Atlas der
Anatomie
Atlas der
Anatomie S.Auflage
Frank H. Netter, MD
Deutsche Übersetzung von Roland Mühlbauer
ELSEVIER UR&\N& FISCHER
URBAN & FISCHER München
Zuschriften und Kritik an: Elsevier GmbH, Urban & Fischer Verlag, Dr. Konstanze Knies, Hackerbrücke 6, 8033S München E·Mail:
[email protected] Titel der Originalausgabe Frank H. Netter. Atlas of Human Anatomy, S'" edition. ISBN 978·1-4160·5951-6
© 201 1, Saunders, an imprint of Elsevier lnc.
Wichtiger Hinweis für den Benutzer Die Erkenntnisse in der Medizin unterliegen laufendem Wandel durch Forschung und klinische Erfahrungen. Herausgeber und Autoren dieses Werkes haben große Sorgfalt darauf verwendet, dass die in diesem Werk gemachten therapeutischen Angaben dem derzeitigen Wissensstand entsprechen. Das entbindet den Nutzer dieses Werkes aber nicht von der Verpflichtung, anhand weiterer schriftlicher Informationsquellen zu überprüfen, ob die dort gemachten Angaben von denen in diesem Buch abweichen und seine Verordnung in eigener Verantwortung zu treffen. Wie allgemein üblich wurden Warenzeichen bzw. Namen (z. B. bei Pharmapräparaten) nicht besonders gekennzeichnet.
Bibliografische Information der Deutschen Nationalbibliothek Die Deutsche Nationalbibliothek verzeichnet diese Publikation in der Deutschen Nationalbibliogratie; detaillierte bibliografische Daten sind im Internet über http://dnb.d·nb.de abrufbar.
Alle Rechte vorbehalten 1. Auflage 1997 S. Auflage 201 1
© Elsevier, München Der Urban & Fischer Verlag ist ein lmprint der Elsevier GmbH. 1112131415 54321
Das Werk einschließlich aller seiner Teile ist urheberrechtlich geschützt. Jede Verwertung außerhalb der engen Grenzen des Urheberrechtsgesetzes ist ohne Zustimmung des Verlages unzulässig und strafbar. Das gilt insbesondere für Vervielfältigungen, Übersetzungen, Mikroverfilmungen und die Einspeicherung und Verarbeitung in elektronischen Systemen.
Programmleitung: Dr. med. Dorothea Hennessen Lektorat: Bettina Lunk Herstellung: Peter Sutterlitte Satz: Kösel, Krugzell Druck und Bindung: Grafos S. A., Barcelona Umschlaggestaltung: SpieszDesign, Neu· Uim ISBN 978· 3-437-41603· 3
Aktuelle Informationen tinden Sie im Internet unter www.elsevier.de und www.elsevier.com.
Beratende Herausgeber John T. Hansen, PhD LeadEditor Professor ofNeurobiology and Anatomy Assoeiate Deon for Admissions University ofRochester School ofMedieine and Dentistry Rochester, New York
Brion Benninger, MD, MS Deportment ofSurgery Deportment ofOral & Maxillofaeial Surgery Deportment oflntegrated Bioseiences Course Director Oregon Heolth Seiences University Portlond, Oregon
Jennifer K. Brueckner, PhD Assistant Dean for Student Affairs University ofKentucky College ofMedieine Office of the Dean, Student Affairs Lexington, Kentucky
Stephen W. Carmichael, PhD, DSc International Consultant Professor Emeritus ofAnatomy Professor Emeritus of Orthopedic Surgery MayoC/inic Rochester, Minnesota
Noelle A. Granger, PhD Professor Emeritus Deportment ofCe// and Deve/opmentaiBiology University ofNorth Caro/ina ot Chapel Hili Chapel Hili, North Carolina
R. Shane Tubbs, MS, PA-C, PhD Pediatric Neurosurgery Children's Hospital Birmingham, A/abama
Danksagungen Brion Benninger, MD, MS
neuen Ausgabe. Ich möchte auch zwei Kollegen von der University of
Ich möchte meiner Frau Allison für ihre Unterstützung und für un·
North Carolina School of Medicine dankend erwähnen: James Scatliff,
seren Sohn Jack danken, der die ganze Mühe wertmachtich danke
MD, früherer Leiter des Fachbereichs Radiologie, und 0. W. Henson,
Elsevier, besonders Anne Lenehan, Marybeth Thiel, und Linda van
PhD, emeritierter Professor der Anatomie, die mir die Schönheit und
Pelt, für ihren Einblick und ihre Leitung, dank der meine Mitarbeiter
Komplexität der Anatomie gezeigt haben. Besondere Anerkennung
und Carlos Machado in so einem guten Umfeld arbeiten konnten.
zolle ich auch dem hochbegabten Carlos Machado und den Künstlern
Danken möchte ich besonders auch meinen ersten Beratern für
von Elsevier, die so ein außergewöhnliches Werk in dieser Ausgabe
klinische Anatomie, Gerald Tressidor und Harold Ellis (Guy' s Hospital); vollbracht haben. Zuletzt danke ich auch den wundervollen Mitarbei· meinen klinischen Ratgebern, Peter Bell, Chris Colton, und David de
tern von Elsevier, besonders Marybeth Thiel und Anne Lenehan, für
Bono; allen meinen vergangeneo und zukünftigen Patienten und
ihre Leitung und ihre Geduld mit uns Akademikern.
Studenten; und den klin
ischen Kollegen in OHSU, w
eiche die
Anatomie am Leben halten (DT, LL). Vielen Dank an meine Kollegen
John T. Hansen, PhD
im Fachberech Radiologie am OHSU. Zuletzt möchte ich auch meiner Ich danke Marybeth Thiel, Development Editorin; Anne Lenehan, Mutter für ihre Liebe zur Pädagogik und meinem Vater für seinen
Acquisitions Ed itorin; und Linda van Pelt, Publishing Services Mana·
wissbegierigen Geist danken.
ger, für ihre akribische Überwachung der fünften Ausgabe des Atlas
der Anatomie durch jeden Schritt des Publikationsprozesses. Diese Jennifer K. Brueckner, PhD
Personen, zusammen mit dem gesamten Herausgeber·, Produktions·,
Zu ewigem Dank verpflichtet bin ich meinem Verlobten Kurt und
Design·, Illustrations· und Marketingteam bei Elsevier, waren die Ver·
meinen E ltern, J ohn u nd R eba, für i hre G eduld, U nterstützung,
körperung der Professionalität. Außerdem möchte ich meinen leh·
Ermutigung und Inspiration. Vielen Dank an John Hansen für die
renden Kollegen in Rochester meinen Dank ausdrücken, sowie allen
freundliche Einladung und die Möglichkeit, zu diesem hervorragen·
meinen ehemaligen und gegenwärtigen Studenten, die meine Kar·
den Atlas beizutragen! Ich möchte auch der University of Kentucky
riere bereichert haben und mich viel mehr lehrten als ich ihnen bei·
College of Medicine Class of 2012 für ihre exzellenten Beiträge und
brachte. Zu guter Letzt bin ich auch meiner ganzen Familie für ihre
Vorschläge zu dieser Ausgabe danken. Ich schätze mich glücklich, das fortlaufende Unterstützung zu Dank verpflichtet, besonders meiner Privileg zu haben, mit so wunderbaren Medizinstudenten zusam·
Ehefrau Paula, deren Liebe und Ermutigung die Konstanten inmeinem
menarbeiten zu dürfen! Ich schulde Carlos Machado meinen Dank
Leben waren und die der Ursprung jeder Freude ist, die ich kenne.
dafür, dass er die anatomischen Visionen in meiner Vorstellung mit seiner magischen Darstellungskunst auf dem Papier zum Leben er·
R. Shane Tubbs, MS, PA-C, PhD
weckt hat. Last but not least danke ich dem Team von Elsevier für
Ich danke dem fantastischen Team von Elsevier, darunter Anne
ihre Geduld und Unterstützung, einschließlich Marybeth Thiel, Anne
Lenehan, Marybeth Thiel und Elyse O'Grady. Dr. Carlos Machados
Lenehan und Linda van Pelt.
künst lerische Gestaltung war ein höchst willkommener Beitrag. Ich danke meiner wundervollen Ehefrau Susan und meinem Sohn lsaiah
Stephen W. Carmichael, PhD, DSc
für ihre Geduld während dieser Anstrengung. Kollegen und Freunde,
Ich möchte Anne Lenehan und Elyse O'Grady für ihre administrative
die mich während der Produktion dieser Ausgabe unterstützten sind
Unterst ützung während der Vorbereitung dieser Auflage danken.
u.a. die Dres. W. Jerry Oakes, E. George Salter, Marios Loukas, Arthur McAdams, Mohammadali Shoja und Aaron Cohen·Gadol, und ich
Noelle A. Granger, PhD
danke ihnen allen. Schlussendlich hätten wir Anatomen ohne Gott
Ich bin meinem Ehemann, Gene, zu tiefem Dank verpflichtet für die
und seinem wundervollen Design des menschlichen Körpers nichts,
Unterst ützung meiner Bemühungen während der Arbeit an dieser
was wir beschreiben oder benennen könnten!
Vorwort zur 5. Auflage
D
ie fünfte Auflage des Atlas der Anatomie von Frank H. Netter,
gemäßere Darstellung anatomischer Aspekte zu sorgen. Wir hoffen,
MD, wurde von unserem beratenden Herausgeberteam über·
Sie haben viel Freude an dieserneuen Ausgabe des
arbeitet, ge leitet von John T. Hansen und bestehend aus
Anatomie, und dass er Ihnen beim Lernen und Ihrer Karriere von
Brion Benninger, Jennifer K. Brueckner, Stephen W. Carmichael, Noelle
Atlas der
Nutzen ist.
A. Granger und R. Shane Tubbs. Jeder von ihnen hat einen Abschnitt des Atlanten gegengelesen, korrigiert und auf den neuestenStand
Über die Online·Version der 5. Auflage:
gebracht. in dieser Ausgabe wurden die radiologischen Abbildungen
Der S. Auflage des Atlas der Anatomie haben wir einen Zugang auf
in der Print ausgabeund in den Online-Ergänzungen aktualisiert, um
die Webseite www.studentconsult.com hinzugefügt. Das Feedback
klinische Bildgebung in Zusammenhang mit der Anatomie zu setzen.
der Studenten und der Fakultäten hat uns gezeigt, dass die Ein·
Weil die Anatomie neues Anschauungsmaterial benötigt, hat (arios
beziehungvon Netters Atlas der Anatomie in Student Consult diese
A.G. Machade dieser Ausgabe hervorragende neue Bilder und anato-
hervorragende Website weiter bereichern würde. Viele der Hilfsmittel,
mische Ansichten hinzugefügt. Die beratenden Herausgeber haben
auf die man vorher unter www.Netteranatomy.com zugreifen konnte,
sich stark an die Terminologica Anatomica angelehnt als Grundlage
sind jetzt bei Student Consult mit weiteren zusätzlichen Inhalten
für die Aktualisierung von Nomenklatur und Terminologie. Der Genius
erhältlich. ln Ergänzung zu den über 80 Bildern aus der gedruckten
von Dr. Netters Bildern zeichnet aus, dass sie die Anatomie klar, rea·
Ausgabe des Atlas gibt es über 250 klinische Abbildungen, die die
listisch, und in einer für die Klinik nutzbaren Weise darstellen, wobei
Herausgeber hinzugefügt haben, darunter viele klinische Bilder von
sie das Gleichgewicht zwischen Komplexität und Vereinfachung
Netter. Diese Bilder sind klinische und radiologische Abbildungen,
halten. Die fünfte Ausgabe verdankt auch viel den beratenden
die sowohl normale Anatomie als auch pathologische Zustände
Herausgebern früherer Ausgaben, Dres. Sharon Colaeine {Oberg)
zeigen. Die auf Student Consult integrierten Netter Links wurden er·
{1. Ausgabe), Arthur F. Dalley II (2. Ausgabe) und John T. Hanson
weiter! und ermöglichen es dem User, zu den größeren Marken und
(3. Ausgabe), die ihre Ausgaben mit großem Fachwissen und kompro·
Produkten auf dieser Website zu gelangen, die von Studenten und
missloser Professionalität betreut haben, was unsere Aufgabe sehr
Fakultäten geschätzt werden. Auf Student Consult befinden sich zu·
vereinfacht hat. Die vierte Ausgabe war die erste, die bei Elsevier
dem Videos von Elsevier lnteract,
erschienen ist, und enthält Beiträge sowohl von Anil Walji und
und interaktive Anleitungen für den Präpkurs, sog.lnteractive
Thomas Gest als auch von vielen anderen Mitarbeitern des ak tuellen
Dissection Modules von der Universität North Carolina, Chapel Hili.
Herausgeberteams.
Zusätzliche Online-lnhalte wie radiologische Bilder, Videos von UNC
Generelle Veränderungen in allen Kapiteln des
Atlanten be·
Netter's 30 lnteractive Anatomy
Dissection Modules und viele andere Medien sind mit dem Sym·
inhaltendie Neuordnung der Reihenfolge der Tafeln, um der gegen·
bol •
wärtigen Lehrpraxis der Anatomie genauer zu entsprechen; außer·
Netter ·s 30 lnteractive Anatomy.
gekennzeichnet. Das Symbol
IJ kennzeichnet Videos von
dem wurde bei manchen Tafeln die Beschriftung reduziert, und veraltete klinische Tafeln entfernt. Die Bilder sind nun in jedem Kapi· tel von der oberflächlichen Anatomie hin zu den tiefen Schichten angeordnet. in den Kapiteln zu den oberen und unteren Extremitäten wurden Bilder verändert, um sie der üblichen Ausrichtung in der kli· nischen Bildgebung anzupassen. Außerdem wurden viele Bilder im Buch aktualisiert, um die Gestaltung zu verbessern und für eine zeit·
Brion Benninger, MD, MS Jennifer K. Brueckner, PhD Stephen W. Carmichael, PhD, DSc Noel/e A. Granger, PhD John T. Hansen, PhD R. Shane Tubbs, MS, PA·C, PhD
FrankH • N etter, MD Foto von James L Clayton
Frank H. Netter, MD rank H. Netter wurde 1906 in New York City geboren. Er stu·
Dr. Netters Arbeiten gehören zu den herausragenden Beispielen
F
University besuchte, wo er 1931 den Doktor der Medizin machte.
welche den größten Teil der über 20
Während seiner Studienjahre zogen Dr. Netters Arbeitsskizzen das
einschließt, wurde und bleibt bis heute eines der berühmtesten
Interesse der Medizinischen Fakultät und von anderen Ärzten auf
medizinischen Werke, die je veröffentlicht wurden. Der
dierte Kunst in der Art Students league und der National
für die Nutzung von Illustrationen beim Vermitteln von medizinischen
Academy of Design, bevor er die Medical School der New York
Konzepten. Die 13·bändige Netter Co/lection ofMedical/1/ustrations, 000 Gemälde von Dr. Netter Atlas der
sich, so dass er sich durch Illustrationen von Artikeln und Fachbüchern Anatomiedes Menschen, 1989 erstmals herausgegeben, beinhaltet ein Nebeneinkommen schaffen konnte. Auch in seiner chirurgischen
die anatomischen Tafeln aus der Netter-Sammlung. Bislang wurde er
Praxis ab 1933 zeichnete er als Nebenbeschäftigung weiter, bis er
in 16 Sprachen übersetzt und ist weltweit ein Anatomie-Atlas der
schließlich seine Praxis ganz aufgab zugunsten einer Vollzeitbeschäf·
ersten Wahl bei Studenten der Medizin und der Gesundheits wissen·
tigung mit der Kunst. Nach dem Dienst in der United States Army im
schaften.
Zweiten Weltkrieg begann Dr. Netter seine lange Zusammenarbeit
Die Illustrationen von Dr. Netter werden nicht nur wegen ihrer
mit Cl BA Pharmaceutical Company (heute Novartis Pharmaceuticals).
ästhetischen Anmutung geschätzt, sondern, was noch wichtiger ist,
Aus dieser 45·jährigen Partnerschaft ging die Produktion einer
wegen ihres verständlichen Inhalts. Dement sprechend schrieb Dr.
außergewöhnlichen Sammlung medizinischer Kunstwerke hervor,
Netter 1949 .die Verdeutlichung des Fachgebietes ist Ziel und Zweck
die bei Ärzten und anderen Berufstätigen in der Medizin weltweit
der Illustrat ion. Egal, wie schön gezeichnet, wie fein und zart abge·
bekannt ist.
bildet der Gegenstand sein mag, ist die medizinische Illustration
lcon learning Systems erwarben die Netter-Sammlung im Juli
dennoch von geringem Wert, wenn sie nicht den medizinischen
2000, aktualisierten fortwährend die Originalzeichnungen von Dr.
Aspekt verdeutlicht". Dr. Netters Planung, Konzeption, Standpunkt
Netter und fügten neue Zeichnungen hinzu von Zeichnern, die im
und Vergehens weise sind das, was seine Bilder so
Stil von Dr. Netter geschult sind. 2005 kaufte Elsevier lnc. die Netter·
verständlich macht.
Sammlung und alle Veröffentlichungen von lcon Learning Systems.
informativ und
Frank H. Netter, MD, Arzt und Künstler, starb 1991.
Inzwischen gibt es über SO Publi kationen, in denen Elsevier lnc. die Kunstwerke von Dr. Netter eingesetzt hat.
Frank H. Netter, MD rank H. Netter was born in New York City in 1906. He studied art
F
50 publications featuring the art of Dr. Netter avail
able through
at t he Art Students League and the National Academy of Design Elsevier lnc. before entering medical school at New York University, where
Dr. Netter's works are among the tinest examples ofthe use of
he received his Doctor of Medicine degree in 1931. Du ring his stu·
illustration in the teaching of medical concepts. The 13· book
dent years, Dr. Netter's notebook sketches attracted the attention of
Co/lection ofMedica/11/ustrations, which includes t he greater part of
the medical faculty and other physicians, allowing him to augment
the more than 20,000 paintings created by Dr. Netter, became and
his income by illustrating articles and textbooks. He continued illus·
remains one ofthe most famous medical works ever published.
trating as a sideline after establishing a surgical practice in 1933, but
Netter Atlas ofHuman Anatomy, tirst published in 1989, presents the
he ultimately opted to give up his practice in favor of a full·time com-
anatomic paintings from the Netter Collection. Now translated into
mitment to art. Afterservice in the United States Army during World
161anguages, it is the anatomy atlas of choice among medical and
War II, Dr. Netter began hislang collaboration with the CIBA
health professions students the world over.
Pharmaceutical Company (now Novartis Pharmaceuticals). This 45·
Netter
The
The Netterillustrations are appreciated not only for their aes·
year partnership resulted in t he production of t he extra·ordinary
thetic qualities, but, more importantly, for their intellectual content.
collection of medical artsofamiliar to physicians and other medical
As Dr. Netter wrote in 1949 •ciaritication of a subject is the aim and
professionals worldwide.
goal of illustration. No matter how beautifully painted, how delicately
lcon learning Systems acquired the Netter Collection in July 2000 and continued to update Dr. Netter's original paintings and to
and subtly rendered a subject may be, it is of little value as a medica/ il/ustration if it does not serve to make clear some medical point." Dr.
add newly commissioned paintings by artists trained in the style of Netter's planning, conception, point of view, and approach are what Dr. Netter. ln 2005, Elsevier lnc. purchased the Netter Collection and all publications from lcon learning Systems. There are now over
inform his paintings and what make them so intellectually valuable. Frank H. Netter, MD, physician and artist, died in 1991.
Inhaltsverzeichnis
Kapitel1
Kopf und Hals
Head and Neck
Topographische Anatomie
TopographicAnatomy
Kopf und Hals (Oberflächliche Schicht) Knochen und Bänder
Superficial Face
Neck
Tafeln
4 -23
Tafeln
24-25
Tafeln
26-34
Tafeln
35-50
Mundregion
Oral Region
Tafeln
51 -62
Tafeln
63-73
Tafeln
74 -80
Tafeln
81 -91
Tafeln
92-98
Tafeln
99- 114
Pharynx
Augenregion Ohr
Thyroid Gland and Larynx
Orbit and Contents
Ear
Gehirn und Hirnhäute
Meninges and Brain
Hirnnerven und zervikale Nerven Zerebrale Gefäße Tomogramme
Cranial and Cervical Nerves
Tafeln 147- 148
Regional Scans
Rücken und Wirbelsäule Knochen und Bänder Rücken mark Querschnitte
TopographicAnatomy
Tafeln 157- 167 Tafeln 173- 174
I
Thorax TopographicAnatomy
Tafel 175 Tafeln 176- 178
MammaryGiand
Rumpfwand Herz
Tafeln 168- 172
Museiesand Nerves
Topographische Anatomie
Lunge
Tafel 149 Tafeln 1SO- 156
Banesand Ligaments
Cross-sectional Anatomy
Thorax Mamma
Iack •nd Spin•l Cord
Spinal Cord
Muskel und Nerven
Tafeln 115-134 Tafeln 135- 146
Cerebra I Vasculature
Topographische Anatomie
Tafeln 179- 189
BodyWall
Tafeln 190- 204
l ungs
Tafeln 205 - 223
Heart
Mediastinum
Mediastinum
Tafeln 224- 234
Tomogramme
Regional Scans
Tafel235
Querschnitte
Kapitel4
2-3
Nasal Region
Schilddrüse und Kehlkopf
Kapitel3
Tafeln
Nasenregion Rachen
Kapitel2
Superficial Head and Neck
Banesand Ligaments
Gesicht (Oberflächliche Schicht) Hals
Tafel 1
Tafeln 236- 239
Cross-sectional Anatomy
lAbdomen
-
Topographische Anatomie
TopographicAnatomy
Tafel240
Bauchwand
BodyWall
Tafeln 241 - 260
Bauchhöhle
Peritaneal Cavity
Tafeln 261 - 266
Baucheingeweide (Gastrointestinaltrakt) Baucheingeweide (akzessorische Organe) Viszerale Gefäße
Viscera (Accessory Organs)
Viscera! Vasculature
Innervation des Abdomens Nieren und Nebennieren Querschnitte
Viscera (Gut)
Innervation Kidneys and Suprarenal Glands
Cross-sectional Anatomy
Tafeln 267- 276 Tafeln 277- 282 Tafeln 283 - 296 Tafeln 297- 307 Tafeln 308- 322 Tafeln 323 - 330
KapitelS
Becken und Dammregion Topographische Anatomie Knochen und Bänder
TopographicAnatomy
Banesand Ligaments
Beckenboden und Eingeweide Harnblase
Pelvis and Perineum
Pelvic FloorandContents
Tafel 331 Tafeln 332 - 336 Tafeln 337- 347 Tafeln 348-351
UrinaryBiadder
Weibliche Genitalorgane
Uterus, Vagina,and Supporting Structures
Tafeln 352- 355
Dammregion und äußere Geschlechtsorgane der Frau Tafeln 356- 359
Perineum and Extemal Genitalia: Fernale
Dammregion und äußere Geschlecht sorgane des Mannes Tafeln 360- 367
Perineum and Extemal Genitalia: Male
Homologien der Geschlechtsorgane
Homologuesof Genitalia
Tafeln 368- 369
Hoden, Nebenhoden und Samenleiter Testis, Epididymis, and Ductus Deferens
Tafel 370
Rectum
Tafeln 371 - 376
Rectum
Tomogramme Gefaße
Tafeln 378- 388
Vasculature
Innervation
Tafeln 389- 397
Innervation
Querschnitt e
Kapitel6
Obere Extremität Oberflächliche Anatomie Schulter und Achsel Oberarm
UpperLimb
Topographie Anatomy Cutaneous Anatomy
Shoulder and Axilla
Tafel 400 Tafeln 401 -405 Tafeln 406-418 Tafeln 419- 423
Arm
Ellbogen und Unterarm Handgelenk und Hand Gefaße und Nerven Tomogramme
Elbow and Forearm Wrist and Hand
Tafeln 424-439 Tafeln 440-459 Tafeln 460- 467
Neurovasculature
Tafel 468
Regional Scans
Untere Extremltlt Topographische Anatomie
Lower Umb
TopographicAnatomy
Tafel 469
Oberflächliche Anatomie
Cutaneous Anatomy
Tafeln 470-473
Hüfte und Oberschenkel
Hip and Thigh
Tafeln 474-493
Knie
Tafeln 494- 500
Knee
Unterschenkel
Tafeln 501 -510
Leg
Sprunggelenke und Fuß Gefciße und Nerven Tomogramme
KapitelS
Tafeln 398- 399
Cross-Sectional Anatomy
Topographische Anatomie
Kapitel7
Tafel 377
Regional Scans
Neurovasculature
Regional Scans
Querschnitte Querschnitte
Glossar
Index Glossary
Tafeln 511 -525 Tafeln 526- 530 Tafel 531
Cross-sectional Anatomy
Cross-sectional Anatomy
Quellenverzeichnis Register
Ankle and Foot
References
Tafel 532
Kopf und Hals Head and Neck
Kapitel 1 Kopf und Hals
Head and Neck
Topographische Anatomie Topographie Anatomy Tafel 1 1
Kopf und Hals Head and Neck
Kopf und Hals (Oberflächliche Schicht) Superficlal Head and Neck Tafeln 2-3
2
Hautnerven von Kopf und Hals Cutaneous Nerves of Head and Neck
3 Super
Oberflächliche Blutgefaße des Kopfes ficial Arteriesand Veins of Face and Scalp
Knochen und Bänder Bones and Ligaments Tafeln 4-23
4
Cranium (Schädel): Ansicht von ventral Skull: Anterior View
s
Cranium (Schädel): Röntgenaufnahme anterior-posterior (a.-p.) Skull: Anteroposterior Radiograph
6
Cranium (Schädel): Ansicht von latera l Skull: lateral View
7
Cranium (Schädel): Röntgenaufnahme lateral Skull: Lateral Radiograph
a
Cranium (Schädel): Medianschnitt Skull: Midsagittal Section
9 C
Calvaria (Schädeldach) alvaria
10
Basis cranii (Schädelbasis): Ansicht von kaudal (Außenansicht) CraniaiBase: JnferiorView
11
Basis cranii (Schädelbasis): Ansicht von kranial (lnnenansicht) Cranial Base: Superior View
12
Foramina der Basis cranii (Schädelbasis): Ansicht von kaudal (Außenansicht) Foramina and Canals of Cranial Base: Inferior View
Atlas of Human Anatomy
Atlas der Anatomie
Kopf und Hals Head and Neck
13
Foramina der Basis cranii (Schädelbasis): Ansicht von kranial (lnnenansicht) Foramina and Canals of Cranial Base: Superior View
14
Cranium (Schädel) des Neugeborenen
Nasenregion Nasal Region Tafeln 35-50
Skull of Newbom
15
Knochengerüst von Kopf und Hals Bony Frameworte of Head and Neck
16
Basis cranii (Schädelbasis): Fossa pterygoidea, Ansicht von dorsal Pterygoid Fossae: PosteriorView
17 18
Lateral Wall of Nasal Cavity
37
Vertebrae cervicales (Halswirbel): Atlas und Axis
39 40
Vertebrae cervicales (Halswirbel): Atlas und Axis Vertebrae cervicales (Halswirbel): unkevertebrale Gelenke Cervical Vertebrae: Uncovertebral Joints
22
Äußerer Bandapparat der Halswirbelsäule Externat Craniocervical Ugaments
23
Innerer Bandapparat der Halswirbelsäule Interna I Craniocervical Ugaments
Gesicht (Oberflächliche Schicht} Superficlal Face
41
Arteria maxillaris Arterien der Nasenhöhle: Nasenseptum hochgeklappt Nerven der Nasenhöhle: Nasenseptum hochgeklappt Nerves of Nasal Cavity: Nasal Septum Turned Up
42
Nerven der Nasenhöhle (Fortsetzung) Nerves of Nasal Cavity (continued)
43
Vegetative Innervation der Nasenhöhle Autonomie Innervation of Nasal Cavity
44
Nervus ophthalmicus (V 1) und Nervus maxillaris (V 2) Ophthalmie (V1) and Maxillary (V,) Nerves
45
Nervus mandibularis (V3) Mandibular Nerve (V,)
46
Übersicht der Nerven und Gefäße der Basis cranii (Schädelbasis) Orientation of Nervesand Vessels of the Cranial Base
Äste des Nervus facialisund Glandula parotidea
47
Nase und Sinus maxillaris (Kieferhöhle): Querschnitt Nase and Maxillary Sinus: Transverse Section
Facial NerveBranchesand Parotid Gland
25
Septum nasi (Nasenscheidewand)
Arteries of Nasal Cavity: Nasal Septum Turned Up
Tafeln 24-25 24
Knochen der lateralen Nasenwand (Fortsetzung)
Maxillary Artery
Cervical Vertebrae (continued)
21
Laterale Wand der Nasenhöhle
Medial Wall of Nasal Cavity (Nasal Septum)
Articulatio temporomandibularis (Kiefergelenk)
Cervical Vertebrae: Atlas and Axis
20
36
38
andible Temporamandibular Joint
19
Nasus (Nase)
Nose
Lateral Wall of Nasal Cavity (continued)
Mandibula (Unterkiefer)
M
35
Musculi faciales (Mimische Muskulatur): Ansicht von lateral
48
Musdes of Facial Expression: lateral View
49
Nasennebenhöhlen Paranasal Sinuses
Nasennebenhöhlen (Fortsetzung) Paranasal Sinuses (continued)
50
Hals
Nasennebenhöhlen: Entwicklung Paranasal Sinuses: Changes w ith Age
Neck Tafeln 26-34 26
Mundregion
Musculi colli (Halsmuskulatur): Ansicht von lateral Musdes of Neck: Lateral View
27
Tafeln 51-62
Musculi colli (Halsmuskulatur): Ansicht von ventral Musdes of Neck: Anterior View
28
Oral Region
51
Musculi infrahyoidei et suprahyoidei (Muskulatur des Zungenbeins)
lnspectjon of Oral Cavity
52
lnfTahyoid and Suprahyoid Museies
29
Musculi scaleni und prävertebrale Muskulatur
Super
31
Oberflächliche Venen und Nerven des Halses
53
54
33
55
Nerven und Gefäße des Halses (Fortsetzung)
56
Nervesand Vessels of the Neck (continued)
T
Arteria carotis
57
Dentes (Zähne) eeth
Dentes (Zähne; Fortsetzung) Teeth (continued)
Faszien des Halses
58
Fascial Layers of Neck
T
Atlas der Anatomie
Musculi masticatores (Kaumuskulatur; Fortsetzung) Musdes lnvolved in Mastication {continued)
Carotid Arteries
34
Musculi masticatores (Kaumuskulatur) Musdes lnvolved in Mastication
Nervesand Vessels of the Neck
32
Mundboden Floor of Oral Cavity
ficial Veins and Cutaneous Nerves of Neck
Nerven und Gefäße des Halses
Dach der Mundhöhle Roof of Oral Cavity
Scalene and Prevertebral Museies
30
Inspektion der Mundhöhle
Atlas of Human Anatomy
Lingua (Zunge) ongue
Kopf und Hals Hud and Neck
59
Lingua (Zunge) Tongue (continued)
60
Lingua (Zunge) und Glandulae salivariae (Speicheldrüsen): Schnittbilder Tongue and s.rovary Glands: Sections
61
Glandulae salivariae (Speicheldrüsen) Salivary Glands
62
Sensible Innervation von Mundhöhle und Pharynx (Rachen) Afferent Innervation ofOral Cavity and Pharynx
Augenregion Orbit and Contents Tafeln 81-91 81
yelids
82
Pharynx Tafeln 6 3-7 3
Apparatus lacrimalis (Tränenapparat) Lacrimal Apparatus
83
Faszien der Orbita und Augapfel Fasciae of Orbit and Eyeball
84
Rachen
Palpebrae (Augenlider)
E
Musculi bulbi (äußere Augenmuskeln) Extrinsic Eye Museies
Blutgefaße von Orbita und Augenlidern
85
Arteriesand Veins of Orbit and Eyelids
Nerven der Orbita
86
Nerves of Orbit
63
Pharynx (Rachen): Medianschnitt Pharynx: Median Sectlon
64 F
65
Isthmus faucium (Schlundenge) auces
Muskulatur des Pharynx: Sagittalschn itt Museies of Pharynx: Sagittal Sectlon
66
Pharynx: Ansicht von dorsal (eröffnet) Pharynx: Opened Posterlor Vlew
67
Muskulatur des Pharynx: Ansicht von dorsal (teilweise eröffnet)
87 E
Augapfel
88
Camerae anterior et posterlor (Augenkammern)
yeball Anterior and Posterior Chambers of Eye
l ens (Augen linse) und Aufhängeapparat
89
Le ns and Supporting Structures
Innere Blutgefäße des Auges
90
lntrinsic Arteriesand Veins of Eye
Blutversorgung des Auges
91
Vascular Supply of Eye
Museies of Pharynx: Partlally Opened PosteriorView
68 69
Muskulatur des Pharynx: Ansicht von lateral Museies of Pharynx: Lateral View
Ohr
Arterien der Mund- und Rachenregion
Ear
Arteries of Oraland Pharyngeal Regions
10
Venen der Mund- und Rachenregion Veins of Otochlan) Tube
Glandula thyroidea (Schilddrüse) und Pharynx: Ansicht von dorsal Thyroid Gland and Pharynx: Posterlor View
Labyrinthi osseus et membranaceus (knöchernes und häutiges Labyrinth) Bony and Membranous Labyrinths (contlnued)
97
75
labyrinthi osseus et membranaceus (knöchernes und häutiges Labyrinth) Bony and Membranou.s Labyrinths
Tafeln 74 - 80
Thyroid Gland: Anterlor Vlew
Cavitas tympani (Paukenhöhle) Tympanie Cavity
Thyrold Gland and Larynx
74
Aures externa et media (äußeres Ohr und Mittelohr) External Ear and Tympanie U.vity
lymphsystem von Pharynx und Zunge Lymph Ve>>els and Nodes of Pharynx and Tongue
Gehör- und Gleichgewichtsorgan Pathway of Sound Reception
lymphsystem von Kopf und Hals Lymph Ve>sels and Nodes oJ Head and Neck
73
92
Nerven der Mund- und Rachenregion Nerves of Oraland Pharyngeal Regions
12
Tafeln 92-98
Glandulae parathyroideae (Nebenschilddrüsen)
Gehirn und Hirnhäute
Parathyroid Glands
Meninges and Braln
Cartilagines laryngis
Tafeln 99-114
U.rtilages of Larynx
78
Musculi laryngis (Muskulatur des Kehlkopfes)
99
79
Funktion der Kehlkopfmuskeln
100
Nerven des Kehlkopfes Nerves of Larynx
Arteriae meningeae (Arteri en der Hirnhäute) Meningeal Arteries
Action of I ntrinsk Museies of Larynx
so
Meninges (Hirnhäute) und Ven en der Diploe Meninges and Oiploic Vein.s
lntrinsic Museies of Larynx
101
Meninges (Hirnhäute) und oberflächliche Hirnvenen Meninges and Superlicial Cerebra! Veins
Atlas of Human Anatomy
Atlas der Anatomie
Kopf und Hals Head and Neck
102
Sinus durae matris (venöse Hirnblutleiter)
127
Dural Venous Sinuses
103
Hypoglossal Nerve (XII): Schema
Sinus durae matris (Fortsetzung)
128
Cerebrum (Großhirn): Ansicht von lateral
129
Cerebrum (Großhirn): Ansicht von medial
130
Cerebrum: Medial Views
106
108
Cerebrum (Großhirn): Ansicht von kauda l
131
Ventricles of Brain
Ventrikel des Gehirns
Ganglia pterygopalatinum et submandibulare: Schema
Kreislauf des Liquor cerebrospinalis
Pterygopalatine and Submandibular Ganglia: Schema
132
111 112 C
113 Brainst
114
133
Ganglion oticum: Schema Otic Ganglion: Schema
Nuclei basales (Basalganglien) Basal Nuclei (Ganglia)
110 T
Ganglion ciliare: Schema Ciliary Ganglion: Schema
Circulation of Cerebraspinal Fluid
109
Vegetative [autonome) Nerven des Kopfes Autonomie Nerves in Head
Cerebrum: Inferior View
107
Vegetative (autonome) Nerven des Halses Autonomie Nerves in Neck
Cerebrum: lateral Views
105
Plexus cervicalis: Schema Cervical Plexus: Schema
Dural Venous Sinuses {continued)
104
N. hypoglossus (XII): Schema
134
Geschmacksbahn: Schema Taste Pathways: Schema
Thalamus halamus
Hippecampus und Fornix Hippocampus and Fornix
Zerebrale Gefäße
Cerebellum (Kleinhirn)
Cerebra! Vasculature
erebellum
Tafeln 135-146
Truncus encepha li (Hirnstamm) em
135
Ventriculus quartus (4. Ventrikel) und Cerebellum (Kleinhirn)
Arterien zum Gehirn und zu den Hirnhäuten ArteriestoBrain and M eninges
136
Fourth Ventricle and Cerebellum
Arterien zum Gehirn und zu den Hirnhäuten: Schema Arteries to Brain: Schema
137
Hirnnerven und zervikale Nerven
Arterien des Gehirns: Ansichten von unten Arteries of Brain: Inferior Views
138
Cranlal and Cervlcal Nerves
Circulus arteriosus cerebri [Willis) Cerebra! Arterial Circle (of Willis)
Tafeln 115-134
139
Arterien des Gehirns: Ansichten von ventral Arteries of Brain: Frontal View and Section
115
Hirnnervenkerne im Hirnstamm: Schema Cranial Nerve Nuclei in Brainstem: Schema
116
Hirnnervenkerne im Hirnstamm: Schema (Fortsetzung) Cranial Nerve Nuclei in Brainstem: Schema (continued)
117
Hirnnerven (motorische und sensible Innervation): Schema Cranial Nerves (Motor and Sensory Distribution): Schema
118
N. olfactorius (1): Schema Olfactory Nerve (1): Schema
119
N. opticus (Sehnerv) und Sehbahn: Schema Optic Nerve OQ ( Visual Pathway): Schema
120
N. oculomotorius [111], N. trochlearis [IV), N. abducens [VI] : Schema Oculomotor (111), Trochlear OV), and Abducent (VI) Nerves: Schema
121
140
Arterien des Gehirns: Ansichten von lateral und medial Arteries of Brain: Lateral and M edial Views
141
Arterien der hinteren Schädelgrube Arteries of Posterior Cranial Fossa
142
Venen der hinteren Schädelgrube Veins of Posterior Cranial Fossa
143
Tiefe Venen des Gehirns Deep Veins of Brain
144
Subependymale Venen des Gehirns Subependymal Veins of Brain
145
Hypothalamus und Hypophyse Hypothalamus and Hypophysis
146
Blutgefaße von Hypothalamus und Hypophyse Arteriesand Veins of Hypothalamus and Hypophysis
N. trigeminus (V): Schema Trigeminal Nerve (V): Schema
122 123
N. facialis (VII): Schema
Tomogramme
Facial Nerve ( VII): Schema
Regional Scans
N. vestibulocochlearis (VIII): Schema Vestib ulocochlear Nerve (VIII): Schema
124 125
N. g lossopharyngeus (IX): Schema Glossopharyngeal Nerve OX): Schema
Bildgebung des Kopfes (MR-Venographie und MR-Arteriographie)
N. vagus (X): Schema
Craniallmaging (MRV and MRA)
Vagus Nerve (X): Schema
126
Tafeln147-148
148
N. accessorius (XI): Schema Accessory Nerve (XI): Schema
Atlas der Anatomie
147
Atlas of Human Anatomy
Bildgebung des Kopfes (MR-Tomographie) Craniallmaging (MRI)
Kopf und Hals Head and Neck
Margo i nfraorbitalis
Os frontale
lncisura supraorbitalis Arcus superci liaris Glabel la
Os nasale _ _- Aia nasi - - - - Lobu lus auriculae ____ Commissura labiorum
Philtrum
- - - - Angulus mandibulae
Sulcus nasolabialis - - - - -
Glandula submand ibular is
Tuberculum labii superioris Protuberantia _ _ _ _ __.,
V. jugularis externa Venter inferior m. omohyoidei
mentalis Cartil ago thyroidea
Plexus brachialis
--------:~r::t._)_
Caput claviculare m. sternocleidomastoidei
lncisura jugular is
Caput sternale m. sternocleidomastoidei
Topographische Anatomie
Topographie Anatomy
Tafel1
Hautnerven von Kopf und Hals Cutaneous Nerves of Head and Neck
Vgl. Tafeln 31,35,44,45,121,159
auric ula ris n. vagi [XJ
Aus dem N. ophthalmicus [V,] n. trigemini N. supraorbitalis N. supratrochlearis
Rr. dorsales der zervikalen Spinalnerven
N. lacrimalis N. inira trochlearis
N. occipitalis major (C2) N. ethmo idalis ante rior N. occipitalis tertius (Cl) Nn. aus C4- C7
Aus dem N. maxillaris -~... [V :J n. trigemini N . infrao rb ita Iis - ;;;.>'-i!7'-"' - - Boden der Cavitas nasi
Ansicht mittels Spekulum (Rhinoscopia anterior) Sinus frontalis
Lamina cribrosa ossis ethmoidalis Sonde in der Apertura sinus sphenoidalis
Sonde durch den Hiatus semilunaris Concha nasalis media (Schnittrand)---,9.~
Bul la ethmo•dai.IS - f'T7: Ö ffnungen der Cell ulae ethmoidales med Hiatus semilunaris mit Ö ffnungen der Cell ulae ethmoidal es anter iores
Sinus sphenoidalis Meatus nasi superior mit Öffnungen der Cellu lae ethmoidales posteriores Pars basilaris ossis occipitalis Torus tubarius
.,D~:-:-_;.~:-- Ostium pharyngeum ..: tubae auditivae [Eustachi] Tuberculum anterius atlantis (C l )
Concha nasalis inferior t'ic:/mittr.ont1)~ Mündung d es Ductus nasolacrimalis Meatus nasi
Tafel36
Dens axis (C2)
int~~ric1r"
Nasal Region
Nasenregion
Knochen der lateralen Nasenwand (Fortsetzung) Lateral Wall of Nasal Cavity (continued) Vgl. TafelS Os lacrimale Concha nasalis media Os frontale
Squama frontalis Sinus frontalis { Spina nasal is
Lam ina cribrosa Concha nasalis superior C:onä1a nasalis suprema
..;:.:.,
Recessus sphenoethmoidalis
Foramen sphenopalat.inum Pars basilaris ossis occipitalis
Cartilago nasi lateralis -~'F- Cart.ilago alaris major ~~C:::::"""".;;;;..--'7[~-
M. mylohyoideus (teilweise entfernt)
M. stylohyoideus N. hypc1glossus' Glandula N. sublingualis
Anskht von medial
M. tensor tympani und N. m. tensoris tympan i
N. auriculotemporalis N. et M. pterygoideus
A. maxillaris N. mylohyoideus N. alveolaris inferior (bei seinem Eintritt in das Foramen mandibulae)
Nasenregion
Nasal Region
Tafel45
Übersicht der Nerven und Gefäße der Basis cranii (Schädelbasis) Orientation of Nerves end Vessels of the Cranial Base
N . ocu lomotorius A. carotis interna (pars cavernosus) N. trochlearis II Sinus petrosus superior
A. carotis interna (pars cerebralis) N. abducens (V I) A. et N. canalis p terygoidei N. ophthalmicus Sinus sphenoidalis
N. trigeminus [VJ
N. maxi llaris
N. petrosus
Ganglion pterygopalatinum Gangl ion ciliare
A. carot.is interna (pars petrosa) et Plexus venosus
A. ophthalm ica infraorbitalis opticus (II) maxillae
Canalis semicircularis anterior
A. tympanica inferior et N . tympan icus
Cellulae mastoideae Plexus et N . carot.icus internus Gangl ion inferius (nodosum) n. glossopharyngei
Lami na medialis dextra proc. pterygoidei
N . accessorius (XI]
A. palatina descend ens Gangl ion inferius [nod osum( n. vagi Nn. et.Aa. palatinae majores et minores N. hypoglossus (XII] V. j ugularis i N. vagus (X]
A. carotis externa N . glossopharyngeus A. carotis commun
Tafel46
A. carotis interna
Nasal Region
Nasenregion
Nase und Sinus maxillaris (Kieferhöhle): Querschnitt Nose and Maxillary Sinus: Transverse Section
Cartilago alaris major Vestibulum nasi
Vom er
Cart.i lago septi nasi
Sinus maxillaris Os sphenoidale Proc. coronoideus mandibulae
M. pterygoideus medialis Lamina lateralis p roc. pterygoidei M. Ievator veli palat.ini Recessus pharyngeus M. longus capitis M. rectus capitis anterior
A. temporal is superficialis
L-_,l:.-!-:;;,..--
Truncus sympath icus
M. st.ylohyoideus
I
Cartilago auricu lae
A . carot.is interna
Medu lla oblongata
Cell ulae mastoideae N . vagus N . hypoglossus N. accessorius
Nasenregion
Nasal Region
Tafel47
Nasennebenhöhlen Paranasal Sinuses
Frontalschnitt Bu lb i olfactori i Falx cerebri
Lobus frontalis
Sinus frontalis
Cavitas nasi Orbita mit Fettgewebe Septum nasi
Cell ulae ethmoidales
Concha nasal is media
Öffnung d es Sinus max il laris (Hiatus semilunaris)
Meatus nasi medius
infraorbitalis} Recessus zygomaticus alveolaris
smus maxi llaris
M. buccinat.or
Meatus nasi inferior
Concha nasalis inferior Palatum durum
Cavitas )Cavum) oris
Cavitas [Cavum) nasi Bu lbus ocu li
Mediale Wand der O rbita N . opticus (II)
Lobus temporal is
Horizontalschnitt
Tafel48
Nasal Region
Nasenregion
Nasennebenhöhlen (Fortsetzung) Paranasal Sinuses (continued)
Sagittalschnitt Cell ulae ethmoidales
Apertura sinus sphenoidalis lnfundibulum ethmoidale _ _ _ _ _-L< Sinus sphenoidalis
Concha nasalis media (teilweise entfernt)
Öffnung des Sinus maxillaris
Concha nasalis inferior
Öffnung des Sinus maxillaris
Fossa pterygopalatina
Sinus max illaris
Präparation von lateral
Nasenregion
Nasal Region
Tafel49
Nasennebenhöhlen: Entwicklung Paranasal Sinuses: Changes with Age
•
Knöcherne Wand d er Cavitas nasi und d er Sinus paranasales bei Geburt (schematisch)
Anlage von Cellu lae ethmo idales anteriores, Öffnung in den Hiatus semil unaris meat.us nasi medii
• •
An lage von Cellulae ethmoidales med iales, Ö ffnung in den Meat.us nasi medius
•
Teil des Ductus nasolacrimalis, der aus der Trä nennasenfurche entsteht
Anlage von Cell ulae ethmoidales post.eriores, Öffnung in den Meatus nasi superior An lage des Sinus sphenoidalis mit Knochenhülle (Concha sphenoidalis) anterio r und lateral des Os spheno idale
Os nasale
Corpusossis spheno idalis
Os lacrimale
r-+7.;\"7~/;. . . ~=--·~>-~-=~ ~ _j _
Foramen nasolacri male, wird zum Canalis
---,,
/
Fossa hypophysialis
h~e. l~Relikt der Rathke-Tasche ;
Lamina medialis proc. pterygoidei Unterer Rand der Concha nasalis suprema Unterer Rand der Concha nasalis superior Meatus nasi superio r nasalis media (teilweise entfernt) (Concha nasalis inferior komple tt entfernt)
'f-nr.rh,,.
Hamu lus pterygoideus Hiatus semilu naris
Sinus maxillaris mit Öffnung in den Hiatus semilunaris (der gestreifte Bereich repräsentie rt d ie Membran, d ie den größten Teil der medialen Wand des Sinus a usmacht)
Alte rsabhängige Ausdehnung von Sinus frontalis und rnaxillaris Sinus frontalis im Os frontale Bei Geburt Concha nasal is media
•• •
Mit 1 Ja hr Mit 4 Ja hren Mit 7 Ja hren
Septum nasi Cavitas (Cavum] nasi
Mit 12 Jahren Beim Erwachsenen Im hohen Alter
Tafel SO
Concha nasalis inferio r Palatum durum
Nasal Region
Nasenregion
Inspektion der Mundhöhle lnspection of Oral Cavity
_____:;-- - - - --jf----~
Philtrum Palatummoll e (Velum palatinumJ Arcus palatopharyngeus
1
========-J_~t== Uvula palatina
I~:::::::::=---f.L--- Arcus palatoglossus r!------ - --1-- - --
r-----~f-
Tonsill a palatina
____ Rückwand des Pharynx
Frenu lum labii
superioris -_.:.~~;::::"21~
Glandula Iingualis a nterio r (Nuhn] N. Iingual is, A. et V. profunda linguae ----- ....._ PI ica fimbriata Ductus submandibu la ris Gla ndula subli ngualis -~ Frenulum linguae - -i---:--.1...:] Plica sublingualis mit Mündungen der Ductus sublinguales
---~~~11-4~~~~~
fl;~~-
.anmr:ula sublingualismit der Münn.:-:.---\~;f:;:\la dung d es Ductus subma nd i
Papilla ductus parotidei mit der Mündung des Ductus parotideus
Mundregion
Oral Region
Tafel 51
Dach der Mundhöhle Roof of Oral C.vity
Papi lla incisiva Fossa i ncisiva A. palatina majorund N. palatinus major
Plicae palatinae transversae ------;!._~..:.,
Foramen palati num majus Foramen palatinum minus Proc. palatinus ---~.p, maxillae
A. palat.ina minor und N n. palat.ini minores Tendo m. tensoris veli palatini
G land ulae ----.,Fr-k-+palat.inae Lamina horizontalis ossis palatini -+-~'i+
Hamulus pterygoideus Aponeu rosis palatina (vom M. tensor veli nfr ior ~
Bulbus inferior v. jugu la ris int.ernae A. vertebralis
glandu lae thyroideae Glandu la parathyroidea superior A. cervicalis ascendens
---ll
A. et.V. sub-
davia sin istra
A. e t V. tho racica interna V. brach iocepha lica sin istra N. laryngeus recurrens sin ister
A. suprascapularis Truncus thyrocervicalis A. et V. subclavia dextra
V. b rach iocephalica dextra Truncus brachiocephalicus N. vagus dexter [X] V. cava superior
Schilddrüse und Kehlkopf Thyroid Gland and Larynx
Tafel75
Glandulae parathyroideae (Nebenschilddrüsen) Parathyroid Glands
Vgl. Tafeln 74, 75, 80, 227, 229
A. carot.is externa
Ansicht von dorsal
A. carot.is interna N. laryngeus superior R. internus R. externus ~'1'--U..§
A. thyroidea superior
N. vagus [X) Pars thyropharyngea m. con strictoris pharyngis inierioris (teilweise entfernt) A. carot.is comm unis
Epiglottis A. thyroidea superior
Capsula f ibrosa glandulae thyroideae (teilweise entfernt)
A. carotis communis - ---r1r
Pars cricopharyngea m. constrictoris pharyngis inierioris
Capsula fibrosa glandulae thyroideae (teilweise entfernt) - - -Mhii-+1-
Glandula parathyroidea superior
Giandu la parathyroidea superior --ilrlllJ~~
Lobus dexter glandulae thyroideae Glandula thyroidea inferior (manchmal bis in das MediastitJUm verlagert)
Lobus sinister glandulae - - tt-1,..thyroideae A. cervicalis asc:endet1s----
A. thyroidea inferior Glandu la para- - - --1-/.U thyroidea inferior
N. laryngeus recurrens dexter _ ___ A. transversa colli [cervicis)
N. laryngeus recurrens sin ister ----J~~~
'--'~-
A. suprascapu laris Truncus thyrocervicalis
A. subclavia
A. vertebralis
Truncus brach iocephalicus Ansicht von rech ts lateral R. internus n. laryngei superioris
A. carot.is externa A. laryngea superior
R. externus n. laryngei superioris
A. thyroidea superior (teilweise entfernt) M. constrictor pharyngis inferior---1- i fl
Glandu la parathyroidea superior
A. carotis communis Lobus dexter glandulae thyroideae (nach vorn gebogen)
V. j ugu laris interna A. thyroidea inferior -::lr~'l. N. laryngeus recurrens dexter Oesophagus -4~---.::--ttt'c-
Tafel76
Thyroid Gland and Larynx
Schilddrüse und Kehlkopf
Cartilagines laryngis Cartilages of Larynx
Cartilago arytenoidea., .J.~--~7---~Incisura thyroidea superior
Lamina cartilaginis thyroideae
L----
---~~
Lig. vocale -----+-:-----,.'-~ Lig. cricothyroideum medianum Cornu inl'erius cartilaginis rhyroideae --1~----Cartilago cric:oidea-----~~':---
Trachea
Ansicht von ventral
Cart.ilago cricoidea
Ansicht von dorsal Cartilago cornicu lata
Facies art.icularis arytenoidea Lamina
Proc. muscu laris Proc. vocalis
l Cartilago f arytenoidea
Ansicht von ventral-kranial
~-------~ Epiglottis ------J~~---4-J '-=,....."-.. Lig. hyoe;piglol~icun1--i\;j7~~~~·~ ·
c l - - - - - Os hyoiideum----~!!._-:::... ,~".....::o:i.;~~u---;: ~~ Membrana thyrohyoidea - - -G-k:... Lamina cartilaginis thyroideae Linea obliqua Prominentia laryngea Cartilago cor·nic:ulata-Cartilago
aryl:enc>ide·~=====;;5~~~~~7"'~-;t.
\_ Ansicht von rechts lateral
Trachea
Schilddrüse und Kehlkopf Thyroid Gland and Larynx
Ansicht von medial, Medianschnitt
Tafel77
Musculi laryngis (Muskulatur des Kehlkopfes) lntrinsic Museies of Larynx
Epiglottis
Membrana thyrohyoidea mit Öffnung für A. et V. laryngea superior und den R. internus n. laryngei superioris
Plica aryepiglott.ica Tubercu lum cuneiforme
Mm. arytenoidei obliquus et transversus
Tuberculum corn iculatum ~-- M. aryepiglotticus
M. cricoaryt.e noideus posterior
+ - -M. arytenoideus obliquus M. arytenoideus transversus M. cricoarytenoideus posterior [Posticus) Cart.ilago cricoidea
Ansicht von rechts lateral
Ansicht von dorsal
M. aryepiglotticus M. thyroepiglotticus
Mm. arytenoidei obliquus et transversus
M. thyroarytenoideus
M. cricoaryteno ideus lateralis
Lamina cartilagin is cricmdeate
M. cricoarytenoideus posterior Conus elasticus -
Cartilago { Proc. m uscularis aryten01dea ~ Proc. vocalis
M. cricoarytenoideus posterior M. cricoarytenoideus lateralis
-
Fades articu laris thyroidea
Mm. arytenoidei transversus et ob Iiquus
M . cric:othvroideus {en·tfeJ•ntJ _.... Präparierung von lateral
Radix linguae (Tonsilla lmJ~UatiiS) Plica glosso- ------,...:!~=..?i:i:: epiglottica mediana PIicae vocales (echte Stimmbänder)
M. thyroarytenoideus ,.., ~Piicae
vestibulares (falsche Stimmbänder)
Trache a - -+ _;
M . vocalis Lig. vocale
Plica aryepiglottica
Recessus piriformis
Lamina cartilaginis thyroideae Ansicht von oben
Tuberculum cuneiforme
Tuberculum Ösophagus Normaler Larynx: Inspiration
Tafel78
.j 1 f!
4r~
Thyroid Gland and Larynx
Schilddrüse und Kehlkopf
Funktion der Kehlkopfmuskeln Action of lntrinsic Museies of Larynx
Aktion der Mm. cricothyroidei
Art.iculatio
Verlängerung und Spannung der Stimmbänder
Aktion der Mm. cricoarytenoidei posteriores Abdu ktion der Stimmbänder und Ö ffnen der Stimmritze
Aktion der Mm. cricoarytenoidei laterales Addu ktion der Stimmbänder
Aktion der Mm. arytenoidei transversus et obliquus Adduktion der Stimmbänder
Aktion der Mm. vocales et thyroarytenoidei Verkürzung und Entspannung der Stimmbänder
Schilddrüse und Kehlkopf
Thyroid Gland and Larynx
Tafel79
Nerven des Kehlkopfes Nerves of Larynx
Vgl. Tafeln 74, 76, 229
'-----=--
R. internus n. laryngei superioris Sensible Äste zum Larynx
R. internus R. externus
Ansa n n. laryngeorum ~--:---- M. a ryepiglotticus
i~1;~~f:j~== Pars thyropharyngea m. constrictoris pharyngis inferioris
M. thyroepiglotticus Mm. aryteno idei Iransversos et obIiquus
M. thyroarytenoideus
M. cricoarytenoideus lateralis M. c ricoarytenoideus posterior [Posticus] Facies articu la ris thyro idea
Pars cricopha ryngea m. constrictoris pha ryngis inierioris
Rr. a nterior et posterior n. laryngei inferio ris
N. la ryngeus recurrens
17:.;-;t-==~--- N. laryngeus recurre ns Ansicht von rechts lateral: Cartilago thyroidea teilweise entfernt
Coronarschnitt durch den Larynx
N. laryngeus internus - - ----;-fffi' A. laryngea superio r
Cartilago thyroidea --_..:.i-~ M. c ricoarytenoideus lateralis M. cricothyroideus
M. constricto r pharyngis inferior --Ji.~tJ.~~~~~ M. sternothyroideus - -:..,.,;.! Cart.i lago c ricoidea --i-:'!F~.-~
Vv. thyroideae supe rio res Conus elasticus Regio infraglottica
N. laryngeus recu rrens ------',;;-"-:,,-,-,:,;:il A. laryngea inl•eri<x-----'~==-'+.il
Tafel SO
Thyroid Gland and Larynx
Schilddrüse und Kehlkopf
Palpebrae (Augenlider) Eyelids
Tun ica conjunct.iva palpebrae inierioris mit durchscheinenden Glandulae tarsales
Punctum lacrimale papillae lacrimal is superioris Plica sem il unaris conjunctivae
Durch die { Pupil la Iris Cornea gesehen
Caruncula lacrimalis im Lacus lacrimalis
Punctum lacrimale papillae lacrimalis inferioris Tunica conj unct.iva bulbi Forn ix conjunctivae inferior
Tunica conjunct.iva palpebrae superioris m it durchscheinenden Glandulae tarsales M. Ievator palpebrae superioris Septum orbitale M. tarsalis superior (glatte Musku latur) Tunica conjunctiva bu lbi Tunica conjunctiva palpebrarum - - -:---- - Cornea
Forn ix conjunct ivae superior Pars palpebralis m . orbicularis oculi Tarsussuperior Glandulae tarsales [Meibom] Glandulae sebaceae [Zeis] Cilia Mündungen der Glandulae ta";ai E~s/ Tarsus inferior Pars palpebralis m. orbicularis oculi Fornix conj unct.ivae inferior Septum orbitale
A. et N. supraorbitalis A. et N. supratrochlearis A. dorsal is nasi und N. infratrochlearis Saccus lacrimalis Lig. palpebrale mediale
Septum orbitale --~---=::;;;;;:::'-:::::
Proc. frontalis maxillae Os zygomat.icum _ _ __,"____ ~--+----
Augenregion
Orbit and Contents
A. et N. infraorbitalis
Tafel81
Apparatus lacrimalis (Tränenapparat) lacrimal Apparatus Vgl. Tafeln 44, 132
Pars orbitalis glandulae lacrimalis
Canaliculi lacrimales
Saccus lacrimalis
Ductuli excretorii glandulae lacrimalis Plica semi lunaris con ju nctivae
__.!.- -- - Mündung des Ductus nasolacr imalis
Caruncu la lacrimalis
Punctum lacrimale papillae lacrimalis inferioris
Punctum lacrimale papillae lacrimal is superioris
Os frontale (teilweise entfernt)
Canaliculi lacrimales Pars orbitalis glan dulae lacrimalis
Pars palpebralis _ _ _ _ _ glandulae lacrimalis
Saccus lacrimalis
_JJ,f!,~~~;_~r.;'\·~~!'loo~
Ductus nasolacrimal is
Ductuli excretorii glandulae lacrimalis
Concha nasalis media
Plica semilunaris conjunctivae und Lacus lacrimalis Caruncula lacrimalis
Punctum lacrimale papillae lacrimalis inferioris
:;c-- -- -
Mündung des Ductus nasolacrimalis
Tafel82
Concha nasalis inferior (teilweise entfernt) Meatus nasi inferior
Orbit and Contents
Augenregion
Faszien der Orbita und Augapfel Fasciae of Orbit and Eyeball
Horizo ntalschnitt
Tarsus Tunica conjunctiva palpebrarum
Lig. palpebrate mediale
Tunica conjunctiva bu lbi Cavitas (Cavum] nasi
Cornea Lig. palpebrate laterale
Cel lulae e thmoidales
---r
Laterales Aufhängeband Periorbita
Periorbita
Sclera M. rectus med ialis mit Faszienhülle
Vaginabu lbi Spatium episclerale
Vaginabulbi [Tenon-Kapsel] M. rectus lateralis mit Faszienhü lle
Sclera
Corpus ad iposum orbitae
Spat ium episclerale N. opt.ic us (II] und Vagina n. optici Sinus sphenoidalis
M. Ievator palpebrae superioris mit Faszienhü lle frontalschnitt
M. obliquus superiormit Faszienhülle M. rectus medialis mit Faszienhü lle
M. rectus superio r mit Faszien hülle ---\l~P----"'---1 Gla ndu la lacrimalis - -'r'i'it'-
Cellula ethmoidalis
M. rect.us lateralis mit Faszienhülle - +-6HI--1!1lli
Sclera ~!,---Vagina
Periorbita --+~~ll''
bu lbi
Sclera Vagina b ulbi
."...__
Spatium episclerale Corpus adiposum orbitae
M. obliquus infe rior mit Faszienhülle N. infraorbitalis IV,J
Ursprung d er Augenmuskeln und Eintritt von Gefäßen und Ne rve n in die Orbita M. Ievator palpebrae superioris N. lacri malis [V1J- -..J N. frontalis (V 1J - - N. troch learis [IV] V. ophthalmica superior
M. rectus la teralis
N. abducens ]VI)
Augenregion
Orbit and Contents
~-- M. obl iquus superio r
\ - -- - M. rectus superior
tt-- - - -
M. rectus medialis N. opticus [II] } A. ophthalmica
im Canalis opticus
R. inferior n. oculo motorii [111] N. nasoci liaris (V 1]
Tafel83
Musculi bulbi (äußere Augenmuskeln) Extrinsic Eye Museies
Ansicht von rechts lateral
M. obliquus superior M. Ievator palpebrae sur>enons Troch lea M. rectus superior
M. rectus medialis
N. opticus [II]
M . rectus lateralis (teilweise entfernt)
M. rectus lateralis (teilweise entfernt) M. rectus inferior
Tarsus superior Ansicht von kranial
~~~~......._- M. Ievator palpebrae superioris (teilweise entfernt)
M. rectus inferior
N . opticus [II)
Anu lus tendineus communis
M. rectus superior (teilweise entfernt) M. Ievator palpebrae super ioris (teilweise entfernt)
Innervation der äußeren Augenmuskeln: Ansicht von ventral
N. trochlearis [IV)
M. Ievator palpebrae superioris M. rectus superior N. oculomotorius [111)
M. rectus lateralis { N. abducens [VI)
M . rectus medialis M. rectus inferior M. obliquus inferior
Tafel84
Orbit and Contents
Augenregion
Blutgefäße von Orbita und Augenlidern Arteries and V eins of Orbit and Eyelids
Vgl. Tafeln 3, 103
Ansicht von kranial
A. palpebralis med ialis superio r A. palpebralis lateralis superior Glandula lacrimalis
A. dorsalis nasi A. meningea anterio r
A. ethmoidalis anterio r A. ethmoidalis posterior A. ophthalmica
R. muscularis für den M. obliquus superio r A. ophthalmica --::::c----..~;;::~:!1111
A. temporalisA. superficialis maxillaris
-......~.-.--
~~~~~;~~~=~=~i~
Rr. meningei anterior et posterior a. vertebralis
A. auricularis posterior
A. occipitalis --~f-.ß:'-: ~~;=;;;:oo;;;o-~+....--:-"f-:IJ A. carotis ex1:en1a ·---(:~~~:f~~~lt::;i-:J~~1
Rr. tentorii, men ingei, sinus cavernosi et clivi trunci men ingohypophysialis*
*Var iante; meist ent~pringen diese Äste direkt aus der A. carotis interna.
Tafel100
Meninges and Brain
Gehirn und Hirnhäute
Meninges (Hirnhäute) und oberflächliche Hirnvenen Meninges end Superfidel Cerebra! Veins
Tiefe Venen des Gehirns siehe Tafel143
Galea aponeurotica
Foveola granu laris
lockeres Bindo~ge,we,be
Granulatio arachnoideae [Pacchioni[
nus sagittalis superior V. emissaria Ast der V. temporal is superficialis diploica ,...,,pauum [cavum) epidurale itz eines epiduralen Hämatoms) Duramater Spatium subdurale (Sitz eines subduralen Hämatoms) 'bi:--Arachnoidea mater
Brückenvene
!K"o...;;:r--
Spatium subarachnoideum
V. superior cerebri Falx cerebri
__.,,..,. ""~~:~o---t______~ __ Hemispherium cerebri _.j
Rr. frontales et parietales a. et v. meningeae mediae Sinus sagittalis superior
Vv. super iores cerebri (ziehen durch Arachnoidea und Duramater zum Sinus sagittalis superior)
r
Vv. superiores - - 71i"'--: cerebri (im Spatium subarachnoideum)
~~-+--~:.-J~~l?~~~-~~-;-:•~J""l""'\
V. anastomotica superior [Trolard]
'-"'fe--1!--- V. anastomotica inferior [Labbe]
V. media superficialis cerebri
A. etV. men ingea media
Gehirn und Hirnhäute
Vv. inferiores cerebri (unter der Arachnoidea)
Meninges and Brain
Tafel101
Sinus durae matris (venöse Hirnblutleiter) Dural Venous Sinuses
Sinus sagittalis superior Sinus rectus Sagittalschnitt V. magna cerebr i [Galen) Tentorium cerebell i
Sinus sagittal is - -inferior
- - --1/.'..;j
Sinus sphenoparietal is
Sinus petrosus ---7~ superior Plexus venosus basilaris
Sinus petrosus inferior
Foramen jugu lare
Sinus sigmoideus Sinus transversus Sinus occipitalis Falx cerehe II i Confluens sinuum
Tafel102
Meninges and Brain
Gehirn und Hirnhäute
Sinus durae matris (Fortsetzung) Dural Venous Sinuses (continuecl)
Vgl. Tafei8S Horizontalschnitt Ansicht von kranial Sinus sa~:itt
H ypophysis [Giandula p itu itaria] N. opticus [II]
A. carotis interna
N. ocu lomotori us (111] Sinus sphenoparietalis
Sinus intercavernosi anterior et posterior V. media superficialis cerebri (teilweise entfernt) Sinus cavernosus
N. troch learis (IV]
N. ophthalmicus (V 1(
N . maxill aris (V 1] Ganglion trigemi nale (semd unare Gasseri]
Plexus venosus basilaris
N. mandibu laris ]V,J
A. men ingea media
Sinus petrosus superior
N . abducens [VI]
Sinus petrosus inferior
~~3~-_;.~~!,- V. petrosa
R. tentorius a. carot id is internae
!i:..------;ß"~ N. facialis [VII], N. intermedius und N. vestibulococh learis (V III]
Tentorium cerebelli
~-..:._~- N. glossopharyngeus [IX] und N. vagus [X]
V. inferior cerebri
Foramen jugu lare
(teilweise enliernt)·-"'1
Sinus transversus
Sinus sigmoideus (Fortsetzung des Sinus transversus)
Sinus sagittalis inferior (gekappt) Sinus rectus
Sinus transversus N. accessorius [XI]
Falx<e ~:~:,~~) (teilweise Confluens sinuum --:.:...:~;;::;;-
N. hypoglossus (XII] V. magna cerebri (Galen]
Sinus sagittalis superior (gekappt)
Sinus cavernosus
Chiasma opticum
N. ocu lomotorius [1 11 ]
""""~~- A. com mun icans posterior
N . trochlearis (I V] A. carotis i nterna N. abducens (V I] N. ophthalmicus (V 1] N. maxillaris [V,J
Frontalschnitt durch d en Sinus cavernosus
Gehirn und Hirnhäute
Meninges and Brain
Tafel103
Cerebrum (Großhirn): Ansicht von lateral Cerebrum: lateral Views
Sulcus centralis [Rolando]
Gyrus postcentral is
Gyrus precentral is Sulcus p recentral is Lobulus parietalis superior Su lcus intraparietal is Lobu lus parietalis inferior Gyrus supramarginalis Sulcus frontalis inferior Gyrus frontalis inferior Pars opercularis [Opercu Ium frontale] Pars triangularis Pars orbitalis
Gyrus angularis Sulcus parietooccipitalis
( Polus
~
1
frontalis - --f
~ Polus occipitalis
Sulcus calcari nus [Fissura calcarina)
Su lcus lunatus (inkonstant)
~
Sulcus [Fissura] R. ascendens lateralis [Sylvius] ~ R. posterior
Polus temporalis
Su lcus occipitalis transversus Gyrus temporalis superior
lncisura preoccip italis
Sulcus temporalis superior
Gyrus temporalis inferior
Gyrus temporalis medius Sulcus temporalis inferior Lobus frontalis
Lobus temporalis
Lobus occipitalis
Opercu lum parietale Operculum frontale Operculum orbitale Gyr i breves lnsu la Su lcus central is [Lobus insuLimen Gyrus longus laris Reil) { Su lcus circularis
Tafel104
Meninges and Brain
Opercu lum temporale
Gehirn und Hirnhäute
Cerebrum (Großhirn): Ansicht von medial Cerebrum: Medial Views
Zur Hypophyse siehe Tafei14S
. ~UIIClJS
Sagittalschnitt des G enirns in situ
Sulcus cinguli Gyrus frontalis medialis
paracentralis Sulcus centralis (Rolando] Lobul us paracentralis Sulcus marginalis
Sulcus corporis cal
Corpus callosum Precuneus Sinus sagittalis superior Plexus choroideus ventriculi tertii Stria medullaris thalami Sulcus parietooccipitalis
Adhesio interthalamica Thalamus und Ventricul us terti us
.....-;--
Cuneus
, j_~..,-~~0'7_.llf:1:--
Commissura habenu larum -..:.-:....;- Corpus pineale _.,._t-f_ Commissura epithalamica (posterior] Sulcus calcarinus [Fissura calcarina)
~
Commissura anterior
_ .,. . .,
Gyrus para- ~-rrc termi nalis Sulcus hypo- ----~, thalamicus Lamina terminalis
Sinus rectus im Tentorium cerebell i V. magna cerebri (Galen] Coll icu lus superior Colliculus inferior
I
Lamina t.ecti [quadrigemina]
Tuber cinPr·pum ' Hypophysis (Giandu la pitw
Cerebellum Velum medullare superius Ventricu lus quart.us mit Plexus chormdeus Velum medullare inferius Medu lla oblongata [Bu lbus)
Aqueductus cerebri [Sylvius] Mediale Oberfläche der Hemisphäre: Hirnstamm entfernt
Genu } Rostrum corporis callosi Truncus Splenium
Gyrus cingul i
Isthmus gyri cinguli
Fasciculus mamillothalamicus [Vicq d'AzyrJ Corpus mami llare
Sulcus parietooccipital is
Uncus
_,.4.....:--;:----T
N. opticus [II]
~---...,
Tractus olfactorius
Gyrus Iinguaiis
Gyrus occipitot.emporalis medialis -----,L-..;.",~ Sulcus occipitotemporalis - - - -il Gyrus occipitot.emporalis lateralis---
Gehirn und Hirnhäute
Meninges and Brain
Cuneus Sulcus calcarinus [Fissura calcarina]
-
~~~~us
} forn icis Columna
Fimbria hippocampi Gyrus dent.atus Gyrus parah ippocampalis
Tafel105
Cerebrum (Großhirn): Ansicht von kaudal Cerebrum: Inferior View
Zur Hypophyse siehe Tafei14S
Polus frontalis cerebri
Hirnstamm entfernt
Gyrus rectus
Fissura longitudinalis cerebri Genu corporis callosi
Sulcus olfactorius Bu lbus olfactorius Tractus olfactori us
Gyri orbitales
Ch iasma opticum
Polus temporalis cerebri Sulcus [Fissura] lateralis [Sylvius]
N. opticus [II] (entfernt) Hypophysis [Giandula pituitaria] Substantia perforata anterior Tractus opticus
Substant.ia interpeduncu laris [posterior) Sulcus rh inalis Crus [Pedunculus) cerebri Corpus gen iculatum laterale Gyrus temporalis inferior
Substantia nigra Corpus geniculatum mediale
Sulcus occipitotemporalis
Nucleus ruber Gyrus nrr· in itn-' temporalis is und lateralis
Pu lvinar thalami Collicu lus superior laminae quadrigeminae
Sulcus col lateralis
Aqueductus cerebri [Sylvius) Gyrus parahippocampal is Gyrus Iingualis Sulcus calcarinus
Polus occipitalis cerebri Fissura longitudinalis cerebri
Isthmus gyri cinguli
Tafel106
Meninges and Brain
Gehirn und Hirnhäute
Ventrikel des Gehirns Yentrieles of Brain
Ansicht von links lateral (Phantombild)
Cornu frontale [anterius] Pars centralis
Ventriculus lateralis dexter
Cornu temporale [inferius] Cornu occip itale [posterius[
Ventriculus lateralis sin ister
Aqueductus cerebri [Sylvius] Ventriculus quartus Apertura lateralis [Foramen Luschkae] Foramen interventricu lare [Monro]
Recessus lateralis sin ister Apertura med iana [Foramen Magendi il
Ventriculus tertius Recessus supraopticus Adhesio interthalamica
Canalis central is medu llae spinalis Recessus p ineal Recessus suprapinealis Corpus callosum Septum pellucidum Ventricul us lateralis Corpus nuclei caudati Plexus choroideus ventricu li lateralis Stria terminalis
~;!~~~~~~~~~~~~~ V.
:
thalamostriata superior [V. termi nalis] Corpus fornicis
V. interna cerebri
choroidea ventricu li tertii IJ')C~~=======t====J~~==== Tela Plexus choroideus ventricu li tertii -7.....--------~-_;_-- Thalamus
l
~==="'=;===±=i==
i:=:?>---;:::..:.====~~;;:i:~== GCapsu lobus idus lapall interna -
-~=~~~~~==~~-.~==c==
Pulamen
} Nucleus lentiform is
Ventricul us tertius und Adhesio interthalamica
ypothalamus :--.-...:._ _ H Cauda nuclei caudat.i Tractus opt.icus Plexus choroideus ventricu li lateralis Cornu temporale [inferior] ventriculi lateralis
Foramen interventriculare [Monro] Ependym Pia mater
Fimb ria h ippocampi [forn icis] Hippocampus Gyrus dentatus Gyrus parahippocampal is
Frontalschnitt: Ansicht von dorsal
Gehirn und Hirnhäute
Meninges and Brain
Tafel107
Kreislauf des Liquor cerebrospinalis Circulation of Cerebrospinal Fluid
Plexus choroideus ventricu Ii lateralis (Pf·rantorn)
sagittalis superior Spatium subarachnoideum
Cisterna pericallosa
Granu lationes arachnoideae [Pacch ion i)
Dura
Foramen interventriculare [Monro ] Cisterna eh iasmatjca Plexus choroideus ventricu li tertii Cisterna interpeduncularis Aqueductus cerebri Cisterna quadrigem inalis [v. magnae cerebri]
Cisterna Apertura lateralis (Foramen Luschkael Plexus choroideus ventriculi quarti
Cisterna cerebellomedullaris
Apert.u ra mediana ]Foramen Magendii]
Arachnoidea mater Spat ium subarachnoideum Canal is centrali s medullae spinalis
Tafel108
Meninges and Brain
Gehirn und Hirnhäute
Nuclei basales (Basalganglien) Basal Nuclei (Ganglia)
Horizo ntalschnitte durch d as Ce rebrum
A
\
\
Genu corporis call osi Ventriculus lateralis
Caput nuclei caudati Crus anterius } G capsulae enu internae Crus posteri us
Septum pel lucidum
l
Putamen Nucleus Globus pallidus ~ le ntiformis lnsula )Lobus insularis Reii[ -T---
Ventric ulus tertius
Cla ustrum Pars sublentifo rmis capsu lae internae Plexus choroideus ventricu li lateralis
Cauda nuclei caudati Hippocampus und Fimbria hippocampi
Splen ium corporis call osi
Cornu occipitale [posteri us) ventricu li lateralis
Einteilung der Nuclei basales [Basalganglie n)
u Jr urJ> pineale [Gia ndula pinealis)
Nucleus Putamen Globus caudatus pall idus}
l Striatum
Spalt für die Capsula interna
l
Nucleus lentifo rmis
N ucleus {Corpus caudatus Caput
l
Corpus striatum
Ebenen der { A Sehn ittbi Ider oben 8
N uclei basales [Basalganglien]
Nucleus lentiiormis (Globus pall idus medial des Putamens) Corpus amygdaloideum
Pulvinar -:"hh- Corpus genicu latum med iale Corpus genicu latum laterale Cauda nuclei caudati
Räumliche Beziehung vo n Thalamus, Nucleus lentiformis, Nucleus caudatus und Corpus amygdaloideum: Anskht von links lateral
Gehirn und Hirnhäute
Meninges and Brain
Tafel109
Thalamus Thalamus
l
Foramen interventriculare [Mon Tela choroidea ventricu li tert.i i (Schnittrand)
Corpus callosum (teilweise entfernt) Caput nuclei caudati Septum pell ucidum
Ventricu lus tertius
Colum nae forn icis
Plexus choroideus V. thalamostriata superior [V. term inalis]
Tuberculum anterius thalami Stria terminalis
Pes hippocampi Cornu temporale [inferius] ventricu li lateralis V. interna cerebri
Adhesio interthalamica Lam ina affixa
Gyrus dentatus
Trigonum habenu lare
Eminentia collat1~rallis---. Hippocampus
Pulvinar (zurückgebogen)
--- {-=::::::::l1R
:'C-l-- - Corpus gen iculatum laterale
hi~:~~~~::~>~~==l.===~~~~
Fi mbria epithalam Commissura [posterior] Commissura habenularu
Corpus geniculatum mediale Brachium colliculi superioris
Corpus m r'""''" ·Trigonu m
Brachium col liculi inferioris
collall.er
n.
aur~ru
posterioris
M. depressor labii inferio ris - -+ "*•
R. a uric ularis
M. mentalis --+- / "11!
N. auricu la ris posterio r
(M . risorius)
(nicht dargestellt)
N. stapedius Foramen stylomastoideum Plexus tympan ic us (aus N. glossopha ryngeus) N. tympanicus Uacobson] (a us N. g lossopharyngeus)
Efferente (moto rische) Fasern Afferente (sensible) Fasern Parasympathische Fasern Sympathische Fasern
Tafel122
N. glossopharyngeus [IX] submandibulare N. Iinguaiis (a us N. trigeminus) Chorda tympani
Venter posterio r m. d igastrici M. stylohyoideus N. carot.icotympanicus (aus dem Plexus caroticus internus)
Cranial and Cervical Nerves
Hirnnerven und zervikale Nerven
N. vestibulocochlearis (VIII): Schema Vestibulocochlear Nerve (VIII): Schema
Afferente (sensible) Fasern
Gen iculum n. facialis
Canal is facialis
Cavitas tympan i [Cavum tympan i)
N. petrosus Chorda tympani Ganglionspiralecoch leae Caput mallei N . vestibularis N. cocl1learis Radix motoria n. facialis [VII] und N. intermed ius
N. vestibulocochlearis [VIII)
Ampulla membranacea lateralis
Nuclei vestibulares
medialis [Schwalbe] superior [Bechterew] inferior [Roll er] lateralis _ _.J [Deiters]
Ampulla membranacea
acusticus internus
anterior
Utriculus
anterior ~
Ampul la membranacea posterior
Nuclei posterior ~ coch leares Sacculus Pedunculus cerebell aris inferior
Parssuperior Pars inferior
~ ~
n. vestibularis
Ganglion vestibulare
Hirnnerven und zervikale Nerven
Cranial and Cervical Nerves
Tafel123
N. glossopharyngeus (IX): Schema Glossopharyngeal Nerve (IX): Schema
Vgl. Tafeln 160, 161
Efferente (mo to risch e) Fasern Afferente (sensible) Fasern Parasympathische Fasern
Nucleus et Tractus spinalis n. trigem ini N ucleus etTractus solitarius
N . tympanicus Uacobson] Cavum t.ympani u nd Plexus tympanicus Foramen stylorna!;to ide,um
N. caroticot.ympan icus (aus dem Plexus carot.icus internus)
N ucleus ambiguu~ Nucleus salivatori us inferio r Genicu lum n. facialis
N. petrosus N . petrosus orfu,n rltJ< N. canalis pterygoidei N. petrosus Ganglion p terygopalatinum N. mandibu laris )V,.) Gang lio n ot.icum N . auriculotemporai" ., _ "'--Giandula parotidea )parotis)
::~~:.:~~::~~:--.:"1~-f~~p~~~-.)
R. tubarius (aus Plexus Tuba auditiva [Eustach i) und Ostium pharyngeum --.1:...-~_;__.:~;;;;/71" M. st.ylopharyngeus (und R. m . glossopharyngei)
N. glossopharyngeus [IX] Fm·~rrtPn
j ugulare
R. communicans cum r. auriculari n. vagi Ganglio n superius Ganglio n infer ius N. glossopharyngeus commun icans cum n. faciali )VII] Geschmack und Sensibil ität: h interes 1/l der Zunge
Truncus sympathicus R. sinus caro tici n. g lossopharyngei A . carotis interna Plexus pharyngeus
Sinus carot.icus
Rr. pharyngeales, to nsillares et I i nguales n. glossopharyngei
Glomus caroticum
R. pharyngeus n. vagi A. carotis externa
Tafel124
Cranial and Cervical Nerves
Hirnnerven und zervikale Nerven
N. vagus (X): Schema Vagus Nerve (X): Schema Vgl. Tafeln 160, 161,220
\
Nucleus dorsalis n. vagi (parasympathisch und v iszeroafferent)
N . glossopharyngeus [IX)
Nucleus etTractus soli tarius (viszeroafferent inklusive Geschmack)
~t:J\H~'4r- Tractus et N ucleus spinalis
R. auricul aris n. vagi-7.G...-:-~,!-~~
n. trigemini (somatoafferent)
Tuba auditiva IEustachil
(
Nucleus ambiguus (motorisch zur Muskulatur von Pharynx und Larynx)
M. levator ~.-2~...-.:;;,=-:-;;:;~~:';tff veli palatini
Radix c ranialis n. accessorii•
(siehe nächste Tafel) N. vagus [X)
M. constrictor pharyngis superior
r.onalinn superius [jugu lare) n. vagi
M . stylopharyngeus M. constrictor pharyngis medius· M. conslrictor phary ngis i nfe,rinr - M. cricothyro ideus
A . subclavia dextra
Ganglion inferius lnodosum) n. vagi R. pharyngeus n . vagi (motorisch zur Muskulatur von Palatum und Pharynx; sensibel zum unteren Teil des Pharynx) R. communicans n . vagi c um r. sinus carotici (aus N . glossopharyngeus [X))
N. lary ngeus superior: R. i nternus (sensibel und parasympathisch) R. externus (motorisch zum M. cricothyroideus) R. cardiacus cervicalis superior
N . laryngeus recurrens Cor R. hepaticus (im O mentum minus) Rr. COE!l ia·c i - ----._ Ganglia coeli acum und mesentericum superius Plexus COE!Iia·~===~~~
R. cardiacus cervicalis inferior R. cardiacus thoraci cus N. laryngeus recurrens sinister (motorisch für Lary nxmuskeln bis auf M . c ricothyroi deus; sensibel und parasympathisch für Larvnx unterhalb Stimmri tze; parasympathisch, efferent afferent zu oberem Oesophagus und Trachea)
o::;;~i~~,.-,~- Plexus pulmonalis
Plexus hepaticus Vesica biliaris [fellea) und D uctus cysticus -
\
Truncus vagalis anterior
---------'
Hepar R. pyloricus aus -_..1~1:~ dem Plexus hepaticus :;;:\:~?J.;.;:;;"~ Pancreas
Rr. gastric i anteriores (i\ste aus dem Truncus posterior hinter dem Magen) Rr. intestinales (parasympathisch motorisch, sekretarnotorisch und afferent) begleiten d ie A . mesenterica superior und deren i\ste bis vor d ie Flexura coli sinistra [Cannon-ßöhm-Punktl Intestinum tenue
Colon ascendens - - - Motorisch e (efferente) Fasern - - - Sensible (afferente) Fasern
Hirnnerven und zervikale Nerven
Cranial and Cervical Nerves
Tafel125
N. accessorius (XI): Schema Accessory Nerve (XI): Schema
Vgl. Tafel31 Nucleus ambiguus N. vagus [X)
Radix cranialis n. accessor ii (gemeinsam m it N. vagusüber den N . laryngeus recurrens; versorgt Muskeln des Larynx b is auf M. cricothyroideus)* n. accessorii
Foramen magnum Ganglion superius [jugulare) n. vagi
N. accessorius [XI] •
r --N. spinalis C'l - -- N. spinalis C2
- - --M. sternocleidomastoideus (teilweise entfernt)
N. spinalis C3
trapezius
-
- - - Motorische (efferente) Fasern
- - - - Propriozeptive Fasern *Neuen Erkenntnissen zufolge hat der N . accessorius keine kraniale Wurzel und keine Verbindung zum N. vagus. Weitere Untersuchungen müssen dieses Ergebn is verifizieren.
Tafel126
Cranial and Cervical Nerves
Hirnnerven und zervikale Nerven
N. hypoglossus (XII): Schema Hypoglossal Nerve (XII): Schema
Vgl. Tafel31
N. hypoglossus [XII] (im Canalis n. hypoglossi)
Innere Zungen muskeln
R. meningeus N ucleus n. hypoglossi
M . longitudinalis superior M . transversus linguae und M. verticalis linguae
M . styloglossus
M. longitudinalis infer ior
~t-=-=~--- Gangl ion inferius
(nodosum] n. vagi ::;.....::.-i~~;.....~--
Rr. ventrales nn. spinalium Cl, C2, C3 bilden die A nsa cervicalis
f,l}~~;i~;,;;;;~-- Gangl ion cervicale superius
Radix superior ansae cervical is
M . genioglossus A . carotis interna
M. geniohyoideus (über C l )
Radix inferior [posterior] ansae cervicalis M. thyrohyoideus (über Cl)
Ansa cervicalis
V. jugularis interna M. sternohyoideus
A . carotis communis
Motorische (efferente) Fasern Sensible (afferente) Fasern
Hirnnerven und zervikale Nerven
Cranial and Cervical Nerves
Tafel127
Plexus cervicalis: Schema Cervical Plexus: Schema
Vgl. Tafel31
M. sternocleidomastoideus (teilweise entfernt) N . accessorius [XI)
N. auricularis magnus N . occip italis minor N. occipitalis major (aus dem R. dorsalis (2)
M. geniohyoideus
Rr. zu den Mm. rectus capitis anterior, rectus capitis lateralis, longus capitis et longus colli Rr. zu den Mm. longus capit.is, longus colli et Ievator scapu lae
Rr. zu den Mm. longus capit.is, longus colli, Ievator scapu lae, scalenus anterior et scalenus medius
Radix inferior [posterior) ansae cervicalis N. transversus coll i Venter superior m. omohyoide=,-_ ./
M. sternohyoideus Ansa cervicalis M. sternocleidomastoideus (entfernt)
Tafel128
N n. supraclaviculares (mediales, intermedii, laterales) Venter inferior m. omohyoidei
Motorische (efferente) Fasern Sensible (afferente) Fasern Propriozeptive fasern
Cranial and Cervical Nerves
Hirnnerven und zervikale Nerven
Vegetative (autonome) Nerven des Halses Autonomie Nerves in Neck
Vgl. Tafeln 71, 124, 125, 203, 220, 234, 297
N. glossopharyngeus [IX]
R. laryngopharyngeus
N. vagus [X] (teilweise entfeJ'JJt,l~-
GangIion cervicale superius
- - -=.. .-.
Plexus p haryngeus R. pharyngeus n. vagi A . carotis externa m it Plexus caro ticus externus N. laryngeus superior A . carotis interna mit R. sinus caro tici n. glossopharyngei G lomus caroticum Sinus caroticus R. cardiacus cervicalis superior n. vagi N. cardiacus cervicalis superior N. phrenicus (teilweise entfernt) Ganglion cervicale medium carotis commu nis mit Plexus caroticus commun is N. cardiacus cervicalis medius Gang lio n vertebrale vertebral is mit Plexus vertebralis N. laryngeus recurrens Gangl ion cervicothoracicum [stelratum] ......,c-;:I:Y~~-..:.. Ansa subclavi a
=-- -
~::.---1'-1
=----41E-:.....- _ _...,._.,....--
vagus [X[ (teilweise entfernt) N. cardiacus cervicalis inferior Rr. cardiaci thoracici n. vagi und Truncus sympath icus
A . subclavia
Hirnnerven und zervikale Nerven
Cranial and Cervical Nerves
Tafel129
Vegetative [autonome] Nerven des Kopfes Autonomie Nerves in Head
Vgl. Tafeln 43-45, 86, 120, 131-133
N. petrosus major Radix N. trigeminus [V ]
N. petrosus profundus
N. nasociliaris
N . canalis pterygoidei [Vid ius]
Radix m n,ton1a
N . oculomotorius [111 )
Ganglion
N. maxillaris [V2]
{
A. carot.is interna und Plexus
N. ophthalmicus [V 1]
Gen iculum n. facialis
N . frontalis und N . lacrimalis (teilweise entfernt)
Radix sensoria [nasocil iaris] Radix sympathica Radix parasympathica [oculomotoria)
Wurzeln des Ganglion cil iare
Ganglion ciliare
Nn. ciliares breves N . vestibu locochl earis [VI II) Rr. nasales posteriores laterales
internus Ganglion pterygopalatinum
Chorda tympani N. laryngeus superior (teilweise entfen1t) Ganglion cervicale superius A. carotis i nterna und Plexus
inferior
R. sinus carot.ici n. glossopharyngei
Ganglion submandibulare
Sinus carot.icus - --irl-tA. max illaris und Plexus A. carotis externa und Plexus R. card iacus cervicalis---1-Tt\ superior n. vagi
Tafel130
A. men ingea mediaund Plexus A. facialis und Plexus
A. carotis communis und Plexus N . cardiacus cervicalis superior
Cranial and Cervical Nerves
.;_J~;/··~ tf Hirnnerven und zervikale Nerven
Ganglion ciliare: Schema Ciliary Ganglion: Schema
Vgl. Tafeln 43, 160, 161
Nn. ci liares breves
M. sphincter pupillae M . dilatator pupill ae
Ganglion ci liare
Radix parasympathica [oculomotorial ganglii ciliaris
Nucleus accessori us n. oculomotorii [Edinger-Westphal[
Col liculus superior Corpus gen iculatum laterale
N. ciliaris longus
!-- - - - Tractus
Ganglion trigeminale [semilunare Gasseril
Radix sensoria [nasocil iaris[ gangl ii ciliaris
tectospinalis Pars thoracica - - - - - - medullae spinalis
Radix sympathica ganglii ciliaris
~,
Ganglion cervicale superius trunci sympathici
) {_
Ganglion thoracicum Tl -----\ trunci sympathici \ R. communicans griseus Präganglionäre ~ th' h - - - - - - Postganglionäre! sympa •sc e Fasern Präganglionäre ~ parasympathische - - - - - · Postganglionäre! Fasern
R. communicans albus
Präganglionäre Zellkörper sympathischer Nerven im Nucleus intermediolateralis (Seitenhorn der grauen Substanz)
N. [spinalis] thoracicusT1
- - - - Afferente Fasern - - - - - • Optische Reflexbahn - ·- · - ·-
Absteigende Bahn
Hirnnerven und zervikale Nerven
Cranial and Cervical Nerves
Tafel131
Ganglia pterygopalatinum et submandibulare: Schema Pterygopalatine and Submandibular Ganglia: Schema
Vgl. Tafeln 160, 161
Ganglion trigeminale [semilunare Gasseri]
N. ophthalm icus N. mandibularis
N. petrosus proiundus
Gangl ion oticum
. petrosus major Chorda t.ympani
N. lingual N. maxillaris [V2 )
. trigeminus [V) N. i acialis [VII] und N. i ntermed i us
N. canal is pterygoidei [Vid ius[
Nucleus salivatorius
Ganglion pterygopalatinum
Nn. palatini
~
N. glossopharyngeus [IX) Gang Iion cervicale superius
.I . ma1or
l m1nores
Truncus sympathicus Nn. [spinales] thoracici Tl und T2
----Pars ----
thoracica medullae spinalis Rad ix posterior
Glandula submandibu laris A. i acialis
Rr. communicantes anterior
A. carotis externa und Plexus
A. carotis interna
A. carotis communis
Tafel132
Cranial and Cervical Nerves
-
-
-
-
-
-
Prägangl ionäre Zellkörper sympathischer Nerven im Nucleus intermediolateralis (Seitenhorn der grauen Substanz)
Präganglionär e sympathische Fasern Postganglionäre sympathisch e Fasern Präganglionär e parasympathische Fasern Postganglionäre parasympathische Fasern
Hirnnerven und zervikale Nerven
Ganglion oticum: Schema Otic Ganglion: Schema
Vgl. Tafeln 160, 161
N. mandibularis [V1)
Ganglion trigeminal e [semilunare Gasseri]
Ganglio n oticum
N. petrosus minor
N. ophthalm icus [V 1)
N. trigeminus [V)
N. maxi llaris [V,) N. glossopharyngeus [IX] Nucleus salivatorius inferior
A. temporalis superficialis
~ Pons
Glandula parotidea [parotis]
Medulla oblongata ~+---1----,,L.~t------+-
N.
Plexus tympan icus
t~~r-T---~--.J!-_ N. tympanicus
alveolaris -.\~--:;:~(\
Uacobson]
inferio r
Ganglion inferius [petrosum) [IX) +----Gangl ion cervicale superius
Radix posterior
albus
griseus
~
Rr. communicantes
---
---
Präganglionäre sympathische Fasern Postganglionäre sympathische Fasern Präganglionäre parasympathische fasern Postganglionäre parasympathische Fasern
Hirnnerven und zervikale Nerven
Cranial and Cervical Nerves
Radix anterio r
Präganglionäre Zellkö rper sympathischer Nerven im Nucleus intermediolateralis (Seitenhorn der grauen Substanz)
Tafel133
Geschmacksbahn: Schema Taste Pathways: Schema
Vgl. Tafeln 45,94, 122, 124,125 Übliche Bahn ------- Zusätzliche Bahn
Nucleus ventralis posteromedialis thalami [VPM] Sensorischer Cortex (genau unterhalb des Gesicht~areals) Regio hypothalamica lateralis Corpus amygdaloideum Ponti nes Geschmacksfeld N. trigeminus [VI Nucleus mesencephalicus und Nucleus motorius n. trigemini
Ganglion trigeminale [semilunare Gasseri] N . ophthalm icus [V 1] N. max illaris [V,]
N . mandibularis [V,.J
N. canalis pterygoidei [Vidi usJ
Ganglion geniculi
N . facialis [VII] und i -- - N. Iingualis
N. intermedius
Nucleus et Tractus solitari us (rostraler Tei l) N. glossopharyngeus
-'
Papillae fungiformes
[I X] ----+.--~..;:
Papillae foliatae Medulla oblongata ~...:::""'----:-;'7.1- Pa pi II ae
vallatae
Epiglottis Ganglion inferius [nodosum] n. glossopharyngei Ganglion inferius [nodosum] n. vagi N. vagus [X]
Tafel134
- -- - -1r
Larynx N. laryngeus superior
Cranial and Cervical Nerves
Hirnnerven und zervikale Nerven
Arterien zum Gehirn und zu den Hirnhäuten Arteries to Brain end Meninges
Vgl. Tafel33
A. meningea media
A. cerebri posterior A. superior cerebell i
A. cerebri media A. cerebri anter ior A. communicans anterior A . ophthalmica
R. mastoideus aus der A . occipitalis
Sinus cavernosus
A. inferior anterior cerebelli A. meni ngea posterior aus der A. pharyngea ascendens
Aa. vertebral es (intrakranieller Abschn itt)
A . temporalis superficialis
R. meningeus posterior ausderA . ve,·tel>rall is' R. men ingeus anterior aus der A . vertebralis A. auricularis posterior A. occipitalis A. carotis interna
A. pharyngea ascendens
Sinus caroticus
A. laryngea superior
G lomus caroticum A. thyroidea superior A. vertebralis (zervikaler Abschnitt)
A. carotis commun is
Proc. transversus (6
A. cervicalis ascendens (teilweise entfernt)
A. cervicalis p rofunda
thyroidea inferior
:T--Truncus b rachiocephal icus
A. thoracica interna
Zerebrale Gefäße
Cerebra! Vasculature
Tafel135
Arterien zum Gehirn und zu den Hirnhäuten: Schema Arteries to Brain: Schema
A. cerebri anterior A. cerebri media
A. commun icans anterior
A. ophthalmica A. supraorbitalis A . supratrochlear is
A. carot.icotympanica
~- ,-...
lacri malis
men ingea media A. superior cerebel l i A. tympan ica anterior A. temporalis superficialis A. men ingea media
A. auricularis post.erior
A. maxillaris
A. facialis
A. basilaris
A. occipitalis
A . inferior anterior cerebel li A. p haryngea ascendens A. inferior posterior cerebel li
A. spinalis anterior
A. carotis externa A . carot.is interna A. carotis commun is A . thyroidea superior A. cervicalis profu nda A . carotis communis A . vertebralis
A . transversa colli [cervicis] A . suprascapu laris A . intercostalis suprema
A. cervicalis ascendens Truncus costocervicalis
A. thyroidea inferior Truncus thyrocervical is A. subclavia
fJ..-- - - A . thoracica interna
Anastomosen 1 Rechts - lin ks 2 A. carotis interna - A . vertebralis 3 A. carotis interna - A . carotis externa 4 A. subclavia - A. carot.is 5 A. subclavia - A. vertebral is
Tafel136
Cerebra! Vasculature
Zerebrale Gefäße
Arterien des Gehirns: Ansichten von unten Arteries of Brain: Inferior Views
A. frontobasilaris [orbito frontalis] medialis A. com mun icans anterior
A. cerebri anterior A. striata med ialis distalis [recurrens H eubnerl
A. p refrontalis - --1 A. choroidea anterior
-~~~~~t~~~~~::!~~~=~~:J
A. comm unicans posterior__ - __JJ..---::-~r-~~~;J
cerebri posterior AA. . superior cerebelli
===~~~~;~t;~;~f~~=~~~~ =
A. basilaris
A. inferior anterior cerebel
,_. -. ,.
Cio·culu< arteriosus cerebri [Willis]
::tJ~;J~~J~:::jl== A . str iata medialis distalis
(gestrichelte Linie)
~~~~~;-.\:.---/.~:.......-:.-:~~ t.-- -
A. communicans anterior ~~.---- A. cerebri anterior
~
L.---;~t..."ik---
:. .o:.- =r- -
A. cerebri media A. commu nicans posterior
,--~i;--- A . choroidea anterior
"-,- - - Tractus opticus
r -+t--- -A. cerebri posterior ;:;:;;:~jiJ-I--- Crus [Ped uncul usl cerebri
l"j......,,, ~~tJt:--;:~::~::~~rt=-=-=-=-~ Corpus geniculatum lateral e
R. choroideus posterior med ialis
R. choroideus posterior lateralis Plexus choroideus ventriculi lateralis Corpus geniculatum medial e Pulvinar thalam i Ventriculus lateralis
Zerebrale Gefäße
Cerebra! Vasculature
Tafel137
Circulus arteriosus cerebri [Willis] Cerebra! Arterial Circle (of Willis)
Arterien der Hypophyse siehe Tafel148
Freipräparierte Gefäße: Ansicht von kaudal
A. striata medialis distalis
Pars postcommunicalis (A2) a . cerebri anterioris -------~ A. commun icans anterior
Aa. centrales [thalamostriataeJ anteromediales
--- - _,j
R. hypothalamicus
~~~ Pars precommun icalis (A1) a . cerebri anterioris-------."....";.~
Aa. centrales anterolaterales
. hypophysialis superior A. communicans posterior
. hypophysialis inferior A. choroidea anterior A. thalamotuberalis
Aa. central es posternmediales
A. superior cerebell i
A. thalami perforans
A. basilaris
Aa. centrales posteromediales
Aa. pontis A. inferior anterio r cerebelli A. vertebralis - - - - --
Gefäße in situ: Ansicht von kaudal
Ch iasma opticum Sinus cavernosus ~--- lnfundibulum und
Vv. portales hypophysiales
-c.--'----
A. hypophysialis inferior
Adenohypophysis (Hypophysenvorderlappen)
Neurohypophysis (Hypophysenh interlappen)
A. communicans posteri A. superior cerebel li A. cerebri posterior
Tafel138
"71:::;:--- - --
A. basilaris
Cerebra! Vasculature
Zerebrale Gefäße
Arterien des Gehirns: Ansichten von ventral Arteries of Brain: Frontal View and Section
Corpus callosum
A. paracentxalis
Aa. centrales [thalamostriatae] anterolaterales
Rr. frontales med iales
A. frontobasil aris [orbito frontalis] lalralis
A. callosomarginalis A. polaris irontalis
A. sulci p recentralis und A. sulci '""'ntr:ol••:~ [A. rolandica]
A. frontobasilar is [orb itofrontal is] medialis A. striata med ialis distalis [recurrens Heubner[ A. carotis interna
A. parietal is posterior R. gyri angu laris Aa. temporales (anterior, media posterior)
A. superior cerebell i A. basilaris und Aa. pont.is
A. cerebri media und Äste (tief im Sulcus lateralis cerebri) A . communicans anterior
A. inferior posterior cerebelli
A. inferior anterior ce1rebel lii"
A. spinalis anterior Falx cerebri Aa. callosomarginales und Aa. pericallosae (Äste der Aa. cerebri anteriores)
Corpus striatum (Nucleus caudatus und Nucl eus lentiformis) Aa. centxales anteromediales et anterolaterales lnsu la [Lobus insularis Reil] Limen insulae A. sulci centralis, A. sulci precentralis [A. rolandica] und Aa. parietales --'"1~~\.-'
/
y
/
Truncus corporis cal losi
~ Capsula interna Septum pellucidum
Su lcus lateralis cerebri [Sylvius] ~..~--- A. striata medialis distalis
A. communicans anterior A. carotis interna
Zerebrale Gefäße
Cerebra! Vasculature
Chiasma opt.icum
Tafel139
Arterien des Gehirns: Ansichten von lateral und medial Arteries of Brain: lateral and Medial Views
A. parietalis posterior
A. sulci postcentral is/parietalis anterior* A. sulcis centralis [A. rolandica]
R. gyri angularis
A. sulci precentral is Endäste der A. cerebri posterior A. sulci prefrontalis - --....
Endäste der A. cerebri anterior A . frontobasilaris [orbitoirontalis) -T.~tJ:~'---;::~~::::1~ lateralis
.,p~
A. cerebri _ _ --.z anterior sinistra A. communicans anterior A . temporalis posterior
A. cerebri anterior dextra
A. temporalis media
A. carot.is interna sinistra A. polaris temporalis A. pericallosa posteromedialis mediomed ialis
Rr. frontales
{ anteromedialis
Rr. terminales superiores et inferiores A. temporalis anterior A. paracentralis Rr. cingulares
A. cerebri posterior dextra R. precunealis R. dorsalis corporis callosi
A. callosomarginalis
parietooccipitalis
A. polaris frontalis
R. calcarinus
A. cerebri anterior dextra
A. communicans anterior (entfernt) A. striata medialis distalis [recurrens H eubner] A. carotis interna dextra
A . occipital is medialis A. temporal is posterior A. temporal is anter ior A . communicans posterior
*Anm.: Die A . sulci postcentralis kann auch als getrennte A. parietalis anterior und A . sulci postcentral is auftreten.
Tafel140
Cerebra! Vasculature
Zerebrale Gefäße
Arterien der hinteren Schädelgrube Arteries of Posterior Cranial Fossa
Aa. centrales [thalamostriatae)
Corpora geniculata laterale et mediale sin istra Plexus choroidei ventriculorum lateralium
A . choroidea anterior
Pu lvinaria thalami dextrum et sin istrum
Columna fornicis
Splen ium corporis callosi
Aa. centrales anteromediales et anterolaterales
Cornu occipitale [posterius) ventr iculi lateralis dextri
Capita nuclei caudat.i
R. dorsalis corporis cal losi
Septum pel lucidum
R. parietooccipitalis} Äste der A . cerebri . posterior dextra R. ca Icannus
Corpus callosum Aa. cerebri anteriores Fissura longitud inalis cerebri
l
~
A. superior cerebelli R. choroideus posterior medialis zum Plexus choroideus ventriculi tertii
A. ophthalmi A. cerebri anterior
R. choroideus posterior lateralis
A . cerebri media A. commun icans posterior Rr. thalam ici
A . inferior posterior cerebelli {PI1antom) R. choroideus ventricu lus quarti (Phantom) und
A. cerebri posterior A. superior cerebe!ll A. inferior anterior cerebelli R. men ingeus anterior a. vertebralis
R. tonsill ae cerebelli a. i nferioris poster ioris cerebell i Kontur des Ventricu Ius quartus (gestrichelte Linie) R. men ingeus posterior a. vertebralis A . inferior posterior cerebelli A. spinalis posterior sin istra
Rr. temporales a. cerebri posterioris
A. spinalis anterior
Zerebrale Gefäße
Cerebra! Vasculature
A . vertebralis sinistra
Tafel141
Venen der hinteren Schädelgrube Veins of Posterior Cranial Fossa
Collicu li superior et inferior sin istri
Pulvinar thalami sinistrum
V. basalis (Rosenthal]
Pu lvinar thalami dextrum Vv. i nternae cerebri
V. peduncu laris
Splen ium corporis call osi
Corpus gen iculatum mediale V. mesencephalica lateralis Corpus gen iculatum laterale Linker Thalamus (Schnittfläche)
V. magna cerebri [Galen] V. posterior corporis call osi Sinus sagittalis inferior ·nus rectus Falx cerebri Confluens sinuum Tentorium cerebelli (teilweise entfernt)
Vv. thalamostriatae inferiores V. media profunda cerebri
Sinus transversus sin ister (gekappt)
V. superior vermis
V. inferior vermis Fa I x cerebell i (teilweise entfernt) und Sinus occipital is
V. pontomesencephalica anterior
Vv. inferiores cerebel li N. trigemi nus (VI V. pont.is transversa V. intracu lminata
V. petrosa (mündet in den Sinus petrosus superior)
V. superior cerebel li (inkonstant) V. p recu lminata V. precentralis cerebelli
V. medullaris anteromed iana V. recessus lateralis ventricu li quarti Peduncu li cerebel lares superior, medius et inferior
V. spinalis anterior
Tafel142
V. retrotonsillaris superior Bereiche d es Kleinhirns
V. retrotonsill aris inferior cisternae cerebel lomedullaris V. spinalis posterior Ventricu lus quartus
L Lingula
TU Tuber
LC Lobu lus centralis
P U N T
C Culmen D Declive F Folium
Cerebra! Vasculature
Pyram is U vula Nodulus Tonsi lla
Zerebrale Gefäße
Tiefe Venen des Gehirns Deep Veins of Brain
Oberflächliche Venen des Gehirns siehe Tafel101
+>.-- - - Fissura longitudinalis cerebri ~--- Vv. anteriores cerebr i
A-- - - Rostrum corporis callosi W-.1.,----Septum pellucidum
~=-,.--},------:::;;::;
V. anter ior septi pellucidi ~---Caput nuclei caud at.i
A - - - V. anterior nuclei caudati
'*'--- Vv. transversae nuclei caudati
~~~~~======j~~== Foramen
interventriculare IMonro] Colum nae fornicis 1'-i- -- V. thalamostriata superior [V. t.erm inalis] ....-t- -- V. choroidea superior und Plexus choroideus ventricu li lat.eralis "1"- - - Thalamus
~
Tela choroidea ventriculi tertii 'ln- - - V. directa lateralis 77- - - V. posterior nuclei caudat.i Vv. internae cerebri V. basalis [Rosenthal] V. magna cerebri [Galen]
r-!f:f-- - Sinus sagittalis inferior i=7L-- - Sinus rectus 7*';'---- Tentori um cerebelli Sinus transversus
~~~---:-: Confluens sinuum
~J~~~~ ~~;;-----Sinus sagittalis superior
Präparat: Ansicht von kranial V. uncalis
V. anterior cerebri V. media superficialis cerebri (zum Sinus sphenoparietalis)
Chiasma opticum
V. media profunda cerebri Crus cerebri
V. basalis IRosenthal] Corpus geniculatum laterale Corpus gen iculatum __
Vv. inferiores cerebri
med•~ , ,,
V. anastomotica inferior llabbe]
Präparat Ansicht von kaudal
Zerebrale Gefäße
Cerebra! Vasculature
Tafel143
Subependymale Venen des Gehirns Subependymal Veins of Brain
Vv. posteriores sept.i pel lucidi
V. directa lateralis
Vv. thal amicae superiores V. choroidea superior
V. thalamostriata superior Vv. internae cerebri (dextra et sinistra)
Vv. transversae nuclei caudati V. thalamostriata superior [V. t.erminalis)
V. medialis ventriculi lateralis
V. lateralis ventriculi lateralis
Ventricu lus lateralis
Splen um corporis callosi
V. anterior nuclei caudat.i
V. magna cerebri [Galen)
V. ant.erior septi
V. posterior corporis callosi
pell ucidi
Sinus sagittalis inferior
Genu corporis callosi
Sinus rectus Cornu occipitale ventriculi lateralis
Foramen interventricu lare [Monro]
Chiasma opt.icum
Cerebellum
Ventriculus tert.ius V. media p roiunda cerebri Vv. thalamostriatae inferiores
V. basalis [Rosenthal)
\
Cornu temporale ventriculi lateralis
V. mesencephalica lateralis posterior
\
V. superior vermis
Vv. h ippocamp i et ventricu laris inferior Aqueductus mesencephali [Sylvius] Ventricu Ius quartus Aperturae mediana et lateralis ventriculi quarti
Tafel144
Venen an der lateralen Ventrikelwand Venen an der medialen Wand und am Boden des Ventrikels Alle anderen Venen
Cerebra! Vasculature
Zerebrale Gefäße
Hypothalamus und Hypophyse Hypothalamus and Hypophysis
Vgl. Tafeln 105,106
Septum pellucidum
Forn ix Su Ie us hypothalamicus
paraventric ularis -
Nuclei principales hypothalami
--;-- - - - - - - -+.J.-..!.._
posterior _..1:::=-.d:~~~~'-----\t~i---:;~~~~ dorsomedialis --:-- - - -- - -- 4-1-- -h-..!.._-C,:.
Fasciculus mamillothalamicus [Vicq d'AzyrJ Fascic ul us lo ngitudinalis dorsalis u nd Fasciculus mamillotegmentalis
Lamina terminalis - - ---;Nucleus paraventric ularis Nucleus supraopticus -----;Ht"""""'l~~'
Tractus t.uberohypophysialis
"""'"'"'' +-- Corpus mami lla re
Tractus hypothalamohypophysialis Jnfundibulum
Nucleus a rcuatus [infundibu la ris] Pars tuberalis - - -- - -- --fAdenohypophysis [lobus ante rior]
Trabekel aus Bindegewebe~----:;;~~~::\ Pars intermedia --J.f-----=~l
Eminentia media na tuberis cinerei Pars infund ibularis
Ne uro hypophysis [lobus posterior]
Spaltra um (Überbleibsel der Rathke-Tasche]
Zerebrale Gefäße
Cerebra! Vasculature
Tafel145
Blutgefäße von Hypothalamus und Hypophyse Arteries and Veins of Hypothaimus and Hypophysis
Vgl. Tafel138
Vasa hypothala mica
A. hypophysialis supenor Trabekelarterie
---JJ Vv. portales hypophysiales b reves
Trabekel a us Bindegewebe
V. hypophysialis zum Sinus cavernosus
V. hypophysialis zum Sinus cavernosus
Neurohypophysis Sekundärer Kapil la rplexus des hypophysären Portalsystems Kapi llarplexus des Hypophysenhinterlappens
V. hypophysialis zum Sinus cavernosus
Vv. hypophysiales zum Sinus cavernosus
Tafel146
A. hypophysialis inierio r
Cerebra! Vasculature
Zerebrale Gefäße
Bildgebung des Kopfes (MR-Venographie und MR-Arteriographie) Craniallmaging (MRV and MRA)
Brückenvene
Sinus sagittalis superior
V. interna cerebri
V. magna cerebri [Galen[
Sinus rectus
Sinus !Iansversus
Sinus sigmoideus
V. jugularis interna
A. cerebri anterior
A . cerebri media
A. communicans anterior A. cerebri posterior A. carotis i nterna A. basilaris A. vertebral is
Tomogramme
Regional Scans
Tafel147
Bildgebung des Kopfes (MR-Tomographie) Craniallmaging (MRI)
Subarachnoidalraum Substantia grisea Fissura longitudinalis cerebri Substantia alba A . cerebri anterior Ventriculus tertius Lobus temporalis Nucleus ruber Mesencephalon Aquaeductus cerebri Cist.erna quadrigeminalis Cerebellum Sinus sagittalis superior Corpus callosum Caput nuclei caudati Ventr iculus lateralis Ventr iculus tertius
A. vertebralis
Genu corporis callosum Ventriculus lateralis Fornix Splenium corporis cal losi Corpus pineale Teeturn Hypophysis [Giandu la pitu itaria) Ventriculus quartus Cerebellum Tonsilla pharyngealis [adenoidea] - · Ar,cus posterior atlantis [Cl] -·M•~u lla spinalis
Tafei14B
Regional Scans
Tomogramme
RUcken und Wirbelsäule Back and Spln11l Cord
Kapitel 2 Rücken und Wirbelsäule ~---------------------
Back and Spinal Cord Topographische Anatomie Topographie Anatomy Tafal149 149
Rücken
Back
Knochen und Bänder Bones and Ugaments Tafaln 150 - 1515 150 V
Columna vertebralis (Wirbelsäule) ertebral Column
151 T
Vertebrae thoracicae (Brustwirbel) horadcVertebrae
152 l
Vertebrae lumbales (Lendenwirbel)
153
Vertebrae lumbales: Röntgenaufnahmen
umbar Vertebrae umbar Vertebrae: Radi09raphs
L
154
Os sacrum (Kreuzbein) und Os coccygis (Steißbein) Sacrum and Coccyx
155
Bänder der Wirbelsäule: Lumbesakralregion Vertebral Ligaments: lumbosacral Region
1515
Bänder der Wirbelsäule: Lumbalregion Vertebral Ligaments: Lumbar Region
Rückenmark Spinal Cord Tafaln 157-1157 157
Medulla spinalis und Nervenabgänge in situ Spinal Cord and Ventral Rami in Situ
158
Beziehung der Spinalnervenwurzeln zur Wirbelsäule Relation of Spinal Nerve Roots to Vertebme
159 Dermatome Oermat omes 160
Sympathisches Nervensystem: Schema Sympathetk Nervaus System: Schema
Atlas of Human Anatomy
Atlas der Anatomie
Rücken und Wlrbelslule Back ancl Spinal Cord
161
Parasympathisches Nervensystem: Schem a Parasympathetic Nervous System: Schema
162
Rückenmarkshäute und Ner venwurzel n Spinal Membranes and Ner'"' Roots
163
Ursprung der Spinalnerven: Quersch nitte Spinal Nerve O.igin: Cross Selchcn; die größeren Aa. modullarcs «grnent>lcs erreichen diese Mcrien und versorgen da.< jcwciligc Scgmcnl.
Rückenmark
Spinal Cord
Tafel165
Venen des Rückenm•rks und der Wirbelsäule Velns of Splnel Cord end Vertebnll Column
Plexus venosus vertebralis internus posterior
Plexus venosus vertebralis externus anterior
--...,~--
Plexus venosus vertebralis externus posterior
Plexus venosus vertebra Iis externus anterior
V. basivertebra lis
V. basivertebralis Plexus venosus vert.ebra lis internus anterio r
Vv. radicu lares anterio r et posterior
V. spinalis anterior V. centralis
V. basivertebralis Plexus venosus vertebralis internus anterior
Plexus venosus vertebra lis internus posterior Plexus venosus vertebralis externus posterior
V. rad icu lari s posterior Venenplexus der Pia mater V. centralis posterio r
V. spinalis posterio r Plexus venosus vertebralis internus posterior
Tafel166
Spinel Cord
Rückenmark
Venen der Wlrbelslule: Yen•• vertebrales Velns of the Vertebral Column: Vertebl'lll Velns
Detailansicht zur Verflechtung der Vv. vertebrales Arcus anterior atlantis (Cl) (entfernt) Duramater
A. vertebralis dextra Plexus venosus vertebralis anterior internus (epidural) Dens (C2) (enrfernt) Plexus venosus vertebralis _ _:;..--Plexus venosus vertebralis anterior externus --~:::::::.: Epidurales Fettgewebe und Plexus venosus vert.ebra lis anterior internus (ep idural) --""""'=~b V. commun icans - - - --A"" V. basivertebra lis - - --il Vv. intervertebrales A. vertebralis mit Plexus venosus - - -
Venen der Wirbelsäule: Vv. vertebrales
Bu lbus superior v. jugularis internae dextrae
V. emissaria mastoidea
Vv. vertebrales anteriores Corpus vertebrae C3 entfernt zur Darstell ung venöser Anastomosen
Plexus venosus vertebralis anterior internus (epidural)
Plexus venosus a. vertebralis - - - ' Plexus venosus vertebralis anterior externus
L::::=:=- - - - Vv. vertebrales anteriores V. cervicalis profunda sinistra V. vertebralis sinistra A. vertebra Iis sin istra V. vertebralis accessoria
A. et V. vertebra li s dextra -.;w..,;;: A . dorsalis >--- Rr. cutaoei laterales aus den Rr. ventrales [Nn. intercostales]
M. rhomboideus major
M. obliquus externus abdominis Proc. spinosus T12 N. iliohypogastricus (aus R. ventra lis L1 )
Fascia thoracolumbalis
Nn. clunium Superiores (aus den Rr. latera Ies der Rr. dorsa Ies L1, L2 und L3) ~-
Nn. clunium medi i (aus den Rr. latera Ies der Rr. dorsa les 51, 52 u nd 53)
M. gluteus maximus Nn. clunium inferiores (aus N. cutaneus femoris posterior 51, 52 und 53)
Muskel und Nerven
Musdes and Nerves
Tafel171
Reglo cervlcalls superlor (Nackenreglon) Subocdpltal Triangle
M. rectus capitis posterior minor M . rectus capitis posterior major
Galea aponeurotica
M. semispinalis capitis (gekappt und zurückgebogen)
Venter occipitalis m. occipitofrontalis M. obliquus capitis superior N. occipitalis major (R. dorsa lis C2)
N. suboccipitalis (R. dorsalis Cl )
A. occipita lis Arcus post.erior atlanti s [Cl I N. occipitalis tertius (R. dorsalis C3)
A. occipitalis
M. semispinalis capitis und M. splenius capitis im Trigonum cervicale posterius
M. obliquus capitis inferior N. occipitalis major (R. dorsalis C2)
M. splenius capitis (gekappt und zurückgebogen)
!:'-.;.,__ (R.N. occipitalis tertius dorsalis C3)
N. auricularis magnus (Plexus cervica les C2 und C3)
M. longissimus capitis N. occipitalis m inor (Plexus cervicalis C2)
M. splenius cervicis M . semispinalis cervicis
M. st.ernocleidomastoideus
M . semispina lis capitis (teil weise entfernt)
M. trapezius
M. splenius capitis (teilweise entfernt) Rr. cutanei posteriores der Rr. dorsales C4, CS und C6 _
Tafel172
_/
Musdes and Nerves
Muskel und Nerven
Regio Iumbaiis (Lendenregion): Querschnitt LumiNir Region of Blick: Cross Sectlon
V. cava inferior Pars descendens duodeni Ren dexter Vorderes und hinteres Blatt der Fascia
Ug. longitudinale anterius
Capsula adiposa renalis
Pars lumbalis diaphragmatis Corpus adiposum pararenale Peritoneum
A. et V. mesenterica superior Me:sent·eriu m Pars abdomina lis aortae
Flexu ra d uodenojejuna lis Corpus vertebrae L2
M. psoas major und Faszie
M.obliquus externus abdominis
Duramater spinalis Cauda equina
M. obliquus internus abdominis M. transversus abdominis
U rsprungssehne des M. transversus abdominis und des M . obliquus internus abdom inis M. serratus posterior inferior M . latissimus dorsi M. quadratus lumborum
Querschnitte
Cross-sectional Anatomy
Proc. spinosus l 1 lig. supraspinale . erect.o r spi nae thoracolumbali s (oberflächliches Blatt) Fascia thoracolumbalis (mittleres Blatt) thoracolumbalis (Faszie des M. quadratus lumborum)
Tafel173
Typischer thorakaler Spinalnerv Typlcallhol'llclc Spinal Nerve
R. cutaneus anterior R. medialis
Membrana intercostalis externa
M. transversus thoracis M. intercostalis internus
M. intercostalis intimus Radi• anterior Radix posterior Foramen intervertebrale
R. anterior
R lf.Utr-\- - - R. cutaneus lateralis Ganglion spinale
R. posterior
N . spinalis
Ganglion trunci sympathici Rr. communicantes albus et griseus R. ventralis [N. intercostalis)
M. serratus anterior M. latissimus dorsi
Scapula R. dorsalis R. muscularis mediali s R. muscularis latera lis R. cutaneus posterior
Anm.: Im unteren Tho raxbereich ist der R. lateralis des R. do rsalis länger - er führt mo torische Fasern und bildet außerdem den R. cutaneus posterior aus; der R. medialis hingegen ist kürzer und rein moto risch.
Tafel174
M. infraspinat.us M. rho mboideus majo r M. erector spinae Membrana intercostalis interna
Cross-sectional Anatomy
Querschnitte
Thorax Tboru:
Kapitel 3 Thorax L_________
Thorax
-------
Topographische Anatomie Topographie Anatomy
188 189
Tafel175 175 T
Thorax horax
Diaphragma (Zwerchfell): Ansicht vo n kranial Diaphragm: Thoraeie Surface
Diaphragma (Zwerchfell): Ansicht von kauda l Oiaphragm: Abdominal Surface
Lunge Lungs
Mamma Mammary Gland
Tafeln 190- 204 190
Tafeln 176 - 178 176
Mamma (Brustdrüse)
Topography oflungs: AnterlorVIew
191
Arterien der Mamma
192
Lymphgefäße und Lymphknoten der Mamma lymph Vessels and Nodes ot Marnmary Gland
Pulmones (Lungen) in situ: Ansicht von ventral lungs in Situ: AnteriorView
Arteries of Mammary Gtand
178
Topographie der Lunge: Ansicht von dorsal Topography oflungs: Posterior Vlew
Mammary Gland
177
Topograph ie der Lunge: Ansicht von ventral
193
Pulmones (Lungen): Ansicht von medial lungs: Mediat Vlews
194
Bronchopulmonale Segmente Bronchopulmonary Segments
Rumpfwand
195
BodyWall Tafeln 17 9 - 189 179
Brustkorb
196
181
197
182
198
Ribs and SterneKostal Joints
199
Vordere Brustwand (Fortsetzung)
184
Vordere Thoraxwand: Innenansicht
Anterior Thoraeie Wall (condnued)
Anterior Thoraeie Wall: lntemal View
185 186
200
Tiefe Venen d er Thoraxwand
Große Gefäße des oberen Medlastinums Great Vessels of Superior Medlastlnum
201
Bronch ialarterien und Bronchialvenen Bronchial Arteriesand Veins
202
Lymphgefaße und Lymphknoten der Lunge l ymph Vessels and Nodes oflung
203
Vegetative Nerven im Thorax Autonomie Nerves in Thorax
Interkostalnerven und Interkostalarterien Intercestal Nervesand Arteries
Intrapulmonaler Blutkreislauf: Schema lntrapulmonary Blood Circulatlon: Schema
Vordere Brustwand
183
Intrapulmonale Luftwege: Schema lntrapulmonary Airways: Schema
Articulationes costovertebrales (Rippengelenke)
Anterior Thoraeie Wall
Nomenklatur der Bronchien: Schema Nomenclature of Bronchi: Schema
Costae (Rippen) und Articulationes sternocostales (Sternokostalgelenke)
Costovertebral Joints
Trachea (Luftröhre) und größere Bronchien Trachea and Major Bronchl
Bony Framewerk of Thorax
180
Bronchopulmonale Segmente (Fortsetzung) Bronchopulmonary Segments (contlnued)
204
Innervation des Tracheobronchialbaums: Schema Innervation ofTracheobronchlal Tree: Schema
Veins of the I nternal Thoraeie Wall
187
Nervus phrenicus Phrenic Nerve
Atlas of Human Anatomy
Atlas der Anatomie
Thorax Thorax
Herz
226
Esophagus in Situ
Hurt
227
Taf.. n 205 - 223 205
Cor (Herz): Ansicht von ventral Hean: Anterlo< Exposure
207
Cor (Herz): Basis cordis und Facies diaphragmat ica Pericardium (Herzbeutel) Pericardlal Sac
210 211
Muskulatur des Oesophagus (Speiseröhre)
229
Verbindung von Pharynx und Oesophagus
Musculature of Esophagus
230
Hean: Base and Olaphrag matic Surface 209
228
Pharyngoesophageal Junctlon
Röntgen-Thorax R
208
Mediastinum: Querschnitt
231
213
232
Venen des Oesophagus Veins of Esophagus
233
Arteriae coronariae und Venae cordis (Herzkranzgefäße)
234
Lymphgefäße und Lymphknoten des Oesophagus Lymph Vessels and Nodes of Esophagus
Nerven des Oesophagus Nerves of Esophagu.s
Coronary Anerles: Arteriographie Views
Tomogramme
Arteriae coronariae: angiographische Darstellungen (Fortsetzung)
Regional Scans
Coronary Anerles: Arteriographie Views (continued) 214
Arterien des Oesophagus Arteries of Esophagus
Mediastlnum: Cross Sectlon
Arteriae coronariae: angiographische Darstellungen
Verbindung von Oesophagus und Magen Esophagogastric Junctlon
Coronary Arteriesand Cardiac Veins
212
Topographie und Engstellen des Oesophagus (Speiseröhre) Topography and Constricdons of Esophagus
Cor (Herz) in situ HeaninSitu
206
Oesophagus (Speiseröhre) in situ
Atrium dextrum (rechter Vorhof) und Ventriculus dexter (rechter Ventrikel)
Tafal235 235
Bildgebung des Thorax: axiale Cl-Aufnahmen Chest Scans: Axial CT Images
Right Atrium and Yentriele 215
216
Atrium sinistrum (linker Vorhof) und Ventriculus sinister (linker Ventrikel)
Querschnitte
Left Atrium and Yentriele
Cross-sectlonal Anatomy
Valvae cordis (Herzklappen) und fibröses Herzskelett
Taf.. n 236- 239
Vallies and Fibrous Skeleton of Heart 217
218
Valvae cordis (Herzklappen) und fibröses Herzskelett (Fortsetzung)
236
V.hres and Fibrous Slteleton of Hean (continued)
237
Atria, Ventriculi und Septum interventriculare Systema conducens cordis (Reizleitungssystem des Herzens)
238
239
Nerven des Herzens Innervation des Herzens: Schema Innervation of Heart: Schema
222
Innervation der Blutgefäße: Schema Innervation of Blood Vessels: Schema
223
Pränataler und postnataler Blutkreislauf Prenatal and Postnatal Circulation
Mediastinum Medlastlnum Tafeln 224- 234 224
Mediastinum: Ansicht von rechts lateral Mediastinum: Rlght Lateral View
225
Mediastinum: Ansicht von links lateral Mediasdnum: Left Lateral View
Atlas der Anatomie
Querschnitt durch den Thorax auf Höhe von T7 Cross Section oflhorax at T7 Level
Nerves of Heart
221
Querschnitt durch den Thorax auf Höhe des Discus intervertebralis T4-TS Cross Section ofThorax at T4·S Olsc Level
Conductlng System of Heart 220
Querschnitt durch den Thorax auf Höhe des Discus intervertebralis T3- T4 Cross Section ofThorax at T3-4 Olsc Level
Atria, V~ntricl~ and lnterventricular Septum 219
Querschnitt durch den Thorax auf Höhe von T3
Cross Sectlon ol Thorax at n Level
Atlas of Human Anatomy
Thorax Thorax
M. biceps b rachii M. sternocleidomastoideus Pars sternalis Pars clavicu la ris
Clavic ula lncisura j ugu la ris
Vordere Achselia lte
-------==:.::;~?-::;::=::::::::::::_~~
------
V
Hintere Achselia lte
--:::::--:c_---~L_:_M~. pectoralis major
---------f---;- -==j : ::
Pars clavicula ris Pars sternalis
M. lat issimus dorsi
mam-
--~-------:::--r::==t=-- Proc. xiphoideus
V. cephalica
M. serratus anterior
,___ ____ M. rectus abdom inis
-=-
Cl'f_iUfff.""-
M. serratus ante rior
Topographische Anatomie
---~----1------- lntersectio tend inea
Topographie Anatomy
M. obliqu us externus abdom inis
Tafel175
Mamma (Brustdrüse) Mammary Gland
Ligg. suspensoria
Präparation anterolateral
mammaria
Glandulae a reola res
M. pectora lis major (unter de r Fascia pecto ral is) ----~
M. serratus anterior
M. pecto- ----~ ralis major Fascia - - - - ---1 pectoralis
Areola mammae Papil la mammaria [Mami lla]
Fett Lobuli glandu lae
Mm. i nter- ---~.:::-~ costales
mammariae
Sinus lactifer [Ampull a]
Ligg. suspensoria ma mmaria V., A. et -----~~ N. intercostalis
Sinus lactifer
Pu lmo - - -- Lobuli gla ndulae mammariae
Fett (subkutanes Bindegewebe) Costa
VI-------Sagittalschnitt
Tafel176
Mammary Gland
Mamma
Arterien der Mamma Arteries of Mammary Gland
A. subclavia
A. thoracica interna und Rr. perforanies Rr. mammarii med
Plexus b rachialis A. brach ial is
Rr. mammarii laterales Proc. axillaris
Rr. mammarii laterales aa. intercostalium posteriorum
Mamma
Mammary Gland
Tafel177
Lymphgefäße und Lymphknoten der Mamma lymph Vessels and Nodes of Mammary Gland
Nodi lymphoidei parastE!rmtle~ Nodi lymphoidei axillares interpect.orales [Rott.er] Nodi lymphoidei axi llares centrales
Nodi lymphoidei axill ares apicales
Nodi lymphoidei axillares brachiales [laterales! Nodi lymphoidei axillares subscapu lares Nodi lymphoidei axillares pectorales
Lymphgefäfse zu den Nodi lymphoidei mediastinales
Lymphgefäße zur Gegenseite Lymphgefä!Se zu den Nodi lymphoidei phrenici et he~1ati-- - Costae verae (I-VII)
r - - Costae spuriae (VIII-XI I)
Rumpfwand
BodyWall
Tafel179
Costae (Rippen) und Articulationes sternocostales (Sternokostalgelenke) Ribs end Sternocostal Joints
subclavius
Insertion d er Muskeln an den Rippen:
Su Ieus v. subdaviae und Sulcus a. subclaviae
Costa 1: Ansicht von kranial
~--Caput
Ursprung
Collum
Ansatz
Tuberculum (kein Angulus)
M. scale nus anterior
Mittlere Rippe: Ansicht von dorsal
...-;:~-- Caput
s...-- - Collum M. scalenus med ius
1. Zacke des M. serratus anterior
Tuberculum
Caput Collum
Tubercu lum Angulus
Angu lus
M. scale nus posterior
Costa II : Ansicht von kranial 2. Zacke des M. serratus anterior
Obere Facette
costae
Untere Facette
"----v ./ Facies artic ularis capit.is costae
Lig. interclaviculare
Sulcus costae
Symphysis manubrioste rnalis 2
Anm.: De r Kopf einer Rippe a rtikuliert mit der oberen Facette des Brustvtirbels derselben Nummer und der unteren Facette des d arüberliegenden Wirbels sowie der Bandscheibe zwischen den beiden vVirbeln. Das Tube rculum a rtikuliert mit dem Proc. costalis des Wirbels mit derselben Nummer.
Art.iculationes interchondrales
Proc. xiphoideus Sternokostalgelenke: Ansicht von ventral
Tafel180
BodyWall
Rumpfwand
Articulationes costovertebrales (Rippengelenke) Costovertebral Joints Vgl. Tafel151 Fovea costalis p roc. transversi
Lig. longitu· dinale anterius
Lig. costotransversarium laterale
Fovea costal is ~!·~~~~~ ·-"fti--J;;;::..~e!!! (für den Kopf der nächsthöheren Rippe) Lig. capitis costae intraarticu lare
Facies articularis capit.is costae
Fovea costalis superior (für den Kopf der Rip· pe derselben Nummer)
Lig. capitis costae intraarticu lare
Lig. capit.is costae radiatum
Cavita· tes arti· lares
Lig. capitis costae radiatum Ansicht von links lateral
Lig. costotransversarium superius (gekappt) --,~Fovea costal is superior (für den Kopf der Rippe derselben N ummer) Proc. transversus (entfernt) Lig. costotransversarium Lig. costot.ransversarium laterale Querschnitt: A nsicht von kranial Lig. capit.is costae radiatum
Lig. costotransversarium superius
Lig. intertransversarium Ansicht von rechts dorsal-lateral
Rumpfwand
BodyWall
Tafel181
Vordere Brustwand Anterior Thoraeie Wall
M. sternocleidomastoideus Trigon um cervicale posterius region is cervicalis lateralis
M. sternothyroideus } M. sternohyoideus unter der Fascia cervicalis M. omohyoideus Clavicula M. subclavius unter Fascia clavipectoralis
Rr. perforanies a. thoracicae internae und Rr. cutanei anteriores nn. intercostalium
A. thoracoacrom ialis (R. pectoralis) und N. pectoralis lateralis
M . pectoralis major Lig. costocoracoideum
V. cephalica
Proc. coracoideus N . pectoralis medial is
M. deltoideus
N. thoracicus lateralis und A . thoracica lateralis
M. pectoral is m inor und Fascia clavipectoralis
M. latissimus dorsi Digitaliones m. serrati anterioris
Digitat.iones m . serrati anterioris
Membranae intercostales externae über Mm. intercostales intern i
Rr. cutanei lateral es aus Aa. und Nn. intercostales
M m . i ntercostales externi
M . obliqu us - externus abdomin is
~~
c~~
Tafel182
stern i und Proc. xiphoideus
Lamina anterior vagi nae m. recti abdominis
M. obliquus internus abdom in is M. sternalis (inkonstant) Linae alba
M. rectus abdomi nis Rr. cutanei anteriores abdominales nn. intercostalium und a. epigastricae superioris
BodyWall
Rumpfwand
Vordere Brustwand (Fortsetzung) Anterior Thoraeie Wall {continuecl)
Mm. omohyoideus, sternothyroideus et sternohyoideus Clavicula M. subclavius M . trapezius A . thoracoacromialis
V. jugularis interna M. Ievator scapulae anterior } med ius . Mm. scalen i postenor N. phren icus
Proc. coracoideus Plexus b rach ialis Ductus thoracicus
M . pectoralis major (teilweise entfe1·ntJ
A. et V. subclavia M. deltoA. et V. axillaris
N . intercostobrachialis
A . thoracica superior
N. thoracicus longus und A. thoracica lateralis
A. thoracica interna und Vv. thoracicae i nternae
M. pectoralis minor
M . intercostalis externus M . intercostalis internus (teilweise entfernt)
D igitaliones m . serrati anterioris
M . transversus thoracis
Rr. intercostales anteriores a. thoracicae internae
Rr. cutanei laterales aus Nn. et Aa. intercost.ales Mm. intercostales extern i
A. et V. musculophren ica Membranae intercostales externae über Mm. intercostales intern i M . obliquus internus abdominis M. rectus abdom in is und Vagina m. recti abdom inis (teilweise entfernt)
Rumpfwand
BodyWall
M . transversus abdom in is Aa. et Vv. epigastricae superiores
Tafel183
Vordere Thoraxwand: Innenansicht Anterior Thoraeie Wall: Interna! View
Manubri um sterni M. sternohyoideus
V. j ugu laris interna M. scalenus anterior
A. et V. sut>Ciavia
carot.is communis A . thyroidea inferior A . vertebralis Truncus brach iocephalicus
Clavicula (teilweise em'ierntl~
etV subclavia
V. brachiocephalica
V. brachiocephalica et V. thoracica interna
N . phren icus und----..,,...::!. A . et V. pericardiacophrenica
Rr. i ntercostales anteriores aa. et w. thoracicarum internarum und N . intercostalis
A . et V. thoracica - - --..1 interna
intern i Aa. etVv. ·i rlterco~•- --»J~ tales anteriores und N. intercostalis Rr. perforantes a. et v. thoracicae internae und R. cutaneus anterior n. intercostalis
intimus
Rr. collaterales aus der A . et V. intercostalis Corpus stern i
Trigonum sternocostale
Pars costalis diaphragmatis
A. etV. musculophren ica
M . transversus abdom inis
Pars sternalis diaphragmatis Proc. xip hoideus
Tafel184
A. et Vv. thoracicae internae A . et Vv. epigastricae superiores
BodyWall
Rumpfwand
Interkostalnerven und Interkostalarterien lntercostal Nerves and Arteries Vgl. Tafeln 174, 252 R. spinalis a. intercostalis posterioris
Rad ix anterior Gangl ion spinale
dorsalis a. intercostalis posterioris M. trapezius
M. erector spinae R. muscu laris R. dorsalis n. thoracici medialis { R. muscu laris Lig. costotransversarium lateralis
M. rhomboideus major erector spinae intercostal is posterior
N. intercostalis (R . ventralis n. thc>ra•c:ici)·
Membrana intercostal is interna
M. infraspinatus M. subscapu laris M . serratus anterior
Rr. communicantes griseus et albus Truncus,v•n o.atf>ir.lu'' u
~}'tW\~:--- M. intercostalis intimus
Aorta thoracica Aa. intercostales posteriores dextrae (teilweise entfernt}
M. intercostalis intimus
M. intercostalis externus Sternum
M. transversus thoracis
A. thoracica interna
R. cutaneus lateralis n. intercostalis
M . obliquus externus abdomin is
R. mammarius lateralis
M. obliq uus externus abdomin is M . pectoralis major R. cutaneus anterior n. intercostalis
Rumpfwand
BodyWall
R. periorans a. thoracicae externae A . epigastrica superior M. rectus abdominis
R. cutaneus lateralis a. intercostalis posterioris ME!mlbratna intercostal is externa Aa. intercostales anteriores IRr. intercostales anteriores a. thoracicae internae]
Tafel185
Tiefe Venen der Thoraxwand Veins of the InternaI Thoradc Wall
Costa I
V. intercostalis - - --HH posterior
V. intercostalis anterior
--~WP,_..,..--"
Unterhalb des Zwerchfells haben die Vv. azygos und hemiazygos Verbindungen zur V. lumbalis ascendens und/oder Vv. subcostales. Die V. azygos kann auch aus der V. cava inferior und die V. hem iazygos aus der V. renalis sinistra hervorgehen.
Tafel186
BodyWall
Rumpfwand
Nervus phrenicus Phrenic Nerve
Vgl. Tafeln 31 , 128
Rr. ventrales
~
} Rr. ventrales
M. scalenus anterior ------'1.~':/4...1.
M . scalenus anterior
A. carotis communis dextra ----:-"7'~f7h"n Plexus b rach ialis
Plexus brachial is ~--
N. phrenicus dexter
N. phrenicus sinister A. subclavia sin istra
A. subclavia dextra
N. vagussinister [X] A. carot.is communis sin istra
A. thoracica interna
A. thoracica interna sinistra (teilweise entfernt)
dextra (teilweise entfernt) Truncus brachiocephalicus A. pericard iacophren ica (teilweise entfernt)
Rr. cardiaci thoracici n. vagi A. pericardiacophrenica (teilweise entfernt)
V. cava superior
N. laryngeus recurrens sinister
H il um pulmon is dextri
Hilum pu lmonis sin istri
R. pericardiacus n. phrenici
Pars mediastinalis p leurae parietalis
Pars mediastinalis p leurae parietalis
Pars costalis p leurae parietalis
Pars diaphragmatica pleurae parietalis (teilweise entfernt)
Rr. phrenicoabdominales nn. p hren icorum zur unteren Seite des D iaphragmas
!I
N. phrenici -----iir---""""'::_--IJT--------~\ (efferente und afferente Fasern)
:{
1
Untere Interkostalnerven (nu r aus dem peripheren Teil des Diaph ragmas afferent)
Rumpfwand
BodyWall
Tafel187
Diaphragma (Zwerchfell): Ansicht von kranial Diaphragm: Thoraeie Surface
Vgl. Tafeln 224, 225
Truncus sympathicus sin ister
D iscus intervertebralis T8- 9
splanchnicus majorsinister Truncus sympathicus dexter V. hemiazygos Pars mediastinalis p leurae parietalis Oeso· phagus
major dexter Pars costalis p leurae parietalis
V. azygos
thoracicus Pars diaphrag· matica p leurae parietalis (teil· weise entfernt)
Rechtes Blatt des Centrum tendineum Pars diaphragmat.ica p leurae parietalis (teil· weise entfernt)
Linkes Blatt des Centrum tendineum mediast.inalis pleurae parietalis und Pericardium (entfernt)
N. phren icus und A. V. pericardiacophrenica dextra Pars mediastinalis p leurae parie· talis und Pericardium (entfernt)
N. phrenicus sinister und A. et V. pericardiacophren ica sin istra
Recessus costodiaphragmaticus dexter cavitatis p leural is V. cava inferior (m it Einmündungen der Vv. hepaticae) A . et Vv. thoracicae internae dextrae
Recessus costomediast.inalis sin ister cavitatis p leuralis M. transversus thoracis
Recessus costomediastinalis dexter cavitatis pleuralis
A . etVv. thoracicae internae sinistrae
Mediastinum anterius Sternum
Tafel188
lago costalis V IM,itt.lerE!S Blatt des Centrum tendineum, bedeckt von Perikard
BodyWall
Rumpfwand
Diaphragma (Zwerchfell): Ansicht von kaudal Diaphragm: Abdominal Surface Vgl. Tafels 247, 256, 262 Trigonum sternocostale Pars sternalis diaphragmatis R. anterior n. phrenici dextri
R. anterior n. phren ici sin istri Pars costalis diaphragmatis Centrum tendineum
A. phrenica inferior dextra
H iatus oesophageus Fasern des Crus mediale dextrum partis lumbalis diar.hragmatis ziehen nach links und bilden eine Sclilinge um den Hiatus oesophageus
Foramen v. cavae Crus med iale dextrum part.is lumbalis diaphragmat is N. splanchn icus major
A . phrenica inferior sin istra R. oesophagealis R. anterior
N. splanchnicus minor
R. lateralis A. suprarenalis superior sinistra N. phren icus sinister
N. splanchn icus
1mus Pars costalis d iaphragmatis
Crus mediale sin istrum part.is lumbalis diaphragmatis
M . transversus abdomin is Tril!olnUin lumbocostale IBochdalek] XII Lig. arcuatum laterale IArcus lumbocostalis lateralis] Pars lumbalis diaph ragmatis Lig. arcuatum mediale IArcus lumbocostalis medialisl Proc. transversus L1
M. quadratus lumborum M. psoas major Truncus syrnpattiiCIJS Truncus coel iacus
Rumpfwand
BodyWall
Hiatus aort.icus
Lig. arcuatum medianum Aorta abdominalis
~~p
Clft~
Tafel189
Topographie der Lunge: Ansicht von ventral Topography of Lungs: Anterior View
Carti lago cricoidea
Cart.i lago thyroidea Glandula thyroidea
Trachea lncisura jugularis
Cupula ple urae --------,
Apex pulmonis
Articu latio sternoclavicu laris
Arcus aortae lncisura cardiaca pulmonis sinistri
Costa I und Cartil ago costalis
Margo sinister cordis
Margo dexter cordis
Fissu ra horizontalis pulmonis dextri (oft unvollständig) Papilla mammaria [Mam ill a] dextra
Papilla mammaria [Mamil la] sin istra
Recessus_------~~--~~~~~~~~~~~~-;~
costomediastinalis cavitatis pleuralis
Fissura obliq ua
Fissu ra obl iqua
Recessus costodiaphragmat icus cavitatis pleuralis
Recessus costodiaphragmaticus
Sple n [Lien] Margo inferior pu lmon is
Margo inferior pu lmon is linke Zwerchfellkuppel
Umschlagfalte der Pleura
Umschlagfalte der Pleura Vesica biliaris [fellea]
Gaster
Rechte Zwerchfellkuppel Hepar
Tafel190
Facies sternocostalis cord is (ple urafrei) Proc. xiphoideus
Lungs
Lunge
Topographie der Lunge: Ansicht von dorsal Topography of lungs: Posterior Vi-
Proc. spinosus Tl Apex pu lmonis sinistri
Cupu la pleurae Costa I Fissura obl iqua pulmonis dextri
Fissu ra obl iqua pu lmonis sin istri
Clavicu la Fissura horizontalis pulmonis dextri (oft unvol lständig) Margo lateral is dexter pleurae parietal is
Margo sinister pleurae parietalis
Recessus costodiaphragmaticus cavitatis pleuralis
Recessus costodiaphragmaticus ....__
Hepar Umsch lagfalte der Margo inferior pulmon is sinistri
Margo inferior pulmonis dextri
Ren sinister
Ren dexter
l inke Zwerchfellkuppel
Rechte Zwerchfellkuppel
Glandu la suprarenalis sinistra
Lunge
Lungs
Tafel191
Pulmones (Lungen) in situ: Ansicht von ventral Lungs in Situ: Anterior View
G landu Ia thyroidea Mm. omohyoideus, sternothyroideus et sternohyoideus Manubrium stern i M . sternocleidomastoideus
Trachea und Vv. thyroideae inferiores A. carotis communis V. j ugularis interna N. phrenicus
Pars costalis pleurae parietalis
Ductus thoracicus
(teilweise em'fernth
Plexus brach ialis . et V. subclavia A. et V. thoracica interna
M. pectoralis m inor A. et V. axillaris lncisura cardiaca pulmonis
M m. intercostales
Lobus superior pulmonis dextri lobus medius pulmonis dextri Lobus inferior pulmonis dextri
Lobus superior lmon is sin istri Lobus inferior pu lmon is sin istri costomediastinalis
hori z•Jntali!; 1
Fissura pulmonis dextri
Fissura obliqua
Recessus costodiaphragmaticus Pars diaphragmatica pleurae parietalis
A. muscu lophrenica Lingula lobi superioris pulmonis sinistri Diaphragma Cartil ago costalis V II Proc. xiphoideus Umschlagfalten der Pleura
Tafel192
A. thoracica i nterna Pars mediastinalis pleurae parietalis Pericardium fibrosum
Lungs
Lunge
Pulmones (Lungen): Ansicht von medial Lungs: Medial Views
Pulmo dexter A n Trachea angrenzende Fläche An V. subclavia angrenzende Fläche An V. br achiocephalica angrenzende Fläche - r--;....,......L
A n Oesophagus angrenzende Fläche A n V. azygos angrenzende Fläche
An Costa I angrenzende Fläche --r-.~
~--':-- Fissura obliqua
Abdruck der V. cava superior
~...-r- Pleura (Schnittrand)
+-+ -- (Eparterieller) Bronchus
Lobus superior
lobaris superior dexter
An Thymus und Fettgewebe des Mediastinu m anterius angrenzende Fl äche
" - t---
Aa. pu lmonales dextrae A. bronch ialis dextra
Margo anterior
Bronch i Iobares medius et inferior dexter V. pu lmonalis superior dextra
Hilum pulmonis
Nodi lymphoidei pulmonales lmpressio cardiaca Fissura obliqua ----'H
i----:
Lobus inferior
Lobus medius An V. cava inferior angrenzende Fläche -
V. pu lmonalis inferior dextra
+ 'i-
An Oesophagus angrenzende Fläche Lig. pu lmonale
Facies diaphragmatica Margo inferior
Pulmo sinister A n Trachea und Oesophagus angrenzende Fläche Fissura obliqua
- -r--:
An Arcus aortae angrenzende Fläche Pleura visceral is (Schnittrand) _ ......., A. pu lmonalis sinistra Aa. bronch iales sin istrae Bronchi Iobares superior et inferior
V. pu lmonalis superior sin istra
;--,.~~~-- A n A. subclavia angrenzende Fläche An V. brachocephalica angrenzende Fläche An Costa I angrenzende Fläche Margo anterior An Thymus und Fettgewebe des Med iastinum anterius angrenzende Fl äche
~T~~--:_~"_j[~Lobus superior Hilum pulmonis
_:.._----~-'/-}1--- lmpressio cardiaca
Nodi lymphoidei pulmonales - -'f
Lobus inferior V. pu lmonalis inferior sin istra A n Aorta descendens angrenzende Fläche Margo inferior - ---lr-
Lunge
Lungs
' ""'~--+-l--- Fissura obl iqua L~rlr-- An Oesophagus angrenzende Fläche
~~:;t~~~::i;::r~Ls:-- Facies diaphragmat ica Lingula
Tafel193
Bronchopulmonale Segmente Bronchopulmonary Segments
Pulmo dexter
Pulmo sinister Lobus superior
;~r~;~~:: JCulme n
rius (S1 +S2) 5egme ntum ...-- anterius (53)
~~~~~~!um JL.
superius (54) Segmentum lingulare infe rius (S-')
Lobus medius Segmentum late rale (54)
mgu 1a
\
I I
Segmentum mediale (S-')
I I
I I I
Lobus inferior 5egmentum basale a nt.eromed iale (5 7+58)
Lobus inferior 5egment.um basale a nteri us (58) --.--':Segme ntum basale mediale --tlft:-~~~-- [card iacum) (57) 5egmentum ba- - --'.4 !1F.. sale laterale (59)
'
Segment.um basal e posterius (S10j
.
... __ __ 0
/
I
I
1\ I
I '
".
'
'
' ...'
I
''
~--
',
~
... ___ _
''
~~
Ansicht von dorsal Pulmo d exter
Pulmo sinister Lobus superior Segmentum apicopost.erius (51+5 2) -~ Segme ntum a nterius (53) 5egmentum li ngu Lingula { superius (54)
T -, _ ...'1 .. - -
Lobus superior
"
.:-------- Segme ntum a picale ($ 1) ,___ _ _ Segmentum poste rius (52) Segment.um anterius ($ 3) - ,,...- ....... II -, I
--- ..........., _J
-
.(
-.......
I
\
Lobus medius Segmentum + - - la te ral e (54 )
\
' --,,\
-.C..---...
--,,' \
I
Lobus inferior
Lobus inferior
Segmentu m supe ri us (56 )
Segmentum supe ri us (56 )
Segmentu m basafe laterale ($9)
5egmentum basale late rale (59)
5egme ntum basale post.erius (510)
5egmentum basale posterius (510j I
•
Tafel194
Segmentu m basale la terale (59)
'
\
Lungs
Lunge
Bronchopulmonale Segmente (Fortsetzung) Bronchopulmonary Segments (continued)
Ansicht von lateral Lobus superior Segmentum 1 apicale (5 ) Segmentum posterius (52) Segmentum anterius (53)
Pulmo sinister
Pulmo dexter
Lobus superior
- - --J- - -
-..--~ rius ;~f~~~~: (51 +$2)
J
Cul men
Segmentum anterius (53) 5egmentum Iin- 4 guTare superius (5 )
Lobus medius 5egmentum laterale (54 ) 5egmentum mediale (5-')
l
5egmentum linguTare inferius (5-')
.
Lmula g
Lobus inferior 5egmentum superi us (56 ) Segmentum basale anteromediale (5 7+58)
Lobus inferior Segmentum superi us (56 ) Segmentum basale anteri us (58)
5egmentum basale laterale (59)
Segmentum basale laterale (59)
Anskht von medial Pulmo dexter Lobus superior Segmentum apicale (5 1 ) ------::~ Segmentum posterius (52) ----~~~:1"
Pulmo sinister Lobus superior 5egmentum apiCOROS!erius (51 +52) 5egmentu m anterius (53)
Segmentum anter ius (5 3)
5egmentum lingulare superius (54 ) Segmentum lingulare inferius (5-')
Lobus medius 5egmentum mediale (S-') Lobus inferior 5egmentum superius (56) 5egmentum basale mediale (5 7) 5egmentum basale anterius (58)
J Cu lmen
J .
Lmgula
Lobus inferior
_fJ----;f-- -
Segmentum superius ($6)
? --'I "__,..__ _ 5egmentum basale anteromediale (57 +58) -
--:::>...2!.::;____ _ _ __
5egmentum basale laterale (5 9)
" - - - - - - - - - Segmentum basale posterius (S 1Dj
Lunge
Lungs
Tafel195
Trachea (Luftröhre) und größere Bronchien Trachea and Major Bronchi
Cartilago thyroidea --~==-"Ji ~:.~"...,~·
Lig. cricothyroideum ---__!r-"-~ medianum
Tunica adventitia (viszerale Schicht der Fascia pretrachealis) Cartilago trachealis (Knorpelspange) Elastische Fasern Glandula trachealis Kleine A rterie Lymphgefäße Nerv Epithel ium
Cartilago cricoidea
Tunica adventitia (viszerale Sch icht der - - < Fascia pretrachealis; teilweise entfernt) Ligg. anu laria - - - -
iratorii (3- 8 Genera tionen)
Acinus pulmonis
Unterteilung der intrapulmonalen Luftwege
Mündung des Ductus alveolaris
Pori septales [Ko hn-PorenJ
Aufbau der intrapulmonalen Luftwege
Tafel198
Lungs
Lunge
Intrapulmonaler Blutkreislauf: Schema lntrapulmonary Blood Circulation: Schema
Bronch io lus term inalis Ast der A . bronch ialis (vom li nken Herz über d ie Aorta thoracica)
Ast der
V. pu lmonalis (zum lin ken H erz)
Bronch ioli respirat.orii
Ast der A. pulmonalis (vom rechten Herz)
Ast der
V. pulmonalis (zum linken Herz)
Pleura mit subpleuralem Gefäßplexus Die Pulmonalarterien und ihre Äste verlaufen mit den Bronchien. D ie Pulmonalvenen und ihre Zuflüsse verlaufen zwischen den Segmenten .
Lunge
Lungs
Kapillarnetz der Lungenalveolen (teilweise entfemt)
Tafel199
Große Gefäße des oberen Mediastinums Great Vessels of Superior Mediastinum
Cartilago cricoidea
Cartilago thyroidea
G landula thyroidea A. carotis communis
A. carot is commu nis sinistra N. vagus sinister [X]
M. scalenus anterior
M. scalenus anterior N . phren icus (teilweise entfernt)
V. jugu laris interna ue.xrr.•,
Ductus thoracicus
V. j ugularis externa Plexus brachialis
Plexus brachialis
A. et V. subclavia sinistra
A. et V. subclavia dextr.,.;1-- Ganglion
cervicothoracicum [stel latuml
N. laryngeus recurrens sin ister Nn. et Rr. cardiaci thoracici
cantes grisei etalbi
thoracicum 111 Truncus sympa- - - - "~~' th icus thoracicus N. splanchnicus major dexter
..__ _
Ansicht von dorsal
Plexus card iacus
:l..!~~;,.-- Plexus pulmonales
Plexus oesophageus (Pars anterior) Rr. oesophageales trunci sympathici, N. splanchnicus major und Plexus aorticus
N. splanchnicus major Truncus vagalis anterior R. hepaticus trunci vagalis anterioris (über das Omenturn minus)
Plexus oesophageus (posterior)
R. anterior zu r Curvatura minor
R. coeliacus trunci vagalis posterioris
Rr. gastrici anteriores trunci vagalis anterioris
Truncus vagalis posterior
Nn. splanchnici majores Sympath ische Nervenfasern entlang der A. l!astric;a si Plexus coeliacus und Ganglia coeliaca
Tafel234
Rr. gastrici posteriores
Mediastinum
Mediastinum
Bildgebung des Thorax: axiale Cl-Aufnahmen Chest Scans: Axial CT Images
Serie axialer Cl-Bilder von kranial (A) nach kaudal (C) Lobus superio r pulmonis dextri Lobus superio r pulmonis sinistri V. azygos Corpus vertebrae V. cava superior Trachea (Bifurcat.io) A. pulmonalis Pars ascendens aortae Pars descendens aortae Medu lla spinalis Proc.
Corpus vertebrae Sternum Bronchus principalis dexter
Pars ascendens aort.ae Pars descendens aortae A. pulmonalis Bronchus principalis sinister
Hepar V. cava inferior Ventricu lus dexter Corpus vertebrae Medulla spinalis Pars descendens aortae
Tomogramme
Regional Scans
Tafel235
~ ;r
-....,
Transversalschnitt:T3 unterer Anteil, Sternoklavikulargelenk
Tafei236 ~ T3
Nodus lymphoideu s mediastinalis
!;10
Articulatio sternodavic;ula
rn ·kf'A ;:,,;",· • ~ .t
~
M . teres minor
M. teres m in or ,~
M m. inter-~ costales M. subscapular is
Pulmo sinister
ii"
:I
,.
!. :I
;
~ D c
..
N. phrenicus
infraspin atus
N . vagus dexter [X]
M. serratus anterior N. laryngeus recurrens sinister
M. rhom boideus major
D uctus thoracicus
Articulatio costotransversaria
ID 111 t\
:::r
:I
= ID
0
Corpus vertebrae T3 Medulla spin alis
M . rhomboideus major
CJ'fOrllnQ)~-
Lig. lacunare [Gimbernat]
f aiX inguinalis [Tendo conjunctivus]
Lig. reflexum Tubercu lum pubicum
V. femoralis (in der _ _
J;_-..:....-~~~~:;\
Lig. suspensorium pen is
Vagina femoralis) Fascia cremasterica und M. cremaster
Margo falciformis hiatus saphen i
Fascia pen is profunda [Buck]
M. cremaster (medialer Ursprung)
Fascia spermat.ica ext.erna
Fascia lata
(teilweise entfernt)
V. saphena magna
Fascia pen is superficialis und Tun ica dartos
(teilweise entfernt)
Bauchwand
BodyWall
Tafel244
Vordere Bauchwand: tiefe Schicht Anterior Abdomln•l W•ll: DHp Dlssectlon
A. et V. epigastrica superior Lamina anterior vaginae m. recti abdominis (Schnittranc/)
M.
Linea alba Lamina anterior vagina~ '"!l· recti abOomoms M. transversus abdominis (eingeschnitten) Aponeurosis m. obliqui int.erni abdominis (teilweise entfernt) M . transversus abdom inis M. obl iquus internus abdom inis (Schnittrand) Lamina posterior vaginae m. recti abdominis Linea arcuata A. et V. epi15astrica onferior Spina il iaca anterior Superior Lig. inguinale !PoupartJ A. circumflexa ilium superficialis A. epigastrica supemcia lis Aa.pudendae externae superficiales (teilweise entfernt)
Fascia transversalis (links eröffnet) Lamina subserosa peritonei parietalis
Lig. umbi lica le mediale (Pars occl usa a. umbilicalis)
A. et V. epigastrica inferior (zerschnitten) Bereich des Anulus inguinalis profundus (lJrsprung der Fascia spermatica interna) R. pubicus a. epigastricae inferioris und A. cremasterica Vagina femoralis - - - - (enthält A. et V. femoralis)
Falx inguina lis [Tendo conjunctivusj Lig. pect.ineum [Cooper] Lig. lacunare [G imbernat]
Lig. lacunare [Gimbernat] Lig. pectineum !Cooperl Fettgewebe im Spatium retropubicum [Retzius] Fascia pectinea
Fascia cn!mast~~'""::~~.... und M. cremaster Fascia spermatica exterroa Fascia penis (teilweise entfert1t)" profunda [Buck]
Tafel245
Fascia spermatica interna Fascia penis superficialis crema~ter un_d Fa~cia und Tuni ca dartos cremastero ca (teilwetse entfernt) (teilweise entfernt) Fascia spermatica externa (teilweise entfernt)
BodyW•II
Bauchwand
Vagina m. recti abclominis (Rektusscheide): Querschnitte Rectus Shuth: Cross S.Ction
Q uerschnitt oberhalb der Linea arcuata Aponeurosis m. obliqui extern i abdominis Aponeurosis m. obliqui intern i abdominis
M. obliquus externus abdomin is
Lamina anterior vaginae m. recti abdominis Cutis
M. rectus abdomin is
M. obl iquus internus abdominis
Linea alba M . txansversus abdomi nis
Aponeurosis m. transversi abdomin is
Peritoneum Tela subserosa
Lamina posterior vaginae m. recti abdomin is
Lig. falciforme Pann icul us adiposus telae subcutaneae
Fascia transversalis
Die Aponeurose des M. obliquus internus teilt sich auf in die oberfläch liche und die tiefe Schicht der Rektusscheide. Die Aponeurose des M. obliquus externus verbindet sich mit der oberflächlichen Schicht; die Aponeurose des M . transversus abdomin is verbindet sich m it der tiefen Schicht Medial vereinigen sich die oberflächliche und tiefe Schicht und bilden die Linea alba.
Querschnitt unterhalb der Linea arcuata Aponeurosis m. obliqui externi abdomin is Aponeurosis m. obliqui interni abdomin is
Lamina anterior vagi nae m. recti abdomi nis
M. obliquus externus abdominis
M. rectus abdomin is
M. obliquus internus abdomi nis Cutis M . transversus abdomin is
Lig. umbil icale mediale und Plica umbil icalis medialis
Fascia transversalis Peritoneum Tela subserosa
Lig. umbi licale medianum (obliterierter Urachus) und Plica umbilical is mediana
Panniculus adiposus telae subcutaneae
Auf dieser Höhe teilt sich die Aponeu rose des M. obliquus internus nicht, sondern zieht vollständig ventral am M. rectus abdominus vorbei und verbindet sich ventral des M uskels mit den Aponeurosen des M . obliquus externus und des M. transversus abdomi nis. Deshalb gibt es hier keine dorsale Wand der Rektusscheide, sondern der M. rectus abdominis liegt auf der Fascia txansversal is.
Bauchwand
BodyWall
,P.
f/.r
1 5 .f r{": ..
Tafel246
Vordere Bauchwand: Ansicht von Innen Ant.rior Abdomln•l W•ll: lntem•l Vlew
Umblllkale Strukturen siehe 'lW 221 Pleura parietalis
Diaphragma
lig. teres hepatis und Vv. paraumbilicales
Fascia diaphragmatica Lig. falciforme Peritoneum
Umbilicus
Fascia transversa lis
Peritoneum Fascia transversa lis M. obliquus externus abdominis M. obliquus internus abdominis
Li nea arcuata M . rectus abdominis
M. transversus abdominis
A. etV. epigastrica inferior Trigonum inguinale [Hesse Ibachl Fascia transversalis (teilweise entfernt) lig. interfoveolare
lig. umbilicale mediale sinistrum (obliterierte A. umbilicalis sinistra) Plica umbilicalis medialis dextra
:::::~===------_j~tr~
A. et V. ci rcu mflexa ilium profunda Anulus inguinalis profundus A. cremasterica R. pubicus a. epigastricae inferioris
calis mediana Plica umbil i(obliterierter Urachus) und Vv. paraumbilicales in der Plica umbilicalis mediana
Fascia vesicoumbilicalis
A. et V. testicularis ---\"11(""7
Plica umbilicalis medialis (enthält A. et V. epigastrica inferior)
Vasa iliaca externa Funiculus spermaticus Vagina femoralis
lig. pectineum [CooperJ
A. et V. i Iiaca externa Fossa supravesica lis Plica vesica li s transversa
Falx inguinalis [Tendo conjunctivusl A. umbilicalis (distal dieser Stell e obliteriert) N . obturatorius und Vasa obturatoria
M . obturatorius internus
Recessus anterior fossae isch,oa.naiiS A. vesicalis superior Ductus deferens
Tafel247
M . Ievator an i Glandu la bulbourethralis JCowperl eingeGiandula bettet im M . transversus perinei profundus vesiculosa [Vesicula (Giandula) sem inalisJ Prostata und M. sphincter urethrae Vesica urinaria Membrana perinei
BodyWall
Bauchwand
Hintere und seitliche Bauchwand Posterolateral Abdominal Wall
Vgl. Tafeln 168, 171, 173 , 174,252
Fascia infraspina ta M. rhomboideus major Auskultationsdreieck R. c utaneus lateralis des R. dorsalis T7 R. c utaneus medialis des R. dorsalis T7 M. trapezius M. la tissimus dorsi M. obliquus externus abdom in is Fascia thoracolumbalis (h interes Blatt) _ _ R. cutaneus lateralis n. subcostalis (T12) -
-
Trigon um lumbale [Pet it] Crista iliaca R. cutaneus la te ra lis n. iliohypogastri ci (Ll) Nn. clunium superiores (latera le Zwe ige der Rr. dorsales L1 - L3) Aponeurosis glutea übe r d em M. g lute us med ius M. gluteus maximus
M. la tissimus dorsi M. la tissimus dorsi (zerschnitten und zuriickgebogen) -
-
~--
_ __
M. serratus posterio r inferior Ursprungszacken des M. latissim us dorsi Ursprungszacken des M. obliquus externus abdomin is
!..----- M. obliquus externus abdominis (zerschnitten und zuriickgebogen) ,------ Ursprungssehne des M. tra nsversus abdomin is - -- - M. ohliquus internus abdom inis :----- - R. c utane us lateralis n. subcostalis (T12) - - R. c utane us lateralis n. iliohypogastric i (L'I ) Crista iliaca Nn. clunium superiores (laterale Zwe ige der Rr. dorsales L'I-L3) M. gluteus maximus
Bauchwand
BodyWall
Tafel248
Arterlen der vorderen Bauchwand Arteries of Antertor Abdomln•l W•ll
subclavia
A. thoracica lateral
Aa. thoracicae internae
A. pericardiacophrenica und N. phrenicus
A. subsca~1ula1ris.
Aa. musculophrenicae
Mm. intercostales
~ externus mtern us intimus
Anastomosen zwischen kaudal en Aa. intercostales, A. circumflexa il ium profunda und Aa. lumbales
M. obliquus internus abdominis M. transversus abdominis
R. ascendens a. circumflexae ilium profundae A. circumflexa il ium superlicia lis -t~..:.....-.:::5l~ A . epigastrica superficia lis (entfernt)
A . femora lis
Aa. epigastri cae superiores
M . transversus abdominis und Aponeurose Mm. recti abdominis
M. obliquus internus abdominis M. obliquus externus abdominis Lamina posterior vaginae m. recti abdominis
A. epigastrica inferior A . epigastrica superficialis
Rr. inguinales a. pudendae externae Rr. scro tales a. pudendae externae
A. cremasterica, A. testicularis und A. ductus deferentis im Funiculus spermaticus
Tafel249
Aa. dorsales penis (bedeckt von der Fascia penis profunda [BuckJ)
BodyWall
Bauchwand
Venen der vorderen Bauchwand Veins of Anterior Abdominal Wall
V. axillar is
externa } interna Vv. jugulares ant.enor
V. cephalica
lntercostale Abflüsse
zur.....:=;;-..::::.--~
V. axill aris
V. thoracica lateralis
V. cephalica
Vv. intercostales _ __,. anteriores
V. thoracica interna - -
V. thoracica lateralis Plexus venosus areolaris
Vv. epigastricae super iores V. thoracoepigastrica
Vv. perforanies zu den Vv. thoracicae internae
Vv. parau mb ilicales entlang dem Lig. teres hepatis Vv. epigastricae inferiores Abflussweg zur V. circumflexa ilium profunda
Äste der Vv. paraumbilicales
V. thoracoepigastrica
V. thoracoepigastrica (teilweise entfernt}
V. circumflexa ilium superficialis
V. epigastrica superficialis V. circumflexa ilium superficialis
V. epigastrica superficialis
V. pudenda externa V. p udenda externa Fascia crib rosa über dem Hiatus saphenus
V. saphena magna Vv. scrotales anteriores V. dorsalis profunda pen is (bedeckt von der Fascia -~ pen is profunda (BuckJ) V. dorsalis superficialis penis
Bauchwand
BodyWall
Tafel250
Nerven der vorderen Bauchwand Nerves of Antarlor Abdominal Wall VgL'r.t.ln 171, 241, 2tO, 481
serratus anterior N . intercostobrachia Iis (T l , T2)
M . obliquus externus abdominis (teilweise entfernt)
N. thoracicus longus
Lamina posterior vaginae m. recti abdominis
M. latissimus dorsi
Lamina anterior vaginae m. recti abdominis (teilweise entfernt) M . rectus abdominis
Rr. cutanei laterales nn. intercostalium (T2-11)
M . transversus abdominis M. obliquus internus abdominis und Aponeurose (teilweise entfernt)
Rr. cutanei anteriores nn. intercostali um (Tl -11) R. cutaneus lateralis n. subcostalis (T12)
-·-
Rr. cutanei anterior et lateralis n. subcostalis (T12)
10
R. cutaneus lateralis n. iliohypogastrici (L1) R. cutaneus anterior n. subcostalis (T12) N. cutaneus femoris -~~!-_,.:;j lateralis (L2, L3)
anterior_L;-,~r-;.i_~~~~~
R. cutaneus n. ilioypogastrici (L1) Rr. femora Ies n. gen itofemoralis (U, L2)
N. scrotali s anterior n. ilioinguinalis (L1)
R. cutaneus anterior n. iliohypogastrici (L1J N. i lioinguinalis (Ll ) Aponeurose des M . obliquus externus abdominis (teilweise entfernt) R. cutaneus anterior n. iliohypogastrici (Ll) N. ilioinguinalis (L1) cremaster funiculi spermatici
Fascia spermatica externa
R. genitalis n. genitofemoralis (Ll , L2)
Tafel251
BodyWall
Bauchwand
Thorakoabdominale Nerven Tboracoabdominal Nerves
Vgl. Tafeln 174, 185 Truncus n. spinalis , R. meningeus Ganglion spinale
erector sp inae R. medialis, R. lateralis et
R. ventralis [N. intercostalisJ Kollateralast M . intercostalis externus M. intercostal is internus M. intercostalis intimus M . latissimus dorsi
M . serratus anterior
R. cutaneus lateralis M. intercostalis intimus (gefenstert) R. communicans M. inte.rc:c1o;t.•lis internus Membrana i ntercostal is internavor dem M. intercostalis externus intimus
Nn. splanchnici major et m inor Truncus sympath icus Rr. commun icantes albus et griseus
Koll ateralast verein igt sich wieder mit dem N. intercostalis M . transversus abdominis
M. rectus abdom in is Membrana intercostal is externa M. obliquus externus abdominis R. cutaneus anterior
Bauchwand
BodyWall
Tafel252
Reglo lngulnalls (Leistengegend): Wandschichten Inguinal R•glon: Dlu•ctlons
-~--" Anu lus inguinalis superficialis lig. fundiforme penis
Ansicht von ventral Ansicht von dorsal (Innenfläche)
Linea arcuata !-i-'-EF-==-Lig. umbilicale mediale Spina iliaca anterior superior Fascia transversaUs (entfernt) M. rectus abdominis Tractus iliopubicus A. et V. epigastrica inferior Trigonum inguinale [Hesselbacht N. femora lis A. et V. testicularis, R. genita lis n. genitofemorali s _ _ Anulus inguinalis profundus : - - - M . iliopsoas ~-- A. et V. iliaca externa ~--- Anulus femoralis (aufgedehnt) (gestrichelte Linie) - - - - Lig. lacunare [GimbernatJ ~---- Lig. pectineum [CooperJ ~+=:7':-~-
~----- Ductus deferens _ _ _ _ _ Anastomose zwischen A. obturatoria und A. epigastrica inferior A. et V. obturatoria
~::...__
-:~~~=====~~~~~~~~=:::~~= Rr. pubici a. et v. epigastricae inferioris
:;'~============ lig. umbilicale medianum Symphysis pubica C:.Ma~
---Hesse/bach-Dreieck von Carlas Machado nach Frank Netter
Tafel253
';::_" •.
BodyW•II
Bauchwand
Canalis inguinalis (Leistenkanal) und Funiculus spermaticus (Samenstrang) Inguinal Cllnaland Spennatic Cord
A . et V. testicularis (bedeckt von Peritoneum) A. et V. testicu laris und R. genitalis n. genitofemoralis
M. obliquus externus abdominis M . obliquus internus abdominis M. transversus abdominis
Ductus deferens
Fascia transversal is
A. et V. cremasterica A . et V. iliaca externa (bedeckt von Peritoneum)
Tela subserosa (loses Bindegewebe) Peritoneum
A. et V. epigastrica inferior l ig. umbilicale mediale (obliterierter Teil der A. umbilical" Fascia vesicoumbilicalis Vesica urinaria
lig. umbilicale med ianum (Urachus) Anuli inguinales superficiales
Spina iliaca anterior superior
-=---
Ursprung der Fascia spermatica internavom Anulus inguinal is proiundus
Symphysis pubica-~~~~-?.
(bedeckt von den verflochtenen Fasern der Externusaponeurose)
Fascia spermatica externa (umhüllt den Funiculus spermat.icus)
Fascia cremasterica (im Fun iculus spermaticus) lig. inguinale [Poupart)
Falx ingu inal is [Tendo conjunctivus] Fibrae intercrurales
Bauchwand
BodyWall
Tafel254
Vagina femoralls und Canalls inguinalls (Leistenkanal) Famorlll Sha.th and Inguinal Canal
~~;~~~;;;~~~==~~crrJr- Fascia transversalis (Schnittrand) ~
Extraperitoneale Faszie (m it subserösem Fen- und Bindegewebe) ~UL-+--- Peritoneum parietale Ü~l-'ft___ Lig. umbilicale medianum (Urachus) _ __ Lig. umbilicale mediale (obliterierter Teil der A. umbilicalis) '---
- - - A. et V . epigastrica inferior ,...--- A. et V . circumflexa ilium profunda - - - A. et V. testiculaf'is - A. cremasterica - - Ductus deferens A. et V. iliaca externa R. pubicus a. et v. epigastricae inferioris Aponeurose des M. ol:lliquus externus abdominis (teilweise entfernt) Fascia spermatica interna N. femora lis (unter der Fascia iliopsoas) A. et V . femora lis in der Vagina femora lis Margo falciformis hiatus sapheni - - (eröffnet und zurückgeklappt) Ureter N . genito femoralis urinari a
Lig. lacunare [Gimbernat)
Die Fascia transversalis bildet die Vorderwand der Vagina femoralis (die H interwand bildet die Fascia iliopsoas)
N . cutaneus femoris lateralis Fascia iliaca R. genitalis n. genitofemoralis R. femoralis n. genitofemoralis A. et V. testicularis A. et V. iliaca externa A. et V. epigastrica inf,erierl'ici:alis--
Tafel255
BodyWall
Bauchwand
Hintere Bauchwand: Innenansicht Posterior Abdominal Wall: InternaIVlew
Diaphragma siehe Tafel1St ~~~~~["-- Foramen v. cavae ~.......,
Diaphragma Centrum tendineum Ul.-~ diaph ragmatis und Trunci vagales Crus dextrum partis lumbalis diaphragmatis Crus sinistrum partis lumbalis diaphragmatis Lig. arcuatum med ianum Aorta abdom inalis und Ductus thoracicus Nn. splanchnici major, minor et im us J:.:.~-- Lig. arcuatum med iale
. .~-- Lig. arcuatum laterale ~-- Truncus sympathicus
~Mt--- 11.1. psoas minor
:+HI-- -M. psoas major M. transversus abdominis M . obliquus internus abdomin is M . obliquus externus abdomin is M . iliacus
~J..--- Spina iliaca anterior superior
- - --M. piriformis ;L-- - -
Spina iliaca anterior inferior
M. isch iococcygeus
-ulär!e~~=~~~~
Periportale ArtPri,niP lntralobuläre Arteriole Venule Lamina hepatica limitans (grenzt den periportalen Raum ab)
Ouctu li bili,;ri lus bilifer [Hering) Canaliculus bilifer
V. centralis
Canaliculi biliferi
Ast der V. portae hepatis (V. interlobularis) Ductus biliferi _ __,_ int.crlobulares
Sinusoide
Duct.uli bi li feri [Hering)
lntralobuläre Ductuli biliferi (Cholangiolen)
Tafel279
Viscera (Accessory Organs)
Baucheingeweide (akzessorische Organe)
Gallenblase, extrahepatische Gallengänge und Ductus pancruticus Gallbladder, Extrahepatic Bile Ducts, and Pancreatic Duct Rr. dexter et sinister a. hepat.icae propriae
Ductus hepatici dexter et sinister
A. hepatica propria
Ductus hepat icus
Ventrale Schicht des O menturn minus (Schnitirand)
communis
A. cystica Ductus cysticus V.portae hepatis
A. gastroduodenalis
Hepar
- - -- -
Ductus choledochus [bi liaris] Vesica biliaris [fellea)
Gaster Ductus hepat.icus Ductus cysticus dexter sin ister Gerader Spiralfalte A nteil
Pars superior duoden i (1. Teilstück)
Ductus hepaticus
Colon transversum (teilweise entfernt)
comm unis
Drüsenöffnungen
Caput pancreatis
Ductus choled ochus [biliaris) Pars d escendens duoden (2. Tei lstück) Ampulla hepatopancreat.ica [Vater] pancreaticus [Wirsung)
Papilla duoden i major [Vater] Papil la duod eni m inor
Plicae circu lares
Ductus choledochus [b iliaris] Stratum longitud inale tunicae m uscu laris Stratum circu lare t.unicae m uscu laris Ductus pancrea- - - - ticus [Wirsung)
Papill a duodeni major [Vater) Plica longitudinalis
M . sph incter ductus choledochi Längsfaserbündel M. sphincter ductus pancreat.ici (in konstant) Verstärkungsfasern Fasern zum Längsbündel
Duodenale Muskelfasern zur Längsmuskelsch icht M. sphinct.er ampullae hepatopancreaticae [Oddi)
Baucheingeweide (akzessorische Organe)
Viscera (Accessory Organs)
Tafel280
Pancreas (Bauchspeicheldrüse) in sltu Pana.as ln Sltu
Porta hepatis {
A.
Gast er (teilweise entfernt) Splen )Lien)
hcv~:ae
Ductus choledochus ]biliaris) Rechter freier Rand des Omenturn minus Glandula suprarena lis ...__..- - - -"' Duodenum
Anheftung des M esocolon trans-
Flexura coli sinistra
Colon transversum (teilweise entfernt) Ren sinister (retroperitoneal) Anhaftung des Mesocolon transversum V. mesenterica inferior (retroperitoneal) A. et V. colica media
Jejunum (teilweise entfernt)
A. et V. mesenterica superior
Flexura duodenojejunalis Radix mesenterii (entfernt)
Proc. uncinatus pancreatis
Ductus choledochus [bi liaris]
lncisura pancreatis Ductus pancreaticus [WirsungJ
Ductus pancreaticus accessorius )Santorini]
Tafel281
Viscera (Accessory Organs)
Baucheingeweide (akzessorische Organe)
Splen [Lien] (Milz) Spl. .n
Lig. gastrosplenicum
Extremitas posterior
Extremitas posterior Margo superior
Aa. gastricae breves lmpressio renalis Margo inferior ~----..1. Lig. SP,Ienorenäle [I ienorenale r.hrenicosplenicum] A . splen ica [henalis] A. et V. gastroomentalis [gastroepip loica] smistra V. splenica [lienal is] Margo inferior
lmpressio colica Extrem itas anterior Facies diaphragmatica
Fades visceralis
Extremitas anterior Diaphragma
Aa. gastricae breves im Lig. gastrosplenicum
Splen [Lien] Costa IX
Gaster (teilweise entfernt) Tun ica serosa (Peritoneum -......_ viscerale)
Pulpa splenica Trab eculae splenicae
-----=4~'~=-~.,_~~~;~;,_::z:::~~
A. et V. spie- --""'i~~ nica [lienal is] Hi lum splenicum
=
Querschnitt G landu la suprarenalis
A . et V. splen ica Lig. splenorenale
Colon transversum
A nheftung d es Mesocolon transversum (entfernt)
Cauda pancreatis Milz in situ
Baucheingeweide (akzessorische Organe)
Viscera (Accessory Organs)
Tafel282
Arterlen von Magen, Leber und Milz Arteries of Stomach, Uver, and Spleen
Aa. phrenicae inferiores dextra et siniistra
A. gastrica sinistra
Aorta abdominalis
A. splenica [lienalis]
Truncus coeliacus R. sinister a. hepaticae
. oesophageales a. gastricae sinistrae oesophagealis a. phrenicae inferioris sinistrae
Aa. gastricae
Ductus cysticus - - + A. hepatica propria Ductus choledochus [biliaris] V. portae hepatis
Endäste der A. splenica [lienalis]
A. hepatica comm unis
duodenalis superior posterior
Tafel283
A. pancreaticoduodenalis superior anterior
A. gastroomentalis [gastroepiploica] dextra gastroduodenali s
A. gastroomentalis lgastroepiploical si nistra A. pancreatica dorsalis
Viscera! Vasculature
Viszerale Gefäße
Arterien von Leber, Bauchspeicheldrüse, Zwölffingerdarm und Milz Arteries of Liver, Pllncreas, Duodenum, and Spleen
R. intermedius a. hepaticae propriae
R. sin ister a. hepaticae propriae
V. portae hepat.is R. dexter a. hepat.icae nm.nr;op\
Aa. phrenicae inferiores dextra et sin istra (hier gezeichnet m it gemeinsamem Stamm) Truncus coeliacus
A. heptica com munis Aorta abdomi nalis Aa. gastr icae b reves
A. gastrica sin istra
dreieck [Calot] Ductus cysticus Ductus hepat.icus comm unis
Ductus choledochus [b iliaris]
A. gastrica dextra A. gastroomentalis [gastroepiploica] sinistra caudae pancreatis
A. supraduodenalis A . gastroduo denalis
A. pancreatica magna A . splenica [l ienalis] A. pancreat.ica dorsal is A. pancreatica inferior Anastomosenast A . colica media (entfernt)
A. pancreat.icoduodenal is superior posterior (P/Ja,ttOJ?J).- J
A. mesenter ica superior A. pancreatjcoduod enalis inferior
A. pancreaticoduodenal is superior anterior A . gastroomentalis [gastroepiploica] dextra
Viszerale Gefäße
Viscera! Vasculature
R. post.erior a. pancreaticoduodenal is inferioris
R. anterior a. pancreaticoduodenalis inferioris
Tafel284
Arterlogramm des Truncus coellacus Cellae Arteriogram
VgL'r.t.ln 2U, 214
A. hepatica propria
A. gastrica dextra
A. hepatica communis A. gastroduodenalis
Tafel285
A. gastrica sinistra
A. splenica [liena lis] Truncus coel iacus
Viscera! Vasculature
Viszerale Gefäße
Arterien von Zwölffingerdarm und Kopf der Bauchspeicheldrüse Arteries of Duodenum and Haad of Pancreas
Duodenum und Caput pancreatis nach links gezogen
A. pancreaticoduodenal is --~ superior posterior A. pancreat.icoduod enalis - --:t superior anterior (PI1antom)
A. mesenterica superior -
\
-,:
A. pancreaticoduod enalis inferior R. posterior a. pancreaticoduodenalis inferioris R. anterior a. pancreaticoduodenal is inferioris (teilweise als Phantom)
V. cava inferior Truncus coel
1,11-:-.---- A. hepatica propria
A. splenica [lienalis]
A. hepatica communis - - - - - A . supraduodenalis
-c=::---.;;;;;: ---- A . gastroduod enalis
:::
{teilweise als Phantom)
~~~~-:--_;\:-- A. pancreaticoduodenalis
11
superior posterior
r "-- - 4t- - -
Ductus choledochus [bi Iiaris]
~7--;:::--~-- A. gastroomental is [gastroepip loica] dextra (Phanto m/ teilweise entfernt)
~=t=:----\-_ A. pancreaticoduodenalis
superior anterior (Phanto m)
A.
Anastomose zur A. pancreatica dorsalis R. posterior a. pancreat.icoduodenalis inferioris
dorsalis A . mesenteri superior A. pancreaticoduodenal" inferior
Viszerale Gefäße
Viscera! Vasculature
R. anter ior a. pancreat.icoduod enalis inferioris (Phantom) Ansicht von dorsal
Tafel286
Arterlen des Dünndarms Arteries of Srnalllntestlne
A. hepatica communis
A. supr·aducxlen,alis,
Truncus coeliacus A. et V. splenica (lienalis]
A. gastroduodenal A. pancreaticoduodenalis Superior nn•,tPrinr. A. pancreatica inferior
A. gastroomentalis [gastroepiploica) de>,ter/
N n. hypogastrici dexter et sin ister
Radix parasymp>atht ica/ A . rectalis med ia und Plexus rectalis medi Plexus hypogastricus inferior [Plexus pelvicus) Plexicus ve!iieri.ori•:~
Aa. interlobares
R. anterior a. renalrs- - -
>-- -Aa. arcuatae
Aa. interlobulares
R. posterior a. rPn ~li•:-' (hintere Segmentarterie) Rr. pelvici et U"' t•.riri .....A. CPOMPr,ti
anterioris inf•erit,.i rn-IP A . et V. epigastrica superio r
Peritoneum nalrital Peritoneum viscerale he1pati~
Carti lago costalis VI I M . obli externus
Vesica b il iaris [fellea[_ Ductus cys,T.ICIJh
V.
rectus abdominis on,1erttu111 m inus A . et V. ga.stri ca sinistra
n nrfaP
Gaster lig. gastrosplen icum und Aa. et Vv. gastricae breves
costodiaphragmaticus
Pleura
Truncus sympathicus d>ltei Truncus sympath ic us sin ister
V. cava infoorit1r Lig. longitudinale ant·e ruJs
lig.
TI~VIIIm
M. erector spinae
Aorta abdom inalis Proc. spinosus
u1scus intervertebralis l3-l4 Plexus intermesentericus
Tafel330
Cross•sectional Anatomy
Querschnitte
Becken und Dammregion Pelvis and Perineum
Becken und Dammregion Pelvis and Perineum Topographische Anatomie Topographie Anatomy Tafel331 331
Becken und Dammregion Pelvis and Perineum
Knochen und Bänder Bones and Ligaments Tafeln 332-336 332
Skelett des Pelvis (Becken) Bony Framewe rk of Pelvis
333
Röntgenbild er des weiblichen und m ännlichen Beckens Radiographs of Male and Fernale Pelvis
334
Geschlechtsunterschiede des Beckens: Maße Sex Differences of Pelvis: Measurements
335
Knochen und Bänder des Beckens Bon es and Ligaments ofPelvis
336
Knochen und Bänder des Beckens (Fortsetzung) Bones and Ligaments of Pelvis {continued)
Beckenboden und Eingeweide Pelvlc Floor and Contents Tafeln 337-347 337
Diaphragma pelvis der Frau Pelvic Oiaphragm: Fernale
338
Diaphragma pelvis der Frau (Fortsetzung) Pelvic Oiaphragm: Fernale (continued)
339
Diaphragma pelvis der Frau (Fortsetzung) Pelvic Diaphragm: Fernale (continued)
340
Diaphragma pelvis des Mannes Pelvic Oiaphragm: Male
341
Diaphragma pelvis des Mannes (Fortsetzung) Pelvic Diaphragm: Male (continued)
342
Beckeneingeweide und Perineum (Damm) d er Frau Pelvic Viscera and Perineum: Fernale
Atlas of Human Anatomy
Atlas der Anatomie
Becken und Dammregion Pelvis and Perineum
343
Beckeneingeweide der Frau Pelvic Contents: Fernale
344 345
Beckeneingeweide der Frau
Dammregion und äußere Geschlechtsorgane des Mannes
Pelvic Viscera: Fernale
Perineum and External Genitalla: Male
Fascia pelvis und Spatium extraperitoneale
Tafeln 360-367
Endopelvic Fasda and Potential Spaces
346
Beckeneingeweide und Perineum (Damm) des Mannes
360
Male Perineum and Externat Genitalia (Superficial Oissection)
PelvicViscera and Perineum: Male
347
Beckeneingeweide des Mannes
Männliche Dammregion und äußeres Geschlecht (oberflächliche Präparation)
361
Pelvic Contents: Male
Männliche Dammregion und äußeres Geschlecht (tiefe Präparation) Male Perineum and Externat Genitalia (Deeper Oissection)
Harnblase
362 P
Penis
Urinary Bladder
363
Männliche Perinealräume Male Perineal Spaces
Tafeln 348-351
Vesica urinaria (Harnblase): Topographie
Prostata (Vorsteherdrüse) und Glandula vesiculosa (Samenblase)
Urinary Bladder: Grientation and Supports
Prostate and Semina! Vesicles
364 348
349 Sphincteres Sphinc ters 350
Vesica urinaria (Harnblase) bei Frau und Mann
365
Urethra
Ur
ethra
366
Miktionszystourethrogramm bei Mann und Frau
Descensus testis Descent ofTestis
Urinary Bladder: Fernale and Male
351
enis
367
Seroturn (Hodensack) und Inhalt Seroturn and Contents
Male and Fernale Cystourethrograms
Weibliche Genitalorgane
Homologien der Geschlechtsorgane
Uterus, Vagina, and Supporting Strudures
Homologues of Genitalla
Tafeln 352-355
Tafeln 368-369
352
353
Uterus (Gebärmutter), Vagina (Scheide) und Nachbarstrukturen
368
Homologien der äußeren Geschlechtsorgane
Uterus, Vagina, and Supporting Structures
369
Homologien der inneren Geschlechtsorgane
Homologues of External Genitalia Homologues of Interna I Genitalia
Uterus (Gebärmutter): Bänder und Fascia pelvis Uterus: Fascial Ligaments
354 355
Bänder des Beckens
Hoden, Nebenhoden und Samenleiter
Pelvic Ligaments
Testis, Epididymis, and Ductus Deferens
Uterus (Gebärmutter) und Adnexe Uterus and Adnexa
Tafel370 370
Dammregion und äußere Geschlechtsorgane der Frau Perineum and External Genitalla: Femaie Tafeln 356-359 356
357
Rectum
Weibliche Dammregion und äußeres Geschlecht (Vulva)
Tafeln 371-376
Fernale Perineum and External Genitalia (Pudendum or Vulva)
371 372
Fossa ischioanalis lschioanal Fossae
Weibliche Dammregion (tiefe Präparation) 373
Rectum (Mastdarm) und Canalis analis (Analkanal) Rectum and Anal Canal
Weibliche Perinealräume 374
Fernale Perineal Spaces
Rectum (Mastdarm) in situ bei Mann und Frau Rectum in Situ: Female and Male
Weibliche Dammregion (oberflächliche Präparation)
Fernale Perineum and Oeep Perineum
359
Testis, Epididymis, and Ductus Deferens
Rectum
Fernale Perineum (Superficial Oissection)
358
Testis (Hoden), Epididymis (Nebenhoden) und Ductus deferens (Samenleiter)
Anorektale Muskulatur Anorectal Musculature
375
M. sphincter ani externus: Ansicht von kaudal External Anal Sphincter Muscle: Perineal Views
376
Bindegewebsräume des Beckens Actual and Potential Perineopelvic Spaces
Atlas der Anatomie
Atlas of Human Anatomy
Becken und Dammregion Pelvis and Perineum
Tomogramme
Innervation
Regional Scans
Innervation
Tafel377
Tafeln 389-397
377
Aufnahmen des Beckens: sagitta le MR-Bilder
389
Pelvic Scans: Sag ittal MR Images 390
Gefäße Vasculature Tafeln 378-388
Nerven der äußeren Geschlechtsorgane des Mannes Nerves of Extemal Genitalia: Male
Nerven der Beckeneingeweide des Mannes Nerves of Pelvic Viscera: Male
391
Nerven des Perineums des Mannes Nerves of Perineum: Male
392
Nerven der Beckeneingeweide der Frau Nerves of Pelvic Viscera: Fernale
378
Arterien von Rectum und Canalis analis beim Mann Arteries o fRectum and Anal Canal: Male
379
Venen von Rectum und Canalis analis beim Mann Veins of Rectum and Anal Canal: Fernale
380
Blutgefaße der Beckenorgane bei der Frau Arteriesand Veins of Pelvic Organs: Fernale
381
Blutgefaße der Hoden Arteriesand Vei ns ofTestis
382
393
Blutgefaße des Beckens bei der Frau
Nerves of Perineum and Ext ernal Genitalia: Fernale
394
Blutgefaße des Beckens beim Mann Arteriesand Vei ns of Pelvis: M ale
384
385
Blutgefaße des Perineums und der Geschlechtsorgane bei der Frau
395 3915
397
Innervation von Harnblase und Ureter: Schema Innervation of Urinary Bladder and lower Ureter: Schema
Querschnitte
Blutgefaße des Perineums beim Mann
Cross-Sectlonal Anatomy
Lymphgefciße und Lymphknoten von Becken und Geschlechtsorganen bei der Frau Lymphgefaße und Lymphknoten des Perineums bei der Frau Lymph Vessels and Nodes of Perineum: Fernale
388
Innervation der Geschlechtsorgane des Mannes: Schema Innervation of Male Reproductive Organs: Schema
Tafeln 398-399 398
Lymph Vessels and Nodes of Pelvis and Genitalia: Fernale
387
Innervation der Geschlechtsorgane der Frau: Schema Innervation of Fernale Reproductive Organs: Schema
Arteriesand Vei ns of Perineum and Uterus Arteriesand Vei ns of Perineum: Male
3815
Nervenbahnen beim Geburtsvorgang Neuropathways in Parturition
Arteriesand Vei ns of Pelvis: Fernale
383
Nerven des Perineums und der äußeren Geschlechtsorgane der Frau
Männliches Becken: Verbindung von Harnblase und Prostata Male Pelvis: Bladder-Prostate Junction
399
Weibliches Becken: Vagina und Urethra Fernale Pelvis: Vagina-Urethra
Lymphgefaße und Lymphknoten von Becken und Geschlechtsorganen beim Mann Lymph Vessels and Nodes of Pelvis and Genitalia: Male
Atlas of Human Anatomy
Atlas der Anatomie
Becken und Dammregion Pelvis and Perineum
M. serratus anterior
Linea semil u
lntersectio tendinea
.::__---+Spina iliaca anterior superior- - - - - - . :
M. obliquus externus abdomi nis - - -- - - Linea alba
Crista iliaca
V. circumfl exa
ilium superficialis - - - --/-:__ _ Vv. Superficiales epigastricae----~f----====;=~~J.-:-_:_
r - - - - - --lr ------Tuberculum pubicum V. dorsalis
superficialis penis ----f~-----:---~
Topographische Anatomie
Topographie Anatomy
Tafel331
Skelett des Pelvis (Becken) Bony Framework of Pelvis
Procc. costales vertebrarum lumbalium
Labium internum Cr ista iliaca
Promontori um
Tuberositas il iaca
Linea intermedia Labium extern um
A la ossis ilium
Tuberculum iliacum
lncisura isch iadica major Linea arcuata Spina isch iadica lncisura isch iadica minor Trochanter major
Em inent.ia _..,..:.:::::o""i:::.j-,---''1-s:~ :••~""" iliopubica R. superior -+--:-'~~ ossis pubis
-=~~;=~i~~t~~~5~~~::~~::::~;;;
Foramen obturatum Tuberculum _ pubicum R. inferior ossis pubis
Tafel332
Tuber ischiadicum Trochanter mi nor
Lig. pubicum inferius
Arcus pubicus
Bones and Ligaments
Knochen und Bänder
Röntgenbilder des weiblichen und männlichen Beckens Radiographs of Male and Female Pelvis
Weibliches Becke n Luft im Colon Art.ic ulatio sacroiliaca Os sacrum
~~:-=--=-~~-=--=--=--=--=--=--=--=--=--=--:.~~:_-=_-=_-j_-=_-=._- Os Foramina pelvica ilium
-
...-- - - - - - ---'lf-- Beckeneingang
Os pubis Foramen obturatorium - - - -- Os ischii ,..------ Acetabulum '----- - - - Symphysis pubica ~---- Caput femoris -.,------ Trochanter major '----- - - Trochanter minor ,..------Femur Männlic hes Becke n
Spina ischiadica Luft im Colon Articulatio sacroiliaca
Trochantermajor
Spina ischiadica Acetabu Ium Trochanter minor Tuber ischiadic um Os ischii Os pubis Symphysis pubica Foramen obturatori um -An,gulus subpubicus
Knochen und Bänder
Bones and Ligaments
Tafel333
Geschlechtsunterschiede des Beckens: Maße Sex Differences of Pelvis: Measurements
Vgl. Tafel241 Weiblicher Beckeneingang: Ansicht von ventral Articulatio sacroiliaca
=~~==--~~-~~==Promontorium Diameter transversa (-13 cm) r.~~!~~;~---:..--J~t= Diameter obliqua (-12,5 cm)
,,
___
-- ~f.J• na
Durchmesser des Beckens
isch iadica
...----Eminentia iliopubica .____ Symphysis pubica Tuber ischiadicum
Arcus pubicus [pubisl
Männlicher Beckeneingang: Ansicht von ventral Alle Messwerte im Verhältn is zur Körpergröße etwas niedriger als bei der Frau Beckeneingang eher längsoval o rientiert als bei der Frau, wo er eher queroval ausfällt Symphysis pubica breiter Angulus subpubicus enger Abstand zwischen den Tubera isch iad ica kleiner Alae ossis ilium weniger ausladend Diameter transversa des Beckenausgangs (-11cm)
Diameter conjugata des Beckeneingangs (- 11 cm)
Durchmesser des Beckenausgangs (vari iert wegen der Beweglichkeit des Os coccygi s zwischen 9,5 und 11,5 cm)
Tafel334
Symphysis pubica Weiblicher Beckenausgang: Ansicht von kaudal
Anteroposteriorer Diameter des Beckenausgangs (9,5 - 11,5 cm)
Weibliches Becken: Sagittalschnitt
Bones and Ligaments
Knochen und Bänder
Knochen und Bänder des Beckens Bon es and Ligaments of Pelvis
Vgl. Tafel474
iliolumbale
,____ Foramina sacralia posteriora Foramen ischiadicum majus it-- -:,PIIla il iaca anterior superior Lig. sacrospinale Lig. sacrotuberale Foramen ischiadicum mi nus
ischiadicum Tendo m. bicipitis femoris (Caput longum)
Lig. longitudinale anterius
Lig. iliolumbale Fossa iliaca
Ligg. pro fund um ~ sacrococcygea superf1c1ale posteriora sacrococcygeum laterale
Labium externum Linea intermedia '"''~·rut,.mr.u l um iliacum Labium internum
Lig. sacroiliacum anterius Promontorium ~.,.-c Foramen ischiadicum majus-+-_; Spina iliaca anterior Lig. sacrotuberale-- - = Lig. sacrospinal e-----~......: Spina iliaca anterior i nteri,or----~ Spina ischiadica---~;;: /---- - unea arr·uat;o__ __
Ansicht von dorsal
/ Foramen ischiadicum mulusLin~a term inalis ___(' Eminent.ia iliopub;r,----'';;;-[lhopectmea) ' R . . ', . supenor OSSIS p U b i S---...31~....
' ' ------------ Pecten ossis
~c~t::;i :n~e~~a~)-~~~~ pubis (Linea pe Foramen obtu" R. inferior ossis oumsAnsicht von ventral Tubercu lum pubicu
Knochen und Bänder
Bones and Ligaments
Tafel335
Knochen und Bänder des Beckens (Fortsetzung) Bones and Ligaments of Pelvis (continued)
Vgl. Tafel 154 Medianschnitt Corpus vertebrae L.5 Crista iliaca
f l
Pelvis majo r Discus intervertebralis (lumbosacralis) LS - Sl
Fossa iliaca (Aia ossis ilium)
- r.rf----
Spina iliaca a nterio r superior ---...i".
-
A. et V. iliaca ext.erna
- - - - - Fossa pararectalis - - - - - Lig. suspensorium ovarii (mit A. et V. ovarica)
Tn:Jtr-- - - Ureter (in Peritonealfalte) Vesica urinaria Fascia pelvis visceralis Fascia obturatoria Colon sigmoideum
A. etV. sacralis med· Aorta abdominalis Canalis obt.urator ius -----: A. u,",u,,uu•la--~ Fascia superior diaphragmatis pelvis Cervix uteri und Fascia pelvis visceralis A . etV. uteri odLig. cardinale [Mackenrodt-Band]
-
-:"'
Ansicht von kranial, Peritoneum und Corpus uteri entfernt
Tafel344
Pelvic Floor and Contents
Beckenboden und Eingeweide
Fascia pelvis und Spatium extraperitoneale Endopelvic Fascia and Potential Spaces
We ibliches Becken: Ansicht von kranial (Peritoneum und lo ckeres Bindegewebe entfernt) Fascia vesicoumbil ical is Lig. umbilicale mediale (obliterierter Teil der A. umbili cail
Lig. umbilicale medianum (Urachus) Symphysis pubica Lig. p ubicum inferius dorsalis profunda cl itoridis Spatium retropub icum [Retzius] Lig. transversum perinei (Verdickung der Membrana perinei)
Vesica urinaria und Fascia pelvis vis•cer.alis M . rectus abdom i A . vesicalis superior im Lig. laterale vesicae u ri n;uoaP Linea terminalis (pedvis)
Lig. pubovesicale mediale pubovesicale laterale
Anulus femoral is A . epigastrica inferior und
R.
Vesikozer\•ik
PUI)IC lJS
Canalis obturatori us A. obturatoria
Fascia transversal
Arcus tendineus fasciae pelvis (zur Seite
A. et V. ovarica im Lig. suspensorium ovari
interna tendineus m. levatoris an i
M. psoas A. et V. il iaca ;ntrn.•' A. vesicalis intPri,m ' und A. vaginalis Neurovasku läre Leitplatte
tendineus fasciae pelvis
A. rectal is media
sacrouterinum Lig. card inale [Mackenrodt-Band] und A. uterina
Rectum m it Fa•;zi<enll ü lloi
Rektovaginale Bindegewebszüge
Excavat.io rectouterina tu·u u:~ ·d~J Präsakraler Bindegewebsraum fiZEWVE?ite·tl A. sacralis mP•rl
A. et V. iIiaca externa
M. rectus abdom inis - = • Lamina anterior vaginae m. rect.i abdomin is -f.--~ Fascia transversalis -'i!-~
Rect.um Fascia rectoprostat.ica Prostata (von Faszie bedeckt) R. ossis ischii
Fascia vesicoumbilicalis - "-"Subkutan.es{Camper-Faszie Binde-~~~~\ , ,...="' gewebe Scarpa-Faszie R. superior ossis pubis ----4~-~
(teilweise entfernt)
Diaphragma pelvis (M. Ievator ani) M. transversus perinei profundus Centrum perinei [Corpus perineale] Pars profunda } . Pars superficialis M .. sph~nct.er Pars subcutanea am externus
(teilweise entfernt)
l ig. fu ndiforme pellis ·- - -'t\r-.--!1 Lig. suspensorium penis---l~ft Spatium re tropubicum [Retzius] mit Plexus venosi vesical is et prostat.ic us V. dorsalis profunda n"'" "" Corpus cavernosum nPI1 iica -.:..._-\1;.__' Lig. pubicum i nferi Lig. transversum pel·i nE!i-~ Lig. suspensorium cl itorid
M . sph incter ureth rae und M . sph incter ureth rovaginalis Membrana peri nei Spatium superficiale perinei Fascia perinei superficialis [Colles) Centrum perinei [Corpus perineallei·---
Corpus anococcygeum
Fascia superior diaphragmatis nPivi•;....Fascia inferior diaphragmat.is pelvis M . Ievator an i
Dammregion und äußere Geschlechtsorgane der Frau Perineum and External Genitalia: Female
sph incter an i externus
Tafel357
Weibliche Dammregion (tiefe Präparation) Female Perineum and Deep Perineum
M. bulbospongiosus mit Faszie nhü ll e [Gallaudet]
suspensorium cl itoridis
Cl itoris
M. ischiocavernosus
(teilweise entfernt)
Bulbus vest.ibuli
Spatium superficiale perinei R. ossis isch ii und Schnittrand der Fascia perinei superficialis [Colles]
/'-""' 'uula vestibu la ris major [Barthol in] M. bulbospong iosus (entfernt)
Membrana perinei ---------.f-fi'-----/-.~:::_
~~~~~-_:;__~-::--M. transversus
:...
perinei superficialis Lig. sacrotuberale
M. gluteus maximus
Centrum perinei [Corp us perineale]
-----t--t
Fascia obturatoria
Urethra
M. sphincter urethrae inferior diaphragmatis pelvis
inferior
(teilweise entfernt)
Membrana perinei
Ievator ani
~----- (eingeschnitten und zurückgeschlagen)
::::::>- - M. compressor urethrae Bulbus-.lf~
vest.ib uli Vagina Gla ndu la vestibularis majo r [Bartholin]
Tafel358
M. transversus perinei profundus
Perineum and External Genitalia: Female
Dammregion und äußere Geschlechtsorgane der Frau
Weibliche Perinealräume Female Perineal Spaces
O berflächlicher Perinealraum
labialis posterior
Symphysis pubica
Crus clitoris Fascia perinei superficialis [Colles] (Schnittrand)
M. isch iocavernosus A. pudenda interna R. superficialis et profundus des N. perinealis
Ostium ureth rae externum ------...:\..__ Labium minus (Schnittrand) M. bu lbospon giosus
~
Glandula vestibularis Ramus des N. rectalis major [Barthol in] [anal is] inferior
M . perineus transversus superficialis - - - - --'
A. pudenda interna
Tiefer Perinealraum
A. dorsalis clitoridis N. dorsalis clitoridis A. profunda clitoridis V. dorsalis profunda cl itoridis Ostium urethrae extern um A. bu lbi vestibuli (vaginae)
A. pudenda i nterna
Membrana perinei
Glandulae vestibulares majores [Bartholin]
Dammregion und äußere Geschlechtsorgane der Frau Perineum and External Genitalia: Female
' - - - - - - R . superficialis et profundus des N . perinealis M. perineus trans(teilweise entfernt) versus pro fundus
Tafel359
Männliche Dammregion und äußeres Geschlecht (oberflächliche Präparation) Male Perineum and Externat Genitalia (Superficial Dissection)
Scarpa-Faszie über dem M. obliq uus ext.ernus abdomin is Fascia spermatica externa Spina iliaca anterio r superio r
Lig. ingu inale [Poupart] Fascia lata
saphenus und A. et V. femoralis
Fascia peri nei superficialis
Die~~.::;
__ chelte Lin ie markiert den Ansatz der Collesund ScarpaFaszien an der Fascia lata
~~
Corp us adiposum fossae isch ioanalis
R. ossis isch i i
Symp hysis pubica
Regio urogen italis (Dreieck)
Regio perinealis: Oberflächentopographie (Dreiecke)
Tafel360
Perineum and External Genitalia: Male
Dammregion und äußere Geschlechtsorgane des Mannes
Männliche Dammregion und äußeres Geschlecht (tiefe Präparation) Male Perineum and External Genitalia (Deeper Dissection)
Vgl. Tafeln 383, 385, 388 - 391, 396
Fascia penis superficialis " ---Aponeurosis m. obliqui externi abdom inis ~--....;:~--- Lamina profunda [Scarpa)
fasciae abdom inis superficialis (teilweise entfernt)
Lig. inguinale
~~;.;~===~~---------_::~~[Poupart) ~ Fascia penis
~----------__:_~- profunda (Buck)
..
Anulus ingu inal is superficialis Fascia spermat.ica externa umhüllt den Fun icul us spermaticus Fascia lata
?t-------.....li~A,,----- M.
bu lbospongiosus
;t-- -- -- - -- --'-- -- - - M. isch iocavernosus bedeckt Crus pen is
~r----------- Fascia perinei superficialis (Collis]
{entfernt, um das Spatium superficiale perinei zu eröffnen)
Membrana perinei Faszienhülle [Gallaudet] {teilweise entfernt) umhüllt die Muskeln des Spat ium superficiale perinei M. transversus peri nei superficialis Tuber ischiadicum Fascia perinei superficialis (Colles] {Schnittrand) M. Ievator an i auf der Fossa ischioanalis M. sphinct.e r an i externus M. gluteus maximus
V. dorsal is superficialis penis
A. et N. dorsalis penis
Fascia penis superficial Fascia penis profunda [Buck]- ----t Pars intercavernosa fasciae pen is profundae---~~t"'.i~
A. profunda pen is
Corpus spongiosum penis und Tunica albuginea Querschnitt durch den Penisschaft
Dammregion und äußere Geschlechtsorgane des Mannes Perineum and External Genitalia: Male
Tafel361
Penis Penis
- - -- - - Glans pen is
~-----corona glandis Coll um glandis Mündung der Glandula preputial is [Tyson]
~--------- Fascia pen is superficialis \--.,,_----;-- - - - - Fascia pen is profunda [Buck] Fascia spermatica externa umhü ll t den Funicu lus spermaticus (teilweise entfemt) Fascia perinei superficialis [Colles] (entfemt/ um das Spatium superficiale perinei zu eröffnen) Faszienhül le [Gallaudet] (entfemt/ um die Muskeln des Spatium superficiale perinei zu zeigen)
R. i nferior~ ossis pubis ~
M . isch iocavernosus (teilweise entfernt) M . transversus perinei superficialis
Corpora cavernosa penis Pars intercavernosa fasciae penis profundae [Buck] Corpus spongiosum Tuberculum pubicum
/
R. superior ossis pubis
Membrana perinei R. inferior ossis pubis
M . gluteus maximus M . Ievator ani und Fascia inferior diaphragmatis pelvis über der Fossa isch ioanalis
Centrum perinei [Corpus perineale] Os coccygis
M. sphincter ani externus Membrana perinei
Tuber ischiadicum Centrum peri (Corpus peri neale]
Tafel362
sphincter ani externus
Perineum and External Genitalia: Male
Dammregion und äußere Geschlechtsorgane des Mannes
Männliche Perinealräume Male Perineal Spaces
Os pubis R. superior ossis pubis~
Lig. transversum perinei (verdickter Rand der Membrana perinei) A . et N. dorsalis penis A . profunda penis
Ductus glandulae bulbou rethralis [Cowper] A. bulbi pen is Schn ittränder der Faszienhülle [Gal laudet) von M. ischiocavernosus, M . bulbospongiosus und M . transversus perinei superficialis (entfernt)
~L......~~~J~~~;:~=~ Fascia perinei superficialis [Col les) (entfernt) M. transversus perinei superficialis (durchtrennt und zurückgebogen) Tuber ischiadicum perinei [Corpus peri neale]
Ansichten von kaudal
A. und N. dorsalis pen· A. profu nda pen A . urethral Glandula bulbourethralis [Cowper] A. bulbi pen· Membrana perinei c:.c:nnmrana)--.. A . pudenda interna und N. dorsalis pen
A. pudenda internaund A. perineal
M. Ievator Membrana perinei
~~~~~~~~~;:----- Vesica urinaria ·~~;~?/Jft-"7"--- Prostata M . obturatorius internus
M. transversus perinei
Faszienhülle [Gal laudet) Corpus cavernosum (Crus penis) und Fascia pen is proiunda [Buck) ~-'--o·'' M . ischiocavernosus-..:::.,.~
:w--~;8'-'r-----
R. ossis ischii M . sph incter urethrae Glandu la bu lbourethralis [Cowper]
:..1--- - M . isch iocavernosus
n >r-- - Corpus spongiosum pen is (Bulbus) Fascia perinei superficialis [Colles] ~};~~;:=,~~~~ und Fascia penis profunda [Buck] (sch ließt Spatium ...!.+;jr::::;;;~~~~~;;::; M . bu lbospongiosus superficiale perinei ab) Fro nfalschnitt, Ansicht des Perineums von ventral: Schema
Dammregion und äußere Geschlechtsorgane des Mannes Perineum and External Genitalia: Male
Tafel363
Prostata (Vorsteherdrüse) und Glandula vesiculosa (Samenblase) Prostete and Semina I Vesicles
Vgl. Tafeln 346, 347, 350, 383,390 Ostium ureteris
Utriculus p rostaticus Münd ung des Ductus ejacu latorius ::_-v-i~;;;;;=;;;::;:~~ Mündungen der Ductuli prostatici in den Sinus prostatic us
Gla ndula bu lbourethralis [Cowper] Mündung des Ductus gla ndulae bulbourethralis
Frontalschnitt, Ansicht von ventral auf den bulbösen Abschnitt der spongiösen Urethra (für die schematische Darstellung aufgeweitet)
Reerl Ansicht von dorsal
Tafel364
Querschnitt durch die Prostata
Perineum and External Genitalia: Male
Dammregion und äußere Geschlechtsorgane des Mannes
Urethra Urethra
M. sphincter urethrae internus
Tr igonu m vesicae Uvu la vesicae Crista urethralis
Pars prostat.ica urethrae
Mündungen der Ductuli prostat.ici
Pars membranacea urethrae
M ündungen der Ductus ejaculatorii
Bu lbuspenis Crus pen is
Glandula bu Ibourethral is [Cowper]
Bu lbusabschnitt
Mündungen der Glandulae bulbourethrales
Corpus cavernosum Tu nica albuginea Corpus spongiosum Tunica albuginea
.,
% ~
.s::; ~
:::>
"'0 ·c.o c 8. ~
Pars intercavernosa fasciae penis profundae [Buck)
~ ~ ~
Lacunae urethrales [Morgagni] und Glandul ae urethrales ]Littre]
0: Abschnitt
Lacuna magna (inkonstant)
Dach der Urethra
Boden der Urethra
Dammregion und äußere Geschlechtsorgane des Mannes Perineum and External Genitalia: Male
Tafel365
Descensus testis Descent ofTestis
Glandula suprarenalis
Glandula suprarenalis
Ren
lig. suspensorium (diaphragmatis)
lig. suspensorium (diaphragmatis) (atroph isch)
Gonaden Ductus mesonephricus [Wolff) -
-+.-.'
Gubernaculum testis -
---1'-----="-.,..
Testes
Vesica uri naria
8 Wochen alt (22,5 mm Scheitel-Steiß-länge)
Vesica uri naria
11 Wochen alt (43 mm Scheitel-Steiß-l änge)
Gubernacul um test.is
4 Mo nate (1 07 mm Scheitel-Steiß-länge)
Epididymis
8 Monate (26 cm Scheitel-Steiß-Länge)
Tafel366
Cavum t.unicae vaginalis t.estis (eröffnet)
Perineum and External Genitalia: Male
Dammregion und äußere Geschlechtsorgane des Mannes
Scrotum (Hodensack) und Inhalt Scrotum and Contents
Cutispen is Fascia penis superficialis [Coll es] Fascia penis profunda [Buck]
Anulus inguinalis
superficialis---it~~~~~~,:
A. testicularis
Fascia spermat.ica externa
Ductus deferens A. ductus deferent.is
M. cremaster und Fascia cremasterica ~___,.---Plexus
Septum scroti (durch die Tunica dartos gebildet) - --.-- - ___;
pampin iformis
Epididymis ~~~~:t:......--Appendix epid idymidis
"-- -- Testis (bedeckt von der Lamina visceralis tu nicae vaginalis testis) pariet.alis tunicae vaginalis testis
Fascia spermatica externa M. cremaster und Fascia cremasterica Fascia spermat ica interna Lamina parietalis tunicae vaginalis testis - - -1111:1-
Dammregion und äußere Geschlechtsorgane des Mannes Perineum and External Genitalia: Male
Tafel367
Homologien der äußeren Geschlechtsorgane Homologues of Externat Genitalia
Undifferenziert Glans Epithelhöcker
--------_,.c.: Genitalhöcker
Männlich
Weiblich
45- 50 mm (- 10 Wochen)
45- 50 mm (-10 Wochen)
Corpus cl itoridis - - -::r- - - -t\-;-
Voll entwickelt
Preputium - ---1-- --:;
Voll entwickelt
Glans cl itoridis Ostium urethrae extern um Labium minus pudendi Labium majus ./ pudendi . / A.
Tafel368
Homologues of Genitalia
Homologien der Geschlechtsorgane
Homologien der inneren Geschlechtsorgane Homologues of lntemal Genitalia
' -- - - Lig. suspensorium ovari i [Lig. diaphragmat is]
Ductus paramesonephricus [Müller] - -H Tubuli mesonephrici (U rnierenkanälchen) ---4. Ductus mesonephricus [WolffJ -
--lrt-t1
Inguinalfalte (Leistenband)..._____...__
An Iage d er Prostata (Ö') bzw. de r Ductus paraurethrales ]Skene) (~)
Männlich~
- - ---'1+--'-- - An lage d es Glandulae bulbourethrales [Cowper] (Ö') bzw. der Gla ndulae vestibul ares majores [Barthol in] (~)
Undifferenziert
~Weiblich Tuba uterina Mesosalpinx Rest des Urn ie rengan
Gla ndula vesiculosa [Vesicula (Giandula)
Prostata Mündung des Ductus ejaculato rius Glandu lae bulbourethrales [Cowper] ___, Appe nd ix epididymid Epidlc:lylmls-....._ Ductuli efft~rente•s--....;: Appendix testis·--,
~~--- Lig.
teres uteri ~-......l--- Vagina (obere 4,/;) Reste des kaud alen :::Jf1"::..,_-f!.-:;::-:.-- Ductus mesoneph ricus
1
;;,
~====~Vagina (unte res
Gubernaculum •~-•-: • ..(lig. scroti)
Homologien der Geschlechtsorgane
Homologues of Genitalia
1 ,/;)
Urethra Ductus paraurethrales [Skene Glandu la vestibularis major [Barthol in] Vestibulum vaginae
Tafel369
Testis (Hoden), Epididymis (Nebenhoden) und Ductus deferens (Samenleiter) Testis, Epididymis, and Ductus Deferens
Ductuli efferentes Ductulus aberrans Ductus deferens - - --+
Rete testis (im Mediastinum testis) Septu la testis Tunica albuginea Lobu li testis Ductus epididymid is Ductu lus aberrans
Frontalschnitt Ductus deferens Ductuli efferentes
Rete testis (im Mediastinum t"sti
Fascia pen is profunda [Buck] Fascia perinei superficialis [Cc>llesV
anococcygeum
O l)erflä,chlicher postanaler Raum (Teil des Perianalraums) bmuköser Raum
*Strukturen variabel und oft nicht klar abgrenzbar
M. bulbospongiosus und Faszienhülle [Gall audet]
"f''""'J'" superficiale perinei ~ _ _;~------::::Membrana perinei _
M. transversus perinei profundus und M. transversus perinei superficialis eingeschnitten zur Darstell ung der Ausdehnung der Fossa ischioanalis
-
__ __ - - Präanale Verbindung (inkonstant) zwischen rechter und li nker Fossa ischioanalis
c.:.:.- - - Dorsale Verbindung zwischen rechter und li nker Fossa ischioanalis du rch den tiefen postanalen Raum unter dem Corpus anococcygeum :----M. gluteus maximus und ;...___ __ Lig. sacrotuberale (teilweise entfernt)
c-- - -
Dorsale Ausdehnu ng der Fossa ischioanalis
Ansicht vo n kaudal Ausbreitung eines perinealen Abszesses in den Perinealraum
Tafel376
Rectum
Rectum
Aufnahmen des Beckens: sagittale MR-Bilder Pelvic Scans: Sagittal MR Images
Medianes (A) und paramedianes (B) sagittales MR-Bild eines weiblichen Beckens
A
8
- - Uterus Rectum
Canali s analis Ostiu m uteri
Medianes (Q und paramedianes (D) sagittales MR-Bild eines männlichen Beckens
c
D
Corpus spongiosum Corpus - - Test is Glans penis
Tomogramme
Regional Scans
Tafel377
Arterien von Rectum und Canalis analis beim Mann Arteries of Rectum and Anal Canal: Male
Ansicht von dorsal
A . colica sin istra R. ascendens R. descendens
mesenterica inferior abdom inalis V. cava inferior sacralis mediana
Aa. sigmoi
A. iliaca communis
A. marginalis col
A. il iaca externa iliaca interna sacralis lateralis
A.
A . obturatoria pudenda i nterna A. umbilicalis A. pudenda interna
A. vesicalis inferior
Canalis nu,drld"dis [Aicock)
A . ductus deferentis A. vesicalis superior sphincter an i externus
M. isch iococcygeus A. rectalis inferior
A. rectalis media A . rectalis inferior
M. puborectalis (geteilt)
M. Ievator an i
Tafel378
Vasculature
Gefäße
Venen von Rectum und Canalis analis beim Mann Veins of Rectum and Anal Canal: Female
Ansicht von ventral
!lf------V. mesenterica inferior (zur V. portae hepatis über die V. splenica)
Vv. sigmoideae
V. sacralis mediana
------V.
reetalis superior (Bifurkation)
V. il iaca externa
V. obturatoria
Vv. vesicales superiores und Vv. uteri nae (aus dem Plexus venosus uteri)
/\'
f I
lt
,,
\\
'\'~
•r II
V. pudenda interna
I
A nastomose zwischen innerem und perimusku lärem Venenplexus des Reetums V. vaginali s aus dem Plexus venosus vaginalis V. vesicalis inferior
V. pudenda interna im Canalis pudendalis [Aicock]
V. rectalis infer ior
A nastomose zwischen Plexus venosi rectales internus et externus
Plexus venosus rectalis internus Perimuskulärer Venenp lexus des Reetums
Gefäße
Vasculature
Plexus venosus rectalis externus
Tafel379
Blutgefäße der Beckenorgane bei der Frau Arteries and Veins of Pelvic Organs: Female
Ansicht von ventral
A. et V. renalis
Aorta abdominalis
A. mesenterica inferior A. et -~r-:::::::
V. ovarica Ureter - --7---.
A. iliaca communis A. et V. sacralis mediana
lvi.psoas ----------~~~-z major
neum (Schnittrand}
Lig. sus-
A. rectalis superior (entfernt} Lig. teres uteri (entfernt)
A. iliaca interna Ventraler Hauptast iliaca externa A. obturatoria und N. obturatorius A. umbi licalis (offener Anteil) A. rectalis media
A . vesicalis inferior Lig. teres uteri (teilweise entfernt)
A. umbilicalis (obliterierter Anteil) Aa. vesicales superiores Lig. umb ilicale mediale Lig. umb ilicale med ianum (Urachus)
Tafel380
Vasculature
Gefäße
Blutgefäße der Hoden Arteries and Veins of Testis
Ansicht von ventral
V. cava inferior Aorta abdom inalis A. et V. testicularis (Teil des Fun iculus spermaticus)
A. mesenterica inferior A. etV. iliaca commun is A. et V. i Iiaca i nterna A. et V. i Iiaca externa A. vesicalis inferior
A . ductus deferentis A . et V. cremasterica
A. et V. testicu laris im Fu nicu lus spermaticus A . et V. femoral is A . et V. pudenda externa (oberfläch liche Äste) (entfernt, passieren den Funiculus spermat icus ventral) A . et V. pudenda externa (tiefe Äste)
Plexus pampiniformis A . et V. profunda penis u nter der Fascia penis profunda [Buck[
Gefäße
Vasculature
Tafel381
Blutgefäße des Beckens bei der Frau Arteries and Veins of Pelvis: Female
Aorta abdom inalis
A. sacralis mediana
I 1
-+--dextra Aa. iliacae sinistra communes
A. iliolumbalis
A. iliaca interna Dorsaler Hauptast Ventraler Hauptast A. iliaca externa A. umbilicalis (offener Antei l) A. obtu ratoria A. rectal is media
A. glutea superior
A. uterina A. vaginalis
M. piriform is
A. vesicalis inferior Aa. vesicales superiores Lig. umbilicale mediale (obliterierter Anteil der A. umbilicalis) Symphysis pubica
Sagittalschnitt M. ischiococcy----..:.- •• geus [coccygeusJ
Rechter Paramedianschnitt: Ansicht von lateral
Fascia obturatoria (m . obturatorii interni)
Aorta abdominalis cava inferior
A . pudenda interna im Canalis pudendalis JAicock]
A. iliaca commun is dextra A. iliaca com mun is sin istra
M . Ievator ani (Schnittrand)
A . iliaca externa (entfernt) A . glutea superior
A. iliaca interna Hauptast o-\'enltral•er Hauptast
M. piriformis A . pudenda interna A. glutea inferior
Jcoccy"g:e:us;i~]a==j~=~~~
M. ischiococcygeus A. rectalis
rT
A. pudenda mtrn;•A. rectalis inferior
torius internus
Aa. vesicales superiores
M. Ievator ani Lig. umbil icale med iale (ob literierter Anteil der A . umbilicalis)
Tafel382
Vasculature
Gefäße
Blutgefäße des Beckens beim Mann Arteriesand Veins of Pelvis: Male
linker Paramedianschnitt Ansicht von lateral
A. umbilicalis dextra (offener A nteil)
A . etV. sacralis mediana A. et V. i Iiaca externa (entfernt)
A. vesicalis super ior
A. et V. iliaca interna
A. umbilicalis (obliterierter A nteil) A. et V. circumflexa ilium profunda
A. iliolumbalis A. sacralis lateralis A. glutea superior A. obt.uratoria
A. et V. epigastrica -~~~~:::'] inferior
A. umbilicalis Ureter (entfernt)
Ductus deferens und A. ductus deierentis
A . glutea inferior
·-----
A. vesicalis inferior
l ig. umbilicale med ianum (Urachus) Ductus deferens und A. ductus d eferent.is
A. vesicalis superior
Rr. prostatici a. vesicalis inferioris rectalis inferior
V. dorsalis superficialis penis
Plexus venosus p rostat icus M. sp hinct.er urethrae
A. dorsalis und V. dorsalis profunda penis Fascia pen is profunda [Buck]
A. testicular is'
. perinealis A. pudenda i nterna (verläuft auf Rr. scrotales d er Membrana peri nei) posteriores a. peri nealis
Plexus pampin iformis A. ductus deferentis Prävesikaler venöser Plexus
A. vesicalis inferior R. p rostat icus Rr. ureth Rr. capsu lares Hyperplastischer MittellaiPPE~n / Hyperp lastischer Seiten lappen M. sphinct.er urethrae Arterielle Versorgung der Prostata (Fronta lschn itt, Ansicht von vorn auf eine gutartige Hyperplasie)
Gefäße
Vasculature
Tafel383
Blutgefäße des Perineums und der Geschlechtsorgane bei der Frau Arteries and Veins of Perineum and Uterus
R. labialis posterior
A. dorsalis cl itoridis A. profunda cl itoridis
M. ischiocavernosus
Bulbus vestibuli M. compressor urethrae A. bulbi vestibuli (vaginae) Glandula vestibularis major (Barthol in] M. transversus perinei profundus A. p udenda i nterna Membrana perinei (entfernt) A. perineal is (entfernt) Fascia perinei superficialis [Colles] (entfernt und zurückgeschlagen) zur Eröffnung des Spatium superficiale perinei _ _._ _ _._.- A. pudenda interna im Canalis pudendalis (Aicockl
M. transversus perinei superficialis A. perinealis
A. rectalis inferior
A. pudenda interna im Canalis pudendalis [AicockJ
R. lig. teres uteri } Äste der R. tubarius A. uteri na R. ovaricus
A. rectalis inferior
Anm.: Die Faszienhülle [Gallaudet] wurde von den M uskeln des Spatium superficiale perinei entfernt.
Vasa ovarica Rr. t.ubari i a. ovaricae A . et V. uterina Ureter Rr. vaginales a. uterinae A. vaginalis M . Ievator ani ---~~->-)~~ Membrana perinei A. pudenda i nterna A. per inealis ---"~~~~ Spatium superficiale perinei Fascia perinei superficialis [Colles]
Tafel384
Vasculature
Gefäße
Blutgefäße des Perineums beim Mann Arteries and Veins of Perineum: Male
Tunica dartos
Fascia spermatica externa über Test.is und Funicu lus
Septum scroti Rr. scrotales posteriores a. perinealis Fascia penis profunda (BuckJ
M. bulbo-
Fascia perinei superficialis [Colles] (Schnittrand)
Spatium superiiciale perinei (eröffnet) A. etV. perinealis A. pudenda interna passiert kranial der Membrana perinei Centrum perinei [Corpus perineale]
M. transversus perinei superiicialis und A. transversa perinei (gekappt und zurückgebogen)
Vasa pudenda interna und N. pudendus (entfernt) im Canalis pudendalis (Aicock] (eröffnet)
A.
A. rect.alis inferior
perinei
Fascia inferior diaphragmat is pelvis (Dach der Fossa ischioanalis)
Fascia perinei superficialis JColles] (Schnittrand)
pudendalis [Aicock] Anm.: Die Faszienhülle [Gallaudet.] der Muskeln des Spatium Superficiale peri nei wurde entfernt A. profunda pen is ------~
V. dorsalis profunda pen is - - -- -- --ff'-J A. et. N. dorsalis pen is - -- -- -;-:; Lig. transversum perinei (ventrale _ _ _ _.....!."--}~!JJ. Verdickung der Membrana perinei) A. profunda pen is - - - --/-::_-J--:1'{1. A. dorsalis pen i' s - - - -ff--;;;;1-.tt, A. urethralis---.1-- - lf-fff: Membrana perinei (Schnittrand) - -t'!..--::Jt'-u A. bulbi pen is--1-:__-,1--;~
A.pudendaintern1a -~~~--~ A. peri nealis (entfernt)
Vasa pudenda interna im Canalis pudendalis [Aicockj-.\-~~;.., Fascia perinei superficialis JColles] (Schnittrand) ---\=::~:S~
Gefäße
Vasculature
Tafel385
Lymphgefäße und Lymphknoten von Becken und Geschlechtsorganen bei der Frau Lymph Vessels and Nodes of Pelvis and Genitalia: Female
Nodi lymphoidei aortici laterales Nodi lymphoidei preaortici Nodi lymphoidei promontorii Nodi lymphoidei il iaci communes
Nodus lymphoideus sacralis
Nodus lymphoideus iliacus internus Nodus lymphoideus i Iiacus externus lateralis Nodi lymphoidei il iaci extern i mediales Nodus lymphoideus obturatori us Nodi lymphoidei ingu inales superficiales lymphoideus lacunaris medialis [Rosenmü llerCioquet] Nodi lymphoidei ingui nales profundi
Tafel386
Vasculature
Gefäße
Lymphgefäße und Lymphknoten des Perineums bei der Frau Lymph Vessels and Nodes of Perineum: Female
Lig. ingu inale (Poupart] Nodus lymphoideus lacunaris medialis [RosenmüllerCioquet]
Nodi lymphoidei inferiores (vert.ikal gruppiert) Nodi lymphoidei supernlaterales (horizontal gruppiert)
Fascia lata (teilweise entfemt) A., V. et N. femoral is
No di lymphoidei inguinales superficiales
Nodi lymphoidei inguinales pro fundi
Nodi lymphoidei supernmediales (horizontal gruppiert)
Gefäße
Vasculature
Tafel387
Lymphgefäße und Lymphknoten von Becken und Geschlechtsorganen beim Mann Lymph Vessels and Nodes of Pelvis and Genitalia: Male
Nodi lymphoidei preaortici ~ LJim(ohkulären Strukturen des Spatium profundum perinei)
N. dorsalis pen is (Fortsetzung des N. pudend us, der die Muskeln im Spatium profundu m perinei versorgt)
Fascia perinei superficialis (Coll es] (gespalten zur Eröffnung des Spatium Superficiale perinei) Rr. superficialis et p rofundus n. peri nealis N. dorsalis pen is (passiert kran ial der Membrana perinei)
Fascia obturatoria (m. obturatorii intern i)
"-7'-ulalris M. latissim us A. et N. thoracodorsar N. subscapularis """'rior
N. c utaneus M. serratus anterior a ntebrach ii medial is V. basilica A. thoracica laterali s und N. thoracicus lo ngus Ansa pectoral
Tafel417
thoracica superior N. pectoralis lateralis . pectoralis medialis N. pectoralis minor (durchtrennt)
Shoulder and Axilla
Schulter und Achsel
Plexus brachialis: Schema Brachial Plexus: Schema
Anm. : Übliche Zusammensetzung gezeigt. Ein präfixie rter Plexus hat viele C4-Anteile, aber keine von Tl. Ein postfixierter Plexus weist keine Anteile von CS a uf, aber von T2.
Faseranteil vonC4
R. dorsalis N . suprascap ularis (CS, (6)
N. pectoralis lateralis (CS, C6, C7)
Ast zu M. longus coll i und Mm. scalen i (CS, C6, C7, C8)
N. radialis (C.5, ~ C6, C7, C8, T1 J N. medianus (CS, (6, (7, ~ (8, Tl)
N. thoracicus longus
Tafel419
Arm
Oberarm
Oberarmmuskulatur: Ansicht von dorsal Museies of Ann: Posterior Views
Vgl. Tafei46S Oberflächliche Schicht
iP"«-- -- - M. supraspinatus :::t.~----Tubercu lum majus humeri
'*- - --
M. infraspinatos
T - - - ~"'- deltoideus (teilweise entfernt und zuriickgebogen) ~--- N. cutaneus b rach ii lateralis super ior
Caput longum} /1..-aptn laterale m. tricip itis brachii Tendo . b rach ioradial is / c:ap,sulla articu laris Tendo m. supraspinati M. teres major
Tendo m. infraspinati und m. teretis minoris (teilweise entfernt) N. axillaris
• Tnrln
N. cutaneus brach ii posterior (aus dem N. radial" Septum int.ermusculare brach i i mE!di,r h•i'
N. cutaneus antebrachii posterior (aus dem N. radialis) M. extensor dumnrLim'
Caput laterale m. tricipitis b rach ii (durchtrennt)
M. extensor carpi radialis b revis
Caput med iale m. tricipitis brachii
O lecranon
Tiefe Schicht
Oberarm
Arm
/ ~>er>t.urr intermusculare brachii laterale R. muscularis zum M. anconeus und Caput mediale m. tricip it.is b rach ii )";~~;r- N. cutaneus antebrach ii poster ior
'- Epic:on,dvl us lateralis
M. anconeus
Tafel420
Arteria brachialis in situ Brachial Arte ry in Situ
Proc. coracoide1us ·- - - M. deltoidetJs ---..., ,.:;,.- - M. pectoralis minor (teilweise entfernt)
A. circumflexa humeri anterior-- -'
'---Fasciculus lateralis und r-- - Fasciculus medialis plexus brachial is N. muscu locutaneus
M. pectoralis major (teilweise en,t feTnt)/
M. biceps brachii
l
Aa. circumflexae humeri anterior et posterior
longum Caput breve·'
M. coracobrachialis A. brachialis A. profunda brachii R. muscularis N. cutaneus brach ii medialis N. ulnaris N. cutaneus antebrachii medialis Caput longum } m. tnCipi!.IS . . . . b rach ..11 - - - Caput mediale
M. brachialis -_ __ Septum intermusculare brachii mediale A. recurrens raclialis,
- - - A. collateralis ulnaris inferior
Tendo m. bicipitis brachii
Epicondylus med ialis humeri ~J...J..-rJ--- Aponeurosis m. bicipitis brachi i
':.
[Aponeurosis bicipitalis[
~1-T~t---- M. pronator teres
~~~ ~--- M.
flexor carpi radialis
- - -- M. brachioradialis
Tafel421
Arm
Oberarm
Arteria brachialis und Anastomosen in der Ellbogenregion Brachial Artery and Anastomoses around Elbow
Vgl. Tafei41S R. clavicu la ris
R. pecto ral is
R. delt1:>ideus---
A. thoracica superior
. thoracodorsalis
Am Unterrand des M. teres majo r geht die A. axi lla ris in d ie A. b rachialis über
A. recurre ns radial
A. interossea posterio r R. posterior a. recurre nt.is ulnaris A. radialis, ,
A. interossea communis
~---- A. ulnar is
Oberarm
Arm
Tafel422
Brachium (Oberarm): Querschnittserie Arm: Serial Cross Sections
M. pect.o ralis major und Tendo
M. biceps brach i i
N. musculocutaneus
N . cutaneus antebrach ii medialis
i Caput breve l Caput longum
brachialis und Vv. brach iales basi lica profunda brachii N. ulnaris
M. triceps brachii
i Cap ut · l Cap ut longum M. biceps brachii Tendo m. latissimi dorsi
N. musculocutaneus teres major M. brach ialis
Fascia brachii
V. cephal'
N. medianus
A. brach ial is und Vv. brach iales N. cut.aneus antebrachii medialis
N. cutaneus antebrachii posterior (vom N. radialis) A . collateralis radialis
N . cutaneus brachii med ialis A. collateralis media Septum intermusculare brachii laterale
M. tricep.s brach11
l
Caput med iale Caput laterale Caput longu m - - -f- -....:l"'--- - M. flexor digitorum superficialis---
N. ulnaris M. flexor carpi u Inaris V. basilica M. flexor digitorum profundus lna und Fascia antebrachii
M. fl exor carpi rdu '"""'N . cutaneus antebrachii posterior (vom N. radialis)
M. brac:hioradia:lis ..,_ A. radialis R. superficialis n. radialis
M. palmaris longus M. fl exor digitorum superficialis
M. flexor pollicis rongu''"
N. medianus
M. extensor carpi radialis longus und Tendo--.J!.. Radius --~
c.,;O;.. r- - A . et N. ulnaris ~~(J?.;!\:~---M. flexor carpi ulnaris
,~~~~~~f[_--A. interossea anterior und N. interosseus ~
M. extensor carpi radialis brevis und TPr1dr>/
antebrach ii anterior (vom N. medianus) flexor digitorum profundus und Fascia antebrach i i
~- ~.1ernbranra
interossea und M. extensor pollicis longus
A. interossea posteriorund N . interosseus antebrachii posterior (Fort~etzung des R. profundus n. radialis)
M. extensor carpi uiM•·•< .~
m . palmar is longi
Tendo m. ilexoris carpi radialis
A.
flexor digitorum superficialis und Tendines M. flexor carpi ulnaris und Tendo
Tendo m . abductoris pollicis longi R. superficialis n. raclialis/ Tendo m. extensoris pollicis
et N. ulnaris R. dorsalis n. ulnaris
h""'''"
M. flexor digitorum profundusund Tendines
Tendo m. extensoris carpi radialis longi Tendo m . '""''>nY
Os capitatum Os scaphoideum Os lunaturn
Handgelenk und Hand
Wrist and Hand
Tafel444
Hand und Handgelenk: Röntgenaufnahmen Wrist and Hand: Radiographs Vgl. Tafel444 Anteroposteriore Aufnahme Phalanx distalis digiti IV Phalanx media digiti 111 Caput phalangis proximalis d igiti IV ossis metacarpi V
Laterale Aufnahme
uJrmr>
ossis
metacarpi V Basisossis metacarpi V H amulus ossis hamati Proc. stylo ideus ulnae Os pisiforme Os triquetrum Os hamatum Os lunaturn Os capitatum Os trapezoideum Os scaphoideum Proc. st.ylo ideus radii trapezium Basis ossis metacarp i I
Tafel445
triquetrum Os capitatum Os lunatum Facies articularis des Radi us Radius (Pars distali s) Hamu lus ossis hamati Os p isiforme Os scapho ideum Os trapezi um Os metatarsale I
Wrist and Hand
Handgelenk und Hand
Bänder von Mittelhand und Fingern Metacarpophalangeal and lnterphalangeal Ligaments
Ansicht von ventral (palmar)
Tendines m. f lexoris digitorum superficialis (teilweise entfernt) Schnittränder der Vaginae fibrosae digitorum
Ligg. collateralia
Ligg. mel:acarpallia ~ transversa orcm111na
Capsula articu laris
Lig. collaterale
Os metacarpi Facies dorsalis
accesson um
Lig. collaterale
Articulat.io interphalangea proximalis (PIP-Gelenk) Art.iculatio interphalangea distalis (DIP-Gelenk)
ln Extension: Ansicht von medial Facies palmaris proximalis Lig. palmare Lig. collaterale accessorium
distalis Phalanges
ln Flexion: Ansicht von medial Lig. collaterale Lig. pal
Anm.: Die Bänder des MP-Gelenks und der lnterphalangealgelenke ähneln sich.
Handgelenk und Hand
Wrist and Hand
Tafel446
Handgelenk und Hand: oberflächliche Schicht Wrist and Hand: Superficial Palmar Dissections
Ansicht von ventral (palmar)
l ig. metacarpale transversum superficiale
Aa. digitales palmares und Nn. digitales palmares propr ii
Fascicul i transversi
A poneurosis palmaris
N n. palmares digitales vom R. superficialis n. ulnaris zum 5. Finger und zur ulnaren Hälfte des 4. Fingers
Retinacula cut.is verbinden Palmaraponeurose und Cutis
M . palrr•an s' brevis tzorrwcK-
gebogen) R. muscularis n. med iani (zur Thenarmuskulatur)
Aponeurosis pal maris --___,t---::-~~~::_ Hypothenarmusku latur - - -
muskulatu r R. palmaris n. mediani lig. carpi palmare (Verdickung der Fascia antebrachii profunda, Fortsetzung des Retinaculum mm. extensorum)
R. palmaris profundus a. u(n,ari
Flexion Extension
Tafel470
d
Y
Plantarflexion
Cutaneous Anatomy
Oberflächliche Anatomie
Oberfliehliehe Nerven und Venen der unteren Extremltlt: Ansicht von ventral Supvfklal Nerves ancl Velu of Lo-r Llmb: Anterlor VI-
R. cutaneus lateralis n. subcostalis ___..;Lig. inguinale (Poupart]
V. epigastrica superficialis "~-"'"=~-.,:...-
V. circumflexa ilium superficialis
Nn. scrotales anteriores vom N. ilioinguinalis (ziehen meist durch den Anulus inguinalis superficialis (äußerer l eistenring)) R. genitalis n. genitofemoralis
R. femoralis n. genitofemora lis V. femora lis N. cutaneus femoris latera lis V. pudenda ext.erna Hiatus sa.phenus (Fossa ova lis) V. saphena accessoria Fascia lata V. saphena magna Rr. cutanei anteriores n. femora lis Rr. cutanei n. obturatorii
R. infrapatell aris n. sapheni
>-- - N. saphenus (Endast des N. femoralis) N. cutaneus surae lateralis (aus dem N. fobularis ]peroneus] communis)
- - - V . saphena magna
N . fibularis (peroneus] superficia lis N. cutaneus dorsalis media Iis N . cutaneus dorsalis intermedius N n. digitales dorsales pedis V. saphena parva und N . cutaneus dorsalis lat.eralis (aus d em N . sura lis)
Arcus venosus dorsa lis pedis
N. et V. digitalis dorsalis für die laterale Seite der kleinen (5.) Zehe Vv. metatarsales dorsales
Nn. et Vv. digitales dorsales
Oberflächliche Anatomie
Cutaneous Anatomy
Nn. digitales dorsales pedis aus dem N. fibularis [peroneusJ profundus
Tafel471
OIMrfllchllche Nerven und Venen der unteren Extremltit: Ansicht von dornl Sup•rftdallhlftl ancl Velns of t.ow.r Umb: Postattor " ' -
' - - - - R. cutaneus lateralis n. iliohypogastrici Crista iliaca Nn. clunium medii (laterale Aslte---..:;-~~ der Rr. dorsales von Sl, S2, S3)
Nn. clunium Superiores (laterale Äste der Rr. dorsales ll, l2, L3) Nn. clunium inferiores (vom N. cutaneus femoris posterior)
N . cutaneus perfora ns--~ (aus den Rr. dorsales von Sl, S2, S3)
~--Äste des N. cutaneus
femoris latera lis
Rr. cutanei anteriores n. femoralis Endäste des N . cutaneus femoris posterior
V. saphena magna
N. cutaneus surae lateralis (vom N. fibularis (peroneus) communis)
V. saphena parva R. communicans fibularis lperoneus)
Rr. calcanei laterales n. su ralis
r----
N. cutaneus dorsalis latera lis (Fortsetzung des N. suralis)
Rr. cutanei n. plantaris medialis- -- - --t-.C...'
'--"~-
Tafel472
Cutaneous Anatomy
Oberflächliche Anatomie
Lymphgefäße und Lymphknoten der unteren Extremität L,mph Ve1HI1 end Nad• of Lo-r Llmb
V. poplitea
Nodi lymphoidei poplitei Horizontale Kette: superolaterales
~~!,.,;PE~IJ--- superomediales Hiatus saphenus mit Fascia c ribrosa
Vertikale Kette: -_tz-J--J~f~~d1 lJ~~~4-dl"""-- inferiores
Nodi lymphoidei inguinales superficiales
V. saphena magna
Oberflächliche Lymphgefäße (epiiaszial)
Nodi lymphoidei iliaci externi
N. femoralis Lig. lacunare !Gimbernat)
V. saphena magna
Faszienhülle des fe mo ra le n Gefäßstra nges Canalis fe moralis (eröffnet)
A. et V. femoralis
V. saphena magna
Oberflächliche Anatomie
Cutaneous Anatomy
Nodi lymphoidei inguinales profundi
Tafel473
Os coxae (Hüftbein) Hip (Coul) Bon•
Ansicht vo n lateral (außen) . { anterior lmeae inferior gluteae . postenor
Ala ossis ilium (Facies glutea)
Spina iliaca posterior--.....,.. superior
Spina iliaca ante rior superior Spina iliaca anterior inferior
Spina il iaca posterior inferior
Aceta b u Ium Facies Iunata Limbus [Ma rgoJ acetabuli lncisura acetabu Ii R. supe rior ossis pubis
Corpusossis ilium Tube rc u lum pubic um
Spina isch iadica
Corpus ossis isch ii
_..J.--
Crista obturatoria R. inferior ossis pubis
Linea intermedia } Crista Labium internum iliaca
R. ossis ischii
Spina ilica anterior superior Spina iliaca posterior superior
Ala ossis ilium (Fossa
Facies auricularis (für Os sacrum)
Spina iliaca anterior inferio r - - --L'
Eminentia ilicopu1bic:a.__
majo r Spina ischiadica
Pecten o ssis pubis
Corpus ossis ilium lncisura isch iadica minor Corpus ossis ischii
Os ilium [llium] Os ischii [lschium] -
Os pubis [Pu bis]
Crista obtur-- - N . coccygeus
lperoneusl communis
11----N. anococcygeus R. perinea lis (54)
Äste für M . Ievator ani und
M. ischiococcygeus [coccygeusl . pudendus N. m. quadrati femoris (mit Ast für den M. gemellus inferior) N . obturatorius internus (mit Ast für den M . gemel lus superior)
N. cutaneus perforans N . cutaneus femoris posterior
Truncus sympathicus Truncus lumbosacral is
A. glutea superior und N. gluteus superior N. obturatorius
A. glutea inferior - -- ,
Rr. communicantes grisei Radix parasympathica (teilweise entfernt) (parasympathisch zum Plexus hypogastricus inferior (Plexus pelvicus))
N. m. quadrati femoris---1-1 A.pudenda interna----~
N. pudendus-_J:;;_~ M. obturatorius internus --~ R. superior ossis pubis _ _....f..;_.-.::~ M . piriformis M . ischiococcygeus lcoccygeusJ Äste für M. Ievator ani M . Ievator ani Topographie: Ansich t von medial und leicht ventral auf das halbierte Becken
Hüfte und Oberschenkel
HipandThigh
Nn. splanchnici sacrales (teilweise entfernt) (sympathisch zum Plexus hypogastricus inferior (Pl exus pelvicus])
Tafel487
Arterlen und Nerven des Oberschenkels: Ansichtan von ventral Arterie• end N.,_ ofTIIIgh: Anterlor " ' -
Spina iliaca anterior superior
Oberflächliche Sch ichten
cutaneus femoris lateralis inguinale (Poupart( M.
M. tensor fasciae latae
iliopsoas
cutaneus femoris lateralis (teilweise entfernt) sartori us (teilweise entfernt)
A. et V. circumflexa superficialis A. et V. epigastrica l •< adductorius (eröffnet durch Entfernung des M. sartorius)
femoralis
pectineus M. adductor magnus
Septum intermuscu lare vastoadductorium bedeckt den Eintritt von A., V. et N. femoralis in die Fossa poplitea (Hiatus adductorius)
gracil is
N. sapheadductor nus und R. saphenus a. descendensart.o rius
vastus medialis
R. artic:ular is--1-!~-M:--___.;i!'.i a. descendentis genus (durchbohrt d en M. vastus medialis)
lata (teilweise entfernt)
A. superior medialis genus (aus der A. poplitea)
rectus femoris A. inferior medialis genus (aus der A. poplitea)
. vastus lateralis tensor fasciae latae
Tafel488
Hip and Thigh
Hüfte und Oberschenkel
Arterlen und Nerven des Oberschenkels: Ansichten von ventral (Fortsetzung) Arteriesand N - ofThlgh1 Ane.rior "'- lcontlnuecll
Tiefe Schicht A. et V. iliaca externa
et V. femoralis (teilweise entfernt)
M . obturatorius externus M . adductor longus (teilweise entfernt)
Mm. glutei medius et min
N.
R. anterior und R. posterior n. obturatorii
lrTif"lr•>liri•>< articularis
cuboidea Corpus
Facies articularis talaris medi~ Facies articularis talaris posterior
articularis cuboidea
~-IP.u·i.,.
Tuber calcanei - - ';:'\l
'-T"r()(:hh~a
fibularis [peronea Iis]
lea fibularis [peronea Iis]
l'roc. lat~~ra li s' tuberis calcanei
!>uIeus te ndin is m. fi bularis [peronei]longi Ansicht von lateral
Faci es artic ula ris talaris anterior
Facies a rt.ic ularis talaris media
Sul ca lcanei
Ansicht von kranial Fades artic ularis talari s media
Faci es articu laris cuboidea
Sustentaculum tal
Tuber calcanei
Sulcus tendinis m. flexoris hallucis longi
i
Facies articularis talaris posterior
medialis tuberis calcanei
Trochlea fibularis [peronealis]
Ansicht von medial
lateralis tuberis ca lcanei
u - -Fibula interossea tibiofib ulare posterius
Ansicht von dorsal
lig. collatera le media le [deltoide um]
lig. talocalcaneum
posterius
Te ndines mm. fibu larium [peroneorum] longi et brevis im Retinaculum m. fibularium [peroneorum] inferius Winkel Ansicht von dorsal mit Bändern
Sprunggelenke und Fuß
Ankle and Foot
Funktionell relevante Winkel am Calcaneus
Tafel513
Sprunggelenke: Röntgenaufnahmen Anlde: Rlldlogl'llphl
Seitlich e Aufnahme Fibula Tibia
Trochlea tali i>roc. posterior tali Caput tali Os 11aviculare Sustentaculum tali Calcaneus Os cuneiforme latera le Tuberositas calcanei Os cuboideum Tuberositas ossis metatarsi V
Anteroposteriore Aufnahme
Mallealus media li s
Mallealus latera li s
Tafel514
Ankle and Foot
Sprunggelenke und Fuß
Sehnen und Binder der Sprunggelenke Upments andTendofts of Ankle
Rechter Fuß: Ansicht von lateral Lig. talofibulare posterius calcaneofibulare lig. talofibulare anterius
Fibula---Lig. tibiofibulare anterhJs,~ Lig. tibiofibulare posterius~
l
Lig. collaterale laterale
talocalcaneum interosseum talonaviculare Lig. calcaneonaviculare Lig. bifurcatum Lig. calcaneocuboideum Lig. cuboidonavicu lare dorsale Ligg. cuneonavicularia dorsalia Ligg. intercuneiformia dorsalia ligg. tarsometatarsalia dorsa lia
l 5
Retinaculum mm. fibularium [peroneonJm] superius Tendo ca lcaneus (,,Achillessehne") (teilweise entfernt)~
Retinaculum mm. fibu larium (peroneorum] inferi
metatarsali a dorsalia cuneocuboideum dorsale Tendo m. fibularis [peronei] longi Tendo m. fibularis [peronei] brevis
Lig. calcaneocuboideum dorsale
Rechter Fuß: Ansicht von medial Pars tibiotalaris lig. collaterale Pars tibiocalcanea mediale (deltoideum] Pars tibionavicularis { Pars tibiotalaris anterior
Tendo m. tibialis anl:eri•~ris Tendo m. tibialis nnJ.~_,L,...:t..~-\--- Ligg. metatarsalia plantaria (zwischen A. planta ris latera lis (teil weise entfel-nt)----\-.;1~).,. ___;:·-"'...., den Basen der Ossa metatarsi) Tuberositas ossis metatarsi
-:::;~~?~~~~1~,
Tendo m. fibu laris lpero ne i) lo ngi Tendo m. fibularis lperonei) brevis (teilweise entfernt)
Tuberositas ossis cuboidei Lig. plantare longum Lig. calcaneocuboideu m plantare
Tafel524
Os cuneiforme iale ..--- Tendo m. tibialismed anterioris
:1-~~:\I!!!...lJl
(teil weise entfernt)
Lateraler Ursprung der Tendo m. flexoris hallucis longi (teilweise entfernt) Tuberositas ossis navicularis - t - - - - Tendo m. tibialis posterioris
lA,~i"7T~fl.~~--- (teilweise entfernt) Lig. calcaneonaviculare plantare ("Piannenband")
Ankle and Foot
Sprunggelenke und Fuß
Musculllnterossel du Fußes lnt.ro...ous Museies of Foot
Ansicht von dorsal
Pha lanx distalis Phalanx media
J Kleiner (5.) Zeh
Pha lanx proxima lis
Os metatarsi I - -----1r
Mm. interossei dorsales (doppelt. gefiedert)
Ansicht von plantar
Kleiner (S.) Zeh
{
Phalanx distalis- - - 4 . Pha lanx med1a
A.lJ
Ossa sesamoidea
Pha lanx proximalis
Mm. interossei plantares (einfach gefiedert) laterale } intermedium Ossa cu neiformia mediale
Os metatarsi V
Tuberositas ossis metatarsi V -
--t
Os cuboideum
Sprunggelenke und Fuß
Ankle and Foot
Tafel525
Nervus femor•lls und Nervus cutllneus femorls l•t•r•lls Femonl Nerve end l.ettll'lll CutenHus Nerve of 1111gh
~~=:!~=-- T1 2 N. cutaneus femoris lateralis (L2, L3)
/~:L_....:.::l,F--- ll
~-- l2
N. femoralis (L2, l 3, L4)
Plexus lumbalis
~~~::~~- L3
ncus lumbosacralis
M . sartorius (durchtrennt
und z urückgebogen) N. cutaneus femoris latera Iis
M . rectus femoris
(durchtrennt und zurückgebogen) M.
Rr. cutanei anteriores n. femoralis M. sartorius
quadriceps femoris
(durchtrennt und zurückgebogen)
l -- -1\J. saphenus
M. articularis genus
R. infrapatel laris n. sapheni
Anm.: Nur die vom N. femoralis versorgten Muskeln sind dargestellt.
Sensible Innervation der Haut
Tafel526
Neurovasculeture
Gefäße und Nerven
Nervus obturatorlus Obtui'MOr Nerve
Plexus lumbalis N. ilioinguinalis
Truncus lumbosacralis
M . obturatorius externus
R. ant•erio,r/
M . adductor longus (teilweise entfernt) M . adductor magnus (ischiokondylärer Anteil versorgt vom N. ischiadicus)
R. posl:eric•r/
R. articularis zum Kniegelenk ---7---~,.--.....;
Anm.: Nur die vom N. obturatorius versorgte11 Muskeln sind dargestellt. Sensible Innervation der Haut
Gefäße und Nerven
Neurovasculature
Tafel527
Nervus lschl•dlcus und Nervus cutllneus femoris posterlor Seide Nerve •nd Pwterlor
CUtll-• Nerve ofThigh
N. cutaneus femoris poste rior (51, 52,
Rr. peri nea,les·, Anteil des N. ischiadicus
Caput longum m. bicipitis femoris
Caput breve m. bicipitis femoris
(teilweise entfet-ntJ - -...1_ M. adductor magnus (auch tei lweise vom N. obturatorius versorgt) - --+-
Sensible Innervation der Haut
M. semitendinosus N. fibularis [peroneus] communis
N. tibialis R. articularis ~,.....-N.
M. plantaris
cutaneus surae lateralis
communicans
fibularis [peroneus] N. fibularis [peroneus] communis über denN. cutaneus __..f-~;-- surae lateralis N. cutaneus surae medialis Vom
N. ischiadic us
l--J-- 1 -/
N.fibularis (perone usj __ supe rficialis
N. suralis--+ -!... calcanei laterales N. tibialis über die Rr. calcanei mediales Nn. plantares medialis et laterali
Tafel528
Neurovascul• ture
Gefäße und Nerven
Nervus tlblalls nbiaiNerv•
N. fibu laris (peroneusJ communis R. articularis N. cutaneus surae lateralis
N. tibial•s--~ (L4, L5, Sl , S2, S3)
(teilweise entfernt)
N. cutaneus;--i-~f;.,
surae medialis N. suralis (Sl, 52) über die
(teilweise entfernt)
Rr. calcanei laterales und N. cutaneus dorsalis lateralis
Rr.
N. saphenus (l3, L4)
/ !N. ~
M. gastrocnemius (teilweise entfernt)
pl'"""'
lateralis (51, 52) N. plantaris media lis (L4, LS)
R. muscularis zum M. poplite us -
M. poplite us
-1--
Vom N. tibialis
Rr. calcanei media les (51, 52)
Sensible Inne rvation der Fußsoh le
N. interosseus cruris
M. soleus (durchtrennt und zurückgebogen)
Nn. digitales plantares proprii
Nn. digitales plantares communes et
M. flexor digitorum longus
Nn. digitales plantares communes
M. flexor digiti minimi brevis
M. lumbricalis I und R. muscularis M. flexor hallucis brevis und R. muscula ris
M. adductor hallucis N. suralis (teilweise entfemt)
M. abductor halluc is und R. muscu laris M. flexor digito rum brevis und R. muscu la ris
Mm. lumbrica les II, 111 et IV und
R. ca lcaneus lateralis
R. profundus zu den Mm. interossei, M. abductor d igiti minim i
M. quadratus plantae und R. muscu laris R. muscularis zum M. abductor digiti minimi
Retinaculum mm. flexorum (teilweise entfernt)
N. plantaris lateralis
R. calcaneus lateralis (N. suralis)
:V\.~~tin:>r• l um
mm. flexorum (teilweise entfernt)
Anm.: Rr. articulares nicht dargestellt.
Gefäße und Nerven
Neurovasculature
Tafel529
Nervus ftbularls [peroneus] communls Common Flbuler (PeroneeiJNervt~
N. cutaneus surae lateralis (Phantom) N. fibularis [peroneusJ - - - communis (Phantom)
Tendo m. bicipitis femoris
R. articularis recurrens
N. fibularis [peroneus) communis (l4, LS, Sl , S2)
M. extensor digitorum longus (teilweise entfernt)
Caput fibulae N . fibularis [pcroneus) profundus
M . fibula ris [peroneus) longus (teil weise e11tfe mt) Sensible Innervation der Haut N. fibularis [p eroneus) superficialis
M . extensor digitorum longus N. cutaneus surae lateralis
M. fibularis [pero- -----' neus] longus
M. extensor hallucis longus
M . fibularis [pero- -~~ neusJ brevis N. cutaneus surae lateralis
N. cutaneus dorsalis medialis
N. fibularis LperoneusJ superficialis
R. lateralis n. fibu laris [peronei) profundi zum M. extensor hallucis brevis und M. extensor digitorum brevis Retinacu lum mm. extensorum inferius (teilweise entfe mt)
N. cutaneus dorsalis lateralis (vom N. suralis)
Tafel530
R. medialis n. fibularis [peronei) profundi
N. fibu laris [peroneusJ profundus
N. suralis über den N. cutaneus dorsalis lateralis
Neurovasculeture
Gefäße und Nerven
Röntgenaufnahme, Arthrographle und MRT des Hüftgelenks Hip Rlldlognph, Arthrognm, end MR
Röntgena ufnahme
~===:::===:r:=~- Crista iliaca _ _ __"_ Articulatio sacroiliaca Ränder der Foramina sacralia
----:~t--.;:::;-- Spina iliaca anterior superior MenardShenton-Linie
Fossa acetabula ris Spina ischiadica Limb us !Margo] acetabuli anterior ~-- Limb us !Margo] acetabuli posterior
Trochanter ma jo r
~--
Ramus superior ossis pubis
17'--- -- Symphysis pubica (unechtes Gelenk mit Faserknorpel) - - -- - Ramus inferio r ossis pubis Tuber ischi ad icum Corticalis
Ward-Dreieck (von Spongiosabälkchen des Collum femoris begrenzt) Trochanter minor
Arthrographie des Hüftgele nks Cartilago articularis des Caput Labrum acetabulare