Stoicorum Veterum Fragmenta Volume 1: Zeno or Zenonis Discipuli

lOANNES AB ARNIM

STOICORVM VETERVM

FRAGMENTA VO L. 1

STVTGAHDIAE TN AEDIBVS

B.

G.TEVBNERI

STOICORVM VETERVM FRAGMENTA COLLEGIT

lOANNES AB ARNIM

VOLVMEN

I

ZENO ET ZENONIS DISCIPVLI

EDITIO STEREOTYPA

EDITIONIS PRIMAE (MCMV)

STVTGARDIAE

IN

AEDIBVS

B. G.

TEVBNERI MCMLXIV

1121541

Alle Rechte, «nch die der Obenetrang, des aasingsweiieii Nachdruckei

and der fotomechanischen Wiedergabe, vorbehalten

©

B. G. Teubner Verlagsgesellschaft Printed in

Druck:

mbH,

Stuttgart 1964

Germany

Jolins Beltz,

Weinheim

a. d.

B.

Praefatio.

Ghrysippi Stoici fragmenta coUigendi auctor milii exstitit Usener, yenerandus, anno 1886; idemque qua via ac ratione ar-

summe duum opus yir

aggredi oporteret, docuit. Deinde casu accidit, ut ab Ordine Philosophoruni Gottingensi praemium proraitteretur, siquis Zeuonis, Cleanthis,

Chrysippi Stoicorum principum et diseipulorum reliquias

ad res ethicas, politicas, divinas spectantes coUegisset. Ego vero, cum Zenonis et Cleanthis reliquias a Wellmanno et Wachsmuthio ita vi-

derem coUectas, ut non multa neglectum solum ethica, terer.

Postea

modo

iis

adici possent, in

Chrysippum, quem

omncm laborem

conferre perrexi, ut non sed omnia eius fragmenta complecpolitica, theologica,

iacere

videbam,

demuni,

cum haec Chrysippeorum

collectio ad

finem

ab Ordine Philosophorum Gottingensi praemio aliquo ornata esset, ita opus amplificavi, ut noh solum Zenonem et Cleanthem, sed etiam minores Stoicos, qui ante Panaetium fuerunt, comprehenperducta et

Atque in hac re summam quidem operam dedi, ne quid me non potui omnes auctores, quos Chrysippi causa perle-

derem.

fugeret, sed

geram, iterum pertractare.

ponuntur

rum

Itaque quae altero et tertio volumine prome accurata aucto-

Chrysippi et discipulorum fragmenta, a

lectione coUecta sunt; Zenonis auteni et Cleanthis

fragmentorum volumine continetur, ex Wellmanni, Wachsmuthii, Pearsoni (the fragments of Zeno and Cleanthes London 1891) libris ita repetita est, ut eam ad mei operis rationem universam accollectio,

quae primo

commodarem

et

hic profiteri ferrem.

aequum

quatenus duxi,

possem, supplerem ut \iris

illis

doctis

et

corrigerem.

Quod

debitam gratiam

re-

Itaque Chrysippeae quidem philosophiae accuratam atque plenam

imaginem, quatenus potui, hoc opere adumbravi, Zenoni autem et Cleanthi ea tantum adscripsi, quae in fontibus ipsis nomiuatim ad eos referuntur. Ita enim res se habet: eam Stoicae doctrinae formam,

quae

imperatorum

illustrare

possumus

Romanorum

aetate

fuit,

eademque ex Chrysippi

uberrimis

auctoritate

testimoniis tota

1*

pendet.

PRAEFATTO

IV

Zeno

et Cleanthes

quid docuerint,

quae nominatim ad eos referuntur, et

cum

Posidonianis et

cum

tautum enucleari potest, ut

ita

et

cum hac Chrjsippea

Socraticis et

philosophia

Academicis Zenonis ante-

Hunc igitur laborem exantlare diligenter comparentur. neque volui neque potui, sed fundamenta tantum struere, unde illae

cessonbus

Nam fi-agmentorum coUectiones ita inquaestiones proficiscerentur. ut ad ipsam quasi substantiam traditionis facilis aditus

stitui oportet,

Ea

vero quae non nisi subtili disquisitione ex illa materia extrahi possunt atque ea maxime quae sola coniectura quamvis pro-

paretur.

babili nituntur,

Quae cum

ab eiusmodi collectione procul habenda esse censeo. fieri non potest, ut Zenonis aut Cleanthis philo-

ita sint,

sophiam ex sola fragmentorum lectione aliquis ut intellegat Chrysippum.

mum

volumen

intellegat; potest fieri,

Altero igitur et tertio volumine hoc pri-

illustrabitur.

in illis a me inita plura mihi erunt praefanda, de totius operis ratione pauca etiam monuero. Ordinem fragmentorum ubique, etiam in minoribus philosophis ex doctrinae ratione

Atque de ratione

cum

ex altero et tertio volumine intellegi non potest. Zenoni, Cleanthi, Chrysippo indices subieci, quibus ad singulos libros Eam rationem secufragraeuta librorum titulis insignita referuntur. constitui,

quae

nisi

tus sum, quia doctrinam philosophorum restituentibus maxime inserTestimonia quae ad vitam, mores, stihim philosophovire vohii.

—

rura

pertinerent,

ubique

placitis

et

fragmentis

praemisi.

Dicta

{ajtotp^-iy^axtt^ XQ£ias\ sicubi maior numeras exstabat, post fragmeuta Adnotationem criticam ita conformavi, ut lectiones ex collocavi.

—

virorum doctorum coniecturis profectas sive a me ipso novatas signiPraeterea ex fontium editionibus criticis eas lectionis varie-

ficarem.

quae ad res in fragmentis tractatas aliquid facere viIn Diogenis Laertii textu recensendo copiis usus sum ab Hennanno Diels et Edgaro Martini benigne mihi commodatis. Ubi non suppetebat apparatus criticus ipse, quantum potui, elaboravi, ut tates adscripsi,

derentur.

corruptelis textum purgarem.

Quae prirao volumine continentur

Dionysii Metathesunt neque sperari potest nieni, Persaei, Sphaeri fragmenta, perpauca

plura investigatum iri. lium scriptorum siqui

Nam libris

Herilli,

eorum auctoritas; atque tanomina eorum, ut doctrinae Plura tenemus Aristonis Chii

brevis fuit

utuntur,

speciem captent, prae se ferre solent. fragmenta, quamquam libros ab ipso

conscriptos

praeter

epistulas

nuUos Panaetius et Sosicrates dixerunt. Sed de Aristone Ceo Peripatetico in eorum quae composui fragmentorum nullo cogitari Ea pai-tim ad doctrinam Chii pertinent, quae etiamsi nuUus potest. fuisse

V

PRAKFAIIO eiuB liber exstitisset, Stoicis

tum

ex ChryRippi

dicta sunt, item Chio,

illum

libris

adversariis Stoicorum nota

esse

partim

poterant,

Nam

non Ceo tribuenda.

impugnantibus cum facet^;

bfioiaiLdxayv collec-

tionom, qua Stobaeus vel vetustioris florilegii auctor usus est, ad Chiuin pcrtinere, et ipse Stobaeus testatur et Laertii vita docet, iu quH diulccticorum sophismata cum aranearum telis comparantur. Videntur autem multae AriBtonis Kcholae ab auditoribus

litteris

man-

datae esse, unde Scneca auiplam illam cnarrationem epiKt. i>-l (n. "JoOj haurire potuit. Atque ex scholis et commentariis etiam similitudines illae (6|iiot(6,uaTa) ab Iii

altero

testimonia

cum

et iis

aliis

colligi potuerunt.

tertio volumine Chrysippi fragmeuta et doctrinae testiiuoniis quae ad geueralem Stoicorum doctri-

uam

pertinent, ita composui, ut eam doctrinae formani, quae imperatorum aetatc fuit, quam plenissime repraesentarem. Atque typorum

genere tria locoruni geuera

ita distinxi, ut rectis typis

Chrysippi fragmenta imprimenda curareni,

i.

e.

maioribus ipsa

locos, quibus ipsa Chry-

sippi verba scrvaiitur, obliquis typis eiusdem mensnrae,

quae de

pla-

Chrysippi, addito nomiue philosophi, proderentur aut certa ratione ad ea refeiTi possent, minutis deuique typis, quae aliquo modo ad coguoscendam Chrysippi doctrinam utilia viderentur. Atque moneo citis

ne ea omnia, quae hoc tertio locorum geuere complexus sum, pro veris et propriis Chrysippi fragmentis a me vendi arbitrentur; sed omuia oiusmodi esse puto, ut aliquam necessitudiuem cum Chry-

lectores,

sippi doctriua habeaut.

Nam

quis neget, ubi de ipso Chrysippo fontes alii philosophi ex Chry-

produut, etiam ea ad uos pertinere, quae

iiihil

doctrina profecti eoque fundamento usi docuerunt. Itaque iis materiam utilem volui commodare, qui ex ipsis fragmentis Chrysippi sippi

et doctriuae testimouiis

profecti,

adhibitis etiam obscurioribus vesti-

de eius philosophia quaerere vellent.

giis,

quorum

Eorum autem

amplam testimoniorum copiam iam

satis

placitorum, collectam haberem,

quotiens plura etiam inveniebam testimonia, ea quae nihil novi continerent ueque ulla re memorabilia viderentur consulto omisi. Quae vero ad philosophiam Chrysippi accui'atius cognoscendam utilia smit, ea volui quidem omnia complecti; siqua omisi, invitus feci. Sed fieri non potuit, ut omnia unius placiti testimonia uno capite coniuncta traderentur,

quia foutium loci saepe ad res

discerpi et per siugula capita

quos

diversissimas

distribui vetabat

pertinent;

seutentiarum in

ipso foute conexus, quem servari oportebat. Itaque quae de quoque placito testimonia hoc opere contineautur, non nisi ex indicibus subiectis

iutellegi

poterit.

Praeter fragmenta apud alios scriptores servata libri ipsius Chry-

PRAEFATIO

VI sippi,

nos pervenerunt per papyros. 1. In Herc. misera frustula exstant alterius de proviSeptem colunmae sunt eius libri extremae, cum submutili, ad

quamquaiu

Vol. Coll. Alt.

dentia

libri.

V 22-25

XQvaCxnov

scriptione

nQOvoCag B, editae post Neapolitanos a

tisqX

Gerckio in Fleck. annal. suppl. XIV p. 710. Quas cum in illo capite Vol. II quod est de providentia (p. 322 sq.) omiserim, hic ea proponere libet, quae aliquem fructum praebere possint. In col. I haec t« xaxti) Ixav' £Xccxok(ov9^rj0iv ot)](lai yCvsd&ai {di aya&a yin)t,ova ovT(a, quae sententia etiam a Gellio In col. II disputasse fr. 1170 (Vol. II p. 336) Chrysippo tribuitur.

agnoscuntur: iv T«(t

fere

x)d(j(/Aajfc

'

\

omnia

videtur, '

v(p

rj}i(bv

mundo

in

necessario

xal xGiv (a)Xl(ov

I

fieri

nXiiv

In

i;((6t) (ov. i

tav XQa)\x^dv(x(o)v

col. III

nihil

intelligi

po-

IV de cognominibus lovis disputatur, ut apud auctorem K66(iov cp. 7 et apud Dionem in Olympica: x)bv {^Ca 6)(oxriQa In

test.

xeQl

col.

aivai (xai)

\

(piikiov) xal ^bvlov (xal)

6vofia)0d^fi(yai.

In

col.

V

primum

noXi{i(t) xal &lXG}g (jtoXXa\x&S

\

se

dicit,

iam finem huic

librD im-

avxov xaxanavcov xov X6yov. Deinde capita quaepositurum dam disputationis enumerare incipit, quorum primum est: unam esse esse:

naturam unumque mundum: dsl yaQ dLeiXrj(pevat nQaxov (lev oxl (eC pap.) ovx ivdex(e)xaL (pv6LV aX(Xrjv) elvat xal aXXov(g x)66(iovg (xal) oxi

ovtog 6 x6(6(Log) xax(e6)xrj (T^)t ((p)v6ei ave(X)kixag anex(ov Cf. Vol. II n. 530 sq. In his verbis aveXXLX&g 7cccvx(a) xa (ov)xa.

mundus moneo Quod propter Gerckium, qui

significat „ita ut nihil deesset", scil. ex materia, quia

i^S ov6Cag factus est.

= avexXeCnxcog. — Ad

avelhnag

ix ndc6rjg aduotat:

deos sive daemones pertinere viden-

quae in col. VI leguntur: (xav) (lev xad^' oXov dexxLxav ovxav aQtxrlg^ ov xaxCag, xav d' evavaXr]jtx(og n(Qb)g avxri(v i)x(6)v\x(ov, tur,

eav

xvx((o6l)v

(11]

^(v)6eG}g (xa&o X)ov xavza

—

(n)QovoCaL,

(en)i\yivr]xaL

daL\(i6v(ov [Aat

8LeLXr](pivaL

certa ratione suppleri possunt. o(i(o)ia

n(eQl)

exovteg.

i]8r]

In

\

.

.

.

eL

pap.]

Sequentia non VII haec leguntur: iav xa

(n)Q06r]xev.

\

col.

(x)b

.

^(Lb)g nQovoCa^^L^

xa(vx)a

\

x&v (dL)axri6d-a(L) [(oxeL6&a pap.], Se(iy i(neX)d-eLv aQXO(iivovg a(n)b xal xav (pv6a(ov, xa^cc^neQ) i(va)Qx6(ievog (e)lna, Qrfd^t]6e\ (xl))vx&v \

\

Ta(t) di XL

—

nsQL xovxcov

'

xal iv

xolg

\

^;uo/taV(ot j.

|

Tonov d avxov

rationem, qua Juppiter per providentiam mundum gubernat, demonstrari oportet ex ea ratione, qua plantae a naturis, animalia ab animis suis reguntur (a;ro xav ilwx&v xal xav (pv6eG)v).

xaxa

.

Scil.

Deinde habemus Croenerto Herm.

nondum possit,

ita

2.

XQV6Cnnov AoyLxcov

XXXVI 552 sq.,

restitutus

est,

a

me

ut totus

Vol.

Zrjxrj^iccxcov

H p. 96sq.,

conexus

^, editum a

qui

quamquam

sententiarum

multa tamen insunt, quae optime intellegantur

perspici

et de logica

Vn

PRAEFATIO

Ghrysippi ratione nova nos edoceant. Hic liber dubitari non potesty n. 19 p. 10) quin idem sit, de quo Valerius Maximus VIII 7, 10 (Vol. haec prodidit: ^Citerioris aetatis metas, sed non parvi tamen spatii

U

Chrjsippi vivacitas

flexit:

nam octogesimo anno coeptum undequadra-

gesimum Aoyixav exactissimae subtilitatis volumen reliquit.^' Patet enim haec non referri posse ad omnia Chrysippi scripta logica, quae trecenta et undecim fuisse catologus Laertianus testatur (Vol. II p. 8, 2H sed certum aliquod significatur opus logicum, quod

huius operis),

undequadraginta

A&

xSiv

fuit

Huius titulum non

voluminum.

simpliciter, sed

Aoyix&v

ZrjtrjfLciTojv

A@

fuisse ^oyinos docet auctor

postquam cetera scripta logica per quattuor euumeravit, quintum locum addit: Aoyixov tdxov

catalogi Laertiani, qui,

locos

ta

disposita

t&v

7CQ0€iQr]fiivG>v

diutpoQav

tettaQov

i%ovta Kyas} ^xoQad-qv xai oi 6(0(iatLxas xataXsyofiivav. ZrfT^^fiata fuit,

'6vta

xal

xsql-

^oyixag jccqI tcbv numerus librorum. Neque Conspirat

A@.

^rjtrleeLg

hoc opus, quod ad solam logicam pertineret, inscriptum

cum etiam

ZriTijfiata

rj^ixd et (pv6t,xd Chrysippi ^rjtijfiaTa exstarent, sed Illud koyixd in catalogo omitti poterat, cum ex koyixd.

antecedentibus

Maximo lerius

Zi^trjfidtcov

ixtbg

subintelligeretur.

conspirat.

^rjtrjfiata,

Nam

ex plena

catalogus

etiam

Itaque

cum

titulus

Valerio

forma: Xoyvxd ^tjT^fiata^ Vaomisit. Accedit quod ea, quae

tituli

koyixd

Chrysippi opere prodit, ex iis demum intelligi posCoUectae erant in hoc opere misunt, quae catalogus Laertii docet. nores quaestiunculae logicae, quae propter parvum ambitum separatis Valerius de

illo

voluminibus edi non poterant; eaeque ad omnes logicae partes pertinebant, unde factum est, ut tota collectio ad nullam e quattuor illis partibus referri posset.

Per se

intelligitur

non uno tempore, sed per

esse, quotiens quaestionum convoluminis ambitum aequaret. Inde factum scriptarum summa modici ultimum volumen a sene philoest, ut undequadragesimum idemque

singula volumina hoc opus editum

sopho paulo ante obitum conficeretur. Atque ea re uti potuit auctor Valerii, ut Chrysippi constantiam usque ad mortis limen in labore

Huius igitur operis perseverantis illustraret. nobis restituit Croenerti industria.

primum volumen nunc

Item ipsius Chrysippi liber vulgo creditur 3. Papyrus Letronnii xsqI djcotpatLxav, denuo post Th. Bergkium a me editus Vol. U p. 52 sq. Atque certum est hanc scriptionem ad Stoicam eamque Chrysippi nEQi dxotpatLxav doctrinam aliquo

modo

pertinere.

Sed ipsum Chry-

nos tenere credi nou potest. Nihil enim docetur, sed enuntiata negativa ex poetarum libris collecta ad sippi librum tcsqI dnotpatixGiv

examinandum proponuntur utrum

sint dnotpatixd necne.

Itaque

vi-

Vm

PRAEFATIO

dentur haec vel in

usum

scripta esse, ut ille exerexaminaret, vel quod probabilius

discipuli alicuius

citationis gratia sententias

poetarum

videtur ab ipso discipulo scripta. Fortasse magister nihil nisi ipsos poetarum locos discipulo tradidit iussitque eum ratione syllogistica examinare, num essent d7to(pccTLX& a^Kb^cctcc. Atque partim sunt,

partim non sunt.

Rem

propositam ut recte perficeret, oportebat discide axiomatis et ea quae de syllogismis Chrysippus quae pulum Sed ille valde indoctus fuisse docuerat, cognita et perspecta habere. Nam omnia in suspenso reliquit, cum vai ov et propositiovidetur. et ea

nibus minoribus (talg

nQ06l'i]ilfS6i)

et conclusionibus (tatg imtpoQcclg)

omnibus adpingeret, postmodo alterum ex o^, prout melius visum esset deleturus.

vocabulis, sive vaC sive Talis scriptio videretur a

illis

magistro proficisci potuisse, qui discipulum proprio iudicio usum aut vaC aut ov delere iuberet, nisi omnes fere illi syllogismi ita confor-

mati essent, ut nihil concludi posset, Hanc enim plerique formam habent:

si

sl

propositio minor affirmaretur. tb :cQG>tov tb dsvtsQov vccC'

Patet hac syllogismi forma ov' t6 dsvtsQov. vaC' ov. tb nQ&tov. Tum enim nihil concludi potuisse, nisi negata secunda propositione. xceta tbv si

dsvtSQOv XQVffiTtJCov avccjtodsixtov hic syllogismus evadit: tb dsvtsQov akXa [lijv ov tb dsvtSQov ovx aQa xo

t6 XQatov^

TCQ&tov eaque ratione

discipulus eas poetarum sententias agnoscere essent non dzo(patixa di,iG)(iata. Affirmata autem altera poterat, quae nihil omnino concludi potuisse. Pauci sunt sylpropositione patet logismi xatd tbv nQcotov XQv6Cnnov dvan68sixtov hac forma usi:

—

t6 nQcbtov t6 dsvtsQOV vaC' ov' t6 nQ&tov vaC' ov' tb dsvtsQov: In his igitur scriptor id enuntiatum, quod 22. (1), 2, 12, 14, 15, ei ad exarainandum erat propositum, krjyov posuit iv t& ffvvrjfi^svG) sl

Haec forma erat ex usu, ubi propositio in propositione maiore. rainor (fj nQOdlrjcpig) affirmari poterat. Negata enim nulla omnino i.

e.

evadit conclusio.

Miram

vero accidit, quod

iis

tantum

locis

hac forma

usus est, quibus propositionem minorem negari oportebat. Itaque cum tanta appareat in tota scriptione scriptoris inscitia, a Chrysippo cei*te non profecta est, acutissimo logicae auctore. Atque cum tota ratio vitiosa sit, dubitari potest, num singula, quae in papyro exstant, errata corrigere liceat. Quae cum ita sint, erunt fortasse qui omnino hunc libellum in Chrysippeorum syllogen a me recipiendum His vero non assentior. Insunt enim in hoc libello, fuisse negent.

—

quamvis pauca pro amplitudine, vestigia Chrysippeae doctrinae. Ad syllogisticam quidem doctrinam nihil lucramur, nisi quod Stoicorum est,

lemmatis condicionalibus plerumque

Chrysippus docuit, aliquomodo

uti;

illustrantur,

quae vero de axiomatis Sed de ipsa doctrina

PRAEFATIO disputare,

non huius

Hoc tantum mibi addendum est, cum quibusdam me erravisse. 1. Erravi quod p. 52

est loci.

libellum ederem, locis iu adn. Bergkii

IX

rationem, ovx p. 52,37 delentis, dubiam osse dixi. 2. P. 53, 23 inserenda est haec «(MJtfZiy^tg, quae

Est enim verissima.

per errorem omissa est:

Ohi

ijv

— —

«Ttjiaa.

val oi 3.

P.

nnnc mihi videtur delendum Restat

illa

&vt(xeitai d^iana

50,3

secuiidum

xatcapauxbv r^' ov (ante E{fQt>xidi)s)

esse,

papyrus Ilerculanensis 1020,

quam

in

Herma

XXV

rettuli. Atque quae in illa commentatione p. 473 sq., ad Chrysippum enim puto ipsius hunc esse librum Probabile nunc etiam probo. dixi, Chrysippi, e quo etiam Arius Didymus apud Stobaenm ecl. H 111, 18 W.

(Vol. III u. 548) hausisse videtur.

Fragmenta Chrysippi primus Annalibus Academiae Lovauiensis.

collegit

Hic

fiaguetus

liber

anno 1822

iu

nullam fere utilitatem

Voluit euira Baguetus ea tantum fragmenta Chrysippi coUigere, quae adscripto philosophi nomine leguntur; ego vero ab Usenero monitus longe aliam rationem secutus sum, quam supra ex-

mihi praebuit.

posui, ut etiam latentia Chrysippeae doctrinae vestigia eruerem. cedit quod ille omuia fere fragmenta ad certos libros rettulit.

Ac-

Sed

constat ex rebus tractatis de sede fragmentorum Chrysippeorum plerumque nihil concludi posse, cum philosophus in multis libris easdem sententias repetere solitus

sit.

Cf. Vol. 11 n. 30.

Etiam

in textibus

Coramenconstituendis neque diligens ueque acutus fiiit Baguetus. tarium quidem addidit ille satis verbosum, quo ipsa fragmenta quasi Mihi magis ex usu visum est, ipsa fragmenta, secundum obruuntur. doctrinae capita ordine quam maxirae perspicuo disposita, proponere.

Duorum operum

Chrysippi, TceQi JiQOvoCag et tceqI (IftaQfidvrjSi Alfredus Gercke iu Fleckeis. Amial. suppl. 14 (1885) reliquias collegit Erant de illis fragmentis meruisse constat. Quem optinie p. 601 sq. et in sententiis eligeudis (maxime quidem in Alexandri libro, de fato scripsit) et in textibus constituendis, quae rectius adquem ministari posse crederem.

tamen

De Ut

graTissimis philosophiae Chrysippeae fontihus.

collectione testimoniorum,

proposui,

ii

qui in

quam

in altero et tertio

philosophiam Chrysippi

volumine

inquirunt, recte uti pos-

maxime opus est, ut de singulorum fontium indole recte iudicent. Itaque, cum de omnibus auctoribus disputare longum sit, de iis quidem, quibus longe maxima testimoniorum pars debetur, panca sint,

X

PKAEFATIO

mihi praefanda esse sentio, ut quo quaeque iure ad Chrysippum rettulerim quaeve fides

habenda

iis

De Plutarchus

cum duobus

intellegatur.

sit,

Plutarcho.

libris

contra Stoicos conscriptis permulta

non solum propria philosophi Chrysippi fragmenta verba sed etiam librorum titulos unde desumpta essent describeret, ita

multa

et

attulerit ut

nomine philosophi

num

oritur,

altera

altera,

quae ex

illa

vix

se

tarcho tanta

libri

tot

omisso,

Chrysippi

duplex libros

quaestio

versaverit,

num

ea quoque quae sine nomine Chrysippum referenda sint. Ac primum

priore pendet,

passim afieruntur ad eundem

quidem per

et titulo

ipse Plutarchus

credibile

est,

tot Chrysippi

diligentia et lectos esse et

libros

excerptos,

ab ipso Plu-

ut discvepantias

quae inter locos diversorum librorum longe inter se remotos cederent, posset animadvertere. Stoicis

Chrysippeorum

lius cessisse probabile

Nam

quae

difficillima

fuit vel

interipsis

eam alius disciplinae alumno tanto meuon est. Ut igitur nostratium philosophorum lectio,

doctrinas quidem norunt

quicunque liberalibus artibus eruditi sunt,

quorundam, qui spinosa disserendi ratione utuntur, ne docti quidem, ita Chrysippus ex eis auctoribus videtur fuisse qui a plurimis libros

eruditorum omnino non legerentur neque ab ipsis philosophis nisi doctioribus. Huius rei documento sunt Ciceronis scripta philosophica,

quae nullam ipsorum Chrysippi librorum notitiam produnt, documento sunt Senecae dialogi et epistulae, quibus cum assiduam recentiorum philosophorum lectionem redoleant, nuUum vestigium inest studii diliTestis est Epictetus in Arriani Epigentioris in Chrysippo coUocati.

alumnos qui multos Chrysippi libros legissent eosque qui siue praeceptore Chrysippum legere animo valerent, hac re exsultare solitos esse tamquam multum in sapienta profecissent. Atque in scholis quidem Stoicorum eadem aetate discipulos cteteis (I 4,6),

eos Stoicorum

explicandis Chrysippi verbis exercitatos esse, idem Epictetus saepius testatur, sed quid hoc ad Plutarchum? At ne hos quidem Chrysippi lectione studia inaugurasse arbitror, sed primum introductiones quasdam arcessivisse (Epictet. diss. II 16, 34: Eldaycoyccg ^nQai^d rivccg xui XQVGlnnBia aviyvcav cf. ibid. 17,40: xav ^tccdag rdg eiGayayag xal

rdg (Svvrd^Eig rdg XQv6tn7Cov (itrd rav ^AvrmdrQov Tcal l4QX£dr](iov duXd^ofiev) quales et tunc permultas exstitisse credibile est et nos

etiamnunc habemus Dioclis apud Diogenem et Arii Didymi apud Stobaeum exempla. Sed de his quidem alio loco fusius erit disputandum. Plutarchum certe tam diu et tam diligenter Chrysippo operam dedisse, credi

non

potest.

Neque Galeni exemplo

id tueri possis,

quem

PliAEKATIO

complura Chrysippi scripta ipsum leni

tales libros,

tempore

qualem

3U

legisse

constat.

Nam

inde a 6a-

„de Hippocratis et Platonis placitis''

adyersariorum libri per singula enuntiata in valde more fuisse, etiam Alexandri de fato, Origeimpugnarentur, nis contra Celsum vel, si ad inferiora etiam tempora descendimus, ille

condidit,

Cyrilli

quibus

toti

contra Julianum aliisque patrum ecclesiae libris monstratur. diligentiore et assidua magis lectione opus erat, ut talia

At multo

conderentur, qualis Plutarchi de repugnantiis Stoicorum libellus exstat. Sed ipsam librorum Plutarcheorum formam examinemus, si forte inde

Ac primum quidem de ordine et conexu senquaestio dirimi possit. Quodsi tentiarum, postea de rebus a Plutarcho tractatis quaeremus. aut Marte cum Plutarchus Stoicis confligeret, omnia, quae ex proprio Chrysippi libris excerpserat, certo quodam ordine digessisset aut siiigulas repugnantias nuUo ordine coacervare satis habuisset. Quae rero regnat ratio ut partim in ordinem res inordinatae et inconexae relinquantur, eam a sani digerantur, partim mente abhorrere iudicamus, qui quidem in tota libri conscriptoris

per

librum de repugnantiis

formatione a se ipse pendeat.

Quae

libri

forma ut accuratius

intel-

legeretur argumentum per capita esset enarrandum, sed exemplis rem ostendere sufficiet. Quae igitur inde a cp. 31 usque ad 40 cri-

mina profemntur, exemplum praebent disputationis suo ordine apte tres

illae

nam

6 tcsqI d-eav Xdyog his capitibus ita examinatur, ut divinitatis qualitates, t6 evxoirjrixdv^ t6 cccp&aQtov, t6 fia-

decurrentis:

Antecedunt autem theologiam ethica deinceps tractentur. inde a cp. 1 1, quae tamen haud raro alienis interrumpuntur, ut cp. 23, 24 et cp. 28, 29. Nec non cp. 14, 16 quamquam ad ethica pertinent,

XttQLOv

filum interrumpunt; his enim Plato et Aristoteles a Chrysippi reprehensionibus defenduntur, quo vinculo res alioqui diversas scriptor comprehendit. lam cum etiam cp. 24 et 29 eiusdem disputationis

longius se persecutum esse ipse (a fihv Qrjtiov vjcIq nxdtavog iv &XXotg yeyQantai XQog avtbv), his autem omissis cetera r6v xeQl &ya^Giv xai xax&v xal tccqI 0o(pCag xal xaxiag k6yov contineant, duos

vestigia appareant, Plutarchus testatur

quam

1040

alio libro

D

ovv

fontes a Plutarcho adhibitos esse suspicamur. Neque enim ordinem, aliena inserendo turbasse censendus est. Accequem ipse instituerat, dit quod,

eadem

cum

altero libro, qui „de

fere ethica et

communibus

theologica Stoicorum

ut pleraque „repugnantiarum" capita

cum

notitiis"

placita

— aliquo

ita

inscribitur,

impugnentur,

„communium

noti-

tiarum" capite simili comparari possint, eorum quae additamenta esse docui in altero libro nec vola nec vestigium exstat. lam ad ipsas res a Plutarcho tractatas pergamus. Quo loco hoc statim mo-

Xn

PRAEFATIO

iiendam

refutatioDes

tot

est,

numero

non

videri

placitorum Stoicorum, et acumine et ab ipso Plutarcho proprio Marte com-

insignes, probabile est Plutarchum, hominem doctum et positas esse. assidua antiquorum lectione imbutum, quae a pristinis Stoicorum ad-

Num

erant neglexisse? Utrum probabilius acutissimas Chrysippi et Antipatri refutationes easque maxime quae ad verba magis illorum quam ad rem spectant, post couiphira saecula inventa esse an ab ipsis illorum aequalibus et adversariis versariis contra illos disputata est

comm. not. cp. 27 extr. post longiorem disputationem, quae ad Stoicain n€Ql TsXovg doctrinam pertinet, haec addit Plutarchus: ccXXa tovxo ^sv d6iv ot %Qoq ^AvxMaxQOv otovxat Xeyaacerrimis? In libro de

0d^ai,

(lij

TTQog rijv

Quid igitur?

aiQ£6iv.

quem philosophum impugnet? Famaue

nescitue

ipse Plutarcbus

accepit, ad cuiusnam philosophi

doctrinam spectent argumeuta ab ipso excogitata? Patet, ui fallor, hoc modo uon posse loqui nisi eum, qui argumenta ab aliis tradita et accepta prodit.

licet

Hinc ad aliam rem eamque gravissimam facilis transitus. Scimirum est, quod praeter ipsum Chrysippum uuius fere Antipatri

Nam exceptis primis „repugnandoctrina compluribus locis spectatur. tiarum" capitibus ne Zeno quidem et Cleauthes respiciuntur, eorum Quod qui post Autipatrum fuerunt uuUa omuino mentio occurrit. quale sit ut accuratius iutellegatur, facit locus imprimis memorabilis de repugn. cp. 38, ubi Phitarchus verba Antipatri affert ex libro de

omues

quibus

diis,

philosophos

Deiu Plutarchus haec verba

diis

iufert:

&(p%^aQ6Cav tribuisse testatur. ovv i6ri rcov ndvrav 6

ovdEig

ovdeva yaQ ohrai jtXijv tov jcvQog Quibus verbis egregrium acumen inest,

xar' 'JvrCjtarQOV

XQv6L7C:n;og

a(p%aQrov elvai

rav

&eG)v.

fere si contra

coutra Autipatrum et Chrysippura, nuUum sectam Stoicorum dicta snnt. Nam Chrysippus carpi-

quod

quae nemiui philosophorum placuisse ipsius discipulus

si

ab

tur,

aequale Autipatri

ea,

prodat, docuerit, Antipater carpjtur quod principem scholae suae auctorem ueglexerit. Tales igitur cavillationes cum personas, non rem specteut, ab aequalibus profectas esse

consentaneum

lam quod antea diximus, argumenta

est.

a Plutarcho prolata non po-

tuisse ex ipsius officina prodire, etiam siugulis exemplis probabimus.

Conferendum

igitur

semine agitur (rb

cum

„comm. notitiarum"

<S3ceQ(ia

cp. 35,

nXeov elvai xal

[lel^ov

quo de igne rj

mundi

rb yevvcafievov i^

personati de incorr. mundi cp. 19 p. 257, 7 sq. nam quae ut Bem., intellegatur vetusto argumeuto Plutarchum uti; hoc capite contineutur Peripatetico primi a. Chr. saeculi tribueuda

avrov)

esse,

Philonis

demonstravi iu Wilamowitzii Quaestionum philologicarum tom. XI.

PRAEKATfO

XDI

de natura deorum (l e. contra providentiam Stoicorum deorum disClitomachus) ep. putat cum iis quae utroque libro Plutarchus exhibet „comm. notitiarum" cp. 31 34 „repugnautiarum" cp. 30 37. Nam cum univeraa

Conferenda porro ea, quae Cicero ia

2G— 40

iertio

—

—

pugnandi ratiu conspirat, tum siuguhv quaedam notari possunt, quae eundem utriusque commentationis auctorem quasi digito monstrant. Velut in utroque Plutarchi libro (de comm. not. cp. 33, de repngn. miseria sit, omnes cp. 31) cum in stultitia summa secundum Stoicos fei^e

providentia alienum deaExa^aXk^iLtvot, ^Xdmeiv i^iXoisv i^i^tti Cf. Ciccronis diad^etvai oux Sv dihaivro x^^Qov i] vvv i%oyiev.

homines

inimo

stultos,

Ei yovv

monstratur.

verba cp. 32,79:

oi

„Nam

insanos esse a

Q^sol

immortalibus

stultitia

si

dicitis" et

cp. 28,71 „Quid enim potius hominibus dedissent, si iis nocere voPorro eonferatur Ciceronis cp, 30 de virtute non a luissent?*^

——

diis

cum verbis Plutarehi de repugn. cp. 31 comm. not. cp. 32 inde a verbis tl 6h &vai-

data et de lovis nominibus

ovv

EtitSQ

^tdiS ete. et

t)

Q0V6L usque ad finem capitis. Plures etiam inter utrumque

scriptorem

similitudines

possim

sed quae adhuc

protulimus sufficiunt, ut ceteras quoque ab non „Reargumentationes ipso Plutarcho inventas esse probetur. pugnantiarum" cp. 10 Plutarchus iudicium fert de duobus Chrysippi ostendere;

libris,

quibus

ri^v

Lvvri^tiav altero impugnaverat, altero defenderat; 6vvtintlv Tfj 6vvrj&tCa ivdt-

ixelvo 8\ aXri^hs oti ^ovlrj^tlg av^ig

iOTtQog yiyovtv iavxov xal xo 6vvxayfia xov 6vvrdy[iaxog fialaxtoQuodsi ipsius Plutarchi hoc esse iudicium opinaris, cf. Cic. xtQov.

Acad. priora II 27, 87 „ipsum sibi respondentem inferiorem fuisse" et ibidem 24, 75.

Multa quoque apud Alexandrum inveniuntur cum in quaestioniscriptis minoribus tum in commentariis quae cum Plutarcheis aliquatenus conspirent, ut quaest. I 14 oxi xad"' ovg fuivov t6 xaXbv ayad-6v i6xLv^ ovdhv ol d^eol rotg dvd^QaTioig 7taQixov6iv bus ceterisque

dya&6v cum loco supra raemorato, quaest. I 4 de fato cura „repugn." Cum vero Alexandrum ep. 46 et multa quae enuraerare longum est. ex Plutarcho hausisse et per se et propter rationem similitudinis cogitari nequeat, quae ad materiam magis quam ad formara argumenta-

tionum

pertinet,

corum

et

immo

probabile

Academicorum

libris

suspicionem nostrara confirmant. libet de Hippocr. et Plat. plac. IV IJtQl 6h

xov

^i)

iri

pleraque antiquiorum Peripatetidebere, haec quoque

Alexandrum

Unum p.

351

etiam Galeni locum addere Mtt.

En

ipsa Galeni verba:

XQog iavxbv ivavxioXoyiag avxbv (scil. uvQia Xiytiv, fi xdxa av xal v6xtQov, ti

(pQovxL^tiv xfig

xbv XQv6i:t7tov) excov

sit

PRAKFATIO

XIV

ixLXafioCfirjv ^xoXrig, els fiCav a&QoC6ai(iL nQay^areCav anavta^ naQakvnciv lakka fiovav tutv olxsCav tolg vvv jiQOKeiiievotg Ni fallor id quod Galenus se postea facturum proraittit, (ivfjfU)V€v6Gi.

lucxQotiQtt;;

plane idera est quod feeit Plutarchus in libro de repugnantiis, quem exceptis primis octo capitibus ad unum Chrysippum pertinere supra monui. Neque facile adducor ut credam, hanc rem Galenum nuUo praeter ipsum Chrysippum fonte adhibito tractaturum fuisse. Noverat sine dubio cum verba illa chartae mandabat, fontem inexhaustum,

unde agros suos irrigari posse sperabat. Sed fontem iUum non puto fuisse quem nos legimus librum Plutarchi, quippe qui de Stoicorum, non de Chrysippi repugnantiis inscriptus sit et pauca tautum ex toto doctrinae orbe coraprehendat ad moralera philosophiae partem pleraque spectantia. At Galeno eiusmodi fons circuraspiciendus erat, qui

naturalem quoque philosophiae Chrysippeae partem impugnaret.

Ne

id

quidem neglegendum

in utroque libro afferuntur.

est

Nam

si

quod

tot

omnium

loci

Chrysippei iidem

librorura thesaurura ad

manus habebat, cur ad eosdera seraper locos revolvitur? Pendebat nimirura a delectu, quera auctor ille vetustus fecerat. Hae fere causae sunt, cur Plutarchus non ex ipso Chrysippo sua orania hausisse, sed cura verba Chrysippi

tum

refutationes apud aliura auctorem invenisse

videatur.

lam

fons fuerit indagetur, primum de tempore eius Atque ex eis quae de Antipatro supra disputaviraus Quod vero ad sectara auctosequitur, ut de aequali illius cogitetur. ris attinet, quin Acaderaicus fuerit dubitari non potest. Nam Acade-

videndum

ut qualis

ille

est.

raico

Diaduraeno Plutarchus in „cora. notit." personam tribuit refuta-

toris,

neque alius sectae patrono tribuere poterat, cum tota refutandi

ratio scepticam

magis quam dogmaticara speciera praebeat. Seraper mera adversariorum refutatione scriptor contentus est, nunquam ad propriorura placitorura deraonstrationem progreditur. Neque raeenira

adumbrari potest, quid Sextus dicat slg akXotQCav vXrjv xal ixl i^i^aCveiv 6vyxG)Qrj6Si tav iteQoCag doyfiatL^o[ievG)v 7C0L£l6d-aL

liore exeraplo

tovg Idyovg (adv. math. IX 1). Hanc autem impugnandi rationcm Cameadis et Clitomachi propriam fuisse Sextus testatur. Carneadera autera Acaderaicorum longe nobilissimum Antipatri Stoici aequalem fuisse constat, cuius disputationes litteris raandavit Clitoraachus (Diog. Laert.

Cui

IV

10).

suspicioni

Hunc

igitur

favent,

a Plutarcho

quas cum

Plutarcho similitudines intercedere e

compilatura esse suspicor. de nat. deorura lib. III

Ciceronis dixi.

Hunc enim

Ciceronis librum

Clitomacho potissimum haustum esse, comraunis opinio

refragatur Peripateticus Philonis personati,

immo raagnam

est.

Nec

arguraen-

PRAEFATIO

XV

torum partem, mutatis yidelicet quae miuus apta viderentur, ex altera schola in alteram transmigrasse arbitror. lam de altera quaestione videamus, quam cohaerere cum illa dixeram: quomodo iudicandum sit de tempore et auctore sententiarum Stoicarum quae a Plutarcho sine nomine afferuntur. Si igitur vera sunt quae ante disputavimus,

valde est

verisimile,

pleraque

omnia

placita quae apud Plutarchum exstant, ad antiquiorem scholae aetatem esse referenda. Nam quamquam per se fieri potuit,

Stoicorum

ut Plutarchus quae ex

fonte

illo

hauserat, ex recentioribus fontibus

atque sua ipsius aequalium Stoicorum notitia amplificaret, multo tamen probabilius est in omnibus eum a fonte illo pendere. Neqne rerum

ipsarum indoles atque natura huic opinioni refragatur. Ne Diogenis quidem aut Antipatri multa videntur inesse, quamquam Antipater aliquoties spectatur, Panaetii, Hecatonis, Posidonii nullum vestigium Itaque non multum a vero aberrabit, qui omnia Plutarchi de Stoicorum placitis testimonia ad Chrysippeam detegere potui.

philosophiam

rettulerit.

Atque eadem

fere est

eorum natura quae

in aliis libris Plutarchus

Stoieorum placita profert.

Ita quae in libro ytsQl rov i^<paivofiivov Stoico de luna proferuntur, videntur ChryNam quod Aetius Plac. II 25,5 Posidonium nominat sippea esse. mixtae ex igne et aere lunae auctorem, hoc nequaquam illam opinionem

nQoaa:iov

etc.

a

Phamace

probat Posidonio antiquiorem non esse, addat: cp.

6

cum

praesertim ipse Aetius

x&v UtalicCav. Quae vero apud Plutarchum 8 de partibus mundi in medium locum urgentibus disputan-

xai ol %kEt6xoL et

Chrysippi esse aliunde constat. Item in libro qui inscribitur ^^egl Tov XQarov ilwxQov'''' quae Stoica insunt Chrysippum redolent, cum ea quae cp. 9 12 argumenta proferuntur, longiorem praebeaut eius argumenti explicationem, quod ex ipso Chrysippo (iv ta nQata tur,

—

adfert idem Plutarchus de repugn. cp. 43. de Plutarchi Stoicis igitur praefaiida erant, quae quod ad pauca moralis philosophiae capita maximam partem spectant valde dolen-

xfbv g dtd tatv)

XXXV

PRAE*'ATIO di& dh

v'

tilg yfjg

a^lig xa»'

Cf. Vol. II n.

i^iv.

G34.

Addidi

Sed ancis inclusa quae explendae sententiae causa haec nihil fere ad rem. Non solam addidi quaedam, sed etiam omisi, necessaria duxi.

quo loco crucis signum adpinxi. Omisi amplum laudationum acervum, qui ubi in libris editionibusque legitur planum et simplicem sententiae decursum miro modo perturbat. Quod cum ex iis qni diligenter

bare

Laertium legerint, neminem fugisse putem, pluribus proNon tam certum habeo, de explicanda re idem

supersedeo.

sensisse omnes,

quod

deprehendisse mihi

ipse sentio.

yideor;

qui

yidelicet compilatoris manum laudationes scriptorum margini alieno loco eas inseruit, unde ac-

Ipsam

cum

adscriptas scribae tradidisset, ille cidit ut pro bv xal jtQ&tov d^abv Ityovffiv,

quod ad ipsum aethera

primitus referebatur, 8 illud in textum reciperetur, quod nunc ad tb xad-aQatSQOv tov alQ-SQog referri videtur. Atqui upparet non potuisse Stoicorum

cum

singulari

illa

universorura (X^yov6i) de primo deo opinionem Chrysippi locutione (t6 xad-agcoteQov tov aid^iQog) iis fuisse coniungendam, quae de universis Stoicis

copulari, sed cum antea relata erant.

Neque ad sequentem

esse

principali

parte mundi, sit aetheris substantia.

exstat,

potest

t6

pura

— Ergo Hic

omnia permanat, non arta necessitudo probat, quam sed ipse aether

tionem atque fieri

potuisse,

scriptorum

infinitivum

xexoQrjxBvai

xa&aQatsQov tov ald^iQog, cum in sola ubi nulli crassiori materiae permixtus

subiectum

igitur

locus

pars,

luculentissime

ipsam placitorum enarralaudationes intercedat neque

inter

librorumque

quod nonnullos

non purissima aetheris

viros doctos opinari video, ut tale

com-

pendium ex ipsis philosophorum libris consarcinaretur. Atque nostro iure quod in hoc loco manifestum est, ad totam Laertianae enarrationis originera referemus.

lam huic

loco

addam alium §

156, 157 cui ipsi quoque

multum

tribuo:

§ 156 ^oxel dh

avtotg

tijv

(i6v [ia slvai xa\ STCidiafisvsiv (isxQc tfjg ix7tvQG)6SGig,

^dvutov iTCifiivstV (p&aQtriv XQv6mxog ds tag 8s slvai' tr^v ds tav oXcov atp&aQ- VOiV. Tov, ^ff t^^QV ^^*'"* T«S ^v ^otg ^iboig.

lista

t&v

6o(paiv /*d-

luxta posui, quae apud Laertium deinceps posita sunt, quo

faci-

XXXVI

PRAEFATIO

quae ratio inter haec duo enarrationis capita intercedat. Quae enim in sinistra parte paginae coUocavi, generalem Stoicorum doctrinam ita ut nihU desideretur, ahsolvunt, quae in dextra

lius intellegatur,

non sohim discrepantias singulorum a generali doctrina contietiam eadem placita, quae illic sectae tribuuntur, ad singused nent, los auctores revocant. Nam avevfia TCVQoeidag plane idem est quod Quodsi nvsvfia svdsQ^ov, quia ignis artificiosus a calore non differt. parte,

ex ipsis auctorum, qui nominatim afferuntur, libris compendium excerptum esset, primum quidem de substantia animae et generalis doctrina et singulorum opiniones adumbrarentur, deinde de immortalitate

eodem ordine ageretur. lam vero ceteras quoque physicae partis laudationes singillatim pertractare non necessarium duco, cum ea quae adhuc protulimus satis superque rem illustrent.

Neque mirum dationibus in

est alios exstare locos, ubi melius placita

unum

coaluerunt.

Mirum

potius esset,

si

cum

lau-

multis locis

manus tam manifesto deprehenderetur. Sed quaerendum est diligentius de duorum illorum fontium natura. Atque nomina quidem auctorum librorumque ab eo, qui haec tam sinistre consarcinavit, non ex ipsa philosophorum lectione petita compilatoris

esse iudico, sed ex

eclogarum, quales tunc temporis perEclogas philosophorum dogmaticorum ab Academicis in scholae disputationibus adhibitas esse et a Tullio in lib. II de nat. collectione

multae fuerunt.

deor. in

rum

usum

vocatas probabile reddidit Useneri disputatio Epicureo-

LXVII, similes ab ipsis Stoicis esse adhibitas persuasum eorum quoque usui provideri oportebat, qui cum mediam inter vulgi inscitiam et doctorum diligentiam viam sequerentur neque compendiorum exilitate contenti essent neque tot voluminum lectioni Eiusmodi igitur hominibus apta erat Didymi epitome, quam vacarent. ex Eusebii praep. evang. lib. XV cognitam habemus cuiusque quampraef. p.

habeo.

Nam

vis exilia frustula ad nos pervenerint, tota ratio etiam hodie agnoscitur. Patet enim Didymum et universam sectae doctrinam et singulos

cum in unoquoque placito a generali doctrina proquam ipsam quoque nonnunquam gravissimorum auctorum

auctores spectasse, fectus,

verbis propriis illustrabat, inde ad propria cuiusque philosophi placita et discrepantias descenderet, quae tum referendo tum excerpendo ad-

umbrabat.

Itaque libris

quoque

eclogarum libro

videtur

Arium utpote philosophum aliquatenus imbutum fuisse putaverit.

Neque repugnabo auctorum

hic si

quis

usus esse.

ipsis

veterum

Certissimum

vero duco eclogas, quales in epitoma sua tradidit, iam ante eius aetatem exstitisse; quod non tam certis vestigiis quam tota Posidonianae

PRAEFATIO

XXXVII

Notum est, ex fragmentis Posidonii multa ad superiorum temporum Stoicos, ad Zenonem, Chrjsippum, spectare Aristonem, Antipatrum; atque videtnr plerumque Posidonius in libris aetatis indole probatur.

suis a diiudicandis

priorum philosophorum

litibuB

exordium

cepisse,

quippe qui non tam nova placita inyeniendo, quam pristina prudenter deligendo atque nova ratione in unum coniungendo laudem mereret. Eclecticus ille fuit non solum in alienis, sed etiam in Stoicis. Hanc igitur aetatem, quae quasi summam e superiorum saeculorum cogitationibus efficere sibi videbatur, apprime decet doxographica diligentia. Itaque quod de Academia contendit Usener, scil. non potuisse scho-

lam sententiarum apparatu carere e dogmaticorum libris selectarum, hoc ad ipsam Stoam transferre non dubito. Non poterat profecto Posidonius

bant

cum

discipulis

gravissimas

eclectice

philosophari,

Stoicorum

gravissimorum

nisi

manibus

sententias,

ex

tene-

ipsonim

Atque auctorum nomina quae in Didymi excerptis et in Laertianis apparent, hanc ipsam aetatem quasi commonstrant. Nam quamquam Antipater Tyrius nominatur, Posidonio ille quidem aliquanto minor natu, frequentissimum tamen per totam Laertii enarlibris congestas.

rationem Posidonii et

nomen

eminet, ut facile intellegatur, Chrysippum fuisse Stoicoram. Indices igitur ta-

Posidonium auctori sumraos

lium

eclogarum exili compeudio Laertius vel auctor eius inseruit, interdum argumenta quoque sententiarum et discrepantias philosopho-

rum ex eodem libro enotavit. Adhuc physicae tantum parti operam dedimus, iam

ceterae quo-

—

41 Itaque paucis moneo, quas de § 39 eadem coniectura posse solvi, qua in

que partes sunt examinandae.

supra movimus dubitationes, Nam perversa eorum, quae de Cleanthe et Zephysicis usi sumus. none Tarsensi narrantur, coUocatio vix alia ratione poterit explicari,

quam diversorum excerptorum

coniunctione.

Quod vero ad

logica

Dioclea attinet, facile intellegitur, eas quae in hac parte occurrunt scriptorum laudationes bene se habere et vacare iis offensionibus, quas in physica parte deteximus, praeter eas iudicii

auctorum dissensiones.

— xad^d <pa6l

tprjai invenitur.

quae § 54 proferimtur de norma

Hoc vmo enim

Puto

loco ridiculum

illud

igitur verba inde a xad^d

q)r]6t usque ad t&v xad^dXov pro scholio Laertii esse habenda in Dioclis contextum inculcato. Nam per totum Dioclis tractatum constanter pro illo xada legimus d}g. Neque ullo loco praeter hunc apud Dioclem Boethi

dissensiones notantur, quarum in physica parte frequens memoria est. Accedit quod verba, quibus altera Chrysippi formula inducitur, dia-

«Qog avtdv, eorum similia sunt, quae § 138 exstant: 6 XQv6innog diatpoQareQov ndXiv etc. et verba quibus Boethi

(psgdfievog [livToi

PRAEFATIO

XXXVITI

singulare de norma iudicii placitum sententiae communi adnectitur: 6 [ihv yccQ Boi^d^og eandem compilatoris manum produnt, quae § 149 scripsit: 6 fihv yccQ Ilavttitiog etc.

consensum eo graviorem esse

Hunc autem

in

forma locutionis

quo longius in ceteris Dioclis Quae cum exemplum praebeat probae et sanae scriptorum laudandorum consuetudinis, eo magis perspicua fit ceterarum partium in hac quidem re pravitas. arbitror,

ratio a morali et physica parte distat.^)

lam ad partem moralem pergamus,

cui ultimus disputationis locus

ea de causa reservandus erat, quod propter artam necessitudinem, quae huic parti cum epitoma Didymi intercedit, hanc una cum illa tractari oportebat.

Primum

igitur quaeramus,

num

illa,

quam

in ceteris

observavimus, auctores appellandi ratio ad hanc quoque partem pertineat. Neque multos locos tractare oportebit, si quidem suppetunt,

quae omni cuius

dubitatione

initio

exempta enumerantur bona,

sint.

mala,

Inquiramus igitur indifferentia.

in

§ 102, Indifferentium

porro duo genera distinguuntur. Ab altera parte stant ^ca?^, vyteta, Huic enurjdov^^ xccXXog etc. ab altera d^dvatog, v60og, novog^ al^xog. merationi statim auctores adnectuntur {xaO^d tptjaiv 'Exdtcav iv i^ddfic) xsqI tiXovg xal l^jiolXodcDQog iv tfj yj&ix^ xal XQv6Lytnog), deinde sequuntur haec verba: ^i} yccQ elvai tavta dyaQ-d, dXX' adidcpoQtt Xttt'

Duae in hisce res sldog jtQoriy^iva et duo huius placiti argumenta. animadvertendae sunt, altera quod verba: (irj yccQ elvtti etc. nec non duae

rum

quae subsequuntur, argumentationes cum mentione scriptocohaerent, ut ex eodem utique fonte derivanda sint; altera

illae,

ita

quod verba

/a^ yccQ slvttt etc.

praecedenti enumerationi non bene ad-

nectuntur, utpote quae ad vitam, voluptatem, pulchritudinem etc. referenda sint, non ad mortem, dolorem, infirmitatem, quae res extremo loco enumeratae erant. Quod cum per se compilatoris neglesatis videatur comprobare, accedunt alia, quibus suspicio nostra etiam confirmetur. Nam quae hic de rebus productis vel praemagis positis disputantur, ordinem sententiarum perturbant, cum § 105 de-

gentiam

mum leve

quid

sit

ducendum

nocendique

est,

finitio,

Neque

id

quod quae extrema § 103 nunc legitur iuvandi Cum vero ubi legitur quo referatur non habet.

hoc modo scriptor

finiverit: ovditsQa dh otfa (iijts g}^sXbI ad iUam indifferentium enumerationem iuvandi ^Xdjttsi, primam

indifferentia (iT^ts

XQorjy^ivov quid dnonQoriyybivov definiatur.

nocendique finitiones primitus pertinuisse patet, unde efficitur, inde a xad-d (pri0LV ^Exdtav usque ad ttl^xQov slvttt dyad^dv omnia ex altero 1) Praeterea § 55 post verba xal a&iia S' ictlv r) (pcovi] malim abesse quod xal dtoadditur xcctcc rovg 2ra>L7iove, quia sequitur: mg tpT^eiv kgxiSrinog yivrig xai kvxLnatQog xai XQvamnog.

—

XXXIX

PRAEFATIO

fonte illata esse, quo Laertius compendii exilitatem aniplificare studeAlterum addo locum, ubi laudationura copia aptum sententia-

bat.

—

nim progressum med. hic

finis

Agitnr de yirtnte, cuius § 89

turbavit § SOsqq.

dta^saig

proditur:

b^oXoyovfiivrj.

Definitioni

statim

adduntur gravissima de virtute placita sciL propter se ipsam esse

expetendam beatamque vitam secum afferre. Sequitur causa, cur non omnes homines ad virtutem perveniant. Dein ad definiendam virtutis notionem scriptor relabitur: &QStri di xoi rj fiiv Tig xoivag navtl rsi.si(06ig (ij di Tig av^Qwnfp Idicog tov Xdyov ts-

Nam

lacuna, quae post TsXsCa)6ig in libris exstat Sed plura etiam exciderunt aut corrupta sunt Sequitur sequentia verba, cum ne sic quidem oratio bene procedat. lsCca6ig).

sic fere

videtur explenda esse.

porro distinctio inter ^scagrifiaTixag et d^scjQijtovg

Hecatone (iv

tco

XQato) xsqI uQSt&v)

illustratur,

slvai ti)v aQSt^v xal rijv Tcaxiav et dtdaxTiJv slvaL

vxaQXf^v dQSf^, dein diversae de numero virtutum opiniones.

placita: tijv

pluribus

de virtute placita

(scil.

Hunc

igi-

Nam

duo illa ineptum esse per se patet. v:taQxt^v slvai et didaxtriv) ea quae de nu-

tur sententiarum ordinem

mero

quae ex dein duo

virtutes

et speciebus virtutis

disputantur inteiTumpunt.

Puto

igitur in

priore fonte post ea quae de tsXsia^sc dicuntur statim subsecuta esse haec (§ 92 med.): t&v ds aQstav tag (lev jtQatag etc, quae vero interposita sunt ex compluribus alterius fontis pannis consuta esse.

—

moneo quae in § 111 ad Chrysippeam de affectibus doctrinam pertinent (doxst dh avtotg xaX td aXka) ea de causa pro additamento esse habenda, quod de notione affectus iam in antecedente Breviter tantum

—

paragrapho rem absolverat; postquam quattuor affectuum genera enumerata sunt {t&v 8\ na^av ta dvoTdrG) slvat yivrj TirraQa^ Xvxrjv, q)6^ov, imd^vnCav, bat.

—

ridov^v),

eorum statim

definitiones sequi

oporte-

Unum

virtutum

etiam locum tractare nobis liceat § 125sq. de mutua Notissiraum igitur Stoicorum placitum Tag coniunctione.

aQSTag dvTaxoXovd^stv dXlT]kuig xal rbv (iCav sxovTa nd6ag sxsiv longiore argumentatione illustratur: mediae vero argumentationi trium

nomina auctorum sed

inseruntur.

explicate a Laertio

Quae argumentatio cum non summatim,

prodatur

contineatque

notiones a

communi

Stoicorum usu alienas, dubitatio subnascitur, num re vera et ChryQuam sippus et Apollodorus et Hecato hac ipsa conclusione usi sint.

opinionem funditus tollere in animo est. Nam Hecatoni quidem tradita conclusionis forma aptissima est, cum a Panaetiana theoreticae et

practicae virtutis

Neque formula exd6Tr]v

illa

distinctione

qua

Tav dQSTav xsqC

tota

proficiscatur,

disputatio

Chrysippo non item.

terminatur:

ti tdiov xstpdXaiov

xs(paXaiov69^aL

ad Chrysippeam senten-

XL

PRAEFATIO

exacta est. Habes igitur exemplum, cautio adhibenda sit. Laertium Nam ubi ad apud placitum argumentis illustratum complura auctorum nomina adduntur^ non illa argumenta, sed ipsum tantum placitum ad omnes referen-

tiam

(xoiag slvai tag &QSTcig)

quanta in talibus

dum

est.

lam quoniam moralem partem eodem modo quo physicam a esse perspeximus, de compendio fontem nominavimus, videndum est. Nam cum illo, quem priorem hoc quasi fandamentum sit totius enarrationis, cardo rei in eo verti-

Laertio auctam et

natura eius atque origine, quatenus

tur, ut de

dum

amplificatam

res perducatur.

Laertium leguntur,

Ex

fieri

potest,

ad

liqui-

enim, quae nuUo nomine adscripto apud ad Chrysippum referri possint, nobis multa quam iis

gravissima est quaestio. Benevolentia igitur fortunae accidit, ut simillimum huius compendium a Stobaeo in eclogis II cp. 7, 5 servatertii

retur;

denique eiusdem generis compendii apud Sextum usus quae Sextus affert ita comparata sunt, ut quamvis

Nam

apparet.^)

summa cum Didymeis neque

e

Laertianisque similitudo conspicua neque e Laertii fonte a Sexto derivari

Didymo

sit,

tamen

potuerint.

Ea

autem, ut accuratius describam, inter haec tria ethicorum compendia ratio intercedit, ut cum mira quadam in rebus ipsis affinitate varietas

in minutiis et

quaedam

maxime

in verbis coniuncta

sit.

Confer

de generibus bonoigitur, ut exemplis utar, Sextum adv. math. XI 46 rum cum Laertii § 95 et Stobaei p. 70 1. 8—20 Wachsmuth (Vol. III

97 a),

n. 96. 97.

Laertii §

104

Sextum

et

et Stobaei p.

adv. math.

79 (Vol.

XI 59 de

indifferentibus

cum

Nam

totos

III n. 118. 119. 122).

non opus est. Cf etiam Sextum adv. math. XI 22—27 cum Stobaei p. 69,17—70,7 W. et Laertii § 94 (Vol. III Cum vero accuratius rem examinaveris, patebit tibi n. 74. 77. 76). non ad totas enarrationes sed ad priorem tantum utriusque partem

locos hic exscribere

—

—

,

hanc similitudinem pertinere i. e. ad Laertii §§ 85 116 et Stobaei Nam reliqua eatenus quidem consentiunt, quod utrimque 93. p. 57

—

de sapiente et insipiente agitur, interioris vero inter utrumque scriptorem necessitudinis nuUa hic sunt vestigia. Quod qua ratione explioandum sit, postea videbimus, nunc ad priorem partem animum ad-

Atque ordo quidem primo obtutu videtur diversissimus Sed totum discrimen in eo positum est, quod Laertius a primo

vertamus. esse.

appetitu') et fine

bonorum, Didymus a virtutibus initium capit. Si bonorum p. 75 78 Didymus disputat, in primum

igitur, quae de fine 1)

in TuBculanarum lib. IV doctrinam afFectuum, more tali compendio sumpsisBe videtur. etiam Hierocles in ea quae nuper reperta est ^^(x^ avoix^imaei.

Atque etiam Cicero

bomm, aegrotationum 2)

Ut

—

XLI

PKAKFATIO locum

trantiposita ense finxeriH, cetcrae parteu plane

excipiunt.

Nam

eodem ordine

se

Didymi p. 58—65 (de virtutibus) rcHpondeut LaSrtii Didymi p. 68—74 (de bonis) La«rtii §§ 94—101.

§§ 89 med,— 93, lam, omissa quam transpositam finximus de finibus disputatione, ad 85 Didymi pergimus (de indifferentibus et de aestimatione) p. 79 Porro apud utrumque de quibus respondent La8rtii § 102—107.

—

extr.— 110 in. Sequitur 87 apud Didymum (interpositis p. 86, quae apud Laertium desunt de 93, quae appetitu eiusque speciebus) de affectibus doctrina p. 88 apud Laertium §§ 110 med. 114 tractatur. Terminantur haec apud officio

Did. p.

agitur

85—86,

LaSrt. § 107

—

—

utrumque morborura atque infirmitatum animi explicatione. Apparet eundem igitur uno capite eicepto, quod a Laertio melius coUocatur, ab utroque ordinem servari. lam vero, quod ad res et verba attinet,

tum

Ad

hic

tum

ille

plura praebet, quae omnia singillatim pertractare nolo.

nos enim ea vel maxime quaestio pertinet, quoraodo

talis similitudo,

qualem modo depinximus, possit explicari. Atque vix alia ratio poterit excogitari, quam ut sumamus, exstitisse aliquando compendium moralis Stoicorum philosophiae, quod cum scholarum usui destinatum ea esset, iterum iterumque pro aetatis cuiusque usu reformaretur; igitur quae communia sunt Didymi et Laertii (quorum quaedam apud Tullium redeunt in tertio de finibus; cf. inprimis § 53, 55, 56) ad

pristinum illum librum pertinere, quae vero discrepant vel in altero tantum fonte inveniuntur, posteriori aetati deberi. Eum autem librum, qui quamvis mutatus totius disciplinae fundamenta per complura saelaui cula praebuit, magna profecto auctoritate floruisse intelligitur. cum Didymi apud Stobaeum in subscriptione totius enarrationis haec

verba exstent:

Tavra

(ihv

inl

tooovtov.

IIsqI

kv

:tokXotg (ilv naqado^GJv doy(idt6iv disUx^rj- xal yuQ iv ta UeQl doyfidtav toi)

Xoyov

xai xai

—

'Eyio d' ojcooa jCQovd-snrjv etc.

obscuriora videantur neque satis

appareat,

ndvtav t&v

yccQ

aXkoig iv

6

XQv6i:i3tog

'TnoyQatpi] quamvis haec verba tfi

cur hos Chrysippi

libros

Didymus uominet, probabile tamen videtur, eum iu fonte suo eorum mentionem invenisse. Quodsi titulus ille: 'TnoyQatpri tov Xdyov (cf. Chrysippeorum librorum indicem Vol, II p. 8, 30, in quo prilocum inter morales libros obtinet) aptissimus est tali libro,

Laertii

mum

qualem Laertianae

mentum

et

Didymeae enarrationis

fuisse suspicati

sumus,

ipsum Chrysippi librum.

in

parte

proclivis est coniectura:

Nam

de altero libro:

priore

funda-

hunc fuisse

nsQi doy^idtcjv,,

poterit cogitari, cum illud compendium ex partitionibus definitionibusque totum fere constitisse, atque ipsa placita non

siquid video,

nisi

non

per hanc formam

adumbrasse videatur.

Atque mirum profecto

PRAEFATIO

XLII

si eiusmodi liber qui a gravissimo scholae auctore profectus, tironibus tamen destinatus erat, a successoribus scholae plane negleo-

esset,

mirum quoque

tus esset,

ab

si

interpolationibus

abstinuissent.

Ita

factum est ut Diogenis, Antipatri, Panaetii, Hecatonis apud Didymum vestigia agnoscantur, ita porro quod a Schuchhardtio et Kreuttnero demonstratum est, ut in

maxime

et affectuum,

versorum auctorum

coUectionibus, virtutum prodit, permixfi inveniantur di-

definitionum

quas Didymus

fetus,

apud utrumque indoles. Nam Didymi alteram partem ex pluribus libris excerptam esse cum eo probatur quod eaedem res compluribus locis repetuntur, tum eo quod Plane

nuUo

alia est posterioris particulae

ordine neque continuo sententiarum filo singula placita Ad ipsos vero philosophorum libros compilatocoUocantur. deinceps rem accessisse duo sunt quae fidem faciant. Ac primum quidem nulfere

lus apparet

rerum

e gravitate delectus, sed omissis saepe gravioribus

Accedit quod nonnuUa verbis illustrantur. a exilitate sermone utuntur compendii capita longe remoto, ut scriptorem magis quam magistrum audire tibi videaris. Neque exempla

placitis

leviora

multis

lam proferre opus est rei per se cuivis attente legenti manifestae. accessisse cum ad ipsos libros philosophorum compilatorem contendo, non id dico ipsa ubique philosophorum verba integra nobis servata esse, sed

viatis

mediam quandam

teneri viam,

ut,

omissis

nec non ex recta orationis forma in obliquam

tamen ut

multis vel bretranslatis,

multa

Quali etiam physica occasionem nactus dubita-

in ipsis libris scripta erant reddantur.

Didymi excerpta ratione utuntur.

Hanc

tionem profligabo quae diu et me et alios ni fallor vexavit. Nara moralia Stoicorum quae e Didymo servavit Stobaeus, ab eiusdem auctoris physicis excerptis mirum quantum discrepant, siquidem in physicis doctissimam deprendimus singulorum auctorum librorumque me-

moriam, in moralibus nuUam fere librorum, scriptorum perraram. Itaque eiusdem libri particulas tam diversa ratione compositas fuisse

Didymum haec quoque Puto igitur Stobaeum non totam et integram Didymi enarrationem descripsisse, Neque enim facile et doctum ex ut Didymum, quem eclogis physicis probum adducor, credibile

non

est.

Coniectura autem, qua ad

referuntur, videtur certissiraa esse.

scriptorem cognitum habeo, credam in morali parte tam neglegenter versatum esse, ut gravissima quaeque huius loci placita vel omnino omitteret

vel

in

transcursu

multo minoris momenti essent

breviter

perstringeret,

infinita fere

cum

verborum copia

alia

quae

illustraret.

Quodsi non plenum et illibatum Didymi opus tenemus, probabile est etiam auctorum nomina a Stobaeo demum omissa esse, quae

m

XLni

PRAEFATIO

Nam illud priore parte pauca, in posteriore plarima fiiisse arbitror. laudationibus indole a sua ac natura scriptorum propria compendiura vero pars adeo non probo et simplici sententianun ut haec perturbatio vix possit excusari, nisi ipsam eclogarum formam a scriptore servatam esse sumpseris. lam inter libros a Didymo excerptos etiam Chrysippeos quosdam

alienum

est, altera

ordine decurrit,

cum

per se probabile est, tum eo etiam probabilius redditur, quod saepius ad Chrysippi fragmenta quae adscripto nomine leguntur, Wachsmuthii adnotatio nos relegat. Schuchhardtium quoque in hac fuisse,

quidem re mecum consentire video. Complures enim paginas ad Chrysippum auctorem revocat. Atque ille quidem locus, quo uno in altera parte Chrysippus nominatur, nihil probat, cum eodem modo quo pleraeque apud Laertium laudationes haec quoque postea inserta esse videatur: Tfjff

Cf. p.

d-eCag

g)SQ£iv

£i)dai[ioviag

tf)g

slvai n^^tE

98,19: xcd (JxeCvojv} [iirjdh

evdaiiiovCav ^ij diatpeQSiv duttijv Sc(i£QLaCttv 6 XQV0Lnn6g <prj6i

tov

^vbg sxtdaLfiovCag^ xaXXCa fn^r* 6s(ivotSQav

tijv

(^xaV) tijv

xata

fiYfdhv aiQStatEQav tov ^ibg siSaifiovCav T^g

T&v 6o<pav avdQ&v.

Sed Chrysippi libros adhibitos esse subscriptio ubi demonstrat, praeter 'T^oyQaq)7jv supra tractatam liber tcsqI doypidtmv aliaque xata (iSQog 6vyyQd(iiiata memorantur, sive Didymi verba quibus fontes suos significaverat a Stobaeo obscurata simt, sive Stobaeus, quae singulis capitibus lemmata omiserat, hac ratione quasi

m

Neque tamen fieri potest, ut paragraphi e Chrysippo excerta a ceteris secemantur. Possunt etiam Diogenis vel ratione cerptae in hac parte inesse. Nos quae in hac parte leguntur, Antipatri capita complexus

est.

quae typis minoribus Addenda sunt pauca de compendio Laertiano, a quo distinguuntur. ad Stobaeum similitudine rei perducti discesseramus. Puto igitur eo inter

incerta Chrysippi testimonia rettulimus,

potissimum Laertiana a Didymeis

differre, quod apud Didymum praeter Chrysippum Diogenes Antipater Hecato ita adhibiti sunt, ut in umversum Chrysippi doctrina servetur, amplificata magis et sensim deflexa quam in ipsis capitibus mutata, in Laertianis autem (scil. in

posteriore moralium et in physica parte) multa insunt Posidoniana, quae ad Chrysippum non referenda sint. Documento est frequentissima

Posidonii mentio, quae in quibusdam capitibus sola fere regnat, maximeque in iis quae de sideribus et de sublimibus docentur. In hoc

enim physicorum loco Posidonius multa novasse videtur. Maiore igitur hic cautione opus est quam in Didymo. Haec erant quae de Laertio et de Didymi moralibus Stoicorum praefanda erant. Neque de physicis Didymi exerptis habeo quae ad-

dam

eis

quae supra occasione data

disserui.

PRAEFATIO

XLIV

De

A€tio.

Sponte hinc ad Aetii yicinam operam oratio nostra yagatur. AtStoica quae insunt iam ex Vetustis quae vocant Placitis ab Aetio que translata esse, Dielsius probavit, neque video quid contra dici possit. Idem a Posidoniana schola Theophrasteam placitorum congeriem cum reformatam tum esse probabile

philosophorum memoria amplificatam lam cum eclogarum quoque collectiones ad

noviciorum

reddidit.

eandem aetatem atque scholam redire veri simile sit, utpote quae usque ad Posidonium et pauUo infra descendere soleant (quod et Didymi epitomae physicae fragmenta et Laertii laudationes arguunt) alterum genus ex altero pendere suspicamur. Neque enim Placitorum conditorem tot librorum lectioni ipsum vacasse sed prompto magis et com-

modo selectorum capitum valde huic nostrae

thesauro

usum

esse

credibile est.

Atque

suspicioni suffragatur, quod obscuriorum quoque

Stoicorum velut Sphaeri aliquoties in Placitis sententiae referuntur. Quis enim Sphaerum ab ipso Placitorum conditore lectum esse sibi

Ac quamquam

persuadebit?

in ea Placitorum

forma quam nos

legi-

mus, vetusta multo exiliorem, longe plurimi loci ad generalem Stoicorum doctrinam spectant, tamen quae interdum notantur singulorum dissensiones

fidem

faciunt in Vetustis Placitis

singulorum memoriam.

usum esse suspicor. lam quaerendum posita pendet, ille

usus

sit.

non

qua

Nam

frequentiorem fuisse Placitorum conditorem Eclogis igitur primum

est,

unde vel maxime opera nostra in Chrysippo

ratione in generali Stoicorum doctrina referenda cum omnia quae ad universos Stoicos ab Aetio

credibile sit

omnium communia

fuisse, ambigimus quid de hac generali doctrina iudicandum sit. Cum vero plerosque et gravissimos scriptorem intellexisse consentaneum sit, quos potissimum gravissimos iudicaverit, dubitari potest. Hoc tamen constat tres tan-

referuntur,

tum

Stoicos exstitisse, qui tanta auctoritate florerent, ut quae ipsi docuissent ad Stoicos simpliciter referri possent, Zenonem, Chrysip-

pum, Posidonium. Itaque iterum Posidonius existit Chrysippi nostri aemulus et haec quaestio evadit, ex Chrysippone magis an ex Posidonio generalis Stoicorum doctrina in Placitis expressa sit. Atque si is fuisset Placitorum conditor qui in compendii alicuius usu subad limpidiores fontes non accederet, credi posset, ad Posidonii exemplar generalem doctrinam conformatam esse. Ea enim aetate sisteret,

qua Posidonius maxima auctoritate floreret. Cum vero, ut modo ostendimus, penitiore doctrina imbutus fuerit (eclogarum enim thesauro usus est) non possum mihi persuadere ut generalem doctrinam

fuit,

XLV

PRAEFATIO

ex uno suctore, sive Zenone sive Ghrjsippo sive Posidonio, ceteris omnibus dissentientibus, expressam esse credam, sed ut generalis doctrina statueretur consensum puto desideratum esse saltem duorum ex tribus illis

Hinc efficitur posse quidem in hac generali docquae Chrysippi non sint, sed Zenonis placita a Posidonio

Stoae principibus.

trina latere

redintegrata (saepe enim, ut aliunde constat, sectae auctori contra Chrjsippura Posidonius auxilium tulit), plerumque tamen Chrysippea quoque esse quae Stoicis simpliciter tribuantur. Confer igitur quae apud

Laertium de sideribus Posidoniana

referuntur:

nusquam

fere

cum

congruere reperies. Itaque in collectione hanc mihi Aetiana omnia reciperem, ita tamen ut in incerut legem imposui, torum numero collocarem, nisi alia testimonia suppetebant, quae ChryAetio

accurate

sippeam originem vindicarent.

lam ad ea tempora eosque auctores accedamus qui non iam

ipsi

Stoae, vivae etiam et vigenti, aequales fuerunt, sed abolitae vel semiraortuae aliquam memoriara propagaverunt, dum placita eius vel ex vetustioribus fontibus cognita referunt vel in suura usum convertunt.

Quorum duo

sunt genera, alterura scriptorura Christianorura tertii raaxirae et quarti saeculi, alterum Neoplatonicorura, a quibus Aristotelici quoque serioris aetatis toti pendent. Atque eos quidem auctores

quos abundare Stoicorum placitorum memoria cognitum habebam, aliis quae indices editionum suppeditabant, con-

accurate tractavi, in gerere satis habui.

Ex Aristotelicis

serioris aetatis constat longe utilissimum esse

Simpliciura, cuius in Categorias Aristotelis coraraentarius diligenter a me excussus largam Chrysippo nostro attulit fragmentorum messem.

Quae Simplicius ex prioribus Categoriarum coraraentatoribus pleraque Illa enira, qua ipse fuit aetate, nuUos fere Stoidescripsisse videtur. corum libros reliquos fuisse ipse Simplicius testatur. Proclus quoque et Syrianus et Olyrapiodorus Neoplatonici quae produnt, ad paucos fere moralis doctrinae locos spectant {5xi ^6vov rb xakbv dyad-6v, oxi al ocQexal avxaxoXovd-ovffiv dkX^^katg etc), qui tam saepe ab his auctoribus tractantur, ut specimina proferre satis fuerit. Quod vero ad Christianos attinet scriptores, qui altero p. Chr. saeculo fuerunt fidei defensores in vulgaribus omnes fere subsistunt, quod Tertullianus in uno „de aniraa" libro doctiora quaedam

nisi

per Sorauum accepta tradit, ex ipso, ni fallor, Chrysippo derivata. Ex tertii vero .saecnli latinis ecclesiae scriptoribus Lactantius frequenti

Stoicorum memoria insignis

est,

ex

Varronis

nirairura

et

PRAEFATIO

XLVI

Ciceronis scriptis philosophicis agros suos iriigaas. Quin etiam toita Stoico ex librum tum „de opificio" quodam exemplari expressit,

Sed ut pleraque describere potuerim, nisi rerum levitas dissuasisset. haec omnia fere sordent prae eorum splendore, quae graeci eiusdem

quos doctos appellare consuevimus, libris suis StoicoClemens enim Alexandrinus et Origenes,

saeculi patres,

rum cum

inseruerunt.

placita

agerent ut fidem Cbristianam in philosophiae formam redigerent et doctorum suae aetatis gentilium usui accommodarent et quasi sapientiam conderent Christianam, non potuerunt fere in eius id

gyros non incurrere, cuius permulta placita ad Christianam doctrinam proxime accedere viderentur.

scholae

cari

Atque Clemens quidem quae Stoica profert, ad unum auctorem revonon possunt. Multa enim compendia et introductiones, quod genus

supra tractavimus, redolent, alia ex definitionum Stoicarum thesauria desumpta sunt, alia ex amplioribus moralis doetrinae libris fluxerunt.

Atque omnino tam multiplici veterum auctorum lectione fuit imbutus, ut Stoica quoque a multis auctoribus accepisse censendus sit. Qua autem ratione in libris suis condendis Clemens versatus sit, luculentissime docet octavus Stromateon

liber.

Hunc enim neque editum ab

Clemente neque perfectura, sed post mortem

eius,

ipso

ut videtur, ab ami-

adnexum, excerpta quaedam ex Graecorum philosophocontinere, nondum in ordinem disputationis continuae

cis edito operi

rum

libris

coniuncta

programmate Rostochiensi demonstrare studui. Quae causarum differentiis proferuntur, meram ex-

in

vero extremo loco de

hibent Stoicorum doctrinam, quod cuivis perito primo obtutu festum est.

utilitatis in nostrum opus ex Origene redundavit. Clementem quidem ipsius Chrysippi vestigia nusquam deapud multa apud Origenem. Hic enim vulgaribus, qualia compendiis

Plus

Nam texi,

mani-

etiam

placitorum thesauris tradebantur, fere abstinet; quaecunque exhibet Stoica ipsorum philosophorum lectionem manifesto produnt. Quodsi studio accedendi ad fontes ipsos praeclaro quodam insignem Origenem

et

fuisse constat,

ad Chrysippum eum devenire necesse erat, siquidem

illius aetate

una

tamen

Origenes, qui veterum auctorum

is est

doctrinae

nomen Quodsi tur,

fere Chrysippi auctoritas in Stoicis valebat.

Neque nomina iactando inanem

speciem captet. Itaque paucis admodum locis Chrysippi multo pluribus libros eius usurpasse censendus est.

protulit,

doctrinae

conferat

eius

velim

nimiam laudem me

quae

tribuere aliquis opinaVol. II n. 957, 964, 988, 989, 990, 996 ex

„contra Celsum", ex libro tertio „de principiis", ex libro „de oratione", ex „commentariis in Genesin" excerpsimus; intelleget Chry-

libris

XLVn

PRAEFATIO

sippeam de fato et de libero arbitrio doctrinam tam accurate exprimi, ut locis compluribus ipsa Chrysippi verba quasi eluceant. Itaque cum intellexissem quanta esset in hoc auctore utilitas, commentaria quoque et Veteris et Novi Testamenti accurate perquisivi reportavique ex hoc longinquo neque iucundo itinere paucos quidem sed eos primae notae locos.

Haec

fere sunt

quibus hoc

erat^

quae de fontibus fragmentorum praefari in animo

cum maxime egimus,

Chrysippi reliquiis versati essemus, retur ab

iis

ut qua ratione in coUigendis palam fieret nec non ut intellige-

qui collectionem nostram usurparent, quae esset cuiusque

testimoniorum generis

fides

atque auctoritas.

Epimetrum de librorum Chrysippi

indice Laertiano.

Mutilus exstat apud Laertium Chrysippi librorum catalogus.

At-

que logicorum quidem index, qui primo loco ponitur, si totum spectes, optime servatus est, physicorum totus intercidit cum maxima parte moralium. Sed etiam logicorum indicem labem traxisse demonstrari potest duobus argumentis.

Libri enim logici apud Laertium e rebus quod aperte testantur § 198

tractatis in quattuor species digeruntur,

verba: Xoyixov x6nov ra r&v JCQosiQr^fisvav rerrKQcav diaqjoQcav ixrbg Ex his vero quattuor speciebus tres tantum cum titulis suis 6i^a. integrae ad nos pervenenmt, alteram dico, tertiam, quartam.

enim

titulo caret;

neque

licet suspicari,

huius particulae

Prima

libris quasi

generalem quandam introductionem contineri, quae proprio titulo non egeat, cum verba Laertii supra exscripta hanc non minus specialem fuisse quam ceteras partes testentur. Accedit quod primae partis

ambitus

ceteris

brevissima libros,

i.

e.

comparatus iusto brevior

est.

tertia tres 6vvrd^ei,s contineat,

prima ex quattuordecim

libris

videtur

Nam cum

ceterarum

quinquaginta quattuor constare,

qui in com-

lam cum primus titulus in plures 6vvrd^£Lg non digeruntur. hanc formam praebeat: d-E6€ig Xoyixa xai rav rov g)tXo66g)ov primo obtutu intelligitur, scribendum Debebant enim logicae theses a moralibus (Vol.

(idrav^

(Vol. III p. 205, 14) discemi.

r&v rov

bis:

esse: II p. 8,

%-i6£t,g

quae neque

koyixaC,

31) et physicis

Quid vero de sequentibus iam

fpLko66(pov 6x£ym,dr(ov^

libris

6x£fi-

cum

fiet

ver-

antecedente

possunt coniungi, neque per se pro titulo esse? Itaque certum textus mutilati signum nacti sumus. Quodsi hoc loco numerus aliad librorum quis primam speciem pertinentium excidit, non potest titulo

uUa

auctoritas, qua librorum logicorum summa maiorem praebet numerum quam libri in nostro Laertio Atque re vera maiorem numerum praebet: 6/itov rd ndvra

esse subscriptionis

subducitur, nisi

enumerati.

XLVm

PRAEFATIO

Tov koyixov Svdsxa xal tQiax60ia. tium non transcendunt numerum

Libri autem enumerati apud Laeretiamsi in

trecentorum et unius,

prima parte verba xal rav tov g)ilocs6(pov Gxsufidrav pro tituli vesnotantur comprehendas. Sed tigio accipias eaque quae pseudepigrapha tituli exciderunt, tamen quale decem fere speciei quamquam primae

argumentum facile intelligitur ex moralium primae partis Quae cum hunc indicem in fronte gerat: 'Hd^txov r6comparatione. fuerit eius

7C0V

rov %£qI

ivvotav, valde est muti&s6£Lg enim ipsa quoque continet et OQOvg et

rijv dtaQd^Qcotfiv rSiV riQ^ixav

latae nostrae similis.

TCid-avd (Vol. II p. 8, 30sq.).

suspicari,

Hac

igitur similitudine ducti sic

possumus

fuisse inscriptam:

primam logicorum particulam tisqI rijv dLdQd^QCodLV r&v Xoyixav ivvoi&vy.

xov r6nov (rov tuor autem

illis

AoyiQuat-

speciebus appendix adnectitur, de qua egi huius prae-

fationis p. VII.

lam quod ad ordinem attinet, quo quattuor illae logicorum species non longa opus est disputatione, ut intellegatur, tertiam

se excipiunt,

quae nunc est partem secundo loco ponendam fuisse propter rerum Continet enim rbv :i€qI rav 6rifiaiv6vrav (vel tractatarum naturam. et altera et quarta species ad rbv jisqI rav cum ^sqI q)avfjg) r6nov, 6rifiaLvo(isvav

(vel

tcsql

TCQayfidrav)

pertineant.

Atque eodem

iure,

quo alteri, etiam quartae, quae est de syllogistica ratione, inscribi Quaerimus igitur, quopotuit: XoyLxov r6nov rov xsqI rd XQdyfiara.

modo

fieri

beret.

Multo magis in eum hic error cadit, qui ex librorum collecsecundum totius doctrinae rationem digesta, titulos in indicem

Atqui patet potuerit, ut ordo partium ita perverteretur. neque eum, qui ipse huius ordinis auctor fuerat, tantopere a vero aberrare potuisse, neque eum, qui catalogum ab alio confectum descritione

Exstitit igitur editio quaedam Chrysippi librorum ab ipsis ab ipso philosophis in usum discipulorum comparata. Utrum vero an a recentiore haec editio comparata fuerit, quodam scholae conferret.

Chrysippo

assecla,

non potest

pervestigatione,

diiudicari nisi ex ipsa logicae Chrysippi doctrinae

quam ab hoc

loco alienam ducimus.

Conspectus capitnm. Praefatio

Para 1.

2.

I

Zeno Citieas

I.

i

De ZenoniB Yita, moribus scriptis n. 1—44 Zenonis fragmenta et placita n. 46. 40

3

— 61 62 — 73 cognitionis {tpavTaaia, nQiti^Qiov) Rhetorica 74 — 84 B. Phyaica De principiis. — De materia et spiritu. — De causa. — De — De incorporeis. — De tempore. — De inani corporibus. 85—96 — Genitum et interiturum. — Uno De mundo. — Unum loco manere. — Ex 4 elementis. — 'ExnvQ(ielg

ovv ix rov

fitt6rd6avreg

(i,i6ov

ttvrovg

^xxov

iKilv ivoxX'i^6exe.''^

zfr)(ioxdQovg dh xov Ad^rixog

XiyeLV xal yQdtpeiv av av jj(>£tav ' ndvxtt nttQi^ovxog^ dxov6ag oi)xir

(ura

rijv reXevrrjv

XQOV

dxoXaXexGig.

'Ad-rjvaCav ^rj6ev '

exr}

ttvxbv

xttl

r]vcova

6

xaitb xai tb bvo^ia ^Xincov s^dSoxifiovv iv talg

'Ad^rjvaig, trjv

xata-

1 y.h%siQor6vr\vtai P. 2 ^iXoyiXfis IIsiQaievs om. B. MiXoiv P, iiiXXtov F. 3 2vnaXXrit£vg BP. 24 6 S' scripsi, d S' TIoiaviBvg BP, naiavisvg D. 28 TtQoafjxs scripsi, nqoai^itsi. vulgo. 26 fortasse: ins%HQriasv (^slgy. vulgo. 31 %al seclusi. 32 ov30 rcbv Sx(a'Cv.&v seclusi. (lij scripsi, [irjv vulgo. ||

||

||

dafiwg seclusi.

9

VITA.

Xrjxrixijv q^avtccttittv, ntt6^

tt6^£vsat(Qa 6v, ii6v%CttV &ycov ov

dvvttfitvog

etfdox£t6^ttiy

noXXk av tlnttv ixov (dXX* a6x

Xttov (ihv tttpCsto^

o d*ev

i»'avTifv.

^XQ^''^^

firjxttv^

ij^eXt,

tm

'AQxs6i-

tdxa dl

nQog dh tbv ovxert iv i&6i,v 6vttt IlXtttfovtt i6xiadxb Xdyav^ itg T^ ttfiaii^g nofineCttv na6av outte^oQvfiei (juxxet oik'&v tov nXdtcovog dfivvofiivov, vnsQdixetv te cevtov &XXa ovdevl fittXXov

tcXXcog),

xal

ette iieXi^^eiev

^AQxe6iXdcp^ ccvtdg ye xeQdavelv tbv ittvtov ilfdiievog d(p* j4Qxe6CXaov.

[liXov

%

^eto dnotQe-

13 Cicero Acad. Post. 1 34. lam Pdemonem audiverarU adsidue Zeno et Arcesilas. Sed Zeno cum ArcesHam antevret a^taie valdeque

lo

peracute moveretur, corrigere conatus est disdplinam. ut non esset causa Zenoni, cum PoleCicero de finibuB IV 3.

subtiliter dissereret et

monem

audisset,

cm

db eo ipso

et

a superioribus

dissideret.

14 Quintilianus Instit. orat. XII 7, 9. cum et Socrati coUatum sit ad victum et Zenon, Cleanthes, Chrysippus mercedes a discipulis oo

i6

ceptaverint.

16 Seneca ad Helviam

Unum

cp. 12,4.

Platoni, nullum Zenoni, a quo

fuisse

Homero servum,

coepit Stoicorum rigida ac

tres

virilis sapientia,

satis constat.

16 Seneca de Benef. IV guingentos dena/rios

neum

39,

1.

vester,

cum

Ulum parum

ido-

Qu' oi)

2Jxei{Qoq)ooL(ov)L {x)ara{re-

reXe{vrr]i)xev x

.

.

.

Z)rlv(ov

an

i6rlv i{v)v{ia xal) {r)Qidx{ovra. xal firjv i vo6e

ber.

Argutnentum etiam post ea quae Th. Gomperz disputavit (Sitzungs1903 „Zur Chronologie des Stoikers d. Wien. Akad. Bd. 146.

Mihi

Zenon") ohscu/rum.

eo

videtur contra aliquem disputari, qui in epis-

qua^dam continehantw) Zenonem Cleardio natum fuisse dixerat. Hoc falsum esse quod sequeretu/r Zenonem centesimum primum annum k

tula (qua etiam de Antiplwnte

archonte sexagirUa duos annos

inde concludehatur,

agentem

obiisse.

361) Pausanias

Zrlvtov ivravd^a 6

129,15 Mva6eov

(in descriptione

xal

Academiae) xelrai dh xal

XQv6innog

UoXevg.

6

37 Strabo XVI

ix Tvqov de 'AvrCnarQog xal ynxQov p. 757. nQO r}(i&v 'AnoXXaviog 6 tov nCvaxa ix^elg rwv dnb Zr^vcavog g)iXo66g)G)v xal rav ^ifiXCcav.

38 Diogenes Laert. VII 36. Mad^rjral evdo^ov de IleQ^alog ^rjfirjrQlov Kirievg 'AQC6rG)v MiXriddovg Xlog^ 6

"UQiXXog

rrjv

dh Zrjvavog

——

noXXol

(liv,

ddia(poQlav el^rjyq^d^ievog.

KaQxrjS^VLog., 6 rijv inL6rT^(irjv riXog eindiV

^iovv6iog

35

6 (lerad^ifievog eig rijv ijdovrjv' dtd yuQ 6<podQdv dtpQ^aX-

(iCav Sxvrj6ev irL Xiyetv

rbv n6vov ddLdtpoQOV ovrog

rjv

'Hqu-

xXeari^g.

KXedv&rjg OavCov Ssq. fort.

"A^^Log^

tl{vcci) tciythv

30

6 diadeldfjievog

iv&dSs, (l|)»pt(ovTo rixe

rijv

Si]).

6xoXr'jv'

.34

ov xtd

Miluditis

\iV.

ZENO CITIEUS.

14

Toig dxXrjQoxilQOig deArotg, aC (i6Xig iihv yQdq^ovtcciy diari]Q0v6L dl xa yQatpivta. ttg)a)ftoiov

2](patQog Bo67COQiav6g' Snjxovtfe d'6 UqjatQog xal Kksdvd-ovg

—

f^v Ztjvmvog tslevtnlv.

fietoi

^tfav 8h Zrlvovog (iad"r}tai xal otdf,

xaQ-d q)7j6Lv 'lano^otog' ^iXavLdrjg &rjfiatog^ KdkXi.nnog KoqCv-

t

no6eiS(6viog ^le^avdQSiig^ 'A%-r^v68(OQog I^okevg^

«d-tog,

Z/i/jvav

I^i8(oviog.

39

Ind. Stoic. Herc. col.

xal t{^v) 6{%)oXiiv 10

AvtCyovog

I

iyQatljev,

X 2.

Kkedv{^rig Q)aLvCov

\

"A66Log^ 6

naQaka^diV jLovv6L\og &eo(pdv(t)ov, xa^d^^dnsQ 'HQa\xks(btr]g, 6 Meta&E(ie\vog' ^AqC^xcov MlX\

tekog dno(privd(ievog., Xiog, 6 trjv d8La(poQCa(v) totg aXXoLg dxo\{Xovd-e)tv oi6(tevog rco (xa&ri)yritfj

tLd8o(v)

\

I

81

(i)v

\

|

columnam

(lacuna, quae inter hanc et seguentem tur 16

nomina col. XI

hiat,

hauMa

viden-

Persaei, Herilli, fortasse etiam Sphaeri). Zijvcav ZL8a(vLog 6 xal)

2.

Xey6(ievog v

\

\

ug xal

ntSLv XQrj^^innog av) tbv sv (ta nsQL tov 8LaXs) Xrj&6t(og videntur Philonides intercidisse Thebanus, Corinthius, Callippus (hic \

\

j

Posidonius Alexandrinus). col.

Xn.

Ad-riv^SciiQog (ZbAtug,

.

. j

'Exatutog 2jnLv&(dQov d) ntj

80 8(ii(xev).

40 Origenes

c.

Celsum

III

54 Vol.

I p.

250,3 Ko.

(p.

483

Del.).

'

sn dQStrjv nQOi) rj(ieLg (ieXXo(Lev iyxaXetv (pLXo66(poLg 0Lx6tQL^ag 8e tbv nsQOalov^ tbv Zd(ioX^LV, ZrjvavL TQeil)a(ievoLg, nv%^ay6Q(f (ilv xal

40 a Plutarchus 26

iyey6veL

tav Zrjv&vog tov KLtLdog

41 Diogenes teCcf.

vita Cleom. 2.

Laert.

VII

4.

'O 8s LfpatQog sv

totg

nQcatoLg

((.ad^rjt&v.

FeyQa^pe 81 (6 Zr^voav) nQog t^ HoXl-

xal td8e'

neQl tov xtttd (pv6Lv ^Cov (181) (183) neQl 80

6Q(irlg

»)

ne^l dv&Qoonov tpv^eog 179

meQl nud^&v 211 neQl TTov xa&rjxovtog (230) neQl v6(iov

36

neQl

trlg 'EXXrjVLXfig

neQL

bilfecag

nuLSeCag

nsQl tov oXov 97. 102. 117. 119

nsQL

6rj(ieCciiv

Hvd-ayoQLxd Kad-oXLxd

3 Zq)aiQog BoanoQiccv^g ante K).sdv9ris habent ante Pbilonidem babet D.

libri.

6 Atbenodorum

SCBIFTA.

15

XiQl Xilemv (77) XQofiXfjfuxTav 'OfiriQiMobv xivre (274. 275)

xsqI xoitjuxijg SixQod6£Tov xal Ti%vri

fort d

Avoug

xal xttl

%

"EXsyxoi dvo

dxoiivrjiiovtviiaTtt KQtttfjTog i}'&txa 273.

42

ov ravTtjv ^6vtj(v, &XX* &v)\ai,6xw-

Ind. Stoic. Herc. col. IV.

trj(6)dvrc}(v

v$xl neiQttv

tEQOv, el yvi^6ic}g (piXo6o(poisv.

44

Quintilianus

Instit.

(scU. Ciceroni similibus)

XII

orat.

summa

virtus,

an

an Chrysippus

Cleanthes,

ipse,

18. sic

quodsi

defuit

his

an

qu^a^rentibus,

viris

oratores

ao

an sapiens Zeno, respondeant: magnos quidem illos ac

fuerint, respondeho quomodo Stoici

venerabUes, non tamen id,

1,

si interrogentur ,

quod naiura hominis

summum

hahet, con-

secutos.

2.

Zenonis fragmenta et placita.

46 Diogenes 6o(ptttv X6yov. t6 8h Xoytx6v.

Laert.

VII

elvat

yccQ

ovrco

d%

39.

TQt^isQf}

avrov rb jtQ&rog

(paolv aivat rbv xttra (ptXo-

(liv rt

dieiXe

M

t6 d\ ij^txdv

(pv6tx6v'

Zr\vGiv

6

Ktrtevg

iv ra

xeQi X6yov.

IV 4 totam phUosophiatn tris in partis diviserunt Academici), quam partitioneni a Zenone esse retmtam

Cicero de (sdl.

veteres

fin.

videmus. 4. 5 Wx*^ ^''^ ^^* TCj^ftxal P, r/;|rv{ xa^ D. 26 tpriaiv B. 28 tb dk i)9ix6v, t6 dk Xoyi^^v om. B*, add. in mg. B*.

Stoicorum vvUiuo)

fragni.

I.

27 ficvroi B.

6

so

ZENO

IG

46 Diogenes

Laert.

CITIETTS.

VII 40.

A.

&

47 Cicero de etsi

finibus

a Chrysippo maxime

IV

dh

aXkoi

dsvtsqov de tb (pvCixov Ziqvcov iv r«3 xsqI X6yov. Cf.II n. 41—44.

tccttov0L'

TCQatov

xal tQitov tb

9.

De

quibus

(scil.

de ratione disserendi)

elaboratum, tamen a Zenone minus multo

est

ta Xoyixa Epict. diss. I 17. 10, 11. xal i7iL6xe7CtLxa xal ag av tLg SLJtoi

.

.

.

tav ^Xkav

diaxQLtixa ^stQrjtLxa xal 6tatLxd' tCg XiysL tavta'^ ^6vog XQv6LJtnog xal ZrjvGiv xal KXadvd-rig; '^vtLgd^ivrjg 8' ov XiysL; istX

49 Stobaeus xav ti^vag 15

Xoyixbv cav ictt

Logica.

quam db antiquis. 48 Arrianus 10

tb

(ihv

ri^^iY,6v.

Ecl. II 2. 12 p. 22, 12

SLxa^s totg

W.

t&v dLaXsxtLov jcvqov ovS'aXXo tL tiov Zr]V(ov tdg

dLxaCoig fiitQOLg axvQa xal x6nQLa.

(iTiovdaCcov (istQov6Lv dXX'

50 Plutarchus de Zeno)

1034 f. 'iXvs 8s (scil. ag tovto noLslv dvvaiiivr^v

Stoic. repugn. cp. 8 p.

6oq)C0fiata xal trjv

dLaXsxtLxijv

ixiXsvs TcaQaXa^i^dvsLv tovg

(lad^rjtdg.

51 Arrianus Epict. diss. IV 8, 12. d^scoQrjfiata tov (pLXo66(pov a Zt^vov XiysL^ yvavaL td tov X6yov 6tOL%SLa^ tcolov tL sxaetov avt&v s6tL xal %cbg aQ^ottstaL JCQog aXXrjXa xal o6a tovtoLg dx6Xovd^d .

20

.

.

i6tL.

De

ratione cognitioiiis

{(pavra(X(a, «IVr^ais, HQitriQiov),

62 Cicero Acad.

S5

vim

Pr. II 66.

maximam, Zenoni

esse

Sapientis autem hanc censet Arcesilas

adsentiens, cavere ne capiatur, ne fallatur

videre.

Errorem autem et temeritatem et ignosuspidonem et uno nomine omnia, quae opinationem constantis aliena firmae et adsensionis, a virtute sapieniiaque

63 Cicero Acad. rantiam 80 essent

et

post. I 42. et

removehat

64

Cicero pro Mur. § 61.

.tapientem nihil opinari, nuUius rei pae-

nitere, nulla in re faUi, sententiam mutare

14 SfxaioLg 6sig

Tccg

AS

Diog.

numquam.

— Acad.

pr. II 113.

t&v SLceX£y,xiii&v rixvag: Megaricorum intellegit libros dialecticos. xoct Av17 Igxl S' avrov dnecioig B; %vdaioLg Wachsm. dubit. 25 Cf. I n. 347 La6rt. in catalogo librorum huius vol. n. 41.

(Aristo) 461 (Persaeus) 626 (Sphaerus).

—

32 Cf.

11 n.

548 sq.

||

LOOICA.

A.

17

horum neutrum ante Zenonem magno opere sapientem nthU opinari est. Lactantias Inst. III 4. defensum ergo si neque sciri quidquam ut Socrates nec docuit, potest, opinari oportet, ut Zeno, tota phUosophia .

.

.

—

suhlata

est.

accepissent

—

Augustinus contra Acad. II nihU esse turpitis quam opinari.

Stobaeus Ecl.

Cf.

cum ab eodem Zenone

11.

»

112,1 W.

II 7.

llm, p. (iridlv d^vxolanfidvHv dXXa (i&XXov d6g>aXa>g xal ^BfiaCag, dib xal ^r^dh do^d^siv xov 6odXX€6d-ai.

Diogenes Laert. VII 121.

^d66Lv rbv 60(p6v. 65 Cicero Acad. post. I 40.

iti rs

fiij

do-

Plurim,a etiam in Ula tertia phUoso-

In qua primum de sensibus

phiae parte mu,tavit (scU.

ipsis quaeZeno). quos iunctos esse censuit e quadam qu£Lsi impuLsione oblata extrinsecus, quam ille (pavra^Cav, nos visum appellemus licet. 60 Numenius apud. Euseb. praep. evang. XIV 6, 13. to 8e 86y(uc

dam

lo

dixit nova,

rovro avrov TtQcorov evQOfiivov fiXincov iv8oxi(iovv iv ralg

(scil.

Zifvcjvog),

rrjv

'/i&ijvaig,

xavrb xal rb ovo(ut

xarakrjjcrix^^v (pavra-

6Cttv, Tcd^rj (irjxavfj ixQ^^^o in^ avrriv (scil. Arcesilausj. 67 Galenus de optima doctrina 1 Vol. I p. 41 K.

vocabula xarakrinr6v.,

xardXrjtlftg^ xaraXrinrixii

dxaraXrjtlfCa vituperat, ut

68 Sextus

parum

Stoicorum

to

(pavra^Ca^ dxardXrinrog^

Attica.

VII 236.

adv. math.

is

orav Xiy^ 6 Zrjvav ipavraoCuv

etvai rvn(o6iv iv ijwxfi, dxov6riov etc. ibid.

230.

ovv

avrbg

(scil.

vnb rov Zi^vavog vnev6ei dvrl

69 Cicero Acad.

pr. II 18.

——

Chrysippus) rr}g

ri^v

rvno)6iv

elQfiad^iu

ereQoicboeag.

cum enim

ita

negaret quidquam esse

si iU/ud esset, sicut Zeno definiret, tale effictumque ex eo, unde impressum <pavra6La) eo unde non esset (id nos a Zeex esse non posset quale

quod comprehendi posset

a

visum (= esset,

none

definitum

Philo

etc.

didmus

rectissime

)

hoc

cum

infirmat

zo

tollitque

quaesivit de Zenone fortasse (scU. ArcesUas), quid ftUunec percipere quicquam posset sapiens nec opinari sapientis esset. Ille, credo, nihil opinaturum, quoniam esset quod perQuid ergo id esset? Visum, credo. Qmle igitur visum? cipi posset. Tum illum ita definisse: ex eo quod esset, sicut esset, impressum ibid. 77.

rum

et

esset, si

signatum

et

effictum.

29 effictumque unus turum Ascensius, opinatur si

Davisius, etiam nisi

Post requisitum, etiamne,

si

eiusmodi

cod. Paris. Davisii, eifectumque ceteri. libri.

libri.

||

38 effectum

lil»'i,

corr.

ManutiuB.

eiusdem modi Davisius. b*

esset

35 opinaetiamne

||

35

ZENO

18 visum verum, quale

Hi

est,

nuUum

esse

ut eiusmodi

ad

defini-

omnes partes

defini-

Recte consensit Arcesilas

esse.

apud Sextum

xatakrjnrtxfjg (pavTa6Cag quae legitur graeca

trlg

VU 248

xog xal xat

(pavta6ia xataXi^Jitixrl E6tiv i^ iato tov v%dQ%ovaitb tb vjcdQypv ivaTtOfis^ayfidvr] xal iva7C£0(pQa'yi6ii£vr]

'

6no£a ovx av yivocto dnb Diog. Laert.

II 4.

quod

eo,

probant ad ipsum Zenonem redire

loci

adv. math.

10

vidisse aeute

id tale esset ah

visum, quod percipi db eo, quod non est, possd tionem additum.

tionis

Hic Zenonem

vel falsum.

posset, si

6

CITIEUS.

vndQ%ovtog.

ibid.

426.

Pjrrh. hypot. qui post ivanofiefiay^svrj addit ivanotstv^rj

VII 50.

Cf. II n. 60.

7t(0fiivr].

August. c. Acad. III 9, 18. sed videamus quid ait Zeno. Tale visum comprehendi et perdpi posse, quale cum falso non haheret signa communia. sdlicet

15

60

Visis non omnihus adiungehat fidem sed iis solum, quae propriam quandam haherent declara(sdl. Zeno), tionem earum rerum quae viderentur; id autem visum cum ipsum per

Cicero Acad. Post. I 41.

—

—

Nos vero, inquam; comprehendihile (feretis hoc? quonam enim alio modo xatakrintov diceres?) sed cum acceptum iam se cerneretur,

.

appellahat, similem iis rehus, ex etiam nomen hoc duxerat, cum eo prehenderentur ; quo verho antea nemo tali in re usus esset; plurimisque idem novis verhis

20 et

approhatum

esset,

comprehensionem

quae manu (nova enim

25

usus

dicchat)

quod autem erat sensu comprehensum,

est.

id ipsum sensum appdlahat, et, si ita erat comprehensum, ut convdli ratione non posset, scientiam, sin aliter inscientiam nominahat; ex

diam opinio, quae essd imhedlla et cum falso incogni42. Sed inter sdentiam d insdentiam comprehencommunis. toque sionem illam quam dixi, collocahat, eamque neque in redis neque in qua

exsisteret

—

pravis numerahat, sed 30

fidem

soli

trihuehat, quod, ut

esse illi

d

fidelis

credendum

esse dicd)at.

supra dixi, comprehensio fada

videhatwr, non

qmd

omnia, quae

prehenderet, sed quia nihil, quod cadere in

qae natura quasi postea notiones 35

E quo

normam

scientiae

d

diam

sensihus

sensibus

d

eam possd, prindpium

vera

com-

essent in re,

relinqueret, quod-

sui dedissd,

unde

rerum

in animis imprimerentur , e quihus non prinsed latiores dpia solum, quaedam ad rationem inveniendam viae aperi-

rentur.

Errorem autem

nationem firmae

d

temeritatem

et

d ignorantiam d

opi-

d

uno nomine omnia, quae essent aliena constantis adsensionis, a virtute sapientiaqus removehat. et

suspicionem

2 ut om. ABV*.

II

eiusdem modi Davisius.

inquit libri, corr. Manutius. rentur Davisius, reperiuutur

21 libri.

18 hoc Davisius, hec

cum Mamitius,

at

ciiiii

lihri.

.S6

libri. \\

aperi-

A.

61 Cicero Acad. accepta

nobis positam

62

19

Zeno ad haec quae visa 8UHt et quasi adiungU aninwrum: quam esse vuU in

post. I 40.

assensionem

sensibus

LOOICA.

voluntariam.

et

Cicero Acad. post.

I

41.

Quod autem

erat

setisu

eomprehen-

sum, id ipsum sensum ajypdlahat.

5

'

riiv 61 di aied^xriQCov xuxdXi^i(/iv at6&rj6iv ixdXH) cf. Diog. (i. Laert. VII 52. at6»r]6ig 6h kiytxtti xal i] 61,' avr&v xaxtxkrplfig. e.

63 Sextus

adv, Math. VIII ^hh.

'EnCxovQoq

di

tcuv

6 dh Z!x(oixbs Zrlvtov diaiQi6ei ixQ^ito. Cicero de nat. deor. I 70. u/rgehat ArcesHas Zenonem,

iXs^e ^ifiaiov

al6d^xbv

elvat.,

cum

ipse

10

falsa omnia diceret quae sensihus viderentur; Zeno autem nonnulla visa esse falsa, non omnia. Cicero Acad. post. I 41. visis non omnihus

—

adjungehat fidem.

64 Chrysippus apud Sext. adv. math. VII 373. (disputans contra Cleanthem qui (pavxaeCav esse dixerat xvnto6iv xux si6oxilv xal i^oxtjv) '

dXX'

eC TovTo, ccvaiQslxai

^hv

/itvi^/ii^

Memoriae definitionem, qua

6iu)v.

referri, vidit

Pearson

66 Stobaeus ci6avsi

Tcottt

(ii^xe

xCbv

136,21

W.

xivd alvai

g ivdidvxat

rj

^ dxdxxmg i6^Cx^ ri dx66(iG)g neQtnarfi^ ag Lex. ap. Cramer. anecd. Paris. IV p. 190.

drixvag dtaXiyeraf 6oXotxCt,etv ox) (i6vov xb Idtoaxevetv, dXXd xal inl ^oQr}(i,dx(ov, oxav xtg

rtg

so

drdxroog i6&Cet

»)

dx66(i(x)g

neQtnaret, &g

25

(pri6t

Zrjvoov 6 Ktxtevg.

83 Anonymi

xixvrj ap.

Spengel Rhet. Gr.

I 434, 23.

Z^varv dh

i6rt xav iv tfj vnod^i^et nQay^idrcov ex^e6tg etg (pri^C' 6ti^yr}6Cg rb vniQ xov Xiyovrog nQ66conov Qiov6a. 84 Anonymi xixvri ap. Spengel Rhet. Gr. I 447,11. cog dl Z^^ov

ovxc)

naQddety^id 86xt yevo(iivov nQdy(t,axog xov vvv t,rixov(iivov.

Maximus Planudes Zenoni

ap.

dno(ivrj(i6vev6ig elg b(ioCco6tv

Walz. Rhet. Gr.

V 396.

eandem definitionem

u

tribuit.

—

2 de versu cf. Bergk PoSt. Lyr. II 4 p. 93. pendet Zeno ab Antisthene 10 de narrandi arte Quint. loquitur, qui docuerat oti oiy. lervv Scvtiliyeiv. 16 kXt^cevSQsUo Koehler mus. rhen. 39, 297; sed confer apophthegma 304. 17 §fXrimvav B. &<ponoiov BP. ccls^avd(}ivai B, aXe^avSQrivca P. ||

18 tErQdxitoig BP.

so

||

xexo|Uft^vovff

D, Bywater Joum. of Phil. XVII 76.

ZENO

24

B. I.

De

—

principiis.

corporibus quaeque

Fhysica.

De materia

85 Diogenes

iis

Laert.

et spiritu.

accidant. —

pore. 6

crriEUS.

—

De

VII 134.

—

De

causa.

De

incorporeis. inani. 8' avtots

doxst

—

kqx,ccs

—

De

De

teni-

stvaL

tav

t6 (lev ovv •xa^iov Elvat ti]v oX(ov dvo, tb 7C0C0VV xal tb nddxov. &noiov oi>6iav trjv vXrjV tb 8s noiovv tbv iv avtfj X6yov tbv d^sov. yccQ aiSiov bvta 8ta nd6rjs avT^g dr)(iL0VQystv sxa6ta. ds tb doyfia tovto Zrjvcav 6 Kvtisvs sv rc5 nsQi ov6ias.

tovtov

10

ti&rj^i

— Aetius

289). Zt^vcjv Mva6sov Kitisi)S dQ%as {ilv tbv d^sbv xal f^v vXrjv^ cav 6 (isv S6ti tov noislv aitios, rj ds tov nd^^Siv^ Achilles Tat. p. 124E. Z^vcav 6 Kitisvs dQ^ds 6T0i%sia 8\ ts66aQa. slvai Xsysi tcbv oAcov d^sbv xal vXrjv, d^sbv (isv tb noiovv, vkrjv 8h

25

I 3,

(DDG

p.

—

'

15

tb noiovfisvov, d(p rav td ts66aQa 6toi%sla ysyovsvai. Philo. de Provid. I 22. Zeno Mnaseae fUius aerem deum materiam et

dementa quatuor.

—

Theodoret. Gr. cur.

aff.

IV

Ztjvov ds 6

12.

Kitisvs, 6 Mva6sov, 6 KQatrjtos q^oitrjtrjs, 6 r-^g Utcaixrjs aQ^as aitbv d^sbv xal tr^v vXrjv dQ^ds sq)r]6sv sivai. Qe'6sci)s,

86 20

Chalcidius in Tim.

essentia, ut

Zeno

c.

mbest his omnibus quae habent

omnium silvam sine

modi 25

At

vultu

et

Plerique tamen silvam separant ab esse id quod

Silvam quippe dicunt

qualitates, essentiam vero

primam rerum

antiquissimum fundamentum ea/rum, suapte natura informe: ut puta aes, aurum, ferrum, et caetera huius

silva est

vero quod

290.

et Chrysi]^pus.

vel

eorum, quae ex iisdem fahrefiunt, non tamen essentia. his quam ceteris ut sint causa est, ipsum esse snJh

tam

stantiam.

87 Stobaeus

Ecl. I 11. 5a, p. 132,

trjv 30 (iSQri

tav

26

W.

(Arii

Didymi

fr.

20

Diels).

ndvtcDV nQihtrjv vXrjv, Tautrjv 8s na6av di8iov xal ovts nXsica yiyvofisvrjv ovts sXdttca' td 8\

Zrjvatvos' ov6Cav 8s stvai

'ovtcnv

tavtris ovx dsl ta^btd 8ia(isvsiv dXXd ^iaiQst^d^ai xal evyxet^d^ai.

8id tavtris 8s 8ia&slv tbv tov navtbs k6yov, bv sviOi slfiaQ^isvrjV xaXov6iv, 0i6vnsQ xal iv tfj yovfi t6 6nsQ(ia. Epiphan. Haeres. I b, DDG p. 588. (pd6xsL ovv xai ovtos {Zrjvav) trjv vXrjv 6vyxQovov

—

Xttkav tG) 35

ysvs6iv

f'!

d^SG) ^ff Ttt

i6a tats

dXXais

alQS6s6iv.

ndvta 8ioixsttai xaX nd^xsi.

sCfiaQfisvr^v ts

stvai xai

— Diogenes Laert.VII 150.

15 aerem) de hoc errore cf. Diels DG p. 2, qui in graeco exemplari MQtt Ad hoc fragmentum et sequentia cf. 11 pro dqxds scriptum fuisse putat. n. 300—328. 20 Cf. II n. 316. 28 bvx(av C, %Qmtaiv F.

—

PUYSICA L 6i tpu6i tS>v HvTajv ttnavxfov xi^ XQaTrjv vXijv

o\)6Cttv .

.

.

xttlelTut dh

ixl (leQovg. ri

17

dix&g

ov6ltt tb xal ^Xri

ixl (liQOvg xttl xXeicav Chalcid. in Tim. c. 294.

^ tb Tcbv

o^b xXiiav

^lv ovv t&v ZXtov

T&v

dh

25

xttl

itg

.

ndvTmv

.

.

Zrjvav

xttl

t&v

17

oiks iXttTTav yCviTai,'

iXaTTav.

deum scUicet hoc csse quod qualitaiem insepardbilem deum silvae, eundemque per sHvam meare, vdut semen per membra genitalia. 88 Chalcidius in Tim. c. 292. Deinde Zeno hanc ipsam esscntiam finitam esse dicit u/namque eam communem omnium quae sunt esse substantiam, dividuam quoque et usque quaque mutahUem: partes quippe Cf.

sUva

sit

i

vd etiam

eius verti, sed

non

interire, ita ut

10

de existentilms consumantur in nihi-

Sed ut innumerabilium diversarum, etiam cerearum figurarum, formam neque figuram nec uUam omnino qualitateni propriam

lum. sic

Staici

neque

fundamenti rerum omnium sUvae, coniunctam tamen esse inseparabiliter cohaerere alicui qualitati. Cumque tam sine

fore censet et

semper ortu sit

quam

sine interitu, quia neque de

coitsumetur in nihUum,

qui moveat quac cau^a

eam

non

non

existente

subsistit

u

neque

deesse ei spiritum ac vigorem ex oMemitatc,

rationabiliter totam interdum,

nonnumqu^m pro

portione,

tam crebrae tamqu£ vehementis universae rei conversionis ; spiritum porro motivum illum fore non naturam, sed animam et quidem rationabilem, qu^e vivificans sensilem mundum exomaverit eum ad hanc, qua nunc ifdustratur, vcnustatem. Quem quidem beatum animal d deum sit

adpdlard. 89 Stobaeus Eel. ttLTiov 3' b

Zrjvcav

I p.

q^rjelv

W.

138, 14 elvtti

di' o'

(Ar. Did.

fr.

ov dl aixiov

18

p.

457, DieU). xat

6v(ifi(firjx6g'

20

25

t6 (ihv tttxLov 6a>(ia., ov dh aLtiov xaxrjyoQrj^jLa' advvaxov d' elvtti xb to 8h Xey6(ihv aixLov xttQElvttL, ov di i6xLv aXxLov (i^ vxdQxetv. ttXxL6v i6XL di' b (isvov xoLttvxrjv ix^L dvva(iLV' yiyvEXttC Tt, olov dia xijv (pQ6vr}6LV

xal

yivBXttL xb

6coq)Qo6vvrjg xsQi XLva (irj

n

Cf.

90 Zeno a qiiam vero

olJtfiyg

(lij

x-^v tl;vxriv

6G)QO-

336 (Chrysippus) 340. 341.

Peripatdicis

d Academicis),

Biscrepabat

diam ab

iisdem

(scU.

quod nuUo modo arbitrabatur quid-

posse ab ea (natura), qua^ expers esset corporis quod efficeret dliquid aui quod efficerdur, posse

effici

^fiv

yccQ slvaL 30

cpQovsiv. n.

Cicero Acad. Post. I 39.

aut

Sloc

6G)tovg slvai 6xTfi^atL6iiovg tfig vXrjg. p. 616, 2). Zi^vcav dh 6 Utotxbg ta

B

ZijVcjv 6

— Galen.

STmxbg xa

;|r(>(»f(ara

27

i7cCxQv dQxaCcav tLvsg, fistd ds tavta ot tcsqI Zi^vcava in

tbv KLtLsa. 20

95 Aetius I 18, 5 et 20, 1 (DDG p. 316b 11, 317b 31). Zr]v(ov xal ol djt^ avtov ivtbg (isv tov x66(iov (ir]dsv slvat xsvov, s^ca d' avtov dstSLQov. dLag)SQSLv ds xsvov, tonov, x^Q^v' xal tb (isv xsvbv slvaL iQr](iCav

6cofiatog,

tr]v ds

t6 ix

xo^av

35 TtL&dxtrrjg.

—

tbv ds tonov tb

(iSQOvg

Theodoret IV

i7tsx6(isvov , 14,

i7tsx6(isvov

a6nsQ

ivtbg (isv

vnb

inl tr]g

tov Ttavtbg

6G}(iatog^

tov

(ir]dsv

olvov slvai

xsvov^ ixtbg 8\ aijtov nd(i7toXv ts xal aTtsiQov. Cf. Diog. Laert. VII 140. s^cod^sv ds avtov %sqlxsxv(ilsvov stvaL t6 xsvbv aTtSLQOv onsQ d6cb(iatov stvaf d6G}(iatov ds t6 ol6v ts

30

xatixs^d^aL VTtb 6G)(idtc3V ov xat sx6(Jlsvov' iv ds tc5 x66(ico (ir]dsv stvai xsv6v.

96 Philoponus iv tolg 6G)(ia6LV

(scil. '

stvat xsv6v tL xad"

dnsLQ6v

ta6Ca, 35

in Aristot. Phys. p. 613, 23.

xsv6v), dXX

tL

Zr]vova tbv KLtisa 463 sq.

Posidonius,

cum

r]

stvaL xsvbv s^co d>g r^dr]

(li]

xats6JtdQd-aL (ihv

^vvsxrj, s^co ds

SLTts.

tov ovQavov

t&v TtoXX&v tov

sxsl cpav-

ovQavov.

xal ot

<pa6l dh xal toi^g stSQl

ovtco 8oi,di,SLV.

6 ag scripsi, 8? vulgo. TQLimccta B. Cf. 11 n. 419. 12 iyiaata suppl. Wachsmuth; OTtag ^x^i tb inivooviisvov 13 aTtavTav Diels, repetit definitionem, apud Arium 1. 1.

3 xa TQTJnatcc A, n.

dvaL

avto, a67tSQ (idXL6ta xal

vo(iC^ov6a IIvQ-ay^QSLOL dh ovtcog sXsyov,

Cf. II

'

to:

—

Cf a%aQtL^B0&ai Usener. Cf 11 postulat Ksvbv Sh. 33 Cf n n. 622—524.

—

II p. n.

509 sq. (Chrys.)

503—605. 536—643.

28 6cao}(iatov di: sententia 29 xatsxo[iivov LD.

PUY8ICA n.

Physica De

—

llnnm loco manere.

niiindo.

—

esse.

—

Ex

et naXiYyBVB(j(a,

—

Bva

slvtti

n.

Oenitum

—

Mundus animal

sapien^.

5rt vs elg i6xiv (6 x66(iog)

Aetius 111,2 (DDG p. 327b8) Theodoret. graec. aff. cur. IV 15.

xbv xdofiov.

98

Aristocles (&iib xov |' neQl q)iXo6o(piag) apud

XV

p.

Z^vatvi

—

U

evang.

Uno

'Eit^ncvffviati

Cf.

n.

—

et interiturum.

4 elenientiH.

97 Diogenes Laert. VII 143. okov. (prj6lv iv x§i xbqI xov Ztf^vfov

27

6308q.

816 d.

xav Zxaitx&v

{IleQl xr\g

Eusebium praep.

(pikoaotpCag on xg&eiv Diels. iisxa^oXjj vix fivtaO^ai sana; nam KQ&ais non potest fieri x^fj sig aXXr]Xa iisxa^oXjj. Fortasse: iniyive23 noXXdg xs kxsQag 6voyiaaiag B, TtoXXatg ixsqaig 6vo^aaiaig (om. ts) P. e&aL. 31 vyQOv PL. 26 vnoXmia&ai BD. 25 ovrco 6s BP. 24 TtQixsLv B. 33 xal 32 i^aQaL(o&fj BL, i^asQco&^ P, sed sq in litura trium litterarum P*. del.

||

Diels,

(ante Jc5a) om.

||

BP.

—

PHY8ICA

29

II.

d^ ovv ri\g ysvi^siog xal Ti\g g>9oQ&g roi) xd^iiov (pi^al Zi^voav iihv iv t^ xcqI oXov^ x.t.X. Probus ad Verg. p. 10,33 K. ex his (quaiuor demenlia) omnia esse posted effigiata Stoici traduni et

CleantJies Assius.

Cf. I n.

103 Valerius Probus

496

Zenon II n.

in Virg. Ecl.

Citieus et Chrysippus Solnetts

579 sq.

VI

stngulis elementis principia adsignaverunt

.

31, p.

.

.

s

21, 14

Keil. sunt qui

Thaies Milesius magister

Uanc quidem Thaletis opinionem ab (scil. Ana>ximenis) aquam. Hesiodo putatU manare qui dixerit: ^tov /a^v nQati^ta xaog yivet'^

eius

sjceita.

avtaQ

Nam

Zenon

Citieus sic interpretaiur ,

aquam x^os op-

Qu^mquam eandem opinionem ab Homero jjcfffO-ai. peUatum ait ^xeavdv ts ^s&v yivB6iv xal iirjtiQU possumus ifUdlegere, quod Tqd^vv. „eadem originatio est apud Achill. Tat. Isag. in Arat. phaen. Comut. c. 17. iati dl x"Off (t^v tb xqo 3, 125 e. Petav." Wachsm. tfis ducxoafi^^^sag yevdfievov vyQOv, axb r^g x^^^^^S ovtag d>vo(ia6(iivov. Satb

to

tov

—

Cf.

n

n.

15

437. 564. '

104

Schol. Apoll. Rhod. I 498. xal Zifvrav dh tb naQ 'HdLodci xdog vd(OQ elvaC <prj6iv^ ov 6wit,dvovtog tXvv yive6^ai, ^g nrjyvv-

nimjg

ii

yrj

6teQe(ivL0vtai,.

tqCtov 6h"EQ(ota yeyovivai xa^''H6Codov.,

Xva tb

nvQ naQa^tiq^ji' TCVQcadi^TSQOv yuQ nd^og "EQcog. 106 Schol. Hes. Theog. 117. Zi^vrav dh 6 UTOLxbg ix tov

Tiiv 'b3Co6Tdd-(i7}v yfjv yeyevfi6%^aC (prj6LV^

so

•byQov

tqCtov d\ "EQoaTa yeyovivaL^

—

Cf. Diog. Laert. VII 137. inay6(ievog dd-eTeiTaL 6TCxog. dndvTcav ov6av. d\ ndvTcav t^v yriv, (li^rjv 'bno6Td9-(irjv

6

od-ev

[Philo] neQl d(p%aQ6Cag x66(iov, cc. 23, 24, p. 264,3 Bem. 13 Cum. &e6(pQa6Tog (livTOL gyrj^l Tovg yive6Lv xal (p^oQav p. 35, Tov x66(iov xatrjyoQOvvTug vnb TeTTdQcov onaTrjd^vaL t&v (ieyC6T(ov, yfig dvco(iaXCag, 9-aXdTTrjg dvaxcoQ^6eGig^ exd6Tov t&v tov oXov (leQ&v

106

dtaAvtfecog,

x^Q^^^'^ (p^oQ&g xard

t,KKov.

yivri

xaTa6xevdt,eLV de t6

vnar] y^, (liQog ' ndvr 8 Td ve6TG)g ovShv dv 6TL abTf^g ecoQ&TO , x^afiaAd ^d?^ 6Qri iyeyivTjTo, xal ol ye(oXo(poL ndvTeg C^onedoc Tfj nedLddL' totovtcav yaQ

(likv

nQcoTOv ovTcag' „£i

(lii

ss

yevi^ecog aQxrjv iXa^ev

30

'

'

xad^

exa6tov ivLavtbv td

'6(l^qc3v

ii,

dldCov

(peQ0(t.ivc3v elxbg

(ihv ^^''(^dQQoig nQbg vtl^og 6avta xsxciXa6%aL, ndvta ds did ndvtov

r}Q(iivo3v

^v tav

Sl-

dneQQfix^^aL^ td d' vnovo6trji]dr]

XeXecdvd^aL'

wvl

de

6vvex£Lg dvco(iaXCaL xal na(in6XXa)v 6qg)v at n^bg aC^iQLOv viltog vneQ^oXal (irjvv(iaT' i6Tl tov ti^v y^v (iri dtdLov elvaL' ndXaL ydp, ag 12 II. S 9 HeBiod. Theog. 116. T^c om. BP, qui ts xal habent. versus 118. 119 Zenonem aut 17 Heaiod. Theog. 116. 117. 120. 29 xaraoxcvdj;» libri, ignorasse aut damnaese suo iure conclusit Krische. corr. Uaener. 1

201. 802.

—

35

ZENO

30

crriEUS.

iv aTCSiQG) Z()ovoj talg inoii^QCais a%o TtSQdtav inl TtsQara ita6* Kavy Xsa(p6Qog iysyivrjto. nitpvKS yccQ ri vdatog vxfig (lefioCQaxai; xC XQ"^ (laxQrjyoQetv neQl nvQ6g; dxQO-

yuQ xaX

xccl

(fd-Cvetv

yuQ avrCxa e^tvwxai

ipf^6av

iccvxov.

;|^o^dt/,

s

(pa6iv ol noirjxaC^ yeyovbg i^

jy

dtb 6xr}QLnx6(ievov 6Qd-ovxai xaxd x-^v xrig dva(p^eC6r^g vXrig xb naQanXr^6tov (livxot xal xovg i^avaX(o&eC6rjg 6 d(pavC^erai. '

vofirlv,

106 a xaxd xiiv^IvStxiiv dQdxovrdg (pa6t nd^xetv. dvi^novxag yuQ inl xd (iiyt6xa xav ^aav iXi(pavxag neQl v&xa xal vrjdvv ana6av etXet6^at^ dv

(pXi^tt d'ijv

xv%ri dteX6vxag i(inCvetv

xov at(iaxog, dnXT^6x(og int-

6n(0(iivovg ^taCco nvev(iaxt xal 6vvx6v

og xal i^Xiog. Itfri y&g xarA Zi^vmvu rbv £rG)(xbv Svafiiia vobqov (ma. Svafifiav xbv) ix xov ^aXa66ijg (jkva-

Ti)v

dvfiiafiaxoi^y. Cf.

Etymol.

Mi^um

a. v.

^ xaQa xb aXg &X6g SXiog

i^Xiog

xal ijXiog' dvifia6^ai yaQ (pa6iv ol (pv6txol xbv ^Xiov x^g ^aXd66i]g t6 vdcoQ' ix yciQ xrig d^aXde^rjg avifi&xai xi^v vyQdxrixa' o^ev xal Uo6£iSd(ov^ naQ&. xb xi^v x66iv

dvaxi^nsiv

122 Seneca Nat. Quaest. VII est:

congmere iudicat

stellas, et

19,

6

ddei l^yovv xdi rjXiO). noster in iUa sententia

xiXo66(povg xaQtx^fitvot (idQrvQttg' ori rs xoaQlg rov rijv (iaTos

* * *

tcoXvxqoviov nvevfia, o^

fti)v dl cccpd^aQTOv dt' hxdanavccTai yccQ vnb tov JtoXXov ;u(>dvov

slvai. (friv6a, ovx dv did tpaQvyyos ixG>Qsi. ' xal (pav^ sxBtd-sv x^Q^i^' Xoyos ds djtb diavoCas X^Q^h ^^^ ovx iv

iyxEcpdXca sGtlv

t^

r]

dtavota."

149

6

Schol. ad Plat. Alcib. I p. 121 E. 8\s entd etav'] t6te ydQ TsXsios sv ijfilv dnocpaCvsTaL Xoyos-, los ^Qi^TOTBXrjs xal Zi]vg)v

xal 35

'JXxfiaCav 6 Ilvd-ayoQSLos (pa6Lv.

Ecl. I 48, 8 p. 317, 21

W.

—

Jambl. de anima ap. Stob.

ndXLv toCvvv nsQi tov vov xai na^cbv TStv

dvvdfieov Trjs ^v^jjijff ol fiev UTCDLXoi Xsyov0L firj svd^s tbv ifKpvsed^aL X6yov, v6tsqov ds 0vvad-QoC^s6d-aL dnb tav al6&7]6sav xqsltt6v(ov

6 xQOvov tiva Siaiiivsiv vel Bimilia excidisBe vidit Diels. 30 Xoyog et tpav^ locos inter se imprudentes vulgo.

scripsi, est.

—

Cf.

Galen. ibid. p. 204. 205; (huius operis 11

n. 894).

19 prudentes

mutare non opus

PHY»1CA

VI.

41

—

xal lv£t,

de6n6liei oijte 8e67[6^etui^

vjid tivog oik* avtbg fiid^i tiva^ oijts oike xaxoxoiel ttva oih' avtbg xaxoxout'

tai, o{rr£

%

BXXov noiet xaxotg xeQt,xCxteiv\

xaxotg neQinlxtei "^^oi^t oike i^axatatai oijte i^axata dXXov^ oijte dia^evdetai oine dyvoet oijte Xavd-dvei iavt6v, oijte xad^^Xov ifevdog vxoXanfidvei,' evdaifnov di i6tiv (idXi6ta xal evtvxrig xal (laxdQtog xal bXfitog xal ev6e^iig xal ^eotpiXiig xal dii(0(iati,x6g^ fia6iXix6g te xal 6tQatrjyixbg xai xoXitixbg xttl olxovoiiLxbg xcd ;i;(>f;/iaTttfTixdg. tovg 8h g>avXovg axavta tovtoig ivavtCa Ix^iv.

10

217 Athenaeus IV 158

B. Ztaixbv di d6yfia i6tlv' bti xdvta 6 xal te ev xoiri6ei 60(pbg (paxfiv (pQOvCftag dQtv6er dib xal TC(i(ov 6 0Xid6i,og etpr) (fr. 22 Wachsm.) [xal] ^,ZrjVG)veL6v ye (paxf^v e^eiv bg

fii^

(pQovC(i(og

oi>x aXX(os dvvaiiivrjg iilfi^d^flvai (paxrlg el (i^

d)g

1$

(le^id^xev^

xatd

tijv Zrivcoveiov

v(pr^yri6iv bg e(pri

8\ (paxfiv i(ifiaXXe 8va)8ixatov xoQidvvov^^.

^^elg

218 Philo xeQi tov xdvta 6xov8alov p.

45 Mang.

d^LOv tb ZrjvmveLov

^axtC6ttLg xXrjQT^ xvev(iatog

t&v d^ovXr^cov

8Qa6ttC tL

dQ^bg X6yog

86y(itt6L

r\

iXevd^eQov elvai Vol. II ixL(p(ovfi6ai otl d-attov av d6xbv

so

^Ld6aL0 tbv 6xov8atov bvtLvovv dxovttt

dvivSotog

yaQ xal

xayCoLg ivevQ&^e. aud. poet. 12 p. 33d.

219 Plutarchus de

ilrvxrj,

ijv

xal 6 Zrjvoov ixavoQ-

^ov(ievog tb tov Eo(poxXiovg (Nauck fr. trag. b6tLg 8h XQbg ttjQavvov i^ixoQevetaL,

xeCvov *6tl 8ovXog, xav iXevd^eQog

drl66ritog

p.

n

253)

(uiX^i

(ietiyQa(pev

ovx 66tL 8ovXog, To

iXevd-iQG)

»)v

iXevd^eQog

so

(i6Xr},

vvv 6vvewpaCv(ov tbv d8ea

xccl

(ieyaX6^Qova xai dta-

xeCvcDtov.

220 esse

Cicero de finibus

heatm rwmo

moclo, sed

potesf,

V

84.

quamvis

Pcmpertas

sit sapiens.

etiam divitem dicere cmsus

est.

si

mdl/um

mendicus

est,

At Zeno eum non beatum idem pro Murena § 61.

—

mendidssimi, divites. 221 Cicero pro Mur. § 61. solos sapientes

solos sapientes esse, si

4 oi

libri (ante dtait.), corr.

o^' — iteQtJtintfiv 19 hunc qnoque

Meineke.

esse,

6 xax&g

si

distortissimi,

libri, cozi.

13 ndvxa tc Eaibel, re 8uppl. Meineke. versum Timoni tribuit WachBmuth.

Gkisford.

ndvra

libri.

ss

7.EN0 C1TIEU8.

54

—

formosos.

de

fin. III

rede

75.

etiam piilcher

appdlahitur:

animi

enim lineamenta sunt pulchriora quam corporis. 232 Diogenes Laert. VII 33. ndkiv iv rf} noXixila 7caQi6xKVxa xoXixdg xal tpCXovg xal olxsLOvg xal EXevd^sQovg xovg 6xov6aCovg 5

(i6vov.

223 Clemens xdff,

jiaQa

Alex. Strom.

nXdxavog

Aa/Scov, 6

V

14,

95

dh aTib

p.

xfjg

703

dyad^ovg ndvxag dkXrikGiV eivaL (pCXovg XeyeL. 223 a Plutarchus vita Arati 18. v6xeQov 10

Z^vav

P.

6e

xe 6

Uxai-

(pLXo6ocp(ag^ xovg

^aQ^aQov

^xoXd^av

XeyexaL

xbv elnovxa ^ovov avxa doxetv ^xQaxrjybv elvai (scil. Persaeus) XQog xbv 6otp6v „aAAa vri d^eovg, q)dvaL^ xovxo (idXL6xa xdfioC Ttoxe xav

224 Diogenes

—

xe avxolg i6a riyel6d^ai xd Sextus adv. raath. VII 422.

ZVjvav. (prj6L xdvxevd^ev OQiicofievoL ol yteQl xbv Zrjvava idC8a6xov oxl t6a 86x1 xd

d(jLaQX7](iaxa, 15

443.

VII 120. dQe6xeL

Laert.

xad-d

Cf. n.

etc."

Zijvavog ^Qe6xe Soyfidxcav

.

.

.

dyLaQxriiiaxa.

Cicero pro Mur. § 61.

omnia peccata

esse paria.

—

Lactantius

Zenonis paria peccata qtiis prohat? Cic. Paradox. m. Hor. Sat. I 3, 120 sq.

Inst. div. III 23. Cf.

225

30

omne delictum

Cicero pro Mur. § 61.

scelus

nec minus delinquere eum, qui gallum gallinaceum,

quam etim, qui patrem su/focaverit. 226 Cassius scepticus ap. Diog. (iCovg xal dovXovg xal 25

elvaL

ndvxag xovg

(lij

esse

ncfarium,

cum opus non fuerit,

VII

32. i^^Qovg xal noXeavxbv (Z^^vmva) dXXriXav 6novdaCovg^ xaX yovelg xexvav xal ddeXtpovg

Laert.

dXXoxQCovg XeyeLV

ddeXcp&v (xaiy olxeCovg olxeCcov. 227 Cicero pro Mur. § 61.

rtos

autem, qui sapientes non sumus,

fugitivos, exules, hostes, insanos denique esse dicunt.

30

6 de

228 Philo quod omnis probus liber Vol. II p. 453, 26 Mang. Zijvov ei xaC XLg dXXog vn' dQexrig d^^elg veavLX(oxeQov dno-

8eCxvv6L neQL xov

(irj

elvaL

xotg

tpavXoLg

l6rjyoQCav

n^bg d6xeCovg.

ydQ' „ovx oi(i(o^exaL 6 (pavXog, idv dvxLXeyrj rw 6novdaCc)', ovx aQ i6xlv l6rjyoQCa xa (pavXco nQbg 6novSaLov.^^ 229 Seneca Epist. 83, 9. Vult nos ab ehrietate deterrere Zenon, (pT]6L '

86

maximus, huius sectae fortissimae ac sanctissimae conditor, audi ergo, quomodo coUigat virum honum non futurum ehrium. „Ehrio secretum

vir

sermonem nemo committit: ehrius

non

viro

autem hono committit: ergo

vir horms

erit."

26 xal add. Hiibner. 23 itoXsfiixovs BPL. „praeceptoi"um et sententiarum Zenonis".

28 occurrit in enumeratione

C. ETlllCA.

65

Philo do Plantatione Noe II p. 356 Mang., § 176 Wendlaiid. tl x^ ^i^vovxi ovx &v ris ivkdyag X6yov dxd^^itov naQaxard^oiro^ ^T^ dh aoq>di XttQaxaTarC^£vrat,y^ ovx &Qtt ^ie^vei 6 iantoe»

De mediis

yill.

(Vol.

230 Diogenes

Laert.

UI

offlciis.

p. 184.)

VII 107. 108.

,

sri dh

xtt^xdv <pa6iv elvai olov rb dx6Xov^ov iv rfi «Qa%^hv EvXoy6v \re] l6%ev anoXoyi6(i6v' inl ra xa\ xaX ^&a dittreCvsv. 6Qa6^tti yccQ xdjtl tpvra ^o^, ojtiQ rovrov xad-rjxovra. xar(ovofid6d^ai dh oikag -bTtb «Qdtrov Zi^VGivoq b

rb

—

xa^xov, dnb rov xard rivag

i}X£iv ri^g nQo6ovo(itt6ittg elXrjfifiivrjg.

(pa6l dh xal TtQCorov xad^^xov

Cf. ib. 25.

avo^ttxivttv

xttl

lo

X6yov

X€qI ttvrov nexoirjxivtti.

Stobaeus Ecl. dx^Xovd^ov iv

^cjry,

II 7.

8

p. 85,

13

W.

dh rb

bQtXerttL

xa^xov

o JtQaxd-hv e^Xoyov dnoXoyCav ix^t' JtaQa rb

ro

xad^-

xov 8h t6 ivttvrCag. rovro dittreCvev xttl slg xa aXoya r&v ^aavy ivcQyel ydQ n xdxetva dxoXovd-cjg rfi iavr&v (pv6ei' ixl cr-

venire, alios qui possent, si id egissent, sapientiam consegui.

IX. Titae agendae praecepta.

m

(Vol.

6

Varia praecepta

Cynica

n.

p. 172.)

233 — 246. — De 250— 257. — De

n.

puerorum amore

247

rationali excessu n. 258.

noXiXBia

n.

— 249. —

—

259—271.

V

233 Galenus de

10

n.

ovtfa cogn. animi morbis Vol. p. 13 Kiihn, ndvra xa\ nQdttSLV rj^ag d^q^aXmg, d}g aTCokoyri^oZt^vcov iJ|^v yovv fidvovg dXCyov vdtSQOV Ttatdaycoyotg' avo^a^s ydg ovtag ixetvog 6 dvijQ tovg :toXXovg tcbv dvd-QaTtcav, stoi(iovg bvtag tolg niXag initi-

xav

fiav

^rjdslg ai>tovg TCaQaxaXfj.

234 Plutarchus de Ztjvcavog bnolov i6tiv. li

rj^Cov

6vvai69-dvs6d-ai nQox6:ttovtog ,

^^ts tovg

si ^1^9' ridd^svov al^xQa tivi savtbv TtQdttovta tatv dsiv&v xal dtojtcov oq^ xatd olov iv ^vd^a yaXrjvrjg dxXv6tov xatacpavst dia-

tL nQ06is(isvov VTtvovgi,

dXX

'

r)

XdiinsL tfjg ^v^fijs t6

80

12 p. 82f. oQa dij xal t6 tov dnb t&v ovsCqcov sxa6tov ahtov yaQ

prof. in virt.

<pavta6tLxbv xal

na%^tLxbv diaxsxvfiivov imb

tov Xoyov. 235 Proclus ad Hesiod. Op. et D. 291

(fortasse Z-^vcov 6 UtcoLxbg svrjXXatts tovg 6tL%ovg Xsytav

ex

Plutarcho).

xsLvog (isv navdQi6tog og sv slnovtL TtCd^rjtaL' i6d-Xbg d' av xdxslvog bg avtqt ndvta vorj^ri, svTCSLd-sCa td jtQcatsia dLdovg, tfi (pQovi^6SL dh td dsvtSQsia. tfi VII 25, 26. tovg xs 'H6L6dov 6xCxovg [istayQaipsLv Laert. Diogenes

—

25

ovtco (seq. versus). XQsCxxova yaQ stvai xbv dxov6aL xaX&g dvvdfisvov ' xb Xsy6iisvov xaX xQfi6d^aL adxa xov Sl avxov xb Jtav ^vvvoi^^avxog. Tw ^sv yaQ slvat (jl6vov t6 6vvsLvaL, tG) d' st) nsL6%^ivtL 7tQ06SLvaL xai tijv nQcc^Lv. 30

—

Themistius Or. VIII 108 C.

i(iol

dh xal ZijVcjv 6 Ki-

tLsvg XCav dQs6tbg xrjv svnsC^siav dno(prjvd(isvog xfjg dy^LvoCag dQSxrjv slvaL ^a6LXLXcatiQav xal tijv td^LV trjv 'H6l68ov (istad-slg x.x.X.

—

id.

Or. XIII 171

D

Hard.

6Qd-&g yaQ vnsXd(i^avs Z^^vcov 6 KLXLSvg

^a6LXLXcotiQav slvaL tfjg dy%LVoCag xrjv svnsCd^SLav.

236 Maximus 35 p.

XXVII

Xbv

d-iXrj

adn.

Floril.

6

(Mai

scriptor. '

1).

xKQnbv

vet.

nov.

coll.

vol. II

dv Kspvtojvy noXvv xai xa-

cov

Xa^slv.,

savtbv ixsCvoLg naQi%staL xal

G)cpiXL(iov

27 xe^up^ff-S-aj. (pro xal mox &iaXcifinoi. 35 (prrr&v addidi, quia arboribus homiues opponun&tXy scripsi, &iXoi. vulgo; ad sententiam aptius esset: iXni^Tg vel i^y.

16 optativos requh*o: 28 t6 (ihv B'.

XQ.) B. tur. .3G

c.

6 (isv yscoQybg dcp

opwTj et

C. itttvxu

ETHICA.

57

TQoxov ^xi^iXtttui xal ^eQOXiVH' xolv dl n^Xlov Hv^Qtoxoi

(Jcv&Qbinoig} totg atpelC^oig xeq)vxa6t xccQilta^tti xal xsqI tovg toiovtovs (idXi6ta 6n:ovddinv. xal &avfia6rbv ovdiv. xal yap xal t&v

fiiQ&v Tov ad)fiatog ixtivcDV imfuXovfii^a ftuXXov^ uxbq dnpeXifidniQu

5&£v bfmlag^ vro{>'

50

on

^QvkiltB yag

,^d«f

t&v

iiyj

ulla r^s

Mfvxiis ig&v^^ oXtivig tUxQi 6xt(o x«l iixo6i itdv dslv Xeyovtsg avvBXfiv xovg igoi^vovg. 248 Diogenes Laert. VII 129. xal iQa6^rJ6£69ai dl tbv 6o(phv t&v vdav tov i(iq)aiv6vt(ov dia roO itdovg tijv ngbg aQif^ ivtpvtav^

66)fic(Tav

&g (ptjtii Zr^vmv iv tfi xoXireia. 249 SextuB Pyrrh. hypotyp. III 200.

xal

tC

oxov

9av(uc6t6v,

xvvixilg [ia ratg xeQ6L rQiil>ag

Gnpikei^

ovdev al6xQ6v el 8e ireQ^ (leQeL rQiij^ag icp' a evQev dSvvcaiievrjv 7tav6ag xal naldag ex rfig (irjrQbg yevvaiovg noLri6ag ri ^v al6xQ6v; Pyrrh. hypotyp. III 205. dXkd xal 6 KLrLevg Zi^vciv q>rj6L (iri dro-

—

nov 80

eavrov

etvat rb (i6qlov rfig (LrjrQbg rea

ovde alko tt (leQog rov

6cl)(iarog

avrrjg

rfj

(lOQie)

xad-dxeQ cpavXov av

rQttjjaL^

rQtipaL

;u«t(»t

einoL r^g elvaL.

267 Diogenes

VII 33.

Laert.

xal

i^d^fjrL

dh

air^

r^

xsXevei

XQ^^d^aL HvdQag xal yvvaixag xal (irjdev (ioqlov dnoxexQvcpd-aL. 268 Seneca Epist. 104, 21. quod si convivere etiam Graecis juvat,

cum 25 alter,

Socrate,

cum Zenone

antequam

necesse

versare: alter

te

docebit mori, si necesse erit:

erit.

(levroL (inter quos Cassius tov Zfjvovog^ nQ&rov (ihv rrjv scepticus) iv noXXotg xarrjyoQovvreg hyxvxXLOv TCaLdeiav dxQr]6rov dnocpaiveLV Xiyovra iv dQXV '^'JS ^^-

269 Diogenes

VII 32.

Laert.

evLOL

XLreiag.

260 Plutarchus

30

X6yov iQGirfj6ag

IIoXLreiav

(scil.

de Stoic. repugn. cp. 8

p.

1034f.

rovrov de rbv

Zeno), dvriyQaxlfe (ihv JtQbg rfjv IlXdrcovog

etc.

Antecedit Zenonis

261 Plutarchus

fr.

nXdrcov eXa^e ri]g Zfivav xal ndvreg o6ol

3&x«t

n. 78.

vita Lycurg. 31.

ravtrjv (Lycurgi rem publicam) xal ziLoyivrjg xal

noXLreiag i)n6d-e6Lv rt

neQL rovrcov inLxeLQrj^avreg elnetv inat-

vovvtaL., yQ(':ii(ittra xai X6yovg dnoXLnovreg (lovov. 262 Plutarchus de Alex. virt. I 6 p. 329 a. xal 15 t^cpgaivsv scribendum esse (pro i(p' m svqsv) sed kiQm utQSi verum esse patet, non IrsQa fiiprj.

III 246,

fortasse rovt' ^v.

(lijv

fi

noXv ^av-

locus Pyrrh. 16 ri ^v corruptum;

ostendit

ETRIOA.

0.

61

xoXitsUc roH xijv I^xmx&v utQtSiv XttTafiaXofiivov Zi^tavog sls ^v xovto 6vvteCvei. xetpdXttiov^ iva /ti^ xaxa xdXeig iirjdh xaxu dy(lovg oix&(iev, idioig ixatfxoi dtcopttf/icvot dixttioig^ iXXa xdvxttg iv(uclofiivrj

d^gaxovg

ijy(0(ied-tt

dr](i6tag

xul

&6JteQ ayiXrjg 6vtfv6(iov v6(iC3

elg dh ^Cog

xoXCtttg,

xoi,v&

6vvxQeg>o(iivrjg.

^ xttl x66(iog, xovxo Zijvav

i

(ihv iyQarlfev a6xeQ 6vaQ ^ eCdmXov evvo(iCag ipiXo66<pov xal xoXixeCag ivaxvita)6tt(ievog: id. de Stoic. rep. cp. 2, 1 p. 1033 b. ixel xoCvxw xoXXoi

X6yoig avxa

Zijvavi yeyQa(i,(iiva xvy%dvei, xeQl xoXixal xal dixd^eiv xal ^rjxoQeveiv. aQxe6^ai ScQxeiv Johannes Chrjsost. Hom. I in Matth. 4. ov yuQ xtt^dxeQ IlXdxcov 6 (ikv 6}g iv

.

,

.

—

xelag xal xov

xijv

ixeCvrjv xoXixsCav

xaxayiXa6xov

lo

6vvd-elg xal Zif^von» xal et xig

exeQog xoXneCav eyQa^ev ^ v6(t,ovg 6vvid^xev.

263 Athenaeus XIII 561

Ilovxiavbg dh Zrlvava itpri xbv Kixiia vxoXa(t^dveiv xbv "EQoxa d-ebv slvai s TtQog &s(ii6G)va

dya%d

i)7cdQ%SL

5 patet ipsa Zenonis verba accuratissime a Clemente referri, breviari eun17 o»? P, 11 arixovs add. Menag. inl BPLD. Origene. 25 at S(^ipsi, et A. 28 av scripBi, av&' vulgo. 30 &vinicorr. P^.

dem locum ab

r^sntovvTct libri, corr. Bossius.

||

31 referendum ad Kqccttitos &noiivriiiov£vfi,aTu.

C.

ETHICA.

A8

^XHv^ &6t£ daitttvav dg rat)ra, iti dh ddlav {>x&qxh,v ccfyt&. &vuyiyvG)6xovtog dl avrov tbv 6xvtia etprj itQ06ix^iv ufiu Quxtovta. xul tbv KQatrjta elyittv ,^iya tQB7Ctt,x6v iyQutlfSv

274

xXsCo)

OiXC6xe, yQuitxw XQbg 6l nQOvnuQxovxa «Qbg tb tpiXo6oaL.

toiavtri toiavta ^rjtrj^iata.

315 Diogenes

Laert.

X£yo(iivov „ovx av

316 Diogenes

£inoL(iL.,

Laert.

>o

VII 21.

veavi^xov di tivog d-Qa6vt£Qov dta(i£LQdxLOv, d iniQX£tai (iol.^^

e^prj.,

VII 21.

nQog tbv xaXbv £ln6vta otL ov do-

X£L a^vta iQa6&T^6£6d^aL 6 6o(p6g ^ovdeV, %i;, v(ic)v d^XL6iag fr.

6

1

n.

85

24, 5.

p.

XVI. nsQlVilfsag (ind.). XVII. n£Ql na^av (ind.) n. 211 fr. 1 p. 51,

32.

XVIII. IIsqI JJoirjtixrlg 'JxQ0C(6SG)g

XIX. IIoXirsLa (ind.) fr. 1 n. 222

10

18

20

25

p. 54,

3

p. 59,

4

p. 59,

24

fr.

2

n.

fr.

3

n.

248 252

fr.

4

n.

259

p. 60,

fr.

5

n.

260

p.

fr.

6

n.

261

p.

fr.

7

n.

fr.

8

n.

fr.

9

n.

262 263 264

fr.

10

n.

fr.

11

fr.

12

fr.

fr. fr.

p.

26 30 60, 60, 34 60, 38

p. 61, p.

13

61, 25

p. 62,

3

n.

265 266

p. 62,

8

n.

267

p.

13

n.

268

p. 62,

14

n.

269

p.

15

n.

270

p. 62, 20.

62, 10

13

62, 16

XX. nQO^Xrj^idtcov 'OnrjQLxav fr. 1 n. 274 p. 63, 6 fr. 2 n. 275 p. 63, 16. XXI. IIvd^ayoQixd (ind.). XXII. IIsqI Z!rj(istc3v

XXm.

Tdxvri

(ind.).

s'

(ind.)

(ind.).

(ind.).

XXIV. nsQL Ovasag 80

fr.

1

XXV.

n.

176

IIsQL toi)

p. 44, 35.

xata 0v6lv Blov

XXVI. XQslat fr.

1

n.

272

p. 63, 29.

(ind.).

PARS

II

ZENONIS DISCIPULl

1.

333 Diogenes

Aristo Chius. VII 160.

l^pttfrojv 6 Xtog 6 ^dlavd^og, inLxaXovfievog Eeiqi^v (secuntur placita). ovxag d% tpiXo6o(p&v xal iv Kvvo6dQy£i Siaksy6fi£vog t6xv6Bv aiQBXL6xiig axov6ai. Mikxiddrig ovv Laert.

r^v di xig jcsi6xixbg xal zlCrpiXog 'j4Qi6xav€LOL nQo6rjyoQsvovxo. 6x^0) xsnoLrjfiivog' 8^«v 6 Tlilov (prj6l JtSQl avxov' (fr. 61 W.)

xal

5

xaC xLg !4Ql6xc3vog ysvsi^v ano alfivXov eXxcov.

xuQa^aXav

dl IIoXi^cjvL,

/iLoxXfig 6 Mdyvrjg, (uxid^sxOj Zrjvo)-

<pr}6i

vog d^QC36xCa (laxQa 7tSQL7CS66vxog' (secuntur narratiunculae de Aristonis cum Persaeo et cum Arcesilao litibus n. 346. 347) BL§XCa dl

10

a-dxov (piQSxaL xdds'

IjQOXQsnxLxav

/3'.

xsQi x&v Zilvavog doy(idxcjv' dLdXoyoL' 1»

6xoXc)v g'*

xsQi 6o(pCag dLuxQL^av

§'*

iQaxLxai SiaxQL^aC' vnofivrjfjLaxa

vxIq xsvodo^Cag'

vxofivrjfidxav xs''

M

d7CO(ivr](iovsv(Ldx(ov y''

XQSL&V

La''

XQog xovg QtjxoQag' jtQOg xdg ^Xs^Cvov dvxLyQatpdg' TCQog xovg dLaXsxxLxovg y''

TCQog

KXsdv&rjV ixL^xoXav

d'.

(Distinxi epistulas a libro

icq.

KX.)

UavaCxLog ds xai £G)6LXQdxr]g (i6vag avxov xdg ijCL6xoXdg (pa6L, xd dh dXXa xov UsQLJcaxrjXLXov *AQC6xcivog. xovxov X6yog (paXaxQOv x) tvtpv&g. 26 II. Z 181 tionem Aristonis ab Eratosthene factam valde honorificam fuisse.

eodem vocabulo

Ttqoa^s Xtav, 6in&£v dh dQdxeav,

(lioari

dh ^{i^i^o.

85

ARISTO CHIUS.

78

xa^d^avrag elxsv^ avtbs ^£v ^ikeiv avot|at, ixstvov dl SlccxoXvslv. Tovrov ds i]QC3V xal ^rjfioxaQrjg 6 Adxrixog xai Tlv&oxkrlg 6 rov Bov'

ysXov ovg xaraka^oov vn dvsi,i,xaxiag naQaicoQSlv s(prj. dta ravra d'^ ovv sdaxvdv rs avrbv ol jtQosiQrjfisvoL xai iicidxcanrov d)g 249). tijv Vvx^v eavx&v nXi^Qtj

P 1 a c i t a. 351 Diogenea

Laert. VII 160.

»

^kgCaxav

6 Xlog

— xiXog

i<pr)6ev

ddiaq)6Qag exovta ^^v n^bg xu [lexa^v dQexi^g xal xaxCagj kv avxolg naQaXXay^v dnoXeCnovxa^ dXX' inC^rjg inl firjdl fjvxivovv ndvxav exovxa' elvat, ydg ofioiov xbv 6oq)bv xa dya&a vnoxgix^^ bg elvai xb

&v

@eQ6Ctov &v te

xe

nQ66anov

'/4yafiinvovog

t6v te

i)noxQCvetai nQ06rjx6vtag.

dvaXd^rj, ixdteQov t6nov xal tbv Xoyixbv

(pv6ixbv

lo

'

elvai vnlQ rKi&g^ tbv 6 ovSlv nQbg rjfjucg^ (i6dvtJQet, Xiyav tbv /i^v vov d\ tbv ri^Lxbv elvai nQbg 'fiticlg. iotxivai dh toifg ducXexttxovg X6yovg totg dQaxvCoig., a xaCtoi doxovvta texvix6v Ti ifKpaCvetv, &XQr}6td

dQetdg te

i6tiv.

Xotg

nag

noXXdg

o{)te

xaXovfiivrjv

6v6(ia6L

.,

ei6riyev,

6

Z^vav^ ovte

(iCav

noX-

u

MeyaQLxoC, dXXd xaxd xb Jtpdg xC

ot

ag

ag

ixeLv.

W. jiQC6tavog'

'AQC6tav eq)rj twv elvaL td (lev n^bg 'f}(idg^ td dh (irjf^rjtovfiivav nuQa tolg LXo60(peLV' elvaL XL(ia' to-vg (livtoL

Xrjnto-vg elvaL

ne^l

e6e6d-aL nXiov^ dXX trag. adesp.

ei

(t^^t'., '

tfjg

xal 6(p^elev., '6(peXog exeLV

ovd

'

el

(ieteaQ6teQ0L tov

v xccx&g

^^SxpsXBv^

tcc

383 ^Ex tav 6

vnb r&v

&rjQCtt Xoyov 6vviivai javtjtLX&v JCQog a()£rrjV." Stobaeus Florileg. 13,40 Vol. I p. 462 Hense (13, 22 Mein.). 'AQC6tc3vog 'O^oi&iidrcov. "OfioLov arlJivd-Cov t6 dQifiv xal

xal

X6yov na^QrjOCav

iicx6i(faL.

384 Stobaeus

Florileg.

13,57 Vol.

I p.

465 Hense (13,39

Mein.).

'Ex tG)v !dQL6tG)vog 'O^oLcoiidtov. 6xG)JttsLg^'

10

Oriaavtog tLvog ^^XCav fioL ixLtolg yccQ dnXrjvLxolg td ^hv dQifida xal mxQa

5,xai

£(pr]

dxpsXnia, td ds yXvxia /3Aa/3£()a." 385 Plutarcbus de recta ratione

^aXavsCov^

(prj6lv

audiendi 8

^QC6tGxv, ovts X6yov

6

^rj

p.

42 b.

ovxs yaQ

xa^aCQovtog

'6(psX6g

h6tiV.

386 Stobaeus fidtav. 16

nd6%ov6Lv otvsq xal ol vscovrjtoL xvvsg, ot ov ^6vov aXXovg vXaxtov6LV., dXXd xal tovg svdov. 387 Stobaeus ecl. H p. 215,20 W. 'Ex t&v 'AQL6tG)vog 'OfioLo-

vicov dQXOfisvoL toi)g

79,44 Mein. 'Ex tav ^QL6tG)vog'0^oLG)(pLXodocpLag.^ ndvtag sXsyxovtsg xal dno tcbv yo-

Florileg.

01 aQtL ix .)

Tb xv^ivov,

fidtcov.

cpa6C,

dsi 67CsCqslv ^Xa6(prj(iovvtag,

ovtgj

yaQ

xaXbv 20

cpvsed^aL' xal tovg viovg XQrj TtaLdsvsiv im^xcoTCtovtag, ovtG) ydQ ;|r()7j(ji/iot s6ovtaL. 388 Seneca epist. 36, 3. Ariston aiebat malle (sey adulescentem

tristem

quam hilarem et amabilem turhae. vinum enim honum fieri, durum et asperum visum est; non pati aetatem, quod in

quod recens

dolio placuit. 25

389 Plutarchus

tuenda sanitate praecepta 20 p. 133 c. dXsLyctG)v ds (pavdg xal TtaidotQL^av X6yovg, sxd6tots Xsy6vtG)v cog tb xaQcc dslnvov cpiXoXoyslv trjv tQocprjv diacpd^sCQSi xal ^aQvvsi trjv xscpaXrjv.) tots q)o(irjtiov., otav tbv 'Ivdbv dvulvsLV tj diaXiys^d-aL xsqI

tov KvQiSvovtog sv 30 ^rjtsiv

rj

xaXa xal

de

dsCjcvG)

(piXo6o(pslv d^cpsXCfiG)

piiXXafisv.

— — dv

d'

dvayiyv(b6xsiv TCaQd dslnvov

?)

tb STcayooybv vcp

'

rifidg

SG)6i

fiij

aXXo

ti

tmv iv ta

rjdovrlg xal yXvxv ^OQiov ^x^vdXX d%i6vtag iv tG) ^v6t& tavta '

tG)v^ xsXsv6o}isv

xal tatg

avtovg

7caXaC6tQaig

^rj ivoxXslv.,

dcaXiys^d-aL totg

dd^Xrjtatg,

ovg tG)v

^i^XCcov

i^sX6vxsg dsl SirnisQsvsiv iv 6x(x)ii^a6i xal ^cjfioXoxCatg id^C^ovtsg^ csg 35

6 xofii^bg 'AQC6tG)v sXsys,, totg iv yvfiva6i(p xCo6iv byiOLog XcxaQOvg nsnoLrixa6i xai Xid-Cvovg.

390 Plutarchus Amatorius 21

cum

766 f.

otwv

'^^og

dyvbv

14 ol uqxi Max. 31 p. 620 Combef. ex schola philosophi domum redieruut.

5 Ti}v Tta^QrjGiccv concinnius coqjiag i. e. adulescentes tasse /ATjd*.

p.

iv.

xal

(piXo-

29 for-

PLACITA.

89

xdiJniov iv

&Qa xctl xdgiTi (ioQ(pi^g diatpavlg yivrjrai^ xa^axiQ 6q9iov deixvvoi nodbg exxpvtav, ijg *^QC6xav iktyiv. incddriiia 891 Stobaeus ecl. II p. 24,8 W. *AQC6x(ovog. 14qC6x(ov tovg 16yovg x&v diakexxixdv ftxa^tv xolg x&v aQaxvCav

vd

*

lo

j;p^'(Jt/iov bvxa xaxafidXXeiv xovg ^adC^ovxag. 394 Stobaeus ecl. II 24,12 W. 'Ex xdv AQi^xovog 'Ofioiafid-

ixelvov

b iXXi^oQog bXo6xeQi6x£Qog (ihv Xrj^pd-elg xad^aCQii., slg dh xdvtf

xtov.

6fiiXQd xQLtpd-dg nvCyei'

395 Stobaeus

ovxo xal

Florileg.

vog' r^v xaxoXoyCav

r)

xaxd (piXo6o(pCav XenxoXoyCa.

i}

20,69 (Vol

I p,

554 Hense).

bQyrj (paCvsxai dnoysvva)6a' (o6xs

AqC6x(o-u i}

(irfxrjQ

ovx

d6xsCa.

396 Stobaeus

W.

'Ex xCjv l4QC6x(ovog '0(ioi(o(idrov. Kv^SQvrlrrjg (ihv ovrs iv (isydXco nXoCco ovrs iv (iiXQa vavnatfft, ol dh ansiQoi iv d(icpolv' ovrcog b (ihv nsnat6sv(iivog xal iv ecl. II

p.

218,7

20

nXovrcp xal iv nsvCcc ov raQdrrsrat^ b d' dnaCdsvrog iv d(i(potv. 397 Stobaeus Florileg. 94, 15 Mein. 'Ex rtbv 'AQC6r(ovog'0(Lot(ocog

(idrcov.

rbv avrbv olvov nCvovrsg ol

(ihv

naQOivov6tv, ol dh nQav-

vovrai, ovrco xal nXovrov

398 Plutarchus

nXovrov yuQ d(paCQS6tv

vita Catonis 18.

X(oXv6iv

Xol vo(iC^ov6l riiv

avrov

inidsC^scog.,

rrig

rolg nsQtrrotg, ov rotg dvayxaCoig.

dri

oi

noX-

n

ini8sCxvv6^ai 6h

xal (idXi6rd (pa6i

rbv (piX6-

6o(pov 'AQL^rcova d^avfid^stv^ ort rovg rd nsQLrrd xsxrr](iivovg (iSXXov ^yovvruL (laxaQiovg ^ rovg rav dvayxaCcov xal ;u()T^tft|Lia3V ^vnoso

Qovvrag. Florileg. 119, 18Mein. 'Ex x&v 'AQC6xcovog'0(ioLconoXXol 6o(pol yrjQaLol (pLXo^a)ov6L. xal ydQ ot dxffh y^^iavrsg

399 Stobaeus (idrav.

(PlXo^coov6lv, lv' ix^Qiipc}6L rd rixva, xal ovroL

btlfh

dQsrrjg in^fioXoi

ysv6(isvoL icpCsvruL avrijv ixd^Qiipai.

400 Stobaeus UnaQrLar&v riQav

Florileg. 67, 16

v6(iog rdrrsL

bilfi,ya(iCov,

6

jjpTjert/iotg

rcbv

'AQC6rcovog'

rijv (ihv nQ(orr}v dya(iCov^ ri)v dsv-

Usener,

curiositate

;|r()T]fftfiovp

vitam Aristonis La&rtianam

Hbri.

*Ex

rijv rQLrrjv xai (isyC6ri^v xaxoya(iCov.

401 Plutarchus de

Cf.

^i^/ita?

(Mein.).

libri.

n. 361.

4

p.

516 f.

xaCroi xal

x&v

dvi^iojv

tsxvixols oiai scripsi, rixvtxovg libri. 17 &oxita 16 mg %i(%vay Buecheler.

||

a

APOLLOPHANES.

90

fidhdra Sv^xbquIvoijlsv^ 65 ^pttfrwv (prj^Cv, o0oi rccg JtSQi^oXag 6riXkov6Lv rjfiav. 6 dh xolvjCQccy^cav ox) rcc iftaTta rav nskag

&vcc-

ox)dh

rovg xir&vag^ &kXa rovg roC^ovg dxafi(pLSvvv0i^ rag d^vQag avaxsrdvvv6i

etc.

402 Plutarchus

6

JiaQayyiXiiara 10

TtoXirLxa

p.

804 e.

o^rs

y&Q

3CVQ (prjdLV 6 '^QCtfrcov xaTCvbv noLSlv ovrs 86i,av cpd^dvov, rjv svd"vg

dXXd r&v xard (ilxqov av^avofisvav xal exoXaCcog

ixXd^iln} xal raxscDg,

dXXov dXXax^Q^sv

syCLXa(ipdvs6d-aL.

403 Plutarchus aqua an 10

ignis utilior

12

Tcal

/tii^v

dXC-

xttl

la.

404 Diogenes

Laert.

ApoUophanes.

VII 140.

(pri^l

rov xsvov Xq^^r&v (pv6LXG)V rsxvStv

d\ jcsqI

6L%7Cog (i\v sv rra tcsqX xsvov xai iv r^ XQG^rri 15

958 d.

p.

pCov rotg dvd^QConoig dsdo(isvov 6 (isv l4QC0ro3v cprjGlv OTt 6 vjcvog oiov rsXthvrjg ro r](iL6v dtpaLQsl rovrov' iyco d' etc.

yov xq6vov

xal

'A^coXXocpdvrig iv rf} (pv6Lxf] (placitum vide Chrys. II n. 543). 405 TertuUianus de anima 14. Dividitur autem in partes (scH.

anima) nunc in duas a Platone

etiam in octo penes Chrysippum,

etiam in novem penes Apolloplianem.

406 Diogenes 20

XiysL

(scil.

Laert.

VII 92.

6

(isv

yaQ !4noXXo(pdvrig

(iCav

(Pap. 19

— 698

aQsrrjv), rrjv cpQovrj^Lv.

407 Fragmenta Herculanensia

ed. Scott

Scriptor incertus xsqI al6d-r]6sc3g col. 15)

p.

— —

271

ri]V

;u()dvotg,

d' at-

l4:coXXotJ (ivrj^irjg (isd-i^sLV. (6 d') ^&ri^^LV rd xad^' sva x{ql)vsIv xal ro rov TCLd^avov vTcb (isv (ivr](ir]v av\ratg ditccrrjd^sCg, tpdvrjg, \

|

|

\

2b

JCSQLdjcrsLV

xarrj^di^d^r],

ro

OTcag xal rov (ir]xi\r' bvrog

dxoda

\

(isrixsLV

JCQo6{s)di^a\rg,

dLaC6\d-r]6LV avr(alg,

&)6xsq Xva\

dXXag diov ijCL^dXXsLV ivaQysCag. 408 Athenaeus VII 281 d. xal 'JicoXXocpdvrjg 81 {yv6QL(iog 8' r]v xal ovrog rov 'AQC^rcivog) iv ra l4QC6ravL, xal avrbg ovrag 8L8a6xdXov g}LXr]8ovCav. ijCLyQdtl^ag ro 6vyyQa(i(ia, i(i(pavC^SL rr]v rov 6a6G)(isv svdQysLav

30

d' dvaXoyCag

2

\

\

quae de curioso dicuntur, Plutarchi sunt, non Aristonis.

exspectaveris.

27 fortasse: ixpdXXnv.

23 xal pro

7)

H£RILLUti CAKTHAOIMIEN8I8.

Herillus Carthaginiensis.

2.

409 Diogenes cuntur

91

Laert. VII 165.

Itftt

di

"HQiXkog

dl 6 Kuqxv^^^^^^S (*«-

/3t/3Ata avrot) 6Xiy6anx<x /*^v,

tcc

placita). dvvd^iicag dl ^t6rtt xul niQisxovrcc ttVTt.^^ijaiig XQog Zijvavu. Xiyittti dh OTfc nttidbg bvtog avtov ^Qua^-qdttv Ixavot, ovg ixo-

TQifai fiovXdfiivog 6 Zilvav

ol dk

Jvpatfdat "HqiXXov,

i)j/ayxatf£

»

dxi-

XQttXOVtO.

ta dh

i6tl tdds'

fiifiXCa

XiQl d6xil6i(og' xiQl nad^&v

it

niQl vaoXtlilfsmg' voiio&strjg'

(ittuvtix6g'

dvtKfiQOV diddaxuXog'

it

ditt6xivd^oiV

svd-vvav 'EQ(irig-

M^diLtt' '

didXoyoL'

90

d^i6iGiv Yi&ixav. '

410

Ind. Stoic. Herc. col.

!4) xoXX{civ)Log, {ini6rj) \

411 Diogenes ilxi tijv

^r}v

i3iL6tr](irig

ixL6ti}(irjv

i%LV

xoth di iXiyi

iv

ii6ta{t)o{g

.

.

a{g) (pri{6iv

.

VII 165. "HQiXXog di 6 KttQxrid6viog tiXog oxiQ i6tl ^^v dii xdvttt dvatpiQovta XQog tb k

Laert.

ixL6ti^(irjv^

'

fut

|

XXXVI. C^QiXXo{g) d\

xal

(irj

tf}

(pavttt6La)v

dyvoia

dLaPifiXr](jLivov.

XQo6di^iL

(Lrjdhv slvttL tiXog^

ilvai

dl

ti^v

dwx6xtGJtov vnb X6yov.

dXXd xatd tdg nsQL6td6iLg xal td

jCQdy(Latu dXXdtti6^aL ttvt6, cjg xal tbv avtbv jjaAxov

r}

l^Xi^dvdQov

dLtttpiQiLV dh tiXog xal vxotiXCda' tfTojra^fO^at, tov dh (i6vov tbv

yLv6(iivov dvdQLdvta rj UcaxQdtovg. t7}g (ihv yttQ xal tovg (li} 6oq>ovg ttt 8h ^itai,v dQitY}g xal xaxlag 6o(p6v. dSLdtpOQu ilvuL. 412 Cicero de finibus IV 40. Introdim enim virtus nuUo potest, nisi

mam. demus

omnia, quae

Nam et

si

quaeque

leget

rei(net,

unam

referenfur

omnino <ea> nos neglegemus, in Aristonea

peccata ohliviscemurque, qwie

virtuti ipsi privLcipia

modo ad sum-

vitia inc»- s»

dederimus;

2 xaX%riS6viOi PL. 8 «4*0« xa §i.piia (hoc ord.) PL. 19 iildtu B. 27 nQOe ds^tav vTt&Tttmtov BL. 80 %al pro ^ B, ^ in liiur^ Xoyav B'PL. P'. 36 ea add. baiter. ||

so

HERILLUS CARTHAGINIEN8IS.

92

non neglegemus neque tamen ad finem summi boni referenius, ah Erilli levitate aherraJnmus. Duarum enim vitarum multum non sin ea

ndbis erunt

instituta

Facit enim

capienda.

duo seiuncta ultima

ille

honorwn, quae ut essent vera, coniungi dehuerunt; nunc ita separantur, 6

ut diiuncta sint, quo nihil potest esse perversius.

U

4:13 Cicero Acad. Pr.

129.

Omitto

illa,

qum rdida iam

viden-

tur, Erillum, qui in cognitione et scientia summum honum ponit; qui cum Zenonis auditor esset, vides quantum ab eo dissenserit et quam

non multum a Platone.

414

10

revocans

Cicero de

fin.

Chrysippum non sane

est

omnes

autem

ad sdentiam omnia

sed nec (yptimum,

iam pridem

est

nec quo vita

enim

reiectus; post

disputatum.

Cicero de oratore III 62. qui se

vidit,

Itaque hic ipse

guhernari possit.

15

Erillus

II 43.

unum quoddam honum

fuerunt etiam alia genera philosophorum,

fere Socraticos esse dicebant, Eretricorum,

sed ea

Megaricorum, Pyrrhoneorum.

horum

vi et

Erilliorum,

disputationihus sunt

iam diu fracta et exstinda. 415 Cicero de finibus III 9,31. Sed sunt tamen perabsurdi d ii qui cum scientia vivere ultimum honorum, et qui nullam rerum diffe20

rentiam esse dixerunt atque ita sapientem beatum fore, nihil aliud momento anteponentem (Herillus et Aristo).

dlii

ullo

416

Cicero de finibus

IV

36.

aut ipsius animi, ut

cognitionem amplexarentur, adionem rdinquerent. 23. et Erillus, si ita 417 Cicero de finibus

V

25

honum prader que

scientiam,

V

73.

esse defendit nec

418

sensit, nihil esse

causam inventionem-

hoc uno captus Erillus sdentiam summum rem ullam aliam per se expetendam.

Cicero de

officiis I 6.

iam pridem explosa tandi de

officio,

419 Clemens ^ xa 'HqCXXov

honum

quoniam Aristonis, Pyrrhonis, Erilli tamen haherent ius suum dispu-

sententia est; qui

rerum aliquem diledum

si

inventionem aditus

35

consilii capiendi

Erillus,

officii sustulit.

ibid.

30

omnem

fecit

reliquissent

,

ut

ad

officii

esset.

Alex. Stromat. II p. 179 Sylb., Vol. I p. 497 Pott. ^e6ov naQdyoiiLi', xo xax' in:i6x7]^rjv ^fjv xsXog

£ls

eivai XL^r]0iv "HQilXog-

420 Jamblichus

de anima apud Stobaeum

ecl. II

382,18

W.

(xav

dai^ovav) aXkoi ^lv ol ^skxiovsg, XQivo^evoi xaxa HXdxcova xaQ-dQOei y.ai dvayayfi xal xsXsiaxSsi XTJg V^X''??? dXXoi 8b ot %ElQoveg., xolg ivavxiOig xovxcov dia6xeXX6^evoi'

37 Cf. Aristo

n. 379.

xaxd de xovg ^Jxcolxovg

xfi

xoivavCcc

DI0NYSIU8 HERACLBOTA. xal rdi

xaX^ x^

q>v6sa)g

tfls

iiriQxrjfidv^'

— —

08 xccxa dh

"HqiXXov

421 LactaniiuB instit. diy. III 7. Herilli aummum bonum est scientia, Zenonis cum natura congruerUer vivere, quorundam Stoico-

rum

viriutem sequi.

i

Dionysias Heracleota

3.

qui Yocatur 6 Mera^ifiBvoq,

422 Diogenes

VII 166.

Laert.

Jiovv6iog

di

6

MtraQ-diievog xiXog elxs xi^v iidovriv dia n£Qi6xa6iv 6q)d-aXfiCag' aXyil6ag yitQ imndvcag axvtjOtv tinelv xbv novov adid(poQov. ^v dh nalg (itv @to-

lo

^xov6t di^ xa^d (pyj6i ^ioxXijg, nQU)qxKVXOv, ndXtag 61 'HQaxXtiag. xov filv 'HQaxXtidov xov noXixov^ entixa ^AXt^ivov xal Mtvtdi^ftov, xtXtvxatov 6h Zrjvoivog. xal xax aQxdg filv q^iXoyQdfifiaxog S>v nav'

xodanotg intxtiQti noLijfiaOiv, intixa Sh xal "AQaxov dntSixtxo^ ^rjXav avxov. dno6xdg dh xov Zrjvovog nQog xovg KvQrjvalxovg dntXQdnrj xal tig xt xd xayiaixvntla ti6rjti, xal xdXXa dnaQaxaXvnxmg ijdvnd^ti. fiiovg dh

nQbg xd dydo^^xovxa d6ixia xaxi6xQtpt.

»

Bi^Xia 6h avxov

^dtxTjx^vai donovvros. 37 Vol. UI n. 401 (p. 98, 3) imxai^sxaKiu ih ijdovij iifi xotg x&v niXas irvx^

n.

(UCCIV. Stoicorum veterum fragm.

I.

10

»

PERSAEUS C1TIEU8.

96

Sin antem caderet in sapientem

entem, ne ut i/rascatur quidem cadit. aegritudo, caderet etiam iracundia,

vacat, aegritudine etiam sapiens in aegritudinem incidere posset, posset 21. etiam in misericordiam, posset in invidentiam. qui dolet re-

vacdbit.

20.

Etenim

qua quoniam

si

Nam

5

hus

alicuius

adversis, idem alicuius etiam secundis sodalis sui,

phrastus interitum

dolet,

ut

Theo-

rebus Alexandri

deplorans Callisthenis, prosperis angitur, itaque dicit Callisthenem incidisse in hominem summa potentia summaquC fortuna, sed ignarum, quem ad modum rebus secun-

Atqui quem ad modum misericordia aegritudo rehus adversis, sic invidentia aegritudo est ex alterius rehus secundis. In quem igitur cadit misereri, in eundem etiam invidere; non cadit autem invidere in sapientem; ergo ne misedis uti conveniret.

10

est ex alterius

reri quidem.

Quodsi aegre ferre sapiens Ahest ergo a sapiente aegritudo.

e libris nEQi uTcad^Etag

(Hoc fragmentum

15

4.

435 Diogenes evdo^oi 6 6

20

misereri etiam soleret.

sumptum

videtur)

Persaeus Citieus.

Laert.

n£Q0aiog

soleret,

VII

36.

Mccd-rjrai dh

zJrj^rjTQCov KiriEvg^ bv

Zrjvavog noXXol ol

[idvj

^hv yvaQi^ov «0-

Tov, ol de olxsrrjv ava t&v eig ^i^XioyQatpLav jtsfino^Evav 'Avnyovov, ox) xal rQO(psvg rjv rov naidbg ^^Xxvovscag.

avra naQ^

avrov 6 ^AvrCyovog ijtOirjGEv xoQiU avrov TCQog rav noXs-

diccTCsiQav dr] Tcors ^ovXrj&slg Xa^slv

avrc5

^Cav 86

nXadrag

dyysXd^rjvai,

ag

stri

rct.

xal axvd^QCOTtaGavrog „'0(>ag,

dcpriQrjnsva.

Etprj,

ort

ovk E6riv 6

TcXovrog ddidtpoQov.'''' ^i^XCa d' avrov (pEQsrai rdds'

nsQi ^adiXsCag' noXirsCa Aaxcovixr]

n.

454. 455.

nsQi yd(iov nsQl das^sCag' 30

®vs6rrjg'

nsQl iQthrcov nQOtQsnrixoC' 10 misericordia cf. Vol. III n. 414 (p. 100,43) ohrog dh Xvnr] in' dXXoTQioig 11 invidentia: 416 (p. 101,21) Ueog Sh Xvitr] in aXXoxQloig v.aiiolg. cf. Yol. III n. 412 (p. 99,38) n. 413 (p. 100,3) n. 414 (p. 100,16) n. 416 (p. 101,21) 22 &yy£Xrjvai BPF. (f)&6vog 8h Xvrni in' ccXXotQioig &'yad'otg. :

xa/tots n.

PEH8AEU8.

97

dlttTQlfi&V' d''

XQet.c!)v

'

anofivri^oviviiccttt

XQOS Tovg Ilkttxtovog v6^ovq 5'. 436 SuidaH b. v. TleQSatog^' Kixuvgj ov.

^Jrjfir/XQCov, (jLa^rjti)s

*l6xoQCav.

437 Ind. Stoic. Herc. col. XII 3. /iaA(t)tfta yi,\v ovv t&v luc^t&iv) vnb xov Zij(v)ojvo5 iQ\yaxa{t)o 6 neQ6{al)oSt dXku {d)ii (65 Xiyex)ai nQos x{al) 6vvefiiov' xal {xid)Qanxat, d v« auTov, \

lo

\

\

'

'

|

ivCcov I

{dovXos

438 servus

S)v) olxoytvrjs

^Loyivrjs

\

Gelliu8 Noct. Att. II 18,

Pompylus

et

8.

sed

et

Theophrasti

Peripatetici

Zenonis Stoici servus, qui Persaeus vocatus

phHosophi non

est

incelebres vixerunt.

is '

439 Diogenes Laert. VII

8 avxhv

6.

aneSixexo (scil. Zi^vava) *AvxCyovos xal el noxe Ad-i^va^e ^xot, ^xovev avxov nokkd xe naQexdXet dtpixio^ai as avT6v. 6 dh xovxo fihv naQTjxtiOaxo, II eQ-

tuu

6aiov

81 eva xiav yvcaQC^av dni^xeUeVy bs ^v ^i^firjxQLov ^ev vldg, Kixievs 8e xo yivog^ xal i^ixfia^e xaxd xi}v xQLaxo6tr}v xal exato6Ti]v

—

9.

m

dnioxeiXe 8h IleQ-

*OAvfi;nada, fjd?y ytQOVTOS ovxos Zijvavos. 6alov xal 0iXavL8rjv xbv Grjfiatov, av dfitpoxiQOv 'EnCxovQOs {ivrjHovevet wg ovvovxgjv Avxiy6vci iv xfi nQOs ^ql6t6^ovXov xbv d8eX-

—

6vv xe IleQ^aCq) x^v avxr^v oCxCav &xeL' xal avxov avXiiXQC8Lov el6ayay6vxos n^bs avx6vy 6nd6as nQOS xbv IleQ-

s elvat. avrotg xQ(*>(^ivovg iitatvetv 8et, ro-bg 8} xal „£i Stakexrtxol ^vveld^ovreg dnXifi^Tcog il^syetv.''^ xal

(leTQicog

diaXeyotvro, dXXoTQicog av avrovg vnorov naQdvrog xat()ov" xal „6 xaXbg xdya^bg dviiQ

TCeQl 6vXXoyi6(t,cbv

rtg Tcotetv

&v' ot de ^ovXofievot 6co(pQovtxol elvat 6(p6dQa fiixQt rivbg dtaTrjQ0v6tv iv rotg Tcdrotg rb rotovrov' eid- orav naQaQV^ rb oivd8 xal XQG)r}v iyivero (>(.ov, riiV 7ca6av d^xfj^io^vvrjv entdeCxvvvrat.

(ied^v6d^eCrj

'

15

ini rcbv i| 'AQxadCag d^ecoQ&v TCQbg 'AvrCyovov 7caQayevo(ievcov. ixelvot [rf] yaQ rjQC6TCov 6(p6dQa 6xv^QC07tG)g xai ev6xtifJt6voog, ojg Sovro, ' ovx OTt i}(icbv rtva nQO^^XtTCovreg^ dXX ovde dXXi^Xovg. ag de 6 n6-

Tog nQoi^atvev xai el6r}Xd^ev aXXa re dxQodfiaxa xai al 0£TTaAal ai-

avratg e&og i^rCv, iv raig dta^(o6rQatg ovx ert xareixov avxovg ol avdQeg,, dXXd ix rav yvfivai coqxovvto.) xXivav dvcoQficov xai i^6cov d)g d'avfia6T6v ti d^iafia ^e^hfievot' xai

20 Tttt

25

OQXT^^TQCdeg^

xad^dneQ

fiaxdQtov rbv (ia6tXia dnexdXovv^ oti e^e6Ttv axtra rovrcov dnoXavetv^ xai ereQa rovrotg naQanXrj6ia ndvv noXXd r&v (poQTtx&v inoCovv. rcbv (ptXo66(pG)v ds rtg 6vfinCvcov rifitv^ ei6eXd^ov6r]g avXrjTQCdog xai

naQ' avrm., ^ovXofiivrjg T^g natdC6xi^g naQaxad-C6at dXXd ^xXr^Qbv avrbv el6rjyev. el%' v6reQov ncoXov-

ov6r}g evQvxcoQCag

'

ovx

inirQetlfev,

T^g avXrjTQCdog^f xa^dneQ id-og i6riv iv rotg n^rotg yCyve^&at^ ev re ra dyoQd^etv ndvv veavtxbg ^v xai ra ncoXovvrt^ aXXo) rtvi

fiivrjg

80

nQ06d^ivTt, r}fi(p t6^r]ret xai ovx i(prj avrbv nenQaxivaf xai riXog eig nvyfidg rjXd-ev 6 6xXriQbg ixetvog q)tX66o(pog xai iv dQX^

-d^aTTov

'

oitd

dv naQaxad-C6at intrQincov t^ avXijT()^dt." dtanvxfirjnore avT6g i6rtv 6 UeQ^aiog 6 neQi T^g avXrjTQCdog

rev6ag' ih (pcov

yaQ 'AvrCyovog 6 KaQv6rtog iv ra ne^i Zrjvcovog yQa^Ztjvcov 6 Ktrtevg UeQeaCov naQa n6rov avXrjTQCdtov nQva-

cprj^iv

G)de'

fidvov xai dtoxvovvrog ei6ayayeiv n^bg avrbv dtd rb ri^v avrijv olxeiv oixCav, 6vvat6%6fi,evog el6eCXxv6e rijv natdC6xr}v xai 6vyxarsxXei6e r£ neQ6aCco.''^

29 veariffxos ^» 17 re del. Mub. 14 naqccQvy scripsi, nuQaSvf AE. 37 slaBtXxvas Kaibel, avv30 nqoc^ivTog A, corr. Cas. A, corr. Coraes. tiXxvae A.

PER8AEU8.

452 Athenaeus IV 162 b (Cynulcus

101 cynicus

oum

alios libros pro-

IleQtfaiov ts rot) xalov )v xdg avydg^ oiov 7tXr]66(ov xbv x66(iov noQBiav \xb cp&g^ ayBt. c. 16 fin. v6xeqov (isvxol nXfjxxQov dvxa d^Ba d)g bolxe^ Uxvd-Cva Xiyovxt inL6xi^6avxBg^ xQv6oiJv, E%^xav ELg xr^v EvaQ(i6vLov Cf. Plut.

35

nsQl

de Pyth. orac.

xfig XvQag., IJv

dQ(L6t,Bxav

Zrjvbg BVBL8ijg l47t6XX(ov, nd6av dQxijv xal xiXog 6vXXa^(ov' exet' 8h Xa(i3tQbv nXf^xxQOv i^XCov (pdog. 12

Tcc

add. Pearson; librum Cleanthis nqbg kQlexttQ%ov habet index LaSr32 t6 qpcoff seclusi; uam mundns est, qui agitur slg rrjv ivuQ-

tianuB n. 481.

(i6viov no^i-iav.

PHY8ICA.

503 Coniutus

118

32 (de ApoUine

cp.

i.

e.

de Sole locatiu).

^tov6i-

dh xal m^ttQiaxiig XttQsiailxtat, x^ xQoveiv ivttQ^LovCfoq n&v fiiQog rov xd^iiov xal 6vv^dbv avtbv ntt6i xolg \&kXoig\ fiiQB6i noielv, firjitbg

defiiag

avx&v

&Xka xal

ixfteXeiag iv xotg ov6i ^BfOQOVfLivrig^

XQ6vav nQog aXXrlXovs 6vfipstQCttv in

r^i/ tCtv

*

iixQov i}g iv ^v&iiotg trjQovvxog ttvtoif Xttl tug tS)v ^oMot^ (fovttg^ 6ig av rovg tCbv HXXcav 6b}(idtav i>6(povg, IdCa ro irjQttCveo&ai xQV^^C^f^S vn' (^a^ov^ tbv iiQtt

&nodid6vtog xal daifiovCojg

604

'^Qfio^&ai,

nQog tag axoag noiovvtog.

Cicero de nat. deor. II 40.

atgue ea (sidera) quidem tota sensuum testimonio confirmari Cleanihes putat, tadus et oculorum. nam solis et candor illustrior est quam tdlius ignis, quippe qui immenso mundo tam longe lateque coUuceat, et is eius tactus est, 6886 igriea duot-um

non ut

s

tepefaciat solum,

sed etiatn saepe

comburat.

faceret, nisi esset

lo

quorum ncutrum

sol

igrteus. „ergo", inquit „cum igneus sit Oceanique alatur humoribus, quia nuihis ignis sine pastu aliquo posset permanere, necesse est aut ei similis sit igni, quem adhihemus ad usum atque vic-

a

—

41. atqui hic qui corporibus animarUium continetur. noster ignis, quem usus vitae requirit, confector est et consumptor omnium idemque, quocumque invasit, curuia disturhat ac dissipat. contra

tum, aut

ei,

iUe corporeus vitalis

sensuque adficit." lis

sii,

cum

is

et

salutaris

omnia

conservat,

negat ergo esse duhium,

quoque efficiat, ut

omnia

homm

floreant

nere pubescant. quare cum solis ignis simUis sunt in corporibus animantium, solem quoque

]>e

mundo et de n p. 167 et

(Vol.

606 Geminus

sustinet so

auget,

ignium sd utri et

sitni-

in suo quaeque ge-

eorum ignium animantem esse

quidem rdiqua astra, guae oriantur in ardore caelum nominatur.

et

alit,

sit,

qui

oportet,

qui aether vel

caelesti,

«s

meteoris. p. 196.)

vnb

elem. astron. Petav. Uranolog. p. 53.

av

tav

aQXttCcav ccnefpilvavto^ xexavfiivrjv ^avrjv tivhg dv&r]g 6 £tc)ixbg tpLX66oq)og, vnoxexv^d-tti fiettt^v tStv

ttjv dia-

i6zi xai KXe-

so

tQonixav tbv

dxettv6v.

506 Stobaeus

Ecl. I 26,1

i

p.

219,14 W.

(Arii Did.

fr.

34

Diels).

KXedvdTjg nvQoeidri trjv ceXrlvtjv, niXoeid^ dl ta ^xrjiittti. 607 Aetias II 16, 1 (DDG p. 345 a 16). ^^'vtt^ay^Qttg JijfioxQiTo^ 8 evvmdbv Osann, cvvodov libri. 6 ws ai tovg scripsi, alkois secluai. 7 8ia addidi. vn' aitov scripsi, vnb libri. 11 Bolia et uitbs libii. 16 possit codd., corr. C. F. W. MueUer. candor Klotz, solis calor et candor libri. 26 atque item Orelliua. 17 atqui cod. Behdig., atque ceteri. 34 nriloHSfi ||

o}v

libri, corr.

||

Hceren. 11*

ss

CLEANTHES.

114 KXedvdris djtb uvarokav

—

Galen.

liist.

phil.

ijil

58

dvdfiag q}eQs6&cci zdvxas tovs doTSQas. p. 625, 9). 14. xal J. xal KXedcv^tjs

(DDG

uvaxokibv eis dv6pids (piQ66&at rovff d^reQag vofii^ov6iv. 608 Aetius II 14,2 (DDG p.343). oi tihv aUoL ;u£^A£t xfjg (iVQ^ir^xLug s6XG)xag avxa vEXQa^ xal dvL6vxug xdxad^sv sxiQOvg xal 6vv6vrag rotg h,ivoLg dg inC xivL, sixa xuxL6vrug xovg uvrovg^ xul nXsovdxLg rovro' xul rsXsv(ivQ(irjxu

ov

20

xcbvxug 6x(oXr]xu, olovsl Xvxqu^ xo(iC6ul' xovg 8h ixstvov (ihv Xu(istv, nQoi6%^UL dh ovnsQ ovv in^yovxo vsxq6v' xul ixsCvovg vnodi^a6d^aL u6(vivcag., 85

cag

vlbv xo(iL^o(iivovg

ddsXq)6v.

7]

616 Clem. Alex. Strom. VII 6,33 (p)]6lv uvd- uX&v uvxovg (scil. xovg vg) xu XQiu.

Cf.

617 Stobaeus Idem Stob.

Floril. (i6vr]

Ecl. 11

4,90 Vol.

xui

sxslv xt)v ^vpjv, lvu

31,64

p.'

KXsdv^r^g (li]

6unf]

ris lineamentis,

et

respondere de speculo,

c.

animae scilicet

i^poris autem similitudineni

et

p.

240 Hense.

KXsdv%r]g

s(pi]

^r^QCcov dLU(piQSLv.

212,22 W.

auinia honiinis.

Tertullianus de An.

sed

1

xav

(lOQCpfi

xf]

De 618

dib

Vol. II p. 206.

xovg dnuLdsvxovg ao

849 P.

p.

'

5.

vuU

notis

morum

et

Cleanthes non solum corpo-

similitudinem parentibus in et

ingeniorum

et

dissimilitudinem capere:

adfectuum: et

animam

filios

corita-

esse probabile est, cuius de tensione {tovos) doctrina Herculis fabula illustratur. iure me t6vos pro X6yos scripsisse in capitis initio, tota oratio clamat.

Nam

35 ante „et" intei"punxit Pearson, sublata interpunctione post „animam".

PHT8ICA.

vd

que corpus, simHitudini et

117

dissimilitudini obnoxiam.

item eorporaUum

incorporalium passiones inter se non communicare.

compati cor^wri,

cui laeso

idibus,

porro

vulneribus,*ulceribm

d

animani

conddlescit,

et

angore, amore coaegrescit, per detricuius pudorem ct pavorem rubore atque paUorc

corpus animae, cui adflictae cura,

mentnm

socii

vif/oris,

%

anima corpus ex corporalium passionum communicationc. Nemesius de nat. hom. p. 32. 6 KUdv^g xoidvde jtXixtL ovXko-

testetur.

igitur

ov (idvov^

yi6(i6v'

kXIu xul xaxa

xi}v

yovevOt yivofie^a xaxa tu

Ofiotot xotg

(pvjOiv^

xolg

xolg ndd-eOi,

il>vi^v

xatg

i^&BOi,

aibfiu

dia^iotai.

xb o^toiov xal xb avd/toiov, o^x^ ^^ ttOoficcxov^ 6a}(ia &Qa KXtdv^rjg tprioCv ovd\v tt6u>iittxov 6v(ixd6xii M^vx^ ... ixi dk

6(0(ittxog dl ij

6(0(1^X1,

ovd^

tt6a)(idxG) 6&(ia^

V060VVXI

Tc3 6