusen a†xmalvsían, kaì ¡dvken dómata toîw ˙nyrQpoiw. 9 Tò dé, &Anébh, tí \stin e† m| –ti kaì katébh prôton e†w tà katQtera mérh têw gêw; 10 Ô katabáw, a[tów \s t i n kaì ` ˙nabàw øperánv pántvn tôn o[ranôn, ®na plhrQs+ tà pánta. 11 Kaì a[tòw ¡dvken toùw mèn ˙postólouw, toùw dè prof}taw, toùw dè e[aggelistáw, toùw dè poiménaw kaì didaskálouw, 12 pròw tòn katartismòn tôn a^gívn, e†w ¡rgon diakoníaw, e†w o†kodom|n toû sQmatow toû xristoû: 13 méxri katant}svmen o¥ pántew e†w t|n e^nóthta têw pístevw kaì têw \pignQsevw toû u¥oû toû yeoû, e†w ƒndra téleion, e†w métron =likíaw toû plhrQmatow toû xristoû: 14 ®na mhkéti „men n}pioi, kludvnizómenoi kaì periferómenoi pantì ˙ném~ têw didaskalíaw, \n t_ kubeíŸ tôn ˙nyrQpvn, \n panourgíŸ pròw t|n meyodeían têw plánhw: 15 ˙lhyeúontew dè \n ˙gáp+ a[j}svmen e†w a[tòn tà pánta, –w \stin = kefal}, ` xristów, 16 \j o˚ pân tò sôma sunarmologoúmenon kaì sumbibazómenon dià páshw a^fêw têw \pixorhgíaw, kat' \nérgeian \n métr~ e^nòw e^kástou mérouw, t|n a·jhsin toû sQmatow poieîtai e†w o†kodom|n eâutoû \n ˙gáp+.

meyodían

17


Toûto o{n légv kaì martúromai \n kurí~, mhkéti ømâw peripateîn, kayWw kaì tà loipà ¡ynh peripateî \n mataióthti toû noòw a[tôn, 18 \s k o t i s m én o i t_ dianoíŸ, ªntew ˙phllotrivménoi têw zvêw toû yeoû dià t|n ƒgnoian t|n o{san \n a[toîw, dià t|n pQrvsin têw kardíaw a[tôn: 4.2 4.6 4.8 4.9

4.9 mérh ♦ ˆmérh˜ 4.15 ` ♦ — 4.17 loipà ♦ — 4.18 \skotisménoi ♦ \skotvménoi

prŸóthtow ♦ pra‡thtow =mîn ♦ — kaì ♦ — prôton ♦ —

433



QSR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

4.19 - 5.5

QSS

PRO S EFESIO US 19

o®tinew ˙phlghkótew eâutoùw parédvkan t_ ˙selgeíŸ, e†w \rgasían ˙kayarsíaw páshw \n pleonejíŸ. 20 Ûmeîw dè o[x o%utvw \máyete tòn xristón, 21 eÊge a[tòn “koúsate kaì \n a[t! \didáxyhte, kayQw \stin ˙l}yeia \n t! &Ihsoû: 22 ˙poyésyai ømâw, katà t|n protéran ˙nastrof}n, tòn palaiòn ƒnyrvpon, tòn fyei r ó m en o n katà tàw \piyumíaw têw ˙páthw: 23 ˙naneo û s ya i dè t! pneúmati toû noòw ømôn, 24 kaì \ndúsasyai tòn kainòn ƒnyrvpon, tòn katà yeòn ktisyénta \n dikaiosún+ kaì `sióthti têw ˙lhyeíaw. 25

Diò ˙poyémenoi tò ceûdow laleîte ˙l}yeian £kastow metà toû plhsíon a[toû: –ti \smèn ˙ll}lvn mélh. 26 &O rgízesye kaì m| a^martánete: ` %hliow m| \piduétv \pì t! parorgism! ømôn: 27 mhdè dídote tópon t! diaból~. 28 Ô kléptvn mhkéti kleptétv: mâllon dè kopiátv, \rgazómenow tò ˙gayón taîw xersín, ®na ¡x+ metadidónai t! xreían ¡xonti. 29 Pâw lógow sapròw \k toû stómatow ømôn m| \kporeuésyv, ˙ll' eÊ tiw ˙gayòw pròw o†kodom|n têw xreíaw, ®na d! xárin toîw ˙koúousin. 30 Kaì m| lupeîte tò pneûma tò ßgion toû yeoû, \n > \sfragísyhte e†w =méran ˙polutrQsevw. 31 Pâsa pikría kaì yumòw kaì •rg| kaì kraug| kaì blasfhmía ˙ry}tv ˙f' ømôn, sùn pás+ kakíŸ: 32 gínesye dè e†w ˙ll}louw xrhstoí, e·splagxnoi, xarizómenoi eâutoîw, kayWw kaì ` yeòw \n xrist! \xarísato =mîn.

5

Gínesye o{n mimhtaì toû yeoû, qw tékna ˙gaphtá: 2 kaì peripateîte \n ˙gáp+, kayWw kaì ` xristòw “gáphsen =mâw, kaì parédvken eâutòn øpèr =môn prosforàn kaì yusían t! ye! e†w •sm|n e[vdíaw. 3 Porneía dè kaì pâsa ˙kayarsía (h pleonejía mhdè •nomazésyv \n ømîn, kayWw prépei a^ gíoiw: 4 kaì a†sxróthw, kaì mvrología, (h e[trapelía, tà o[k ˙n}konta: ˙llà mâllon e[xaristía. 5 Toûto gàr ¡ste ginQskontew, –ti pâw pórnow, (h ˙káyartow, (h pleonékthw, –w \stin e†dvlolátrhw, o[k ¡xei klhronomían \n t_ basileíŸ toû 4.32 =mîn ♦ ømîn 5.3 pâsa ˙kayarsía ♦ ˙kayarsía pâsa 5.4 tà o[k ˙n}konta ♦ $a o[k ˙nêken 5.5 ¡ste ♦ Êste 5.5 –w ♦ –

4.21 eÊge ♦ eÊ ge 4.26 t! ♦ ˆt!˜ 4.28 tò ˙gayón taîw xersín ♦ taîw ˆ†díaiw˜ xersìn tò ˙gayón 4.29 ˙ll' ♦ ˙llà 4.32 dè ♦ ˆdè˜

434




QSS

QST


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

5.6 - 5.28

PRO S EFESIO US xristoû kaì yeoû. 6 Mhdeìw ømâw ˙patátv kenoîw lógoiw: dià taûta gàr ¡r xet a i = •rg| toû yeo û \p ì toùw u¥oùw têw ˙peiyeíaw. 7 M| o{n gínesye summétoxoi a[tôn: 8 ‘te gár pote skótow, nûn dè fôw \n kurí~: qw tékna fvtòw peripateîte — 9 ` gàr karpòw toû pneúmatow \n pás+ ˙gayvsún+ kaì dikaiosún+ kaì ˙lhyeí Ÿ — 10 dokimázontew tí \stin e[áreston t! kurí~: 11 kaì m| sugkoinvneîte toîw ¡rgoiw toîw ˙kárpoiw toû skótouw, mâllon dè kaì \légxete: 12 tà gàr krufê ginómena øp' a[tôn a†sxrón \stin kaì légein. 13 Tà dè pánta \legxómena øpò toû fvtòw faneroûtai: pân gàr tò faneroúmenon fôw \stín. 14 Diò légei, *Egeire ` kayeúdvn kaì ˙násta \k tôn nekrôn, kaì \pifaúsei soi ` xristów. 15

Blépete o{n pôw ˙kribôw peripateîte, m| qw ƒsofoi, ˙ll' qw sofoí, 16 \jagorazómenoi tòn kairón, –ti a¥ =mérai ponhraí e†sin. 17 Dià toûto m| gínesye ƒfronew, ˙llà suniéntew tí tò yélhma toû kuríou. 18 Kaì m| meyúskesye oÊn~, \n > \stìn ˙svtía, ˙llà plhroûsye \n pneúmati, 19 laloûntew eâutoîw calmoîw kaì %umnoiw kaì Œdaîw pneumatikaîw, Ïdontew kaì cállontew \n t_ kardíŸ ømôn t! kurí~, 20 e[xaristoûntew pántote øpèr pántvn \n •nómati toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû t! ye! kaì patrí, 21 øpotassómenoi ˙ll}loiw \n fób~ xristoû.

yeoû

22


A¥ gunaîkew, toîw †díoiw ˙ndrásin øpotássesye, qw t! kurí~. 23 –ti ˙n}r \stin kefal| têw gunaików, qw kaì ` xristòw kefal| têw \kklhsíaw, kaì a[tòw \stin svt|r toû sQmatow. 24 &All' qsper = \kklhsía øpotássetai t! xrist!, o%utvw kaì a¥ gunaîkew toîw †díoiw ˙ndrásin \n pantí. 25 O¥ ƒndrew, ˙gapâte tàw gunaîkaw eâutôn, kayWw kaì ` xristòw “gáphsen t|n \kklhsían, kaì e^ autòn parédvken øpèr a[têw: 26 ®na a[t|n a^giás+, kayarísaw t! loutr! toû %udatow \n ]}mati, 27 ®na parast}s+ a[t|n e^ aut! ¡ndojon t|n \kklhsían, m| ¡xousan spîlon (h ]utída æ ti tôn toioútvn, ˙ll' ®na ” a^gía kaì ƒmvmow. 28 O%utvw •feílousin o¥ ƒndrew ˙gapÅn tàw 5.9 5.15 5.17 5.19 5.19 5.22

5.23 5.24 5.24 5.25 5.27 5.28

pneúmatow ♦ fvtòw pôw ˙kribôw ♦ ˙kribôw pôw suniéntew ♦ suníete calmoîw ♦ ˆ\n˜ calmoîw \n ♦ — øpotássesye ♦ —

kaì a[tòw \stin ♦ a[tòw &All' qsper ♦ &Allà qw †díoiw ♦ — eâutôn ♦ — a[t|n ♦ a[tòw o¥ ♦ ˆkaì˜ o¥

435



QST


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

5.29 - 6.11

QSU

PRO S EFESIO US eâutôn gunaîkaw qw tà eâutôn sQmata. Ô ˙gapôn t|n eâutoû gunaîka, eâutòn ˙gapÅ: 29 o[deìw gár pote t|n eâutoû sárka \míshsen, ˙ll' \ktréfei kaì yálpei a[t}n, kayWw kaì ` kúriow t|n \kklhsían: 30 –ti mélh \smèn toû sQmatow a[toû, \k têw sarków a[toû kaí \k tôn •stévn a[toû. 31 ˙ntì toútou kataleícei ƒnyrvpow tòn patéra a[toû kaì t|n mhtéra, kaì proskollhy}setai pròw t|n gunaîka a[toû, kaì ¡sontai o¥ dúo e†w sárka mían. 32 Tò must}rion toûto méga \stín: \gW dè légv e†w xristón kaì e†w t|n \kklhsían. 33 Pl|n kaì ømeîw o¥ kay' £na, £kastow t|n e^ autoû gunaîka o%utvw ˙gapátv qw eâutón: = dè gun| ®na fobêtai tòn ƒndra.

6

Tà tékna, øpakoúete toîw goneûsin ømôn \n kurí~: toûto gár \stin díkaion. 2 Tíma tòn patéra sou kaì t|n mhtéra %htiw \stìn \ntol| prQth \n \paggelíŸ, 3 ®na e{ soi génhtai, kaì ¡s+ makroxróniow \pì têw gêw. 4 Kaì o¥ patérew, m| parorgízete tà tékna ømôn, ˙ll' \ktréfete a[tà \n paideíŸ kaì nouyesíŸ kuríou. 5

O¥ doûloi, øpakoúete toîw kuríoiw katà sárka, metà fóbou kaì trómou, \n a^ plóthti têw kardíaw ømôn, qw t! xrist!: 6 m| kat' •fyalmodouleían qw ˙nyrvpáreskoi, ˙ll' qw doûloi toû xristoû, poioûntew tò yélhma toû yeoû \k cuxêw, 7 met' e[noíaw douleúontew qw t! kurí~ kaì o[k ˙nyrQpoiw: 8 e†dótew –ti $o \án ti £kastow poi}s+ ˙gayón, toûto komieîtai parà toû kuríou, eÊte doûlow, eÊte \leúyerow. 9 Kaì o¥ kúrioi, tà a[tà poieîte pròw a[toúw, ˙niéntew t|n ˙peil}n: e†dótew –ti kaì ømôn a[tôn ` kúriów \stin \n o[ranoîw, kaì prosvpolhcía o[k ¡stin par' a[t!. 10

Tò loipón, ˙delfoí mou, \ndunamoûsye \n kurí~, kaì \n t! krátei têw †sxúow a[toû. 11 &Endúsasye t|n panoplían toû yeoû, pròw tò dúnasyai ømâw stênai pròw tàw meyodeíaw toû •fyalmodoulían toû xristoû ♦ xristoû $o \án ti £kastow ♦ £kastow \án ti komieîtai parà toû ♦ komísetai parà 6.9 ømôn a[tôn ♦ a[tôn kaì ømôn 6.9 prosvpolhcía ♦ prosvpolhmcía 6.10 Tò loipón ˙delfoí mou ♦ Toû loipoû

5.29 ˙ll' ♦ ˙llà 5.29 kúriow ♦ xristòw 5.30 \k têw sarków a[toû kaí \k tôn •stévn a[toû ♦ — 5.31 tòn patéra a[toû kaì t|n ♦ ˆtòn˜ patéra kaì ˆt|n˜ 6.1 \n kurí~ ♦ ˆ\n kurí~˜ 6.4 ˙ll' ♦ ˙llà 6.5 kuríoiw katà sárka ♦ katà sárka kuríoiw 6.6 •fyalmodouleían ♦

6.6 6.8 6.8

436




QSU

QSV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

6.12 - 6.24

PRO S EFESIO US diabólou. 12 %O ti o[k ¡stin =mîn = pálh pròw a<ma kaì sárka, ˙llà pròw tàw ˙rxáw, pròw tàw \jousíaw, pròw toùw kosmokrátoraw toû skótouw toû a†ônow toútou, pròw tà pneumatikà têw ponhríaw \n toîw \pouraníoiw. 13 Dià toûto ˙nalábete t|n panoplían toû yeoû, ®na dunhyête ˙ntistênai \n t_ =mérŸ t_ ponhrÅ, kaì ßpanta katergasámenoi stênai. 14 Stête o{n perizvsámenoi t|n •sfùn ømôn \n ˙lhyeíŸ, kaì \n d u s á m en o i tòn yQraka têw dikaiosúnhw, 15 kaì øpodhsámenoi toùw pódaw \n e^toimasíŸ toû e[aggelíou têw e†r}nhw: 16 \pì pâsin ˙nalabóntew tòn yureòn têw pístevw, \n > dun}sesye pánta tà bélh toû ponhroû tà pepurvména sbésai. 17 Kaì t|n perikefalaían toû svthríou déjasyai, kaì t|n máxairan toû pneúmatow, – \stin ]êma yeoû: 18 dià páshw proseuxêw kaì de}sevw proseuxómenoi \n pantì kair! \n pneúmati, kaì e† w a[tò toûto ˙grupnoûntew \n pás+ proskarter}sei kaì de}sei perì pántvn tôn a^ gívn, 19 kaì øpèr \moû, ®na moi doy_ lógow \n ˙noíjei toû stómatów mou \n parrhsíŸ gnvrísai tò must}rion toû e[aggelíou, 20 øpèr o˚ presbeúv \n a^lúsei, ®na \n a[t! parrhsiásvmai, qw deî me lalêsai. 21

%Ina dè e†dête kaì ømeîw tà kat' \mé, tí prássv, pánta ømîn gnvrísei Tuxikòw ` ˙gaphtòw ˙delfòw kaì pistòw diákonow \n kurí~: 22 $on ¡pemca pròw ømâw e†w a[tò toûto, ®na gnôte tà perì =môn, kaì parakalés+ tàw kardíaw ømôn. 23


E†r}nh toîw ˙delfoîw kaì ˙gáph metà pístevw ˙pò yeoû patròw kaì kuríou &Ihsoû xristoû. 24 ^H xáriw metà pántvn tôn ˙gapQntvn tòn kúrion =môn &Ihsoûn xristòn \n ˙fyarsíŸ. &Am}n.

6.12 toû a†ônow ♦ — 6.16 \pì pâsin ♦ \n pâsin 6.16 tà pepurvména ♦ ˆtà˜ pepurvména

6.17 déjasyai ♦ déjasye 6.18 toûto ♦ — 6.21 ømîn gnvrísei ♦ gnvrísei ømîn 6.24 &Am}n ♦ —

437



QSV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

QTM

PROS FILIPPHSIOUS

P

aûlow kaì Timóyeow, doûloi &Ihsoû xristoû, pâsin toîw a^ gíoiw \n xrist! &Ihsoû toîw o{sin \n Filíppoiw, sùn \piskópoiw kaì diakónoiw: 2 xáriw ømîn kaì e†r}nh ˙pò yeoû patròw =môn kaì kuríou &Ihsoû xristoû. 3

E[xaristô t! ye! mou \pì pás+ t_ mneíŸ ømôn, 4 pántote \n pás+ de}sei mou øpèr pántvn ømôn metà xarâw t|n déhsin poioúmenow, 5 \pì t_ koinvníŸ ømôn e†w tò e[aggélion, ˙pò prQthw =méraw ƒxri toû nûn: 6 pepoiyWw a[tò toûto, –ti ` \narjámenow \n ømîn ¡rgon ˙gayòn \pitelései ƒxri =méraw xristoû &Ihsoû: 7 kayQw \stin díkaion \moì toûto froneîn øpèr pántvn ømôn, dià tò ¡xein me \n t_ kardíŸ ømâw, ¡n te toîw desmoîw mou kaì \n t_ ˙pologíŸ kaì bebaiQsei toû e[aggelíou, sugkoinvnoúw mou têw xáritow pántaw ømâw ªntaw. 8 Mártuw gár moú \stin ` yeów, qw \pipoyô pántaw ømâw \n splágxnoiw &Ihsoû xristoû. 9 Kaì toûto proseúxomai, ®na = ˙gáph ømôn ¡ti mâllon kaì mâllon perisseú+ \n \pignQsei kaì pás+ a†sy}sei, 10 e†w tò dokimázein ømâw tà diaféronta, ®na ‘te e† l i k r i n eî w kaì ˙próskopoi e†w =méran xristoû, 11 peplhrvménoi karpôn dikaiosúnhw tôn dià &Ihsoû xristoû, e†w dójan kaì ¡painon yeoû. 12

GinQskein dè ømâw boúlomai, ˙delfoí, –ti tà kat' \mè % ste toùw mâllon e†w prokop|n toû e[aggelíou \l}luyen: 13 v des m o ú w mou faneroùw \n xrist! genésyai \n –l~ t! praitvrí~ kaì toîw loipoîw pásin, 14 kaì toùw pleíonaw tôn ˙delfôn \n kurí~, pepoiyótaw toîw desmoîw mou, perissotérvw tolmÅn ˙fóbvw tòn lógon laleîn. 15 Tinèw mèn kaì dià fyónon kaì ¡rin, tinèw dè kaì di' e[dokían tòn xristòn khrússousin: 16 o¥ mèn \j \riyeíaw tòn xristòn kataggéllousin, o[x a^gnôw, 1.1 1.5 1.8 1.8 1.11

&Ihsoû xristoû ♦ xristoû &Ihsoû prQthw ♦ têw prQthw \stin ♦ — &Ihsoû xristoû ♦ xristoû &Ihsoû karpôn dikaiosúnhw tôn ♦ karpòn dikaiosúnhw tòn

1.16

\riyeíaw tòn xristòn kataggéllousin o[x a^gnôw o†ómenoi ylîcin \piférein toîw desmoîw mou ♦ ˙gáphw e†dótew –ti e†w ˙pologían toû e[aggelíou keîmai

438




QTM

QTN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

1.17 - 2.3

PRO S FILIPPHSIO US o†ómenoi ylîcin \piférein toîw desmoîw mou: 17 o¥ dè \j ˙gáphw, e†dótew –ti e†w ˙pologían toû e[aggelíou keîmai. 18 Tí gár; Pl|n pantì tróp~, eÊte profásei eÊte ˙lhyeíŸ, xristòw kataggélletai: kaì \n toút~ xaírv, ˙llà kaì xar}somai. 19 OÂda gàr –ti toûtó moi ˙pob}setai e†w svthrían dià têw ømôn de}sevw, kaì \pixorhgíaw toû pneúmatow &Ihsoû xristoû, 20 katà t|n ˙pokaradokían kaì \lpída mou, –ti \n o[denì a†sxuny}somai, ˙ll' \n pás+ parrhsíŸ, qw pántote, kaì nûn megaluny}setai xristòw \n t! sQmatí mou, eÊte dià zvêw eÊte dià yanátou. 21 &Emoì gàr tò z_n, xristów: kaì tò ˙poyaneîn, kérdow. 22 E† dè tò z_n \n sarkí, toûtó moi karpòw ¡rgou: kaì tí a¥r}soma i o[ gnvrízv. 23 Sunéxo m a i dè \k tôn dúo, t|n \piyumían ¡xvn e†w tò ˙nalûsai kaì sùn xrist! eÂnai, poll! mâllon kreîsson: 24 tò dè \piménein \n t_ sarkì ˙nagkaióteron di' ømâw. 25 Kaì toûto pepoiyWw oÂda –ti menô, kaì sumparamenô pâsin ømîn e†w t|n ømôn prokop|n kaì xaràn têw pístevw, 26 ®na tò kaúxhma ømôn perisseú+ \n xrist! &Ihsoû \n \moí, dià têw \mêw parousíaw pálin pròw ømâw. 27 Mónon ˙jívw toû e[aggelíou toû xristoû politeúesye, ®na eÊte \lyWn kaì †dWn ømâw, eÊte ˙pQn, ˙koúsv tà perì ømôn, –ti st}kete \n e^ nì pneúmati, miÅ cux_ sunayloûntew t_ pístei toû e[aggelíou, 28 kaì m| pturómenoi \n mhdenì øpò tôn ˙ntikeiménvn: %htiw a[toîw mén \stin ¡ndeijiw ˙pvleíaw, ømîn dè svthríaw, kaì toûto ˙pò yeoû: 29 –ti ømîn \xarísyh tò øpèr xristoû, o[ mónon tò e†w a[tòn pisteúein, ˙llà kaì tò øpèr a[toû pásxein: 30 tòn a[tòn ˙gôna ¡xontew o kaì \froneîte, “kaireîsye dé. 11 O[x –ti kay' østérhsin légv: \gW gàr ¡mayon, \n o<w e†mí, a[tárkhw eÂnai. 12 OÂda kaì tapeinoûsyai, oÂda kaì perisseúein: \n pantì kaì \n pâsin memúhmai kaì xortázesyai kaì peinÅn, kaì perisseúein kaì østereîsyai. 13 Pánta †sxúv \n t! \ndunamoûntí me xrist!. 14 Pl|n kalôw \poi}sate sugkoinvn}santéw mou t_ ylícei. 15 OÊdate dè kaì ømeîw, Filipp}sioi, –ti \n ˙rx_ toû e[aggelíou, –te \jêlyon ˙pò Makedoníaw, o[demía moi \kklhsía \koinQnhsen e†w lógon dósevw kaì l}cevw, e† m| ømeîw mónoi: 16 –ti kaì \n Yessaloník+ kaì ßpaj kaì dìw e†w t|n xreían moi \pémcate. 17 O[x –ti \pizhtô tò dóma, ˙ll' \pizhtô tòn karpòn tòn pleonáz o n t a e† w lógon ømôn. 18 &A p é x v dè pánta kaì perisseúv: pepl}rvmai, dejámenow parà &Epafrodítou tà par' ømôn, •sm|n e[vdíaw, yusían dekt}n, e[áreston t! ye!. 19 Ô dè yeów mou plhrQsei pâsan xreían ømôn katà tòn ploûton a[toû \n dój+, \n xrist! &Ihsoû. 20 T! dè ye! kaì patrì =môn = dója e†w toùw a†ônaw tôn a†Qnvn. &Am}n. 21

&Aspásasye pánta ßgion \n xrist! &Ihsoû. &Aspázontai ømâw o¥ sùn \moì ˙delfoí. 22 &Aspázontai ømâw pántew o¥ ßgioi, málista dè o¥ \k têw Kaísarow o†kíaw. 23


^H xáriw toû kuríou &Ihsoû xristoû metà pántvn ømôn. &Amhn.

4.13 xrist! ♦ — 4.15 l}cevw ♦ l}mcevw 4.17 ˙ll' ♦ ˙llà

4.19 tòn ploûton ♦ tò ploûtow 4.23 pántvn ømôn. &Amhn. ♦ toû pneúmatow ømôn.

443



QTR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

QTS

PROS KOLASSAEIS

P

aûlow ˙póstolow &Ihsoû xristoû dià yel}matow yeoû, kaì Timóyeow ` ˙delfów, 2 toîw \n Kolassaîw a^ gíoiw kaì pistoîw ˙delfoîw \n xrist!: xáriw ømîn kaì e†r}nh ˙pò yeoû patròw =môn kaì kuríou &Ihsoû xristoû. 3

E[xaristoûmen t! ye! kaì patrì toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû, pántote perì ømôn proseuxómenoi, 4 ˙koúsantew t|n pístin ømôn \n xrist! &Ihsoû, kaì t|n ˙gáphn t|n e†w pántaw toùw a^ gíouw, 5 dià t|n \lpída t|n ˙pokeiménhn ømîn \n toîw o[ranoîw, ÷n prohkoúsate \n t! lóg~ têw ˙lhyeíaw toû e[aggelíou, 6 toû paróntow e†w ømâw, kayWw kaì \n pantì t! kósm~, kaì ¡stin karpoforoúmenon, kaì a[janómenon kayWw kaì \n ømîn ˙f' «w =méraw “koúsate kaì \pégnvte t|n xárin toû yeoû \n ˙lhyeíŸ: 7 kayWw kaì \máyete ˙pò &Epafrâ toû ˙gaphto û sundoúlou =môn, –w \stin pistòw øpèr ømôn diákonow toû xristoû, 8 ` kaì dhlQsaw =mîn t|n ømôn ˙gáphn \n pneúmati. 9

˙polútrvsin dià toû a®matow a[toû

Dià toûto kaì =meîw, ˙f' «w =méraw “koúsamen, o[ pauómeya øpèr ømôn proseuxómenoi, kaì a†toúmenoi ®na plhrvyête t|n \pígnvsin toû yel}matow a[toû \n pás+ sofíŸ kaì sunései pneumatik_, 10 peripatêsai ømâw ˙jívw toû kurío u e† w pâsan ˙réskeian, \n pantì ¡rg~ ˙gay! karpoforoûntew kaì a[janómenoi e†w t|n \pígnvsin toû yeoû: 11 \n pás+ dunámei dunamoúmenoi katà tò krátow têw dójhw a[toû, e†w pâsan øpomon|n kaì makroyumían metà xarâw: 12 e[xaristoûntew t! patrì t! ¥kanQsanti =mâw e†w t|n merída toû kl}rou tôn a^gívn \n t! fvtí, 13 $ow \rrúsato =mâw \k têw \jousíaw toû skótouw, kaì metésthsen e†w t|n basileían toû u¥oû têw ˙gáphw a[toû, 14 \n > ¡xomen t|n ˙polútrvsin, t|n ƒfesin tôn a^martiôn: 15 –w \stin e†kWn toû yeoû toû ˙orátou, 1.1 1.2 1.2 1.3 1.4

&Ihsoû xristoû ♦ xristoû &Ihsoû Kolassaîw ♦ Kolossaîw kaì kuríou &Ihsoû xristoû ♦ — kaì ♦ — t|n e†w ♦ ÷n ¡xete e†w

1.6 kaì ¡stin ♦ \stìn 1.7 kaì ♦ — 1.10 ømâw ♦ — 1.10 e†w t|n \pígnvsin ♦ t_ \pignQsei 1.12 =mâw ♦ ømâw

444




QTS

QTT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

1.16 - 1.29

PRO S KO LASSAEIS prvtótokow páshw ktísevw: 16 –ti \n a[t! \ktísyh tà pánta, tà \n toîw o[ranoîw kaì tà \pì têw gêw, tà `ratà kaì tà ˙órata, eÊte yrónoi, eÊte kurióthtew, eÊte ˙rxaí, eÊte \jousíai: tà pánta di' a[toû kaì e†w a[tòn ¡ktistai: 17 kaì a[tów \stin prò pántvn, kaì tà pánta \n a[t! sunésthken. 18 Kaì a[tów \stin = kef a l | toû sQmatow, têw \kklhsíaw: –w \stin ˙rx}, prvtótokow \k tôn nekrôn, ®na génhtai \n pâsin a[tòw prvteúvn: 19 –ti \n a[t! e[dókhsen pân tò pl}rvma katoikêsai, 20 kaì di' a[toû ˙pokatallájai tà pánta e†w a[tón, e†rhnopoi}saw dià toû a®matow toû stauroû a[toû, di' a[toû, eÊte tà \pì têw gêw, eÊte tà \pì toîw o[ranoîw. 21 Kaì ømâw potè ªntaw ˙phllotrivménouw kaì \xyroùw t_ dianoíŸ \n toîw ¡rgoiw toîw ponhroîw, nunì dè ˙pokat}llajen 22 \n t! sQmati têw sarkòw a[toû dià toû yanátou, parastêsai ømâw a^ gíouw kaì ˙mQmouw kaì ˙negkl}touw katenQpion a[toû: 23 eÊge \piménete t_ pístei teyemelivménoi kaì e^draîoi, kaì m| metakinoúmenoi ˙pò têw \lpídow toû e[aggelíou o˚ “koúsate, toû khruxyéntow \n pás+ t_ ktísei t_ øpò tòn o[ranón, o˚ \genómhn \gW Paûlow diákonow. 24


Nûn xaírv \n toîw pay}masin øpèr ømôn, kaì ˙ntanaplhrô tà øster}mata tôn ylícevn toû xristoû \n t_ sarkí mou øpèr toû sQmatow a[toû, – \stin = \kklhsía: 25 «w \genómhn \gW diákonow, katà t|n o†konomían toû yeoû t|n doyeîsán moi e†w ømâw, plhrôsai tòn lógon toû yeoû, 26 tò must}rion tò ˙pokekrumménon ˙pò tôn a†Qnvn kaì ˙pò tôn geneôn: nunì dè \fanerQyh toîw a^gíoiw a[toû, 27 o<w “yélhsen ` yeòw gnvrísai tí tò ploûtow têw dójhw toû musthríou toútou \n toîw ¡ynesin, –w \stin xristòw \n ømîn, = \lpìw têw dójhw: 28 $on =meîw kataggéllomen, nouyetoûntew pánta ƒnyrvpon, kaì didásko n t ew pánta ƒnyrvpon \n pás+ sofíŸ, ®na parast}svmen pánta ƒnyrvpon téleion \n xrist! &Ihsoû: 29 e†w $o kaì kopiô, ˙gvnizómenow katà t|n \nérgeian a[toû, t|n \nergouménhn \n \moì \n dunámei. 1.16 1.16 1.20 1.20 1.23

1.23 t_ ktísei ♦ ktísei 1.26 nunì ♦ nûn 1.27 –w ♦ – 1.28 &Ihsoû ♦ —

tà \n ♦ \n tà \pì ♦ \pì di' a[toû eÊte ♦ ˆdi' a[toû˜ eÊte \pì toîw ♦ \n toîw eÊge ♦ eÊ ge

445



QTT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

2.1 - 2.15

QTU

PRO S KO LASSAEIS

2

Yélv gàr ømâw e†dénai =líkon ˙gôna ¡xv perì ømôn kaì tôn \n LaodikeíŸ, kaì –soi o[x e^vrákasin tò prósvpón mo u \n sarkí, 2 ®na paraklhyôsin a¥ kardíai a[tôn, sumbibasyén t v n \n ˙gáp+, kaì e†w pánta ploûton têw plhroforíaw têw sunésevw, e†w \pígnvsin toû musthríou toû yeo û kaì patròw kaì toû xristoû, 3 \n > e†sin pántew o¥ yhsauroì têw sofíaw kaì têw gnQsevw ˙pókrufoi. 4 Toûto dè légv, ®na m} tiw ømâw paralogízhtai \n piyanologíŸ. 5 E† gàr kaì t_ sarkì ƒpeimi, ˙llà t! pneúmati sùn ømîn e†mí, xaírvn kaì blépvn ømôn t|n tájin, kaì tò sterévma têw e†w xristòn pístevw ømôn. 6

^Vw o{n parelábete tòn xristòn &Ihsoûn tòn kúrion, \n a[t! peripateîte, 7 \rrizvménoi kaì \poikodomoúmenoi \n a[t!, kaì bebaioúmenoi \n t_ pístei, kayWw \didáxyhte, perisseúontew \n a[t_ \n e[xaristíŸ. 8

Blépete m} tiw ømâw ¡stai ` sulagvgôn dià têw filosofíaw kaì kenêw ˙páthw, katà t|n parádosin tôn ˙nyrQpvn, katà tà stoixeîa toû kósmou, kaì o[ katà xristón: 9 –ti \n a[t! katoikeî pân tò pl}rvma têw yeó t h t o w svmatikôw, 10 kaí \ste \n a[t! peplhrvménoi, –w \stin = kefal| páshw ˙rxêw kaì \jousíaw: 11 \n > kaì perietm}yhte peritom_ ˙xeiropoi}t~, \n t_ ˙pekdúsei toû sQmatow tôn a^ martiôn têw sarków, \n t_ per i t o m _ toû xristoû, 12 suntaféntew a[t! \n t! baptísmati, \n > kaì sunhgéryhte dià têw pístevw têw \nergeíaw toû yeoû, toû \geírantow a[tòn \k tôn nekrôn. 13 Kaì ømâw, nek r o ù w ªntaw \n toîw paraptQmasin kaì t_ ˙krobustíŸ têw sarkòw ømôn, sunezvopoíhsen ømâw sùn a[t!, xarisámenow =mîn pánta tà paraptQmata, 14 \jaleícaw tò kay' =môn xeirógrafon toîw dógmasin, $o ‘n øpenantíon =mîn: kaì a[tò ‘rken \k toû mésou, proshlQsaw a[tò t! staur!: 15 ˙pekdusámenow tàw ˙rxàw 2.1 2.1 2.2 2.2 2.2 2.3 2.4

mhdeìw 2.7 \n t_ ♦ t_ 2.7 \n a[t_ ♦ — 2.11 tôn a^martiôn ♦ — 2.12 baptísmati ♦ baptism! 2.12 tôn ♦ — 2.13 \n ♦ ˆ\n˜

perì ♦ øpèr e^vrákasin ♦ e^órakan sumbibasyéntvn ♦ sumbibasyéntew pánta ploûton ♦ pân ploûtow kaì patròw kaì toû ♦ — têw gnQsevw ♦ gnQsevw dè légv ®na m} tiw ♦ légv ®na

446




QTU

QTV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

2.16 - 3.10

PRO S KO LASSAEIS kaì tàw \jousíaw, \deigmátisen \n parrhsíŸ, yriambeúsaw a[toùw \n a[t!. 16

M| o{n tiw ømâw krinétv \n brQsei (h \n pósei, (h \n mérei e^ ortêw (h noumhníaw (h sabbátvn: 17 ß \stin skià tôn mellóntvn, tò dè sôma xr i s t o û . 18 Mhdeìw ømâw katabrabeuétv yélvn \n tapeinofrosún+ kaì yrhskeíŸ tôn ˙ggélvn, $a m| e^Qraken \mbateúvn, e†kê fusioúmenow øpò toû noòw têw sarkòw a[toû, 19 kaì o[ kratôn t|n kefal}n, \j o˚ pân tò sôma, dià tôn a^fôn kaì sundésmvn \pixorhgoúmenon kaì sumbibazómenon, a·jei t|n a·jhsin toû yeoû. 20

E† ˙peyánete sùn xrist!, ˙pò tôn stoixeívn toû kósmou, tí qw zôntew \n kósm~ dogmatízesye, 21 M| ßc+, mhdè geús+, mhdè yíg+w — 22 ß \stin pánta e†w fyoràn t_ ˙poxr}sei — katà tà \ntálmata kaì didaskalíaw tôn ˙nyrQpvn; 23 %Atiná \s t i n lógon mèn ¡xo n t a sofíaw \n \yel o yr h s k eí Ÿ kaì tapeinofrosún+ kaì ˙feidíŸ sQmatow, o[k \n tim_ tinì pròw plhsmon|n têw sarków.

3

E† o{n sunhgéryhte t! xrist!, tà ƒnv zhteîte, o˚ ` xristów \stin \n dejiÅ toû yeoû kay}menow. 2 Tà ƒnv froneîte, m| tà \pì têw gêw. 3 &Apeyánete gár, kaì = zv| ømôn kékru p t a i sùn t! xrist! \n t! ye! . 4 %O tan ` xristòw fanervy_, = zv| =môn, tóte kaì ømeîw sùn a[t! fanervy}sesye \n dój+. 5


NekrQsate o{n tà mélh ømôn tà \pì têw gêw, porneían, ˙kayarsían, páyow, \piyumían kak}n, kaì t|n pleonejían, %htiw \stìn e†dvlolatreía, 6 di' $a ¡rxetai = •rg| toû yeoû \pì toùw u¥oùw têw ˙peiyeíaw: 7 &En o<w kaì ømeîw periepat}saté pote, –te \zête \n a[toîw. 8 Nunì dè ˙póyesye kaì ømeîw tà pánta, •rg}n, yumón, kakían, blasfhmían, a†sxrologían \k toû stómatow ømôn: 9 m| ceúdesye e†w ˙ll}louw, ˙pekdusámenoi tòn palaiòn ƒnyrvpon sùn taîw prájesin a[toû, 10 kaì \ndusámenoi tòn néon, tòn ˙nakainoúmenon e†w 2.16 2.16 2.17 2.18 2.23 2.23

(h \n pósei ♦ kaì \n pósei noumhníaw ♦ neomhníaw xristoû ♦ toû xristoû m| e^Qraken ♦ e^óraken \yeloyrhskeíŸ ♦ \yeloyrhskíŸ kaì ˙feidíŸ ♦ ˆkaì˜ ˙feidíŸ

3.4 3.5 3.5 3.6 3.7

=môn ♦ ømôn ømôn ♦ — e†dvlolatreía ♦ e†dvlolatría \pì toùw u¥oùw têw ˙peiyeíaw ♦ ˆ\pì toùw u¥oùw têw ˙peiyeíaw˜ a[toîw ♦ toútoiw

447



QTV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

3.11 - 3.24

QUM

PRO S KO LASSAEIS \pígnvsin kat' e†kóna toû ktísantow a[tón: 11 –pou o[k ¡ni %Ellhn kaì &Ioudaîow, peritom| kaì ˙krobustía, bárbarow, Skúyhw, doûlow, \leúyerow: ˙llà tà pánta kaì \n pâsin xristów. 12

o†ktirmôn

&E n d ú s a s ye o{n, qw \klektoì toû yeo û , ßgioi kaì “gaphménoi, splágxna o†ktirmoû, xr h s t ó t h t a , tapeinofrosúnhn, prŸóthta, makroyumían: 13 ˙nexómenoi ˙ll}lvn, kaì xarizómenoi e^ autoîw, \án tiw prów tina ¡x+ momf}n: kayWw kaì ` xristòw \xarísato ømîn, o%utvw kaì ømeîw: 14 \pì pâsin dè toútoiw t|n ˙gáphn, %htiw \stìn súndesmow têw teleióthtow. 15 Kaì = e†r}nh toû yeoû brabeuétv \n taîw kardíaiw ømôn, e† w ÷n kaì \kl}yhte \n e^nì sQmati: kaì e[xáristoi gínesye. 16 Ô lógow toû xristoû \noikeítv \n ømîn plousívw \n pás+ sofíŸ: didáskontew kaì nouyetoûntew e^ autoúw, calmoîw, kaì %umnoiw, kaì Œdaîw pneumatikaîw, \n xáriti Ïdontew \n t_ kardíŸ ømôn t! kurí~. 17 Kaì pân – ti ©n poiête, \n lóg~ (h \n ¡rg~, pánta \n •nómati kuríou &Ihsoû, e[xaristoûntew t! ye! kaì patrì di' a[toû. 18

A¥ gunaîkew, øpotássesye toîw †díoiw ˙ndrásin, qw ˙nêken \n kurí~. 19 O¥ ƒndrew, ˙gapâte tàw gunaîkaw, kaì m| pikraínesye pròw a[táw. 20 Tà tékna, øpakoúete toîw goneûsin katà pánta: toûto gàr \stin e[árestón \n kurí~. 21 O¥ patérew, m| \reyízete tà tékna ømôn, ®na m| ˙yumôsin. 22 O¥ doûloi, øpakoúete katà pánta toîw katà sárka kuríoiw, m| \n •fyalmodouleíaiw qw ˙nyrvpáreskoi, ˙ll' \n a^ plóthti kardíaw, foboúmenoi tòn yeón: 23 kaì pân $o ti \àn poiête, \k cuxêw \rgázesye, qw t! kurí~ kaì o[k ˙nyrQpoiw: 24 e†dótew –ti ˙pò kuríou l}cesye t|n ˙ntapódosin têw klhronomíaw: t!

3.11 3.12 3.13 3.14 3.15 3.16 3.16 3.16 3.16 3.17

3.17 kaì patrì ♦ patrì 3.18 †díoiw ♦ — 3.20 \stin e[árestón ♦ e[árestón \stin 3.22 •fyalmodouleíaiw ♦ •fyalmodoulíŸ 3.22 yeón ♦ kúrion 3.23 kaì pân $o ti ♦ $o 3.24 l}cesye ♦ ˙pol}mcesye

tà ♦ ˆtà˜ prŸóthta ♦ pra‡thta xristòw ♦ kúriow %htiw ♦ – yeoû ♦ xristoû kaì %umnoiw kaì ♦ %umnoiw xáriti ♦ ˆt_˜ xáriti t_ kardíŸ ♦ taîw kardíaiw kurí~ ♦ ye! ©n ♦ \àn

448




QUM

QUN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

3.25 - 4.16

PRO S KO LASSAEIS gàr kurí~ xrist! douleúete. 25 Ô dè ˙dikôn komieîtai $o “díkhsen: kaì o[k ¡stin prosvpolhcía.

4

O¥ kúr ioi, tò díkaion kaì t|n †sót ht a toîw doúl oiw paréxesye, e†dótew –ti kaì ømeîw ¡xete kúrion \n o[ranoîw.

2

T_ proseux_ proskartereîte, grhgoroûntew \n a[t_ \n e[xaristíŸ: 3 proseuxómenoi ßma kaì perì =môn, ®na ` yeòw ˙noíj+ =mîn yúran toû lógou, lalêsai tò must}rion toû xristoû, di' $o kaì dédemai: 4 ®na fanerQsv a[tó, qw deî me lalêsai. 5 &En sofíŸ peripateîte pròw toùw ¡jv, tòn kairòn \jagorazómenoi. 6 Ô lógow ømôn pántote \n xáriti, ßlati “rtuménow, e†dénai pôw deî ømâw e^nì e^kást~ ˙pokrínesyai. 7

Tà kat' \mè pánta gnvrísei ømîn Tuxików, ` ˙gaphtòw ˙delfòw kaì pistòw diákonow kaì súndoulow \n kurí~: 8 $on ¡pemca pròw ømâw e†w a[tò toûto, ®na gn! tà perì ømôn kaì parakalés+ tàw kardíaw ømôn: 9 sùn &Onhsím~ t! pist! kaì ˙gapht! ˙delf!, –w \stin \j ømôn. Pánta ømîn gnvrioûsin tà @de. 10


&Aspázetai ømâw &Arístarxow ` sunaixmálvtów mou, kaì Mârkow ` ˙neciòw BarnábŸ, perì o˚ \lábete \ntoláw — \àn ¡ly+ pròw ømâw, déjasye a[tón: 11 kaì &Ihsoûw ` legómenow &Ioûstow, o¥ ªntew \k peritomêw: o˚toi mónoi sunergoì e†w t|n basileían toû yeoû, o®tinew \gen}yhsán moi parhgoría. 12 &Aspázetai ømâw &Epafrâw ` \j ømôn, doûlow xristoû, pántote ˙gvnizómenow øpèr ømôn \n taîw proseuxaîw, ®na stête téleioi kaì peplhrvménoi \n pantì yel}mati toû yeoû. 13 Marturô gàr a[t! –ti ¡xei zêlon polùn øpèr ømôn kaì tôn \n LaodikeíŸ kaì tôn \n Îerapólei. 14 &Aspázetai ømâw Loukâw ` †atròw ` ˙gaphtów, kaì Dhmâw. 15 &Aspásasye toùw \n LaodikeíŸ ˙delfoúw, kaì Numfân, kaì t|n kat' oÂkon a[toû \kklhsían. 16 Kaì –tan ˙nagnvsy_ par' ømîn = \pistol}, 3.24 gàr ♦ — 3.25 dè ˙dikôn komieîtai ♦ gàr ˙dikôn komísetai 3.25 prosvpolhcía ♦ prosvpolhmcía 4.1 o[ranoîw ♦ o[ran! 4.8 gn! tà perì ømôn ♦ gnôte tà perì =môn

4.9 gnvrioûsin ♦ gnvrísousin 4.12 xristoû ♦ xristoû ˆ&Ihsoû˜ 4.12 stête ♦ stayête 4.12 peplhrvménoi ♦ peplhroforhménoi 4.13 zêlon polùn ♦ polùn pónon 4.15 Numfân ♦ Númfan 4.15 a[toû ♦ a[têw

449



QUN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

4.17 - 4.18

QUO

PRO S KO LASSAEIS poi}sate ®na kaì \n t_ Laodikaívn \kklhsíŸ ˙nagnvsy_, kaì t|n \k Laodikeíaw ®na kaì ømeîw ˙nagnôte. 17 Kaì eÊpate &Arxípp~, Blépe t|n diakonían ÷n parélabew \n kurí~, ®na a[t|n plhroîw. 18

Ô ˙spasmòw t_ \m_ xeirì Paúlou. Mnhmoneúeté mou tôn desmôn. ^H xáriw mey' ømôn. &Am}n.

4.16

Laodikaívn ♦ Laodikévn

4.18

&Am}n ♦ —

450




QUO

QUP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

PROS YESSALONIKEIS A

P

aûl ow kaì Sil ouanòw kaì Timóyeow, t_ \kklhsíŸ Yessalonikévn \n ye! patrí, kaì kurí~ &Ihsoû xrist!: xáriw ømîn kaì e†r}nh ˙pò yeoû patròw =môn kaì kuríou &Ihsoû xristoû. 2

E[xaristoûmen t! ye! pántote perì pántvn ømôn, mneían ømôn poioúmenoi \pì tôn proseuxôn =môn, 3 ˙dialeíptvw mnhmoneúontew ømôn toû ¡rgou têw pístevw, kaì toû kópou têw ˙gáphw, kaì têw øpomonêw têw \lpídow toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû, ¡mprosyen toû yeoû kaì patròw =môn: 4 e†dótew, ˙delfoì “gaphménoi øpò yeoû, t|n \klog|n ømôn: 5 –ti tò e[aggélion =môn o[k \gen}yh e†w ømâw \n lóg~ mónon, ˙llà kaì \n dunámei, kaì \n pneúmati a^ gí~, kaì \n plhroforíŸ poll_, kayWw oÊdate o latreúv ˙pò progónvn \n kayarÅ suneid}sei, qw ˙diáleipton ¡xv t|n perì soû mneían \n taîw de}sesín mou nuktòw kaì =méraw, 4 \p i p o yô n se †deîn, memnhménow sou tôn dakrúvn, ®na xa r â w plhrvyô, 5 øpómnhsin lambánvn têw \n soì ˙nupokrítou pístevw, %htiw \nœkhsen prôton \n t_ mámm+ sou Lvfidi kaì t_ mhtrí sou E[ník+, pépeismai dè –ti kaì \n soí. 6 Di' ÷n a†tían ˙namimn}skv se ˙nazvpureîn tò xárisma toû yeoû, – \stin \n soì dià têw \piyésevw tôn xeirôn mou. 7 O[ gàr ¡dvken =mîn ` yeò w pneûma deilíaw, ˙llà dunámevw kaì ˙gáphw kaì svfronismoû. 8 M| o{n \paisxuny_w tò martúrion toû kuríou =môn, mhdè \mè tòn désmion a[toû: ˙llà sugkakopáyhson t! e[aggelí~ katà dúnamin yeoû, 9 toû sQsantow =mâw kaì kalésantow kl}sei a^gíŸ, o[ katà tà ¡rga =môn, ˙llà kat' †dían próyesin kaì xárin t|n doyeîsan =mîn \n xrist! &Ihsoû prò xrónvn a†vnívn, 10 fanervyeî s a n dè nûn dià têw \pifaneíaw toû svtêrow =môn &Ihsoû xristoû, katarg}santow mèn tòn yánaton, fvtísantow dè zv|n kaì ˙fyarsían dià toû e[aggelíou, 11 e†w $o \téyhn \gW kêruj kaì ˙póstolow kaì didáskalow \ynôn. 12 Di' ÷n a†tían kaì taûta pásxv, ˙ll' o[k \paisxúnomai: oÂda gàr > pepísteuka, kaì pépeismai –ti dunatów \stin t|n paray}khn mou fulájai e†w \keínhn t|n =méran. 13 Ûpotúpvsin ¡xe øgiainóntvn lógvn @n par' \moû ækousaw, \n pístei kaì ˙gáp+ t_ \n xrist! &Ihsoû. 14 T|n kal|n paray}khn fúlajon dià pneúmatow a^ gíou toû \noikoûntow \n =mîn.

1.1 1.5 1.9

1.10 &Ihsoû xristoû ♦ xristoû &Ihsoû 1.11 \ynôn ♦ —

&Ihsoû xristoû ♦ xristoû &Ihsoû lambánvn ♦ labWn kat' ♦ katà

487



RNV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

1.15 - 2.17

ROM

PRO S TIMO YEO N B 15

OÂdaw toûto, –ti ˙pestráfhsán me pántew o¥ \n t_ &AsíŸ, @n \stin Fúgelow kaì Êrmogénhw. 16 Dœh ¡leow ` kúriow t! &O nhsifórou oÊk~: –ti pollákiw me ˙nécujen, kaì t|n ßlusín mou o[k \p a i s xú n yh , 17 ˙llà genómenow \n ^RQm+, spoudaióteron \z}thsén me kaì e˚ren — 18 dœh a[t! ` kúriow eøreîn ¡leow parà kuríou \n \keín+ t_ =mérŸ — kaì –sa \n &Efés~ dihkónhsen, béltion sù ginQskeiw.

2

Sù o{n, téknon mou, \ndunamoû \n t_ xáriti t_ \n xrist! &Ihsoû. 2 Kaì $a ækousaw par' \moû dià pollôn martúrvn, taûta paráyou pistoîw ˙nyrQpoiw, o®tinew ¥kanoì ¡sontai kaì e^térouw didájai. 3 Sù o{n kakopáyhson qw kalòw stratiQthw &Ihsoû xristoû. 4 O[deìw strateuómenow \mpléketai taîw toû bíou pragmateíaiw, ®na t! stratolog}santi ˙rés+. 5 &Eàn dè kaì ˙yl_ tiw, o[ stefanoûtai \àn m| nomímvw ˙yl}s+. 6 Tòn kopiônta gevrgòn deî prôton tôn karpôn metalambánein. 7 Nóei $a lég v : dœh gár soi ` kúriow súnesin \n pâsin. 8 Mnhmóneue &Ihsoûn xristòn \ghgerménon \k nekrôn, \k spérmatow Dauíd, katà tò e[aggélión mou: 9 \n > kakopayô méxr i desmôn, qw kakoûrgow: ˙ll' ` lógow toû yeo û o[ dédetai. 10 Dià toûto pánta øpoménv dià toùw \klektoúw, ®na kaì a[toì svthríaw túxvsin têw \n xrist! &Ihsoû, metà dójhw a†vníou. 11 Pistòw ` lógow: e† gàr sunapeyá n o m en , kaì suz}somen: 12 e† øpoménomen, kaì sumbasileúsomen: e† ˙rnoúmeya, k˙keînow ˙rn}setai =mâw: 13 e† ˙pistoûmen, \keînow pistòw ménei: ˙rn}sasyai eâutòn o[ dúnatai. 14

Taûta øpomímnhske, diamarturómenow \nQpion toû kuríou m| logomaxeîn e†w o[dèn xr}simon, \pì katastrof_ tôn ˙kouóntvn. 15 Spoúdason seautòn dókimon parastêsai t! ye!, \rgáthn ˙nepaísxunton, •ryotomoûnta tòn lógon têw ˙lhyeíaw. 16 Tàw dè beb}louw kenofvníaw perifistaso: \pì pleîon gàr prokócousin ˙sebeíaw, 17 kaì ` lógow a[tôn qw gággraina nom|n £jei: @n \stìn Ûménaiow kaì Filhtów: 2.9 ˙ll' ♦ ˙llà 2.12 ˙rnoúmeya ♦ ˙rnhsómeya 2.13 eâutòn ♦ gàr eâutòn 2.14 kuríou ♦ yeoû 2.14 e†w ♦ \p'

1.17 spoudaióteron ♦ spoudaívw 2.3 Sù o{n kakopáyhson ♦ Sugkakopáyhson 2.3 &Ihsoû xristoû ♦ xristoû &Ihsoû $a légv dœh ♦ $o légv dQsei 2.7

488




ROM

RON


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

2.18 - 3.9

PRO S TIMO YEO N B 18

o®tinew per ì t|n ˙l}yei a n “stóxhsan, légontew t|n ˙nástasin ædh gegonénai, kaì ˙natrépousin t}n tinvn pístin. 19 Ô méntoi stereòw yeméliow toû yeoû £sthken, ¡xvn t|n sfragîda taúthn, *Egnv kúriow toùw ªntaw a[toû, kaí, &Apost}tv ˙pò ˙dikíaw pâw ` •nomázvn tò ªnoma kuríou. 20 &En megál+ dè o†kíŸ o[k ¡stin mónon skeúh xrusâ kaì ˙rgurâ, ˙llà kaì júlina kaì •strákina, kaì $a mèn e†w tim}n, $a dè e†w ˙timían. 21 &Eàn o{n tiw \kkayár+ eâutòn ˙pò toútvn, ¡s t a i skeûow e†w tim}n, =giasménon, kaì e·xrhston t! desp ó t + , e† w pân ¡rgon ˙gayòn =toimasménon. 22 Tàw dè nevterikàw \piyumíaw feûge: dívke dè dikaiosúnhn, pístin, ˙gáphn, e†r}nhn, metà tôn \pikalouménvn tòn kúrion \k kayarâw kardíaw. 23 Tàw dè mvràw kaì ˙paideútouw zht}seiw paraitoû, e†dWw –ti gennôsin máxaw. 24 Doûlon dè kuríou o[ deî máxesyai, ˙ll' æpion eÂnai pròw pántaw, didaktikón, 25 ˙nejíkakon, \n prŸóthti paideúonta toùw ˙ntidiatiyeménouw: m}pote d! a[toîw ` yeòw metánoian e†w \pígnvsin ˙lhyeíaw, 26 kaì ˙nan}cvsin \k têw toû diabólou pagídow, \zvgrhménoi øp' a[toû e†w tò \keínou yélhma.

3


Toûto dè gínvske, –ti \n \sxátaiw =méraiw \nst}sontai kairoì xalepoí. 2 *Esontai gàr o¥ ƒnyrvpoi fílautoi, filárguroi, ˙lazónew, øper}fanoi, blásfhmoi, goneûsin ˙peiyeîw, ˙xáristoi, ˙nósioi, 3 ƒstorgoi, ƒspondoi, diáboloi, ˙krateîw, ˙n}meroi, ˙filágayoi, 4 prodótai, propeteîw, tetufvménoi, fil}donoi mâllon (h filóyeo i , 5 ¡xo n t ew mórfvsin e[sebeíaw, t|n dè dúnamin a[têw “rnhménoi: kaì toútouw ˙potrépou. 6 &Ek toútvn gár e†sin o¥ \ndúnontew e†w tàw o†kíaw, kaì a†xmalvteúontew gunaikária sesvreuména a^ martíaiw, ˙gómena \piyumíaiw poikílaiw, 7 pántote manyánonta, kaì mhdépote e†w \pígnvsin ˙lhyeíaw \lyeîn dunámena. 8 $O n trópon dè &Iannêw kaì &Iambrêw ˙ntésthsan Mvüs_ , o%utvw kaì o˚toi ˙nyístantai t_ ˙lhyeíŸ, ƒnyrvpoi katefyarménoi tòn noûn, ˙dókimoi perì t|n pístin. 9 &All' o[ 2.25 d! ♦ dQ+ 3.6 a†xmalvteúontew ♦ a†xmalvtízontew 3.8 Mvüs_ ♦ Mvüseî

2.18

t|n ˙nástasin ♦ ˆt|n˜ ˙nástasin 2.21 kaì ♦ — 2.24 ˙ll' ♦ ˙llà 2.25 prŸóthti ♦ pra‡thti

489



RON


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

3.10 - 4.8

ROO

PRO S TIMO YEO N B prokócousin \pì pleîon: = gàr ƒnoia a[tôn ¡kdhlow ¡stai pâsin, qw kaì = \keínvn \géneto. 10 Sù dè parhkoloúyhkáw mou t_ didaskalíŸ, t_ ˙gvg_, t_ proyés ei , t_ pístei, t_ makroyumíŸ, t_ ˙gáp+, t_ øpomon_, 11 toîw divgmoîw, toîw pay}masin, o = dója e†w toùw a†ônaw tôn a†Qnvn. &Am}n.

failónhn

19

*Aspasai Prískan kaì &Akúlan, kaì tòn &Onhsifórou oÂkon. 20 *Erastow ¡meinen \n Koríny~: Trófimon dè ˙pélipon \n Mil}t~ ˙syenoûnta. 21 Spoúdason prò xeimônow \lyeîn. &Aspázetaí se E·boulow, kaì Poúdhw, kaì Lînow, kaì Klaudía, kaì o¥ ˙delfoì pántew. 22


Ô kúriow &Ihsoûw xristòw metà toû pneúmatów sou. ^H xáriw mey' ømôn. &Am}n.

4.17 ˙koús+ ♦ ˙koúsvsin 4.18 Kaì ]úsetaí ♦ ^Rúsetaí 4.22 &Ihsoûw xristòw ♦ — 4.22 &Am}n ♦ —

4.13 felónhn ♦ failónhn 4.14 ˙podœh ♦ ˙podQsei 4.15 ˙nyésthken ♦ ˙ntésth 4.16 sumparegéneto ♦ paregéneto

491



ROP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

ROQ

PROS TITON

P

aûlow, doûlow yeoû, ˙póstolow dè &Ihsoû xristoû, katà pístin \klektôn yeoû kaì \pígnvsin ˙lhyeíaw têw kat' e[sébeian, 2 \p' \lpídi zvêw a†vníou, ÷n \phggeílato ` ˙ceud|w yeòw prò xrónvn a†vnívn, 3 \fanérvsen dè kairoîw †díoiw tòn lógon a[toû \n khrúgmati $o \pisteúyhn \gW kat' \pitag|n toû svtêrow =môn yeoû, 4 Tít~ gnhsí~ tékn~ katà koin|n pístin: xáriw, ¡leow, e†r}nh ˙pò yeoû patrów, kaì kuríou &Ihsoû xristoû toû svtêrow =môn. 5

Toútou xárin katélipón se \n Kr}t+, ®na tà leíponta \pidioryQs+, kaì katast}s+w katà pólin presbutérouw, qw \gQ soi dietajámhn: 6 eÊ tíw \stin ˙négklhtow, miâw gunaikòw ˙n}r, ték n a ¡xv n pistá, m| \n kathgoríŸ ˙svtíaw (h ˙nupótakta. 7 Deî gàr tòn \pískopon ˙négklhton eÂnai, qw yeoû o†konómon: m| a[yádh, m| •rgílon, m| pároinon, m| pl}kthn, m| a†sxrokerdê, 8 ˙llà filójenon, filágayon, sQfrona, díkaion, –sion, \gkratê, 9 ˙ntexómenon toû katà t|n didax|n pistoû lógou, ®na dunatòw ” kaì parakaleîn \n t_ didaskalíŸ t_ øgiainoús+, kaì toùw ˙ntilégontaw \légxein. 10

E†sìn gàr polloì kaì ˙nupótaktoi, mataiológoi kaì frenapátai, málista o¥ \k peritomêw, 11 o¬w deî \pistomízein: o®tinew –louw oÊkouw ˙natrépousin, didáskontew $a m| deî, a†sxroû kérdouw xárin. 12 EÂpén tiw \j a[tôn, Êdiow a[tôn prof}thw, Krêtew ˙eì ceûstai, kakà yhría, gastérew ˙rgaí. 13 ^H marturía a%uth \stìn ˙lhy}w. Di' ÷n a†tían ¡legxe a[toùw ˙potómvw, ®na øgiaínvsin \n t_ pístei, 14 m| proséxontew &Ioudaïkoîw múyoiw, kaì \ntolaîw ˙nyrQpvn ˙postrefoménvn t|n ˙l}yeian. 15 Pánta mèn kayarà toîw kayaroîw: toîw dè memiasménoiw kaì ˙pístoiw o[dèn kayarón: ˙llà memíantai a[tôn kaì ` noûw kaì = suneídhsiw. 16 yeòn `mologoûsin 1.4 1.4 1.5 1.10

¡leow e†r}nh ♦ kaì e†r}nh kuríou &Ihsoû xristoû ♦ xristoû &Ihsoû katélipón ♦ ˙pélipón kaì ˙nupótaktoi ♦ ˆkaì˜

˙nupótaktoi 1.10 peritomêw ♦ têw peritomêw 1.15 mèn ♦ — 1.15 memiasménoiw ♦ memiamménoiw

492




ROQ

ROR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

2.1 - 3.2

PRO S TITO N e† d én a i , toîw dè ¡rgoiw ˙rnoûntai, bdeluktoì ªntew kaì ˙peiyeîw kaì pròw pân ¡rgon ˙gayòn ˙dókimoi.

2

Sù dè lálei $a prépei t_ øgiainoús + didaskalíŸ: 2 presbútaw nhfaléouw eÂnai, semnoúw, sQfronaw, øgiaínontaw t_ pístei, t_ ˙gáp+, t_ øpomon_: 3 presbútidaw qsaútvw \n katast}mati ¥eroprepeîw, m| diabólouw, m| oÊn~ poll! dedoulvménaw, kalodidaskálouw, 4 ®na svfronízvsin tàw néaw filándrouw eÂnai, filotéknouw, 5 sQfronaw, a^gnáw, o†kouroúw ˙gayáw, øpotassoménaw toîw †díoiw ˙ndrásin, ®na m| ` lógow toû yeoû blasfhmêtai: 6 toùw nevtérouw qsaútvw parakálei svfroneîn: 7 perì pánta seautòn parexómenow túpon kalôn ¡rgvn, \n t_ didaskalíŸ ˙diafyorían, semnóthta, ˙fyarsían, 8 lógon øgiê, ˙katágnvston, ®na ` \j \nantíaw \ntrap_, mhdèn ¡xvn perì =môn légein faûlon. 9 Doúlouw †díoiw despótaiw øpotássesyai, \n pâsin e[aréstouw eÂnai, m| ˙ntilégontaw, 10 m| nosfizoménouw, ˙llà pístin pâsan \ndeiknuménouw ˙gay}n, ®na t|n didaskalían toû svtêrow =môn yeoû kosmôsin \n pâsin. 11 &Epefánh gàr = xáriw toû yeoû = svt}riow pâsin ˙nyrQpoiw, 12 paideúousa =mâw ®na, ˙rnhsámenoi t|n ˙sébeian kaì tàw kosmikàw \piyumíaw, svfrónvw kaì dikaívw kaì e[sebôw z}svmen \n t! nûn a†ôni, 13 prosdexómenoi t|n makarían \l p í d a kaì \pifáneian têw dójhw toû megálou yeo û kaì svtêrow =môn &Ihsoû xristoû, 14 $ow ¡dvken eâutòn øpèr =môn, ®na lutrQshtai =mâw ˙pò páshw ˙nomíaw, kaì kayarís+ eâut! laòn perioúsion, zhlvt|n kalôn ¡rgvn.

nhfalíouw

15

Taûta lálei, kaì parakálei, kaì ¡legxe metà páshw \pitagêw. Mhdeíw sou perifroneítv.


Ûp o m í m n h s k e a[t oùw ˙r xaîw kaì \jous íaiw øpotássesyai, peiyarxeî n , pròw pân ¡r g o n ˙gayòn e^toímouw eÂnai, 2 mhdéna blasfhmeîn, ˙máxouw eÂnai, \pieikeîw, pâsan \ndeiknuménouw prŸóthta pròw pántaw

2.2 2.5 2.7 2.7 2.8

2.10 2.10 2.11 3.1 3.2

nhfaléouw ♦ nhfalíouw o†kouroúw ♦ o†kourgoúw ˙diafyorían ♦ ˙fyorían ˙fyarsían ♦ — perì =môn légein ♦ légein perì =môn

pístin pâsan ♦ pâsan pístin toû ♦ t|n toû = svt}riow ♦ svt}riow kaì ♦ — prŸóthta ♦ pra‡thta

493



ROR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

3.3 - 3.15

ROS

PRO S TITO N ˙nyrQpouw. 3 )Hmen gár pote kaì =meîw ˙nóhtoi, ˙peiyeîw, planQmenoi, douleúontew \piyumíaiw kaì =donaîw poikílaiw, \n kakíŸ kaì fyón~ diágontew, stughtoí, misoûntew ˙ll}louw. 4 %O te dè = xrhstóthw kaì = filanyrvpía \pefánh toû svtêrow =môn yeoû, 5 o[k \j ¡rgvn tôn \n dikaiosún+ @n \poi}samen =meîw, ˙llà katà tòn a[toû ¡leon ¡svsen =mâw, dià loutroû paliggenesíaw kaì ˙nakainQsevw pneúmatow a^ gíou, 6 o˚ \jéxeen \f' =mâw plousívw, dià &Ihsoû xristoû toû svtêrow =môn, 7 ®na dikaivyéntew t_ \keínou xáriti, klhronómoi genQmeya kat' \lpída zvêw a†vníou. 8 Pistòw ` lógow, kaì perì toútvn boúlomaí se diabebaioûsyai, ®na frontízvsin kalôn ¡rgvn profistasyai o¥ pepisteukótew ye!. Taûtá \stin tà kalà & félima toîw ˙nyrQpoiw: 9 mvràw dè zht}seiw kaì kaì v genealogíaw kaì ¡reiw kaì máxaw nomikàw perifistaso: e†sìn gàr ˙nvfeleîw kaì mátaioi. 10 A¥retikòn ƒnyrvpon metà mían kaì deutéran nouyesían paraitoû, 11 e†dWw –ti \jéstraptai ` toioûtow, kaì a^martánei, çn a[tokatákritow. 12

( Tuxikón, spoúdason %O tan pémcv &Artemân prów se h \lyeîn prów me e†w Nikópolin: \keî gàr kékrika paraxeimásai. 13 Zhnân tòn nomikòn kaì &ApollW spoudaívw própemcon, ®na mhdèn a[toîw leíp+. 14 Manyanétvsan dè kaì o¥ =méteroi kalôn ¡rgvn profistasyai e†w tàw ˙nagkaíaw xreíaw, ®na m| „sin ƒkarpoi. 15

&Aspázontaí se o¥ met' \moû pántew. *Aspasai toùw filoûntaw =mâw \n pístei. ^H xáriw metà pántvn ømôn. &Am}n.

3.5 3.5 3.7

3.8 tà ♦ — 3.13 &ApollW ♦ &Apollôn 3.15 &Am}n ♦ —

@n ♦ $a tòn a[toû ¡leon ♦ tò a[toû ¡leow genQmeya ♦ genhyômen

494




ROS

ROT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

PROS FILHMONA

P

aûlow désmiow xristoû &Ihsoû, kaì Timóyeow ` ˙delfów, Fil}moni t! ˙gapht! kaì sunerg! =môn, 2 kaì &ApfíŸ t_ ˙gapht_, kaì &Arxípp~ t! sustratiQt+ =môn, kaì t_ kat' oÂkón sou \kklhsíŸ: 3 xáriw ømîn kaì e†r}nh ˙pò yeoû patròw =môn kaì kuríou &Ihsoû xristoû. 4

E[xaristô t! ye! mou, pántote mneían sou poioúmenow \pì tôn proseuxôn mou, 5 ˙koúvn sou t|n ˙gáphn, kaì t|n pístin ÷n ¡xeiw pròw tòn kúrion &Ihsoûn kaì e†w pántaw toùw a^gíouw, 6 –pvw = koinvnía têw písteQw sou \nerg|w génhtai \n \pignQsei pantòw ˙gayoû toû \n =mîn e†w xristòn &Ihsoûn. 7 Xárin gàr ¡xomen poll|n kaì paráklhsin \pì t_ ˙gáp+ sou, –ti tà splágxna tôn a^gívn ˙napépautai dià soû, ˙delfé. 8


Diò poll|n \n xrist! parrhsían ¡xvn \pitássein soi tò ˙nêkon, 9 dià t|n ˙gáphn mâllon parakalô, toioûtow çn qw Paûlow presbúthw, nunì dè kaì désmiow &Ihsoû xristoû. 10 Parakalô se perì toû \moû téknou, $on \génnhsa \n toîw desmoîw mou, &On}simon, 11 tón poté soi ƒxrhston, nunì dè soì kaì \moì e·xrhston, –n ˙népemca: 12 sù dè a[tón, toût' ¡stin tà \mà splágxna, proslaboû: 13 $on \gW \boulómhn pròw \mautòn katéxein, ®na øpèr soû diakon_ moi \n toîw desmoîw toû e[aggelíou: 14 xvrìw dè têw sêw gnQmhw o[dèn “yélhsa poiêsai, ®na m| qw katà ˙nágkhn tò ˙gayón sou ”, ˙llà katà % ran, ®na e^ koúsion. 15 Táxa gàr dià toûto \xvrísyh pròw v 16 a†Qnion a[tòn ˙péx+w: o[kéti qw doûlon, ˙ll' øpèr doûlon, ˙delfòn ˙gaphtón, málista \moí, pós~ dè mâllon soì kaì \n sarkì kaì \n kurí~. 17 E† o{n me ¡xeiw koinvnón, proslaboû a[tòn qw \mé. 18 E† dé ti “díkhsén se (h •feílei, toûto \moì \llógei: 19 \gW Paûlow ¡graca t_ \m_ xeirí, \gW ˙potísv: ®na m| légv soi –ti kaì seautón moi prosofeíleiw. 20 Naí, ˙delfé, 1.2 1.6 1.7 1.9 1.10

1.11 1.12 1.12 1.13 1.18

˙gapht_ ♦ ˙delf_ &Ihsoûn ♦ — Xárin gàr ¡xomen poll|n ♦ xaràn gàr poll|n ¡sxon &Ihsoû xristoû ♦ xristoû &Ihsoû mou ♦ —

dè soì ♦ dè ˆkaì˜ soì sù dè ♦ soi proslaboû ♦ — diakon_ moi ♦ moi diakon_ \llógei ♦ \llóga

495



ROT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

1.21 - 1.25

ROU

PRO S FILHMO NA \gQ sou •naímhn \n kurí~: ˙nápausón mou tà splágxna \n kurí~. 21 PepoiyWw t_ øpako_ sou ¡gracá soi, e†dWw –ti kaì øpèr $o légv poi}seiw. 22 %Ama dè kaì e^ toímazé moi jenían: \lpízv gàr –ti dià tôn proseuxôn ømôn xarisy}somai ømîn. 23

&Aspázontaí se &Epafrâw ` sunaixmálvtów mou \n xrist! &Ihsoû, 24 Mârkow, &Arístarxow, Dhmâw, Loukâw, o¥ sunergoí mou. 25

^H xáriw toû kuríou =môn &Ihsoû xristoû metà toû pneúmatow ømôn. &Am}n.

1.20 1.21

1.23 &Aspázontaí ♦ &Aspázetaí 1.25 =môn ♦ — 1.25 &Am}n ♦ —

splágxna \n kurí~ ♦ splágxna \n xrist! $o ♦ $a

496




ROU

ROV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

APOKALUCIS IVANNOU

&A

pokáluciw &Ihsoû xristoû, ÷n ¡dvken a[t! ` yeòw deîjai toîw doúloiw a[toû, $a deî genésyai \n táxei, kaì \s}manen ˙posteílaw dià toû ˙ggélou a[toû t! doúl~ a[toû &I v á n n + , 2 $o w \martúrhsen tòn lógon toû yeo û kaì t|n marturían &Ihsoû xristoû, –sa eÂ d en . 3 Makáriow ` ˙naginQskvn, kaì o¥ ˙koúontew toùw lógouw têw profhteíaw kaì throûntew tà \n a[t_ gegramména: ` gàr kairòw \ggúw.

eÂden kaì ßtina e†sin kaì ßtina xr} genésyai metà taûta

4

&Ivánnhw taîw e^ ptà \kklhsíaiw taîw \n t_ &AsíŸ: xáriw ømîn kaì e†r}nh ˙pò yeoû ` çn kaì ` ‘n kaì ` \rxómenow: kaì ˙pò tôn e^ptà pneumátvn ß \nQpion toû yrónou a[toû: 5 kaì ˙pò &Ihsoû xristoû, ` mártuw ` pistów, ` prvtótokow tôn nekrôn, kaì ` ƒrxvn tôn basilévn têw gêw. T! ˙gapônti =mâw, kaì loúsanti =mâw ˙pò tôn a^martiôn =môn \n t! a®mati a[toû: 6 kaì \poíhsen =mâw basileían, ¥ereîw t! ye! kaì patrì a[toû: a[t! = dója kaì tò krátow e†w toùw a†ônaw tôn a†Qnvn. &Am}n. 7 &Idoú, ¡rxetai metà tôn nefelôn, kaì ªcetai a[tòn pâw •fyalmów, kaì o®tinew a[tòn \jekénthsan: kaì kócontai \p' a[tòn pâsai a¥ fulaì têw gêw. Naí, ˙m}n.

ß \stin

˙gap}santi

8

&EgQ e†mi tò *Alfa kaì tò )V, légei kúriow ` yeów, ` çn kaì ` ‘n kaì ` \rxómenow, ` pantokrátvr. 9


&EgW &Ivánnhw, ` ˙delfòw ømôn kaì koinvnòw \n t_ ylícei kaì basileíŸ kaì øpomon_ \n xrist! &Ihsoû, \genómhn \n t_ n}s~ t_ kaloumén+ Pátm~, dià tòn lógon toû yeoû kaì dià t|n marturían &Ihsoû xristoû. 10 &Egenómhn \n pneúmati \n t_ kuriak_ =mérŸ: kaì ækousa fvn|n •písv mou megálhn qw sálpiggow, 11 legoúshw, $O blépeiw grácon e†w biblíon, kaì pémcon taîw e^ptà \kklhsíaiw, e†w *Efeson, kaì e†w Smúrnan, kaì e†w Pérgamon, kaì e†w Yuáteira, kaì e†w Sárdeiw, kaì e†w Filadélfeian, kaì e†w Laodíkeian. 12 Kaì \keî \péstreca 1.4 1.5 1.6 1.9 1.9

yeoû ♦ — loúsanti =mâw ˙pò ♦ lúsanti =mâw \k tôn a†Qnvn ♦ ˆtôn a†Qnvn˜ koinvnòw ♦ sugkoinvnòw xrist! ♦ —

1.9 1.9 1.10 1.12

sugkoinvnòw

dià t|n ♦ t|n xristoû ♦ — fvn|n •písv mou ♦ •písv mou fvn|n \keî ♦ —

497



ROV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

1.13 - 2.6

u¥òn

qseì ¡rion

xeirì a[toû

\péyhken dejiàn a[toû xeîra

kleîdaw

e^ptà luxníai $aw eÂdew

\bástasaw kaì øpomon|n ¡xeiw &All'

\kpéptvkaw

RPM

APO KALUCIS IVANNO U % tiw \lálei met' \moû. Kaì \pistrécaw blépein t|n fvn|n h eÂdon e^ptà luxníaw xrusâw, 13 kaì \n més~ tôn e^ptà luxniôn –moion øi! ˙nyrQpou, \ndeduménon pod}rh, kaì periezvsménon pròw toîw mastoîw zQnhn xrusên. 14 ^H dè kefal| a[toû kaì a¥ tríxew leukaì qw ¡rion leukón, qw xiQn: kaì o¥ •fyalmoì a[toû qw flòj purów: 15 kaì o¥ pódew a[toû –moioi xalkolibán~, qw \n kamín~ pepurvménoi: kaì = fvn| a[toû qw fvn| ødátvn pollôn. 16 Kaì ¡xvn \n t_ dejiÅ a[toû xeirì ˙stéraw e^ ptá: kaì \k toû stómatow a[toû ]omfaía dístomow •jeîa \kporeuoménh: kaì = ªciw a[toû, qw ` %hliow faínei \n t_ dunámei a[toû. 17 Kaì –te eÂdon a[tón, ¡pesa pròw toùw pódaw a[toû qw nekrów: kaì ¡yhken t|n dejiàn a[toû \p' \mé, légvn, M| foboû: \gQ e†mi ` prôtow kaì ` ¡sxatow, 18 kaì ` zôn, kaì \genómhn nekrów, kaì †doú, zôn e†mì e†w toùw a†ônaw tôn a†Qnvn, ˙m}n: kaì ¡xv tàw kleîw toû yanátou kaì toû %A ͅ dou. 19 Grácon o{n $a eÂdew, kaì ß e†sin, kaì $a méllei gínesyai metà taûta: 20 tò must}rion tôn e^ptà ˙stérvn @n eÂdew \pì têw dejiâw mou, kaì tàw e^ptà luxníaw tàw xrusâw. O¥ e^ ptà ˙stérew ƒggeloi tôn e^ ptà \kklhsiôn e†sín: kaì a¥ luxníai a¥ e^ptà e^ptà \kklhsíai e†sín.

2

T! ˙ggél~ têw \n &Efés~ \kklhsíaw grácon,

1.13 1.13 1.13 1.15 1.16 1.18 1.19

e^ptà ♦ — øi! ♦ u¥òn xrusên ♦ xrusân pepurvménoi ♦ pepurvménhw a[toû xeirì ♦ xeirì a[toû ˙m}n ♦ — gínesyai ♦ genésyai

Táde légei ` kratôn toùw e^ptà ˙stéraw \n t_ dejiÅ a[toû, ` peripatôn \n més~ tôn e^ptà luxniôn tôn xrusôn: 2 OÂda tà ¡rga sou, kaì tòn kópon sou, kaì t|n øpomon}n sou, kaì –ti o[ dún+ bastásai kakoúw, kaì \peírasaw toùw légontaw eâutoùw ˙postólouw eÂnai kaì o[k e†sín, kaì e˚rew a[toùw ceudeîw, 3 kaì øpomon|n ¡xeiw kaì \bástasaw dià tò ªnomá mou kaì o[k \kopíasaw. 4 &Allà ¡xv katà soû, –ti t|n ˙gáphn sou t|n prQthn ˙fêkaw. 5 Mnhmóneue o{n póyen péptvkaw, kaì metanóhson, kaì tà prôta ¡rga poíhson: e† dè m}, ¡rxomaí soi taxú, kaì kin}sv t|n luxnían sou \k toû tópou a[têw, \àn m| metano}s+w. 6 &Allà toûto ¡xeiw, –ti 1.20 2.2 2.2 2.3 2.4 2.5

@n ♦ o¬w kópon sou ♦ kópon eÂnai ♦ — o[k \kopíasaw ♦ o[ kekopíakew ˙fêkaw ♦ ˙fêkew taxú ♦ —

498




RPM

RPN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

APO KALUCIS IVANNO U $ k˙gW misô. 7 Ô ¡xvn o{w miseîw tà ¡rga tôn Nikolaïtôn, a ˙kousátv tí tò pneûma légei taîw \kklhsíaiw. T! nikônti dQsv a[t! fageîn \k toû júlou têw zvêw, – \stin \n t! paradeís~ toû yeoû mou. 8

2.7 - 2.17

més~ toû paradeísou

Kaì t! ˙ggél~ têw \n Smúrn+ \kklhsíaw grácon,

Táde légei ` prôtow kaì ` ¡sxatow, $ow \géneto nekròw kaì ¡zhsen: 9 OÂdá sou tà ¡rga kaì t|n ylícin kaì t|n ptvxeían, ˙llà ploúsiow eÂ: kaì t|n blasfhmían \k tôn legóntvn &Ioudaíouw eÂnai eâutoúw, kaì o[k e†sín, ˙llà sunagvg| toû Satanâ. 10 Mhdèn foboû $a mélleiw payeîn: †doú, d} méllei baleîn ` diábolow \j ømôn e†w fulak}n, ®na peirasyête: kaì £jete ylícin =merôn déka. Gínou pistòw ƒxri yanátou, kaì dQsv soi tòn stéfanon têw zvêw. 11 Ô ¡xvn o{w ˙kousátv tí tò pneûma légei taîw \kklhsíaiw. Ô nikôn o[ m| ˙dikhy_ \k toû yanátou toû deutérou. 12

pásxein

=méraw

Kaì t! ˙ggél~ têw \n Pergám~ \kklhsíaw grácon,

Táde légei ` ¡xvn t|n ]omfaían t|n dístomon t|n •jeîan: OÂda tà ¡rga sou kaì poû katoikeîw, –pou ` yrónow toû Satanâ: kaì krateîw tò ªnomá mou, kaì o[k “rn}sv t|n pístin mou \n taîw =méraiw \n a<w &Antípaw ` mártuw mou, ` pistów, $ow ˙pektányh par' ømîn, –pou ` Satanâw katoikeî. 14 &All' ¡xv katà soû •líga, –ti ¡xei w \k eî kratoûntaw t|n didax|n Balaám, $ow \dídajen tòn Balàk baleîn skándalon \nQpion tôn u¥ôn &Isra}l, kaì fageîn e†dvlóyuta kaì porneûsai. 15 % O u tvw ¡xei w kaì sù kratoûntaw t|n didax|n tôn Nikolaïtôn `moívw. 16 Metanóhson o{n: e† dè m}, ¡rxomaí soi taxú, kaì polem}sv met' a[tôn \n t_ ]omfaíŸ toû stómatów mou. 17 Ô ¡xvn o{w ˙kousátv tí tò pneûma légei taîw \kklhsíaiw. T! nikônti dQsv a[t! fageîn toû mánna toû kekrumménou, kaì dQsv a[t! cêfon leuk}n, kaì \pì t|n cêfon ªnoma kainòn gegramménon, $o o[deìw oÂden e† m| ` lambánvn. péáåÉLdìííÉê=páÇÉ

13

2.7 2.9 2.10 2.10 2.10 2.13 2.13

mou ♦ — tà ¡rga kaì ♦ — payeîn ♦ pásxein d} ♦ — baleîn ♦ bállein tà ¡rga sou kaì ♦ — \n taîw ♦ kaì \n taîw

2.13 2.13 2.14 2.14 2.15 2.17

a<w &Allà

fageîn

fageîn ˙pò

\n a<w ♦ — o$ w ♦ mou $ow \dídajen tòn ♦ \dídasken t! kaì fageîn ♦ fageîn tôn ♦ ˆtôn˜ fageîn ♦ —

499



RPN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

2.18 - 3.3

APO KALUCIS IVANNO U 18

&Allà

kaì z_w

¡mellon = æmellew

gnQs+

Kaì t! ˙ggél~ têw \n Yuateíroiw \kklhsíaw grácon,

Táde légei ` u¥òw toû yeoû, ` ¡xvn toùw •fyalmoùw a[toû qw flóga purów, kaì o¥ pódew a[toû –moioi xalkolibán~: 19 OÂdá sou tà ¡rga, kaì t|n ˙gáphn kaì t|n pístin kaì t|n diakonían kaì t|n øpomon}n sou, kaì tà ¡rga sou, tà ¡sxata pleíona tôn prQtvn. 20 &All' ¡xv katà soû –ti ˙feîw t|n gunaîká soû &Iezábel, = légei eâut|n profêtin, kaì didáskei kaì planÅ toùw \moùw doúlouw porneûsai kaì fageîn e†dvlóyuta. 21 Kaì ¡dvka a[t_ xrónon ®na metano}s+, kaì o[ yélei metanoêsai \k têw porneíaw a[têw. 22 &Idoú, bállv a[t|n e†w klínhn, kaì toùw moixeúontaw met' a[têw e†w ylícin megálhn, \àn m| metano}svsin \k tôn ¡rgvn a[têw. 23 Kaì tà tékna a[têw ˙poktenô \n yanát~: kaì gnQsontai pâsai a¥ \kklhsíai –ti \gQ e†mi ` \reunôn nefroùw kaì kardíaw: kaì dQsv ømîn e^kást~ katà tà ¡rga ømôn. 24 Ûmîn dè légv, toîw loipoîw toîw \n Yuateíroiw, –soi o[k ¡xousin t|n didax|n taúthn, o®tinew o[k ¡gnvsan tà bayéa toû Satanâ, qw légousin, o[ bállv \f' ømâw ƒllo bárow. 25 Pl|n $o ¡xete krat}sate, ƒxri o˚ ©n %hjv. 26 Kaì ` nikôn kaì ` thrôn ƒxri télouw tà ¡rga mou, dQsv a[t! \jousían \pì tôn \ynôn: 27 kaì poimaneî a[toùw \n ]ábd~ sidhrÅ: qw tà skeúh tà keramiká, suntrib}setai: qw k˙gW eÊlhfa parà toû patrów mou: 28 kaì dQsv a[t! tòn ˙stéra tòn prvïnón. 29 ` ¡xvn o{w ˙kousátv tí tò pneûma légei taîw \kklhsíaiw.

3

st}rijon = t}rhson

RPO

Kaì t! ˙ggél~ têw \n Sárdesin \kklhsíaw grácon,

Táde légei ` ¡xvn tà e^ ptà pneúmata toû yeoû kaì toùw e^ptà ˙stéraw: OÂdá sou tà ¡rga, –ti ªnoma ¡xeiw –ti z_w, kaì nekròw eÂ. 2 Gínou grhgorôn, kaì st}rison tà loipà $a ¡m el l ew ˙pobállein: o[ gàr e%u rhká sou tà ¡rga peplhrvména \nQpion toû yeoû mou. 3 Mnhmóneue o{n pôw eÊlhfaw kaì ækousaw, kaì t}rei, kaì metanóhson. &Eàn o{n m| grhgor}s+w, %hjv \pí se qw klépthw, kaì o[ m| gn!w poían 2.27 suntrib}setai ♦ suntríbetai 3.2 ¡mellew ˙pobállein ♦ ¡mellon ˙poyaneîn 3.3 \pí se qw ♦ qw

2.20 &All' ♦ &Allà 2.20 soû &Iezábel = légei ♦ &Iezábel = légousa 2.23 \reunôn ♦ \raunôn 2.25 ƒxri ♦ ƒxriˆw˜

500




RPO

RPP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


3.4 - 3.16

% ran %hjv \pí se. 4 &All' •líga ¡xeiw •nómata \n Sárdesin, $a v o[k \mólunan tà ¥mátia a[tôn: kaì peripat}sousin met' \moû \n leukoîw, –ti ƒjioí e†sin. 5 Ô nikôn, o˚tow peribaleîtai \n ¥matíoiw leukoîw: kaì o[ m| \jaleícv tò ªnoma a[toû \k têw bíblou têw zvêw, kaì `molog}sv tò ªnoma a[toû \nQpion toû patrów mou, kaì \nQpion tôn ˙ggélvn a[toû. 6 Ô ¡xvn o{w ˙kousátv tí tò pneûma légei taîw \kklhsíaiw. 7

Kaì t! ˙ggél~ têw \n FiladelfeíŸ \kklhsíaw grácon,

Táde légei ` ßgiow, ` ˙lhyinów, ` ¡xvn t|n kleîn toû Dauíd, ` ˙noígvn kaì o[deìw kleísei a[t}n, eÊ m| ` ˙noígvn: kaì o[deìw ˙noíjei. 8 OÂdá sou tà ¡rga: †doú, dédvka \nQpión sou yúran ˙ne~gménhn, ÷n o[deìw dúnatai kleîsai a[t}n, –ti mikràn ¡xeiw dúnamin, kaì \t}rhsáw mou tòn lógon, kaì o[k “rn}sv tò ªnomá mou. 9 &Idoú, dídvmi \k têw sunagvgêw toû Satanâ, tôn legóntvn eâutoùw &Ioudaíouw eÂnai, kaì o[k e†sín, ˙llà ceúdontai: †doú, poi}sv a[toùw ®na %h jvsin kaì proskun}svsin \nQpion tôn podôn sou, kaì gnôsin –ti “gáphsá se. 10 %O ti \t}rhsaw tòn lógon têw øpomonêw mou, % raw toû peirasmoû, têw melloúshw k˙gQ se thr}sv \k têw v ¡r xes ya i \p ì têw o†kouménhw –lhw, pei r á s a i toùw katoikoûntaw \pì têw gêw. 11 *Erxomai taxú: krátei $o ¡xeiw, ®na mhdeìw láb+ tòn stéfanón sou. 12 Ô nikôn, poi}sv a[tòn stúlon \n t! na! toû yeoû mou, kaì ¡jv o[ m| \jély+ ¡ti, kaì grácv \p' a[tòn tò ªnoma toû yeoû mou, kaì tò ªnoma têw pólevw toû yeoû mou, têw kainêw Îerousal}m, ÷ katabaínei \k toû o[ranoû ˙pò toû yeoû mou, kaì tò ªnomá mou tò kainón. 13 Ô ¡xvn o{w ˙kousátv tí tò pneûma légei taîw \kklhsíaiw. 14

DAD

kaì kleívn

–ti \gW

˙pò

tò

Kaì t! ˙ggél~ têw \n LaodikeíŸ \kklhsíaw grácon,

Táde légei ` &Am}n, ` mártuw ` pistòw kaì ˙lhyinów, = ˙rx| têw ktísevw toû yeoû: 15 OÂdá sou tà ¡rga, –ti o·te cuxròw eÂ o·te zestów: ªfelon cuxròw ‘w (h zestów. 16 O%utvw –ti xliaròw péáåÉLdìííÉê=páÇÉ

3.4 3.5 3.7 3.7 3.7

3.8 3.9 3.9

&All' •líga ¡xeiw ♦ &Allà ¡xeiw •líga o˚tow ♦ o%utvw toû ♦ — a[t}n eÊ m| ` ˙noígvn ♦ kaì kleívn ˙noíjei ♦ ˙noígei

3.9 3.12

˙ne~gménhn ♦ “ne~gménhn dídvmi ♦ didô %hjvsin kaì proskun}svsin ♦ %hjousin kaì proskun}sousin “gáphsá ♦ \gW “gáphsá katabaínei ♦ katabaínousa

501



RPP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

3.17 - 4.6

kolloúrion ¡gxrison z}leue

légousa

toû yrónou –moiow =`moía `rásei smaragdín~ KD KD

RPQ

APO KALUCIS IVANNO U eÂ , kaì o[ zestòw o·te cuxrów, mél l v se \mésai \k toû stómatów mou. 17 %O ti légeiw, Ploúsiów e†mi, kaì peploúthka, kaì o[denòw xreían ¡xv, kaì o[k oÂdaw –ti sù eÂ ` talaípvrow kaì ` \l eei n ò w kaì ptvxòw kaì tuflòw kaì gumnów: 18 sumbouleúv soi ˙gorásai xrusíon par' \moû pepurvménon \k purów, ®na plout}s+w, kaì ¥mátia leuká, ®na peribál+, kaì m| fanervy_ = a†sxúnh têw gumnóthtów sou: kaì kollúrion ®na \gxrís+ toùw •fyalmoúw sou, ®na blép+w. 19 &EgW –souw \àn filô, \légxv kaì paideúv: z}lvson o{n kaì metanóhson. 20 &Idoú, £sthka \pì t|n yúran kaì kroúv: \án tiw ˙koús+ têw fvnêw mou, kaì ˙noíj+ t|n yúran, kaì e†seleúsomai pròw a[tón, kaì deipn}sv met' a[toû, kaì a[tòw met' \moû. 21 Ô nikôn, dQsv a[t! kayísai met' \moû \n t! yrón~ mou, qw k˙gW \níkhsa, kaì \káyisa metà toû patrów mou \n t! yrón~ a[toû. 22 Ô ¡xvn o{w ˙kousátv tí tò pneûma légei taîw \kklhsíaiw.

4

Met à taût a eÂd on, kaì †doú, yúra ˙ne~gménh \n t! o[ran!, kaì = fvn| = prQth ÷n ækousa qw sálpiggow laloúshw met' \moû, légvn &Anába @de, kaì deíjv soi $a deî genésyai metà taûta. 2 Kaì e[yévw \genómhn \n pneúmati: kaì †doú, yrónow ¡keito \n t! o[ran!, kaì \pì tòn yrónon kay}menow, 3 –moiow `rásei líy~ †áspidi kaì sardí~: kaì Âriw kuklóyen toû yrónou `moívw –rasiw smaragdínvn. 4 Kaì kuklóyen toû yrónou yrónoi eÊkosi téssarew: kaì \pì toùw yrónouw toùw eÊkosi téssaraw presbutérouw kayhménouw, peribeblhménouw \n ¥matíoiw leukoîw, kaì \pì tàw kefalàw a[tôn stefánouw xrusoûw. 5 Kaì \k toû yrónou \kporeúontai ˙strapaì kaì fvnaì kaì brontaí. Kaì e^ptà lampádew puròw kaiómenai \nQpion toû yrónou a[toû, a® e†sin e^ptà pneúmata toû yeoû: 6 kaì \nQpion toû yrónou qw yálassa øalính, `moía krustáll~. Kaì \n més~ toû yrónou kaì kúkl~ toû yrónou 3.16 3.17 3.17 3.17 3.18

o[ ♦ o·te Ploúsiów ♦ –ti Ploúsiów o[denòw ♦ o[dèn ` \leeinòw ♦ \leeinòw xrusíon par' \moû ♦ par' \moû xrusíon 3.18 kollúrion ♦ kollô˜úrion 3.18 ®na \gxrís+ ♦ \gxrîsai 3.19 z}lvson ♦ z}leue 3.20 kaì e†seleúsomai ♦ ˆkaì˜

4.1 4.2 4.3 4.3 4.3 4.4 4.4 4.5

e†seleúsomai ˙ne~gménh ♦ “ne~gménh Kaì e[yévw ♦ E[yévw –moiow ♦ kaì ` kay}menow –moiow `moívw ♦ –moiow –rasiw smaragdínvn ♦ `rásei smaragdín~ yrónoi ♦ yrónouw yrónouw toùw ♦ yrónouw a[toû a® e†sin ♦ ß e†sin tà

502




RPQ

RPR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

4.7 - 5.6

APO KALUCIS IVANNO U téssara z!a gémonta •fyalmôn ¡mprosyen kaì ªpisyen. 7 Kaì tò z!on tò prôton –moion léonti, kaì tò deúteron z!on –moion mósx~, kaì tò tríton z!on ¡xon prósvpon ˙nyrQpou, kaì tò tétarton z!on –moion ˙et! petomén~. 8 Kaì tà téssara z!a, ¢n kay' ¢n ¡xon ˙nà ptérugaw ¢j kuklóyen, kaì ¡svyen gémousin •fyalmôn, kaì ˙nápausin o[k ¡xousin =méraw kaì nuktów, légontew, %Agiow, ßgiow, ßgiow, kúriow ` yeòw ` pantokrátvr, ` ‘n kaì ` çn kaì ` \rxómenow. 9 Kaì –tan dôsin tà z!a dójan kaì tim|n kaì e[xaristían t! kayhmén~ \p ì toû yrónou, t! zônti e†w toùw a†ônaw tôn a†Qnvn, 10 pesoûntai o¥ eÊkosi téssarew presbúteroi \nQpion toû kayhménou \pì toû yrónou, kaì proskun}sousin t! zônti e†w toùw a†ônaw tôn a†Qnvn, kaì baloûsin toùw stefánouw a[tôn \nQpion toû yrónou, légontew, 11 *Ajiow eÂ, ` kúriow kaì ` yeòw =môn, ` ßgiow, labeîn t|n dójan kaì t|n tim|n kaì t|n dúnamin: –ti sù ¡ktisaw pánta, kaì dià tò yélhmá sou ‘san kaì \ktísyhsan.

tò prósvpon qw ƒnyrvpow tétarton a[tôn ¡xon

ßgiow 9x

KD

tà pánta

e†sìn

5


Kaì eÂdon \pì t|n dejiàn toû kayhménou \pì toû yrónou biblíon gegramménon ¡svyen kaì ¡jvyen , katesfragisménon sfragîsin e^ ptá. 2 Kaì eÂdon ƒggelon †sxuròn khrússonta \n fvn_ megál+, Tíw ƒjiów \stin ˙noîjai tò biblíon, kaì lûsai tàw sfragîdaw a[toû; 3 Kaì o[deìw \dúnato \n t! o[ran! ƒnv, o·te \pì têw gêw, o·te øpokátv têw gêw, ˙noîjai tò biblíon, o·te blépein a[tó. 4 Kaì \gW ¡klaion polú, –ti o[deìw ƒjiow eøréyh ˙noîjai tò biblíon, o·te blépein a[tó. 5 Kaì e<w \k tôn presbutérvn légei moi, M| klaîe: †doú, \níkhsen ` lévn ` \k têw fulêw &Ioúda, = ]íza Dauíd, ` ˙noígvn tò biblíon kaì tàw e^ptà sfragîdaw a[toû. 6 Kaì eÂdon \n més~ toû yrónou kaì tôn tessárvn zœvn, kaì \n més~ tôn presbutérvn, ˙rníon e^sthkòw qw \sfagménon, ¡xon kérata e^ptà kaì •fyalmoùw e^ptá, $a e†sin tà e^ptà pneúmata 5.3 5.3 5.3 5.4 5.5 5.6 5.6 5.6

4.7 ¡xon ♦ ¡xvn tò 4.7 ˙nyrQpou ♦ qw ˙nyrQpou 4.8 ¡xon ♦ a[tôn ¡xvn 4.9 dôsin ♦ dQsousin 4.9 toû yrónou ♦ t! yrón~ 4.11 ` ßgiow ♦ — 4.11 pánta ♦ tà pánta 5.1 ¡jvyen ♦ ªpisyen 5.2 \stin ♦ —

o[dè \pì o[dè øpokátv

DAD

˙noîjai

ƒnv ♦ — o·te \pì ♦ o[dè \pì o·te øpokátv ♦ o[dè øpokátv \gW ♦ — ` ˙noígvn ♦ ˙noîjai ¡xon ♦ ¡xvn $a ♦ o® tà e^ptà ♦ tà ê^ptà˜

503



RPR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

5.7 - 6.4

RPS


KD

kiyáraw a¥ proseuxaì

$o \stin ß \stin

¡legon

eÂdon kaì †doú

toû yeoû ˙postellómena e†w pâsan t|n gên. 7 Kaì ‘lyen, kaì eÊlhfen \k têw dejiâw toû kayhménou \pì toû yrónou. 8 Kaì –te ¡laben tò biblíon, tà téssara z!a kaì o¥ eÊkosi téssarew presbúteroi ¡peson \nQpion toû ˙rníou, ¡xontew £kastow kiyáran, kaì fiálaw xrusâw gemoúsaw yumiamátvn, a® e†sin proseuxaì tôn a^gívn. 9 Kaì Ïdousin Œd|n kain}n, légontew, *Ajiow eÂ labeîn tò biblíon, kaì ˙noîjai tàw sfragîdaw a[toû: –ti \sfághw, kaì “górasaw t! ye! =mâw \n t! a®matí sou \k páshw fulêw kaì glQsshw kaì laoû kaì ¡yn o u w, 10 kaì \p o í h s a w a[toùw t! ye! =môn basileîw kaì ¥ereîw, kaì basileúsousin \pì têw gêw. 11 Kaì eÂdon, kaì ækousa qw fvn|n ˙ggélvn pollôn kúkl~ toû yrónou kaì tôn zœvn kaì tôn presbutérvn: kaì ‘n ` ˙riymòw a[tôn muriádew muriádvn, kaì xiliádew xiliádvn, 12 légontew fvn_ megál+, *Ajión \stin tò ˙rníon tò \sfagménon labeîn t|n dúnamin kaì tòn ploûton kaì sofían kaì †sxùn kaì tim|n kaì dójan kaì e[logían. 13 Kaì pân ktísma o$ \n t! o[ran!, kaì \pì têw gêw, kaì øpokátv têw gêw, kaì \pì têw yalásshw \stín, kaì tà \n a[toîw, pántaw ækousa légontaw, T! kayhmén~ \pì toû yrónou kaì t! ˙rní~ = e[logía kaì = tim| kaì = dója kaì tò krátow e†w toùw a†ônaw tôn a†Qnvn. &Am}n. 14 Kaì tà téssara z!a légonta tò &Am}n. Kaì o¥ presbúteroi ¡peson, kaì prosekúnhsan.

6

Kaì eÂdon –ti ænoijen tò ˙rníon mían \k tôn e^ptà sfragídvn, kaì ækousa e^ nòw \k tôn tessárvn zœvn légontow, qw fvn| brontêw, *Erxou kaì Êde. 2 Kaì †doú, ®ppow leuków, kaì ` kay}menow \p' a[tòn ¡xvn tójon: kaì \dóyh a[t! stéfanow, kaì \jêlyen nikôn, kaì ®na nik}s+. 3

purrów

Kaì –te ænoijen t|n deutéran sfragîda, ækousa toû deutérou zœou légontow, *Erxou. 4 Kaì \jêlyen ƒllow ®ppow purów: kaì t! kayhmén~ \p' a[tòn \dóyh a[t! labeîn t|n 5.6 5.8 5.8 5.9 5.10 5.11 5.12 5.13 5.13 5.13

5.13 5.14 5.14 5.14 6.1 6.1 6.2 6.3

˙postellómena ♦ ˙pestalménoi ¡peson ♦ ¡pesan proseuxaì ♦ a¥ proseuxaì =mâw ♦ — basileîw ♦ basileían qw ♦ — tòn ♦ — \stín ♦ — a[toîw, pántaw ♦ a[toîw pánta, toû yrónou ♦ t! yrón~

6.4

&Am}n ♦ — légonta ♦ ¡legon tò ♦ — ¡peson ♦ ¡pesan –ti ♦ –te kaì Êde ♦ — †doú ♦ eÂdon kaì †doù deutéran sfragîda ♦ sfragîda t|n deutéran purów ♦ purrów

504




RPS

RPT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


6.5 - 6.14

e†r}nhn \k têw gêw, ®na ˙ll}louw sfájvsin: kaì \dóyh a[t! máxaira megálh. 5

Kaì –te ænoijen t|n sfragîda t|n tríthn, ækousa toû trítou zœou légontow, *Erxou kaì Êde. Kaì †doú, ®ppow mélaw, kaì ` kay}menow \p' a[tòn ¡xvn zugòn \n t_ xeirì a[toû. 6 Kaì ækousa fvn|n \n més~ tôn tessárvn zœvn légousan, Xoînij sítou dhnaríou, kaì treîw xoínikew kriyêw dhnaríou: kaì tò ¡laion kaì tòn oÂnon m| ˙dik}s+w.

†doú

eÂdon kaì

7

Kaì –te ænoijen t|n sfragîda t|n tetárthn, ækousa toû tetártou zœou légontow, *Erxou kaì Êde. 8 Kaì †doú, ®ppow xlvrów, kaì ` kay}menow \pánv a[toû, ªnoma a[t! ` Yánatow, kaì ` %A ͅ dhw “koloúyei a[t!. Kaì \dóyh a[t! \jousía \pì tò tétarton têw gêw ˙pokteînai \n ]omfaíŸ kaì \n lim! kaì \n yanát~, kaì øpò tôn yhrívn têw gêw.

†doú

eÂdon kaì

“koloúyei met' a[toû

9

Kaì –te ænoijen t|n pémpthn sfragîda, eÂdon øpokátv toû yusiasthríou tàw cuxàw tôn \sfagménvn dià tòn lógon toû yeoû, kaì dià t|n marturían toû ˙rníou ÷n eÂxon, 10 kaì ¡krajan fvn_ megál+, légontew, %Evw póte, ` despóthw, ` ßgiow kaì ˙lhyinów, o[ kríneiw kaì \kdikeîw tò a<ma =môn \k tôn katoikoúntvn \pì têw gêw; 11 Kaì \dóyh a[toîw e^kást~ stol| leuk}, kaì \rréyh a[toîw ®na ˙napaúsvntai ¡ti xrónon, £vw plhrQsvsin kaì o¥ súndouloi a[tôn kaì o¥ ˙delfoì a[tôn, kaì o¥ méllontew ˙pokténesyai qw kaì a[toí.

fvn|n megálhn

£vw o˚ o¥ méllontew

12

Kaì eÂdon –te ænoijen t|n sfragîda t|n £kthn, kaì seismòw mégaw \géneto, kaì ` %hliow mélaw \géneto qw sákkow tríxinow, kaì = sel}nh –lh \géneto qw a<ma, 13 kaì o¥ ˙stérew toû o[ranoû ¡peson e†w t|n gên, qw sukê baloûsa toùw •lúnyouw a[têw, øpò ˙némou megálou seioménh. 14 Kaì ` o[ranòw ˙pexvrísyh qw biblíon e^lissómenon, kaì pân ªrow


6.4 6.4 6.5 6.6 6.6 6.7 6.7 6.8 6.8 6.8

®na ♦ kaì ®na sfájvsin ♦ sfájousin *Erxou kaì Êde. ♦ *Erxou. Kaì eÂdon, fvn|n ♦ qw fvn|n kriyêw ♦ kriyôn toû ♦ fvn|n toû kaì Êde ♦ — †doú ♦ eÂdon kaì †doù ` Yánatow ♦ ˆ`˜ Yánatow “koloúyei a[t! ♦ “koloúyei met'

6.8 6.9 6.11 6.11 6.11 6.11 6.11 6.12 6.13 6.13

bállei

e^lissómenow

a[toû \dóyh a[t! ♦ \dóyh a[toîw toû ˙rníou ♦ — ˙napaúsvntai ♦ ˙napaúsontai xrónon ♦ xrónon mikrón plhrQsvsin ♦ plhrvyôsin kaì o¥ méllontew ♦ o¥ méllontew ˙pokténesyai ♦ ˙pokténnesyai mélaw \géneto ♦ \géneto mélaw ¡peson ♦ ¡pesan baloûsa ♦ bállei

505



RPT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

6.15 - 7.7

RPU


pâw \leúyerow

t! yrón~

kaì nêsow \k tôn tópvn a[tôn \kin}yhsan. 15 Kaì o¥ basileîw têw gêw, kaì o¥ megistânew, kaì o¥ xilíarxoi, kaì o¥ ploúsioi, kaì o¥ †sxuroí, kaì pâw doûlow kaì \leúyerow, ¡krucan eâutoùw e†w tà sp}laia kaì e†w tàw pétraw tôn •révn, 16 kaì légousin toîw ªresin kaì taîw pétraiw, Pésete \f' =mâw, kaì krúcate =mâw ˙pò prosQpou toû kayhménou \pì toû yrónou, kaì ˙pò têw •rgêw toû ˙rníou: 17 –ti ‘lyen = =méra = megálh têw •rgêw a[toû, kaì tíw dúnatai stayênai;

7

pân

\sfragisménoi \k

IB

Kaì metà toûto eÂdon téssaraw ˙ggélouw e^stôtaw \pì tàw téssaraw gvníaw têw gêw, kratoûntaw toùw téssaraw ˙némouw têw gêw, ®na m| pné+ ƒnemow \pì têw gêw, m}te \pì têw yalásshw, m}te \pí ti déndron. 2 Kaì eÂdon ƒllon ƒggelon ˙nabaínonta ˙pò ˙natolêw =líou, ¡xonta sfragîda yeoû zôntow: kaì ¡krajen fvn_ megál+ toîw téssarsin ˙ggéloiw, o<w \dóyh a[toîw ˙dikêsai t|n gên kaì t|n yálassan, 3 légvn, M| ˙dik}shte t|n gên, m}te t|n yálassan, m}te tà déndra, ƒxri o˚ sfragísvmen toùw doúlouw toû yeoû =môn \pì tôn metQpvn a[tôn. 4 Kaì ækousa tòn ˙riymòn tôn \sfragisménvn, e^katòn kaì tessarákonta téssarew xiliádew, \sfragisménvn \k páshw fulêw u¥ôn &Isra}l. 5

=

\sfragisménoi

&Ek fulêw &Ioúda, dQdeka xiliádew \sfragisménai:

IB

\k fulêw ^Roubím, dQdeka xiliádew:

IB

\k fulêw Gád, dQdeka xiliádew: 6

IB

\k fulêw &As}r, dQdeka xiliádew:

IB

\k fulêw Nefyaleím, dQdeka xiliádew:

IB

\k fulêw Manassê, dQdeka xiliádew: 7

IB

\k fulêw SumeQn, dQdeka xiliádew:

IB

\k fulêw Leufi, dQdeka xiliádew:

IB

\k fulêw &Isaxár, dQdeka xiliádew: 8

IB

6.17 7.1 7.1 7.3 7.4

\k fulêw ZaboulQn, dQdeka xiliádew: 7.4

a[toû ♦ a[tôn Kaì ♦ — ti ♦ pân o˚ ♦ — kaì tessarákonta ♦ tesserákonta

7.5 7.5 7.6 7.7

\sfragisménvn \k ♦ \sfragisménoi \k \sfragisménai ♦ \sfragisménoi ^Roubím ♦ ^Roub|n Nefyaleím ♦ Nefyalìm &Isaxár ♦ &Issaxàr

506




RPU

RPV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

7.9 - 8.2

APO KALUCIS IVANNO U \k fulêw &Ivs}f, dQdeka xiliádew:

IB

\k fulêw Beniamín, dQdeka xiliádew \sfragisménai.

IB

9

Metà taûta eÂdon, kaì †doú, ªxlow polúw, o$ n ˙riymêsai o[deìw \dúnato, \k pantòw ¡ynouw kaì fulôn kaì laôn kaì glvssôn, e^ stQtaw \nQpion toû yrónou kaì \nQpion toû ˙rníou, peribeblhménouw stolàw leukáw, kaì foínikaw \n taîw xersìn a[tôn: 10 kaì krázousin fvn_ megál+, légontew, ^H svthría t! ye! =môn t! kayhmén~ \pì t! yrón~, kaì t! ˙rní~. 11 Kaì pántew o¥ ƒggeloi e¥st}keisan kúkl~ toû yrónou kaì tôn presbutérvn kaì tôn tessárvn zœvn, kaì ¡peson \n Q p i o n toû yrónou \pì tà prósvpa a[tôn, kaì prosekúnhsan t! ye!, 12 légontew, &Am}n: ^H e[logía kaì = dója kaì = sofía kaì = e[xaristía kaì = tim| kaì = dúnamiw kaì = †sxùw t! ye! =môn e†w toùw a†ônaw tôn a†Qnvn. &Am}n.

\sfragisménoi “dúnato e^stôtew peribeblhménoi

yrónou a[toû \pì

13

Kaì ˙pekríyh e<w \k tôn presbutérvn, légvn moi, O˚toi o¥ peribeblhménoi tàw stolàw tàw leukáw, tínew e†sín, kaì póyen ‘lyon; 14 Kaì eÂpon a[t!, Kúrié mou, sù oÂdaw. Kaì eÂpén moi, O˚toí e†sin o¥ \rxómenoi \k têw ylícevw têw megálhw, kaì ¡plunan tàw stolàw a[tôn, kaì \leúkanan \n t! a®mati toû ˙rníou. 15 Dià toûtó e†sin \nQpion toû yrónou toû yeoû, kaì latreúousin a[t! =méraw kaì nuktòw \n t! na! a[toû: kaì ` kay}men o w \p ì t! yrón~ skhnQsei \p' a[toúw. 16 O [ peinásousin ¡ti, o[dè dic}sousin ¡ti, o[d' o[ m| pés+ \p' a[toùw ` %hliow, o[dè pân kaûma: 17 –ti tò ˙rníon tò ˙nà méson toû yrónou poimaínei a[toúw, kaì `dhgeî a[toùw \pì zvêw phgàw ødátvn, kaì \jaleícei ` yeòw pân dákruon \k tôn •fyalmôn a[tôn.

\leúkanan a[tàw

toû yrónou

poimaneî `dhg}sei


Kaì –te ænoijen t|n sfragîda t|n e^bdómhn, \géneto sig| \n t! o[ran! qw =miQrion. 2 Kaì eÂdon toùw e^ptà ˙ggélouw o$i \nQpion toû yeoû e^ st}kasin, kaì \dóyhsan a[toîw e^ ptà sálpiggew.

7.14 7.15 7.16 7.17 7.17 8.1

7.8 \sfragisménai ♦ \sfragisménoi 7.9 o[deìw ♦ a[tòn o[deìw 7.9 e^stQtaw ♦ e^stôtew 7.9 foínikaw ♦ foínikew 7.11 ¡peson ♦ ¡pesan 7.14 eÂpon ♦ eÊrhka

\leúkanan ♦ \leúkanan a[tàw t! yrón~ ♦ toû yrónou o[d' o[ ♦ o[dè poimaínei ♦ poimaneî `dhgeî ♦ `dhg}sei –te ♦ –tan

507



RPV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

8.3 - 8.13

RQM


dQsei

fvnaì kaì brontaì

Kaì ƒllow ƒggelow ‘lyen , kaì \stáyh \pì toû yusiasthríou, ¡xvn libanvtòn xrusoûn: kaì \dóyh a[t! yumiámata pollá, ®na dQs+ taîw proseuxaîw tôn a^ gívn pántvn \pì tò yusiast}rion tò xrusoûn tò \nQpion toû yr ó n o u . 4 Kaì ˙nébh ` kapnòw tôn yumiamátvn taîw proseuxaîw tôn a^gívn \k xeiròw toû ˙ggélou \nQpion toû yeoû. 5 Kaì eÊlhfen ` ƒggelow tòn libanvtón, kaì \gémisen a[tòn \k toû puròw toû yusiasthríou, kaì ¡balen e†w t|n gên: kaì \génonto brontaì kaì fvnaì kaì ˙strapaì kaì seismów. 6

Kaì o¥ e^ptà ƒggeloi o¥ ¡xo n t ew tàw e^ptà sálpiggaw =toímasan eâutoùw ®na salpísvsin. 7

Kaì ` prôtow \sálpisen, kaì \géneto xálaza kaì pûr memigména \n a®mati, kaì \bl}yh e†w t|n gên: kaì tò tríton têw gêw katekáh, kaì tò tríton tôn déndrvn katekáh, kaì pâw xórtow xlvròw katekáh. 8

Kaì ` deúterow ƒggelow \sálpisen, kaì qw ªrow méga kaiómenon \bl}yh e†w t|n yálassan: kaì \géneto tò tríton têw yalásshw a<ma: 9 kaì ˙péyanen tò tríton tôn ktismátvn \n t_ ya l á s s + , tà ¡xo n t a cuxáw, kaì tò tríton tôn ploívn diefyárh. 10

Kaì ` trítow ƒggelow \sálpisen, kaì ¡pesen \k toû o[ranoû ˙st|r mégaw kaiómenow qw lampáw, kaì ¡pesen \pì tò tríton tôn potamôn, kaì \pì tàw phgàw tôn ødátvn. 11 Kaì tò ªnoma toû ˙stérow légetai ` *Acinyow: kaì \géneto tò tríton tôn ødátvn e†w ƒcinyon, kaì polloì tôn ˙nyrQpvn ˙péyanon \k tôn ødátvn, –ti \pikrányhsan. 12

= =méra m| faín+ tò tríton a[têw

Kaì ` tétartow ƒggelow \sálpisen, kaì \pl}gh tò tríton toû =líou kaì tò tríton têw sel}nhw kaì tò tríton tôn ˙stérvn, ®na skotisy_ tò tríton a[tôn, kaì tò tríton a[têw m| fán+ = =méra, kaì = nùj `moívw. 13

toùw katoikoûntaw

Kaì eÂdon, kaì ækousa e^ nòw ˙etoû petoménou \n mesouran}mati, légontow fvn_ megál+, O[aí, o[aí, o[aì toîw 8.3 8.6 8.8 8.9 8.9

8.12

dQs+ ♦ dQsei eâutoùw ♦ a[toùw kaiómenon ♦ purì kaiómenon \n ♦ tôn \n diefyárh ♦ diefyárhsan

8.13

tò tríton a[têw m| fán+ = =méra ♦ = =méra m| fán+ tò tríton a[têw toîw katoikoûsin ♦ toùw katoikoûntaw

508




RQM

RQN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


9.1 - 9.12

katoikoûsin \pì têw gêw, \k tôn loipôn fvnôn têw sálpiggow tôn triôn ˙ggélvn tôn mellóntvn salpízein.

9

Kaì ` pémptow ƒggelow \sálpisen, kaì eÂdon ˙stéra \k toû o[ranoû peptvkóta e†w t|n gên, kaì \dóyh a[t! = kleìw toû fréatow têw ˙bússou. 2 Kaì ænoijen tò fréar têw ˙bússou, kaì ˙nébh kapnòw \k toû fréatow qw kapnòw kamínou kaioménhw, kaì \skotísyh ` %hliow kaì ` ˙|r \k toû kapnoû toû fréatow. 3 Kaì \k toû kapnoû \jêlyon ˙krídew e†w t|n gên, kaì \dóyh a[taîw \jousía, qw ¡xousin \jousían o¥ skorpíoi têw gêw. 4 Kaì \rréyh a[taîw ®na m| ˙dik}svsin tòn xórton têw gêw, o[dè pân xlvrón, o[dè pân déndron, e† m| toùw ˙nyrQpouw o®tinew o[k ¡xousin t|n sfragîda toû yeoû \pì tôn metQpvn a[tôn. 5 Kaì \dóyh a[taîw ®na m| ˙pokteínvsin a[toúw, ˙ll' ®na basanisyôsin mênaw pénte: kaì ` basanismòw a[tôn qw basanismòw skorpíou, –tan país+ ƒnyrvpon. 6 Kaì \n taîw =méraiw \keínaiw zht}sousin o¥ ƒnyrvpoi tòn yánaton, kaì o[ m| eør}sousin a[tón: kaì \piyum}sousin ˙poyaneîn, kaì feújetai ˙p' a[tôn ` yánatow. 7 Kaì tà `moiQmata tôn ˙krídvn –moia ®ppoiw =toimasménoiw e†w pólemon, kaì \pì tàw kefalàw a[tôn qw stéfanoi xrusoî, kaì tà prósvpa a[tôn qw prósvpa ˙nyrQpvn. 8 Kaì eÂxon tríxaw qw tríxaw gunaikôn, kaì o¥ •dóntew a[tôn qw leóntvn ‘san. 9 Kaì eÂxon yQrakaw qw yQrakaw sidhroûw, kaì = fvn| tôn pterúgvn a[tôn qw fvn| a^ rmátvn ®ppvn pollôn trexó n t v n e† w pólemon. 10 Kaì ¡xo u s i n o[ràw `moíaw skorpíoiw, kaì kéntra. Kaì \n taîw o[raîw a[tôn \jousían ¡xo u s i n toû ˙dikêsai toùw ˙nyrQpouw mênaw pénte. 11 *Exousai basiléa \p' a[tôn ƒggelon têw ˙bússou: ªnoma a[t! Êbraïstì &AbbadQn, \n dè t_ Êllhnik_ ªnoma ¡xei &Apollúvn. 12 ^H o[aì = mía ˙pêlyen: †doú, ¡rxetai ¡ti dúo o[aì metà taûta.


9.2 9.4 9.4 9.5 9.5 9.6

&En = \jousía a[tôn

feúgei ` yánatow ˙p' a[tôn xrusoî ♦ –moioi xrus! \jousían ¡xousin toû ♦ = \jousía a[tôn 9.11 *Exousai basiléa \p' a[tôn ♦ *Exousin \p' a[tôn basiléa tòn 9.11 &AbbadQn \n dè ♦ &AbaddWn kaì \n

kaioménhw kaì \skotísyh ♦ megálhw kaì \skotQyh ˙dik}svsin ♦ ˙dik}sousin a[tôn ♦ — a[taîw ♦ a[toîw basanisyôsin ♦ basanisy}sontai feújetai ˙p' a[tôn ` yánatow ♦

9.7 9.10

509



RQN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

9.13 - 10.3

RQO


légontow

t|n =méran

¥ppikoû

\k

ªfesin

dúnantai

farmákvn

Kaì ` £ktow ƒggelow \sálpisen, kaì ækousa fvn|n mían \k tôn tessárvn kerátvn toû yusiasthríou toû xrusoû toû \nQpion toû yeoû, 14 légousan t! £kt~ ˙ggél~ ` ¡xvn t|n sálpigga, Lûson toùw téssaraw ˙ggélouw toùw dedeménouw \pì t! potam! t! megál~ E[frát+. 15 Kaì \lúyhsan o¥ téssarew % ran kaì e†w t|n =méran kaì ƒggeloi o¥ =toimasménoi e†w t|n v mêna kaì \niautón, ®na ˙pokteínvsin tò tríton tôn ˙nyrQpvn. 16 Kaì ` ˙riymòw tôn strateumátvn toû ®ppou muriádew muriádvn: ækousa tòn ˙riymòn a[tôn. 17 Kaì o%utvw eÂdon toùw ®ppouw \n t_ `rásei, kaì toùw kayhménouw \p' a[tôn, ¡xontaw yQrakaw purínouw kaì øakinyínouw kaì yeiQdeiw: kaì a¥ kefalaì tôn ®ppvn qw kefalaì leóntvn, kaì \k tôn stomátvn a[tôn \kporeúetai pûr kaì kapnòw kaì yeîon. 18 &Apò tôn triôn plhgôn toútvn ˙pektányhsan tò tríton tôn ˙nyrQpvn, ˙pò toû puròw kaì toû kapnoû kaì toû yeíou toû \kporeuoménou \k tôn stomátvn a[tôn. 19 ^H gàr \jousía tôn ®ppvn \n t! stómati a[tôn \stín, kaì \n taîw o[raîw a[tôn: a¥ gàr o[raì a[tôn –moiai ªfevn, ¡xousai kefaláw, kaì \n a[taîw ˙dikoûsin. 20 Kaì o¥ loipoì tôn ˙nyrQpvn, o$i o[k ˙pektányhsan \n taîw plhgaîw taútaiw, o[ metenóhsan \k tôn ¡rgvn tôn xeirôn a[tôn, ®na m| proskun}svsin tà daimónia, kaì tà eÊdvla tà xrusâ kaì tà ˙rgurâ kaì tà xalkâ kaì tà líyina kaì tà júlina, $a o·te blépein dúnatai, o·te ˙koúein, o·te peripateîn: 21 kaì o[ metenóhsan \k tôn fónvn a[tôn, o·te \k tôn farmakeiôn a[tôn, o·te \k têw porneíaw a[tôn, o·te \k tôn klemmátvn a[tôn.

10

eÂxen biblidárion

Kaì eÂdon ƒggelon †sxuròn katabaínonta \k toû o[ranoû, peribeblhménon nefélhn, kaì = Âriw \pì têw kefalêw a[toû, kaì tò prósvpon a[toû qw ` %hliow, kaì o¥ pódew a[toû qw stúloi purów: 2 kaì ¡xvn \n t_ xeirì a[toû biblíon ˙ne~gménon: kaì ¡yhken tòn póda a[toû tòn dejiòn \pì têw yalásshw, tòn dè e[Qnumon \pì têw gêw, 3 kaì ¡krajen 9.20

proskun}svsin ♦ proskun}sousin 9.20 dúnatai ♦ dúnantai 9.21 farmakeiôn ♦ farmákvn 10.1 ƒggelon ♦ ƒllon ƒggelon 10.2 biblíon ˙ne~gménon ♦ biblarídion “ne~gménon

9.13 tessárvn ♦ ˆtessárvn˜ 9.14 légousan ♦ légonta 9.15 e†w t|n =méran ♦ =méran 9.16 ®ppou muriádew ♦ ¥ppikoû dismuriádew 9.18 ˙pò toû ♦ \k toû 9.19 ªfevn ♦ ªfesin 9.20 o[ ♦ o[dè

510




RQO

RQP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

APO KALUCIS IVANNO U % sper lévn mukâtai: kaì –te ¡krajen, \lálhsan fvn_ megál+ v a¥ e^ ptà brontaì tàw e^ autôn fvnáw. 4 Kaì –te \lálhsan a¥ e^ ptà brontaí, ¡mellon gráfein: kaì ækousa fvn|n \k toû o[ranoû, légousan, Sfrágison $a \lálhsan a¥ e^ptà brontaí, kaì m| a[tà grác+w. 5 Kaì ` ƒggelow $on eÂdon e^stôta \pì têw yalásshw kaì \pì têw gêw ‘ren t|n xeîra a[toû t|n dejiàn e†w * mosen t! zônti e†w toùw a†ônaw tôn tòn o[ranón, 6 kaì v a†Qnvn, $ow ¡ktisen tòn o[ranòn kaì tà \n a[t!, kaì t|n gên kaì tà \n a[t_, kaì t|n yálassan kaì tà \n a[t_, –ti xrónow o[kéti ¡stai: 7 ˙ll' \n taîw =méraiw têw fvnêw toû e^bdómou ˙ggélou, –tan méll+ salpízein, kaì \telésyh tò must}rion toû yeoû, qw e[hggélisen toùw doúlouw a[toû toùw prof}taw. 8 Kaì = fvn| ÷n ækousa \k toû o[ranoû, pálin laloûsa met' \m o û , kaì légousa, %Upage, lábe tò biblidárion tò ˙ne~gménon \n t_ xeirì toû ˙ggélou toû e^ stôtow \pì têw yalásshw kaì \pì têw gêw. 9 Kaì ˙pêlyon pròw tòn ƒggelon, légvn a[t! doûnaí moi tò biblidárion. Kaì légei moi, Lábe kaì katáfage a[tó: kaì pikraneî sou t|n koilían, ˙ll' \n t! stómatí sou ¡stai glukù qw méli. 10 Kaì ¡labon tò biblíon \k têw xeiròw toû ˙ggélou, kaì katéfagon a[tó, kaì ‘n \n t! stómatí mou qw méli, glukú: kaì –te ¡fagon a[tó, \pikrányh = koilía mou. 11 Kaì légousín moi, Deî se pálin profhteûsai \pì laoîw kaì \pì ¡ynesin kaì glQssaiw kaì basileûsin polloîw.

11


Kaì \dóyh moi kál amow –moiow ]áb d ~, légvn, *Egeirai, kaì métrhson tòn naòn toû yeoû, kaì tò yusiast}rion, kaì toùw proskunoûntaw \n a[t!. 2 Kaì t|n a[l|n t|n ¡jvyen toû naoû ¡kbale ¡jv, kaì m| a[t|n metr}s+w, –ti \dóyh toîw ¡ynesin: kaì t|n pólin t|n a^ gían pat}sousin mênaw tessarákonta kaì dúo. 3 Kaì dQsv toîw dusìn mártusín mou, kaì profhteúsousin =méraw xilíaw diakosíaw e^j}konta peribeblhménoi sákkouw. 4 O˚toí e†sin a¥ 10.4 10.6 10.7 10.8 10.8 10.8 10.8 10.9

10.9 10.10 10.11 11.1 11.2 11.2

¡mellon ♦ æmellon t! ♦ \n t! doúlouw a[toû ♦ eâutoû doúlouw laloûsa ♦ laloûsan légousa ♦ légousan biblidárion ♦ biblíon ˙ne~gménon ♦ “ne~gménon ˙pêlyon ♦ ˙pêlya

10.4 - 11.4

* vmosen \n

telesy_

dów

biblidárion

légei

*Egeire

¡jvyen

tessarákonta dúo =MB

biblidárion ♦ biblarídion biblíon ♦ biblarídion \pì ¡ynesin ♦ ¡ynesin *Egeirai ♦ *Egeire ¡jv ♦ ¡jvyen tessarákonta kaì ♦ tesserákonta ˆkaì˜

511



RQP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

11.5 - 11.14

e^stôtew

\jousían kleîsai tòn o[ranón

\n pás+ plhg_ `sákiw \àn yel}svsin

tà ptQmata

tà ptQmata

pémcousin

\pépesen fvnêw megálhw legoúshw

&En

RQQ

APO KALUCIS IVANNO U dúo \laîai, kaì a¥ dúo luxníai a¥ \nQpion toû kuríou têw gêw e^stôsai. 5 Kaì eÊ tiw a[toùw yélei ˙dikêsai, pûr \kporeúetai \k toû stómatow a[tôn, kaì katesyíei toùw \xyroùw a[tôn: kaì eÊ tiw yélei a[toùw ˙dikêsai, o%utvw deî a[tòn ˙poktanyênai. 6 O˚toi ¡xousin tòn o[ranòn \jousían kleîsai, ®na m| øetòw bréx+ tàw =méraw têw profhteíaw a[tôn: kaì \jousían ¡xousin \pì tôn ødátvn, stréfein a[tà e†w a<ma, kaì patájai t|n gên `sákiw \àn yel}svsin \n pás+ plhg_. 7 Kaì –tan telésvsin t|n marturían a[tôn, tò yhríon tò ˙nabaînon \k têw ˙bússou poi}sei met' a[tôn pólemon, kaì nik}sei a[toúw, kaì ˙pokteneî a[toúw. 8 Kaì tò ptôma a[tôn \pì têw plateíaw têw pólevw têw megálhw, %htiw kaleîtai pneumatikôw Sódoma kaì AÊguptow, –pou kaì ` kúriow a[tôn \staurQyh. 9 kaì blépousin \k tôn laôn kaì fulôn kaì glvssôn kaì \ynôn tò ptôma a[tôn =méraw treîw %hmisu, kaì tà ptQmata a[tôn o[k ˙f}sousin teyênai e†w mnêma. 10 Kaì o¥ katoikoûntew \pì têw gêw xaírousin \p' a[toîw kaì e[frany}sontai, kaì dôra dQsousin ˙ll}loiw, –ti o˚toi o¥ dúo profêtai \basánisan toùw katoikoûntaw \pì têw gêw. 11 Kaì metà tàw treîw =méraw kaì %hmisu, pneûma zvêw \k toû yeoû e†sêlyen e†w a[toúw, kaì ¡sthsan \pì toùw pódaw a[tôn, kaì fóbow mégaw ¡pesen \pì toùw yevroûntaw a[toúw. 12 Kaì ækousa fvn|n megálhn \k toû o[ranoû, légousan a[toîw, &Anábhte @de. Kaì ˙nébhsan e†w tòn o[ranòn \n t_ nefél+, kaì \yeQrhsan a[toùw o¥ \xyroì a[tôn. 13 Kaì \n \keín+ t_ =mérŸ \géneto seismòw mégaw, kaì tò dékaton têw pólevw ¡pesen, kaì ˙pektányhsan \n t! seism! •nómata ˙nyrQpvn, xiliádew e^ ptá: kaì o¥ loipoì ¡mfoboi \génonto, kaì ¡dvkan dójan t! ye! toû o[ranoû. 14

^H o[aì = deutéra ˙pêlyen: = o[aì = tríth, †doú, ¡rxetai

taxú. 11.4 e^stôsai ♦ e^stôtew 11.5 yélei a[toùw ♦ yel}s+ a[toùw 11.6 tòn o[ranòn \jousían kleîsai ♦ t|n \jousían kleîsai tòn o[ranón 11.6 `sákiw \àn yel}svsin \n pás+ plhg_ ♦ \n pás+ plhg_ `sákiw \àn yel}svsin 11.9 %hmisu ♦ kaì %hmisu 11.9 ˙f}sousin ♦ ˙fíousin 11.10 e[frany}sontai ♦ e[fraínontai

11.10 11.11 11.11 11.12 11.12 11.12 11.12 11.13 11.14

dQsousin ♦ pémcousin e†w a[toúw ♦ \n a[toîw ¡pesen ♦ \pépesen ækousa ♦ ækousan fvn|n megálhn ♦ fvnêw megálhw légousan ♦ legoúshw &Anábhte ♦ &Anábate % =mérŸ ♦ vrŸ = o[aì = tríth †doú ♦ †doù = o[aì = tríth

512




RQQ

RQR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


11.15 - 12.6

15

Kaì ` £bdomow ƒggelow \sálpisen, kaì \génonto fvnaì megálai \n t! o[ran!, légousai, &Egéneto = basileía toû kósmou, toû kuríou =môn, kaì toû xristoû a[toû, kaì basileúsei e†w toùw a†ônaw tôn a†Qnvn. 16 Kaì o¥ eÊkosi téssarew presbúteroi o¥ \nQpion toû yrónou toû yeoû kay}menoi \pì toùw yrónouw a[tôn, ¡peson \pì tà prósvpa a[tôn, kaì prosekúnhsan t! ye!, 17 légontew, E[xaristoûmén soi, kúrie ` yeòw ` pantokrátvr, ` çn kaì ` ‘n, –ti eÊlhfaw t|n dúnamín sou t|n megálhn, kaì \basíleusaw. 18 Kaì tà ¡ynh & vrgísyhsan, kaì ‘lyen = •rg} sou, kaì ` kairòw tôn nekrôn kriyênai , kaì doûnai tòn misyòn toîw doúloiw sou toîw prof}taiw kaì toîw a^gíoiw kaì toîw fobouménoiw tò ªnomá sou, toîw mikroîw kaì toîw megáloiw, kaì diafyeî r a i toùw diafyeírontaw t|n gên. 19

* fyh = Kaì “noígh ` naòw toû yeoû \n t! o[ran!, kaì v kibvtòw têw diay}khw toû kuríou \n t! na! a[toû: kaì \génonto ˙strapaì kaì fvnaì kaì brontaì kaì xálaza megálh.

KD

o$i káyhntai

“noíxyh a[toû brontaì kaì seismòw

12


* f yh \n t! o[r an!, gun| Kaì shmeîon méga v peribeblhménh tòn %hlion, kaì = sel}nh øpokátv tôn podôn a[têw, kaì \pì têw kefalêw a[têw stéfanow ˙stérvn & dQdeka: 2 kaì \n gastrì ¡xousa, ¡krazen vdínousa, kaì 3 * fyh ƒllo shmeîon \n t! o[ran!, basanizoménh tekeîn. Kaì v kaì †doú, drákvn puròw mégaw, ¡xvn kefalàw e^ ptà kaì kérata déka, kaì \pì tàw kefalàw a[toû e^ ptà diad}mata. 4 Kaì = o[rà a[toû súrei tò tríton tôn ˙stérvn toû o[ranoû, kaì ¡balen a[toùw e†w t|n gên: kaì ` drákvn £sthken \nQpion têw gunaikòw têw melloúshw tekeîn, ®na, –tan ték+, tò téknon a[têw katafág+. 5 Kaì ¡teken u¥òn ƒrrena, $o w méllei poimaínein pánta tà ¡ynh \n ]ábd~ sidhrÅ: kaì =rpásyh tò téknon a[têw pròw tòn yeòn kaì pròw tòn yrónon a[toû. 6 Kaì = gun| ¡fugen e†w t|n ¡rhmon, –pou ¡xei \keî tópon =toimasménon 11.19 11.19 11.19 12.2 12.3 12.5

11.15 légousai ♦ légontew 11.16 o¥ \nQpion toû yrónou ♦ ô¥˜ \nQpion 11.16 ¡peson ♦ ¡pesan 11.18 toîw mikroîw kaì toîw megáloiw ♦ toùw mikroùw kaì toùw megálouw

mégaw purów = mégaw purrów = purròw mégaw

yeoû ♦ yeoû ` toû kuríou ♦ a[toû brontaì ♦ brontaì kaì seismòw ¡krazen ♦ kaì krázei puròw mégaw ♦ mégaw purrów ƒrrena ♦ ƒrsen

513



RQR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

12.7 - 12.17 ˙pò

tréfvsin

RQS

APO KALUCIS IVANNO U øpò toû yeoû, ®na \keî \ktréfvsin a[t|n =méraw xilíaw diakosíaw e^j}konta. 7

Êsxusan

o¥ o[ranoì

Kaì \géneto pólemow \n t! o[ran!: ` Mixa|l kaì o¥ ƒggeloi a[toû polemêsai metà toû drákontow: kaì ` drákvn \polémhsen, kaì o¥ ƒggeloi a[toû, 8 kaì o[k Êsxusen, o[dè tópow eøréyh a[t! ¡ti \n t! o[ran!. 9 Kaì \bl}yh ` drákvn ` mégaw, ` ªfiw ` ˙rxaîow, ` kaloúmenow diábolow kaì Satanâw, ` planôn t|n o†kouménhn –lhn: \bl}yh e†w t|n gên, kaì o¥ ƒggeloi a[toû met' a[toû \bl}yhsan. 10 Kaì ækousa fvn|n megálhn \n t! o[ran!, légousan, *Arti \géneto = svthría kaì = dúnamiw kaì = basileía toû yeoû =môn, kaì = \jousía toû xristoû a[toû: –ti \bl}yh ` kat}gorow tôn ˙delfôn =môn, ` kathgorôn a[tôn \nQpion toû yeoû =môn =méraw kaì nuktów. 11 Kaì a[toì \níkhsan a[tòn dià tò a<ma toû ˙rníou, kaì dià tòn lógon têw marturíaw a[tôn, kaì o[k “gáphsan t|n cux|n a[tôn ƒxri yanátou. 12 Dià toûto e[fraínesye, o[ranoì kaì o¥ \n a[toîw skhnoûntew: O[aì t_ g_ kaì t_ yaláss+, –ti katébh ` diábolow pròw ømâw ¡xvn yumòn mégan, e†dWw –ti •lígon kairòn ¡xei. 13

Kaì –te eÂden ` drákvn –ti \bl}yh e†w t|n gên, \dívjen t|n gunaîka %htiw ¡teken tòn ƒrrena. 14 Kaì \dóyhsan t_ gunaikì dúo ptérugew toû ˙etoû toû megálou, ®na péthtai e†w t|n ¡rhmon e†w tòn tópon a[têw, –pvw tréfhtai \keî kairón, kaì kairoúw, kaì %hmisu kairoû, ˙pò prosQpou toû ªfevw. 15 Kaì ¡balen ` ªfiw \k toû stómatow a[toû •písv têw gunaikòw %udvr qw potamón, ®na a[t|n potamofórhton poi}s+. 16 Kaì \bo}yhsen = gê t_ gunaikí, kaì ænoijen = gê tò stóma a[têw, kaì katépien tòn potamòn $on ¡balen ` drákvn \k toû stómatow & a[toû. 17 Kaì vrgísyh ` drákvn \pì t_ gunaikí, kaì ˙pêlyen poiêsai pólemon metà tôn loipôn toû spérmatow a[têw, tôn throúntvn tàw \ntolàw toû yeoû kaì \xóntvn t|n marturían &Ihsoû. 12.6 12.6 12.7 12.8 12.9 12.10 12.10

12.12 o[ranoì ♦ ô¥˜ o[ranoì 12.12 t_ g_ kaì t_ yaláss+ ♦ t|n gên kaì t|n yálassan 12.13 ƒrrena ♦ ƒrsena 12.14 dúo ♦ a¥ dúo 12.14 –pvw tréfhtai ♦ –pou tréfetai

øpò ♦ ˙pò \ktréfvsin ♦ tréfvsin polemêsai ♦ toû polemêsai a[t! ♦ a[tôn Satanâw ♦ ` Satanâw kat}gorow ♦ kat}gvr a[tôn ♦ a[toùw

514




RQS

RQT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


13.1 - 13.12

13

Kaì \stáyhn \pì t|n ƒmmon têw yalásshw: kaì eÂdon \k têw yalásshw yhríon ˙nabaînon, ¡xon kérata déka kaì kefalàw e^ ptá, kaì \pì tôn kerátvn a[toû déka diad}mata, kaì \pì tàw kefalàw a[toû •nómata blasfhmíaw. 2 Kaì tò yhríon, $o eÂdon, ‘n –moion pardálei, kaì o¥ pódew a[toû qw ƒrkou, kaì tò stóma a[toû qw stóma léontow: kaì ¡dvken a[t! ` drákvn t|n dúnamin a[toû, kaì tòn yrónon a[toû, kaì \jousían megálhn. 3 Kaì mían \k tôn kefalôn a[toû qseì \sfagménhn e†w yánaton: kaì = plhg| toû yanátou a[toû \yerapeúyh: kaì \yaúmasen –lh = gê •písv toû yhríou: 4 kaì prosekúnhsan t! drákonti t! dedvkóti t|n \jousían t! yhrí~, kaì prosekúnhsan t! yhrí~, légontew, Tíw –moiow t! yhrí~; Kaì tíw dúnatow polemêsai met' a[toû; 5 Kaì \dóyh a[t! stóma laloûn megála kaì blasfhmían: kaì \dóyh a[t! \jousía pólemon poiêsai mênaw tessarákonta dúo. 6 Kaì ænoijen tò stóma a[toû e†w blasfhmían pròw tòn yeó n , blasfhmêsai tò ªnoma a[toû, kaì t|n skhn|n a[toû, toùw \n t! o[ran! skhnoûntaw. 7 Kaì \dóyh a[t! poiêsai pólemon metà tôn a^gívn, kaì nikêsai a[toúw: kaì \dóyh a[t! \jousía \pì pâsan ful|n kaì laòn kaì glôssan kaì ¡ynow. 8 kaì proskun}sousin a[t! pántew o¥ katoikoûntew \pì têw gêw, @n o[ gégraptai tò ªnoma \n t! biblí~ têw zvêw toû ˙rníou toû \s f a g m én o u ˙pò katabolêw kósmou. 9 EÊ tiw ¡xei o{w, ˙kousátv. 10 EÊ tiw ¡xei a†xmalvsían, øpágei: eÊ tiw \n maxaírŸ ˙pokteneî, deî a[tòn \n maxaírŸ ˙poktanyênai. #Vdé \stin = øpomon| kaì = pístiw tôn a^gívn.

dúnatai

a[tòn

e†w deî a[tòn

11


Kaì eÂdon ƒllo yhríon ˙nabaînon \k têw gêw, kaì eÂxen kérata dúo –moia ˙rní~, kaì \lálei qw drákvn. 12 Kaì t|n \jousían toû prQtou yhríou pâsan poieî \nQpion a[toû. Kaì \p o í ei t|n gên kaì toùw \n a[t_ katoikoûntaw ®na 13.1 13.1 13.3 13.3 13.4 13.4 13.5 13.5 13.5 13.6

13.8 13.8 13.8 13.10

\stáyhn ♦ \stáyh •nómata ♦ •nómaˆta˜ qseì ♦ qw \yaúmasen ♦ \yaumásyh t! dedvkóti ♦ –ti ¡dvken dúnatow ♦ dúnatai blasfhmían ♦ blasfhmíaw pólemon ♦ — tessarákonta ♦ tesserákonta ˆkaì˜ blasfhmían ♦ blasfhmíaw

13.10 13.10 13.10 13.12

a[t! ♦ a[tòn @n ♦ o˚ ªnoma ♦ ªnoma a[toû ¡xei a†xmalvsían ♦ e†w a†xmalvsían e†w a†xmalvsían maxaírŸ ˙pokteneî ♦ maxaír+ ˙poktanyênai deî ♦ — maxaírŸ ˙poktanyênai ♦ maxaír+ ˙poktanyênai \poíei ♦ poieî

515



RQT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

13.13 - 14.4 ®na kaì pûr poi_ katabaínein \k toû o[ranoû e†w

têw maxaíraw kaì ¡zhsen

dôsin xáragma tôn metQpvn dúnhtai

a[toû XJϚ

˙rníon RMD

“dúnato RMD

RQU

APO KALUCIS IVANNO U proskun}svsin tò yhríon tò prôton, o˚ \yerapeúyh = plhg| toû yanátou a[toû. 13 Kaì poieî shmeîa megála, kaì pûr ®na \k toû o[ranoû katabaín+ \p ì t|n gên \nQpion tôn ˙nyrQpvn. 14 Kaì planÅ toùw \moùw toùw katoikoûntaw \pì têw gêw dià tà shmeîa $a \dóyh a[t! poiêsai \nQpion toû yhríou, légvn toîw katoikoûsin \pì têw gêw poiêsai e†kóna t! yhrí~ $o eÂxen t|n plhg|n kaì ¡zhsen ˙pò têw maxaíraw. 15 Kaì \dóyh a[t! pneûma doûnai t_ e†kóni toû yhríou, ®na kaì lal}s+ = e†kWn toû yhríou, kaì poi}s+, –soi \àn m| proskun}svsin t_ e†kóni toû yhríou, ˙poktanyôsin. 16 Kaì poieî pántaw, toùw mikroùw kaì toùw megálouw, kaì toùw plousíouw kaì toùw ptvxoúw, kaì toùw \leuyérouw kaì toùw doúlouw, ®na dQsvsin a[toîw xarágmata \pì têw xeiròw a[tôn têw dejiâw, (h \pì tò métvpon a[tôn, 17 kaì ®na m} tiw dúnatai ˙gorásai (h pvlêsai, e† m| ` ¡xvn tò xáragma, tò ªnoma toû yhríou (h tòn ˙riymòn toû •nómatow a[toû. 18 #Vde = sofía \stín. Ô ¡xvn noûn chfisátv tòn ˙riymòn toû yhríou: ˙riymòw gàr ˙nyrQpou \stín, kaì ` ˙riymòw a[toû \stìn e^jakósia e^j}konta £j.

14

Kaì eÂdon, kaì †doú, tò ˙rníon e^ sthkòw \pì tò ªrow SiQn, kaì met' a[toû ˙riymów e^katòn tessarákonta téssarew xiliádew, ¡xousai tò ªnoma a[toû kaì tò ªnoma toû patròw a[toû gegramménon \pì tôn metQpvn a[tôn. 2 kaì ækousa fvn|n \k toû o[ranoû, qw fvn|n ødátvn pollôn, kaì qw fvn|n brontêw megálhw: kaì = fvn| ÷n ækousa qw kiyar~dôn kiyarizóntvn \n taîw kiyáraiw a[tôn. 3 Kaì Ïdousin Œd|n kain|n \nQpion toû yrónou, kaì \nQpion tôn tessárvn zœvn kaì tôn presbutérvn: kaì o[deìw \dúnato mayeîn t|n Œd}n, e† m| a¥ e^katòn tessarákonta téssarew xiliádew, o¥ “gorasménoi ˙pò têw gêw. 4 O˚toí e†sin o$i metà 13.16 13.16 13.17 13.18 13.18 14.1 14.1 14.1 14.3 14.3

13.12 proskun}svsin ♦ proskun}sousin 13.13 kaì pûr ®na ♦ ®na kaì pûr poi_ 13.13 katabaín+ \pì ♦ katabaínein e†w 13.14 toùw \moùw ♦ — 13.14 $o eÂxen ♦ $ow ¡xei 13.14 kaì ¡zhsen ˙pò têw maxaíraw ♦ têw maxaírhw kaì ¡zhsen 13.15 pneûma doûnai ♦ doûnai pneûma 13.15 –soi ♦ ˆ®na˜ –soi

dQsvsin ♦ dôsin xarágmata ♦ xáragma dúnatai ♦ dúnhtai a[toû \stìn ♦ a[toû e^jakósia ♦ e^jakósioi e^sthkòw ♦ e^stòw ˙riymów ♦ — tessarákonta ♦ tesserákonta Ïdousin ♦ Ïdousin ˆqw˜ tessarákonta ♦ tesserákonta

516




RQU

RQV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

APO KALUCIS IVANNO U gunaikôn o[k \molúnyhsan: paryénoi gár e†sin. O˚toí e†sin o¥ ˙kolouyoûntew t! ˙rní~ –pou ©n øpág+. O˚toi øpò &Ihsoû “gorásyhsan ˙pò tôn ˙nyrQpvn, ˙parx| t! ye! kaì t! ˙rní~. 5 kaì o[x eøréyh \n t! stómati a[tôn ceûdow: ƒmvmoi gár e†sin.

14.5 - 14.13

\àn

\n t! stómati a[tôn o[x eøréyh

6

Kaì eÂdon ƒggelon petómenon \n mesouran}mati, ¡xonta e[aggélion a†Qnion, e[aggelísai toùw kayhménouw \pì têw gêw, kaì \pì pân ¡ynow kaì ful|n kaì glôssan kaì laón, 7 légvn \n fvn_ megál+, Fob}yhte tòn kúrion, kaì dóte a[t! dójan, –ti % ra têw krísevw a[toû, kaì proskun}sate a[tòn tòn ‘lyen = v poi}santa tòn o[ranòn kaì t|n gên kaì t|n yálassan kaì phgàw ødátvn. 8

Kaì ƒllow deúterow ƒggelow “koloúyhsen, légvn, *Epesen BabulWn = megálh, \k toû oÊnou toû yumoû têw porneíaw a[têw pepótiken pánta tà ¡ynh.

yeón t! poi}santi

ƒggelow deúterow *Epesen ¡pesen

9

Kaì ƒllow ƒggelow trítow “koloúyhsen a[toîw, légvn \n fvn_ megál+, EÊ tiw proskuneî tò yhríon kaì t|n e†kóna a[toû, kaì lambánei xáragma \pì toû metQpou a[toû, (h \pì t|n xeîra a[toû, 10 kaì a[tòw píetai \k toû oÊnou toû yumoû toû yeoû, toû kekerasménou ˙krátou \n t! pothrí~ têw •rgêw a[toû, kaì basanisy}setai \n purì kaì yeí~ \nQpion tôn a^ gívn ˙ggélvn, kaì \n Q p i o n toû ˙rníou: 11 kaì ` kapnòw toû basanismoû a[tôn e†w a†ônaw a†Qnvn ˙nabaínei: kaì o[k ¡xousin ˙nápausin =méraw kaì nuktòw o¥ proskunoûntew tò yhríon kaì t|n e†kóna a[toû, kaì eÊ tiw lambánei tò xáragma toû •nómatow a[toû. 12 #Vde = øpomon| tôn a^gívn \stín: o¥ throûntew tàw \ntolàw toû yeoû kaì t|n pístin &Ihsoû. 13

Kaì ækousa fvnêw \k toû o[ranoû legoúshw, Grácon, Makárioi o¥ nekroì o¥ \n kurí~ ˙poyn§skontew ˙p' ƒrti: 14.4


14.4 14.5 14.5 14.6 14.6 14.7

14.7

e†sin o¥ ˙kolouyoûntew ♦ o¥ ˙kolouyoûntew øpò &Ihsoû ♦ — o[x eøréyh \n t! stómati a[tôn ♦ \n t! stómati a[tôn o[x eøréyh gár ♦ — ƒggelon ♦ ƒllon ƒggelon toùw ♦ \pì toùw kúrion ♦ yeón

14.7 14.8 14.8 14.8 14.10 14.13

@de o¥

legoúshw moi

a[tòn tòn poi}santa ♦ t! poi}santi t|n yálassan ♦ yálassan deúterow ƒggelow ♦ ƒggelow deúterow *Epesen ♦ *Epesen ¡pesen \k ♦ ÷ \k tôn a^gívn ˙ggélvn ♦ ˙ggélvn a^gívn légei Naí ♦ Naí légei

517



RQV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

14.14 - 15.4 Naí légei

RRM

APO KALUCIS IVANNO U légei Naí tò pneûma, ®na ˙napaúsvntai \k tôn kópvn a[tôn: tà dè ¡rga a[tôn ˙kolouyeî met' a[tôn. 14

toû yerísai

Kaì eÂdon, kaì †doú, nefélh leuk}, kaì \pì t|n nefélhn kay}menon –moion u¥! ˙nyrQpou, ¡xvn \pì têw kefalêw a[toû stéfanon xrusoûn, kaì \n t_ xeirì a[toû drépanon •jú. 15 Kaì ƒllow ƒggelow \jêlyen \k toû naoû, krázvn \n fvn_ megál+ t! kayhmén~ \pì têw nefélhw, Pémcon tò drépanón sou kaì % ra yerísai, –ti \jhrányh ` yerismòw yérison: –ti ‘lyen = v 16 têw gêw. Kaì ¡balen ` kay}menow \pì t|n nefélhn tò drépanon a[toû \pì t|n gên, kaì \yerísyh = gê. 17

\fQnhsen \n ækmasen = staful| têw gêw Kaì \jébalen

AX

Kaì ƒllow ƒggelow \jêlyen \k toû naoû toû \n t! o[ran!, ¡xvn kaì a[tòw drépanon •jú. 18 Kaì ƒllow ƒggelow \jêlyen \k toû yusiasthríou, ¡xvn \jousían \pì toû purów, kaì \fQnhsen kraug_ megál+ t! ¡xonti tò drépanon tò •jú, légvn, Pémcon sou tò drépanon tò •jù kaì trúghson toùw bótruaw têw ˙mpélou têw gêw, –ti ækmasan a¥ stafulaì a[têw. 19 Kaì ¡balen ` ƒggelow tò drépanon a[toû e†w t|n gên, kaì \trúghsen t|n ƒmpelon têw gêw, kaì ¡balen e†w t|n lhnòn toû yumoû toû yeoû tòn mégan. 20 Kaì \pat}yh = lhnòw ¡jvyen têw pólevw, kaì \jêlyen a<ma \k têw lhnoû ƒxri tôn xalinôn tôn ®ppvn, ˙pò stadívn xilívn e^jakosívn.

15

Kaì eÂdon ƒllo shmeîon \n t! o[r an! méga kaì yaumastón, ˙ggélouw e^ptà ¡xontaw plhgàw e^ptà tàw \sxátaw, –ti \n a[taîw \telésyh ` yumòw toû yeoû. 2

têw e†kónow kaì \k toû yhríou ¡xontaw tàw

dojásei

Kaì eÂdon qw yálassan øalínhn memigménhn purí, kaì toùw nikôntaw \k toû yhríou kaì \k têw e†kónow a[toû kaì \k toû ˙riymoû toû •nómatow a[toû, e^stôtaw \pì t|n yálassan t|n øalínhn, ¡xontaw kiyáraw toû yeoû. 3 Kaì Ïdousin t|n Œd|n Mvüsévw toû doúlou toû yeoû, kaì t|n Œd|n toû ˙rníou, légontew, Megála kaì yaumastà tà ¡rga sou, kúrie ` yeòw ` pantokrátvr: díkaiai kaì ˙lhyinaì a¥ `doí sou, ` basileùw tôn \ynôn. 4 Tíw o[ m| fobhy_ se, kúrie, kaì dojás+ tò ªnomá 14.13 14.13 14.14 14.16 14.18

14.18 14.18 15.4 15.4

˙napaúsvntai ♦ ˙napa}sontai dè ♦ gàr u¥! ♦ u¥òn t|n nefélhn ♦ têw nefélhw \jêlyen ♦ ˆ\jêlyen˜

¡xvn ♦ ˆ`˜ ¡xvn kraug_ ♦ fvn_ se ♦ — dojás+ ♦ dojásei

518




RRM

RRN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

APO KALUCIS IVANNO U sou; %Oti mónow ßgiow: –ti pánta tà ¡yn h %h jousin kaì proskun}so u s i n \n Q p i ó n sou, –ti tà dikaiQmatá sou \fanerQyhsan.

15.5 - 16.7 pántew

5

Kaì metà taûta eÂdon, kaì “noígh ` naòw têw skhnêw toû marturíou \n t! o[ran!: 6 kaì \jêlyon o¥ e^ ptà ƒggeloi o¥ ¡xontew tàw e^ptà plhgàw \k toû naoû, o$i ‘san \ndeduménoi línon kayaròn lamprón, kaì periezvsménoi perì tà st}yh zQnaw xrusâw: 7 kaì ¢n \k tôn tessárvn zœvn ¡dvken toîw e^ptà ˙ggéloiw e^ptà fiálaw xrusâw gemoúsaw toû yumoû toû yeoû toû zôntow e†w toùw a†ônaw tôn a†Qnvn. 8 Kaì \gemísyh ` naòw kapnoû \k têw dójhw toû yeoû, kaì \k têw dunámevw a[toû: kaì o[deìw \dúnato e†selyeîn e†w tòn naón, ƒxri telesyôsin a¥ e^ptà plhgaì tôn e^ptà ˙ggélvn.

\k toû kapnoû “dúnato

16

Kaì ækousa fvnêw megálhw \k toû naoû, legoúshw toîw e^ptà ˙ggéloiw, Ûpágete, kaì \kxéate tàw e^ptà fiálaw toû yumoû toû yeoû e†w t|n gên. 2

Kaì ˙pêlyen ` prôtow, kaì \jéxeen t|n fiálhn a[toû e†w t|n gên: kaì \g én et o £l k o w kakòn kaì ponhròn \pì toùw ˙nyrQpouw toùw ¡xontaw tò xáragma toû yhríou, kaì toùw proskunoûntaw t_ e†kóni a[toû.

\pì

3

Kaì ` deúterow ƒggelow \jéxeen t|n fiálhn a[toû e†w t|n yálassan: kaì \géneto a<ma qw nekroû, kaì pâsa cux| zôsa ˙péyanen \n t_ yaláss+. 4


Kaì ` trítow \jéxeen t|n fiálhn a[toû e†w toùw potamoùw kaì e†w tàw phgàw tôn ødátvn: kaì \géneto a<ma. 5 Kaì ækousa toû ˙ggélou tôn ødátvn légontow, Díkaiow eÂ, ` çn kaì ` ‘n, ` –siow, –ti taûta ¡krinaw: 6 –ti a<ma a^ gívn kaì profhtôn \jéxean, kaì a<ma a[toîw ¡dvkaw pieîn: ƒjioí e†sin. 7 Kaì ækousa toû yusiasthríou légontow, Naí, kúrie ` yeòw ` pantokrátvr, ˙lhyinaì kaì díkaiai a¥ kríseiw sou.

15.4 15.6 15.6 16.1 16.1

trítow ƒggelow

–siow

16.3 ƒggelow ♦ — 16.3 zôsa ˙péyanen ♦ zvêw ˙péyanen tà 16.4 e†w tàw ♦ tàw 16.6 ¡dvkaw ♦ ˆd˜édvkaw

ßgiow ♦ –siow o¥ ¡xontew ♦ ô¥˜ ¡xontew o$i ‘san ♦ — fvnêw megálhw ♦ megálhw fvnêw \kxéate ♦ \kxéete

519



RRN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

16.8 - 16.19

RRO


toùw ˙nyrQpouw \n purí

pémptow ƒggelow

\massônto

£ktow ƒggelow

˙natolôn

tría ˙káyarta daimónvn

MagedQn £bdomow ƒggelow \iw

seismòw \géneto

Kaì ` tétartow ƒggelow \jéxeen t|n fiálhn a[toû \pì tòn %h lion: kaì \dóyh a[t! kaumatísai \n purì toùw ˙nyrQpouw. 9 Kaì \kaumatísyhsan o¥ ƒnyrvpoi kaûma méga, kaì \blasf}mhsan o¥ ƒnyrvpoi tò ªnoma toû yeoû toû ¡xontow \jousían \pì tàw plhgàw taútaw, kaì o[ metenóhsan doûnai a[t! dójan. 10

Kaì ` pémptow \jéxeen t|n fiálhn a[toû \pì tòn yrónon toû yhríou: kaì \géneto = basileía a[toû \skotvménh: kaì \m a s ô n t o tàw glQssaw a[tôn \k toû pónou, 11 kaì \blasf}mhsan tòn yeòn toû o[ranoû \k tôn pónvn a[tôn kaì \k tôn e^lkôn a[tôn, kaì o[ metenóhsan \k tôn ¡rgvn a[tôn. 12

Kaì ` £ktow \jéxeen t|n fiálhn a[toû \pì tòn potamòn tòn mégan E[fráthn: kaì \jhrányh tò %u dvr a[toû, ®na e^ toimasy_ = `dòw tôn basilévn tôn ˙pò ˙natolêw =líou. 13 Kaì eÂdon \k toû stómatow toû drákontow, kaì \k toû stómatow toû yhríou, kaì \k toû stómatow toû ceudoprof}tou, pneúmata ˙káyarta tría qw bátraxoi: 14 e†sìn gàr pneúmata daimonívn poioûnta shmeîa, $a \kporeúetai \pì toùw basileîw têw o†kouménhw –lhw, sunagageîn a[toùw e†w tòn pólemon têw =méraw \keínhw têw megálhw toû yeoû toû pantokrátorow — 15 &Idoú, ¡rxomai qw klépthw. Makáriow ` grhgorôn kaì thrôn tà ¥mátia a[toû, ®na m| gumnòw peripat_, kaì blépvsin t|n ˙sxhmosúnhn a[toû — 16 Kaì sun}gagen a[toùw e†w tòn tópon tòn kaloúmenon Êbraïstì ÂrmagedQn. 17

Kaì ` £bdomow \jéxeen t|n fiálhn a[toû \pì tòn ˙éra: kaì \jêlyen fvn| megálh ˙pò toû naoû toû o[ranoû, ˙pò toû yrónou, légousa, Gégonen. 18 Kaì \génonto ˙strapaì kaì brontaì kaì fvnaí, kaì seismòw mégaw, o \kérasen kerásate a[t_ diploûn. 7 %O sa \dójasen a[t|n kaì \strhníasen, tosoûton dóte a[t_ basanismòn kaì pényow: –ti \n t_ kardíŸ a[têw légei –ti Káyhmai basílissa, kaì x}ra o[k e†mí, kaì pényow o[ m| Êdv. 8 Dià toûto \n miÅ =mérŸ %hjousin a¥ plhgaì a[têw, yánatow kaì pényow kaì limów, kaì \n purì katakauy}setai, –ti †sxuròw kúriow ` yeòw ` krínaw a[t}n. 9 Kaì klaúsousin kaì kócontai \p' a[t|n o¥ basileîw têw gêw o¥ met' a[têw porneúsantew kaì strhniásantew, –tan blépvsin tòn kapnòn têw purQsevw a[têw, 10 ˙pò makróyen e^sthkótew dià tòn fóbon toû basanismoû a[têw, légontew, O[aí, o[aí, = póliw = megálh % rŸ ‘lyen = krísiw sou. BabulQn, = póliw = †sxurá, –ti miÅ v 11 Kaì o¥ ¡mporoi têw gêw klaúsousin kaì peny}sousin \p' a[t_, –ti tòn gómon a[tôn o[deìw ˙gorázei o[kéti: 12 gómon xrusoû, kaì ˙rgúrou, kaì líyou timíou, kaì margarítou, kaì bussínou, kaì porfuroû, kaì shrikoû, kaì kokkínou: kaì pân júlon yúïnon, kaì pân skeûow \lefántinon, kaì pân skeûow \k júlou timivtátou, kaì xalkoû, kaì sid}rou, kaì marmárou: 13 kaì kinámvmon, kaì yumiámata, kaì múron, kaì líbanon, kaì oÂnon, kaì ¡laion, kaì semídalin, kaì sîton, kaì próbata, kaì kt}nh: kaì ®ppvn, kaì ]aidôn, kaì svmátvn, kaì cuxàw ˙nyrQpvn. 14 Kaì = •pQra têw \piyumíaw têw cuxêw sou ˙pêlyen ˙pò soû, kaì pánta tà liparà kaì tà lamprà ˙pQleto ˙pò soû, kaì o[kéti a[tà o[ m| e%u r+w. 15 O¥ ¡mporoi toútvn, o¥ plout}santew ˙p' a[têw, ˙pò makróyen


18.4 18.6 18.11 18.11 18.11 18.12 18.12 18.13

&Ejélyete

\mnhmóneusen a[têw ˙pédvken ømîn pothrí~ a[têw eâut|n

yánatow

klaíousin penyoûsin

bússou

kt}nh kaì próbata ]edôn

˙pêlyen o[ m| eør}ˆsei˜w a[tá

18.13 yumiámata ♦ ƒmvmon kaì yumiámata 18.13 próbata kaì kt}nh ♦ kt}nh kaì próbata 18.13 ]aidôn ♦ ]edôn 18.14 •pQra ♦ •pQra sou 18.14 cuxêw sou ♦ cuxêw 18.14 a[tà o[ m| e%ur+w ♦ o[ m| a[tà eør}sousin

*Ejelye \j a[têw ` laów mou ♦ &Ejélyate ` laów mou \j a[têw a[t_ diplâ ♦ tà diplâ klaúsousin ♦ klaíousin peny}sousin ♦ penyoûsin a[t_ ♦ a[t}n margarítou ♦ margaritôn porfuroû kaì shrikoû ♦ porfúraw kaì sirikoû kinámvmon ♦ kinnámvmon

523



RRR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

18.16 - 19.3

légontew

\n xrus!

ˆ`˜ \pì tôn ploívn

RRS

APO KALUCIS IVANNO U st}sontai dià tòn fóbon toû basanismoû a[têw, klaíontew kaì penyoûntew, 16 kaì légontew, O[aí, o[aí, = póliw = meg á l h , = per i b eb l h m én h bússinon kaì porfuroûn kaì kókkinon, kaì kexrusvménh xrusí~ kaì líy~ timí~ kaì % rŸ “rhmQyh ` tosoûtow ploûtow. Kaì margarítaiw: 17 –ti miÅ v pâw kubern}thw, kaì pâw ` \pì tópon plévn, kaì naûtai, kaì –soi t|n yálassan \rgázontai, ˙pò makróyen ¡sthsan, 18 kaì ¡krazon, blépontew tòn kapnòn têw purQsevw a[têw, légontew, Tíw `moía t_ pólei t_ megál+; 19 Kaì ¡balon xoûn \pì tàw kefalàw a[tôn, kaì ¡krazon klaíontew kaì penyoûntew, kaì légontew, O[aí, o[aí, = póliw = megálh, \n " \ploúthsan pántew o¥ ¡xontew tà ploîa \n t_ yaláss+ \k têw timióthtow % rŸ “rhmQyh. 20 E[fraínou \p' a[t_, o[rané, a[têw, –ti miÅ v kaì o¥ ßgioi, kaì o¥ ˙póstoloi, kaì o¥ profêtai, –ti ¡krinen ` yeòw tò kríma ømôn \j a[têw. 21

Kaì ‘ren e<w ƒggelow †sxuròw líyon qw múlon mégan, kaì ¡balen e†w t|n yálassan, légvn, O%utvw `rm}mati blhy}setai BabulWn = megálh póliw, kaì o[ m| eørey_ ¡ti. 22 Kaì fvn| kiyar~dôn kaì mousikôn kaì a[lhtôn kaì salpistôn o[ m| ˙kousy_ \n soì ¡ti, kaì pâw texníthw páshw téxnhw o[ m| eørey_ \n soì ¡ti, kaì fvn| múlou o[ m| ˙kousy_ \n soì ¡ti, 23 kaì fôw lúxnou o[ m| fan_ \n soì ¡ti, kaì fvn| numfíou kaì númfhw o[ m| ˙kousy_ \n soì ¡ti: –ti o¥ ¡mporoí sou ‘san o¥ megistânew têw gêw: –ti \n t_ farmakeíŸ sou \plan}yhsan pánta tà ¡ynh. 24 Kaì \n a[t_ a®mata profhtôn kaì a^ gívn eøréyh, kaì pántvn tôn \sfagménvn \pì têw gêw. Kaì metà

têw xeiròw

19

Met à taût a æk ous a qw fvn|n megálhn ªxlou polloû \n t! o[ran!, legóntvn, Âllhloúïa: = svt h r í a kaì = dúnamiw kaì = dója toû yeo û =môn: 2 –ti ˙lhyinaì kaì díkaiai a¥ kríseiw a[toû: –ti ¡krinen t|n pórnhn t|n megálhn, %htiw diéfyeiren t|n gên \n t_ porneíŸ a[têw, kaì \jedíkhsen tò a<ma tôn doúlvn a[toû \k xeiròw a[têw. 3 Kaì deúteron eÊrhken, Âllhloúïa: kaì ` kapnòw a[têw ˙nabaínei 18.16 18.16 18.16 18.19 18.21

18.24 a®mata ♦ a<ma 19.1 dúnamiw kaì = dója ♦ dója kaì = dúnamiw 19.2 diéfyeiren ♦ ¡fyeiren 19.3 eÊrhken ♦ eÊrhkan

kaì légontew ♦ légontew xrusí~ ♦ ˆ\n˜ xrusí~ margarítaiw ♦ margarít+ kaì légontew ♦ légontew múlon ♦ múlinon

524




RRS

RRT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

APO KALUCIS IVANNO U e†w toùw a†ônaw tôn a†Qnvn. 4 Kaì ¡peson o¥ presbúteroi o¥ eÊkosi téssarew, kaì tà téssara z!a, kaì prosekúnhsan t! ye! t! kayhmén~ \pì toû yr ó n o u , légontew, &Am}n: Âllhloúïa. 5 Kaì fvn| ˙pò toû yrónou \jêlyen, légousa, A†neîte tòn yeò n =môn pántew o¥ doûloi a[toû, kaì o¥ foboúmenoi a[tón, o¥ mikroì kaì o¥ megáloi. 6 Kaì ækousa qw fvn|n ªxlou polloû, kaì qw fvn|n ødátvn pollôn, kaì qw fvn|n brontôn †sxurôn, légontew, Âllhloúïa: –ti \basíleusen kúriow ` yeòw =môn ` pantokrátvr. 7 Xaírvmen kaì ˙galliQmeya, kaì dômen t|n dójan a[t!: –ti ‘lyen ` gámow toû ˙rníou, kaì = gun| a[toû =toímasen eâut}n. 8 Kaì \dóyh a[t_ ®na peribálhtai bússinon lampròn kaì kayarón: tò gàr bússinon tà dikaiQmata tôn a^gívn \stín. 9 Kaì légei moi, Grácon, Makárioi o¥ e†w tò deîpnon toû gámou toû ˙rníou keklhménoi. Kaì légei moi, O˚toi o¥ lógoi ˙lhyinoì toû yeoû e† s i n . 10 Kaì ¡pesa ¡mprosyen tôn podôn a[toû proskunêsai a[t!: kaì légei moi, %Ora m}: súndoulów sou e†mì kaì tôn ˙delfôn sou tôn \xóntvn t|n marturían &Ihsoû: t! ye! proskúnhson: = gàr marturía toû &Ihsoû \stìn tò pneûma têw profhteíaw.

19.4 - 19.15 ¡pesan KD

t! yrón~ \k

legóntvn = légontaw

e†sin toû yeoû ¡peson

11


Kaì eÂdon tòn o[ranòn ˙ne~gménon, kaì †doú, ®ppow leuków, kaì ` kay}menow \p' a[tón, kaloúmenow pistòw kaì ˙lhyinów, kaì \n dikaiosún+ krínei kaì polemeî. 12 O¥ dè •fyalmoì a[toû flòj purów, kaì \pì t|n kefal|n a[toû diad}mata pollá: ¡xvn •nómata gegramména kaì ªnoma gegramménon $o o[deìw oÂden e† m| a[tów, 13 kaì peribeblhménow ¥mátion bebamménon a®mati: kaì kaleîtai tò ªnoma a[toû, ` lógow toû yeoû. 14 Kaì tà strateúmata tà \n t! o[ran! “koloúyei a[t! \pì ®ppoiw leukoîw, \ndeduménoi bússinon leukòn kayarón. 15 Kaì \k toû stómatow a[toû \kporeúetai ]omfaía dístomow •jeîa, ®na \n a[t_ patáj+ tà ¡ynh: kaì 19.10 19.11 19.11 19.12 19.12 19.13 19.14 19.14 19.15

19.4 ¡peson ♦ ¡pesan 19.4 toû yrónou ♦ t! yrón~ 19.5 tòn yeòn ♦ t! ye! 19.5 kaì o¥ foboúmenoi ♦ ˆkaì˜ o¥ foboúmenoi 19.6 légontew ♦ legóntvn 19.6 =môn ♦ ˆ=môn˜ 19.7 ˙galliQmeya kaì dômen ♦ ˙galliômen kaì dQsvmen 19.8 kaì kayarón ♦ kayarón

kéklhtai \n

toû ♦ — ˙ne~gménon ♦ “ne~gménon kaloúmenow ♦ ˆkaloúmenow˜ flòj ♦ ˆqw˜ flòj •nómata gegramména kaì ♦ — kaleîtai ♦ kéklhtai tà \n ♦ ˆtà˜ \n \pì ♦ \f' dístomow ♦ —

525



RRT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

19.16 - 20.3

RRU

APO KALUCIS IVANNO U a[tòw poimaneî a[toùw \n ]ábd~ sidhrÅ: kaì a[tòw pateî t|n lhnòn toû oÊnou toû yumoû têw •rgêw toû yeo û toû pantokrátorow. 16 Kaì ¡xei \pì tò ¥mátion kaì \pì tòn mhròn a[toû ªnoma gegramménon, Basileùw basilévn kaì kúriow kurívn.

£na ƒggelon

toû megálou = tòn mégan

mikrôn

17

Kaì eÂdon ƒggelon e^ stôta \n t! =lí~: kaì ¡krajen fvn_ megál+, légvn pâsin toîw •rnéoiw toîw petoménoiw \n mesouran}mati, Deûte, sunáxyhte e†w tò deîpnon tò méga toû yeoû, 18 ®na fághte sárkaw basilévn, kaì sárkaw xiliárxvn, kaì sárkaw †sxurôn, kaì sárkaw ®ppvn kaì tôn kayhménvn \p' a[tôn, kaì sárkaw pántvn, \leuyérvn te kaì doúlvn, kaì mikrôn te kaì megálvn. 19

met' a[toû `

t! yeí~

Kaì eÂdon tò yhríon, kaì toùw basileîw têw gêw, kaì tà strateúmata a[tôn sunhgména poiêsai pólemon metà toû kayhménou \pì toû ®ppou, kaì metà toû strateúmatow a[toû. 20 Kaì \piásyh tò yhríon, kaì ` met' a[toû ceudoprof}thw ` poi}saw tà shmeîa \nQpion a[toû, \n o<w \plánhsen toùw labóntaw tò xáragma toû yhríou, kaì toùw proskunoûntaw t_ e†kóni a[toû: zôntew \bl}yhsan o¥ dúo e†w t|n límnhn toû puròw t|n kaioménhn \n yeí~: 21 kaì o¥ loipoì ˙pektányhsan \n t_ ]omfaíŸ toû kayhménou \pì toû ®ppou, t_ \jelyoús+ \k toû stómatow a[toû: kaì pánta tà ªrnea \xortásyhsan \k tôn sarkôn a[tôn.

20

kaì

metà

luyênai a[tòn

Kaì eÂdon ƒggelon katabaínonta \k toû o[ranoû, ¡xonta t|n kleîn têw ˙bússou, kaì ßlusin megálhn \pì t|n xeîra a[toû. 2 Kaì \kráthsen tòn drákonta, tòn ªfin tòn ˙rxaîon, –w \stin diábolow kaì ` Satanâw, ` planôn t|n o†kouménhn –lhn, kaì ¡dhsen a[tòn xília ¡th, 3 kaì ¡balen a[tòn e†w t|n ƒbusson, kaì ¡kleisen kaì \sfrágisen \pánv a[toû, ®na m| planÅ ¡ti tà ¡ynh, ƒxri telesy_ tà xília ¡th: kaì metà taûta deî a[tòn luyênai mikròn xrónon.

19.17 19.17 19.18 19.19 19.20 19.20 20.2

˙rxaîow ` planôn t|n o†kouménhn –lhn ♦ — 20.3 planÅ ♦ plan}s+ 20.3 kaì metà ♦ metà 20.3 a[tòn luyênai ♦ luyênai a[tòn

ƒggelon ♦ £na ƒggelon fvn_ ♦ ˆ\n˜ fvn_ mikrôn te ♦ mikrôn pólemon ♦ tòn pólemon ` met' a[toû ♦ met' a[toû ` t|n kaioménhn ♦ têw kaioménhw tòn ªfin tòn ˙rxaîon ♦ ` ªfiw `

20.2

526




RRU

RRV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


20.4 - 20.14

4

Kaì eÂdon yrónouw, kaì \káyisan \p' a[toúw, kaì kríma \dóyh a[toîw: kaì tàw cuxàw tôn pepelekisménvn dià t|n marturían &Ihsoû, kaì dià tòn lógon toû yeoû, kaì o®tinew o[ prosekúnhsan tò yhríon, o[dè t|n e†kóna a[toû, kaì o[k ¡labon tò xáragma \pì tò métvpon, kaì \pì t|n xeîra a[tôn: kaì ¡zhsan, kaì \basíleusan metà toû xristoû tà xília ¡th. 5 Kaí o¥ loipoì tôn nekrôn o[k ¡zhsan ƒxri telesy_ tà xília ¡th. A%uth = ˙nástasiw = prQth. 6 Makáriow kaì ßgiow ` ¡xvn mérow \n t_ ˙nastásei t_ prQt+: \pì toútvn ` deúterow yánatow o[k ¡xei \jousían, ˙ll' ¡sontai ¥ereîw toû yeoû kaì toû xristoû, kaì basileúsousin met' a[toû xília ¡th. 7

Kaì –tan telesy_ tà xília ¡th, luy}setai ` Satanâw \k têw fulakêw a[toû, 8 kaì \jeleúsetai planêsai tà ¡ynh tà \n taîw téssarsin gvníaiw têw gêw, tòn GWg kaì tòn MagQg, sunagageîn a[toùw e†w tòn pólemon: @n ` ˙riymòw qw = ƒmmow têw yalásshw. 9 Kaì ˙nébhsan \pì tò plátow têw gêw, kaì \kúklvsan t|n parembol|n tôn a^ gívn kaì t|n pólin t|n “gaphménhn: kaì katébh pûr \k toû o[ranoû ˙pò toû yeoû, kaì katéfagen a[toúw. 10 Kaì ` diábolow ` planôn a[toùw \bl}yh e†w t|n límnhn toû puròw kaì yeíou, –pou kaì tò yhríon kaì ` ceudoprof}thw: kaì basanisy}sontai =méraw kaì nuktòw e†w toùw a†ônaw tôn a†Qnvn. 11


Kaì eÂdon yrónon mégan leukón, kaì tòn kay}menon \p' a[tón o˚ ˙pò prosQpou ¡fugen = gê kaì ` o[ranów, kaì tópow o[x eøréyh a[toîw. 12 Kaì eÂdon toùw nekroúw, toùw megálouw kaì toùw mikroúw, e^ stôtaw \nQpion toû yrónou, kaì biblía “neœxyhsan: kaì ƒllo biblíon “neœxyh, – \stin têw zvêw: kaì \kríyhsan o¥ nekroì \k tôn gegramménvn \n toîw biblíoiw, katà tà ¡rga a[tôn. 13 Kaì ¡dvken = yálassa toùw nekroùw toùw \n a[t_, kaì ` Yánatow kaì ` %A ͅ dhw ¡dvkan toùw nekroùw toùw \n a[toîw: kaì \kríyhsan £kastow katà tà ¡rga a[tôn. 14 Kaì ` Yánatow kaì ` %A ͅ dhw \bl}yhsan e†w t|n límnhn toû purów: o˚tow ` yánatow ` deúterów \stin, = límnh 20.4 20.5 20.6 20.8 20.8

tà ♦ — Kaí ♦ — xília ♦ ˆtà˜ xília tòn MagQg ♦ MagQg ˙riymòw ♦ ˙riymòw a[tôn

20.9 20.9 20.11 20.12 20.12

t! yhrí~

o·te

métvpon a[tôn

metà

˙riymòw a[tôn

\kúkleusan

leukòn mégan

ænoijan

\n a[t_ nekroúw

\n a[toîw nekroúw

\kúklvsan ♦ \kúkleusan ˙pò toû yeoû ♦ — prosQpou ♦ toû prosQpou “neœxyhsan ♦ “noíxyhsan “neœxyh ♦ “noíxyh

527



RRV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

20.15 - 21.10 t_ bíbl~

parêlyen

˙pò toû yeoû \k toû o[ranoû

met' a[tôn ¡stai \jaleícei ˙p' a[tôn ˙pêlyen kainà poiô pánta pistoì kaì ˙lhyinoì toû yeoû Gégona: \gW tò dQsv a[t! dQsv a[t!

RSM


toû purów. 15 kaì eÊ tiw o[x eøréyh \n t! biblí~ têw zvêw gegramménow, \bl}yh e†w t|n límnhn toû purów.

21

Kaì eÂdon o[ranòn kainòn kaì gên kain}n: ` gàr prôtow o[ranòw kaì = prQth gê ˙pêlyon, kaì = yá l a s s a o[k ¡stin ¡ti. 2 Kaì t|n pólin t|n a^ gían, Îerousal|m kain}n, eÂdon katabaínousan \k toû o[ranoû ˙pò toû yeoû, =toimasménhn qw númfhn kekosmhménhn t! ˙ndrì a[têw. 3 Kaì ækousa fvnêw megálhw \k toû o[ranoû, legoúshw, &Idoú, = skhn| toû yeoû metà tôn ˙nyrQpvn, kaì skhnQsei met' a[tôn, kaì a[toì laòw a[toû ¡sontai, kaì a[tòw ` yeòw ¡stai met' a[tôn: 4 kaì \jaleícei pân dákruon ˙pò tôn •fyalmôn a[tôn, kaì ` yánatow o[k ¡stai ¡ti: o·te pényow, o·te kraug}, o·te pónow o[k ¡stai ¡ti: –ti tà prôta ˙pêlyon. 5 Kaì eÂpen ` kay}menow \pì t! yrón~, &Idoú, pánta kainà poiô. Kaì légei moi, Grácon: –ti o˚toi o¥ lógoi ˙lhyinoì kaì pistoí e†sin. 6 Kaì eÂpén moi, Gégona: tò *Alfa kaì tò )V, = ˙rx| kaì tò télow. &EgW t! dicônti dQsv \k têw phgêw toû %udatow têw zvêw dvreán. 7 Ô nikôn klhronom}sei taûta, kaì ¡somai a[t! yeów, kaì a[tòw ¡stai moi u¥ów. 8 Toîw dè deiloîw kaì ˙pístoiw kaì a^martvloîw kaì \bdelugménoiw kaì foneûsin kaì pórnoiw kaì farmákoiw kaì e†dvlolátraiw, kaì pâsin toîw ceudésin, tò mérow a[tôn \n t_ límn+ t_ kaiomén+ purì kaì yeí~, – \stin ` yánatow ` deúterow. 9

Kaì ‘lyen e<w \k tôn e^ptà ˙ggélvn tôn \xóntvn tàw e^ptà fiálaw gemoúsaw tôn e^ptà plhgôn tôn \sxátvn, kaì \lálhsen met' \moû, légvn, Deûro, deíjv soi t|n gunaîka t|n númfhn toû ˙rníou. 10 Kaì ˙p}negkén me \n pneúmati \p' ªrow méga kaì øchlón, kaì ¡deijén moi t|n pólin t|n megálhn, t|n a^gían Îerousal}m, katabaínousan \k toû o[ranoû ˙pò toû yeoû, 20.15 21.1 21.3 21.3 21.3 21.4 21.4 21.4 21.5

21.5 moi ♦ — 21.5 ˙lhyinoì kaì pistoí ♦ pistoí kaì ˙lhyinoì 21.6 Gégona ♦ Gégonan. &EgQ ê†mi˜ 21.8 a^martvloîw kaì ♦ — 21.9 gemoúsaw ♦ tôn gemóntvn 21.9 gunaîka t|n númfhn ♦ númfhn t|n gunaîka 21.10 \p' ♦ \pì 21.10 t|n megálhn ♦ —

t! biblí~ ♦ t_ bíbl~ ˙pêlyon ♦ ˙pêlyan o[ranoû ♦ yrónou laòw ♦ laoì ¡stai met' a[tôn ♦ met' a[tôn ¡stai â[tôn yeów˜ ˙pò ♦ \k –ti ♦ ˆ–ti˜ ˙pêlyon ♦ ˙pêlyan pánta kainà poiô ♦ kainà poiô pánta

528




RSM

RSN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


21.11 - 21.24

11


¡xousan t|n dójan toû yeoû: ` fvst|r a[têw –moiow líy~ timivtát~, qw líy~ †áspidi krustallízonti: 12 ¡xousa teîxow méga kaì øchlón, ¡xousa pulônaw dQdeka, kaì \pì toîw pulôsin ˙ggélouw dQdeka, kaì •nómata \pigegramména, ß \stin •nómata tôn dQdeka fulôn tôn u¥ôn &Isra}l. 13 &Apò ˙natolôn, pulônew treîw: kaì ˙pò borrâ, pulônew treîw: kaì ˙pò nótou, pulônew treîw: kaì ˙pò dusmôn, pulônew treîw. 14 Kaì tò teîxow têw pólevw ¡xon yemelíouw dQdeka, kaì \p' a[tôn dQdeka •nómata tôn dQdeka ˙postólvn toû ˙rníou. 15 Kaì ` lalôn met' \moû eÂxen métron kálamon xrusoûn, ®na metr}s+ t|n pólin, kaì toùw pulônaw a[têw, kaì tò teîxow a[têw. 16 Kaì = póliw tetrágvnow keîtai, kaì tò mêkow a[têw –son tò plátow. Kaì \métrhsen t|n pólin t! kalám~ \pì stadíouw dQdeka xiliádvn: dQdeka tò mêkow kaì tò plátow kaì tò %ucow a[têw Êsa \stín. 17 Kaì \métrhsen tò teîxow a[têw e^katòn tessarákonta tessárvn phxôn, métron ˙nyrQpou, – \stin ˙ggélou. 18 Kaì ‘n = \ndómhsiw toû teíxouw a[têw, Êaspiw: kaì = póliw xrusíon kayarón, –moion øél~ kayar!. 19 O¥ yemélioi toû teíxouw têw pólevw pantì líy~ timí~ kekosmhménoi. Ô yeméliow ` prôtow, Êaspiw: ` deúterow, sápfeirow: ` trítow, xalkhdQn: ` tétartow, smáragdow: 20 ` pémptow, sardónuj: ` £ktow, sárdion: ` £bdomow, xrusóliyow: ` ªgdoow, b}rullow: ` ¡natow, topázion: ` dékatow, xrusóprasow: ` e^ndékatow, øákinyow: ` dvdékatow, ˙méyusow. 21 Kaì o¥ dQdeka pulônew, dQdeka margarîtai: ˙nà e<w £kastow tôn pulQnvn ‘n \j e^nòw margarítou: kaì = plateîa têw pólevw xrusíon kayarón, qw %uelow diaug}w. 22 Kaì naòn o[k eÂdon \n a[t_: ` gàr kúriow ` yeòw ` pantokrátvr naòw a[têw \stín, kaì tò ˙rníon. 23 Kaì = póliw o[ xreían ¡xei toû =líou, o[dè têw sel}nhw, ®na faínvsin a[t_: = gàr dója toû yeoû \fQtisen a[t}n, kaì ` lúxnow a[têw tò ˙rníon. 24 Kaì peripat}sousin tà ¡ynh dià toû fvtòw a[têw: kaì o¥ basileîw 21.17 21.18 21.18 21.18 21.19 21.20 21.21

21.12 \stin •nómata ♦ \stin ˆtà •nómata˜ 21.12 tôn u¥ôn ♦ u¥ôn 21.13 ˙natolôn ♦ ˙natolêw 21.14 ¡xon ♦ ¡xvn 21.16 –son ♦ –son ˆkaì˜ 21.16 stadíouw ♦ stadívn 21.16 dQdeka tò ♦ tò

krustalízonti

\stin

u¥ôn

stadíouw dekadúo tò

RMD

øál~ Kaì o¥

sárdiow

tessarákonta ♦ tesserákonta ‘n ♦ — \ndómhsiw ♦ \ndQmhsiw øél~ ♦ øál~ sápfeirow ♦ sápfirow ˙méyusow ♦ ˙méyustow %uelow ♦ %ualow

529



RSN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

21.25 - 22.11

RSO


t|n dójan ˆkaì têw t|n tim|n˜ a[tôn 25

a[t|n ®na e†selyôsin ` poiôn

gêw férousin a[t! dójan kaì tim|n tôn \ynôn e†w a[t}n. Kaì o¥ pulônew a[têw o[ m| kleisyôsin =méraw — nùj gàr o[k ¡stai \keî — 26 kaì oÊsousin t|n dójan kaì t|n tim|n tôn \ynôn e†w a[t}n: 27 kaì o[ m| e†sély+ e†w a[t|n pân koinón, kaì poioûn bdélugma kaì ceûdow: e† m| o¥ gegramménoi \n t! biblí~ têw zvêw toû ˙rníou.

22

\nteûyen ˙podidoùw £kaston \keî

o[ xreía

eÂpén

Kaì \gW blépvn kaì ˙koúvn eÂdon deiknúntów

% datow zvêw, Kaì ¡deijén moi potamòn kayaròn u lam p r ò n qw krústallon, \kporeuómenon \k toû yrónou toû yeoû kaì toû ˙rníou. 2 &En més~ têw plateíaw a[têw, kaì toû potamoû \nteûyen kaì \keîyen, júlon zvêw, poioûn karpoùw dQdeka, katà mêna £kaston ˙podidoùw tòn karpòn a[toû: kaì tà fúlla toû júlou e†w yerapeían tôn \ynôn. 3 Kaì pân katáyema o[k ¡stai ¡ti: kaì ` yrónow toû yeoû kaì toû ˙rníou \n a[t_ ¡stai: kaì o¥ doûloi a[toû latreúsousin a[t!, 4 kaì ªcontai tò prósvpon a[toû: kaì tò ªnoma a[toû \pì tôn metQpvn a[tôn. 5 Kaì nùj o[k ¡stai \kei, kaì xreían o[k ¡xousin lúxnou kaì fvtòw =líou, –ti kúriow ` yeòw fvtieî a[toúw: kaì basileúsousin e†w toùw a†ônaw tôn a†Qnvn. 6

Kaì légei moi, O˚toi o¥ lógoi pistoì kaì ˙lhyinoí: kaì kúriow ` yeòw tôn pneumátvn tôn profhtôn ˙pésteilen tòn ƒggelon a[toû deîjai toîw doúloiw a[toû $a deî genésyai \n táxei. 7 Kaì †doú, ¡rxomai taxú. Makáriow ` thrôn toùw lógouw têw profhteíaw toû biblíou toútou. 8

K˙gW &Ivánnhw ` ˙koúvn kaì blépvn taûta. Kaì –te ækousa kaì ¡bleca, ¡peson proskunêsai ¡mprosyen tôn podôn toû ˙ggélou toû deiknúontów moi taûta. 9 Kaì légei moi, %Ora m}: súndoulów soú e†mi, kaì tôn ˙delfôn sou tôn profhtôn, kaì tôn throúntvn toùw lógouw toû biblíou toútou: t! ye! proskúnhson. 10

–ti ` kairòw

Kaì légei moi, M| sfragís+w toùw lógouw têw profhteíaw toû biblíou toútou: ` kairòw gàr \ggúw \stin. 11 Ô ˙dikôn 21.24 a[t! ♦ — 21.24 dójan kaì tim|n tôn \ynôn ♦ t|n dójan a[tôn 21.27 poioûn ♦ ˆ`˜ poiôn 22.1 kayaròn ♦ — 22.2 ˙podidoùw ♦ ˙podidoûn

22.5

\kei kaì xreían o[k ¡xousin ♦ ¡ti kaì o[k ¡xousin xreían fvtòw 22.5 fvtieî ♦ fvtísei \p' 22.6 légei ♦ eÂpén 22.6 kúriow ♦ ` kúriow 22.8 ¡peson ♦ ¡pesa

530




RSO

RSP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


22.12 - 22.21

˙dikhsátv ¡ti: kaì ` ]uparòw ]upareuy}tv ¡ti: kaì ` díkaiow dikaiosúnhn poihsátv ¡t i : kaì ` ßgiow a^ giasy}tv ¡ti. 12 &Idoú, ¡rxomai taxú, kaì ` misyów mou met' \moû, ˙podoûnai e^kást~ qw tò ¡rgon ¡stai a[toû. 13 \gW tò *Alfa kaì tò )V, ` prôtow kaì ` ¡sxatow, = ˙rx| kaì tò télow. 14 Makárioi o¥ poioûntew tàw \ntolàw a[toû, ®na ¡stai = \jousía a[tôn \pì tò júlon têw zvêw, kaì toîw pulôsin e†sélyvsin e†w t|n pólin. 15 *Ejv o¥ kúnew kaì o¥ farmakoì kaì o¥ pórnoi kaì o¥ foneîw kaì o¥ e†dvlolátrai, kaì pâw filôn kaì poiôn ceûdow.

a[toû ¡stai

*A

˙rx| kaì télow, ` prôtow kaì ` ¡sxatow

` filôn

16

&EgW &Ihsoûw ¡pemca tòn ƒggelón mou marturêsai ømîn taûta \pì taîw \kklhsíaiw. &EgQ e†mi = ]íza kaì tò génow Dauíd, ` ˙st|r ` lampròw ` prvïnów.

DAD

17

Kaì tò pneûma kaì = númfh légousin, *Erxou. Kaì ` ˙koúvn e†pátv, *Erxou. Kaì ` dicôn \rxés yv : ` yél v n labétv %udvr zvêw dvreán. 18

Marturô \gW pantì t! ˙koúonti toùw lógouw têw profhteíaw toû biblíou toútou, \án tiw \piy_ \p' a[tá, \piy}sai ` yeòw \p' a[tòn tàw plhgàw tàw gegramménaw \n t! biblí~ toút~: 19 kaì \án tiw ˙fél+ ˙pò tôn lógvn toû biblíou têw profhteíaw taúthw, ˙féloi ` yeòw tò mérow a[toû ˙pò toû júlou têw zvêw, kaì \k têw pólevw têw a^ gíaw, tôn gegramménvn \n t! biblí~ toút~.

\piy}sei \p' a[tòn ` yeòw e^ptà plhgàw ˙feleî

20

Légei ` marturôn taûta, Naí, ¡rxomai taxú. &Am}n. Naí, ¡rxou, kúrie &Ihsoû.

&Ihsoû xristé

21


^H xáriw toû kuríou &Ihsoû xristoû metà pántvn tôn a^gívn. &Am}n.

22.11 22.12 22.14 22.14 22.18

22.19 22.20 22.21 22.21

]upareuy}tv ♦ ]upany}tv ¡stai ♦ \stìn poioûntew ♦ plúnontew \ntolàw a[toû ♦ stolàw a[tôn \piy}sai ♦ \piy}sei

˙féloi ♦ ˙feleî Naí ¡rxou ♦ *Erxou xristoû ♦ — tôn a^gívn &Am}n ♦ —

531



RSP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

RSQ

! " # $ %'&()*+ ,-.$ /*0132. 4658769 4658769 :.4

536




RSU

RSV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


more verses.17 This raises serious questions about the supposed transmissional history required by eclectic choice. As with Hort’s genealogical appeal to a possible but not probable transmission, it is transmissionally unlikely that a short sequence of variants would leave no supporting witness within the manuscript tradition; the probability that such would occur repeatedly is virtually nil. Modern eclecticism creates a text which, within repeated short sequences, rapidly degenerates into one possessing no support among manuscript, versional, or patristic witnesses. The problem deteriorates further as the scope of sequential variation increases.18 One of the complaints against the Byzantine Textform has been that such could not have existed at an early date due to the lack of a single pre-fourth century MS reflecting the specific pattern of agreement characteristic of that Textform,19 even though the Byzantine Textform can demonstrate its specific pattern within the vast majority of witnesses from at least the fourth century onward.20 Yet those who use the modern eclectic texts are expected to accept a proffered “original” which similarly lacks any pattern of agreement over even short stretches of text that would link it clearly with that which is found in any MS, group of MSS, version, or patristic witness within the entire manuscript tradition. Such remains a perpetual crux for the “original” text of modern eclecticism. If a legitimate critique can be made against the Byzantine Textform because early witnesses fail to reflect its specific pattern of readings, the current eclectic models (regardless of edition) can be criticized more severely, since their resultant texts demonstrate a pattern of readings which is not attested among the extant witnesses.21

? @

17 As scattered examples, (1) Ac 17:26 is supported by MSS 74 A B 33 81 1175; if v. 27 is added, the support drops to B and 33; after v. 28, only MS 33 remains, and if v. 29 is added, the resultant text no longer can be found in any extant Greek MS; (2) Mk 7:24, with five units of variation, is supported in toto only by MS L; Mk 7:25 with four variant units is supported in toto only by MS B; if the two verses are taken together, no extant MS supports the resultant text. 18 Westcott and Hort, Introduction, 243, acknowledged this as regards the variant units in Mk 14:30, 68, 72a, 72b: “the confusion of attestation . . . is so great that of the seven principal MSS A B C D L D no two have the same text in all four places.” The NA27 variants for Mk 14:72 alone leave the text with no MS in support. 19 E. g., D. A. Carson, The King James Version Debate: A Plea for Realism (Grand Rapids: Baker, 1979) 44; also Gordon D. Fee, “The Majority Text and the Original Text of the New Testament,” ch. 10 in Epp and Fee, Theory and Method, 186; idem, “Modern Textual Criticism and the Majority Text: A Rejoinder,” JETS 21 (1978) 159-160. 20 This does not mean that Byzantine MSS do not differ from one another, but only that their differences do not affect their overall pattern of readings as contrasted with that found in the text of modern eclecticism. Cf. Robinson, “Dichotomy,” 29, n. 3, where it is noted that, among the Byzantine witnesses, “most MSS . . . have large blocks of consecutive verses without significant variation”; also, when a random group of 20 Byzantine MSS was examined, only rarely did “more than one or two MSS [depart] from the Byzantine norm” at any point. 21 Reasoned eclecticism derives from a methodological circularity which causes irreconcilable conflict between theory and resultant text. As Fredson Bowers, Bibliography and Textual Criticism, Lyell Lectures, Oxford, Trinity Term, 1959 (Oxford: Clarendon, 1964) 126, observes, “essentially idle guesses [in individual variant units] are thereupon utilized as evidence for the . . . choice of readings,” producing a resultant pattern which bears no relation to what is evidenced in extant witnesses.


@

537



RSV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

RTM


The principle of Ockham’s Razor applies,22 and the cautious scholar seriously must ask which theory possesses the fewest speculative or questionable points when considered from all angles. Modern eclectic proponents fail to see their resultant text as falling under a greater condemnation, even though such a text is not only barely possible to imagine having occurred under any reasonable historical process of transmission, but whatever transmissional history would be required to explain their resultant text is not even remotely probable to have occurred under any normal circumstances. Yet modern eclectics continue to reject a lesser argument ex silentio regarding the likelihood of Byzantine propagation in areas outside of Egypt during the early centuries (where archaeological MS finds happen not to be forthcoming), while their own reconstructed text requires a hypothetical transmissional history which transcends the status of the text in all centuries. The parallels do not compare well. It seems extremely difficult to maintain archetype or autograph authenticity for any artificially-constructed eclectic text when such a text taken in sequence fails to leave its pattern or reconstructable traces within even one extant witness to the text of the NT; this is especially so when other supposedly “secondary” texttypes and Textforms are preserved in a reasonable body of extant witnesses with an acceptable level of reconstructability. The essence of a Byzantine-priority method Any method which would restore the original text of the NT must follow certain guidelines and procedures within normative NT text-critical scholarship. It will not suffice merely to declare one form of the text superior in the absence of evidence, nor to support any theory with only selected and partial evidence which favors the case in question.23 The lack of balance in such matters plagues much of modern reasoned eclecticism,24 since preferred readings are all too often defended as primary simply because they are non-Byzantine. Principles of internal evidence are similarly manipulated, as witnessed by the 22 Ockham’s Razor is known in two complementary forms: “A plurality should not be assumed without necessity,” and “It is useless to do with more what can be done with fewer.” 23 Cf. J. K. Elliott, “Keeping up with Recent Studies XV: New Testament Textual Criticism,” ExpT 99 (1987/8) 41, “Textual criticism should . . . involve trying to find explanations for all readings in the manuscripts or in the patristic citations whether those readings may justifiably be claimed as original or secondary” (emphasis original). 24 As Epp stated regarding modern eclectic praxis, “we have made little progress in textual theory since Westcott-Hort; . . . we simply do not know how to make a definitive determination as to what the best text is; . . . we do not have a clear picture of the transmission and alteration of the text in the first few centuries; and, accordingly, . . . the Westcott-Hort kind of text has maintained its dominant position largely by default,” Epp, “Twentieth-Century Interlude,” Theory and Method, 87.

538




RTM

RTN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


repeated statements as to what “most scribes” (i. e. those responsible for the Byzantine Textform) would do in a given situation, when in fact “most scribes” did nothing of the kind on any regular basis.25 The real issue facing NT textual criticism is the need to offer a transmissional explanation of the history of the text which includes an accurate view of scribal habits and normal transmissional considerations. Such must accord with the facts and must not prejudge the case against the Byzantine Textform. That this is not a new procedure or a departure from a previous consensus can be seen by the expression of an essential Byzantine-priority hypothesis in the theory of Westcott and Hort (quite differently applied, of course). The resultant methodology of the Byzantine-priority school is in fact more closely aligned with that of Westcott and Hort than any other.26 Despite his myriad of qualifying remarks, Hort stated quite clearly in his Introduction the principles which, if applied directly, would legitimately support the Byzantine-priority position: As soon as the numbers of a minority exceed what can be explained by accidental coincidence, . . . their agreement . . . can only be explained on genealogical grounds[. W]e have thereby passed beyond purely numerical relations, and the necessity of examining the genealogy of both minority and majority has become apparent. A theoretical presumption indeed remains that a majority of extant documents is more likely to represent a majority of ancestral documents at each stage of transmission than vice versa.27


There is nothing inherently wrong with Hort’s “theoretical presumption.” Apart from the various anti-Byzantine qualifications made throughout the entire Introduction,28 the Westcott-Hort theory would 25 Cf. Bruce M. Metzger, The Text of the New Testament: Its Transmission, Corruption, and Restoration, 3rd enl. ed. (New York: Oxford University Press, 1992) 200: “What would a conscientious scribe do when he found that the same passage was given differently in two or more manuscripts which he had before him? . . . Most scribes incorporated both readings in the new copy which they were transcribing. This produced what is called a conflation of readings, and is characteristic of the later, Byzantine type of text” [emphasis added]. Had such indeed occurred on the scale stated by Metzger, the Byzantine text would be far different than currently found. A careful examination of scribal practices will reveal how rarely conflation or other supposed “scribal tendencies” actually occurred, and how limited was the propagation of such among the MSS. 26 Fee, “Majority Text and Original Text,” Theory and Method, 191, correctly noted that the Byzantine-priority theory (termed “majority text”) was “in terms of method . . . on the same end” of the spectrum “as Westcott-Hort.” 27 Westcott and Hort, Introduction, 45 (emphasis added). 28 Hort immediately followed his statement with the disclaimer that “the presumption is too minute to weigh against the smallest tangible evidence of other kinds” (ibid.). The remainder of the Introduction reflects an attempt to refute this initial principle through (1) a hypothetical genealogical stemma which places the majority of witnesses as merely a sub-branch within the transmissional tradition (54-57); (2) claims regarding “conflation” as exclusive to the Byzantine Textform (93-107); and (3) a “Syrian [Byzantine] recension” ca. AD 350 (132-139 and passim). Colwell noted that “Hort organized his entire argument

539



RTN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

RTO


revert to an implicit acceptance and following of this initial principle in accord with other good and solid principles which they elsewhere state. Thus, a “proper” Westcott-Hort theory which did not initially exclude the Byzantine Textform would reflect what might be expected to occur under “normal” textual transmission.29 Indeed, Hort’s initial “theoretical presumption” finds clear acceptance in the non-biblical realm. Fredson Bowers assumes a basic “normality” of transmission as the controlling factor in the promulgation of all handwritten documents;30 he also holds that a text reflected in an overwhelming majority of MSS is more likely to have a chronological origin preceding that of any text which might be found in a small minority: [Stemmatic textual analysis] joins with science in requiring the assumption of normality as the basis for any working hypothesis. . . . If one collates 20 copies of a book and finds . . . that only 1 copy shows the uncorrected state . . . “normality” makes it highly probable that the correction . . . was made at an earlier point in time . . . than [a form] . . . that shows 19 with uncorrected type and only 1 with corrected. . . . The mathematical odds are excellent that this sampling of 20 copies can be extrapolated in accord with normality.31 Such a claim differs but little from that made by Scrivener 150 years ago,32 and suggests that perhaps it is modern scholarship which to depose the Textus Receptus” and never actually demonstrated or applied his hypothetical claims against the Byzantine Textform (Colwell, “Hort Redivivus,” Methodology, 158). Since Hort’s suppositions cannot be established as fact, the natural course should be a return to the initial “theoretical presumption.” 29 Had Westcott-Hort constructed a NT text without an anti-Byzantine bias, their text would have ended up far more Byzantine than most scholars today would imagine. Colwell (“Hort Redivivus,” Methodology, 160-170) summarizes their good and valid working principles, which fit in well with the Byzantine-priority hypothesis and methodology: (1) “Begin with readings”; (2) “Characterize individual scribes and manuscripts”; (3) “Group the manuscripts”; (4) Construct a historical framework; (5) Make “final judgment on readings.” 30 Bowers, Bibliography, 83-84, notes that “the appeal to normality is [usually] so unnecessary as to be omitted without loss from the marshalling of evidence.” Modern eclecticism insists, assuming a rejection of the Byzantine Textform, that a prevailing and continued “abnormality” was the driving factor within early NT transmissional history. 31 Bowers, Bibliography, 74-75, emphasis added. 32 “That mere numbers should decide a question of sacred criticism never ought to have been asserted by any one; never has been asserted by a respectable scholar. . . . But I must say that the counter-proposition, that numbers have ‘no determining voice,’ is to my mind full as unreasonable, and rather more startling. . . . The reading of the majority is so far preferable. Not that a bare majority shall always prevail, but that numerical preponderance, especially where it is marked and constant, is an important element in the investigation of the genuine readings of Holy Scripture,” Frederick Henry [Ambrose] Scrivener, An Exact Transcript of the Codex Augiensis (Cambridge: Deighton, Bell, and Co., 1859) vii-viii, emphasis added. Scrivener’s clear assertion should be compared with Wallace’s revisionist claim that Scrivener “explicitly stated that the Byzantine cursives on which the MT [Majority Text] theory rests are without much value” (Daniel B. Wallace, “Historical Revisionism and the Majority Text Theory: The Cases of F. H. A. Scrivener and Herman C. Hoskier,” NTS 41 [1995] 283).

540




RTO

RTP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


has moved beyond “normality” – a scientific view of transmissional development in light of probability – in favor of a subjectively-based approach to the data.33 To complete the comparison in the non-biblical realm, modern eclectics should also consider the recent comments of D. C. Greetham: Reliance upon individual critical perceptions (often masquerading as “scientific” methodology) . . . can result in extreme eclecticism, subjectivism, and normalization according to the esthetic dictates of the critic. . . . The opposite extreme . . . maintains that . . . the only honest recourse is to select that specific . . . extant document which . . . seems best to represent authorial intention, and once having made that selection, to follow the readings of the document as closely as possible.34 When considering the above possibilities, Hort’s initial “theoretical presumption” is found to be that representing the scientifically-based middle ground, positioned as a corrective to both of Greetham’s extremes. As Colwell stated, We need Hort Redivivus. We need him as a counter-influence to the two errors I have discussed: (1) the ignoring of the history of the manuscript tradition, and (2) overemphasis upon the internal evidence of readings. In Hort’s work two principles (and only two) are regarded as so important that they are printed in capital letters in the text and in italics in the table of contents. One is “ALL TRUSTWORTHY RESTORATION OF CORRUPTED TEXTS IS FOUNDED ON THE STUDY OF THEIR HISTORY,” and the other, “KNOWLEDGE OF DOCUMENTS SHOULD PRECEDE 35 FINAL JUDGMENT UPON READINGS.”


Beyond an antipathy for the Byzantine Textform and a historical reconstruction which attempted to define that Textform as the secondary result of a formal revision of the fourth century, Westcott and Hort made no idle claim regarding the importance of transmissional history and its related elements as the key to 33 Even Richard Bentley in 1713 (Remarks upon a Late Discourse of Free Thinking) outlined what in essence was a method that would produce a Byzantine-related result: “It is good . . . to have more anchors than one; . . . that by a joint and mutual help all the faults may be mended. . . . The very distances of places, as well as numbers of the books, demonstrate that there could be no collusion. . . . Though the various readings always increase in proportion, . . . the text, by an accurate collation . . . is ever the more correct, and comes nearer to the true words of the author.” (Quoted in Samuel P. Tregelles, An Account of the Printed Text of the Greek New Testament [London: Bagster, 1854] 50-51, emphasis original). 34 Greetham, “Textual Criticism,” Textual Scholarship, 299-300. 35 Colwell, “Hort Redivivus,” Methodology, 155-156, quoting respectively Westcott and Hort, Introduction, 40 and 31.

541



RTP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

RTQ


determining the original text of the NT.36 Had all things been equal, the more likely scenario which favored a predominantly Byzantine text would have been played out.37 In that sense, the present Byzantine-priority theory reflects a return to Hort, with the intent to explore the matter of textual transmission when a presumed formal Byzantine recension is no longer a factor. A transmissional approach to textual criticism is not unparalleled. The criticism of the Homeric epics proceeds on much the same line. Not only do Homer’s works have more manuscript evidence available than any other piece of classical literature (though far less than that available for the NT), but Homer also is represented by MSS from a wide chronological and geographical range, from the early papyri through the uncials and Byzantine-era minuscules.38 The parallels to the NT transmissional situation are remarkably similar, since the Homeric texts exist in three forms: one shorter, one longer, and one in-between. (1)

The shorter form in Homer is considered to reflect Alexandrian critical know-how and scholarly revision applied to the text;39 the Alexandrian text of the NT is clearly shorter, has apparent Alexandrian connections, and may well reflect recensional activity.40

36 Yet as Epp pointed out, “Hort resolved the issue [of competing texts], not on the basis of the history of the text, but in terms of the presumed inner quality of the texts and on grounds of largely subjective judgments of that quality” (Epp, “Interlude,” Theory and Method, 94, emphasis original). Of course, once the Byzantine text is eliminated from consideration, historical transmissional reconstruction becomes superfluous. 37 Fee also notes the anti-Byzantine bias and its effect upon Westcott and Hort’s methodology: “Hort did not use genealogy in order to discover the original NT text. . . . Hort used genealogy solely to dispense with the Syrian (Byzantine) text. Once he has eliminated the Byzantines . . . his preference for the Neutral (Egyptian) MSS was based strictly on intrinsic and transcriptional probability” (Gordon D. Fee, “Rigorous or Reasoned Eclecticism – Which?” in J. K. Elliott, ed., Studies in New Testament Language and Text: Essays in Honour of George D. Kilpatrick on the Occasion of his Sixty-fifth Birthday [Leiden: Brill, 1976] 177). Obviously, removal of that bias at the initial stage necessarily would lead to quite different conclusions. 38 According to Alan J. B. Wace and Frank H. Stubbings, “The Transmission of the Text,” ch. 6 of their A Companion to Homer (London: Macmillan & Co., 1962) 229, n. 4, R. A. Pack in 1949 listed “381 items for the Iliad and 111 for the Odyssey, besides a large number of quotations in other writers and some 60 items which should be classified as indirect sources”; 229, n. 3 states that the more complete “manuscripts of the Iliad . . . [total around] 190, ranging in date from the fifth to the eighteenth centuries. . . . For manuscripts of the Odyssey, . . . Allen . . . lists 75, from the tenth to the eighteenth centuries”; 232, n. 40, “The earliest fragment of a papyrus codex of Homer is . . . part of a single leaf . . . dated to the second (?) century A. D. Codices become common inthe third century, and are the rule in the fourth.” 39 See the description of Alexandrian critical scholarship and methods in William R. Farmer, The Last Twelve Verses of Mark (Cambridge: University Press, 1974) 13-17. 40 See Maurice A. Robinson, “The Recensional Nature of the Alexandrian Text-Type: A Response to Selected Criticisms of the Byzantine-Priority Theory,” Faith and Mission 11 (1993) 46-74 [issue published 1997].

542




RTQ

RTR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


(2)

The longer form of the Homeric text is characterized by popular expansion and scribal “improvement”; the NT Western text generally is considered the “uncontrolled popular text” of the second century with similar characteristics.

(3)

Between these extremes, a “medium” or “vulgate” text exists, which resisted both the popular expansions and the critical revisions; this text continued in much the same form from the early period into the minuscule era.41 The NT Byzantine Textform reflects a similar continuance from at least the fourth century onward.

Yet the conclusions of Homeric scholarship based on a transmissional-historical approach stand in sharp contrast to those of NT eclecticism: We have to assume that the original . . . was a medium [= vulgate] text. . . . The longer texts . . . were gradually shaken out: if there had been . . . free trade in long, medium, and short copies at all periods, it is hard to see how this process could have commenced. Accordingly the need of accounting for the eventual predominance of the medium text, when the critics are shown to have been incapable of producing it, leads us to assume a medium text or vulgate in existence during the whole time of the hand-transmission of Homer. This consideration . . . revives the view . . . that the Homeric vulgate was in existence before the Alexandrian period. . . . [Such] compels us to assume a central, average, or vulgate text.42 Not only is the parallel between NT transmissional history and that of Homer striking, but the same situation exists regarding the works of Hippocrates. Allen notes that “the actual text of Hippocrates in Galen’s day was essentially the same as that of the mediaeval MSS . . . [just as] the text of [Homer in] the first century B. C. . . . is the same as that of the tenth-century minuscules.”43


In both classical and NT traditions there thus seems to be a “scribal continuity” of a basic “standard text” which remained relatively stable, preserved by the unforced action of copyists through the centuries who merely copied faithfully the text which lay before them. 41 Thomas W. Allen, Homer: The Origins and the Transmission (Oxford: Clarendon, 1924) 326, contrasts the Homeric vulgate and longer form against the work of the Alexandrian revisers, “In neither case had their labours any effect. . . . The vulgate did not change, and the long texts withered of themselves.” 42 Allen, Homer, 327, emphasis added. Allen additionally states that “the unrevised vulgate . . . showed a more genuine text” (281-2), and that “the Alexandrine’s labours . . . had no effect on the book trade and the character of the copies produced” (309, emphasis added). 43 Allen, Homer, 312-313, emphasis added.

543



RTR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

RTS


Further, such a text appears to prevail in the larger quantity of copies in Homer, Hippocrates, and the NT tradition. Apart from a clear indication that such consensus texts were produced by formal recension, it would appear that normal scribal activity and transmissional continuity would preserve in most manuscripts “not only a very ancient text, but a very pure line of very ancient text.”44 Principles to be Applied toward Restoration of the Text The Byzantine-priority position (or especially the so-called “majority text” position) is often caricatured as only interested in the weight of numbers and simple “nose-counting” of MSS when attempting to restore the original form of the NT text.45 Aside from the fact that such a mechanical and simplistic method would offer no solution in the many places where the Byzantine Textform is divided among its mass of witnesses, such a caricature leads one to infer that no serious application of principles of NT textual criticism exist within such a theory. This of course is not correct. There are external and internal criteria which characterize a Byzantine-priority praxis, and many of these closely resemble or are identical to the principles espoused within other schools of textual restoration. Of course, the principles of Byzantine-priority necessarily differ in application from those found elsewhere. The Byzantine-priority principles reflect a “reasoned transmissionalism” which evaluates internal and external evidence in the light of transmissional probabilities. This approach emphasizes the effect of scribal habits in preserving, altering, or otherwise corrupting the text, the recognition of transmissional development leading to family and texttype groupings, and the ongoing maintenance of the text in its general integrity as demonstrated within our critical apparatuses. The overriding principle is that textual criticism without a history of transmission is impossible.46 To achieve this end, all readings in sequence need to be accounted for within a transmissional history, and no reading can be considered in isolation as a “variant unit” unrelated to the rest of the text. 44 The words are Hort’s (Westcott and Hort, Introduction, 250-251), as applied to the text of Codex Vaticanus, but here applied with sufficient justification to the more general text represented by the vast majority of MSS. 45 Fee, “Majority Text and Original Text,” Theory and Method, 207, caricatures “Burgon’s seven ‘notes of truth’ ” as “simply seven different ways of saying that the majority is always right.” Daniel B. Wallace, “The Majority Text Theory: History, Methods, and Critique,” in Bart D. Ehrman and Michael W. Holmes, eds., The Text of the New Testament in Contemporary Research: Essays on the Status Quaestionis, Studies and Documents 46, ed. Eldon Jay Epp et al. (Grand Rapids: Eerdmans, 1995) 310, n. 67 states bluntly: “The rationale for the Majority text may be complex, but the method (for most Majority text defenders) is quite simple: count noses.” 46 So also Porter, “Textual Analysis,” 31.

544




RTS

RTT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


In this system, final judgment on readings requires the strong application of internal evidence after an initial evaluation of the external data has been made.47 Being based primarily on transmissional factors, the Byzantine-priority theory continually links its internal criteria to external considerations. This methodology always asks the prior question: does the reading which may appear “best” on internal grounds (no matter how plausible such might appear) really accord with known transmissional factors regarding the perpetuation and preservation of texts?48 Such an approach parallels Westcott and Hort, but with the added caveat against dismissing the Byzantine Textform as a significant transmissional factor. Indeed, while the present theory in many respects remains quite close to that of Westcott and Hort, the primary variance is reflected in certain key assumptions and a few less obvious principles. Because of these initial considerations, the conclusions regarding the original form of the NT text will necessarily differ significantly from those of Westcott and Hort. Principles of Internal Evidence The basic principles of internal and external evidence utilized by Byzantine-priority advocates are quite familiar to those who practice either rigorous or reasoned eclecticism. At least one popular principle (that of favoring the shorter reading) is omitted; other principles are cautiously applied within a transmissionally-based framework in which external evidence retains significant weight. The primary principles of internal evidence include the following: 1. Prefer the reading that is most likely to have given rise to all others within a variant unit. This principle fits in perfectly within a primarily transmissional process; it is utilized by both rigorous and reasoned eclectics, and is the guiding principle of the Nestle-Aland “local-genealogical” method.49 For Byzantine-priority this principle has great weight: it is extremely important to attempt to explain the rise of all readings within a variant unit with sequential transmission in mind. The eclectic model continually evaluates variant units in isolation, attempting to determine in each individual case that reading which seems most likely to have produced all others within that variant unit. The Byzantine-priority principle, on the other hand, insists on not taking a variant unit in isolation from the remainder of the text, 47


cess.

Cf. Colwell’s ordered principles cited above, n. 29, for an overview of the entire pro-

48 Current eclectic praxis might favor a reading found in a single MS. Following a transmissional procedure, such would be ruled out immediately, despite any claimed internal plausibilities. 49 See Kurt Aland and Barbara Aland, The Text of the New Testament: An Introduction to the Critical Editions and to the Theory and Practice of Modern Textual Criticism, 2nd rev. & enl. ed. (Grand Rapids: Eerdmans, 1989), 34. The “local-genealogical method” is mysteriously defined as “applying to each passage individually the approach used by classical philology for a whole tradition.”

545



RTT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

RTU


but always to ask how the reading which appears to be superior in any variant unit fits in with a full transmissional overview. Such a procedure involves the readings of all the units in near proximity: how they developed, were perpetuated, and grew into their relative proportions among the extant data. This procedure elevates the overall value of this principle and serves as a check against excess in application. The principle is not negated, but modified. The textual researcher always must ask whether the reading that initially appears to support the rise of all others in a given variant unit is equally that which by its transmissional history remains most likely to have given rise to all other readings in the surrounding text as a whole. If one initially assumes a reading with extremely weak transmissional support to be original, a sufficient explanation must be provided as to how other competing readings could have derived from the first, and also how such readings could have ended up in transmissional relation to neighboring variant units. When such explanations become problematic, this in itself becomes presumptive that another reading in a given unit may in fact have been the source of all competitors, and that the researcher should reexamine the case instead of accepting what at first appeared most plausible when viewed in isolation. Only thus can a final candidate be established within each variant unit – “reasoned transmissionalism” at work. 2. The reading which would be more difficult as a scribal creation is to be preferred. This internal canon is predicated upon the assumption that a scribe would not deliberately produce nonsense, nor make a passage more difficult to understand. If a more common word stood in an exemplar, a scribe would not normally substitute a rare word. Yet scribes do produce nonsense accidentally, and at times may even obfuscate a plain and simple reading for unknown reasons. There needs to be a transmissional corollary of qualification: difficult readings created by individual scribes do not tend to perpetuate in any significant degree within transmissional history. This principle can be demonstrated in any relatively complete apparatus by examining the many singular or quasi-singular readings which were never or rarely perpetuated. The same can be said for readings in small groups of MSS, whether due to family or sub-texttype ties, or by coincidence. Transferring the corollary to the primary principle, the more difficult reading is to be preferred when such is found in the transmissional majority of witnesses rather than when such is limited to a single witness or an interrelated minority group. The reasoning behind this assumption is obvious: while a minority of scribes might adopt any difficult reading for at least a time, the chances are slim that the vast majority of scribes would adopt such a reading were a simpler one originally dominant from the autograph. The

546




RTU

RTV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


researcher still must demonstrate on internal grounds that the “more difficult” reading is in fact such, as well as the transmissional likelihood of that reading having been original within that variant unit.50 3. Readings which conform to the known style, vocabulary, and syntax of the original author are to be preferred. While this principle is valid, its application in modern eclectic praxis is fraught with difficulties. Other factors, including transmissional history, need to be considered before a final stylistic determination can be made in regard to a given passage.51 Merely because kai or euyuw are “characteristic” in Mark or oun in John does not mean that one automatically should prefer such a reading over the alternatives. Stylistic criteria taken in isolation can easily lead to wrong decisions if the degree and quality of transmissional support are not equally considered. A basic assumption is that scribes in general would be unlikely to alter the style and vocabulary of a given author when copying that which lay before them. Further, in any given instance, a minority of scribes might create an intentional or accidental variation which either conforms the text to a writer ’s style, or which moves the text away from an author’s normal style. Transmissional criteria serves as a check and balance against mere 50 Cf. Bertil Albrektson, “Difficilior Lectio Probabilior: A Rule of Textual Criticism and its use in Old Testament Studies,” in B. Albrektson et al. eds., Remembering All the Way: A Collection of Old Testament Studies published on the Occasion of the Fortieth Anniversary of the Oudtestamentisch Werkgezelschap in Nederland, Oudtestamentische Studien 21 (Leiden: Brill, 1981) 9, 11: “It is not enough for a reading simply to be difficilior: it must also fit the context and make better sense than the rival variant”; “a lectio difficilior may be more difficult simply because it is wrong. . . . It would be foolish to raise the mistake of the copyist to the status of original text.” 51 One cannot, for example, invoke any considerations of “Markan” style, vocabulary or syntax in Mk 2:16 when determining between the grammateiw tvn Farisaivn ( 88 B L W D 0130vid 33 2427 pc b bomss) and the grammateiw kai oi Farisaioi ( A C D Y f 1 f 13 700 892 1006 1342 1506 a c e ff 2 r1 lat sy samss bopt). The first phrase appears nowhere else in the NT, while the second is found 17x in the gospels and nowhere else in Mk. Metzger states (Textual Commentary in loc.), “The more unusual expression oi grammateiw tvn Farisaivn is to be preferred, since the tendency of scribes would have been to insert kai after oi grammateiw under the influence of the common expression.” This, however, requires the case alteration of tvn Farisaivn to oi Farisaioi , which complicates the process and requires recensional activity on the part of a large number of scribes. It remains easier to comprehend a limited recensional action, localized primarily in Egypt, which produced the minority phrase. Cf. the parallel Lk 5:30 (Mt 22:11 mentions only Pharisees), where the Alexandrian text reads oi Farisaioi kai oi grammateiw autvn(B C L W J 1 33 579 700 892 1241 2542 l-844 l-2211 pc lat). Recensional alteration in Mark would create a greater harmony between the Alexandrian parallels; in Lk, (D 205 209 788) pc it samss bo resolved the difficulty by omitting the troublesome autvn. Yet the Byzantine Textform in Lk, oi grammateiw autvn kai oi Farisaioi ( A Y C f 13 1006 1342 1506 r1 syh [sams boms]), clearly reflects a “more difficult” reading, since there the scribes apparently belong to the telvnvn kai allvn of 5:29 and not to the Pharisees. Thus the Byzantine reading in Lk alone explains the Alexandrian and Western alterations there, as well as the parallel recensional activity in Mark. Any other view leaves the Byzantine text of Lk 5:30 unexplainable. The Mk 2:16 variant is not discussed in either J. K. Elliott, “An Eclectic Textual Commentary on the Greek Text of Mark’s Gospel,” in Eldon Jay Epp and Gordon D. Fee, eds., New Testament Textual Criticism: Its Significance for Exegesis. Essays in Honour of Bruce M. Metzger (Oxford: Clarendon, 1981) 47-60; or J. K. Elliott, The Language and Style of the Gospel of Mark, Supplements to Novum Testamentum, 71 (Leiden, Brill, 1993).

C


C

A B

B

547



RTV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

RUM


stylistic, syntactical, content, and vocabulary considerations, allowing one to arrive at a more certain result. Attention to transmissional considerations prevents a naive acceptance of a variant solely due to stylistic conformity, especially when such is dependent upon favored 52 MSS which fluctuate stylistically within a given book. For example, what does one do with oun in John? Certainly this word is distinctive of Johannine style, and on thoroughgoing eclectic principles perhaps should always be preferred (although structural considerations might alter such a decision).53 Modern reasoned eclecticism seems to prefer oun only when supported by favored MSS, even if such support is limited. On a transmissional-historical basis, oun when found in limited perpetuation among a small minority of witnesses would be ruled out due to lack of a reasonable amount of transmissional support. Modern eclectic methodology cannot satisfactorily distinguish a Johannine from a non-Johannine oun on the basis of either internal criteria or its small group of favored MSS. There needs to be a transmissional criterion for authenticity, since cases such as this cannot be resolved by an appeal to style, to limited external evidence, or to the reading that may have given rise to the others. Transmissional considerations offer a better solution in such cases than do eclectic methodologies. Similarly, how would one handle variation between de and oun in John? That gospel actually uses de more frequently than oun (de Byz 231x, NA27 212x; oun Byz 201x, NA27 200x), even though oun is “stylistically Johannine.” De thus can not be ruled out when opposed by oun. The optimal (and only) solution is a reliance upon all external evidence, coupled with a solid view of historical-transmissional considerations. 4. Readings which clearly harmonize or assimilate the wording of one passage to another are to be rejected. That scribes engaged in some harmonization or assimilation to parallel passages or contexts can be demonstrated repeatedly within the pages of a critical apparatus. Colwell noted that harmonization to parallels in the immediate context occurs more frequently than to remote parallels.54 Yet, one must carefully guard against the assumption that verbal identity where parallels exist is presumptive evidence against authenticity. Merely because harmonization or assimilation could occur at a given location, 52 See further the discussion of oun in John as found in Robinson, “Recensional Nature,” 51-54. 53 Cf. the discourse analysis considerations in Vern Poythress, “The Use of the Intersentence Conjunctions DE, OUN, KAI, and Asyndeton in the Gospel of John,” NovT 26 (1984) 312-346; also, Steve Booth, Selected Peak Marking Features in the Gospel of John, American University Studies, Series 7: Theology and Religion, vol. 178 (New York: Peter Lang, 1996), 100-106. 54 See Ernest C. Colwell, “Method in Evaluating Scribal Habits: A Study of 45, 66, 75 ,” Methodology, 113, 124.

D D

D

548




RUM

RUN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


one must not assume that scribes would harmonize whenever possible. Nor is scribal harmonization when it does occur more characteristic of the Byzantine-era scribes than any other. Once more, transmissional aspects remain the primary basis for decision. The apparatuses demonstrate that most of the numerous cases of harmonization or assimilation did not perpetuate in any great quantity. While scribes did harmonize at various places, and that frequently enough, the vast majority of scribes did not accept or perpetuate such alterations to any significant degree. Even if parallel locations were known from personal familiarity with scripture, most scribes did not adopt or add to the text that which was not in the exemplar before them. Harmonization simply did not occur on the grand scale.55 It would be a transmissional absurdity to assume numerous “harmonization-prone” scribes adopting a few dozen harmonizations into their Byzantine MSS while failing to continue the process in hundreds of other places where scribes had produced more plausible and attractive harmonizations – none of which were incorporated into the main stream of transmission.56


The question can be framed precisely: were scribes more likely in any given instance deliberately to revise the text in the direction of harmonization, or would they generally tend simply to copy and preserve what lay before them? The answer is provided only by examining the data in the apparatuses which demonstrates transmissional reality. One will find that most of the time scribes would maintain and preserve the text of their exemplar. When harmonization or assimilation did occur, it was sporadic. The MSS which systematically harmonized to parallel passages were few (e.g., the scribes of Codex Bezae and various Caesarean witnesses are more typically harmonistic than what is alleged against Byzantine scribes). While certain Byzantine readings may appear to harmonize at various points, it would be a fallacy to charge the Byzantine scribes with a harmonistic tendency for the following reasons: (a) the Byzantine MSS fail to harmonize in most situations; (b) the alleged harmonizations within the Byzantine Textform are relatively infrequent; (c) alleged Byzantine harmonization often fails to conform precisely to the parallel passage; and (d) the Byzantine scribes fail to harmonize in hundreds of places

55 See Maurice A. Robinson, “Two Passages in Mark: A Critical Test for the Byzantine-Priority Hypothesis,” Faith and Mission 13 (1996) 74, 82-93, 96-97, in particular the five questions regarding supposed Byzantine harmonization, p. 91. 56 One need only examine the location-name in the parallels Mt 8:28/Mk 5:1/Lk 8:26: is the demoniac Gadarene, Gergesene, or Gerasene? Had the Byzantine scribes truly been inclined toward harmonization, one would expect an identical term in all three gospels. Instead, reads Gadarhnvn in Mark and Luke, but Gergeshnvn in Matthew. Since harmonization did not occur where it was more likely, it becomes far less likely elsewhere (note that NA27 reads differently in all three places [Mk/Lk Gerashnvn, Mt Gadarhnvn]; yet the overall NA27 text is supported only by Codex Vaticanus).

E

549



RUN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

RUO


where a minority of supposedly earlier scribes had created highly persuasive and attractive harmonizations.57 5. Readings reflecting common scribal piety or religiouslymotivated expansion and alteration are secondary. From a transmissional-historical aspect, this principle is viewed somewhat differently from that which is commonly held. Pious expansions or substitutions initiated by a single scribe or a small number of scribes are unlikely to gain acceptance within the manuscript tradition. Were this not the case, one would see a continual expansion of divine names and titles: “Jesus” becomes “Jesus Christ,” then “the Lord Jesus Christ,” then “the Lord and Savior Jesus Christ.” “Lord” would become “Lord Jesus” or “Lord God”; “Spirit” would become “Holy Spirit,” and so forth. While such alterations and expansions can be demonstrated to have occurred frequently within the manuscript tradition, such cases remain sporadic, localized, and shared among only a small minority of scribes. Most NT scribes did not engage in wholesale pious expansion. Conversely, when a minority of witnesses might lack one or more appellatives, this does not indicate pious expansion by all other witnesses. The shorter reading may be due to accidental omission triggered by common endings (homoioteleuta) among the various nomina sacra within a phrase. One cannot presume that the majority of scribes would adopt piously-expanded readings on a merely coincidental but not systematic basis under normal transmissional conditions. A minority of scribes, however, might easily expand deliberately or omit unintentionally. Were pious expansion indeed typical and dominant, one would wonder why most such cases were not adopted by the transmissional majority. One cannot have it both ways – scribes either conform to certain patterns en masse, or they practice certain habits on a primarily individual and sporadic basis. Since most vagaries produced by individual scribes remained unadopted within the transmissional tradition, there should be no doubt regarding the actual situation. An example of “limited perpetuation” is provided in 1Cor 5:5 (nomina sacra in small caps):

F

46 B 630 1739 pc Tert Epiph NA27 61vid C vgst

th hmera tou KU th hmera tou KU IU th hmera tou KU IU XU th hmera tou KU hmvn IU XU

G F

H

D pc b Ambst A F G P 33 104 365 1241s 1881 al a vgcl syp, h** cop Lcf

57 W. F. Wisselink, Assimilation as a Criterion for the Establishment of the Text: A Comparative Study on the basis of Passages from Matthew, Mark and Luke (Kampen: J. H. Kok, 1989) should not be ignored, particularly his summary 239-243, at the end of which he states, “Assimilation [= harmonization] is not restricted to a single group of manuscripts, neither to a single gospel. . . . Nothing can be concluded [thereby] . . . regarding the age of any variant or the value of any text-type. The current thesis, that the Byzantine text-type is . . . inferior because of its harmonizing or assimilating character, is methodologically not based on sound foundations” [emphasis added].

550




RUO

RUP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


While modern eclectic advocates might argue that all readings beyond the shortest (that preferred by NA27) are “pious expansions,” such an approach is too simplistic and ignores the transmissional and transcriptional probabilities that point clearly to the Byzantine Textform as the reading from which all the others derived.58 The MSS comprising the bulk of the Byzantine Textform (basiin NA27) did not adopt the remaining “natural” expansions cally found in other witnesses ( KU IU XU or KU hmvn IU XU ). Yet, had NA27 been original, it would be peculiar if nearly all the Byzantine-era scribes were to stop at KU IU without further embellishment, especially when such was found in supposedly “earlier” MSS from the Western and Alexandrian traditions. This argues strongly that the vast majority of Byzantine-era scribes did not create or perpetuate pious expansions, but simply preserved the text which lay before them in their exemplars.59

I

It is transcriptionally more likely that the small minority of Alexandrian and Caesarean MSS ( 46 B 630 1739 pc) reflect simple homoioteleuton from the Byzantine reading, skipping from U to U. A minority reading created by transcriptional error is far easier to accept than to rationalize such a shorter reading as the source from which only a partial expansion was made by the Byzantine majority.

J


6. The primary evaluation of readings should be based upon transcriptional probability. This principle goes back to Westcott and Hort, and has no inherent weaknesses. Scribes did make errors and deliberate alterations, and readings need to be categorized and assessed according to their conformity to such scribal tendencies.60 Other methods apply this principle inconsistently, more or less commensurate with the preferences of the critic; the application of this principle thus becomes unfairly biased. 58 The NA27 text is considered to reflect a consensus judgment of modern reasoned eclecticism. Its editors have stated that “this text is a working text . . . [and] is not to be considered as definitive, but as a stimulus to further efforts toward defining and verifying the text of the New Testament” (Barbara and Kurt Aland et al., eds., Nestle-Aland Novum Testamentum Graece, 27th edition [Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 1993] 45*). Since the NA27 text remains approximately 99.5% identical to that of Westcott-Hort 1881, one may assume a nearly stable consensus regarding its final form. 59 As an illustration: the “expected” amhn which in the Byzantine Textform closes most NT books is absent from the text of Acts, James, and 3Jn. Only a small minority of witnesses (C 36 453 614 1175 1505 al) add the closing term at the end of Acts; a smaller minority at the end of James (614 1505 1852 pc); and a similar minority at the end of 3Jn (L 614 1852 al). There is no logical reason why the Byzantine MSS would leave out an amhn at the end of three books while supposedly adding it everywhere else – unless the inclusion or exclusion truly reflects the original text of each book. The Byzantine majority was never attracted or influenced to make such an addition in these cases. Apart from a presumption of Byzantine priority, this would reflect a mystery without solution. 60 See, for example, Colwell, “Scribal Habits,” 114-123, where the individual habits of the scribes of 45, 66, and 75 are categorized according to type.

K K

K

551



RUP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

RUQ


A transmissional aspect needs to be recognized: an error or deliberate alteration made in a single MS or a few MSS is unlikely to be perpetuated in quantity. The many singular and quasi-singular readings which exist demonstrate the unlikelihood of a transcriptionally-based scribal creation extending much beyond any MS or MSS which first produced it. The chances that any sensible alteration subsequent to the autograph would extend beyond a small group of localized witnesses would be slim. Indeed, such readings as characterize minority texttype witnesses generally remain limited and localized. That any deliberate alteration or transcriptional error would gain the cooperation of scribes so as to dominate the entire stream of transmission is a null proposition: scribes demonstrably did not engage in such a practice on the grand scale. Earlier exemplars would serve to nullify the growth and widespread dissemination of more recent scribal alterations, thus holding in check the unbridled mass of minority variants. An important corollary follows: 7. Transcriptional error is more likely to be the ultimate source of many sensible variants rather than deliberate alteration. Many variant readings have their root in transcriptional causes. While this principle includes all cases which produce pure “nonsense,” it also includes many in which the end result in some way “makes sense.” Sensible readings may arise from the simple omission of a letter, syllable, or word; so too readings produced by haplography, dittography, homoioteleuton or other forms of transcriptional error.61 Even an error that produced a nonsense reading may result later in other sensible variants, created in an attempt to correct the earlier error. When examining any variant unit, one first should consider whether transcriptional factors could have caused one or more of its readings. A more plausible solution will arise from this approach than from an assumption of the less frequent deliberate alteration. While many readings can only be explained as due to intentional alteration, the primary principle remains of seeking first a transcriptional cause for variant readings. Many readings could be due to either accidental transcriptional error or intentional alteration; one always must weigh the evidence before settling on one cause over another.62 8. Neither the shorter nor longer reading is to be preferred. The reasoned eclectic principle here omitted is the familiar lectio brevior potior, or giving preference to the shorter reading, assuming all other 61

E. g. line-skipping, confusion of letters, errors of the ear, and misreading. For example, the shorter variant in Lk 6:1 lacks the word deuteroprvtv. While such could be explained as due to simple homoioteleuton (- tv ∩ – tv), the difficult nature of the longer reading suggests intentional alteration by a limited number of scribes. See Robinson, “Recensional Nature,” 59-61. 62

552




RUQ

RUR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


matters to be equal63 - a principle which has come under fire even by modern eclectics.64 Not only can its legitimacy be called into question, but its rejection as a working principle can readily be justified. The net effect of such a principle is to produce an a priori bias on insufficient internal grounds which favors the shorter Alexandrian text. The underlying premise is faulty: it assumes that scribes have a constant tendency to expand the text, whether in regard to sacred names, or by a conflationary combination of disparate narratives, lest anything original be lost.65 Yet scribal habits as exemplified in the extant data simply do not support such a hypothesis. Had the later scribes done according to all that has been claimed for them, the resultant Byzantine Textform would be far longer than that currently found: divine titles would be extensively expanded, parallel passages would be in greater harmony, and a universally-conflated text would dominate. Such simply is not the case. The problem as usual is a text-critical leap to a conclusion refuted by a careful examination of the extant data. While scribes did engage in various practices which would produce a “longer” text, such occurred only on an independent, haphazard, and sporadic basis. Such minority scribal expansions can readily be discerned in any critical apparatus (even among Byzantine-era witnesses) and rejected on the basis of their minority support. Scribes simply did not expand or harmonize the text en masse, and any principle of internal evidence which suggests and is dependent upon the contrary becomes self-refuted by transmissional evidence.66


The converse principle – that the longer reading should be preferred – is equally rejected. A few may argue thus, such as A. C. Clark and C.-B. Amphoux, who favor the Western type of text,67 but such no more can be applied mechanically to the text than can the “shorter reading,” despite any apparent logic or plausibility which may be adduced. Such a principle simply will not work within a transmissional 63 Matters rarely are equal: shorter readings may be due to transcriptional error or intentional removal of a perceived difficulty. Such skew the case and minimize whatever benefit derives from the principle (which is based on a questionable premise of continued scribal expansion). 64 See for example, Elliott, “Recent Studies” 43: “My own observation is that in general it is the longer text that is original.” 65 This is the rationale in Metzger, Text of the NT, 200: “Rather than make a choice . . . (with the attendant possibility of omitting the genuine reading), most scribes incorporated both readings in the new copy which they were transcribing.” Such a claim simply is not true (cf. n. 25 above). 66 Metzger often appeals to assumed scribal proclivities in order to discredit and eliminate the Byzantine reading, yet only a minority of scribes should be implicated at any given point. Cf. Metzger, Textual Commentary, xxvi-xxvii and examples such as Mt 1 :7-8; 4:10; 5:22; 9:8; 11:15 and passim. 67 See Albert C. Clark, The Primitive Text of the Gospels and Acts (Oxford: Clarendon, 1914); idem, The Descent of Manuscripts (Oxford: Clarendon, 1918); Léon Vaganay and Christian-Bernard Amphoux, Introduction to New Testament Textual Criticism (Cambridge: University Press, 1992).

553



RUR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

RUS


framework. Further, it has a similar bias favoring the Western text, just as the “shorter reading” favors the Alexandrian text. Elements which reflect “normal” transmissional considerations should not be overthrown or negated on the basis of a built-in bias within a text-critical principle. Principles of External Evidence The Byzantine-priority method looks at external evidence as a primary consideration within a transmissional-historical framework. The key issue in any unit of variation is not mere number, but how each reading may have arisen and developed in the course of transmission to reflect whatever quantitative alignments and textual groupings might exist. To this end a careful consideration and application of various external principles must be applied to each reading within a variant unit.68 Certain of these criteria are shared among various eclectic methodologies, but none demonstrate a clear linkage to transmissional-historical factors under such systems. 1. The quantity of preserved evidence for the text of the NT precludes conjectural emendation. The NT text has been preserved to an extent far exceeding that of any other hand-transmitted literature of antiquity. Thus, the likelihood that conjectural emendation might restore the original form of the text is virtually nil. While other critics do not exclude conjectural emendation as a possibility, conjecture does not gain a serious foothold in contemporary praxis, nor is there any pressing need for such.69 Conjecture argues a historical model requiring an unparalleled transmissional catastrophe in which all known witnesses – manuscript, versional, and patristic – failed to preserve the original text at a given point. Given the quantity of NT evidence, such becomes doubtful in the extreme, and if otherwise valid would call into question every word found in any extant witness.70 Cf. the seven canons of John W. Burgon, The Traditional Text of the Holy Gospels: Vindicated and Established, ed. Edward Miller (London: George Bell and Sons, 1896) 40-67. Five of Burgon’s canons deal with external evidence (Antiquity, Number, Variety, Respectability of Witnesses, Continuity) and two with internal evidence (Context and “Internal Considerations,” which includes grammatical matters and logical continuity). Burgon’s seven canons remain valid, and can be applied within a transmissional framework. Modification, however, of Burgon’s more extreme positions must be made before his more valuable principles can be clearly discerned. These include his often abusive rhetoric and bombast, his appeal to speculative theological arguments, and various factual inaccuracies now known to exist in his account of manuscript, versional, and patristic evidence. 69 Ac 16:12 in UBS4/NA27 is a modern eclectic exception; see Metzger, Textual Commentary in loc. The perception of a possible historical inaccuracy has led the editors to offer a conjectural solution, regardless of dissent from both Metzger and Aland. Despite limited versional support (vgmss, slav, Provençal, Old German), for all practical purposes the conjecture remains, lacking Greek support. Note that Westcott and Hort admitted no conjecture into their actual text, though they did identify many places where a “primitive error” was claimed to have corrupted the MS tradition. 70 Elliott, “Recent Studies,” 43, states that “the manuscripts are of importance primarily as bearers of readings,” and rules out conjecture on the ground that “it is unlikely that the original text has not survived somewhere in our known manuscripts.” 68

554




RUS

RUT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


2. Readings which appear sporadically within transmissional history are suspect. Assuming the general normality of manuscript transmission, the original text should leave a significant imprint over the range of transmissional history. Optimally, an original reading should demonstrate a continuity of perpetuation from the autograph to the invention of printing. Readings which fit this criterion have an initial presumptive authenticity that cannot easily be overturned. Certain corollaries follow: a. A reading preserved in only a single MS, version or father is suspect. As with conjecture, it remains transmissionally unlikely that all MSS, versions, and fathers save one should have strayed from the original reading. Even if some witnesses are considered “best” within a given portion of text, it remains unlikely that any such witness standing alone would have preserved the original text against all other witnesses. So too the next corollary: b. Readings preserved in a small group of witnesses are suspect. Just as with single testimony, readings preserved in but two witnesses are unlikely to have preserved the original reading against all remaining testimony. This principle can be extended to other small groups, whether three or four MSS, or even more, so long as such groups remain smaller than a larger texttype (which is treated under other principles). Such cases reflect only sporadic or limited transmission. 3. Variety of testimony is highly regarded. This principle addresses two areas, neither sufficient to establish the text, but either of which lends support to a given reading. a. A reading supported by various versions and fathers demonstrates a wider variety of support than a reading lacking such. The greater the variety of support, the more weight is lent to a reading. However, if a reading possesses only versional or patristic support without being evidenced in the Greek manuscript tradition, such a reading is secondary. Isolated patristic or versional testimony is not sufficient to overturn the reading most strongly supported among the Greek MS base.


b. Among Greek MSS, a reading shared among differing texttypes is more strongly supported than that which is localized to a single texttype or family group. Diversity of support for a reading is far stronger than the testimony of any single manuscript or small group of MSS.71 Overlooked by many is the fact that the Byzantine Textform is the most 71 See J. Harold Greenlee, Introduction to New Testament Textual Criticism (Grand Rapids: Eerdmans, 1964) 115-116: “If a reading has the support of good witnesses of several text-types it is more probable that the reading antedates the rise of the local texts instead of having originated in one of the local texts.” Within the present theory, the Byzantine Textform is considered as that from which all the minority groups ultimately derived, yet Greenlee’s principle still applies with equal vigor when evaluating external support.

555



RUT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

RUU


frequent beneficiary of such diverse support: there are far more instances wherein an Alexandrian-Byzantine or Western- Byzantine alignment exists than an Alexandrian-Western alignment wherein the Byzantine stands wholly apart.72 Indeed, were all Alexandrian-Byzantine or Western-Byzantine readings in the MSS, fathers, and versions considered as primarily representing the Byzantine Textform (in accord with the present hypothesis), all witnesses would appear far more “Byzantine” than by methods which exclude such co-alignments from consideration as Byzantine. Specific texttype alignments in either case naturally remain distinct on the basis of quantitative analysis.73 4. Wherever possible, the raw number of MSS should be intelligently reduced. “Genealogical method” is accepted whenever such can be firmly established. “Family” groups such as f1 and f13 have long been cited under one siglum, and a few MSS are known copies of earlier extant witnesses. In many other cases a close genealogical connection can be established and thus mere numbers can be reduced in a proper manner. At times a group of MSS can be shown to stem from a single scribe with one exemplar (e.g. the eight MSS copied by George Hermonymus or the seven copied by Theodore Hagiopetrites); other MSS stem from a single recension (e.g. the ca. 124 MSS of Theophylact’s 72 This category does not include what Westcott and Hort termed “distinctive” Byzantine readings, i. e. those wholly unattested by any ante-Nicene Father, version, or MS. While Hort’s definition was flawed by presupposing a formal AD 350 Byzantine revision, it remains a reasonable criterion for identifying otherwise unattested Byzantine readings in the pre-fourth century era. The early papyri have removed some previously “distinctive” readings from this small category; see Harry A. Sturz, The Byzantine Text-Type and New Testament Textual Criticism (Nashville: Thomas Nelson, 1984) 55-69, 145-208. Sturz has been misinterpreted by some adverse critics; however, the contextual definition deals only with the status of the evidence in Hort’s day, and the modern papyrus discoveries indeed have disproven Hort’s claims that no “distinctive” Byzantine reading could have existed before AD 350. One should reconsider any remaining claims in the light of possible future discoveries. 73 Cf. Darrell D. Hannah, The Text of I Corinthians in the Writings of Origen, The New Testament in the Greek Fathers: Texts and Analyses 4, ed. Bart D. Ehrman (Atlanta: Scholars Press, 1997) 269, 271-272. Hannah clearly shows (Tables I and II) that (as expected) “Origen’s text is thoroughly Alexandrian” in that epistle (average ca. 77%). Yet when Byzantine-Alexandrian alignments are taken into consideration, Origen is ca. 60% Byzantine – and this in a situation where the Alexandrian MSS B C are themselves only ca. 51% Byzantine (Tables III-V, 273-4). Cf. Burgon’s parallel claim regarding the early Fathers (Burgon, Traditional Text, 101): “The testimony therefore of the Early Fathers is emphatically . . . in favour of the Traditional Text, being about 3:2.” The matter is not that Burgon’s patristic editions were uncritical; Hannah’s data are plain: Origen, the most “Alexandrian” patristic writer, does read 3:2 (ca. 60%) with the Byzantine Textform in 1Cor. No one should be surprised were that proportion to increase among other Fathers in modern critical editions. This type of Byzantine alignment will only be seen, however, if patristic textual studies display their statistics in a manner parallel to that of Hannah. Hannah’s presentation is flawed, however, by a certain circularity based upon an a priori assumption: “Origen’s relatively high (62%) agreement with [the] Byzantine . . . result[s] from Alexandrian and Byzantine witnesses sharing the same reading. . . . The Byzantine text was constructed from a mixture of Alexandrian readings and other elements . . . [These results are] just what we should expect if it is in fact a later text which arose during the fourth century” (Hannah, 292, emphasis added).

L

556




RUU

RUV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


commentary on John, which differ so little from one another that Theophylact’s Johannine archetype readily can be reconstructed). Such numerical reductions restore the source text of the descendants and prevent a multiplication of totals for the sake of mere number. Such also includes grouping the various Byzantine subtypes (K1 Ka Ki Kr etc.) according to their hypothetical archetypes; these then become single secondary-level sources within the Byzantine Textform. The Kr subtype in particular is known to be late and secondary, having been produced out of the Kx type with lectionary and liturgical interests in mind. The MSS of that subtype resemble each other far more than they do the dominant Kx type. When recognizable genealogical ties can be established, MSS can be grouped under their reconstructed archetype and reduced to a common siglum, wherein number carries no more weight than its archetype.


What is not legitimate is to force the genealogical method to do more than it can, and to impose a genealogy which treats an entire texttype as a single witness. Less legitimate is to claim a given texttype or texttypes as the assumed parent(s) of other texttypes without demonstrable transmissional evidence. Such was the essence of Westcott and Hort’s hypothetical stemma and subsequent claims made with the sole intent of discrediting the Byzantine Textform. On the basis of transmissional considerations, the Byzantine-priority hypothesis would claim that the original form of the NT text would be more likely to manifest itself within whatever texttype might be overwhelmingly attested within the manuscript tradition, to the exclusion of all others. Such appeals to “normality,” and is far more plausible than a piecemeal eclectic reassemblage of a hypothetical “original” which finds no representative among the extant witnesses. The texttype which on the basis of transmissional factors would appear to possess the strongest claim to reflect the original text can be termed the “Textform” from which all other texttypes and subtypes necessarily derive. The present theory asserts that the Byzantine best fulfills this demand, thus the designation “Byzantine Textform.” All competing forms of the text reflect “texttypes,” “subtypes,” or “families,” each of which developed transmissionally out of that original Textform. 5. Manuscripts still need to be weighed and not merely counted. The preceding principle encompassed the intelligent reduction of witnesses based upon proven genealogical ties. Yet all MSS still need to be categorized regarding their text-critical value and “weight.” A basic component of “weight” is the transcriptional reliability of a MS. A later MS may preserve an earlier form of text; a well-copied MS may preserve an inferior form of text; a poorly-copied MS may preserve an otherwise superior form of text. The effects upon transmission caused by individual scribal practice need to be taken into consideration when 557



RUV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

RVM


assigning a particular “weight” to a given MS at any point of variation. Thus, a determination of individual scribal habits becomes of prime importance. A MS whose scribe had a penchant for haplography or changes in word order will be of less significance when evaluating variant readings which parallel those types of error. A scribe whose problems involved dittography or frequent substitutions of synonyms will be of less weight regarding readings reflecting those types of variation. The study of scribal habits of individual MSS has not taken place on a wide scale, despite the oft-repeated claim that “weight” prevails over mere “number” (one suspects the slogan is used more as a catch-phrase to discredit the Byzantine numerical majority rather than as a call for establishing on solid grounds the true text-critical “weight” of individual MSS). Much more needs to be done in this regard, since the studies which so far have appeared have only scratched the surface.74 An evaluation of individual scribal habits would allow a better perception of the significance of individual MSS as they support or oppose given variants. 6. It is important to seek out readings with demonstrable antiquity. While the age of a MS is not as significant as the text it contains (which text derives from an earlier source), it is important to determine the earliest known attestation for a variant reading amid the extant evidence. A reading which lacks even a modicum of early support may be suspect. This is particularly so when the earliest testimony for a given reading occurs quite late in the transmissional process. One problem is determining “late” versus “early.” While readings found in sources of a given date are at least as old as the witnesses involved, silence in the earliest period (due to a paucity of evidence) does not require rejection of readings solely because they lack early attestation. When extant testimony decreases, some loss of attestation is to be expected, and readings lacking attestation in the early period cannot be summarily dismissed. Methodological failure on this point neutralizes Westcott and Hort, since subsequent discoveries have established the early existence of many readings which they had considered late and secondary. Had such information been available to them, those readings could not have been as easily dismissed. Indeed, 74 Limited studies of scribal proclivities include the following: Colwell, “Scribal Habits,” Methodology, 106-124; James R. Royse, “The Treatment of Scribal Leaps in Metzger’s Textual Commentary,” NTS 29 (1983) 539-551; idem, “Scribal Tendencies in the Transmission of the Text of the New Testament,” in Ehrman and Holmes, Text of the NT, 239-252; idem, “Scribal Habits in the Transmission of New Testament Texts,” in Wendy D. O’Flaherty, ed., The Critical Study of Sacred Texts (Berkeley: Graduate Theological Union, 1979) 139-161; Peter M. Head, “Observations on Early Papyri of the Synoptic Gospels, especially on the ‘Scribal Habits,’” Biblica 71 (1990) 240-243; idem, “Re-Inking the Pen: Evidence from P. Oxy. 657 ( 13) concerning Unintentional Scribal Errors,” NTS 43 (1997) 466-73; and Maurice A. Robinson, “Scribal Habits among Manuscripts of the Apocalypse” (PhD Diss., Southwestern Baptist Theological Seminary, 1982).

M

558




RVM

RVN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


if most sensible readings were in existence by AD 200,75 caution should be applied when establishing the antiquity of a reading based solely on extant representatives. Chronologically “late” MSS are known to preserve earlier non-Byzantine texts well into the minuscule era; there is no reason to assume that minuscules preserving a Byzantine type of text fail to reflect a similar “early” character.76 Where, indeed, might one make a demarcation? While some may prefer a fourth-century boundary, there is no compelling reason to disqualify the fifth or sixth century, or even the ninth or tenth century. The real issue appears to be an opposition to any authoritative inroad for the Byzantine Textform. Yet, there are valid reasons for considering the texts of all MSS extending into the late tenth or early eleventh century as “early.” An explanation is in order: Apart from colophon information which would date the time of writing and the age of the exemplar, one cannot establish the actual antiquity of the text in any given MS. Since colophons of such detail do not exist, other means of assessing textual antiquity must be considered. Pertinent to this point are two major disruptions within transmissional history: “copying revolutions,” wherein numerous ancient MSS were subjected to massive recopying efforts, replacing their previous exemplars en masse. (a) The first “copying revolution” occurred when Christianity was legitimized under Constantine. The church of the early fourth century moved from a persecuted minority to an approved entity with governmental sponsorship. It is no coincidence that a change in writing material (from cheap and fragile papyrus to costly and durable vellum) occurred at this time. The earliest extant vellum MSS (e. g., the fourth- and fifth-century uncials , A, B, C, D, and W) and many later uncials would have been copied directly from papyrus exemplars. This is demonstrated by the lack of stemmatic or genealogical ties among most early vellum and papyrus witnesses.77 The common archetypes of closely-related uncials such as EFGH or SUVV as well as those of the relatively “independent” uncials up through the ninth century are likely to have been early papyrus exemplars. This principle would not have been missed had the later uncials not been Byzantine in character. If correct, then all vellum uncials should be utilized when attempting


N

75 Colwell, “Nature of Text-Types,” Methodology, 55: “The overwhelming majority of readings were created before the year 200” [emphasis original]. 76 Cf. Nigel G. Wilson, “The Libraries of the Byzantine World,” Greek, Roman, and Byzantine Studies 8 (1967) 71-72: “The historian George Syncellus, writing about A. D. 800, says that he found something in a very accurately written volume . . .[whose exemplar] had been corrected by St Basil himself. This means that books dating back to the fourth century could still be brought to light in the early ninth.” 77 The close ties between 75 (discovered 1955) and B confirmed the early existence of an Alexandrian text which otherwise had been questioned in view of previous papyrus discoveries. One should allow for the possible discovery of future links between other extant vellum uncials and their papyrus-based ancestors.

O

559



RVN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

RVO


to restore the original text of the NT: their immediate archetypes would have generally preceded the change of writing material engendered by the altered political status of the previously persecuted church.78 (b) The second “copying revolution” occurred in the ninth century when handwriting switched rapidly from uncial to minuscule script.79 This change likely was initiated or at least endorsed by Theodore of Studium and was swiftly accepted throughout the Greek-speaking world as a replacement for the more ponderous uncial script. Within a century and a half, the uncial script had ceased to exist among continuous-text NT MSS and soon after that disappeared even from the more traditional and conservative lectionaries. The upshot of this copying revolution was similar to what transpired following the papyrus-to-vellum conversion of the fourth century: uncial MSS of far earlier date were recopied in great quantity into the new and popular minuscule script and then destroyed.80 A very strong presumption thus exists that the exemplars of the earliest genealogically-unrelated minuscule MSS were uncials dating from a much earlier time. These include the minuscules of the ninth and tenth centuries, and likely many within the eleventh century as well. Their exemplars were certainly not any contemporary uncials that only recently had been copied (the destruction of recent exemplars would be economically problematic), but far earlier uncial exemplars dating from the 4th-6th centuries. These would have been sought out for both their general accuracy and antiquity.81 As Streeter noted, In the ninth century there was a notable revival of learning in the Byzantine Empire. A natural result of this would be to cause Christian scholars to seek a better text of the Gospels by going back from current texts to more ancient 78 While papyrus NT MSS continued to be copied until at least the eighth century, none of the extant papyri beyond 75/B are closely related to any known uncial witness. Neither do any extant papyri of late date appear to be copied from any extant vellum MS. The papyri and uncial MSS all appear to reflect isolated and independent lines of transmission. 79 Elpido Mioni, Introduzione alla Paleografia Greca, Studi Bizantini e Neogreci 5 (Padova: Liviana Editrice, 1973) 64, states that “Such a reform was ‘the most profound that the Greek handwriting had undergone in its 2500 years of existence’” (translation by the present writer). 80 Mioni, Introduzione, 64, states, “At the beginning of the ninth century the transliteration . . . of many works from majuscule to minuscule script commences. . . . On the one hand, this transformation provoked the irreparable destruction of practically all codices in uncial, which were no longer recopied; on the other hand, this transliteration became the salvation for humanity of numerous works which otherwise would have been irreparably lost” (present writer’s translation; emphasis added). 81 For example, Paul Gachter, “Codex D [05] and Codex L [039],” JTS 35 (1934) 248-266, assembles evidence which suggests that the ninth-century Byzantine uncial L/039 “certainly has something of the authority of a manuscript of the fourth or fifth century” (265) and “might be proved to be in close relationship with a manuscript of the third [!] century” (266).

P

560




RVO

RVP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

Appendix: The Case for Byzantine Priority MSS.

. . . An analogy may be found in the effect of the revival of learning under Charlemagne on the text of the Latin classics. MSS of the seventh and eighth centuries . . . are full of corruptions which do not occur in MSS of the subsequent period.82


The disappearance of those uncial exemplars was due to “instant obsolescence” following the transfer into the new minuscule script. Once copied, the uncial exemplars were apparently disassembled and utilized for scrap and secular purposes, or washed and scraped and reused for palimpsest works both sacred and secular.83 Such is the proper understanding of the “orphan” status of the early minuscules as stated by Lake, Blake, and New:84 they did not claim that every exemplar at all times was systematically destroyed after copying, but that, during the conversion period, once a minuscule copy of an uncial exemplar had been prepared, the immediate uncial predecessor was disassembled and reused for other purposes.85 That this procedure 82 B. H. Streeter, “The Early Ancestry of the Textus Receptus of the Gospels,” JTS 38 (1937) 229. 83 The known reuse of disassembled uncial MSS to receive palimpsest copies of continuous-text minuscules and lectionaries illustrates sacred use. Theological use is exemplified by Codex Ephraemi Rescriptus (C/04), rewritten with the sermons of Ephraem the Syrian. An example of profane use is reflected by the lectionary fragment l-974 (cent. XIII) which had been cut to serve as the lining for a slipper (see Aland and Aland, Text of the NT, plate 53). 84 Kirsopp Lake, “The Ecclesiastical Text,” Excursus 1 in Kirsopp Lake, Robert P. Blake, and Silva New, “The Caesarean Text of the Gospel of Mark,” HTR 21 (1928) 348-349: “Many of the MSS now at Sinai, Patmos, and Jerusalem must be copies written in the scriptoria of these monasteries. We expected to find . . . many cases of direct copying. But there are practically no such cases. . . . The amount of direct genealogy which has been detected . . . is almost negligible. . . . There are . . . families of distant cousins – but the manuscripts . . . are almost all orphan children without brothers or sisters. . . . It is hard to resist the conclusion that the scribes usually destroyed their exemplars when they had copied the sacred books.” Carson, KJV Debate, 47-48, especially 47, n. 5, claims that this statement involves a “logical fallacy.” But this wrongly implicates Lake, Blake, and New, who urged only that the lack of genealogical ties among the minuscules suggested an extensive destruction of their immediate uncial exemplars at the time of conversion from uncial to minuscule script. Lake, Blake, and New perhaps provided unclear communication on this point, but certainly not a “logical fallacy.” 85 See L. D. Reynolds and N. G. Wilson, Scribes and Scholars: A Guide to the Transmission of Greek and Latin Literature, 3rd ed. (Oxford: Clarendon, 1991) 58-61, regarding the “Renaissance of the Ninth Century” (58): “The text of almost all authors depends ultimately on one or more books written in minuscule script at this [ninth century] date or shortly after. . . . The quantity of literature that is available to us from the papyri and the uncial manuscripts is only a small proportion of the whole”; also, “A further assumption generally made is that one minuscule copy was made from one uncial copy. The uncial book was then discarded, and the minuscule book became the source of all further copies. This theory has a certain a priori justification on two grounds, since [1] the task of transliteration from a script that was becoming less and less familiar would not be willingly undertaken more often than was absolutely necessary, and [2] there is at least some likelihood that after the destruction of the previous centuries many texts survived in one copy only” (60). While Reynolds and Wilson admit that “these arguments do not amount to proof, and there are cases which can only be explained by more complicated hypotheses” (60), the more complex cases cited actually parallel the Greek NT situation, in which many uncial MSS reflecting diverse textual streams appear to have been copied independently into the minuscule script and then the uncial exemplars were destroyed.

561



RVP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

RVQ


occurred on the grand scale is demonstrated by the dearth of uncial MSS when contrasted to the large quantity of unrelated minuscule MSS as shown in the following chart:86

Chart 1: The Extant Continuous-Text MSS in Centuries II-XVI

This dichotomy is evidenced even during the earliest portion of the minuscule era when both scripts coexisted.87 The minuscule MSS from the ninth through perhaps the first half of the eleventh century are very likely to represent uncial exemplars far earlier than those uncials which date from the ninth century. Thus, many early minuscules are likely only two or three generations removed from papyrus ancestors of the fourth century or before, perhaps even closer. There are no indicators opposing such a possibility, and the stemmatically independent nature of most early minuscule witnesses (their “orphan” status as per Lake, Blake, and New) increases the likelihood and probability of such a case.88 It becomes presumptuous to suppose otherwise, 86 The data are taken from Aland and Aland, Text of the NT, 81, Table 4: “Distribution of Greek manuscripts by century.” 87 Lake, “Ecclesiastical Text,” 348, correctly asked, “Why are there only a few fragments (even in the two oldest of the monastic collections, Sinai and St. Saba) which come from a date earlier than the 10th century? There must have been in existence many thousands of manuscripts of the gospels in the great days of Byzantine prosperity, between the fourth and the tenth centuries. There are now extant but a pitiably small number.” 88 Certain majority text supporters have claimed that only the Byzantine MSS were considered “good” and would wear out from heavy use. MSS regarded as substandard supposedly were set aside, thus explaining their preservation. Such a claim, however, indicts even the extant early Byzantine MSS. The argument is specious at best, and fails to take account of the entirety of the data. There is no evidence to support selective preservation based on the type of text a MS contained. The fact that MSS disappeared with greater frequency during the two “copying revolutions” readily accounts for a far greater quantity of loss and destruction than normal wear and tear. Such conversion assumes the later product to be proportional to the previous state of manuscript existence; it does not require that the few MSS and fragments which would survive from the earlier period would maintain a similar proportion in a chance minority survival. Selectivity based upon the type of text contained in a MS does not seem to have been a factor in either copying or preservation. At best, the MSS selected for conversion during either copying revolution would be considered “good” as regards scribal character, but this says nothing about the quality of the text. Scribal excellence in terms of accuracy and orthography was urged by many writers (including Cassiodorus and Theodore of Studium). Few scribes would want to spend time, energy, effort or expense in copying, correcting, or deciphering MSS of demonstrably poor scribal quality.

562




RVQ

RVR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


especially when many minuscules are already recognized by modern eclectics to contain “early” texts (defined, of course, by their non-Byzantine nature). As Scrivener noted in 1859, It has never I think been affirmed by any one . . . that the mass of cursive documents are corrupt copies of the uncials still extant: the fact has scarcely been suspected in a single instance, and certainly never proved. . . . It is enough that such an [early] origin is possible, to make it at once unreasonable and unjust to shut them out from a “determining voice” (of course jointly with others) on questions of doubtful reading.89 It is basically an a priori bias against Byzantine uncials and early minuscules which prevents their recognition as preserving a very early type of text. If such MSS in fact are bearers of ancient tradition, one cannot set an exclusionary date before at least the mid-eleventh century. Note that the Byzantine-priority theory does not rise or fall upon a late cutoff period; the theory could proceed in much the same form were the end of the sixth century made the cutoff date.90 However, if a strong presumption exists that (at least) the earliest minuscules preserve a much more ancient text, an earlier cutoff could not be done except at risk of eliminating the evidence of many “late” MSS containing texts which are representative of “early” exemplars spanning a broad chronological and geographical range.


7. The concept of a single “best” MS or small group of MSS is unlikely to have transmissional evidence in its favor. While certain “early” MSS may be considered of superior quality as regards the copying skill of their scribes or the type of text they contain, such does not 89 Scrivener, Codex Augiensis, viii, emphasis original. Scrivener’s clear statement once more should be contrasted with Wallace’s “revisionist” assertions (Wallace, “Revisionism,” 283). Scrivener himself (Codex Augiensis, vi) sharply contradicts Wallace: “If in my judgment the Elzevir text [TR] approaches nearer on the whole to the sacred autographs . . . it is only because I believe that it is better attested to” (emphasis added). In a letter written near the end of Scrivener’s life (Nov 18, 1889), Scrivener states, “I reject Dr. Hort’s baseless theories as earnestly as he [Burgon] does, and am glad to see they are not gaining ground . . . [even though] I stand midway between the two schools, inclining much more to Burgon than to Hort” (Edward Meyrick Goulburn, John William Burgon, Late Dean of Chichester: A Biography, 2 vols. [London: John Murray, 1892] 2:229, emphasis added). Wallace attempts to prove too much when charging pro-Byzantine supporters with revisionist tendencies. There is no reason to substitute a “new revisionism” which distorts Scrivener’s position merely to discredit the claims of the pro-Byzantine supporters. 90 Scrivener earlier had suggested the tenth century as the appropriate cutoff period (Codex Augiensis, xx), but later carefully nuanced the cutoff date as “where there is a real agreement between all the documents containing the Gospels up to the sixth century, and in other parts of the New Testament up to the ninth” (Plain Introduction, 2nd ed., 484, emphasis added). Even so, there would be “far more numerous cases where the most ancient documents are at variance with each other” as opposed to such common agreement (ibid.). In such cases, “the later uncial and cursive copies” become “of much importance, as the surviving representatives of other codices, very probably . . . earlier, than any now extant” (ibid.). Thus, in the bulk of the variant units, Scrivener asserts that the later witnesses must be heard, and that with “a determining voice” (Augiensis, viii).

563



RVR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

RVS


automatically confer an authoritative status to such MSS. To reiterate: late MSS also contain “early” texts; poorly-copied MSS can contain “good” texts; carefully-copied MSS may contain texts of inferior quality; within various texttypes some MSS will be better representatives than others. But transmissional considerations preclude the concept that any single MS or small group of MSS might hold a status superior either to a texttype or the full conspectus of the stream of transmission. Since the Byzantine Textform is considered to be that form of the text from which all other forms derived, it encompasses the remaining component texttype groups. Yet among the MSS which directly comprise the Byzantine Textform, there is no single “best” MS nor any “best group” of MSS; nor can minority Byzantine subgroups override the aggregate integrity of the general Byzantine transmission. 8. An exclusive following of the oldest MSS or witnesses is transmissionally flawed. The oldest manuscript of all would be the autograph, but such is not extant. Given the exigencies affecting early transmissional history and the limited data preserved from early times, it is a methodological error to assume that “oldest is best.” Since the age of a MS does not necessarily reflect the age of its text, and since later MSS may preserve a text more ancient than that found in older witnesses, the “oldest is best” concept is based on a fallacy. While older MSS, versions, and fathers demonstrate a terminus a quo for a given reading, their respective dates do not confer authenticity; they only establish the existence of a given reading at a given date. All readings within a variant unit should be considered under all aspects of transmission: minority readings which leave no continual trace throughout transmissional history are suspect; they are not made more authentic merely by an appearance in one or a few ancient witnesses. 9. Transmissional considerations coupled with internal principles point to the Byzantine Textform as a leading force in the history of transmission. The Byzantine Textform is not postulated a priori to be the original form of the text, nor even the superior texttype. The conclusion follows only as a logical deduction from internal and external considerations viewed from within a transmissional-historical framework. Note particularly that there is no automatic probability that the majority of witnesses will overwhelm the MS tradition at any particular point – this despite transmissional expectations. Many variant units show the mass of Byzantine-era MSS divided nearly evenly among two or more competing readings.91 This serves as clear evidence that there 91 See the “Mpt” designation in Zane C. Hodges and Arthur L. Farstad, The Greek New Testament according to the Majority Text, 2nd ed. (Nashville: Thomas Nelson, 1985); also, bracketed and marginal passages in Maurice A. Robinson and William G. Pierpont, eds., The Greek New Testament According to the Byzantine Textform (Southborough, MA: Chilton Book Publishing, 2001).

564




RVS

RVT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


can be no automatic anticipation of either textual uniformity or overwhelming numerical support at any point among the MSS comprising the Byzantine Textform.92 When a relative uniformity does occur beyond the equally-divided cases, this indicates a transmissional transcendence of probabilities, and serves as presumptive evidence in favor of those readings which find strong transmissional support as a result of unplanned consequence. Rather than a cause for suspicion or rejection, those places where the MSS of the Byzantine Textform stand nearly uniform argue strongly for transmissional originality, based upon the evidence of the divided cases. Once the Byzantine Textform gains validity on the basis of the preceding considerations, it can be granted a significant voice regarding the establishment of the original text. The result flows naturally from transmissional considerations, but is not dictated by presuppositions external to transmissional factors. Indeed, were any other texttype to demonstrate the same transmissional criteria, that texttype would be favored over the Byzantine. Note that the Byzantine-priority hypothesis can do nothing to resolve the many cases where external evidence is divided and where no reading clearly dominates. In such cases, internal principles coupled with transmissional probabilities must be invoked to determine the strongest reading.93 Similarly, in many cases internal principles offer no clear decision, and external canons must take a leading role.94 Cases 92 The Apocalypse is a case in point: there are two competing types of text within the Byzantine majority (An and Q), neither type dominant, and both often at variance with one another. Yet these disparate types agree frequently against the Old Uncial and Egyptian papyrus readings. In the Apocalypse the Byzantine MSS happen to diverge more often than they converge, whereas elsewhere in the NT Byzantine convergence is more frequent. 93 For example, Mt 21:30, where Robinson-Pierpont read deuterv ( 2 B C2 L M S Z V f 1 28 33 205 700 892 1342 1424 1506 2542 pm mae bo) and Hodges-Farstad (with NA27) read eterv ( * C* D K U W D Y P f 13 2 157 346 565 579 788 1071 pm): the evidence is divided and no parallel passage is involved. One must determine from internal evidence the more likely original reading. Mt elsewhere uses eterow 7x, Mk 1x, Jn 1x, and Lk an overwhelming 32x; Mt uses deuterow 3x, Mk 3x, Lk 3x, Jn 4x. While eterow is characteristically Lukan, in Mt there is too little data to confirm a tendency. The Robinson-Pierpont decision for deuterv reflects a stylistic consideration: Mt enumerates “first” and “second” in Mt 22:25-26 and 22:38-39, and elsewhere does not juxtapose prvtow and eterow. Thus deuterv appears to be the most reasonable decision in view of Matthean usage. 94 No clear-cut internal principle can determine in Lk 23:42 between eiw thn basileian and en th basileia. Lukan gospel usage shows en th basileia 6x and eiw thn basileian 3x; en th 71x (NA27 69x) and eiw thn 44x (NA27 39x). The alternate form occurs too frequently to be dismissed. Acts has eiw thn basileian only 1x, with no cases of en th basileia, but eiw thn occurs 54x (NA27 53x), and en th 41x (NA27 45x). Reuben J. Swanson, ed., New Testament Greek Manuscripts: Luke (Sheffield: Sheffield Academic Press, 1995) gives the external evidence in Lk 23:42: eiw thn basileian = 75 B L; en th basileia = A C K M U W G D Y L P C f 1 f 13 2 33 28 157 565 579 700 1071 1424. All theories will make a decision based on a particular estimation of the external evidence. The Byzantine-priority position follows reasonable transmissional considerations in rejecting the reading of three MSS (two localized to Egypt) in favor of that supported overwhelmingly within the manuscript tradition.

Q


Q

R

Q

S

565



RVT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

RVU


also exist where the MSS are divided and where internal evidence is not determinative, in which a reasonable scholarly estimate is the best one can expect.95 The primary rules for balancing internal and external evidence are simple, and are ordered in accordance with known facts regarding scribal habits: (1) one should evaluate readings with the intention of discovering antecedent transcriptional causes;96 (2) readings should be considered in the light of possible intentional alteration; (3) finally, readings within a variant unit must be evaluated from a transmissional-historical perspective to confirm or modify preliminary assessments. The rigorous application of this methodology will lead to valid conclusions established on a sound transmissional basis. Such accords with what the extant manuscript evidence considered in light of transmissional process and known scribal habits tells us.97

In Mt 24:33, the MSS are divided between panta tauta (B L D Y 565 579 pm e q syh) and tauta panta ( D K W G 0281 f 1 f 13 33 700 892 1241 1424 l-2211 pm lat syp). The same phrase (with its own variations) recurs in the next verse. Matthean usage is divided (panta tauta 4x Byz, 2x NA27; tauta panta 5x Byz, 6x NA27). The present writer’s Byzantine edition reads tauta panta, but not with a level of certainty parallel to the preceding examples. Note that the dominant reading of the parallels in Mt and Mk is only tauta solus, and thus does not bear on the present case. See also Mt 21:33, which reads either anyrvpow alone ( B C* D K L D Y P f 1 33 565 579 700 1424 pm) or anyrvpow tiw (Cc E F G M U Yc V 2 28 69 124 157 346 788 1071 pm); the external evidence is seriously divided. In terms of internal considerations, this would be the only place where Mt uses the Lukan phrase anyrvpow tiw. This in itself is not sufficient to rule out the longer reading. Homoioteleuton from -w to -w could have caused the omission. There simply is insufficient evidence to decide either way from a Byzantine-priority approach. 96 Note the apt observation of J. Neville Birdsall, “The Source of Catena Comments in John 21:25,” NovT 36 (1994) 277: “The view that scribes exercized [sic] independent critical judgement in the process of transcription . . . appears to me to go completely contrary to the known habits of scribes. [Scribal] changes . . . tended to be of orthography or grammar, or perhaps of vocabulary on stylistic grounds.” 97 This does not mean that every unit of variation has a simple explanation, nor that there are but few places where external evidence is seriously divided, where internal evidence may be ambiguous, or where both factors may combine. Absolute certainty even within a Byzantine-priority perspective cannot be obtained in such cases. Further, the Byzantine-priority theory remains subject to revision in light of new evidence. The present writer has revised his former hypothesis (see Maurice A. Robinson and William G. Pierpont, eds., The New Testament according to the Byzantine/Majority Textform [Atlanta: Original Word, 1991] xxx-xxxi) regarding cross-comparison and correction of MSS as a primary factor in the establishment and stabilization of Byzantine dominance. Collation research in the pericope adulterae (Jn 7:53-8:11) makes it abundantly clear that cross-correction did not occur on such a scale as to alter significantly the textual relations of various streams of descent. The data now reinforce Lake, Blake, and New regarding the general independence of many lines of transmission within the Byzantine Textform, which lines of necessity derive from early times. 95

T

T

566




RVU

RVV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


Selected Objections to the Byzantine-Priority Hypothesis98


While modern eclectics demand that the Byzantine-priority hypothesis present a reasonable defense and explanation of its theory and conclusions,99 their own method is ahistorical, creating a text without a theory, thereby extricating themselves from complications more severe than those faced under Byzantine-priority. Were modern eclectics required to delineate and defend the presumed transmissional history underlying their preferred text, the explanation would be far more difficult. For any textual theory, logical and reasonable solutions must be provided regarding a multiplicity of historical and transmissional issues; otherwise there exists no secure underpinning for its conclusions. The following typical objections to the Byzantine-priority theory can be paralleled by similar objections against modern eclectic theory in regard to its presumed transmissional model. The matter of most importance is whether the answer supplied by either faction accords transmissionally with historical probability or with mere historical optimism.100 98 The scope of the present paper precludes a detailed interaction with the specific critiques against various pro-Byzantine theories (most concern “majority text” hypotheses and a predominantly theological approach). These critiques include Richard A. Taylor, “Queen Anne Resurrected? A Review Article,” JETS 20 (1977) 377-81; idem, “’Queen Anne’ Revisited: A Rejoinder,” JETS 21 (1978) 169-171; Gordon D. Fee, “Modern Textual Criticism and the Revival of the Textus Receptus,” JETS 21 (1978) 19-33; idem, “Rejoinder,” 157-160; idem, “A Critique of W. N. Pickering’s The Identity of the New Testament Text: A Review Article,” WTJ 41 (1979) 397-423 [Fee’s articles are combined and rewritten as “The Majority Text and the Original Text of the New Testament,” in Epp and Fee, Theory and Method, 183-208]; D. A. Carson, “Fourteen Theses,” chapter 7 of his KJV Debate, 43-78; Michael W. Holmes, “The ‘Majority text debate’: new form of an old issue,” Themelios 8:2 (January 1983) 13-19; Roger L. Omanson, “A Perspective on the Study of the New Testament Text,” Bible Translator 34 (1983) 107-108; Daniel B. Wallace, “Some Second Thoughts on the Majority Text,” BibSac 146 (1989) 270-290; idem, “The Majority Text and the Original Text: Are they Identical?” BibSac 148 (1991) 151-169; idem, “Inspiration, Preservation, and New Testament Textual Criticism,” Grace Theological Journal 12 (1992) 21-50; idem, “Majority Text Theory,” in Ehrman and Holmes, Text of the NT, 307-315; T. R. Ralston, “The ‘Majority Text’ and Byzantine Origins,” NTS 38 (1992) 122-137. 99 The present writer has replied to various criticisms and challenges; see Robinson, “Two Passages in Mark,” 66-111; idem, “Recensional Nature,” 46-74. Many critiques of the “majority text” position are valid, particularly the refutation of extreme claims which have nothing to do with Byzantine-priority, and questionable appeals to “providential preservation.” The fallacy of the “theological argument” is demonstrated by William D. Barrick, “Ancient Manuscripts and Biblical Exposition,” The Master’s Seminary Journal 9:1 (1998) 25-38, who appeals to “providential preservation” in order to establish the Alexandrian reading as the “original” text of 1Cor 11:24 (the omission of klvmenon): “If John 19:36 is authentic and accurate, how can ‘broken’ be correct in I Corinthians 11:24? . . . [The Byzantine reading is] an addition to the original text. . . . Those who made such an addition are subject to God’s judgment because they did not rightly preserve His written Word. . . . The pastor or expositor who continues to propagate the corrupted Word in the public observance of the Lord’s Table will be held accountable for actively perverting the Scriptures rather than preserving them” (Barrick, 37; emphasis added). Such a line of reasoning on any side is of course self-defeating. 100 Cf. Kent D. Clarke, Textual Optimism: A Critique of the United Bible Societies’ Greek New Testament, JSNT Supplement Series 138 (Sheffield: Sheffield Academic Press, 1997). Bowers, Bibliography, 165, suggests that “a point should be reached at which our common-sense view of probability rebels at being asked to accept any more coincidence as the result of mere chance.”

567



RVV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

SMM


1. No early Byzantine manuscripts prior to the fourth century. Some response to this objection has already been provided, but a cumulative combination of factors provides the best reply: (a) The limited and localized nature of the extant early MSS suggests that presumptions regarding text-critical antiquity may be flawed. For classical works, Bowers notes that “the possibility exists that the extant copies (when few) do not accurately represent the original proportion.”101 Were a thousand extant papyri and uncial MSS extant from before the fourth century which were relatively complete and sufficiently representative of the entire Eastern empire (by the location of their discovery), perhaps one could speak with greater authority than from the 63 fragmentary papyri we currently possess from that era. The resources of the pre-fourth century era unfortunately remain meager, restricted to a limited body of witnesses. Even if the text-critical evidence is extended through the eighth century, there would be only 424 documents, mostly fragmentary. In contrast to this meager total, the oft-repeated apologetic appeal to the value and restorative significance of the 5000+ remaining Greek NT MSS becomes an idle boast in the writings of modern eclectics when those numerous MSS are not utilized to restore the original text.102 (b) The “copying revolutions” previously noted seriously affected the continuity of the transmissional stream. This problem is not adverse, but requires a proper consideration of its effect. The first revolution transferred the NT text from papyrus to vellum; pre-existing papyri were destroyed or otherwise abandoned. This eliminated many predecessors of extant vellum MSS as well as those of non-extant vellum descendants. The second revolution – the conversion from uncial to minuscule script – was just as radical. It effectively eliminated the need to preserve uncial MSS once a minuscule copy had been made. There is no reason to reject the earliest minuscules, even many dating into the eleventh century, as copies of uncial exemplars no longer extant. The small number of extant pre-ninth-century uncial MSS and fragments may themselves derive from papyrus predecessors left to deteriorate after vellum copies were made. If the genealogically independent early minuscules stem from now-lost independent uncials which themselves stemmed from independent early papyri, then no MS is inherently preferable merely because of its age, material Bowers, Bibliography, 75. Cf. Gordon D. Fee, “Textual Criticism of the New Testament,” in Epp and Fee, Theory and Method, 3. After noting the “5,338 Greek MSS,” Fee declares “the task of the textual critic” as “to sift through all this material, carefully collating (comparing) each MS with all the others” before final decisions can be made. Such in fact has never been done; rather, modern eclecticism appears to be predicated on a desire swiftly to reduce the massive quantity of MSS to a small and manageable number. Thus, the elimination of the Byzantine majority becomes a convenient remedy. 101 102

568




SMM

SMN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


or script.103 The genealogical independence of most of the existing MSS points back to the earliest times.104


(c) The local text of Egypt105 is not likely to reflect that which permeated the primary Greek-speaking portion of the Empire (Southern Italy through modern Greece and Turkey to Antioch on the Orontes), from which we have no MS, versional, or patristic data from before the mid-fourth century.106 After that point one finds from that region a highly pervasive and dominant Byzantine stream. It is far more reasonable to assume that the predecessors of that stream simply retained the same textual complexion which earlier had permeated that region.107 Otherwise, the greater task is to explain a previous 103 Only the so-called Kr Byzantine subtype reflects late and clear stemmatic dependence in MSS of the twelfth and later centuries. See Frederik Wisse, The Profile Method for the Classification and Evaluation of Manuscript Evidence as applied to the Continuous Greek Text of The Gospel of Luke, Studies and Documents 44; ed., Irving Alan Sparks et al. (Grand Rapids: Eerdmans, 1982) 92. Such a late recension does not reflect the dominant Byzantine Textform found in the Kx text. 104 Cf. G. W. S. Friedrichsen, “The Gothic Version and the Fourth-Century Byzantine Text,” JTS 39 (1938) 42-43: “The Gothic version [mid-fourth century] is based on a Byzantine text which approximated to that of Chrysostom, and is represented in the Gospels by the [8th-10th century] uncials EFGHSUV, and in the Pauline Epistles by KLP.” See also Bruce M. Metzger, “The Gothic Version,” in his The Early Versions of the New Testament: Their Origin, Transmission, and Limitations (Oxford: Clarendon, 1977) 375-393, especially 384-385. The significance of the Byzantine Vorlage of the Gothic version should not be underestimated when considering the late uncials and early minuscules made from now non-extant uncial documents. 105 See Colin H. Roberts and T. C. Skeat, The Birth of the Codex (London: British Academy, 1987) 3: “An overwhelming proportion of the evidence comes from Egypt, and even then . . . from various provincial towns and villages. . . . We cannot assume that . . . the proportions . . . which have survived from different periods, reflect the position in the ancient world generally.” Further (35), “We cannot be certain either that they are typical of Egypt as a whole, or . . . of the Graeco-Roman world as a whole.” 106 Epp, “Continuing Interlude,” Theory and Method, 119, critiqued Kurt Aland regarding the Egyptian papyri: “It may be strictly correct to say that the early history of the text is directly and immediately visible only in these earliest papyri and uncials. Yet, can we really . . . be content with Egypt as the exclusive locale for this glimpse into the earliest textual history? Was any NT book written there, and does not Egypt therefore clearly represent only a secondary and derivative stage in textual history? . . . Can we proceed with any assurance that these . . . randomly surviving earliest MSS are in any real sense representative of the entire earliest history of the text?” Epp’s amazing 1991 reversal on this point (cited below) appeals to possibility and not probability and fails to establish any such convincing basis. 107 Eldon Jay Epp, “New Testament Papyrus Manuscripts and Letter Carrying in Greco-Roman Times,” in Birger A. Pearson, et al., eds., The Future of Early Christianity: Essays in Honor of Helmut Koester (Minneapolis: Fortress, 1991) 55, makes a peculiar reversal without sufficient evidence (emphasis added): “(1) the various textual complexions . . . found in Egypt – did not have to originate there, but could . . . have moved anywhere in the Mediterranean area. . . . (2) it is . . . quite probable, that the present array of text-types represented in the Egyptian New Testament papyri do . . . represent text-types from the entire Mediterranean region.” Not only does Epp contradict Roberts and Skeat 1987, but also his own 1980 statement cited above. Epp 1991 does demonstrate a widespread communication between Egypt and other areas of the Roman Empire during the early centuries, but his evidence concerns only the carrying of personal letters and commercial or official documents – not any NT MSS. In most cited situations, letters often went astray, were lost, or remained unanswered. Epp 1991 provides no evidence proving that NT documents during the era of persecution traveled as other trans-Empire documents. Nor does he demonstrate that any early NT papyrus or uncial fragment reflects a

569



SMN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

SMO


non-Byzantine dominance in that region which was thoroughly overwhelmed by the Byzantine model within less than a century without a word of historical confirmation or authorization, whether from fathers, councils, or ecclesiastical or governmental decree.108 Also, one must explain a reversal of dominance in the widest region without seeing a parallel change in smaller regions of the Empire, where local varieties of text maintained their regional influence with but sporadic Byzantine intrusion influencing their readings over an extended period. (d) The silence of early testimony from the primary Greek-speaking region of the Empire leads to two opposite views. Modern eclectics assume an early dominance of a non-Byzantine text in those areas which later became the stronghold of Byzantine support, despite the transmissional unlikelihood of such having occurred in history. The Byzantine-priority advocates suggest that the later existence and dominance of the Byzantine Textform in that region provides presumptive evidence favoring a similar dominance in earlier times.109 It is reasonable to suppose that, as texts spread geographically from their initial locale, regional alteration would increase proportionally to distance. This is especially the case given the “uncontrolled popular text” phenomenon of the early centuries. Copies produced within a close proximity to the site of origin or initial reception of a given text would be expected to retain a more uniform textual complexion closely resembling that of the autograph; this would occur without the imposition of formal “controls” upon the copying or dissemination of the text. Copies produced at a more palaeography suggesting an origin outside of Egypt. Timothy J. Finney, “The Ancient Witnesses of the Epistle to the Hebrews: A Computer-Assisted Analysis of the Papyrus and Uncial Manuscripts of PROS EBRAIOUS” (PhD Diss, Murdoch University, 1999) 194-211 demonstrates that various early papyri and uncials ( 13 46 A B D I) have similar orthography, and on the hypothesis that shared orthography implies shared provenance, Finney suggests that these witnesses were copied in the same region, possibly Egypt. 108 Eldon Jay Epp, “The Significance of the Papyri for determining the Nature of the New Testament Text in the Second Century: A Dynamic View of Textual Transmission,” in Epp and Fee, Theory and Method, 274-297 [original article published 1989] anticipated his later 1991 position, but with the cautionary note that his speculation “is largely an exercise in historical-critical imagination” (274). No such caution appears in Epp 1991. Nevertheless, Epp 1989 still stated that the 45 earliest papyri “all come from Egypt and . . . twenty of these . . . were unearthed at Oxyrhynchus” (277); and, while it is “possible . . . that one or even all of these early Christian papyri could have been written elsewhere. . . . it must be remembered that virtually all of the papyri are from Egyptian rubbish heaps and presumably, therefore, were in extended use – most likely in Egypt” (279). Since a non-Egyptian origin for fragments found in that region cannot be proven, all speculation to the contrary remains “historical and creative imagination” (283) rather than anything resembling fact. 109 Tertullian, De Praescr. Haer., 36, appeals in the early third century to the apostolic cathedrae in the primary Greek-speaking region of the Empire as places where the “authentic writings” of the NT authors either had originated or were first sent and where authoritative copies could still be found. The significant point is that Tertullian’s appeal was not made to North Africa, Europe, Egypt or Palestine, but to those same primary Greek-speaking regions from which we have no extant evidence during the first three centuries.

U U V

570




SMO

SMP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


remote distance from the site of origin would tend to diverge in greater quantity. If such a hypothesis is correct, the primary Greek-speaking region during the period of “geographical silence” would be expected to retain a Byzantine text, just as other localized regions preserved their disparate texts in the European and African West as well as in Egypt and Palestine; this is basic transmissional theory at work. (e) To draw a comparison with another widely-held hypothesis, the early existence of the Byzantine Textform rests on a stronger basis than the Synoptic Q. The two- and four-source theories argue for the necessary existence of a Q document without possessing even a fragment of such. Internal evidence is claimed to point inexorably in that direction (whether the present writer concurs is not an issue). On the assumption that such speculation represents fact, scholars create concordances, synopses, and even theologies for Q; some even claim “proof” of its existence by appealing to textual variants in a non-extant document!110 Many eclectic scholars freely accept Q as a “real” first-century document despite the utter lack of manuscript evidence for such. Yet these same scholars paradoxically argue against possible authenticity of the Byzantine Textform on the basis of a lack of pre-fourth century documentary evidence. But no Q document or fragment has ever been found (and likely will not), from any century. Yet from at least AD 350 onward the Byzantine Textform does exist. Thus the evidence favoring the early existence of the Byzantine Textform is far stronger than the case for Q. A pre-fourth century dominant Byzantine Textform more emphatically can be postulated within the primary Greek-speaking region of the Empire, despite a lack of early evidence. Transmissionally, there is no compelling reason to conclude a non-Byzantine dominance in that region prior to the fourth century since no reasonable minority representation was left among later witnesses in that same region even though such clearly occurred elsewhere.111

W

(f) Until the discovery of 75 in 1955, a relatively “pure” Alexandrian MS was unknown among the Egyptian papyri; there was no proof that a text similar to that of Codex Vaticanus existed prior to the fourth century. Before 75, some had suggested that Origen had

W

110 See James M. Robinson and C. Heil, “Zeugnisse eines schriftlichen, griechischen vorkanonischen Textes: Mt 6,28b *, P. Oxy. 655 I, 1-17 (EvTh 36) und Q 12,27,” ZNW 89 (1998) 30-44; also James M. Robinson, “A Written Greek Sayings Cluster Older than Q: A Vestige,” HTR 92 (1999) 61-77. 111 Westcott and Hort knew the implications of the extant Byzantine evidence and were compelled to postulate a “Syrian [= Byzantine] recension” to account for the rapid appearance and dominance of the Byzantine Textform in that primary Greek-speaking region of the Empire from the mid-fourth century onward.


X

571



SMP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

SMQ


created the Alexandrian text following his relocation to Caesarea.112 The “mixed” papyri found prior to 75 had provoked speculation that the Alexandrian texttype was the end product of a recent recension.113 75 of course changed matters dramatically. But until a mere 45 years ago, no one could speak dogmatically regarding the early existence of a text resembling Vaticanus. Similarly, one cannot rule out the possibility (slim to be sure) that a second or third century Byzantine MS might someday be discovered in the sands of Egypt. Were such to occur, certain researchers still would be inclined to describe such a MS as merely “containing” more “Byzantine-like” readings than other early documents; this due to an a priori view that the Byzantine text could only be “much later.”114

Y

Y

2. Major disruptions in transmissional history eliminated non-Byzantine predecessors. These objections fall under two main heads: the Diocletian persecution and the rise of Islam. (a) The claim is that various persecutions, and especially that of Diocletian, so decimated the number of NT MSS that previously dominant texttypes were all but eliminated, leaving the rising Byzantine to fill the gap.115 This really assumes too much: an initial presumption is that a non-Byzantine text dominated the Eastern Empire; then, when persecutors demanded scriptures for destruction, the Alexandrian text was that which was overwhelmingly surrendered. Persecutions, however, were not selective in their textual targets. The MSS surrendered 112 See Kirsopp Lake, “The Text of the Gospels in Alexandria,” American Journal of Theology 6 (1902) 82-83: “It would be difficult to find a dozen readings in which a purely ‘Neutral’ variant is supported by an authority earlier than Origen. . . . The ‘Neutral’ type of text . . . so far as we know, was not used previously.” Most interesting is Lake’s statement (83, n. 6): “It may be argued that it [the ‘neutral’ text] existed before [Origen]” – but Lake chose not to adopt that line of argument (even though 75 now proves such correct!) on the ground that this was “really the same argument as that used by the disciples and successors of Dean Burgon when they appeal . . . to the lost archetypes of the cursives, which, they think, would have supported the ‘Traditional’ text.” In light of 75 proving Alexandrian antiquity, the line of objection urged by Lake and repeated by current opponents of the Byzantine Textform seems seriously weakened. 113 See Frederic G. Kenyon, Recent Developments in the Textual Criticism of the Greek Bible, The Schweich Lectures of the British Academy, 1932 (London: For the British Academy by Humphrey Milford, Oxford University Press, 1933) 68: “The papyri of earlier date than B . . . suffice to show that the B text did not prevail universally in Egypt. . . . B may still represent a tradition which has come down with little contamination from the 45 had convinced earliest times; but, if so, the stream ran in a narrow channel.” In fact, Kenyon (69-70) that Origen had brought the “Caesarean” text with him from Egypt into Palestine, replacing the dominant “Alexandrian” text there! Lacking 75, Kenyon remained skeptical regarding a pre-Origenic Alexandrian text resembling B in Egypt. 114 Gordon D. Fee, Papyrus Bodmer II (P66): Its Textual Relationships and Scribal Characteristics, Studies and Documents 34 (Salt Lake City: University of Utah, 1968), avoids labeling any readings of 66 as “Byzantine,” even though many of its readings align with the Byzantine Textform: 66 has a “tendency toward a ‘Byzantine type’ of reading” (29), but does not “give early witness to readings heretofore judged as ‘Byzantine’ . . . [rather,] the Byzantine MSS reflect . . . the scribal tendencies that are already to be found in the second century” (emphasis added). Yet there is no good reason why such readings in early papyri could not be “Byzantine,” demonstrating an outside influence upon the localized Egyptian text of the second and third centuries. 115 Cf. Holmes, “Majority Text Debate,” 16.

Z

Z

Z

Z

Z

Z

572




SMQ

SMR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


and destroyed in a given region would reflect the general proportion of existing MSS, regardless of texttype; so too those which survived. Were 1000 MSS destroyed in a local area of which only 100 were Byzantine, even a 90% decimation would leave a survival proportion similar to that which was destroyed. One cannot stretch credulity to presume a reversal of texttype dominance as the result of basically random persecutions.116 Some suggest that the Diocletian persecution was more severe in Palestine and Egypt, thereby wiping out the dominant Alexandrian text in those regions. Less-severely persecuted regions then would have their texts free to dominate. But another fallacy exists: had the Alexandrian text been original, it should have dominated the Greek-speaking portion of the Eastern Empire. It then would retain its dominance even if the text in any other region were utterly destroyed. But if Alexandrian dominance did not continue, one should assume only a local and regional aspect for that text, and understand that before Constantine the Byzantine Textform had already become dominant in the primary Greek-speaking region of the Empire. This would exclude or minimize Alexandrian influence outside of Egypt and Palestine. Either way, the claimed early dominance of the Alexandrian text is called into question.117 Other factors suggest a proportional destruction and survival of

MSS as regards texttype. Nigel Wilson has noted the loss or destruction of even Byzantine-era MSS by means unrelated to persecution:


One may lament the loss of texts, both classical and theological, that took place in the Byzantine age. But . . . circumstances were much against them. Destruction by fire and foreign invasion was frequent. Writing material was relatively scarce and expensive. . . . Lending resulted in loss, . . . despite the fact that many books were marked with the owner’s name together with the curse of the three hundred and eighteen fathers of the Council of Nicaea on anyone who should steal or sell the books to others. . . . Perhaps we should rather be surprised that so much survived.118 116 This does not mean that the existing papyri and vellum fragments which survived the eras of persecution, the conversion to vellum, and the conversion to minuscule script would retain a proportion representative of predecessor MSS. The two “copying revolutions” minimize the likelihood of proportional representation from preceding eras. One may rightly presume that, at the point of each “revolution,” those MSS which were converted into a different form would maintain the existing proportion, while the few fragments which remained from the previous era would become dis- proportionate. This could explain the diversity found among the many surviving pre-ninth-century uncial fragments. 117 Imperial persecution or later Islamic destruction similarly should have affected LXX MSS possessed by Christians in the early centuries, but few claims to that effect exist. 118 Wilson, “The Libraries,” 79.

573



SMR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

SMS


It thus becomes a wonder that even the Byzantine Textform survived the manifold difficulties of its era, including the Fourth Crusade’s sack of Constantinople (AD 1204), and the Ottoman conquest (AD 1453). Yet MSS of Byzantine and non-Byzantine type did survive the destructions of that era, in a manner which reflected their proportional distribution. There is little reason to suppose that the NT text ever suffered anything more than proportional destruction during any time of persecution, whether by Decius, Diocletian, Julian the Apostate, Mohammedan rulers, or even misguided and fanatical Christians. (b) The Islamic Conquest was not as totally destructive to NT 119 Monasteries and churches in both Palestine and Egypt continued literary activity following the conquest120 and maintained communication with the Eastern and Western Empire,121 even while facing pressure to abandon Christianity and convert to Islam.122 Hatch puts this in proper perspective:

MSS as has been claimed.

When the Arabs conquered Egypt, Palestine, and Syria, . . . the monastic and ecclesiastical libraries . . . naturally came under their control. Many books must have perished in this troubled epoch, but some escaped destruction. . . . Christianity was regarded by the Moslems as a divinely revealed religion, and they would not ordinarily have felt impelled to destroy copies of the Christian Scriptures. The Arabs were in fact much less fanatical and harsh in the treatment of their Christian subjects than is sometimes supposed, and they did not aim at a wholesale conversion of the Christians.123

119 Fee, “Modern Textual Criticism,” 30; Omanson, “Perspective,” 107; Holmes, “’Majority Text Debate,’” 16-17. 120 Yizhar Hirschfeld, The Judean Desert Monasteries in the Byzantine Period (New Haven: Yale University Press, 1992) 16-17, notes that while “the negative effects of the Arab conquest . . . were profound and far-reaching,” the Muslim rulers were “reasonably tolerant.” Further, “monasticism in the Judean desert did not cease to exist. . . . The few monasteries that withstood the crisis . . . continued to play an important role in the history of the Eastern Church.” See also S. H. Griffith, “Greek into Arabic: Life and Letters in the Monasteries of Palestine in the Ninth Century,” Byzantion 56 (1986) 117-38. 121 Otto F. A. Meinardus, “Historical Notes on the Lavra of Mar Saba,” Eastern Churches Review 2 (1968/9) 394, states, “The Arab conquest of Palestine could not have seriously affected the monastic life in the Grand Lavra, for, approximately a decade later, in 649, John, the higoumenos of the Grand Lavra, went to Rome to attend the first Lateran Synod.” 122 Streeter, “Early Ancestry,” 229, suggests that “a number of Christian refugees would certainly have fled to Constantinople bringing with them their most valued portable possessions,” including NT MSS. This in part might explain the non-Byzantine minuscules found in existing Greek monasteries. 123 William H. P. Hatch, “An Uncial Fragment of the Gospels [0196],” HTR 23 (1930) 152.

574




SMS

SMT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


Kurt Aland has suggested that the real cause of Egyptian textual difference from the Byzantine mainstream relates to a much earlier theological conflict between Eastern and Egyptian Christianity: [One] should keep Egyptian Church history more firmly in sight. . . . The alienation from the eastern church . . . set in among the Christian population of Egypt during the fourth century and reached its culmination in the . . . fifth century [with] . . . the formation of the monophysite church[. This] allows us to presuppose a tradition of the New Testament text isolated at least from the later Koine – an isolation strengthened by the Arab domination.124 So also Farag, who discusses the state of Egyptian Christianity two centuries before the Arab conquest: Abba Shenouda (333-451 A. D.) . . . devoted his life to fight pagan and Byzantine corruption in all its forms. The dream of his life was to emancipate Egypt religiously by separating the Coptic Church from Constantinople. . . . [and] achieving political independence from the Byzantine state.125 Despite the isolation, communication continued with the Eastern Greek Church even after the Arab Conquest. The effect was both textual and political:


The witnesses of the Egyptian text of the Greek New Testament. . . . were all the more clearly subject to the influence of the Koine [= Byzantine text] with the passing of time. Political isolation did not keep the Greek monasteries in Egypt free from the influence of the Byzantine church.126

124 Kurt Aland, “The Coptic New Testament,” in Robert H. Fischer, ed., A Tribute to Arthur Vööbus: Studies in Early Christian Literature and Its Environment, Primarily in the Syrian East (Chicago: The Lutheran School of Theology, 1977) 11-12. Note that Aland considers such relative isolation from Eastern Orthodoxy as “preserving” what he considered the “older” and “more authentic” form of the NT text. Yet this theological isolation also may have had a regionalizing and limiting effect upon the NT text in Egypt. If so, the communication and cooperation between Egypt and the primary Greek-speaking region of the Empire was already at a minimum long before the Islamic conquest. 125 Farag Rofail Farag, Sociological and Moral Studies in the Field of Coptic Monasticism, Supplement 1 to the Annual of Leeds University Oriental Society (Leiden: Brill, 1964) 7. 126 Aland, “Coptic New Testament,” 12. Aland suggests that “till proof is shown to the contrary, we can expect the Coptic manuscripts to be relatively free from this [Byzantine] influence.” However, the political and linguistic isolation of the Coptic Church from Greek Byzantine Christianity is sufficient to explain the Coptic Alexandrian text without presuming a near-autograph originality.

575



SMT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

SMU


The continued existence and survival of the Coptic Church127 and monasteries in Egypt128 and Palestine129 exemplifies the true situation, negating claims to the contrary.130 3. Chrysostom’s influence made the Byzantine the preferred text of Constantinople; this text later was imposed upon the Eastern Greek church by Imperial or Ecclesiastical decree.131 A “new” or localized text, even if used by a popular Greek Father would not become transmissionally popular merely due to his reputation.132 A previous traditional textual dominance over a wider region would not be abandoned on such grounds. Less plausible than regional replacement is that any “new” or localized text would expand into Empire-wide dominance without ecclesiastical or Imperial decree. No such imposition of control is documented historically. It places an impossible demand on transmission to see a late, minority, and regionally localized text on its own outstripping and virtually eradicating whatever predecessor 127 See Farag, Coptic Monasticism, 11: “According to historical records . . . there had been hundreds of monasteries and thousands of monks and nuns in Egypt up to the VII century.” Most of these “disappeared and only a few survived,” primarily due to the internal “decadence of Coptic Monasticism.” The fifth-century Historia Monachorum in Aegypto 5.1-4 claimed twelve churches and 10,000 monks in Oxyrhynchus alone. Such statistics call into question the “representative” nature of the extant manuscript evidence dating within the first seven centuries in Egypt (116 fragmentary Greek papyri, ca. 300 Greek uncial fragments, and around 600 Coptic fragments). Whether such is truly “representative” remains an open question. 128 Farag, ibid., 43-44, describes the situation of the Coptic monasteries which existed into the tenth century: “The monasteries were freely visited. . . . Monasteries enjoyed religious freedom. . . . Some Muslim princes . . . patronize[d] monasteries and contribute[d] towards their economical welfare.” 129 See Hirschfeld, Monasteries, xiv-xv: “From the fifth century onward, the Judean desert was one of the most important centers of monasticism in the empire” (locations mapped, xviii). Monks came to these sites from “Asia Minor. . . . Cyprus, Greece, or Italy. . . . Mesopotamia, Syria, Arabia, and Egypt,” with “monks from Palestine . . . in the minority” (13). Although “most of the monasteries in the Judean desert were abandoned at [the time of the Arab Conquest], the monastic institutions not only survived, but constantly had to be replenished by new converts from outlying regions” (17), many of whom may have brought their personal copies of Scripture with them. 130 Consider also the continued existence and literary production of St Catherine’s monastery at Mount Sinai, with Greek NT MSS spanning a period from the Arab Conquest into the Byzantine minuscule era. Many of these MSS demonstrate a continued communication with the outside Byzantine world while under Muslim governance. Farag, Coptic Monasticism, 44, cites a tenth-century Arabic MS which describes 54 active Christian monasteries in Muslim regions, only nine of which (including Sinai) belong to Egypt; the others range from Baghdad to Palestine. 131 Cf. Carson, KJV Debate, 51, 113-114; Fee, “Modern Textual Criticism,” 30. 132 Cf. Philip Jenkins, Hidden Gospels: How the Search for Jesus lost its Way (Oxford, 2001), 121, when refuting those who would claim an Ignatian creation of the monarchial bishopric: “Even had Ignatius planned to revolutionize the office of bishop, as was suggested . . . , it is extremely unlikely that the very diverse world of Christianity could have been transformed, and so rapidly, by the eccentric vision of one man, albeit an important martyr. It is vastly more likely that episcopal structures were already fundamental to the churches across the Mediterranean world, though the power and prestige of bishops certainly did grow as the second century progressed” (emphasis added). Mutatis mutandis, were one to replace “Ignatius” with “Chrysostom,” and “the office of bishop” with “the NT text,” substituting “the Byzantine Textform” for “episcopal structures” and “bishops,” also reading “the fourth century” for “the second century,” and the parallel becomes extremely close.

576




SMU

SMV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


texts had previously dominated in either a local region or a wider geographical range. Yet this unlikely scenario is urged without historical evidence by some who oppose the Byzantine Textform. But as Colwell noted, “the Byzantine . . . text-type . . . had in its origin no such single focus as the Latin had in Jerome.”133 The complex character of the MSS comprising the Byzantine Textform demonstrates that any “official” sanctions – even if they had existed – simply did not work. A consistent form of text was not preserved even in the region surrounding Constantinople.134 Rather, as Lake, Blake, and New had suggested on the basis of numerous collations of Byzantine MSS, the lack of an observable commonalty of text with clear stemmatic ties tends to indicate that scribes remained independent of any official sanctions as they copied their exemplar MSS. As Scrivener noted, No one who has at all studied the cursive MSS. can fail to be struck with the individual character impressed on almost every one of them. . . . The fancy which was once taken up, that there existed a standard Constantinopolitan text, to which all copies written within the limits of that Patriarchate were conformed, has been [quoting Tregelles] “swept away at once and forever” . . . by a closer examination of the copies themselves. Surely then it ill becomes us absolutely to reject as unworthy of serious discussion, the evidence of witnesses (whose mutual variations vouch for their independence and integrity) because their tendency on the whole is to uphold the authority of [the Byzantine Textform].135 Scrivener ’s observation was reiterated a century later by Jacob Geerlings, who noted regarding the Byzantine Textform that, its origin did not wholly center in Constantinople, nor was its evolution the concern of either ecumenical councils or patriarchs. . . . Its origins as well as those of other so-called text-types probably go back to the autographs. . . . The Eastern Church never officially adopted or recognized a received or authorized text. . . . At no point in its history was it ever adopted officially by the Eastern Church, quite unlike to the status of Jerome’s Vulgate in the Western Church. . . . The term “rescension” [sic] which is sometimes applied to the Byzantine text implies . . . deliberate attempts Colwell, “Nature of Text-Types,” Methodology, 53. Cf. Ernest C. Colwell, “The Complex Character of the Late Byzantine Text of the Gospels,” JBL 54 (1935) 212, 220, “There is no homogeneity in the late medieval text of the gospels. The universal and ruthless dominance of the middle ages by one text-type is now recognized as a myth”; “The nature of the text copied was a matter of no concern to some of the scribes in the late middle ages.” 135 Scrivener, Augiensis, xiii. Emphasis original. 133


134

577



SMV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

SNM


by a group of scribes or ecclesiastical authorities . . . to revise or correct the Greek text. . . . The case, as we have observed above, was otherwise.136 Apart from viewing the Byzantine as a Chrysostom-influenced or officially-imposed text, other critics have opted for a different means of explaining the rise and dominance of the Byzantine Textform: 4. The Byzantine Textform is the result of a process which over the centuries steadily moved away from the original form of the text in the interest of smoothness, harmonization, conflation, and grammatical “improvements.” Colwell claimed that “a text-type is a process, not the work of one hand,”137 and that “scholars have been forced” to this conclusion due to their study of the Alexandrian texttype.138 Also, “the story of the manuscript tradition of the New Testament is the story of progression from a relatively uncontrolled tradition to a rigorously controlled tradition.”139 In view of what Scrivener and Geerlings stated above, one seriously must consider Colwell’s further comment: “The important questions . . . are, Where were controls applied? Why? By whom?”140 If no such controls ever were actually imposed, the situation becomes radically altered. Geerlings also explains the Byzantine Textform by a “process” model, following von Soden’s suggestion that the Ka and K1 texts reflect the initial stages of a developmental process that resulted in the majority Kx and large Kr groups.141 While the later Kr sub-group did develop out of the MSS which comprise the Kx group, the Kx is not so easily classified. The transmissionally more logical view would be that Kx more likely reflects the overarching text from which all minority Byzantine sub-types developed at different periods. This would coincide with Colwell, albeit to a different conclusion: the Beta [= Alexandrian] Text-type par excellence is the type found in the later rather than the earlier witnesses; . . . the Alpha [= Byzantine] Text-type is found in von Soden’s Kx or Kr rather than in Ka (Family P) or K1 or Alexandrinus or Chrysostom.142 136 Jacob Geerlings, Family E and its Allies in Mark, Studies and Documents 31 (Salt Lake City: University of Utah, 1968) 1. 137 Colwell, “Nature of Text-Types,” Methodology, 53. Emphasis original. Cf. Colwell, “Method in Grouping,” Methodology, 15-20. 138 Ibid. 139 Colwell, “Hort Redivivus,” Methodology, 164. Emphasis original. 140 Ibid. 141 Geerlings, Family E in Mark, 1. 142 Colwell, “Method in Grouping,” Methodology, 18, emphasis added. Colwell views these “later” forms as the final stage of the process. However, given the various copying revolutions already discussed, it is more likely that these “later” witnesses actually preserve the earlier and more authentic archetypal form than vice versa.

578




SNM

SNN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


Yet Colwell’s “process presuppositions” are non sequitur, and beg the question: he states, (1) “Scribes do not automatically, as scribes, copy accurately”; and (2) “Close agreement between manuscripts is possible only where there was some control. Wide divergence between manuscripts indicates lack of control.”143 The better procedure would be to redefine the presuppositions in light of transmissional evidence: (1) Scribes for the most part were generally careful and reasonably accurate in their copying endeavors. Were this not so, the MSS of the NT and all ancient works swiftly would have become a mass of confusion, and one would despair at ever recovering an original form of the text. While all scribes blundered or made intentional alterations to the text at various times, the overall character of the copied text was not so affected as to preclude a reasonably accurate transmission on “normal” terms, thus facilitating the recovery of an original from comparison of various witnesses; (2) Colwell defines “control” as “editions with sanctions,” imposed from a source beyond the individual scribe.144 Yet there is no demonstrable unity of text within the Byzantine Textform MSS, and likewise no evidence that controls were ever imposed on the r 145 NT texts before the late K recension. The primary locus of “control” resided in the scribes’ perceived duty to be careful and accurate, duplicating the exemplar MS as precisely as possible. This level of “control” is wholly sufficient to explain most observable phenomena: there was a general accuracy in representing the text, while blunders and intentional alterations would differentiate the various texttypes and subtypes over the long period of transmissional history. The primary problem with the “process” model is how to account for such a process functioning under the constraints of transmission and locale. Hodges has spoken to this point in a classic statement which nullifies the “process” view as a solution to transmissional history: No one has yet explained how a long, slow process spread out over many centuries as well as over a wide geographical area, and involving a multitude of copyists, who often knew nothing of the state of the text outside of their own monasteries or scriptoria, could achieve this widespread uniformity out of the diversity presented by the earlier [Western and Alexandrian] forms of text. . . . An unguided process achieving relative stability and uniformity in the diversified textual, historical, and cultural circumstances in Colwell, “Hort Redivivus,” Methodology, 165. Ibid., 168. 145 In 1935, Colwell (“Complex Character,” 221) had claimed (without evidence) that “the period of rigorous attempts at control . . . lies between 300 and 1200.” Such a claim was not repeated in his later works.


143 144

579



SNN


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

SNO


which the New Testament was copied, imposes impossible strains on our imagination.146 A properly-nuanced “process” would recognize the various transmissional factors, as well as the tendency toward regional deviation into localized forms. This sort of process would produce texttypes and sub-types within a localized region, but not on its own any convergence into a single dominant Textform. The absence of control runs counter to Colwell’s presuppositions and conclusions; yet apart from formal control, a transmissional “process” would result in various texts diverging continually from the parent Textform. Such indeed is evidenced in the various regional texttypes and subtypes which exist in contrast to the uncontrolled Byzantine parent. Inaccuracies and misleading claims The Byzantine Textform has been caricatured by adverse critics as “late” (by MS date), “secondary” (by readings), and “corrupt” (by a false assumption of scribal proclivities). These points readily can be discussed as a matter of opposing opinion. Yet some cases exist where inaccurate and misleading claims are made against the Byzantine Textform. These are stated as fact and remain in print without subsequent correction, thereby misleading and further biasing readers against the Byzantine Textform. Three selected examples from two Byzantine-priority opponents illustrate this situation: 1. Gordon Fee makes an outstandingly inaccurate claim when opposing the Byzantine inclusion of Jn 5:3b-4.147 He speaks dogmatically regarding the enclosed (or “embedded”) genitive construction, thn tou udatow kinhsin, which appears at the end of Jn 5:3 in the Byzantine Textform: This use of an enclosed genitive presents extraordinarily difficult problems for Johannine authenticity. . . . There are some word-order invariables [in Johannine style] (e. g. amhn amhn legv umin; never umin legv). Another of these invariables is with genitive constructions where both nouns are definite (e. g. the eyes of the blind). There are 97 such occurrences in the Gospel (not including those places where both nouns are genitives as in 12:3 thw osmhw tou murou), plus 27 others in 1 and 2 John. In every case the word order invariably is the moving of the water. 146 Zane C. Hodges, “The Implications of Statistical Probability for the History of the Text,” Appendix C in Wilbur N. Pickering, The Identity of the New Testament Text, rev. ed. (Nashville: Thomas Nelson, 1980) 168. 147 Gordon D. Fee, “On the Inauthenticity of John 5:3b-4,” Evangelical Quarterly 54 (1982) 207-218, written in response to the defense of the passage in Zane Hodges, “The Angel at Bethesda – John 5:4,” BibSac 136 (1979) 25-39 (“It is Hodges’ article in particular that has prompted this present paper,” 208).

580




SNO

SNP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


It is as improbable for John to have written thn tou udatow kinhsin as it would be for a proper Bostonian to say, “I’m fixin’ to go up town; y’all come with me, ya hear?” One may count on it: had John written 5:3b he would have said thn taraxhn [sic] tou udatow.148 Yet a simple electronic scan of the Johannine writings149 reveals that the embedded genitive construction not only appears three times elsewhere in John (Jn 6:51; 14:30; 18:10), but with one exception (Mt 13:55, o tou tektonow uiow) this construction is otherwise exclusive to John among the gospels.150 The embedded genitive in Jn 5:3b actually is more characteristic of Johannine style than of any other gospel,151 and its presence in Jn 5:3b argues more for Johannine authenticity rather than inauthenticity.


2. On the same page, Fee claims inauthenticity in Jn 5:4 because of the phrase aggelow kuriou, claimed to be in “almost all of the early uncials.” Since this phrase does not tally with Johannine usage, it must have been a Byzantine “creation.” Fee admits that kuriou is “lacking in the later majority” of MSS (the bulk of the Byzantine Textform), but he directs his attention to the “early uncials” (which are not listed). But contra Fee, the “Byzantine” reading is simply aggelow standing alone, in accord with the minuscule data. Further, the uncial evidence is not as Fee states. According to the apparatuses,152 aggelow kuriou is read by the uncials A K L Y D P 0233. Of these, only MS A (fifth century) is “early.” The remaining kuriou uncials come from the eighth (L 0233) and ninth (K Y D P) centuries. In contrast, all remaining uncials which contain Jn 5:4 read aggelow alone, and these date within the same time frame as those uncials containing the kuriou expansion. In addition, the Jn 5:4 uncials which do not include kuriou outnumber those which include; these are the following: sixth century, 078; eighth century, E; ninth century, C3 (C* omits the entire verse) F G H M U V Y L C; 148 Ibid., 212, emphasis original. Fee’s closing phrase is erroneously quoted from the Byzantine text of Jn 5:4; Fee intended the reconstruction thn kinhsin tou udatow. Cases “where both nouns are genitive” (such as Jn 12:3) are actually irrelevant. Also, legv umin preceded by amhn (in Jn by the unique amhn amhn) remains identical throughout all four gospels. The only issue is whether an embedded genitive construction occurs elsewhere in Jn; Fee declares that absolutely not to be the case. 149 Fee’s statistical claims require some modification: non-embedded forms “where both nouns are definite” (excluding “where both nouns are genitives”) occur in Jn only 87x in NA27 (86x in Byz), and 24x in 1Jn-2Jn NA27/Byz, according to an Online Bible electronic scan (search restricted to articular nouns). 150 The Johannine embedded genitives read as follows: Jn 5:3, thn tou udatow kinhsin; Jn 6:51, thw tou kosmou zvhw; Jn 14:30, o tou kosmou arxvn; Jn 18:10, ton tou arxierevw doulon. Minor variations occur in each location, but the Byzantine and NA27 texts retain the embedded genitive construction throughout. 151 The only other NT occurrences of embedded genitives appear in Acts (4x Byz; 3x NA27), Paul (9x), Hebrews (3x), and the Petrine literature (9x). 152 Constantine von Tischendorf, Novum Testamentum Graece: Editio Octava Critica Maior, 2 vols. (Leipzig: Giesecke & Devrient, 1869; rep. ed., Graz: Akademische Druck und Verlagsanstalt, 1965); cf. Reuben J. Swanson, ed., New Testament Greek Manuscripts: John (Sheffield: Sheffield Academic Press, 1995).

581



SNP


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

SNQ


tenth century, S G. The uncial majority reads aggelow alone in a 2:1 proportion against those adding the extraneous kuriou. The sixth-century 078 stands in near-equal contrast to the “early” fifth-century MS A on the opposing side.153 Aggelow kuriou simply is not the “Byzantine” reading, nor does such predominate even among the uncials (“early” or “late”). The minority pious expansion aggelow kuriou thus cannot be urged as a “proof” of the non-Johannine character of Jn 5:3b-4. Had such an expansion been original to the Byzantine Textform, there would be no explanation for its later omission in the majority of uncials or minuscules; nor was kuriou ever omitted from the same phrase elsewhere (Mt 1:20, 24; 2:13, 19; Lk 1:11; 2:9; Ac 7:30; 12:7, 23). Since kuriou is not original to the Byzantine text of Jn 5:4, conclusions regarding inauthenticity cannot be established on this basis.154 3. Daniel Wallace creates “revisionist history” in asserting that the Byzantine Textform was neither dominant nor in the “majority” until the ninth century.155 Not only does such a claim run counter to what has been acknowledged since Westcott and Hort,156 but it simply does not accord with the known facts.157 Sufficient manuscript158 and 153 MS 078 is one of the “constant witnesses” in SQE. See also Henry Alford, The Greek New Testament: With a Critically Revised Text, 7th ed., 4 vols. (London: Rivingtons, 1874), in loc. Jn 5:4, where 078 is cited as Id). 154 Fee’s other claims of inauthenticity are subject to challenge, but such lies beyond the scope of the present paper. The point at issue is accuracy and a fair representation of the evidence. 155 Wallace, “Majority Text Theory,” in Ehrman and Holmes, Text of the NT, 311: “Among the Greek MSS, what is today the majority did not become a majority until the ninth century.” A particular bias is evidenced in Ehrman-Holmes: thoroughgoing and reasoned eclecticism are defended by advocates of those particular theories (Elliott, 321-335; Holmes, 336-360); yet the Byzantine and “majority text” positions are critiqued by an opponent (Wallace, 297-320) rather than discussed by an advocate. 156 Compare once more Westcott and Hort, Introduction, xiii, 92: “The fundamental text of late extant Greek MSS generally is beyond all question identical with the dominant Antiochian [= Byzantine] . . . text of the second half of the fourth century” (emphasis added). 157 Wallace previously had carefully qualified his statement (emphasis added throughout): (1) Wallace, “Inspiration, Preservation,” 30: “As far as our extant witnesses reveal, the Byzantine text did not become the majority text until the ninth century”; (2) Wallace, “Majority Text and Original Text,” 159: “Among extant Greek manuscripts, what is today the majority text did not become a majority until the ninth century. In fact, as the extant witnesses reveal, the majority text did not exist in the first four centuries.” The point, of course, is whether the extant witnesses provide a complete portrayal of transmissional history. The paucity of preserved evidence from localized regions, coupled with transmissional considerations, strongly suggests the contrary. If so, Wallace’s claims are flawed and misrepresent the actual situation. 158 The predecessor exemplars of MSS A/02 (gospels) and W/032 (in Matthew and Lk 8:13-24:53) reflect stemmatically-unrelated Byzantine source exemplars. Thus, both A/02 and W/032 reflect the end product of an earlier line of Byzantine transmission deriving from separate streams. Many other papyri and uncial fragments from centuries IV – IX testify to a widespread Byzantine presence, even in post-fourth century Egypt. The fifth and sixth century Byzantine uncials (N/022, O/023, P/024, Q/026, R/027, S/042, F/043, 064, 0253) demonstrate this point, providing no reason to reject Westcott and Hort here. The transmissional evidence itself points dramatically in a direction contrary to Wallace’s claims.

582




SNQ

SNR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


patristic159 evidence exists from the mid-fourth century onward to establish this point. Wallace not only ignores a previous scholarly consensus, but fails to consider the transmissional factors which have restricted all evidence from the pre-ninth century period. His current claim is little more than “eclectic nose-counting” of extant witnesses, on the faulty presumption that such might accurately depict the total NT transmissional situation in the pre-ninth century era. There is no reason to engage in a questionable form of nose-counting against a previous scholarly consensus, let alone to ignore contrary versional and patristic evidence which is strongly supportive of Byzantine dominance from the mid-fourth century onward. The limited number of extant witnesses prior to the ninth century is insufficient to establish the true proportional nature of the text in that era. The early data are too limited (as respects the Byzantine region) and too localized (as respects the Alexandrian or Egyptian region) for mere numerical nose-counting to hold any authority, since such is likely to be non-representative of the actual situation regarding the text in the early centuries. Put simply, Westcott and Hort were correct regarding post-fourth century Byzantine dominance. It reflects a very peculiar type of wish-fulfillment to argue “revisionist history” on this point merely due to the number of extant MS witnesses which predate the ninth century.

Concluding Observations


Every variant unit can be evaluated favorably from a Byzantine-priority perspective, and all units should be carefully examined when attempting to restore the original text. While some examples of Byzantine-priority analysis have appeared in the present essay, it is impossible within a short study to present a complete or comprehensive discussion of variants. Although an analysis of significant individual variant units can be provided in short studies, a thorough text-critical examination should cover many sequential units within a given portion of text. Most variant units require extended discussion in order to establish the text in a persuasive manner; short summaries often are weakened by a failure to present all the relevant material regarding a variant unit.160 The present writer elsewhere has offered 159 Chrysostom in the fourth century used a Byzantine or “proto-Byzantine” type of text; so too Gregory of Nyssa (see James A. Brooks, The New Testament Text of Gregory of Nyssa, The New Testament in the Greek Fathers 2; ed. Gordon Fee [Atlanta: Scholars’ Press, 1991] 263-267). Apart from Photius in the ninth century (see J. Neville Birdsall, “The Text of the Gospels in Photius,” JTS, n. s. 7 [1956] 42-55, 190-98; “Photius and the Text of the Fourth Gospel,” NTS 4 [1957/8] 61-63; “The Text of the Acts and the Epistles in Photius,” JTS, n. s. 9 [1958] 278-291), patristic writers beyond the fourth century rarely reflect any text resembling a predominantly non-Byzantine document. 160 The brevity of discussion given most variants is symptomatic of Metzger’s Textual Commentary. The valuable contrary opinions expressed by a minority of the UBS Committee either are not mentioned or are stated with even less information than that allotted to the majority decision. A textual commentary should be far more detailed and comprehensive than that which we currently possess.

583



SNR


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

SNS


detailed examples which illustrate the working principles and conclusions of the Byzantine-priority hypothesis as compared with those of modern eclecticism.161

While the present essay cannot present a detailed exposition of the Byzantine-priority theory, it does provide an overview of its presuppositions, principles and praxis, demonstrating itself to be a legitimate theory under the broad banner of NT textual criticism, and a viable alternative to modern eclecticism. The Byzantine-priority hypothesis is far more complex than it may appear; it does not encourage a simplistic eclectic approach nor a narrow theological outlook toward a predetermined result. The final determination of that text remains problematic in too many cases, despite its primarily externally-based methodology. Absolute certainty in regard to the entire NT text can not be expected, given the evidence as preserved. Under all theories, ca. 90% of the original text of the NT is considered established. Byzantine-priority merely attempts to extend that quantity, following reasonable principles of internal and external evidence, balanced by historical and transmissional factors. Byzantine-priority provides no domain or shelter for those unwilling to labor diligently, or for unscholarly individuals whose goal is merely a biased theological perspective or the advocacy of a particular translation. Rather, the theory manifests a compelling and logical perspective which can stand on its own merits. It attempts to explain the evidential data preserved to critical scholarship in the quest toward the goal of establishing the original text of the canonical Greek New Testament. Byzantine-priority has a methodological consistency which cannot be demonstrated among the modern eclectic alternatives. This consistency derives from an insistence on a primarily documentary theory (following Westcott and Hort). This is coupled with an understanding of internal principles within a transmissional-historical framework. Apart from this essential base, any claim to approach or establish an authoritative form of the original text of the New Testament consistently will fall short. The problem within modern eclecticism has long been recognized. Colwell declared in 1955, “The great task of textual criticism for the generation of scholars who are now beginning their work is the

161 See Robinson, “Dichotomy”; idem, “Recensional Nature”; and idem, “Two passages in Mark.”

584




SNS

SNT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ


rewriting of the history of the text and the recreation of theory.”162 Yet Kenneth W. Clark in 1968 stated, We require a critical history of transmission.. . . Some new angle, some novel experiment must be tried if we would in our time achieve a breakthrough. . . . This is the fundamental need before we may move on to a thorough and systematic revision of the critical text. The remedy we need can only come through a better diagnosis. The true diagnosis will of necessity be a new and different one.163 Epp in 1974 declared that “the establishment of the NT text can be achieved only by a reconstruction of the history of that early text. . . . Obviously, doing this is harder than saying it.”164


Clark and Epp are correct: for the past century, eclecticism has functioned without an integrated history of textual transmission. That its resultant text has no root in any single document, group of documents, or texttype is an unfortunate by-product of its self-imposed methodology. Thoroughgoing eclecticism remains a scholarly endeavor divorced from external considerations; reasoned eclecticism attempts to strike a balance between internal and external criteria. Yet both systems fail precisely at the point of transmissional history: their resultant text remains without consistent documentary support, and represents a piecemeal assemblage comprised of a disparate and unrelated mélange of preferred readings taken from isolated variant units.165 At this point Byzantine-priority theory does not fail, but offers a transmissionally legitimate resultant text which is well-supported among the manuscript base that undergirds the Byzantine Textform. If modern eclectic theory with its problematic resultant text can secure a niche within NT textual criticism, so much more the Byzantine-priority hypothesis with its insistence upon the establishment of a solid transmissional base before applying principles of internal and external criticism. Byzantine-priority thus can be 162 E. C. Colwell, “Foreword” to Bruce M. Metzger, Annotated Bibliography of the Textual Criticism of the New Testament 1914-1939, Studies and Documents 16 (Copenhagen: Ejnar Munksgaard, 1955) viii. Cf. Robert Devreesse, Introduction à l’Étude des Manuscrits Grecs (Paris: Imprimerie Nationale, Librairie C. Klincksieck, 1954) 175: “La critique textuelle du Nouveau Testament a échoué dans une impasse. . . . Il fallait donc essayer une nouvelle méthode.” 163 Kenneth W. Clark, “Today ’s Problems with the Critical Text of the New Testament,” in J. Coert Rylaarsdam ed., Transitions in Biblical Scholarship, Essays in Divinity 6, gen. ed. Jerald C. Brauer (Chicago: University of Chicago, 1968) 167, 168-9. The current Byzantine-priority hypothesis derives from suggestions made by Kenneth W. Clark when the present writer studied with him from 1971-1977. 164 Epp, “Twentieth Century Interlude,” Theory and Method, 96. 165 Yet cf. the confident assertion of Gordon D. Fee and Douglas Stuart, How to Read the Bible for All Its Worth, 2nd ed. (Grand Rapids: Zondervan, 1993) 33: “For the New Testament . . . the ‘best text’ has already been determined by scholars who are experts in this field” (emphasis added). One then must wonder, “What need have we of further witnesses?”

585



SNT


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

SNU


accepted as a preferable alternative to modern eclectic theories which ultimately fail to present a transmissionally viable “original” text. Despite modern eclectic expressions regarding what NT textual criticism “really” needs, current text-critical thought steadily moves away from the highest ideals and goals. Current eclectic speculation involves heterodox scribes who are claimed to have preserved a more genuine text than the orthodox,166 as well as a general uncertainty whether the original text can be recovered, or whether any concept of an “original” text can be maintained.167 The Byzantine-priority position offers a clear theoretical and practical alternative to the pessimistic suppositions of postmodern eclectic subjectivity. The various eclectic schools continue to flounder without an underlying history of transmission to explain and anchor the hypothetically “best attainable” NT text which they have constructed out of bits and pieces of scattered readings. In the meantime, the Byzantine-priority theory remains well-founded and very much alive, despite the orations and declamations which continue to be uttered against it.168

166 See Bart D. Ehrman, The Orthodox Corruption of Scripture: The Effect of Early Christological Controversies on the Text of the New Testament (Oxford: Oxford University Press, 1993), particularly 3-31 and 274-280. Yet cf. P. Henry, “Why is Contemporary Scholarship so Enamored of Ancient Heretics?” in Elizabeth A. Livingstone, ed., Studia Patristica, vol. 17, part 1 (Oxford: Pergamon, 1982) 123-126, who speaks of the postmodernist rise of “another paradigm which seems . . . well on the way to becoming a scholarly orthodoxy” (123): “the heretics are the true religious geniuses. . . . The current fascination is more with heretics than with their heresies. . . . We tend to see everything in terms of power struggles . . . [and] assume that whatever happens is most adequately explained by the dynamics of politics. . . . Anyone in authority . . . [is] under suspicion. And in the early church, the [orthodox] Fathers are . . . those who came out on top. Given our assumptions, their very identity as [orthodox] Fathers puts them on trial” (124-6). 167 The postmodern paradigm is admitted in Epp, “Multivalence,” 280: “The term ‘original’ has exploded into a complex and highly unmanageable multivalent entity. . . . Fresh dimensions of originality emerge from behind the variant readings.” Future textual critics should “favor accommodation of the richness of the manuscript tradition, with its multiplicity of texts and its multivalent originals, rather than the myopic quest for a single original text” (280-1). Some will be thankful that “not all will agree” with Epp (281), and certainly not those working within a Byzantine-priority framework. The goal of reconstructing a close approximation to “the” original text remains legitimate and should not be gainsaid by the shifting temper of the times. 168 Most recently, cf. J. L. North, “The Oxford Debate on the Textual Criticism of the New Testament, held at New College on May 6, 1897: An End, not a Beginning, for the Textus Receptus,” in D. G. K. Taylor, ed., Studies in the Early Text of the Gospels and Acts: The Papers of the First Birmingham Colloquium on the Textual Criticism of the New Testament, Texts and Studies, 3rd ser., eds. D. C. Parker and D. G. K. Taylor (Birmingham: University of Birmingham, 1999) 1-25; especially 25, n. 51.

586




SNU

SNV


fp_kW=MJTRVUJMMTTJQ

LIST OF ABBREVIATIONS BibSac ExpT HTR JBL JETS JTS NA27

NovT NTS SD SQE


WTJ ZNW

Bibliotheca Sacra Expository Times Harvard Theological Review Journal of Biblical Literature Journal of the Evangelical Theological Society Journal of Theological Studies Kurt Aland, Barbara Aland, et al., eds. Nestle-Aland Novum Testamentum Graece, 27th ed. (Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 1993). Novum Testamentum New Testament Studies Studies and Documents Kurt Aland, ed., Synopsis Quattuor Evangeliorum, 13th rev. ed. (Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 1985). Westminster Theological Journal Zeitschrift für die neutestamentliche Wissenschaft und die Kunde der älteren Kirche

587



SNV

REVELATION

The New Testament in the Original Greek (Greek Edition)

The New Testament in the Original Greek

The New Testament in the Original Greek: Introduction, Appendix

The Greek New Testament: SBL Edition

New Testament Greek for Beginners

New Testament Greek for Beginners

Parallel Greek New Testament Index

Greek Dictionary of the New Testament

Textual Commentary on the Greek New Testament

Textual Commentary on the Greek New Testament

Beginner's Grammar of the Greek New Testament

The Elements of New Testament Greek

The Elements of New Testament Greek, Third Edition

Introduction to the Old Testament in Greek

Greek Particles in the New Testament: Linguistic and Exegetical Studies

A Brief Introduction to New Testament Greek

Semantics of New Testament Greek (Semeia Studies)

1 Peter: A Handbook on the Greek Text (Baylor Handbook on the Greek New Testament)

Luke: A Handbook on the Greek Text (Baylor Handbook on the Greek New Testament)

Ephesians: A Handbook on the Greek Text (Baylor Handbook on the Greek New Testament)

The New Analytical Greek Lexicon

The New Testament in Greek IV (New Testament Tools and Studies)

Cyclops (The Greek Tragedy in New Translations)

Greek Particles in the New Testament: Linguistic and Exegetical Studies (New Testament Tools and Studies 3)

The Greek Particles (2nd Edition)

A Grammatical Analysis of the Greek New Testament: Unabridged

The Greek Myths: Complete Edition

The Greek Myths: Complete Edition

The Text of the Apostolos in Epiphanius of Salamis (The New Testament in the Greek Fathers)

Verbal Aspect in New Testament Greek (Oxford Theological Monographs)

Greek-English Lexicon of the Septuagint (Greek Edition)

The New Testament in the Original Greek (Greek Edition)